k9fO÷n]vfO
^= kf7af6 /ª\uLg zAbx¿ ;fgx'{ f];\ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
&= pQ/ lbg'xf;] \ M
-s_ el" dsfsf] 3/df k|foh;f] s:tf] vfgf x'G5 <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ el" dsf lsg crf/ vfFlbgg\ <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-u_ /fdnvgx¿ k|foh;f] s] vfG5g\ <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-3_ /fdnvgsf] 3/df slxn] lal/ofgL kfS5 <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
*= dflysf] kf7af6 t/sf/Lsf ¿kdf k|of]u xg' ] lrhx¿sf] gfd nV] g'xf;] \ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
kf7o\ qmd ljsf; sG] b|af6 :jLst[ j}v/L sIff @ 145
k9fO÷nv] fO
(= lgDgfg;' f/sf zAbx¿ n]Vg'xf];\ M
tkfOs{F f] 3/df kfSg] ;AhL t/sf/Lsf ¿kdf
vfgfx¿ vfOg] j:tx' ¿
eft ÒÒÒÒÒÒÒÒ cfn ' ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
!)= tnsf] Znfs] k9g\ x' f;] \ . To;af6 sDtLdf afx| cf6] f klx/gsf gfd
nV] g'xf;] \ M
bf}/f, ;'?jfn, 6f]kL, wf]tL, sldh, st' f{
k]6fgL / aSv', rfb/, lxhfa, as' f{
xfs'k6f;L / d]VnL ;a} xfd|f]
g]kfnLn] nfpg] j]ze"iff /fd|f] .
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
146 jv} /L sIff @ kf7\oqmd ljsf; s]Gb|af6 :jLst[
zAbe08f/
!!= o; kf7sf] ;?' df ePsf] sljtf -kh] !$@_ df ePsf /ªu\ Lg zAbx¿
;a} rf8sf gfd x'g\ . ltgnfO{ tnsf] vfnL 7fpdF f ;fg{'xf;] \ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
!@= k9\gx' f;] \ / ;fgx'{ f];\ M ™ pFwf}nL / pFef}nLsf a]nfdf /fO{
-s_ ;fs]nf ls/fFtLx¿n] dgfpg] kj{
-v_ l;?jf ™ g]kfnsf] k"jL{ t/fO{sf /fhj+zL, yf?,
ugufO{, tfhkl' /of, dfemLx¿n] gofF
-u_ dflgl/Db ' jif{sf ¿kdf tLg lbg;Dd dgfpg] kj{
-3_ Nxf];f/
™ ;f]nv' 'Da'lt/sf z]kf{ hfltn] dgfpg] kj{
-ª_ 57 ™ u'?ª, du/, tfdfª / z]kf{ hfltn]
-r_ rf;f]s gofFjif{sf ¿kdf dgfpg] kj{
-5_ uf}/f ™ g]kfnsf dw];L ;db' fon] ;o" {sf] kh" f
-h_ df3L
u/L dgfpg] k|l;4 kj{
kf7\oqmd ljsf; sG] b|af6 :jLst[ ™ lnDa" hfltsf] Ps k|l;4 kj{
™ ;b' "/ klZrd If]qdf dgfOg] kj{
™ yf?x¿n] df3 ! ut]sf lbg gofF jif{sf
¿kdf dgfpg] kj{
jv} /L sIff @ 147
kf7 @
;g' fO
!= ;'gfO kf7– * ;G' gx' f;] \ / l7s pQ/df /h] f nufpgx' f;] \ M
-s_ ;/n 5GTofnsf] 3/ sxfF 5 <
-c_ g]kfnuGhdf -c_ a]gLahf/df
-v_ ;/n 5GTofnsf] ljBfnodf lxpFb] labf slt nfdf] xG' 5 <
-c_ Ps dlxgf -cf_ b'O{ dlxgf
-u_ ;/n 5GTofn lxpFb] labf dgfpg sxfF hfFb} 5g\ <
-c_ km' k"sf 3/ -cf_ dfdf3/
-3_ ;/nn] s] b]v]sf 5}gg\ <
-c_ t/fO{ -cf_ lxdfn
@= ;g' fO kf7–* ;'Gg'xf];\ / pQ/ eGgx' f];\ M
-s_ ;/n lsg km' ?Ss 5 <
-v_ ;/n km' ?Ss x'g] slt cf]6f sf/0f 5g\ <
-u_ ;/n k'm?Ss xg' ] klxnf] sf/0f s] xf] <
-3_ ;/n k'm?Ss x'g] bf];|f] sf/0f s] xf] <
-ª_ ;/n cfh lsg l56\6} lgbfpg ;St}gg\ <
-r_ ;/nsf] ljrf/df t/fO{ s:tf] xf]nf <
148 jv} /L sIff @ kf7o\ qmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[
#= labfdf sf] sf] s] s] ub{} 5g\ < atfpg'xf];\ M
dlgtf / dgf]h k|eft, kf;fª, lgtf / ;fGjL
/lx;fsf] kl/jf/ tfG5f]sf] kl/jf/
b[li6 / nlntf ;a' f]w / /l~ht
$= uPsf] zlgaf/sf] labfdf tkfO{nF ] s] uge'{ of] < atfpgx' f];\ .
kf7o\ qmd ljsf; s]Gb|af6 :jLst[ jv} /L sIff @ 149
k9fO
%= kfnk} fnf] k9g\ 'xf;] \ M
afn lbj;df a'l4
cfh afn lbj;sf] lbg . a'l4 laxfg} p7\5g\ . Psl5g 3/sf] sfddf
a'afcfdfnfO{ ;3fpF5g\ . To;kl5 vfgf vfP/ :s'n hfG5g\ .
al' 4sf] :sn' df cfh ljleGg sfoq{ md 5 .
vn] s'bsf] sfo{qmd 5 . gfrufgsf] sfo{qmd
5 . sljtfjfrg / k'/:sf/ ljt/0fsf]
sfo{qmd klg 5 . o:tf sfoq{ mdx¿df 7n' f
/ ;fgf ljBfyL{x¿nfO{ km/s km/s xndf
/flvPsf 5g\ .
a'l4n] vn] sb' df efu lnPsf 5g\ . uLt
ufpg] sfoq{ mddf klg efu lnPsf 5g\ .
;d"xdf gfRg] sfoq{ mddf klg efu lnPsf
5g\ . vn] s'bdf rsn]6 bf}8sf] cfofh] gf
ul/Psf] 5 . uLt PSn} ufpg'kg]{ 5 eg] g[To
rflxF ;dx" df ugk'{ g{] 5 .
cfhsf] sfo{qmddf a'l4n] ufPsf] uLtnfO{
;a}n] dg k/fpF5g\ . ;dx" sf] g[To klg
/fd|f] x'G5 . rsn]6 bf}8df pgn] k/' :sf/
kfpFbg} g\ . k'/:sf/ gkfP klg rsn]6 eg]
vfg kfpF5g\ . o;/L pgn] o; jifs{ f] afn
lbj; dgfPsf 5g\ .
150 jv} /L sIff @ kf7\oqmd ljsf; sG] ba| f6 :jLs[t
k9fO÷n]vfO
^= /ªu\ Lg j0f{x¿ hf]8]/ ;o+ 'St j0f{;lxtsf] zAb nV] gx' f];\ M
ab' \w Ö a4' ljbo\ fyL{ Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ
s\/d Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ ljb\jfg\ Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ
pb\of]u Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ kbd\ Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ
pTt/ Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ eSt Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ
zb' \w Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ eb\/ Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ
&= …afn lbj;df al' 4Ú eGg] kf7af6 /ª\uLg zAbx¿ l6Kgx' f];\ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
*= /ª\uLg cIf/nfO{ cfwf cIf/ agfO{ kg' n{]vg ugx'{ f];\ . k'glnl{ vt
zAb k:| 6 cfjfhdf k9\gx' f];\ M
;s'n Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ k'/;sf/ Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ab' lw Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ Psn} Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ
g[to Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ d6l6t]n Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ
cªu'/ Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ r'rrf] Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ
zab Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ ;eotf Ö ÒÒÒÒÒÒÒÒ
kf7o\ qmd ljsf; sG] b|af6 :jLs[t j}v/L sIff @ 151
n]vfO
(= …afn lbj;df al' 4Ú dgdg} k9\g'xf];\ . To;kl5 tnsf kZ| gx¿sf]
pQ/ nV] g'xf;] \ M
-s_ a'l4 :s'n hfgc' l3 s] u5{g\ <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ a'l4sf] :s'ndf s]s:tf sfo{qmd 5g\ <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-u_ a'l4n] s'g sg' sfo{qmddf efu lnPsf 5g\ <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-3_ al' 4n] sg' v]ndf rsn]6 vfg kfpF5g\ <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
!)= …afn lbj;df al' 4Ú sf] clGtd cg'R5]b >'ltnv] g ug{x' f;] \ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
152 j}v/L sIff @ kf7\oqmd ljsf; s]Gba| f6 :jLs[t
efiff 1fg
!!= lrq x/] L tnsf jfSo k9\g'xf];\ M
efO 3/df a:5 . alxgL cfFug a9f5]{ .
bfh' syf k9\g'x'G5 . /f]xg lutf/ ahfpF5 .
dlndf 5d5dL gfR5] . a'af v]t vGg'xG' 5 .
kf7\oqmd ljsf; sG] b|af6 :jLs[t jv} /L sIff @ 153
!@= tnsf jfSox¿ k9g\ x' f;] \ . z'4 jfSodf l7s -á_ lbgx' f;] \ . cz'4
jfSodf al] 7s -â_ lbg'xf];\ M
-s_ lbbL sfd ug'{xG' 5 . ÒÒÒÒÒÒ
-v_ ;fgf] s]6f] ?ge' of] . ÒÒÒÒÒÒ
-u_ cfdf eft ksfpF5] . ÒÒÒÒÒÒ
-3_ alxgL uLt ufpF5] . ÒÒÒÒÒÒ
-ª_ dfOh" ahf/ uO{ . ÒÒÒÒÒÒ
-r_ efGhfn] s]/f vfP . ÒÒÒÒÒÒ
-5_ t}Fn] syf n]Vof}F . ÒÒÒÒÒÒ
!#= dflysf cz4' jfSonfO{ z4' kf/L nV] g'xf;] \ M
-s_ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-u_ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-3_ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
154 jv} /L sIff @ kf7o\ qmd ljsf; s]Gba| f6 :jLs[t
zAbe08f/
!$= o; kf7sf] kh] !$@ df ePsf /ªu\ Lg zAbx¿ k9g\ x' f;] \ . tL ;a}
zAbx¿ g]kfnL rf8kjs{ f gfd x'g\ . ca tkfO{F klg ljleGg rf8af8sf
gfd nV] g'xf;] \ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
!%= k9g\ x' f;] \ / ;fgx'{ f];\ M
;fs]nf /fO{ ls/ftLx¿sf] kj{
xf] . of] kj{ pFwf}nL / pFef}nLsf
a]nf dgfOG5 .
l;?jf g]kfnsf k"jL{ t/fO{sf
/fhj+zL, tfhk'l/of, uGufO{
dfemL cflbn] dfGg] kj{ xf] . of]
gofF jif{sf cj;/df dgfOG5 .
kf7o\ qmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[ jv} /L sIff @ 155
kf7 #
k9fO
!= tnsf] syf kfnk} fnf] k9g\ 'xf;] \ M
u|Lidfsf] dg
u|Lidf :sn' af6 3/ kmsb{F } lyOg\ . af6fdf 366\ ] vf]nfsf] lsgf/df
b'O{ hgf s6] fx¿ b]lvg\ . tL s6] fx¿ Pp6f ;fgf] ss' /' sf] 5fp/fnfO{
vf]nfdf xfNb} lyP .
æbfO xf] † s] uge{' Psf] < lsg To; 5fp/fnfO{ kfgLdf 7N] b} u/s] f] <Æ
bofn' uL| idfn] s]6fx¿nfO{ s/fOg\ .
æb]lvgf} < o;nfO{ vfn] fdf aufpg nfu]sf] lg .Æ cln xfr] f] s]6fn]
eGof] .
æs] /] † lsg aufpg nfUg'ePsf] . lar/fnfO{ .Æ uL| idf olt eGb}
s]6fx¿ ePsf] 7fpFdf kl' u;ss] L lyOg\ .
æafafn] vf]nfdf kmfNb]
eGge' of] . To;n} ] kmflNbg
nfus] f] lg †Æ csf]{ cln
cUnf] s6] fn] eGof] .
s's/' sf] 5fp/f] kfgLn]
lgy'|Ss leh/] lsgf/fdf
s'OF s'OF ub}{ lyof] . u|Lidfsf
dgdf 5fp/fkl| t c3f/] }
dfof hfUof] .
æo;nfO{ vfn] fdf gkmfNg';\
156 jv} /L sIff @ kf7\oqmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[
bfO † dnfO{ lbg;' \ . d n}hfG5' .Æ u|Lidfn] 5fp/fnfO{ ;dft]/
;D' ;D' ofpFb} elgg\ .
æl7s 5 . n}hfpm g t . xfdLnfO{ s] 5 / † afafn] vfn] fdf kmfNg'
eGg'ePsf] lyof] . vfn] fdf kmfn] klg s;}n] nu] klg s] km/s k5{
/ <Æ Tof] cln cUnf] s]6fn] eGof] .
uL| idfn] 5fp/f l6lkg\ . 5fp/f hf8f]n] sfDb} lyof] . pgn] ?dfn
lems/] lehs] f 5fp/fnfO{ kl' 5g\ . 5fp/fsf] xfnt b]v/] pgsf]
cfFvfdf cf;F ' el/P . s]6fx¿ klg pgsf] cfvF fdf 5rlNsPsf] cfF;'
b]v]/ r'krfk kms{] .
3/ k'Ug]lalQs} u|Lidfn] afafnfO{ elgg,\ æafaf dnfO{ ufnL gug"{ n .
dn} ] xh'/nfO{ g;f]wL of] 5fp/f] 3/df NofPF .Æ
uL| idfn] 5fp/f] e]6]sf] ;a} syf ;g' fOg\ . 5f]/Lsf s/' f ;g' /] u|Lidfsf
afaf klg Psl5g rk' nfUg'eof] . To;kl5 5f]/Lsf] 6fpsf] d';fb{}
;fgf], dfof nfUbf] kKkL xb] {} eGge' of], æ5f]/L † ltdL;uF d Psbd
v';L 5' . ltdLn] cfh o;sf]
Hofg arfof} . olt c;n
sfd ug]{ 5f/] L;Fu klg sfx] L
afaf l/;fp5F t †Æ
afafsf] s'/f ;'g/] u|Lidfn]
afafnfO{ UjfDnfªu\ cuF fnf]
xflng\ . ;fgf] kKkL klg
u|Lidfsf] v'66\ fdf n6' k'l6bF }
lyof] .
kf7\oqmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[ j}v/L sIff @ 157
k9fO÷nv] fO
@= s;n] egs] f] xf] < jStfsf] gfd nV] gx' f;] \ M
-s_ o;nfO{ vf]nfdf aufpg nfu]sf] lg †
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ lsg To; 5fp/fnfO{ kfgLdf 7]Nb} u/]sf] <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-u_ ltdL;Fu d Psbd v;' L 5' .
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-3_ vf]nfdf kmfn] klg s;}n] nu] klg s] km/s k5{ / <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-ª_ d}n] xh/' nfO{ g;f]wL of] 5fp/f] 3/df NofPF .
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
#= pQ/ nV] gx' f;] \ M
-s_ 36\6]vf]nfsf] lsgf/df s]6fx¿ s] ub}{ lyP <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ Tof] 5fp/fnfO{ s;n] vf]nfdf kmfNg cx|fPsf] /x]5 <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-u_ u|Lidfsf] cfFvfdf lsg cfF;' cfPsf] xf]nf <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-3_ u|Lidfsf] afafn] s] eGg'eof] <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-ª_ 5fp/f] s:tf] lyof] <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
158 j}v/L sIff @ kf7\oqmd ljsf; sG] b|af6 :jLst[
$= uL| idf s:tL vfnsL aflnsf xg' \ < tLgrf/ jfSodf n]Vg'xf];\ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
%= 3/kfn'jf hgfj/ ss' /' jf la/fnfsf] Pp6f lrq agfpg'xf;] \ .
To;kl5 To;sf af/]df rf/kfFr jfSo nV] gx' f;] \ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
^= tnsf] tflnsfaf6 rf/ cf]6f jfSo agfpg'xf];\ M
uPF . -s_ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
d lcxhfhf] ghffrG5]F .' . --vu__ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
gfR5' .
-3_ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
kf7o\ qmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[ jv} /L sIff @ 159
k9fO÷zAbe08f/
&= tnsf ufpFvfg] syf k9\gx' f];\ . ltgsf] pQ/ nV] g'xf];\ -tL ufpFvfg]
syfsf pQ/x¿ tnsf lrqsf ¿kdf lbOPsf 5g\ ._ M
-s_ sfnf] df];f] bnL a:5] ba' } ufnfel/
hlt lk6\of] plt a9L s/fpF5] df]/L † s] xf] < ÒÒÒÒÒ
-v_ 7\ofKk kfOnf NofKk sfg
bO' {lt/ k'R5/ tfgftfg . s] xf] < ÒÒÒÒÒ
-u_ r/L xf]Og p8\5, aQL xf]Og aN5 . s] xf] < ÒÒÒÒÒ
-3_ wfgL{ g la;f}nL, b'O{ xftn] prfnL . s] xf] < ÒÒÒÒÒ
-ª_ cfkm" 5 sfuh, 7n' f] 5 tfut . s] xf] < ÒÒÒÒÒ
-r_ p8\5 r/f] xf]Og, k'R5/ 5 hgfj/ xf]Og . s] xf] < ÒÒÒÒÒ
-5_ hfG5 hfG5, kfgLb]lv 8/fpF5 . s] xf] < ÒÒÒÒÒ
-h_ dG' 6f] ksfO{ vfP xG' 5, 5fo] f] ls t kfl] nlbG5 . s] xf] < ÒÒÒÒÒ
-em_ jglt/ hfFbf 3/lt/ d'v, 3/lt/ hfFbf jglt/ dv' .
s] xf] < ÒÒÒÒÒ
-`_ gfs–sfgnfO{ af]em, cfFvfnfO{ df]h . s] xf] . ÒÒÒÒÒ
160 j}v/L sIff @ kf7\oqmd ljsf; sG] b|af6 :jLst[
;dx" df efiff
-s_ tnsf dlxgfx¿sf] gfd k9g\ 'xf];\ . sIffsf ;a} ;fyLx¿nfO{ pgLx¿sf]
hGddlxgf ;fW] gx' f;] \ . To;kl5 pgLx¿sf] gfd h'g dlxgfdf hlGdPsf
x'g,\ ToxL tflnsfdf egx{' f;] \ M
dlxgf ;fyLx¿sf] gfd
j}zfv
h]7
c;f/
;fpg
ebf}
c;f]h
sflQs
dª\l;/
k;'
df3
kmfu'g
r}t
-v_ tkfOF{sf] hGdf]T;jdf s] s] ugx{' 'G5 < ;fyLx¿nfO{ ;'gfpgx' f;] \ .
kf7\oqmd ljsf; s]Gb|af6 :jLs[t jv} /L sIff @ 161
l;h{gf÷kl/ofh] gf
-s_ tkfOs{F f] kl/jf/;Fu ;DalGwt zAbx¿ /fvL tflnsf eg'x{ f];\ M
vfgf klx/g rf8kj{
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ tkfOnF{ fO{ ;aeGbf dg kg]{ kj{ sg' xf] < kfFr5 jfSosf] Pp6f
cg'R5]b n]Vgx' f];\ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
162 jv} /L sIff @ kf7o\ qmd ljsf; sG] ba| f6 :jLs[t
PsfO– (
;~rf/, k|ljlw / ahf/
kf7\oqmd ljsf; s]Gba| f6 :jLst[ j}v/L sIff @ 163
kf7 !
;g' fO
!= tnsf] sljtf no xfnL jfrg ugx{' f;] \ M
klxn]
x'nfsaf6 lr7L cfpFYof]
/]l8of]n] ;dfrf/ eGYof] .
lax] ef]h jf d]nfdf
6]k/]s8{/ 3lGsGYof] .
sgf{n km'sL bdfxf 7f]sL ufpF ;x/ c8\8f hfg
s6j' fnn] pbL{ ;'gfpFYof] 3f]8f ;fOsn r9\g'kYof]{
b]zljb]zsf s'/f hfGg 3f]8f ;fOsn gx'g]n]
cvaf/ g} k9\g'kYof]{ . k}bn g} lxF8\gk' Yof]{ .
:s'n SofDk; s]xL lyPg
k9\g sfFzL hfg'kYof]{
ld7f] vfgf w/f] km]g{
rf8af8 g} sg' {'kYof]{ .
cf]vn d':nL l9sL hfFtf]
b}lgsh:tf] ug{'kYof]{ .
gbL vf]nf k}bn jf
8'ª\ufaf6 tg'{kYof]{ .
164 jv} /L sIff @ kf7o\ qmd ljsf; s]Gb|af6 :jLs[t
afn] fO
!= tnsf lrqx¿ x]g'x{ f];\ . ltgLx¿sf] gfd / sfdsf af/]df kfnk} fnf]
atfpgx' f];\ M
kf7\oqmd ljsf; sG] ba| f6 :jLs[t jv} /L sIff @ 165
k9fO
@= tnsf cgR' 5]bx¿ kfnk} fnf] k9\gx' f];\ M
l6eL
3/df Pp6f l6eL x'G5 . Pp6} l6eLdf
xfdL cfcfºgf] ?lrsf sfoq{ mdx¿ x]5f{F} .
afafnfO{ l6eLdf v]nsb' x]g{k' 5{ . pxfF
km' 6an, lqms6] / 6l] g; x]g'x{ 'G5 .
slxn]sfxLF /]l:nª klg xg] x'{ G' 5 . pxfFn]
/]l:nª xb] f{ d klg /l] :nª x5] {' .
cfdf l6eLdf ;dfrf/ xg] '{xG' 5 . a]ns' L cf7
ah]sf] ;dfrf/ t pxfF slxNo} 5'6fpgx' 'Gg .
To; an] f t l/df6] sG6«f]n/ klg cfdfs}
xftdf xg' k' 5{ . xfdLn] 5g' klg kfpb}gfF} .
slxns] fxLF ToxL a]nf s'g} dxŒjk"0f{ v]n klg
xG' 5 . To; a]nf s] xG' 5 xf]nf < tkfOFx{ ¿
cfkm}F cg'dfg ug'{xf;] \ .
lbbL l6eLdf rnlrq / gfrufgsf
sfoq{ md x]gx{' G' 5 . pxfF cfkm" / l6eL
vfnL ePsf] ;dodf rnlrq x'g{x' 'G5 .
zq' maf/ / zlgaf/ a]ns' L gfrufgsf
sfoq{ md xg] x'{ 'G5 . pxfF l6eLdf cfpg]
dfofk]|dsf rnlrqx¿ k|foM 56' fpg'xG' g .
pxfF To:tf rnlrqx¿ x]bf{ slxns] fxLF
cfkm}F ?g' klg x'G5 .
166 j}v/L sIff @ kf7\oqmd ljsf; s]Gb|af6 :jLs[t
bfh' l6eLdf ljleGg ;fª\uLlts sfo{qmd
xg] {x' 'G5 . pxfF 7'N7'nf cfjfhdf lrRofpFb}
uLt ufPsf] xg] '{x'G5 . To; a]nf slxns] fxLF
pxfF klg To;}/L g} lrRofpbF } uLt ufpg'x'G5 .
To:tf] sfo{qmddf afhfx¿ klg rsf{] xG' 5 .
¤ofª¤ofª em'ªemª' sf] rsf]{ cfjfh ;g' /]
cfdfnfO{ lbSs nfU5 . cfdf bfhn' fO{ ;fgf]
cfjfhdf l6eL xg] { eGgx' 'G5 .
dnfO{ l6eLdf sf6g{' dg k5{ . d :s'naf6
3/ cfPkl5 vfhf vfG5' . To;kl5
u[xsfo{ u5'{ clg l6eLdf sf6'g{ x]5'{ .
d l6eLdf o6' \o'aaf6 dl' dg, o/' s] fh
Sof;n klg x]5'{ . v';Lsf] ;;+ f/, 6d
PG8 h/] L ;f] klg x]5{' . jfjk{ fkf,
df6] k' Tn' klg x5] '{ . dnfO{ sf6'g{ x]bf{
/dfOnf] nfU5 .
#= tnsf zAbx¿sf] agf]6 b]vfpg'xf];\ M
sfo{qmd dfofk|]d
sfo{ ± qmd dfof ± k|]d
u[xsfo{ gfrufg
± ±
kf7\oqmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[ jv} /L sIff @ 167
k9fO÷n]vfO
$= hf]8f ldnfpg'xf];\ M
-s_ km'6an, lqms]6, /]l:nª x]g]{ afaf
-v_ rsf]{ cfjfhdf ;fª\uLlts sfo{qmd x]g]{ cfdf
-u_ dfofk|]dsf rnlrq x]g]{ bfh'
-3_ ;dfrf/ x]g]{ lbbL
-ª_ sf6'{g x]g]{ …dÚ kfq
%= tnsf ;j+ fbnfO{ !, @, #=== sf] qmddf /fVg'xf];\ M
- _ ltd|f] u[xsfo{ lg <
- ! _ cfdf † d ca Psl5g l6eL x]5'{ n †
- _ u[xsfo{ t ul/;s]F d}n] cfdf .
- _ 6d PG8 h]/L ;f] x]5{'
- _ l6eLdf sg' sfo{qmd x]5f}{ t <
- _ x'G5 . x]/ g To;f] eP .
^= dflysf] kf7af6 bf];f| ] cgR' 5b] >l' tnv] g ugx'{ f];\ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
168 jv} /L sIff @ kf7o\ qmd ljsf; sG] b|af6 :jLst[
zAbe08f/
&= tnsf lrqx¿sf] gfd n]Vgx' f;] \ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
kf7o\ qmd ljsf; sG] b|af6 :jLst[ j}v/L sIff @ 169
kf7 @
;'gfO÷afn] fO
!= ;g' fO kf7–( ;G' gx' f];\ / 56' s] f zAbx¿ eg'x{ f];\ M
-s_ af6fdf aonuf8f, /y / ÒÒÒÒÒÒÒÒ klg u'8\5g\ .
-v_ /]n / 6«fd u8' \g] af6fdf kmnfdsf] ÒÒÒÒÒÒÒÒ x'G5 .
-u_ ;jf/L ;fwgdWo] sg' }n] ÒÒÒÒÒÒÒ Ps 7fpFaf6 csf]{ 7fpF
k¥' ofpF5g\ .
-3_ af6fdf PDa'n]G; / ÒÒÒÒÒÒÒÒ klg u'8\5g\ .
-ª_ bdsnn] ÒÒÒÒÒÒÒÒ ePsf] 7fpFdf cfuf] lgefpF5 .
@= ;g' fO kf7–( df tnsf dWo] sg' ;jf/L ;fwgsf] gfd 5}g <
lrGgx' f];\ M
#= ;'gfO kf7–( kg' M ;'Ggx' f];\ / dv' n} ] pQ/ lbg'xf];\ M
-s_ ;jf/L ;fwg eg]sf] s] xf] <
-v_ af6fdf u'8\g] sg' } ;ft cf]6f ;jf/L ;fwgsf gfd eGgx' f];\ .
-u_ aonuf8f l56f] lxF8\5 ls 6]Dkf] <
-3_ ;/;fdfgx¿ cf];f/k;f/ ug{ s] k|of]u ul/G5 <
-ª_ PDa'n]G; eg]sf] s] xf] <
-r_ 8f]h/ s'g sg' sfdsf nflu k|of]u ul/G5 <
170 j}v/L sIff @ kf7\oqmd ljsf; s]Gb|af6 :jLs[t
$= tnsf lrq x/] L ltgsf af/]df kfnk} fnf] atfpgx' f];\ M
%= tkfO{nF fO{ dg kg{] ;jf/L ;fwg sg' xf] < sf/0f;lxt atfpgx' f];\ .
kf7o\ qmd ljsf; sG] b|af6 :jLs[t jv} /L sIff @ 171
k9fO
^= tLg hgf ljBfyL{ ldn]/ tnsf] s/' fsfgL k9\g'xf];\ M
afaf5f]/Lsf] s/' fsfgL
5f/] L M x]Nnf] afaf †
afaf M x]Nnf] 5f]/L . eg t lsg kmf]g
u/]sL <
5f/] L M afaf † xh'/ sxfF x'g'x'G5 <
afaf M d clkm;af6 lg:sg nfu]sf]
5f]/L †
5f/] L M dnfO{ PsbO' { cf]6f ;fdfg rflxPsf] lyof] <
afaf M eg t 5f]/L . s] s] rflxof] <
5f/] L M Pp6f Sofnsn' ]6/ / Ps ;]6 Po/ k8 .
afaf M Sofns'n]6/ t l7s 5 . Tof] Po/ k8 eg]sf] s] xf] < clg
Tof] lsg rflxG5 <
5f]/L M TolQ klg yfxf 5}g afaf . Po/
k8 eg]sf] kmf]gdf af]Nbf sfgdf
nufP/ ;'Gg ldNg] ;fwg xf] lg .
Po/ k8 nufP/ df]afOn kmf]g
jf cfOKof8, 6\ofadf uLt ;'Gg
ldN5 . lel8of] x]bf{ lel8of]sf]
cfjfh klg ;'Gg ldN5 . o;f]
u/]kl5 c¿nfO{ l8:6a{ klg
xF'b}g lg .
172 j}v/L sIff @ kf7o\ qmd ljsf; s]Gba| f6 :jLst[
afaf M xG' 5 5f]/L . d df]afOn k;ndf uP/
lsg]/ NofpF5' .
5f/] L M x;\ afaf . Psl5g x} afaf . dfd' s]xL
af]Ng] /] . -dfd'nfO{ kmf]g lblG5g\ ._
dfd' M x]Nnf] †
afaf M x]Nnf] † ;'Gb} 5' . eg t .
dfd ' M clkm; 56' \6L eof] x}g <
afaf M eof] † lg:sg nfu]sf] ca .
dfd ' M tna klg cfh cfpF5, eGge' fÚsf] x} .
afaf M xf] † cfof] .
dfd ' M cln cln aR5 eg] Pp6f dfOqmf] cf]eg Nofpg ldN5
ls †
afaf M cF † -Psl5g /f]lsP/_ x'G5 . cfh} lnP/ cfpF5' . kmf]g
/fv"F .
dfd' M x;\ . cln l56\6} kms{g;' \ x} †
-kmf]gsf] s/' fsfgL ;lsG5 ._
&= s;n] s;nfO{ eg]sf] xf] < n]Vgx' f];\ M
-s_ d df]afOn k;ndf uP/ lsg]/ NofpF5' .
-v_ x'h/' sxfF x'g'xG' 5 <
-u_ clkm; 56' \6L eof] x}g <
-3_ o;f] u/]kl5 c¿nfO{ afwf klg x'Fb}g lg †
-ª_ Tof] Po/ k8 eg]sf] s] xf] <
kf7\oqmd ljsf; sG] b|af6 :jLs[t j}v/L sIff @ 173
*= pQ/ nV] gx' f;] \ M
-s_ dflysf] s'/fsfgL ;?' df sf] sf] lardf x'G5 <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ 5f]/Ln] afafnfO{ s] s] lsGg cfu|x u/]sL l5g\ <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-u_ Po/ k8 eg]sf] s] xf] <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-3_ dfdn' ] kmf]gdf afafnfO{ s] lsGg cfu|x ug{'eof] <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-ª_ dfOqmf] cf]eg eg]sf] s] xf]nf <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
(= tkfOsF{ f] 3/df ePsf] sg' } Pp6f k|ljlwsf af/d] f kfFr5 jfSo
n]Vgx' f;] \ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
174 jv} /L sIff @ kf7\oqmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[
efiff 1fg
!)= tnsf] kf7 k9\g'xf;] \ / To;nfO{ ax'jrgdf abNgx' f];\ M
d ;fOsn rnfpg hfGb5' . d kmf]gdf afaf;Fu s'/f u5{' . d
3/df l6eL x]5'{ . d slxn]sfxLF /]l8of] klg ;G' 5' .
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
!!= tnsf lrxg\ nufO{ Ps Ps cf]6f jfSo nV] gx' f];\ M
-s_ † M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ æ Æ M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-u_ < M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
!@= tflnsfaf6 ^ cf6] f jfSo agfpgx' f;] \ M
v]Nb} lyPF . -s_ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
d k9\b} lyof} . -u_ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ltdL cl:t 8N' b} lyof] . -3_ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
pm cfh v]Nb} 5' . -ª_ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
k9\b} 5f} .
8'Nb} 5 .
kf7\oqmd ljsf; sG] b|af6 :jLst[ jv} /L sIff @ 175
kf7 #
k9fO
!= tnsf] kf7sf cg'R5]bx¿ kfn}kfnf] k9g\ 'xf;] \ M
/hgL zq' maf/] xf6df
/hgLsf] 3/b]lv bO' { lsnfl] d6/ 6f9f zq' maf/] xf6 nfU5 . To;
xf6df, 3/kl/jf/df rflxg] w/] } s/' fx¿ lsGg kfOG5 . ToxfF t/sf/L,
kmnkm" n, n'ufsk8f, df5fdf;' ;a} kfOG5 . To;}n] x/]s zq' maf/
/hgLsf ufpaF f6 w/] }h;f] dflg;x¿ z'qmaf/] xf6 eg{ hfG5g\ .
/hgL ;fgL l5g\ . ;fg} eP klg 3/df rflxg] ;fdfgx¿ lsGg pgL
zq' maf/] xf6 hflG5g\ . cfh klg zq' maf/ xf] . To;}n] pgL ufpsF f
dflg;;uF } zq' maf/] xf6 uPsL 5g\ .
/hgLn] xf6df pgL;uF k9g\ ] ;fyLefO e]6l\ 5g\ . /hgLsf ;fyLefO
aa' fcfdf xft ;dfTb} ahf/ 8N' 5g\ . /hgL eg] PSn} cfP/ lsgdn]
ul5{g\ . lsgdn] sf] an] f pgL rnfv eP/ lx;falstfa klg ul5{g\ . ;fg}
eP klg /hgLnfO{ lx;fadf
s;n} ] emS' ofpg ;Sb}g .
/hgLnfO{ 9'ªu\ |L / KofhL
c;fWo} dg k5{ . pgn]
ahf/d} bz ?ko} fsF f]
9ª' \uL| / bz ?k}ofFsf] KofhL
lsg]/ vflG5g\ . To;kl5
3/df rflxg] ;fdfgx¿ lsGg
yflN5g\ . ;aeGbf klxn]
176 j}v/L sIff @ kf7o\ qmd ljsf; sG] b|af6 :jLs[t
pgL ;AhLt/sf/L / kmnk"mn lsGg yflN5g\ . /hgL bfs] fgbf/nfO{
;fl] W5g,\ æcª\sn † sfpnL, cfn,' Kofh, O:s;' / 6df6/ sh] Lsf]
slt slt x'g\ <Æ
bfs] fgbf/ eG5g,\ ægfgL † d/] f] bf]sfgdf ePsf ;a} ;fdfgx¿
uf6] fdf kfOG5g\ . d s]hLdf al] RtgF .Æ
bfs] fgbf/sf] cgf}7f] s'/f ;g' ]/ /hgL kml] / ;fl] W5g\, ætkfO{sF f] ;fdfg
aR] g] tl/sf cgf7} f] /x5] . of] cgf}7f] tl/sf dnfO{ dg k¥of] . ca
eGg;' \ t † tkfOF{ oL ;a} ;AhL t/sf/Lsf] k|lt uf]6f d"No .Æ
To;kl5 bf]sfgbf/ eG5g,\ – ægfgL cfn' uf]6fsf] Ps ?k}of,F sfpnLsf]
kGw| ?ko} fF, Kofhsf] Ps ?k}of,F 6df6/ krf; k};f, clg :ofpsf]
kfFr ?ko} f,F s]/fsf] kfFr ?ko} fF, ;G' tnfsf] tLg ?ko} fF, cfkF sf] b'O{
?k}ofF . c¿ klg rflxg] eP pm Tof] dN" o;r" L xg] {;' \ x} .Æ
bfs] fgdf ePsf ;a} ;fdfgx¿sf] dN" o;"rL leQfdf eml' G8/x]sf] x'G5 .
/hgL ;f]xLcg;' f/ ;fdfgx¿ lslG5g\ . lsgd]n ;s]/ 3/ kmsl{ G5g\ .
kf7\oqmd ljsf; sG] b|af6 :jLs[t j}v/L sIff @ 177
@= dflysf] kf7af6 /ª\uLg zAbx¿ tnsf vfnL 7fpdF f ;fg{'xf;] \ .
To;kl5 ltgLx¿sf] agf6] klg b]vfpg'xf];\ M
zAb agf]6 zAb agf]6
3/kl/jf/ 3/ ± kl/jf/ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
#= tnsf zAbx¿sf] p:t} cy{ lbg] zAb kf7af6 vf]h]/ nV] gx' f];\ M
ahf/ M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ yk' |} M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
rnfv M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ k;n] M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
k;n M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ hDd} M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
crDdsf] M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ lsl;d M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
$= kf7af6 tnsf zAbx¿sf] pN6f] cy{ lbg] zAb nV] gx' f;] \ M
;x/ M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ glhs M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
7'nL M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ grflxg] M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
yf]/} M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ kl5 M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
lsGg] M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ jg M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
178 j}v/L sIff @ kf7\oqmd ljsf; sG] ba| f6 :jLs[t
%= pQ/ nV] gx' f];\ M
-s_ z'qmaf/] xf6df s] s] kfOG5g\ <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ /hgLsf ;fyLefO / /hgLdf s] leGgtf 5 <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-u_ /hgLn] xf6df slt ?k}ofFsf] vfg]s'/f vfOg\ <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-3_ bf]sfgbf/sf] sg' s/' f /hgLnfO{ cgf}7f] nfU5 <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
^= kf7sf] lrq x]/L /hgLn] sg' ;fdfg slt ?ko} fFsf] lslgg\ <
qm=;= lrhlahsf] gfd / hDdf dN" o hDdf d"No
;ª\Vof cªs\ df cIf/df
!= cfn' kfFr uf]6f ?= %.– kfFr ?k}ofF
@= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
#= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
$= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
%= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
^= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
&= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
*= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
kf7o\ qmd ljsf; sG] ba| f6 :jLs[t j}v/L sIff @ 179
&= sDtLdf ;f]x| cf]6f zAbx¿ kQf nufO{ ufn] f] 3]/f nufpg'xf];\ . uf]nf]
3/] f nufPsf zAbx¿ vfnL 7fpFdf ;fg'{xf];\ M
6] ln kmf] g /] l8 of] 6]
sf a ; sD Ko' 6 / ln
/ / w e St k' / le
df] y /f a ls O 6« h
t af g lg 6f] d] s g
k lq sf wf / n 8ª' \ uf
O n lj /f 6 g u /
x] 6f}F 8f kf gL h xf h
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
180 jv} /L sIff @ kf7o\ qmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[
;dx" df efiff
-s_ tLg hgfsf] ;d"x aGgx' f];\ . ca x/s] ;d"xn] tnsf j0f{ / dfqf
nufO{ zAbx¿ agfpg'xf;] \ M
/ f km f] t g ' h ] s L w a
ÒÒÒkÒmÒf]gÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ kfFr hgf ;fyLsf] gfd n]Vgx' f];\ . pgLx¿n] bv] ]sf tLg cf6] f ahf/sf
gfd klg ;fw] ]/ n]Vgx' f;] \ M
qm=;= ;fyLsf] gfd ahf/sf gfd
!= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ
@= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ
#= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ
$= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ
%= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒ
kf7o\ qmd ljsf; sG] ba| f6 :jLs[t jv} /L sIff @ 181
l;hg{ f÷kl/ofh] gf
-s_ tkfO{F s'g} ahf/ uPsf] xg' 'k5{ . tkfOF{ slxn], sg' ahf/, s;;uF
hfge' of] < ahf/df s] s] ug'{eof] < 5;ft jfSodf j0fg{ ugx{' f;] \ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ tkfOF{sf] 3/glhs ePsf] s'g} k;ndf hfgx' f;] \ . To; k;ndf ;fw] /]
s'g} ;ft cf6] f ;fdfgx¿sf] d"No n]Vg'xf];\ M
qm=;= ;fdfg d"No -k|lt s=] hL÷uf6] f_
!= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
@= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
#= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
$= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
%= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
^= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
&= ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
182 jv} /L sIff @ kf7o\ qmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[
PsfO– !)
xfd|f ljm| ofsnfk
kf7\oqmd ljsf; s]Gba| f6 :jLs[t j}v/L sIff @ 183
kf7 !
;'gfO÷afn] fO
!= tnsf] sljtf klxn] ;'Gg'xf];\ . To;kl5 no xfnL jfrg ug'{xf];\ M
xftuf8] fsf] sfd
xfd|f xft ;fgf 5g\ xfd|f uf]8f ;fgf 5g\
;;fgf xft uf]8fn] ug]{ w/] } sfd 5g\ .
kfgf vfN] g lstfasf
;fgf xft sfd nfU5g\
:sn' ;Dd k'UgnfO{
xfd|f ;fgf uf]8f 5g\ .
cfºgf] yfn kvfNg k]lG;n snd ;dfpg
;fg} xft sfd nfU5g\ /fd|f] lrq agfpg
v]n vN] g bf}8g ;fg} xft sfkmL 5g\
;fg} uf8] f xfd|f 5g\ . sDKo6' / rnfpg .
k;n hfg' k/]df
;fg} uf]8f 5l/tf
egL dVv kfb{l5g\
d]/L lbbL ;l/tf .
kf]v/Ldf kf}8g ;fOsn r9L bf}8g
xftuf]8f rflxG5g\ xf] ls xf]Og nf} eg .
184 j}v/L sIff @ kf7\oqmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[
;g' fO÷afn] fO
@= tnsf lrqx¿ x/] L ae' m]sf] s/' f kfn}kfnf] atfpgx' f;] \ M
k]df bfh' ljho a8f
pd]z / lblnk cDa/ sfsf
h;axfb'/ km' kfh' ljkgf lbbL
#= tkfOF{sf] 3/df bl} gs ¿kdf s]s:tf lqmofsnfkx¿ x'G5g\ < kfnk} fnf]
atfpgx' f];\ .
kf7o\ qmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[ j}v/L sIff @ 185
k9fO÷nv] fO
$= tnsf] kf7 k:| 6;uF k9g\ 'xf;] \ M
dflg; / ljm| ofsnfk
tkfOF{ clnslt Wofg lbP/ x]g;'{ \ t . xfdf| jl/kl/ w/] } lqmofsnfk
eO/xs] f] b]Vgx' G' 5 .
ufpF3/lt/ w]/}h;f] dflg;x¿ ls;fg
xG' 5g\ . To;}n] pgLx¿ v]tLkftLsf
sfd ul//x]sf x'G5g\ . sfx] L vt]
hfT] b} x'G5g\ . sf]xL 3fF; sfl6/x]sf
xG' 5g\ . sf]xL dn cf;] fb}{ x'G5g\ .
sf]xL vGb} xG' 5g\ . sf]xL ufO{a:t'
r/fpbF } x'G5g\ . sf]xL ufO{sf] uf]7
agfpFb} xG' 5g\ . sf]xL kfgL nufO/x]sf xG' 5g\ . sfx] L la?jf /fl] k/xs] f
x'G5g\ .
;x/ahf/lt/sf dflg;x¿ c¿ g} vfn] lqmofsnfkdf Jo:t xG' 5g\ .
sfx] L ls/fgf k;n rnfpF5g\ . sf]xL ;AhLt/sf/L aR] 5g\ . sfx] L
nu' fsk8f aR] 5g\ . sfx] L 38L, dfa] fOn
a]R5g\ . sfx] L laus]| f 38L, dfa] fOn
kmf]g agfp5F g\ . sf]xL c:ktfndf
8fS6/, g;{sf] sfd u5g{ \ . sfx] L
clkm;df sd{rf/L x'G5g\ . sf]xL sn]h
:s'ndf k9\5g\ . sfx] L k9fp5F g\ . sfx] L
kfgL / k'/L aR] 5g\ .
186 jv} /L sIff @ kf7\oqmd ljsf; s]Gb|af6 :jLs[t
%= tnsf zAbx¿ k9\gx' f];\ . gldNg] zAbdf ufn] f] 3/] f nufpg'xf];\ M
-s_ ufpF3/ ;x/ahf/ b]zljb]z bfh'efph"
-v_ n'ufsk8f jghª\un ;v' bM' v wg;DklQ
-u_ aa' fcfdf lstfasfkL bfh'efph " sfsfsfsL
-3_ ld7f]dl;gf] jfl/kfl/ lbg/ft tndfly
-ª_ efn]kf]yL nf]Ug]:jf:gL a9' fa'9L hLjhGt'
^= tnsf zAbx¿ hf]8L gofF zAb agfpg'xf];\ M
ufO{sf] uf]7 M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ kfgL / k/' L M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
/fhfsf] b/af/ M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ bfn / eft M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
jgsf] kfn] M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ efn] / kf]yL M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
dfdfsf] 3/ M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ otf / ptf M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
wgsf] klt M ÒÒÒÒÒÒÒÒÒ gfkmf jf 3f6f M ÒÒÒÒÒÒÒÒ
&= kf7sf cfwf/df tLgrf/ jfSodf pQ/ nV] g'xf;] \ M
-s_ ls;fgx¿ s] s] u5{g\ <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ ;x/ahf/lt/sf dflg;x¿ s] s] u5{g\ <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
kf7\oqmd ljsf; sG] ba| f6 :jLst[ jv} /L sIff @ 187
k9fO÷n]vfO
*= tnsf] kf7 k9g\ x' f;] \ / ;fl] wPsf k|Zgx¿sf] pQ/ n]Vgx' f;] \ M
d/] L cfdfsf] Pslbg
d]/L cfdf laxfg kfFr ah] p7\g'x'G5 . lrq
xfdLnfO{ vfgf vfhf agfpgx' G' 5 . To;kl5
bO' { 306fhlt k9\g'xG' 5 . gf} ahl] t/ vfgf
vfP/ clkm; hfgx' 'G5 .
cfdf cbfntsf] jlsn x'g'xG' 5 . jlsnn]
cbfntdf ug{] sfd d al' ¤bgF . To;n} }
lbgel/sf] pxfFsf] sfdsf] af/]df atfpg
;lStgF . an] s' L pxfF 5 ah]cufa} 3/
cfOkU' gx' G' 5 . afafn] agfpg'ePsf] vfgf
vfgx' G' 5 . clg afafcfdf ba' } hgf ;dfrf/ x]gx'{ 'G5 . ;dfrf/
xl] /;s]kl5 km]l/ sx] L a]/ k9g\ x' 'G5 .
d]/L cfdfsf] Ps lbg o;/L laT5 .
k|Zgx¿
-s_ cfdfsf] laxfg s;/L laT5 <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-v_ a]n'sL vfgf s;n] ksfpgx' G' 5 <
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
-u_ cfdfn] a]n'sL ug]{ lqmofsnfk atfpgx' f];\ .
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
188 jv} /L sIff @ kf7o\ qmd ljsf; s]Gba| f6 :jLst[
(= zAb / lrqlar hf]8f ldnfpgx' f;] \ M
sl[ if
lzIf0f
8«fOe/L
Jofkf/
v]ns'b
:jf:Yo;]jf
!)= tnsf j:tx' ¿ sg' sfdsf nflu ko| fu] ul/G5g\ < kfnk} fnf] atfpgx' f;] \ M
kf7\oqmd ljsf; sG] ba| f6 :jLs[t jv} /L sIff @ 189
kf7 @
;'gfO÷af]nfO
!= ;g' fO kf7–!) ;G' g'xf];\ / l7sal] 7s 5'6o\ fpg'xf;] \ M
-s_ gfgLsf] gfd nlS;df xf] .
-v_ ss' '/sf] gfd afafn] /flvlbge' Psf] xf] .
-u_ kKk'n] nlS;dfnfO{ :s'n;Dd} k5\ofpF5 .
-3_ kKkn' ] 3/sf ;a}sf] cfjfh lrG5 .
-ª_ kKkn' fO{ xKtfdf PsbO' { kN6 g'xfOlbg'k5{ .
@= ;'gfO kf7–!) kg' M ;G' g'xf];\ / pQ/ eGgx' f];\ M
-s_ kKks' f] vf]/ s;n] NofOlbPsf] xf] <
-v_ nlS;df :s'n hfg] a]nfdf kKk' sxfF;Dd hfG5 <
-u_ kKk'n] nlS;df cfPsf] s;/L yfxf kfpF5 <
-3_ kKk'nfO{ lsg g'xfOlbO/fVgk' 5{ <
-ª_ kKkn' fO{ s;n] g'xfOlbgx' G' 5 <
190 j}v/L sIff @ kf7\oqmd ljsf; s]Gba| f6 :jLst[
;'gfO÷afn] fO jv} /L sIff @ 191
#= kfn}kfnf] hafkm lbgx' f;] \ M
-s_ tkfO{F ljb]z 3D' g hfg
kfpg'eof] eg] sg' b]z
hfgx' 'G5 <
-v_ tkfO{F k|l;4 snfsf/ aGg
kfpge' of] eg] sg' snfsf/
aGg'x'G5 <
-u_ tkfO{F cfk"mn] dg nfu]sf] s'/f
ug{ kfpge' of] eg] s] ug'{x'G5 <
-3_ tkfO{F cfkm" n] rfx]sf] k|f0fL aGg
kfpge' of] eg] s] aGg'xG' 5 <
-ª_ tkfO{F clt wgL x'ge' of] eg]
tkfO{F s] ug{'xG' 5 <
kf7o\ qmd ljsf; sG] b|af6 :jLst[
k9fO÷n]vfO
$= tnsf] kf7 k9g\ 'xf;] \ M
d/] f] efO cg'/fw]
d]/f] gfd cg/' fwf xf] . d/] f] efOsf]
gfd cg/' f]w xf] . pm clxn] rf/
jif{sf] 5 . p;nfO{ /ª nufpg / lrq
lrq sfg] { dg k5{ . pm /ª e/
eGg] lqmofsnfk ul//xG5 . pm
slxn] :ofpsf] lrqdf /ª e5{ .
slxn] 3/sf] lrqdf /ª e5{ .
slxn] km' 6andf t slxn] km" ndf
/ª e5{ . pm dfG5]sf] lrq klg
agfp5F . pm s;/L dfG5s] f] lrq
agfp5F , yfxf 5 < pm ;aeGbf klxn] ufn] f] agfpF5 . To;df cfvF fsf
nflu ;fgf ;fgf bO' 6f ufn] f] yK5 . To;kl5 tLeGbf d'lg cln 7'nf]
uf]nf] agfp5 . clg uf]nfs] f] d'lgaf6 Pp6f wsf{ tfG5 . wsfs{ f]
k5' f/af6 bfofF / afofF c¿ bO' 6f wsf{ yK5 . clg klxn] tfg]sf]
wsfs{ f] lardf kml] / t];f]{ wsf{ tfG5 . o;/L dfG5] agfp5F .
%= dflysf] kf7af6 ;fpF cIf/ / dfqf dfq nfus] f afx| cf]6f zAb
nV] gx' f];\ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒ
192 jv} /L sIff @ kf7o\ qmd ljsf; s]Gb|af6 :jLst[
k9fO÷n]vfO sf] gfd e'DkL /flvg\ .
^= tnsf] kf7 k9\g'xf];\ M
rDkfn] 3/df ;fgf] NofOg\ . pgn]
rsrs] lyof] . Pslbg n] b]Vof] . e'Sof] .
8/fP/ k5fl8 uof] . k5fl8 ;fgf]
lyof] . b]v/] 8/fof] . bn' f] leq k:of] . b'nfd] f
lyof] . t;]{/ bn' fa] flx/ lg:Sof] . b]v]/
s/fP .
&= dflysf] kf7df lrqsf] 7fpdF f l7s zAb /fvL kg' n]{vg ugx{' f;] \ M
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
kf7\oqmd ljsf; sG] b|af6 :jLst[ jv} /L sIff @ 193
k9fO÷efiff 1fg
*= tnsf] kf7 k9g\ 'xf;] \ . To;kl5 To;nfO{ :qLlnªu\ df abNgx' f];\ M
efO cfFugdf vN] b} lyof] . p;n] crfgs
aurF} fdf ;k{ b]Vof] . pm cflQbF } s/fof]
/ af6flt/ bf8} g yfNof] . af6fdf p;n]
n6\7L e]6\of] . pm n6\7L lnP/ cfuF gdf
cfof] .
ÒaÒlxÒgÒÒL ÒcÒfFuÒÒgÒdÒfÒvÒÒ]NÒbÒ} lÒyÒOÒ{ Ò. Òp;ÒÒnÒ] ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
(= tnsf] kf7 k9\gx' f;] \ . To;kl5 ToxfF ePsf jfSox¿nfO{ tflnsfdf
ldNg] u/L eg{x' f];\ M
alxgL ;fyLx¿;uF 3/ cfO{ . ;fyLx¿
bª\u lyP . alxgLn] pgLx¿nfO{ dfx] L
lbO{ . pgLx¿n] 3636L dfx] L lkP .
alxgL 3/leq k;L . ;fyLx¿ rflxF
au}Frfdf xg] { yfn] .
Psjrgsf jfSo ax'jrgsf jfSo
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
194 j}v/L sIff @ kf7\oqmd ljsf; sG] ba| f6 :jLs[t