4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 101 CEVAP Cevabını bulması zor Azıcık beynini yor. 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalda geçen soru cümlelerini yazınız ....................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................... • Masalda geçen olumsuz cümleleri yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Aşağıda yazılan cümleleri istenen özellikteki cümlelere dönüştürünüz. • Gören var mı? ➡ Olumsuz cümle ➡ ................................................................................................................................. • Kedicik kaybolmuş. ➡ Olumsuz cümle ➡ ......................................................................................................................... • Hiçbir şey gelmemiş elinden. ➡ Kurallı cümle ➡ ...................................................................................................... • Sokak sokak dolaşmış. ➡ Soru cümlesi ➡ ................................................................................................................... • Günlerce uykusuz kalmış. ➡ Devrik cümle ➡ ............................................................................................................. KAYBOLAN KEDİCİK Masal masal içinde, kalbur saman içinde sevimli bir kedicik varmış. Minik kedicik daha yeni doğduğunda bu tatlı aile ile tanışmış ve o evde ona kocaman bir yer ayrılmış. Öyle çok seviliyormuş ki o da başka bir yuva düşünemiyormuş. Gel zaman git zaman kedicik bu evi iyice sahiplenmiş. Bir gün bu güzel aile evden taşınmaya karar vermiş. Taşınma sırasında nasıl olmuşsa olmuş minik kedicik kaybolmuş. Herkes yana yakıla aramış kediciği. Ne gören olmuş ne duyan. Günler günleri kovalamış ama haber yokmuş kedicikten. Her gün “Gören, duyan var mı?“ diye ilanlar veriliyormuş. Taşındıkları mahalleye her gün gidip “ Bir gelişme var mı?“ diye soruyorlarmış. Kediciği gören olmamış. Sanırsın yer yarılmış içine girmiş. Halbuki kedicik günlerdir eski evin bodrumunda kilitli kalmış. Günlerce miyavladıkça miyavlamış ama sesini duyan olmamış. Uykusuz geçen onca günden sonra kedicik yorgun ve bitkin düşmüş... 16. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 102 16. HAFTA • Aşağıdaki cümleleri inceleyiniz. Uygun olan kutucuğu boyayınız. Cümleler Olumlu Olumsuz Soru 1 Bugün bize gelmeyecekmiş 2 Ödevlerini yaptın mı 3 Hava soğuk olduğu için gelmedi 4 Düzenli çalıştığı için başarılı oldu 5 Ahmet okula gelmedi 6 Ne zaman gideceğiz 7 Havalar çok sıcak geçiyor 8 Sana bunu söylemekten dilimde tüy bitti 9 Seni anlamış değilim 10 Yağmur benimle oynamıyor 11 Kitap okumayı çok severim 12 Sen de bizimle oynar mısın
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 103 BİR KITA Dünya haritasına bakınca Antarktika’nın hemen üstünde kocaman bir ada görülür. İşte bu adanın adı, Avustralya’dır. Avustralya bir kıtadır. Okyanusun ortasında kocaman bir ada olduğu için içinde yaşayan çok sayıda canlı türü vardır. Bu canlıların neredeyse tamamı koruma altındadır. Bunların en önemlisi, koalalardır. Koalalar, yavaş hareket eden canlılardır. Bu yüzden de orman yangınları sırasında kaçamazlar. Avustralya’da çıkan yangınlar yüzünden koalaların nesli tükenmek üzeredir. Koalalar kadar ilginç olan bir diğer canlı türü de kangurulardır. Avustralya, dünya üzerindeki çok sayıda keseli türe ev sahipliği yapar. Bunların içinde en büyükleri kangurulardır. Keseleri kocamandır. Keseleri içinde yavrularını beslerler. Kanguruların içinde ağaç kangurusu olarak adlandırılan bir tür bulunur. Ağaç kanguruları sadece ormanda yaşayabilir. Bu yüzden ormanların yok olması, onların da yok olması demektir. Avustralya’nın orta kısımları çöllerle kaplıdır. Kıyı kesimlerinde de kocaman ormanlar bulunur. Bu ormanlarda yüzlerce kuş türü yaşar. Bu kuşların içinde kosivariler de bulunur. Kosivariler çok büyük olduklarından uçamazlar. Orman içinde bulunan tohumlarla beslenirler. Kafalarının üstünde kocaman bir boynuzları bulunur. Ormanların gittikçe azalmasıyla onlar da tehlike altındaki türlerden biri olmuştur. Çünkü artık tohum sayısı da azalmaktadır. Avustralya’nın geniş çöllerinde çok sevimli bir hayvan daha yaşar. Vombat denilen bu canlı, toprağa tüneller kazar. Sesleri, tıpkı bir gülmeyi andırdığı için onlara gülen hayvanlar da denilmektedir. Vombatların en büyük sorunu yiyecek bulmaktır. Tüm gün çölde yiyecek ararlar. Son yıllarda onlar da yiyecek bulamaz hâle gelmişlerdir. Avustralya’da bulunan canlılar da diğer kıtalarda bulunan canlılar da yaşamak için bazen insanların yardımına ihtiyaç duyar. Peki ama biz ne yapabiliriz ki? Suyumuzu israf etmeyerek bir vombatı kurtarabiliriz. Daha az çöp üreterek bir kosivariyi yaşatabiliriz. Ya da çok sayıda ağaç dikerek bir ağaç kangurusuna yuva sağlayabiliriz. Hemen harekete geçelim! Doğayı korumak bizim elimizde... 17. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 104 17. HAFTA A. Soruları cevaplayınız. 1. Sizce suyu daha az kullanmak için neler yapabiliriz? 2. Nesli tükenmekte olan hayvanlardan birkaçını yazabilir misiniz? 3. Sizce hayvanların nesli neden tükenmektedir? Kısaca yazar mısınız? 4. Metinde adı geçen hayvanlardan daha önce adını duyduklarınızı yazar mısınız? 5. Sizce ormanları korumak için neler yapabiliriz? B. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Hangisi çok yavaş hareket ediyormuş? A. Vombat B. Kanguru C. Koala D. Sincap 2. Keseleri içinde yavrularını besleyenler kimlermiş? A. Maymunlar B. Kangurular C. Koalalar D. Kuşlar 3. Hangisi kosivariler ile aynı türden olabilir? A. B. C. D. 4. Vombatlar, nerede yaşıyormuş? A. Çölde B. Dağda C. Denizde D. Irmakta 5. Doğayı korumak için hangisini yapmalıyız? A. Çok su tüketmeliyiz. B. Çok sayıda ağaç dikmeliyiz. C. Çok fazla yemek yemeliyiz. D. Ormanlara gitmemeliyiz.
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 105 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 1. Aşağıdaki cümlelere uygun sonuç cümleleri yazınız. • Dişlerini düzenli fırçalamadığı için .................................................................................................................................. • Havalar soğudu bu nedenle .................................................................................................................................. • Canı sıkıldığı için .......................................................................................................................................................... • İlkbahar geldi bunun sonucunda .................................................................................................................................. • Param bittiği için ..................................................................................................................................................... 2. Aşağıdaki cümleleri sebep - sonuç ilişkisi kurulacak şekilde tamamlayınız. • .................................................................................................................................. için annem sofrayı hazırladı. • .................................................................................................................................. bundan dolayı pencereyi açtık. • .................................................................................................................................. bu yüzden çamaşırları yıkayamadık. • .................................................................................................................................. için sobayı yaktık. • .................................................................................................................................. bu nedenle çok üzgünüm. • .................................................................................................................................. için otobüsü kaçırdı. Bir durumun ya da olayın gerçekleşmesinin bir nedene bağlı olduğu cümlelere sebep-sonuç cümleleri denir. Bu cümlelerde “çünkü, için, dolayısıyla, bu nedenle, bunun sonucunda ...“ gibi ifadeler kullanılır. Elektrik kesildiği için ödevimi yapamadım. SEBEP - SONUÇ CÜMLELERİ 17. HAFTA
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 106 1. Aşağıdaki cümlelerdeki boşluklara karşılaştırma bildiren sözcükler yazınız. • Kuzenim de ablam ................................... üniversitede okuyor. • Sibel, Şeyma’dan ................................... komiktir. • Sınıfımızın ................................... çalışkan öğrencisi Ece’dir. • Uçak, otobüsten ................................... hızlı bir ulaşım aracıdır. • Eren, Emre’den ................................... resim yapmayı sevmez. • Susmak da konuşmak ................................... önemlidir. • Roman, hikâyeden ................................... uzundur. • Emirhan, Yavuz ................................... yaramaz bir öğrencidir. 2. Aşağıdaki görsellerden yararlanarak karşılaştırma cümleleri yazınız. Kişi olay ve nesnelerin aralarındaki benzerlikleri veya farklılıkları belirtmeye karşılaştırma denir. Karşılaştırma cümlelerinde “daha, gibi, benzer, farklı, kadar, aynısı“ gibi ifadeler kullanılır. Emel, Ali gibi hızlı koşabiliyor. KARŞILAŞTIRMA CÜMLELERİ 17. HAFTA daha farklı olarak daha gibi kadar gibi daha en
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 107 CEVAP Sıcak koyma kurur, Suya koyma köpürür. Şişman Domates Dev Domates Uzun Domates 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalda anlatılan domateslerden en büyüğü hangisiymiş? • Dev domatesin üzülme sebebi neymiş? ....................................................................................................................................................................................................................... • Dev domates üzülmekten niçin vazgeçmiş? ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Aşağıdaki cümlelerde geçen karşılaştırma ifadelerinin altını çiziniz. • Bazılarının rengi daha kırmızıymış. • Aynısı olmak zorunda değilsin. • En güzel kim diye sormalısın. • Yıkanmadığından dolayı kirli kirli dolaşmış. DEV DOMATES Masal masal içinde, kalbur saman içinde dev bir domates varmış. Koskoca domates tarlasında bir tane dev domates herkesin ilgisini çekiyormuş. Diğerleri gibi minik narin olmayan dev domates bu durumdan hiç mutlu değilmiş. Bu duruma üzüldüğü için hep yerde yatar sulama saatlerinde diğer domatesler gibi dans etmezmiş. Yandaki arkadaşı “Bu kadar üzülme artık hepimiz birbirimizden farklıyız zaten. Bazılarımızın rengi daha kırmızı, bazılarımız daha şişman, bazılarımız daha kısa. Bak senden başka dertlenen var mı? Farklılıklarımızı sevmeliyiz. Biz bir arada yaşıyoruz. Aynı olacağız diye bir şart yok ki. En büyük, en şişman, en güzel diye bir şey yok ki...“ diye arkadaşını teselli edermiş. Dev domates arkadaşının kendisi için bu kadar dil dökmesine kıyamamış ve silkelenip, diğer domateslerle birlikte duş dansına katılmış. O günden sonra da hiç üzülmemiş farklı olduğu için. 17. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 108 17. HAFTA • Aşağıdaki cümlelerde boşluklara uygun olan karşılaştırma ifadelerini yazınız. Konumlarını belirtiniz. • Aşağıdaki cümlelerde uygun sonuç cümlelerini tablodan bulup yazınız. Konumunu belirtiniz. 1 2 A gibi kadar B daha en 1 2 A uyuya kaldı. başarılı oldu. B yapamadım. zayıf aldım. 1. Mert Ali’den..................................... hızlı koşuyor. ..................................................... 2. Emre de Mert..................................... hızlı koşuyor. ..................................................... 3. Sınıfımızın ..................................... hızlı koşanı Beren’dir. ..................................................... 4. Yiğit, Efe ..................................... hızlı koşamıyor. ..................................................... 1. Tanem, düzenli çalıştığı için ...................................... ..................................................... 2. Akşam geç yattığı için ...................................... ..................................................... 3. Ders çalışmadığım için ...................................... ..................................................... 4. Ödevimi bilmiyordum bu yüzden ...................................... .....................................................
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 109 TONLARCA SU Efe, arkadaşlarına kapıyı açar açmaz konuşmaya başladı: — Çocuklar, iyi ki de geldiniz. Bir misafirim var. Sizi de bu yüzden çağırdım. Misafirim çok üzgün. Aysun hemen söze girdi: — Peki ama neden üzgün? — Çünkü evleri su altında kaldı. Çocukların hepsi çok şaşırdı. İlk konuşan Yiğit oldu: — Peki ama neden su altında kalmış? — Köylerini sel basmış. Çok uzun süre yağmur yağınca sel oluşmuş. Sel ile birlikte toprak kayması da olunca evlerin içi su ile dolmuş. Bazı evlerin içine toprak da dolmuş. Her yer çamur içinde kalmış. Hadi, şimdi içeri geçelim. Çocuklar içeri geçer geçmez Metin’i gördüler. Metin çok üzgündü. Çocuklarla konuşmaya başlayınca biraz olsun üzüntüsü azaldı. Oyun oynamaya başlayınca daha da mutlu oldu. Oyuna ara verince hep birlikte keklerini yemeye başladılar. Metin çocuklara seslendi: — İyi ki de geldiniz. Evimiz için çok üzülüyordum. Neyse ki biraz neşelendim. Efe de hemen ona seslendi: — Eviniz kısa sürede yeniden inşa edilecekmiş. Merak etme, kısa süre içinde yeniden evinize kavuşacaksınız. Metin bir süre düşündükten sonra konuşmaya başladı: — Evimiz nehre çok yakın olduğu için sular altında kaldı. Eğer çok sayıda ağaç olsaydı. Böyle olmazdı. Seli önlemenin en önemli yolu, ağaç dikmekmiş. Ağaçların kökleri toprağı tutarmış. Böylece sel olsa bile toprak kayması olmazmış. Keşke bizim etrafımızda da çok sayıda ağaç olsaydı. Çocuklar, Metin’i dinledikçe ağaçların ne kadar önemli olduğunu anladılar. Sonra da her bahçeye bir ağaç dikmek için anlaştılar. 18. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 110 18. HAFTA A. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Kimin bir misafiri varmış? A. Metin B. Aysun C. Aysun ve Efe D. Efe 2. Selin nedeni hangisiymiş? A. Çok uzun süren soğuk B. Çok uzun süren yağmur C. Çok uzun süren karanlık D. Çok uzun süren sıcak 3. Kimin evini sel basmış? A. Efe’nin B. Metin’in C. Yiğit’in D. Aysun’un 4. Metinlerin evi hangisine yakınmış? A. Nehire B. Dağa C. Denize D. Ormana 5. Ağaçların hangi kısmı toprağı tutarmış? A. B. C. D. B. Kelimeleri, anlamlarıyla eşleştiriniz. Önlemek Kök İnşa Sel Toprak Toprak kayması Yer kabuğunun, toz durumuna gelmiş türlü kütle kırıntılarıyla, çürümüş organik cisimlerden oluşan ve canlılara yaşama ortamı sağlayan yüzey bölümü Sürekli yağan yağmurdan veya eriyen kardan oluşan, geçtiği yerlere zarar veren taşkın su, su taşkını Yağışların etkisiyle toprağın alt tabakalarının gevşemesi sonucu üst tabakanın yerinden oynayarak hareket etmesi, kayşa, göçü, heyelan. Bitkileri toprağa bağlayan, topraktaki besi maddelerini emmesine yarayan klorofilsiz bölüm. Yapı kurma, yapı yapma Bir şeyin olmasına veya yapılmasına engel olmak 1 2 3 4 5 6
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 111 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 1. Yukarıda 5 tane anlatım bozukluğu anlatılmıştır. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Yukarıdaki maddelere uygun olanların numaralarını yazınız. 1. Eş anlamlı kelimeler cümlede bir arada kullanılırsa anlam bozukluğuna yol açar. Yaşlı ve ihtiyar adam çok hastaymış. 2. Cümlede çelişen ifadeler kullanmak anlam bozukluğuna yol açar. Büyük olasılıkla partiye kesin gelir. 3. Yazılış ve okunuş bakımından birbirine benzer sözcükleri karıştırıp birbirinin yerine kullanmak anlatım bozukluğuna yol açar. Dedem bahçemize fidan ekiyor. ➞ dikiyor. 4. Virgül eksikliği veya virgülün yanlış yerde kullanılması cümlede anlam belirsizliğine neden olur. Küçük masanın, altına saklandı. 5. Bir sözcüğün cümlede doğru yerde bulunmaması anlatım bozukluğuna neden olur. İzinsiz inşaata girmek yasaktır. CÜMLEDE ANLATIM BOZUKLUKLARI 18. HAFTA Her sınava giren öğrenci bu stresi yaşar. Kadın doktora danıştı. Akşama denli ders çalıştık. Aşağı yukarı tam bir yıldır bu konseri bekliyor. Bu konuyla ilgili kısaca bildiklerimi anlatacağım. Daha ödevlerimi bitiremedim henüz. Çamaşır suyundan elleri tahrip oldu. Galiba kesinlikle bu sınavı kazanacağım. Genç ihtiyar adamın çantasını taşıdı. Yaramazlık yapanları uyardı ve ikaz etti.
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 112 2. Aşağıdaki cümlelerdeki anlatım bozukluğunu gidermek için hangi iki sözcükten birini çıkarmamız gerekiyor. Karşılarına yazınız. • Teyzem neşeli, şen bir insandır. ➔ • Sorunlarımızın nedeni de sebebi de belli değil. ➔ • Düşünceni ve fikrini açıkca söyleyebilirsin. ➔ • Bu mahallede yaşayan insanlar hem yoksul hem fakir. ➔ 3. Aşağıdaki cümlelerdeki çelişkili ifadelerin altını çiziniz. Cümleyi düzelterek yeniden yazınız. • Çorba sıcak değil bu yüzden dilimi yaktım. • • Aralık, yaz mevsiminin en soğuk ayıdır. • • Kar yağdığı için hava çok sıcaktı. • • Belki ben de kesin sınavı geçerim. • 4. Aşağıdaki cümlelerin akışına göre parantez içindeki sözcüklerden uygun olanını işaretleyiniz. • Aldığım ayakkabının (fiyatı / ücreti) çok yüksek değildi. • Bu günden (sonra / beri) bir daha size gelmem. • Öğretmenler öğrenciler arasında (ayrıcalık / ayrım) yapmaz. • Mehtap’ın saçları iyice (uzamış / büyümüş). 18. HAFTA
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 113 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalın kaçıncı cümlesindeki anlatım bozukluğu, eş anlamlı kelimelerin bir arada kullanılmasından kaynaklanmaktadır? ....................................................................................................................................................................................................................... • Masalın kaçıncı cümlesinde anlatım bozukluğu çelişen ifadeler kullanılmasından kaynaklanmaktadır? ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Aşağıdaki cümlelerde yapılan anlatım bozukluklarını düzeltmek için yer değişmesi gereken kelimeleri yazalım. • Saklandı herkesten yıllarca. ➡ ........................................... - ........................................... • Söylendi hep kendi kendine. ➡ ........................................... - ........................................... • Onu görürdü nereye gitse. ➡ ........................................... - ........................................... CEVAP Alçacık çobancık Başında şapkacık CAM SEHPA Masal masal içinde, kalbur saman içinde cam bir sehpa varmış. Emel hanımın öyle çok eşyası, mobilyası, nesnesi ve objesi varmış ki... Sürekli de bir şeyler almaya devam edermiş. Sık sık “Bir daha kesinlikle yeni şeyler almam.“ der yine alırmış. O kadar eşyanın içinde yıllardır en değerlisi cam sehpaymış. Daha çok küçük yaşlarda babasının yeni evlerine elleriyle yaptığı ilk eşyası olan o sehpa. Her zaman evinin göz bebeği, en kıymetlisi olmuş. Babası, onu çok severmiş. Ne zaman gözü cam sehpaya ilişse anılara dalar, küçücükken oynadığı oyunlar, annesinin diktiği dantel örtüler gözünün önünden gelir geçermiş. Bilmezmiş ki kimseler onun neden bu kadar çok eşya, mobilya, tabak, bardak meraklısı olduğunu. İlk oturdukları evlerinde çıkan yangında hiçbir şeyleri kalmamış. Yeni evlerinin ilk eşyası o sehpanın kıymeti de ondanmış. Ne kadar alırsa alsın annesinin yanan eşyalarını değil de anılara döktüğü göz yaşlarını geriye getiremezmiş. 18. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 114 18. HAFTA • Verilen cümlelerde anlatım bozukluğunu gidermek için çıkarılması gereken sözcüğün üstünü çiziniz. Tablodan bularak robotun izlemesi gereken yolu yazınız. 1. Ak, beyaz sakallı adam, simit alıyordu. ............................................................................................................................................................................................................ 2. Galiba kimin yaptığını Mehmet kesin biliyordur. ............................................................................................................................................................................................................ 3. Sınavdan aşağı yukarı tam 70 aldım. ............................................................................................................................................................................................................ 4. Yaşlı ihtiyar amca, karşıya geçiyordu. ............................................................................................................................................................................................................ aşağı yukarı yaşlı süt simit sakallı ihtiyar bilgisayar beyaz sınavdan kesin tam
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 115 MUCİT MACİT: SÜPER ZİL Macit, elindeki metale bir süre baktıktan sonra hemen Metin’e seslendi: — Metin, Neşe nerede kaldı? Eğer aradığımız yazılımı bitiremezse robot yetişmeyecek. — Merak etme, kısa sürede burada olacaktır. Üç gündür, bu yazılım için çalışıyor. Daha sabah konuştuk. Akşam olunca yazılımın biteceğini söyledi. Macit biraz olsun rahatlamıştı. Bu yüzden de elindeki işi kısa sürede bitirdi. Robotun tekerleklerini de takınca yeniden Metin’e seslendi: — Artık işim bitti. Süper zili taşıyan robotumuz hazır. Yazılımı da kurunca artık mahalledeki kediler de köpekler de bize ulaşabilecekler. Aslında bu icat, Neşe’nin fikriydi. Mahalledeki hayvanların ne zaman acıktığını merak etmişti. Eğer hayvanlar acıktıkları zaman bir robot kendilerine haber verirse onlarda hemen hayvanlara yiyecek ulaştırabilirlerdi. Bu yüzden bu fikrini Macit’e anlattı. O da hemen işe koyuldu. Şimdi de son aşamaya gelmişti. Hava kararmıştı ki Neşe’nin de sesi duyuldu: — Çocuklar! Yazılım hazır! Hemen kuralım. Kısa süre içinde yazılımı kurunca da robot çalıştı. Üçü de çok sevindi. Artık mahalledeki canlıların acıkınca çalacakları bir zili vardı. Hem de bu zil, bir robotun üstündeydi. Bu robot da durmadan hareket eden bir robottu. Robot çalışmaya başladıktan sonra mahallede hiç aç canlı kalmadı. Ne zaman acıksalar, çocuklar zili duyup koştular. Teknolojiyi kullanarak çok güzel bir iş başardılar. 19. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 116 A. Soruları cevaplayınız. 1. Neşe yazılım için ne kadar süre çalışmış? 2. Süper zili taşıyan robotun yapılma amacı neymiş? 3. Siz de mahallenizdeki sokak hayvanlarına yiyecek veriyor musunuz? B. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Robot için yazılımı kim hazırlayacakmış? A. Metin B. Macit C. Neşe D. Aysun 2. Neşe kaç gündür yazılım için çalışıyormuş? A. Üç B. İki C. Bir D. Dört 3. İcat, kimin fikriymiş? A. Neşe B. Macit C. Metin ve Macit D. Metin 4. Neşe, ne zaman arkadaşlarının yanına gelmiş? A. B. C. D. 5. Çocuklar, icadı kimler için yapmışlar? A. B. C. D. 19. HAFTA
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 117 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 1. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Duygusal ifadelerin başına “D“ harfi, abartılı ifadelerin başına “A“ harfi yazınız. Ayla, üstün başarısıyla hepimizi şaşırttı. Annem, istediğim çantayı alınca havalara uçtum. Korkudan gözleri fal taşı gibi açılmıştı. Dayım geleceği için çok mutluyum. Sizinle tanıştığıma sevindim. Zavallı kuş çok üşümüş. Selim’in gözyaşları sel olup aktı. 2. Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları duygusal ifadelerle doldurunuz. • Balkondaki çiçeğin açtığını görünce • Yazılıdan düşük not alan öğrenciler • Kardeşim oyuncağı kırılınca • Onu birden karşısında görünce Duygularımızı anlatan söcüklere duygusal ifadeler denir. Bir durumu olduğundan çok fazla veya çok az gösteren sözler ise abartılı ifadelerdir. DUYGUSAL VE ABARTILI CÜMLELER 19. HAFTA ELİT BİLGİ
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 118 1. Aşağıdaki cümlelerde renkli yazılan sözcüklerin neye hangi yönüyle benzetildiğini yazınız. • Yüzü bembeyaz dişleri inci gibiydi. ➔ • Anneannemin pamuk gibi elleri var. ➔ • Deniz bugün çarşaf gibi dümdüz. ➔ • Kutu gibi bir evde yaşıyorlar. ➔ • Goller yağmur gibi yağıyordu. ➔ • Kardeşim keçi gibi inatçıdır. ➔ 2. Aşağıdaki duygu ve düşünceleri daha etkili hâle getirecek cümlelerle tamamlayınız. • Bazı derslerde başarılı olamıyorum. • Bazı besinleri sık tüketirsek sağlığımıza zarar veririz. • Sınıf kitaplığımızı üç bölüme ayırdık. Benzetme cümlelerinde ortak yönleri olan iki kavramdan zayıf olan güçlü olana benzetilir. Benzetme cümlelerinde “gibi, kadar, çünkü, güya, meğer ki ...“ sözcükleri kullanılır. Gözleri cam gibi parlıyordu. ➞ Bu cümlede benzeyen göz, benzetilen ise camdır. Örneklendirme cümleleri, anlatılmak istenen bir düşünceyi anlaşılır hâle getirmek için başvurulan bir anlatım tekniğidir. Renklerin insan psikolojisi üzerinde etkileri vardır. Beyazın insanı dinlendirdiği, mavinin canlandırdığı, koyu renklerin yorduğu bilinmektedir. BENZETME VE ÖRNEKLENDİRME CÜMLELERİ 19. HAFTA ELİT BİLGİ
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 119 CEVAP İnsanların bu dükkândan mutsuz ayrılma fikri onu çok ürkütmüş. Hediye alacak kişiye çok güzel fikirler verir, nasıl bir hediye isetdiklerini, hediye alınacak kişinin duygusal özelliklerini öğrenirmiş. Yıllardır bu dükkânı tüm şehir halkı öğrenmiş. 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalda geçen benzetme cümlelerinde varlıkların neye, hangi yönüyle benzetildiğini yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... • Masalda geçen örneklendirme cümlesi hangisidir? İşaretleyiniz. Altı tahta, üstü tahta İçinde bir sarı sofra HARİKALAR DİYARI Masal masal içinde, kalbur saman içinde bir hediyelik eşya dükkânı varmış. Sokağın arasında bulunan bu küçük, şirin dükkân öyle ışıl ışılmış ki bakanın gözleri kör olurmuş. Sahibi Yasemin Hanım öyle tatlı öyle naifmiş ki bir kuğu gibi süzülürmüş tüm gün dükkânın içinde. Yıllardır bu dükkânı tüm şehir halkı öğrenmiş. Ne zaman kim bir hediye almak istese adı “Harikalar Diyarı“ olan bu sevgi dolu dükkâna gelirmiş. Yasemin hanım sadece hediyelik eşya satmakla kalmaz gelen müşterilerine çok güzel fikirler de verirmiş. Nasıl bir hediye istediklerini, hediyeyi alacak kişinin özelliklerini, nelerden keyif aldıklarını, mutlu olacakları şeyleri teker teker öğrenirmiş. İnsanlara verdiği değer yıldız gibi parlayan gözlerinden de belliymiş. İnsanların bu dükkândan mutsuz ayrılma fikri onu çok ürkütürmüş. Ondan alınan hediyelerin sahipleri de sevinçten hep havalara uçarmış. 19. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 19. HAFTA • Verilen cümlelerde benzeyen varlıkları benzetene götürmek için izlemesi gereken yolu belirtilen yönden başlayarak yazınız. Yazdığınız komutu örnekteki gibi çiziniz. Oluşan resmi boyayınız. 1. Damla’nın altın gibi kalbi vardı. kalp ➔ altın Bu cümlede kalp altına benzetilmiştir. Kalp ® ok ile gösterildiğinden önce ® tarafa giderek altına ulaşmalyız. 4® 2ª 2. Biberler zehir gibi acıymış. ............................................................................................................................................................................................................ 3. Bulutlar pamuk gibiydi. ............................................................................................................................................................................................................ 4. Ahmet aslan gibi bir çocuktur. ............................................................................................................................................................................................................ 5. İsmail maçtan sonra sucuk gibi terlemişti. ............................................................................................................................................................................................................ 6. Maçtan sonra buz gibi su içtim. ............................................................................................................................................................................................................ 7. Saray gibi bir evde yaşıyorlar. ............................................................................................................................................................................................................ 8. Bulaşıklar dağ gibi yığılmıştı. ............................................................................................................................................................................................................ 9. 3 kare sola 3 kare yukarı gidin. biber ® bulut ® Ahmet¯ altın su¯ saray buz aslan sucuk bulaşık¯ kalp ® evª pamuk dağ İsmailª zehir 120
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 121 KOCAMAN DÜNYA Efe ile Metin bir konu hakkında uzun süredir konuşuyordu. Onları gören Neşe de aralarına katıldı: — Çocuklar, uzun süredir konuşuyorsunuz. Peki ama nedir bu kadar önemli olan konu? Bu soruya cevap Efe’den geldi: — Mars’ta da yaşayabiliriz, diyorum ama Metin olmaz diyor. Neden olmasın ki? Eğer oksijen sağlarsak Mars’ta da Jüpiter’de de yaşayabiliriz. Metin bunu duyunca durur mu? Hemen konuşmaya başladı: — Sadece oksijen yetmez. Sebze ve meyve de üretmeliyiz. Ayrıca hasta olsak ilaç da gerekir. İlaç da üretmeliyiz. Yoksa her acıktığımızda Dünya’ya dönemeyiz. Öyle değil mi? Neşe de söze girdi: — Metin haklı... Eğer başka bir gezegende yaşayacaksak tıpkı Dünya gibi bir yer olmalı. Sadece oksijen üreterek yaşayamayız. Dünya’daki gibi yer çekiminin de olması gerekir. Yoksa bina inşa edemeyiz. Ayrıca su da olması gerekir. Eğer su olmazsa bir gün bile yaşayamayız. Siz, en iyisi başka gezegende yaşamayı değil, kendi gezegenimizi korumayı konuşun. Çocuklar, Neşe’nin konuşmasından sonra bir süre düşündüler. Çok geçmeden de ilk konuşan Metin oldu: — Neşe çok haklı. Önce kendi gezegenimizi korumanın yollarını bulmalıyız. Gezegenimiz bizim için her türlü imkânı sağlıyor. Su, hava, yiyecek, barınak gibi pek çok özellik sunuyor. Ayrıca Güneş’e uzaklığı da insanların yaşaması için çok uygun. Efe de konuşmaya katıldı: — O zaman, yarın da gezegenimizi korumanın yollarını tartışalım. Belki biz yeni bir yöntem buluruz. Ne dersiniz? Çocukların hepsi de ertesi gün buluşmak için sözleştiler. Üçü de konuşacakları konu için araştırma yaptı. Kitaplar okudu. Dünya’yı korumak için çeşitli yöntemler ürettiler. Ertesi gün de gün boyunca bu konuyu düşündüler. Dünya’yı korumak için bir günlerini ayırmışlardı. Bu onları çok mutlu etti. 20. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 122 20. HAFTA A. Soruları cevaplayınız. 1. Marsta yaşanabileceğini söyleyen kimmiş? 2. Marsta yaşanılabilmesi için öncelikle neye ihtiyaç vardır? 3. Neşe’ye göre başka gezegenlerde yaşamak yerine neyin konuşulması gerekiyormuş? 4. Parçaya göre gezegenimiz yaşam için bize neler sunuyormuş? 5. Dünyayı korumak için neler yapabiliriz? A. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Kimler bir konu hakkında konuşuyormuş? A. Efe - Neşe B. Metin - Neşe C. Efe - Metin D. Efe - Metin - Neşe 2. Kime göre, oksijen olursa Mars’ta yaşanabilirmiş? A. Neşe B. Metin C. Efe D. Metin ve Efe 3. Metin’e göre, Mars’ta yaşamak için hangilerini üretmeliyiz? A. Ev B. Arabalar C. Gemiler D. Sebze ve meyveler 4. Neşe’ye göre hangisi olmazsa bir gün bile yaşayamayız? A. Oksijen (Hava) B. Su C. Araba D. Yemek 5. Çocuklar, ertesi gün hangisini korumanın yöntemlerini düşünmüşler? A. Güneş B. Ay C. Dünya D. Mars
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 123 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. Herkes tarafından kabul edilen, kanıtlanabilir yargılara nesnel ifadeler, kişiden kişiye değişen kanıtlanamayan yargılara da öznel ifadeler denir. 1. Aşağıdaki nesnel ifadelerin başına “N“, öznel ifadelerin başına da “Ö“ harfi yazınız. Türkiye yedi bölgeden oluşmuştur. Annem çok güzel yemek yapıyor. Bu mağazada zarif kıyafetler satılıyor. Yeşil ışıkta geçeriz. Ay, Dünya’nın uydusudur. Denizi seyretmek çok zevklidir. Güneş doğudan doğar. Mavi en güzel renktir. 2. Aşağıdaki cümleleri öznel cümle olacak şekilde tamamlayınız. • Bana aldığın hediye • En iyi tatil • En lezzetli meyve • Sinema, tiyatrodan daha • Benim babam • Bana şaka yapılmasını ÖZNEL VE NESNEL CÜMLELER 20. HAFTA ELİT BİLGİ
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 124 Masada ki kitabı okudun mu? Çantanı akşamdan hazırla ki okula geç kalma. Telefonda ki sesi tanımıyorum. Sabahki dersi kaçırdım. Paranı harcamaki biriksin. Yarınki sınava çok çalıştım. Bizim ki ödevini yapıyor. 1. Aşağıdaki boş bırakılan yerleri “-de“ eki veya “de“ bağlacından uygun olanı ile tamamlayınız. • Amcamlar Konya.............. oturuyorlar. • Kahvaltı.............. zeytin.............. yedim. • Tatil.............. Bodrum’a gideceğiz. • Sonun.............. istediğim oldu. • Senin yerin.............. olsam bunu.............. alırdım. • Evin.............. köpek.............. besliyormuş. • Kalemimi ev.............. unutmuşum. 2. Aşağıdaki cümlelerde “-ki“ eki ve “ki“ bağlacının yazımı doğruysa “D“, yanlışsa “Y“ harfi yazınız. “-de“ eki sözcüğe bitişik yazılır. Eklendiği sözcüğe bulunma anlamı katar. evde, okulda, masada ... “de“ bağlacı bile, dahi anlamına gelir. Sözcükten ayrı yazılır. “-de“ bağlacını cümleden çıkarırsak, cümlenin anlamı bozulmaz. Okumadığım kitaplar da var. “-ki“ bağlacı sözcüğe bitişik yazılır. Eklendiği sözcüğe bulunma anlamı katar ya da bir varlığın adının yerini tutar. Duvardaki tablo güzelmiş. Benim kitabım seninkinden akıcı. “-ki“ bağlacı cümlede şüphe ve pekiştirme amaçlı kullanılır. Sözcükten ayrı yazılır. Söyle ki biz de bilelim. “-DE” VE “-Kİ” EKLERİNİN YAZIMI 20. HAFTA ELİT BİLGİ
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 125 CEVAP BOTANİK BAHÇESİ Masal masal içinde, kalbur saman içinde binbir çeşit bitkilerle, çiçeklerle dolu bir botanik bahçesi varmış. Daha kapıdan girer girmez sizi karşılayan begonviller insanın içini açarmış. Herkesin en sevdiği renk, bu renktir mutlaka. Onun hemen arkasında nergislerin bulunduğu bitkilerin kokusunu takip ederek ulaştığınız en güzel yerdir. En güzel kokan çiçek tartışmasız nergistir. Bu güzel botanik bahçesi fazla büyük değilmiş. Türkiye’deki en büyük botanik bahçesi Türkiye Milli Botanik Bahçesi’ymiş. Bu botanik bahçesi Ankara’da bulunurmuş. Dünya’daki en büyük botanik bahçesi ise güneybatı Londra’daki “Kew Bahçeleri“ymiş. Botanik bahçelerini sevmeyen yokmuş. Öyle ki birçok ziyaretçiye ev sahipliği yaparlarmış. Neyse ki bu minik sayılabilecek botanik bahçesinde bulunan bitkilerden evlerde de yetişebilenler varmış. Öznel cümle Nesnel cümle 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalın ikinci cümlesi nesnel cümle midir, öznel cümle midir, işaretleyiniz. • Masalda geçen öznel cümleleri yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Aşağıdaki cümlelerden -de bulunma hâl eki alan ve nesnel olan cümle hangisidir? Bu botanik bahçesi Ankara’da bulunuyormuş. Botanik bahçelerinde en güzel bitkiler vardır. Bu botanik bahçesindeki en güzel kokan bitki nergistir. Ev ikiye yarılmış Etrafa boncuklar saçılmış 20. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 126 20. HAFTA • Aşağıdaki cümlelerde “-de ve - ki“ eki ile “de ve ki“ bağlacının yazımlarının doğru ve yanlış olma durumlarına göre uygun kutuyu boyayınız. • Tabloya uygun olarak boyayınız. Örnekteki gibi kodunu yazınız. • ..................................................................................................................................................................................................................... Cümleler D Y 1 Ahmet de okula geç kaldı. 2 Sende gelecek misin? 3 Yarın evde oturacağım. 4 Öğle yemeğin de çorba içtim. 5 Dayımlar İstanbul da oturuyor. 6 Akşamki filmi izledin mi? 7 Kuşlar çatıda ki bacaya yuva yapmış. 8 Sınıftaki kitabı alır mısın? 9 Çantamda ki kalemimi bulamıyorum. 10 Bize neden gelmedi ki? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 D Y KODU: 2K 1Y 1K 1Y
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 127 TRUVA Neşe, erkenden kalkmıştı. Evin içinde bir o yana bir bu yana dolanıyordu. Onu gören annesi hemen ona seslendi: — Neden bu kadar telaşlısın? Neler oluyor? — Anne dün okuduğum kitabı bulamıyorum. Truva’yı gezerken yanımda olması gerekiyor. Neşe konuşmasını bitirmişti ki birden zil çaldı. Kapıyı açan Neşe, arkadaşlarını gördü. İlk konuşan da Neşe oldu: — Çocuklar, hoş geldiniz. İyi ki de geldiniz. Kitabım kayıp! Tam bu anda Nihal elindeki kitabı gösterip konuştu: — Kitabın bizde kalmış. Çok güzel bir kitapmış. Çocuklar içeri girince bu kez de Aysun konuşmaya başladı: — Bugün Truva’yı gezmek için Çanakkale’ye gideceğiz. Hem müzeyi hem de eski şehri göreceğiz. Çok heyecanlıyım. Biliyor musunuz? Truva beş ayrı şehirden oluşuyormuş. Şehirler üst üsteymiş. Her şehir yıkıldığında üstüne yenisi yapılmış. Neşe de söze girdi: — Ben de kitapta böyle okudum. Ne kadar ilginç değil mi? Aslında Truva ile ilgili pek çok yeni bilgi öğrenebilirdik. Tabii şehri bulan ilk kişi, şehre zarar vermeseydi... Aysun birden konuşmaya başladı: — Peki ama neden şehre zarar vermiş? — Altın için tabii ki... Truva şehrinin hazinelerini bulmak için şehrin her yanını kazmış. Birçok esere de zarar vermiş. Şehre gittiğimizde ne yaptığını göreceğiz. Tahrip edilen yerleri de gösteriyorlar. Nihal biraz da kızgın bir ses tonuyla konuşmaya katıldı: — İşte ben de bu yüzden arkeolog olmak istiyorum. Ülkemizdeki pek çok yerde kazılar yapıp tarihi ortaya çıkarmak istiyorum. Truva’ya verilen zararı gidermek için çalışmalar yapmak istiyorum. Bir daha kimse gelip ülkemizdeki tarihi eserlere zarar vermesin diye çalışmak istiyorum. Çocuklar konuşmalarını bitirdikten sonra Truva’ya doğru yola çıktılar. Binlerce yıllık tarihin izinde bir gezi daha başlamak üzereydi... 21. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 128 A. Soruları cevaplayınız. 1. Ülkemizde görmek istediğiniz tarihi yerlerden birkaçını yazar mısınız? 2. Truva gibi zarar gören tarihi eserleri korumak için neler yapabiliriz? 3. Siz, hangi mesleği seçmek isterdiniz? Seçtiğiniz meslek ile ilgili bir hayalinizi yazar mısınız? 4. Bir tarihi eseri gezmeden önce nasıl hazırlık yapmalıyız? 5. Sizce, tarihi eserleri gezmek neden önemlidir? B. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Kimin kitabı kayıpmış? A. Neşe ve Aysun B. Aysun C. Nihal D. Neşe 2. Kitap, kimin evinde kalmış? A. Aysun ve Neşe B. Aysun C. Nihal D. Neşe 3. Truva’ya zarar verilmesinin nedeni hangi eşya ile ilgili olabilir? A. B. C. D. 4. Truva, kaç ayrı şehirden oluşuyormuş? A. Beş B. Altı C. Üç D. Dört 5. Nihal’in arkeolog olmak istemesinin nedenleri arasında hangisi yoktur? A. Kazılar yapıp tarihi ortaya çıkarmak B. Truva gibi zarar gören yerleri korumak C. Hazineleri keşfedip altınları bulmak D. Eski medeniyetler ortaya çıkarmak 21. HAFTA
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 129 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 2. Aşağıdaki cümlelere anlamını tamamlayacak eylemler yazınız. • Denizdeki dev dalgaları • Denizdeki dev dalgalar gemiyi • Semih tahtadaki yazıları • Çaydanlıkta hiç su • İşleyen demir pas 1. Tabloda verilen sözcüklere -mek, -mak ekinden uygun olanını getirerek eylem olup olmadığını işaretleyiniz. Eylemler, varlıkların yaptıkları işi, oluşu veya hareketi bildiren sözcüklerdir. Kurallı cümlelerde eylemler cümlenin sonunda bulunur. Bir sözcüğün eylem olup olmadığını anlamak için sözcüğe (-mek, -mak) mastar eki getirilir. gezmek, görmek ... İŞ, EYLEM VE OLUŞ BİLDİREN SÖZCÜKLER 21. HAFTA Sözcük -mek / -mak Eylem Eylem Değil araba arabamak ✔ gördüm yapıyor zaman geziyor şiir verdim Sözcük -mek / -mak Eylem Eylem Değil yürümüş yıkadım kelebek okuyor yürür çanta okudum ELİT BİLGİ
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 130 3. Aşağıdaki eylemlerle anlamlı ve kurallı cümleler yazınız. konuşmak ➔ yazmak ➔ saymak ➔ başlamak ➔ oynamak ➔ korkmak ➔ duymamak ➔ gelmek ➔ 4. Aşağıdaki eylemlerin kişisini (adılını) yazınız. Topladı. ➔ Yüzdük. ➔ Gelecekler. ➔ Pişirdim. ➔ Yazıyorum. ➔ Yemiş. ➔ Bilmiyorsun. ➔ Kokluyorsun. ➔ Oynadınız. ➔ Yıkayacağız. ➔ Uçtu. ➔ Seviyorsunuz. ➔ 21. HAFTA Ben Siz Sen O Onlar Biz
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 131 CEVAP SİHİRLİ GÖZLÜK Masal masal içinde, kalbur saman içinde sihirli bir gözlük varmış. Ortamın ışığına göre renk değiştiren bu gözlük kimin taktığına bağlı olarak farklı özellikler taşıyormuş. Gözlüğün mucidi olan Emir, gözlüğü önce kendi ailesinde denemek istemiş. Onlara anlatmamış. Sıradan bir gözlükmüş gibi yeni bir gözlük aldığını söylemiş. Onların bu özelliği kendilerinin fark etmesini beklemiş. Öncelikle ailesinin en küçük bireyi olan Çağla’ya takmış gözlüğü. Çağla takar takmaz gözlük pembeye dönmüş. Hepsi çok şaşırmışlar. Çağla’nın en sevdiği renk pembeymiş. Çağla nesneleri tam net göremediğini, buğulu bir görüntü olduğunu söylemiş. Ardından ortanca kardeşi Elif takmış gözlüğü. Gözlük hemen kırmızıya dönmüş. Elif’in en sevdiği renk kırmızı değilmiş. Elif her yeri görebildiğini hatta duvarın arkasını bie gördüğünü söylemiş. Herkes şaşkınlıktan donakalmış. Derken annesi, sonra babası denemiş, gözlük her seferinde farklı bir şeyler göstermiş. 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalda kullanılan iş bildirenleri kırmızıya, oluş bildirenleri maviye, hareket bidirenleri sarıya boyayınız. • Masalın kaçıncı cümlesinde eylemin kişisi diğerlerinden farklı biridir? ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Aşağıda verilen sözcüklerden eylem olanları işaretleyiniz. fark etmek istemek şaşırmak dönmek varmak taşımak göstermek söylemek görmek donakalmak takmak beklemek denemek değişmek anlatmak Güneş görür, kızarır. Topraktayken sararır. Tencerede türlü aş, tadını ondan alır. 21. HAFTA değilmiş buğuluymuş dönmüş söylemiş kırmızıymış pembeymiş görmüş şaşırmış denemiş almış
EĞLENCE ZAMANI 132 21. HAFTA • Tabloda verilen kelimelerden eylem olanları kırmızıya, eylem olmayanları yeşile boyayınız. • Tabloda boyadığınız renklere uygun olarak aşağıdaki kutuyu boyayınız. Örnekteki gibi kodlarını yazınız. KODU: 2K 1Y 1K 1Y bitirmiş çalıştım saç kol koştum kitap satıyor defter istedim aldım geldi kuş tavşan gideceğim oldu uçak almış uçuyor yazdım silgi görmüş okul sınıf gelmedi hızlı
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 133 MİMAR SİNAN Mimar Sinan, Kayseri’nin küçük bir ilçesi olan Ağırnas’ta doğdu. Ağırnas taş işçiliği ile ünlü bir yerdi. Burada yetişen taş ustaları, ülkenin her yanında taştan binalar yapardı. Bu ustaların ünü o kadar ileri gitmişti ki başka ülkelerden bile onları çağırır olmuşlardı. İşte küçük Sinan da böyle bir yerde doğduğu için çocukluğu boyunca taş ustalarından dersler aldı. Zaten kendi evi de taştandı. Üstelik de evinin hemen altında bir mağara vardı. Sonradan anlaşıldı ki bu mağara, aslında bir yer altı şehriydi. Sinan, büyüyünce İstanbul’a gitti. Burada yeniçeri ocağına kaydoldu. Artık ordunun içinde hem asker hem de mimar olarak eğitim alacaktı. İstanbul’a ilk geldiğinde Ayasofya’yı gördü. Buradan o kadar etkilendi ki ileride onun kadar güzel bir bina yapmayı kafasına koydu. Ordu ile sefere giderken yol boyu her tarihi eseri inceleme imkânı buldu. Bu yüzden de kendini sürekli olarak geliştirdi. Mısır’da bulunan piramitlerden, Roma su kanallarına kadar her medeniyetin izlerini takip etti. Hiç durmadan defterine notlar aldı. Her incelediği eserin özelliklerini kaydetti. Bir süre sonra ordu için yapılan köprülerin yapımında çalışmaya başladı. Artık bilgisi de tecrübesi de artmıştı. Nihayet Sultan Süleyman Han’ın bir seferi sırasında kendisine görev verildi. Ordunun geçmesi için bir köprü gerekiyordu. Kimse bu köprüyü yapamamıştı. Sinan kısa süre içinde köprüyü yaptı. Bu başarısından sonra mimarlar arasına alındı. Sinan’ın başarıları devam ederken Sultan Süleyman Han, onu mimarbaşı yaptı. Artık ülkedeki tüm binalardan o sorumluydu. Mimar Sinan o günden sonra çok sayıda eserin yapımına başladı. Bunlar içinde külliye, han, hamam, cami, saray, su kanalları, köprüler, yollar bulunmaktadır. Mimar Sinan doksan yıllık ömrü boyunca yüzlerce eser ortaya çıkardı. Bugün bile onun eserlerini kullanıyoruz. Yaptığı eserlerini görmek için dünyanın farklı ülkelerinden ziyaretçiler gelmektedir. Yaptığı bazı binaların bugün bile yapılması çok zordur. Mimar Sinan’ın hayatını öğrendikçe daha fazla bilgi edineceğiz. Böylece bu eserleri nasıl yapabildiğini de öğrenmiş olacağız. Kim bilir, belki de sizlerden biri Mimar Sinan’ın sırlarını ortaya çıkarabilir? 22. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 134 A. Soruları cevaplayınız. 1. Mimar Sinan’ın çocukluğunda yaşadığı evin altındaki mağara gerçekte neymiş? 2. Mimar Sinan çocukluğu boyunca kimlerden eğitim almış? 3. Mimar Sinan’ı mimar başı yapan padişah kimmiş? 4. Mimar Sinan incelediği eserlerle ilgili ne yaparmış? 5. Mimar Sinan’ın yaptığı eserlerden iki tanesini söyleyebilir misiniz? A. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Mimar Sinan’ın doğduğu yer, hangisinin ustaları ile ünlüymüş? A. Tahta B. Cam C. Taş D. Çini 2. Mimar Sinan hangi ilde doğmuştur? A. İstanbul B. Ankara C. Edirne D. Kayseri 3. Sinan, İstanbul’a ilk geldiğinde hangisini görmüş? A. B. C. D. 4. Sinan, hangisini yaptıktan sonra mimarlar arasına alınmış? A. Köprü B. Han C. Saray D. Cami 5. Mimar Sinan, ne zaman çok sayıda eserin yapımına başlamış? A. Ordu için köprü yaptıktan sonra B. İstanbul’da Ayasofya’yı gördükten sonra C. Mimarbaşı olunca D. Yeniçeri Ocağına yazılınca 22. HAFTA
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 135 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. Yukarıda noktanın kullanıldığı yerler numaralandırılmıştır. Aşağıdaki örneklerin kaçıncı açıklamaya uygun olduğunu açıklamanın numarasını yazarak eşleştiriniz. 22. HAFTA 1. Tamamlanmış cümlelerin sonuna nokta konur. 2. Nokta, bazı kısaltmalarda kullanılır. 3. Saat ve dakikayı gösteren sayıların arasına nokta konur. 4. İnternet adreslerinde kullanılır. 5. Sayılardan sonra sıra bildirmek için nokta konur. 6. Tarih yazarken gün, ay ve yılı gösteren sayıların arasına nokta konur. 7. Virgülle ayrılan sıralı olarak verilen sayıların sonuncusuna nokta konur. 8. Yazıların maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra nokta konur. 9. Dört veya daha fazla basamaklı sayılarda basamakları ayırırken nokta konur. 10. Matematikte çarpma işareti yerine nokta konur. NOKTANIN KULLANILDIĞI YERLER 2 . 3 = 6 işleminde 2 rakamı çarpandır. ...... 1.165 ve 18.362 sayıları dört ve beş basamaklıdır. ...... Atatürk saat 09.05’te hayata gözlerini yumdu. ...... www.elitkitap.com adresinden bize ulaşabilirsiniz. ...... ...... 1.a 2.b 3.c 25.07.2022 tarihinde ablamın düğünü var. ...... Sınavdaki 8. soruyu çözemedim. ...... Okuldan eve geldi. Mutfağa girip yemek yedi. ...... Dr. Alp Bey çok çalışıyor. ...... Kitabın 16, 17 ve 18. sayfalarını okudum. ...... Televizyonu 2.750 liraya aldık. ...... Cumartesi günü saat 17.30’da keman kursum var. ...... ELİT BİLGİ
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 136 1. Aşağıdaki cümleleri okuyup, uygun yerlere virgül koyunuz. Virgülden önceki kelimeyi yay ayracın içine yazınız. • Bir hafta bekledi kargosu yine gelmedi. ( ) • Sandalyeye oturmuş denizi seyrediyordu. ( ) • Muayene oldu hastaneden ayrıldı. ( ) • Çocuğa doğru eğildi konuşmaya başladı. ( ) • Kapıyı kilitledi uyumaya gitti. ( ) 2. Aşağıdaki cümlelerdeki anlam karışıklığını gidermek için uygun yerlerine virgül koyunuz. • Dün akşama kadar odamı temizledim. • Küçük salıncaktan inip ağlamaya başladı. • Genç doktoru dikkatle dinledi. • Müdür odasından sinirle çıktı. • Ahmet dedesini çok seviyor. • Okul uygarlığın geliştiği yerdir. 22. HAFTA • Birbiri ardınca sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının arasına virgül konur. • Hitap için kullanılan sözlerden sonra virgül konur. • Uzun cümlelerdeki kişi ve varlıkları belirtmek için virgül konur. • Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için virgül konur. • Cümlelerde anlam karışıklığını gidermek için virgül konur. ELİT BİLGİ VİRGÜLÜN KULLANILDIĞI YERLER
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 137 CEVAP Ağzı var, dili yok, Nefesi var, canı yok, Derisi var, kanı yok. 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalda kaçıncı cümlede nokta internet adresinde kullanılmıştır. ....................................................................................................................................................................................................................... • Masalda, virgülün eş görevli sözcüklerin arasında yazıldığı cümle kaçıncı cümledir? ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Aşağıdaki cümlelerde virgül ve noktanın yanlış kullanıldığı cümleleri işaretleyiniz. Yarın saat 13.15’te buluşalım. Sienma için mısır, su ve meyve suyu alalım. Sinema saat 14,15’te başlayacak. Film için www,sinema,com adresinden bilgi alabilirsiniz. Sinan; Sinem. Bilge ve Berk gelecek. SU SPORLARI Masal masal içinde, kalbur saman içinde yeni açılmış bir su sporları merkezi varmış. Burası sahilin en işlek kıyısına, kumsalın bitişiğine kurulmuş. Kapısında kocaman yelkenli olan bir tabelası varmış. İçeriye doğru girince sağda jetski, kano, yelken ve sörf tahtaları, muz ve sup kürekleri varmış. Sabah saat 09.00’da açılan merkez akşam 21.00’da kapanıyormuş. En çok tercih edilen sporlarda 1. sırada kano varmış. 2. sırada ise jet ski varmış. Yaz sezonuyla birlikte açılan merkez, sezon bitiminde kapanacakmış.. Açılış tarihi 01.06.2024 kapanış tarihi 21.09.2024 olarak belirlenmiş. İnternet adresinden de randevu alınabiliyormuş. “www.hizkesmeden.com“ tabloda yanıp sönüyormuş. 22. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 138 22. HAFTA • Noktanın kullanıldığı bazı yerler numaralandırılmıştır. Tablodaki cümleleri uygun olduğu açıklama numarasının rengine boyayınız. 25.09.2015 tarihinde mi doğdun? 4. dersimiz matematik mi? 12.35’te olan otobüse yetişebilir miyiz? 4. sınıfa mı geçtin? Tamamlanmış cümlelere nokta konur. Av. Ahmet Bey gelecek mi? Yarın okula gideceğim. 4. sınıfta mı geçtin? 4. sınıfta mı geçtin? Pikniğe beraber gidelim. Maç 19.30’da mı başlayacak? Dr. Mine’den randevu aldın mı? Kitap okumayı çok seviyorum. 4. sınıfta mı geçtin? Eyvah saat 9.15 olmuş! Okullar 06.09.2021 de mi açılacak? 1. Tarih yazarken gün, ay ve yılı gösteren sayıların arasına nokta konur. 2. Saat ve dakikayı gösteren sayıların arasına nokta konur. 3. Sıra bildiren sayılardan sonra nokta konur. 4. Bazı kısaltmalardan sonra kullanılır. 5. Tamamlanmış cümlelerin sonuna nokta konur. • Tabloda boyadığınız renklere uygun olarak aşağıdaki kutuyu boyayınız. Örnekteki gibi kodlarını yazınız. KODU: 2K 1Y 1K 1Y
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 139 23 NİSAN Neşe, arkadaşlarını bulmak için kafasını bir o tarafa bir bu tarafa çeviriyordu. Etraf o kadar kalabalıktı ki hiçbir arkadaşını bulamadı. Bir süre kalabalığın içinde yürümeye devam etti. Çok geçmeden kolundan tutan Aysun’u fark etti. Tam da bu anda Nihal’in sesi duyuldu: — Bu tarafa! Beni takip edin! Hep birlikte Nihal’in gösterdiği yoldan ilerlediler. Bir kapının önüne gelince de durdular. Nihal hemen konuşmaya başladı: — İşte burada çalışabiliriz. Bu oda, etkinlikte görev alacak öğrenciler için ayrılmış. Ben şiirimi çalışacağım. Siz de kendi etkinliklerinizi çalışırsınız. Epeyce vaktimiz var. Tören üç saat sonra başlıyor. Bu sırada Neşe elindeki kağıda baktı. Sonra da arkadaşlarına seslendi: — Ben bir metin okuyacağım. 23 Nisan’ın ne anlama geldiğini anlatacağım. Bu metni hazırlarken çok sayıda kitap okudum. Mustafa Kemal Atatürk’ün neden bir meclis açmak istediğini öğrendim. TBMM açılınca ne kadar çok çalışıldığını öğrendim. Meclis sayesinde çok sayıda sorunun çözüldüğünü öğrendim. Ayrıca toplanan ordu için Meclis’in almış olduğu kararları da bu metinde anlatacağım. Aysun da konuşmaya katıldı: — Ben de koroda olduğum için marşları çalışacağım. Ben de çok sayıda kitap okudum. Şimdi anlıyorum ki Meclis’in açıldığı günün bayram ilan edilmesi çok doğru bir karar olmuş. Çocuklar, bu bayram ile hem tarihini hem de tarihte yaşananları öğrenmiş oluyor. Ayrıca bu bayramda çocukların yüzleri de gülüyor. İyi ki böyle bir bayram var. Çocuklar odaya geçip çalışmaya başladılar. Üçü de törende başarılı olmak istiyordu. Zaten öyle de oldu. Tören başlayınca önce Aysun koro ile marşlar söyledi. Sonra da Nihal, şiirini okudu. Son olarak da Neşe, hazırladığı metni okumaya başladı. Üçü de çok alkışlandı. Tören bittiğinde hepsi de çok mutluydu. 23. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 140 A. Soruları cevaplayınız. 1. Kalabalıktan arkadaşlarını bulamayan Neşe’nin kolunu kim tutmuş? 2. Metinde Nihal arkadaşlarına ne demiş? 3. Neşe, Nihal ve Aysun etkinlik odasında çalışmaya başladıklarında törene ne kadar süre kalmıştı? 4. Nihal arkadaşlarına seslenip 23 Nisan da Atatürk’ün ne açmak istediğini öğrenmiş? 5. Sizler 23 Nisan’a nasıl hazırlanıyorsunuz? B. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Neşe arkadaşlarını neden bulamamış? A. Çünkü hava çok soğukmuş. B. Çünkü etrafta kimse yokmuş. C. Çünkü çok sayıda insan varmış. D. Yanlış yöne gitmiş. 2. Odanın yerini kim biliyormuş? A. Nihal B. Aysun C. Neşe ve Nihal D. Nihal 3. Aysun, törende hangisini okuyacakmış? A. Şiir B. Marş C. Metin D. Şarkı 4. Törende kim şiir okuyacakmış? A. Nihal B. Neşe C. Aysun ve Neşe D. Aysun 5. Törende görev alan Neşe, ne yapmış? A. Şiir okumuş B. Metin okumuş C. Marş söylemiş D. Konuşma yapmış 6. Millî bayramlarda çocuklar aşağıdakilerden hangisini öğrenmez? A. Tarihte yaşananları B. Kurtuluş Savaşı’nı C. İleride yaşanacakları D. Millî değerlerini 23. HAFTA
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 141 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 1. Aşağıdaki cümlelerden, soru cümleleri olanların sonuna soru işareti koyup işaretleyiniz. Cihan tatilde nereye gidecekmiş ( ) Siz ne kadar iyi bir insansınız ( ) O gürültünün sebebi neydi ( ) Benim yaptığımı mı düşünüyorsun ( ) Kırmızı mı kırmızı bir top almak isityorum ( ) Soruyu hangi öğrenci doğru cevapladı ( ) Olayın nasıl olduğunu hatırlamıyorum ( ) Gitti mi gelmek bilmiyor ( ) 2. Aşağıdaki cümleleri, verilen soru ifadeleri ile soru cümlesi hâline getirip, yazınız. • Çocuk okula gideceğini bilmiyor. (Ne zaman?) • • Denizde yüzerken yoruldun. (Ne kadar?) • • Bu yemeği yemek istemiyor. (Neden?) • • Seninle oynamyı istiyor. (Ne?) • • Beni yüzerken, takla atarken gördün (mi) • • Bu çiçekleri ve ağaçları suladı (Kim?) • 23. HAFTA Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna soru işareti (?) konur. Yemek yediniz mi? Kesinlik taşımayan, bilinmeyen veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için soru işareti (?) kullanılır. Nasrettin Hoca (? - 1284 SORU İŞARETİNİN KULLANILDIĞI YERLER ELİT BİLGİ
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 142 1. Aşağıdaki cümlelerde ünlemin kullanım amaçlarını yandaki sütunda uygun olan gerekçeye göre işaretleyiniz. 2. Aşağıdaki cümlelerde parantez içlerine uygun noktalama işaretlerini koyunuz. • İmdat ( ) Galiba çocuk boğuluyor. • Canım annem ( ) Beni parka götürür müsün ( ) • Kadın pencereden “Yetişin ( )“ diye bağırıyordu ( ) • Lütfen ( ) Çöpleri yere atmayınız ( ) • Harika ( ) Nereden aldın bu ebiseyi ( ) 23. HAFTA Korku, sevinç, heyecan, şaşma veya acıma gibi duyguları anlatan cümle veya ifadelerin sonuna ünlem işareti (!) konur. Hitap, seslenme ve uyarı sözlerinden sonra ünlem işareti (!) konur. Alay, küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç İçinde ünlem işareti konulur. ÜNLEM İŞARETNİN KULLANILDIĞI YERLER Cümle Acıma Sevinç Korku Seslenme Vah, vah! Annesi de hasta imiş. Eyvah, annem vazoyu kırdığımı görecek! Hey! Bana bir baksana. Ah! Galiba kolum kırıldı. Çok güzel! Ödevlerini beğendim. Yaşasın! Tatile çıkıyoruz. ELİT BİLGİ
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 143 CEVAP 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masalda geçen soru cümlelerinin hangilerinin cevabı masalda vardır? Soru cümlelerini yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................... • Masalda geçen ünlem cümlelerinin ilk kelimelerinden oluşan yeni bir ünlem cümlesi yazınız. ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Aşağıdaki cümleleri uygun sözcüklerle tamamlayınız. FESTİVAL GÜNLÜKLERİ Masal masal içinde, kalbur saman içinde kocaman bir festival alanı varmış. Dönem dönem farklı konular ve konuklarla bu alan şenlenirmiş. Bazen bazı ev araç gereçleri bazen giysiler bazen de bisiklet, motosiklet gibi araçlar tanıtılırmış. Şehir halkı sürekli takvimi takip edermiş. En çok sorulan sorular. Bu ay festivale kim geliyor? Festivalde ne tanıtılıyor? Geçen festivalde en çok neyi beğendin? Hatta bazen ev ziyaretlerinde “Bunu nereden aldın?“ gibi soruların cevabı da çoğu zaman festivalden diye yanıtlanıyormuş. “Bunları ne zaman aldın?“ diye sorulan sorular genelde bir önceki, geçen günkü, geçen yıl diye devam eden festival cevaplarıyla sonuçlanıyormuş. “Eyvah, festivali kaçırdım!“, “Ayy, koş koş festival kapanmadan yetişelim!“, “Hayır ama benim alacağım şeyler bitmiş!“ gibi cümlelerde çok duyulurmuş bu zamanlarda... Gökte durur, paslanmaz. Suya düşer, ıslanmaz. 23. HAFTA Yaşasın, amcam .................................! Off, ödevim .................................! Bu çoraplar .................................? Yine, eşyalarını .................................? yetişmeyecek kimin kaybetmişsin geliyor
EĞLENCE ZAMANI 144 23. HAFTA • Sayfa 139’daki “23 Nisan“ metninden konumda bulunan sözcüklerin cevap olacağı soru yazınız. Örnekteki gibi yanıtlayınız. 1 2 3 4 A Neşe üç saat sonra kolundan tuttu Nihal B koroya katıldı metni okudu TBMM 23 Nisan Soru: Kim arkadaşlarını bulmak için uğraşıyordu? Cevap: Neşe, arkadaşlarını bulmak için uğraşıyordu. A3 ➔ ............................................... Soru: ................................................................................................................................................................................................................ Cevap:................................................................................................................................................................................................................ B4 ➔ ............................................... Soru: ................................................................................................................................................................................................................ Cevap:................................................................................................................................................................................................................ B1 ➔ ............................................... Soru: ................................................................................................................................................................................................................ Cevap:................................................................................................................................................................................................................ A4 ➔ ............................................... Soru: ................................................................................................................................................................................................................ Cevap:................................................................................................................................................................................................................ Örnek: A1 ➔ Neşe
4. SINIF TÜRKÇE OKUMA ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 145 MUCİT MACİT: ŞEHİR ROBOTU Macit ekrana bakıp deftere çizimler yapıyordu. Onu gören Aysun hemen ona seslendi: — Macit işin hâlâ bitmedi mi? Ben robotun yazılımını tamamladım. Neşe de neredeyse gelir. O da robotun dış yüzeyini bitirdi. Herkes seni bekliyor. Macit biraz düşündükten sonra cevap verdi: — Çok az kaldı. Robotun gerekli bilgileri alması için internet bağlantısı olması gerekiyor. Bu yüzden de ağ bağlantısı yapıyorum. Macit konuşmasına devam ediyordu ki birden Neşe’nin sesi duyuldu: — Çocuklar! Artık işim bitti! İşte size yepyeni bir dış yüzey... Neşe elinde tuttuğu ince metali hemen robotun dış yüzeyine yapıştırdı. Sonra da konuşmaya başladı: — İşte şehir robotu karşınızda. Herkes hazırsa çalıştıralım. Aysun, programı açınca robot da çalıştı. Bu durumu gören Macit, hemen konuşmaya başladı: — Şehirler ile ilgili bilgileri öğrenmek için yaptığımız robot tamamlandı. İlk soruyu ben soruyorum: Şanlıurfa’da bulunan en eski tarihi eser hangisidir? Robotun ışıkları birden yanıp söndü. Sonra da sesi duyuldu: — Göbeklitepe! Göbeklitepe. Hem Şanlıurfa’nın hem de dünyanın en eski tarihi eseridir. Bu kez de Aysun konuştu: — Peki Şanlıurfa’nın en meşhur yemeği hangisidir? — Kebap! Urfa kebabı! Sıra Neşe’ye geldi: — Peki söyle bakalım, Şanlıurfa’nın şanlı unvanı nereden geliyor? — Urfa, Millî Mücadele döneminde şehri savunmak için mücadele etmiştir. Pek çok şehit verilerek Urfa’dan düşmanlar atılmıştır. Çocuklar bile bu mücadeleye katılmıştır. Sonunda düşman Urfa’dan kaçmak zorunda kalmıştır. İşte bu yüzden Urfa’ya, Şanlıurfa adı verilmiştir. Çocuklar robota diğer şehirler ile ilgili de sorular sordular. Robot hepsini bildi. Şehir robotunu herkes çok sevdi. 24. HAFTA
ANLAMA - YORUMLAMA ETKİNLİĞİM 146 24. HAFTA A. Soruları cevaplayınız. 1. Macit arkadaşlarına bakıp deftere ne yapıyormuş? 2. Robotun gerekli bilgileri alması için gerekli olan neymiş? 3. Robota sorulan “Şanlıurfa’nın şanlı unvanı nereden geliyor?” sorusuna robot ne cevap vermiş? 4. Macit robotu hangi amaçla yapmış? 5. Hem Şanlıurfa’nın hem de dünyanın en eski tarihi eseri neresiymiş? B. Soruları metne göre cevaplayınız. 1. Robotun dış yüzeyini kim yapıyormuş? A. Macit B. Neşe C. Aysun D. Macit ve Neşe 2. Aysun, robotun hangi kısmını tamamlamış? A. Ana gövde B. Dış yüzey C. Yazılım D. Program 3. Aysun neyi açınca robot çalışmış? A. Yazılım B. Program C. Dış yüzey D. Donanım 4. Aysun, robota hangi soruyu sormuş? A. Şanlıurfa’nın en meşhur yemeği hangisidir? B. Şanlıurfa’nın şanlı unvanı nereden gelir? C. Şanlıurfa’nın en eski tarihi eseri hangisidir? D. Şanlıurfa’ya nasıl gidilir? 5. Robota ilk soruyu kim sormuş? A. Aysun B. Neşe C. Macit D. Aysun ve Neşe
4. SINIF TÜRKÇE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 147 Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 25’ten sonra beşer ritmik sayalım. Uçak İzmir’den geç kalktı. Emel Hanım’ın kedileri çok miyavlıyor. TDK’nin sözlüğünü kullanıyoruz. Kardeşim 16.02.2016’da doğdu. Emre’nin boyu Ali’den daha uzun. Bu sabah 07.30’da uyandım. Mart ayının 14’üncü günü doğmuşum. Ayakkabısını 215 TL’ye almış. Deprem 1999’da olmuştu. Sakarya’da beş gün kalacaklar. 100’den geriye ikişer ritmik sayamıyorum. Ahmet Bey’e söyledim. Atatürk’ün gittiği okulları sayabilirim. Ela 3’üncü katta oturuyor. Adana’da kebap yenir. TBMM’nin bahçesi çok bakımlıdır. 8‘den sonra 9 gelir. 29 Ekim 1923’te cumhuriyet ilan edildi. Esra’nın yerini bilen var mı? Zeki Bey’in arabası bozuldu. Türkiye’nin başkenti Ankara’dır. • Aşağıdaki cümlelerdeki kesme işaretlerinin kullanım amaçlarını yukarıdaki açıklamalarla eşleştiriniz. 24. HAFTA 1. Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır. 2. Kişi adından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine gelen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır. 3. Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır. 4. Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır. 5. Belirli bir tarih bildiren ay, gün ve yıla gelen ekleri ayırmak için işareti kullanılır. ELİT BİLGİ KESME İŞARETİNİN KULLANILDIĞI YERLER
DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM 148 • Aşağıdaki cümlelerdeki parantezlerin içine gelmesi gereken noktalama işaretlerini işaretleyiniz. 24. HAFTA İki nokta (:) • Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonuna konur. • Kendisiyle ilgili açıklama verilecek cümlenin sonuna iki nokta konur. • Karşılıklı konuşmalarda, konuşanı belirten sözlerden sonra iki nokta konur. • Matematikte bölme işareti olarak iki nokta (:) kullanılır. Üç nokta (...) • Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonuna üç nokta konur. • Bir takım örnekler sayıldıktan sonra “vb“ anlamında üç nokta kullanılır. • Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için üç nokta konur. İKİ NOKTANIN VE ÜÇ NOKTANIN KULLANILDIĞI YERLER Cümle İki nokta (:) Üç Nokta (...) Pazarda her şey yan yana dizilmişti ( ) Elma, armut, kayısı, üzüm ( ) Birçok bakımdan iyiydi ama bir yanı ( ) Bu markette ne arasan var( ) gıda, giyim, elektronik ( ) Maddenin hâllerini sıralayalım ( ) katı, sıvı ve gaz. Öğretmen( ) — Suat dün okula neden gelmedi? Bence şiir şudur ( ) Sözden çok müziğe yakın sözler bütünüdür. Her şey rengarenkti ( ) kitaplar, kalemler, defterler ( ) 36 ( ) 6 = 6 bölme işleminde kalan yoktur. Tepeden seslenen Hüseyin ( ) — Ali Bey ( ) Ali Bey! ELİT BİLGİ
4. SINIF TÜRKÇE MASAL İÇİNDE DİLBİLGİSİ ETKİNLİĞİM Adı: ......................................... Soyadı: ................................ Sınıfı: .................................. 149 CEVAP Ak kara renkli, Altmış dört yurtlu 1. Aşağıdaki soruları masala göre cevaplayınız. • Masaldaki, özel isme gelen iyelik eklerini ayırmak için kullanılan noktalama işareti, hangi cümlelerde bu amaçla kullanılmıştır? ....................................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................... • Masalın kaçıncı cümlesinde konuşanı belirtmek amaçlı bir noktalama işareti kullanılmıştır. ....................................................................................................................................................................................................................... 2. Aşağıdaki cümlelerde verilen boşluklara uygun noktalama işaretlerini yazınız. • Sihirli Sarmaşıklar( )ın kraliçesi Mevran( )dan teslim alın. • Götürülecek hediyelerin içinde( ) altın sandıkları, vazolar, değerli taşlar( ) • Devlerin kraliçesi ( ) Buzlar kralının yanına giderken hediyeleri teslim alın.( ) demiş. BUZLARIN KRALLIĞI Masal masal içinde, kalbur saman içinde buzlarla kaplı uçsuz bucaksız bir ülke varmış. İsmi “Buzların Krallığı“ olan bu ülke diğer ülkelerde yaşayanların hep merak ettiği, kimsenin gelip görmediği bir yermiş. Komşu ülkeler olan “Devlerin İmparatorluğu“ ile “Sihirli Sarmaşıklar“ ülkeleri istişare ederek bir ziyaret düzenlemeye karar vermişler. Bütün planlamalar tek tek yapılmış. Devlerin kraliçesi: “Buzlar kralı Dimnos’un yanına giderken alacağımız hediyeleri Sihirli Sarmaşık’ların kraliçesi Mevran’dan teslim alın.“ diye talimat vermiş. Götürülecek hediyelerin içinde; altın sandıkları, vazolar, değerli taşlar... daha neler neler varmış. 24. HAFTA
EĞLENCE ZAMANI 150 24. HAFTA • Verilen cümleleri yay ayraç ( ) içerisine gelmesi gereken noktalama işaretleriyle eşleştirin. Tabloda, cümlenin numarasını noktalama işaretinin rengine boyayın. 1. Bursa( )ya gelecek misin? 4. Yaşasın, kazanmışım( ) 2. Nereden gideceğimi bilmiyorum( ) 5. Nereden geliyorsun( ) 6. Pazarda çeşit çeşit meyve vardı: erik, kiraz, çilek( ) 3. Eyvah( ) geç kaldım! Virgül Ünlem Nokta Soru İşreti Üç nokta Kesme işareti 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 1 1 1 1 1 6 6 6 6 6 6 6 6 1 1 4 4 4 4 4 1 1 6 6 6 6 6 1 4 4 4 4 4 4 4 4 4 1 6 6 6 6 1 4 2 4 4 4 2 2 2 4 1 6 6 6 1 4 2 4 4 4 4 4 4 4 4 4 1 6 6 1 4 4 2 2 4 4 2 2 4 4 4 1 6 6 1 4 4 2 2 4 4 4 4 4 4 4 1 6 6 1 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 4 1 6 6 1 4 4 4 4 4 3 3 4 5 5 5 1 6 6 6 1 4 4 4 4 4 4 3 5 5 5 6 6 6 6 1 4 4 4 4 3 3 4 4 4 1 6 6 6 6 6 1 1 4 4 4 4 4 1 1 6 6 6 6 6 6 6 6 1 1 1 1 1 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6