4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 51 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 2. Aşağıdaki cümlelerde renkli yazılan sözcüklerden gerçek anlamlı olanları “G“, mecaz anlamlı olanları “M“ kutusuna yazınız. • Vazoya çarpınca malesef kırıldı. • Aydın gibi dişli bir rakip görmedim. • Sıcak bakışları içimi ısıttı. • Bahçedeki erikler çok tatlıydı. • Hava çok soğuk olduğu için üşüdüm. • Ağacın dalları da kırılmış. • Boş konuşmalarıyla herkesi yordu. • Poşetteki ekmek bozulmuş. 1. Aşağıda verilen sözcükleri gerçek ve mecaz anlamlarda olacak şekilde cümlede kullanınız. Bir sözcüğün akla gelen ilk anlamına gerçek anlam denir. (kedi, tatlı, soğuk, çanta, göz ...) Bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama mecaz anlam denir.(Bana soğuk davranıyordu.) GERÇEK, MECAZ VE TERİM ANLAMLI SÖZCÜKLER 8. HAFTA hava ince bayılmak soğuk G M ELİT BİLGİ
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 52 1. Aşağıdaki terim anlamlı sözcükleri ilgili oldukları kutulara yazınız. 2. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangi anlamda (gerçek, mecaz ya da terim anlamda) kullanıldığını işaretleyiniz. • Ağzındaki yaralar için doktora gitti. • Üçgenin iç açıları toplamı 180°’dir. • Arkamda dağ gibi babam var. • Attığı şut sonunda gol oldu. • Arkadaşlarına çok sıcak davranıyor. GERÇEK, MECAZ VE TERİM ANLAMLI SÖZCÜKLER Bilim, sanat ve çeşitli meslek dallarında kullanılan sözcüklere terim anlamlı sözcükler denir. (özne, penaltı, kostüm...) 8. HAFTA nota akort yüklem özne bölme kesir kare adıl hikâye çarpma keman sıfat beste solfej grafik Matematik Türkçe Müzik gerçek gerçek gerçek gerçek gerçek mecaz mecaz mecaz mecaz mecaz terim terim terim terim terim ELİT BİLGİ
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 53 CEVAP 2. Aşağıdaki cümleleri uygun mecaz anlamlı sözcüklerle tamamlayınız. • Öyle .................................. bakmış ki dayanamamış. • Gözlerindeki .................................. parıl parılmış • Hikâyeyi .................................. anlatıyormuş. • Bu sene çok .................................. çektiler. Karnı yer Sırtı atar 1. Masalda geçen sözcükleri tabloda uygun yerlere yerleştiriniz. BİR ANI Masal masal içinde, kalbur saman içinde dev gibi bir ağaç varmış. Dalları öyle uzunmuş ki uzaktan geçenler bile dokunabiliyormuş. Kökleri dışardan bile belli oluyormuş. Bu yüzyıllık ağaç her geçenin ilgisini çekiyormuş. Günlerden bir gün küçük bir çocuk ailesiyle gezintiye çıkmış. Uzaktan ağacı fark etmiş. Birden annesinin elini bırakıp koşarak ağacın yanına gelmiş. Öyle tatlı tatlı, hayranlıkla bakıyormuş ağaca. İlerdeki sandalyede oturan yaşlı adam fark etmiş hemen. “Sana bu ağacın hikâyesini anlatmamı ister misin delikanlı?“ diye sormuş. Çocuğun gözlerinde bir ışık belirmiş. Sıcacık bir sesle “Çok isterim.“ deyivermiş. Çocuğun ailesi de az ilerdeki banka oturmuş, onları tatlılıkla izliyormuş. Annesi önce boş bulunup yanına koşuyormuş ki babası engel olmuş. “Bırak çocuğu merakını gidermeyi kendi öğrensin.“ demiş. Annesi de hikâyeyi merak ediyormuş. Başlamış yaşlı adam ağır ağır anlatmaya. Adam anlattıkça çocuk gözünde canlandırıyormuş. Kocaman bir tiyatro sahnesi, kıpkırmızı kadife perdeler, eski dönem kostümleri... 8. HAFTA Mecaz Anlamlı Sözcükler Gerçek Anlamlı Sözcükler Terim Anlamlı Sözcükler ağır ağır acı ışık tatlı
EĞLENCE ZAMANI 54 • Cümlelerdeki renkli yazılan sözcüklerden gerçek anlamlı olanları yeşile, mecaz anlamlı olanları mora, terim anlamlı olanları sarıya boyayınız. Havalar birden çok soğudu. Yarın matematik dersinde açı konusuna geçeceğiz. Tatlı bebek herkese gülümsüyor. Hakem bu sert harekete penaltı verdi. Süt çok sıcak olduğu için dilim yandı. Bana çok ağır konuştu. Salondaki perdeyi takar mısın? Sanırım onu kırdığımız için soğuk davranıyor. Henüz notaları öğrenemedim. En sevdiği tatlı sütlaçtır. Çok ince düşünüyorsun. Oyun iki perdeden oluşuyor. Koli çok ağır beraber kaldıralım. İp çok ince olduğu için koptu. Gözüne sanki perde inmiş. Bizi çok sıcak karşıladı. • Tabloda boyadığınız renklere uygun olarak aşağıdaki kutuyu boyayınız. Örnekteki gibi kodlarını yazınız. KODU: 2K 1Y 1K 1Y 8. HAFTA
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 55 LAMBANIN ATEŞİ Edison, yaşı küçük olmasına rağmen sürekli çalışırdı. Başladığı bir işi asla yarıda bırakamazdı. O dönemde aydınlanma için mum ışığı ya da gaz lambası kullanılıyordu. Tabii ki bu ışık kaynaklarının hem ışığı az hem de kullanımı tehlikeliydi. Bir mum düştüğünde bütün evi yakabiliyordu. Edison yeni bir ışık kaynağı bulmuştu. Elektrik ile çalışan bu lambalar, sürekli olarak ışık verebiliyordu. Ancak bir sorun vardı. Lambanın içindeki madde, kısa süre içinde çok ısınıyordu. Bu yüzden de lambalar çok çabuk patlıyordu. Edison bu sorun üzerine çok düşündü. Uzun süre yanan bir lamba yapabileceğine karar verdi. Bu iş için uzun yıllar çalıştı. Binlerce kez deneme yaptı. Nihayet bambu bitkisinden elde edilen bir maddeyi lambanın içine yerleştirdi. Herkes ne olacağını merak ediyordu. Edison’un yanında onlarca kişi vardı. Acaba bu bambu içeren lamba ne kadar süre yanacaktı? Birçok kişi elinde saat ile lambaya bakıyordu. Edison, elektriği açınca lamba hemen yandı. Sonra da beklemeye başladı. Onun gibi herkes de dört gözle bekliyordu. Aradan dakikalar geçti, lamba yanmaya devam etti. Aradan saatler geçti, lamba hâlâ yanmaya devam etti. Nihayet lamba patladığında aradan günler geçmişti. Edison başarmıştı. İlk defa bu kadar uzun süre yanan bir lamba icat etmişti. İcadını geliştirmek için çalışmaya devam etti. Hiçbir zaman denemekten yorulmadı. Bir hâlâ sonra lambalar artık onun adı ile anılmaya başlandı. Edison, bu icadını tüm dünyaya tanıttı. O günden beri aydınlanma aracı olarak bu lambaları kullanıyoruz. Edison gibi yılmadan deneyen kişiler, yaşamımıza yenilikler katmaya devam edecektir. Tek yapmamız gereken, asla vazgeçmemektir. 9. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 56 9. HAFTA A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Edison lambayı bulmadan önce hangi aydınlatma araçları kullanıyormuş? 2. Lambadan önce kullanılan aydınlatma araçlarının ne gibi olumsuz özellikleri varmış? 3. Lambayı icat eden Edison nasıl bir sorunla karşılaşmış? 4. Edison lambanın kısa sürede patlamaması için nasıl bir çözüm bulmuş? 5. Edison’un başarılı olmasının en önemli sebepleri nelerdir? B. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Sizce metnin ana fikri hangisi olabilir? A. Dostluk B. Dayanışma C. Yardımlaşma D. Azim 2. Hangisi, eskiden kullanılan ışık kaynaklarının sorunlarından biridir? A. Az bulunuyor olması B. Çok pahalı olması C. Işığının az olması D. Güzel olmaları 3. Edison, hangisi üzerinde çalışma yapmış? A. B. C. D. 4. Edison’un icat ettiği lamba, ne kadar süre yanmaya devam etmiş? A. Dakikalarca B. Saatlerce C. Günlerce D. Aylarca 5. Edison’un icadının en önemli özelliği hangisiymiş? A. Hemen patlaması B. Uzun süre yanması C. Mumdan ucuz olması D. Kısa süre yanması
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 57 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 2. Aşağıdaki cümlelerde ad (isim) olan sözcüklerin altını çiziniz. Karşılarına yazınız. • Bu yıl sınıfımıza üç yeni arkadaş katıldı. ➔ • Bilgisayarıma yeni oyunlar yükledim. ➔ • Evin bahçesindeki havuza su doldurdu. ➔ • Her akşam Minnoş sobanın başında uyur. ➔ • İstanbul, bir çok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. ➔ • Ayakkabılarını bağlayıp koşmaya başladı. ➔ • Çalışkan öğrenciler ödevlerini zamanında yapar. ➔ • Bu sabah annem beni okula götürdü. ➔ 1. Aşağıdaki sözcüklerden ad olan sözcüklerin olduğu kutuları boyayınız. Adlar, canlı veya cansız varlıkları karşılayan sözcüklerdir. kalem, kapı, okul, insan, yemek ... İSİM (AD) BİLGİSİ 9. HAFTA sinek tahta çünkü kulaklık karpuz ile arkadaş fakat veya ayakkabı telefon göre otlar masa gibi şeker ELİT BİLGİ
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 58 Çiçek Adları • • • Yemek Adları • • • Eşya Adları • • • Gün Adları • • • Meyve Adları • • • Ağaç Adları • • • Hayvan Adları • • • Sebze Adları • • • 1. Aşağıdaki cümlelerde geçen özel adların altını çizip, karşısına yazınız. • Okulumuza yeni İngilizce öğretmeni gelecek. ➔ • Bodrum’dan sonra Antalya’ya gideceğiz. ➔ • Arkadaşım Cumhuriyet Caddesi’nde oturuyormuş. ➔ • Ceren ile Ceyda sinemaya gittiler. ➔ 2. Aşağıdaki tablolarda belirtilen tür adlarına üçer örnek yazınız. 3. Aşağıdaki cümlelerde renkli yazılan sözcüklerin özel ad veya tür adı mı olduğunu işaretleyiniz. Adlar, varlıklara verilişlerine göre ikiye ayrılır. Özel adlar ve tür adları. Özel adlar: Eşi, benzeri olmayan varlıkları karşılayan adlardır. (Kemal, Ali, Eskişehir, Türkiye...) Tür adları: Aynı türden olan varlıkları veya kavramları karşılayan adlardır. (silgi, masa, bitki, harita, yağmur, tuz ...) ÖZEL ADLAR VE TÜR ADLARI 9. HAFTA Cümleler Özel Ad Tür Adı Yağmur ödevini yapmayı unutmuş. Bu yıl temmuz ayında tatile gideceğiz. Salondaki koltuk çok güzelmiş. Antarktika en soğuk kıtadır. ELİT BİLGİ
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 59 CEVAP Her zaman yerdeyim. Ama asla kirlenmem 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalda geçen özel adları yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... • Masalda geçen tür adlarından beş tanesini yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Aşağıdaki adları türlerine göre ayırıp, tabloda uygun yere yazınız. BİR YAZ AKŞAMI Masal masal içinde, kalbur saman içinde Adalar Caddesi yine her zamanki kalabalıklığı ve çoşkusuyla cıvıl cıvılmış. Seyrantepe Kahvecisi gençlere ev sahipliği yaparken tıklım tıklımmış. Dondurmacı Bülent’in sesi duyuluyormuş. “Muzlu, vişneli, çilekli, kivili, böğürtlenli dondurmalarım vaaaar.“ Caddede bir aşağı, bir yukarı yürüyen kalabalık etrafı seyre dalmış. Yolun kenarındaki tezgâhta Merve hanım elleriyle ördüğü çantaları satarken, yanındaki küçük tezgâhta da Engin bey camı eriterek bardaklar, kavanozlar ve pipetler yapıyormuş. Akşamın ilerleyen saatlerinde Hisar Tepesi’nden gelen esinti şöyle bir titretmiş herkesi. Ne İzmir’de, ne İstanbul’da bulamadıkları huzuru bu şirin sahil kasabasında bulurmuş insanlar. Yaz boyunca hiç azalmayan nüfus, kış gelince birden tükenirmiş sanki. El ayak çekilince kimseler kalmazmış. Ayak Cadde Tür Adı Özel Ad Dondurma İzmir Merve Kavanoz Hisar Tepesi Adalar Caddesi 9. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 60 9. HAFTA • Özel isimleri sarıya, tür isimlerini kırmızıya boyayınız. Özel İsimler: ..................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... Tür İsimler: ......................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... 1 2 3 4 A Pazartesi Kedim Orman Türkçe B Tuz İstanbul Ağaç Çiçek C Bursa Ahmet Güzel Sokak Hayvan D Türkiye Bakkal Kuş Kaşık E Mart Ersan Hızlı İzmir • Özel isimlerin ve tür isimlerinin konumlarını yazınız.
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 61 HAVLAYAN KEDİ Doruk, okuduğu kitaba bakıp bakıp gülüyordu. Onun bu halini gören Hakan hemen ona seslendi: — Doruk, nedir bu kadar komik olan? Doruk kitabı bir kenara bırakıp arkadaşına seslendi: — Kitaptaki kahramanlardan bir tanesi havlıyor. Bu arada konuşmayı duyan Nehir söze girdi: — Bunda ne var ki? Köpekler havlar... — Öyle ama bu bir köpek değil. Kitaptaki kahramanların hepsi de kedi... Hakan, hâlâ ne olduğunu anlamamıştı: — Peki ama kediler niye havlıyor ki? — Kedilerden bir tanesi, eğer doğruyu söylemezseniz havlıyor. Doğruyu söyleyene kadar da havlamaya devam ediyor. Okuduğum kısımda, bir hayvana yol soruyorlar. Hayvan da onlara doğru yolu söylemiyor. Bizim kedi hemen onun doğruyu söylemediğini anlıyor. Bu yüzden de havlıyor. Deminden beri buna gülüyorum. Nehir de kitabı merak etmişti: — Ne kadar da güzel bir hikâyeymiş. Hemen ben de okumalıyım. Böyle bir masal duymuştum. Bir çoban hep yalan söylüyormuş. Bir gün evinde yangın çıkmış. O da koşup köylülere söylemiş. Köylüler ona inanmamışlar. Çünkü adı yalancı çobana çıkmış. Kısa sürede bütün ev yanmış. Yalancı çoban o günden sonra hiç yalan söylememiş. Hakan da konuşmaya katıldı: — Zaten insanlar yalan söylememeli. Her zaman dürüst olmak gerekir. Yoksa dünyada yaşamak çok zor olur. Keşke bizim de, o kedi gibi bir yeteneğimiz olsaydı. Ne yazık ki yok... Çocuklar konuşmalarını bitirmişti ki içeriye öğretmen girdi. Hemen derse başladılar. Dersin konusu ne miydi? Dürüstlük... 10. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 62 A. Soruları cevaplayınız. 1. Sizce, dürüst olmak neden önemlidir? 2. Yalan söyleyen bir arkadaşınız olsaydı ona ne demek isterdiniz? 3. Sizce, dürüst olmak bize ne kazandırır? 4. Sizce, masalda geçen çobana neden inanmamışlar? 5. Sizin de çok güldüğünüz bir hikâye kahramanı var mı? Varsa özelliğini yazar mısınız? B. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Metnin ana fikri hangisi olamaz? A. Dürüstlük B. Yalan söylememe C. Cömertlik D. Yardımlaşma 2. Kim, havlayan kedi ile ilgili bir hikâye okuyormuş? A. Doruk ve Nehir B. Hakan C. Nehir D. Doruk 3. Çocuklar, nerede konuşuyorlarmış? A. B. C. D. 4. Köylüler çobana neden inanmamışlar? A. Çoban çok dürüst olduğu için B. Çoban sürekli yalan söylediği için C. Çobanın evi uzakta olduğu için D. Çobanı kimse sevmediği için 5. Hangi hikâye kahramanı havlıyormuş? A. Kedi B. Köpek C. Çoban D. Eşek 10. HAFTA
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 63 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 2. Aşağıdaki tekil adları çoğul, çoğul adları da tekil ad yaparak yazınız. kelimeler ➔ erikler ➔ tabaklar ➔ ödevler ➔ kuzular ➔ perdeler ➔ ziller ➔ kalp ➔ yazı ➔ taş ➔ çilek ➔ bavul ➔ hikâye ➔ martı ➔ 1. Aşağıdaki tabloda verilen adları türüne uygun olarak işaretleyiniz. Adlar, varlıkların sayılarına göre üçe ayrılır. Tekil adlar, çoğul adlar ve topluluk adları. Tekil adlar: Tek bir varlığı belirten isimlere denir. (çanta, elbise, cetvel, ev, ağaç, çiçek ...) Çoğul adlar: Birden çok varlığı belirten isimlere denir. Tekil adlara -lar, -ler eklerinden biri getirilerek çoğul ad yapılır. (kalemler, silgiler, çiçekler) Topluluk adları: Birden çok varlığı belirtirken -lar, -ler (çoğul eki) eklerini almayan adlardır. (sürü, orman, deste ...) 10. HAFTA Adlar Tekil Ad Çoğul Ad Topluluk Adı palyaço kapılar düzine leylekler bardak simit kuş kitaplar orman ELİT BİLGİ TEKİL, ÇOĞUL, TOPLULUK ADLARI
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 64 3. Aşağıdaki adlardan çoğul ad olmayanların kutucuğunu boyayınız. 4. Aşağıdaki tabloda verilen adların özelliklerini işaretleyiniz. 10. HAFTA sandalyeler solar muzlar diler fular dersler parmaklar yular insanlar dolar kâğıtlar hisler günler kızlar kiler duyular Adlar Özel Ad Tür Adı Tekil Ad Çoğul Ad Topluluk Adı ekmek millet kuzular kitap araba Engin çocuk deste çiçekler horoz yolcu meclis kayısı Atatürk Eskişehir arılar düşman
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 65 CEVAP 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalın birinci cümlesinde geçen çoğul adları yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... • Masalda geçen topluluk adlarını yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Aşağıda verilen adları tabloda uygun kutulara yazınız. Yazın giyinir Kışın soyunur. GÜZEL LEZZETLER Masal masal içinde, kalbur saman içinde çeşit çeşit pastalar, kurabiyeler ve tatlılarla dolu bir pasta dükkânı varmış. Mahallenin köşesinde küçük, şirin bir dükkânmış burası. Sabah erkenden açılır bütün ekip işbaşı yaparmış. Hamurlar ayrı hazırlanır, şekillendirmeler ayrı yapılır ve en son pişirilirmiş. Dükkân sahibi aynı zamanda çok iyi bir pasta şefi olan Şefik bey, her gün takım arkadaşlarıyla ayrı ayrı sohbet eder, hâllerini hatırlarını sorarmış. Dükkândaki her masaya sabah taze taze papatya buketleri konmuştur. Örtüler yenilenmiş, fırındaki kurabiye kokuları tüm dükkânı sarmıştı. Her rafa birer deste pasta ve tatlı çeşitleri dizen Başak o gün kendini yorgun hissediyormuş. Üniversite 3. sınıf öğrencisi olan Başak okul dışındaki zamanlarda bu şirin dükkânda çalışıyormuş. Dükkândaki tüm çalışanlar zamanla aile gibi olmuşlar. Müşteriler en çok öğlen saatlerinde geliyorlarmış. Öğle aralarının vazgeçilmezi zencefilli, tarçınlı kahve ile çıtır kurabiyeymiş. 10. HAFTA Tekil Ad Çoğul Ad Topluluk Adı kahve mahalle kurabiye sınıf deste arkadaşlar tatlılar dükkân çalışanlar
EĞLENCE ZAMANI 66 10. HAFTA • Aşağıdaki tabloda topluluk adlarını yeşile, tekil adları maviye, çoğul adları pembeye boyayınız. Deniz Koyunlar Kiler Çocuklar Deste İşçiler Silgiler Toplar Ağaçlar Yular Armut Dersler Öğrenci Öğretmenler Kedi Televizyon Kitaplar Erkekler Kitaplık Orman Ordu Ağaç Fular Demet Tabletler Bahçe Köpekler Düzine Kalem Karpuz Takım Dolar Elma Kuzular Uçurtmalar Sürü • Tabloda boyadığınız renklere uygun olarak aşağıdaki kutuyu boyayınız. Örnekteki gibi kodlarını yazınız. KODU: 2K 1Y 1K 1Y
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 67 ESKİ BİR MASAL Çok uzun yıllar önce bir çoban varmış. Koyunlarına çok iyi bakarmış. Her gün onlarla yola düşermiş. Koyunları taze ot bulsun diye dere tepe gezermiş. Yine böyle bir günde koyunlarını otlatmak için yola çıkmış. Yayladan yaylaya gezmiş. Hiçbir yerde taze ot kalmamış. Peki ama bu kadar koyun ne yiyecek? Çoban, koyunları aç kalmasın diye, Kara Yayla’ya çıkmaya karar vermiş. Bu yaylada her zaman taze ot olurmuş. Sadece yaylaya ulaşım çok zormuş. Derin kayalıklarla dolu yollardan geçmek gerekiyormuş. Çobanın, Kara Yayla’ya gideceğini duyanlar çok şaşırmış. Arkadaşlarından olan Boğaç, hemen ona seslenmiş: — Kara Yayla’nın yolu çok tehlikelidir. Gitmeden önce bir daha düşün. İstersen köyümüzde zengin biri var. Çok fazla ot toplamıştır. Ondan gidip biraz ot isteyelim. Çoban, arkadaşı ile gidip zengin kişiden biraz ot istemiş. Zengin kişi, bir tane bile ot vermemiş. Otlarımı da diğer mallarımı da kimseyle paylaşmam demiş. Çare yok, çoban düşmüş Kara Yayla’nın yoluna... Zorlukları aşıp Kara Yayla’ya varmış. Hem koyunları doymuş hem de yanında üç ay yetecek kadar ot getirmiş. Günler böyle geçerken kuraklık başlamış. Hiç taze ot kalmamış. Bu yüzden herkes elindeki otları paylamış. Çoban da herkese yardım etmiş. Bir sabah kapısını zengin kişi de çalmış: — Koyunlarım çok aç! Hiç otum kalmadı. Mallarım da fayda etmiyor. Benimle otlarını paylaşır mısın? Çoban onunla otlarını paylaşmış. Böylece köydeki koyunların hepsi de doymuş. Çok geçmeden de etraf yeniden yeşillenmiş. Kuraklık sona ermiş. Taze otlar her yanda bitmiş. Yeniden bolluk bereket gelmiş. Hem köylüler hem de koyunlar çok sevinmiş. Peki zengin kişi o günden sonra ne mi yapmış? Elinde ne varsa köylü ile paylaşmış. Cimriliği bırakmış. Paylaşmayı öğrenmiş. Bir daha da hiç cimrilik yapmamış. 11. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 68 A. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Sizce metnin ana fikri hangisi olamaz? A. Cömertlik B. Paylaşma C. Kararlılık D. Dürüstlük 2. Kara Yayla’da her zaman ne olurmuş? A. Uzun ağaç B. Taze ot C. Bol su D. Hiç batmayan güneş 3. Çoban, Kara Yayla’dan dönüşte kaç ay yetecek ot getirmiş? A. Üç gün B. Üç yıl C. Üç ay D. Üç saat 4. Kuraklık başladığında ne olmuş? A. Koyunlar sevinmiş B. Zengin kişi daha da zengin olmuş C. Hiç taze ot kalmamış D. Herkes o yeri terk etmiş 5. Zengin kişi, çobandan yardım aldıktan sonra hangisini bir daha yapmamış? A. Cömertliği B. Paylaşmayı C. Cimriliği D. Yardımseverliği B. Olayları oluş sırasına göre numaralandırarak sıralayınız. Kuraklığın başlaması. Boğaç’ın çobanla konuşması. Kuraklık bittikten sonra zengin kişinin cimrilikten vazgeçmesi. Çobanın yayladan yaylaya gezmesi. Zengin kişinin çobandan yardım istemesi Çobanın Kara Yayla’ya çıkması. Çobanın yanında üç ay yetecek kadar ot getirmesi. Çobanın hiç taze ot bulamaması. Çobanın zengin kişiden yardım istemesi. Çobanın Kara Yayla’ya çıkmaya karar vermesi. 11. HAFTA
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 69 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 2. Aşağıdaki adların (somut - soyut) türünü işaretleyiniz. Varlıkların oluşlarına göre adlar ikiye ayrılır. Somut ad, soyut ad. Somut ad: Uzayda bir yer kaplayan, elle tutulan, gözle görülen kısacası duyu organlarımızın herhangi biriyle varlığını hissettiğimiz varlıkların adlarıdır. ( kedi, elma, bisküvi, defter...) Soyut ad: Uzayda bir yer kaplamayan, duyu organlarımızla hissedemediğimiz ama varlığını kabul ettiğimiz adlardır. (heyecan, korku, zeka, dostluk, sevgi ...) 1. Aşağıda cümlelerde altı çizili sözcüklerin somut veya soyut ad olup olmadığını belirtiniz. • İlişkilerimizde güven duygusu önemlidir. ➔ • Hava soğuyunca hırkamı giydim.➔ • İçimdeki şüphe beni kahrediyor. ➔ • Sağlıklı olmak için süt içmeli miyiz? ➔ • Bu saç yüzüne çok yakışıyor. ➔ • Uçak yolculuğunu çok seviyorum. ➔ SOMUT VE SOYUT ADLAR 11. HAFTA Adlar Somut Soyut sevgi şeker nefret pasta kardeş Adlar Somut Soyut saygı anne hüzün kin martı
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 70 Aşağıddaki yalın adları, adın durumlarına göre yazınız. Adlar cümlede beş durumda bulunur. Adın cümledeki görevlerine göre girdiği biçimlere adın durumları denir. Yalın durumu: ➔ ev, ağaç ... Belirtme durumu: (-i hâli) ➔ evi, ağacı ... Yönelme durumu: (-e hâli) ➔ eve, ağaca ... Bulunma durumu: (-de hâli) ➔ evde, ağaçta ... Ayrılma durumu: (-den hâli ) ➔ evden, ağaçtan ... ADIN DURUMLARI 11. HAFTA Yalın Durumu Belirtme Durumu Yönelme Durumu Bulunma Durumu Ayrılma Durumu öğretmen sınıf okul çay silgi çiçek gül duvar otobüs taş Kerem Türkiye oyuncak kalem Ahmet ELİT BİLGİ
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 71 CEVAP 3. Aşağıda verilen adlardan somut olanları sarıya, soyut olanları maviye boyayınız. ocağa sinirli çalıştım yoruldum sızlanmış malzemeler masalar pişmemiş yemekhane mutfak övmüş fabrika kaynamış kızgın ocakta tava masadan kapıyı yemekte Şişirirsin balon olur, basarsın dert olur İlk tattığında hoştur, gerisi boştur. 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalda kullanılan soyut adları yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... • Masalda kullanılan somut adları yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Aşağıdaki adların hangi durumlarda kullanıldığını altlarına yazınız. KONUŞAN TENCERELER Masal masal içinde, kalbur saman içinde kocaman bir fabrikanın büyükçe bir yemekhanesi varmış. Yemekler bu büyük mutfakta pişermiş, Yemek yenilen kısım küçükmüş. Bu nedenle işçiler birim birim yemek paydosuna çıkarılır, yemekhanedeki yoğunluk azaltılırmış. Gün bitip el ayak çekilince bütün bulaşıklar da yıkanıp yerine yerleştirilir, kapılar kilitlenirmiş. Bu saatten sonra koca mutfakta tencereler, tavalar kalırmış. Gün boyunca çalışıp yorulan tencereler başlarmış sızlanmaya. Yine en çok biz çalıştık, en yorgun biziz. Hele o en kocaman tencere sızlanıp dururmuş. “Bütün gün ocakta kaynadım durdum. En sevilen tencere benim, en çok beni kullanıyorlar.“ diye övmüş yine kendini. “Bütün gün ocaktan indim masaya, masadan indim ocağa. Dur durak bilmeden çalıştım.“ demiş de demiş. Sonunda dayanamayan büyük tava “Tabi ya sen çalıştın durdun da biz yattık mı acaba?“ diye öfkesini dile getirmiş. Kızgın olan tavalarda onu desteklemiş. Bütün mutfak malzemeleri tartışmaya başlamış. 11. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 72 • Tabloda verilen isimleri, istenilen hâl eklerini ekleyerek örnekteki gibi belirtilen konuma yazınız. 11. HAFTA 1 2 3 4 5 A Okulu B C D Belirtme Hâli Bulunma Hâli Yönelme Hâli Ayrılma Hâli Okul A1 B3 D4 A5 Ali B5 C1 D5 A2 Ev B1 C4 D2 B2 Öğrenci A4 D1 C5 C3 Araba C2 A3 D3 B4
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 73 HER ZORLUĞU YENERİZ Nehir’in canı çok sıkılmıştı. Bütün gün hiç sesi çıkmamıştı. Bu durumu gören Hakan hemen ona seslendi: — Nehir, neden bu kadar sessizsin? Yoksa bir sorun mu var? — Aslında bir sorun var. Bu sırada Gökhan da konuşmaya katıldı: — Peki nedir? Anlatır mısın? — Peki anlatayım. Annemin doğum günü yaklaşıyor. Ona bir sürpriz yapmak istiyorum. Hakan hemen söze girdi: — Ne güzel! İyi de, neden böyle kara kara düşünüyorsun? — Annem, uzun süredir çitlerin boyanmasını istiyor. Bir türlü boyamak için fırsatım olmadı. Ben de annemin bu isteğini yerine getirmek istiyorum. Boya almak için nalbura gittiğimde paramın yetmediğini gördüm. Üstelik de vaktim azaldı. Doğum gününe iki gün kaldı. Boyaları alsam bile boyamayı tek başıma yetiştiremem. Gökhan hemen söze girdi: — Tabii ki tek başına yetiştiremezsin. Üç kişi olunca yetiştirebilirsin. Hakan da konuştu: — Ayrıca tek başına paran tabii ki yetmez. Üçümüzün parası birleşirse yeter. Nehir arkadaşlarına baktı. Sonra da konuşmaya başladı: — Çocuklar sizden böyle bir şey isteyemem. Hakan hemen cevap verdi: — İtiraz kabul etmiyoruz. Önce nalbura, sonra da bahçeye... Üçü de nalbura gidip fırça, boya, kova, süpürge aldılar. Sonra da bahçeye koştular. Hemen boyamaya başladılar. Çiti, rengarenk boyadılar. Kırmızı, yeşil, mavi, pembe renkleri kullandılar. Akşama kadar çalışıp işlerini bitirdiler. Peki sonra ne mi oldu? Nehir’in annesi çitleri görünce çok sevindi. Tabii Nehir de böyle arkadaşları olduğu için çok mutlu oldu. Hem çitler hem de dünya rengarenk bir hâl aldı. 12. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 74 A. Soruları cevaplayınız. 1. Nehir’in sessizliğinin sebebi neymiş? 2. Nehir ve arkadaşları Nehir’in annesine doğum gününde sürpriz olarak ne yapmış? 3. Okuduğunuz parçadan yola çıkarak iş birliği yapmanın önemini söyleyiniz? B. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Kimin annesinin doğum günü yaklaşıyormuş? A. Gökhan ve Nehir B. Hakan C. Nehir D. Hakan 2. Ne zamana kadar çalışıp işlerini bitirmişler? A. Ertesi güne kadar B. Akşama kadar C. Sabah kadar D. Öğlene kadar 3. Çocuklar, önce nereye gitmişler? A. Bahçeye B. Okula C. Nalbura D. Sınıfa 2. Nehir’in parası hangisini almaya yetmiyormuş? A. B. C. D. 5. Çiti boyarken hangi rengi kullanmamışlar? A. B. C. D. 12. HAFTA
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 75 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 1. Aşağıdaki cümlelerde kişi adı yerine kullanılan sözcükleri (adılları) bulup karşılarına yazınız. • Siz bu yoldan giderken, biz dönüyorduk. ➔ • Sen çok hızlı okuyorsun. ➔ • Onlar bahçede top oynuyorlar. ➔ • Tiyatroya ben de geleyim mi? ➔ • Sizinle biz aynı okulda okumuşuz. ➔ 2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun adılı yazınız. • Balonu ...................................... patlattım. • ...................................... de sinemaya gelecek misin? • ...................................... bu maçı yürekleriyle kazandılar. • ..................................... pişirdim, beğendiniz mi? • ...................................... o işi tamamlamalıyız. • ...................................... bu kitabı ne zaman okudun? Kendisi ad olmadığı hâlde bir adın yerine kullanılan bu, şu, o, ben, biz, siz, onlar, bunlar, şunlar gibi sözcüklere adıl (zamir) denir. Adıllarda tıpkı adlar gibi durum ekleri alırlar. Ben - beni - bana - bende -benden ADIN YERİNE KULLANILAN SÖZCÜKLER 12. HAFTA ben siz bizler siz biz siz o sen onlar onlar o sen sen ben sizler ben siz ben
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 76 3. Aşağıdaki cümlelerde adıl olan sözcüklerin altını çizip, cümleyi işaretleyiniz. Olanları onlara anlatamadım. Bilgi yarışmasını biz kazandık. Sen pasta yapmaktan ne anlarsın? O da yaz okuluna başlayacakmış. Bu filmi çok beğendim. Siz, her zaman kibarsınız. Şu kitabı okuyamadım. Biz, her yaz Antalya’ya gideriz. 4. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun adılları yazınız. • ...................................... dişlerimi fırçalamadan uyumam. • ...................................... bizimle sinemaya gelmek ister misin? • Bence ...................................... sizden daha güzel oynuyorlar. • Arkadaşlar, bence ...................................... da takıma almalıyız. • Cenk, ...................................... nerede görmüş? onlar sen ben onu seni 12. HAFTA
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 77 CEVAP Ağzımıza hoş gider, Dolu gelir, boş gider. 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalda geçen adın yerine kullanılan sözcükleri yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... • Masalda Elif yerine kullanılan adılları yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Verilen adılları cümlelerdeki altı çizili adıllarla eşleştiriniz. SÜRPRİZ YUMURTA Masal masal içinde, kalbur saman içinde meraklı mı meraklı bir Elif varmış. Elif bütün gün okulda derslerini merakla dinler, sorular sorar, derslere aktif olarak katılır ve büyük bir keyifle de eve geri dönermiş. En çok da deney yaptıkları fen bilimleri derslerine bayılırmış. Evde de abisine sürekli sorular sorarmış. Abisi artık onun bu sorularından çok sıkılırmış. Kendi kendine çöz artık sorularını diye isyan edermiş. Elif de abisinden yardım alamayınca babasına gider “Sen bana yardım eder misin canım babacığım?“ diye şirinlikler yaparmış. Bundan sonra sıra annesine gelir “ Şunları bana anlatır mısın anneciğim.“ diye annesinin peşinde dolanırmış. Elif yine bir gün deney yapmak için malzeme aramaya çıkmış. Evlerinin arkasındaki boş alanda dolaşırken bir yumurta görmüş, daha önce hiç böyle bir yumurta görmemiş. Telaşla eline almış ve eve koşmuş. Yolda karşılaştığı arkadaşlarının bazıları “Elif Elif“ diye seslenmelerine rağmen, duymamış bile onları. Birkaçı arkasından gitmeye karar vermiş. Ötekiler pek oralı olmamış. Elif yumurtayı annesine göstermiş ve onu balkona koymuş. Burada güvende olur diye düşünmüşler. O Biz Onlar Şunlar Ali, Ayşe ve Melih sinemaya gittik. Suna derse geç kaldı. Elma, armut ve portakal dolapta olmalı. Semih, Dilan ve Doğa kayak yapmışlar. 12. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 78 12. HAFTA • Altı çizili olan isimlerin yerine uygun olan adılları bularak tabloda eşleşen renge boyayınız. 1. Mehmet okula gitti. 4. Kalemi ve defteri getirir misin? 2. Kerem ve Ayşe oyun oynuyorlar. 5. Kalem çok güzel. 3. Ben ve ablam yemek yiyeceğiz. Biz Onlar Bu Bunları O 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 2 2 2 5 2 2 2 5 2 2 2 1 1 1 2 2 2 5 2 5 2 5 2 5 2 2 2 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 2 3 3 2 2 2 2 2 2 2 3 3 2 1 1 2 3 3 2 2 2 2 2 2 2 3 3 2 1 1 2 2 2 4 2 2 2 2 2 4 2 2 2 1 1 1 2 2 2 4 2 2 2 4 2 2 2 1 1 1 1 2 2 2 2 4 4 4 2 2 2 2 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 79 MUCİT MACİT: ROBOT AYAKKABI Macit, bahçede yerinde duramıyordu. Kendi kendine birden bağırdı: — Yaşasın! Sonunda buldum! Onu duyan Hakan hemen bahçeye koştu. Bu sırada Doruk da gelmişti. İkisi de neler olduğunu anlamak için Macit’e seslenecekti ki birden onun sesi duyuldu: — Çocuklar! Aylardır çalıştığım robotu bitirdim. Sadece çok küçük bir kısmı kaldı. Bana yardım ederseniz, o kısmını da bitirebilirim. Arkadaşları Macit’e yardım ettiler. Robot da sonunda ortaya çıktı. Bu bir robot ayakkabıydı. Macit, robotun ne işe yaradığını anlatmak için arkadaşlarına seslendi: — Bu robot ayakkabı ile daha hızlı koşacağız. İsterseniz, bir yerden bir yere giderken taşıma aracı da olabiliyor. Altına gizli tekerlekler koydum. Bir bisiklet kadar hızlı gidebiliyor. Hakan, robot ayakkabıya bakıp birden bağırdı: — İlk ben deneyeceğim. Geçen sefer yaptığın icadı Doruk denemişti. O da bir robot eldivendi. Bu kez sıra benim... Macit son ayarlamaları da yapıp Hakan’a ayakkabıları uzattı. Hakan ayakkabıları giyince birden ışıklar yanmaya başladı. Ayakkabı hareket etti. Hakan, ne olduğunu anlamadığı için hemen Macit’e seslendi: — Macit neler oluyor? Duramıyorum. Ayakkabı kendi kendine hareket ediyor. — Şimdi neler olduğunu anlarız. Programdan takip edeceğim. Macit ekrana bakınca taşıt seçeneğinin açık olduğunu gördü. Hemen kapattı. Bu sırada Hakan ona seslendi: — Nihayet durdu. Neyse ki çok ileri gitmedi. Gerçekten de çok iyi bir icatmış. Tıpkı bir taşıt gibi hareket etti. Üstelik de ben hiç kıpırdamadım. Peki ama bu robotu nerede kullanabiliriz ki? — Aslında bu robotu ayaklarını kullanamayanlar için düşünmüştüm. Sonra birkaç işlev daha ekledim. Artık pek çok alanda kullanılabilir. Umarım insanlığa faydalı olur. Bundan sonraki icadım da robot şapka olacak. 13. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 80 A. Soruları cevaplayınız. 1. Siz bir robot yapsaydınız, hangi işe yaramasını isterdiniz? 2. Bir robot, neden insanlığa faydalı olmalıdır? 3. Robotların yapamayacağı işlerden birini yazar mısınız? 4. Sizce robotlar, insanlardan komut almadan hareket edebilir mi? 5. Robotların, insanlardan çok daha hızlı yaptığı bir işi yazar mısınız? B. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Kim, kendi kendine birden bağırmış? A. Macit B. Hakan C. Mete ve Macit D. Doruk 2. Macit hangi robot için arkadaşlarından yardım istemiş? A. Robot ayakkabı B. Robot şapka C. Robot eldiven D. Robot el 3. Robot ayakkabı, hangisi kadar hızlı gidebiliyormuş? A. B. C. D. 4. Hakan, hangi robotu ilk olarak denemiş? A. Robot şapka B. Robot eldiven C. Robot ayakkabı D. Robot el 5. Macit’in bir sonraki icadı hangisi ile ilgiliymiş? A. B. C. D. 13. HAFTA
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 81 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 2. Aşağıda varlıkların özelliklerini belirten sözcükler verilmiştir. Uygun varlıkların adlarını boşluklara yazınız. 1. Boşluklara varlıkların özelliklerini belirten sözcükler yazınız. Varlıkların özelliklerini belirten sözcükler; varlıkların biçim, durum, renk veya sayısını belirtir. Bu sözcükler adların önünde bulunur. Varlıkların niteliklerini bildiren sözcükleri bulmak için; ad olan sözcüğe “Nasıl?, Hangi?, Kaç? ...“ gibi sorulardan birini sorarız. (Kırmızı elma yedim. ➔ Nasıl elma?) VARLIKLARIN NİTELİKLERİNİ BİLDİREN SÖZCÜKLER 13. HAFTA .............................. ev .............................. kalem .............................. elbise .............................. bavul .............................. çocuk .............................. silgi .............................. adam .............................. etek .............................. öğrenci .............................. balık .............................. masa .............................. taş .............................. saç .............................. çanta .............................. kiraz .............................. fincan .............................. su .............................. kız .............................. araba .............................. kapı ......................... dondurma .............................. inek .............................. yıldız .............................. göz mavi .............................. yakışıklı .............................. çalışkan .............................. uzun .............................. yeni .............................. taze .............................. kırık .............................. yuvarlak .............................. eski .............................. iki .............................. hızlı .............................. kalın .............................. yarım .............................. bazı .............................. parlak .............................. büyük .............................. ELİT BİLGİ
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 82 3. Aşağıdaki kutulardaki sözcükleri bir araya getirip ortadaki sütuna yazınız. 13. HAFTA beş keskin taze sivri kara acı bu sarı sıcak güzel beş taş bıçak biber taş ekmek bulut kadın ev çikolata hava saç 4. Aşağıdaki cümlelerde varlıkların özelliklerini belirten sözcüklerin altını çiziniz. • Hikâyelerimi yüksek sesle okumayı severim. • Canım soğuk limonata içmek istiyor. • Pamuk, ekşi yoğurt yemiş gibi bakıyordu. • Arkadaşıma beş tane kalem verdim. • Bu masada akşam yemeği yiyeceğiz. • Ela ve ailesi küçük evde oturuyormuş. • Kardeşim dağınık odasını toplamaya çalışıyor. • Öğle yemeğinde çeyrek pizza yedim.
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 83 CEVAP Kökleri yukarı, dalları aşağı. 3. Aşağıda verilen adları uygun olan ön adlarla eşleştiriniz. kakaolu 1 topuklu 2 yuvarlak 3 sıcak 4 yeni 5 yumuşak kahve ayakkabı mağaza bank kerata 6 tatlı 7 uzun 8 meraklı 9 özel 10 çikolatalı palyaço kurabiye kampanya ayna çocuk sarı şekerli demli soğuk 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalın ikinci ve beşinci cümlesinde kullanılan ön adları yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... • Masalın son cümlesinde kullanılan ön ad yerine aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümlenin anlamı bozulmaz. AÇILIŞ GÜNÜ Masal masal içinde, kalbur saman içinde yeni açılmış bir ayakkabı mağazası varmış. Açılış için renk renk balonlar asılmış, tatlı palyaço, afişleri dağıtmak için dolaşıyormuş. Açılışa özel kampanyalar afişlerde belirtilmiş. Yeni mağazanın açıldığını gören insanlar meraklanıp içeri girip bakmak istiyorlarmış. Raflardaki renkli ayakkabılar, spor ayakkabılar, topuklu ayakkabılar, minik ayakkabılar... Öyle çok çeşit varmış ki mağazadan içeri giren herkes saatlerce çıkamıyormuş. Her bölümün ortasında yuvarlak aynalar varmış. Ayakkabıları denerken oturabilmek için yumuşak banklar, giyerken zorlanmamaları için uzun keratalar konulmuş. Mağazada her şey detaylarıyla düşünülmüş. Giriş ve çıkış için aktif iki kapı varmış. Aydınlatma amaçlı kullanılan renkli led lambalar gün boyu içeriye farklı bir hava katıyormuş. Açılış için hazırlanan çikolatalı kurabiyeler, misafirlere dağıtılmış. Sıcak çay ve kahve ikramı da unutulmamış. 13. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 84 13. HAFTA • Aşağıda durum, renk, şekil ve sayı belirten görseller kullanılmıştır. Görsellere uygun olan sözcüklerin konumunu belirtiniz. A B C D E F 1 yeşil yeni mor kırık beyaz dört 2 kare üçgen kırmızı yuvarlak üç dikdörtgen 3 mavi kirli iki turuncu yırtık bir Varlıkların Durumu Sözcük Görsel Konum ayna şort kitap araba Varlıkların Rengini Sözcük Görsel Konum elma çanta kalem ayakkabı Varlıkların Şeklini Sözcük Görsel Konum halı top masa çadır Varlıkların Sayısını Sözcük Görsel Konum kalem ekmek çilek kuş
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 85 BU İCAT KİMİN? Hakan, radyonun sesini açınca müzik arabanın her yanında çınlamaya başladı. Bu şarkı, çocukların en sevdiği kişiye aitti. Hep birlikte müziği dinlediler. Nihayet şarkı bitince de Hakan radyonun sesini kıstı. Tam da bu anda Gökhan konuştu: — Çocuklar, radyo ne kadar gizemli bir icat, öyle değil mi? İlhan hemen ona cevap verdi: — Bence en gizemli icat denizaltıdır. Düşünsenize, denizin altından her yere gidebiliyorsunuz. Hakan da söze girdi: — Çocuklar, acaba radyoyu bulan kişi de icadının gizemli olduğunu düşünmüş müdür? Markoni adında biri radyoyu bulmuş. Acaba Markoni de bizim gibi düşünmüş müdür? İlhan aniden konuştu: — Markoni mi? Bu yanlış bir bilgi. Radyoyu Tesla bulmuştur. Markoni, Tesla’nın patentlerinden birini kullanarak radyoyu geliştirmiştir. Tesla, hayatı boyunca yüzlerce patent aldı. Bunlardan biri de radyoydu. Uzaktan kumandayı bile Tesla buldu. Gökhan’ın biraz kafası karışmıştı: — Patent, bu kadar önemli demek ki... İlhan hemen cevap verdi: — Tabii ki önemli. İcadı sen yapsan bile patent sana ait değilse kullanamazsın. Bu yüzden bir icadın olduğunda hemen patent kurumuna başvuru yapmalısın. Tıpkı Tesla’nın yaptığı gibi... Bu sırada Hakan da konuşmaya katıldı: — Tesla’nın radyoyu bulduğunu bilmiyordum. Peki ama yıllar sonra radyoyu Tesla’nın bulduğu nasıl anlaşılmış? İlhan bir süre düşündükten sonra konuşmaya başladı: — Tesla, patent kurumuna başvuru yapmış. Patent kurumu da yıllar önce yapılan patent belgesini ortaya çıkarmış. Böylece radyonun mucidinin Tesla olduğu yıllar sonra ortaya çıkmış. Uzun yıllar Edison da Tesla’nın icatlarını kullanmış. Pek çok bilim insanı Tesla’nın aldığı patentleri kullanarak yeni buluşlar yapmışlar. 14. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 86 A. Soruları cevaplayınız. 1. Şarkı bitince Hakan ne yapmıştır? 2. Tesla’nın patentlerinden birini kullanarak radyoyu geliştiren kimmiş? 3. Nikola Tesla’nın icat ettiği aletlerden bildiklerinizi sayıp evinizde bu aletlerden kullandığınız varsa söyleyiniz. A. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Çocuklar müziği nerede dinlemişler? A. B. C. D. 2. Radyoyu icat eden kimmiş? A. Tesla B. Markoni C. Edison D. Galileo 3. Kime göre, en gizemli icat denizaltıymış? A. Hakan B. Gökhan C. İlhan D. Hakan ve İlhan 4. Bir icadın olduğunda hemen ne yapılması gerekiyormuş? A. Patent kurumuna başvurmak B. İcadını herkes anlatmak C. Başkasının patentini kullanmak D. İcadını kimseyle paylaşmamak 5. Tesla, hangisinin mucidiymiş? A. B. C. D. 14. HAFTA OKUL
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 87 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. Deyimler, genellikle gerçek anlamından uzaklaşmış birden çok sözcükten oluşan kalıplaşmış sözcük gruplarıdır. (kafa patlatmak, turnayı gözünden vurmak, yaka silkmek ...) Deyimlerin Özellikleri • Deyimlerin ilk söyleyeni belli değildir. Halkın ortak malıdır. • Deyimler kalıplaşmış sözcüklerdir. Deyimi oluşturan sözcüklerin yerleri değiştirilemez. • Deyimler, en az iki sözcükten oluşur. • Deyimler, anlatımlarımızı güçlendirir, güzelleştirir. 1. Aşağıda verilen deyimleri eşleştirerek kutucuklara yazını. DEYİMLER etekleri tutuşmak 1 göz kulak olmak 2 karnı zil çalmak 3 burnundan solumak 4 tükürdüğünü yalamamak 5 baklayı ağzından çıkarmak 6 1 2 3 4 5 6 a Korumak, bakmak. b Verdiği sözden dönmemek. c Çok telaşlanmak, heyecanlanmak. d Açıkça söylemekten kaçınılan bir konuyu sonunda açıklamak. e Çok sinirli olma durumu. f Çok acıktığını belirtmek. 14. HAFTA ELİT BİLGİ
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 88 3. Aşağıdaki durumlarda kullanacağımız deyimleri seçerek tabloya yazınız. 14. HAFTA Cümle Deyim Birini konuşturarak merak ettiklerimizi öğrenmeye çalıştığımızda söyleriz. Artık dayanamayacağımızı belirtmek için söyleriz. Çok kızdığımızı, bağırıp çağırdığımızı anlatmak için söyleriz. Çok ve gereksiz şeyler konuşan susmak bilmeyen kişiler için söyleriz. Hızla koşarak uzaklaşan birisi için söyleriz. Çok acımasız ve insafsız kişiler için söyleriz. Anlattıklarımızı dinlemeyen, önemsemeyenler için söyleriz. Bir şeyi beğenmeyip, küçümseyenlere söyleriz. Birisinin sürekli söylenip bizi rahatsız ettiğini anlatmak için söyleriz. kulak asmıyor tabanları yağladı burun kıvırdı çenesi düştü başımın etini yedi ateş püskürdüm taş yürekli canıma tak etti ağzını aradım
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 89 BERBER DÜKKÂNI Masal masal içinde, kalbur saman içinde küçük bir kasaba, kasabanın içinde de bir berber dükkânı varmış. Yıllardır kasabanın berberliğini Nihat Usta yaparmış. Ustalık aileden geliyormuş. Büyük büyük dedesi kasabanın ilk inşaat ustasıymış. O gün bugündür hepsine usta denirmiş. Nihat Usta bütün gün dükkânında olurmuş. Müşteri olmadığı zamanlarda dükkânın önünde oturur, gelen geçene laf atar dururmuş. Mahallenin maçı olduğu günler kabına sığmaz ordan oraya koşuştururmuş. Ama evde hanımla, çocuklar yüzünden birbirine girdi mi, koltuğuna çekilir, kimselerle konuşmazmış. Nihat Usta sivri dilliymiş. Hiç bir lafın altında kalmazmış. Herkese lafını yetiştirirmiş. Hele ki biriyle takışsın, pabucunu ters giydirirmiş. Bütün bunlara rağmen herkes onu çok sever, vakit geçirmek isteyen onun dükkânına gelirmiş. CEVAP Çuf çuflar tren gibi, Sıcaktır suyu güneş gibi, İçindeki içilir lezzeti çok iyi 1. Anlamı verilen deyimlerin hangisi masalda kullanılmıştır? İşaretleyiniz. Karşı tarafı oyalayarak zamanı uzatmak. Rastgele bir zaman, zaman gözetmek. Oyalamak, zamanın geçmesini sağlamak. 2. Aşağıdaki deyimlerden hangisi masalda kullanılmıştır? İşaretleyiniz. Laf atarak beni kızdırıyor. Onu lafa tutup oyaladılar. Hiç durmaz hemen laf yetiştirir. 14. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 90 14. HAFTA • Deyimler ile anlamlarını eşleştiriniz. Tabloyu eşleşmeye uygun renklere boyayınız. 1. Etekleri zil çalmak. 4. Göze girmek. 2. Köşeyi dönmek. 5. Çene çalmak. 6. Dilinde tüy bitmek. 3. Saçını süpürge etmek. 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 2 2 2 2 2 6 6 6 6 6 6 6 6 2 2 1 1 1 1 1 2 2 6 6 6 6 6 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 6 6 6 6 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 6 6 6 2 3 3 3 3 3 1 3 3 3 3 3 2 6 6 3 3 1 1 1 3 3 3 1 1 1 3 3 6 6 2 3 1 4 1 3 1 3 1 4 1 3 2 6 6 2 1 3 3 3 1 1 1 3 3 3 1 2 6 6 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 6 6 6 2 1 5 1 1 1 1 1 5 1 2 6 6 6 6 2 1 1 5 5 5 5 5 1 1 2 6 6 6 6 6 2 2 1 1 1 1 1 2 2 6 6 6 6 6 6 6 6 2 2 2 2 2 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 Yakınları için çok özveride bulunmak, çalışmak. Çok sık söylemekten bıkmak, usanmak. Şurdan burdan konuşarak vakit geçirmek . Büyük sevinç yaşamak, çok sevinmek. Hiç çaba göstermeksizin kısa sürede zengin olmak. Davranışları ya da yetenekleriyle sevgi ve güven kazanmak.
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 91 MÜZİK KİTABI Hakan, arkadaşları ile müzik dinliyordu. Sık sık bir araya gelip müzik çalışması yapan üç arkadaş, ileride müzik ile ilgilenmek istiyordu. Aslında her birinin farklı mesleklere ilgisi vardı. Yine de müzikten vazgeçemiyorlardı. Gökhan, müziğin sesini birden açınca Hakan hemen ona seslendi: — Ses çok yüksek! Gökhan, arkadaşının sesini duymadığı için cevap veremedi. Bu sırada İlhan da bağırdı. Gökhan ikisini de duymuyordu. Çok geçmeden Hakan müziğin sesini kısınca Gökhan da onu duymaya başladı: — Ne kadar yüksek ses! Biraz daha kısık seste dinleyebilir miyiz? Bazı müzikleri kısık sesle dinlemek daha iyi olur. Gökhan bu kez cevap verdi: — Çok güzel dedin! — Aslında ben demedim. Farabi demiş. Bu kez İlhan konuşmaya katıldı: — Farabi mi? O da kim? — Farabi, bundan 1000 yıl önce yaşamış bir bilim insanıdır. Bilimin her alanı ile ilgilenmiş. Bir müzik kitabı bile yazmış. Bu kez şaşırma sırası Gökhan’a geçti: — Müzik kitabı mı? Peki ama müziğin bilimle ne ilgisi var ki? — Farabi’ye göre, müzik ile matematik aynı bilim sayılırmış. İyi matematik bilmek için iyi de müzik bilmek gerekiyormuş. İlhan hemen konuşmaya başladı: — Ne kadar da ilginç? Adı da çok ilginçmiş. — Farabi adında bir yerde doğduğu için ona Farabi demişler. Pek çok bilim dalı ile uğraşmış. Felsefe, Tarih, Matematik, Astronomi, Edebiyat ile ilgilenmiş. Tabii ki müzik de ilgi alanlarından biriymiş. Çocuklar konuşmaları bitince yeniden müzik dinlemeye devam ettiler. Tabii ki konuştuklarını da düşünmeye başladılar. 15. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 92 15. HAFTA A. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Kim, arkadaşlarını duyamamış? 2. Müziğin sesini kim kısmış? 3. Farabi’nin adı, nereden geliyormuş? 4. Farabi, kaç yıl önce yaşamış? 5. Farabi’ye göre, müzik ile hangisi aynı bilim sayılırmış? B. Kelimeleri, anlamlarıyla eşleştiriniz. Müzik Astronomi Bilim Felsefe Kısık Ses Edebiyat Kulağın duyabildiği titreşim, seda, ün Evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgi, ilim Birtakım duygu ve düşünceleri belli kurallar çerçevesinde uyumlu seslerle anlatma sanatı, musiki Boğuk, güçlükle çıkan ses Gök bilimi Olay, düşünce, duygu ve hayallerin dil aracılığıyla sözlü veya yazılı olarak biçimlendirilmesi sanatı, yazın Varlığın ve bilginin bilimsel olarak araştırılması 1 2 3 4 5 6 7
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 93 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 1. Aşağıdaki atasözlerini anlamlarıyla eşleştiriniz. 15. HAFTA Atalarımızın yaşantı ve deneyimleri sonucunda söyledikleri, bizlere bilgi ve öğüt veren, özlü sözlere atasözü denir. (Akıl akıldan üstündür. Ne ekersen, onu biçersin...) Atasözlerinin Özellikleri • Söyleyeni belli değildir. Halkın ortak malıdır. • Atasözleri kalıplaşmış sözcüklerdir. Sözcüklerin yerleri değiştirilemez. • Atasözleri genellikle mecaz anlamlıdır. • Anlatımlarımızı güçlendirir, güzelleştirir. • Atasözleri öğüt verici ve yol göstericidir. ATASÖZLERİ Sabrın sonu selamettir. 1 Ağaç yaş iken eğilir. 2 Yalancının mumu yatsıya kadar yanar. 3 Bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur. 4 Baş dille tartılır. 5 Ayağını yorganına göre uzat 6 Damlaya damlaya göl olur. 7 1 2 3 4 5 6 7 a Tutumlu olmak gerekir. Küçük birikimler büyük varlıklar oluşturur. b Karşılaştığı güçlükleri sabırla yenmeye çalışan kimse, sonunda başarıya ulaşır. c Çocuklar küçük yaşta kolay eğitilir. Büyük insan kolay eğitilemez. d Harcamalarımızda ölçülü olmalıyız. Gelirimizden fazla harcamamalıyız. e Kişinin aklı, söylediği sözlerle ölçülür. f Bir kimsenin söylediği söz yalan ise bu durum çok geçmeden anlaşılır. g Bakılıp onarılan şeyler yararlanılacak duruma gelir. Bakımsız bırakılan şeyler ise işe yaramaz. ELİT BİLGİ
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 94 2. Aşağıdaki söz gruplarını okuyunuz. Deyim veya atasözü olup olmadıklarını işaretleyiniz. 15. HAFTA Söz Grupları Deyim Atsözü Saman altından su yürütmek. Üzüm üzüme baka baka kararır. Suya sabuna dokunmamak. Kulağına küpe olmak. Bire bin katmak. Gülü seven dikenine katlanır. Eli ayağına dolaşmak. İşleyen demir ışıldar. Dilinde tüy bitmek. Taşıma suyla değirmen dönmez. Dört gözle beklemek. Körle yatan şaşı kalkar. İğne ipliğe dönmek. Söz gümüşse, sükut altındır. Askıya almak.
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 95 CEVAP Kulağını büktükçe, ağzı sulanır. 1. Aşağıdakilerden hangisi masalda geçen atasözlerinden biriyle benzer bir konu üzerine söylenmiştir? İşaretleyiniz. Kötü söyleme eşine, zehir katar aşına. Kötü komşu insanı ev sahibi yapar. İyi evlat babayı vezir kötüsü rezil eder. 2. Aşağıdaki atasözleriyle, bahsedilen konu başlıklarını eşleştriniz. ÖĞÜTÇÜ BABA Masal masal içinde, kalbur saman içinde bir öğütçü baba varmış. Köyün ileri gelenlerinden olan bu yaşlı adam yıllardır, kendinden genç, yaşlı fark etmeksizin herkesin öğütçü babasıymış. Çok küçük yaşlarda ona yakıştırılan bu mertebe onun da çok hoşuna gitmiş. Hiç itiraz etmeden yıllarca sürdürmüş bu ulvi görevi. Öğütçü baba öğütlerini hep atasözleri ile verirmiş. İnsanların da en çok bu hoşuna gidermiş. Başkaları gibi lafı uzun uzun anlatmaz, saatlerce konuşmazmış. Komşusuyla sorun yaşayan, yazın kalabalıklar diye anlayışsız davranan, birbirlerine saygı duymayan adamın anlattıklarına “Komşu kışın kapısını, yazın gölgesini bilmelidir.“ diye cevap vermiş. Arkasından arkadaşlarıyla ilgili sıkıntılar yaşayıp, onlara kötü sözler söyleyip, yanına gelen delikanlıya “El yarası geçer, dil yarası geçmez.“ demiş. 15. HAFTA 1 Planlı olma Acele bir ağaçtır, meyvesi pişmanlık. Bugünün işini yarına bırakma. Sağ elin verdiğini sol el görmesin. Öpülecek el, ısırılmaz. Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar. Otu çek köküne bak. 3 İyilik 5 Sevgi, saygı 2 Dürüstlük 4 Sabırsızlık 6 Genetik
EĞLENCE ZAMANI 96 15. HAFTA • Anlamları ile atasözlerini eşleştirin. Tabloyu eşleşmeye göre boyayın. 1. Zaman para gibi değerlidir. Boşa geçirilmemesi gerekir. 4. Nasıl davranırsan öyle karşılık görürsün. 2. Geçinmek için çalışıp kazanmak gerekir. 5. Etrafındaki insanlara her zaman kötülük yapan mutlaka sonunda büyük kötülükle karşılaşır. 6. Her zaman bir arada bulunan kişiler birbirlerine benzerler. 3. Yapacağım demekle yapılması gereken iş yapılmaz. İşi yapmak gerekir. 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 5 5 5 5 5 4 4 3 3 3 3 3 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 3 3 3 3 4 5 5 2 5 5 5 2 5 5 4 3 3 3 4 5 5 2 2 2 5 2 2 2 5 5 4 3 3 4 5 5 2 5 2 5 2 5 2 5 5 4 3 3 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 3 3 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 3 3 4 5 5 1 6 6 6 6 6 1 5 5 4 3 3 3 4 5 5 1 1 1 1 1 5 5 4 3 3 3 3 4 5 5 5 1 1 1 5 5 5 4 3 3 3 3 3 4 4 5 5 5 5 5 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 Emek olmadan yemek olmaz. Lafla peynir gemisi yürümez. Vakit nakittir. Rüzgâr eken fırtına biçer. Ne ekersen onu biçersin. Üzüm üzüme baka baka kararır.
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 97 HAVADAKİ TREN Hakan’ın elinde kocaman bir afiş vardı. Arkadaşları afişte ne olduğunu merak ediyordu. İlk konuşan Nehir oldu: — Hakan, afişte ne olduğunu merak ettik. — Bu havada giden bir tren afişidir. Geçen gün bir belgesel izledim. Bir trenin nasıl havada gittiğini anlatıyordu. Ben de bu durumla ilgili bir çizim yaptım. Sonra da çizimi afiş haline getirdim. Odamın duvarına asacağım. İlhan da söze girdi: — Peki ama bu tren nasıl havada gidiyormuş? — Aslında havada değil de mıknatıs üstünde gidiyor. Treni daha hızlı gitmesi için tasarlamışlar. Trenin hızlı gitmesini engelleyen en önemli sorun raylarmış. Eğer tren raylara değerse çok hızlı gidemezmiş. Bu yüzden de ray yerine çok güçlü mıknatıslar dizmişler. Trenin altına da mıknatıslar koymuşlar. Böylece tren hareket eder etmez, mıknatıslar birbirini itmeye başlıyormuş. Bu sırada İlhan yeniden konuştu: — Tıpkı fen bilimleri dersinde gördüğümüz gibi... Peki ama bu kadar hızlı bir treni nasıl durduruyorlar? — Bu tren için özel fren sistemleri geliştirmişler. Neredeyse bir uçak kadar hızlı gittikleri için özel frenler gerekiyormuş. Nehir bir süre düşündükten sonra konuşmaya başladı: — Belki bir gün içimizden birisi böyle bir tren yapar. Bunun için çok çalışmak gerekiyor. Bu yüzden hemen sınıfa girelim. Çocuklar sınıfa girip derse başladılar. Derste de mıknatıslarla ilgili çalışma yaptılar. Bir gün uçaktan daha hızlı giden bir tren yapabilmek için düşünmeye başladılar. Zaten bir işe başlamadan önce düşünmek gerekir. Önce düşünmek, sonra da tasarlamak... 16. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 98 16. HAFTA A. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Hakan’ın elindeki afişte ne varmış? 2. Trenin hızlı girmesini engelleyen en önemli sorun neymiş? 3. Tren nasıl hareket ediyormuş? 4. Bu trenleri durdurmak için ne yapılmış? A. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Kimin elinde bir afiş varmış? A. Hakan B. Nehir C. İlhan ve Nehir D. Nehir 2. Afiş, hangi taşıt ile ilgiliymiş? A. B. C. D. 3. Trenin altında ne varmış? A. Ray B. Mıknatıs C. Taş D. Tekerlek 4. Tren, hangisi kadar hızlıymış? A. Uçak B. Araba C. Gemi D. Motosiklet 5. Çocuklar, konuştuktan sonra nereye gitmişler? A. Eve B. Sınıfa C. Bahçeye D. Dışarıya
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 99 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 1. Aşağıdaki cümlelerden kurallı cümleleri işaretleyiniz. Yoğun kar yağışı ve buzlanma nedeniyle uçak iniş yapamadı. Kendimi çok mutlu hissediyorum kitap okurken. Mehmet, yarın memleketine dönecekmiş. Annemi her şeyden çok seviyorum. Oyun oynayalım birlikte topunu al gel. 2. Aşağıda karışık olarak verilen sözcüklerle anlamlı ve kurallı cümleler oluşturup yazınız. • yere / bebeğin / düştü / emziği / eyvah • • hastaneye / kardeşini / Alya / küçük / götürdü • • sahip / olamaz / anlamadığı / şeye / insan • • olmalıyız / kibar / arkadaşlarımıza / karşı • ANLAMLI VE KURALLI CÜMLE OLUŞTURMA Anlamlı cümle: Sözcüklerin yan yana gelerek bir duyguyu, bir düşünceyi, bir isteği, bir işi, bir haberi, bir yargıyı tam olarak anlatabilir duruma gelmesidir. Kurallı cümle: İşi, oluşu hareketi bildiren sözcüğün cümlenin sonunda yer aldığı cümlelerdir. 16. HAFTA ELİT BİLGİ
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 100 1. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Olumlu cümlelere “✔“ işaretini, olumsuz cümlelere “✘“ işareti koyunuz. 2. Aşağıda karışık olarak verilen sözcüklerle anlamlı veya kurallı cümleler yazınız. Cümle olumlu ise kutusunu maviye, olumsuz ise kırmızıya boyayınız. • için / gerekir / konuşmak / bilmek • • okula / Beren / bugün / gelmedi • • çilektir / meyve / en / güzel • • seni / beni / görmek / etti / mutlu • Olumlu cümle: İşin, hareketin, durumun yapıldığını veya yapılacağını bildiren cümlelerdir. (Acıkınca yemek yedim.) Olumsuz cümle: Olumlu cümleler “-me, -sız“ eklerini veya “yok, değil“ sözcüklerini alarak olumsuz hâle gelir. (Yoğun sisten yol görünmüyor.) Soru cümlesi: Bir konuda bilgi edinmek, şüpheleri gidermek ve düşünceleri onaylatmak için oluşturulan cümlelerdir. (Senin adın ne?) OLUMLU, OLUMSUZ VE SORU CÜMLELERİ 16. HAFTA Ayşe’nin karnı açıkmış. Zaman su gibi akıp gidiyor. Yarın sinemaya gideceğiz. Arabamı park ediyorum. Babam bankada çalışıyor. Ali benimle oynamıyor. Ödevlerimi hâlâ bitiremedim. Yaz bir türlü gelmedi. Yorulduğu için dinlendi. Anneme hediye alamadım. ELİT BİLGİ