พรรณปลาไทยจากสายธารสู่มหานที 95 ปี กรมประมง

3.18  เหล่่าปลาซีกี เดีียว

ในน่่านน้ำ�ำ�ไทยพบ 1 อัันดัับ (Pleuronectiformes) 8 วงศ์์ มีีจำำ�นวนไม่่น้้อยกว่่า 68 ชนิิด

v ลักั ษณะทั่่�วไป ปลาในกลุ่่�มนี้้�เป็น็ ปลาที่่ม� ีีรููปร่่างยาว บางชนิิดป้้อมสั้้�น และทุุกชนิิดมีี

ลำ�ำ ตััวแบนข้้างมาก ส่่วนหััวด้้านซ้้ายและขวาไม่่สมมาตรกััน เมื่่�อโตเต็็มวััยกะโหลกศีีรษะจะบิิดตััว
ทำำ�ให้้ส่่วนของตาเคลื่่�อนมาอยู่�่ด้้านซ้้ายหรืือด้้านขวาของหััวตามแต่่ชนิิดของปลา บางชนิิด
ปากยืืดหดได้้ ส่่วนใหญ่่ด้้านที่่�มีีตาจะมีีสีีสัันสดใสหรืือเข้้มกว่่าด้้านที่่�ไม่่มีีตาซึ่่�งมัักมีีสีีขาวซีีด
ครีีบหูู ครีีบท้้อง รวมทั้้�งช่่องสืืบพัันธุ์�เคลื่่�อนมาอยู่�่แนวกลางตััว ครีีบหลัังและครีีบก้้นยาว
บางชนิิดมีีครีีบหลััง ครีีบหาง และครีีบก้้นเชื่่�อมติิดกััน ในขณะที่่�บางชนิิดแยกกััน มีีเกล็็ด
ขนาดเล็็กทั้้�งแบบขอบเรีียบ หรืือขอบเป็น็ หนาม อาจมีีเส้้นข้้างตััว 1-3 เส้้น หรืือไม่่มีี

v ขนาด มีีความยาว 5 - 50 เซนติิเมตร
v นิิสััยการกินิ อาหาร เป็น็ ปลากิินสััตว์์หน้้าดิินและปลาขนาดเล็็ก
v การกระจายพัันธุ์์� พบทั่่�วไปในเขตอบอุ่่�นและเขตร้้อนทั่่ว� โลก ประเทศไทยพบทั้้�งฝั่�่ง

อ่่าวไทยและทะเลอัันดามััน บริิเวณที่่�เป็็นพื้้�นโคลนแถบปากแม่่น้ำ��ำ แนวชายฝั่่�ง แนวหญ้้าทะเล
แนวปะการััง ไปจนถึึงทะเลเปิิด และมีีบางชนิิดที่่�พบในแหล่่งน้ำ�ำ�จืืดทั้้�งบริิเวณแม่่น้ำ��ำ ลำำ�คลอง
อ่่างเก็็บน้ำ�ำ�ขนาดใหญ่่

v ความสำำ�คััญ ชนิิดที่่�มีีขนาดใหญ่่เป็็นปลาเศรษฐกิิจสำ�ำ คััญเพื่่�อการบริิโภค บางชนิิด

ถููกนำ�ำ มาเลี้้�ยงเป็น็ ปลาสวยงาม และบางชนิิดใช้้ประโยชน์์เพื่่�อการท่่องเที่่�ยวทางทะเล

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 187

ลิ้้น� ควายจุดุ น้ำ�ำ� ลึึก จัักรผาน

Poecilopsetta colorata Psettodes erumei

ซีีกเดีียวครีีบจุดุ ใบไม้้จิ๋๋ว�

Brachypleura novaezeelandiae Arnoglossus aspilos

ลิ้้น� ควายทะเลลึึก ลิ้้�นควายกลมหางจุดุ

Chascanopsetta lugubris Engyprosopon grandisquama

ลิ้้น� ควายกลม ลิ้้น� ควายหางเหลี่่ย� ม

Grammatobothus polyophthalmus Pseudorhombus arsius

พ188 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

ใบขนุนุ ลิ้้�นควายห้า้ ดวง

Pseudorhombus javanicus Pseudorhombus quinquocellatus

ลิ้้น� หมาหงอนยาว ลิ้้น� หมาทะเลลึึก

Samaris cristatus Samariscus cf. latus

ใบไม้น้ ้ำ��ำ จืืดปากขาว ใบไม้้น้ำ��ำ จืืดปากดำ�ำ

Achiroides leucorhynchos Achiroides melanorhynchus

ลิ้้น� หมาครีีบลาย ใบไม้้

Aseraggodes dubius Aseraggodes kobensis

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 189

ลิ้้�นหมูู ลิ้้�นควายขนดำ�ำ

Brachirus harmandi Brachirus orientalis

ใบไม้้น้ำ�ำ� จืืดใหญ่่ ใบไม้้สยาม

Brachirus panoides Brachirus siamensis

ลิ้้�นหมาลายหิินอ่อ่ น ใบไม้้

Heteromycteris hartzfeldii Heteromycteris japonicus

ลิ้้น� ควายลายนกยููง ใบไม้้รููปไข่่

Pardachirus pavoninus Solea ovata

พ190 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

ใบไม้้สยามมกุุฎ ลิ้้น� หมาขอบขาว

Soleichthys siamakuti Synaptura commersonii

ใบไม้ข้ อบขาว ลิ้้น� หมาม้้าลาย

Brachirus marginata Zebrias quagga

ลิ้้�นหมาลายคู่ � ยอดม่่วงยาว

Zebrias zebra Cynoglossus arel

ยอดม่ว่ งสองเส้น้ ยอดม่ว่ งเบงกอล

Cynoglossus bilineatus Cynoglossus cynoglossus

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 191

ยอดม่่วงน้ำ�ำ�จืืดลายด่่าง ยอดม่ว่ งด่า่ ง

Cynoglossus feldmanni Cynoglossus kopsii

ยอดม่่วงเกล็ด็ หยาบ ยอดม่่วงยาว

Cynoglossus lida Cynoglossus lingua

ยอดม่่วงเกล็ด็ ใหญ่่ ยอดม่ว่ งตาโต

Cynoglossus macrolepidotus Cynoglossus macrophthalmus

ยอดม่ว่ งเกล็็ดถี่่� ยอดม่ว่ งหางเรีียว

Cynoglossus microlepis Cynoglossus monopus

พ192 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

ช่า่ งชุุน ช่า่ งชุุนครีีบลาย

Cynoglossus puncticeps Cynoglossus semifasciatus

ยอดม่ว่ งมาเก๊๊า ยอดม่่วง

Cynoglossus trulla Cynoglossus sp.

ยอดม่่วงปากยาว ยอดม่ว่ งปากยาวด่า่ ง

Paraplagusia bilineata Paraplagusia blochii

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 193

3.19   เหล่า่ ปลาเข็็ม ปลากะทุุงเหว ปลาข้้าวสาร ปลากระบอก

ในน่่านน้ำ��ำ ไทยพบ 4 อัันดัับ 9 วงศ์์ มีีจำำ�นวนไม่่น้้อยกว่่า 100 ชนิิด

v ลักั ษณะทั่่�วไป เป็็นปลาที่่ม� ีีรููปร่่างยาว เกล็ด็ มีีขนาดเล็็ก บาง และหลุุดออกง่่าย ครีีบ

อกมีีขนาดใหญ่่มาก เมื่่�อตกใจจะกระโดดร่่อนไปบนผิิวน้ำ��ำ ปลาบางวงศ์์จะมีีปากยาว โดยอาจ
ยาวทั้้�งปากบนและปากล่่างหรืือปากยาวเฉพาะด้้านใดด้้านหนึ่่�ง ปลาในวงศ์์บู่�่ใส ที่่�เป็็นเพศผู้้�
จะมีีอวััยวะพิิเศษบริิเวณใต้้คางเพื่่อ� ใช้้ช่่วยในการสืืบพันั ธุ์�

v ขนาด มีีความยาว 5 เซนติิเมตร ถึึงมากกว่่า 1 เมตร
v นิิสััยการกิินอาหาร เป็็นปลากิินเนื้้�อและพืืช แพลงก์์ตอน ตะไคร่่น้ำ��ำ สาหร่่าย

หรืือสััตว์์น้ำ�ำ�ขนาดเล็็ก

v การกระจายพัันธุ์์� พบทั่่�วไปในเขตอบอุ่่�นและเขตร้้อนทั่่�วโลก ประเทศไทยพบทั้้�ง

ฝั่่�งอ่่าวไทยและทะเลอัันดามััน บริิเวณปากแม่่น้ำ��ำ ป่่าชายเลนจนถึึงทะเลชายฝั่�่ง และพบมาก
ในแหล่่งน้ำ��ำ จืืดที่่ม� ีีกระแสน้ำ��ำ ไม่่แรง เช่่น อ่่างเก็บ็ น้ำ��ำ คลอง หนอง บึึง และปากแม่่น้ำ��ำ เป็น็ ต้้น

v ความสำำ�คััญ เป็็นกลุ่่�มปลาที่่�นำำ�มาใช้้ประโยชน์์เพื่่�อการบริิโภค และด้้านนัันทนาการ

เพื่่�อเลี้้�ยงเป็็นปลาสวยงาม ปลากระทุุงเหวทะเลขนาดใหญ่่บางชนิิด อาจเป็็นอัันตรายต่่อ
มนุุษย์์ได้้ ในกรณีีที่่�ปลาตกใจ กระโดดขึ้�นพ้้นน้ำ��ำ และพุ่่�งเข้้าแทงร่่างกายมนุุษย์์ได้้

หััวตะกั่่�ว หััวแข็ง็ ตาโต

Atherinomorus duodecimalis Atherinomorus lacunosus

พ194 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

หััวแข็็งเรีียว บู่่�ใสเดืือย

Hypoatherina valenciennei Neostethus bicornis

บู่่�ใสบอร์์เนีียว บู่่�ใสสมิิท

Neostethus borneensis Phenacostethus smithi

หััวตะกั่่ว� อ่า่ วไทย หััวตะกั่่�วอัันดามััน

Aplocheilus panchax Aplocheilus cf. panchax

ข้า้ วสารปากน้ำ�ำ�โขง ซิิวข้า้ วสารน้ำ��ำ กร่อ่ ย

Oryzias haugiangensis Oryzias javanicus

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 195

ซิิวข้้าวสารแม่่น้ำ��ำ โขง ซิิวข้า้ วสารแคระ

Oryzias mekongensis Oryzias minutillus

เต็็กเล้ง้ กระทุุงเหวแม่ห่ ม้้าย

Ablennes hians Strongylura incisa

กระทุุงเหวหูดู ำำ� กระทุุงเหวหางจุดุ

Strongylura leiura Strongylura strongylura

โทงปากเรีียว กระทุุงเหวยัักษ์์

Tylosurus acus melanotus Tylosurus crocodilus

กระทุงุ เหวเมืือง กระทุุงเหวน้ำ��ำ จืืด

Xenentodon cancila Xenentodon canciloides

พ196 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

Cr.: ทพญ.ชื่่น� ชม หัังสสููต

นกกระจอกปีีกดำำ�

Cheilopogon abei

Cr.: ทพญ.ชื่่�นชม หังั สสููต

นกกระจอก

Cheilopogon atrisignis

Cr.: ทพญ.ชื่่น� ชม หัังสสููต

นกกระจอกปีีกลาย

Cheilopogon cyanopterus

Cr.: ทพญ.ชื่่น� ชม หัังสสููต

นกกระจอกปีีกเหลืือง

Cheilopogon furcatus

Cr.: ทพญ.ชื่่น� ชม หังั สสููต ตับั เต่า่ ใหญ่่

นกกระจอกครีีบลาย Hemiramphus archipelagicus

Cypselurus poecilopterus

ตัับเต่า่ ลาย

Hemiramphus far

ตับั เต่า่ เรีียว

Hemiramphus lutkei

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 197

ตับั เต่า่ ปากแดง ตับั เต่่าขลิิบดำำ�

Hyporhamphus limbatus Hyporhamphus melanopterus

ตัับเต่า่ ปากสั้้�น เข็็มภาคใต้้

Hyporhamphus quoyi Dermogenys collettei

เข็็มหม้้อ เข็็มแม่่น้ำ��ำ

Dermogenys siamensis Zenarchopterus buffornis

ตัับเต่า่ น้ำ�ำ� จืืดใส ตัับเต่า่ ปากยาว

Zenarchopterus clarus Zenarchopterus dispar

พ198 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

ตับั เต่า่ สั้้น� ตับั เต่่า

Zenarchopterus dunckeri Zenarchopterus ectuntio

ตัับเต่า่ ครีีบหลัังดำำ� กระบอกหางเขีียว

Zenarchopterus pappenheimi Crenimugil buchanani

หมก กระบอกขาว

Crenimugil pedaraki Crenimugil seheli

กระบอกท่่อนใต้้ กระบอกเทา

Ellochelon vaigiensis Mugil cephalus

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 199

กะเมาะ กะเมาะครีีบเหลืือง

Osteomugil cunnesius Osteomugil perusii

กะเมาะ กระบาก

Osteomugil speigleri Paramugil parmatus

กระบอกดำำ� กระบอกดํํา

Planiliza macrolepis Planiliza subviridis

กระบอกดำำ� กระบอกหิิน

Planiliza tade Plicomugil labiosus

พ200 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

3.20  เหล่่าปลาปัักเป้้า ปลาวััว

ในน่่านน้ำ�ำ�ไทยพบ 1 อันั ดัับ (Tetraodontiformes) 8 วงศ์์ มีีจำ�ำ นวนไม่่น้้อยกว่่า 104 ชนิิด

v ลัักษณะทั่่�วไป ปลาในกลุ่่�มนี้้�เป็็นปลาที่่�มีีรููปร่่างแบบสั้้�นแบนข้้าง หรืือแบบกลม

มีีปากขนาดเล็็ก ฟัันเป็็นแบบธรรมดาหรืือเชื่่�อมติิดกัันเป็็นแผ่่นคล้้ายปากนก ช่่องเปิิดเหงืือก
เป็็นช่่องขนาดเล็็ก ไม่่มีีกระดููกซี่่�โครง ในบางชนิิดมีีผิิวหนัังปกคลุุมด้้วยเกล็็ดที่่�มีีลัักษณะ
คล้้ายแผ่่นกระดููกขนาดเล็็กและไม่่มีีเกล็็ดในบางชนิิด อาจมีีหรืือไม่่มีีเส้้นข้้างลำำ�ตััว อาจมีี
หรืือไม่่มีีครีีบท้้อง มีีครีีบหลััง 1 หรืือ 2 ครีีบ ในชนิิดที่่�มีี 2 ครีีบนั้้�น ครีีบหลัังตอนแรกจะเป็็น
ก้้านครีีบแข็็ง

v ขนาด มีีความยาว 8 เซนติิเมตร ถึึง 3 เมตร
v นิิสััยการกิินอาหาร เป็็นปลากิินเนื้้�อพืืช สััตว์์หน้้าดิิน สััตว์์เกาะติิดและสาหร่่าย

ปลาหนัังช้้างกิินแมงกระพรุุนอย่่างเดีียว และบางชนิิดกัดั กิินครีีบปลาอื่่น�

v การกระจายพัันธุ์์� พบทั่่�วไปในเขตอบอุ่่�นและเขตร้้อนทั่่�วโลก ประเทศไทยพบทั้้�ง

ฝั่�่งอ่่าวไทยและทะเลอัันดามััน บริิเวณที่่�เป็็นพื้้�นโคลนแถบปากแม่่น้ำ�ำ� แนวชายฝั่่�ง แนวหญ้้าทะเล
แนวปะการััง ไปจนถึึงทะเลเปิิด และมีีบางชนิิดที่่�พบในแหล่่งน้ำ��ำ จืืดทั้้�งบริิเวณแม่่น้ำ��ำ ลำำ�คลอง
อ่่างเก็็บน้ำ��ำ ขนาดใหญ่่

v ความสำ�ำ คััญ เป็็นกลุ่่�มปลาที่่�นำ�ำ มาใช้้ประโยชน์์เพื่่�อนัันทนาการ เลี้้�ยงเป็็นปลา

สวยงาม ไม่่นิิยมนำำ�มาบริิโภค เมื่่�อจัับมาได้้จะขายเป็็นปลาเป็็ดเพื่่�อนำำ�ไปทำ�ำ ปลาป่่น เนื่่�องจาก
ปลาบางชนิิดจะมีีพิิษอยู่�่ตามอวััยวะต่่าง ๆ เช่่น ปลาปัักเป้้าจะมีีพิิษอยู่�่ตามกล้้ามเนื้้�อ ผิิวหนััง
อวััยวะภายในรวมถึึงอวัยั วะสืืบพัันธุ์� และสารพิิษนี้้�ทนต่่อความร้้อนได้้สููงมาก ดัังนั้้�นการปรุุงสุุก
จึึงไม่่สามารถทำ�ำ ลายพิิษนี้้�ได้้ ซึ่่�งพิิษในปลาปัักเป้้าทะเลมีีชื่่�อเรีียกว่่า Tetrodotoxin (TTX)
ส่่วนพิิษในปลาปัักเป้้าน้ำ��ำ จืืดมีีชื่่�อว่่า Saxitoxin (STX) โดยพิิษทั้้�งสองชนิิดนี้้�จะส่่งผลให้้เกิิด
อาการเป็็นอัมั พาตของกล้้ามเนื้้�อช่่วยหายใจ ทำ�ำ ให้้เกิิดภาวะหายใจล้้มเหลวและเสีียชีีวิิตได้้

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 201

ปัักเป้้าสามเขี้้ย� ว วััวสามขา

Triodon macropterus Triacanthus nieuhofi

สี่่เ� หลี่่�ยมเขาวัวั ปัักเป้้ากล่่องเหลืืองลายจุดุ

Lactoria cornuta Ostracion cubicum

ปัักเป้า้ กล่่องสี่่เ� หลี่่�ยมหััวโหนก ปัักเป้้าจมููกสั้้�น

Ostracion rhinorhynchus Rhynchostracion nasus

ปัักเป้า้ กล่่องหลังั สันั ปัักเป้้ากล่่องจุดุ ฟ้า้

Tetrosomus gibbosus Tetrosomus reipublicae

พ202 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

ปัักเป้า้ หลัังเขีียว ปัักเป้้าหนามทุุเรีียนท้อ้ งจุดุ

Cyclichthys orbicularis Cyclichthys spilostylus

ปัักเป้้าหนามทุเุ รีียนครีีบจุุด ปัักเป้้าหนามทุเุ รีียนหนามยาว

Diodon eydouxii Diodon holocanthus

ปัักเป้า้ หนามทุเุ รีียนครีีบจุุด ปัักเป้้าหนามทุเุ รีียน

Diodon hystrix Diodon liturosus

ปัักเป้า้ ตาปีีศาจ

Amblyrhynchotes honckenii

ปัักเป้้ายัักษ์แ์ ต้ม้ ขาว

Arothron hispidus

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 203

ปัักเป้้าก้้นดำ�ำ ปัักเป้้าหน้้าลาย

Arothron immaculatus Arothron mappa

ปัักเป้้าหน้้าหมา ปัักเป้้าลายตาข่่าย

Arothron nigropunctatus Arothron reticularis

ปัักเป้า้ ก้้นดำ�ำ ปัักเป้า้ เขีียว

Arothron stellatus Auriglobus modestus

ปัักเป้า้ ทอง ปัักเป้้าจมููกแหลม

Auriglobus nefastus Canthigaster bennetti

พ204 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

ปัักเป้า้ จมููกแหลม ปัักเป้า้ เล็็กจุดุ ขาว

Canthigaster coronata Canthigaster solandri

ปัักเป้้าตาแดง ปัักเป้า้ ลายจุดุ

Carinotetraodon lorteti Chelonodontops patoca

ปัักเป้า้ ทอง ปัักเป้า้ เขีียวจุดุ ดำ�ำ

Chonerhinos naritus Dichotomyctere nigroviridis

ปัักเป้า้ ซีีลอน ปัักเป้า้ เขีียว

Dichotomyctere ocellatus Lagocephalus lunaris

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 205

ปัักเป้า้ หลังั ดำ�ำ ปัักเป้า้ ลายน้ำ�ำ� ตาล

Lagocephalus sceleratus Lagocephalus spadiceus

ปัักเป้้าหลังั ด่า่ ง ปัักเป้า้ แคระ

Lagocephalus suezensis Leiodon cutcutia

ปัักเป้้าจุดุ ทอง ปัักเป้า้ ขน

Pao abei Pao baileyi

ปัักเป้้าบึึง ปัักเป้้าหน้้ายาว

Pao brevirostris Pao cambodgiensis

พ206 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

ปัักเป้้าดำ�ำ ปัักเป้า้ จุดุ แดง

Pao cochichinensis Pao fangi

ปัักเป้้าน้ำ�ำ� จืืด ปัักเป้้าจุดุ ดำ�ำ ใต้้

Pao leiurus Pao ocellaris

ปัักเป้า้ ท้อ้ งตาข่า่ ย ปัักเป้้าสุวุ ััตถิิ

Pao palembangensis Pao suvatti

ปัักเป้้าลายพาดกลอน ปัักเป้า้ ปากดำ�ำ

Takifugu oblongus Tetraodon barbatus

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 207

ปัักเป้า้ ลายน้ำ��ำ ตาล วััวกระดาษ

Torquigener hypselogeneion Aluterus monoceros

วัวั ลายฟ้้า วัวั ดาบ

Aluterus scriptus Anacanthus barbatus

วัวั หนามดอก

Chaetodermis penicilligerus

วัวั หางพัดั

Monacanthus chinensis

วัวั จมูกู ยาว วัวั หน้้าหมูู

Oxymonacanthus longirostris Paramonacanthus choirocephalus

พ208 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

วัวั หน้้าหมูู วัวั จุดุ

Paramonacanthus cf. choirocephalus Pseudomonacanthus macrurus

วัวั ไก่ต่ อน

Abalistes stellaris

วัวั ลายส้้ม

Balistapus undulatus

วััวตัวั ตลก วัวั ไททััน

Balistoides conspicillum Balistoides viridescens

วััวหลังั สาก วััวหางสีีชมพูู

Canthidermis maculata Melichthys vidua

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 209

วััวดำ�ำ วััวหน้า้ เหลืือง

Odonus niger Pseudobalistes flavimarginatus

วััวปิิกาโซ วัวั ขอบปากขาว

Rhinecanthus aculeatus Sufflamen fraenatum

หนัังช้้าง วััวสามเงี่่ย� ง

Mola mola Tripodichthys blochii

พ210 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

3.21  เหล่า่ ปลากะพงต่า่ ง ๆ (Percomorph)

ปลาในเหล่่านี้้�จััดอยู่�่ในจำำ�พวกปลากระดููกแข็็ง พบในประเทศไทย 9 อัันดัับ 66 วงศ์์
มีีจำ�ำ นวนไม่่น้้อยกว่่า 645 ชนิิด ลัักษณะสำำ�คััญคืือครีีบหลัังมีี 2 ตอน ตอนหน้้ามีีก้้านครีีบแข็ง็
เกล็็ดส่่วนมากเป็็นแบบขอบสาก มีีรููปร่่างและสีีสััน ลวดลาย หลากหลายแบบ จััดแบ่่ง
กลุ่่�มย่่อยเป็็น 7 กลุ่่�ม ได้้แก่่

3.21.1  กลุ่�มปลาแป้น้ แก้้ว และปลาอื่น�่ ๆ  

ในน่่านน้ำ��ำ ไทยพบปลากลุ่่�มนี้้� 1 ซัับซีีรี่�ส์์ (ซัับซีีรี่�ส์์ Ovalentaria) 6 วงศ์์ มีีจำำ�นวน
ไม่่น้้อยกว่่า 118 ชนิิด ซึ่่�งกรมประมงประสบความสำ�ำ เร็็จในการเพาะขยายพัันธุ์์�ปลาการ์์ตููน
ส้้มขาว และปลาการ์์ตููนลายปล้้อง

v ลัักษณะทั่่�วไป เป็็นปลาที่่�มีีรููปร่่างเป็็นรููปไข่่ แบนข้้าง ตามีีขนาดใหญ่่

ปากกว้้าง ส่่วนใหญ่่มีีครีีบหลัังแบบตอนเดีียว ยกเว้้น ปลาในวงศ์์แป้้นแก้้ว ที่่�ครีีบหลััง
จะแบ่่งเป็็น 2 ตอน ครีีบหางเว้้าลึึก ครีีบอกมีีขนาดเล็็ก เกล็็ดมีีขนาดเล็็กและหลุุดออกได้้ง่่าย
บางชนิิดขณะมีีชีีวิิตมีีลำำ�ตััวใสหรืือกึ่่�งใส

v ขนาด มีีความยาว 5-15 เซนติิเมตร ยกเว้้นบางชนิิดมีีขนาดใหญ่่กว่่า 15 เซนติิเมตร

เช่่น ปลาแป้้นแก้้วยัักษ์์ และปลาปากกว้้าง เป็น็ ต้้น

v นิิสััยการกิินอาหาร  เป็็นปลากิินเนื้้�อ แพลงก์์ตอน หรืือสััตว์์น้ำ��ำ ขนาดเล็็ก แมลง

และลููกปลา

v การกระจายพัันธุ์์� พบทั่่�วไปในเขตอบอุ่่�นและเขตร้้อนทั่่�วโลก ประเทศไทย

พบทั้้�งฝั่่�งอ่่าวไทยและทะเลอัันดามััน ในบริิเวณที่่�เป็็นพื้้�นโคลนแถบปากแม่่น้ำ��ำ แนวชายฝั่�่ง
แนวหญ้้าทะเล แนวปะการััง ไปจนถึึงทะเลเปิิด ส่่วนชนิิดที่่�อาศััยในน้ำ�ำ�จืืดพบมากทั้้�งในแหล่่ง
น้ำ�ำ�นิ่่�งหรืือแหล่่งน้ำ�ำ�ที่่ม� ีีกระแสน้ำ��ำ ไม่่แรง เช่่น อ่่างเก็็บน้ำ�ำ� หนอง และบึึง เป็็นต้้น

v ความสำำ�คัญั เป็น็ กลุ่่�มปลาที่่�นำำ�มาใช้้ประโยชน์์เพื่่�อการบริิโภคน้้อย เป็น็ ผลพลอยได้้

จากการจัับสััตว์์น้ำ�ำ� จึึงนิิยมนำำ�มาใช้้เป็็นอาหารสััตว์์แทน ปััจจุุบัันพบมีีการใช้้ประโยชน์์ด้้าน
การบริิโภคทั้้�งแบบสดหรืือแปรรููปเป็็นปลาตากแห้้ง และด้้านนัันทนาการเพื่่�อเลี้้�ยงเป็็น
ปลาสวยงาม

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 211

ขี้้�จีีน ขี้้จ� ีีน

Ambassis buruensis Ambassis dussumieri

ขี้้�จีีน ขี้้จ� ีีนกระโดงสูงู

Ambassis gymnocephalus Ambassis interrupta

ขี้้จ� ีีนครีีบดำ�ำ ขี้้จ� ีีน

Ambassis kopsi Ambassis nalua

ขี้้�จีีน ขี้้�จีีน

Ambassis urotaenia Ambassis vachellii

พ212 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

อมไข่น่ ้ำ�ำ�จืืด แป้้นแก้้วหัวั โหนก

Parambassis apogonoides Parambassis pulcinella

แป้น้ แก้้ว แป้น้ แก้ว้ ยัักษ์์

Parambassis siamensis Parambassis wolffii

สลิิดหิินบั้้�งเขีียวเหลืือง ตะกรับั ลายห้า้ แถบ

Abudefduf bengalensis Abudefduf vaigiensis

การ์ต์ ููนลายปล้้อง การ์ต์ ููนแดงดำ�ำ

Amphiprion clarkii Amphiprion ephippium

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 213

การ์ต์ ูนู มะเขืือเทศ การ์ต์ ูนู ส้ม้ ขาว

Amphiprion frenatus Amphiprion ocellaris

การ์์ตููนอิินเดีียนแดง การ์ต์ ููนอานม้้า

Amphiprion perideraion Amphiprion polymnus

การ์ต์ ููนเพอร์ค์ ููล่า่ การ์ต์ ููนลายปล้้องหางเหลืือง

Amphiprion purcula Amphiprion sebae

สลิิดหิินหางเหลืืองนอก สลิิดหิิน

Chrysiptera parasema Chrysiptera talboti

พ214 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

สลิิดหิินม้า้ ลาย สลิิดหิินสามจุดุ

Dascyllus aruanus Dascyllus trimaculatus

สลิิดหิินนีีออน สลิิดหิินหางเหลืือง

Neoglyphidodon oxyodon Neopomacentrus azysron

สลิิดหิินจุุดสีีฟ้้า สลิิดหิินเหลืืองมะนาว

Neopomacentrus taeniurus Pomacentrus moluccensis

สลิิดหิินไทย การ์ต์ ูนู แดง

Pomacentrus polyspinus Premnas biaculeatus

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 215

3.21.2  กลุ่�มปลาขี้้ต� ังั เบ็็ด และปลาอื่น่� ๆ  

ในน่่านน้ำ�ำ�ไทยพบ 1 อันั ดับั (อัันดัับ Acanthuriformes) 12 วงศ์์ มีีจำ�ำ นวนไม่่น้้อยกว่่า 140 ชนิิด

v ลัักษณะทั่่�วไป เป็็นปลาที่่�มีีรููปร่่างแบนข้้างมาก มีีเกล็็ดขนาดเล็็ก เส้้นข้้างตััวสมบููรณ์์

โค้้งงอมาก หััวสั้้�น ปากเล็็กมีีขากรรไกรยื่่�นยาว มีีครีีบหลัังสองตอน โดยตอนแรกเป็็น
ก้้านครีีบแข็็งและตอนที่่ส� องเป็็นก้้านครีีบอ่่อนที่่�แตกแขนง

v ขนาด มีีความยาว 5 - 60 เซนติิเมตร
v นิิสััยการกิินอาหาร เป็็นปลากิินเนื้้�อ พืืช สััตว์์หน้้าดิิน แพลงก์์ตอนสััตว์์

สััตว์์เกาะติิดขนาดเล็ก็ สาหร่่าย และปลาขนาดเล็็ก

v การกระจายพัันธุ์์� พบทั่่�วไปในเขตอบอุ่่�นและเขตร้้อนทั่่�วโลก ประเทศไทยพบทั้้�ง

ฝั่่�งอ่่าวไทยและทะเลอัันดามััน บริิเวณที่่�เป็็นพื้้�นโคลนแถบปากแม่่น้ำ�ำ� แนวชายฝั่่�ง แนวหญ้้าทะเล
แนวปะการััง ไปจนถึึงทะเลเปิิด ส่่วนชนิิดที่่�อาศััยในน้ำ�ำ�จืืด ได้้แก่่ ปลาเสืือตอ จะพบอาศััย
บริิเวณแม่่น้ำ�ำ� ลำำ�คลอง และที่่�ราบน้ำ��ำ ท่่วมขนาดใหญ่่

v ความสำำ�คััญ เป็็นกลุ่่�มปลาที่่�นำำ�มาใช้้ประโยชน์์เพื่่�อการบริิโภค ทั้้�งแบบสดหรืือ

แปรรููป และด้้านนัันทนาการเพื่่�อเลี้้�ยงเป็็นปลาสวยงาม หรืือการท่่องเที่่�ยวทางทะเล
เช่่น ปลาผีีเสื้้�อ ปลาสิินสมุุทร ปลาผีีเสื้้�อเทวรููป รวมทั้้�งปลาเสืือตอที่่�นิิยมเลี้้�ยงเป็็น
ปลาสวยงาม ยกเว้้นบางชนิิด เช่่น ปลาแป้้น เป็น็ ผลพลอยจับั จากการประมง จึึงถููกนำำ�มาเป็น็
ปลาเป็็ด

อีีคลุุดคางขน กะพงขี้้�เซา

Hapalogenys analis Lobotes surinamensis

พ216 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

กะพงลาย เสืือตอ

Datnioides polota Datnioides pulcher

เสืือตอลายเล็ก็ สุุดสาคร

Datnioides undecimradiatus Centropyse flavissimus

สิินสมุทุ รวงฟ้้า สิินสมุุทรจัักรพรรดิิ

Pomacanthus annularis Pomacanthus imperator

สิินสมุุทรอานทอง สิินสมุุทรหางเส้้น

Pomacanthus navarchus Pomacanthus semicirculatus

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 217

สิินสมุุทรหกแถบ ใบปอบั้้ง�

Pomacanthus sexstriatus Drepane longimana

ใบปอ ใบโพธิ์์�

Drepane punctata Ephippus orbis

หูชู ้า้ งกลม หููช้า้ ง

Platax orbicularis Platax teira

หูชู ้า้ งกระโดงยาว ผีีเสื้้อ� เหลืืองอัันดามััน

Proteracanthus sarissophorus Chaetodon andamanensis

พ218 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

ผีีเสื้้�อลายก้้าง ผีีเสื้้�อคอขาว

Chaetodon auriga Chaetodon collare

ผีีเสื้้อ� นกกระจิิบ ผีีเสื้้อ� กระจิิบน้ำ��ำ ลึึก

Chelmon rostratus Coradion altivelis

ผีีเสื้้�อจมููกยาวเหลืือง โนรีีครีีบยาว

Forcipiger flavissimus Heniochus acuminatus

โนรีีเกล็็ด ผีีเสื้้อ� เอวดำำ�

Heniochus monoceros Parachaetodon ocellatus

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 219

แป้้นลายยักั ษ์์ แป้น้ ครีีบเส้้นยาว

Aurigequula fasciatus Aurigequula longispinis

แป้้นเบี้้�ย แป้น้ เบี้้�ย

Deveximentum hanedai Deveximentum indicium

แป้้นเบี้้�ย แป้น้ เบี้้�ย

Deveximentum insidiator Deveximentum interruptum

แป้้นเบี้้�ยเกล็ด็ ใหญ่่ แป้้นแก้้ว

Deveximentum megalolepis Equulites elongatus

พ220 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

แป้น้ กระโดงยาว แป้น้

Equulites leuciscus Equulites lineolatus

แป้น้ แป้้นกระโดงจุดุ

Equulites oblongus Eubleekeria jonesi

แป้้นเมืือก แป้น้ เขี้้�ยว

Eubleekeria splendens Gazza achlamys

แป้น้ เขี้้�ยว แป้้นเขี้้�ยว

Gazza minuta Gazza rhombea

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 221

แป้้นคอดำ�ำ แป้้นขี้้ม� ูกู มาก

Leiognathus brevirostris Leiognathus equulus

แป้น้ แป้้นจมููกสั้้�น

Leiognathus ruconius Nuchequula gerroides

บุุตรีี แป้น้ กระดาน

Nuchequula nuchalis Photopectoralis bindus

แป้้นเรีียว ตะกรับั

Photolateralis stercorarius Scatophagus argus

พ222 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

หลักั แจว ใบขนุุนสีีเงิิน

Antigonia rubescens Siganus argenteus

สลิิดทะเลจุุดขาว สลิิดทะเลลายฟ้้า

Siganus canaliculatus Siganus doliatus

สลิิดทะเลจุุดขาว สลิิดทะเลจุุด

Siganus fuscescens Siganus guttatus

สลิิดทะเลแถบ สลิิดหิินเหลืืองตาดำ�ำ

Siganus javus Siganus puelloides

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 223

สลิิดหิินลายจุุด สลิิดหิินลาย

Siganus punctatus Siganus vermiculatus

สลิิดทะเลเหลืืองปากยาว ผีีเสื้้�อเทวรูปู

Siganus vulpinus Zanclus cornutus

ขี้้ต� ัังเบ็็ดข้้างจุดุ ขี้้ต� ังั เบ็ด็ ฟ้า้

Acanthurus bariene Acanthurus leucosternon

ขี้้ต� ัังเบ็ด็ หน้้าเหลืือง ขี้้ต� ังั เบ็ด็ ขีีดคู่่�

Acanthurus mata Acanthurus tennenti

พ224 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

ขี้้�ตังั เบ็ด็ หางเหลืือง ยููนิิคอร์์นเขาสั้้�น

Acanthurus xanthopterus Naso annulatus

ยูนู ิิคอร์น์ ลายจุดุ นาโซ่แ่ ทงค์์

Naso brevirostris Naso lituratus

ยูนู ิิคอร์น์ จมูกู สั้้น� ยููนิิคอร์์นจมูกู โต

Naso unicornis Naso vlamingii

ขี้้�ตัังเบ็ด็ น้ำ��ำ เงิิน ขี้้ต� ังั เรืือใบ

Paracanthurus hepatus Zebrasoma velifer

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 225

3.21.3  กลุ่�มปลาแพะ  

ในน่่านน้ำ��ำ ไทยพบ 1 อัันดัับ (อัันดัับ Mulliformes) 1 วงศ์์ (Mullidae) มีีจำ�ำ นวนไม่่น้้อยกว่่า
16 ชนิิด

v ลัักษณะทั่่�วไป เป็น็ ปลาที่่�มีีรููปร่่างยาวและแบนข้้าง ปากเล็ก็ ยืืดหดได้้ มีีตำำ�แหน่่งเปิดิ

ค่่อนลงมาทางด้้านล่่างของหััว ใต้้คางมีีหนวดยาวสองเส้้นทำ�ำ หน้้าที่่�คุ้�้ยหาเหยื่่�อที่่�ฝัังตััวอยู่�่
ใกล้้พื้้�นท้้องน้ำ�ำ�มีีฟัันขนาดเล็็กคล้้ายแปรงบนขากรรไกร เกล็็ดมีีขนาดใหญ่่ ปลาในวงศ์์นี้้�
จะมีีสีีสัันที่่แ� ตกต่่างกัันไปตามชนิิด เช่่น มีีแถบแนวนอน บั้้�งขวาง จุุด หรืือแต้้มสีีที่่�แตกต่่างกััน

v ขนาด มีีความยาว 8 - 30 เซนติิเมตร
v นิิสัยั การกินิ อาหาร เป็น็ ปลากิินเนื้้�อ สััตว์์หน้้าดิิน และปลาขนาดเล็ก็
v การกระจายพัันธุ์์� พบทั่่�วไปในเขตอบอุ่่�นและเขตร้้อนทั่่�วโลก ประเทศไทยพบทั้้�ง

ฝั่่�งอ่่าวไทยและทะเลอัันดามััน ในบริิเวณที่่�เป็็นพื้้�นโคลนแถบปากแม่่น้ำ�ำ� แนวชายฝั่�่ง
แนวหญ้้าทะเล แนวปะการังั ไปจนถึึงทะเลเปิดิ

v ความสำ�ำ คััญ เป็็นกลุ่่�มปลาที่่�นำ�ำ มาใช้้ประโยชน์์เพื่่�อการบริิโภค ทั้้�งแบบสดหรืือ

แปรรููป แต่่ส่่วนใหญ่่จะถููกจำำ�หน่่ายเป็น็ ปลาเป็ด็

แพะหััวโต แพะ

Parupeneus heptacanthus Parupeneus indicus

แพะหนวดยาว

Parupeneus macronemus

พ226 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

แพะญี่่�ปุ่่�น

Upeneus japonicus

แพะแดง

Upeneus sundaicus

แพะลาย

Upeneus tragula

3.21.4  กลุ่�มปลาใบขนุุน และปลาอื่่�น ๆ  

ในน่่านน้ำ�ำ�ไทยพบปลากลุ่่�มนี้้� 1 ซัับซีีรี่�ส์์ (ซัับซีีรี่�ส์์ Carangaria) 6 วงศ์์ มีีจำ�ำ นวน
ไม่่น้้อยกว่่า 73 ชนิิด โดยกลุ่่�มนี้้�ประกอบด้้วยวงศ์์ปลาใบขนุุน วงศ์์ปลากะพงขาว
วงศ์์ปลาพระจันั ทร์์ วงศ์์ปลากุุเรา วงศ์์ปลาสาก และวงศ์์ปลาเสืือพ่่นน้ำ�ำ�

v ลัักษณะทั่่�วไป เป็็นปลาที่่�มีีรููปร่่างหลากหลายรููปแบบ และมีีลัักษณะภายนอก

ที่่�แตกต่่างกันั อย่่างมาก

v ขนาด มีีความยาว 15 เซนติิเมตร ถึึง 1 เมตร
v นิิสััยการกิินอาหาร เป็็นปลากิินเนื้้�อ สััตว์์หน้้าดิิน รวมทั้้�งปลาขนาดเล็็ก

ปลาเสืือพ่่นน้ำ�ำ�กิินแมลงโดยการพ่่นน้ำ��ำ ให้้แมลงตกลงมา

v การกระจายพัันธุ์์� พบทั่่�วไปในเขตอบอุ่่�นและเขตร้้อนทั่่�วโลก ประเทศไทยพบทั้้�ง

ฝั่่�งอ่่าวไทยและทะเลอัันดามััน บริิเวณที่่�เป็็นพื้้�นโคลนแถบปากแม่่น้ำ��ำ แนวชายฝั่�่ง แนวหญ้้าทะเล
แนวปะการััง ไปจนถึึงทะเลเปิิด ส่่วนชนิิดที่่�อาศััยในแหล่่งน้ำ��ำ จืืด ได้้แก่่ ปลาเสืือพ่่นน้ำ�ำ� และ
ปลาหนวดพราหมณ์์ จะพบอาศััยบริิเวณปากแม่่น้ำ�ำ� ลำ�ำ คลอง ไปจนถึึงอ่่างเก็็บน้ำ�ำ�ขนาดใหญ่่

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 227

v ความสำำ�คััญ เป็็นกลุ่่�มปลาที่่�นำำ�มาใช้้ประโยชน์์เพื่่�อการบริิโภค ทั้้�งแบบสดหรืือ

แปรรููป และด้้านนัันทนาการเพื่่�อเลี้้�ยงเป็็นปลาสวยงาม ส่่วนปลากะพงขาวเป็็นปลาเศรษฐกิิจ
ที่่�มีีรสชาติิดีี มีีการเพาะเลี้้�ยงเพื่่�อจำ�ำ หน่่ายและสร้้างรายได้้แก่่เกษตรกรผู้้�เพาะเลี้้�ยงอย่่างมาก

กะพงขาว สากยักั ษ์์

Lates calcalifer Sphyraena baracuda

น้ำ��ำ ดอกไม้ต้ าโต สากดำ�ำ

Sphyraena forsteri Sphyraena jello

สากเหลืือง สากเขีียว

Sphyraena obtusta Sphyraena putnamae

เสืือพ่่นน้ำ��ำ เสืือพ่่นน้ำำ�� น้ำ��ำ กร่่อย

Toxotes chatareus Toxotes jaculatrix

พ228 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่�มหานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

เสืือพ่น่ น้ำ��ำ เกล็ด็ ถี่่� เสืือพ่่นน้ำำ�� สยาม

Toxotes microlepis Toxotes siamensis

พระจันั ทร์์ กุุเราหนวดสี่่�เส้น้

Mene maculata Eleutheronema tetradactylum

กุุเรากาบกล้ว้ ยเจ็ด็ เส้้น กุเุ ราหน้้าหงส์์

Filimanus heptadactyla Leptomelanosoma indicum

กุุเรากาบกล้ว้ ย กุุเรา

Polydactylus sextarius Polydactylus siamensis

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 229

หนวดพราหมณ์เ์ หนืือ

Polynemus aquilonaris

หนวดพราหมณ์ท์ อง

Polynemus melanochir

หนวดพราหมณ์ส์ ิิบสี่่�เส้น้

Polynemus multifilis

3.21.5  กลุ่�มปลาเหยี่ย�่ ว และปลาอื่่น� ๆ  

ในน่่านน้ำ��ำ ไทยพบปลากลุ่่�มนี้้� 1 อัันดัับ (อัันดัับ Centrarchiformes) 5 วงศ์์ มีีจำ�ำ นวน
ไม่่น้้อยกว่่า 16 ชนิิด

v ลัักษณะทั่่�วไป เป็็นปลาที่่�มีีรููปร่่างหลากหลายรููปแบบ และมีีลัักษณะภายนอก

ที่่�แตกต่่างกันั อย่่างมาก

v ขนาด มีีความยาว 15 - 40 เซนติิเมตร
v นิสิ ัยั การกินิ อาหาร เป็น็ ปลากิินเนื้้�อ พืืช สััตว์์หน้้าดิิน สัตั ว์์เกาะติิด สาหร่่าย และ

ปลาขนาดเล็็ก

v การกระจายพัันธุ์์� พบทั่่�วไปในเขตอบอุ่่�นและเขตร้้อนทั่่�วโลก ประเทศไทย

พบทั้้�งฝั่�่งอ่่าวไทยและทะเลอัันดามััน ในบริิเวณที่่�เป็็นพื้้�นโคลนแถบปากแม่่น้ำ��ำ แนวชายฝั่�่ง
แนวหญ้้าทะเล แนวปะการังั ไปจนถึึงทะเลเปิิด

v ความสำำ�คััญ เป็็นกลุ่่�มปลาที่่�นำ�ำ มาใช้้ประโยชน์์เพื่่�อการบริิโภค แต่่ก็็นิิยมนำำ�ไป

ใช้้ประโยชน์์ด้้านนัันทนาการเพื่่�อเลี้้�ยงเป็็นปลาสวยงาม เช่่น ปลาเหยี่่�ยว รวมทั้้�งการท่่องเที่่�ยว
ทางทะเล

พ230 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

ข้้างเขืือ ข้้างลายจุดุ

Helotes sexlineatus Pelates quadrilineatus

ข้า้ งตะเภา ข้า้ งลาย

Terapon jarbua Terapon puta

ข้า้ งตะเภา ปากเหยี่่�ยวลายขีีด

Terapon theraps Cirrhitichthys aprinus

กะพงเหลืืองครีีบเส้น้ ปากเหยี่่ย� วลายดวง

Cirrhitichthys aureus Cirrhitichthys oxycephalus

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 231

หางธง

Kuhlia rupestris

ตะกรัับปากนกแก้้ว

Oplegnathus punctatus

กะพงสลิิดลายน้ำ�ำ� เงิิน

Kyphosus cinerascens

กะพงสลิิดครีีบยาว

Kyphosus vaigiensis

3.21.6  กลุ่�มปลาในอัันดัับ Acropomatiformes
อัันดัับย่อ่ ย Bembropoidei และ Uranoscopoidei

ในน่่านน้ำ��ำ ไทยพบปลากลุ่่�มนี้้� 1 อัันดัับและ 2 อัันดัับย่่อย 12 วงศ์์ มีีจำ�ำ นวนไม่่น้้อยกว่่า
35 ชนิิด เช่่น วงศ์์ปลาคอหอยดำ�ำ วงศ์์ปลาสากยี่่� วงศ์์ปลากระดี่่ท� ะเล และวงศ์์ปลาอุุบแก้้มหนาม
เป็็นต้้น

v ลัักษณะทั่่�วไป เป็็นปลาที่่�มีีรููปร่่างหลายแบบและมีีลัักษณะภายนอกที่่�แตกต่่างกััน

อย่่างมาก

v ขนาด มีีความยาว 5 - 15 เซนติิเมตร
v นิิสััยการกิินอาหาร เป็็นปลากิินเนื้้�อ แพลงก์์ตอนสััตว์์ สััตว์์หน้้าดิินขนาดเล็็ก

แมลง และลููกปลา

v การกระจายพัันธุ์์� พบทั่่�วไปในเขตอบอุ่่�นและเขตร้้อนทั่่�วโลก สำำ�หรัับประเทศไทย

พบทั้้�งฝั่�่งอ่่าวไทยและทะเลอัันดามััน

v ความสำ�ำ คััญ เป็็นกลุ่่�มปลาที่่�ไม่่มีีการนำำ�มาใช้้ประโยชน์์เพื่่�อบริิโภค เป็็นผลพลอยได้้

จากการจัับสััตว์์น้ำ�ำ�ที่่�พบปะปนในกองปลาเป็ด็

พ232 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

สากยี่่� กะพงสีีเงิิน

Champsodon cf. guentheri Glaucosoma buergeri

กระดี่่�ทะเล กระดี่่�ทะเล

Pempheris adusta Pempheris molucca

หูชู ้า้ งหน้า้ ตั้้ง� ข้า้ วเม่า่ แก้้มหนาม

Histiopterus typus Ostracoberyx dorygenys

อมไข่น่ ้ำ��ำ ลึึก กะพงแคระทะเลลึึก

Epigonus macrops Bathysphyraenops simplex

กะพงดำ�ำ ทะเลลึึก พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 233

Synagrops sp.

3.21.7  กลุ่�มปลาเหลืืองปล้้องหม้้อ และปลาอื่�่น ๆ  

ในน่่านน้ำ�ำ�ไทยพบ 1 ซับั ซีีรี่�ส์์ (ซัับซีีรี่�ส์์ Eupercaria) 8 วงศ์์ มีีจำ�ำ นวนไม่่น้้อยกว่่า 340 ชนิิด

v ลัักษณะทั่่�วไป เป็็นปลาที่่�มีีรููปร่่างหลายแบบ และมีีลัักษณะภายนอกที่่�แตกต่่างกััน

อย่่างมาก

v ขนาด มีีความยาว 5 - 80 เซนติิเมตร
v นิสิ ัยั การกินิ อาหาร เป็น็ ปลากิินเนื้้�อ สัตั ว์์หน้้าดิิน สัตั ว์์เกาะติิด และปลาขนาดเล็ก็
v การกระจายพัันธุ์์� พบทั่่�วไปในเขตอบอุ่่�นและเขตร้้อนทั่่�วโลก ประเทศไทยพบทั้้�ง

ฝั่�่งอ่่าวไทยและทะเลอัันดามััน ในบริิเวณที่่�เป็็นพื้้�นโคลนแถบปากแม่่น้ำ��ำ แนวชายฝั่่�ง
แนวหญ้้าทะเล แนวปะการััง ไปจนถึึงทะเลเปิิด

v ความสำ�ำ คััญ เป็็นกลุ่่�มปลาที่่�นำ�ำ มาใช้้ประโยชน์์เพื่่�อการบริิโภค ทั้้�งแบบสดหรืือ

แปรรููป และด้้านนัันทนาการเพื่่�อเลี้้�ยงเป็็นปลาสวยงาม ได้้แก่่ ปลานกขุุนทอง ปลานกแก้้ว
ปลาเฉี่่ย� วหิิน หรืือการท่่องเที่่ย� วทางทะเล

นกแก้ว้ หััวโหนก นกแก้้วหััวโหนก

Bolbometopon muricatum Calotomus carolinus

นกแก้้วหััวโหนกหางพริ้ ว� นกแก้ว้ หางตัดั

Chlorurus rhakoura Chlorurus sordidus

พ234 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง

นกแก้ว้ หััวมน นกแก้ว้ ดำ�ำ

Chlorurus strongylocephalus Scarus niger

นกแก้้วแก้้มเขีียว นกแก้้วหางยาว

Scarus prasiognathos Scarus rubroviolaceus

อุบุ แก้้มหนามสองแถบ อุุบหางเหลืือง

Uranoscopus bicinctus Uranoscopus cognatus

ตาแหงนครีีบลายเหลืือง ตาแหงน

Parapercis alboguttata Parapercis clathrata

พรรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง 235

ตาแหงนจุดุ ตาแหงนหางแถบขาว

Parapercis millepunctata Parapercis xanthozona

ตาหวานทะเลลึึก ตาหวาน

Priacanthus fitchi Priacanthus macracanthus

ตาหวานครีีบสููง ตาหวาน

Priacanthus sagittarius Priacanthus tayenus

ตาหวานบั้้�งขาว เห็็ดโคนปากหมูู

Pristigenys niphonia Sillaginopsis panijus

พ236 รรณปลาไทยจากสายธาราสู่่ม� หานทีี ๙๕ ปีี กรมประมง