7th telugu fl 2020-21

CERT TE

ELANGAN

|òüTq ‘Ó\+>±DqT OCERT TE O‘Ó\+>±D #Ós¡Te⁄\T ≈£î+≥\T
ø£Hêïe⁄sê u≤\ ! ˇs¡∫ bÕπs H˚\ !
eTq ‘Ó\+>±D ø£‘· u≤\|òü÷{Ÿ •Ksê\ uÛÑ÷e÷‘· düÔq´eTTà
$Hêïe⁄sê u≤\ !! bÕsê&ÉT eTq H˚\ ! bı+>∑T u≤e⁄\ H˚\ !!
ø£+~ø£˝Ÿ >∑T≥º\
b˛sê≥ |ü{ÏeT≈£î n+<äTø=qï H˚\ !! Væ≤+<äTe⁄\T ñs¡T‡˝§¢
|ü⁄]{Ï\T¢ eTq H˚\ ! ∫+<äT˝Òùd H˚\ !
~Ûø±ÿs¡ >∑fi¯yÓT‘·TÔ y˚sTT düÔ+uÛ≤\j·T+ eTTdæ¢+\T >∑Tfi¯fl˝À
<ÛÓ’s¡´ XÊ\Ts¡ H˚\ !! $\dæ*¢q H˚\ ! eTT&ÉT|ü⁄ ø£fÒº H˚\ !!
ø±ø£rj·TT\ ø°]Ô
düeTàø£ÿ kÕs¡ø£ÿ ‘√s¡DeTTà\ ùV≤\ !! ≈£î\>√&É\ìï+{Ï
düeTsê+>∑D|ü⁄ ùV≤\ ! ≈£L*Ã y˚dæq H˚\ !
bÕ|üqï >√˝§ÿ+&É sêeT|üŒ >∑Tfi¯fl˝À es¡dü\T ø£\T|ü⁄≈£
|”sƒ¡yÓTøÏÿq H˚\ !! Hê≥´ø£‘ÓÔ\ ùV≤\ ! |æ\TÃø=qT eTq H˚\ !!
Hê–ì q–o\T
ø=eTTs¡+ ;ÛeTqï qè‘·´e÷&çq H˚\ !! á eT{Ϻ H=ø£e÷s¡T
>∑T<äT|ü˝Ò|æq H˚\ ! |ü⁄{Ϻj·TTqï #ê\T !
<=&ç¶ ø=eTTs¡j·T´ ˝Ò∫ ãdüe ^‘ê\‘√ á eT{Ϻô|’ ø±\T
<äT&ÉT¶ ˝Ò|æq H˚\ !! |üs¡e•+∫q H˚\ ! ô|{Ϻj·TTqï #ê\T !!
uÛÑøÏÔ |ü<ë´e[
#êø£* nsTT\e« |ü]eT[+∫q H˚\ !! qe Hê&ÉT\+<äTq
s√ø£˝…‹Ôq H˚\ ! qes¡düeTTà\ bı+>∑T !
‘=&É>={Ϻ <=s¡\qT ã‘·Tø£eTà Ä≥˝À qe JeqyÓTà‘·TÔ
‘·]$Ty˚dæq H˚\ !! ã‘·T≈£î #·÷ù| H˚\ ! uÛ≤eeTTà ñbıŒ+>∑T !!
|”s¡¢ |ü+&ÉT>∑˝À XÊ+‹
düTs¡es¡+ ø£e⁄\qT bı]¢ bÕπs H˚\ !! |òüTq ‘Ó\+>±DqT
ì<äTs¡˝Ò|æq H˚\ ! ø£Hêïe⁄sê u≤\ !
c˛j·TãT˝≤¢U≤qT •edü‘·TÔ ˝…–¬s–] eTq ‘Ó\+>±D ø£‘·
düàè‹ì eTs¡Teì H˚\ !! ∫+<äT˝Òùd H˚\ ! $Hêïe⁄sê u≤\ !!
uÀHê\ |üs¡«+|ü⁄
>√<ëe] ø=+>∑T uÛÀ>±\T >∑\ H˚\ !! |üP]«≈£î\ ‘ê´>±\T
ã+>±s¡T eTq H˚\ ! rs¡Ãe*‡q ãTTD+ !
ø£èwüíeTà ˇ&ç˝Àq Bì |ü⁄q]ï]à+∫
πø]+‘·\ ùV≤\ !! rs¡TÃø=+<äTeTT ‘·èD+ !!

` yÓ\bÕ{Ï sêeT¬s&ç¶

ELANGAN $<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\T

|\æ \¢ ÷!...
♦ MTs¡+<äs¡÷ <Ûësêfi¯+>± #·<äe>∑\>±*. ‘Ó*dæq <ëì >∑T]+∫ kı+‘·+>± sêj·T>∑\>±*. ˇø£y˚fi¯ MTs¡T #·<äTe&É+,

sêj·T&É+ #˚j·T˝Ò≈£î+fÒ MT ñbÕ<Ûë´j·TTì kÕj·T+‘√ #·<äTe&É+, sêj·T&É+ H˚s¡TÃø=+&ç.
♦ MTø√dü+ MTs¡T H˚s¡TÃø√e\dæq n+XÊ\qT <äèwæº˝À ô|≥Tºø=ì ‘Ó\T>∑T |ü⁄düÔø±ìï s¡÷bı+~+#ês¡T. MT |ü⁄düÔø£+˝À

MTs¡T H˚s¡TÃø√e\dæq kÕeTsêú´\ >∑T]+∫ ˇø£ ù|J˝À Ç#êÃs¡T. $<ë´dü+e‘·‡s¡+ |üPs¡Ôj˚T´dü]øÏ MTs¡T M{Ïì
#˚j·T>∑\>±*. yê{Ïì ‘·|üŒ≈£î+&Ü #·<äTe+&ç.
♦ Á|‹ü bÕs+¡ƒ ÁbÕs+¡ u+ÑÛ ˝À u§eTà/|<ü ´ä +/$wjü T· + ñ+≥T+~. yê{Ï >T∑ ]+∫ e÷{≤&¢ +É &.ç Á|Xü ï¯ \≈î£ »yêãT\T #|Ó Œü +&.ç
♦ ª$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\Tμ nH˚ o]¸ø£q ñqï dü÷#·q\T #·~$ ns¡ú+ #˚düTø=ì |ü<ë\ nsêú\T ‘Ó\TdüTø=+&ç.
♦ MT ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·T+ >∑T]+∫ uÀ~Û+#˚≥|ü&ÉT ‘·|üŒìdü]>± MT≈£î ‘Ó*j·Tì |ü<ë\T, yêø±´\T,
$wüj·÷\ >∑T]+∫ Á|ü•ï+#·+&ç, #·]Ã+∫ ‘Ó\TdüTø=+&ç.
♦ ‘·s¡>∑‹>∑~˝À #·s¡Ã\T »s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT, »≥Tº|üqT\T ìs¡«Væ≤düTÔqï|ü&ÉT MTs¡T ≈£L&Ü bÕ˝§ZHê*, e÷{≤¢&Ü*,
nedüs¡+ nsTT‘˚ Á|ü•ï+#ê*.
♦ bÕsƒ¡+ ‘·sê«‘· ªÇ$ #˚j·T+&çμ nH˚ ù|s¡T‘√ nuÛ≤´kÕ\T ñHêïsTT. M{Ïì MTs¡T kı+‘·+>± #˚j·÷*. Á|üX¯ï\≈£î MTπs
Ä˝À∫+∫ kı+‘·+>± »yêãT\T sêj·÷*. m{Ϻ |ü]dæú‘·T˝À¢ ¬>’&ÉT¢, düº&û yÓT{°]j·T˝Ÿ, Á|üX¯ï\ »yêãT\T #·÷dæ
sêj·T≈£L&É<äT. ˇø£y˚fi¯ n{≤¢ sêùdÔ bòÕπsà{Ïyé eT÷˝≤´+ø£q+˝À MT≈£î e÷s¡Tÿ\T Çe«s¡T.
♦ bÕsƒ¡+˝Àì ÁbÕC…≈£îº|üqT\T, Á|üX¯+dü≈£î dü+ã+~Û+∫q nuÛ≤´kÕ\qT MTs¡T MT $TÁ‘·T\ düVü‰j·T+‘√ #˚j·Te#·TÃ.
M{Ïì m{≤¢ #˚j·÷˝À MT ñbÕ<Ûë´j·TTDÏí n&ç– ‘Ó\TdüTø=+&ç. M{Ïì #˚dæq ‘·sê«‘· MTs¡T m{≤¢ #˚XÊs¡T? @+ #˚XÊs¡T?
@+ H˚s¡TÃ≈£îHêïs¡T? yÓTT<ä˝…’q$ MT kı+‘·+>± #Ó|üŒe\dæ ñ+≥T+~.
♦ düè»Hê‘·àø£‘·˝Àì n+XÊ\qT m{≤¢ #˚j·÷˝À ‘·s¡>∑‹>∑~˝À MT ñbÕ<Ûë´j·TT&çì n&ç– ‘Ó\TdüTø=+&ç. dü÷#·q\
Ä<Ûës¡+>± MTs¡T ‘·s¡>∑‹˝À sêdæ #·÷|æ+#ê*. Bìô|’q #·s¡Ã »]–q ‘·sê«‘·H˚ MT H√≥T|ü⁄düÔø±\˝À sêj·÷*.
♦ #·<äe&É+, |ü<äC≤\+˝Àì nuÛ≤´kÕ\qT MTπs kı+‘·+>± #˚j·T+&ç. #˚j·T˝Òì yê{Ï >∑T]+∫ e÷Á‘·y˚T ñbÕ<Ûë´j·TT&çì
n&ç– ‘Ó\TdüTø=+&ç.
♦ nuÛ≤´kÕ\˝À Ç∫Ãq ªuÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+μ˝Àì yê´ø£s¡D≤+XÊ\T MT≈£î ns¡ú+ø±e&ÜìøÏ yÓTT<ä≥
ñ<ëVü≤s¡D\T Ç#êÃs¡T. yê{Ï Ä<Ûës¡+>± MT≈£î ns¡úeTj˚T´˝≤ dü÷Á‘êìï Ç#êÃs¡T. ø±ã{Ϻ ñ<ëVü≤s¡D\qT C≤Á>∑‘·Ô>±
|ü]o*+∫ yê{Ïì $X‚¢wæ+∫ dü÷Á‘êìï ‘Ó\TdüTø=+&ç.
♦ Á|ü‹bÕsƒ¡+˝À ∫es¡≈£î ªH˚ì$ #˚j·T>∑\Hê?μ nH˚ ù|s¡T‘√ |ü{Ϻø£˝À ø=ìï yêø±´\T ñHêïsTT. ˇø=ÿø£ÿ yêø±´ìï

#·<äTe+&ç. #˚j·T>∑*–‘˚ ªWqTμ e<ä›, #˚j·T˝Ò≈£î+fÒ ªø±<äTμ e<ä› ª3μ ô|≥º+&ç. M{Ï˝À MTs¡T #˚j·T˝Òìyê{Ï >∑T]+∫

MT ñbÕ<Ûë´j·TT&ç düVü‰j·T+‘√ |ü⁄qs¡uÛ≤´dü+ #˚j·T+&ç.
♦ ñ|üyê#·ø£+ bÕsƒê\qT MTπs kı+‘·+>± #·<äTe+&ç. yê{Ï >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.
♦ #·Tø£ÿ >∑Ts¡TÔqï |ü<ë´\qT MTs¡T ‘·|üŒìdü]>± ø£+sƒ¡düú+ #˚j·÷*.
♦ bÕsƒê\≈£î dü+ã+~Û+∫q Ç‘·s¡ |ü⁄düÔø±\qT, Á>∑+<∏ë\qT bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·÷ìøÏ yÓ[fl n&ç– rdüTø=ì #·<äTe+&ç.
♦ MTs¡T ‘·|üŒìdü]>± ì|òüT+≥Te⁄qT ñ|üjÓ÷–+#·&É+ n\yê≥T#˚düTø√+&ç. yêsêÔ|üÁ‹ø£\T, e÷´>∑C…’qT¢, ø£<∏ä\ |ü⁄düÔø±\T

e+{Ï$ #·<äTe&É+ n\yê≥T>± #˚düTø=+&ç.
♦ ø=ìï bÕsêƒ \˝À Hê≥øø° s£ D¡ #j˚ T· &+É , @øb£ ÕÁ‘ê_qÛ jT· + #j˚ T· &+É , >π j÷· \qT sê>+∑ ‘√ bÕ&&É +É ` n_qÛ jT· +#j˚ T· &+É ,

|ü<ë´\qT ø£+sƒ¡düú+ #˚dæ sê>∑ uÛ≤ej·TTø£Ô+>± bÕ&É&É+ e+{Ï$ ñHêïsTT. M{Ïì MTs¡T ‘·|üŒìdü]>± kÕ<Ûäq#˚j·T+&ç.
♦ MTs¡T ‘·|üŒìdü]>± yê´kÕ\T, ˝ÒK\T, ìHê<ë\T, ø£s¡|üÁ‘·+, dü+uÛ≤wüD, b˛düºs¡T ‘·j·÷Ø e+{Ï$ sêj·T>∑\>±*.
♦ düè»Hê‘·àø£‘·˝Àì n+XÊ\qT MTs¡T sêdæq ‘·s¡yê‘· ˇø£ |ü⁄düÔø£ s¡÷|ü+˝À dü+ø£\q+#˚dæ ‘·s¡>∑‹˝À Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

qe edü+‘·+ ` 2

‘Ó\T>∑T yê#·ø£+ (‘Ó\T>∑T, Ä+>∑¢ e÷<Ûä´e÷\≈£î)

@&√ ‘·s¡>∑‹

dü+bÕ<ä≈£eT+&É*

Ä#ês¡´ mHé. >√|æ, |üPs¡« ñ|ü≈£î\|ü‹, ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é.
Ä#ês¡´ ãqï nsTT\j·T´, ‘Ó\T>∑TXÊK, ø±ø£rj·T $X¯«$<ë´\j·T+, es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢.
&܈ˆ <äVü≤>±+ kÕ+ãeT÷]Ô, $ÁXÊ+‘· Á|ü<ÛëHê#ês¡T´&ÉT, Á|üuÛÑT‘·« ñbÕ<Ûë´j·T $<ë´ ø£fi≤XÊ\, es¡+>∑˝Ÿ
y˚DT dü+ø√E, $ÁXÊ+‘· ñ|üHê´dü≈£î&ÉT, Á|üuÛÑT‘·« &çÁ^ ø£fi≤XÊ\, q\¢>=+&É õ˝≤¢.
dü+–XË{Ϻ lìyêdt, ndæôdº+{Ÿ Ábıô|òdüsY, Á|üuÛÑT‘·« &çÁ^ ø£fi≤XÊ\, CÀ–ù|≥, yÓT<äø˘ õ˝≤¢.
<˚X¯|ü‹ lìyêdt, Ä|ò”düsY ÄHé ôdŒwü˝Ÿ &É÷´{Ï, eTTK´eT+Á‹ ø±sê´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D.
SCERT TELANGANA
düeTq«j·T+, $wüj·Tì|ü⁄DT\T

düTes¡í $Hêj·Tø˘, &܈ˆ qq÷ïs¡T ñù|+<äsY ¬s&ç¶,

ø√`Ä]¶H˚≥sY, dü\Vü‰<ës¡T, $<ë´ dü+düÿs¡D\T,
mdt.dæ.Ç.ÄsY.{Ï., bÕsƒ¡XÊ\ $<ë´XÊK,
ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D.
ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D.

eTTK∫Á‘·+ : ≈£L¬sfi¯¢ lìyêdt, Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT&ÉT, õ.|ü.ñ.bÕ. ≈£îπsà&ÉT, q\¢>=+&É õ˝≤¢.

bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£ Á|ü#·Ts¡D dü$T‹

mdt. »>∑Hêï<∏ä ¬s&ç¶ ¬ø. ø£èwüíyÓ÷Vü≤Hé sêe⁄ _. düT<Ûëø£sY

dü+#ê\≈£î\T, Ábıô|òdüsY, $<ë´Á|üD≤[ø£, dü+#ê\≈£î\T,
sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD≤dü+düú, bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£ $uÛ≤>∑+, Á|üuÛÑT‘·« bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£ eTTÁ<äD≤\j·T+

‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<é. sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<é.
‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<é.

$<ä´e\¢ m<ä>±* #·{≤º\qT >ös¡$+#ê*
$qj·T+‘√ yÓT\>±* Vü≤≈£îÿ\qT bı+<ë*

ªªHê ‘Ó\+>±D ø√{Ï s¡‘êï\ MDμμ
‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·« Á|ü#·Ts¡D, ôV’≤<äsêu≤<é

i

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

SCERT TELANGANA © Government of Telangana, Hyderabad

First Published 2015
New Impressions 2016, 2017, 2018, 2019, 2020

All rights reserved
No part of this publication may be reproduced,
stored in a retrieval system, or transmitted, in any
form or by any means without the prior permission in
writing of the publisher, nor be otherwise circulated in
any form of binding or cover other than that in which
it is published and without a similar condition including
this condition being imposed on the subsequent
purchaser.
The copy right holder of this book is the Director of
School Education, Hyderabad, Telangana

This Book has been printed on 70 G.S.M. Maplitho
Title Page 200 G.S.M. White Art Card

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Printed in India
at the Telangana Govt.Text Book Press,
Mint Compound, Khairatabad, Hyderabad,

Telangana.

ii

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

eTT+<äTe÷≥

SCERT TELANGANA 2014 pHé 2e ‘˚Bq ‘Ó\+>±D sêh+ Ä$s¡“¤$+∫+~. ‘Ó\+>±D sêh+ @s¡Œ&çq dü+<äs¡“¤+>± eTq sêh
Á|üuÛÑT‘·«+ ‘Ó\+>±D dü+düÿ è‹, kÕVæ≤‘·´+, #·]Á‘·qT ‘Ó*ù| $<Ûä+>± bÕsƒê\T ñ+&Ü\ì ìs¡ísTT+∫+~. Ç+<äTø√dü+ ø£e⁄\T,
s¡#·sTT‘·\T, uÛ≤cÕy˚‘·Ô\T, πøåÁ‘·kÕúsTT $wüj·Tì|ü⁄DT\‘√ ˇø£ ø£$T{°ì ìj·T$T+∫+~. ø£$T{° düuÛÑT´\T Á|üdüTÔ‘·+ neT˝À¢ ñqï
‘Ó\T>∑T bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±\qT |ü]o*+∫ ‘Ó\+>±D kÕVæ≤‘·´+, dü+düÿ è‹ Á|ü‹_+_+#˚≥≥T¢ bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±\qT s¡÷bı+~+#ês¡T.
‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+|ü≥¢ ne>±Vü≤q @s¡Œ&É&ÜìøÏ Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\≈£î #Ó+~q ø£e⁄\T, s¡#·sTT‘·\ bÕsƒê\qT ≈£L&Ü bı+<äT|ü]#ês¡T.

uÛ≤cÕkÕeTsêú´\T, düè»Hê‘·àø£‘·, e÷qMj·T $\Te\T ô|+bı+~+#·&ÜìøÏ M\T>± ‘Ó\T>∑T yê#·ø±\qT s¡÷bı+~+#ês¡T.
Bì <ë«sê |æ\¢˝À¢ ne>±Vü≤q #˚düTø=ì Á|ü‹düŒ+~+#˚ kÕeTsêú´\‘√bÕ≥T d”«j·T s¡#·HêX¯øÏÔ ô|+bı+<äT‘·T+~. Á>±eTkÂ+<äs¡´
∫Á‘·D, eè<äTΔ\|ü≥¢ yÓ’K], HÓ’‹ø£$\Te\T, e÷‘·èÁù|eT, $<ä´ ÄeX¯´ø£‘·, <˚X¯uÛÑøÏÔ, ø£fi¯, ÁX¯eT kÂ+<äsê´\T, kÕe÷õø£
düeTs¡dü‘·, kÕ+düÿè‹ø£ $\Te\T yÓTT<ä˝…’q Ç‹eè‘êÔ\ Ä<Ûës¡+>± bÕsƒê\THêïsTT. ‘Ó\+>±D sêh+˝Àì ø£e⁄\ s¡#·sTT‘·\
ÁbÕNq, Ä<ÛäTìø£ kÕVæ≤‘ê´\ qT+&ç bÕsƒê´+XÊ\qT m+|æø£ #˚XÊs¡T. π>j·T+, ø£<∏ëø±e´+, K+&Éø±e´+, yê´dü+, X¯‘·ø£+,
Ä‘·àø£<∏ä, C≤q|ü<ä #ê]Á‘·ø£ π>j·Tø£<∏ä, |ü<ä´+, πs&çjÓ÷ Á|üdü+>∑+, e#·qø£$‘·, ãTÁs¡ø£<∏ä, ø£<∏ëìø£ yÓTT<ä˝…’q Á|üÁøÏj·T˝À¢
bÕsƒê´+XÊ\THêïsTT. $kÕÔs¡|üsƒ¡Hêì¬ø’ ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘· dü÷Œ¤]Ô<ë‘·˝…’q s¡TÁ<äeT<˚$, Äs¡T≥¢ ø£eT˝≤<˚$, XÊÅd”Ôj·T |ü]o\qqT
ô|+bı+~+|üCÒùd www.ø±s¡&É$.ø±yéT, eTq kÕ+düÿè‹ø£ yês¡dü‘ê«ìï ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ eTq|ü+&ÉT>∑\T, e´øÏÔ‘·« $ø±dü+
ô|+bı+~+#·&ÜìøÏ n<äT“¤‘·yÓTÆq ôd\e⁄\T yÓTT<ä˝…’q n+XÊ\qT ñ|üyê#·ø£+>± ô|{≤ºs¡T. ñ‘·ÔeT e´øÏÔ‘·« ìsêàD≤ìøÏ, ‘Ó\+>±D
ø£fi¯\T, ø£fi≤ø±s¡T\|ü≥¢ n_Ûs¡T∫, Ä<äs¡D ø£*–+#·&ÜìøÏ á yê#·ø£+ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~.

Á|ü‹ bÕsƒ¡+˝À kÕeTsêú´\ kÕ<Ûäqø£qT>∑TD+>± ªªÇ$ #˚j·T+&çμμ o]¸ø£‘√ nuÛ≤´kÕ\THêïsTT. Ä˝À∫+#·&É+,
Á|‹ü dŒü +~+#&· +É , n_ÁÛ bÕj÷· \T #|Ó Œü &+É , ãVQü ø√D≤˝À¢ $Xw¢‚ +æ #&· +É , $_qÛ ï ø√D≤˝À¢ Ä˝À∫+#&· +É , dùüV≤‘T· ø+£ >± $e]+#&· +É ,
nq«sTT+#·&É+, düè»Hê‘·àø£+>±, Á|üX¯+kÕ‘·àø£+>± e´ø°Ôø£]+#·&É+ M{Ï dü«uÛ≤e+. |æ\¢\T bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£ |ü]~Ûì <ë{Ï H˚s¡TÃø√e&ÜìøÏ
M\T>± ÁbÕC…≈£îº|üqT\ e+{Ï$ #˚sêÃs¡T. Ç$ d”«j·T n<Ûä´j·THêìï, n<äq|ü⁄ / |üsêeTs¡Ù Á>∑+<∏ë\qT dü+Á|ü~+#·&Üìï
Áb˛‘·‡Væ≤+#˚≥≥T¢ ñHêïsTT. bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï ne>±Vü≤q #˚düTø√e&ÜìøÏ M\T>± dü+<äs√“¤∫‘· nsêú\qT ª|ü<ë\T`nsêú\Tμ
ù|s¡T‘√ |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ #˚sêÃs¡T. M{Ï˝À M\sTTq+‘· y˚Ts¡≈£î ‘Ó\+>±D˝À $ìjÓ÷–+#˚ |ü<äC≤˝≤ìï bı+<äT|ü]#ês¡T.

ñbÕ<Ûë´j·TT\T k˛bÕqÁø£eT+ Á|üø±s¡+ bÕsƒêìï uÀ~Û+#·&ÜìøÏ M\T>± bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷\qT bı+<äT|ü]#ês¡T.
>∑<ä´, |ü<ä´ bÕsƒê\qT y˚πs«s¡T>± Çe«≈£î+&Ü bÕsƒê\ dü«uÛ≤e+, ì&ç$ Ä<Ûës¡+>± es¡Tdü Áø£eT+˝À ñ+#ês¡T. yê´ø£s¡D
dü÷Á‘ê\qT düT\uÛÑ+>± Äø£[+|ü⁄ #˚düT≈£îH˚≥≥T¢ ñ<ëVü≤s¡D\T bı+<äT|ü]#ês¡T. uÛ≤c˛bÕ<Ûë´j·TT\T bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï
H˚s¡T>± uÀ~Û+#·≈£î+&Ü bÕsƒê´+X¯+ eTT+<äTqï n+XÊ\‘√ ÁbÕs¡+_Û+#ê*. ‘·sê«‘· bÕsƒê´+XÊìï #·s¡Ã\T, Á|ü‹#·s¡Ã\ <ë«sê
ne>±Vü≤q ø£*Œ+#ê*. Ä˝À∫+|üCÒùd Á|üX¯ï\T n&É>±*. nuÛ≤´kÕ\ô|’ kÕ<Ûäq #˚sTT+#ê*. bÕsƒê´+X¯+˝Àì C≤rj·÷\T,
|ü<äã+<Ûë\T, eTTK´yÓTÆq dü+<˚XÊ‘·àø£ yêø±´\T, dü+|òüT≥q\ >∑T]+∫ ˝À‘Ó’q #·s¡Ã<ë«sê ne>±Vü≤q, $eTs¡ÙHê‘·àø£ <äèø£Œ<∏ëìï
ô|+bı+~+#ê*. uÛ≤cÕkÕeTsêú´\ kÕ<Ûäq˝À bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£+ ñbÕ<Ûë´j·TT&çøÏ ˇø£ düVü≤ø±] e÷Á‘·y˚T. |üsêeTs¡Ù Á>∑+<∏ë\qT,
bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·÷ìï ‘êqT $ìjÓ÷–+#·T≈£î+≥÷ |æ\¢\T $ìjÓ÷–+#·T≈£îH˚˝≤ uÛ≤cÕyê‘êes¡D≤ìï ø£*Œ+#ê*.

‘Ó\+>±D sêh+˝À e∫Ãq ‘=* yê#·ø£+ Ç~. ø±ã{Ϻ uÛ≤cÕ|üs¡+>± ˝Ò<ë Ç‘·s¡ n+XÊ\ >∑T]+∫ $E„\T Ç#˚Ã
dü\Vü‰\T, dü÷#·q\qT mdt.dæ.Ç.ÄsY.{Ï. d”«ø£]+∫ ‘·>∑T #·s¡´\T #˚|ü&ÉT‘·T+~. bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±\ s¡÷|üø£\Œqø√dü+ m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT
dü\Vü‰\T dü÷#·q\T Ç∫à Áb˛‘·‡Væ≤+∫q ‘Ó\+>±D sêÁwüº ‘=* eTTK´eT+Á‹ >öˆˆ l ø£\«≈£î+≥¢ #·+Á<äX‚Ks¡sêe⁄>±]øÏ,
$<ë´XÊU≤eT+Á‹ l ø£&çj·T+ lVü≤]>±]øÏ, $<ë´XÊU≤ |üPs¡«eT+Á‹ l õ.»>∑BXŸ ¬s&ç¶ >±]øÏ, bÕsƒ¡XÊ\ $<ë´XÊK |üPs¡«
dü+#ê\≈£î\T l myéT.»>∑BX¯«sY >±]øÏ, Á|üdüTÔ‘· dü+#ê\≈£î\T l {Ï.∫s¡+Je⁄\T >±]øÏ, bÕsƒ¡XÊ\ $<ë´XÊK ø±s¡´<ä]Ù
leT‹ s¡+Jyé.ÄsY.Ä#ês¡´ >±]øÏ, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·« dü\Vü‰<ës¡T l ¬ø.$.s¡eTD≤#ê]>±]øÏ Á|ü‘˚´ø£ <Ûäq´yê<ë\T. á yê#·ø£
s¡÷|üø£\Œq˝À bÕ˝§Zqï ø£$T{° düuÛÑT´\T, dü+bÕ<äø£ eT+&É* düuÛÑT´\T, $wüj·T ì|ü⁄DT\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\T, ∫Á‘·ø±s¡T\≈£î
<Ûäq´yê<ë\T. á yê#·ø£+ |æ\¢˝À¢ uÛ≤cÕ_Ûs¡T∫, kÕVæ≤‘ê´_Û˝≤wü, uÛ≤cÕkÕeTsêú´\ kÕ<Ûäq≈£î <√Vü≤<ä|ü&ç ñ‘·ÔeT yÓ’Ks¡T\T
ø£*Zq e´≈£îÔ\T>± m<ä>∑&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+<äì Ä•düTÔHêï+.

‘˚~ : 31`01`2015 d+ü #ê\≈î£ \T
düú\+ : ôV’≤<äsêu≤<é.
sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<é.

iii

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

SCERT TELANGANA bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£ düMTø£å eT]j·TT n_Ûeè~Δ ø£$T{Ï düuÛÑT´\T

$X¯«$<ë´\j·T kÕúsTT

Ä#ês¡´ s¡yê« lVü≤], |üPs¡« ñ|ü≈£î\|ü‹, Á<ä$&É $X¯«$<ë´\j·T+, ≈£î|üŒ+.
Ä#ês¡´ mHé. >√|æ, |üPs¡« ñ|ü≈£î\|ü‹, ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é.
Ä#ês¡´ ø√yÓ\ düTÁ|üdüHêï#ês¡´, $ÁXÊ+‘· Ä#ês¡T´&ÉT, ø±ø£rj·T $X¯«$<ë´\j·T+, es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢.
Ä#ês¡´ mdt. $. sêe÷sêe⁄, $ÁXÊ+‘· Ä#ês¡T´&ÉT, ñkÕàìj·÷ $X¯«$<ë´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é.
Ä#ês¡´ ãqï nsTT\j·T´, ‘Ó\T>∑TXÊK, ø±ø£rj·T $X¯«$<ë´\j·T+, es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢.
&܈ˆ mdt. s¡|òüTT, ndæôdº+{Ÿ Ábıô|òdüsY, ‘Ó\T>∑TXÊK, ñkÕàìj·÷ $X¯«$<ë´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é.
&܈ˆ mHé. s¡»ì, ‘Ó\T>∑T $uÛ≤>±~Û|ü‹, &܈ˆ _. ÄsY. n+uÒ<äÿsY kÕs¡«Á‹ø£ $X¯«$<ë´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é.
&܈ˆ õ. u≤\lìyêdü eT÷]Ô, ndæôdº+{Ÿ Ábıô|òdüsY, ‘Ó\T>∑TXÊK, ‘Ó\+>±D $X¯«$<ë´\j·T+, ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢.

$<ë´y˚‘·Ô\T, $wüj·Tì|ü⁄DT\T

&܈ˆ #·Tø±ÿ sêeTj·T´, $<ë´y˚‘·Ô, ôV’≤<äsêu≤<é.
&܈ˆ <äVü≤>±+ kÕ+ãeT÷]Ô, $ÁXÊ+‘· Á|ü<ÛëHê#ês¡T´&ÉT, Á|üuÛÑT‘·« ñbÕ<Ûë´j·T $<ë´ ø£fi≤XÊ\, es¡+>∑˝Ÿ
&܈ˆ q+~ì dæ<Ûë¬s&ç¶, $ÁXÊ+‘· ñ|üHê´dü≈£î&ÉT, Á|üuÛÑT‘·« &çÁ^ ø£fi≤XÊ\, dæ~Δù|≥, yÓT<äø˘ õ˝≤¢.
&܈ˆ q*yÓT\ uÛ≤düÿsY, $ÁXÊ+‘· ñ|üHê´dü≈£î&ÉT, mdt.ÄsY.ÄsY. &çÁ^ ø£fi≤XÊ\, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.
&܈ˆ düT+øϬs&ç¶ Hêsêj·TD¬s&ç¶, $ÁXÊ+‘· Á|ü<ÛëHê#ês¡T´&ÉT, Á|üuÛÑT‘·« &çÁ^ ø£fi≤XÊ\, #·+&É÷s¡T, q\¢>=+&É.
&܈ˆ eTT~>∑+{Ï düTC≤‘ê¬s&ç¶, $ÁXÊ+‘· ñ|üHê´dü≈£îsê\T, ÄsY._.$.ÄsY.ÄsY. ø£fi≤XÊ\, ôV’≤<äsêu≤<é.
y˚DT dü+ø√E, $ÁXÊ+‘· ñ|üHê´dü≈£î&ÉT, Á|üuÛÑT‘·« eTVæ≤fi≤ &çÁ^ ø£fi≤XÊ\, q\¢>=+&É õ˝≤¢.
dü+–XË{Ϻ lìyêdt, ndæôdº+{Ÿ Ábıô|òdüsY, Á|üuÛÑT‘·« &çÁ^ ø£fi≤XÊ\, CÀ–ù|≥, yÓT<äø˘ õ˝≤¢.
<˚X¯|ü‹ lìyêdt, Ä|ò”düsY ÄHé ôdŒwü˝Ÿ &É÷´{Ï, eTTK´eT+Á‹ ø±sê´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D.
&܈ˆ mHé. ñù|+<äsY ¬s&ç¶, dü\Vü‰<ës¡T, $<ë´ dü+düÿs¡D\T, bÕsƒ¡XÊ\ $<ë´XÊK, ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D.
¬ø. ø£èwüíyÓ÷Vü≤Hé sêe⁄, Ábıô|òdüsY, mdt.dæ.Ç.ÄsY.{Ï., ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D.
m+. B|æø£, ñ|üHê´dü≈£îsê\T, $<ë´ Á|üD≤[ø£ $uÛ≤>∑+, mdt.dæ.Ç.ÄsY.{Ï., ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D.
düTes¡í $Hêj·Tø˘, ø√`Ä]¶H˚≥sY, $<ë´ Á|üD≤[ø£ $uÛ≤>∑+, mdt.dæ.Ç.ÄsY.{Ï., ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D.
¬ø.sêCÒ+<äsY ¬s&ç¶, ø√`Ä]¶H˚≥sY, $<ë´ Á|üD≤[ø£ $uÛ≤>∑+, mdt.dæ.Ç.ÄsY.{Ï., ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D.
‘·˝≤¢e»®\ eTùV≤wtu≤ãT, ñ|üHê´dü≈£î&ÉT, õ˝≤¢ $<ë´ •ø£åD dü+düú, ìC≤e÷u≤<é.

πøåÁ‘· kÕúsTT

|ü˝…¢s¡¢ sêeTyÓ÷Vü≤q sêe⁄, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T, õ.|ü.ñ.bÕ., y˚eTT\, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.
$. #Óqïj·T´, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T, õ.|ü.ñ.bÕ., »>∑~Z] q>∑sY, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢.
y=»®\ X¯s¡‘Y u≤ãT, ‘Ó.|ü+., Á|ü.ñ.bÕ.(u≤\Ts¡   u≤*ø£\), d”‘ê|òü˝ŸeT+&ç, ôV’≤<äsêu≤<é.
ne⁄düT\ uÛ≤qTÁ|üø±XŸ, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T, õ.|ü.ñ.bÕ., ˝Àìø£˝≤Hé, yÓT<äø˘ õ˝≤¢.
ø£+<ë&Ó’ s¡+>∑sêE, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T, õ.|ü.ñ.bÕ., s¡+>±|ü⁄s¡+, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢.
m˝Ÿ.myéT. Á|ükÕ<é, ‘Ó.|ü+., Á|ü.ñ.bÕ., Væ≤e÷j·T‘Y q>∑sY, dæ.|æ.m˝Ÿ., n+ãsYù|≥, ôV’≤<äsêu≤<é.
|ü*¢ e÷<Ûä$, ‘Ó.|ü+., uÛ≤s¡rj·T $<ë´uÛÑeHé, Ä‘·à≈£L] sêe÷sêe⁄ bÕsƒ¡XÊ\, p_¢Væ≤˝Ÿ‡, ôV’≤<äsêu≤<é.

iv

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

|ü⁄düÔø£+ >∑T]+∫...

mH√ï @fi¯flqT+&ç ø√{≤¢~ Vü≤è<äj·÷\T Äø±+øÏå+∫q Á|ü‘˚´ø£ ‘Ó\+>±D sêÁwüº ø£\ kÕø±s¡yÓTÆq~.
bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±˝À¢ e÷s¡TŒ\T nìyês¡´yÓTÆHêsTT.

|üsƒ¡q+, n<Ûä´j·Tq+ nH˚$ $<ë´s¡Tú\≈£î eT]+‘·>± dü÷Œ¤]Ôì >∑*Z+#˚$, C≤„Hêìï ô|+#˚$, Äq+<ëìï
ø£*–+#˚$>± m<äT>∑T‘·THêïsTT. >∑‘·+˝Àø£+fÒ sTT|ü&ÉT $<ä´ Ä˝À#·Hê‘·àø£+>±, Äq+<äø£s¡+>±,
düè»Hê‘·àø£+>± e÷]b˛sTT+~. Ç+<äT≈£î ø±s¡D+ ` m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT e÷]q ø±˝≤\ø£qT>∑TD+>±
Ä˝À#·Hê|üs¡T\T, n<Ûä´j·Tqo\Ts¡T, Ä#ês¡´es¡T´\ #·s¡Ã\T, SCERT ø£èwæ |òü*‘·+>± bÕsƒê´+XÊ\ (yê{Ï
ÁbÕ<Ûëq´‘·\‘√) s¡÷|üø£\Œq »]–, |ü⁄düÔø±\T $&ÉT<ä\ ø±e&É+.
SCERT TELANGANA
á j˚T&Ü~ s¡÷bı+~q |ü⁄düÔø±\˝À eTTqT|ü{Ïø£qï ø=ìï Á|ü‘˚´ø£‘·\T #√≥T#˚düTø=ì ñHêïsTT.
ø=‘·Ô>± @s¡Œ&çq ‘Ó\+>±D sêÁwüº+˝Àì bÕsƒ¡´uÛ≤>±\ ìs¡íj·T+˝À ø√s¡<ä–q e÷s¡TŒ\≈£î ÁbÕeTTK´‘·
\_Û+∫+~. düŒwüº+>± |ü]>∑Dq˝ÀìøÏ rdüTø√e\dæq n+XÊ\qT >∑T]Ô+#·&É+, #˚s¡Ã&É+ »]–+~.
n+‘·≈£îeTT+<äT bÕsƒ¡´uÛ≤>±˝À¢ yÓ\T>∑T#·÷&Éì ø=+<äs¡T yÓ’‘ê[≈£î\T, ‘ê´>∑<ÛäqT\T, #·]Á‘·Á|üdæ<äTΔ\T,
ø£e⁄\T, s¡#·sTT‘·\T, ø£fi≤ø±s¡T\T, y˚T<Ûëe⁄\T, $$<Ûä kÕVæ≤‘·´`kÕ+düÿè‹ø£ ø£fi≤s¡÷bÕ\ e+{Ï $wüj·÷˝À¢
‘·–q ÁX¯<äΔ eVæ≤+#·&É+, yê{Ïì bÕsƒê´+XÊ\T>± #˚s¡Ã&É+ »]–+~. n+<äTe\¢, ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·|ü⁄
#ê]Á‘ø· ,£ kÕ+Á|<ü ësTTø£ øfi£ ≤$\Te\T ` d÷ü Œ]¤ <Ô ë‘\· qT >T∑ ]+∫q s#¡ q· \≈î£ dTü BsøÈ¡ ±\+ (ÄsT¡ <Xä Êu≤\› )
‘·s¡Tyê‘·, bÕsƒê´+XÊ\T>± >ös¡e+ <äøÏÿ+~.

á H˚|ü<∏ä´+˝À 7e ‘·s¡>∑‹øÏ #Ó+~q ‘Ó\T>∑Tyê#·ø£+˝À ÁX¯eT ` ø£fi≤kÂ+<äsê´\T, HÓ’‹ø£`kÕ+düÿè‹ø£
$\Te\T, kÕe÷õø£ düeTs¡dü‘·, Á>±eTkÂ+<äs¡´∫Á‘·D, »\dü+s¡ø£åD, $<ë´eX¯´ø£‘·, u≤*ø±$<ä´,
e÷‘·èÁù|eT, eè<äTΔ\|ü≥¢ yÓ’K] ‘·~‘·s¡ Ç‹eè‘êÔ\ bÕsƒê´+XÊ\T #√≥T#˚düT≈£îHêïsTT.

düT$XÊ\ kÕÁe÷»´bÕ\q >±$+∫q ‘=* ‘Ó\T>∑T eTVü‰sêDÏ s¡TÁ<äeT<˚$— ‘Ó\+>±D kÕj·TT<Ûä
b˛sê≥ j÷Ó <TäÛ sê˝q’… ÄsT¡ ≥¢ øe£ T˝≤<$˚ \ J$‘· $Xc‚ Õ\‘√bÕ≥T $<ë´]øú Ï Ädøü ÔÏ ø*£ –+#˚ ø±s&¡ $É .ø±yTé ,
n<äT“¤‘·yÓTÆq ôd\e⁄\T, eTq|ü+&ÉT>∑\T, nH˚ bÕsƒê\qT ñ|üyê#·ø£+˝À uÛ≤>∑+>± #˚s¡Ã&É+ »]–+~.
$<ë´]ú deü TÁ>∑ $ø±kÕìøÏ <√V≤ü <|ä &ü ˚ $<+äÛ >± á bÕsêƒ ´+XÊ\ s÷¡ |øü \£ Œq »]–+~. nsTT‘˚ ‘\Ó +>±D˝À
$ìjÓ÷–düTÔqï ÁøÏj·÷|ü<ë\ $wüj·T+˝À @ø±_ÛÁbÕj·T+ #√≥T#˚düTø√q+<äTq Á|üdüTÔ‘·+ •wüº e´eVü‰]ø£
uÛ≤wüqT $ìjÓ÷–+#·&É+ »]–+~.

Ç+ø=+#Ó+ |ü<äTqT>± jÓ÷∫+#·&É+ ` e´ø°Ôø£]+#·&ÉeTH˚ Á|ü<Ûëq <Û˚´j·÷\‘√ uÛ≤cÕyê#·ø±\
s¡÷|üø£\Œq »]–+~. ì‘·´e´eVü‰s¡+˝Àì uÛ≤cÕkı>∑düT\T, ùd«#êäj·TT‘·yÓTÆq e´ø°Ôø£s¡D kÂø£s¡´+‘√
eTT+<äT≈£î kÕπ>$<Ûä+>± bÕsƒê´+XÊ\ s¡#·q≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£*–+~. Ç+<äTe\¢ ªªeTq #Ó’‘·q´+ ` eTq
uÛ≤wüμμ nH˚ düŒèVü≤‘√ $<ë´]ú Á|ü|ü+#·+ ‘·eT $<ë´Á|ükÕúHêìï eT]+‘· eTT+<äT≈£î kÕ–+#·>∑\>±\H˚
ÄXÊeVü≤dæú‹ Ä$wüÿè‘·yÓTÆ+~. á bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£+ $<ë´s¡Tú˝À¢ $<ë´$\Te\‘√bÕ≥T Ä•+∫q kÕeTsêú´\T
kÕ~Û+#·&ÜìøÏ $X‚wü+>± ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+<äì Äø±+øÏådüTÔHêï+.

‘˚~ : 31`01`2015 bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£ n_Ûeè~Δ ø£$T{Ï,
düú\+ : ôV’≤<äsêu≤<é. ‘Ó\+>±D sêÁwüº+.

v

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î dü÷#·q\T SCERT TELANGANA

♦ ñbÕ<Ûë´j·TT\ |üìuÛ≤sêìï, |üì~Hê\qT <äèwæº˝À ô|≥Tºø=ì Ä#·s¡D≈£î M\T>± bÕsƒê´+XÊ\ dü+K´qT ‘·–Z+∫
s¡÷bı+~+∫q yê#·ø£+ Ç~. ˇø£ HÓ\˝Àì |üì~Hê\qT <äèwæº˝À ô|≥Tºø=ì e÷düyêØ>± bÕsƒê\qT πø{≤sTT+#ês¡T.

♦ ªeTT+<äTe÷≥, bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£+ <ë«sê kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú´μ\qT ‘·|üŒìdü]>± #·<äTyê*. ª$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·qμ\qT
eTT+<äT>± MTs¡T #·<äTyê*. yê{Ïì MT |æ\¢\‘√ #·~$+#ê*. yê]øÏ n$ ns¡úyÓTÆHêjÓ÷ ˝Ò<√ |ü]o*+#ê*.

♦ á yê#ø· ±ìï 180 ø±˝≤+XÊ\qT <èä w˝ºæ À ô|≥Tøº =ì s÷¡ bı+~+#êsT¡ . M{˝Ï À 168 ø±˝≤+XÊ\T bÕsêƒ ´+XÊ\ uÀ<qäÛ ≈î£ ,
$T>∑‘ê ø±˝≤+XÊ\qT ñ|üyê#·ø£+˝Àì n+XÊ\qT #·]Ã+#·&ÜìøÏ $ìjÓ÷–+#ê*.

♦ ñ|üyê#·ø£+˝Àì ˇø=ÿø£ÿ bÕsƒêìøÏ 2 ø±˝≤+XÊ\T $ìjÓ÷–+#ê*.
♦ ñ|üyê#·ø±ìï |æ\¢\‘√ ‘·|üŒø£ #·~$+#ê*. eTTU≤´+XÊ\ô|’q e÷{≤¢&ç+#ê*. |üsƒ¡Hêe>±Vü≤q≈£î dü+ã+~Û+∫q

nuÛ≤´kÕ\qT s¡÷bı+~+∫ ìs¡«Væ≤+#ê*.
♦ dü>∑≥Tq ˇø=ÿø£ÿ bÕsƒêìøÏ 14 ø±˝≤+XÊ\T nedüs¡eTe⁄‘êsTT.
♦ M{Ï˝À ªÄ˝À∫+#·+&ç e÷{≤¢&É+&ç, H˚|ü<∏ä´+ / ñ<˚›X¯+, ø£$|ü]#·j·T+, $<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\Tμ o]¸ø£q Ç∫Ãq

ns¡údü+Á>∑Vü≤D ø£è‘ê´\≈£î ¬s+&ÉT ø±˝≤+XÊ\qT $ìjÓ÷–+#·Tø√yê*.
♦ bÕsƒê´+X¯ $wüj·T+ô|’ #·]Ã+∫ ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&ÜìøÏ bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·T+ ì&ç$ì ã{Ϻ ¬s+&ÉT qT+&ç Hê\T>∑T

ø±˝≤+XÊ\ es¡≈£î πø{≤sTT+#·Tø√yê*. Ç+<äTø£qT>∑TD+>± bÕsƒêìï $uÛÑõ+∫ s√eTHé n+¬ø˝À¢ dü÷∫+#ês¡T.
♦ ªÇ$#˚j·T+&çμ ˝À Ç∫Ãq nuÛ≤´kÕ\˝À $ì, ns¡ú+ #˚düTø=ì, Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+ nuÛ≤´kÕìøÏ 1 ø±˝≤+X¯+,

<Ûësêfi¯+>± #·<äTe&É+ ` ns¡ú+ #˚düTø=ì Á|ü‹düŒ+~+#·&É+ nuÛ≤´kÕìøÏ 1 ø±˝≤+X¯+, d”«j·Ts¡#·q nuÛ≤´kÕìøÏ 2
ø±˝≤+XÊ\T, düè»Hê‘·àø£‘· / Á|üX¯+dü nuÛ≤´kÕìøÏ 1 ø±˝≤+X¯+, |ü<äC≤\+, yê´ø£s¡D≤+XÊ\≈£î ø£*|æ 2 ø±˝≤+XÊ\T,
ªÁbÕC…≈£îº|üìμì Á|ü<ä]Ù+|üCÒdæ #·]Ã+#·&ÜìøÏ 1 ø±˝≤+XÊìï πø{≤sTT+#·Tø√yê*.
♦ bÕsƒ¡+ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À Ç∫Ãq ªÄ˝À∫+#·+&ç ` e÷{≤¢&É+&çμ nH˚ n+XÊ\T ñqTàFø£s¡D≈£î dü+ã+~Û+∫q$. M{Ïì
|üP]Ô ‘·s¡>∑‹ ø£è‘·´+>± ìs¡«Væ≤+#ê*.
♦ bÕsƒê´+X¯+ ñ<˚›X¯+ / H˚|ü<∏ä´+, bÕsƒ¡´uÛ≤>∑ $esê\T, ø£$|ü]#·j·T+˝Àì n+XÊ\qT |æ\¢\‘√ #·~$+∫ #·]Ã+#ê*.
♦ ª$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\Tμ˝Àì ns¡údü+Á>∑Vü≤Dø£è‘ê´\qT e´øÏÔ>∑‘· ø£è‘ê´\T>± ìs¡«Væ≤+#ê*. Ç+<äTø√dü+ ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À
‘·|üŒìdü]>± ì|òüT+≥Te⁄\qT n+<äTu≤≥T˝À ñ+#ê*.
♦ bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·T+ |ü≥¢ |æ\¢\≈£î ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&ÜìøÏ #·sêÃ|ü<äΔ‹, Á|üXÀï‘·Ôs¡ |ü<äΔ‹, ø£<∏ëø£<∏äq+, Á|ü<äs¡ÙHê
|ü<äΔ‹, Hê≥ø°ø£s¡D e+{Ï |ü<äΔ‘·T\qT Äj·÷ bÕsƒê\ dü«uÛ≤yêìï ã{Ϻ ñ|üjÓ÷–+#ê*. bÕsƒ¡+ eT<Ûä´˝À ªÄ˝À∫+#·+&ç`
#Ó|üŒ+&çμ nH˚ ù|s¡T‘√ >∑&ç˝À Á|üX¯ï\THêïsTT. M{Ïì bÕsƒ¡+ uÀ~Û+#˚ düeTj·T+˝À n&É>±*. Ä˝À∫+∫ »yêãT\T
#Ó|üeTHê*.
♦ bÕsƒ¡+ uÀ~Û+#·&ÉeT+fÒ $wüj·÷ìï $e]+#·&É+ e÷Á‘·y˚T ø±<äT. <ë+{À¢ì $\Te\qT, ø£$ Vü≤è<äj·÷ìï, n+‘·sêsêúìï
|æ\¢\T ns¡ú+ #˚düT≈£îH˚˝≤ #·÷&Ü*. Ç+<äTø√dü+ Ä˝À∫+|üCÒùd Á|üX¯ï\T n&É>±*. |ü<äã+<Ûë\T, C≤rj·÷\T,
Ä˝À#·Hê‘·àø£, dü+<˚XÊ‘·àø£ yêø±´\|ü≥¢ #·s¡Ã<ë«sê, Á|ü•ï+#·&É+ <ë«sê |æ\¢˝Ò ne>±Vü≤q bı+<˚≥≥T¢ #˚j·÷*. |æ\¢\
n_ÛÁbÕj·÷\qT #Ó|æŒ+#·&É+, düeTø±©q n+XÊ\‘√ nq«sTT+#·&É+, ãVüQø√D≤˝À¢ $X‚¢wæ+#·&É+ »s¡>±*.
♦ ªÇ$#˚j·T+&çμ˝Àì nuÛ≤´kÕ\T |æ\¢\ uÛ≤cÕkÕeTsêú´\qT ô|+bı+~+#·&ÜìøÏ ñ<˚›•+∫q$. M{Ïì |æ\¢˝Ò kı+‘·+>±
sêùd≥≥T¢ #·÷&Ü*.
♦ ˇø=ÿø£ÿ nuÛ≤´kÕìøÏ πø{≤sTT+∫q ø±˝≤+XÊ\˝À |æ\¢\T yê{Ïì m{≤¢ sêj·÷˝À ne>±Vü≤q ø£*Œ+#ê*. |æ\¢\T sêdæq
n+XÊ\qT |ü]o*+∫ dü]~<ë›*.
♦ |æ\¢\T kı+‘·+>± sêj·T&Üìï Áb˛‘·‡Væ≤+#ê*. ¬>’fi¯ófl, düº&ûyÓT{°]j·Tfi¯ófl, Á|üX¯ï\ u≤´+≈£î\T e+{Ï$ #·÷dæ sêj·T&Üìï
|üP]Ô>± ìùw~Û+#ê*. m+<äTø£+fÒ |üØø£å˝À¢ |ü⁄düÔø£+˝Àì Á|üX¯ï\T ñqï$ ñqï≥T¢>±H˚ sêe⁄. Ç{≤¢+{Ï dü«uÛ≤e+ ø£*–q
Á|Xü ï¯ \T ekÕsÔ TT. bÕs+¡ƒ ˝Àì nu≤Û ´kÕ\qT kı+‘+· >± sêjT· >*∑ qZ |\æ \¢ T e÷Á‘y· T˚ M{øÏ Ï deü ÷<ëÛ Hê\T sêjT· >\∑ T‘Z êsT¡ .
♦ ª$ì, ns¡ú+#˚düTø=ì Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+μ n+XÊìøÏ d+ü ã+~+Û ∫q Á|üX¯ï\qT |üP]Ô ‘s· ¡>‹∑ øè£ ‘·´+>± ìs¡«Væ≤+#ê*.
ª<Ûësêfi¯+>± #·<äTe&É+ ` ns¡ú+ #˚düTø=ì Á|ü‹düŒ+~+#·&É+μ n+XÊìøÏ ñ<˚›•+∫q nuÛ≤´kÕ\qT e´øÏÔ>∑‘· ø£è‘·´+>±
ìs«¡ V≤æ +#ê*.
♦ ªd«” jT· s#¡ q· μ nu≤Û ´d+ü ˝Àì \|Tüò Tdeü ÷<ëÛ q Á|Xü ï¯ \qT bÕs+¡ƒ uÀ~+Û #≥˚ |ü &˚ Ç+{|Ï ìü >± Çyê«*. yê´dsü ÷¡ |ü deü ÷<ëÛ q
Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T&ÜìøÏ |üP]Ô ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À #·s¡Ã ìs¡«Væ≤+#ê*. Ä ‘·sê«‘· e´øÏÔ>∑‘·+>± sêsTT+#ê*.
yê{Ïì #·~$+#ê*. |æ\¢\T sêdæq n+XÊ\qT uÛ≤yê‘·àø£+>±, yêø±´\T, |ü<ë\T, nø£ås¡<√cÕ\ |üs¡+>± dü]#˚j·÷*.

vi

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

♦ ªdèü »Hê‘à· ø‘£ /· Á|Xü +¯ dμü ≈î£ d+ü ã+~+Û ∫q Á|Xü ï¯ \≈î£ |\æ \¢ T deü ÷<ëÛ Hê\T sêjT· &ÜìøÏ ‘–· q ñ<ëV≤ü sD¡ *∫à ne>±V≤ü q

ø£*Œ+#ê*. »≥¢˝À sêj·TeTHê*. M{Ïì Á|ü<ä]Ù+|üCÒdæ #·s¡Ã<ë«sê dü]~<ë›*. Ä ‘·s¡Tyê‘· M{Ïì e´øÏÔ>∑‘·+>±

sêj·TeTHê*
♦ ªÁbÕC…≈£îº |üqT\μqT ≈£L&Ü Ç<˚$<Ûä+>± ìs¡«Væ≤+#ê*.
♦ ª|<ü Cä ≤\ $ìj÷Ó >+∑ , u≤Û wqü T >T∑ ]+∫ ‘\Ó TdTü ≈î£ +<ë+μ˝Àì nu≤Û ´kÕ\ô|’ ø=ìï ñ<ëV≤ü sD¡ \‘√ ne>±V≤ü q ø*£ Œ+#ê*.
♦ bÕsƒ¡+ |üP]Ô ø±e&ÉeT+fÒ ªÄ˝À∫+#·+&ç e÷{≤¢&É+&çμ nH˚ ñqTàFø£s¡D n+X¯+‘√ yÓTT<ä\Tø=ì bÕsƒ¡+˝À ∫es¡

Ç∫Ãq ªdü÷øÏÔμ es¡≈£î nìï n+XÊ\qT Á|üD≤[ø±ã<äΔ+>± ìs¡«Væ≤+∫ ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&É+. Ç+<äTø£qT>∑TD+>±

ñbÕ<Ûë´j·TT\T ‘·j·÷s¡Tø±yê*.
♦ Ç+<äTø√dü+ ñbÕ<Ûë´j·TT\T yê]¸ø£, bÕsƒ¡´ Á|üD≤[ø£\T s¡÷bı+~+#·Tø√yê*.
♦ yê]¸ø£ Á|üD≤[ø£˝À øÏ+~ n+XÊ\T+{≤sTT.
SCERT TELANGANA
1) ‘·s¡>∑‹ 2) düu…®≈£îº ($wüj·T+) 3) nedüs¡yÓTÆq ø±˝≤+XÊ\ dü+K´

4) $<ë´dü+e‘·‡s¡+ |üPs¡Ôj˚T´dü]øÏ kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú´\T

5) e÷düyêØ>± bÕsƒê\ $uÛÑ»q

e÷dü+ uÀ~Û+#˚ bÕsƒ¡+ nedüs¡yÓTÆq ø±˝≤+XÊ\T nedüs¡yÓTÆq ìs¡«Væ≤+#ê*‡q

ù|s¡T eqs¡T\T / kÕeTÁ– ø±s¡´Áø£e÷\T, dæ.dæ.Ç.

6) ñbÕ<Ûë´j·TT&ç Á|ü‹düŒ+<äq\T 7) Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TTì dü\Vü‰\T, dü÷#·q\T
♦ ˇø£ bÕsƒêìï <äèwæº˝À ô|≥Tº≈£îì bÕsƒ¡´Á|üD≤[ø£qT øÏ+~ $<Ûä+>± s¡÷bı+~+#·Tø√yê*.

1) bÕsƒ¡+ ù|s¡T 2) nedüs¡yÓTÆq ø±˝≤+XÊ\ dü+K´ 3) bÕsƒ¡+ <ë«sê kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú´\T

4) ø±˝≤+XÊ\ yêØ>± $uÛÑ»q

ø±˝≤+X¯+ dü+K´ uÀ<ÛäHê+X¯+ uÀ<Ûäq eP´Vü≤+ kÕeTÁ– eT÷˝≤´+ø£q+

5) ñbÕ<Ûë´j·TT&ç ‘·j·÷Ø (dü+dæ<äΔ‘·), n<äq|ü⁄ düe÷#ês¡ùdø£s¡D 6) ñbÕ<Ûë´j·TT&ç Á|ü‹düŒ+<äq\T
♦ Á|ü‹ø±˝≤+X¯+˝À uÛ≤cÕuÀ<ÛäqqT øÏ+~ k˛bÕHê\ Á|üø±s¡+ ìs¡«Væ≤+#ê*. n$ `

I. ñb˛<ëÈ‘·+ : |\ü Tø]£ +|⁄ü, ñqTàFøs£ D¡ , o]¸ø± Á|øü ≥£ q, ñ<X›˚ +¯ , ø$£ |]ü #j· T· + ˝<Ò ë |\ü ø]£ +|⁄ü, |⁄üqXï sD¡ .
II. bÕsƒê´+X¯uÀ<Ûäq #·s¡Ã ` ne>±Vü≤q : $<ë´sT¡ \ú Á|øü ±X¯ |sü q¡ƒ +, ñbÕ<ëÛ ´jT· T\ Ä<sä Ù¡ |sü q¡ƒ +, eTÚq|sü q¡ƒ +,

ns¡údü+Á>∑Vü≤D+, bÕsƒê´+X¯ $wüj·T+ô|’ #·s¡Ã ` ne>±Vü≤q.
III. ªÇ$ #˚j·T+&çμ Ä<Ûës¡+>± kÕeTsêú´\ kÕ<Ûäq.
♦ uÛ≤cÕuÀ<ÛäqqT bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±\πø |ü]$T‘·+ #˚j·T≈£L&É<äT. bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·÷ìï, n+‘·sê®˝≤ìï (Ç+≥¬sï{Ÿ),
y˚T>∑C…’Hé\T, yêsêÔ|üÁ‹ø£\T, u≤\kÕVæ≤‘·´+ e+{Ï$ ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îH˚≥≥T¢ #·÷&Ü*.
♦ ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À |æ\¢\T ùd«#·Ã¤>± e÷{≤¢&É&É+, Á|ü•ï+#˚ yê‘êes¡D≤ìï ø£*Œ+#ê*.
♦ ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À uÛ≤cÕyê‘êes¡D≤ìï ø£*Œ+#·&ÜìøÏ nedüs¡yÓTÆq ì|òüT+≥Te⁄\T, ø£e⁄\ J$‘· #·]Á‘·\T, <äèX¯´ÁX¯eD
kÕeTÁ– e+{Ï$ düeT≈£Ls¡TÃø=ì $ìjÓ÷–+#ê*. Ç+≥¬sï≥T ñ+fÒ ø£$ |ü]#·j·T+ ø√dü+ yê&ÉTø√yê*.
♦ bÕsƒ¡XÊ\˝À uÛ≤cÕ_Ûeè~ΔøÏ <√Vü≤<ä|ü&˚ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T, uÛ≤c˛‘·‡yê\T, u≤\ø£$düy˚Tàfi¯Hê\T, eø£Ô è‘·«, yê´düs¡#·q
b˛{°\T, yê]¸ø√‘·‡yê\T e+{Ï$ ìs¡«Væ≤+#ê*.
♦ |æ\¢\T sêdæq düè»Hê‘·àø£ n+XÊ\qT dü+ø£\q+ #˚dæ ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À Á|ü<ä]Ù+#ê*.
♦ @ bÕsƒêìï (n+XÊìï) uÀ~ÛdüTÔHêï dü+<äsꓤqTkÕs¡+>± HÓ’‹ø£, e÷qMj·T $\Te\T, ø£fi¯\T, dü+düÿ è‹, C≤rj·T‘·,
düe÷q‘·«+, XÊÁd”Ôj·T<äèwæº, |üsê´es¡D |ü]s¡ø£åD, Á|ü‘˚´ø±edüsê\T >∑\ |æ\¢\|ü≥¢ düVü‰qTuÛÑ÷‹ ‘·~‘·sê+XÊ\ô|’
#]· Ã+|Cü jÒ ÷· *.
♦ dæ\ãdt |üP]Ôø±e&ÉeT+fÒ bÕsƒê\T |üP]Ô#˚j·T&É+ e÷Á‘·y˚T ø±<äT. bÕsƒê\ Ä<Ûës¡+>± kÕeTsêú´\T kÕ~Û+#·&É+.
ø±ã{Ϻ bÕsƒ¡+ ∫es¡ Ç∫Ãq d”«j·T eT÷˝≤´+ø£q+ Ä<Ûës¡+>± ìsêΔ]+∫, nedüs¡yÓTÆ‘˚ |ü⁄qs¡uÛ≤´dü+ ø£*–+#ê*.

vii

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

e+<˚e÷‘s· +¡ T C≤rj·T ^‘·+

- ã+øÏ+#·+Á<ä #Û·≥Ø® - s¡M+Á<äHê<∏é sƒê>∑÷sY

e+<˚e÷‘·s¡+, e+<˚e÷‘·s¡+ »q>∑DeTq n~ÛHêj·Tø£ »j·TùV≤ !

düT»˝≤+ düT|òü˝≤+ eT\j·T» o‘·˝≤+ uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑´ $<Ûë‘ê !

SCERT TELANGANAdüdü´XÊ´eT˝≤+ e÷‘·s¡+— e+<˚e÷‘·s¡+ |ü+C≤ã dæ+<Ûé >∑T»sê‘· eTsêsƒê,

X¯óÁuÛÑCÀ´‘ê‡ ï |ü⁄\øÏ‘· j·÷$T˙+ Á<ë$&É ñ‘·ÿfi¯ e+>± !

|òü⁄\¢ ≈£îdüT$T‘· Á<äTeT<äfi¯ XÀ_Û˙+ $+<Ûä´ Væ≤e÷#·\ j·Te≠Hê >∑+>±,

düTVü‰dæ˙+ düTeT<ÛäTs¡ uÛ≤wæD°+ ñ#·Ã\ »\~Û ‘·s¡+>± !
düTK<ë+ es¡<ë+ e÷‘·s¡+ e+<˚e÷‘·s¡+. ‘·e X¯óuÛÑHêy˚T C≤π> !
‘·e X¯óuÛÑ Ä•wü e÷π> !

>±ùV≤ ‘·e »j·T >±<∏ë !

»q>∑D eT+>∑fi¯<ëj·Tø£ »j·TùV≤ !

uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑´ $<Ûë‘ê !

»j·TùV≤ ! »j·TùV≤ ! »j·TùV≤ !

T»j·T »j·T »j·T »j·TùV≤ !

Á|ü‹»„

- ô|’&çeTÁ] y˚+ø£≥ düTu≤“sêe⁄

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ Hê e÷‘·èuÛÑ÷$T.
uÛ≤s¡rj·≠\+<äs¡÷ Hê düVü≤À<äs¡T\T.

H˚qT Hê <˚XÊìï Áù|$TdüTÔHêïqT.
düTdü+|üqïyÓTÆq, ãVüQ$<ÛäyÓTÆq Hê <˚X¯ yês¡dü‘·« dü+|ü<ä Hê≈£î >∑s¡«ø±s¡D+.

BìøÏ ns¡Ω‘· bı+<ä&ÜìøÏ düs¡«<ë H˚qT ø£èwæ #˚kÕÔqT.
Hê ‘·*¢<ä+Á&ÉT*ï, ñbÕ<Ûë´j·TT*ï, ô|<ä›\+<ä]ï >ös¡$kÕÔqT.

Á|ü‹yê]‘√qT eTsê´<ä>± q&ÉT#·Tø=+{≤qT.
»+‘·Te⁄\|ü≥¢ <äj·T‘√ ñ+{≤qT.

Hê <˚X¯+|ü{¢, Hê Á|ü»\|ü{¢, ùdyêìs¡‹ ø£*– ñ+{≤qì Á|ü‹»„ #˚düTÔHêïqT.
yê] ÁX‚jÓ÷_Ûeè<äTΔ˝Ò Hê Äq+<ëìøÏ e∂\+.

viii

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

s¡÷|üø£\Œq˝À bÕ˝§Zqïyês¡T

düTes¡í $Hêj·Tø˘, ø√`Ä]¶H˚≥sY, SCERT TELANGANA ne⁄düT\ uÛ≤qTÁ|üø±XŸ, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,

$<ë´Á|Dü ≤[ø,£ bÕs´¡ƒ |⁄üdøÔü £ $u≤Û >+∑ , õ.|ü.ñ.bÕ., ˝Àìø£˝≤Hé, yÓT<äø˘ õ˝≤¢.
sêh $<ë´|]ü XÀ<qäÛ , •øDå£ d+ü d,úü ‘Ó\+>±D, ôV≤’ <sä êu≤<.é
ø£+<ë&Ó’ s¡+>∑sêE, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,
y=»®\ X¯s¡‘Y u≤ãT, uÛ≤c˛bÕ<Ûë´j·TT&ÉT,
õ.|ü.ñ.bÕsƒ¡XÊ\, s¡+>±|ü⁄s¡+, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢.
Á|ü.ñ.bÕ., d”‘ê|òü˝ŸeT+&ç, ôV’≤<äsêu≤<é.
$. #Óqïj·T´, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,
|ü˝…¢s¡¢ sêeTyÓ÷Vü≤q sêe⁄, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,
õ.|ü.ñ.bÕ., »>∑~Z] q>∑sY, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢.
õ.|ü.ñ.bÕ., y˚eTT\, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.
n˝≤«\ \ø£åàDeT÷]Ô, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,
m˝Ÿ.myéT. Á|ükÕ<é, uÛ≤c˛bÕ<Ûë´j·TT&ÉT,
õ.|ü.ñ.bÕ. }s¡Tø=+&Éù|≥, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.
Á|ü.ñ.bÕ., dæ.|æ.m˝Ÿ., n+ãsYù|≥, ôV’≤<äsêu≤<é.
<=&Ó¢ XÊs¡<ä, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,
|ü*¢ e÷<Ûä$, uÛ≤c˛bÕ<Ûë´sTTì,
õ.|ü.ñ.bÕ. m&É|ü*¢, ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢.
uÛ≤s¡rj·T $<ë´uÛÑeHé, Ä‘·à≈£L] sêe÷sêe⁄ bÕsƒ¡XÊ\,
p_¢Væ≤˝Ÿ‡, ôV’≤<äsêu≤<é. eT~› eqC≤¬s&ç¶, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,

ø=+&ÉT »Hês¡›Hé, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T, Á|ü.ñ.bÕ., >∑&ç¶ nHêïs¡+, ôV’≤Á<ëu≤<é õ˝≤¢.

õ.|ü.ñ.bÕ. eT+∫sê´\, Ä~˝≤u≤<é õ˝≤¢. eTVü≤à<é wüØ|òt, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,

|üdüTq÷{Ï kÕ+ãj·T´, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T, õ.|ü.ñ.bÕ. eTT~e÷DÏø˘, yÓT<äø˘ õ˝≤¢.

õ.|ü.ñ.bÕ. »>∑Zj·T´ù|≥, es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢. ô|~›+{Ï nXÀø˘≈£îe÷sY, ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT,

&܈ˆ _.$.j·THé.kÕ«$T, ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT, j·TT.|æ.mdt. sêe÷Jù|≥, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.

õ˝≤¢ $<ë´ •ø£åD≤ dü+düú, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢. u…C≤®s¡|ü⁄ $H√<é ≈£îe÷sY, j·Tdt.m.,

eTÁ]ô|*¢ lìyêdüT, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T, õ.|ü.ñ.bÕ., >±–˝≤¢|üPsY, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.

Á|.ü u≤.ñ.bÕ. (ñs÷¡ › MT&jç T· +), eTTøs£ +¡ |⁄üs,¡ øØ£ +q>s∑ Y õ˝≤.¢ düj·T´<é eTrHé nVü≤à<é,

õ.|ü.ñ.bÕ., p\÷s¡T, q\¢>=+&É õ˝≤¢.

∫Á‘·ø±s¡T\T

≈£L¬sfi¯fl Áoìyêdt, Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT&ÉT, {Ï.$. sê+øÏwüHé, Á&ÜsTT+>¥ e÷düºsY

õ.|ü.ñ.bÕ. ≈£îπsà&ÉT, q˝§Z+&É õ˝≤¢. õ.|ü.ñ.bÕ. <äT<Ó›&É, yÓT<äø˘ õ˝≤¢.

_. øÏc˛sY ≈£îe÷sY, ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT, e&˚¶|ü*¢ yÓ+ø£fÒwt, ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT,

j·TT.|æ.mdt. ñ≥÷ÿsY, q˝§Z+&É õ˝≤¢. |æ.mdt., k˛eTes¡+, q˝§Z+&É õ˝≤¢.

¬ø.u≤ãT, Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT&ÉT, <ëdæ düT<äs¡ÙHé, ∫Á‘·ø±s¡T&ÉT,

õ.|ü.ñ.bÕ. eõ®|ü*¢, ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢. Hê>±s¡T®qkÕ>∑sY, q˝§Z+&É õ˝≤¢.

≈£L¬sfi¯fl sê|òüTyê#ê], Á&ÜsTT+>¥ e÷düºsY, #Ó+#·\ yÓ+ø£≥s¡eTD, ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT,

õ.|ü.ñ.bÕ. qøÏπsø£˝Ÿ, q˝§Z+&É õ˝≤¢. |æ.mdt., fÒ≈£îeT≥¢, q˝§Z+&É õ˝≤¢.

_.$.ÄsY. #ê], ∫Á‘·ø±s¡T&ÉT |æ. Ä+&Üfi¯eTà, ∫Á‘·ø±]DÏ

nø£&É$Tø˘ ndæôdº+{Ÿ, ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é n+ãsYù|≥, ôV’≤<äsêu≤<é.

&ç.{Ï.|æ., ˝Ò W{Ÿ   &çC…’ì+>¥ : eT\¢+bÕ{Ï ø£ècÕísêe⁄, s¡•à Á>±|òæø˘‡, ôV’≤<äsêu≤<é.

ix

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

SCERT TELANGANA

x

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

7e ‘·s¡>∑‹

$wüj·Tdü÷∫ø£

SCERT TELANGANAÁø£.dü+ bÕsƒ¡+ ù|s¡Tø£$ / s¡#·sTT‘·Ç‹eè‘·Ô+ Á|üÁøÏj·T HÓ\ |ü⁄≥

1. #·<äTe⁄ ø=i$ >√|üsêE $<ä´ ÄeX¯´ø£‘· ø£<∏ëø±e´+ pHé 2

2. Hêj·TqeTà eè<äTΔ\|ü≥¢ yÓ’K] / ø£<∏ëìø£ p˝…’ 10
≈£î≥T+ã $\Te\T

3. X¯‘·ø£ düT<Ûä X¯‘·ø£ ø£e⁄\T HÓ’‹ø£ $\Te\T X¯‘·ø£+ p˝…’ 20

4. neTà C≤„|üø±\T {Ï.ø£èwüíeT÷]Ô j·÷<äyé e÷‘·èÁù|eT e#·q ø£$‘· Ä>∑wüߺ 32

5. |ü˝…¢ n+<ë\T Ä∫à y˚+ø£{≤#ês¡T´\T Á>±eTkÂ+<äs¡´∫Á‘·D ø±e´+ Ä>∑wüߺ 42

6. Áù|s¡D &܈ˆ m.|æ.C…. nãT›˝Ÿ ø£˝≤+ e´øÏÔ‘·« $ø±dü+ Ä‘·àø£<∏ä ôdô|º+ãs¡T 54

7. •*Œ >∑Ti¿+ C≤wüßyê ø£fi≤kÂ+<äs¡´+ K+&Éø±e´+ nø√ºãs¡T 64

8. Á>±e÷\˝Àì y˚&ÉTø£\T <˚e⁄\|ü*¢ sêe÷qT»sêe⁄ kÕ+düÿè‹ø£ $\Te\T πs&çjÓ÷Á|üdü+>∑+ qe+ãs¡T 72
Áø°&Ü$H√<ë\T

9. @≈£î\+? #Ós¡ã+&É sêE kÕe÷õø£ düŒèVü≤ π>j·T+ qe+ãs¡T 84
10. d”‘· ÇcÕº\T u≤*ø± $<ä´ ãTÁs¡ø£<∏ä &çôd+ãs¡T 92

11. l\T bı+–q Je>∑&ɶ sêj·TÁb˛\T düTu≤“sêe⁄ <˚X¯uÛÑøÏÔ π>j·T+ »qe] 106

12. sêDÏ X¯+ø£s¡eTà #ê]Á‘·ø£ Ms¡>±<∏ä π>j·Tø£<∏ä |òæÁãe] 116

ñ|üyê#·ø£+

1. n<äT“¤‘·yÓTÆq ôd\e⁄\T p˝…’ 128

2. s¡TÁ<äeT<˚$ Ä>∑wüߺ 133

3. eTq |ü+&ÉT>∑\T ôdô|º+ãs¡T 140
4. www.ø±s¡&É$.ø±yéT qe+ãsY 147

5. Äs¡T≥¢ ø£eT˝≤<˚$ &çôd+ãsY 156

|ü<ë\T`nsêú\T   $X‚cÕ+XÊ\T 160

>∑eTìø£ : 1. bÕsƒ¡+˝À |ü⁄e⁄« >∑Ts¡TÔ>∑\ |ü<ë´\T ø£+sƒ¡düú+ #˚j·÷*.

2. $wüj·Tdü÷∫ø£˝À >∑Ts¡TÔ>∑\ bÕsƒê\qT ø±+b˛õ{Ÿ ø√s¡T‡yês¡T

#·<äTyê*‡q nedüs¡+˝Ò<äT.

SCERT TELANGANA 1. #·<äTe⁄

` ø=i$ >√|üsêE

#·<äTe+&ç ` Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

‘˚ˆˆ^ˆˆ Ä≥˝≤&ÉT y˚fi¯\j·T+<äT Hê&Ée\j·TT
»<äTe⁄ø=q"<ä>∑T y˚fi¯\" »<äTe e\j·TT
q≥T¢ø±≈£îqï Hês√>∑´ eT+‘·]+#·T
<ëq, y˚T<ÛädüT‡ ã\V”≤q eTÚqT düTeTTà.

Á|Xü ï¯ \T

1. Ä≥\T m+<äT≈£î Ä&ÉTø√yê*? m|ü&ÉT Ä&ÉTø√yê*?
2. @ düeTj·T+˝À #·<äTe⁄ø√yê*? m+<äT≈£î?
3. Ä≥\T Ä&É≈£î+&Ü {°.M #·÷dü÷Ô ≈£Ls¡TÃ+fÒ @eTÚ‘·T+~?
4. #·<äTe⁄ dü]>±Z #·<äTe⁄ø√≈£î+fÒ @eTÚ‘·T+~?

bÕsƒ¡+ H˚|ü<∏ä´+ / ñ<˚›X¯+

ˇø£|ü&ÉT ñ»®sTTì sêC≤´ìøÏ sêE $Áø£e÷s¡Tÿ&ÉT. n‘·ì ‘·sê«‘· ø±\+˝À uÛÀ»sêE Ä sêC≤´ìï
|ü]bÕ*+#ê&ÉT. uÛÀ»sêE $Áø£e÷s¡Tÿì ø£<∏ä\T nH˚ø£+>± $H˚yê&ÉT. Ä ø£<∏ä˝À¢ ø£eT˝≤ø£s¡Tì ø£<∏ä ˇø£{Ï.
ø£eT˝≤ø£s¡TìøÏ #·<äTe⁄ |ü≥¢ m≥Te+{Ï ÄdüøÏÔ ˝Ò<äT. ‘·+Á&ç Á‹$Áø£eTT&ÉT #·<äTe⁄ >=|üŒ‘·Hêìï ‘Ó\T|ü⁄‘·÷
ø=&ÉT≈£îqT eT+<ä*kÕÔ&ÉT. eT+<ä*+∫q $<Ûëq+, ø£eT˝≤ø£s¡T&ÉT e÷]q |ü<äΔ‹, á bÕsƒ¡+˝À ñqï~.

#·<äTe⁄ jÓTTø£ÿ ÄeX¯´ø£‘·qT ‘Ó*j·TC…|üŒ&É+ á bÕsƒ¡+ ñ<˚›X¯+.

2 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

bÕsƒ¡´uÛ≤>∑ $esê\T

á bÕsƒ¡+ ªø£<∏ëø±e´+μ Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~q~. $$<Ûä ø£<∏ä\
düe÷Vü‰s¡ø±e´+ ø£<∏ëø±e´+. Bì˝À edüTÔe⁄ Á|ü<Ûëq+. s¡eTD°j·T
ø£<∏äq $<Ûëq+ ø£*–q ø±e´y˚T ø£<∏ëø±e´+. ˙‹ì, e´eVü‰s¡ <äø£å‘·qT
ø±s¡´≈£îX¯\‘·qT, ñ‘·ÔeT>∑TD≤\qT ô|+bı+~+#˚ ø£<∏ä\T Ç+<äT˝À ñ+{≤sTT.

ø=i$ >√|üsêE s¡∫+∫q dæ+Vü‰düq <ë«Á‹+•ø£ #·‘·TsêúXÊ«dü+˝ÀìBø£<∏ä.
uÛÀ»sêE≈£î ‘=$Tà<äe kÕ\uÛÑ+õø£ á ø£<∏äqT #Ó|æŒ+~.
SCERT TELANGANA
15e X¯‘êã›+ ø£$ |ü]#·j·T+

ø=i$ >√|üsêE ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ø±e÷+_ø£, ø=i$ ø£düesêE. >√|üsêE
ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢˝Àì ;Û+>∑˝Ÿ ÁbÕ+‘·+yê&ÉT. Hê{Ï |ü*¢ø=+&É dü+kÕúHêBÛX¯ó&ÉT,
eTVü‰sêE sêD≤ eT\¢q ÄkÕúq |ü+&ç‘·T&ÉT. kÕVæ≤‘·´+‘√bÕ≥T sê»˙‹, #Û·+<ädüT‡,
jÓ÷>∑+, CÀ´‹wü+ yÓTT<ä˝…’q XÊÁkÕÔ\˝À Á|üMDT&ÉT. n+<ä]ø° düT\uÛÑ+>± ns¡úeTj˚T´
$<Ûä+>± ø£<∏ä\T #Ó|üŒ&É+ áj·Tq Á|ü‘˚´ø£‘·.

$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\T

bÕsƒ¡+˝Àì u§eTà\T #·÷&É+&ç. bÕsƒ¡+ eTT+<äTqï Á|üy˚•ø£ #·<äTe+&ç. bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï
}Væ≤+#·+&ç.
bÕsƒêìï #·<äTe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\øÏ+<ä ^‘·\T ^j·T+&ç.
ns¡ú+ø±ì |ü<ë\qT, yêø±´\qT >∑T]+∫ MT $TÁ‘·T\‘√ #·]Ã+#·+&ç.
bÕs´¡ƒ |⁄ü døÔü +£ ∫esq¡ ñqï ª|<ü ë\T ` nsê\ú Tμ |{ü øºÏ £ #÷· d,æ ‘*Ó jT· ì |<ü ë\≈î£ nsê\ú qT ‘\Ó TdTü ø=+&.ç

Á|üy˚•ø£

#·<äTe⁄ eTìwæ˝À $y˚ø±ìï y˚T˝§ÿ*|æ $C≤„qe+‘·T&çì #˚düTÔ+~. $C≤„q+ e\¢ $qj·T+,
|üs√|üø±s¡ãT~Δ, ˝Öø£´+, <Ûäs¡àìs¡‹, Ä<äs¡ÙJeq+ e+{Ï ñ‘·ÔeT>∑TD≤\T n\e&ÉT‘êsTT. ‘·eT |æ\¢\T
ñ‘·ÔeT bÂs¡T\T>± e÷sê\ì ‘·*¢<ä+Á&ÉT\+‘ê ø√s¡T≈£î+{≤s¡T. #·<äTe⁄|ü≥¢ ìs¡¢ø£å´+ eVæ≤+#˚ |æ\¢\
>∑T]+∫ m+‘√ u≤<Ûä|ü&É‘ês¡T. $Áø£e÷s¡ÿ eTVü‰sêE jÓTTø£ÿ |ü⁄s√Væ≤‘·T&Ó’q Á‹$Áø£eTT&ÉT, ‘·q
ø=&ÉT≈£î ø£eT˝≤ø£s¡T&ÉT dü]>±Z #·<äTe⁄ø√e&É+ ˝Ò<äì eT<∏äq|ü&ܶ&ÉT. ø=&ÉT≈£î≈£î m{≤¢ Væ≤‘·e⁄ |ü*ø±&√
bÕsƒ¡+ <ë«sê ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+!

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 3

I

Ä.yÓˆˆ uÛÑ{Ϻ eT+Á‹— ôd’q´bÕ* >√$+<ä #·+ 1
Á<äT"&ÉT— Á‹$Áø£eTT&ÉT |ü⁄s√Væ≤‘·T+&ÉT—
q|üs√Væ≤‘·Tq≈£î Hê‘·àE+&É>∑T ø£eT
˝≤ø£s¡T+&Éq q$y˚øÏ >∑\"&ÉT.
SCERT TELANGANA
ø£+ˆˆ Ä ø£eT˝≤ø£s¡T" &Ü ø£eT
˝≤ø£s¡ kÕ<äèX¯´eTT>∑ »&ÜX¯j·TT"&Ó’ qHé
XÀø£eTT eT~" u§<ä\+>∑ $
y˚ø£eTT |ü⁄{Ϻ+|ü" <ä+Á&ç yÓs¡e⁄q <ä÷i…Hé. 2

ø£+ˆˆ #·T≥ºeTT\≈£î" <ä*<ä+Á&ÉT\
¬ø{Ϻ jÓT&É+ Á_j·TeTT HÓi|üHÓ&É|üì #·<äTe⁄˝Ÿ
>∑{Ϻ>∑ HÓiT">∑ì |ü⁄Á‘·T"&ÉT
|ü⁄≥Tº≥ ≈£î\eTTq≈£î"<Óe⁄\T |ü⁄≥Tº≥#·TMTà. 3

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç ø£+ˆˆ $qT eTT‘·ÔeTeT>∑T |ü⁄≥Tºe⁄

n$y˚øÏ \ø£åD≤\T @yÓTÆ ñ+{≤sTT? >∑qT|üf…º&ÉT q{Ϻs¡÷|ü⁄ >∑\ yÓ÷<äT>∑T" ã÷
ø$£ øe£ T˝≤øs£ T¡ &ìç »&ÜXj¯ T· T&TÉ nHêï&TÉ ø<£ ë! e⁄qT eT÷s¡Tâ+&ÉTqT Áãã˝…&ÉT
Ç{≤¢ nq&É+ ‘·–q<˚Hê? m+<äT≈£î? eqeTTq uÛÑeqeTTq" <ä–q yêdüq >∑\<˚. 4

ª#<· Tä e⁄sêì |\æ \¢ T e+XÊìøÏ ‘>Ó T∑ \Tμ nHêï&TÉ II
ø£$. Bìô|’ MT n_ÛÁbÕj·T+ @$T{Ï?

ø£+ˆˆ |üs¡T\≈£î k˛<äs¡T\≈£î uÛÑ÷
es¡T\≈£î" >=qsê<äT düs¡«eX¯´eTT ‘êHÓ
e«] øÏ∫Ãq" >√{Ï >∑TD√
‘·Ôs¡ eè~Δ uÛÑõ+#·T $<ä´ ‘·q <Ûäq yÓT|ü⁄&ÉTHé. 5

ø£+ˆˆ |üs¡uÛÑ÷$TøÏ" »qT#√" <ä
düÿs¡T\≈£î q>∑|ü&É<äT Áy˚>∑T>± <Ó#·Ã≥ HÓ
e«]HÓ’q Væ≤‘·T\" CÒj·TTqT
<Ûäs¡˝À eTiÏ $<ä´" uÀ\ <ÛäqeTT\T >∑\y˚. 6

4 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

ñˆˆ >∑<ä´eTT" ã<ä´eTT+ u…qT|ü" ¬>’ø=qT {§+&Ó, Á<ÛäTyêÁ|üã+<Ûädü+
|ü<äT´‘·T" &Í≥ jÓTT+&Ó, eTè<äTuÛ≤wü\" Áu§<äT›\T |ü⁄#·TÃ{§+&Ó, ˝À
ø√<ä´eT \ø£åD+ u…iT">∑T {§+&Ó, >∑&ÉTq“¤õsTT+#·T">±ø£ j˚T
$<ä´\T H˚s¡"&˚ì" |üX¯óy˚ j·T>∑T" >±<Ó >∑DÏ+∫ #·÷∫qHé. 7

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç
SCERT TELANGANA
‘êqT H˚]Ãq #·<äTe⁄ Ç‘·s¡T\≈£î |ü+∫‘˚ ø√{Ϭs≥T¢
ô|s¡T>∑T‘·T+~. Bìì m{≤¢ düeT]úkÕÔs¡T?
ª#·<äTe⁄ <=+>∑\≈£î ø£ì|æ+#·<äTμ #·]Ã+#·+&ç.
n+<sä ÷¡ yTÓ #T· Ãø√yê\+fÒ eTq+ @jT˚ #<· Tä e⁄\T #<· yä ê*?

III

Xʈˆ dü+^‘·+ãT" >∑$‘·« ‘·‘·Ô«eTTqT k»q´+ãT uÛ≤e+ãT dü Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç
‘ê‡+>∑‘·´+ãT HÓiT+>∑&˚ì uÛÑT$ HêX¯Ãs¡´+ãT>± yê\eTTHé
X¯è+>∑ <ä«+<ä«eTT ˝Òì jÓT<䛑·"&Éq+ C…\T¢+ <äèD+ u≤‘·"&É |Xü ó¯ e⁄\≈î£ , eTqTwßü \≈î£
j·÷´+^ø£+ãTq y˚Tj·T" &Ü|üdüT\ uÛ≤>∑´+ _#·Ã≥+ >∑\TZ≥Hé. 8 ‘˚&Ü˝Ò$T{Ï?
ø£eT˝≤ø£s¡Tì rs¡T>±
d”ˆˆ nqT#·T HÓ–Z+∫q Hê ø£eT˝≤ø£s¡T+ MT¬s|ü&Ó’Hê Á|ü‹q
&É_Ûe÷ìjÓÆT ‘·q j·÷‘·à˝Àq |üPHêsê? m+<äT≈£î?
ø£eT˝≤ø£s¡T&ÉT >∑Ts¡Te⁄≈£î
$<ä´\T H˚]à $y˚øÏHÓ’ ø±ì sT÷ ùde#˚dü÷Ô $<ä´qT
»q≈£î eÁø£ÔeTT #·÷&ÉqqT#·T yÓ&É* H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. MTs¡T MT
ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î @j˚T
ø±oàs¡ <˚X¯+ãT ø£&É πø"– jÓTTø£ jÓ÷s¡ ùde\T #˚kÕÔs¡T?
»+Á<äπø‘·T+&ÉqT dü+»„" ãs¡">∑T

qT‘·ÔeT ~«E" >=*Ãj·TT+&É>± Hê‘·+&ÉT
Áø£eTeTTq dæ<äΔ kÕs¡dü«‘·+ãT

‘˚.^ˆˆ ø£s¡TD H=dü"–q q‘·"&ÉT kÕ+>∑+ãT >±">∑
Hê\TZ y˚<äeTT\TqT >±e´ Hê≥ø£eTT\T
<äs¡Ùq+ãT\T ˙‹XÊÁdüÔeTT\T ~$]
ø£\j·T dü+^‘· kÕVæ≤‘·´ ø£fi¯\T H˚]à 9

e : n_ÛE„+&Ó’ >∑Ts¡THêq‹ e&Édæ ‹]–
<˚X¯ $X‚wü+ãT\+ p&É+»]sTT+#·T#·T...10

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 5

‘ê‘·Œsê´\T SCERT TELANGANA

1. $Áø£e÷s¡ÿ eTVü‰sêEjÓTTø£ÿ eT+Á‹ uÛÑ{Ϻ. Ä sêE e<ä› >√$+<ä#·+Á<äT&ÉH˚ ôd’q´bÕ\≈£î&ÉTHêï&ÉT.
$Áø£e÷s¡Tÿì |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT Á‹$Áø£eTT&ÉT. Ä |ü⁄s√Væ≤‘·TìøÏ ø£eT˝≤ø£s¡T&ÉH˚ ø=&ÉT≈£îHêï&ÉT. n‘·&ÉT
n$y˚øÏ.

2. ø£eT˝≤ø£s¡+ n+fÒ »˝≤X¯j·T+. n~ ìX¯Ã\+>± ñ+≥T+~. Ä$<Ûä+>±H˚ ø£eT˝≤ø£s¡T&ÉT »&ÜX¯j·TT&ÉT.
m≥Te+{Ï ÄX¯j·T+ ˝Ò≈£î+&Ü düÔãΔ+>± ñHêï&ÉT. ø=&ÉT≈£îì #·÷dæ ‘·+Á&ç eTqdüT˝À <äT'œ+#ê&ÉT.
ø=&ÉT≈£îqT $y˚øÏì #˚j·÷\ì á$<Ûä+>± eT+<ä*+#ê&ÉT.

3. #·T{≤º\≈£î, ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î dü+‘√cÕìï ø£*–+#˚ #·<äTe⁄\T |æ\¢\T H˚s¡TÃø√yê*. n≥Te+{Ï #·<äTe⁄\T
H˚s¡«ì ø=&ÉT≈£î\T e+XÊìøÏ ‘Ó>∑T\T e+{Ïyês¡T.

4. #·ø£ÿì s¡÷|ü+ ñHêï ≈£L&Ü yÓ÷<äT>∑T|ü⁄e⁄« düTyêdüq\T yÓ<ä»\¢˝Ò<äT. n{≤¢π> ñ‘·ÔeTyÓTÆq »qà, m+‘·
eT+∫ s¡÷|üeTTqïyê&Ó’q|üŒ{Ïø° eT÷s¡Tâ&ÉT ≈£î≥T+ã+˝À yÓ\T>∑TqT ì+|ü˝Ò&ÉT.

5. |üP]Ô>± ‘·q nBÛqyÓTÆq $<ä´qT Ç‘·s¡T\T, nqï<äeTTà\T, sêE\T rdüTø√˝Òs¡T. eTq+ me«]øÏ∫ÃHê
ø√{Ϭs≥T¢ ô|s¡T>∑T‘·T+~. n+<äTπø $<ä´ m|ü&É÷ eTq kı+‘· <Ûäq+.

6. y˚πs ÁbÕ+‘ê\≈£î yÓ[flq|ü⁄&ÉT $<ë´<Ûäq+ <=+>∑\≈£î ø£qã&É<äT. n~ eTq≈£î uÛ≤s¡+ ≈£L&Ü ø±<äT.
mø£ÿ&ÉHÓ’Hê me«]HÓ’Hê eTq≈£î Væ≤‘·T\qT #˚düTÔ+~. n+<äTe\¢ á uÛÑ÷$Tô|’ $<ä´≈£î düe÷qyÓTÆq <Ûäq+
eTs=ø£{Ï ˝Ò<äT.

7. e#q· ø±yê´\T, |<ü ´ä ø±yê´\T #<· Tä yê*. ˝<Ò ë Á<TäÛ yêÁ|ãü +<äÛ d+ü |<ü qä T (d+ü ^‘· Hê≥´ kÕV≤æ ‘´· C≤H„ êìï)
bı+<ë*. ˝Ò<ë eT+∫ e÷≥\T e÷{≤¢&ÉT‘·÷ bı<äT› >∑&ÉbÕ*. ˝Ò<ë ˝Àø£C≤„qyÓTÆHê bı+<ë*. Ç$ @M
#˚j·T≈£î+&Ü me]ì m+‘· ùd$+∫Hê @ #·<äTe⁄\÷ H˚s¡TÃø√ìyês¡T |üX¯óe⁄\ e+{Ïyêπs.

8. d+ü ^‘+· , ø$£ ‘«· +˝Àì kÕs+¡ , eT+∫‘q· +, eTqdTü ˝Àì u≤Û e+, d»ü q® T\ ‘√&ç ùdïV≤ü + M{ìÏ Á>V∑ ≤æ +#˝· ìÒ
yê&çì uÛÑ÷$Tô|’ ‘√ø£, ø=eTTà\T ˝Òø£ ‹s¡T>±&˚ m<äT› nì nqe#·TÃ. n≥Te+{Ïyê&ÉT >∑&ç¶y˚Tj·Tø£b˛e&É+
nH˚~ |üX¯óe⁄\ bÕ*{Ï n<äèwüºeTì #ÓbÕŒ*.

9. ‘·+Á&ç e´+>∑´|ü⁄ e÷≥\≈£î ø£eT˝≤ø£s¡T&ÉT n_Ûe÷q|ü&ܶ&ÉT. $<ä´ H˚s¡TÃø=ì $y˚øÏjÓÆTq ‘·s¡Tyê‘· ø±ì
‘·+Á&ç eTTK+ #·÷&Éqì eTqdüT˝À nqT≈£îHêï&ÉT. ø±oàs¡<˚X¯+˝Àì #·+Á<äπø‘·T&ÉT nH˚ ñ‘·ÔeT Áu≤Vü≤àD
>T∑ sT¡ e⁄qT #]˚ ùde #X˚ Ê&TÉ . Ä |+ü &‘ç T· ì <ë«sê Áøe£ T+>± Hê\T>T∑ y<˚ ë\T, y<˚ ë+>±\T, ø±e´Hê≥ø±\T,
<äs¡ÙHê\T, ˙‹XÊÁkÕÔ\T, dü+^‘· kÕVæ≤‘·´ø£fi¯\T H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT.

10. Ä ‘·sê«‘· >∑Ts¡Te⁄>±] nqTeT‹‘√ <˚X¯+˝Àì $X‚cÕ\T #·÷&Ü\ì ãj·T\T<˚sê&ÉT.
(á$<Ûä+>± ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T, >∑Ts¡Te⁄\T, ô|<ä›\T, me«s¡T ì+~+∫Hê ø√bÕìï ‘Ó#·TÃø√sê<äT. <ëìì
Áù|s¡D>± rdüTø=ì m<ä>±* nì bÕsƒê´+X¯ uÛ≤e+).

6 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Ç$ #˚j·T+&ç

I $ì, ns¡ú+ #˚düTø=ì, Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+

1. n+<ä]ø° #·<äTe⁄ nedüs¡+ nì ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T ø£<ë! nsTTq|üŒ{Ïø° Ç+ø± eTq düe÷»+˝À
ø=+‘·eT+~ |æ\¢\T #·<äTe⁄ø√e&É+ ˝Ò<äT. Bìe\¢ yêfi¯ófl @y˚T$T ø√˝ÀŒ‘·THêïs¡T? yêfi¯ófl≈£L&Ü
#·<äTe⁄ø√yê\+fÒ eTqy˚T+ #˚j·÷*?
SCERT TELANGANA
II <Ûësêfi¯+>± #·<äTe&É+ ` ns¡ú+ #˚düTø=ì Á|ü‹düŒ+~+#·&É+

1. øÏ+~ uÛ≤e+ e#˚à bÕ<ë\T |ü<ë´˝À¢ mø£ÿ&É ñHêïjÓ÷ #·÷dæ sêj·T+&ç.

n. #·<äTe⁄ H˚s¡TÃø√ì ø=&ÉT≈£î e+XÊìøÏ ‘Ó>∑T\T ø£*–kÕÔ&ÉT.

Ä. $<ä´ me«]øÏ∫ÃHê ø√{Ϭs≥T¢ eè~Δ #Ó+<äT‘·T+~.

Ç. á uÛÑ÷$Tô|’ $<ä´‘√ düe÷qyÓTÆq <Ûäq+ ñ+<ë?

á. @ #·<äTeP H˚s¡«ìyê&ÉT |üX¯óe⁄‘√ düe÷q+.

2. á øÏ+~ |ü<ë´ìï #·<äTe+&ç. uÛ≤e+ sêj·T+&ç.

ø£+ˆˆ #·<äTeì yê&ÉE„+&É>∑T ` (b˛‘·q uÛ≤>∑e‘·+)
#·~$q dü<ädü~«y˚ø£ #·‘·Ts¡‘· >∑\TZHé
#·<äTe>∑ e\j·TTqT »qT\≈£î,
#·~$+#Ó<ä Hês¡T´˝§<ä› #·<äTe⁄eTT ‘·+Á&û!

III d”«j·Ts¡#·q

1. øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î ◊<˚dæ yêø±´˝À¢ »yêãT\T sêj·T+&ç.
n. #·<äTe⁄ H˚s¡«ì yê]ì ø£$ y˚{Ï‘√ b˛˝≤Ã&ÉT?
Ä. Á‹$Áø£eTTìøÏ #·<äTe⁄ |ü≥¢ >∑\ uÛ≤yê\T m˝≤+{Ï$?
Ç. ø£eT˝≤ø£s¡Tì dü«uÛ≤e+ m≥Te+{Ï~?
á. #·<äTe⁄ sêø£b˛‘˚ @j˚T ø£cÕº\T ø£\T>∑T‘êjÓ÷ }Væ≤+∫ sêj·T+&ç.

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 7

SCERT TELANGANA 2. øÏ+~ Á|üX¯ï≈£î |ü~ yêø±´˝À¢ »yêãT sêj·T+&ç.
#·<äTe⁄ bÕsƒ¡´ kÕsê+XÊìï MT kı+‘· e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

IV düè»Hê‘·àø£‘· / Á|üX¯+dü

u≤>± #·~y˚≥≥T¢ $TeTTà\qT Áù|πs|æ+∫q yê]øÏ ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó\T|ü⁄‘·÷ ˝ÒK sêj·T+&ç. (˝Ò<ë)
#·<äTe⁄ ÄeX¯´ø£‘· ‘Ó*ù|≥≥T¢ ø=ìï ìHê<ë\T sêj·T+&ç.

V |ü<äC≤\ $ìjÓ÷>∑+

1. øÏ+~ yêø±´˝À¢ ^‘·^dæq |ü<ë\≈£î dü¬s’q nsêú\T sêj·T+&ç.
n. |üX¯óe⁄\T X¯è+>±\‘√ bı&ÉTkÕÔsTT.
Ä. lø£èwüßíì eÅø£ÔeTT ∫s¡Tqe⁄«‘√ XÀ_ÛdüTÔ+~.
Ç. ‘·èDeTT ‹ì Äe⁄ bÕ*düTÔ+~.
á. ñ‘·ÔeTyÓTÆq |ü⁄Á‘·T&ÉT ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î ø°]Ô ‘ÓkÕÔ&ÉT.

2. øÏ+~ |ü<ë\qT $e]dü÷Ô sêj·T+&ç.
n. eTè<äTuÛ≤wü\T Ä. kÕs¡dü«‘·eTT
Ç. k»q´uÛ≤e+ á. dü‘ê‡+>∑‘·´+

3. øÏ+~ |ü<ë\≈£î |üsê´j·T |ü<ë\T sêj·T+&ç.
n. <säÛ ¡ R .........................., ..........................
Ä. Ä‘·àE&ÉT R .........................., ..........................
Ç. eq+ R .........................., ..........................
á. XÀø£+ R .........................., ..........................

VI uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+

uÛ≤cÕuÛ≤>±\ >∑T]+∫ øÏ+~ ‘·s¡>∑‘·T˝À¢ ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T ø£<ë! øÏ+~ ù|sêqT #·<äTe+&ç. n+<äT˝Àì
uÛ≤cÕuÛ≤>±\qT >∑T]Ô+∫ |ü{Ϻø£qT |üP]+#·+&ç.

e÷ }] #sÓ T¡ e⁄ >≥∑ Tqº d+ü >y∑ T˚ X«¯ s¡ <y˚ ê\jT· + ñqï~. |#ü ÷ ì Á|øü è£ ‹˝À |≈ü îå£ \ ø\Ï ø˝Ï ≤sêyê\‘√
n\sêπs Ä ÁbÕ+‘·eT+‘ê XÀuÛ≤j·Te÷q+>± ñ+≥T+~. nø£ÿ&ç eq+˝À õ+ø£\T, ≈£î+<˚fi¯ófl

8 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

‹s¡T>±&ÉT‘·T+fÒ düT+<äs¡+>± ñ+≥T+~. dü÷s√´<äj·T düeTj·T+˝À mÁs¡ì dü÷s¡´øÏs¡D≤\T ˙{Ï n\\ô|’
Á|ü‹_+_düTÔqï|ü&ÉT Ä n<äT“¤‘·<äèXÊ´ìï #·÷&É{≤ìøÏ ¬s+&ÉTø£+&ÉT¢ #ê\e⁄. nuÀ“! á kÂ+<äsê´ìï
e]ídü÷Ô |üÁ‹ø£˝À¢ mH√ï ø£<∏äHê\T e#êÃsTT. ÄVü‰! Ä ø£<∏äHê\T #·<äTe⁄‘·÷+fÒ eTqdüT‡ Äq+<ä&√*ø£˝À¢
‘˚*b˛‘·T+~ ø£<ë!

HêeTyê#·ø£+ düs¡«HêeT+ $Xw‚ Dü + ÁøÏj·T ne´j·T+
SCERT TELANGANA
ÁbÕC…≈£îº|üì

#<· Tä e⁄ ÁbÕeTTK´‘· ‘*Ó ù| |<ü ë´\T / bÕ≥\T ùdø]£ +∫, ìy~˚ ø£ sêdæ ‘s· >¡ ‹∑ ˝À #~· $ $ì|+æ #+· &.ç

H˚ì$ #˚j·T>∑\Hê ?

bÕsƒ¡+˝Àì |ü<ë´\qT sê>∑+‘√, uÛ≤e+‘√ #·<äTe>∑\qT. ne⁄qT / ø±<äT
Ç∫Ãq yêø±´\≈£î #Ó+~q |ü<ä´bÕ<ë\qT bÕsƒ¡+˝À >∑T]Ô+#·>∑\qT. ne⁄qT / ø±<äT
#·<äTe⁄ ÄeX¯´ø£‘· >∑T]+∫ kı+‘· e÷≥˝À¢ sêj·T>∑\qT. ne⁄qT / ø±<äT
#·<äTe⁄>∑T]+∫ Áù|s¡Dø£*Z+∫qyê]øÏ ø£è‘·»„‘·\‘√ ˝ÒK/#·<äTe⁄ ÄeX¯´ø£‘·
ne⁄qT / ø±<äT
O‘Ó*ù|≥≥T¢ ìHê<ë\T sêj·T>∑\qT.

dü÷øÏÔ ø£qTï\T ˝Òìyê&ÉT n+<ÛäT&ÉT ø±&ÉT,
$<ë´ $V”≤qT&ÉT n+<ÛäT&ÉT.
O ` πøåy˚T+Á<äT&ÉT

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 9

SCERT TELANGANA 2. Hêj·TqeTà

u§eTàqT #·÷&É+&ç ` Ä˝À∫+#·+&ç ` e÷{≤¢&É+&ç

Á|Xü ï¯ \T

1. ô|’ u§eTà˝À me¬ses¡THêïs¡T?
2. u§eTà˝À @+ »s¡T>∑T‘·Tqï~?
3. eTTdü\eTà≈£î ùde\T #˚düTÔqïyês¡T me¬s’ ñ+{≤s¡T?
4. MT Ç+{À¢ ñ+&˚ eè<äTΔ\≈£î MTs¡T m{≤¢+{Ï ùde\T #˚kÕÔs¡T?

10 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

bÕsƒ¡+ ñ<˚›X¯+

eè<äTΔ\|ü≥¢ kÕqT≈£L\yÓ’K] ô|+bı+~+#·Tø√yê*. yê]ì yÓøÏÿ]+#·≈£î+&Ü, nee÷ì+#·≈£î+&Ü
C≤Á>∑‘·Ô>± ùde\T #˚j·÷*. ˇø£y˚fi¯ eTqe\¢ ‘·|ü »]–‘˚ |üXÊÑêÔ|ü+‘√ ø£åe÷|üD n&É>±*. e÷qdæø£
|ü]es¡Ôq ø£\>±*. |æ\¢\T ásê¸ ´uÛ≤e+ $&ç∫ô|{≤º\ì, ô|<ä›\≈£î m≥Te+{Ï n|üø±s¡+ #˚j·T≈£L&É<äì,
yê]|ü≥¢ >ös¡euÛ≤e+‘√ yÓT\>±\ì ‘Ó*j·TC…|üŒ&Éy˚T á bÕsƒ¡+ ñ<˚›X¯+.

bÕsƒ¡´uÛ≤>∑ $esê\T

á bÕsƒ¡+ ªø£<∏ëìø£μ Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~q~. ≈£î¢|üÔ‘·, düs¡fi¯‘·,
bÕÁ‘·\≈£î ‘·–q dü+uÛ≤wüD\T, Äø£≥Tº≈£îH˚ ø£<∏äq+ ø£<∏ëìø£ Á|ü‘˚´ø£‘·.

e÷qe‘ê $\Te\qT ‘Ó*j·TC…ù|Œ ø£<∏ëìø£ Ç~.
SCERT TELANGANA
$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\T

+ bÕsƒ¡+˝Àì u§eTà\qT #·÷&É+&ç. bÕsƒ¡+ eTT+<äTqï Á|üy˚•ø£ #·<äTe+&ç. bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï
}Væ≤+#·+&ç.

+ bÕsƒêìï #·<äTe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\øÏ+<ä ^‘·\T ^j·T+&ç.
+ ns¡ú+ø±ì |ü<ë\qT, yêø±´\qT >∑T]+∫ MT $TÁ‘·T\‘√ #·]Ã+#·+&ç.
+ bÕs´¡ƒ |⁄ü døÔü +£ ∫esq¡ ñqï ª|<ü ë\T ` nsê\ú Tμ |{ü øºÏ £ #÷· d,æ ‘*Ó jT· ì |<ü ë\≈î£ nsê\ú qT ‘\Ó TdTü ø=+&.ç

Á|üy˚•ø£

ø±˝≤\T e÷]Hê @fi¯ófl >∑&ç∫Hê uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Ç|üŒ{Ïø° ≈£î≥T+ãe´edüú ì*∫ ñqï~. ªn+<ä]
düTK+˝À Hê düTK+ ñqï~. yê]ø√düy˚T Hê J$‘·+μ nH˚ uÛ≤eq uÛ≤s¡rj·T ≈£î≥T+u≤ìøÏ ÁbÕ‹|ü~ø£.
ne÷àHêqï\T, nø±ÿ#Ó˝…¢fi¯ófl, nHêï‘·eTTàfi¯ófl, ‘ê‘·j·T´Hêj·TqeTà... Ç<˚ ≈£î≥T+ã+. Ç~ düTKdü+‘√cÕ\
yêø*Ï . Äq+<ë\ ˝À–*. neTàeTà, HêjT· qeTà, ‘ê‘j· T· ´\ ˇ&˝ç À ˇ~–b˛e&+É ∫qï |\æ \¢ ø¬ ‘’ ˚ eTV‰ü dsü <¡ ë.
yê]øÏ Äràj·T+>± ùde\T #˚dæ ByÓq\T bı+<ë*. |æ\¢\T |üs¡düŒs¡+ n_Ûe÷Hêìï, ÄbÕ´j·T‘·qT
|ü+#·T≈£î+≥÷ ùdyêuÛ≤e+‘√ ñ+&Ü\H˚ dü÷Œ¤]Ô á bÕsƒ¡+ #·~$ bı+<äT<ë+...

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 11

I

s¡$ yêfi¯fl Ç+{À¢ neTà, Hêqï, ‘·eTTà&ÉT, #Ó˝…¢ Ç+ø± ˇø£ eTTdü* ne« ñ+{≤s¡T. eTTdü* ne« s¡$øÏ
Hêj·TqeTà.

Hêj·TqeTà≈£î ø£+&ÉT¢ dü]>±Z ø£ì|æ+#·e⁄. yÓ÷ø±fi¯ófl ≈£L&É n]–b˛e&É+‘√ q&Ée&É+ ≈£L&Ü ø£wüºyÓTÆ+~.

SCERT TELANGANAHêj·TqeTàqT #·÷&É{≤ìøÏ e∫Ãq yêfi¯fl+<äs¡÷ ª@+ nyê«! eT+∫>∑Tqïyê?μ nì n&ç–‘˚ ª@+
eT+∫>∑T+&ÉT&ÉT _&ܶ! mefi¯fl≈£L |üìøÏsêì ã‘·T≈£îμ nì nH˚~.

ªª@+ ø±<Tä ˝Ò nyê«! nìï+{øÏ ° Ä <e˚ ⁄&TÉ Hêï&TÉ μμ nì e∫Ãqyêfió¯ fl n+≥T+fÒ ne« eTTK+ y*Ó –b˛jT˚ ~.
yêfi¯fl+‘ê ‘·\e+∫ <ä+&É+ ô|&ÉT‘·T+fÒ ªªdü\¢>∑T+&ÉT _&ܶμμ nì B$+#˚~.

ne« |ü+&ÉT≈£îH˚ eT+#·+ MT<ä |üs¡T|ü⁄, yÓT‘·Ô, #Ó<ä›s¡T Ç+ø± ø=ìï ã≥º\T+{≤sTT. |üø£ÿq ã\¢MT<ä
j·÷<ä–] qs¡dæ+Vü≤kÕ«$T |ü≥+, eTT+<äs¡ »|üe÷\ ñ+≥T+~. Hêj·TqeTà≈£î s√p e÷\qT #˚‹‘√
|ü≥Tºø=ì »|ü+ #˚j·T&É+ n\yê≥T.

eT+#êìøÏ ¬s+&ÉT~≈£îÿ˝≤ @y˚T+ edüTÔe⁄\T ñ+{≤jÓ÷ ne«≈£î ‘Ó\TdüT. m+‘· sêÁ‹ ìÁ<ä˝Ò∫Hê Nø£{À¢H˚
Ä edüTÔe⁄\qT #˚‘√Ô{Ï n+<äT≈£î+≥T+~.

ne« eT+#êìøÏ ˇø£ ~≈£îÿ ˙fi¯fl_+<Ó, #Ó+ãT ñ+{≤sTT. <ä÷|ü nsTT‘˚ #Ó+ãT‘√ì ˙fi¯ófl eTT+#·Tø=ì
‘ê>∑T‘·T+~. eT+#êìøÏ Ç+ø√ ~≈£îÿ #Ó|ü\T+{≤sTT. eT+#·+ ~–‘˚ #·÷&É≈£î+&ÉH˚ ø±fi¯flqT #Ó|ü˝À¢ ô|{Ϻ
‘=&ÉT≈£îÿ+≥T+~.

ne« n+fÒ Ç+{À¢ n+<ä]ø° Çwüº+. ÄyÓTqT ã+>±s¡+˝…ø£ÿ #·÷düT≈£î+{≤s¡T. s¡$yêfi¯fl neTà, Hêqï
bı<Tä H› ï˚ HêjT· qeTà≈î£ kÕïq+ #s˚ TT+#&· ÜìøÏ |≥ü Tøº =ì rdTü ≈î£ b˛‘êsT¡ . kÕïq+ #s˚ TT+∫q+ø£ eTfi≤¢ eT+#+· MT<ä
≈£L#·T+&Éu…{Ϻq|ü⁄&ÉT Hêj·TqeTà eTTK+MT<ä ˙fi¯fl#·Tø£ÿ\T yÓTs¡Tdü÷Ô m+‘√ n+<ä+>± ø£qã&ÉT‘êsTT.

s¡$yêfi¯fl neTà Hêj·TqeTà ‘·\qT <äTyÓ«q‘√ Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç
<÷ä d÷ü Ô HêjT· qeTà H=d\ü TMT<ä eTT<Tä ô›|≥T≈º î£ +≥T+~.
eT+#+· |øü ÿ£ q ;sT¡ yê˝À HêjT· qeTà eT+<Tä \T+{≤sTT. + ªkÕ<Ûës¡D+>± |æ\¢\T Hêj·TqeTàqT
@eT+<äT >√©\T m|ü&ÉT y˚düTø√yê˝Àï Hêj·TqeTà≈£î Çwüº|ü&É‘ês¡Tμ m+<äT≈£î?
‘Ó\TdüT. s¡$yêfi¯fl neTà>±˙, Hêqï >±˙ eT+<äT\T
y˚j·TuÀ‘˚ ªªHê≈£î #ê‘·qsTT‘·~ _&ܶ... H˚H˚düT≈£î+≥μμ + ªª@+ ø±<Tä ˝Ò nyê«! nìï+{øÏ ° Ä <e˚ ⁄&TÉ qï&TÉ μμ
n+≥T+~. nì Ç+{ÏøÏ e∫Ãqyês¡T nq≥+˝À Ä+‘·s¡´
y˚T$T{Ï?

+ ªdü\¢>∑T+&ÉT _&ܶμ nì @j˚T dü+<äsꓤ\˝À
n+{≤s¡T?

12 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

II

s¡$øÏ Hêj·TqeTà n+fÒ m+‘√ Çwüº+. Hêj·TqeTà≈£î @<Ó’Hê |üì #˚dæô|≥º&ÉeTHêï, Hêj·TqeTà #Óù|Œ

ø£<∏ä\T $q&ÉeTHêï, Hêj·TqeTà <ä>∑Zs¡ Vü‰sTT>± ìÁ~+#·&ÉeTHêï Çwüº+. s¡$πøø±<äT n‘·ì ‘·eTTàìøÏ, #Ó˝…¢≈£î

≈L£ &É HêjT· qeTà n+fÒ Çw+ºü . HêjT· qeTà ≈L£ &É |\æ \¢ T ã&qç T+∫ Ç+{øÏ Ï m|ü &TÉ ekÕsÔ √ nì m<Tä sT¡ #÷· dTü +Ô ~.

ˇø£s√E yê[fl+{ÏøÏ ø£Ø+q>∑sY qT+&ç #·T{≤º\T e#êÃs¡T. yêfi¯ófl <ä>∑Z] #·T{≤º\T. yêfi¯fl ø=&ÉT≈£î X‚KsY,
SCERT TELANGANA
s¡$ ˇπø á&ÉTyêfi¯ófl. ˇø£]‘√ ˇø£s¡T ø£\dæ Ä&ÉTø√e&ÉeT+fÒ yêfi¯fl≈£î #ê˝≤ Çwüº+. ø£*dæ m>∑Ts¡T‘ês¡T,

<äT+≈£î‘ês¡T, Ä&ÉT‘ês¡T, Á|ü|ü+#·+ yÓTT‘·Ô+ eT]Ãb˛‘ês¡T. X‚KsY edüTÔHêï&Éì s¡$ m–] >∑+‘·T\T y˚XÊ&ÉT.

X‚KsY nsTT‘˚ m|ü&ÉT s¡$ <ä>∑Zs¡≈£î b˛<ëe÷, m|ü&ÉT s¡$‘√ ø£\dæ Ä&ÉT≈£î+<ëe÷ nì Ä‘·è‘·‘√ ñHêï&ÉT.

X‚KsY yêfi¯fl ne÷à Hêqï ‘·eTTàì‘√ ø£\dæ Ç+{ÏøÏsê>±H˚ s¡$øÏ m+‘√ dü+ãTs¡yÓTÆ+~. Ç<ä›s¡÷ ø£\dæ

ø=+#Ó+ùd|ü⁄ Ä&ÉT≈£îHêïs¡T. ø±ì ø=+‘·ùd|ü{ÏøÏ s¡$ Ä≥qT Äù|dæ Hêj·TqeTà <ä>∑Zs¡≈£î b˛j·÷&ÉT. s¡$ ‘·q‘√

Ä&ÉT‘·Tqï Ä≥qT Ä|æ yêfi¯fl Hêj·TqeTà ø√düeTì b˛e&É+ X‚KsY≈£î q#·Ã˝Ò<äT. s¡$ ekÕÔ&˚yÓ÷qì X‚KsY

#·÷dæ+&ÉT. ø±˙ s¡$ Hêj·TqeTà≈£î nedüs¡yÓTÆq düVü‰j·T+ #˚düT≈£î+≥÷ nø£ÿ&ÉH˚ ñHêï&ÉT.

Á|ü‹s√p s¡$ Hêj·TqeTà <ä>∑Zs¡H˚ m≈£îÿeùd|ü⁄ ñ+&É&É+, ‘·q‘√ Ä&ÉTø√e&ÜìøÏ sêø£b˛e&É+ X‚KsY≈£î

q#·Ã˝Ò<äT. #ê˝≤ ø√|ü+ e∫Ã+~. ªªs¡M! ˙‘√ mH√ï Ä≥\T Ä&ÉTø√yê\ì m+‘√ ÄX¯‘√ e#êÃqT. Hê‘√bÕfÒ

m+<äT≈£î ñ+&Ée⁄μμ? nì n&ç>±&ÉT X‚KsY.

ªªHêj·TqeTà≈£î |üqT\T #˚düTø√e&É+ #ê‘·qsTT‘· Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç
˝Ò<äT. n+<äTø£ì Hêj·TqeTà <ä>∑Zs¡H˚ ñ+&Ü*. πs|ü⁄
yÓTT‘·Ô+ ˙‘√fÒ ñ+≥˝Òμμ nHêï&ÉT s¡$. + MTs¡T @j˚T Ä≥\T Ä&ÉT‘ês¡T?
+ MT‘√ Ä&É&ÜìøÏ ekÕÔqqï ùdïVæ≤‘·T&ÉT
‘\Ó y¢ ê] ˝eÒ >±H˚ ‘j· ÷· ss¡ TT, XK‚ sqY T ‘√\Tø√ì
ùdïVæ≤‘·T\ Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT s¡$. n+<äs¡÷ ø£\dæ ã&ç˝À sêø£b˛‘˚ MTπøeTì|ædüTÔ+~?
Ä≥düú˝≤ìøÏ yÓ[fl ∫Ás¡>√HÓ, <ë>∑T&ÉTeT÷‘·\T, ø£ã&ç¶ + ø\£ dæ Ä&&É +É ˝À ñqï Äq+<+ä m≥Te+{~Ï ?
mH√ï Ä≥\T Ä&ÉT≈£îHêïs¡T. Ä s√E X‚KsY m+‘√ + MTsT¡ me]ø¬ H’ ê, m|ü &H’Ó ê dVü ‰ü jT· +#X˚ Êsê?

dü+‘√wü+>± ñHêï&ÉT. ø±˙ e÷|ü{ÏøÏ Ç+{ÏøÏ sê+>∑H˚ m{≤¢+{Ï düVü‰j·T+ #˚XÊs√ #Ó|üŒ+&ç.

Hêj·TqeTà‘√fÒ ñHêï&ÉT s¡$. X‚KsY≈£î Ç+ø± u≤<Ûä>±

nì|æ+∫+~. III

‘˝Ó ≤sπ¢ d]ü øÏ HêjT· qeTà≈î£ u≤>± »«s+¡ e∫Ã+~. s$¡ u≤<|äÛ &ü Ü&¶ TÉ . »«s+¡ ˝À HêjT· qeTà eT÷\T>T∑ ‘T· +fÒ

s¡$øÏ @&ÉT|ü⁄ e∫Ã+~. X‚KsY <ä>∑Zs¡≈£î e∫à @&ÜÃ&ÉT. Ç+ø√ ¬s+&ÉTs√E\÷ s¡$ Hêj·TqeTà <ä>∑Zπs ñ+&ç

ÄyÓT≈£î ùde #˚kÕ&ÉT. s¡$ e÷Á‘·y˚T ø±<äT yêfi¯fl Ç+{À¢ n+<äs¡÷ Hêj·TqeTà‘√fÒ ñHêïs¡T.

¬s+&ÉTs√E˝À¢ Hêj·TqeTà≈£î »«s¡+ ‘·–Z+~. ø±˙ #ê‘·>±≈£î+&Ü ñ+&É&É+‘√ Hêj·TqeTà |üqT\≈£î
düVü‰j·T+ #˚düT≈£î+≥÷ s¡$ ÄyÓT <ä>∑Zs¡H˚ ñ+&çb˛j·÷&ÉT.

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 13

m|ü&ÉT #·÷dæHê s¡$ Hêj·TqeTà <ä>∑Zs¡H˚ ñ+&É&É+‘√ X‚KsY≈£î Hêj·TqeTà

MT<ä ø√|+ü e∫Ã+~. ‘q· ‘√bÕ≥T s$¡ ì Ä&TÉ ø√˙jT· ≈î£ +&Ü #d˚ Tü qÔ ï~ HêjT· qeTàH˚

nì ÄyÓTMT<ä <˚«wü+ ô|+#·T≈£îHêï&ÉT.

s¡$ Hêj·TqeTà≈£î eT+<äT*dü÷Ô ùde\T#˚dü÷Ô ñ+&˚yê&ÉT. s¡$ ùde\T

#·÷düTÔqïø=B› X‚KsY≈£î ø√|ü+ ô|]–b˛sTT+~. @<√ ˇø£{Ï #˚j·÷\qT≈£îHêï&ÉT.

ˇøs£ √E |>ü {∑ |Ï Pü ≥ HêjT· qeTà ìÁ<bä ˛sTT+~. #T· ≥T|º øü ÿ£ \ mes÷¡ ˝≈Ò î£ +&Ü
SCERT TELANGANA
#·÷dæ Hêj·TqeTà eT+#êìøÏ ¬s+&ÉT ~≈£îÿ˝≤ ñqï edüTÔe⁄\qT e÷sêÃ&ÉT. _+<Ó,

#Ó+ãT ñqï

~≈î£ ÿ #|Ó ü \qT, Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç
#Ó|ü\T ñqï
~≈£îÿq _+<ÓqT + »«s¡+ e∫Ãq|ü⁄&ÉT Ç+{À¢ n+<äs¡÷ Hêj·TqeTà‘√H˚
ñ+#ê&ÉT. ‘·sê«‘· @$T ‘Ó*j·Tq≥T¢ <ä÷s¡+>∑ ñHêïs¡Tø£<ë! Bìe\¢ ˙e⁄ @$T Á>∑Væ≤+#êe⁄?
≈£L#·Tì Hêj·TqeTàH˚ #·÷&ÉkÕ>±&ÉT.
á $wüj·T+ ‘Ó*j·Tì Hêj·TqeTà + X‚KsY Hêj·TqeTàô|’ m+<äT≈£î <˚«wü+ ô|+#·T≈£îHêï&ÉT?
ìÁ<˝ä eÒ +>H∑ ˚ #|Ó ü \T ñ+&˚ ~≈î£ ÿqT+∫ ø+Ï ~øÏ + ˙≈£î m|ü&Ó’Hê me]MT<Ó’Hê ø√|ü+ e∫Ã+<ë? @

dü+<äs¡“¤+˝À e∫Ã+<√ ‘Ó\T|ü+&ç?

~–+~. ø±ì nø£ÿ&É #Ó|ü\≈£î ã<äT\T _+<Ó

ñ+&É&É+‘√ <ëì˝À ø±\T Çs¡T≈£îÿì øÏ+<ä |ü&ç+~. ÄyÓT u≤<Ûä‘√ n]∫+~. ÄyÓT ns¡T|ü⁄\T $ì Ç+{À¢

n+<äs¡÷ ñs¡T≈£î‘·÷ e#êÃs¡T. n+<äs¡÷ m+‘√ Ä+<√fi¯q |ü&ÉT‘·÷ Hêj·TqeTàqT ô|’øÏ˝Ò|æ eT+#·+MT<ä

|ü&ÉTø√u…{≤ºs¡T.

&Üøsº£ T¡ e∫à |Øü ø\å£ T #d˚ æ ø±\T $]–+<ìä #bÓ ÕŒ&TÉ . mø‡˘ `sπ rsTT+#ê&TÉ . HêjT· qeTà

‘=&ÉmeTTø£ $]–+<äì &Üø£ºs¡T #ÓbÕŒ&ÉT. Ä|üπswüHé #Ój·÷´*, ø±˙ Ç+‘· ô|<ä› ej·TdüT˝À

Ä|sπü wHü é #ù˚dÔ ÁbÕD≤ìøπ Á|eü ÷<+ä nì &Üøsº£ Y #|Ó Œü &+É ‘√

n+<äs¡÷ u≤<Ûä|ü&ܶs¡T.

ndü\T #Ó|ü\T ñ+&˚#√≥ _+<Ó mes¡T

ô|{≤ºs√ me]ø° ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. |üìeTìwæ

eT‹eTs¡T|ü⁄‘√ n{≤¢ #˚dæ+<˚yÓ÷qì

nqT≈£îHêïs¡T.

14 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

IV

HêjT· qeTà H\Ó s√E\T <yä êU≤Hê˝ÀH˚ ñqï~. s$¡ ‘√dVü ‰ü n+<sä ÷¡ Á|‹ü s√p <yä êU≤Hê≈î£ b˛‘T· HêïsT¡ .
Hêj·TqeTà≈£î ‘=+<äs¡>± qj·T+ ø±yê\ì <˚e⁄ìøÏ yÓTTø±ÿs¡T.

‘·q ne÷àHêqï\‘√düVü‰ Ç+{À¢ n+<äs¡÷ Hêj·TqeTà Äs√>∑´+ >∑T]+∫ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·T+fÒ X‚KsY≈£î
≈£L&Ü ãT>∑T˝…’+~.
SCERT TELANGANA
ªnjÓ÷´! Hêj·TqeTà≈£î á ø£wüº+ ø£\>∑

&ÜìøÏ ø±s¡D+ H˚H˚ø£<ë! @<Ó’Hê nqTø√ì~ »]– Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

Hêj·TqeTà ÁbÕD≤\≈£î Á|üe÷<ä+ »]–ñ+fÒμ + XK‚ sY |Xü ÊÑê|Ô |ü &ü Ü&¶ TÉ ø<£ ë! MTsT¡ @jT˚ d+ü <sä ê“˝¤ À¢
nì Ä˝À∫+#·>±H˚ n‘·ìøÏ #ê˝≤ u≤<Ûä>±
nì|æ+∫+~. Ç+ø√kÕ] ªÇ{≤¢π> e÷ neTà≈£î |üXÊÑêÔ|ü|ü&ܶs√ #Ó|üŒ+&ç?
≈£L&Ü »]– e÷ neTà ø±\T $]– ñ+fÒμ + XK‚ sY n+<]ä ‘√ì e÷{≤&¢ &É +É ‘–· +Z ∫ eTTu≤Û e+>±
nqTø√+>∑H˚ n‘·ìøÏ #ê˝≤ @&ÉT|ü⁄ e∫Ã+~.
mes÷¡ z<ësá ˝qÒ +‘· @&TÉ |⁄ü e∫Ã+~. n+<]ä ‘√ ñ+&çb˛e&ÜìøÏ ø±s¡D≤\T $e]+#·+&ç?
+ Hêj·TqeTà ø£å$T+∫Hê X‚KsY m+<äT≈£î @&ÜÃ&ÉT?

ø£*dæ eTTqT|ü{Ïrs¡T>∑ e÷{≤¢&É˝Òø£b˛j·÷&ÉT.

eTTuÛ≤e+>± ñ+&çb˛j·÷&ÉT. X‚KsY Ç{≤¢ m+<äT≈£î

ñ+≥THêï&√ me]ø° ns¡ú+ø±˝Ò<äT. X‚KsYqT e÷eT÷\T

eTìwæì #˚j·T&ÜìøÏ s¡$ m+‘·>±H√ Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. s¡$

m+‘· |æ*∫Hê n‘·ì‘√ Ä&ÉTø√e&ÜìøÏ b˛˝Ò<äT.

ø=~›s√E\≈£î Hêj·TqeTàqT Ç+{ÏøÏ rdüT≈£î e#êÃs¡T.
Hêj·TqeTà ø±\T≈£î ø£≥Tº‘√ eT+#·+MT<äH˚ ñ+&çb˛sTT+~.
X‚KsY≈£î Hêj·TqeTàqT #·÷ùdÔ <äT'K+ e#˚Ã~. ÄyÓT
<ä>∑Zs¡≈£î b˛sTT ÄyÓTH˚ #·÷düT≈£î+≥÷ ≈£L#·TH˚
yê&ÉT.

n{≤¢ $#ês¡+>± ≈£Ls¡TÃqï
X‚KsYqT Hêj·TqeTà |æ*#˚~. ‘·q
<ä>∑Zs¡Tqï |üfi¯ófl ‹qeTì Ç#˚Ã~.
<ëìeTà –+»\qT ˇ*∫ X‚KsY
H√{À¢ b˛ùd~.

n{≤¢ #˚düTÔqï Á|ü‹kÕØ
X‚KsY≈£î @&ÉT|ü⁄e#˚Ã~. Äs√E

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 15

qT+&ç n‘·&É÷ s¡$e˝… Hêj·TqeTà≈£î Á|ü‹ |üì˝À düVü‰j·T+ #˚j·TkÕ>±&ÉT. Hêj·TqeTà n‘·&çì s¡$ì SCERT TELANGANA
#·÷dæq≥T¢>±H˚ Áù|eT>± #·÷&ÉkÕ–+~. Hêj·TqeTà ‘·qqT Áù|eT>± #·÷düTÔqïø=B› X‚KsY≈£î ‘êqT #˚dæq‘·|ü
>∑Ts¡TÔø=∫à @&ÉT|ü⁄e#˚Ã~. Ä @&ÉT|ü⁄qT+&ç m{≤¢ ‘·|æŒ+#·Tø√yê˝À n‘·ìøÏ ‘Ó\Te˝Ò<äT.

ˇø£s√E Ç+{À¢ mes¡÷ ˝Òq|ü&ÉT Hêj·TqeTà ˇ&ç˝À ‘·\yê*à @&ÜÃ&ÉT X‚KsY.
ªª@eTsTT+~?μμ n&ç–+~ Hêj·TqeTà.
ªªHêj·Tqe÷à! ˙MT<ä ø√|ü+‘√ì #Ó|ü\ kÕúq+˝À _+<ÓqT ô|{Ϻ+~ H˚H˚μμ nì uÛÀs¡Tq @&ÜÃ&ÉT.
Hêj·TqeTà @eTq˝Ò<äT. ªªHêj·Tqe÷à! Hê≈£î s¡$‘√ì Ä&ÉTø√e&ÉeT+fÒ u≤>± Çwüº+. ø±ì s¡$ m|ü&É÷
qqTï $&ç∫ô|{Ϻ ˙‘√H˚ ñ+fÒ Hê≈£î ø√|ü+ e∫Ã+~. n+<äTπø n{≤¢ #˚dæq. Ç+ø£ qTe⁄« ø={ϺHê Hêπø+
u≤<Ûä˝Ò<äTμμ nHêï&ÉT @&ÉTÃ≈£î+≥. Hêj·TqeTà X‚KsYqT <ä>∑Zs¡≈£î rdüT≈£îqï~. n‘·ì ø£˙ïfi¯ófl ‘·T&ç∫ q$«+~.
Hêj·TqeTà qe«+>∑H˚ X‚KsY @&ÉTe&É+ ÄbÕ&ÉT.
ªªn+‘ê eT+#˚ »]–+~sê... H˚qT ø£wüº |ü&É&É+ #·÷dæ ˙˝À e÷s¡TŒe∫Ã+~. s¡$ Hê‘√H˚ ñ+&É&É+‘√
˙≈£î HêMT<ä ás¡¸´ ø£*–+~. Ç|ü&Ü ás¡¸´ b˛sTT+~. ás¡¸´ nH˚~ eTìwæ eTqdüT≈£î $wü+ e+{Ï~.
qT$«+ø£ n+<ä]‘√ ø£*dæ Ä&ÉTø√... dü+‘√wü+>∑ ñ+&ÉTμμ n+≥÷ X‚KsY M|ü⁄MT<ä ‘·q ns¡#˚‘√Ô sêdü÷Ô
z<ë]Ã+~.

Ç$ #˚j·T+&ç

I $ì, ns¡ú+ #˚düTø=ì, Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+

1. s¡$, X‚KsY Ç<ä›]ì >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡Tø£<ë! M]<ä›]˝À m≈£îÿeeT+~ |æ\¢\T me]e˝…
ñ+{≤s¡T? m+<äT≈£î?

2. Hêj·TqeTà ø£<∏äqT kı+‘· e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ+&ç?

II <Ûësêfi¯+>± #·<äTe&É+ ` ns¡ú+ #˚düTø=ì Á|ü‹düŒ+~+#·&É+

1. øÏ+~ ù|sê #·<äTe+&ç. eTTK´yÓTÆq |ü<ë\T sêj·T+&ç.
ˇø£ •esêÁ‹Hê&ÉT •e⁄&çì <ä]Ù+#·&ÜìøÏ »q+ düeTTÁ<ä+˝≤>∑ e#êÃs¡T. Ä »qdüeTàs¡ú+˝À

ø£+&ÉT¢ dü]>± ø£q|ü&Éì ˇø£ eè<äTΔsê\T ø±\TC≤] |ü&çb˛sTT+~. ÄyÓT #˚‹˝Àì –HÓï >√‹˝À

16 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

|ü&ç+~. qT<äT{ÏMT<ä <Óã“‘√ì ne« düŒ èVü≤‘·|æŒ+~. me«s¡÷ Ä eTTdü\eTàqT |ü{Ϻ+#·Tø√˝Ò<äT.
n+<äs¡÷ •e⁄&çì #·÷&É&ÜìøÏ m>∑ã&ܶs¡T. ø±ì Ç<ä›s¡T Ä&É|æ\¢\T #·÷XÊs¡T. ÄyÓTqT ˝ÒeBdæ
≈£Ls√Ãu…{≤ºs¡T. <äTeTTà<Ûä÷[ <äT*|æ >±j·÷ìøÏ ø£≥Tºø£{≤ºs¡T. #·\¢ì ˙fi¯ófl ‘ê–+#ês¡T. •e|üP»≈£î
‘Ó∫Ãq ns¡{Ï|ü+&É¢qT ‹ì|æ+#ês¡T. ªªã+>±s¡T‘·\T¢˝≤sê! ùde#˚dæ Hê ÁbÕD+ ø±bÕ&Üs¡Tμμ nì
ne« Äq+<äu≤cÕŒ\T sê\Tdü÷Ô Ä |æ\¢*ï B$+∫+~.
ñ<ë : »qdüeTàs¡ú+, B$+#·≥+
1. .................. 2. .................. 3. ..................
4. .................. 5. .................. 6. ..................
2. øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. M{Ï˝À MTs¡T ªne⁄qTμ nì nqTø=H˚ yê{ÏøÏ ª μ ˝Ò≈£î+fÒ (I) >∑Ts¡TÔ
ô|≥+º &.ç

n. Hê≈£î eTTdü*yêfi¯fl+fÒ u≤>± Çwüº+. ( )
Ä. H˚qT eTTdü*yêfi¯fl≈£î m|ü&Ó’Hê |üqT\qT #˚dæô|&ÉT‘êqT. ( )
Ç. me] edüTÔe⁄\HÓ’Hê HêøÏwüºyÓTÆ‘˚ rdüTø=+{≤qT. ( )
á. Ç+{ÏøÏ e∫Ãq #·T{≤º\T, |æ\¢\‘√ m|ü&É÷ ø£*dæ Ä&ÉT≈£î+{≤qT. ( )
ñ. eTTdü*yêfi¯fl≈£î eT+∫˙[fle«&É+, eT+<äT\T Çe«&É+ e+{Ï$ #˚kÕÔqT. ( )
}. ne÷àHêqï\≈£î |üqT\˝À düVü‰j·T+ #˚kÕÔqT. ( )
m. me¬s’Hê Hê‘√ Ä&ÉTø√≈£î+fÒ Hê≈£î ø√|ü+ edüTÔ+~. ( )
@. Hêe\¢ me]¬ø’Hê u≤<Ûäø£*–‘˚, H˚qT≈£L&Ü u≤<Ûä|ü&ÉT‘êqT. ( )
◊. H˚qT #˚dæq ‘·|ü\qT ˇ|ü≈£î+{≤qT. ( )

III d”«j·Ts¡#·q
SCERT TELANGANA
1. øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î ◊<˚dæ yêø±´\˝À »yêãT\T sêj·T+&ç.

n. s¡$, X‚KsY eT+∫$TÁ‘·T\Tø£<ë! ˙≈£îqï eT+∫ $TÁ‘·T&Óes¡T? m+<äT≈£î?
Ä. MTs¡T eè<äTΔ\≈£î m≥Te+{Ï ùde\T #˚kÕÔs√ ‘Ó\T|ü+&ç.
Ç. ª≈£î≥T+ã+˝À ‘ê‘·, Hêj·TqeTà Ç{≤¢ n+<äs¡÷ ø£*dæ ñ+&Ü*μ. m+<äTø√ sêj·T+&ç.
á. ªás¡¸´ nH˚~ eTìwæ eTqdüT≈£î $wü+ e+{Ï~μ Bìï düeT]údü÷Ô sêj·T+&ç.

2. øÏ+~ Á|üX¯ï≈£î |ü~ yêø±´\˝À »yêãT sêj·T+&ç.

XK‚ s˝Y À e÷sT¡ Œ sêe&ÜìøÏ ø±sD¡ ≤\T @$T{?Ï H{˚ Ï ø±\+˝À ø=+‘e· T+~ eè<Tä \Δ T eè<ëÁΔ Xe¯ ÷˝À¢
ñ+≥THêïs¡T. á <äTdæú‹øÏ ø±s¡D≤\T $e]+#·+&ç.

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 17

SCERT TELANGANAIV düè»Hê‘·àø£‘· / Á|üX¯+dü

eè<äTΔ\≈£î ùde#˚j·Te\dæq nedüsêìï $e]dü÷Ô $TÁ‘·TìøÏ ˝ÒK sêj·T+&ç.

V |ü<äC≤\ $ìjÓ÷>∑+

1. á øÏ+~ |ü<ë\≈£î nsêú\T |ü{Ϻø£˝À yÓ‹øÏ sêj·T+&ç.
n. n+<ÛäT\T, <˚«wü+, C≤„|üø£+, ‘·T+≥], »|üe÷\, Ä‘·è‘·
|>ü ∑ >∑Ts¡TÔ >∑T&ç¶yês¡T
»|ü+ #˚düT≈£îH˚ e÷\ n\¢] #˚ùdyê&ÉT ‘=+<äs¡|ü&ÉT

2. bÕsƒêìï #·<äTe+&ç |ü{Ϻø£˝À dü÷∫+∫q |ü<ë\qT yÓ‹øÏ sêj·T+&ç.

Ä≥≈£î dü+ã+~Û+∫q$ ÄdüT|üÁ‹øÏ dü+ã+~Û+∫q$ ≈£î≥T+ã |ü<ë\T nq´uÛ≤cÕ |ü<ë\T

VI uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+

1. øÏ+~ yêø±´\qT dü¬s’q $uÛÑøÏÔ Á|ü‘·´j·÷\‘√ |üP]+#·+&ç.
n. Hêj·TqeTà ...................... eT+<äT\T y˚düTø√e&É+ #ê‘·qe⁄‘·T+~.
Ä. ø√|ü+ ............................. Ç{≤¢ »]–+~.
Ç. X‚KsY .............................. s¡$ m<äTs¡T#·÷XÊ&ÉT.
á. n+<ä] ........................... ø£\dæ Ä&ÉTø√!

2. øÏ+~ yêø±´˝À¢ ÁøÏj·T\T >∑T]Ô+∫ |üø£ÿH˚ sêj·T+&ç.
n. sêE ÄdüT|üÁ‹øÏ yÓfi≤fl&ÉT. .....................................
Ä. ÁXÊe´ |ü⁄düÔø£+ #·~$ ìÁ<äb˛sTT+~. .............................
Ç. eT<ÛäT yÓTÆ<ëq+˝À |üs¡T¬>‘·TÔ‘·THêï&ÉT. .............................
á. dü+‘√wt uÛÀ»q+ #˚dæ dæìe÷≈£î yÓfi≤fl&ÉT. ..........................
ô|’ yêø±´˝À¢ ¬s+&ÉT ÁøÏj·T\Tqï yêø±´\T @$? Ä ¬s+&ÉT ÁøÏj·T˝À¢ uÛÒ<ä+ >∑eTì+#êsê?
ñ<눈 ªÄμ yêø£´+˝À ª#·~$, ìÁ<äb˛sTT+~μ nH˚ ¬s+&ÉT ÁøÏj·T\T ñHêïsTT ø£<ë!

18 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Á|‹ü yêø´£ +˝Àq÷ ∫es¡ ñqï ÁøjÏ T· \T |ìü |Pü ssÔ¡ TT+<ìä ‘\Ó T|⁄ü‘T· HêïsTT. Ç{≤¢ |ìü |Pü ssÔ¡ TTq≥T¢
‘Ó*ù| ÁøjÏ T· \qT ªªdeü ÷|øü £ ÁøjÏ ·T\Tμμ n+{≤sT¡ . yêø£´+ eT<´Ûä ˝À ñqï ÁøÏj·T\T |ìü |Pü ]øÔ ±˝Ò<äì
‘Ó\T|ü⁄‘·THêïsTT. |üì |üP]Ôø±q≥T¢ ‘Ó*ù| ÁøÏj·T\qT ªªndüe÷|üø£ ÁøÏj·T\Tμμ n+{≤s¡T.

3. øÏ+~ yêø±´˝À¢ düe÷|üø£, ndüe÷|üø£ ÁøÏj·T\T >∑T]Ô+#·+&ç.
n. #Ó+ãT‘√ ˙fi¯ófl eTT+#·Tø=ì, ‘ê>∑T‘·T+~.
ndüe÷|üø£ ÁøÏj·T .......................... düe÷|üø£ ÁøÏj·T ..........................
SCERT TELANGANA
Ä. Ä≥qT Ä|æy˚dæ Hêj·TqeTà e<ä›≈£î yÓ[flb˛j·÷&ÉT.

ndüe÷|üø£ ÁøÏj·T .......................... düe÷|üø£ ÁøÏj·T ..........................
Ç. |üØø£å #˚dæ, ø±\T $]–+<äì #ÓbÕŒ&ÉT. düe÷|üø£ ÁøÏj·T ..........................

ndüe÷|üø£ ÁøÏj·T ..........................

á. <ä>∑Zs¡≈£î rdüTø=ì, ø£˙ïfi¯ófl ‘·T&ç∫+~.
ndüe÷|üø£ ÁøÏj·T .......................... düe÷|üø£ ÁøÏj·T ..........................

ÁbÕC…≈£îº|üì

MT ÁbÕ+‘·+˝Àì ˇø£]<ä›s¡T eè<äTΔ\qT ø£\e+&ç. @j˚T |üqT\e\¢ yê]øÏ dü+‘√wü+ ø£\T>∑T‘·T+<√
‘Ó\TdüT≈£îì ìy˚~ø£ sêdæ ‘·s¡>∑‹˝À Á|ü<ä]Ù+#·+&ç. (˝Ò<ë)

MT ÁbÕ+‘·+˝Àì ‘ê‘·, Hêj·TqeTà\‘√ ø£*dæ ˇπø Ç+{À¢ ñ+≥Tqï ≈£î≥T+u≤ìï ø£*dæ, yê]‘√
e÷{≤¢&É+&ç. MT¬ø{≤¢ nì|æ+∫+<√ ìy˚~ø£ sêdæ ‘·s¡>∑‹˝À Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

H˚ì$ #˚j·T>∑\Hê? ne⁄qT / ø±<äT
ne⁄qT / ø±<äT
+ Hêj·TqeTà ø£<∏äqT kı+‘·e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ>∑\qT. ne⁄qT / ø±<äT
+ Ç∫Ãq yêø±´\qT #·~$ Ä#·]+#˚ yê{Ïì >∑T]Ô+#·>∑\qT. ne⁄qT / ø±<äT
+ ø±s¡D≤\qT $e]dü÷Ô sêj·T>∑\qT.

O+ eè<äTΔ\≈£î ùde #˚j·÷*‡q nedüsêìï $e]dü÷Ô ˝ÒK sêj·T>∑\qT.

dü÷øÏÔ ás¡¸´ ˝Òø£b˛e&É+, <ëq>∑TD+, Á|æj·TuÛ≤wüD+,
ùdyêuÛ≤e+ Çy˚ $»j·÷ìøÏ k˛bÕHê\T.
O

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 19

3. X¯‘·ø£ düT<Ûä

u§eTàqT #·÷&É+&ç ` Ä˝À∫+#·+&ç ` e÷{≤¢&É+&ç
SCERT TELANGANA
Á|Xü ï¯ \T bÕsƒ¡+ ñ<˚›X¯+

1. ô|’ u§eTà˝À me¬ses¡THêïs¡T? @$T X¯‘·ø±\T HÓ’‹ø£$\Te\qT ô|+bı+~+|ü
#˚düTÔHêïs¡T? CÒkÕÔsTT. düe÷» q&Ée&çø£qT, ˝Àø£+ b˛ø£&É\qT
‘Ó\TŒ‘êsTT. πs|ü{Ï düe÷C≤ìøÏ e÷qe‘ê
2. •wüß´\T @$T n&ç– ñ+&Ée#·TÃ? $\Te\qT n+~kÕÔsTT. eT+∫ #Ó&ÉT\ $#·ø£åDqT
3. >∑Ts¡Te⁄>±s¡T @+ #Ó|ü⁄Ô+&Ée#·TÃ? H˚s¡TŒ‘êsTT. uÛ≤$J$‘êìï r]Ã~<äT›‘êsTT. X¯‘·ø£
4. MT≈£î ‘Ó*dæq ø=ìï ˙‹yêø±´\T #Ó|üŒ+&ç. |<ü ë´\˝Àì H‹’Ó ø£ $\Te\qT ‘\Ó T|⁄ü ‘÷· , $<ë´sT¡ ú
\qT eT+∫ bÂs¡T\T>± r]Ã~<ä›&Éy˚T á bÕsƒ¡+
20 ñ<˚›X¯+.

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

bÕsƒ¡´uÛ≤>∑ $esê\T

á bÕsƒ¡+ X¯‘·ø£ Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~q~. X¯‘·ø£+ q÷s¡T/q÷{ÏøÏô|’>±
|ü<ë´\‘√ ñ+≥T+~. kÕ<Ûës¡D+>± X¯‘·ø£|ü<ë´\˝À |ü<ë´ìøÏ ªeT≈£î≥+μ
ñ+≥T+~. Ç$ ªeTTø£Ôø±\Tμ. n+fÒ @ |ü<ë´ìø£<˚ dü«‘·+Á‘· uÛ≤e+‘√ ñ+≥T+~.

Á|üdüTÔ‘· bÕsƒ¡+˝À düTeT‹, <ëX¯s¡~∏, qs¡dæ+Vü≤,
qèπødü], y˚eTq, q>∑ïdü‘ê´\T, l lìyêdü u§eTà\, j·÷<ä–] \ø°åàqs¡dæ+Vü≤

X¯‘·ø±\˝Àì |ü<ë´\THêïsTT.

$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\T

bÕsƒ¡+˝Àì u§eTà\T #·÷&É+&ç. bÕsƒ¡+ eTT+<äTqï Á|üy˚•ø£ #·<äTe+&ç. bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï
}Væ≤+#·+&ç.
bÕsƒêìï #·<äTe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\øÏ+<ä ^‘·\T ^j·T+&ç.
ns¡ú+ø±ì |ü<ë\qT, yêø±´\qT >∑T]+∫ MT $TÁ‘·T\‘√ #·]Ã+#·+&ç.
bÕs´¡ƒ |⁄ü døÔü +£ ∫esq¡ ñqï ª|<ü ë\T ` nsê\ú Tμ |{ü øºÏ £ #÷· d,æ ‘*Ó jT· ì |<ü ë\≈î£ nsê\ú qT ‘\Ó TdTü ø=+&.ç

ø£e⁄\ |ü]#·j·÷\T
SCERT TELANGANA
1. düTeT‹ X¯‘·ø£+ ` ã<Ó›q. ˝ÖøÏø£˙‘·T\qT n‹düT\Te⁄>± ø£+<ä|ü<ë´˝À¢ Ç$T&çÃ
düTeT‹ X¯‘·ø±ìï sêdæq ø£$ ã<Ó›q. (y˚eTT\yê&É #êfi¯óø£´sêE uÛÑÁ<äuÛÑ÷bÕ\T&˚
ã<Ó›q nì #·]Á‘·ø±s¡T\ n_ÛÁbÕj·T+) áj·Tq ªdüTeT‹μ X¯‘·ø£+‘√bÕ≥T ª˙‹XÊÁdüÔ
eTTø±Ôe[μ nH˚ Á>∑+<∏ëìï sêXÊ&ÉT.

(13e X¯‘êã›+)

2. <ëX¯s¡~∏ X¯‘·ø£+ ` ø£+#Ós¡¢ >√|üqï. sêeT<ëdüT>± ù|s¡Tbı+~q ø£+#Ós¡¢ >√|üqï 17e X¯‘êã›+
ª<ëX¯s¡B∏ ø£s¡TD≤|üjÓ÷ìBÛμ nqï eT≈£î≥+‘√ X¯‘·ø±ìï sêdæ, uÛÑÁ<ë#·\
lsêeT#·+Á<äTìøÏ n+øÏ‘·$T#êÃ&ÉT. KeTà+õ˝≤¢ H˚\ø=+&É|ü*¢øÏ #Ó+~q áj·Tq 21
ø°s¡Ôq\T Ç|üŒ{Ïø° ‘Ó\T>∑Tyê] Hê\ÿ\ô|’ Hê≥´e÷&ÉT‘·÷H˚ ñHêïsTT.

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

18e X¯‘êã›+ 3 4.qs¡dæ+Vü≤ X¯‘·ø£+ eT]j·TT qèπødü] X¯‘·ø£+ ` ø±≈£î‘·ú ‡+ X‚wü|üŒø£$. »–‘ê´\
õ˝≤¢ <Ûäs¡à|ü⁄] Hês¡dæ+VüQìøÏ ‘·q J$‘êìï n+øÏ‘·+ Ç∫Ãq dü‘·ÿ$. qs¡Vü≤]
X¯‘·ø£+, <Ûäs¡à|ü⁄] sêe÷j·TD+, áj·Tq s¡#·q\T. »qe´eVü‰s¡ qT&çø±sê\T,
|<ü ãä +<ëÛ \T, ˝Àø√≈î£ \Ô qT |<ü ´ä s÷¡ |+ü ˝À e´øøÔ° ]£ +∫q qsd¡ +æ V≤ü X‘¯ ø· +£ ájT· q≈î£
n$T‘· ø°]Ôì ‘Ó∫Ãô|{Ϻ+~.
SCERT TELANGANA
5. y˚eTq X¯‘·ø£+ ` y˚eTq. y˚eTq |ü<ä´+ sêì ‘Ó\T>∑Tyêfi¯ófl ñ+&És¡T. düVü≤»ø£$>± 17e X¯‘êã›+
Á|üdæ~Δbı+<ë&ÉT. ø£&É|üõ˝≤¢≈£î #Ó+~q áj·Tq |ü<ë´\˝À ` ˙‹, ˝Àø£C≤„q+,
e÷qe‘ê $\Te\T ñ+{≤sTT. »q e´eVü‰s¡XË’*˝À, ‘˚*¬ø’q ñ|üe÷Hê\‘√
|ü<ë´\T s¡∫+#·&É+ y˚eTq Á|ü‘˚´ø£‘·.

6. q>∑ïdü‘ê´\T X¯‘·ø£+ ` sê$ø£+{Ï sêeTj·T´>∑T|ü.Ô ªø£$s¡‘·ïμ áj·Tq _s¡T<äT.
ájT· q ô|<|›ä *ü ¢ õ˝≤˝¢ Àì eT+<ìä∏ øÏ #+Ó ~qyê&TÉ . >ö‘y· T˚ X«¯ s¡ X‘¯ ø· +£ , ^‘êeTè‘+· ,
es¡<ä >√<ëe] áj·Tq s¡#·q\T. es¡ø£$>±, eT+Á‘·≈£L≥ y˚eTq>± düTÁ|üdæ<äTΔ&ÉT.

17.6.1936 `
30.3.2009

7.4.1939 ` 7. llìyêdü u§eTà\ X¯‘·ø£+ ` &܈ˆ Ä&Ó|ü⁄ #·+Á<äeTÚ[. es¡+>∑˝Ÿ ns¡“Hé õ˝≤¢
28.9.2009 s¡+>∑XÊsTTù|≥ Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q áj·Tq _s¡T<äT ªø£$X¯XÊ+ø£μ. y˚eTT\yê&É
sê»sêCXÒ «¯ s¡ X‘¯ ø· +£ , sêe÷jT· D se¡ TDj° T· + (|<ü ´ä ø±e´+) s∫¡ +#ê&TÉ . dsü fi¡ y¯ TÓ qÆ
uÛ≤wü˝À, n+<ä]ø° ns¡úeTj˚T´ XË’*˝À |ü<ë´\T sêj·T&É+ M] Á|ü‘˚´ø£‘·.

8. l j·÷<ä–] \ø°åàqèdæ+Vü≤ X¯‘·ø£+ ` l <Ûä÷bÕ{Ï dü+|ü‘·Tÿe÷sê#ês¡´. KeTà+ 20e X¯‘êã›+
õ˝≤¢≈£î #Ó+~q áj·Tq ªj·÷<ä–]yêdü! qèdæ+Vü≤! s¡e÷$uÛÀ! Á|üuÛÀ!μ nH˚
eT≈£î≥+‘√ #·ø£ÿì |ü<ë´\T sêXÊ&ÉT. Çe˙ï uÛÑøÏÔ‘√bÕ≥T HÓ’‹ø£ $\Te\qT
ô|+bı+~+|üCÒkÕÔsTT.

22 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Á|üy˚•ø£

|<ü ´ä + sk¡ ÕqTu÷ÑÛ ‹ì ø*£ –dTü +Ô ~. |<ü ´ä +˝Àì sê>j∑ T· TøÔ£ Ä˝≤|qü (\jT· ) e÷qdøæ £ Äq+<ëìïdTü +Ô ~.
HÓ’‹ø£$\Te\qT |ü<ë´\ <ë«sê H˚s¡TÃø=ì J$‘êìï Ä<äs¡Ù+>± r]Ã~<äT›ø√e#·TÃ. |ü<ë´\qT <Ûës¡D
#˚j·T&É+ <ë«sê ìs¡+‘·s¡+ Ä ˙‘·T\qT eTqq+ #˚düTø√e#·TÃ. eT]+¬ø+<äT≈£î Ä\dü´+? X¯‘·ø£ |ü<ë´\
‘√≥˝ÀøÏ yÓfi≤›+! HÓ’‹ø£ |ü]eTfi≤*ï ÄkÕ«~<ë›+!
SCERT TELANGANA
I

1. ø£+ˆˆ Ä" ø=qï ≈£L&Ó j·TeTè‘·eTT
‘ê" >=+ø£ø£ ì#·TÃyê"&Ó <ë‘· <Ûä]Á‹Hé
k˛" ø√s¡TÃyê"&Ó eTqTE"&ÉT
‘˚"≈£îe >∑\yê"&Ó e+X¯‹\≈£î"&ÉT düTeTr!

` düTeT‹ X¯‘·ø£+, ã<Ó›q.

2. #·+ˆˆ eqø£] ∫¬øÿ yÓTÆqdü≈£î, yê#·$øÏ+ C…&çb˛jÓT MTqT, ‘ê
$ìøÏøÏ" õ¬øÿ" õ\« >∑qTy˚<äTs¡T "C…+<ÓqT ˝Òfi¯ófl, ‘ê$H√
eTìøÏ q•+#Ó" <˚{Ï, ‘·s¡e÷ sTTs¡T eT÷{Ïì ¬>\«, HÓ’<äT kÕ
<ÛäqeTT\ ˙yÓ >±e<ä>∑T <ëX¯s¡B∏! ø£s¡TD≤|üjÓ÷ìBÛ!
` <ëX¯s¡B∏ X¯‘·ø£+, ø£+#Ós¡¢ >√|üqï.

3. d”ˆˆ ˝Àø£eT+<Óe&Ó’q ˝À_Ûe÷qe⁄&ÉTqï

_Ûø£åeT]úøÏ" #˚‘·" u…≥º˝Ò&ÉT

‘êqT u…≥ºø£j·TTqï ‘·>∑e⁄ |ü⁄≥º<äTø±ì

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç jÓTTs¡T\T ô|≥º>∑" p∫ jÓ÷s¡«˝Ò&ÉT

<ë‘· <ä>∑Zs¡ CÒ] ‘·q eTT˝…¢ y=sTTq≥T¢
e+XÊìøÏ ø°]Ô ‘˚e&ÉeT+fÒ MTπøeTs¡úyÓTÆ+~?

õVü≤«‘√" C≤&û\T #Ó|ü#·T+&ÉT

#Ó&ÉT n\yê≥¢≈£î ˝§+–b˛‘˚ @+
|òü\eTT $|òüTï+u…’q ã\Tdü+‘·düeTTq+<äT

»s¡T>∑T‘·T+~? y˚T\Tø£*Zq"C≤\ $T&ÉT≈£î#·T+&ÉT

ª_Û≈£åî≈£î\≈£î X¯Á‘·Te⁄ ˝À_Ûμ nqï ø£$

n_ÛÁbÕj·÷ìï MTs¡T @ø°uÛÑ$düTÔHêïsê? ‘˚.^ˆˆ ls¡e÷Hê<∏ä! sTT≥Te+{Ï ø£è≤s¡Tq≈£îqT

m+<äT≈£î? _Û≈£åî≈£î\ X¯Á‘·Teì ù|s¡Tu…≥ºe#·TÃ

#ê&û\T#Ó|üŒ&É+ eT+∫ n\yê≥T ø±<äT. uÛÑ÷wüD$ø±dü! l<Ûäs¡à|ü⁄s¡ ìyêdü!
<äTwüºdü+Vü‰s¡ qs¡dæ+Vü≤ <äT]‘·<ä÷s¡!

m+<äTø√ #Ó|üŒ+&ç? ` qsd¡ +æ V≤ü X‘¯ ø· +£ , ø±≈î£ ‘·ú‡+ Xw‚ |ü Œü ø$£ .

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 23

II

4. ñˆˆ @qT>∑T uÀe"p∫ <Ûä«qT˝…‘·TÔ#·T">∑Tø£ÿ\T >∑÷j·TkÕ>∑T#√
<ëì eTqdüT‡ ø√|ü|ü&ç <ä+<ä&ç yêìì yÓ+ã&ç+#·TH˚
e÷qe⁄\+<äT dü»®qT&ÉT, eT‘·TÔ\T ø=+<äs¡T π>* #˚j·TT #√
Ä qs¡T&É*Z yê+Á&É ã<äT˝≤&ÉTHÓ <Ûäs¡à|ü⁄Ø qèπødüØ!
` qèπødü] X¯‘·ø£+, ø±≈£î‘·ú‡+ X‚wü|üŒø£$.
SCERT TELANGANA
5. ø£+ˆˆ ‘·q eT~" >∑|ü≥eTT >∑*–q
‘·q e˝…H˚ ø£|ü≥eTT+&ÉT" <ä>∑ Je⁄\≈£îHé
‘·q eT~ ø£|ü≥eTT $&ç∫q
‘·q¬øe«&ÉT ø£|ü{Ï˝Ò&ÉT <Ûäs¡˝À y˚e÷!

` y˚eTq X¯‘·ø£+, y˚eTq.

6. Ä.yÓˆˆ <ÛäqeT<äeTTà #˚‘· <ëqe⁄+&Ó’ b˛sTT
ù|<äyê&ÉT |ü&Ó&ÉT u≤<Ûä >∑qø£
ø£wüºô|≥Tºyês¡T ø£\ø±\ eTT+<äTsê
ø£\¢>±<äT sê$ø£+{Ïe÷≥!

` q>∑ïdü‘ê´\T X¯‘·ø£+,
sê$ø£+{Ï sêeTj·T´>∑T|üÔ.

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

@j˚T >∑TD≤\T n\es¡T#·T≈£î+fÒ eTq˝Àì ø£|ü≥+ ‘=\–b˛‘·T+~?
dü»®qTì \ø£åD≤\T @$T{Ï?
π>* #˚j·T&ÉeT+fÒ MTπøeTs¡úyÓTÆ+~?
<ÛäqeT<äeTTà e+{Ï @j˚T >∑TD≤\T ø£*–ñ+fÒ <ëqe⁄˝Ö‘ês¡T?

24 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

III

7. Ä.yÓˆˆ dü‘·TŒs¡Twüß\ yÓTÆÁ‹ dü\T|ü>± eTqdæeTTà
ø£eT\qj·Tq ìqTï >±+#·ìeTTà
$X¯«XÊ+‹ø√s¡T $C≤„qy˚T sTTeTTà
∫~«˝≤dü uÛ≤dü! lìyêdü!
` l lìyêdü u§eTà\X¯‘·ø£+,
&܈ˆ Ä&Ó|ü⁄ #·+Á<äeTÚ[.
SCERT TELANGANA
8. #·+ˆˆ »qìj·TT »qàuÛÑ÷$Tj·TTqT dü«s¡ZeTTø£qï |òüTqeTTà\qï dü÷
øÏÔì yÓ\sTT+|ü dü‘·´eTì ~e´|ü⁄sê$uÛÑyÓ’ø£ qe´ B
|æÔì >∑*–+|ü e÷‘·è|ü<ä|”]ƒ •s¡+ãT ‘·´õ+#·T ‘Ó+|ü⁄ ˙
eìX¯eTT >∑÷s¡TŒ j·÷<ä–]yêdü! qèdæ+Vü≤! s¡e÷$uÛÀ! Á|üuÛÀ!
` l j·÷<ä–] \ø°åàqèdæ+Vü≤ X¯‘·ø£+,
<Ûä÷bÕ{Ï dü+|ü‘·Tÿe÷sê#ês¡´.

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

ª$C≤„qeTT $X¯«XÊ+‹ø=s¡≈£îμ Bìô|’ MT n_ÛÁbÕj·÷\T #Ó|üŒ+&ç?
ª»qì, »qàuÛÑ÷$T dü«s¡Z+ ø£qï $Tqïμ nì ø£$ m+<äTø£Hêï&ÉT?

‘ê‘·Œsê´\T

1. z eT+∫ ãT~Δ >∑\yê&Ü! u≤>± Äø£*y˚dæq|ü⁄&ÉT ‹qï nqïy˚T neTè‘·+e˝… #ê˝≤ s¡T∫>± nì|ædüTÔ+~.
yÓqTBj·T≈£î+&Ü <ëq+ #˚ùdyê&˚ á uÛÑ÷$T MT<ä ì»yÓTÆq <ë‘·. ø£cÕºìï zs¡TÃø=q>∑\yê&˚ eTìwæ.
<ÛÓ’s¡´eTTqïyê&˚ ‘·q e+XÊìøÏ eHÓï ‘ÓkÕÔ&ÉT.

2. ø£s¡TD≤düeTTÁ<äT&Ü! <äX¯s¡<∏ä|ü⁄Á‘·T&Ü! lsêe÷! ‘·qy˚Tì <äTs¡<äqT b˛>=≥Tºø√e&ÜìøÏ @qT>∑T, H√{ÏøÏ
s¡T∫ Ä•+∫ #˚|ü, sê>±ìøÏ ˝§+– bÕeTT, <äèwæºÁuÛÑeT≈£î˝ÀHÓ’ õ+ø£, |üP\yêdüq≈£î yÓTÆeTs¡∫ ‘·TyÓTà<ä\T
ã+B˝e⁄‘·THêïsTT. Ç{≤¢ ˇø=ÿø£ÿ ÁbÕDÏ ˇø=ÿø£ÿ Ç+Á~j·T #·|ü\‘·«+ e\¢ q•düTÔ+~. á |ü+#˚+Á~j·T
#ê|ü\´+ >∑\ H˚qT yê{Ï qT+&ç m˝≤ ãj·T≥|ü&É>∑\qT? ˙y˚ Hê #ê+#·˝≤´ìï <ä÷s¡+#˚dæ dæús¡yÓTÆq
ãT~Δì Á|ükÕ~+#·TeTT.

3. ÄuÛÑs¡D≤\#˚ Á|üø±•+#˚yê&Ü! l <Ûäs¡à|ü⁄s¡+˝À ìedæ+#˚yê&Ü! <äTwüߺ\qT dü+Vü≤]+#˚yê&Ü! bÕbÕ\qT
<ä÷s¡+ #˚ùdyê&Ü! z qs¡dæ+Vü‰! |ædæHê] j·÷#·≈£î\≈£î ‘·q #˚‹‘√ _Ûø£å+ ô|≥º&ÉT. ô|≥ºø£b˛‘˚ @ >=&Ée
˝Ò<äT. ø±ì Ç‘·s¡T\T ô|{Ϻq|ü⁄&ÉT #·÷dæ ‘êqT zs¡«˝Ò&ÉT. <ëq+ #˚ùd <ë‘· <ä>∑Zs¡≈£î b˛sTT ‘·qeTT˝…¢
(kıeTTà) b˛sTTq≥T¢>± H√{Ï <äTs¡TdüT‘√ #ê&û\T #ÓãT‘ê&ÉT. ˝À_Û ‘êqT nqT≈£îqï≥Tº <ëq+ #˚j·T&É+

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 25

$|òü\yÓTÆ‘˚ #ê˝≤ dü+‘√wækÕÔ&ÉT. Ç‘·s¡T\≈£î y˚T\T ø£*–‘˚ u≤<Ûä|ü&ÉT‘ê&ÉT. z ls¡e÷Hê<∏ë! Ç≥Te+{Ï SCERT TELANGANA
yê]ì _Û≈£åî≈£î\ X¯Á‘·Te⁄>± #Ó|üŒe#·TÃø£<ë!
4. <Ûäs¡à|ü⁄] qs¡dæ+Vü‰! @qT>∑T b˛‘·T+fÒ #·÷dæq ≈£îø£ÿ\T m+‘· yÓTT]–Hê Ä @qT>∑T yê{Ïô|’ ø√|ü+‘√
yÓqT~]– ‘·s¡TeT<äT. n{≤¢π> ˇø£ dü»®qT&çì ø=+<äs¡T eT÷s¡Tâ\T π>*#˚dæHê, n‘·&ÉT ø√|æ+∫ yê]‘√
yê<äT˝≤&ÉuÀ&ÉT. Ç~ dü»®qTì dü«uÛ≤e+.
5. z y˚e÷! ‘·q eTqdüT˝À yÓ÷dü|ü⁄ Ä˝À#·q\T ñ+fÒ Ç‘·s¡T˝À¢ ≈£L&Ü yÓ÷düy˚T ñqï≥T¢ ø£ì|ædüTÔ+~. ‘·q
eTqdTü ‡qT+&ç n{≤+¢ {Ï y÷Ó d|ü Pü ]‘· u≤Û yê\qT ‘=\–+#T· ≈î£ +fÒ á ˝Àø+£ ˝À ‘q· ≈î£ y÷Ó d>ü ±&˚ øì£ |+æ #&· TÉ
ø£<ë!
6. <Ûäq ã\+‘√ sêø£ådüT\T>± e÷], ù|<äyês¡T u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêï ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£, yê]ì ø£cÕº\ bÕ\T #˚ùd
e÷qe⁄\T ø£\ø±\+ ì\Tes¡T ø£<ë! Ç~ ì»+ nì ø£$ uÛ≤eq.
7. z lìyêkÕ! C≤„q $˝≤dü+ #˚‘· Á|üø±•+#˚yê&Ü! eT+∫yê]‘√ ùdïVü≤+ #˚ùd eTqdüTqT Çe⁄«. ø£eT˝≤\
e+{Ï ø£qTï\T ø£\yê&Ü! ìqTï ø£qT˝≤sê #·÷&Éìe⁄«. Á|ü|ü+#·XÊ+‹ì ø√πs $C≤„Hêìï Çe⁄«.
8. j·÷<ä–]yêkÕ! qs¡dæ+Vü‰! \ø°åà<˚$øÏ uÛÑs¡Ô nsTTqyê&Ü! Á|üuÛÀ! »qàì∫Ãq ‘·*¢, »qàuÛÑ÷$T dü«s¡Z+ ø£+f…
$Tqï. á dü÷øÏÔì ì»eTì #Ó|üŒ{≤ìøÏ, ~e´yÓTÆq ÁbÕNq yÓ’uÛÑyêìï q÷‘·q ø±+‘·T\‘√ ìs¡+‘·s¡+
yÓ*–+#·&ÜìøÏ ‘·*¢ bÕ<ä|”sƒ¡+ MT<ä ‘·\ ñ+∫ ÁbÕD≤\T $&ç#˚ ‘Ó>∑TeqT Hê≈£î Á|ükÕ~+#·T.

Ç$ #˚j·T+&ç

I $ì, ns¡ú+ #˚düTø=ì, Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+

1. bÕsƒê´+X¯+˝Àì |ü<ë´\˝À @j˚T eT+∫ n\yê≥¢ >∑T]+∫ ø£e⁄\T #ÓbÕŒs¡T? yê{Ïì
n\es¡#·Tø√yê\+fÒ eTq+ @+ #˚j·÷*?

2. X¯‘·ø£ |ü<ë´\T m+<äT≈£î H˚s¡TÃø√yê˝À #Ó|üŒ+&ç.

II <Ûësêfi¯+>± #·<äTe&É+ ` ns¡ú+ #˚düTø=ì Á|ü‹düŒ+~+#·&É+

1. øÏ+<ä Ç∫Ãq |ü<ä´+ #·<äTe+&ç. ns¡ú+ #˚düTø√+&ç. Ç∫Ãq Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.
n\TŒ&Ó|ü⁄&ÉT |ü\Tÿ Hê&É+ãs¡eTT>±qT
dü»®qT+&ÉT ã\Tÿ" »\¢>±qT
ø£+#·T ÁyÓ÷>∑Tq≥T¢ ø£qø£+ãT ÁyÓ÷>∑THê ?
$X¯«<ë_ÛsêeT $qTs¡y˚eT!

26 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

SCERT TELANGANA n. dü»®qTì e÷≥ m{≤¢ ñ+≥T+~?
Ä. @~ yÓ÷–‘˚ m≈£îÿe <Ûä«ì $ì|ædüTÔ+~?
Ç. n\TŒ&ÉT ..................... e÷{≤¢&ÉT‘ê&ÉT.
á. á |ü<ë´ìøÏ o]¸ø£qT dü÷∫+#·+&ç.
ñ. ô|’ |ü<ä´+˝À me¬se]ì y˚{Ï‘√ b˛˝≤Ãs¡T?
2. øÏ+~ yêø±´\qT #·<äTe+&ç. dü¬s’q düe÷<ÛëHê\T nqT≈£îH˚yê{Ïô|’ ª μ nH˚ >∑Ts¡TÔqT ô|≥º+&ç.
n. H˚qT |ü≈£åî\ô|’/»+‘·Te⁄\ô|’ <äj·T ...

m|ü&É÷ ø£*–ñ+{≤qT / n|ü&É|ü&ÉT ø£*–ñ+{≤qT / ndü\T ø£*–ñ+&ÉqT
Ä. H˚qT j·÷#·≈£î\≈£î _Ûø£å ...

m|ü&É÷ ô|&ÉT‘êqT / n|ü&É|ü&ÉT ô|&ÉT‘êqT / ndü\T ô|≥ºqT
Ç. Hê≈£î eTqdüT˝À yÓ÷dü|ü⁄ Ä˝À#·q\T ...

m|ü&É÷ ekÕÔsTT / n|ü&É|ü&ÉT ekÕÔsTT / ndü\T sêe⁄
á. H˚qT eT+∫ <äèw溑√ ...

m|ü&É÷ ñ+{≤qT / n|ü&É|ü&ÉT ñ+{≤qT / ndü\T ñ+&ÉqT
ñ. H˚qT eT+∫yê]‘√H˚ ùdïVü≤+ ...

m|ü&É÷ #˚kÕÔqT / n|ü&É|ü&ÉT #˚kÕÔqT / ndü\T #˚j·TqT
}. H˚qT zs¡TŒ‘√ ...

m|ü&É÷ ñ+{≤qT / n|ü&É|ü&ÉT ñ+{≤qT / ndü\T ñ+&ÉqT
ãTT. H˚qT neTàqT, }s¡TqT ...

m|ü&É÷ >ös¡$kÕÔqT / n|ü&É|ü&ÉT >ös¡$kÕÔqT / ndü\T >ös¡$+#·qT

III d”«j·Ts¡#·q

1. øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î ◊<˚dæ yêø±´\˝À »yêãT\T sêj·T+&ç.
n. ªdü‘·TŒs¡Twüß\ ùdïVü≤+ nedüs¡+μ. m+<äT≈£î?
Ä. ñqï }s¡T, ø£qï‘·*¢ dü«s¡Z+ e+{Ï$. m+<äT≈£î?
Ç. <Ûäq+ u≤>± ñ+fÒ @y˚T+ eT+∫|üqT\T #˚j·Te#·TÃ?
á. ª˝À_Û m|ü&É÷ dü+‘√wü+>± ñ+&É&ÉTμ. m+<äT≈£î?

2. øÏ+~ Á|üX¯ï≈£î |ü~ yêø±´\˝À »yêãT sêj·T+&ç.
bÕsƒ¡+˝Àì X¯‘·ø£|ü<ë´\ Ä<Ûës¡+>± eTq Á|ües¡Ôq, q&Ée&çø£ m{≤¢ ñ+&Ü˝À $e]+#·+&ç?

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 27

IV düè»Hê‘·àø£‘· / Á|üX¯+dü

|ü<ë´\ Ä<Ûës¡+>± ˙‘·T\T ‘Ó*ù| dü÷≈£îÔ\qT ‘·j·÷s¡T#˚j·T+&ç. sêj·T+&ç. Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

V |ü<äC≤\ $ìjÓ÷>∑+

SCERT TELANGANA1. øÏ+<ä Ç∫Ãq |ü<ë\ nsêú\qT »‘·|üs¡#·+&ç.

n. qs¡T&ÉT ( ) 1. n|üVü‰dü´+

Ä. >π * () 2. yÓ÷dü+

Ç. õVü≤« ( ) 3. e÷qe⁄&ÉT

á. ø£|ü≥eTT ( ) 4. uÛÑ÷$T

ñ. <]äÛ Á‹ ( ) 5. Hê\Tø£

2. øÏ+~ yêø±´\qT #·<äTe+&ç. Ç∫Ãq |ü<ë\≈£î n<˚ ns¡ú+ e#˚à |ü<ë\qT >∑T]Ô+#·+&ç.

n. <Ûä]Á‹ : uÛÑ÷$Tô|’ ø±\Twü´+ ô|]–+~. H˚\ ø√‘·e\¢ |ü+≥\T |ü+&É≥+ ˝Ò<äT. neìì
‘·*¢>± |üPõkÕÔ+.

Ä. ‘ê$ : |ü⁄e⁄«≈£î ‘ê$ e\¢ ø°]Ô edüTÔ+~. Ä |ü]eTfi¯+ ÄÁ|òü÷DÏ+#ê\ì me]≈£î+&É<äT?
n{Ϻ düTyêdüq\T m+‘√ dü+‘√cÕìïkÕÔsTT.

3. øÏ+~ yêø±´\˝À HêHêsêú\qT >∑T]Ô+#·+&ç.

n. l : kÕ˝…|ü⁄s¡T>∑T ‘·q >∑÷&ÉTqT n<äT“¤‘·+>± ø£&ÉT‘·T+~. bÕeTT ø√s¡˝À¢ $wü+ ñ+≥T+~.
dü+|ü<ä XÊX¯«‘·+ ø±<äT. ãT~Δã\+ nedüs¡+.

Ä. <ÛäqeTT : >√bÕ\T&ÉT $‘·ÔeTT rdæø=ì n+>∑&çøÏ yÓfi≤fl&ÉT. bÕ&çdü+|ü<äqT ô|+#·&ÜìøÏ
Äe⁄\ eT+<äqT ø=Hêï&ÉT.

4. øÏ+~ ù|sêqT #·<äTe+&ç. U≤∞\˝À ‘·–q |ü<ë\qT sêj·T+&ç.
(ì»+, zs¡TŒ, u≤<Ûä, #ê&û\T, ˙‹)

dæ], XÊ+‹ ˇπø ‘·s¡>∑‹ yês¡T. dæ] s√p ã&ç˝À #Ó|æŒq bÕsƒê\qT m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT
sêdüTø√e&É+, #·<äTe⁄ø√e&É+ #˚ùd~. XÊ+‹ ã&çøÏ dü]>±Z e#˚Ã~ ø±<äT. n+<ä]˙ ‘·q n\¢]‘√
...................... ô|fÒº~, ................. #Óù|Œ~. ˇø£s√E XÊ+‹, dæ] H√{ŸãTø˘qT <ë∫+~.
á $wüj·T+ ‘Ó*dæHê dæ] XÊ+‹ì @$T nq˝Ò<äT. n<˚ s√E ñbÕ<Ûë´sTTì $<ë´]úqT\
H√{ŸãTø˘\qT |ü]o*+#·&ÜìøÏ rdüT≈£î+~. yê{Ï˝À dæ] H√{ŸãTø˘ ˝Ò<äT. n+<äTø£ì ñbÕ<Ûë´sTTì
dæ]ì ªªH√{ŸãTø˘ Çe«˝Ò<˚+μμ nì n&ç–+~. dæ] eTÚq+>± ñ+&çb˛sTT+~.

28 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

ñbÕ<Ûë´sTTì................. ‘Ó\TdüT≈£î+~. Ä ‘·sê«‘· |æ\¢\≈£î ..................... ø£<∏ä\qT
ñ<äVü≤]dü÷Ô, X¯‘·ø£|ü<ë´˝À¢ ñ+&˚ e÷qe‘ê $\Te\qT >∑T]+∫ #Ó|æŒ, ì»J$‘·+˝À yê{Ï
Ä#·s¡D m˝≤ ñ+&Ü˝À ‘·s¡>∑‹˝À #·]Ã+#ês¡T. XÊ+‹˝À |ü]es¡Ôq e∫Ã+~. dæ]øÏ, XÊ+‹
ø£åe÷|üD\T #Ó|æŒ+~. n+<äs¡÷ dæ] .......qT Á|üX¯+dæ+#ês¡T.

VI uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+
SCERT TELANGANA
1. øÏ+~ yêø±´\˝À uÛ≤cÕuÛ≤>±\qT >∑T]Ô+#·+&ç. |ü{Ϻø£˝À sêj·T+&ç.

n. e÷$T&ç|ü+&ÉT ‹j·T´>± ñ+~.

Ä. njÓ÷´! s¡eT #·<äTe⁄ Ä–b˛sTT+<ë?

Ç. |æ\¢\T X¯‘·ø£|ü<ë´\qT #·<äTe⁄‘·THêïs¡T.

á. ÄyÓT eTVü‰ kÕ~Û«.

ñ. ø±+N|ü⁄s¡+˝À nH˚ø£ <˚yê\j·÷\T ñHêïsTT.

}. u≤\uÛ≤qT&ÉT ‘·÷s¡TŒq ñ<äsTTkÕÔ&ÉT.

ãTT. sêeTT&ÉT eT+∫ u≤\T&ÉT.

HêeTyê#·ø£+ düs¡«HêeT+ $Xw‚ Dü + ÁøÏj·T ne´j·T+

dü+~Û

✤ øÏ+~ |ü<ë\qT ø£*|æq $<ÛëHêìï |ü]o*+#·+&ç.
H˚&ÉT G Çø£ÿ&É R H˚&çø£ÿ&É (&é G ñ) &ÉT G Ç J &ç (&é G Ç)
yês¡T G Ç#·Ã≥ R yê]#·Ã≥ (sY G ñ) s¡T G Ç J ] (sY G Ç)

ô|’ yÓTT<ä{Ï|ü<ä+˝À (H˚&ÉT) ∫e]n#·Tà (|üPs¡«dü«s¡+) ªñμ— ¬s+&Ée|ü<ä+ (Çø£ÿ&É) ˝À yÓTT<ä{Ïn#·TÃ
(|üs¡dü«s¡+) ªÇμ. ªñμ ø±sêìøÏ ªÇμ ø±s¡+ ø£*dæq|ü&ÉT ªÇμ ø±s¡y˚T ì\ã&ç+~. n+fÒ dü+~Û
»]–+<äqïe÷≥. |üPs¡«dü«sêìøÏ |üs¡dü«s¡+ e∫à #˚]q|ü&ÉT |üs¡dü«s¡y˚T ì\TdüTÔ+~. BìH˚
ªdü+~Ûμ n+{≤+. |üPs¡«, |üs¡ dü«sê\≈£î |üs¡dü«s¡+ @ø±<˚X¯eT>∑T≥ dü+~Û.

(@ø±<˚X¯eT+fÒ ˇø£es¡í+ kÕúq+˝À eTs=ø£ es¡í+ e∫Ã#˚s¡&É+.)

2. øÏ+~ |ü<ë\qT ø£*|æ sêj·T+&ç.

n. <ëqeTT G ˇdü+– R .............................................

Ä. ø£$‘·\T G n*¢q R .............................................

Ç. $|òüTï+ãT G ◊q R .............................................

á. ø£|ü≥eTT G ñ+&ÉT R .............................................

ñ. ã<äT\T G Ä&ÉTHÓ R .............................................

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 29

ÁbÕC…≈£îº|üì

bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·T+ qT+&ç $$<Ûä X¯‘·ø±\qT ùdø£]+∫, |ü]o*+∫ n+XÊ\yêØ>± øÏ+~
|ü{Ϻø£˝À sêj·T+&ç, ìy˚~ø£ sêdæ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

Áø£.dü+. X¯‘·ø£+ eT≈£î≥+ ø£$ ù|s¡T

SCERT TELANGANA1

2

3

4

5

6

H˚ì$ #˚j·T>∑\Hê ? ne⁄qT / ø±<äT
ne⁄qT / ø±<äT
|ü<ë´\qT sê>∑+‘√, uÛ≤e+‘√ #·<äTe>∑\qT. ne⁄qT / ø±<äT
uÛ≤yê\qT ns¡ú+#˚düTø=ì kı+‘·e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ>∑\qT. ne⁄qT / ø±<äT
n|ü]∫‘· |ü<ë´ìï #·~$ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T>∑\qT. ne⁄qT / ø±<äT
Á|ües¡Ôq, q&Ée&çø£ >∑T]+∫ kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T>∑\qT.
|ü<ä´uÛ≤yê\ Ä<Ûës¡+>± dü÷≈£îÔ\qT sêj·T>∑\qT.

O

dü÷øÏÔ ˙‹, dü<äTZD≤\T eÁC≤\ø£Hêï $\TyÓ’q$.
n$ eTìwæøÏ dü+‘·è|æÔìkÕÔsTT.
O eT˙wæ>± r]Ã~<äT›‘êsTT.

30 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

SCERT TELANGANA #·<äTe+&ç ` ‘Ó\TdüTø=+&ç

uÛ≤s¡rj·T $<ë´$<Ûëq+˝À XÀ¢ø±\≈£î Á|ü‘˚´ø£ kÕúq+ ñqï~. $<ä´ jÓTTø£ÿ ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ‘Ó*ù| ø=ìï
XÀ¢ø±\qT ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.

XÀ¢ˆˆ dü«>∑èùV≤ |üP»´‘˚ eT÷s¡â', dü«Á>±y˚T |üP»´‘˚ Á|üuÛÑT' ˆ
dü«<˚X‚ |üP»´‘˚ sêC≤, $<ë«Hé düs¡«Á‘· |üP»´‘˚ ˆˆ

uÛ≤e+ : eT÷s¡Tâ&ÉT ‘·q Ç+{À¢H˚ >ös¡$+#·ã&É‘ê&ÉT. n~Ûø±] ‘·q Á>±eT+˝ÀH˚ >ös¡$+#·ã&É‘ê&ÉT. sêE
‘·q sê»´+˝ÀH˚ >ös¡$+|üã&É‘ê&ÉT. ø±˙ $<ë´e+‘·T&ÉT (|ü+&ç‘·T&ÉT) n+‘·{≤ |üPõ+#·ã&É‘ê&ÉT.

XÀ¢ˆˆ nqï<ëq+ eTVü‰<ëq+, $<ë´<ëq eT‘·' |üs¡+ ˆ
nH˚ïq ø£åDÏø± ‘·è|æÔ', j·÷eJ®e+ #· $<ä´j·÷ ˆˆ

uÛ≤e+ : nqï<ëq+ >=|üŒ<˚ø±˙ <ëìø£+fÒ $<ë´<ëq+ >=|üŒ~. nqïeTT e\¢ ‘ê‘êÿ*ø£yÓTÆq Äø£* r]
‘·è|æÔ ø£\T>∑T‘·T+<˚yÓ÷! ø±˙ $<ä´ e\¢ nC≤„q+ ‘=\– J$‘·eT+‘ê düTKXÊ+‘·T\T \_ÛkÕÔsTT.

XÀ¢ˆˆ $<ë´ <ä<ë‹ $qj·T+, $qj·÷<ë´‹ bÕÁ‘·‘êyéT ˆ
bÕÁ‘·‘ê«<äΔq e÷b˛ï‹, <ÛäHê<äΔs¡à+ ‘·‘·düT‡KyéT ˆˆ

uÛ≤e+ : $<ä´ e\¢ $qj·T+ \_ÛdüTÔ+~. <ëì‘√ bÕÁ‘·‘· edüTÔ+~. bÕÁ‘·‘· e\¢ <Ûäq+, <ëì<ë«sê düTU≤ìï
Á|ü»\T bı+<äT‘ês¡T.

XÀ¢ˆˆ $<ë´<Ûäq+ ÁX‚wü˜<Ûäq+, ‘·q÷à\ $T‘·s¡<äΔqyéT ˆ
<ëH˚q es¡Δ‘˚ ì‘·´+, q uÛ≤sêj·T q ˙j·T‘˚ ˆˆ

u≤Û e+ : d+ü |<ü \ä ìï+{˝Ï À $<ë´<qäÛ + >=|Œü ~. $<´ä e\q $$<äÛ <HäÛ ê\qT kÕ~+Û #e· #T· Ã. $<´ä |+ü ∫qø=B›
ô|s¡T>∑T‘·T+<˚ø±ì ‘·s¡T>∑<äT. $<ë´e+‘·T&çøÏ $<ä´ ãs¡Te⁄ ø±<äT. <=+>∑\bÕ\T ndü˝Òø±<äT.

XÀ¢ˆˆ $<ë´ HêeT qs¡dü´ s¡÷|üeT~Ûø£+ Á|ü#·Ã¤qï>∑T|üÔ+ <Ûäq+,
$<ë´ uÛÀ>∑ø£Ø j·TX¯düT‡Kø£Ø $<ë´ >∑Ts¡÷D≤+ >∑Ts¡T' ˆ
$<ë´ ã+<ÛäT»H√ $<˚X¯>∑eTH˚ $<ë´ |üs¡+ ˝À#·q+
$<ë´ sê»düT |üP»´‘˚ qVæ≤ <Ûäq+ $<ë´$V”≤q' |üX¯ó' ˆˆ

uÛ≤e+ : e÷qe⁄\≈£î $<ä´j˚T kÂ+<äs¡´+. $<ä´j˚T <ë#·T≈£îqï <Ûäq+. #·<äTy˚ ø°]Ôì, düTU≤ìï ø£*–düTÔ+~.
$<ä´j˚T >∑Ts¡Te⁄\≈£î >∑Ts¡Te⁄ e+{Ï~. $<˚XÊ\≈£î yÓ[flq|ü⁄&ÉT $<ä´j˚T ã+<ÛäTe⁄. #·<äTy˚ eTs=ø£ ø£qTï.
sê»düuÛÑ\˝À $<ä´πø >ös¡e+ \_Û+∫+~ø±˙ <ÛäHêìøÏ ø±<äT. Ç≥Te+{Ï ÁX‚wü˜yÓTÆq $<ä´ ˝Òìyê&ÉT $+‘·
|üX¯óe⁄!

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 31

4. neTà C≤„|üø±\T

` {Ï. ø£èwüíeT÷]Ô j·÷<äyé

u§eTàqT#·÷&É+&ç ` Ä˝À∫+#·+&ç ` e÷{≤¢&É+&ç
SCERT TELANGANA
Á|Xü ï¯ \T bÕsƒ¡+ ñ<˚›X¯+

1. ô|’ u§eTà˝À me¬ses¡THêïs¡T? neTà+fÒ Áù|eT. neTà+fÒ ÄbÕ´j·T‘·.
2. neTà @+ #˚düTÔqï~? neTà+fÒ nqTsê>∑+. neTà ìs¡+‘·s¡+ ‘·q
3. |æ\¢\ø√dü+ neTà @j˚T ùde\T #˚düTÔ+~? ≈î£ ≥T+ã+ ø√d+ü ùde\T #d˚ Tü +Ô ~. <e˚ ⁄&TÉ n+‘≥·
4. MTsT¡ MT neTàø√d+ü m|ü &|Ó ü &TÉ , m≥Te+{Ï ñHêï&Éì #ê≥&ÜìøÏ neTàqT düèwæº+#ê&ÉT.
nqTsê>∑eT÷]Ô nsTTq neTà C≤„|üø±\T
ùde\T #˚XÊs¡T? HÓeTπsdüT≈£î+≥÷ neTà ùde\qT, neTà
5. MTsT¡ MT neTàø√d+ü @yTÓ HÆ ê #d˚ qæ |⁄ü &TÉ m{≤¢ ÁbÕ<ÛëHê´ìï, $\TeqT ‘Ó\T|ü&Éy˚T á bÕsƒ¡+
ñ<˚›X¯+.
nì|æ+∫+~?
‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21
32

bÕsƒ¡´uÛ≤>∑ $esê\T

á bÕsƒ¡+ e#·q ø£$‘· Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~q~. ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ
e#·q ø£$‘· Ä+>∑¢ kÕVæ≤‘·´ Á|üuÛ≤e+‘√ e∫Ã+~. Ä+>∑¢+˝À Bìì
'Free Verse' n+{≤s¡T. |ü<ä´π>j·÷˝À¢ ñ+&˚ #Û·+<ädüT‡, e÷Á‘ê>∑D≤\
ìj·TeT+ ˝Ò≈£î+&Ü ùd«#·Ã¤>± uÛ≤ej·TTø£Ô+>± yêø±´\‘√ ñ+≥T+~. Bìì

ªe#·q ø£$‘·μ>± |æ\TdüTÔHêï+.

á bÕsƒ¡+ ø£èwüíeT÷]Ô j·÷<äyé s¡∫+∫q
ªX¯ãï+μ ø£$‘ê dü+|ü⁄{Ï˝Àì~.
SCERT TELANGANA
1940`2004 ø£$ |ü]#·j·T+

kÕe÷qT´ì ñ#êä«dü ìXÊ«kÕ\qT nøså£ ê˝Àø¢ Ï bı~–, kÕe÷q´ Á|»ü \ u≤Û w˝ü À
ø£$‘·«+ s¡∫+∫q ø£$ {Ï. ø£èwüíeT÷]Ô j·÷<äyé. es¡+>∑˝Ÿ ns¡“Hé õ˝≤¢, ;ÛeT<˚es¡|ü*¢
eT+&É\+, ø=‘·Ô|ü*¢ Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q áj·Tq ‘Ó\+>±D uÛ≤wü˝À j·÷dü˝À
e#·qø£$‘·«+ sêdæq ø£e⁄\˝À ˇø£&ÉT.

‘·q ‘=* ø£$‘ê dü+|ü⁄{Ï ª‘=≈£îÿ&ÉT ã+&Éμ ‘√ kÕVæ≤r πøåÁ‘·+˝À Á|üy˚•+#ê&ÉT.
ªX¯ãï+μ M] ¬s+&Ée ø£$‘êdü+|ü⁄{Ï. Á>±MTD J$‘êqTuÛÑyê\T, eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ Jeq
∫Á‘·DqT ‘·q ø£$‘·«+˝À #=|æŒ+#ê&ÉT. düs¡fi¯yÓTÆq e#·Hê_Ûe´øÏÔ, ìsê&É+ãs¡yÓTÆq
XË’* ø£èwüíeT÷]Ô j·÷<äyé Á|ü‘˚´ø£‘·.

$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\T

+ bÕsƒ¡+˝Àì u§eTà\qT #·÷&É+&ç. bÕsƒ¡+ eTT+<äTqï Á|üy˚•ø£ #·<äTe+&ç. bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï

}Væ≤+#·+&ç.
+ bÕsƒêìï #·<äTe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\øÏ+<ä ^‘·\T ^j·T+&ç.
+ ns¡ú+ø±ì |ü<ë\qT, yêø±´\qT >∑T]+∫ MT $TÁ‘·T\‘√ #·]Ã+#·+&ç.
+ bÕs´¡ƒ |⁄ü døÔü +£ ∫esq¡ ñqï ª|<ü ë\T ` nsê\ú Tμ |{ü øºÏ £ #÷· d,æ ‘*Ó jT· ì |<ü ë\≈î£ nsê\ú qT ‘\Ó TdTü ø=+&.ç

Á|üy˚•ø£

neTà+fÒ Äràj·T‘· nqTsê>±\ ø£\uÀ‘·. neTà eT+≈£î #˚ùd |æ\¢yê&çøÏ #·+<äe÷eTqT
#·÷|ædü÷Ô >√s¡TeTT<ä›\T ‹ì|ædüTÔ+~. neTà >=|üŒ‘·q+ e÷≥\ø£+<äì~. ≈£î≥T+ã+ø√dü+ neTà |ü&˚
‘|· qü , Äsê≥+ nì‘s· k¡ Õ<´äÛ +. neTà C≤|„ øü ±\qT V≤ü è<jä ÷· ìøÏ V≤ü ‘T· ≈Ô î£ H$˚ <+äÛ >± ø$£ m{≤¢ e]+í #ê&√
#·÷<ë›+.

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 33

I

neTà eTT>∑TZ˝ÒùdÔ <ä÷&É\ H√fi¯ófl ø={Ϻ |æ‹øÏqbÕ\T
ÁbÕ+>∑D+ n<ä›ø£|ü⁄ Ns¡˝≤ ø£ìŒ+#˚~ ÄkÕúq|ü⁄ ‘Ó\¢≈£î+<˚fi¯ófl ‘êπ>$
#êj·T q\T|ü⁄ ø√\eTTK+ neTà qe⁄«‘·Tqï|ü&ÉT neTà eTT≈£îÿ≈£î eTT≈£îÿb˛>∑T
|ü+&ÉT¢ bÕ\ã\bÕ˝≤¢ ø£ìŒ+#˚$ Äø±XÊìøÏ n‘·TÔ≈£îqï HÓ\e+ø£˝≤ ñ+&˚~.
e÷≈£î |ü&çwü+|ü{Ϻ »«s¡yÓTT∫Ãq|ü⁄&ÉT
neTà Ç+{ÏH˚ Vü‰dæŒ≥˝Ÿ>± e÷πsÃ~ Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç
‘êH˚ qs¡‡sTT eT+#ê\ #·T≥÷º ‹s¡T>∑T‘·÷
Äj·TTπs«<ä|ü⁄ eT+<äT_fi¯fl˝Òdü÷Ô ñ+&˚~ + neTà eTT>∑TZ˝ÒùdÔ yêøÏ* n<ä›ø£|ü⁄ Ns¡˝≤
bı<äT›H˚ï nj·T´ ñ+<äq&É+˝À ø£$ Ä+‘·s¡´y˚T$T{Ï?
<=s¡\ ãs¡¢bÕ\T |æ+&˚yê&ÉT
ø±\Twü´ ìs¡÷à\q ø±s¡´ø£s¡Ô˝≤ + neTàqT qs¡T‡ nì ø£$ m+<äTø£Hêï&ÉT?
neTà ø=≥º+˝À ô|+&Éø£fi¯ófl rùd~ + Ç+{Ïì Vü‰dæŒ≥˝Ÿ>± e÷s¡Ã≥+ n+fÒ
SCERT TELANGANA
MTπøeTs¡úyÓTÆ+~?
+ ÄkÕúq|ü⁄ ‘Ó\¢≈£î+<˚fi¯ófl nì ø£$ me]ì

ñ<˚›•+∫ nHêï&ÉT? m+<äT≈£î?

34 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

II

»MT+<ës¡T Ç+&É¢eTT+<äT ≈£î+<Óq˝À e&ÉT¢ b˛dæ SCERT TELANGANAÄ˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç
s√ø£*‘√ <ä+|ü⁄‘·Tqï|ü&ÉT eT<Ó›\ <äs¡Te⁄*ìŒ+#˚~
neTà ˇ&ç˝À k˛˝…&ÉT q÷ø£˝ÒdüTø=ì Ç+{ÏøÏ e#˚Ã~ + neTà bı<ä›+‘ê me] ø√dü+ ø£wüº|ü&ÉT‘·T+~?
>√e⁄\ |üø£ÿq ˝≤´>∑˝≤¢ Ç+{ÏeTT+<äT Ä&ÉT≈£îH˚yêfi¯fl+ MT¬ø{≤¢+{Ï ùde\T #˚düTÔ+~?
neTà eTT≈£îÿ|ü⁄\¢ es¡Vü‰e‘ês¡+
eTTf…ºMT<ä m‹Ôq uÛÑ÷>√fi¯+˝≤ ø£ìŒ+#˚~ + MTs¡T πø]+‘·\T ø=&ÉT‘·÷ @j˚T dü+<äsꓤ˝À¢
#Óe⁄\ ¬>+{°\T Äq+<ä+>± ñ+{≤s¡T?
>∑&çj·÷s¡+˝Àì ô|+&É÷´\+˝≤ }π>$
neTà n+ã* ‘ê– ø=&eÉ * |≥ü Tøº =ì ø√‘\· ≈î£ b˛jT˚ ~ + neTà C≤„|üø±\T ‘˚HÓ{°>∑˝≤¢ eTTdüTs¡T‘êsTT
ø±\«>∑≥¢ bı+{Ï ø±fi¯ófl ø£&ÉTø=ÿì nq&É+˝À ø£$ Ä+‘·s¡´y˚T$T{Ï?
ÁX¯eTqT eTs¡∫ }fiÀfløÏ e#˚à neTà≈£î
πø]+‘·\T ø=&É÷Ô m<äTπsπ>yêfi¯fl+
>∑TeTTà˝À¢ e&ÉT¢qïfÒº e÷ø√dü+
neTà ˇ&ç˝À |ü*¢ø±j·T\T, ô|düs¡Tø±j·T\T <=]πø$
neTà≈£î ø±fi¯flø£&çj·÷ ˝ÒdüTø√e&É+
ø£+#·T eTf…º\T ‘=&ÉTø√ÿe&ÉeT+fÒ #ê\ Çwüº+
neTà m|ü&É÷ |ü≥TºNs¡\T ø£≥Tºø√q÷ ˝Ò<äT
|üs¡T|ü⁄˝À¢ ìÁ<äb˛q÷ ˝Ò<äT
qT\ø£ eT+#·+MT<ä ìÁ<ä
#˚H˚‘· Ns¡\‘√H˚ ø±\+ >∑&çù|~
ôd\e⁄\ MT<ä }fiÀfløÏ e∫Ãq|ü⁄&ÉT
‘˚HÓ{°>∑˝≤¢ neTà C≤„|üø±\T
Hê #·T≥÷º eTTdüTs¡T‘êsTT.

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21 35

kÕsê+X¯+ SCERT TELANGANA

neTà yêøÏ{À¢ eTT>∑TZ˝ÒùdÔ s¡+>∑T\~›q Ns¡˝≤ ø£ì|æ+#˚~. neTà q$«q|ü&ÉT |ü+&ÉT¢ bÕ\ ã\bÕ˝≤¢
(‘Ó\¢>±) ø£ì|æ+#˚$. |æ\¢\≈£î »\TãT #˚dæq|ü&ÉT, »«s¡+ e∫Ãq|ü&ÉT neTà Ç+{ÏH˚ <äyêU≤Hê>± e÷]Ã
eT+#ê\ #·T≥÷º ‹s¡T>∑T‘·÷ ˇø£ qs¡T‡>± e÷] eT+<äT_fi¯fl\T y˚ùd~. (Çø£ÿ&É neTà eTT>∑TZ\qT n<ä›ø£|ü⁄ Ns¡‘√
b˛\Ã&É+ |ü+&É¢qT bÕ\ã\bÕ\‘√ b˛\Ã&É+ ø£$ }Vü‰X¯øÏÔøÏ ì<äs¡Ùq+.)

njT· ´ bı<Tä H› ï˚ <=s\¡ ãsø¢¡ ±&øç Ï b˛sTT bÕ\T|+æ &y˚ ê&TÉ . <=s¡ ø=≥+º ˝À neTà ô|+&É rùd~. ˝>Ò <∑ ÷ä &\É T
‘ê>∑≈£î+&Ü yê{Ï H√fi¯ófl ø£{Ϻ |æ‹øÏq bÕ\T <=s¡\ _&ɶ\T ‘êπ>yêfi¯ófl. (<=s¡\ _&ɶ\qT ‘Ó\¢≈£î+<˚fi¯fl‘√ ø£$
b˛˝≤Ã&ÉT.) neTà ô|≥Tº≈£îqï eTT≈£îÿb˛>∑T Äø±XÊìøÏ Vü≤‘·TÔ≈£îqï HÓ\e+ø£˝≤ ns¡ú#·+Á<ëø±s¡+>± e⁄+&˚~.
uÛÑ÷kÕ«eTT\ Ç+&É¢eTT+<äT ≈£î+<Óq˝À b˛dæ e&É¢qT <ä+#·T‘·Tqï|ü&ÉT Ä #·|ü&ÉT eT<Ó›\ yÓ÷‘·>± $ì|æ+#˚~.
neTà s√»+‘ê |üì#˚dæ k˛˝…&ÉT q÷ø£\qT Ns¡ø=+>∑Tq eT÷≥>∑≥Tº>=ì Ç+{ÏøÏ e#˚Ã~. neTà e#˚Ãdü]øÏ
|æ\¢\T Ç+{ÏeTT+<äT Ä&ÉT≈£îH˚yêfi¯ófl. neTà ô|≥Tº≈£îqï eTT≈£îÿ|ü⁄\¢ esêVü‰e‘ês¡+˝À ($wüßíe⁄) eTTf…ºMT<ä
m‹Ôq uÛÑ÷>√fi¯+˝≤ ø£ì|æ+#˚~. n+fÒ ø£$ neTàqT ne‘ês¡eT÷]Ô>± uÛ≤$+#ê&Éì, neTà ô|≥Tº≈£îqï
¬>+{°\T (>∑+{°\T) >∑&çj·÷s¡+˝À ˝À\ø£+˝≤>∑ }π>eì #Ó|üŒ&É+ ø£$ ì•‘· |ü]o\q≈£î <äs¡ŒD+. neTà
n+ã* ‘ê–, ø=&Ée* |ü≥Tºø=ì, ø√‘·\≈£î b˛sTT eT∞fl e#˚Ã≥|ü&ÉT ø±\«>∑≥¢ bı+{Ï ø±fi¯ófl ø£&ÉTø=ÿì
bı<ä›+‘ê #˚dæq ø£cÕºìï eTs¡∫b˛sTT }fiÀfløÏ e#˚Ã~. neTà edüTÔ+fÒ |æ\¢\T m>∑Ts¡T‘·÷, <äT+≈£î‘·÷ ns¡T|ü⁄\‘√
m<äTπsπ>yêfi¯ófl. neTà ˇ&ç˝Àì |ü*¢ø±j·T\T, ô|düs¡ø±j·T\T rdüTø=ì |æ\¢\T dü+‘√wü+>± ‹H˚yêfi¯ófl. ø£$
neTà ˇ&çì >∑T$Tà‘√ b˛˝≤Ã&ÉT. n+fÒ >∑T$Tà˝À m|ü&É÷ <Ûëq´+ ì\« ñ+≥T+~. (neTà ˇ&çqT+∫ mìï
rdüT≈£îHêï Ç+ø± mH√ï $T–˝Ò ñ+{≤j·Tì ø£$ uÛ≤eq.)

neTà≈î£ ø±fifl¯ ≈î£ ø&£ jç ÷· \T yd˚ Tü ø√e&+É , eTf\º… T ‘=&TÉ ø√ÿe&+É #ê˝≤ Çw+ºü . neTà m|ü &÷É |≥ü TNº s\¡ T
ø£≥º˝Ò<äT, |üs¡T|ü⁄˝À¢ ìÁ<äb˛˝Ò<äT. H˚‘·Ns¡\T ø£fÒº~. qT\ø£eT+#·+MT<ä ìÁ<äb˛j˚T~. ôd\e⁄\≈£î }fiÀfløÏ
e∫Ãq|ü⁄&ÉT ‘˚HÓ‘·Tf…º #·T≥÷º eTTdæπs ‘˚HÓ{°>∑˝≤¢ neTà C≤„|üø±\T eTTdüTs¡T‘·THêïsTT. Ç{≤¢ nq&É+˝À ø£$
ñ<˚›X¯+ ‘˚HÓ{°>∑\T eT<ÛäTs¡dü+ ø√dü+ |üP\#·T≥÷º ‹]–q≥T¢ neTà C≤„|üø±\ e÷<ÛäTs¡´+ eTqdüT #·T≥÷º
eTTdüTs¡T‘·T+~. á ø£$‘· ªneTàqT m|üŒ{Ïø° eTs¡∫b˛˝Ò+μ nì ‘Ó*j·TCÒdüTÔqï~.

Ç$ #˚j·T+&ç

I $ì, ns¡ú+ #˚düTø=ì, Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+

1. neTà C≤„|üø±\qT ø£$ >∑Ts¡TÔ≈£î ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT ø£<ë! MTs¡T MT neTà >∑T]+∫ #Ó|üŒ+&ç.
2. MTs¡T MT neTàqT dü+‘√wüô|{º&ÜìøÏ @y˚T$T #˚kÕÔs¡T?

36 ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21