100 ปี เขตยานนาวาเข้าสู่ประชาคมอาเซียน

ภาพงานมหรสพในงานศพของบคุ คลทา่ นหนง่ึ ในครอบครัวศรธี นสัณห์
Picture of funeral of anyone in Srithanasan family

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สปู่ ระชาคมอาเซียน 101

102 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

When children were playing in the
schoolyard, popular games were Snake Mother,
Mon Hide Cloth, The Crocodile, The Penny-
Pitching Game, Pitch-And-Toss, Catching The
Last One In The Line (Re-Re Kawsarn), and
Rope Skipping.
Overall, opportunities for young children
to play together were not very common. This
was mainly due to the nature of Yannawa
gardener settlements usually living so far
apart, and it was inconvenient to meet up or
do activities together, outside of the family
unit.
In many ways, the life of a gardener is
bound to the river, and this extended into
playing, too. One activity which young children
would often play is the Racing Boats Game.
In addition, various games played during the
Songkran Festival included Kao Pee Mae Sri,
Kao Pee E Ju, and Saba.
Adults didn’t seem to have that much
time available to play games, but playing
cards was always popular. In the past, the
amusement of Yannawa people often took
place at temples, especially during festivals,
such as the annual Festival Of Temple and
any other religious ceremony. Adults also
ภาพการแสดงหนุ่ กระบอกในงานศพ found amusement in such activities as Choi
Picture of playing puppet in funeral Music, Lamtud, Chatree Drama, puppets,
“Like”, Thai Music, Brass Bands, and String
Band Orchestras.
ม ห ร ส พ ที่ ช า ว ย า น น า ว าใ น อ ดี ต ไ ด้ ช ม เ พื่ อ The most popular amusement in early
ความบนั เทงิ มกั จะอยทู่ ว่ี ดั โดยเฉพาะในงานเทศกาล เชน่ งาน Yannawa culture was “Li-ke”. The gardeners

ประจ�ำ ปขี องวดั และงานท�ำ บญุ ตา่ งๆ มหรสพในอดตี ทเ่ี ปน็ of this area were well known and popular
ที่รู้จัก ได้แก่ เพลงฉ่อย ลำ�ตัด ละครชาตรี หุ่นกระบอก in training Brass Bands. They were popular,
ลิเก โขน ดนตรีไทย แตรวง วงเครื่องสาย (วงมโหร)ี playing funny folk songs, with all the members
มหรสพที่ได้รับความนิยมมากที่สุด คือ ลิเก แต่ถ้า self-trained musicians, without being able to
read a single note of sheet music. They had
เป็นงานดนตรี ชาวสวนยา่ นน้ีนิยมฝกึ แตรวงกันเอง โดย great skill and would instruct their children
นิยมเล่นเพลงลกู ท่งุ สนกุ สนาน ฝึกเองโดยไม่ใช้โนต้ อาศัย how to inherit this musical talent.
ความชำ�นาญ และจะสอนลูกหลานให้สืบทอด ปัจจุบัน Nowadays, this Yannawa self-trained
Brass Band has disappeared over time. Due
วงแตรวงได้สูญสลายไปตามกาลเวลาและความชรา to aging of the music players, they could not
ของผบู้ รรเลงไมส่ ามารถแสดงต่อไปได้ต้องจา้ งวานแตรวง continue to do shows themselves and had to
จากท่ตี า่ งๆ มาแสดงแทน start hiring outside Brass Bands to perform
for local ceremonies and festivals.

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเข้าสปู่ ระชาคมอาเซยี น 103

ภาพการเปลยี่ นแปลงของยานนาวา

Appearance of Yannawa Changes

หากแบ่งช่วงเวลาตามการเปล่ียนแปลงของสภาพ The changes of garden conditions in
สวนยา่ นยานนาวา อาจแบง่ ไดเ้ ป็น 4 ช่วงสำ�คญั คือ Yannawa District may be classified into four

major periods as follows.

• ช่วงที่ 1 สมยั รชั กาลท่ี 5 • First period - During the reign of
King Rama V
พื้นที่ของย่านยานนาวาในสมัยรัชกาลที่ 5 ปรากฏ
ในแผนที่กรุงเทพ ร.ศ. 115 (พ.ศ. 2439) เป็นแผนที่ The area of Yannawa District in the
มาตราสว่ น 1:11,800 ซึ่งพระเจ้าน้องยาเธอฯ กรมหมื่น reign of King Rama V appeared on the map
ดำ�รงราชานุภาพรับพระบรมราชโองการให้เจ้าพนักงาน of Bangkok R. E. 115 (B.E. 2439) with the
ทำ�แผนที่ขึ้นเมื่อปี กุนนพศก ศักราช 1249 และมี scale 1: 11,800. His younger brother, Prince
การแก้ไขเพ่ิมเติมท่ีตั้งของพื้นท่ียานนาวาอยู่ในแนวเขต Damrong Rajanubhab, received the royal
นครเขื่อนขันธ์ (หรือพระประแดงในปัจจุบัน) แผนที่นี้ command and had the authorities to prepare
แสดงให้เห็นภาพการใช้ท่ีดินว่าเป็นพืชสวนไม้ยืนต้น the map in the year of the Pig, Thai Minor Era
คลองทีร่ ะบชุ ่ือในแผนท่ีได้แก่ คลองช่องนนทรี คลองสวน 1249. The location of Yannawa was modified
คลองภูมิ ซึ่งไหลออกไปสู่แม่น้ำ�เจ้าพระยา วัดที่ปรากฏ additionally in Nakhon Khuean Khan lines (or

104 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

Phrapradaeng today). This map showed the
land use for growing garden and perennial
plants. The canals named on the map included
Klong Chong Nonsi, Klong Suan, Klong Poom,
which flowed into Chao Phraya River. The
temple appearing on the map was Wat Chong
Lom. The area next to the riverbank of Chao
Phraya about 1 km was paddy field.
The Yannawa area appeared again on
Bangkok map of the year 1910 [(B.E. 2453)
(last year in the reign of King Rama V)]. There
was the appearance of Samut Prakan railway
from Hua Lampong to Klong Toey area with
the station, river and terminal at “Wat Mai
Chong Lom (No monk residing).” This map
indicated the land use in consistency with the
map of Bangkok R.E. 115 - in other words the
banks of Chao Phraya were gardens, including
Yannawa area. The elevation of the ground
was approximately 0.4 meters above mean
sea level. The area of paddy field next to the
gardens inwards had the elevation of around
ในแผนที่ได้แก่ วัดช่องลม พื้นที่ถัดขึ้นจากริมฝั่งแม่น้ำ� 0.2 meters above mean sea level. The temples
เจา้ พระยาประมาณ 1 กโิ ลเมตร เปน็ ทงุ่ นา shown on the map including Wat Chong
บริเวณพ้ืนท่ียานนาวาปรากฏอีกครั้งในแผนที่ Lom, Wat Chong Nonsi, Wat Klong Mai, Wat
กรุงเทพปี พ.ศ. 2453 (ปีสุดท้ายในสมัยรัชกาลที่ 5) Pariwas. The canals appearing on the map
ปรากฏเส้นทางรถไฟสมุทรปราการจากหัวลำ�โพงมายัง were Klong Chong Nonsi, Klong Suan, Klong
บริเวณคลองเตย โดยมีสถานีแม่น้ำ� และได้มาสิ้นสุด Ta Huang, Klong Wat Klang Mai, Klong Wat
ท่บี รเิ วณ “วัดใหมช่ อ่ งลม (รา้ ง)” แผนที่นแี้ สดงการใช้ Pariwas, Klong Bang Pong Pang and Klong
ที่ดินที่สอดคล้องกับแผนที่กรุงเทพ ร.ศ. 115 กล่าวคือ Poom as line with no written names on.
พน้ื ทร่ี ิมแม่น้ำ�เจ้าพระยาเป็นสวน รวมทั้งพื้นที่ยานนาวา
ด้วย ระดับความสูงของพ้นื ดนิ จากระดบั น�ำ้ ทะเลประมาณ • Second period: 1915 -1976
0.4 เมตรจากระดับนำ้�ทะเลปานกลาง ส่วนพื้นทน่ี า (B.E. 2458-2519)
ซง่ึ อยถู่ ดั จากพน้ื ทส่ี วนเขา้ ไปมรี ะดบั ความสงู ประมาณ 0.2 เมตร Yannawa was the cultivated land and
จากระดับน้ำ�ทะเลปานกลาง วัดที่ปรากฏในแผนที่ คือ the dense nipa palm forest. The banks of
วดั ช่องลม วัดชอ่ งนนทรี วัดคลองใหม่ วัดปริวาส คลอง Chao Phraya River were cork tree forests.
ที่ปรากฏในแผนที่ ได้แก่ คลองช่องนนทรี คลองสวน The houses were built and spaced out.
คลองตาห่วง คลองวดั กลางใหม่ คลองวดั ปริวาส คลอง The cultivators in this area did mixed fruit
บางโพงพาง และคลองภูมิ ที่ปรากฏแตเ่ สน้ แนว gardening. Main products of the orchard are
ไม่ได้เขยี นชอื่ กำ�กบั ไว้ coconut, betel nut, orange, rose apple, lychee,

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ ส่ปู ระชาคมอาเซยี น 105

• ช่วงท่ี 2 พ.ศ. 2458-2519 longan and etc. Coconut was planted in the
area surrounding the garden plot and ditches
ยานนาวาเป็นเรือกสวนและป่าจากรกทึบ ริมแม่น้ำ� for making sugar. Every garden was usually
เจ้าพระยาเปน็ ปา่ ล�ำ พู บ้านเรือนปลกู ห่างๆกนั ชาวสวน planted with fruit trees in small quantity each,
บริเวณนี้ทำ�สวนผลไม้เบญจพรรณ ส่วนใหญ่จะมีผลไม้ homegrown vegetables and banana mixed
ชนิดหน่ึงเปน็ ผลผลติ หลกั ของสวน เช่น มะพร้าว หมาก with main fruits of the orchard. Everything in
ส้ม ชมพู่ ลนิ้ จี่ ลำ�ไย ส่วนบรเิ วณรอบขนัดและทอ้ งร่อง the garden was mainly grown for sell.
สวนจะปลูกมะพร้าวเพื่อทำ�น้ำ�ตาล แต่ละสวนมักปลูกไม้ Waterway was essentially used for
ผลอยา่ งละเลก็ ละน้อย พืชผกั สวนครวั และกลว้ ยแซมไป transportation due to the absence of road. The
กบั ผลไมห้ ลกั ของในสวนทุกอยา่ งปลูกไวข้ ายเป็นหลัก paddling boat and long-tailed boat were initially
การคมนาคมใช้ทางน้ำ�เป็นหลัก เพราะไม่มีถนน used. Subsequently, there were boats, taxis
เดมิ ใช้เรอื แจว เรอื หางยาว ต่อมามเี รือแท็กซห่ี รอื เรอื ยนต์ or motorboats running on the route between
ว่งิ ระหว่างคลองลัดโพธ-์ิ โรงโม่ถนนลิน้ จ่ี ถ้าจะเดินทางบก Klong Lad Pho – Miller, Linchi Road. In case
จะตอ้ งเดนิ ตดั สวนไปทถ่ี นนสาธปุ ระดษิ ฐ์ เพอ่ื ขน้ึ รถประจ�ำ ทาง of a need to walk by land, it was necessary
สาย 61, 62 ของกำ�นันฉัตร บานเย็น ไปสุดสาย to cross the garden to Sathupradit Road to
ที่หวั ถนนวทิ ยุ get on the bus lines 61, 62 of Sub-District

106 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ ส่ปู ระชาคมอาเซยี น

headman Chat Banyen, which terminated at
the beginning of Wittayu Road.

• Third period: 1976 - 1983

(B.E. 2519-2526)
At the beginning of the construction, Rama
3 Road was officially named “Chao Phraya
• ชว่ งท่ี 3 พ.ศ. 2519-2526 Road.” The road was constructed parallel to
the riverbank of Chao Phraya at a distance of
ถนนพระรามที่ 3 เม่อื แรกสร้างจะมีชือ่ เป็นทางการ 100-130 meters from the foot of Krung Thep
ว่า “ถนนเจ้าพระยา” ผลของการตัดถนนขนานกับริมฝ่ัง
แม่น้ำ�เจ้าพระยาในระยะ 100-130 เมตร จากบริเวณ Bridge to Klong Toey. As a result, it was a
เชงิ สะพานกรงุ เทพมายงั คลองเตย จงึ เปน็ เสน้ ทางคมนาคม very useful route for transportation from Klong
ท่ีช่วยในการขนส่งจากท่าเรือคลองเตยไปยังฝั่งธนบุรี Toey Port to the Thonburi side with more
ไดส้ ะดวกขน้ึ กวา่ แตก่ อ่ น และถนนสายนย้ี งั ท�ำ ใหพ้ น้ื ทส่ี วน convenience than before. Besides, this road
ริมแม่น้ำ�เจ้าพระยาตลอดแนวลดลง ป่าจากริมน้ำ�ถูกถาง caused the decrease in the garden area on the
ออกจนหมดอันเป็นผลจากการก่อสร้างโกดังสินค้า banks of Chao Phraya River throughout the

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สปู่ ระชาคมอาเซียน 107

คลงั น�ำ้ มนั คลงั แกส๊ รมิ แมน่ �ำ้ เจา้ พระยาและทา่ เทยี บเรอื ขนสง่ line. The forests from riverside were cleared
ตามฝั่งเป็นระยะๆ นอกจากนี้ยังมีการก่อสร้างโรงงาน out, which resulted from the construction of
อาคารพาณิชย์ บ้านพักอาศัยบริเวณสองฝั่งถนน พื้นที่ warehouse, tank farm, gas depot on the banks
สวนจึงค่อยๆหายไปทีละแปลงๆ เจ้าของสวนเดิมขายที่ of Chao Phraya River and port at intervals
ให้กับนายหน้าหรือผู้พัฒนาที่ดิน จึงเกิดการเปลี่ยนแปลง along the sides. In addition, there was the
ทางสังคมระลอกใหญ่ คนที่มีที่ดินติดแม่น้ำ�และติดถนน construction of factories, commercial buildings,
ไดอ้ พยพออกไปอยูท่ ีอ่ ่นื houses on both sides of the road. Therefore,
การมีถนนทำ�ให้สาธารณูปโภคอื่นๆตามเข้ามา each plot of garden land gradually disappeared.
คือ ไฟฟา้ ประปา โทรศพั ท์ ดังนน้ั การเตบิ โตของเมือง The original owners of gardens sold the land
จงึ เขา้ มาอยา่ งรวดเรว็ ทางเดนิ สาธารณะทผ่ี า่ นสวนไดเ้ ปลย่ี น to brokers or developers, thus causing a large
เป็นถนนซอยเพ่ือใหร้ ถยนต์ว่ิงผ่าน ในขณะเดียวกัน wave of social changes. People with land
การใช้เรือในลำ�คลองและแม่น้ำ�ได้ลดลง เช่นเดียวกับ adjacent to the river and the road migrated to
สภาพสวนไดเ้ ปลย่ี นเปน็ สง่ิ กอ่ สรา้ งทข่ี ยายตวั ออกไปเรอ่ื ยๆ other places.
แม้ยังมีการทำ�สวนผลไม้กันอยู่ แต่ก็มีปัญหากับสภาพดิน The presence of road was followed by the
และน�้ำ อย่บู า้ ง จนกระทั่งปี พ.ศ. 2526 เกิดน�ำ้ ทว่ มใหญ่ advent of other utilities, i.e. electricity, water
นำ้�เค็มจึงเขา้ สวนขังนานนับเดือน สวนผลไมไ้ ดร้ ับ supply, telephone accordingly. Therefore, the
ความเสยี หายอย่างหนัก บางสวนถงึ กบั ล่ม เช่น สวนสม้ growth of city arose rapidly. Public walkways
สวนลิน้ จี่ through the gardens were transformed into

roads, alleys for allowing the cars to pass.
• ชว่ งที่ 4 หลัง พ.ศ. 2526-ปัจจบุ นั In the meantime, the use of boats on canals
แผนที่กรุงเทพมหานครซึ่งจัดทำ�เมื่อปี พ.ศ. 2531 and rivers diminished. Similarly, the gardens
เป็นช่วงที่มีการปรับปรุงระบบการคมนาคมขนส่ง were converted into constructions with steady

108 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเข้าส่ปู ระชาคมอาเซยี น

ในละแวกนอ้ี ยา่ งมาก มกี ารขยายถนนรชั ดาภเิ ษกเปน็ ขา้ งละ expansion, though fruit gardening continued.
4 ช่องการจราจร โดยมีคลองระบายน้ำ�อยู่กลางถนน However, there were the problems with soil
ทั้งสาย ในขณะเดียวกันมีการก่อสร้างทางด่วนมหานคร and water to some extent. Until the year 1983,
เชื่อมคลองเตยไปยังฝ่ังธนบุรีที่บริเวณถนนสุขสวัสด์ิ the massive flooding broke out, causing the
และดาวคะนอง โดยมีสะพานพระราม 9 หรือที่เรียกว่า ingress of saltwater into the gardens and water
“สะพานแขวน” ซง่ึ สรา้ งเสรจ็ และเรม่ิ ใชง้ านในปี พ.ศ. 2528 logging for around a month. The fruit gardens
โดยมีทางข้นึ และทางลงทางด่วนโดยรอบพ้นื ท่ยี านนาวา were heavily damaged, some of which fell
ได้แก่ ทางขึ้น-ลงพระราม 3 ที่บริเวณช่องนนทรี (หน้า down such as orange, lychee orchards.

โรงเรียนนนทรีวิทยา) ทางขึ้น-ลงสาธุประดิษฐ์ (บริเวณ
สแ่ี ยกสาธปุ ระดษิ ฐ)์ ทางขน้ึ -ลงบางโคล่ ท�ำ ใหพ้ น้ื ทย่ี านนาวา • Fourth period - Subsequent to
มีความสะดวกในการคมนาคมขนส่ง จึงเป็นช่วงที่พื้นที่
ยานนาวามีการเปลย่ี นแปลงขนานใหญ่ กล่าวคือ 1983 (B.E. 2526) - today
มกี ารกอ่ สร้างคลงั สินคา้ โรงงานประเภททีใ่ ช้คนงานมาก
โครงการที่อยู่อาศัย ในช่วงแรกส่วนใหญ่เป็นทาวน์เฮาส์ The map of Bangkok made in 1988 coincided
และบา้ นเดย่ี ว รวมทง้ั กจิ การอน่ื ๆ ในบรเิ วณถนนพระรามท่ี 3 with the improvement of transportation system
ได้แก่ บริษัทไพศาลขนส่ง บริษัทเล่า-ฮั้วเฮ้ง จำ�กัด in this locality significantly. Ratchadaphisek
สมาคมเตชะสัมพันธ์ของตระกูลแซ่แต้ ซึ่งมาซื้อที่ดิน Road was expanded to 4 traffic lanes for
each side with the drainage ditch in middle
of the road throughout. Simultaneously,
และสร้างสมาคมเพื่อทำ�พิธีทางศาสนาของตระกูล there was the construction of Mahanakorn
หมู่บ้านพันระวี เป็นตน้ Expressway connecting Klong Toey to the

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเข้าสู่ประชาคมอาเซียน 109

110 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

Thonburi side in the area of Suksawad Road
and Daokanong. There has been the Rama 9
Bridge or known as the “suspension bridge”,
which was completely constructed and put into
operation in 1985. There are the expressway’s
entrance and exit around the Yannawa District
namely entrance – exit Rama 3 in Chong
Nonsi area (in front of Nonsi Wittaya School),
entrance-exit Sathupradit (area of Sathupradit
Intersection), entrance - exit Bangklo. As
a result, Yannawa area has enjoyed the
convenience of transportation. Therefore, this
is the period during which Yannawa area has
been affected by dramatic changes. That is
to say, there has been the construction of
warehouses, factories with the use of many
workers. In the first phase, housing projects
were mainly concerned with townhouses and
detached homes. Besides, other activities have
been present in the area of Rama 3 Road, i.e.
Pisan Transport Company; Lao Hua Heng Co.,
Ltd.; Techa Sampan Association of the family
การที่พื้นที่ยานนาวาอยู่ริมแม่น้ำ�เจ้าพระยา และ Zheng or Cheng, which came to buy land
มีลักษณะเป็นกระพุ้งแก้มหรือกระเปาะนับเป็นชัยภูมิ and establish the association for performing
ที่ดีตามแนวคิดเฟิงสุย (ฮวงจุ้ย) ตามคติจีน กล่าวคือ religious ceremonies of the family; Phanrawi
การมีกิจการการค้าหรือการต้ังบ้านเรือนในพ้ืนท่ีหันหน้า Village, etc.
ออกแม่น้ำ�ทางทิศตะวันออกนับเป็นมงคลท่ีทำ�ให้เกิด Yannawa area is on the riverbank of
ความร่ำ�รวย ประสบความสำ�เร็จ แปลงที่ดินในพื้นที่ Chao Phraya and is characteristic of cheek
ย า น น า ว า แ ล ะ บ ริ เ ว ณ ใ ก ล้ เ คี ย ง จึ ง เ ป็ น ท่ี ต้ อ ง ก า ร bulge or bulb. Consequently, this is regarded
ของนกั ลงทนุ และนายธนาคารเปน็ อยา่ งมาก ในชว่ งตง้ั แตป่ ี as strategically good location according to the
พ.ศ. 2535 เป็นต้นมา จึงมีการก่อสร้างอาคารสูงและ Feng Shui concept of Chinese belief. In other
อาคารขนาดใหญ่ในบริเวณยานนาวาและพื้นที่ริมแม่น้ำ� words, owning commercial business or the
ไดแ้ ก่ ส�ำ นกั งานธนาคารกรงุ เทพ ส�ำ นกั งานใหญ่ธนาคาร settlement in the area facing the east river
กรุงศรอี ยธุ ยา ส�ำ นกั งานบริษัทสหวริ ยิ า ห้างสรรพสินคา้ is considered to be auspicious, which leads
to the wealth, success. Therefore, the land
เซ็นทรัลพลาซา่ รชั ดา-พระราม 3 และเอสวซี ิตี้ ซง่ึ เปน็ plots in Yannawa and nearby areas have been
คอนโดมิเนียมโครงการที่ใหญ่ที่สุดบนถนนพระรามที่ 3 much demanded by investors, bankers. As a
พีเอ็มริเวอร์ไซด์คอนโดมิเนียม เป็นต้น นอกจากนี้ยังมี result, during the period from 1992 onwards,
การก่อสร้างอาคารสำ�นักงานและโครงการท่ีพักอาศัยอ่ืนๆ high- rise buildings and large buildings have
ในบริเวณใกลเ้ คียง การที่เกิดภาวะเศรษฐกิจตกตำ่� been constructed in the neighborhood of

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเข้าสู่ประชาคมอาเซียน 111

Yannawa and riverside area, namely office of
Bangkok Bank; Bank of Ayudhya headquarters;
office of Sahaviriya Company; Central Plaza
Department Store Ratchada - Rama 3; SV
City, which is the largest condominium project
on Rama 3 Road; PM Riverside Condominium,
etc. Additionally, other offices and residential
projects have been built in the vicinity. The
economic downturn during the period from
1997-2003 caused a halt in the construction
of large buildings, including the discontinued
changes in land use for a while.
ในชว่ งปี พ.ศ. 2540-2546 ท�ำ ใหก้ ารกอ่ สรา้ งอาคารขนาดใหญ่ Furthermore, the expansion of Rama 3
ชะงักไป รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงการใช้ทดี่ ินก็เกิด Road in this period has caused the Yannawa
การสะดุดไประยะหนึง่ area on the riverbank with many temples to
อนึ่ง การขยายถนนพระรามที่ 3 ในช่วงนี้ ทำ�ให้ be cut off and separated from the other side
พื้นที่ยานนาวาฝั่งแม่น้ำ�ซึ่งมีวัดต่างๆ มากมาย ถูกตัดขาด of the road. For the road of 4 lanes, 2 spans
แยกกับพื้นที่สวนอีกฝั่งหนึ่งของถนน การข้ามถนนขนาด with the traffic throughout the day and night,
4 ช่องทาง 2 ชว่ ง ซึง่ มีการจราจรตลอดทง้ั กลางวันและ there are all kinds of vehicles, including trucks.
กลางคนื มียานพาหนะทุกชนิดรวมทัง้ รถบรรทุก ถึงแม้จะ Although there are the flyovers, but it is still
มีสะพานข้าม แตก่ ็เป็นการยากลำ�บากสำ�หรับคนแก่ difficult for elderly people to cross the road
ข้ามไปท�ำ บญุ ทว่ี ดั ได้ดังแต่กอ่ น for making merit at the temple like before.

112 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเข้าสู่ประชาคมอาเซยี น



วัดโพธแิ์ มนคุณาราม

Wat Bho Man Khunaram

วัดโพธแ์ิ มนคณุ าราม (โพวม้ึงปอ่ อึงย)่ี Wat Bho Man Khunaram
(จีน: 普門報恩寺) เป็นวัดในพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน (Chinese:普門報恩寺)is a Mahayana Buddhist
สังกัดคณะสงฆ์จีนนิกายแห่งประเทศไทย สืบทอด temple affiliated with the Chinese Buddhist
หลกั ธรรมค�ำ สอนมาจากนกิ ายเซน สาขาหลนิ ฉี (วปิ สั สนา Sangha in Thailand. The principles and
กรรมฐาน) และยังเป็นศูนย์กลางหลักธรรมคำ�สอน teachings are inherited from Zen sect, Lin-
ของนิกายวนิ ัย และนกิ ายมนตรายาน ของวัชรยาน ทิเบต Chi school (Vipassana Meditation). Also, the
และเป็นศูนย์กลางการปกครองคณะสงฆ์จีนนิกาย temple is a center of principles, teachings of
Risshū and Mantrayan of Vajrayana, Tibet.
แหง่ ประเทศไทย และศนู ยก์ ลางการเผยแผห่ ลกั ธรรมค�ำ สอน Moreover, it is the administrative center for
ของพุทธศาสนานิกายมหายาน และวัชรยานอีกทั้งเป็น the Chinese Buddhist Sangha in Thailand
แหลง่ ขอ้ มูลพุทธศาสนาฝา่ ยมหายานของประเทศไทย and propagating the teachings of Mahayana
เริ่มก่อสร้างสถาปนาวัดเมื่อปี พ.ศ. 2502 โดยมี Buddhism and Vajrayana. It is also a source
พระมหาคณาจารย์จนี ธรรมสมาธิวตั ร (โพธ์แิ จง้ มหาเถระ) of data on Mahayana Buddhism of Thailand.

114 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเข้าสปู่ ระชาคมอาเซยี น

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 115

116 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 117

118 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 119

120 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 121

The establishment of temple began in
1959. Phra Maha Master Dhamma Samatiwat
(Pho Chaeng Maha Thera), the 6th former
dean of Chinesenikaya Sect (Chinese Sect),
was the leader for construction along with
the group of senior officials, trade persons,
people as well as Thai and Chinese
Buddhists. The foundation stone laying
ceremony was performed on 5 December
1960. The temple area is 12 rai1 and the
funds of about 30 million baht were used
for construction. It was royally granted
Wisuongcamseamr.2 On 24 January 1970,
His Majesty the King came to perform
the ceremony of raising a tiered umbrella
to be placed on the ordination hall (Phra
Ubosot) of the temple. He also granted the
placement of his royal initials “Phor Por
อดตี เจา้ คณะใหญจ่ นี นิกาย รปู ที่ 6 เป็นผู้นำ�สรา้ ง พร้อม Ror” at the gable of the ordination hall.
ด้วยคณะขา้ ราชการชัน้ ผู้ใหญ่ พอ่ ค้า ประชาชน ตลอดจน In 1971, he graciously named the principal
พทุ ธบรษิ ทั ชาวไทยและชาวจนี ไดป้ ระกอบพธิ วี างศลิ าฤกษ์ Buddha image “Phra Buddha Vachara
เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2503 มีเนื้อที่ 12 ไร่เศษ Bodhikhun”. In the same year, Supreme
ใช้ทุนทรัพย์ในการก่อสร้างประมาณ 30 ล้านบาท Patriarch (Uttayee Mahathera) conferred the
ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 24 มกราคม status of excellent development temple too.
พ.ศ. 2513 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จ Besides, the certificate from the Department
พระราชดำ�เนนิ ประกอบพิธียกยอดฉตั รเจดีย์อุโบสถ และ of Religious Affairs, Ministry of Education
พระราชทานพระปรมาภิไธยย่อ “ภปร“ ประดิษฐาน was bestowed on the dean of Chinese sect
หนา้ บนั อุโบสถ ปี พ.ศ. 2514 ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ (Pho Chaeng Maha Thera) for construction
พระราชทานพระนามพระประธานอโุ บสถวา่ “พระพทุ ธ and development until this has become an
วัชรโพธิคุณ” และในปีเดียวกันนี้ สมเด็จพระสังฆราช exemplary temple.
(อุฏฐายีมหาเถระ) ทรงพระกรุณาพระราชทานเป็น
วัดพัฒนาดีเด่นพร้อมประกาศนียบัตรจากกรมการศาสนา
กระทรวงศึกษาธิการแด่ท่านเจ้าคณะใหญ่จีนนิกาย 1Unit of area equal to 1,600 square meters
(โพธิ์แจ้งมหาเถระ) ที่ได้สร้างและได้พัฒนาวัดจนเป็น 2Land royally granted to monks for use in constructing
the ordination hall or as area for performing
religious services.
วัดพัฒนาตัวอย่าง

Lสoถcานaทti่ีตonัง้ :เลNขoท.่ี 323 ถนนสาธุประดิษฐ์ ซอย 19 (ซอยวัดโพธิ์แมน) เขตยานนาวา กรงุ เทพฯ 10120
323, Sathupradit Road, Alley 19 (Wat Bho Man Alley), Yannawa District,
Bangkok 10120

122 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น

วัดปริวาส

Wat Pariwas

วัดปริวาสราชสงคราม ตั้งอยู่ริม Wat Pariwas Ratchasongkhram

แม่น้ำ�เจ้าพระยาทางฝั่งพระนครและถนนพระรามที่ 3 is located on the riverbank of Chao Phraya
เดิมช่อื ว่า “วดั ปริวาส” ซ่งึ แต่กอ่ นน้นั อาจจะเป็นเพียง on Phranakorn Side and Rama 3 Road. It was
สำ�นักสงฆ์หรือวัดเล็กๆ ซึ่งเศรษฐีสมัยก่อนที่มีค่านิยม originally named “Wat Pariwas”. Formerly,
ในการสร้างวัดไว้ โดยคาดว่าสร้างราวปลายกรงุ ศรีอยธุ ยา this place was probably a house of priest
ถงึ ต้นกรงุ รตั นโกสนิ ทร์ ต่อมาในสมัยรชั กาลที่ 2-3 ไดม้ ี or a small temple only. Wealthy people
หลักฐานว่า กรมหมื่นศักดิ์พลเสนา ได้สร้างวัดขึ้น in the past had preference for building the
ท่ีรมิ คลองลดั หลวงฝัง่ ทศิ ตะวนั ตก โดยมีพระยาเพชรพชิ ยั temples. The construction was estimated
(เกษ) ซึ่งจากหลักฐานปรากฏว่า ต้นตระกูลท่านเป็น to be around the late Ayutthaya period
นายช่างที่สืบทอดต่อกันมา พระยาเพชรพิชัยเป็นแม่งาน to early Rattanakosin era. Subsequently,
ในการสร้างพระนครเขื่อนขันธ์ (พระประแดง) และวัด during the reign of King Rama II-III, the
ขึ้นที่นั่นจนเป็นที่รู้จักและวัดนั้นเมื่อสร้างเสร็จได้รับ available evidence indicates that Krom
พระราชทานามวา่ “วดั ไพชยนตพ์ ลเสพย์” (วงั หน้า) Muen Sak Phon Sena had got Phraya

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซียน 123

124 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

Petchpichai (Ket) to build the temple at the
edge of Klong Lud Luang on the western
side. According to the evidence, people
of his ancestry were master craftsmen in
succession. Phraya Petchpichai was a chief
responsible for the construction of Phra
Nakhon Khuean Khan (Phrapradaeng) and
the temple there until becoming well known.
Upon the completion of construction, that
temple was royally named “Wat Phaichayon
Phonlasep” (royal monastery).
Phraya Petchpichai was a devout
Buddhist with determination to build the
temple as a memorial. Therefore, he asked
for permission to build another temple
opposite Wat Phaichayon Phonlasep,
which was given the name “Wat Prod Ket
Chettaram” (royal temple). Both of them

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเข้าสู่ประชาคมอาเซียน 125

พระยาเพชรพิชัยเป็นผู้มีศรัทธาในพระพุทธศาสนา
เป็นอย่างมาก อยากสร้างวัดไว้เพื่อเป็นอนุสรณ์จึงได้
ทลู ขออนญุ าตสรา้ งวดั ขน้ึ อกี วดั หนง่ึ อยตู่ รงขา้ ม วดั ไพชยนต์
โดยได้รบั พระราชทาน ช่ือว่า “วดั โปรดเกศเชษฐาราม”
(วงั หลวง) โดยวดั ทง้ั สองนีเ้ ป็นวัดหลวง ในการสรา้ งวัด
ทง้ั สองวัดน้ี มีนายกองทส่ี ำ�คัญอกี ท่านหนึง่ คอื พระยา
ราชสงคราม (ทัต) เป็นอีกท่านหนึ่งที่มีความสามารถ
ในทางการก่อสร้างและออกแบบวัดวัง และมี
ความศรัทธาในพุทธศาสนาเป็นอยา่ งมากอกี ด้วย เม่ือทา่ น
ทั้งสอง พระยาเพชรพชิ ัย (เกษ) และพระยาราชสงคราม
(ทัต) ได้ท�ำ งานรว่ มกันสรา้ ง วดั ไพชยนตพ์ ลเสพย์ และ
วัดโปรดเกศเชษฐาราม ท่ตี ง้ั อยรู่ ิมฝ่ังแม่นำ้�เห็นวา่ มวี ัดอีก
วัดหนึ่งที่อยู่ฝั่งตรงกันข้ามกับวัดโปรดเกศเชษฐาราม
ซึ่งอยู่ในสภาพที่ทรุดโทรมมาก จึงได้มาทำ�การบูรณะใหม่
จนสวยงามแล้วตั้งชื่อว่า วัดปริวาสราชสงคราม ตาม
บรรดาศักดิ์ของทา่ นลงทา้ ยชือ่ วดั นี้ดว้ ย

126 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

were royal temples. Another key leader Initially, the full name of this temple
responsible for the construction of these was Wat Pariwas Ratchasongkhram. The
two temples was Phraya Ratcha Songkhram people who came to the annual fair often
(Tat). The latter was skilled at constructing got involved in brawling. Therefore, Luang
and designing the palaces and temples with Po Wong decided to remove the end
strong faith in Buddhism as well. Both of “Ratchasongkhram” and only the word
them [Phraya Petchpichai (Ket) and Phraya “Wat Pariwas” remains. Surprisingly, after
Ratcha Songkhram (Tat)] collaborated removing the word Ratchasongkhram, the
on the construction of Wat Phaichayon cases of brawling were reduced to almost
Phonlasep and Wat Prod Ket Chettaram none. Currently, the original nameplate of
located on the riverside. Meanwhile, they Wat Pariwas was renovated and fixed at
saw that another temple on the opposite the riverside. There is another nameplate
side of Wat Prod Ket Chettaram was in of Wat Pariwas installed at the temple’s
very poor condition. So, they renovated it arched entrance on the side of Rama 3
until it became beautiful and named this Road.
Wat Pariwas Ratchasongkhram based on
his title at the end of this temple’s name.

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สปู่ ระชาคมอาเซียน 127

128 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 129

เดิมวัดมีชื่อเต็มๆ ว่า วัดปริวาสราชสงคราม ผู้คน At present, there are many tourism spots
ที่มาเที่ยวงานประจำ�ปีแต่ละครั้ง จะมีแต่เรื่องทะเลาะ in Wat Pariwas which are nationally famous .
ววิ าทเปน็ ประจ�ำ หลวงพอ่ วงษ์ จงึ ตดั ชอ่ื ทา้ ย “ราชสงคราม” The examples are chapel, Benjarong3 stucco
ออกเหลือแต่คำ�ว่า “วัดปริวาส” ซึ่งเป็นเรื่องแปลก sculptures with characteristic of international
หลังจากที่ตัดคำ�ว่า “ราชสงคราม” ออกแล้ว การมีเรื่อง contemporary art including the pictures
ทะเลาะวิวาทกันลดลงจนแทบไมม่ ี ปจั จบุ ันปา้ ยวัดปริวาส ranging from god, deity, angel, hermit, giant,
devil, various animals to key characters in
เดิมได้รับการบูรณะและติดอยู่ริมแม่น้ำ� และมีป้ายชื่อ the famous epics like Ramayana, Sam Kok
วดั ปรวิ าสอกี ปา้ ยติดอยู่ทซี่ ุม้ วัด ดา้ นถนนพระรามท่ี 3 (The Three Kingdoms), The Legend of the
ปัจจุบันวัดปริวาสมีแหล่งท่องเที่ยวภายในวัด Condor Heroes (Mungkon Yok), Cowboy,
มากมายทขี่ ึ้นช่ือระดบั ประเทศ เชน่ โบสถ์ประตมิ ากรรม Viking, King Arthur, Pharaoh, Samurai,
ปูนปั้นเบญจรงค์ โดยเป็นงานศิลปะนานาชาติร่วมสมัย American Indians. This was intended by
ประกอบด้วยภาพเทพเจ้า เทวดานางฟ้า ฤาษี ยักษ์มาร the creators to be the artwork that reflects
the era. In this regard, the statues were
สรรพสัตว์ต่างๆ จนถึงตัวละครสำ�คัญในมหากาพย์ชื่อดัง designed to symbolize the recorded events
อย่างรามเกียรติ์ สามก๊ก มังกรหยก คาวบอย ไวกิ้ง of the era, conveying that people could
คิงอารเ์ ธอร์ ฟาโรห์ ซามูไร อินเดยี นแดง ซง่ึ ผ้สู ร้างตงั้ ใจ respect and uphold Buddhism, regardless of
ให้เป็นงานศิลปะฟ้องยุค โดยให้รูปปั้นเป็นสัญลักษณ์ race, religion. Besides, there is the statue of
บนั ทกึ เหตกุ ารณข์ องยุคสมยั ส่อื ความหมายวา่ คน ไม่ว่า David Beckham at the chapel base known
จะเชือ้ ชาติ ศาสนาใดก็ตาม กส็ ามารถจะนบั ถอื และอุ้มชู as Unseen in Thailand too.

ศาสนาพุทธได้ และยังมีรูปปูนปั้นรูปเดวิด เบคแฮม 3Five primary colors, i.e. white, black, red, green
ที่ฐานโบสถท์ ขี่ ึ้นช่อื เปน็ Unseen in Thailand อีกดว้ ย (blue), yellow

สLoถcานaทtiี่ตon้งั : ถนนพระรามท่ี 3 ซอย 30 แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรงุ เทพฯ 10120
Rama 3 Road, Alley 30, Bang Pong Pang Sub-District, Yannawa District,
Bangkok 10120

130 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเข้าสปู่ ระชาคมอาเซยี น

วัดชอ่ งนนทรี

Wat Chong Nonsi

วดั ชอ่ งนนทรี เปน็ วดั สมยั อยธุ ยาตอนปลาย Wat Chong Nonsi is a temple
อยู่ติดริมแม่น้ำ�เจ้าพระยาทางฝั่งตะวันออก หน้าวัดหันไป hrBteoao hodaafnaeosljnlam.tttghchrTIsieeeltvhi,Knkeeieetrlrs2aaawtcmtsfteiolphshtoa.aeoewiATotnrhcsyh.jbuehueecnetucotksefpharn-,dowaulsignkywstaeraeteruhdocibcopifttheifoeotnrphinCsidlopeoihdonoitast.shgkeoiesmtTetchhpPhrleeialthakehnepreaogtfeeyarelMmdacsiweihnpwdsRaailetheathiteviuoheroidn5eesrf
ทางทิศตะวันออกเช่นกัน เพราะเป็นช่วงที่แม่น้ำ�ไหลวก pimCsihlalaudmrrescahdsa.euspTasphseoecrtcoifnanrogrdvnettphdre-oowfjreoocotothdifneegtnimopbrpdoeairrnrtstiaci.ttoiiooTnnwheiwthhiagthlafloobuuliesrt
ขึ้นเหนอื ตรงข้ามกับบริเวณฝัง่ บางกระเจ้า
ส่ิงก่อสร้างท่ีสำ�คัญคือพระอุโบสถฐานเป็นโบสถ์แอ่น
ทอ้ งสำ�เภา มขี นาด 5 หอ้ ง 2 มขุ ลักษณะคลา้ ยโบสถ์
มหาอุตม์ ด้านหน้าพระอุโบสถทำ�เป็นมุขเด็จ มีเสาหาร
รองรับเครื่องบนหลังคาสี่ต้น หน้าบันทำ�เป็นฝาปะกน
ไมส่ ลกั ลวดลาย หลงั คาเปน็ ลอนมงุ กระเบอ้ื งแลว้ ฉาบปนู ตดิ
เชงิ ชาย ดา้ นหนา้ โบสถม์ เี จดยี แ์ ละใบเสมาเรยี งรายกนั อยู่ patterns. The roof is wavy, made of tiles, then
ด้านในประดิษฐานพระพุทธรูปปูนป้ันปางมารวิชัย pThlaestefrreodnt woitfh tcheemecnhtapaedljahceanst ptoagtohdeaseavaensd.
เป็นพระประธาน ลดหลั่นด้วยพระพุทธรูปสี่องค์ที่จัดวาง sema stones4 lined up.
ตำ�แหน่งได้อย่างนา่ ชม โดยจดั วางเปน็ คู่ๆ เยื้องกนั ออกมา
ที่ฐานองค์พระมีลายปูนปั้นที่งดงามเช่นกัน โดยออกแบบ
ขาสงิ หเ์ ป็นรปู ครุฑได้อย่างสวยงาม
4Stone boundary markers

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สปู่ ระชาคมอาเซียน 131

ในพระอุโบสถยังมีภาพจิตรกรรมฝาผนัง เล่าเรื่อง The internal part houses the Buddha
ทศชาติชาดก เริ่มตั้งแต่ผนังด้านซ้ายของพระประธาน astsatuthee inprisnucbipdaulingBudMdahraa pimoasgtuere weitnhshoritnheedr
เวียนอุตราวัตรไปจนครบสิบเรื่อง บริเวณผนังสกัดหน้า tfoieursr . BTuhdedyhaareimpalgaecsedspinecptaaciruslairnlyaanrrianndgeendtinign
เหนือช่องประตูได้เขียนภาพ มารผจญ ภาพเขียนที่วดั wisaya.lsoAtgtohregeboausse sotfucthceo Bwuidthdhtaheimlaiogne’s, thleegres
ช่องนนทรีนี้นับเป็นภาพเขียนสมัยอยุธยาที่ยังหลงเหลือ f inelyThdeesiignnseidde asofthethepicoturdreinaotfioGnaruhdalal. has
สมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่ง ซึ่งอาจร่วมสมัยกับภาพเขียน mBuudradlhapaSintotirnyg,sstwarhtiinchg fnroarmratetheJaletaftkawaTlal leosf
ที่ วดั ปราสาท นนทบุรี the principal Buddha image counterclockwise
ภาพเขียนชุดนี้เป็นงานจิตรกรรมก่อนรัชสมัย until completing ten stories. The front wall
พระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ซึ่งเป็นยุคที่งานละครหนังใหญ่ oabf oMveartahveijadyoao. rwTahye ispapinatinintgeds watithWthaet pCichtounrge
Nonsri represent the pictures of Ayutthaya era.
เจริญร่งุ เรอื ง ท�ำ ใหง้ านเขียนไดร้ ับแนวทางจากท่าทางของ
นาฏลักษณ์ ตามการสนั นษิ ฐานของอาจารย์ น ณ ปากน�ำ้
ภาพเขียนที่นี่เขียนด้วยเนื้อหาที่สอดแทรกวิถีชีวิต เป็น

132 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 133

134 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 135

136 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

การเกบ็ ภาพประวตั ศิ าสตรผ์ า่ นชาดกในพระพทุ ธศาสนา ไมว่ า่ PatpwaagcppTcotbuhTpp cp pliehfnornhhathfrheiiieaeareecccaeeiaadiavanliirreisrmontttnscnnifseerrkuuuoetcttrKthaasdaTTynaiirrrihsdcwotnnnieccreeeilhhalelenetstssgnggrttlosssslt,eetgmeee..gy,.thusshrsuseprrNokeNprTbHatiseIsimwapazwshfctdaohled.oaoeeilBarlptienlipnecRooratyowthdiiocredhpthontoswrtoiuaaihNAeshaoernrtmsrygbnnoioaavrencgapnocataghypmlbepoersttbcisigtltolyvsheeelhruhnr,oyasmme,PttiBnnelJereeawohsirylivatdwadaayrtf.tpaf.esaparehekptirkiioptolidnnaytgAlaeletnenhoayyfphmpcgkceitlasaei.tneelrinWlalhetipntmiouoatnmhaluPt.atyitatldnfsinaaenahoeer,nrsreppdeetrdgoaccergtrnccoSesedotscepecetshhtopdCsxraphurtmseslspiieaiietlttdeteenacut,esh,lubahyaecererrmthssloirneetsiitctecinsvinpen,aehdnootefitsttters,tocaisriiuesgrfdtnnaincndepnhslritro.unwbgewosstesugeehfdtNAlBurs,fohmyrsihcreiwnmiitbleofuep.enohosiohagpcssirndlgamioadmttaeertseshtehhsidtok,itmtanioiqbieonfehstrctsianuhhaieemdirmwiWntunuscietttteetniiecgnechhhhegmsaatanrroataasdghnreeeeeeessyslttflll,.,
จะเปน็ งานสถาปตั ยกรรม ศลิ ปวตั ถุ เครอ่ื งใช้ การแตง่ กาย
ไปจนถึงภาพขบวนเสด็จพยุหยาตราทางสถลมารค และ
ยงั มกี ารเขยี นภาพธรรมชาติ ที่เกดิ จากความคดิ ในอุดมคติ
ทดี่ พู ร้ิวไหวมีชวี ติ ชวี าลงตวั กบั องคป์ ระกอบอื่นๆ ไปจนถึง
สัตว์เล็กสัตว์น้อย ที่ศิลปินได้สอดแทรกเรื่องราวเอาไว้ได้
อย่างลงตวั
ภาพเขียนที่วัดช่องนนทรีถึงแม้จะเป็นภาพเขียนที่ใช้
สนี ้อยกวา่ ภาพเขียนในยุคหลงั แต่การจัดวางองคป์ ระกอบ
และลายเส้นที่งดงามเป็นธรรมชาติ ก็ทำ�ให้ภาพดูมีชีวิต
ชวี าข้นึ มาได้อยา่ งน่าชื่นชม

สLoถcานaทtiต่ีonั้ง: 463 ซอยช่องนนทรี สาธปุ ระดิษฐ์ แขวงช่องนนทรี เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120
No. 463, Chong Nonsi Alley, Sathupradit Road, Chong Nonsi Sub-District,
Yannawa District, Bangkok 10120

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเข้าส่ปู ระชาคมอาเซยี น 137

วัดดอกไม้

Wat Dokmai

ตามแผนผัง พืน้ ท่ตี ง้ั วัดโดยสงั เขป พ้นื ท่ตี ง้ั วดั According to the map of

เป็นทร่ี าบลมุ่ อาคารและเสนาสนะมอี โุ บสถหลังเก่าสร้าง location in brief, the area of the temple is
ในสมยั กรงุ ศรีอยุธยาตอนปลายราว พ.ศ. 2300 ไมป่ รากฏ low plain. There are buildings, Senasana
นามผสู้ รา้ ง สรา้ งดว้ ยการกอ่ อฐิ ฉาบปนู เรยี บ หลงั คาชน้ั เดยี ว (habitation for monk), old ordination hall built
in the late Ayutthaya period around 1757 (B.E
มุงหลังคาด้วยกระเบื้องเกล็ดปลาซีเมนต์โครงสร้าง 2300) with no appearance of the founder’s
หลังคาทำ�ด้วยไม้สัก หน้าบันทำ�ด้วยไม้สักไม่มีลาย name. It is built of laid bricks, smooth
แบบตชี ดิ กนั ชอ่ ฟา้ ใบระกา หางหงสป์ นู ปน้ั บวั ปลายเสา คนั ทวย plastering. The single-layer roof is made of
ทำ�แบบปูนปั้น บานประตู และหน้าต่างทำ�ด้วยไม้สัก traditional Thai style tiles. The roof structure
แบบโบราณ บานละ 2 ข้างแบบมีอกเลา ไม่มีลาย is made of teakwood. The gable is made of
joint teakwood with no patterns. Gable apex,
ด้านหน้าอุโบสถมีเพิงลาดลง มีขนาด กว้าง 10 เมตร bairaka5, gable ends (Hang Hong), echinus,
ยาว 21 เมตร สูง 12 เมตร มีพระประธานอยู่

5Tooth-like ridges on the sloping edges of gable

138 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 139

140 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 141

142 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 143

144 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

corbel, stucco mold, door and window panels
are made of antique teakwood, 2 sides for
each panel with ridge (oklao), no patterns.
The front of the ordination hall has a sloping
shack with 10.00 m width, 21 m length and
12.00 m height. There is the principal Buddha
image inside the ordination hall of Uthong
period in meditation posture, made of laterite.
No evidence is available for indicating the
first time of being granted Wisuongcamseamr.
Now, it has become viharn (assembly hall) by
default. The new ordination hall of tetrahedron
type is 8.00 m in width, 29.00 m in length
with the roof superposed in 3 layers, whose
ในอโุ บสถสมยั อทู่ อง หนา้ หนมุ่ ปางสมาธทิ �ำ ดว้ ยศลิ าแลง construction began in 1975. There are 6
ไม่มีหลักฐานบ่งบอกว่าได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา monk’s houses and a prayer hall of ancient
ครั้งแรกเมื่อใด บัดนี้ได้กลายเป็นวิหารโดยปริยายสำ�หรับ Thai style with 4.50 m width, 21 m length
อุโบสถหลังใหม่แบบ จตั ุรมุขกวา้ ง 8 เมตร ยาว 29 เมตร which were built in 1957. The construction
หลงั คาซ้อนกนั 3 ช้ัน เรม่ิ สร้างเมอื่ พ.ศ. 2518 กุฏิสงฆ์ was conducted by the current abbot, i.e.
มีจำ�นวน 6 หลัง หอสวดมนต์ทรงไทยโบราณหนึ่งหลัง Luang Po Wijit Pattanaporn. When the new
กว้าง 4.50 เมตร ยาว 21 เมตร สร้าง พ.ศ. 2500 ordination hall was completely erected, Luang
ดำ�เนินการสร้างโดยหลวงพ่อเจ้าอาวาสรูปปัจจุบัน Po, the abbot, has enshrined the principal
คือ พระครูวิจิตรพัฒนาภรณ สำ�หรับพระประธาน Buddha image in meditation posture in the
ปางสมาธิน้ันเม่ือสร้างอุโบสถหลังใหม่เสร็จแล้ว new tetrahedron-type ordination hall until now.
หลวงพอ่ เจา้ อาวาสไดอ้ ญั เชญิ ไปประดษิ ฐานทอ่ี โุ บสถจตั รุ มขุ Wat Dokmai was built in the late Ayutthaya
หลงั ใหม่ จนถงึ ปัจจบุ นั period around the year 1757. The founder’s
วัดดอกไม้ สร้างในสมัยอยุธยาตอนปลายประมาณ name and background were unknown. The
พ.ศ. 2300 ไม่ทราบนามและประวัติผู้สร้าง นามวัด temple name may indicate the founder’s name
อาจบ่งบอกถึงนามผู้สร้างหรือไม่ก็บ่งบอกภูมิประเทศ or the terrain of the temple location which
ที่ตั้งวัด ซึ่งแต่เดิมเป็นสวนมาก่อน วัดดอกไม้ ได้รับ was previously a garden. Wat Dokmai was
พระราชทานวสิ งุ คามสมี าครง้ั หลงั เมอ่ื วนั ท่ี 23 มถิ นุ ายน royally granted Wisuongcamseamr last time on
พ.ศ. 2514 23 June 1971.

สLoถcานaทtiต่ีonง้ั : 585 ถนนสาธุประดษิ ฐ์ แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 District,
No. 585, Sathupradit Road, Bang Pong Pang Sub-District, Yannawa
Bangkok 10120

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซียน 145

วัดด่าน Wat Dan Rama 3 is located
Wat Dan วัดด่านพระราม 3 ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำ� on the riverside of Chao Phraya and Rama
3 Road. The exact year of construction is
เจ้าพระยาและถนนพระรามที่ 3 ไม่ปรากฏแน่ชัดว่า not apparently known. However, according to
ถูกสร้างขึ้นในปีใด แต่จากหลักฐานของกองพระสถาน the evidence of Buddhist Monastery Division,
National Office of Buddhism, Wat Dan Rama
3 was royally granted Wisuongcamseamr for
the first time in 1797, corresponding to the
สำ�นักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ วัดด่านพระราม 3 late Ayutthaya period.
ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาคร้ังแรกในปีพุทธศักราช Wat Dan Rama 3 has the ordination
2340 ซึง่ อยใู่ นรัชสมยั กรงุ ศรีอยธุ ยาตอนปลาย hall built in laid bricks, plastering. Currently,
วัดด่านพระราม 3 มีอุโบสถก่ออิฐถือปูน หลังคา the roof of the ordination hall has the gable,
อุโบสถในปัจจุบันมีช่อฟ้าใบระกาแบบสามลด ซึ่งเป็น bairaka based on the architecture of the
Central region. All roof timbers are built of
สถาปัตยกรรมแบบภาคกลาง เครื่องบนทั้งหมดสร้างขึ้น wood. The information from knowledgeable

146 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเข้าสปู่ ระชาคมอาเซียน

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 147

148 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น

๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สู่ประชาคมอาเซยี น 149

150 ๑๐๐ ปี เขตยานนาวาเขา้ สูป่ ระชาคมอาเซยี น