น้ำตกในอุทยานแห่งชาติภาคเหนือ sec.2

น�ำ้ ตกหว้ ยเนียม

ที่ต้ัง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สญ.1 (ต้นขนุน) หมู่ 5
บ้านห้วยเนียม ต.นํ้าไผ่ อ.นํ้าปาด จ.อุตรดิตถ์
พิกัด : 47Q 0675637E 1940209N
การเข้าถึง : จากบ้านต้นขนุน เดินทางต่อเข้าไปตามทาง
จะผ่านบ้านกกหม่อนแก้ว จนไปถึงบ้านห้วยเนียม จะเห็นวัด
ห้วยเนียมทางขวา เข้าไปตามทางซ้ายมือ เข้าไปได้อีก 1.5
กิโลเมตร ถงึ จดุ จอดรถ แลว้ จงึ เดนิ เทา้ อกี 2 กโิ ลเมตร (ในหนา้ แลง้
สามารถว่าจ้างรถอีแต๋นชาวบ้านเข้าไปส่งได้) ทางจะเป็นทาง
เข้าไปตามไร่ของชาวบ้าน มีทางขึ้นเนินบ้างบางช่วง

256

ลักษณะ : เกิดจากลำ�ห้วยสาบ แต่เพราะอยู่ในเขตบ้านห้วยเนียม จึงเรียกเป็นนํ้าตกห้วยเนียม เป็นนํ้าตกหิน มีราว 2 - 3 ชั้น แต่ละชั้น
จะตกลงมาชั้นเดียว ทิ้งระยะกันไม่มาก ชั้นสูงสุดราว 8 เมตร นํ้าจะน้อยมากในช่วงฤดูแล้ง แต่ดูสวยงามในช่วงฤดูฝน

257

ทงุ่ นางพญา

อุทยานแห่งชาติ

ทุ่งแสลงหลวง
พนื้ ท่ี 1,281.60 ตารางกโิ ลเมตร

เชยี งราย

แมฮ‹ อ‹ งสอน พะเยา ท่ีต้ังที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 9 ต.บา้ นแยง อ.นครไทย จ.พิษณโุ ลก
เชยี งใหม‹ นา‹ น การเดินทาง : ทางท่ีสะดวกท่ีสุดคือ จากจังหวัดพิษณุโลกใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 12 สาย
พิษณุโลก - หล่มสัก ระยะทางประมาณ 80 กิโลเมตร ถึงท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง
ลำพน� ลำปาง แพร‹ ทางขวามอื

อตุ รดติ ถ

ตาก สุโขทัย พ�ษณโุ ลก กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
เพชรบรู ณ มติคณะรฐั มนตรี เมือ่ วันที่ 7 ตลุ าคม 2502 ให้ก�ำ หนดปา่ ทงุ่ แสลงหลวง จงั หวดั พษิ ณโุ ลก และ
จงั หวดั เพชรบรู ณ์ และปา่ อน่ื ๆ ในทอ้ งทจ่ี งั หวดั ตา่ ง ๆ รวม 14 ป่า เป็นอุทยานแห่งชาติ ในปี 2503
กำแพงเพชร พ�จต� ร กรมป่าไม้จึงได้ให้เจ้าหน้าที่ไปทำ�การสำ�รวจและหมายแนวเขตป่าทุ่งแสลงหลวง เพื่อกำ�หนดให้เป็น

นครสวรรค

อทุ ยั ธานี

258

อุทยานแหง่ ชาติ และได้น�ำ เสนอคณะกรรมการอทุ ยานแห่งชาติ ซงึ่ ก็ได้มีมติเหน็ ชอบให้ก�ำ หนดปา่ ท่งุ แสลงหลวง เนอ้ื ทปี่ ระมาณ 1,281.60
ตารางกิโลเมตร เป็นอุทยานแห่งชาติ โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำ�หนดบริเวณท่ีดินป่าทุ่งแสลงหลวงในท้องที่ตำ�บลวังนกแอ่น ตำ�บลชมพู
ตำ�บลบ้านมุง อ�ำ เภอวงั ทอง ต�ำ บลหนองกระท้าว อ�ำ เภอนครไทย จังหวัดจังหวดั พิษณโุ ลก และต�ำ บลทา่ พล อ�ำ เภอเมือง ต�ำ บลนา้ํ ชนุ อำ�เภอ
หล่มสกั ต�ำ บลวงั โปง่ อ�ำ เภอชนแดน จังหวัดเพชรบูรณ์ ใหเ้ ปน็ อุทยานแหง่ ชาติ ซงึ่ ประกาศในราชกิจจานเุ บกษาเล่ม 80 ตอนที่ 11 ลงวันท่ี
29 มกราคม 2506 เป็นอทุ ยานแหง่ ชาตลิ �ำ ดบั ที่ 3 ของประเทศ
ต่อมาวันที่ 7 มกราคม 2514 กองทัพภาคที่ 3 ขอใช้พ้ืนที่ในเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวงที่หมู่บ้านเข็กน้อย อำ�เภอนครไทย
จังหวัดพษิ ณโุ ลก เพื่อจดั ตั้งกองรอ้ ยชาวเขาอาสาสมคั ร กรมป่าไม้จงึ มมี ตเิ หน็ ควรใหท้ �ำ การเพิกถอนพน้ื ทด่ี ังกลา่ วใหท้ างราชการทหาร โดย
ออกประกาศพระราชกฤษฎกี าให้เปน็ พนื้ ท่หี วงหา้ มทางราชการทหารตอ่ ไป เพื่อประโยชน์ของประเทศชาติและประชาชน โดยได้มปี ระกาศ
ของคณะปฏิวัตฉิ บับท่ี 357 ลงวันท่ี 13 ธนั วาคม 2515 เพกิ ถอนเขตอุทยานแหง่ ชาตทิ ุ่งแสลงหลวงบางสว่ น และกำ�หนดเขตอุทยานแหง่ ชาติ
ข้ึนใหม่ ซ่ึงประกาศในราชกิจจานุเบกษาเล่ม 89 ตอนที่ 190 ลงวันท่ี 13 ธันวาคม 2515
ต่อมาอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวงได้มีหนังสือที่ 49/2517 ลงวันท่ี 17 เมษายน 2517 รายงานว่า ตามประกาศของคณะปฏิวัติ
ฉบับที่ 357 ลงวันที่ 13 ธันวาคม 2515 กำ�หนดใหบ้ ริเวณที่ดินป่าทุ่งแสลงหลวงเปน็ อุทยานแห่งชาติ จากการตรวจสอบของอุทยานแห่งชาติ
ปรากฏว่า การประกาศมิได้ระบุบางตำ�บลท่ีเป็นเขตอุทยานแห่งชาติไว้ด้วย กรมป่าไม้จึงได้นำ�เสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติในคราว
ประชมุ ครง้ั ท่ี 5/2517 เมอ่ื วนั ท่ี 10 กรกฎาคม 2517 มมี ตใิ หข้ ยายบรเิ วณทด่ี นิ สว่ นทม่ี ไิ ดร้ ะบใุ นประกาศคณะปฏวิ ตั ใิ หถ้ กู ตอ้ ง โดยมพี ระราช-
กฤษฎีกาใหย้ กเลิกประกาศของคณะปฏิวัติและกำ�หนดบริเวณทีด่ นิ ท่งุ แสลงหลวง ในทอ้ งที่ตำ�บลวงั นกนางแอ่น ตำ�บลชมภู อ�ำ เภอหลม่ สัก

ทุ่งแสลงหลวงในชว่ งหน้าฝน

259

บา้ นพักของหน่วยฯ หนองแม่นา

สะพานสลิง ทางด้านทีท่ ำ�การอุทยานฯ

ต�ำ บลท่าพล อ�ำ เภอเมือง ต�ำ บลวังโปง่ อ�ำ เภอชนแดน จงั หวัดเพชรบรู ณ์ ให้เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ มพี ้ืนท่ปี ระมาณ 1,262.40 ตารางกโิ ลเมตร
อุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง ถือเป็นอุทยานแห่งชาติรุ่นแรก ๆ ของประเทศไทย ท่ีก่อกำ�เนิดมารุ่นราวคราวเดียวกับอุทยานแห่ง-
ชาติเขาใหญ่ ซ่ึงเป็นอุทยานแห่งชาติแห่งแรกของไทย ครอบคลุมพื้นป่าอันอุดมสมบูรณ์ของทิวเขาเพชรบูรณ์ ในพื้นท่ีของอำ�เภอวังทอง
อำ�เภอนครไทย อำ�เภอเนินมะปราง จังหวดั พษิ ณุโลก และอำ�เภอเขาค้อ อ�ำ เภอวังโปง่ จังหวดั เพชรบรู ณ์ มยี อดเขาแค เปน็ ยอดเขาที่สูงทส่ี ดุ
(สูงจากระดับทะเลปานกลางประมาณ 1,028 เมตร) เป็นป่าท่ีอดุ มสมบูรณท์ ัง้ ป่าดบิ แล้ง ดิบชื้น ป่าสน และเบญจพรรณ แลว้ ยงั มที งุ่ หญา้
ในพน้ื ทห่ี ลายแหง่ มสี ตั วป์ า่ ชกุ ชมุ รวมทง้ั เปน็ แหลง่ ตน้ นา้ํ ล�ำ ธารทส่ี �ำ คญั หลายสาย เชน่ หว้ ยเขก็ ใหญ่ หว้ ยเขก็ นอ้ ย ล�ำ นาํ้ ทมุ่ คลองชมภู คลอง
น้ําปอย คลองวงั ทอง ห้วยกอก
นอกจากสายนํ้า ลำ�ธารทีเ่ ป็นผลผลิตของจากปา่ สมบูรณ์แลว้ ยงั มที งุ่ หญา้ ทีเ่ ปน็ ท่ีรู้จกั กันดี คือ ทงุ่ โนนสน ทมี่ ีป่าสนและดงดอกไม้ดนิ
นานาชนดิ รวมท้งั ทศั นยี ภาพที่สวยงาม

260

ไปอทุ ยานแห‹งชาตภิ หู ินรอ‹ งกลาŒ

ไปจงั หวัดพ�ษณุโลก 12 หนว‹ ยพ�ทกั ษ ท่ีทำการอทุ ยานแห‹งชาติทง‹ุ แสลงหลวง ไปอำเภอหลม‹ เก‹า
อ.วงั ทอง อทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ี่ สล.2 ไปจังหวัดขอนแกน‹
แก‹งซอง 12
แม‹น้ำเข็ก (นำ้ ตกแก‹งโสภา)
ปอย
แกง‹ โสภา)
หน‹วยพ�ทักษ
อทุ ยานแหง‹ ชาติท่ี สล.1
(สะพานสลงิ )

น้ำตกกหุ ลาบแดง แมน‹ ้ำเขก็ หนว‹ ยพท� ักษ
อทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ี่ สล.10
ทุ‹งโนนสน
หน‹วยพท� ักษอ ทุ ยานแห‹งชาตทิ ี่ สล.12 (ยางโทน)

11 (รกั ษไทย) หน‹วยพ�ทักษ แก‹งหกั ไพร� 2196

อทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ี่ สล.5 หน‹วยพ�ทกั ษ
(วังแดง) อทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ่ี สล.11

1295 ถำ้ พระวังแดง (เพชรดำ)

2323

นำ้ ตกศรด� ิษฐ

แกง‹ วงั น้ำเย็น 21

2325

อำเภอ อำเภอ หนว‹ ยพ�ทกั ษ นำ้ ตกคนเมิน 2258
สากเหลก็ เนนิ มะปราง อทุ ยานแหง‹ ชาติที่ สล.6 นำ้ ตกซอนโสม
ไปจังหวดั พจ� ต� ร หน‹วยพท� ักษอ ทุ ยานแห‹งชาตทิ ่ี สล.8
1115 (บŒานมงุ ) (หนองแมน‹ า)
ถำ้ เดอื น-ถ้ำดาว

ไปอำเภอสากเหล็ก ไปจังหวดั เพชรบรู ณ
ไปจงั หวัดเพชรบรู ณ
ท‹งุ นางพญาเมอื งเลน

261

นำ�้ ตกแก่งโสภา

ที่ต้ัง : อยู่ในการดูแลของหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.2 (นํ้าตกแก่งโสภา)
หมู่ 4 บ้านเข็กใหญ่ ต.บ้านแยง อ.นครไทย จ.พิษณุโลก
พิกัด : 47Q 0695492E 1866249N
การเข้าถึง : จากแยกวังทอง (พิษณุโลก) ใช้ทางหลวงหมายเลข 12 มุ่งหน้าไป
เพชรบรู ณ์ ถนนจะเลาะเลียบไปกับลำ�นํ้าเข็ก ผ่านสวนพฤกษศาสตร์สกุโณทยาน
ผ่านนํ้าตกแก่งซอง นํ้าตกปอย เลยแยกบ้ายแยง (ทางไปอุทยานแห่งชาติภูหิน-
ร่องกล้า) ระหว่างหลักกิโลเมตร ที่ 71 - 72 มีทางเข้าหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่ง-
ชาติที่ สล.2 (นํ้าตกแก่งโสภา) มีด่านเก็บค่าบริการปากทาง แล้วเข้าไปตามทาง
ราว 2 กิโลเมตร ถึงลานจอดรถ แล้วเดินเท้าราว 100 เมตร
ลักษณะ : นํ้าตกแก่งโสภา เดิมมีชื่อว่าน้ําตกบันไดยาว ตามลักษณะท่ีมีนํ้าตก
ลงมา 3 ขั้น คล้ายบันได ชาวบ้านจึงเรียกนํ้าตกบันไดยาว ต่อมามีผู้นำ�หมู่บ้าน
เป็นกำ�นันชื่อ โสภา มาตั้งบ้านอยู่ใกล้นํ้าตก และเป็นที่นับถือของชาวบ้านจึงเป็น
ชื่อเป็น นํ้าตกแก่งโสภา ตามชื่อกำ�นัน และเรียกชื่อนี้มาจนทุกวันนี้
นา้ํ ตกเปน็ แกง่ หนิ ขนาดใหญก่ ลางล�ำ นา้ํ เขก็ ทเ่ี ปน็ ชน้ั หนิ ทรายทห่ี กั ตกลงมา
3 ชั้น คล้ายขั้นบันไดขนาดใหญ่ สูงรวมประมาณ 7 เมตร แต่ลาดหลั่นยาว

262

ต่อเนื่องราว 60 เมตร เนื่องจากเป็นแก่งใหญ่กลางลำ�ห้วย จึงกลายเป็นนํ้าตกที่มีหน้านํ้าตกกว้างและปริมาณนํ้ามาก มีนํ้าตลอดปี ในช่วง
กลางฤดูฝนนํ้าจะมากจนบางครั้งแทบจะท่วมแก่ง หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาตินี้ไม่มีลานกางเต็นท์
น้าํ ตกแก่งโสภาเปน็ หินทรายแสดงช้ันในแนวราบสีนํา้ ตาลแดง มีแร่ไมกา้ หนิ ทรายแป้งสนี ํา้ ตาลแกมเทา นํ้าตาลแกมทอง หินดนิ ดาน
สีนํ้าตาลแกมม่วงแดงอิฐ มีแร่ไมก้า และหินกรวดมนเม็ดปูน มีรอยแตกที่เด่นชัดในทิศตะวันออก - ตะวันตก อยู่ในหน่วยเสาขัว หมวดหิน
ภูพาน อายุช่วงกลาง - ช่วงบน จูแรสสิค หรืออายุประมาณ 140 - 110 ล้านปี

263

น้ำ�ตกซอนโสม

ที่ต้ัง : หมู่ 11 บ้านร่มเกล้า ต.ชมพู อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก
พิกัด : 47Q 694980E 1838278N
การเข้าถึง : จากหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.8 (หนองแม่นา) ไปเลี้ยวซ้ายเข้าทุ่งตรงด่านเก็บค่าบริการ เข้าไปทางทุ่งนางพญา
ราว 4 กิโลเมตรจะถึงศาลาดุสิตา แล้วเลยไปอีก 0.5 กิโลเมตร เริ่มเดินเท้าไปในทุ่งหญ้า สลับป่าดิบ ราว 8 กิโลเมตร ถึงนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกเพิงหน้าผาหินทราย เป็นลักษณะผาหินหักตก จึงมีก้อนหินใหญ่ระเกะระกะด้านหน้า ด้านล่างเป็นเพิงเข้าไป
ตามแบบนํ้าตกหินทราย ด้านบนเป็นลานหิน และแก่งนํ้าเล็ก ๆ มีนํ้ามากในช่วงฤดูฝน หน้าแล้งนํ้าน้อยจนกระทั่งแห้งหมด

264

ตน้ สนบนทุ่งโนนสน

นำ�้ ตกกหุ ลาบแดง น�้ำ ตกแหง่ เดยี วกลางทงุ่ โนนสน

ที่ต้ัง : หมู่ 8 บ้านเผ่าไทย ต.ชมพู อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก
พิกัด : 47Q 0690158E 1850328N
การเข้าถึง : ใช้ถนนสายพิษณุโลก - หล่มสัก (ทางหลวงหมายเลข
12) ไปราว 40 กิโลเมตร ถึงบ้านแก่งจูงนาง อำ�เภอวังทอง เลี้ยว
ขวาข้างโรงเรียนแก่งจูงนาง เข้าไปตามทางราว 28 กิโลเมตร ถึง
หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.12 (รักไทย) จากนั้นต้องมีรถ
ไปส่งตามทางลำ�ลองอีก 8 กิโลเมตร จนถึงเชิงเขา แล้วเดินขึ้นเขา
8 กิโลเมตร ถึงทุ่งโนนสน ซึ่งเป็นทุ่งหญ้า สลับลานหิน และป่าสน
ธรรมชาติ ส่วนนํ้าตกเป็นร่องห้วยกลางทุ่ง

265

ทุ่งโนนสน สวรรคข์ องนกั ดูดอกไมป้ า่

ลำ�ธารน้ำ�แหง่ เดียวของทงุ่ โนนสน ดอกไมน้ านาพรรณบนทุ่งโนนสน
ท่ีไหลตกไปเปน็ นำ้�ตกกุหลาบแดง

ลักษณะ : เป็นนํ้าตกขนาดเล็ก ที่อยู่ในพื้นที่ลุ่มสุดในทุ่งโนนสน นํ้าที่มาจากทุ่งทั้งหมด จึงไหลลงมารวมกันในร่องธารกลางทุ่ง แล้วจึง
ไหลไปตามร่องธารนํ้า ตกลงจากเพิงผาหินทรายชั้นเดียว สูงราว 4 เมตร ด้านล่างเป็นเพิงใต้นํ้าตก แล้วจึงไหลไปตามลำ�ธารนํ้าในทุ่งต่อไป
เนื่องจากแหล่งต้นนํ้าของลำ�ห้วยนี้เป็นทุ่งหญ้าและลานหิน จึงมีนํ้าเฉพาะหน้าฝนเท่านั้น ใกล้หน้าผานํ้าตก มีธารนํ้าขังเล็ก ๆ ที่ริมธารนํ้า
มีต้นกุหลาบแดงขึ้นอยู่ ซึ่งจะเริ่มออกดอกราวเดือนธันวาคม จึงเป็นที่มาของชื่อนํ้าตกดังกล่าว

266

น้�ำ ตกคนเมิน

ที่ตั้ง : อยู่ใกล้กับที่ทำ�การหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.8 (หนองแม่นา) หมู่ 6 ต.หนองแม่นา อ.เขาค้อ จ.เพชรบูรณ์
พิกัด : 47Q 699234 E 1835008 N
การเข้าถึง : จากสามแยกอำ�เภอเขาค้อ ใช้ทางหลวงหมายเลข 3235 ไปหนองแม่นา จะมีป้ายบอกทางเข้าหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ
ที่ สล.8 (หนองแม่นา) เข้าไปตามทางราว 1.5 กม. ถึงหน่วยแล้วมุ่งหน้าไปตามทางเข้าทุ่งนางพญา เลยด่านตรวจไปตามทางลูกรัง ราว 700
เมตร จะเป็นช่วงลงห้วยเล็ก ๆ จากตรงนี้เดินไปตามลำ�ห้วยราว 100 เมตร ถึงนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกขนาดเล็กสูงราว 8 เมตร ตกลงมาจากหน้าผาหินชั้นเดียว ท่ามกลางต้นไม้รอบข้างที่ร่มรื่น มีนํ้ามากในฤดูฝน

267

หลม่ ภูเชยี ว

เชยี งราย อุทยานแห่งชาติ

แม‹ฮอ‹ งสอน พะเยา ถําผาไท
เชยี งใหม‹ พืน้ ท่ี 1229.28 ตารางกโิ ลเมตร
น‹าน ที่ตั้งที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 3 ต.บา้ นหวด อ.งาว จ.ลำ�ปาง
การเดินทาง : ใช้เสน้ ทางจากตัวจงั หวดั ลำ�ปาง - พะเยา - เชียงราย ราว 65 กโิ ลเมตร (ระหวา่ ง
ลำพ�น ลำปาง แพร‹ หลกั กิโลเมตรที่ 665 - 666) ก่อนเขา้ ตวั อำ�เภองาวจะเหน็ ป้ายอุทยานแห่งชาตถิ ้าํ ผาไททางซ้าย
เข้าไป 150 เมตร ถงึ ทีท่ �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาติ หรือถ้ามาจากอำ�เภองาว มุง่ หน้าไปล�ำ ปาง ราว
อุตรดติ ถ 18 กิโลเมตร เห็นปา้ ยทางเขา้ ขวามือ ไปกลบั รถแลว้ เขา้ ไปตามทาง หรอื ถ้าใชร้ ถประจ�ำ ทาง สาย
ล�ำ ปาง - งาว - พะเยา ก็จะผ่านหนา้ อทุ ยานแห่งชาติเชน่ กนั
ตาก สุโขทัย
พ�ษณุโลก กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
เพชรบรู ณ ตามคำ�สั่งกรมป่าไม้ ที่ 1627/2532 ให้นายพูนสถิตย์ วงศ์สวัสดิ์ นักวิชาการป่าไม้ 5
กองอุทยานแห่งชาติ ดำ�เนินการสำ�รวจ และจัดตั้งพื้นที่ป่าบริเวณอุทยานแห่งชาติถ้ําผาไท
กำแพงเพชร พ�จ�ตร และบริเวณป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ยาง ป่าแม่งาว ป่าแม่ต๋า ป่าแม่มาย ป่าแม่งาวฝ่ังขวา และ
ป่าแม่โป่ง ในท้องท่ีอำ�เภอเมือง อำ�เภอแจ้ห่ม และอำ�เภองาว จังหวัดลำ�ปาง เพ่ือประกาศเป็น
นครสวรรค อุทยานแหง่ ชาติ โดยใหท้ ำ�หน้าที่หัวหน้าอุทยานแห่งชาติแห่งน้ดี ว้ ย

อุทยั ธานี 268

ป่าในพื้นท่อี ุทยานฯ เหน็ หล่มภูเขยี ว

ถ้ำ�ผาไท ถำ้�ผาไท

ถ�้ำ ผาไท

หลม่ ภเู ชียว

ผลการสำ�รวจพื้นที่ที่จะจัดต้ังเป็นอุทยานแห่งชาติถํ้าผาไท พบว่าเป็นป่าธรรมชาติท่ียังคงมีความอุดมสมบูรณ์ สภาพโดยทั่วไปเป็น
ภูเขาสูงสลับซับซ้อน เป็นป่าเบญจพรรณและมีพ้ืนท่ีถูกบุกรุกแผ้วถาง มีสวนสักกระจายอยู่ท่ัวไป ยอดเขาสูงท่ีสำ�คัญ คือ ดอยกิ่วลม สูง
1,202 เมตร จากระดบั ทะเลปานกลาง รองลงมาคือ ดอยสันกลาง สงู 1,022 เมตร ดอยผาหวด สงู 975 เมตร ซึง่ มพี ้นื ทส่ี ่วนใหญ่เป็นปา่
เบญจพรรณสลับกับป่าเต็งรงั ส่วนทศิ ใต้ ไดแ้ ก่ ดอยหลวง สูง 1,100 เมตร ทางทิศตะวันออกของพ้นื ที่เปน็ แหล่งเพาะปลูกท่สี �ำ คญั สว่ นทาง
ด้านทศิ ตะวันตกของพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นป่าเต็งรัง มธี ารน้ําจากลำ�ห้วยและลำ�ธารสายต่าง ๆ ที่ไหลไปทางทิศตะวันตกจะไหลลงสู่แม่นํ้าวัง

269

แพพัก เข่ือนกิ่วลม

ปลาในหลม่ ภูเขียว ถำ้�ผาไท

สว่ นท่ไี หลไปทางด้านทิศตะวันออกจะไหลลงสแู่ ม่นํา้ งาว มีเขื่อนก่ิวลม หลม่ ภเู ขียว และถาํ้ ผาไท ทีร่ ูจ้ กั กนั เปน็ อยา่ งดีในพื้นท่ี จงึ ได้ขออนมุ ัติ
ใช้ชื่ออุทยานแห่งชาติตามหนงั สอื อุทยานแห่งชาติ ที่ กษ 0713(ผท)/20 ลงวนั ท่ี 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2534 ว่า อุทยานแห่งชาตถิ า้ํ ผาไท ซ่งึ นาย
ไพโรจน์ สวุ รรณกร อธิบดกี รมปา่ ไม้ อนุมัตใิ หใ้ ช้ชอ่ื “อุทยานแห่งชาตถิ า้ํ ผาไท” เม่ือวนั ท่ี 4 มีนาคม 2534 ปัจจุบันกรมอุทยานแหง่ ชาติ
สัตว์ป่า และพนั ธุพ์ ืช กำ�ลงั รวบรวมข้อมลู เพอื่ พจิ ารณาประกาศจัดต้งั เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตติ อ่ ไป
นํ้าตกในอุทยานแห่งชาติถ้ําผาไท แบ่งเป็นสองกลุ่มคือด้านตะวันออกของอุทยานแห่งชาติ นํ้าตกจะเกาะกลุ่มอยู่ทางด้านถนน
หมายเลข 1 (บา้ นออ้ น หรอื ทางหล่มภูเขยี ว) ได้แก.่ ..

270

อำเภอวงั เหนอื ไปจงั หวดั เชยี งราย

ไปจงั หวัดเชียงใหม‹ อำเภอเมอื งพะเยา
120 ไปบรรจบถนน 1024

อำเภอวงั เหนอื

ไปแม‹ช‹อฟ‡า 1

1035

บาŒ นทงุ‹ ฮŒาง น้ำตกตาดเหมย
บŒานแจคŒ อน

หน‹วยพ�ทกั ษ(อตุทายดานนŒอแยห)ง‹ ชาตทิ ่ี ผท.5
น้ำตกตาดนอŒ ย

บาŒ นใหม‹ บŒานไฮ

หน‹วยป‡องกนั แม‹ต๋ำ อำเภองาว

ไรท‹ รพั ยห มนื่ แสน ไปจอังหำเวภัดอแลพอรง‹
1 ไปจังหวดั แพร‹
อำเภอแจหŒ ม‹

ที่ทำการ
อทุ ยานแหง‹ ชาติ

ถ้ำผาไท

น้ำตกก�วิ ลม น้ำตกแม‹สŒาน ภาพเขย� น
หนว‹ ยพท� ักษ สีโบราณ
อุทยานแห‹งชาติ บาŒ นแม‹สาป ประตผู า น้ำตกตาดหนิ
ท่ี ผท.2 (ก�วิ ลม)
บŒานแลง ไปบŒานหŒวยโล‹ง
1035 1335
1.5 กม.
เขตบร�การนักทอ‹ งเท่ยี ว ลานจอดรถ
หลม‹ ภเู ข�ยว
วัดจำปุย บŒานอัอน
1 คา‹ ยประตผู า
5 กม. ไปอำเภองาว

ไปจังหวดั ลำปาง ท‹ุงนา
ปา‡ ยสามแยก

ไปจังหวัดลำปาง ถำ้ ราชคฤห นเก้ำาตฟก�
อุทหผยนทาว‹.น4ยแพห(แง‹มท� ช‹แกั ากษต)Œ ิที่
นำ้ ตกธารสวรรค
น้ำตกแม‹แกŒ
4 กม.
14 กม.บŒานหวŒ ยหนาŒ

ไปบŒานหŒวยหก

271

น�ำ้ ตกแมแ่ ก้

ที่ต้ัง : บ้านแม่แก้ ต.บ้านอ้อน อ.งาว จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 47Q 586064E 2072733N
การเข้าถึง : นํ้าตกอยู่ตรงข้ามกับหน่วยพิทักษ์อุทยานที่ ผท.4 (แม่แก้) โดยเริ่มต้นจากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ เลี้ยวซ้าย
มาตามทางหลวงหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธนิ ) ถงึ แยกบา้ นดง อ�ำ เภองาว แลว้ เลย้ี วซา้ ยไปตามถนนสายบา้ นดง - บา้ นออ้ น เลยทะลบุ า้ นออ้ น
ออกไป จะถึงสามแยก ขวามือจะไปหล่มภูเขียว ไปทางซ้ายตามถนนสายบ้านอ้อน - บ้านแม่แก้ ผ่านบ้านห้วยน๊อต 14 กิโลเมตร จากแยก
หล่มภูเขียว จนไปเจอสามแยกห้วยหก ซ้ายมือไปบ้านเย้าห้วยหก เลี้ยวขวาอีกที ไปราว 4 กิโลเมตร เห็นหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่
ผท.4 (แม่แก้) ทางซ้าย นํ้าตกอยู่ตรงข้ามหน่วย รวมระยะทางจากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ ราว 44 กิโลเมตร
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูน มีสองชั้นใหญ่ ๆ ชั้นบนสุดสูงประมาณ 10 เมตร ตกลาดไหลลงมายังชั้นสองที่แผ่กว้าง สูงราว 4 เมตร เป็น
นํ้าตกที่มีความสวยงามมากแห่งหนึ่ง

272

น้ำ�ตกธารสวรรค์

ท่ีต้ัง : บา้ นแมแ่ ก้ ต.บ้านอ้อน อ.งาว จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 47Q 585993E 2073139N
การเข้าถึง : ต่อจากนํ้าตกแม่แก้ เข้าไปตามทางมุ่งหน้าไปทางนํ้าตกเกาฟุ ราว 200 เมตร จากนํ้าตกแม่แก้ ช่วงขึ้นเนินและเป็นช่วงโค้ง
สังเกตกระต๊อบเล็ก ๆ ขวามือ จอดรถแล้วเดินลงไปราว 50 เมตร จะถึงนํ้าตกช่วงชั้นกลาง ๆ
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูน มีหลายชั้น นับชั้นใหญ่ ๆ ที่สูงกว่า 2 เมตรขึ้นไปมีราว 4 ชั้น แต่ละชั้นทิ้งระยะห่างกันนับสิบเมตร แต่ระหว่าง
นั้นจะมีชั้นเล็ก ๆ บ้าง ลำ�ธารนํ้าตกถูกปกคลุมจากต้นไม้ชายนํ้าจนดูร่มรื่นเป็นชั้นนํ้าตกไม่สูง แต่มีหลายชั้น

273

น�้ำ ตกเกาฟุ

ที่ต้ัง : ต.บ้านอ้อน อ.งาว จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 585317E 2073391N
การเข้าถึง : เดินทางต่อจากนํ้าตกแม่แก้ไปตามทางราว 2 กิโลเมตร นํ้าตกจะอยู่ทางซ้ายมือ ไม่มีลานจอดรถต้องจอดริมถนน แล้วเดิน
ไปนํ้าตก ห่างจากถนน 20 เมตร
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูนที่สูงไม่มาก แต่ชั้นนํ้าตกลาดหลั่นไหลต่อเนื่องกันลงมา เป็นทางยาวราว 30 เมตร ก่อนจะตกดิ่ง สูงราว 2
เมตร ลงในแอ่งด้านล่างที่เป็นแอ่งกว้าง นํ้าตกแห่งนี้เหมาะกับการเล่นนํ้า ด้านหน้าเป็นลานนั่งพักใต้ร่มเงาของสวนลำ�ไย

274

นำ้�ตกตาดไครห้ รือน้�ำ ตกตาดหิน

ท่ีตั้ง : ต.บา้ นออ้ น อ.งาว จ.ล�ำ ปาง
พิกัด : 47Q 590577E 2075054N
การเข้าถึง : จากบ้านอ้อน ออกมาทางท้ายหมู่บ้านจะ
เจอสามแยก ท่ีเล้ียวซ้ายไปน้ําตกแม่แก้ แต่ให้เล้ียวขวา
ไปทางหลม่ ภเู ขยี ว เปน็ ระยะทาง 8 กิโลเมตร จากแยกจนไป
ถงึ ลานจอดรถหลม่ ภเู ขยี ว ใหเ้ ขา้ ไปตามทางรถยนตต์ อ่ ไป ทาง
จะเปน็ ทางล�ำ ลอง เขา้ ไปตามทาง จะมขี า้ มคลองบา้ ง ราว 1.5
กิโลเมตร ถงึ นา้ํ ตกทอ่ี ยรู่ มิ ทาง
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนิ ปนู เลก็ ๆ สงู ราว 5 เมตร ตกตอ่ เนอ่ื ง
กนั เปน็ ชน้ั เลก็ ๆ ลาดลงมายงั แอง่ นา้ํ ดา้ นหนา้ กอ่ นจะไหลออก
ไปดา้ นนอก

275

น�้ำ ตกแมส่ ้านหรอื นำ�้ ตกตาดหมอก

ที่ต้ัง : หมู่ 6 บ้านแม่ส้าน ต.บ้านดง อ.แม่เมาะ จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 47Q 578796E 2061021N
การเขา้ ถงึ : ใชถ้ นนพหลโยธนิ ทางหลวงหมายเลข 1 จากล�ำ ปางมงุ่ หนา้ อ�ำ เภองาว จนเลยคา่ ยประตผู าไปราว 800 เมตร จะถงึ ทางเขา้ วดั จ�ำ ปยุ
ซา้ ยมอื เข้าไปตามทางนั้น ไปตามทางเรื่อย ๆ จะผ่านบ้านกลาง จนถึงบ้านแม่ส้าน จากบ้านแม่ส้านจะเดินเท้าเส้นทางป่าขึ้นเขา ลงห้วยไป
เป็นระยะทางราว 8 กิโลเมตร ถึงนํ้าตกตาดหมอกหรือนํ้าตกแม่ส้าน
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ มสี ามชน้ั ใหญ่ ๆ ตกทง้ิ ระยะหา่ งกนั นบั สบิ เมตร มคี วามสงู ตง้ั แต่ 4 - 20 เมตร มนี า้ํ ตลอดทง้ั ปี รอบขา้ งเป็นป่า
เบญจพรรณ

276

น้ำ�ตกก่ิวลม

ที่ต้ัง : หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ผท.2 (กว่ิ ลม) ต.เมอื งมาย
อ.เมอื ง จ.ล�ำ ปาง
พิกัด : 47Q 565447E 2051061N
การเข้าถึง : จากตวั เมอื งล�ำ ปาง เลย้ี วขวามาตามถนนพหลโยธนิ ทางหลวงหมายเลข 1 (ล�ำ ปาง - งาว) จะเปน็ ทางคขู่ นาน 4 เลน ไป 26
กโิ ลเมตร สงั เกตซา้ ยมอื เปน็ รา้ นชนภทั รวสั ดกุ อ่ สรา้ ง จะมแี ยกซา้ ยมอื เรยี กแยกกว่ิ ลม คอื ถนนหมายเลข 1335 เขา้ ไปตามทางเรอ่ื ย ๆ จนเขา้ เขต
บา้ นเมอื งมาย ไปถงึ โรงเรยี นสบมายทางซา้ ยมอื จะมที างแยกขวา เขา้ ไปตามทางขวามอื จากแยกนไ้ี ปอกี 6 กโิ ลเมตร จะเหน็ ปา้ ยทางเขา้ หนว่ ยพทิ กั ษ์
อทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ผท.2 (กว่ิ ลม) เขา้ ไปราว 1 กโิ ลเมตร ถงึ หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาติ นา้ํ ตกอยใู่ กล้ ๆ บา้ นพกั .
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนิ ปนู ขนาดเลก็ อยขู่ า้ ง ๆ หนว่ ย ตกไหลลาดลงมาในรอ่ งหว้ ยทเ่ี ปน็ หนิ ปนู นา้ํ ตกทง้ั หมด มมี อสส์ เฟนิ ขน้ึ อยา่ งสวยงาม
นา้ํ จะมากชว่ งหนา้ ฝน หว้ ยนจ้ี ะไหลลงอา่ งเกบ็ นา้ํ ของเขอ่ื นกว่ิ ลมทอ่ี ยใู่ กล้ ๆ

277

278

น�้ำ ตกตาดเหมย

ท่ีตั้ง : หน่วยพิทักษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ี่ ผท.3 (นํา้ ตกตาดเหมย) หมู่ 1 บา้ นทงุ่ ฮา้ ง ต.ทงุ่ ผ้งึ อ.แจห้ ม่ จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 576089E 2080434N
การเข้าถึง : จากตัวเมืองลำ�ปางใช้ทางหลวงหมายเลข 1035 (ลำ�ปาง - แจ้ห่ม) ไปหลายสิบกิโลเมตร จนผ่านโรงเรียนบ้านผาช่อ
เลยโรงเรยี นไป 2 กิโลเมตร จะถงึ บ้านวังใหม่ มปี อ้ มต�ำ รวจทางขวามือ เล้ียวเขา้ ไปตามทาง ผา่ นบา้ นแจค้ อน และบ้านทงุ่ ฮา้ ง (12 กโิ ลเมตร
จากแยกวังใหม่) จากหมู่บ้านทุ่งฮ้าง จะมีทางเข้าข้างวัดทุ่งฮ้าง ทางจะข้ึนเนินเขาท้ายหมู่บ้านและเป็นทางลำ�ลองเข้าไร่ และลงในลำ�ห้วย
วิ่งตามลำ�ห้วยไปตามทางเรือ่ ย ๆ 8 กโิ ลเมตร จากบา้ นทงุ่ ฮา้ ง ถงึ หนว่ ยหนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ผท.3 (ตาดเหมย) จอดรถแลว้ เดนิ เทา้
เลยี บนา้ํ ตกไปเรอ่ื ย ๆ ราว 1 กโิ ลเมตร ถึงน้าํ ตกชนั้ ท่ี 1
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูนขนาดใหญ่ มีทั้งหมด 9 ช้ัน แต่ละช้ันห่างกันเป็นร้อยเมตร น้ําตกแต่ละชั้นมักตกชันลงมาชั้นเดียว สูงตั้งแต่
7 - 15 เมตร มนี ํ้าไหลตลอดท้ังปี ถ้าไปครบ 9 ชนั้ จะเปน็ ระยะทางราว 2 กโิ ลเมตร นับจากช้ันที่ 1 มนี ้าํ ตลอดทัง้ ปี

279

นำ้�ตกตาดน้อย

ที่ตั้ง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ผท.5 (ตาดน้อย) บ้านห้วยปง
ต.ปงดอน อ.แจ้ห่ม จ.ล�ำ ปาง
พิกัด : 574075E 2040433N
การเขา้ ถงึ : จากอ�ำ เภอแจห้ ม่ ใหใ้ ชท้ างหลวงหมายเลข 1035 มงุ่ หนา้
ไปทางวังเหนือ เลยอำ�เภอแจ้ห่มไปไม่ไกล เห็นไร่ทรัพย์หมื่นแสน
ทางซ้ายมอื เลยไปอีกนดิ จะมีทางเลี้ยวขวา เข้าไปตามทาง จะผ่านหนว่ ย
ป้องกันฯ แมต่ ๋า ไปเรื่อย ๆ ผ่านบ้านแม่ตะหละ บ้านไฮ และถึงจดุ สกดั
แมห่ ยวก จากนั้นจะเป็นทางลูกรงั ไปเรอื่ ย ๆ ราว 25 กิโลเมตร (จาก
ทางแยกทรพั ย์หม่ืนแสน) ถงึ นา้ํ ตกตาดนอ้ ย รมิ ทางขวามอื หนว่ ยพิทกั ษ์
อทุ ยานแหง่ ชาตทิ ี่ ผท.5 (ตาดน้อย) อยู่ซ้ายมอื
ลักษณะ : เป็นนา้ํ ตกหนิ ปนู ขนาดเล็ก หนา้ น้าํ ตกกวา้ ง มหี ลายช้นั ชั้น
สูงสดุ ราว 4 เมตร แล้วลาดไหลลงมาตามลานนํ้าตกทล่ี าดเอยี ง

280

อุทยานแห่งชาติ

ถ้ําปลา-น้ําตกผาเส่ือ
พนื้ ท่ี 488 ตารางกิโลเมตร

เชยี งราย ที่ตั้งท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 1 ต.หว้ ยผา อ.เมอื ง จ.แม่ฮอ่ งสอน
การเดินทาง : จากเชียงใหม่มุ่งหน้ามาทางอำ�เภอแม่แตง ถึงตลาดแม่มาลัย เลี้ยวซ้ายไป
เชยี งใหม‹ พะเยา น‹าน ตามถนนหมายเลข 1095 ก็จะผ่านทางเข้าห้วยน้ําดัง – ปาย - ปางมะผ้า ก่อนถึงอำ�เภอเมือง
ลำพ�น แมฮ่ ่องสอน 18 กิโลเมตร จะเหน็ ป้ายถํา้ ปลาทางขวามอื หรอื มาจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน ใช้ถนน
แม‹ฮ‹องสอน ลำปาง 1095 (ไปปาย - เชียงใหม)่ 18 กโิ ลเมตร ถงึ ถ้าํ ปลาทางซ้ายมือ
แพร‹ กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
อุทยานแหง่ ชาติถํ้าปลา - นํา้ ตกผาเส่อื เปน็ การผนวกรวมพืน้ ท่ีของวนอทุ ยานถา้ํ ปลาและ
อุตรดิตถ วนอุทยานนาํ้ ตกผาเสื่อเข้าด้วยกนั โดยกรมป่าไม้ได้มคี �ำ สง่ั ท่ี 652 /2538 ลงวนั ที่ 10 เมษายน
2538 แต่งตั้งคณะกรรมการสำ�รวจพ้ืนที่เพื่อจัดต้ังอุทยานแห่งชาติ และมีคำ�สั่งท่ี 240/2539
ตาก สุโขทัย ลงวนั ท่ี 1 กมุ ภาพันธ์ 2539 ใหน้ ายพนิต สุวรรณพฒั น์ ดำ�เนนิ การสำ�รวจขอ้ มูลเพมิ่ เติมในพ้ืนท่ี
พษ� ณุโลก วนอุทยานถ้าํ ปลาและวนอทุ ยานนา้ํ ตกผาเสือ่ เพื่อจดั ตงั้ เป็นอทุ ยานแหง่ ชาติ
เพชรบูรณ
281
กำแพงเพชร พจ� �ตร

นครสวรรค

อทุ ัยธานี

บรเิ วณถ้ําปลา

ผลการสำ�รวจและรวบรวมพ้ืนที่ท่ีจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ประมาณ 488 ตารางกิโลเมตร อุทยานแห่งชาติน้ีเป็นพ้ืนท่ีป่าอนุรักษ์
อย่างแทจ้ รงิ และไดก้ ันพ้นื ท่หี มูบ่ า้ นหรือชมุ ชน ออกจากพน้ื ท่ีจะประกาศจัดตง้ั เป็นอุทยานแห่งชาตแิ ล้ว ประกอบกบั ทางอุทยานแหง่ ชาตไิ ด้
ดำ�เนินการประสานงานกับหนว่ ยงานอืน่ อาทิเช่น ฝ่ายปกครอง ผนู้ ำ�ทอ้ งถน่ิ อย่างใกล้ชิด จึงไมม่ ปี ญั หามวลชนแต่อย่างใด และตอ่ มาคณะ
อนุกรรมการป้องกันและปราบปรามการลักลอบทำ�ลายทรัพยากรป่าไม้ประจำ�จังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้มีการประชุมเม่ือวันที่ 29 พฤษภาคม
2539 ซ่งึ มนี ายสมเจตน์ วิรยิ ะดำ�รงค์ ผวู้ ่าราชการจงั หวัดแม่ฮ่องสอน เป็นประธานมีมติเห็นชอบให้ดำ�เนินการจัดตั้งอุทยานแห่งชาติ ต่อมา
เม่ือวันท่ี 28 มกราคม 2540 คณะกรรมการอุทยานแห่งชาติได้มีมติเห็นชอบให้จัดต้ังอุทยานแห่งชาติถํ้าปลา - น้ําตกผาเสื่อ จังหวัด
แมฮ่ ่องสอน โดยให้กรมป่าไม้ ไปด�ำ เนนิ การเสนอร่างพระราชกฤษฎกี าก�ำ หนดเปน็ อุทยานแหง่ ชาติตอ่ ไป
อทุ ยานแหง่ ชาตถิ ้าํ ปลา - นาํ้ ตกผาเสอื่ มีภมู ิประเทศแบบเขาหินปนู ในทวิ เขาถนนธงชัย สลบั ซับซอ้ นเปน็ ลูกคลน่ื ต่อเน่อื งไปจนจด
ชายแดนเมียนมาทางด้านทิศเหนือ มีจุดสูงสุดที่ยอดเขาดอยลาน สูงประมาณ 1.918 เมตร จากระดับทะเลปานกลาง ทิศเหนือจดรฐั ฉาน
ประเทศเมยี นมา ทศิ ใตจ้ ดถนนสายปาย - แมฮ่ อ่ งสอน (ทางหลวงหมายเลข 1095) และเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ลมุ่ นา้ํ ปาย ทศิ ตะวนั ออกจดล�ำ นา้ํ
ของและเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ สนั ปนั แดน และทศิ ตะวนั ตกจดรฐั ฉาน ของเมยี นมา สภาพพน้ื ทเ่ี ปน็ ปา่ ดบิ เขา ปา่ เบญจพรรณ ปา่ สน และป่าเตง็ รัง
มีลำ�ห้วยลำ�ธารหลายสายท่ีเกิดจากป่าผืนนี้ในพ้ืนท่ี มีถ้ําปลาและนํ้าตกผาเสื่อเป็นจุดท่องเที่ยวท่ีประชาชนรู้จักมากที่สุดเพราะอยู่ติดถนน
ใหญ่และพ้นื ที่กส็ วยงาม เหมาะกับการเดนิ เล่น
นา้ํ ตกในอทุ ยานแหง่ ชาตถิ า้ํ ปลา - ผาเสอ่ื น้ี สว่ นใหญจ่ ะเดนิ ทางงา่ ย เดนิ เทา้ ไมม่ าก ทางรถยนตเ์ ขา้ ถงึ เกอื บทง้ั หมด สว่ นใหญใ่ ชเ้ สน้ ทาง
เดยี วกัน โดยนา้ํ ตกแต่ละแหง่ จะแยกเขา้ ไปอกี ที

282

เมียนมา นำ้ ตก เมยี นมา

แม‹ไมกŒ าย
บาŒ นปา† โหล

บาŒ นซอแบะ

ถนน มส.5013
อบต.นาป†ูปอ‡ ม

ทท่ี ำการเขตรกั ษาพนั ธสุ ตั วป†าสันป˜นแดน

บŒานรกั ไทย หน‹วยปอ‡ งกัน
ปางองุŽ รักษาป†า มส.15

นำ้ ตก (นาํ้ ของ)
แม‹สะงากลาง 1095

พปราะตงตำหอนงัก นำ้ ตก สะพานขŒามแม‹น้าํ ของ ไปอำเภอปาย
ผาเส่ือ
อ‹างเก็บนำ้ แม‹สะงา
เมียนมา หน‹วยพ�ทักษ บŒานทบศอก 1095
อุทยานแห‹งชาตทิ ่ี ถผ.2

(นำ้ ตกผาเส่ือ)

บŒานหมอกจำแป‰

หŒวยบโปาŒ †งนออ‹ น อา‹ งเก็บนำ้ หน‹วยพ�ทกั ษ
นำ้ ตก หวŒ ยโป†งออ‹ น อุทยานแห‹งชาตทิ ี่ ถผ.1
สอยดาว
นำ้ ตก (ถำ้ ปลา)
บŒานในสอย หŒวยโป†งออ‹ น

7017

1095

ไปจังหวดั แมฮ‹ ‹องสอน

283

น�ำ้ ตกสอยดาว

ที่ต้ัง : หมู่ 4 บ้านในสอย ต.ปางหมู อ.เมอื ง จ.แมฮ่ อ่ งสอน
พิกัด : 47Q 379635E 2145014N
การเขา้ ถึง : อย่ใู นการดูแลของหนว่ ยพทิ ักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ถผ.3 (ในสอย) โดยออกจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน มาตามทางหลวงหมายเลข
1095 ไปทางปาย ราว 15 กิโลเมตร มที างเล้ยี วซา้ ยเปน็ ถนนเสน้ เลก็ (ทางหลวงหมายเลข 7017) เขา้ ไปราว 7 กโิ ลเมตร จากปากทาง จะมี
ทางแยกซา้ ยมอื เขา้ ไปบา้ นในสอย (ทางหลวงหมายเลข 7019 ทางเดยี วกันกบั ที่จะไปดกู ระเหรี่ยงคอยาวบา้ นในสอยน่นั เอง) เข้าไปตามทาง
เร่ือย ๆ จนถงึ บา้ นในสอย จะเห็นป้ายเล็ก ๆ เขียนบอกทางแยกทางซา้ ยว่าไปดกู ระเหรยี่ งคอยาว แต่นา้ํ ตกให้ไปตามทางหลกั จนถึงวัดในสอย
ทมี่ ีสถาปัตยกรรมแบบไทยใหญส่ วยงามนน้ั ทางบังคับเล้ียวขวา ไปราว 30 เมตร จะบังคับเล้ียวซา้ ยอกี ที แลว้ ไปตามทางเรอื่ ย ๆ จนออกนอก
หมบู่ า้ นไปราว 5 กิโลเมตร ทางจะขนึ้ เขา เพยี งเริม่ ตน้ ขึน้ เขาไปราว 150 เมตร จะมที างเล็ก ๆ ขวามือ ตรงช่วงกลางเนนิ พอดี เล้ียวขวาไป
จอดในลานเลก็ ๆ ริมถนนแลว้ เดินเท้าไปตามทางราว 250 เมตร จะผ่านศาลาของโครงการเพ่ือความมัน่ คงบ้านในสอย มที างเดนิ ลงเนนิ จาก
ศาลาไปไม่ถึง 100 เมตร ก็พบน้าํ ตกสอยดาว
ลักษณะ : นํ้าตกสอยดาวเป็นนํ้าตกขนาดเล็กสูงราว 10 เมตร ตกต่อเนอื่ งกนั 2 ชน้ั นํ้าไหลซอกซอนผ่านชั้นหินปูนที่ถูกกัดกร่อนจนเป็น
ริ้วรอยต่าง ๆ มปี รมิ าณน้าํ คอ่ นข้างมากแมใ้ นฤดแู ล้ง

284

น�ำ้ ตกห้วยโป่งอ่อน

ที่ต้ัง : หมู่ 7 บ้านหว้ ยโป่งอ่อน ต.หมอกจ�ำ แป๋ อ.เมอื ง จ.แมฮ่ ่องสอน
พิกัด : 47Q 388339E 2148737N
การเขา้ ถึง : ออกมายงั ทางหลวงหมายเลข 7017 เลย้ี วซ้ายไปทางบ้านหมอกจ�ำ แป๋ ราว 3 กิโลเมตร จะเห็นปา้ ยปูนทางซ้ายมือวา่ “อา่ ง
เก็บนํ้าห้วยโป่งอ่อน” เล้ียวซ้ายเข้าไปตามทาง จะเห็นอ่างเก็บนํ้าอยู่ทางขวา เข้าไปตามทางเรื่อย ๆ จะเป็นทางปูน สังเกตทางซ้ายจะมี
อาคารเล็ก ๆ เปน็ โรงผลติ ไฟฟา้ พลังนา้ํ เลยไปอกี 200 เมตร จะเห็นท่อนาํ้ ขนาดใหญท่ างซ้ายมือวางอยู่เหนอื พ้นื ถนนราว 3 เมตร จอดรถ
ชิดขอบทางตรงนั้น แลว้ เร่ิมเดินเทา้ ลงลอดทอ่ นํา้ จะมที างลงทางซา้ ยมือเราลอดท่อ จะเหน็ ล�ำ ธารนา้ํ อยตู่ ิดถนน ข้ามฝง่ั นํา้ แลว้ เดินเลาะตาม
ทิศทางนํ้ามาราว 25 เมตร ถงึ ชน้ั บนของน้ําตก
ลักษณะ : นํา้ ตกห้วยโป่งอ่อนเปน็ นา้ํ ตกหนิ ชน้ั บนมหี นา้ น้ําตกแคบราว 1.5 เมตร ตกลงไปยงั ชน้ั หนิ ด้านล่าง สูงราว 5 เมตร แล้วไหลไป
ตามซอกหินในทางตะวันตกราว 6 เมตร จึงตกลงในซอกหินอีกชั้นหน่ึงสูงราว 4 เมตร แล้วจึงไหลไปตามลำ�ห้วย ก่อนจะไปลงอ่างเก็บนํ้า
ปากทางน่ันเอง นาํ้ ตกแห่งนี้รปู ลกั ษณแ์ ปลกและหนา้ นํา้ ตกชั้นบนแคบ ถ้าจะเลน่ น้าํ ควรลงไปช้นั ลา่ งสุดทเี่ ป็นแอ่งน้าํ

อา่ งเก็บน้ำ�หว้ ยโป่งออ่ น

285

อา่ งเกบ็ น�้ำ แม่สะงากลาง

น�ำ้ ตกแม่สะงากลาง

ที่ต้ัง : หมู่ 8 บ้านทบศอก ต.หมอกจำ�แป๋ อ. เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
พิกัด : 47Q 390845E 2156669N
การเข้าถึง : อยู่ในการดูแลของหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ถผ.1 (ถํ้าปลา) โดยย้อนออกมาตรงปากทางเข้านํ้าตกห้วยโป่งอ่อน
แล้วเลย้ี วซ้ายใชท้ างหลวงหมายเลข 7017 มงุ่ หนา้ เข้าไปบ้านรกั ษ์ไทย ไปประมาณ 2 กโิ ลเมตร จะพบทางแยกบ้านหมอกจำ�แป๋ (เลยี้ วขวา
สามารถไปออกถํ้าปลาได้) เลี้ยวซ้ายไปตามทางไปบ้านรักษ์ไทย จะผ่านบ้านยอด บ้านห้วยขาน แล้วถึงบ้านทบศอก สังเกตทางขวามือ
จะมีป้ายเข้าโรงไฟฟ้าแม่สะงา เลี้ยวขวาเข้าไปตรงป้าย แล้วไปตามทางวิ่งไปประมาณ 1.5 กิโลเมตร ทางจะบังคับให้เลี้ยวไปทางสันเขื่อน
ด้านซ้าย แล้วจึงแล่นตามสันเขื่อนไปทางขวา แล้วจอดรถมุมสันเขื่อนทางขวา หลังจากนั้นเดินตามทางเท้าเลาะขอบอ่างเก็บนํ้าไปราว 1
กิโลเมตร ก็จะถึงนํ้าตก
ลักษณะ : นา้ํ ตกแมส่ ะงากลาง เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ สงู ประมาณ 20 กวา่ เมตร ไหลตกลงมาจากลานหนิ ทถ่ี กู กดั เซาะจนเปน็ รปู รา่ งตา่ ง ๆ
มปี า่ ไผ่ ป่าดิบแล้งรอบนํ้าตก มีนํ้าตลอดทั้งปี

286

น้�ำ ตกผาเส่ือ

ท่ีตั้ง : หมู่ 8 บ้านทบศอก ต.หมอกจำ�แป๋ อ.เมือง แม่ฮ่องสอน
พิกัด : 47Q 390660E 2155530N
การเข้าถึง : ย้อนออกมาถนนสายเดิมมาถึงปากทางแล้ว เลี้ยวขวาตรงป้ายทางเข้าโรงไฟฟ้าพลังนํ้า ไปราว 150 เมตร ทางค่อนข้างชัน
จะขึ้นเขาโคง้ หักศอก 2 - 3 ครงั้ ขี้นไปจนสุทางโคง้ ก็จะพบลานจอดรถของหนว่ ยพิทกั ษ์อทุ ยานแห่งชาติท่ี ถผ.2 (นํ้าตกผาเส่อื ) ตรงนี้จะมี
ด่านเก็บค่าบริการ มีห้องนํ้า ร้านกาแฟ และบริเวณนั่งเล่น เดินลงไปตามทาง
ราว 70 เมตร ก็ถึงนํ้าตกที่อยู่ในหุบห้วยด้านล่าง
ลักษณะ : เกิดจากลำ�ห้วยแม่สะงา เป็นนํ้าตกหิน สูงราว 6 - 10 เมตร ไหล
ตกลงมาจากหนา้ ผาหนิ ในฤดนู า้ํ หลากนา้ํ จะลน้ เตม็ หนา้ ผา การเดนิ ลงไปดา้ นล่าง
ในฤดูฝนจึงอันตราย แต่พอเข้าหน้าหนาวแล้ว สามารถลงไปจนถึงลานหิน
หน้านํ้าตกได้อย่างสบาย ในฤดูหนาวและฤดูร้อน สามารถลงเล่นนํ้าได้
บริเวณนํ้าตกเป็นหินเกรย์แวกสีเทาดำ� อายุช่วงคาร์บอนิเฟอร์รัส
(ประมาณ 360 - 280 ล้านปี) เกิดในสภาพแวดล้อมการสะสมตัวของตะกอน
บริเวณภาคพื้นสมุทร บ่งบอกว่า บริเวณนี้เคยเป็นทะเลมาก่อน

287

น้�ำ ตกไมก้ าย

ที่ต้ัง : หมู่ 12 บา้ นปางคอง ต.นาปปู่ ้อม อ.ปางมะผ้า จ.แม่ฮอ่ งสอน
พิกัด : -
การเขา้ ถึง : จากถํ้าปลา ใช้ถนน 1095 ไปทางปางมะผ้าราว 13 กโิ ลเมตร ก่อนขา้ มสะพานขา้ มนาํ้ ของ จะเจอทางแยกซ้ายเขา้ ไปต�ำ บล
นาปู่ป้อม เข้าไปตามทาง ผ่าน อบต.นาปู่ป้อม แล้วมุ่งหน้าไปทางบ้านป่าโหล แล้วไปหย่อมบ้านปางโยน - ปางคอง (มีโครงการหลวง
ปางคอง) ระยะทาง 16 กโิ ลเมตร จนเกอื บถงึ บา้ นปางคอง จะเปน็ ชว่ งโค้งซา้ ยมือ มมุ หัวโคง้ ทางขวาจะมีทางแยกลงจนถึงจดุ จอดรถแลว้ เดิน
เท้าราว 1 กิโลเมตร ถงึ น้าํ ตกแม่ไมก้ าย
ลักษณะ : เปน็ นาํ้ ตกหินปูนขนาดใหญต่ กลงมาตอ่ เนอ่ื งกนั 4 ชนั้ ชน้ั บนสดุ ทีม่ ีหวั นํ้าตกแคบ กอ่ นจะขยายใหญอ่ อกด้านข้าง สงู ราว 30
เมตร ตกลงมาตามหน้าผาหนิ ปูนตอ่ เนือ่ งกนั จนดูเหมอื นเป็นชน้ั เดยี ว แล้วจงึ ลงมายังช้นั ล่าง ๆ ท่ตี อ่ เนอ่ื งกนั ที่มคี วามสงู ต้ังแต่ 2 - 10 เมตร
สูงรวม 50 เมตรในบรรยากาศร่มร่นื ดว้ ยพชื พนั ธ์ุไมต้ า่ ง ๆ
หมายเหตุ : ในพน้ื ที่อุทยานแห่งชาตถิ าํ้ ปลา - นา้ํ ตกผาเสื่อ ยังมนี าํ้ ตกผาโพ้อกี แหง่ หนง่ึ

288

ยอดเขานม ยอดเขาค่ขู องภลู ังกา

เชียงราย อุทยานแห่งชาติ

แม‹ฮ‹องสอน พะเยา นา‹ น ถําสะเกิน
เชียงใหม‹ ลำปาง แพร‹ พื้นที่ 448 ตารางกิโลเมตร
ลำพน�
ท่ีตั้งท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 1 บา้ นสะเกนิ ต.ยอด อ.สองแคว จ.น่าน
อุตรดติ ถ การเดินทาง : ที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติถํ้าสะเกินอยู่ห่างจากอำ�เภอเมือง จังหวัดน่าน
ประมาณ 120 กิโลเมตร โดยเดินทางไปตามทางหลวงหมายเลข 1080 (สายน่าน – ทุ่งช้าง)
ตาก สุโขทัย ถึงอำ�เภอท่าวังผา แยกซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 1148 (สายท่าวังผา – เชียงคำ�) ถึง
พ�ษณโุ ลก บ้านสะเกิน แลว้ แยกขวาผา่ นหมูบ่ ้านไปอกี ประมาณ 5 กิโลเมตร ถึงที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ
เพชรบูรณ ถํ้าสะเกิน หรือมาจากทางอำ�เภอเชียงคำ� จังหวัดพะเยา ระยะทางประมาณ 50 กิโลเมตร
ใช้ทางหลวงหมายเลข 1148 ไปทางทา่ วังผา จนถึงบา้ นสะเกนิ แลว้ แยกซ้ายผา่ นหมูบ่ ้านไปอกี
กำแพงเพชร พ�จ�ตร ประมาณ 5 กิโลเมตร ถงึ ท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ

นครสวรรค 289

อทุ ัยธานี

ทุง่ หญ้าบนภูลังกา

กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
เม่ือปี 2539 นายวทิ ยา หงษเ์ วยี งจนั ทร์ นักวชิ าการปา่ ไม้ 5 ทำ�หนา้ ที่หวั หน้าอุทยานแห่งชาตดิ อยภูคา จังหวัดน่าน ได้ท�ำ การสำ�รวจ
พนื้ ทอ่ี ทุ ยานแห่งชาติถาํ้ สะเกนิ และพ้ืนท่โี ดยรอบ ซึง่ อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติปา่ นํ้ายาว และป่านา้ํ สวด อำ�เภอสองแคว จงั หวดั น่าน พบว่า
ยงั มีสภาพสมบรู ณ์ เปน็ พ้นื ทตี่ ้นนา้ํ ลำ�ธารลุม่ นา้ํ ชน้ั 1 เอ มจี ุดเดน่ ทางธรรมชาติที่สวยงามหลายแห่ง เน้อื ท่ปี ระมาณ 448 ตารางกโิ ลเมตร
เปน็ พนื้ ทท่ี เี่ หมาะสมในการจดั ต้ังเปน็ อุทยานแห่งชาติ จงึ ได้รายงานมายังกรมปา่ ไม้
กรมป่าไม้พิจารณาแล้วได้ส่ังการให้ นายธนศาสตร์ เวียงสารวิน นักวิชาการป่าไม้ 5 อุทยานแห่งชาติเขื่อนศรีนครินทร์ ปฏิบัติงาน
ประจ�ำ อทุ ยานแหง่ ชาตนิ า้ํ หนาว จงั หวดั เพชรบรู ณแ์ ละจงั หวดั ชยั ภมู ิ ใหไ้ ป
ดำ�เนินการสำ�รวจข้อมูลสภาพป่ารายละเอียดในพื้นท่ีบริเวณดังกล่าวและ
บริเวณใกล้เคียง ที่มีความเหมาะสมเป็นอุทยานแห่งชาติ ตั้งแต่วันท่ี 5
กรกฎาคม 2539 โดยให้จัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ และทำ�หนา้ ที่หวั หนา้
อทุ ยานแหง่ ชาติน้ดี ว้ ย
ต่อมากรมป่าไม้ได้มีคำ�ส่ังให้ นายประดิษฐ์ เลิศลักษณ์ศิริกุล
เจ้าพนักงานป่าไม้ 5 ประจำ�อุทยานแห่งชาติเขื่อนศรีนครินทร์ จังหวัด
กาญจนบรุ ี ไปปฏบิ ตั งิ านท�ำ หน้าทหี่ ัวหน้าอทุ ยานแหง่ ชาตถิ ํา้ สะเกิน แทน

290

นายธนศาสตร์ เวียงสารวิน โดยเร่ิมปฏิบัติงานในหน้าท่ีต้ังแต่ วันท่ี 5 จุดชมทิวทัศนบ์ า้ นห้วยเฟือง (หรือหน้าภลู งั การสี อรท์ )
สิงหาคม 2542 โดยได้สำ�รวจพ้ืนที่ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าน้ํายาวและป่า ทิวทัศนห์ น้าบา้ นพักของอทุ ยานฯ
น้าํ สวด (ประกาศเป็นปา่ สงวนแหง่ ชาติ เมอ่ื วันที่ 11 กุมภาพนั ธ์ 2531)
ในท้องที่อำ�เภอท่าวังผา อำ�เภอเชียงกลาง อำ�เภอทุ่งช้าง และอำ�เภอ
สองแคว จงั หวัดนา่ น ปา่ สงวนแหง่ ชาติป่านํา้ เปอ๋ื ย ปา่ นํ้าหยว่ น และปา่
นาํ้ ลาว ท้องที่อำ�เภอเชียงคำ� จังหวัดพะเยา และป่าสงวนแห่งชาติป่า
แม่ยม ท้องท่ีอำ�เภอปง (เดิมข้ึนอยู่กับจังหวัดเชียงราย ปัจจุบันท้องที่
อ�ำ เภอปง ขน้ึ อย่กู บั จงั หวดั พะเยา) เพ่อื จดั ต้งั เป็นอุทยานแห่งชาตติ อ่ ไป
ตอ่ มาในเดอื นเมษายน พ.ศ.2559 ไดม้ ีพระราชกฤษฎกี ากำ�หนด
บริเวณที่ดินป่านํ้ายาวและป่านํ้าสวด ป่านํ้าเป่ือย ป่าน้ําหย่วน และป่า
นํ้าลาว และปา่ แมย่ ม ในท้องท่ตี ำ�บลชนแดน ตำ�บลยอด อ�ำ เภอสองแคว
จังหวัดน่าน และตำ�บลร่มเย็น ตำ�บลแม่ลาว อำ�เภอเชียงคำ� ตำ�บล
ผาช้างน้อย อำ�เภอปง จังหวัดพะเยา เนื้อท่ปี ระมาณ 249.8992 ตาราง-
กิโลเมตร ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา
เล่ม 133 ตอนที่ 33ก วันที่ 21 เมษายน 2559 เป็นอุทยานแห่งชาติ
ลำ�ดบั ที่ 128 ของประเทศไทย

291

ทงุ่ ดอกไมบ้ รเิ วณสวนหินลา้ นปี ยอดภูลงั กา

ฟอสซลิ แบคครีโอพอท บริเวณลานจอดรถไปน�ำ้ ตกผาธาร ภูลังกาเมื่อมองทางด้านบ้านน้�ำ คะ

พื้นท่ีในอุทยานถํ้าสะเกินเป็นทิวเขาสูงสลับซับซ้อนวางตัวในแนวเหนือใต้ ระดับความสูงของพื้นท่ีประมาณ 300 - 1,752 เมตร
จากระดับทะเล มียอดเขาที่สูงที่สุด คือ ยอดดอยจ๋ี มีความสูงจากระดับนํ้าทะเล 1,752 เมตร เป็นพ้ืนท่ีต้นกำ�เนิดของลุ่มน้ําถึงสามลุ่มนํ้า
ดว้ ยกัน คอื ลุ่มนํา้ ยมตอนบน ลมุ่ นาํ้ ยาวตอนบน และลุ่มนํ้าลาว ซ่งึ เป็นตน้ กำ�เนดิ ของล�ำ นาํ้ สายหลักของประเทศ คอื ล�ำ นํ้ายม และ ล�ำ นาํ้
น่าน อนั เปน็ แมน่ าํ้ สำ�คัญของประเทศอกี ด้วย

292

สปป.ลาว

บŒานแม‹ลาว น้ำตกหงสเ วย� งจันทร บาŒ นน้ำหลุ
ไเปชเยี องำคเภำอ
นำ้ ตกหวŒ ยหาด 1279
1148
น้ำตกนำ้ มินคบะแาŒ นนง น้ำตกหนองหŒา
อำเภอสองแคว
น้ำตกคะแนง นำ้ ตกผาธาร ไปอำเภอ
ภูลังกา เชยี งกลาง
บŒาน ภนูล้ำังตกกา ที่ทำการ บŒานยอด
น้ำมิน น้ำตก บาŒ นสะเกิน อทุ ยานแห‹งชาติ ไปอำเภอท‹าวงั ผา
หน‹วยบร�การ นำ้ คะ ถ้ำสะเกิน
ภูลงั กา
4019 โครงการหลวง จ�ดชม
ทวิ ทศั น
ป˜งคา‹ หวŒ ยเฟ�อง 1148

1092
1188

ไปอำเภอปง ไปอำเภอปง

293

294

น�ำ้ ตกห้วยหาด

ท่ีตั้ง : หมู่ 2 บ้านยอด ต.ยอด อ.สองแคว จ.นา่ น
พิกัด : 47Q 0663512E 2145193N
การเขา้ ถงึ : จากบา้ นสะเกนิ ทต่ี ง้ั ของทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาติ
ออกมาใช้ทางหลวงหมายเลข 1148 (สองแคว - เชยี งค�ำ ) เลีย้ ว
ซ้ายไปทางสองแคว ราว 7 กิโลเมตร ถึงบา้ นยอด จะมที างแยก
ซา้ ยเข้าวัดบา้ นยอด เลยี้ วเข้าไปตามทาง จะเขา้ คลองเลก็ ๆ ใน
หมูบ่ ้าน แล้วออกไปทา้ ยบ้านจนสุดทาง (1 กโิ ลเมตร จากแยก
ทางหลวงหมายเลข 1148) จอดรถแล้วเดินเท้าตามทางเดินใน
ปา่ (มที ่อน้ํานำ�ทาง) ทางจะเลียบล�ำ ห้วยไป ราว 1 กโิ ลเมตร ถงึ
น้ําตก
ลักษณะ : เกิดจากล�ำ หว้ ยหาดท่ีมตี น้ ก�ำ เนิดจากดอยจี๋ ตกลง
มาจากหน้าผาหินซึ่งถูกขนาบด้วยภูเขาสองข้าง น้ําตกสูงราว
30 เมตร ตกลงในแนวค่อนข้างด่ิงลงมายังแอ่งน้ําเบื้องล่าง
แล้วจึงไหลออกไปด้านนอก ชาวบ้านยอดใช้น้ําจากนํ้าตกนี้
ในการเกษตรและบริโภคในครัวเรอื น มนี า้ํ ตลอดทงั้ ปี

295

น�ำ้ ตกผาธาร

ที่ตั้ง : หมู่ 1 บ้านสะเกิน ต.ยอด อ.สองแคว จ.นา่ น
พิกัด : 47Q 0660812E 2144682N
การเข้าถึง : ใช้ถนนจากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ เข้าไปจนสุดทาง
ระยะทาง 1 กิโลเมตร แล้วจึงเดินเท้าไปตามทางเดินในป่าราว 1
กโิ ลเมตร มที างตัดลงล�ำ หว้ ยนาํ้ ตก
ลักษณะ : มีต้นก�ำ เนดิ จากดอยจ๋ี เปน็ นํา้ ตกหนา้ ผาหนิ ทรายในล�ำ หว้ ย
นา้ํ งมิ เปน็ ลกั ษณะของชน้ั หนิ ถลม่ หน้าน้ําตกและในลำ�ห้วยจึงเตม็ ไปดว้ ย
กองหินขนาดใหญ่ ท่ีถล่มกองกันเต็มลำ�ธาร ทำ�ให้ช้ันน้ําตกไม่เด่นชัด
แตก่ ระน้นั บางช้ันท่ีเหน็ ชดั เจนเป็นหนา้ ผาหินสงู ราว 5 - 8 เมตร ไหลลง
ตามกองหินต่าง ๆ ในฤดูฝนท่ีปริมาณนํ้ามากจะเห็นนํ้าไหลเป็นแก่ง
ตามกองหินชัดเจน แต่หน้าแลง้ ทีน่ ํา้ น้อย น้ําจะมดุ หายใต้กองหนิ

296

เชิงนํ้าตกผาธาร มีการค้นพบปรากฏซากดึกดำ�บรรพ์ เป็นหอย
ในหนิ ทรายสเี ทา ทม่ี อี ายใุ นยคุ เพอรเ์ มยี นตอนตน้ ราว 299 - 270
ลา้ นปี บง่ บอกถึงสถานภาพทเ่ี คยเป็นท้องทะเลมาก่อน

297

298

ห้วยนำ�้ งมิ ปลายน�ำ้ แหง่ หงส์เวียงจันทร์

น้ำ�ตกหงษ์เวียงจนั ทร์

ท่ีต้ัง : หมู่ 1 บา้ นสะเกิน ต.ยอด อ.สองแคว จ.นา่ น
พิกัด : 47Q 661159E 2145690N
การเขา้ ถึง : เรม่ิ เดินเทา้ จากหลงั บ้านพกั รบั รองด้านบน ตามทางขึ้นเขาไปเร่อื ย ๆ ชว่ ง
ปลายเส้นทางจะมีล�ำ ห้วยแยกทางซ้าย ข้ามห้วยไปแล้วเดินอีก 150 เมตร ถงึ น้ําตก รวม
ระยะทางเดนิ เทา้ 5 กิโลเมตร
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกท่ีอยู่ลึกในป่า กว่าจะไปถึงก็ไกล แต่ไปถึงก็คุ้ม เพราะเป็นนํ้าตก
ขนาดใหญ่ ต้นกำ�เนิดจากทิวเขาดอยจี๋ เป็นนํ้าตกหน้าผาหิน มีท้ังหมด 6 ช้ัน ช้ันสูงสุด
เป็นหนา้ ผาหนิ ขนาดใหญ่ ชนั เกอื บ 90 องศา นํ้าตกลงมาจากหน้าผาชั้นบนสงู ประมาณ
40 เมตร แล้วตกลงมาดา้ นลา่ ง จะเปน็ ชัน้ เล็ก ๆ อกี สองช้ัน สงู ราว 2 - 3 เมตร ทงิ้ ระยะ
หา่ งกนั ราว 10 เมตร
ช่ือนํ้าตกเป็นนามสกุลของนายวิทยา หงษ์เวียงจันทร์ คร้ังมาทำ�การสำ�รวจและ
เปน็ หัวหนา้ อุทยานแห่งชาติถํ้าสะเกนิ จึงต้ังช่อื น้าํ ตกให้เป็นเกียรติ

299

น้�ำ ตกนำ้�คะ

ที่ต้ัง : หมู่ 6 บา้ นน้าํ คะ ต.ผาชา้ งนอ้ ย อ.ปง จ.พะเยา
พิกัด : 47Q 659082E 2143828N
การเขา้ ถึง : เร่ิมจากตรงภลู ังการสี อร์ต (จดุ ชมทะเลหมอกบ้านห้วยเฟอื ง) จะมที างรถยนต์เล็ก ๆ เข้าไปทางขวามือ ทางจะเป็นทางเข้าไร่
เล็ก ๆ แคบ ๆ และข้ึนเขาชัน มีหญ้าคลุมทางในช่วงหน้าฝน เข้าไปจนสุดทางราว 3 กิโลเมตร แล้วเดินเท้าลงในหุบห้วย ผ่านป่ากล้วย
ป่าตน้ คลา้ ราว 200 เมตร ถึงน้าํ ตก
ลักษณะ : เป็นสายนํ้าท่ีเกิดจากลำ�ห้วยท่ีมาจากภูเขาสองภู คือ ภูลังกา และภูเทวดา ซ่ึงเป็นยอดดอยสูงในพื้นท่ี (สูง 1,720 เมตร
จากระดบั ทะเลปานกลาง) เป็นยอดดอยท่สี ูงที่สุดในทวิ เขาผปี ันนํ้า ซึ่งหบุ เขาระหว่างกลางตลอดแนวสันเขาทงั้ 2 รวมกนั น้ี เป็นต้นกำ�เนดิ
แมน่ าํ้ ยมอกี ที นํา้ ตกหว้ ยนํา้ คะ เปน็ นํา้ ตกทตี่ กลงจากชนั้ หินต่างระดบั ลดหล่ันกันลงมา มีสองชั้น หา่ งกันราว 30 เมตร แต่ละช้ันสูงราว 5
เมตร หน้าน้าํ ตกไม่กว้างนัก มีแอ่งนํ้าใหเ้ ลน่ บรรยากาศร่มร่นื

300

น�ำ้ ตกภลู งั กา

ที่ตั้ง : หมู่ 6 บา้ นนํ้าตม้ ต.ผาช้างน้อย อ.ปง จ.พะเยา
พิกัด : -
การเขา้ ถงึ : จากทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาตถิ า้ํ สะเกนิ ออกมาทบ่ี า้ นสะเกนิ แลว้ เลย้ี วขวา ใชท้ างหลวงหมายเลข 1148 จะผา่ นบา้ นหว้ ยเฟอื ง
(ย่านดูทะเลหมอกภูลังการีสอร์ท) ไปตามทางเร่ือย ๆ จนถึงตำ�บลผาช้างน้อย ซ่ึงท่ีทำ�การ อบต.ผาช้างน้อย อยู่ใกล้ทางแยกขวามือไป
ภลู ังกา เข้าไปตามทางขน้ึ เขา จนสุดเนิน จงึ จะลงหุบที่ราบบ้านนํ้าตม้ ซ่งึ มโี ครงการหลวงนา้ํ คะ จะเห็นภลู งั กาเดน่ ตระหง่าน ไปตามทางผา่ น
โครงการหลวงนํ้าคะ แล้วทางจะขึ้นเขาอีกที จะมีช่วงโค้งหักศอกหลายครั้ง จนไปถึงจุดบริการแหล่งท่องเท่ียวภูลังกา ที่เคยเป็นท่ีทำ�การ
ของวนอุทยานภูลังกามาก่อน (ปัจจุบันถูกผนวกรวม
พน้ื ที่มาเปน็ อทุ ยานแห่งชาตถิ ํา้ สะเกนิ ) รวมระยะทาง
จากแยกผาช้างน้อย 7 กิโลเมตร จากจุดนี้เป็นจุดที่
นักท่องเที่ยวท่ีจะข้ึนภูลังกา จะต้องมาเปล่ียนรถ ใช้
บริการรถในท้องถ่ิน เป็นรถ 4 WD รถยนต์จะแล่น
เข้าไปตามทางดิน ที่ขึ้นดอยไปเรื่อย ๆ เข้าไปราว
2.5 กิโลเมตร ก่อนถึงกลุ่มบ้านพักในป่า ซึ่งจะมี
ป้ายทางเดินลงนํ้าตกทางขวามือ เดินเท้าเดินลงไป
ตามทางลงหุบราว 300 เมตร ถงึ ล�ำ ห้วยดา้ นล่าง แลว้
เดินทวนนาํ้ ข้ึนไปราว 100 เมตร ถงึ น้ําตก

301

ภูลงั กาโดดเด่นในวันฟา้ ใส

ลักษณะ : เป็นนา้ํ ตกที่เกิดจากล�ำ หว้ ยสายเลก็ ๆ ท่มี ีตน้ ธารมาจากแอ่งระหว่างภูลังกา และยอดดอยภนู ม ไหลลงมาในหบุ ป่า ผา่ นหน้าผา
หนิ ทีไ่ ม่กวา้ งมากนกั สงู ประมาณ 20 เมตร ลงมายงั ลำ�ธารทีซ่ อ่ นตัวในป่าทึบดา้ นลา่ ง ในฤดูฝนจะยนิ เสียงนํ้าตกไปถงึ เขตบรกิ ารท่องเที่ยว
ภลู ังกาเลยทีเดียว แต่หนา้ แลง้ ไม่มีนํ้า ทากเยอะ

302

น�ำ้ ตกบ้านหนองหา้ หรือนำ�้ ตกเบญจธารา

ท่ีต้ัง : หม่ทู ่ี 16 บ้านตน้ ผงึ้ ต.รม่ เย็น อ.เชียงคำ� จ.พะเยา
พิกัด : 47Q 659850E 2153490N
การเขา้ ถึง : จากทที่ �ำ การอทุ ยานแห่งชาติ ออกมาใชท้ างหลวงหมายเลข 1148 ที่บา้ นสะเกิน แล้วเลย้ี วขวา มุ่งหนา้ ไปทางอำ�เภอเชียงคำ�
เลยภูลงั การสี อร์ท เลย อบต.ผาชา้ งนอ้ ย (ทางเข้าภูลงั กา) ไปจนเจอสามแยกซา้ ยมือ (ทางหลวงหมายเลข 1092 ไปอำ�เภอปง) เลยไปอกี
ไมไ่ กล จะเจออีกสามแยกหน่ึง ซงึ่ ทางหลวงหมายเลข 1148 นี้ จะเขา้ อำ�เภอเชยี งค�ำ แต่ให้เลีย้ วขวาจะเป็นทางหลวงหมายเลข 4029 เข้าไป
จนถงึ บ้านตน้ ผงึ้ แล้วให้ใชท้ างไปโครงการบา้ นเล็กในปา่ ใหญ่ ราว 5 กโิ ลเมตร มแี ยกซ้ายมือไปอกี 500 เมตร แลว้ จงึ เดินเทา้ เขา้ ไปตามทาง
เดนิ เทา้ ราว 300 เมตร ถงึ นํา้ ตก รวมระยะจากบา้ นตน้ ผึ้ง 5.8 กโิ ลเมตร
ลักษณะ : เดิมนั้นเคยมีหมู่บ้านหนองห้า เป็นหมู่บ้านเย้าอยู่ภายในป่าใกล้นํ้าตก ต่อมามีการอพยพหมู่บ้านออกไป แล้วมีคนต้ังชื่อเป็น
นํา้ ตกเบญจธารา โดยไมท่ ราบช่ือผ้ตู งั้ แต่ชาวบ้านยังเรยี กน้าํ ตกบ้านหนองห้าเชน่ เดิม น้าํ ตกนเ้ี ปน็ นํา้ ตกทีเ่ กดิ จากหว้ ยน้ําหยวนทีม่ ตี น้ กำ�เนดิ
จากขนุ นํ้าหยวนในป่าของอุทยานแห่งชาติ เปน็ นํ้าตกขนาดใหญ่ทเ่ี ปน็ สองช้นั ตกลงมาจนเกือบดิ่ง หน้านํ้าตกสูงเกือบถึง 80 เมตร หนา้ ผา
นํ้าตกกว้างราว 20 เมตร สงู 2 ชนั้ มีแอ่งนา้ํ ด้านล่าง มีน้าํ ตลอดปี

303

ภาพ : Wittayakorn Khamlar (DTT Tour)

304

น�ำ้ ตกคะแนง ภาพ : Wittayakorn Khamlar
(DTT Tour)

ท่ีตั้ง : หมู่ที่ 10 บา้ นคะแนง ต.แมล่ าว อ.เชยี งคำ� จ.พะเยา
พิกัด : 47Q 655682E 2147719N
การเข้าถึง : จากท่ีท�ำ การอุทยานแห่งชาติ ออกมาใช้ทางหลวงหมายเลข 1148 ทีบ่ ้านสะเกนิ แลว้ เล้ียวขวา ม่งุ หน้าไปทางอ�ำ เภอเชียงค�ำ
เลยภูลังการสี อร์ท เลย อบต.ผาช้างน้อย (ทางเขา้ ภูลังกา) ไปจนเจอสามแยกซ้ายมอื (ทางหลวงหมายเลข 1092 ไปอ�ำ เภอปง) เลยไปอกี ไม่
ไกล จะขออีกสามแยกหนง่ึ ซึ่งทางหลวงหมายเลข 1148 น้ี จะเขา้ อ�ำ เภอเชียงคำ� แต่ให้เลย้ี วขวาจะเปน็ ทางหลวงหมายเลข 4029 จะผ่าน
บ้านแฮะ ข้ามสะพานยาวนํ้ามิน ถึงบ้านนํ้ามิน แล้วเลยไปอีกไม่ไกลจะถึงวัดวังถํ้า ตรงน้ีจะเป็นสามแยก ให้ไปทางแยกขวาไปบ้านคะแนง
ทางจะข้นึ เนินเขาท่ีไมช่ นั นัก แลว้ จึงลงสู่ย่านพ้ืนทีเ่ กษตร เหน็ ยอดเขาแหลม ๆ จนถึงบ้านคะแนง ไปจนสดุ ทางจะมีทางขนึ้ ทา้ ยหมูบ่ ้านแล้ว
เป็นสามแยก ใหเ้ ลยี้ วขวา เลยไปไม่ถงึ รอ้ ยเมตร จะมที างแยกให้เลี้ยวซ้ายอกี ครั้ง ทางจะเป็นทางขนึ้ เนินเขา ไปไรไ่ ปสวนชาวบา้ น ไปตามทาง
ราว 2 กโิ ลเมตร จนสุดทางจะเป็นสวนยางพาราและมกี ระท่อมเฝ้าสวน จากจดุ น้ตี อ้ งเดินเทา้ ไปตามทางในป่า ทางจะมขี ึ้นเนนิ ลงหุบ แต่
เลาะเลียบฝ่ังซ้ายของล�ำ หว้ ย เดินไปราว 1.5 กโิ ลเมตร จะได้ยินเสยี งนาํ้ ทางหบุ ห้วยขวามือ ให้ตัดลงไป ทางค่อนขา้ งชัน ลงไปราว 70 เมตร
กถ็ งึ ล�ำ ห้วย มองทางซา้ ยจะเหน็ นาํ้ ตกช้นั ใหญ่ สว่ นทางขวา จะเป็นชั้นนา้ํ ตกเลก็ ๆ
ลักษณะ : คะแนง เปน็ ชื่อของล�ำ หว้ ยคะแนง ซง่ึ ช่อื “คะแนง” เปน็ ชือ่ ของสง่ิ ของท่ที ำ�จากเขาวัว ส�ำ หรับใช้บรรจุดินปืน เล่ากันว่ามีชาวเขา
เผ่าม้งจากภูลังกา มาล่าสัตว์และหาของป่าบริเวณห้วยแห่งน้ีและได้ลืม “คะแนง” ไว้ที่ห้วยนี้ จนชาวบ้านไปพบจึงเรียกว่า “ห้วยคะแนง”
และพอพบนํ้าตกก็เรียก “นํ้าตกคะแนง” เป็นน้ําตกขนาดกลาง ที่สูงราว 20 เมตร ตกลงจากหน้าผาหินชั้น ในลักษณะต้ังด่ิงลงมายัง
พืน้ ล่างทเ่ี ป็นแอง่ นํ้า แลว้ จึงไหลลงไป เปน็ นา้ํ ตกชัน้ เลก็ ๆ สงู 4 - 6 เมตร ต่อเน่อื งกันมาอีก 6 ชั้น สว่ นใหญ่จะเป็นลักษณะชน้ั ของกองหนิ
มลี ักษณะเปน็ ชั้นที่ชดั เจนแค่ 1 - 2 ชนั้ เทา่ นัน้

305