97 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * k|Zgx¿M s= ;dfhdf cfhef]ln s:tf afnaflnsfx¿ b]lvg yfn]sf 5g\ < v= larNnLdf k/]sf afnaflnsfnfO{ s;/L Joj:yfkg ug{ ;lsG5 < u= afnu|fd eg]sf] s] xf] < 3= afnu|fdsf] ;'wf/df ;/sf/sf] e"ldsfnfO{ a'Fbfut ¿kdf pNn]v ug'{xf];\ . cEof; != ;fdflhs ;d:of / ljs[lt x6fpg] s'g} kfFr cf]6f pkfo n]Vg'xf];\ . @= ;bfrf/n] ;fdflhs ;d:of tyf ljs[lt x6fpg s;/L dbt u5{ < #= ldtJolotf eg]sf] s] xf] < o;n] s;/L ;dflhs ;d:of / ljs[ltx¿ x6fpgdf ;xof]u u5{ < n]Vg'xf];\ . $= ;fdflhs ;d:of / ljsl[tx¿ x6fpg] pkfox¿sf] ;"rL tof/ kfg'{xf];\ . %= ;fdflhs ;d:of / ljs[ltx¿ x6fpg sfg'g / cfTd cg'zf;gsf] kl/kfngfn] v]Ng] e"ldsfnfO{ a'Fbfut ¿kdf n]Vg'xf];\ . ;fd'bflos sfo{ tkfO{Fsf] ;d'bfodf ;fdflhs ;d:of / ljs[ltx¿ x6fpg s] s:tf sfo{ x'Fb} cfPsf] kfpg'ePsf] 5 . cfkm"n] k|fKt u/]sf s'/fsf] ;ª\sng u/L sIffdf k|:t't ug'{xf];\ .
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 98 s'g} klg ;d:ofsf] ;dfwfg ug{ ;j{k|yd ;d:of pTkGg x'gfsf] k|d'v sf/0f kQf nufpg'k5{ . To;kl5 dfq ;dfwfgsf pkfox¿sf] vf]hL ug'{k5{ . ;fdflhs ;d:of / ljs[lt ;dfwfgdf cGt/f{li6«o ;ª\3;+:yfsf] e"ldsf dxŒjk"0f{ /xG5 . OG6/g];gn g]kfn km]nf]l;k, Knfg g]kfn, cGt/f{li6«o >d ;ª\u7g, cGt/f{li6«o ljsf;sf nflu gj]{lhog ;+:yf, cGt/f{li6«o k|s[lt ;+/If0f ;ª\3, 8]lg; cGt/f{li6«o ljsf; lgof]u cflb h:tf cGt/f{li6«o ;ª\3;+:yfn] g]kfndf /x]sf ;fdflhs ;d:of / ljs[lt ;dfwfgsf nflu sfo{/t /x]sf 5g\ . qm=;+= cGt/f{li6«o ;ª\3;+:yfsf] gfd ;fdflhs ;d:of / ljs[lt ;dfwfgdf v]n]sf] e"ldsf != OG6/g];gn g]kfn km]nf]l;k nfu' kbfy{sf b'Jo{;gLdf k/]sf o'jfnfO{ b'Jo{;gaf6 d'St u/fO{ ;xh / ;Ddfgsf ;fy hLjg lhpg OG6/g];g g]kfn km]nf]l;kn] ;xof]u u5{ . o; ;+:yfn] ljleGg r]tgfd"ns sfo{j|md ;~rfng ub{} cfO/x]sf] 5 . o; ;+:yfn] pkrf/fTds ;]jfsf nflu kf]v/f / ;'v]{tdf c:ktfn;d]t ;~rfng ul//x]sf] 5 . @= Knfg g]kfn o; ;+:yfn] ljBfno ejgsf] lgdf{0f, kf7\ok':ts / z}lIfs ;fdfu|Lx¿sf] ljt/0f, k':tsfnosf] :yfkgf / ;~rfng, :jf:Yo / k|ltef k|jw{gsf nflu ;xof]u ul//x]sf] 5 . afnaflnsfnfO{ ;d"xdf ;xefuL u/fO{ pgLx¿sf] r]tgf, clwsf/ / lzIffsf] k|jw{gdf of] ;+:yf sfo{/t 5 . afnaflnsflar ;xsfo{ / ;Dks{ ljsf; u/L cj;/df kx'Fr ljsf; u/fpg of] ;+:yf lj|mofzLn 5 . % ;fdflhs ;d:of / ljs[lt ;dfwfgdf cGt/f{li6«o ;ª\3;+:yfsf] e"ldsf kf7
99 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * #= cGt/f{li6«o >d ;ª\u7g cGt/f{li6«o >d ;ª\u7g ;+o'St /fi6« ;ª\3sf] ljlzi6Ls[t lgsfo xf] . of] ;+:yf >lds xslxtsf] ultljlwdf sfo{/t ;+:yf xf] . o;n] ;a}vfn] afn>dsf] pGd"ng, >d sfg'g / >dgLltsf] lgdf{0f Pjd\ sfof{Gjogsf ;fy} d"ntM g]kfnaf6 afn>dsf] cGTo ug{df s]lGb|t 5 . $= /f]6/L OG6/g];gn o;n] ;fdflhs ljsf;sf nflu ljleGg If]q / ;+:yf;Fu ;xsfo{ ub}{ :jf:Yo lzlj/, :jR5 lkpg] kfgL, ljBfnoo ejg lgdf{0f ug'{sf ;fy} l;k ljsf; tyf g]t[Tj ljsf;sf nflu ljleGg vfnsf tflnd ;~rfng u5{ . %= cGt/f{li6«o ljsf;sf nflu gj]{lhog ;+:yf lj=;+ @)@* b]lv g]kfndf sfo{ ub}{ cfPsf] of] ;+:yfn] gofF lzIff k4ltsf] ljsf;, k|jw{g / dlxnfx¿sf] xsclwsf/sf If]qdf sfd ug'{sf cltl/St ljkGg dlxnfsf nflu sfg'gL ;]jf / pkrf/df lgMz'Ns sfg'gL ;]jf pknAw u/fpFb} cfPsf] 5 . ^= cGt/f{li6«o k|s[lt ;+/If0f ;ª\3 o;n] ul/aL / clzIffsf sf/0f k|fs[lts jftfj/0fdfly k/]sf] ljgfzsf] bafa / a9\bf] cj}w sf/f]af/nfO{ /f]Sg / h}ljs ljljwtfsf] ;+/If0f / ;+jw{g ug{ g]kfndf cfly{s Pjd\ k|fljlws ;xof]u k'¥ofpFb} cfPsf] 5 . &= 8]lg; cGt/f{li6«o ljsf; lgof]u g]kfnsf ckfª\ux¿sf] Ifdtf ljsf; / cfTd lge{/tfsf nflu ;xof]u k'¥ofpFb} cfPsf] 8]lg; cGt/f{li6«o ljsf; lgof]u 8]gdfs{ ;/sf/sf] cfly{s / k|fljlws nufgLaf6 ;~rflnt cGt/f{li6«o ;+:yf xf] .
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 100 sl7g zAbsf cy{ cGt/f{li6«o – ljZjsf ljleGg /fi6«;Fu ;DalGwt b'Jo{;g – ;fdflhs b[li6n] g/fd|f] dflgPsf] cfbt r]tgf – ;t\ c;t\ 5'6\ofpg ;Sg] a'l4, ljj]s afn>d – afnaflnsfn] ug{] sfd h}ljs – hLj;DaGwL lj|mofsnfk != cfhsf o'jfx¿df nfu' kbfy{sf] b'Jo{;gsf] s'nt h:tf ;fdflhs ;d:of lsg a9\b} uPsf xf]nfg\ < ;fd"lxs ¿kdf 5nkmn u/L n]Vg'xf];\ . @= g]kfnsf] ;fdflhs ;d:of ;dfwfgsf nflu lj|mofzLn s'g} Ps cGt/f{li6«o ;xof]uL ;+:yfsf] ;DaGwdf tYox¿ vf]hL u/L ljj/0f tof/ kfg'{xf];\ . cEof; != Knfg g]kfnn] g]kfnL afnaflnsfsf] ljsf;df k'¥ofpFb} cfPsf] ;xof]usf ;DaGwdf cfˆgf] ljrf/ n]Vg'xf];\ . @= cGt/f{li6«o ljsf;sf nflu gj]{lhog ;+:yfn] …g]kfnsf] ax'If]qLo ljsf;df ;xof]u ub}{ cfPsf] 5Ú eGg] s'/fnfO{ pbfx/0f lbO{ k|:6 kfg'{xf];\ . #= cGt/fli6«o >d ;ª\u7gn] g]kfndf k'¥ofPsf of]ubfgx¿sf] ;"rL tof/ kfg'{xf];\ . ;fd'bflos sfo{ tkfO{Fsf] ;d'bfodf /x]sf ;fdflhs ;d:ofx¿sf] klxrfg u/L ;dfwfgsf nflu ;d'bfosf ;b:on] ;~rfng ub{} cfPsf ultljlwnfO{ Ps cg'R5]bdf n]Vg'xf];\ .
101 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * zflGt nfld5fg] kj{t lhNnfdf a:g'x'G5 . pxfF :yfgLo ljBfnosf] sIff * df cWoog ug'{x'G5 . pxfFsf afaf d]nldnfk kl/ifb\ sf7df8f}Fdf gf]s/L ug'{x'G5 . ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIffsf] sIffdf lzIfsn] åGå / Joj:yfkg eGg] kf7sf af/]df cfkm"eGbf 7'nf JolSt;Fu ;f]w]/ k|fKt u/]sf] hfgsf/L sIffdf k|:t't ug{ eGg'eof] . 3/ kms]{kl5 o;af/] lj:t[t ¿kdf atfpg zflGt nfld5fg]n] cfkm\gf afafnfO{ lel8of] sndfkm{t cg'/f]w ug'{eof] . ljBfyL{ efOalxgLx¿, xfdL zflGt nfld5fg] / pxfFsf afafsf lardf ePsf] s'/fsfgL cWoog u/f}FM afafM x]Nnf] 5f]/L . zflGt nfld5fg]M bz{g afaf, cf/fd x'g'x'G5 < afafM bz{g 5f]/L, cf/fd 5' . ltdLx¿ ;a} cf/fd 5f} < ltd|f] k9fO s:tf] rNb} 5 < zflGt nfld5fg]M xfdL ;a} cf/fd 5f}F afaf clg d]/f] k9fO klg /fd|f] 5 . clg lg afaf, lzIfsn] sIffdf xfdLnfO{ åGå / Joj:yfkgsf af/]df cfkm"eGbf 7'nf JolSt;Fu ;f]w]/ k|fKt u/]sf] hfgsf/LnfO{ sIffdf k|:t't ug{ eGg'ePsf] 5 . åGå eGgfn] s] a'lemG5 < atfOlbg' g . afafM JolSt jf ;d"xn] cfkm\gf] :jfy{, cfjZostf / p2]Zo k"/f ug{] qmddf csf{nfO{ c;lhnf] kfg{' / 6s/fasf] l:ylt l;h{gf x'g' g} åGå xf] . o;n] emu8f, dgd'6fj, b':dgL, sf6df/, lx+;f, n8fOF, c;xdlt / ljjfb h:tf s'/fnfO{ hgfpF5 . dte]b /xg' jf :jfy{sf] 6s/fasf] l:ylt åGå xf] . åGå Pp6f o:tf] cj:yf xf], hxfF JolQm jf ;d"xn] cfkm\gf] p2]Zo jf cfjZostf k"/f ug{] qmddf csf{nfO{ c;lhnf] kfg{] ub{5g\ . hxfF ljrf/, cfjZostf / ;dembf/L km/s x'G5, Tof] g} åGåsf] ;DefJo l:ylt xf] . ljjfbn] r]tgf, k|ltjfb, ck'u / cj/f]w h:tf kIfnfO{ ;d]6]sf] x'gfn] o;nfO{ ;ª\u7gdf ;sf/fTds, gsf/fTds, cj;/ / hf]lvdsf ¿kdf lng'k5{ . zflGt nfld5fg]M åGå s;/L pTkGg x'G5 afaf < kf7 ^åGå / Joj:yfkg
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 102 afafM b'O{ jf b'O{eGbf a9L kIfn] cfk"mx¿lardf k|ltålGåtfsf] cg'ej dx;'; u/]sf] s'g} klg cj:yfdf åGå pTkGg x'G5 5f]/L . zflGt nfld5fg]M afaf, åGå pTkGg x'gsf sf/0fx¿ s] s] x'g\ lg < afafM ;'g 5f]/L, d"No, dfGotf, JolQmTj / ;+:s[ltdf c;dfgtf x'g', ljrf/, dfGotf, cfjZostf km/s km/s eO{ ljrf/df c;xdlt hgfpg', jf:tljs s'/fsf] hfgsf/L gx'g' jf k|fKt hfgsf/Lsf] ;xL ;Dk|]if0f gx'g', unt ;"rgf jf ;Gb]z k|jfx x'g', k|To]ssf] rfxgf x'g' t/ To;nfO{ k"/f ug{] Ifdtf ;Lldt x'g', 3/fo;L tyf of}ghGo ;d:of lbgk|ltlbg a9\b} hfg', cfkm\gf] Ifdtf / ;fdYo{cg'¿k lgefpg'kg{] e"ldsf lgjf{x ug{ g;Sg', cfkm\gf] e"ldsfeGbf km/s ;dembf/L x'g', ;sf/fTds ;f]rsf] cefj x'g' cflb åGå pTkGg x'g'sf sf/0f x'g\ . zflGt nfld5fg]M afaf, åGå Joj:yfkg eg]sf] s] xf] / o;nfO{ s;/L Joj:yfkg ug{ ;lsG5 < afafM ;'g 5f]/L, b'O{ jf b'O{eGbf a9L kIfsf lardf sfod /x]sf] dgd'6fjnfO{ ;dfwfg of]Uo lgisif{df k'¥ofpg'nfO{ åGå Joj:yfkg elgG5 . åGåsf] Joj:yfkg ug{ ;s]sf] v08df zflGt :yfkgf x'G5 . åGå Joj:yfkgaf6 cfgGbk"j{s afFRg] cj:yf l;h{gf x'G5 . b]z ljsf;sf nflu åGå Joj:yfkg ckl/xfo{ x'G5 . bf]xf]/f] ;~rf/, ;defj / ;sf/fTds ;f]raf6 åGåsf] Joj:yfkg ug{ ;lsG5 . zflGt nfld5fg]M afaf, åGå Joj:yfkgsf pkfosf af/]df klg atfOlbg' g . afafM Psn] csf{nfO{ ;Ddfgk"j{s / ;dfg Jojxf/ ug]{, c¿sf] s'/f Wofgk"j{s ;'Gg] / cfkm\gf] s'/f zfGtk"j{s ;'gfpg], c¿sf] JolStTjsf] ;Ddfg ug{], :ki6 efiff / cleJolStsf] k|of]u ug{], JolStut :jtGqtfnfO{ ;Ddfg ug{], cfjZostf, rfxgf a'‰g] / ;f]xLcg';f/sf] sfo{ ug{], ;a}nfO{ ;dfg cj;/ k|bfg ug{], cfk;df ;'dw'/ ;DaGw sfod ug{ sxLFst} gr'Sg], kf/bzL{ Jojxf/ ug]{ h:tf Jojxf/ åGå Joj:yfkg ug{] pkfo x'g\ . zflGt nfld5fg]M åGå l;h{gf ePdf 5nkmn u/L åGå x6fpg], ;sf/fTds / k|:6 ;~rf/ ug]{, sfg'gsf] kfngf ug{], ;sf/fTds ;f]rsf] ljsf; ug{], plrt tj/af6 cfkm\gf] JolStTjsf] k|bz{g ug{] h:tf sfo{af6 klg åGå Joj:yfkg ug{ ;lsG5 eGg] ;'g]sL lyPF clg åGå Joj:yfkgdf ;~rf/sf] e"ldsf s:tf] /xG5 < atfOlbg' g . afafM ;'g 5f]/L, xr'jfsf e/df ;dfrf/ ;Dk|]if0f gug{], ;dfhdf unt ;Gb]z k|jfx x'gaf6 hf]ufpg], l/;, tgfj / nf]e h:tf s'/fsf] lgoGq0f ug{], cfk;L 5nkmnaf6 ;d:of
103 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * ;dfwfg ug{], dWo:ystf{sf] e"ldsf v]Ng], enfbdLsf] ;xof]u lng], sfg'gL lgsfoaf6 Gofo k|bfg ug{ ;xof]u ug{], r]tgfd"ns ;dfrf/nfO{ k|fyldstf lbg], sfg'gsf] kfngf ug{] h:tf sfo{ u/]/ åGå Joj:yfkgdf ;~rf/n] dxŒjk"0f{ e"ldsf v]N5 . sl7g zAbsf cy{ åGå – snx, s':tfs':tL 6s/fa – k/:k/sf] 7Ss/, h'wfO, le8Gt dte]b – /fo afem\g] sfd hf]lvd – xflggf]S;fgL x'g] ;Defjgf, vt/f ckl/xfo{ – sfdsf lglDt cTofjZos, clgjfo{ kf/bzL{ – 5\ofª\u b]lvg] xr'jf – gfkhf]v / uGtLsf] cfwf/ glnO{ ;fdfGo cGbfh ul/Psf] . dWo:ystf{– d'2fdfldnf, jfbljjfb, v]n cflbdf b'O{ y/Lsf lardf /xL xf/lhtsf] lg0f{o ug{] jf ldnfpg] sfd lj|mofsnfk != ;dfhdf x'g] åGåsf] sf/0fsf ;DaGwdf sIffdf 5nkmn u/L k|fKt ljj/0fnfO{ z}Ifl0fs kf6Ldf l6kf]6 ug'{xf];\ . @= ;dfhdf x'g] åGåsf] ;dfwfgsf pkfox¿sf af/]df ;d"xdf 5nkmn u/L k|fKt pkfonfO{ sIffsf]7fdf k|:t't ug'{xf];\ . #= åGå ;dfwfgdf ;~rf/sf] e"ldsf, ;~rf/, jftf{ / dWo:ytfaf6 ;dfwfg ug]{ ;DaGwdf ;+jfb tof/ u/L e"ldsf clego ug'{xf];\ . $= åGå Joj:yfkgdf ;~rf/sf] e"ldsf ;DaGwdf ;+jfb tof/ u/L sIffsf]7fdf k|:t't ug'{xf];\ . cEof; != åGå eg]sf] s] xf] < åGå Joj:yfkgsf pkfox¿ pNn]v ug'{xf];\ . @= åGå pTkGg x'g'sf sf/0fnfO{ a'Fbfut ¿kdf k|:t't ug'{xf];\ . #= ;dfhdf åGå x'g'sf sf/0fx¿ n]Vg'xf];\ . $= dWo:ytfdf s;/L åGå ;dfwfg ug{ ;lsG5 < %= åGå Joj:yfkgdf ;dfhsf] e"ldsfnfO{ a'Fbfut ¿kdf n]Vg'xf];\ . ;fd'bflos sfo{ tkfO{Fsf] ;d'bfodf x'g] åGå / o;sf] Joj:yfkg;DaGwL 36gfaf/] ljifolzIfssf] ;xof]u lnO{ ;dfrf/ tof/ kfg'{xf];\ .
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 104 PsfO % o; PsfOdf x'g] xfd|f l;sfOx¿ o; PsfOsf] cWoogkl5 tkfO{Fx¿ lgDg sfo{df ;Ifd x'g'x'g] 5 M • k|frLg g]kfnsf] /fhgLlts, ;fdflhs cj:yfsf] j0f{g ug{, • sf7df8f}F pkTofsfsf] k|frLg ;Eotf / o;n] hghLjgdf kf/]sf] k|efj atfpg, • g]kfndf nf]stflGqs u0ftGqsf] k|flKtkl5sf cfly{s / ;fdflhs ;'wf/sf kIf vf]hL ug{, • xfd|f jL/ ;lxbx¿sf] kl/ro / of]ubfg atfpg, • l;Gw' pkTosf / o'gfgL -lu|; / /f]d_ ;Eotf Pjd\ k'ghf{u/0fsf] 5f]6f] kl/ro lbg tyf o;n] dfgj hLjgdf kf/]sf] k|efj atfpg . xfd|f] ljut
105 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * ldltM @)*)÷)%÷@% Kof/L clbtL, ;'dw'/ ;Demgf . cf/fd 5', cf/fd rfxG5' . clbtL, ltdLn] n]lvk7fPsf] kq lxhf] dfq k|fKt u/]F . kq k9]/ w]/} v';L nfUof] . clbtL, kqdf g]kfn zAbsf] pTklQsf ;DaGwdf ;f]w]sL /lx5f} . d 5f]6s/Ldf n]v]/ k7fpFb} 5' . kq k9]/ v';L x'g] 5\of} eGg] cfzf 5 . clbtL, g]kfn zAbsf] pTklQsf ;DaGwdf cWoog ubf{ ljleGg tYo e]6\g ;lsG5 . kf}/fl0fs u|Gyx¿df x]bf{ g]kfnnfO{ ;Too'udf ;TojtL, q]tfo'udf tkf]jg, åfk/o'udf d'lQm;f]kfg / slno'udf g]kfn eGg] u/]sf] e]l6G5 . g]kfn zAbsf] gfds/0fsf] cfwf/ vf]Hbf of] g]kfn zAb k|frLgsfnb]lv g} k|rngdf /x]sf] b]lvG5 . lnR5ljsfndf lj:tfl/t g]kfn zAb dNnsfndf sf7df8f}F pkTosf / jl/kl/ dfq ;Lldt /x]sf] lyof] . k[YjLgf/fo0f zfxsf] PsLs/0fkl5 sf7df8f}F /fhwfgL eof] / …g]kfnÚ zAbn] cfhsf] g]kfn /fi6«nfO{ a'emfpg yfNof] . clbtL, …g]kfnÚ kf}/fl0fs ls/fFtL zAb …g]kfÚ sf] ;f+:s[lts ¿k xf] . …g]Ú sf] cy{ …dWoÚ / …kfÚ sf] cy{ …b]zÚ cyf{t\ …dWob]zÚ x'G5 . dWokj{tLo v08df /x]sf] …g]kfÚ df kl5 … nÚ k|Too nfu]/ g]kfn gfd /x]sf] xf] . ltAatL efiffdf …g]Ú sf] cy{ 3/ / …kfnÚ sf] cy{ pg cyf{t pg x'g] 7fpFsf ¿kdf of] If]qnfO{ lnOPsf] kfOG5 . clbtL, g]kfn zAbsf] pTklQ s;/L eof] < sf7df8f}F pkTosfn] lsg / slxn] g]kfn gfd kfof] eGg] ;Gbe{df ljleGg ljåfg\x¿n] ljleGg ;dodf cfcfkm\gf wf/0ff k|:t't ug'{ePsf] 5 . o;df Oltxf;sf/ 1fgdl0f g]kfnn] lgk zAbaf6 g]kfn ag]sf] bfaL k|:t't ug'{ePsf] 5 . csf{ Oltxf;sf/ lbjfs/ cfrfo{n] g]kfn zAbsf] pTklQ ;+:s[tsf] …ck\Ú zAbdf …gLÚ pk;u{ nfu]/ aGg] …gLkÚ zAbdf km]l/ …cfnÚ k|Too nfu]/ ePsf] xf] . …ck\Ú sf] cy{ kfgL x'g] x'gfn] …gLkÚsf] cy{ kfgL;Fu ;DalGwt x'G5 . o;df …cfnÚ ylkPkl5 kfgLsf] ;|f]t j/k/ a;f]af; ug]{ dflg;, hLjhGt' / jg:klt;d]t a'lemG5 eGg'ePsf] 5 . clbtL, s]xL Oltxf;sf/n] s]xL sfnb]lv oIf dNnsf] kfnf;Dd g]kfn ljzfn d'n's kf7 !g]kfn zAbsf] pTklQ
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 106 lyof] eGg] bfaL u/]sf 5g\ t/ of] bfaL k|dfl0ft x'g ;s]sf] 5}g . k|dfl0ft Oltxf;cg';f/ k/fk"j{sfnsf] g]kfn jt{dfg sf7df8f}F pkTosf g} xf] eGg] s'/f e]l6G5 . clbtL, afFsL s'/f e]6df u/f}Fnf . clxn]nfO{ labf rfxG5' . wGojfb Û ltdLnfO{ dfof ug{] bfh' cflbTo sl7g zAbsf cy{ pTklQ – hGd, k}bf, lg:sg] sfd kf}/fl0fs – k'/f0fdf ePsf], k'/f0f;DaGwL ;Lldt – ;Ldfdf afFlwPsf], tf]lsPsf] dWob]z – lardf kg{] 7fpF, s]Gb|:yn ljzfn – 7'nf], Hofb} w]/}, eJo lj|mofsnfk != g]kfnsf] k|frLg sfnv08x¿sf ;DaGwdf 5f]6f] syf tof/ kf/L sIffdf k|:t't ug'{xf];\ . @= g]kfn zAbsf] pTklQsf ;DaGwdf k|rlnt Pp6f ls+jbGtL tof/ kf/L sIffsf]7fdf ;fyLx¿nfO{ ;'gfpg'xf];\ . cEof; != kf}/fl0fs u|Gyx¿df x]bf{ g]kfnnfO{ ;Too'udf s] elgYof] < @= g]kfn zAbsf] pTklQ s;/L ePsf] lyof] < #= g]kfn zAbsf] pTklQaf/] k|rlnt s'g} b'O{ cf]6f ls+jbGtLaf/] n]Vg'xf];\ . ;fd'bflos sfo{ tkfO{Fsf] ;d'bfodf /xg'ePsf s'g} af}l4s JolQmnfO{ e]6L pxfF;Fu g]kfn zAbsf] pTklQsf ;DaGwdf 5nkmn ug'{xf];\ / pxfFaf6 k|fKt ePsf s'/fnfO{ sIffsf]7fdf k'gM 5nkmn u/]/ n]Vg'xf];\ .
107 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * @g]kfnsf] k|frLg sfn -uf]kfn, dlxifkfn / ls/fFt_ kf7 sIffdf k|jrg sfo{j|md rNb} 5 . Gf]kfnsf] k|frLg sfn -uf]kfn, dlxifkfn / ls/fFt_ sf ;DaGwdf jStfx¿ kfn}kfnf] af]ln/x]sf 5g\ . k|s[lt lu/L M cfb/0fLo ;efWoIfHo", lg0ff{os d08n, u'?ju{ / ljBfyL{ ;fyLx¿, d g]kfnsf] k|frLg sfn / o;cGtu{t uf]kfn j+zsf] ;fdflhs / cfly{s ultljlwsf af/]df af]Nb} 5' . ;efcWoIfHo", g]kfnsf] Oltxf;sf] cWoog ubf{ g]kfnsf] k|frLg sfn O;fk"j{ xhf/f}F jif{ cufl8b]lv g} ;'? ePsf] dflgP klg O:jL ;+jt\sf] yfngL cl3;Dd g]kfnsf] Oltxf; :ki6 5}g . g]kfn gfdsf] klxnf] pNn]v cyj{ kl/lzi6df ul/Psf] kfOG5 . cyj{ kl/lzi6sf] ;do lglZrt ug{ g;lsP klg O;fk"j{ %))–^)) sf] lardf o;sf] lgdf{0f ePsf] dflgG5 . o;df g]kfnnfO{ sfd?, ljb]x, pb'Da/, cjGtL / s}so b]zx¿;Fu} /fvL rrf{ ul/Psf] 5 . d"n ;jf{l:tjfb / ljgo;ª\u|x gfdsf] af}4 u|Gydf klg g]kfnaf/] rrf{ ul/Psf] 5 . o;df eujfg\ a'4sf] ;dod} pgsf r]nfx¿ Jofkf/Lx¿sf ;fy g]kfn k;]sf] 36gf pNn]v ul/Psf] 5 . dxfef/tsf] jgkj{df g]kfnnfO{ ljifo -lhNnf_ sf ¿kdf j0f{g ul/Psf] 5 . ls/fFtsfnk"j{sf 7f]; P]ltxfl;s ;fdu|L k|fKt x'g ;s]sf 5}gg\ . o;}n] k|frLg sfnsf ;fdflhs / cfly{s ultljlwsf ;DaGwdf lnR5ljsfnLg clen]vx¿df e]l6Psf cfwf/af6 k|:t't ug{ ;lsG5 . o; sfndf hfthfltsf lardf le8Gt x'GYof] . ;a}eGbf alnof] hfltn] zf;g rnfpFYof] . kz'kfng of] ;dosf] k|d'v k];f lyof] . k|frLg sfndf uf]kfn j+zsf dflg;n] ufO{ kfn]/ hLljsf rnfPsf lyP . dlxifkfnx¿ e}F;L kfNy] / xftxltof/;d]t rnfpFy] . ;efcWoIfHo", g]kfnsf k|yd /fhfx¿ uf]kfnj+zL lyP . pgLx¿n] ;a}eGbf klxnf g]kfndf zf;g rnfPsf lyP . uf]kfn eGgfn] ufO{kfns ;d'bfo eGg] a'lemG5 . uf]kfnx¿ / oxfFsf k|frLg gfu hfltlar le8Gt eof] . gfu hfltx¿ k/flht eO{ blIf0f e]utkm{ nfu] . g]kfn pkTosfdf uf]kfnx¿sf] jr{:j sfod eof] . j+zfjnLx¿df pNn]v ePsf] syfcg';f/ logLx¿sf] Pp6f ax'x|L gfd u/]sf] ufO{n] ;w}F jfUdtLsf] tL/sf] Ps 7fpFdf uP/ b'w r9fpg]
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 108 uYof]{ . ;f] :yn vgL x]bf{ kz'kltsf] Hof]ltln{ª\u pTkGg eof] . uf]kfn j+zfjnLcg';f/ uf]kfnj+zL cf7 hgf zf;sx¿ -e"ldu'Kt, hou'Kt, wd{u'Kt, xif{u'Kt, eLdu'Kt, dl0fu'Kt, lji0f'u'Kt / lhgu'Kt_ n] zf;g u/] . uf]kfn j+zsf dflg;x¿n] ufO{ kfNg] Joj;fonfO{ b}lgs hLjg ;~rfngsf] k|d'v cfwf/ agfPsf lyP . g]kfndf dfgj a:tLsf] ;'?jft ug{] j+zsf ¿kdf uf]kfn j+znfO{ lrlgG5 . uf]kfn j+z /fHo Joj:yfsf] ;'?jft ug{] j+z lyof] . uf]kfn j+zdf kz'kltgfy dlGb/ :yfkgf ePsf] lyof] . wGojfb Û k|sfz ;fxL M cfb/0fLo ;efWoIfHo", lg0ff{os d08n, u'?ju{ / ljBfyL{ ;fyLx¿, cfhsf] of] k|jrg sfo{qmddf d g]kfnsf] k|frLg sfncGtu{t dlxifkfnj+zL / ls/fFtj+zLsf] ;fdflhs / cfly{s ultljlwsf af/]df af]Nb} 5' . uf]kfn j+zkl5 g]kfndf dlxifkfnx¿n] zf;g u/]sf lyP . dlxifkfn /fhfn] Uff]kfnj+zsf lhg u'KtnfO{ o'4df k/flht u/L g]kfnsf] zf;g cfkm\gf xftdf lnPsf lyP . k|frLg sfndf e}F;L kfNg]nfO{ dlxifkfn jf cfle/ elgGYof] . uf]kfn / cfeL/ Pp6} j+zsf ePsf / k];fut cfwf/df dfq b'O{ ;d'bfodf ljeflht ePsf] dflgG5 . ss{Kofl6«ssf] j+zfjnLdf cfeL/x¿ /fhk"t pTklQsf Ujfnfx¿ ePsf / l;d|f}gu9 / hgsk'/larsf] ;dtn e"lddf cfkm";Fu xftxltof/;d]t /fvL 7'nf] ;ª\Vofdf e}F;L kfNg] u/]sfdf kl5 pkTosf k|j]z u/L uf]kfnj+zL /fhfnfO{ x/fO{ zf;gdf lgoGq0f sfod u/]sf] egL pNn]v ul/Psf] 5 . o; j+zsf k|yd /fhf j/l;+x / clGtd /fhf e'jgl;+x x'g\ . uf]kfn j+zfjnLcg';f/ o; j+zsf tLg zf;sx¿ j/l;+x, hol;+x / e'jgl;+xn] qmdzM $( jif{, &! jif{ @ dlxgf / $! jif{ u/L hDdf !^! jif{ @ dlxgf zf;g u/]sf lyP . dlxifkfn j+zsf dflg;x¿ e}F;L kfNg] ePsfn] To;nfO{ g} b}lgs hLjg ;~rfngsf] k|d'v cfwf/ agfPsf lyP . cWoIf dxf]bo, g]kfndf dlxifkfneGbf k5fl8sf] ;dodf ls/fFtx¿n] zf;g u/]sf lyP . ls/fFtx¿sf] d"n :yfg tfdfsf];L / ;'gsf];Llarsf] e"efudf lyof] . dlxifkfnsf clGtd /fhf e'jgl;+xnfO{ o'4df k/flht u/L ls/fFt /fhf onDa/n] g]kfnsf] zf;g cfkm\gf xftdf lnPsf lyP . g]kfndf P]ltxfl;s 36gfqmdsf] ;'?jft ls/fFtL /fhfx¿af6} ePsf] dflgG5 . /fO6 j+zfjnLcg';f/ ls/fFt j+zsf @( k':tfsf /fhfx¿n] zf;g rnfPsf] pNn]v 5 . ls/fFtj+zLsf k|yd /fhfsf] gfd onDa/ xf] . onDa/ ls/fFt /fHosf ;+:yfks x'g\ . logL Hofb} jL/ lyP . lognfO{ st}st} on'ª klg elgPsf] 5 . logs} gfdaf6 kf6g
109 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * ;x/sf] k'/fgf] gfd on /xg uPsf] dflgG5 . u:tL ls/fFtsfnsf clGtd /fhf lyP . wGojfb Û ls/fFtsfnsf] ;fdflhs cj:yfM != ls/fFtsfnsf dflg;x¿ ;+o'Qm kl/jf/df a:g] uy{] . @= gf/L / k'?if ;Fu;Fu} s[lif sfo{, kz'kfng, gfrufg / hfqfdf ;xefuL x'Gy] . #= o; a]nfsf] ;dfh gf/Lk|wfg ;dfh lyof] . $= gf/Lx¿n] k'gM ljjfx ug{ kfpg] rng lyof] . %= /fhsfh / aflx/L Jojxf/df k'?ifx¿sf] cflwkTo lyof] . ^= logLx¿ lzj / kfj{tLsf eQm lyP . &= ls/fFtLx¿ wg'jf0f rnfpg l;kfn' lyP . ls/fFtsfnsf] cfly{s cj:yfM != ls/fFtLx¿sf] d'Vo k];f s[lif / kz'kfng lyof] . @= logLx¿ x:tsnfdf l;kfn' lyP . #= ls/fFtx¿ s'nf] tyf gx/ agfP/ v]tL uy{] . $= l;sf/ v]Ng] / h8La'6L ;ª\sng ug{] sfddf ls/fFtx¿sf] ljz]if ?lr lyof] . %= ls/fFtsfndf Jofkf/sf] l:ylt klg /fd|f] lyof] . ^= of] ;dodf g]kfnaf6 s:t"/L, lr/}tf], h8La'6L / pgsf ;fdfgx¿ ef/tdf ;d]t lgof{t x'Gy] . sl7g zAbsf cy{ yfngL – cf/De, ;'? hLljsf – hLjgj[lQ, lhpkfnf] jr{:j – cflwkTo, clwsf/, lgoGq0f j+zfjnL – j+zsf] j[QfGt, k'Vof}{nL j+z – kl/jf/, s'n, vns k':tf – lkF9L lj|mofsnfk != g]kfnsf] k|frLg sfnv08x¿;Fu ;DalGwt ljleGg lrq ;ª\sng u/L sIffdf k|:t't ug'{xf];\ . @= uf]kfn j+zsf ;DaGwdf sIffdf k|jrg sfo{qmd cfof]hgf u/L pQm sfo{qmddf klg efu lng'xf];\ / cfkm\gf ljrf/ sIffsf]7df k|:t't ug'{xf];\ .
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 110 #= g]kfnsf] k|frLgsfnsf ultljlwnfO{ ;d]6L :yfgLo klqsfdf k|sfzg ug{] ;dfrf/sf] gd'gf tof/ kfg'{xf];\ . $= uf]kfn j+zaf/] u'undf vf]h u/L k|fKt s'/fnfO{ cfkm\gf] gf]6 skLdf l6kf]6 ug'{xf];\ . cEof; != g]kfndf k|frLg sfnsf] ;'?jft slxn]b]lv ePsf] dflgG5 < @= k|frLg sfnsf cfly{s / ;fdflhs ultljlwnfO{ tflnsfdf k|:t't ug'{xf];\ . #= uf]kfnj+zL / dlxifkfnj+zLdf /x]sf ;dfgtf / c;dfgtfnfO{ tflnsfdf b]vfpg'xf];\ . $= ls/fFtsfnsf k|yd /fhfsf] gfd n]Vg'xf];\ . %= ls/fFtsfnLg g]kfnsf] cfly{s tyf ;fdflhs ultljlwnfO{ a'Fbfut ¿kdf k|:t't ug'{xf];\ .
111 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * sf7df8f}F b/af/ If]qdf /x]sf] …sfi7d08kÚaf6 sf7df8f}Fsf] gfd ag]sf] xf] . ;+:s[t efiffdf sfi7sf] cy{ …sf7Ú / d08ksf] cy{ …b]jk"hf ug]{ :yfgÚ x'G5 . o;nfO{ dNnsfnLg /fhf nIdLg/l;+x dNnsf kfnfdf k'glg{df{0f ul/Psf] lyof] . o;}sf/0f sf7df8f}FnfO{ sfi7d08k klg eGg] ul/G5 . dWoo'udf sf7df8f}FnfO{ …sflGtk'/Ú klg elgGYof] . sflGtk'/ ;+:s[t efiffsf] … sflGtÚ / …k'/Ú af6 cfPsf] xf] . sf7df8f}F pkTosfsf] k|frLg Oltxf;nfO{ x]bf{ g]kfnsf] k|d'v k|frLg u|Gy :joDe" k'/f0fsf cg';f/ jt{dfg sf7df8f}Fdf s'g} ;do gfubx gfdsf] ljzfn / ulx/f] tfn ;k{n] el/Psf] lyof] . dxfrLgaf6 a'4 wd{sf af]lw;Tj d~h'>Ln] bxdf cnf}lss /lZd b]v]/ oxfF dfgj a:tL lgdf{0f ug]{ lgwf] u/]kl5 bxsf] blIf0fdf /x]sf] sR5kfn kj{tdf rG›x|f; v8\un] k|xf/ u/]/ oxfFsf] kfgL lgsf; ul/lbPsf lyP . g]kfnL /fhtGqsf] j+zfjnL uf]kfn /fhj+zfjnLsf cg';f/ lnR5ljsfneGbf klxn] sf7df8f}F pkTosfsf zf;sx¿ uf]kfn, dlxifkfn, cfeL/, ls/fFt / ;f]dj+zL lyP . lnR5lj zf;s u'0fsfdb]jn] sf]lnu|fd / blIf0f sf]lnu|fdnfO{ ljno u/L sf7df8f}F ;x/sf] :yfkgf u/]sf lyP . sf7df8f}F pkTosfsf cflbjf;L afl;Gbfsf ¿kdf /x]sf g]jf/x¿sf] snfTdstf pkTosfleq / a[xt\ lxdfno If]qel/ km}lnPsf] lyof] . c/lgsf]n] ltAat / rLg x'Fb} cfˆgf :jb]zL snfsf/x¿sf] ;d"xsf] g]t[Tj u/]sf lyP . lnR5ljsfnsf] cGTokl5 g]kfn clw/fHodf dNnsfnsf] k|f/De ePsf] lyof] . dNn o'usf] pQ/fw{df sf7df8f}F pkTosfleq sflGtk'/, nlntk'/, eQmk'/ / sLlt{k'/ ;dfj]z lyP . logLx¿ snf, jf:t'snf, ;f}Gbo{zf:q / Jofkf/df Pscsf{;Fu k|lt:kwf{ ub}{ ljsf;df cufl8 a9]sf lyP . sLlt{k'/sf] o'4df uf]/vfnL ;]gfsf] ljho g} sf7df8f}F pkTosfdfly uf]/vfnLx¿sf] ljhosf] ;'?jft lyof] . sf7df8f}F pkTosfsf] ljhokZrft\ uf]/vfsf /fhf k[YjLgf/fo0f zfxn] sf7df8f}FnfO{ g]kfnsf] /fhwfgL agfPsf lyP . j;Gtk'/sf] gf}tn] w/x/f h:tf g]kfnL jf:t'snf ePsf ejg o; o'udf lgdf{0f ePsf lyP . lj=;+= !()# ebf} #! ut] xg'dfg9f]sf b/af/ glhs} ePsf] sf]t kj{af6 g]kfndf /f0ffzf;g ;'? ePsf] lyof] . of] ;dodf l;+xb/af/, :jKg kf7 # sf7df8f}F pkTosfsf] k|frLg ljut / ;Eotf
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 112 au}Frf, zLtn lgjf; / k'/fgf] gf/fo0flx6L b/af/ h:tf ejgsf] lgdf{0f ePsf] lyof] . /f0ffzf;gsfndf klxnf] sn]h lqrG› sn]h, klxnf] cfw'lgs ljBfno b/af/ xfO{ :s'n / klxnf] c:ktfn jL/ c:ktfn sf7df8f}Fdf ag]sf lyP . sl7g zAbsf cy{ b]jk"hf – b]jfr{g, b]jtfx¿sf] k"hf af]lw;Tj – a'4 aGg] clwsf/L eO;s]sf] t/ a'4Tjk|flKt gePsf] JolQm k|xf/ – xfGg] sfd jf:t'snf – OlGhlgol/ª l;k :jKg – ;kgf lj|mofsnfk != g]kfnsf] k|frLg sfnv08x¿df /x]sf sf7df8f}F pkTosf;Fu ;DalGwt ljleGg lrq ;ª\sng u/L pQm lrqsf af/]df 5nkmn ug'{xf];\ . @= sf7df8f}F pkTosf ;DaGwdf sIffdf jSt[tf sfo{qmdsf] cfof]hgf u/L pQm sfo{qmdf efu lng'xf];\ / cfkm\gf ljrf/ k|:t't ug'{xf];\ . #= sf7df8f}F pkTosfsf] k|frLg sfnsf ultljlwnfO{ ;d]6L :yfgLo klqsfdf k|sfzg ug{] ;dfrf/sf] gd'gf tof/ kfg'{xf];\ . cEof; != sf7df8f}Fsf] gfd s;/L /x]sf] lyof] < @= k|frLg sfndf sf7df8f}Fdf ePsf ljsf; s] s] x'g\ < #= sf7df8f}F pkTosfsf] k|frLg sfnsf] ;fdflhs cj:yfaf/] 5f]6s/Ldf n]Vg'xf];\ . $= /f0ffzf;gsfndf sf7df8f}F pkTosfdf ePsf ultljlwnfO{ a'Fbfut ¿kdf pNn]v ug'{xf];\ . ;fd'bflos sfo{ tkfO{Fsf] ;d'bfodf /x]sf Ho]i7 gful/s;Fu ;f]w]/ tkfOF{sf] ufpF jf 6f]n cfheGbf #) jif{ klxn] s:tf] k|sf/sf] lyof] < ;f] ;DaGwdf ljj/0f tof/ kfg'{xf];\ .
113 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * sflnsf dfWolds ljBfnosf sIff * df cWoog ug{] ljBfyL{x¿n] nf]stflGqs u0ftGqsf] ljsf;, ;Defjgf / r'gf}tL zLif{sdf jSt[Tjsnf k|ltof]lutf cfof]hgf u/] . pQm k|ltof]lutfdf /rgf e'h]n k|yd ePsL lyOg\ . ljBfyL{ efOalxgLx¿, xfdL /rgf e'h]nn] /fv]sf] dGtAosf] cWoog u/f}FM cfb/0fLo ;efkltHo", lg0ff{os d08n / ljBfyL{ ;fyLx¿ . cfh xfd|f] sIffdf ePsf] …nf]stflGqs u0ftGqsf] ljsf;, ;Defjgf / r'gf}tLÚ ljifos jSt[Tjsnf k|ltof]lutfdf cfkm\gf egfO /fVg] cg'dlt rfxG5' . nf]sn] nf]ssf nflu nf]såf/f ul/g] zf;g Joj:yfnfO{ nf]stGq elgG5 . nf]stGq zf;gsf] Pp6f Joj:yf xf] . nf]stGq k|ToIf nf]stGq / k|ltlglwd"ns nf]stGq u/L b'O{ k|sf/sf 5g\ . k|ToIf nf]stGqdf zf;gsf] bfloTj l;wf ¿kdf zfl;t hgtfn] lgjf{x ub{5g\ eg] k|ltlglwd"ns nf]stGqdf zf;gsf] bfloTj hgtfåf/f lgjf{lrt k|ltlglwx¿åf/f x'g] ub{5 . u0ftGq eg]sf] hgtfsf] tGq cyjf hgtfsf] /fHo xf] . nf]stflGqs u0ftGqdf b]zsf] ;jf]{Rr kbdf cfd hgtf /xG5g\ . nf]stflGqs u0ftGqdf hgtfsf] ax'dtsf OR5fn] zf;g ;~rfng x'G5 . g]kfndf u0ftGqsf] ;'?jft x'g'eGbf cufl8 /fhtGq lyof] / /fhf g} /fi6«k|d'v x'Gy] . b]znfO{ ljleGg /fHodf ljefhg u/L hgtfnfO{ a9LeGbf a9L clwsf/ ;DkGg agfpg hgtfn] g} ug{] zf;g Joj:yfnfO{ nf]stflGqs u0ftGq elgG5 . g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f $ df …g]kfn :jtGq, cljefHo, ;fj{ef}d;Qf ;DkGg, wd{lg/k]If, ;dfj]zL, nf]stGqfTds, ;dfhjfb pGd'v, ;ª\3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds /fHo xf]Ú egL /fi6«sf] kl/efiff ul/Psf] 5 . nf]s eg]sf] b'lgofF xf] . To;}n] …8]df]qm];LÚ sf] ;xL cg'jfb nf]stGq g} xf] . nf]s cyf{t hgtfsf] cwLgdf /x]sf] u0ftGq g} /fhgLlts Joj:yfdf ;a}eGbf pQd zf;g Joj:yf ePsf] x'Fbf g]kfnsf] u0ftGqnfO{ nf]stflGqs u0ftGqfTds $ nf]stflGqs u0ftGqsf] ljsf;, ;Defjgf kf7 / r'gf}tL
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 114 /fi6«sf ¿kdf kl/eflift ul/Psf] xf] . ;ª\3Lo nf]stflGqs u0ftGq ePsf] b]zdf hgtfn] g} k|ToIf ¿kdf zf;gdf ;xeflutf hgfpg] sfo{ u/]sf x'G5g\ . ;ª\3Lo nf]stflGqs u0ftGqdf gful/s :jtGqtf / ;xeflutfnfO{ ljz]if hf]8 lbOG5 . lgjf{rg tyf aflnu dtflwsf/ ;ª\3Lo nf]stflGqs u0ftGqsf nflu ckl/xfo{ tTTj xf] . nf]stGqsf nflu geO{ gx'g] cfwf/e"t tTTjx¿nfO{ g} nf]stflGqs d"NodfGotf elgG5 . nf]stflGqs u0ftGqdf ljlwsf] zf;g x'G5 . cfjlws lgjf{rg x'G5 . ;jf{ef}d;Qf ;DkGg hgtf x'G5g\ . dfgj clwsf/sf] /Iff / ax'dtsf] sb/ x'G5 . zf;g Joj:yfdf ax'bnLo k|lt:kwf{ x'G5 . hgtfaf6 ljZjf; k|fKt u/L ax'dt k|fKt ug]{n] zf;g ;~rfng u5{ eg] cNkdtdf kg]{n] k|ltkIfsf ¿kdf ;/sf/nfO{ ;r]t kfg]{ sfd u5{ . lj=;+= @)^$ r}q @* ut] ;+ljwfg;efsf] lgjf{rg ;DkGg ePkl5 @)^% ;fn h]7 !% ut] a;]sf] ;+ljwfg;efsf] klxnf] a}7sn] g]kfndf ljlwjt\ ¿kdf /fhtGqsf] cGt u¥of] . g]kfn u0ftGqfTds /fHodf ¿kfGt/0f eof] . g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg, @)^# sf] ldlt @)^% h]7 !^ ut] rf}yf] ;+zf]wg u/L ;+ljwfgdf /fi6«klt / pk/fi6«kltsf] Joj:yf ul/of] . g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg @)^#, hf/L ePkl5 b]z u0ftGqdf ¿kfGt/0f eO;s]sfn] lgnlDat ePsf tTsfnLg /fhf 1fg]G›n] ldlt @)^% h]7 @( df zflGtk"j{s Pj+ :jfefljs ¿kdf b/af/ 5f]8] . ldlt @)^% ;fpg ^ ut] ljlwjt\ ¿kdf ;DkGg ePsf] lgjf{rgdf 8f= /fjd/0f ofbj /fi6«klt kbdf lgjf{lrt x'g'eof] . lgjf{lrt /fi6«kltnfO{ k|wfg GofofwLz ;DdfggLo s]bf/k|;fb lu/Ln] kb tyf uf]kgLotfsf] zky u/fpg'ePsf] lyof] . lj=;+= @)&@ ;fn c;f]h # ut] g]kfnsf] ;+ljwfg @)&@ hf/L eof] . o;sf] k|:tfjgfdf g} ;ª\3Lo nf]stflGqs u0ftGqffTds zf;g Joj:yfsf] dfWodåf/f g]kfnL hgtfsf] lbuf] zflGt, ;'zf;g / ;d[l4sf] cfsfª\Iff k"/f ug{ ;+ljwfg hf/L ul/Psf] pNn]v 5 . ;+ljwfgn] g]kfn :jtGq, cljefHo, ;fj{ef}d;Qf ;DkGg, wd{lg/k]If, ;dfj]zL, ;ª\3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds /fHo xf] egL /fHosf] kl/efiff u/]sf] 5 . cfh g]kfndf u0ftGqsf] ;'?jft ePsf] nueu !% jif{ k'u]sf] 5 . o; cjlwdf ;dfj]zLs/0fsf] l;4fGtn] k5fl8 k/]sf jf kfl/Psf ;d'bfo, ju{, lnª\u, If]qsf] ljsf; ePsf] 5 . /fHosf x/]s tx, If]q / lgsfodf hgtfsf] kx'Fr lj:tf/ ePsf] 5 . lzIffsf] ljsf;n] r]tgfsf] :t/df j[l4 ePsf] 5 . cfwf/e"t tx;Dd lgMz'Ns / clgjfo{ lzIff gLlt nfu' ePsf] 5 . uDeL/ k|s[ltsf /f]ux¿sf] pkrf/df ljljw lsl;dsf] ;x'lnot k|bfg ePsf] 5 . åGåsf] lg¿k0f eO{ b]zdf zflGt :yfkgf ePsf] 5 . e|i6frf/ lj/f]wL ultljlw cl3 a9\b} uPsf 5g\ . ;8s lj:tf/ / ;"rgf Pjd\ ;~rf/sf If]qdf ct'ngLo tyf b|'t ljsf; ePsf] 5 . hftLo 5'jf5't tyf e]befj lg/fs/0f pGd'v ePsf] 5 .
115 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * ;dfhdf d]nldnfk, ;xsfo{ / ;xof]u ;+:s[ltsf ¿kdf ljsl;t ePsf] 5 . j}b]lzs ;DaGw lj:tf/ Pjd\ ;'b[9 ePsf] 5 . ;/sf/n] :j/f]huf/sf] :yfkgf u/L o'jf :j/f]huf/L a9fPsf] 5 . o;n] cfTdlge{/tf j[l4 ePsf] 5 . /fh:j ;ª\sngsf] gofF gLlt clVtof/ u/L /fli6«o cfodf pNn]vgLo j[l4 ePsf] 5 . ufpF6f]n;Dd ;xsf/L :yfkgf eO{ k'FhL kl/rfng ePsf] / :yfgLo :t/df cfly{s ;d'Gglt ePsf] 5 . /fli6«o uf}/jsf dxŒjk"0f{ @! cf]6f cfof]hgf ;~rfngdf 5g\ . o;n] g]kfndf nf]stflGqs u0ftGqsf] ;DefjgfnfO{ yk alnof] agfpFb} nu]sf] 5 . nf]stGqdf cfkm\gf] dt /fVg kfOG5 . csf{sf] dtsf] sb/ ug{] ;+:sf/ x'g'k5{ . o;df cfkm"n] af]n]sf] l7s / csf{n] af]n]sf] a]l7s eGg] x'Fb}g . cNkdtsf] sb/ / ax'dtsf] zf;g x'G5 . nf]tGqdf ;a} dtsf lardf r'gfjL k|lj|mofdfkm{t k|lt:kwf{ x'G5 . ax'dtnfO{ :jLsf/ ul/G5 . cfkm\gf] kIf / cfkm"nfO{ dg k/]sf JolQm jf /fhgLlts bnn] h] u/] klg /fd|f] eGg' x'Fb}g . o;f] ug'{ nf]stGqdf g} r'gf}tL b]vf kg'{ xf] . nf]stGqsf] dd{cg';f/ sfd x'g ;s]g eg] nf]stGq g} w/fkdf k5{ . To;}n] nf]stflGqs u0ftGqsf] ;+/If0f ug'{ xfdL ;a}sf] bfloTj xf] eGb} d]/f egfO cGTo ub{5' . wGojfb Û sl7g zAbsf cy{ ckl/xfo{ – sfdsf lglDt cTofjZos, geO{ gx'g] b'lgofF – hut\, ljZj, hgtf cfsfª\Iff – rfxgf lg¿k0f – ;f]rljrf/sf ;fy ul/g] lg0f{o ;d'Gglt – dfly p7]sf] jf Hofb} prfOdf k'u]sf] :jLsf/ – ;dy{g hgfpg] sfd, dGh'/L ;+/If0f – /fd|/L ul/g] /Iff jf lxkmfht, ;'/Iff bfloTj – hjfkmb]xL x'g] sfd lj|mofsnfk != nf]stflGqs u0ftGqsf] ljsf;sf af/]df ;+jfb tof/ kfg'{xf];\ . @= …nf]stflGqs u0ftGq Oltxf;b]lv jt{dfg;DdÚ eGg] zLif{sdf jSt[Tjsnf k|ltof]lutf ;~rfng ug'{xf];\ . #= nf]stflGqs u0ftGqsf] ;Defjgf / r'gf}tLsf ;DaGwdf ;d"x ;d"xdf 5nkmn u/L lgisif{ lgsfNg'xf];\ . cEof; != nf]stflGqs u0ftGq eg]sf] s] xf] < @= nf]stGq / u0ftGqdf /x]sf] leGgtfnfO{ tflnsfdf b]vfpg'xf];\ .
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 116 sIff * df cWoog ug{] ljBfyL{x¿nfO{ kfFr ;d"xdf ljefhg u/L xfd|f jL/ ;lxbx¿sf] kl/ro / of]ubfgsf af/]df 5nkmn u/fOPsf] lyof] . 5nkmnkl5 klxnf] ;d"xaf6 cf/tL yfkfn] nvg yfkfsf], bf];|f] ;d"xaf6 sNof0f dfy]dfn] wd{eQm dfy]dfsf], t];|f] ;d"xaf6 lgd{n >]i7n] uËfnfn >]i7sf], rf}yf] ;d"xaf6 k|sfz rGbn] bz/y rGbsf] / kfFrf}F ;d"xaf6 ch'{g zf:qLn] z'qm/fh zf:qLsf] kl/ro / of]ubfgsf af/]df cfkm\gf ljrf/ o;/L JoSt ug'{eof]M klxnf] ;d"xaf6M nvg yfkf cfb/0fLo u'?ju{ / d]/f ;xkf7L ;fyLx¿ . xfd|f] ;d"xnfO{ g]kfns} klxnf] ;lxb nvg yfkfsf] kl/ro / of]ubfg k/]sf] lyof] . xfd|f] ;d"xdf 5nkmn u/L xfdLn] k|fKt u/]sf] ljj/0fnfO{ d cfkm\gf] ;d"xsf] k|ltlglwTj u/L af]Nb} 5' . g]kfnsf] Oltxf;sf k|yd ;lxb nvg yfkfsf] hGd lj=;+= !*(! uf]/vf lhNnf, a'ªsf]6–$ sf] sfx'n] eGHofªdf ePsf] lyof] . k|f/lDes lzIff ;dfKt ePkl5 nvg yfkfn] ;}lgs ;]jfdf hfg] OR5f k|s6 u/] . cfˆgf] b]zsf] /fli6«otf, :jfledfg, :jtGqtfnfO{ hf]ufpg / ltgsf] ;+/If0f, ;+jw{g ug]{ nvgsf] pTs[6 OR5f lyof] . /fi6«k|]dsf] kljq efjgf af]s]/ pgL la; jif{sf] pd]/df k'vf{n] ?rfPsf] k'/fgf] uf]/v u0fdf etL{ eP . Tolta]nf hËaxfb'/sf] hxflgofF, tfgfzfxL / lg/ª\s'z zf;gaf6 g]kfnL hgtf Hofb} kLl8t / zf]lift lyP . o;} ;dodf nvg yfkf du/ / pgsf ;xof]4f hol;+x r'dL du/ tLg dlxgfsf] 3/ labfdf uf]/vftkm{ cfP . pgLx¿n] b]zsf] tTsfnLg /fhgLlts, ;fdflhs / wfld{s kl/l:yltsf] cWoog u/] . tTkZrft\ ;]gfdf gkms{g] lgwf] u/] . hol;+x r'dL klg To; ljrf/df ;xdt eP . nvg yfkfn] a'ªsf]6 uf]vf{df :yfgLo lj›f]xL ;]gfx¿ tyf tLgtn] b/af/;lxt k/]8sf] :yfkgf u/] . hËaxfb'/sf] tfgfzfxL zf;gnfO{ Wj:t kfg{ g]kfnL hgtfdf /fhgLlts hfu/0f Nofpg] k|oTg u/] . hËaxfb'/n] hgtfnfO{ qfxLqfxL kf¥of] cyf{t\ tfgfzfxL, qm"/ Pj+ x's'dL zf;g :yflkt u¥of] eGg] s'/f pgn] hgtfnfO{ a'emfpg yfn] . nvg yfkfsf] g]t[Tjdf hg:t/af6 p7]sf] lj›f]x g} g]kfnsf] klxnf] /fhgLlts cfGbf]ng lyof] . kf7 %xfd|f jL/ ;lxbx¿sf] kl/ro / of]ubfg nvg yfkf
117 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * ;a} lsl;dsf ;ª\u7g vf]Ng k|ltalGwt cj:yfdf ul/Psf] of] ;fª\u7lgs lj/f]wsf] kl/0ffd:j¿k nvg yfkf, hol;+x r'dL -/fgf_, cR5fdL du/ / cGo rf/ hgf JolQm lj=;+= !(## kmfu'g @ ut] hª\uaxfb'/sf] cfb]zdf qm"/tfk"j{s em'G8\ofOPsf lyP . g]kfnsf] /fhgLlts Oltxf;df klxnf] hglj›f]xsf] :yfg cf]u6\g ;kmn o; lj›f]xnfO{ bdg ug]{ l;nl;nfdf em'G8\ofOPsf ;ft hgf JolQmdWo] nvg yfkf du/ ;a}eGbf klxnf 8f]/Ldf em'G8\ofOPsfn] pgnfO{ g]kfnsf] klxnf] ;lxb elgG5 . wGojfb . bf];|f] ;d"xaf6M wd{eQm dfy]df cfb/0fLo u'?ju{ / d]/f ;xkf7L ;fyLx¿ . xfd|f] ;d"xnfO{ ;lxb wd{eQm dfy]dfsf] kl/ro / of]ubfg k/]sf] lyof] . xfd|f] ;d"xdf 5nkmn u/L xfdLn] k|fKt u/]sf] ljj/0fnfO{ d cfkm\gf] ;d"xsf] k|ltlglwTj u/L k|:t't ub}{ 5' . wd{eQm dfy]dfsf] hGd lj=;+= !(^^ c;f]h ( ut] sf7df8f}Fsf] cf]daxfn gjlxndf ePsf] lyof] . pgsf lktfsf] gfd ;'Aaf cflbeQm / dftfsf] gfd rG›s'df/L b]jL xf] . wd{eQm dfy]dfsf afafn] /f0ffx¿sf nflu ef/taf6 ;fdfg Nofpg] ePsfn] pgn] lzIff cfh{g ug{] cj;/ kfPsf lyP . aª\ufnsf] zf/Ll/s Jofofdzfnfaf6 wd{eQm dfy]dfn] aª\ufn RoflDkog eP/ gfd sdfPsf lyP . aª\ufn /fhgLlts r]tgf ePsf] 7fpF ePsfn] ToxLFaf6 pgnfO{ /fhgLltsf] 1fg k|fKt eof] . o;} ;dodf aª\ufnL g]tf lrQ/~hg bf; / lj=;+= !(() ;fndf bz/y rGb;Fu pgsf] e]6 eof] . lj=;+=!((# ;fndf wd{eQmn] cfˆg} km'k"sf 3/df g]kfn k|hfkl/ifb\sf] :yfkgf u/] . k|hfkl/ifb\ / /fhf lqe'jgsf lardf wd{eQm dfy]dfaf6 ;Dks{ eof] . /f0ffx¿n] of] s'/f rfn kfP . wd{eQmnfO{ kqmfp ul/of] . o;/L /f0fflj/f]wL cfGbf]ngdf nfu]sf] cf/f]kdf lj=;+= !((& df3 !@ ut] pgnfO{ l;kmndf kmfF;L lbOof] . wGojfb Û t];|f] ;d"xaf6M uª\ufnfn >]i7 cfb/0fLo u'?ju{ / d]/f ;xkf7L ;fyLx¿ . xfd|f] ;d"xnfO{ ;lxb uª\ufnfn >]i7sf] kl/ro / of]ubfg k/]sf] lyof] . xfd|f] ;d"xdf 5nkmn u/L xfdLn] k|fKt u/]sf] ljj/0fnfO{ d cfkm\gf] ;d"xsf] k|ltlglwTj u/L k|:t't ub}{ 5' . uª\ufnfn >]i7sf] hGd lj=;+= !(&% ;fndf /fd]5fk lhNnfsf] wd{eSt dfy]df u+ufnfn >]i7
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 118 eFu]/L ufpFdf ePsf] lyof] . pgsf afafsf] gfd eQmnfn >]i7 / cfdfsf] gfd t'n;Ldfof >]i7 xf] . uª\ufnfn >]i7 cfˆgf sfsf;Fu} ef/tsf] sf]nsftf s]xL ;do k9]/ sf7df8f}F kmls{Psf lyP . lj=;+=!(($ df b/af/ xfO{ :s'naf6 klxnf] >]0fLdf P:fPn;L pQL0f{ u/L pgL lqrG› sn]hdf cfO{=P:;Ldf egf{ ePsf lyP . uª\ufnfn >]i7 snfsf/ tyf dxfjL/ ;+:yfsf sfo{stf{ lyP . To;tfsf dxfjL/ ;+:yfdf /f0fflj/f]wL k|jrg / lqmofsnfk x'Gy] . lj=;+=!((% ;fndf z'qm/fhsf] ;efdf /f0ffzf;glj?4 af]n]afkt /f0ff ;/sf/n] uª\ufnfnnfO{ kqmfp u/]/ kl5 5f]8]sf] lyof] . pgL bz/y rGbsf] ;ª\utaf6 k|hfkl/ifb\sf] ;b:otf lnP/ /f0ffzf;g lj/f]wL ultljlwdf ;lqmo ePsf lyP . k|hfkl/ifb\sf] ultljlwdf nfu]afkt !((& ;fn sflQs @ ut] pgnfO{ kqmfp u/L lj=;+=!((& ;fn df3 !% ut] bz/y rGb;Fu} ;]G6«n h]naf6 3/ 5]psf] af6faf6} nuL lji0f'dtLsf] au/df /x]sf] zf]ef eujtLdf uf]nL xfgL d[To'b08 lbOPsf] lyof] . uª\ufnfn >]i7M -lj=;+=!(&%–!((&_ g]kfnsf ;lxb x'g\ . pgn] /f0ffzf;g lj?4sf] cfGbf]ngdf Hofg u'dfPsf lyP . wGojfb Û rf}yf] ;d"xaf6M bz/y rGb cfb/0fLo u'?ju{ / d]/f ;xkf7L ;fyLx¿ . xfd|f] ;d"xnfO{ ;lxb bz/y rGbsf] kl/ro / of]ubfg k/]sf] lyof] . xfd|f] ;d"xdf 5nkmn u/L xfdLn] k|fKt u/]sf] ljj/0fnfO{ d cfkm\gf] ;d"xsf] k|ltlglwTj u/L oxfF k|:t't ub}{ 5' . bz/y rGbsf] hGd lj=;+= !(^) c;f/ !& ut] a}t8L lhNnfsf] a:sf]6df ePsf] lyof] . pgsf afafsf] gfd z]/axfb'/ rGb / cfdfsf] gfd cf]hs'df/L rGb xf] . pgL kl/jf/df dflxnf 5f]/fsf ¿kdf hGd]sf lyP . pgnfO{ ;lxb dfOnf eGg] gfdaf6 klg lrlgG5 . bz/ysf afafnfO{ ;'v]{tdf 6'Fl8v]n agfpg] n]lˆ6g]G6sf gfdn] ;d]t lrlgG5 . bz/y rGb /f0ffzf;gsf lj/f]wLx¿df ;a}eGbf ;zQm JolQmTj lyP . pgn] dfgljsL tyf ;dfhzf:q ljifodf agf/;af6 k|df0fkq tx pQL0f{ u/]sf lyP . bz/y rGb dxfTdf ufGwLn] ef/tdf k|f/De u/]sf] ;Tofu|xdf ;d]t ;lqmo ¿kdf efu lnPsf lyP . lj=;+= !(() ;fndf af/f lhNnfsf] df}jfbxdf 6ª\sk|;fb cfrfo{;Fu bz/ysf] klxnf] k6s e]6 ePsf] lyof] . g]kfn k|hfkl/ifb\sf] sfo{stf{;d]t ePsf bz/y rGb ;]jfl;+x eGg] 5b\dgfdaf6 /f0fflj/f]wL n]v;d]t 5fKg] uy{] . bz/y rGb / uª\ufnfn >]i7 Pp6} h]nsf] sf]7fdf k/]sf lyP eg] /f0ffzf;g lj?4 nfu]sf] egL lj=;+= bz/y rGb
119 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * !((& df3 !% ut] bz/y rGbnfO{ tTsfnLg /f0ff ;/sf/n] zf]efeujtLdf uf]nL xfgL d[To'b08 lbPsf] lyof] . wGojfb Û kfFrf}F ;d"xaf6 M z'qm/fh zf:qL cfb/0fLo u'?ju{ / d]/f ;xkf7L ;fyLx¿ . xfd|f] ;d"xnfO{ ;lxb z'qm/fh zf:qLsf] kl/ro / of]ubfg k/]sf] lyof] . xfd|f] ;d"xdf 5nkmn u/L xfdLn] k|fKt u/]sf] ljj/0fnfO{ d cfkm\gf] ;d"xsf] k|ltlglwTj u/L oxfF k|:t't ub}{ 5' . z'qm/fh zf:qLsf] Gjf/gsf] gfd z'qm/fh hf]zL xf] . pgsf] hGd lj=;+= !(%) ;fn >fj0f k"l0f{dfsf lbg sf7df8f}Fsf] lvpFnFdf ePsf] lyof] . pgsf afafsf] gfd dfwj/fh hf]zL / cfdfsf] gfd /Tgdfof hf]zL xf] . g]jf/ ;d'bfocGtu{tsf] IfqLo -5y/L_ hftleq kg]{ hf]zL s'ndf hlGdPsfn] ;+:s[t efiffsf] cWoog u/]sf lyP . pgnfO{ g]kfn efiffsf k|d'v ;flxTosf/sf ¿kdf ;d]t lrGg] ul/G5 . pgsf lktf cfo{ ;dfhsf g]tf lyP . z'qm/fh hf]zLn] ;+:s[t efiffdf zf:qL pQL0f{ u/]sfn] pgnfO{ …zf:qLÚ elgPsf] xf] . zf:qL lj=;+= !((# df …gful/s clwsf/ ;ldltÚdf a;L /f0ffzf;g lj/f]wL cleofgdf nfu]sf lyP . ef/tsf dxfTdf ufGwL;Fu e]6 u/L g]kfnsf af/]df s'/f u/]sf sf/0f pgnfO{ sf7df8f}F kms]{kl5 /f0ff ;/sf/n] gh/aGb u/]sf] lyof] . gh/aGb tf]8]/ lj=;+= !((% dfu{ !# ut] z'qm/fhn] sf7df8f}F OG›rf]sdf /f0ffzf;sx¿sf] lj?4df cfd;efdf Psh'6 x'g cfXjfg u/]sf lyP . pgnfO{ /fh›f]xsf] cleof]u nufO{ kqmfp u/L tLgjif]{ s}b ;'gfOPsf] lyof] . zf:qLnfO{ cf7 cf]6f d'2fdf km;fO{ lj=;+= !((& ;fn df3 ^ ut] lbpF;f] !)–!! ah] ;j{:jx/0f;lxt kmfF;Lsf] ;hfo ;'gfOof] . To;} ;fn df3 !) ut] /ftL 6]s'df /x]sf] ?vdf em'G8\ofP/ dfl/Psf] lyof] . wGojfb Û JolQmut :jfy{eGbf dfly p7]/ b]z / hgtfsf] enfOsf nflu cfˆgf] Hofgsf] ;d]t kjf{x gu/L alnbfg lbg] JolQmnfO{ ;lxb elgG5 . o:tf] sfo{ ubf{ 3fOt] tyf kLl8t JolQmx¿nfO{ lhpFbf] ;lxb elgG5 . o:tf JolQmx¿n] b]zsf] :jtGqtf, k|hftGq / d'lQmsf nflu cfˆgf] alnbfg lbPsf x'G5g\ . g]kfndf ;lxbx¿sf] Oltxf; x]g]{ xf] eg] nvg yfkfnfO{ klxnf] k|fdfl0fs ;lxb dflgG5 . kN6gsf nfx'/] nvg yfkfnfO{ hª\uaxfb'/sf] lj?4df k|rf/afhL u/]sf] cf/f]kdf lj=;+= !(## ;fndf uf]/vfsf] dgsfdgf dlGb/cufl8 ¿vdf em'G8\ofP/ dfl/Psf] lyof] . lj=;= @))& b]lv @)^@–)^# ;Ddsf] g]kfnsf] k|hftflGqs cfGbf]ngnfO{ x]bf{ xfd|f y'k|} 1ftc1ft ;lxbn] ;xfbt k|fKt u/]sf 5g\ . z'j|m/fh zf:qL
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 120 sl7g zAbsf cy{ ;+jw{g – /fd|/L a9fpg] sfd k|ltlglw – hgtfn] cfkm\gf] ;§fdf sfd ug{ jf /fo lbg] r'g]/ ljZjf; u/L k7fPsf] JolQm cfh{g – cfDbfgL d[To'b08 – k|f0fb08, Hofg;hfo ;xkf7L – Pp6} kf7 k9\g] 5b\d – d'Vo ¿k n'sfO{ gSsnL :j¿k b]vfpg] sfd gh/aGb – s'g} lglZrt 7fpFdf aflx/ lg:sg gkfpg] u/L lgoGq0fdf /flvPsf] JolQm cleof]u – ck/fwsf] bf]iff/f]k0f /fhb|f]x – ;/sf/, b]z jf ;+ljwfg lj?4 ul/Psf] ljb|f]x ;j{:jx/0f– ePsf] ;a} x/0f d'lQm – 5'6sf/f, :jtGqtf lj|mofsnfk != tnsf a'Fbfsf cfwf/df hLjgL tof/ kfg'{xf];\ M gfd — z'qm/fh hf]zL hGd — lj=;+= !(%) >fj0f k"l0f{df dftf — ?Tgdfof s'df/L lktf — kl08t dfwj/fh hf]zL lgjf; — av'+axfn, nlntk'/ ÷ e]8fl;+, afFu]d'9f, sf7df8f}F . lzIff — k|fylds lzIff, b/af/ :s'n, sf7df8f}F . ;+:yfks cWoIf — g]kfn gful/s clwsf/ ;ldlt, -!(($_ sf7df8f}F . g]kfnsf] klxnf] cfd;efdf pleP/ efif0f — !((% dª\l;/ !# ut] OG›rf]s, sf7df8f}F . h]n — !((% dª\l;/ !$ ut] e›uf]n h]n, sf7df8f}F . kmfF;L — !((& df3 !) 6]s', sf7df8f}F . @= u'unaf6 nvg yfkf, uª\ufnfn >]i7, bz/y rGb, z'j|m/fh zf:qL / wd{eSt dfy]dfsf] kmf]6f] vf]hL pgLx¿sf] 5f]6f] kl/ro k|:t't ug'{xf];\ . #= nvg yfkf, uª\ufnfn, bz/y, z'j|m/fh / wd{eStsf] of]ubfgsf ;DaGwdf 5nkmn u/L lgisif{ lgsfNg'xf];\ . cEof; != s:tf JolQmnfO{ ;lxb elgG5 < @= g]kfnsf k|yd ;lxbsf] gfd sf] xf] < #= ;lxbx¿sf] hLjgLaf6 k|fKt k|]/0ffnfO{ a'Fbfut ¿kdf n]Vg'xf];\ . $= kfFr ;lxbx¿sf] gfd / of]ubfgnfO{ tflnsfdf k|:t't ug'{xf];\ . %= tnsf tl:a/df ;lxbx¿sf] gfd lbOPsf] 5 . pQm tl:a/df pgLx¿sf] hGd / b]xfj;fgsf] ldlt yKg'xf];\ .
121 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * s'g} hflt jf /fi6«sf] ;fdflhs, ef}lts, cfWoflTds cflb cj:yf / k|ultsf] ;Dk"0f{ k|ltlaDanfO{ ;Eotf elgG5 . x/]s ;dfhdf /fd|f g/fd|f s'/f x'g] ePsfn] ;Eotfsf] If]q km/flsnf] 5 . dfgj ;Eotf ;dfhsf] ;sf/fTds, k|ultzLn / ;dfj]zL ljsf;sf] l:ylt xf] . j}1flgs tyf k'/ftTTjj]Qfx¿sf cg';f/ dfgj ;Eotfsf] pb\ljsf; clk|msf dxfåLkdf ePsf] / kl5 ;+;f/e/ km}lnFb} uPsf] xf] eg] cfw'lgs dfgj ;Eotfsf] ljsf; lxGb dxf;fu/l:yt s'df/L s+bd gfds dxfåLkaf6 ePsf] xf] . o'gfgL -lu|;_ ;Eotfsf] kl/ro / k|efjM lu|; o'/f]ksf] blIf0f klZrd lsgf/fdf cjl:yt b]z xf] . ;'?df of] o'gfgsf gfdaf6 lrlgGYof] . of] O6fnL k|foåLksf] 6fOj/ gbLsf] lsgf/fdf O{=k"= &%) df o'6«:sg hfltsf /f]dn; / /f]d; gfdsf bfh'efOn] cfkm\gf gfdaf6 /f]d ;x/sf] :yfkgf u/]kl5 o; ;Eotfsf] ;'?jft ePsf] lyof] . kl5 /fhtGqsf] cGTo eO{ u0ftGqsf] :yfkgf ePsf] lyof] . oxfF % xhf/ jif{ klxn] dfgj ;Eotfsf] ljsf; ePsf] lyof] . oxfF snf, lj1fg, bz{g / ;flxTosf] ljsf; ePsf] lyof] . e]befj/lxt ;fdflhs jftfj/0fsf] ljsf;, c;n zf;g, k|fs[lts ;|f]t / ;fwgsf] Gofof]lrt ljt/0f, e|i6frf/ljxLg /fHo Joj:yf, df}lns xssf] lgjf{w k|of]u, cNkdtsf] sb/ h:tf s'/f lu|;sf] ;Eotfaf6} ljsl;t ePsf x'g\ . lu|; ;Eotfsf] d'Vo of]ubfgM != lu|;x¿n] hftLo k|yfnfO{ sfg'gdf :yfg lbPsf lyP . kf7 ^ dfgj ;Eotf
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 122 @= lu|;x¿sf] k|hftGq Jofjxfl/s lyof] . #= lu|;x¿sf] lgjf{rg k|0ffnLnfO{ cfh b'lgofFn] cFufn]sf] 5 . $= lu|;x¿n] sfg'gsf] lgdf{0f u/L sfg'g ;a}n] b]Vg] 7fpFdf /fv]sf lyP . %= lu|; ;Eotfn] ul/a, wgL, bf; cflb ;a}nfO{ gful/ssf] bhf{ lbPsf lyP . ^= lu|; ;Eotfaf6} sfg'gsf] lgdf{0f u/]sf lyP . &= lu|; ;Eotfaf6} Sofn]G8/sf] ljsf; ePsf] lyof] . *= lu|; ;Eotfaf6 ;flxTo / snfsf] ljsf; ePsf] lyof] . (= lzNksnf, jf:t'snf / lrqsnfsf lx;fjdf lu|; ;Eotf ljsl;t ;Eotf lyof] . !)= Oltxf;, bz{g, cy{zf:q, dgf]lj1fg, /fhgLltzf:qdf lu|; ;Eotfsf] dxŒjk"0f{ of]ubfg /x]sf] 5 . /f]d ;EotfM O6fnLsf] /fhwfgLsf ¿kdf /x]sf] /f]dsf] ;Eotf cfheGbf @*)) jif{ cyf{t gjf}F ztfAbL O;fk"j{ ljsl;t ePsf] dflgG5 . /f]dsf ;+:yfks /f]d'n; x'g\ . pg}sf] gfdaf6 /f]dsf] gfd /flvPsf] s'/f Oltxf;sf/x¿ atfpF5g\ . /f]d'n; cfkm\gf] /fHodf /x]sf ;a} gful/snfO{ ;dfg Jojxf/ uy{] . Tolta]nf /f]ddf /x]sf wgL, ul/a, bf;nufot ;a}nfO{ ;dfg cj;/ lbg] ul/GYof] . k|hftGqsf] ;'?jft /f]daf6} ePsf] lyof] . snf, lj1fg, bz{g / ;flxTosf b[li6sf]0faf6 cufl8 /x]sf] /f]ddf 7'N7'nf ejg / /ª\uzfnf ag]sf lyP . l;Gw' pkTosfsf] ;EotfM l;Gw' gbLsf] lsgf/fdf ljsl;t ePsf] dfgj ;EotfnfO{ l;Gw' pkTosfsf] ;Eotf elgG5 . o; ;Eotfsf] ljsf; l;Gw' gbLn] agfPsf] pkTosfdf O{=k"= % xhf/b]lv O{=k"= @ xhf/ jif{;Ddsf] cjlw dflgG5 . o; ;Eotfsf] ljsf; ePsf] 7fpFdf dfgj ;Eotfsf cjz]if cfh klg oqtq l5/lnP/ /x]sf b]lvG5g\ . k"j{sf] yf/ d?e"ld, pQ/ / klZrddf ;'n]dg / lxGbs'z kj{t / blIf0f c/a / lxGbdxf;fu/sf] l;dfgfleq o; ;Eotfsf] ljsf; ePsf] xf] . oxfF kfls:tfgsf] kGhfasf] /feL gbLsf] lsgf/fdf /x]sf] x/fKkf / Tof]eGbf ^$$ lsnf]ld6/ blIf0f klZrddf /x]sf] df]xg hf]bf/f]sf ;Eotfsf cjz]if e]l6G5g . o; ;Eotfsf dflg; s[lifdf cfwfl/t lyP eg] pgLx¿ uxF' / hf}sf] v]tL
123 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * uy{] . lrqsnfdf ljz]if kf/vL o; ;Eotfsf dflg; ljleGg k|sf/sf lrq agfpg] uy{] . ejgx¿df ljleGg k|sf/sf lrqx¿n] emlsemsfp agfpg] uy{] . ;'tL / pgsf sk8f nufpg] pgLx¿ ;'grfFbLsf u/uxgf nufpFy] . ux'F / hf}sf kl/sf/ agfP/ vfg] o; ;Eotfsf dflg;sf] k|d'v ljz]iftf ldn]/ a:g', v]tLkftLdf ?lr x'g', ljleGg cfs[ltsf lrq lgdf{0f ug'{ / kTy/, ;'g / rfFbLsf u/uxgfn] cfkm"nfO{ l;Fufg{' g} xf] . sl7g zAbsf cy{ cfWoflTds – cfTdf;DaGwL, cWofTdl;t ;DaGw /fVg] k|foåLk – tLglt/ kfgLn] 3]l/Psf] :yn efu ;Eotf – ;Eo x'gfsf] efj, u'0f kf/vL – kf/v ug{], c;n, sd;n jf u'0fbf]ifsf] hfFr ug{] lj|mofsnfk != dfgj ;Eotfsf] kl/ro lbg] vfnsf ljleGg lrq, tflnsf / lel8of]x¿ ;ª\sng u/L sIffdf k|bz{g ug'{xf];\ . @= Dffgj ;Eotfsf] ljsf;j|md ;DaGwdf 5f]6f] syf tof/ ug'{xf];\ . #= l;Gw' pkTosf;Fu ;DalGwt s'/fnfO{ ;d]6L ;+jfb tof/ kf/L sIffsf]7df clego ug'{xf];\ . $= l;Gw' pkTosfsf] ;Eotfn] dfgj hLjgdf kf/]sf] k|efjsf ;DaGwdf ;+jfb tof/ ug'{xf];\ . %= o'gfgL -lu|; / /f]d_ ;Eotfn] dfgj hLjgdf kf/]sf] k|efjaf/] 5nkmn u/L lgisif{ lgsfNg'xf];\ . cEof; != dfgj ;Eotf eGgfn] s] a'lemG5 < @= dfgj ;Eotfsf] ljsf;n] dfgj hLjgdf kf/]sf] k|efj n]Vg'xf];\ . #= l;Gw' ;Eotfn] dfgj hLjgdf kf/]sf] k|efj ;DaGwdf 5f]6f] l6Kk0fL n]Vg'xf];\ . $= lu|s ;Eotfdf ljsf; ePsf s'g} b'O{ cf]6f tYo n]Vg'xf];\ . %= o'gfgL -lu|; / /f]d_ ;Eotfn] dfgj hLjgdf kf/]sf] k|efjaf/] 5f]6s/Ldf n]Vg'xf];\ . ^= k|hftGqsf] ;'?jft /f]d / lu|;sf] ;Eotfaf6} ePsf] kfOG5 . g]kfndf k|hftGqsf] ;+/If0f ug{ xfdLn] ug'{kg{] sfo{ s] s] x'g\ < a'Fbfut ¿kdf pNn]v ug'{xf];\ .
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 124 rf}wf}F ztfAbLb]v k'gM lzIff, ;+:s[lt, snf, j}1flgs vf]h / cfljisf/x¿ x'g' / 1fgsf] k'gh{Gd x'g' g} k'ghf{u/0f xf] . k'ghf{u/0fsf] zflAbs cy{ k'gM hfUg' jf k'gM ;r]t x'g' xf] . o'/f]k k|frLg ;dodf lzIff, ;+:slt, snf, ;Eotf / efiffsf] If]qdf ;DkGg lyof] t/ 5}6f}F ztfAbLb]lv t]x|fF} ztfAbL;Dd wfld{s cGwljZjf;n] ubf{ ljsf; ePsf ;a} ;Eotfdf x|f; cfof] . rf}wf}F ztfAbLb]lv k'gM lzIff, ;+:s[lt, sNff, j}1flgs vf]h / cfljisf/x¿ x'g' / 1fgsf] k'gh{Gd x'g' g} k'ghf{u/0f xf] . of] cleofg o'/f]lkog cleofg xf] . o;sf] k|efj snf, ;flxTo, lj1fg, ul0ft / ef}lts vf]hsf If]qdf k/]sf] lyof] . o;sf nflu bfFt], :k]G;/, lnof]gfbf{] bf leGrL, dfOs]nfGh]nf], /fkmfon, luj6L{, lgsf]n; sf]klg{s;, lunj6{, Uoflnlnof] / Go'6gn] dxŒjk"0f{ e"ldsf v]n]sf lyP . k'ghf{u/0fsf sf/0fx¿M != ;fd'lb|s oftfoftsf] ljsf;, @= Jofkf/ / e|d0fsf sf/0f 1fg / cg'ejdf j[l4 eO{ wfld{s cf8Da/sf] lj/f]w, #= tLj| ;x/Ls/0f, $= k':ts / kqklqsf k|sfzg, %= o'/f]kdf c/aL ;Eotf / ;+:s[ltsf] a9\bf] k|efj . k'ghf{u/0fsf k|d'v pknlAwx¿M != ;fd'lb|s oftfoftsf] ljsf; . @= k':ts tyf kqklqsfx¿sf] k|sfzg . #= ;x/Ls/0fsf] ljsf; . $= 1fg, ;Eotf / ;+:s[ltsf] ljsf; . %= wd{sf gfddf ePsf 7uLsf] cGTo . ^= cfly{s If]qsf] ljsf; . &= ef}uf]lns vf]h / cg';Gwfgsf] ;'?jft . *= ef}ltsjfbsf] pbo . (= efiff, snf, ;flxTo / lj1fg h:tf If]qdf ljsf; . !)= /fli6«o efjgfdf ljsf; . !!= k|frLg 1fgsf] k'g?Tyfg . kf7 &k'ghf{u/0f
125 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * sl7g zAbsf cy{ k'gh{Gd – Ps k6s hGd]/ d/]sf] k|f0fLn] km]l/ hGd lng] sfd k'ghf{u/0f – ;flxTo, ;+:s[lt, snfsf}zn cflbsf] k'g?Tyfg cfljisf/ – gofF l;4fGtsf] k|ltkfbg, gofF j:t'sf] pTkfbg ;Eotf – ;Eo x'gfsf] efj k'g?Tyfg – Ps k6s tn v;]/ k'gM dfly cfpg] sfd lj|mofsnfk != tnsf tl:a/sf ;DaGwdf ;f]wvf]h u/L pgLx¿sf] of]ubfgsf af/]df 5f]6f] ljj/0f tof/ kfg'{xf];\ M cEof; != k'ghf{u/0fsf] s'g} Ps sf/0f n]Vg'xf];\ . @= k'ghf{u/0fn] NofPsf] s'g} Ps kl/jt{g n]Vg'xf];\ . #= k'ghf{u/0fdf of]ubfg lbg] s'g} Ps JolQmsf] gfd n]Vg'xf];\ . $= /f]dsf] ;Eotfsf] ljsf;nfO{ rrf{ ug'xf];\ . %= k'gM hfUg' jf k'gM ;r]t x'g' eg]sf] s] xf] < o;sf sf/0fx¿ pNn]v ug'{xf];\ . ^= dxfg\ bfz{lgs ;'s/ft, Kn]6f] / c/:t'sf] hLjgLaf6 xfdL s] s'/fsf] k|]/0ff k|fKt ug{ ;S5f}F < &= ;To / Gofosf nflu xfF;L xfF;L ljif kfg ug{] dxfg\ bfz{lgssf] gfd s] xf] < pgsf] sfo{nfO{ a'Fbfut ¿kdf k|:'tt ug'{xf];\ . *= k'ghf{u/0fdf of]ubfg lbg] JolStsf] gfd / pgLx¿n] u/]sf sfdsf] ;"rL tof/ kfg'{xf];\ . (= k'ghf{u/0fsf] o'un] dfgj hLjgdf kf/]sf] k|efj n]Vg'xf];\ . ;fd'bflos sfo{ tkfO{Fsf] ;d'bfodf snf, lj1fg, ;flxTo cflb h:tf sfo{df pNn]vgLo of]ubfg k'¥ofpg] JolQmx¿sf] vf]hL u/L pgLx¿af6 ePsf] of]ubfgnfO{ sIffdf k|:t't ug'{xf];\ .
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 126 PsfO ^ o; PsfOdf x'g] xfd|f l;sfOx¿ o; PsfOsf] cWoogkl5 tkfO{Fx¿ lgDg sfo{df ;Ifd x'g'x'g] 5 M • df}lb|s sf/f]af/sf] cjwf/0ff atfO{ o;sf] Jofjxfl/s k|of]u ug{, • g]kfnsf ljQLo ;+:yfsf] kl/ro lbg / oL ;+:yfaf6 k|fKt ug]{ ;]jfsf] klxrfg ug{, • g]kfnsf ko{6g pBf]usf] jt{dfg cj:yf, dxŒj, atfpg / ko{6g Joj;fodfkm{t /f]huf/ k|jw{gsf pkfo vf]hL ug{, • j}b]lzs /f]huf/Lsf] kl/ro lbg, o;sf r'gf}tL / cj;/x¿ klxrfg ug{, • g]kfnsf] j}b]lzs Jofkf/sf] jt{dfg cj:yf / dxŒj atfpg . xfd|f cfly{s lj|mofsnfk
127 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * ;/sf/n] k|rngdf Nofpg] ljljw cfsf/k|sf/sf qmoljqmosf] dfWodaf6 x'g] wft' jf sfuhsf] ?k}ofF, gf]6 jf l;SsfnfO{ d'b|f elgG5 . b]zsf] j:t' tyf ;]jfsf] pkef]u ug{ ;Sg] Ifdtfsf cfwf/df d'b|f sf]ifn] gf]6 jf l;Ssf 5fKg] cg'dlt lbG5 . d'›fsf] sf/f]af/ jf n]gb]g ug{] u/L k|lrnt sfg'gadf]lhd ul/g] sf/f]af/nfO{ df}lb|s sf/f]af/ elgG5 . b]zsf] j:t' tyf ;]jfsf] pkef]u ug{ ;Sg] Ifdtfsf cfwf/df d'b|f sf]ifn] gf]6 jf l;Ssf 5fKg] cg'dlt lbG5 . xfn g]kfndf ?k}ofF Ps, ?k}ofF b'O{, ?k}ofF kfFr, ?k}ofF bz, ?k}ofF la;, ?k}ofF klRr;, ?k}ofF krf;, ?k}ofF Ps ;o, ?k}ofF b'O{ ;o krf;, ?k}ofF kfFr ;o / ?k}ofF Ps xhf/sf gf]6 k|rngdf cfPsf 5g\ . df}lb|s sf/f]af/af6 j:t'sf] ljlgdodf ;xof]u k'Ug'sf ;fy} cfly{s lqmofsnfk /fd|f] x'G5 . df}lb|s sf/f]af/df df}l›s OsfOdf e'QmfgL lbg] jf lng] ul/G5 . df}lb|s sf/f]af/df /sd hDdf ug]{, lgsf;f ug]{ / d'›f ljlgdo ug]{ h:tf sf/f]af/ ;dfj]z ul/Psf x'G5g\ . o;sf cltl/Qm On]S6«f]lgs sf]if :yfgfGt/0f, r]s sf/f]af/, d'›f cfb]z, sf8{ e'QmfgL cflbnfO{ klg df}l›s sf/f]af/df ;dfj]z ul/G5 . s'g} klg j:t' tyf ;]jfsf] vl/b jf laqmLdf df}lb|s sf/f]af/ ul/G5 . d'›f ahf/df df}l›s sf/f]af/ k|of]u ul/G5 . df}lb|s sf/f]af/sf pkof]lutfx¿M != df}l›s sf/f]af/af6 j:t' tyf ;]jfsf] d"NonfO{ df}l›s OsfOdf dfkg ug{ ;lhnf] x'G5 . @= df}lb|s sf/f]af/n] b}lgs cfly{s lqmofsnfknfO{ ;xh agfpF5 . #= df}l›s OsfOdf lx;falstfa /fVg ;lhnf] x'G5 . $= a}+s tyf ljQLo ;+:yfdf t/ntf k|bfg u5{ . %= d'b|fk|lt dflg;sf] ljZjf; a9\5 . kf7 ! df}lb|s sf/f]af/
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 128 ^= d"Nosf] ;+/If0f x'G5 . &= cfly{s pGglt tyf cjgltsf] klxrfg ug{ ;lsG5 . sl7g zAbsf cy{ wft' – ckf/bzL{ ljz]if k|sf/sf] rds / u'?Tj /xg], tfk / ljB't\sf] ;~rf/ x'g ;Sg], s'6]/ nDofpFbf jf a9fpFbf g6'qmg] ;'g, rfFbL, kmnfd cflb vlgh kbfy{ l;Ssf – d'b|f, ?k}ofFk};f ljlgdo – Ps j:t' lbP/ csf{] j:t' lng] sfd, x]/km]/ lgsf;f – s'g} j:t' aflx/ k7fpg] sfd, lgsf;L cjglt – cwf]ult, xLg cj:yf, Go"gtf lj|mofsnfk != df}lb|s sf/f]af/;Fu ;DalGwt lrq tof/ kf/L sIffdf 5nkmn ug'{xf];\ . @= df}lb|s sf/f]af/n] dflg;sf] hLjgdf kfg{] k|efjnfO{ rf6{dfkm{t k|:t't ug'{xf];\ . #= df}lb|s sf/f]af/sf] Jofjxfl/s k|of]usf ;DaGwdf ;d"x ;d"xdf 5nkmn u/L lgisif{ k|:t't ug'{xf];\ . cEof; != df}lb|s sf/f]af/ eg]sf] s] xf] < @= df}lb|s sf/f]af/ s;n] u5{ < #= df}lb|s sf/f]af/sf s'g} b'O{ cf]6f pkof]lutf pNn]v ug'{xf];\ . $= df}lb|s sf/f]af/af6 x'g] kmfObfnfO{ a'Fbfut ¿kdf k|:t't ug'{xf];\ . ;fd'bflos sfo{ tkfO{Fsf] ;d'bfodf /x]sf ljQLo ;+:yfdf hfg'xf];\ / pQm ;+:yfaf6 x'g] df}lb|s sf/f]af/sf] ;"rL tof/ kf/L sIffsf]7fdf k|:t't ug{xf];\ .
129 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * kf7 @g]kfnsf ljQLo ;+:yf ljQLo ;+:yf eg]sf] a}+lsª tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ :yfkgf ePsf] ;ª\ul7t ;+:yf xf] . a}+s, ljsf; a}+s, kmfOgfG;, ;xsf/Lsf cltl/St, ljQ sDkgL, n3'ljQ ;+:yf jf ljb]zL ljQLo ;+:yfsf] g]kfndf /x]sf zfvf sfof{no cflb o;cGtu{t kb{5g\ . artstf{af6 ;|f]t ;ª\sng u/L shf{sf] dfu x'g] If]qdf ;|f]t k|jfx ubf{ tL ;+:yfnfO{ nfe, ;]jfu|fxLnfO{ ;'ljwf / plrt ;DklQ tyf bfloTj Joj:yfkg eO{ ;du| cy{tGqsf] sfo{s'zntfdf ;d]t j[l4 x'G5 . g]kfn /fi6« a}+sn] ljQLo ;+:yfnfO{ rf/ ju{df ljefhg u/]sf] 5 . o;cg';f/ jfl0fHo a}+sx¿nfO{ …sÚ ju{, ljsf; a}+sx¿nfO{ …vÚ ju{, ljQ sDkgLx¿nfO{ …uÚ ju{ / n3'ljQ ljQLo ;+:yfx¿nfO{ …3Ú ju{df juL{s/0f u/]sf] 5 . o;/L ul/Psf] juL{s/0fcg';f/ @)) s/f]8 ?k}ofF r'Qmf k'FhL ePsf a}+snfO{ jfl0fHo a}+s cyf{t …sÚ ju{sf] a}+s elgPsf] 5 . …vÚ ju{df juL{s/0f ul/Psf ljsf; a}+sx¿ x'g\ . o:tf a}+sx¿ b'O{ txdf ;~rflnt x'G5g\ . o:tf a}+sx¿sf] @ ca{ %) s/f]8 r'Qmf k'FhL x'g'kg{] 5 . To:t} $ b]lv !) lhNnfdf sfo{If]q ePsf bf];|f] k|sf/sf ljsf; a}+sx¿ /x]sf 5g\ . o;sf] ! ca{ @) s/f]8 ?k}ofF r'Qmf k'FhL x'g'k5{ . o;}u/L ! b]lv # lhNnf sfo{If]q ePsf ljsf; a}+s / ljQ sDkgLx¿;d]t ;~rfngdf 5g\ . tLdWo] ljsf; a}+sx¿ xfn #) s/f]8 r'Qmf k'FhLdf rln/x]sf 5g\ . g]kfndf ljleGg k|sf/sf n3'ljQ ;+:yf;d]t ;~rflnt 5g\ . n3'ljQ ;+:yfx¿n] ufpFufpFdf zfvf vf]n]/ ljkGg ju{nfO{ art :jLsf/ ug]{ / C0f nufgL ug]{ u/]sf 5g\ . n3'ljQx¿n] u|fdL0f e]usf ufpFufpFdf k'u]/ cfd gful/snfO{ ljQLo ;+:yf k|bfg ul//x]sf 5g\ . ljz]if u/]/ ljkGg dlxnfx¿nfO{ hLljsf]kfh{gsf nflu n3'ljQx¿n] sfo{qmdx¿ rnfO/x]sf 5g\ . ljQLo ;+:yfaf6 k|fKt ug{ ;lsg] ;]jfx¿M != ljQLo ;+:yfdf /fv]sf] k};faf6 Aofh k|fKt x'G5 . @= ljQLo ;+:yfaf6 C0f lnP/ Joj;fo ;~rfng ug{ ;lsG5 .
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 130 #= ljQLo ;+:yfaf6 s[lif Pa+ lk5l8Psf If]qsf] ljsf; ug{ ;xof]u x'G5 . $= b]zsf] cfly{s ;Gt'ng sfod ug{ ljQLo ;+:yf ;xof]uL aG5 . %= ljb]zL d'›fsf] ljlgod Pj+ lgoGq0f ug{ ;lsG5 . ^= /f]huf/ Pj+ l;kd"ns Joj;fo l;h{gf ug{ ljQLo ;+:yfaf6 ;xof]u ldN5 . &= ljQLo ;+:ysf] k|of]u u/L pBf]uwGbf Pj+ Jofkf/ ljsf; ug{ ;lsG5 . *= a}+sn] ax'd"No j:t' Pj+ wgsf] ;'/Iff k|bfg ub{5 . sl7g zAbsf cy{ ljQLo – ljQ;DaGwL cltl/St– ePsfdf c¿ yk, rflxFbf]eGbf a9\tf, kmfNt' bfloTj – lhDd]bf/L, sfds'/fdf hjfkmb]xL x'gfsf] cj:yf juL{s/0f– ljleGg ju{df ljefhg ug{] sfd r'Qmf – km5\of]{6, kmRr] C0f – kl5 lkmtf{ lbg]lng] ;t{df c¿;Fu lnOPsf] jf c¿nfO{ lbOPsf] wg ;Gt'ng – b'a} kIfnfO{ a/f]a/L kf/L ldnfpg] sfd lj|mofsnfk != ljQLo ;+:yfsf sfo{x¿sf] rf6{ agfO{ sIffdf k|:t't ug'{xf];\ . @= ljQLo ;+:yfn] g]kfnsf] cfly{s ljsf;df v]n]sf] e"ldsfsf ;DaGwdf cGt/lj|mof ug'{xf];\ . #= g]kfnsf ljQLo ;+:yfsf] kl/ro / logsf sfo{sf] ;DaGwdf ;fyL ;d"xdf 5nkmn u/L lgisif{ lgsfNg'xf];\ . $= ljQLo ;+:yfx¿af6 k|fKt ug{ ;lsg] ;]jfx¿sf] ;"rL tof/ u/L sIffdf k|bz{g ug'{xf];\ . cEof; != ljQLo ;+:yf eg]sf] s] xf] < @= g]kfndf slt k|sf/sf ljQLo ;+:yf /x]sf 5g\ < #= ljQLo ;+:yfsf s'g} b'O{ cf]6f sfo{ atfpg'xf];\ . $= ljQLo ;+:yfn] nufgL ug{] If]qsf] gfd n]Vg'xf];\ . ;fd'bflos sfo{ tkfO{Fsf] ;d'bfodf /x]sf ljQLo ;+:yfx¿sf] cjnf]sg u/L pQm ljQLo ;+:yfaf6 k|fKt ug{ ;lsg] ;]jfnfO{ a'Fbfut ¿kdf n]vL sIffsf]7fdf k|:t't ug'{xf];\ .
131 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * ko{6sx¿nfO{ ;xof]u k'¥ofpg] h'g;'s} ;]jf tyf j:t'sf] pTkfbg;DaGwL pBf]unfO{ ko{6g pBf]u elgG5 . ko{6g pBf]unfO{ csf{] zAbdf ko{6g Joj;fo klg elgG5 . cg'kd k|fs[lts ;f}Gbo{ tyf dgf]/d lxdz[ª\vnfsf sf/0f g]kfn ljZjsf] ;jf]{Ts[i6 ko{6sLo uGtJo:yn aGg k'u]sf] 5 . o:tf :ynsf] cjnf]sg ug{ cfpg] :jb]zL tyf ljb]zL ko{6snfO{ vfglkg, a;f]af; tyf dgf]/~hgsf] Joj:yf ldnfpg] sfo{nfO{ ko{6g elgG5 . g]kfndf k|frLg snf, ;+:s[lt, ;u/dfyf, c;ª\Vo wfld{s :yn, ;fxl;s hnofqf, Kof/fUnfOl8ª, hnjfo'df ljljwtf, h}ljs ljljwftf k|r'/ dfqfdf kfOg] ePsfn] ko{6g Joj;fosf] ;Defjgf clt pRr 5 . ko{6g Joj;foaf6 /f]huf/L l;h{gf x'G5 . b]zn] ljb]zL d'b|f cfh{g u/L cfˆgf] cfly{s cj:yf ;'b[9 kfg{ dbt ldN5 . ko{6ssf cfjZostf kl/k"lt{ ug{ hgzlSt cfjZos k5{ . hlt w]/} ko{6ssf] cfudg x'G5, Tolt g} w]/} hgzlQm cfjZos kg{] x'Fbf o;af6 /f]huf/Lsf] cj;/ l;h{gf x'G5 . ko{6sx¿sf nflu ;xof]u k'¥ofpg] sfo{ ubf{ pgLx¿af6 cfly{s nfe lng ;lsG5 . o;af6 j}b]lzs d'b|f cfh{g x'G5 . :yfgLo :t/df pTkflbg j:t'sf] laqmLljt/0f x'G5 . x:tsnfsf ;fdu|L vkt x'G5g\ . o;n] ubf{ /f]huf/sf cj;/ l;h{gf eO{ JolQmsf] hLjg:t/df ;'wf/ x'g k'U5 . g]kfndf ko{6g pBf]usf] ;DefjgfM != kf]v/f glhs /x]sf] ;/fªsf]6 / sf:sLsf]6df Kof/fUnfOl8ªsf dfWodaf6 r/f h:t} xfjfdf p8]/ dgf]/~hg k|fKt ug]{ cj;/ 5 . @= g]kfnsf] lxdfnL If]q k}bn ofqfsf nflu ljZjk|l;4 dflgG5 . oxfFsf] k|fs[lts tyf ;f+:s[lts b[Zosf] cjnf]sg ub}{ ko{6sx¿n] dgf]/~hg k|fKt ug{ ;S5g\ . #= g]kfndf ljZjaf6 nf]k x'Fb} uPsf hLjhGt', k'tnL, jg:klt cflbsf] cjnf]sg ug{ kfOG5 . $= g]kfnsf dflg;n] dgfpg] wd{, wd{cg';f/sf rf8kj{, d]nfhfqfsf] ljljwtfn] ko{6sx¿ /dfpg ;Sg] k|z:t ;Defjgf 5 . kf7 #g]kfnsf] ko{6g Joj;fo÷pBf]u
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 132 %= g]kfndf aGhL hlDkª ug]{ gbLsf ;|f]tx¿ klg 5g\ . ;fxl;s v]n v]Ng rfxg] ko{6ssf nflu of] v]n Hofb} dxŒjk"0f{ dflgG5 . ^= ;+;f/df Hofgsf] afhL nufP/ /dfOnf] ug{ rfxg] ko{6s klg 5g\ . To:tf ko{6ssf nflu g]kfndf ¥ofkm\l6ª, aGhL hlDkª, /sSnfOlDaª, Kof/fUnfOl8ª, dfpG6]g afOs, kj{tf/f]x0f cflbsf ;Defjgf k|z:t} 5g\ . &= g]kfndf ljZjk|l;4 lxdz[ª\vnfx¿ cf/f]x0f ug{] tyf lxdfnL b[Zosf] b[Zofjnf]sg ug]{ cj;/ /fd|f] 5 . *= g]kfndf cToGt k'/fgf] Oltxf; af]s]/ afFr]sf snfTds b/af/ tyf d7dlGb/ /x]sf 5g\ . o:tf j:t'sf] cWoog cjnf]sg u/]/ ko{6sx¿ g]kfndf cfkm\gf] e|d0fnfO{ ;kmn agfpg rfxG5g\ . (= g]kfn wd{, ;:s[lt, /Lltl/jh, k/Dk/f, rf8kj{, d]nf, hfqfsf] /fhwfgL xf] . o;sf] cjnf]sg u/]/ ko{6sx¿ /dfpg rfxG5g\ . g]kfndf ko{6g pBf]usf] dxŒjM != ko{6g pBf]uaf6 ePsf] cfDbfgLnfO{ ;b'kof]u u/L b]z ljsf;df vr{ ug{ ;lsG5 . @= ko{6g pBf]uaf6 k|z:t dfqfdf ljb]zL d'b|f cfh{g ug{ ;lsG5 . #= ko{6g pBf]uaf6 cfh{g ePsf] ljb]zL d'b|faf6 s'n /fli6«o pTkfbgdf j[l4 x'G5 . $= b]zsf] k|fs[lts, ;f:s[lts tyf P]ltxfl;s ;Dkbfsf] ljifodf ljZje/ Jofks k|rf/k|;f/ x'G5 . %= w]/} b]zsf ko{6s g]kfn cfpFbf ljleGg k|sf/sf efiff l;Sg] cj;/ k|fKt x'G5 . ^= ljleGg k|sf/sf sfd ug]{ snf / l;ksf] ljsf;df j[l4 x'G5 . &= ljsf;sf k"jf{wf/ lgdf{0fdf ;xof]u ldN5 . *= ko{6g pBf]uaf6 Jofkf/df j[l4 x'G5 . (= cGt/f{li6«o ;DaGw alnof] x'G5 . ko{6g pBf]udf b]vf k/]sf ;d:ofx¿ M s= oftfoft tyf ;~rf/ ;'ljwfsf] cefj M g]kfndf ljb]zaf6 cfpg] ko{6sx¿ xjfO{;]jfsf] pkof]u u/L cfpg] ub{5g\ . g]kfnsf] xjfO{ ;Dks{ yf]/} b]z;Fu dfq 5 . ;a} u|fdL0f 7fpFdf ;~rf/sf] ;'ljwf k'¥ofpg ;lsPsf] 5}g . ko{6sx¿nfO{ 3/kl/jf/df va/ cfbfgk|bfg ug{ ;~rf/sf] ;d:of k|d'v ¿kdf cfpg] u/]sf] 5 . o;}u/L ef}uf]lns ljs6tfsf sf/0f dgf]/d :yndf klg oftfoftsf] ;'ljwf k'¥ofpg ;lsPsf] 5}g .
133 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * v= dgf]/~hgsf ;fwgsf] cefj M g]kfndf ko{6sx¿nfO{ rflxg] ;]jf tyf ;'ljwfsf] cefj 5 . dgf]/~hgsf ;fwgx¿ klg kof{Kt dfqfdf pknAw u/fpg ;lsPsf] 5}g . ef}lts k"jf{wf/sf] sdLn] o:tf ;fwg pknAw u/fpg sl7gfO ef]Ug'k/]sf] 5 . kl/jf/;lxt cfpg] ko{6ssf afnaflnsfx¿sf nflu cfsif{s dgf]/~hg :ynsf] cefj 5 . o;n] ubf{ g]kfndf ko{6sx¿sf] a;fO cjlw lgs} 5f]6f] x'g] u5{ . u= ko{6gof]Uo j:t'sf] cefj M ko{6ssf nflu cfjZos j:t'x¿sf] pTkfbg x'g g;Sgfn] klg g]kfndf ko{6sx¿ cfslif{t x'g ;s]sf 5}gg\ . o:tf j:t' g]kfndf pTkfbg ug{ g;lsPsfn] ljb]zaf6 cfoft ug'{kg]{ / To;sf nflu k'FhL lab]l;g] ;Defjgf 5 . ljb]zaf6 ;fdfg NofpFbf dxFuf];d]t kb{5 . 3= k|rf/k|;f/sf] cefj M g]kfn k|fs[lts ¿kdf ;DkGg eP klg ljb]zdf o;sf] k|rf/k|;f/ x'g ;s]sf] 5}g . ljb]zLnfO{ g]kfnaf/] kof{Kt hfgsf/L u/fpg ;lsPsf] 5}g . sltko ljb]zLnfO{ g]kfnsf] k|fs[lts ;f}Gbo{ / dgf]/d :ynsf] hfgsf/L g} u/fpg ;lsPsf] 5}g . ;dfwfgsf pkfox¿M s= oftfoft tyf ;~rf/ ;'ljwfsf] lj:tf/ M b]zsf clt dxŒjk"0f{ / ;'Gb/ 7fpFdf oftfoft tyf ;~rf/ ;'ljwfsf] lj:tf/ ug{'k5{ . v= dgf]/~hgsf ;fwgsf] ljsf; M kl/jf/;lxt g]kfn cfpg] ko{6ssf nflu afnaflnsfx¿ /dfpg] vfnsf dgf]/~hgfTds :yn / dgf]/~hg lng] 7fpFsf] ljsf; ug{'k5{ . u= ko{6gof]Uo j:t'sf] pTkfbg M ko{6sx¿sf nflu cfjZos kg{] j:t'sf] pTkfbg ug{ ;s] j}b]lzs d'b|f cfh{g ug{ ;lsg'sf ;fy} ko{6sx¿sf nflu ;fdfg vl/b ug{ klg ;:tf] k5{ . 3= k|rf/k|;f/M g]kfn k|fs[lts ¿kdf ;DkGg / wgL eP/ klg ljb]zdf o;sf] k|rf/k|;f/ x'g ;s]sf] 5}g . To;sf/0f ljb]zdf ljelGg ;~rf/ dfWodsf] k|of]u u/L g]kfnaf/] k|rf/k|;f/ ug{'k5{ . sl7g zAbsf cy{ pTkfbg – pAhgL, pTkGg ug{] jf hGdfpg] sfd cg'kd – pkdf gePsf], pkdf lbg g;lsg] k|r'/ – k|z:t, kof{Kt, dgUo cfudg – cfpg] jf cfOk'Ug] lqmof jf k|ltlqmof lxdz[ª\vnf – lxdfno kj{tsf kª\lQm ljs6 – hfg jf k'Ug g;lsg] b'u{d
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 134 lj|mofsnfk != ko{6g pBf]usf] jt{dfg cj:yf emNsg] tflnsf lgdf{0f u/L sIffsf]7fdf k|bz{g ug'{xf];\ . @= tnsf] tYofª\saf6 :tDe lrq tof/ kf/L sIffsf]7df k|:t't ug'{xf];\ . qm=;+= ljj/0f xf]6nsf] ;ª\Vof != kfFrtf/] %) @= rf/tf/] *) #= tLgtf/] !^) $= b'O{tf/] #*) #= ljb]zL ko{6saf6 x'g] kmfObf / a]kmfObfaf/] ;+jfb tof/ kf/L clego ug'{xf];\ . $= ko{6g jif{;Fu} cfPsf] xf]d:6]sf] cjwf/0ffn] :yfgLo ljsf;df s:tf] e"ldsf v]n]sf] 5 < ;fyL;d"xdf 5nkmn u/L a'Fbfut ¿kdf n]Vg'xf];\ . cEof; != g]kfndf ko{6g pBf]usf ;Defjgf x'Fbfx'Fb} klg lsg g]kfnn] ko{6g pBf]uaf6 oy]i6 kmfObf lng g;s]sf] xf]nf < @= olb tkfO{+ xfd|f] b]zsf] ko{6g dGqLdf lgo'Qm x'g'eof] eg] ko{6g If]qsf] ljsf;sf nflu tTsfn ug{] s'g} rf/ cf]6f sfo{x¿sf] ;"rL tof/ ug{'xf];\ . #= g]kfnsf] ko{6g pBf]usf] jt{dfg cj:yf atfpg'xf];\ . $= g]kfnsf] ko{6g pBf]usf] dxŒj pNn]v ug'{xf];\ . %= g]kfndf ko{6g pBf]udf b]vf k/]sf ;d:of / pQm ;d:of ;dfwfgsf pkfonfO{ tflnsfdf b]vfpg'xf];\ . ;fd'bflos sfo{ tkfO{+sf] ;d'bfodf /x]sf Ho]i7 gful/snfO{ e]6L tkfO{Fsf] ;d'bfodf ;f+:s[lts ko{6gsf] ;Defjgf / To;sf] ljsf;sf nflu ul/g'kg{] sfo{sf] ;"rL tof/ kfg'{xf];\ .
135 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * gfkmfsf] p2]Zo /fv]/ j:t' tyf ;]jfsf] vl/blaqmL ug'{nfO{ Jofkf/ elgG5 . Jofkf/ s'g} b]zsf] Ps efuaf6 csf{] efu;Dd / Ps b]zaf6 csf{] b]zlar x'G5 . Jofkf/df j:t' tyf ;]jfsf] vl/blaqmL x'g'k5{ . cfGtl/s / afx\o u/L Jofkf/ b'O{ k|sf/sf x'G5g\ . cfkm\gf] b]zleqsf j:t' tyf ;]jf b]zleqs} csf]{ 7fpFdf lsga]r ug]{ k|lqmof g} cfGtl/s Jofkf/ xf] . of] b]zsf] l;dfgfleq} ;Lldt /xG5 . g]kfnsf] ufpF / ;x/lar x'g] Jofkf/ cfGtl/s Jofkf/ xf] eg] b]zsf] l;dfgf sf6]/ csf]{ b]zdf j:t' tyf ;]jf vl/blaqmL ug]{ k|lqmof afx\o Jofkf/ xf] . o;df Pp6f b]zn] csf]{ b]z;Fu cfkm\gf] cfjZostfsf ;fdfg vl/b ug]{ / cfkm\gf] pTkfbgsf ;fdfg laqmL ug]{ ub{5 . afXo Jofkf/af6 ljb]zL d'b|f cfh{g ug{ ;lsG5 . g]kfn / ef/tlar x'g] Jofkf/ afXo Jofkf/ xf] . afXo Jofkf/nfO{ j}b]lzs Jofkf/ klg elgG5 . j}b]lzs Jofkf/df b]zsf] l;dfgf sf6]/ csf]{ b]zdf j:t' tyf ;]jf vl/blaqmL ug]{ k|lqmof x'G5 . o;df Pp6f b]zn] csf]{ b]z;Fu cfkm\gf] cfjZostfsf ;fdfg vl/b ug]{ / cfkm\gf] pTkfbgsf ;fdfg laqmL ug]{ ub{5 . j}b]lzs Jofkf/af6 ljb]zL d'b|f cfh{g ug{ ;lsG5 . pbfx/0fsf nflu g]kfn / ef/tlar x'g], cd]l/sf / g]kfnlar x'g] Jofkf/ j}b]lzs afXo Jofkf/ xf] . g]kfnsf] j}b]lzs Jofkf/sf] jt{dfg cj:yfM eG;f/ ljefun] ;fj{hlgs u/]sf] tYofª\scg';f/ cfly{s jif{ @)&*÷&( df g]kfnsf] j}b]lzs Jofkf/sf] cfsf/ @! va{ @) ca{ $& s/f]8 ?k}ofF a/fa/sf] ePsf] kfOG5 . of] tYofª\s ut cfly{s jif{ @)&&÷&* sf] t'ngfdf @^=!% k|ltzt w]/} xf] . cfly{s jif{ @)&&÷&* df j}b]lzs Jofkf/sf] cfsf/ !^ va{ *) ca{ (^ s/f]8 ?k}ofF a/fa/sf] ePsf] lyof] . g]kfnn] cfly{s jif{ @)&*÷&( df !( va{ @) ca{ $$ s/f]8 ?k}ofF a/fa/sf] j:t' cfoft u/]sf] b]lvG5 . o; cjlwdf g]kfnn] @ va{ ?k}ofFsf] j:t' lgof{t u/]sf] 5 . o;n] Jofkf/ 3f6f !& va{ @) ca{ ?k}ofF a/fa/sf] ePsf] b]lvG5 . rfn' cfly{s jif{ @)&(÷*) df ;/sf/n] !& va{ (# ca{ *# s/f]8 ?k}ofFsf] ah]6 sfof{Gjog kf7 $g]kfnsf] j}b]lzs Jofkf/
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 136 ul//x]sf] 5 . cfly{s jif{ @)&&÷&* df !# va{ (* ca{ ?k}ofFsf] Jofkf/ 3f6f lyof] . ;f] cfjdf cfoft !% va{ #( ca{sf] x'Fbf lgof{t ! va{ $! ca{ ?k}ofFsf] ePsf] lyof] . g]kfnsf] ;a}eGbf 7'nf] Jofkf/ 3f6f k]6«f]lnod kbfy{df ePsf] b]lvG5 . cfly{s jif{ @)&*÷&( df k]6«f]lnod kbfy{sf] cfoftdf # va{ *# ca{ (@ s/f]8 ?k}ofF a/fa/sf] k]6«f]lnod kbfy{sf] cfoft ePsf] 5 . g]kfnaf6 ;a}eGbf a9L lgof{t x'g] jg:klt t]n xf] . o:tf] j:t'sf] lgof{t (# ca{ &$ s/f]8 ?k}ofFsf] x'Fbf cfoft eg] ! va{ @) ca{ ?k}ofF a/fa/sf] ePsf] 5 . jt{Dffg ;dodf g]kfnsf] ;a}eGbf 7'nf Jofkf/ l5d]sL d'n's ef/t;Fu x'g] u/]sf] 5 . g]kfnn] ef/taf6 !@ va{ !% s/f]8 ?k}ofFsf] j:t' cfoft u/]sf] 5 . Ps jif{df g]kfnaf6 ef/tdf ! va{ %% ca{ ?k}ofFsf] j:t' lgof{t ePsf] 5 . o;cg';f/ ef/t g]kfnsf] ;a}eGbf 7'nf] Jofkfl/s ;fem]bf/ d'n'ssf ¿kdf lg/Gt/ /xg ;kmn ePsf] 5 . rLgaf6 @ va{ ^$ ca{ ?k}ofFsf] j:t' cfoft x'Fbf *) s/f]8 ?k}ofFsf] dfq j:t' lgof{t ePsf] 5 . g]kfndf cd]l/sfaf6 %) ca{ ?k}ofF a/fa/sf j:t' cfoft ePsf] b]lvG5 eg] g]kfnaf6 cd]l/sfdf !& ca{ (( s/f]8 ?k}ofFsf] lgof{t ePsf] b]lvG5 . j}b]lzs Jofkf/sf] dxŒjM != pTkflbt j:t'sf] ahf/Ls/0f x'G5 . @= j}b]lzs d'b|f cfh{g x'G5 . @= b]zsf] cfly{s cj:yfdf ;'wf/ cfpF5 . #= cfjZos j:t'sf] cfk"lt{ x'G5 . $= cGt/f{li6«o ;DaGw lj:tf/ ug{ ;lsG5 . %= nufgLd}qL jftfj/0f tof/ ug{ ;lsG5 . ^= ljb]zL k'FhL / k|ljlw :jb]z leq\ofpg ;lhnf] x'G5 . &= u'0f:t/Lo j:t' pTkfbgdf k|lt:kwf{ ug{ ;lsG5 . *= pBf]u If]qnfO{ 6]jf k'U5 . Jofkf/ 3f6fM lgsf;Lsf] eGbf k}7f/Lsf] dfqf a9L ePsf] cj:yfnfO{ Jofkf/ 3f6f elgG5 . afXo Jofkf/df lgof{teGbf cfoft a9L x'g' g} Jofkf/ 3f6f xf] . g]kfnsf] j}b]lzs Jofkf/ lgs} 3f6fdf hfg'sf sf/0fx¿ o;k|sf/ 5g\ M
137 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * != pBf]usf] ljsf; / lj:tf/ x'g g;Sg' . @= nufgLd}qL jftfj/0f gx'g' . #= e"kl/j]li6t b]z ePsfn] kf/jxgdf ;d:of x'g' . $= ahf/ Joj:yfsf] cefj x'g' . %= k"jf{wf/ ljsf; sdhf]/ x'g' . ^= u'0f:t/Lo j:t' pTkfbg ug{ g;Sg' . &= t'ngfTds nfesf j:t' klxrfgdf sdhf]/L . j}b]lzs Jofkf/df ;Gt'ng Nofpg] pkfox¿M != s[lifdf cfwfl/t pBf]u lj:tf/ ug]{ . @= t'ngfTds nfesf j:t' pTkfbgdf hf]8 lbg] . #= sd tf}n / a9L d"Nosf j:t' pTkfbg ug]{ . $= ljnfl;tfsf j:t' cfoftdf lgoGq0f ug]{ . %= cfoft a9L x'g] j:t' klxrfg u/L ltgs} pTkfbgdf a9L hf]8 lbg] . ^= :jb]zL tyf ljb]zLnfO{ nufgLd}qL jftfj/0f tof/ ul/lbg] . g]kfndf j}b]lzs Jofkf/sf ;d:of / ;dfwfgsf pkfox¿M qm=;+= ;d:ofx¿ qm=;+= ;dfwfgsf pkfox¿ != cfoft a9L, lgof{t sd, != cfoft 36fO{ lgof{t a9fpg'kg{], @= v'nf l;dfgf, @= pBf]uwGbfsf] ljsf;df hf]8 lbO{ b]zsf nflu cfjZos ;fdfg :jb]zd} pTkfbg ug'{kg{], #= e"kl/j]li6t, #= g]kfnsf] s[lif / jgdf cfwfl/t j:t'sf] pTkfbgdf j[l4 u/L lgof{t a9fpg'kg{], sl7g zAbsf cy{ cfGtl/s – leqsf], leqL tYofª\s – cfFs8f, hfohf lgof{t – lg:s]sf], aflxl/Psf] cfoft – cfPsf], cfut lg/Gt/ – lardf g6'6]sf], p:t} lsl;dsf] cfh{g – cfDbfgL e"kl/j]li6t – rf/}lt/ c¿ b]zsf] e"efuaf6 3]l/Psf] jf ;d'b|L dfu{ gePsf]
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 138 lj|mofsnfk != j}b]lzs Jofkf/;Fu ;DalGwt lrq ;ª\sng u/L sIffsf]7fdf k|b{zg ug'{xf];\ . @= j}b]lzs /f]huf/sf] kl/ro / dxŒjsf ;DaGwdf ;fyL;d"xdf 5nkmn u/L lgisif{ lgsfNg'xf];\ . #= …g]kfndf j}b]lzs Jofkf/ k|jw{gsf pkfox¿Ú zLif{sdf ;+jfb tof/ kf/L sIffdf clego ug'{xf];\ . $= tkfO{Fsf 3/df k|of]u x'g] ljb]zaf6 NofPsf / :jb]zd} pTkfbg ul/Psf ;fdu|Lx¿sf] ;"rL tof/ kfg'{xf];\ . cEof; != Jofkf/ eg]sf] s] xf] < @= Jofkf/ slt k|sf/sf x'G5g\ < #= g]kfnsf] j}b]lzs Jofkf/sf] jt{dfg cj:yf s:tf] 5 < $= g]kfnsf] j}b]lzs Jofkf/sf] dxŒjnfO{ a'Fbfut ¿kdf pNn]v ug'{xf];\ . %= g]kfnsf] j}b]lzs Jofkf/sf] k|jw{gsf pkfox¿sf] ;"rL tof/ kfg'{xf];\ . ^= tnsf] tl:a/n] s] s'/fsf] ;ª\s]t u/]sf] 5 < &= g]kfnn] cfoft ug{] / lgof{t ug]{ j:t'x¿sf] ;"rL agfpg'xf];\ . ;fd'bflos sfo{ tkfOF{sf] ;d'bfodf /x]sf] k;ndf uO{ ToxfF /x]sf ;fdu|Lsf] cjnf]sg ug'{xf];\ / g]kfndf ag]sf / ljb]zaf6 NofPsf ;fdu|Lx¿sf] ;"rL tof/ kf/L pQm j:t'x¿sf af/]df sIffsf]7fdf 5nkmn u/L lgisif{ lgsfNg'xf];\ .
139 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * cfˆgf] b]zsf] ;Ldf kf/ u/L cGo d'n'sdf cfocfh{gsf nflu sfd ug{] k|lqmofnfO{ j}b]lzs /f]huf/ elgG5 . cfocfh{gsf nflu cfˆgf] b]zeGbf aflx/ uP/ zf/Ll/s cyjf dfgl;s >d ug]{ /f]huf/L g} j}b]lzs /f]huf/L xf] . j}b]lzs /f]huf/Ln] k|ToIf ¿kdf /f]huf/Ldf hfg] JolSt, p;sf] kl/jf/ / /fi6«nfO{ kmfObf k'U5 . ljZj ahf/df j}b]lzs /f]huf/Lsf nflu ljleGg b]zsf hgzlQmx¿ vkt x'g] ub{5g\ . dn]l;of, b'aO{, ;fpbL c/a, s'a]t, ax/fOgsf cltl/Qm cd]l/sf, c:6«]lnof, sf]l/of, hfkfg, 8]gdfs{ cflb d'n'sdf g]kfnL o'jfx¿ j}b]lzs /f]huf/Lsf nflu hfg] u/]sf 5g\ . j}b]lzs /f]huf/Lsf] Oltxf;nfO{ x]bf{ g]kfndf k|hftGqsf] k'gM:yfkgf;Fu} j}b]lzs /f]huf/Ldf hfg] k|j[lQ a9\b} uPsf] b]lvG5 . b]zdf /f]huf/sf cj;/ sd ePsf / lZj ahf/df g]kfnL sfdbf/sf] dfu tLj| ePsfn] afx\o ljZj;Fusf] ;Dks{;Fu g]kfndf j}b]lzs /f]huf/n] tLj|tf kfPsf] xf] . o;sf cltl/Qm g]kfnL o'jfx¿ cWoogsf nflu klg lab]l;g] u/]sf 5g\ . j}b]lzs /f]huf/Lsf r'gf}tLx¿ M != ljb]z hfg] g]kfnLx¿sf nflu k|lzIf0f tyf tflnd lbP/ >d ;Demf}tfcg';f/sf] sfd kfpg g;Sg' . @= >dsf] plrt d"No k|fKt ug{ g;Sg' . #= cGt/f{li6«o >d ahf/df k|lt:kwf{ ug{ ;Sg] bIf hgzlSt pTkfbg ug{ g;Sg' . $= tflndsf sfo{qmdnfO{ cBfjlws, :t/Lo / ;d;fdlos agfpg g;Sg' . %= :jf:Yo pkrf/, ;'/Iff tyf hLjg ladfsf] cefjdf Hofg u'dfpg'kg{] afWotf /xg' . ^= j}b]lzs /f]huf/df hfg]x¿sf nflu cfjZos ;xof]u / r]tgfd"ns sfo{qmd ;~rfng ug{ g;lsg' . &= ljb]zdf uP/ ug{] sfd;DaGwL tflnd / ;DalGwt b]zsf] efiffsf ;DaGwdf hfgsf/L kf7 %j}b]lzs /f]huf/L
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 140 gx'Fbf z/L/sf cª\u sfl6g], h]n kg{], x]lkg'kg{] h:tf afWotf cfOkg{] . *= sltko dlxnfn] of}g b'Jo{jxf/sf] l;sf/ aGg'k/]sf] . (= ljb]zdf s/f/gfdfcg';f/sf] sfd / tna gkfpg] ;d:of /x]sf] . !)= b]zdf afnaflnsf / j[¢j[¢f dfq} /xg] cj:yf l;h{gf ePsf] . !!= ;an / o'jf hf];–hfFu/ ePsf ;a} aflxl/g] k|j[lQn] b]zsf] pj{/ e"ld afFemf] /xg], pTkfbg 36\g], vfBfGg cfk"lt{ sd eP/ cfoftdf lge{/ x'Fb} hfg'kg]{ cj:yf klg l;h{gf eO/x]sf] 5 . j}b]lzs /f]huf/sf] dxŒjM != j}b]lzs /f]huf/af6 ljb]zL d'b|f ljk|]if0f /sd k|fKt x'G5 . @= j}b]lzs /f]huf/Laf6 b]zsf] a]/f]huf/L ;d:of ;dfwfg x'G5 . #= j}b]lzs /f]huf/df hfg] JolStsf] cfly{s cj:yfdf ;'wf/ x'G5 . $= j}b]lzs /f]huf/af6 g]kfn lelqPsf] /sd ljleGg If]qdf pkof]u x'g] x'Fbf b]z ljsf;df ;xof]u k'U5 . %= j}b]lzs /f]huf/df hfg] JolStn] gofF 1fg / l;k :jb]zdf le¥ofpg ;S5 . ^= /f]huf/Ldf hfg] JolStsf] ;f]Rg] zlStdf ljsf; x'G5 . &= ljZjsf ljleGg b]z;Fusf] ;DaGw alnof] x'G5 . *= aflx/L b]zsf] ljsf; b]v]/ ljsf;k|lt ;sf/fTds wf/0ffsf] ljsf; x'G5 . (= sfd ug]{ afgLsf] ljsf; x'G5 . j}b]lzs /f]huf/df hfg'eGbf klxn] Wofg lbg'kg{] s'/fx¿M != ;j{k|yd cfkm" hfg] b]zsf] efiff /fd|f];Fu l;Sg'k5{ . @= cfkm" h'g sfdsf nflu ljb]z hfg vf]h]sf] xf], To; sfddf bIf aGg'k5{ . #= ljb]z hfg'k"j{ g} cfkm" hfg nfu]sf] sfdsf] kl/>ldsaf/] a'em\g'k5{ . $= cfkm"nfO{ k7fpg] d]gkfj/n] >d Ohfht lnPsf] 5 of 5}g eGg]af/] /fd|f];Fu a'‰g'k5{ . %= ;/sf/n] dfGotf lbPsf b]zdf dfq sfg'gL k|lj|mof k'¥ofP/ hfg'k5{ . ^= cfkm" hfg] b]zsf] ;fdflhs dfGotf, /Lltl/jfh / ;+:s[ltaf/] /fd|f] 1fg k|fKt ug'{k5{ . &= ljb]z hfg'k"j{ g} hLjg ladf u/fpg'k5{ .
141 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * *= cfkm"n] ug]{ sfdsf] k|s[lt sfdbf/sf] ;]jf / ;'ljwfsf af/]df :jb]zdf g} :ki6 x'g'k5{ . (= ljb]zdf uPkl5 sfd rf]g]{, 7Ug], em'6f] af]Ng], nfu' kbfy{ ;]jg ug]{, xf]xNnf ug]{ h:tf sfo{ ug'{ x'Fb}g . g]kfnL o'jfx¿ lab]l;g'kg{] sf/0f / ;fdgf ug'{ k/]sf ;d:ofx¿M qm=;+= lab]l;g'kg{] sf/0fx¿ qm=;+= ;fdgf ug'{ k/]sf ;d:ofx¿ ! g]kfndf /f]huf/Lsf] cefj x'g' . != dlxnfx¿ of}g b'Jo{jxf/sf] l;sf/ aGg' . @= /fhgLlts cl:y/tfsf] sf/0f zflGt ;'/Iffdf sdL x'g' . @= sfdsf] plrt d"No k|fKt gx'g' . #= cfˆgf] b]zdf ;fgf] sfdsf] OHht gx'g' . #= tflndsf sfo{qmdnfO{ cBfjlws agfpg g;Sg' . $= ljsf;sf k"jf{wf/x¿sf] cefj x'g' . %= :jf:Yo pkrf/, ;'/Iff tyf hLjg ladfsf] Joj:yf x'g g;Sg' . ljk|]if0f (Remittance) /sd ;b'kof]u ug{] tl/sfM != ljb]zaf6 g]kfndf lelqPsf] /sdaf6 pBf]uwGbf vf]nL g]kfndf sfd ug{] jftfj/0fsf] l;h{gf u/fpg] . @= g]kfndf nufgL ug{] pko'St jftfj/0f lgdf{0f ug{] . #= j}b]lzs /f]huf/af6 k|fKt /sdnfO{ ljsf;sf k"jf{wf/sf] lgdf{0fdf nufpg] . $= ljb]zaf6 k|fKt ePsf] /sdn] nufgLstf{nfO{ k|f]T;fxg ug{] . %= ljb]zaf6 k|fKt ePsf] /sdnfO{ ;/sf/n] nufgL u/]sf a}+s tyf ljQLo If]qdf z]o/ nufgL ug{] . ^= j}b]lzs /f]huf/af6 k|fKt /sdnfO{ s[lif If]qdf nufgL ug{] . &= j}b]lzs /f]huf/af6 kmls{Psf g]kfnLNffO{ nlIft u/L :jb]zd} :j/f]huf/ l;h{gf u/L b]z ljsf;df dxŒjk"0f{ of]ubfg lbg'k5{ eGg] ;Gbe{df r]tgfd"ns sfo{qmdx¿ ;~rfng ug{] . *= :jb]zdf pTkflbt j:t'sf] k|of]udf hf]8 lbg], -o;n] ubf{ ljb]zaf6 k|fKt ePsf] /sd nufgL ug{] nufgLstf{ 9'Ss xf];\ ._
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 142 sl7g zAbsf cy{ >d – ldlxg]t, sfd vkt – s'g} j:t' garL k"0f{ ¿kdf x'g] vr{ tLj|tf – l56f]kg, tLj| x'g] efj jf cj:yf ;Demf}tf – s'g} s'/fsf lardf b'O{ kIflar x'g] ;lGw, d]nldnfk ljk|]if0f – 6f9f k7fpg] j:t' jf ?k}ofFk};f ;]o/ – s'g} ;femf Jofkf/df nufOPsf ;DklQsf] efu jf lx:;f lj|mofsnfk != tnsf] syf cWoog ug'{xf];\ / o;}sf cfwf/df ;+jfb tof/ u/L sIffsf]7fdf clego ug'{xf];\ M p8fof] ;kgf ;a} x'/Ln] ;dosf] rqm cgf}7f] 5 . slxn] ?g]nfO{ xF;fpF5 t slxn] xfF:g]nfO{ ?jfpF5 . lar/f, s'g} l;k l;Sb} gl;sL wgaxfb'/ wg sdfpg] cfzfdf ePe/sf] 3/hUuf ;fx'nfO{ aGwsL /fv]/ cfheGbf sl/a !@ jif{cufl8 sxLFst} ;f]wvf]h g} gu/L xtf/ xtf/df stf/tkm{ x'FOlsof] . ljb]zdf k|z:t wg sdfpg ;lsG5 eg]/ p;n] ;f]r]sf] lyof] . To;af6 cfkm\gf] kl/jf/sf] cfly{s cj:yfdf ;'wf/ cfpF5, jiff}{+b]lv ynf k/]sL cfdfsf] pkrf/ ug{ kfOG5 . 5f]/fsf] ;fOsn r9\g] ;kgf k"/f x'G5 . >LdtLsf] /fd|f] s'tf{;'?jfn nufpg] rfxgf k"/f x'G5 . s]xL jif{kl5 t aGwsL /fv]sf] 3/hUuf ;fx'af6 lgvlgG5, ;dfhdf dfgk|lti7f a9\5 . lj8Dagf, p;sf] of] ;f]rdfly t'iff/fkft eof] . lab]l;of] . eg]h:tf] sfd / sfdcg';f/sf] bfd klg p;n] kfpg ;s]g . Tolt dfq x}g, sfd ug]{ d]l;gdf RoflkP/ p;sf b'j} xft sfd} gnfUg] eP/ 6'lqmP . hLjg ladf;d]t gu/]sf] wgaxfb'/nfO{ stf/sf] sDkgLn] l/Qf] xft g]kfndf kmsf{Olbof] cfh wgaxfb'/ ;8ssf] k]6Ldf a;]/ a6'jf;Fu k};f dflu/x]sf] 5 . @= j}b]lzs /f]huf/Lsf ;daGwdf dl:tis DfGyg u/L lgisif{ lgsfNg'xf];\ . #= j}b]lzs /f]huf/Lsf] dxŒj, jt{dfg cj:yf, cj;/ / r'gf}tL ;DaGwdf 5nkmn u/L lgisif{ lgsfNg'xf];\ .
143 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * cEof; != j}b]lzs /f]huf/ eGgfn] s] a'lemG5 < x/]s jif{ c;ª\Vo g]kfnL o'jf /f]huf/Lsf nflu lab]l;g'sf s'g} rf/ sf/0f n]vL ljb]zdf g]kfnLn] ;fdgf ug{' k/]sf rf/ r'gf}tL pNn]v ug{'xf];\ . @= g]kfnsf] cy{tGqdf j}b]lzs /f]huf/sf] dxŒjdfly k|sfz kfg'{xf];\ . #= tYofª\sn] j}b]lzs /f]huf/n] cj;/eGbf r'gf}tL a9L lgDTofPsf] b]vfpF5 . of] s'/fnfO{ dWogh/ ub} g]kfnn] cjnDag u/]sf j}b]lzs /f]huf/;DaGwL gLltdf k'g/jnf]sg ug{ ;'emfj lbFb} g]kfn ;/sf/sf] >d tyf /f]huf/ dGqLnfO{ Pp6f kq n]Vg'xf];\ . $= g]kfnaflx/ sl/a @) nfv g]kfnL sfdsf nflu uPsf 5g\ . o;af6 w]/} ljk|]if0f (Remiance) /sd g]kfn lelqPsf] 5 tfklg o;sf] ;xL ;b'kof]u ePsf] 5}g . o:tf] /sdsf] ;b'kof]u ug{ s'g–s'g sfd ug{'knf{ < To;sf] of]hgf agfpg'xf];\ .
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 144 ;/sf/L cfo eg]sf] ;/sf/n] cfDbfgL ug{] cfo xf] . o;nfO{ ;/sf/L ljQ jf /fh:j klg elgG5 . ;/sf/L cfocGtu{t sfg'gsf] pNnª\3g ug{] JolStaf6 c;'n pk/ u/]sf] b08hl/jfgfsf cltl/St gful/sx¿n] ljleGg zLif{sdf ltg{] u/]sf] s/, z'Ns cflb kb{5 . gful/sn] ;/sf/nfO{ clgjfo{ a'emfpg'kg{] /sdnfO{ s/ elgG5 . s/ xfdLn] x/]s j:t'sf] vl/blaqmL u/]afkt ;/sf/nfO{ ltl//x]sf x'G5f}F . s/ ltg'{ xfdL ;a} gful/ssf] clgjfo{ bfloTj xf] . ;/sf/L cfosf] k|d'v ;|f]tsf ¿kdf s/nfO{ lng] ul/G5 . ;/sf/L cfocGtu{t ;/sf/nfO{ ljleGg /fi6«, ;ª\3;+:yfaf6 cg'bfgafkt k|fKt ePsf] /sd;d]t kb{5 . ;/sf/n] b]zleq / b]z aflx/af6 ljleGg ;ª\3;+:yfaf6 /fHo ;~rfngsf qmddf C0f klg lng ;S5 . o;/L ;/sf/n] C0fafkt lnPsf] /sdnfO{ ;d]t ;/sf/L cfo elgG5 . ;/sf/L cfoaf6 /fHo ;~rfngsf qmddf ;8s, hnljB't\ cfof]hgf, vfg]kfgLnufotsf ljsf; lgdf{0fsf sfo{ ul/G5 . g]kfn ;/sf/n] ljleGg ;/sf/L sfo{ ;~rfng ug{ ljleGg ;|f]taf6 cfocfh{g ub{5 . o;nfO{ /fh:j elgG5 . ;/sf/sf] /fh:j ;|f]tnfO{ s/ /fh:j / u}/s/ /fh:j u/L b'O{ efudf ljefhg ug{ ;lsG5 . g]kfn ;/sf/sf] cfDbfgLsf] k|d'v ;|f]t /fh:j xf] . b]zsf] zflGt;'/Iff, k|zf;lgs sfo{ tyf ljsf; sfo{sf nflu ;/sf/nfO{ a9L /sdsf] cfjZostf kb{5 / o:tf] /sdsf] a9L kl/df0f ;/sf/n] s/}af6 k|fKt ub{5 . g]kfnsf] /fh:jsf ldl>t b'O{ ;|f]t s/ /fh:j / u}/s/ /fh:jdWo] :jefjtM s/ /fh:jsf] e"ldsf 7'nf] /x] klg u}/s/ /fh:jsf] k|efj klg lgs} a9]sf] 5 . eG;f/ dx;'n, cGtz'Ns, dfnkf]t tyf /lh:6«];g, cfosf] gfkmf s/, ;DklQ s/, laqmL s/ / c¿ s/af6 k|fKt cfDbfgLnfO{ s/ /fh:j elgG5 . o:t} lsl;dn] ;/sf/L ;]jf tyf j:t'sf] laqmLaf6 k|fKt cfDbfgL, ;fjfF, Aofh tyf nfef+z, /f]oN6L tyf ;/sf/L ;DklQ laqmLaf6 k|fKt cfDbfgL, 6sd/L jf 6S;f/af6 k|fKt cGo cfDbfgL b:t'/ b08 hl/jfgf, hkmt tyf cGo ljQLo If]qaf6 k|fKt x'g cfPsf] cfDbfgLnfO{ u}/s/ /fh:j elgG5 . kf7 ^ ;/sf/L cfo
145 cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * sl7g zAbsf cy{ cfo – cfDbfgL, kmfObf, nfe /fh:j – ljleGg s/ jf z'Ns cflbsf ¿kdf /fHonfO{ k|fKt x'g] wg pNnª\3g – dof{bfsf] Tofu, lgodsf] cjx]ngf c;'n – r'Qmf ug{] sfd, bflvnf ug{] sfd cg'bfg – rGbf ;fjfF – d"n wg /f]oN6L – :jfldTj lj|mofsnfk != ;/sf/L cfosf ;DaGwdf ;fyL ;d"xdf 5nkmn u/L lgisif{ lgsfNg'xf];\ . @= tkfO{Fn] pkef]u ug{] s'g s'g ;fdu|Ldf s/ nfU5, s'g s'g ;fdu|Ldf s/ nfUb}g < l6kf]6 ug'{xf];\ . cEof; != s/ / u}/s/ cfolardf km/s b]vfpg'xf];\ . @= ;/sf/L cfo eg]sf] s] xf] < #= g]kfndf ;/sf/L cfosf ;|f]tx¿ atfpg'xf];\ .
cf]Pl;; ;fdflhs cWoog tyf dfgjd"No lzIff – * 146 PsfO & o; PsfOdf x'g] xfd|f l;sfOx¿ o; PsfOsf] cWoogkl5 tkfO{Fx¿ lgDg sfo{df ;Ifd x'g'x'g] 5 M • k[YjLsf] b}lgs / jflif{s ultn] dfgj hLjgdf kfg]{ k|efj atfpg, • df};d / xfjfkfgLsf] kl/ro lbO{ xfjfkfgLdf kl/jt{g Nofpg] tTTjx¿ pNn]v ug{, • hnjfo' kl/jt{gsf c;/ Go"gLs/0fsf pkfox¿ vf]hL ug{, • l5d]sL b]zx¿sf] ;fdfGo kl/ro / ;DaGw pNn]v ug{, • g]kfndf 36\g] ljkb\sf 36gf / hf]lvd Go"gLs/0fsf pkfo klxrfg / cEof; ug{, • g]kfnsf] gS;f agfpg / gS;fdf ef}uf]lns tYo eg{ . xfd|f] k[YjL ;'b"/klZrd k|b]z s0ff{nL k|b]z bfr'{nf j}t8L aemfª x'Dnf d'u' 8f]Nkf afh'/f c5fd s}nfnL s~rgk'/ alb{of sflnsf]6 ;'v]{t hfh/sf]6 ?s'd klZrd ?s'd k"j{ /f]Nkf ;Nofg af“s] c3f{vf“rL Ko"7fg u'NdL DofUbL d':tfª afUn'ª uf]/vf kj{t :ofª\hf tgx'“ gjnk/f;L -a=;'=k"=_ gjnk/f;L -a=;'=k=_ lrtjg wflbª /;'jf g'jfsf]6 dsjfgk'/ l;Gw'kfNrf]s sf7df8f}“ eQmk'/ nlntk'/sfe|]knf~rf]s l;Gw'nL bf]nvf /fd]5fk ;f]n'v'Da' ;ª\v'jf;ef tfKn]h'ª t]x|y'd kf“ry/ Onfd emfkf df]/ª wgs'6f ef]hk'/ vf]6fª cf]vn9'ª\uf pbok'/ ;Kt/L ;'g;/L dxf]Q/L /f}tx6 ;nf{xL af/f k;f{ l;/fxf wg'iff kfNkf slknj:t' ?kGb]xL dgfª ndh'ª sf:sL b}n]v n'lDagL k|b]z ef / g rL t ef / t sf]zL k|b]z dw]z k|b]z u08sL k|b]z jfudtL k|b]z ef / t h'Dnf bfª 88]Nw'/f 8f]6L