PELAN TINDAKAN IPOH 2030

PELAN TINDAKAN IPOH

IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Pelaporan ini disediakan untuk
Majlis Bandaraya Ipoh (MBI)

Pelaporan ini disediakan oleh
Universiti Teknologi Mara (UiTM)

2 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

IsiKANDUNGAN Penafian 4
Kata-kata Aluan Datuk Bandar Ipoh 5
PELAN TINDAKAN Jawatankuasa Pembangunan Pelan Tindakan Ipoh
Ke Arah Bandaraya Rendah Karbon 2030 6
KE ARAH BANDARAYA 2030 Ringkasan Eksekutif 7

RENDAH KARBON Bab 1: Pengenalan 8 - 11
Bab 2: Profil Bandaraya Ipoh 12 -19
Bab 3: Konsep Bandar Rendah Karbon 20 - 33
Bab 4: Sasaran Ipoh Ke Arah Bandar Rendah Karbon 2030 34 - 36
Bab 5: Perancangan Dan Inisiatif Bandaraya Ipoh Ke Arah Bandar Rendah Karbon 37 - 60
Bab 6: Strategi Dan Pelan Tindakan 61 - 144
Bab 7: Penilaian Karbon 145 - 163
Bab 8: Ultra Low Emissions Zone (ULEZ) 164 - 188
Bab 9: Pengurusan Dan Pelaksanaan Bandar Rendah Karbon Di Peringkat MBI 189 - 199

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 3

PENAFIAN :

Bahan-bahan dalam dokumen ini disediakan sebagai perkhidmatan kepada
Majlis Bandaraya Ipoh. Melainkan dinyatakan sebaliknya, hak cipta dan hak
harta intelektual lain dalam apa-apa bahan yang disediakan hendaklah kekal
sebagai harta Universiti Teknologi Mara.
Bahan dalam dokumen ini termasuk teks dan imej tidak boleh dicetak, disalin,
diterbitkan, diterbitkan semula, dimuat turun, diposkan, dipamerkan, diubah
suai, digunakan semula, disiarkan atau dihantar dalam apa cara sekalipun,
kecuali oleh Majlis Bandaraya Ipoh sama ada untuk kegunaan sendiri bukan
komersial. Kebenaran untuk apa-apa jenis penggunaan yang lain mesti
diperolehi daripada Universiti Teknologi Mara.Penyediaan dokumen ini disokong
oleh Majlis Bandaraya Ipoh.

Kata-kata Aluan
DATUK BANDAR IPOH

Majlis Bandaraya lpoh (MBI) berhasrat menjadikan lpoh sebagai Bandaraya Rendah Karbon selaras
dengan aspirasi Kerajaan Malaysia yang ingin melihat kesemua 154 Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)
diseluruh Malaysia melaksanakan inisiatif kearah bandaraya rendah karbon. Matlamat utama inisiatif
ini adalah untuk mengurangkan intensiti pelepasan karbon diseluruh negara selaras dengan komitmen
kerajaan untuk mengurangkan pelepasan gas rumah hijau sebanyak 45% menjelang tahun 2030.
Selaras dengan itu, penyediaan Pelan Tindakan Ipoh ke arah Bandaraya Rendah Karbon 2030 akan
menentukan strategi pelaksanaan dan sasaran MBI di dalam mencapai pengiktirafan sebagai sebuah
Bandaraya Rendah Karbon tercapai.

Saya ingin merakamkan setinggi penghargaan kepada penyelidik-penyelidik dari Pengajian
Kejuruteraan Awam (PKA) dan Cawangan UiTM Kampus Sri lskandar Perak kerana telah berjaya
menghasilkan Pelan Tindakan ini dan membantu dalam pengukuran keberkesanan pelan-pelan
tindakan.

Semoga pembangunan Pelan Tindakan melalui kerjasama antara MBI dengan UiTM akan dapat
meningkatkan pemahaman khususnya warga lpoh di dalam menjayakan inisiatif untuk merealisasikan
hasrat bagi menjadikan lpoh sebagai Bandaraya Rendah Karbon menjelang 2030. Kerjasama ilmiah
di antara UiTM bagi penyediaan Pelan Tindakan ini diharapkan dapat membantu Bandaraya lpoh ke
arah mendapat pengiktirafan Bandaraya Rendah Karbon.

Hasil dari kerjasama ini juga dapat merangsang kerjasama yang lain yang boleh membawa MBI
kepada satu tahap yang cemerlang seiring dengan kemajuan bandaraya-bandaraya yang terulung
samada di dalam Malaysia dan juga di luar negara.

DATO’ RUMAIZI BIN BAHARIN @ DAUD
Datuk Bandar
Majlis Bandaraya lpoh (MBI)

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 5

JAWATANKUASA PEMBANGUNAN
PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA
RENDAH KARBON 2030

Penasihat

Dato’ Rumaizi bin Baharin@ Md Daud

Pengerusi

TPr. Haji Mohd Zainal Abdul Hamid

Penasihat Teknikal

Tuan Haji Khairul Anuar Lodin
En. Abdul Afiq Muhammad
Ir. Ridza’uddin Mohd Radzi

Ketua Editor

Prof. Dr. Zakiah Ahmad
Prof. Dato’ Dr. Abdullah Mohamad Said
Prof. Dr. Hamidah Mohd Saman
Ts. Dr. Nur Kamaliah Mustaffa
Dr. Sakhiah Abdul Kudus
Dr Zadariana Jamil@Osman

Editor

Ir. Muhamad Fuad Shukor
Gs. Dr. Nor Hisham Md Saman
Dr. Marfiah Abd. Wahid
Assoc. Prof. Dr. Norashikin Ahmad Kamal
Ts. Dr Adiza Jamadin
Dr. Muhamad Ferdhaus Sazali
En. Mohd Roswodi Mat Zin

6 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

RINGKASAN EKSEKUTIF
Pelan Tindakan Ipoh ke Arah Bandaraya Rendah Karbon 2030 mengandungi sembilan (9) Bab

Bab 1 yang diringkaskan seperti berikut:

mengandungi Pengenalan mengenai Pelan Tindakan Ipoh kearah Bandaraya Rendah Karbon yang merumuskan objektif,
matlamat dan ringkasan keseluruhan Laporan Tindakan ini.

Bab 2

memfokuskan mengenai Profil Bandaraya Ipoh yang merangkumi lokasi Bandaraya Ipoh dan lokasi kawasan kajian iaitu Blok
Perancangan (BP 1), aksesibiliti dan perhubungan di Ipoh, populasi dan fizikaliti Ipoh, taburan guna tanah, ekonomi utama dan
infrastruktur utama di Ipoh.

Bab 3

memperincikan Konsep Bandar Rendah Karbon dengan menggariskan agenda dan dasar di peringkat global, nasional dan
negeri yang berkaitan dengan pembangunan bandar rendah karbon. Bab ini juga menerangkan mengenai konsep dan kriteria
bandar rendah karbon menggunakan Low Carbon Cities Framework (LCCF) yang dibangunkan oleh Ministry of Energy, Green
Technology and Water Malaysia (KeTTHA) bersama Green Tech Malaysia sebagai asas panduan bagi merangka strategi dan
pelan tindakan Ipoh ke arah Bandaraya Rendah Karbon 2030.

Bab 4

memfokuskan penetapan sasaran Ipoh ke arah Bandaraya Rendah Karbon 2030 dengan menetapkan Visi, Misi dan Matlamat
Ipoh kearah Bandaraya Rendah Karbon seterusnya memperincikan keperluan Bandaraya Ipoh kearah bandar rendah karbon.

Bab 5

menganalisa inisiatif rendah karbon yang telah dilaksanakan atau dirancang di Ipoh bagi membolehkan perancangan strategi
dan pelan tindakan bagi mengukuhkan inisiatif sedia ada dapat digariskan untuk mencapai matlamat Ipoh ke arah Bandaraya
Rendah Karbon 2030.

Bab 6

menggariskan Strategi dan Pelan Tindakan yang diperlukan bagi menyumbang kepada pengurangan karbon di Bandaraya
Ipoh kearah pencapaian matlamat menjadikan Ipoh sebagai Bandaraya Rendah Karbon 2030. Perangkaan Pelan Tindakan ini
memfokuskan 20 Strategi, 41 Pelan Tindakan Utama, 95 Sub Tindakan dan 31 Sasaran bagi empat (4) kriteria iaitu Persekitaran
Bandar (UE), Pengangkutan Bandar (UT), Infrastruktur Bandar (UI) dan Bangunan (B).

Bab 7

memfokuskan kepada penilaian tahap pelepasan karbon di kawasan kajian yang dilakukan berdasarkan tiga (3) tahap penilaian
iaitu tahap garis dasar (baseline), tahap semasa (Business as Usual) dan pengunjuran pengurangan karbon sehingga tahun 2030
berdasarkan lima (5) bahagian utama iaitu tenaga (energy), air (water), pengangkutan (mobility), sisa (waste) dan kehijauan
(greenery).

Bab 8

Pembangunan Strategi dan Pelan Tindakan Khas bagi Ultra Low Emission Zone (ULEZ) di Bandaraya Ipoh kearah pencapaian
matlamat menjadikan ULEZ sebagai Zon Rendah Karbon pada 2023

Bab 9

Cadangan pengurusan dan pelaksanaan bandar rendah karbon merangkumi struktur organisasi, fungsi dan strategi khas di
peringkat MBI

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 7

1Bab

PENGENALAN

1.1 PENGENALAN LAPORAN
2.2 OBJEKTIF KAJIAN
2.3 RINGKASAN KESELURUHAN LAPORAN

1.1 PENGENALAN LAPORAN

Penyediaan Pelan Tindakan Ipoh Ke Arah Bandaraya Pelan Tindakan ini memfokuskan kepada empat (4) elemen di dalam bandaraya rendah karbon yang akan
Rendah Karbon 2030 adalah selaras dengan aspirasi menyumbang kepada pelepasan gas rumah hijau (GHG) iaitu:
Kerajaan Malaysia melalui agensi Kementerian Tenaga,
Teknologi Hijau dan Air (KeTTHA) yang menyarankan Persekitaran PENERANGAN Kriteria utama bagi penilaian Infrastruktur PENERANGAN Kriteria utama bagi penilaian
Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) diseluruh Malaysia Bandar (UE) persekitaran bandar merangkumi Bandar (UI) infrastruktur bandar merangkumi
melaksanakan inisiatif-inisiatif kearah bandar rendah pemilihan tapak, bentuk bandar, pengurusan guna tanah,
karbon. Matlamat utama inisiatif ini adalah untuk dan kehijauan bandar dan kualiti pengurusan sisa pepejal,
mengurangkan intensiti pelepasan karbon diseluruh alam sekitar. pengurusan air dan juga
negara selaras dengan komitmen kerajaan untuk pengurusan tenaga di dalam di
mengurangkan pelepasan gas rumah hijau sebanyak kawasan bandar.
45% menjelang tahun 2030.

Pada 2011, KeTTHA telah melancarkan garis panduan Pengangkutan PENERANGAN Kriteria utama yang dinilai dalam Bangunan (B) PENERANGAN Kriteria utama bagi penilaian
kerangka kerja dan sistem penilaian untuk bandar Bandar (UT) pengangkutan merangkumi bangunan terdiri dari elemen
rendah karbon, Low Carbon City Framework (LCCF) pengurangan penggunaan perancangan dan pengurusan
untuk digunakan didalam perancangan dan kenderaan persendirian di jalan tapak lestari, pengurusan
pembangunan bandar rendah karbon dan laluan utama bandar, kecekapan tenaga dan
penaiktarafan pengangkutan penggunaan tenaga boleh
Pelan Tindakan Ipoh Ke Arah Bandaraya Rendah awam, modal syif dari persendirian baharu, pengurusan sumber dan
Karbon 2030 yang dibangunkan oleh pihak Majlis kepada pengangkutan awam bahan, pengurusan kecekapan
Bandaraya Ipoh (MBI) menggariskan strategi, pelan dan penggunaan pengangkutan penggunaan air, pengurusan kualiti
tindakan dan sasaran ke arah pengiktirafan sebagai yang tidak bermotor, penggunaan persikitaran dalaman, pengurusan
sebuah Bandaraya Rendah Karbon. Perangkaan Pelan kenderaan rendah karbon, fasiliti lestari dan inovasi dalam reka
Tindakan ini merangkumi: penambahbaikan tahap servis di bentuk.
jalan penghubung, simpang dan
Pengumpulan data bagi garis dasar pembangunan transit bersepadu.
(baseline), data andaian, data Business
as Usual (BAU) pembebasan karbon di
Bandaraya Ipoh

Pengunjuran pengurangan pembebasan CO2
45% karbon sebanyak 45% menjelang 2030
CO2 di Bandaraya Ipoh 45%
2030
Pembangunan strategi dan pelan
tindakan ke arah pengurangan rendah
karbon di Bandaraya Ipoh

Pembangunan strategi dan pelan
tindakan khas bagi Super Low Carbon
Zone (SuLCaZ) di Bandaraya Ipoh

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 9

1.2 OBJEKTIF KAJIAN

Objektif Pelan Tindakan Ipoh Ke Arah Bandaraya Rendah Karbon 2030 adalah
seperti berikut:

Menyediakan strategi dan pelan tindakan bagi bandaraya Ipoh
menuju ke arah bandaraya rendah karbon 2030.

Menyediakan cadangan dan panduan berkaitan penyelesaian
masalah, isu dan cabaran untuk jangka masa perlaksanaan
quick win, jangka masa pendek, sederhana dan panjang.

Mengenalpasti tindakan yang boleh dilaksanakan oleh MBI ke
arah pengurangan pelepasan karbon dan penjimatan kos di
dalam persekitaran bandar, pengangkutan bandar, infrastruktur
bandar dan bangunan.

Mengenalpasti program yang sesuai yang boleh dilaksanakan
dalam meningkatkan kesedaran, pengetahuan dan gaya hidup
dikalangan penduduk ke arah komuniti rendah karbon.

10 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

1.3 RINGKASAN KESELURUHAN LAPORAN Bab 1: Bab 6:

Pelan tindakan ini disediakan untuk menunjukkan kaedah Pengenalan Strategi Dan Pelan Tindakan
dan proses yang digunakan sehingga terbentuknya pelan
tindakan yang relevan dan boleh dilaksanakan pada masa Pengenalan Mengenai Pelan Tindakan Ipoh Konsep Ipoh ke arah bandar Rendah
yang sama. ke arah Bandaraya Rendah Karbon. Karbon memfokuskan 20 Strategi, 41 Pelan
Tindakan Utama, 95 Sub Tindakan dan 31
Bab 2: Sasaran bagi elemen Persekitaran Bandar,
Pengangkutan Bandar, Infrastruktur Bandar
Profil Bandaraya Ipoh dan Bangunan.

Profil Bandaraya Ipoh dan profil kawasan Bab 7:
kajian di Blok Perancangan 1 (BP1).
Penilaian Karbon
Bab 3:
Penilaian pelepasan karbon semasa
Konsep Bandar Rendah dan unjuran pengurangan menjelang 2030.
Karbon
Bab 8:
Pencirian konsep dan kriteria bandar
Rendah Karbon. Ultra Low Emission Zone (ULEZ)

Bab 4: Pembangunan strategi dan pelan tindakan
khas bagi Ultra Low Emission Zone (ULEZ) di
Sasaran Ipoh Ke Arah Bandar Bandaraya Ipoh.
Rendah Karbon 2030
Bab 9:
Penetapan visi, misi dan matlamat Ipoh ke
arah Bandar Rendah Karbon. Pengurusan Dan Perlaksanaan
Bandar Rendah Karbon Di
Bab 5: Peringkat MBI

Perancangan Dan Inisiatif Cadangan pengurusan dan pelaksanaan
Bandaraya Ipoh Ke Arah bandar rendah karbon merangkumi struktur
Bandar Rendah Karbon organisasi, fungsi dan strategi khas di
peringkat MBI.
Analisa mengenai perancangan dan
pelaksanaan inisiatif ke arah Bandar Rendah
Karbon.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 11

2Bab

PROFIL KAWASAN KAJIAN

2.1 LOKASI BANDARAYA IPOH
2.2 LOKASI BLOK PERANCANGAN (BP1)
2.3 AKSESIBILITI DAN PERHUBUNGAN IPOH
2.4 POPULASI DAN FIZIKALITI IPOH
2.5 TABURAN GUNA TANAH
2.6 EKONOMI UTAMA DI IPOH
2.7 INFRASTRUKTUR UTAMA DI IPOH

2.1 LOKASI BANDARAYA IPOH

Bandaraya Ipoh terletak dalam Daerah Kinta Negeri
Perak. Ia merupakan daerah ke lima terbesar selepas
Hulu Perak, Kuala Kangsar, Larut Matang dan Selama
serta Batang Padang. Keluasan Daerah Kinta adalah
130,500 hektar atau 6.2% daripada keluasan negeri
Perak. Berdasarkan tepu bina, Kinta merupakan
daerah paling membangun.

Daerah Kinta berada di bawah Majlis Bandaraya
Ipoh (MBI) iaitu seluas 64,257 hektar atau 49%,
selebihnya di bawah Majlis Daerah Batu Gajah.
Majlis Bandaraya Ipoh bersempadan dengan Majlis
Perbandaran Kuala Kangsar (MPKK) di Utara, Majlis
Daerah Batu Gajah (MDBG) di bahagian Barat dan
Majlis Daerah Kampar (MDK) di bahagian Selatan.
Keluasan Majlis Bandaraya Ipoh (MBI) merangkumi 3
mukim iaitu sebahagian Mukim Ulu Kinta, sebahagian
Mukim Sg. Raia dan sebahagian Mukim Sg. Terap.

1 MUKIM KELUASAN HEKTAR %
Sebahagian
Mukim Ulu Kinta 62,812.37 97.75

2 MUKIM KELUASAN HEKTAR %
Sebahagian 1,363 2.12
Mukim Sg. Raia

3 MUKIM KELUASAN HEKTAR %
Sebahagian 81.36 0.13
Mukim Sg. Terap

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 13

2.2 LOKASI BLOK
PERANCANGAN (BP1)

Kawasan kajian terletak di Blok Perancangan 1-Pusat Bandar yang berkeluasan 1517.44 hektar atau 2.4 % daripada keseluruhan keluasan Kawasan MBI iaitu 64,257 hektar.
Kawasan Majlis Bandaraya Ipoh dibahagikan kepada 9 Blok Perancangan (BP) dan 44 blok perancangan kecil. Kawasan kajian pusat bandar bersempadan dengan blok
perancangan 2, 3, 5, 6 dan 7 yang juga merupakan petempatan-petempatan utama di Ipoh. Blok perancangan 8 dan 9 tidak berpenghuni merupakan Hutan Simpan
Kekal Kledang dan Bukit Kinta iaitu sebanyak 41.3 %. Formasi hutan simpan ini yang seakan glob membentuk ciri fizikal Ipoh secara keseluruhan.

BLOK KELUASAN
PERANCANGAN
BLOK PERANCANGAN KECIL HEKTAR %

BP1 1 BPK Pusat Bandar 1,517.44 2.4

BP2 7 BPK Tambun Rapat 5,438.76 8.5
Cempaka Sengat
Rokam Pulai
Ampang

BP3 6 BPK Tanjung Perpaduan 7,511.80 11.7
Bandar Baru Putra Kepayang
Bercham Taman Ipoh

BP4 6 BPK Chepor Klebang 12,093.52 18.8
Chemor Meru
Kinding Khantan

BP5 7 BPK Tawas Lang 3,348.67 5.2
Tasek Pari
Jelapang Manjoi
Silibin

BP6 9 BPK Rishah Merah 3,635.19 5.7
Pertama Lahat
Buntong Menglembu
Falim Johan
Kledang

BP7 6 BPK Temiang Lapangan 4,132.04 6.4
Pasir Pengkalan
Pinji Changkat

BP8 1 BPK Hutan Simpan Kledang 7,472.17 11.6

BP9 1 BPK Hutan Simpan Bukit Kinta 19,107.41 29.7

9 BP 44 BPK 64,257

Sumber: Kajian RancanganTempatan Majlis Bandaraya Ipoh 2035 (Penggantian)

14 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

2.3 AKSESIBILITI DAN Lebuhraya Utara-Selatan dan boleh memilih susur keluar ke Ipoh daripada 5 susur keluar iaitu
PERHUBUNGAN IPOH Simpang Pulai, Tambun, Ipoh (Selatan), Ipoh (Utara) dan Jelapang -Jalan persekutuan - Jalan
umum yang menghubungkan Bandaraya Ipoh dengan pekan-pekan sekitarnya dan juga negeri-
Lokasi Ipoh memberikan kelebihan perhubungan negeri lain.
yang strategik iaitu di Laluan Lebuhraya Utara Selatan
dan laluan keretapi sebagai stesen rel penumpang Stesen keretapi Ipoh dioperasikan oleh Keretapi Tanah Melayu (KTM) dan ianya terletak di Pekan
di Stesen KTM Ipoh. Akses ini telah mempercepatkan Lama. Ia berfungsi sebagai terminal kereta api utama untuk negeri di bawah Keretapi Tanah
jarak perhubungan antara kawasan kajian dengan Melayu yang juga menawarkan perkhidmatan KTM ETS, serta mengendalikan kereta api biasa.
negeri-negeri di Utara seperti Pulau Pinang dan di Terdapat 9 trek iaitu 4 landasan elektrik dimana 3 adalah trek elektrik dan 1 trek biasa manakala 6
Selatan seperti Kuala Lumpur. trek lain digunakan untuk kereta api kargo.Perkhidmatan ETS ini menghubungkan Bandaraya Ipoh
dengan beberapa bandar lain iaitu Padang Besar, Gemas, Butterworth dan KL Sentral.

Dua terminal stesen bas di Ipoh iaitu Terminal Amanjaya yang terletak di Meru Raya Ipoh dan
Terminal bas Medan Kidd yang terletak di Jalan Tun Abdul Razak, Ipoh.

Lapangan Terbang Sultan Azlan Shah memberikan perhubungan udara di Ipoh dimana memberi
hubungan wilayah tempatan antara Ipoh dan Johor Bharu manakala bagi perhubungan
antarabangsa adalah Ipoh-Singapura, Ipoh-China serta Ipoh-Indonesia.

Bagi perkhidmatan bas, terdapat tiga perkhidmatan yang ditawarkan iaitu perkhidmatan bas ekspres,
perkhimatan bas henti-henti, perkhidmatan bas antara bandar.

Pusat bandar dihubungkan dengan laluan persekutuan dan negeri yang menjadi akses masuk dan keluar utama.
Beberapa akses utama yang menjadi penghubung pusat bandar dengan kawasan dan daerah sekitar seperti:
o Jalan Sultan Azlan Shah
o Jalan Raja Dr. Nazrin Shah
o Jalan Pasir Puteh
o Jalan Lahat
o Jalan Kuala Kangsar

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 15

2.4 POPULASI DAN FIZIKALITI IPOH BLOK PERANCANGAN UNJURAN PENDUDUK
2020 2025 2030 2035

Kinta dibentuk oleh hutan BP1 Pusat Bandar 154,069 162,915 172,746 183,865

simpan kekal dengan bukit batu Tambun, Rapat, Cempaka, Rokam,
Ampang, Sengat, Pulai
Melayu Cina kapur yang keseluruhannya BP2 93,314 100,032 107,233 115,273
38% 44.1% adalah rata termasuk Kawasan

pusat bandar. Sekitar pusat BP3 Tanjung, Bandar Putra, Perpaduan, 148,735 159,442 170,920 183,665
Berham, Kepayang, Taman Ipoh
India bandar terdapat Gunung
14.1% Panjang, Gunung Rotan Segar, BP4 Chepor, Chemor, Kinding, Klebang, 87,448 93,719 100,205 103,042
Gunung Gunting, Gunung Lang Meru, Khantan

dan Gunung Cheroh yang Tawas, Tasek, Jelapang, Silibin, Lang,
Pari, Manjoi
membentuk persekitaran tapak. Terdapat tiga batang BP5 168,761 178,899 190,206 202,964

sungai yang membentuk tapak iaitu Sungai Kinta Rishah, Pertama, Buntong, Falim, 49.6% 50.4%
BP6 Kledang, Merah, Lahat, Menglembu,
sebagai sungai utama. Sungai Pinji dan Sungai Senam 91,167 96,722 102,615 114,320
Johan
adalah anak sungai. Kinta di diami oleh 771,800 orang

bagi tahun 2019. Berdasarkan jantina 49.6 % adalah 771,800

perempuan dan 50.4 peratus adalah lelaki. Pecahan BP7 Temiang, Pasir, Pinji, Lapangan, 43,705 47,160 50,034 49,539 orang pada tahun
Pengkalan, Changkat
penduduk mengikut etnik pula Melayu sebanyak 38 %, 2019

Cina adalah sebanyak 44.1 %, India 14.1 % dan lain-lain BP8 Hutan Simpan Kledang 0000

sebanyak 3.8 %. BP9 Hutan Simpan Bukit Kinta 0000

Berdasarkan kepada JUMLAH 787,200 838,887 893,968 952,666

kumpulan umur 0 hingga 14 Sumber: Kajian RancanganTempatan Majlis Bandaraya Ipoh 2035 (Penggantian)

tahun adalah sebanyak 23.3%.

0-14 15-64 15 hingga 64 tahun sebanyak GUNUNG G GUNUNG
23.3% 69% 69% dan warga emas iaitu CHEROH GUNTING
60 tahun ke atas sebanyak SUNGAI PADANG GUNUNG
KINTA IPOH LANG BP 7 GUNUNG
ROTAN SEGAR
60+ 12.4%. Penduduk mengikut BP 5 SUNGAI SENAM
12.4% GUNUNG
Blok Perancangan (BP) yang SUNGAI TAMAN DR BP 1 PANJANG
diunjurkan, menunjukkan KINTA UTC
KAMPUNG
kawasan kajian iaitu Blok KUCHAI

Perancangan 1 (BP1) adalah yang kedua padat

selepas Blok Perancangan 5 (BP5) iaitu Tawas, Tasek,

Jelapang, Silibin, Lang, Pari, Manjoi yang menerima

limpahan pembangunan pusat bandar.

BP 2

BP 7 SUNGAI
PINJI

16 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

2.5 TABURAN GUNA TANAH PERUMAHAN INSTITUSI DAN KEMUDAHAN INFRASTUKTUR DAN UTILITI
MASYARAKAT
Keluasan keseluruhan kawasan kajian di Bandaraya Keluasan Hektar : 357.57 Keluasan Hektar : 368.71 Keluasan Hektar : 3.24
Ipoh adalah 1517.44 hektar atau 3749.67 ekar. Peratus : 24.3
Gunatanah terbesar dalam kawasan kajian adalah Peratus : 23.56 % Peratus : 0.21 %
Institusi dan Kemudahan Masyarakat sebanyak 368.71
hektar atau 24.3%, diikuti Perumahan sebanyak 357.57 KOMERSIAL TANAH LAPANG DAN BADAN AIR
hektar atau 23.56%, Pengangkutan 308.02 hektar atau REKREASI
20.3%, Tanah Lapang dan Rekreasi 265.91 hektar atau Keluasan Hektar : 206.64 Keluasan Hektar : 7.01
17.52%, Komersil sebanyak 206.64 atau 13.62%. Lain- Keluasan Hektar : 168.31
lain guna tanah adalah kurang daripada 10 peratus. Peratus : 13.62 % Peratus : 0.46 %
Peratus : 11.09 %

INDUSTRI PENGANGKUTAN TANAH KOSONG

Keluasan Hektar : 0.34 Keluasan Hektar : 308.02 Keluasan Hektar : 97.6

Peratus : 0.02 % Peratus : 20.3 % Peratus : 6.43 %

Jumlah Gunatanah : 1517.44 Hektar

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH 17
BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

2.6 EKONOMI UTAMA DI IPOH Kawasan
Ekonomi Komersial
Komponen ekonomi utama Bandaraya Ipoh ialah
dari segi komersial, industri dan pelancongan. Aktiviti komersial adalah bertumpukan
Ketiga komponen ekonomi utama di Ipoh ini bakal kepada kawasan perniagaan yang
memberi anjakan kepada kedudukan ekonomi tertumpu dan membangun di sepanjang
dan dapat memastikan penjanaan pendapatan jalan utama iaitu Jalan Persekutuan
yang berterusan, stabil, kukuh dan berdaya tahan yang menjadi tulang belakang kepada
kepada penduduk tempatan. Tumpuan ekonomi di pembangunan pusat petempatan di
kawasan kajian di Pusat Bandaraya Ipoh merangkumi sekitar kawasan kajian.
tumpuan ekonomi komersial dan tumpuan ekonomi
pelancongan Sebanyak 31.46 % keluasan kawasan
komersial paling utama adalah di Blok
Perancangan 1 (BP1) dimana aktiviti
komersial berasaskan runcit, makanan
dan minuman dan perkhidmatan peribadi
dan isi rumah.

Kawasan
Ekonomi Pelancongan

Bandaraya Ipoh menjadi tumpuan
pelancongan dimana konsep reka bentuk
bandar ialah pusat pelancongan warisan.

Ekonomi pelancongan yang mempunyai
potensi yang besar adalah seperti
pelancongan komersial yang berteraskan
pelancongan beli belah, taman tema dan
juga makanan.

Sumber: Kajian Rancangan Tempatan Majlis Bandaraya Ipoh 2035 (Penggantian)

18 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

2.7 INFRASTRUKTUR UTAMA DI IPOH

Secara keseluruhan Ipoh mempunyai kemudahan
infrastruktur seperti bekalan eletrik, sistem
telekomunikasi dan ICT, bekalan air dan gas. Di
Kawasan kajian terdapat 11 buah Pencawang
Pembahagian Utama (PPU) yang membekalkan
elektrik dengan lebih penawaran pada masa
hadapan sebanyak 78 peratus.
Dari segi perkhidmatan telekomunikasi terdapat
17 stesen ibu sawat telefon talian tetap dengan
kapasiti talian berjumlah 425,237 pada tahun 2016
di keseluruhan Daerah Kinta termasuklah Kawasan
kajian. Terdapat 7 buah ibu sawat Jalur Lebar
Kelajuan Tinggi (High Speed Broadband (HSBB)).
Selain itu terdapat 4 buah loji rawatan air yang
membekalkan air & jumlah Kawasan tadahan air
9,209.26 km persegi. Lebihan Kapasiti bekalan air
adalah sebanyak 197.76 juta liter sehari.

197.76

jsuethaalirti.er

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 19

3Bab

KONSEP
BANDAR RENDAH KARBON

3.1 ASPIRASI BANDAR RENDAH KARBON
3.2 AGENDA GLOBAL DAN DASAR NASIONAL
BANDAR RENDAH KARBON
3.3 KRITERIA RANGKA KERJA BANDARAYA
RENDAH KARBON (LCCF)
3.4 KRITERIA CABARAN BANDAR RENDAH
KARBON 2030 (LCC CHALLENGE 2030)
3.5 CIRI-CIRI BANDAR RENDAH KARBON
3.6 KEPERLUAN PENYEDIAAN PELAN TINDAKAN
BANDAR RENDAH KARBON

20 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

3.1 ASPIRASI BANDAR RENDAH KARBON

Bandar Rendah Karbon merupakan satu konsep bandar yang mendorong kepada solusi pengurangan pembebasan karbon bagi mengatasi masalah perubahan
iklim global dan memastikan pembangunan mampan dan pemuliharaan alam sekitar yang lestari untuk generasi akan datang.

KOMITMEN BAGI MENGATASI KESAN MALAYSIAN
PERUBAHAN IKLIM MELALUI PENGURANGAN KARBON INSTITUTE
OF PLANNERS

2021 2017 2015 2009 2017-COP 23 2014 2011 2011- LCCF
Melalui Conference of Parties (COP23) Malaysia melaporkan komitmen bagi Kementerian Tenaga, Teknologi Hijau dan Air (KeTTHA)
mencapai matlamat yang sama dengan sasaran yang ditetapkan di COP21 memperkenalkan sistem berasaskan prestasi yang dikenali sebagai
2009 - NGTP Low Carbon Cities Framework (LCCF) sebagai panduan kepada
Kerajaan Malaysia telah melancarkan National Green Technology Policy Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) bagi melaksanakan bandar rendah
(NGTP) pada 2009 bertujuan mempercepatkan ekonomi negara dan karbon
mempromosikan pembangunan lestari
2014 – UNCS
2015 – COP21 Malaysia mengulangi komitmen di dalam
Pada Conference of Parties (COP21) Malaysia telah mengurangkan pelepasan karbon kepada KDNK sebanyak
memperbaharui ikrar untuk mengurangkan intensiti pelepasan karbon 40% per kapita pada 2020 di United Nation Climate Summit
daripada KDNK sebanyak 45% iaitu 35% secara sukarela dan tambahan
10% secara bersyarat menjelang 2030
2015 – SDG
Malaysia mengadaptasi Agenda Pembangunan Lestari 2030 (2030
Agenda) di United Nations General Assembly di New York pada 2015. Ini
adalah komitmen global ke arah pembangunan yang lestari, berdaya
tahan dan inklusif, dengan menetapkan 17 Sustainable Development
Goals (SDGs)

2017-COP 23 2020 2018- GTALCC
Melalui Conference of Parties (COP23) Malaysia 2018 Green Technology Application for the Development of Low Carbon Cities (GTALCC)
melaporkan komitmen bagi mencapai matlamat yang merupakan projek pelaksanaan inisiatif rendah karbon di bandar-bandar Malaysia
sama dengan sasaran yang ditetapkan menggunakan pendekatan bersepadu
di COP21
2021 – RANCANGAN MALAYSIA KE-12 2019 2019- LCC2030 Challenge
2021- PELAN TINDAKAN IPOH RMK-12 menyasarkan kewujudan 200 Low Carbon Cities 2030 Challenge
KE ARAH BANDARAYA RENDAH kawasan zon rendah karbon di seluruh (LCC2030C) merupakan inisiatif untuk
KARBON 2030 negara menjelang 2030 mempercepatkan transformasi
Majlis Bandaraya Ipoh (MBI) telah bandar-bandar di Malaysia ke arah
menyediakan Pelan Tindakan Ipoh bandar karbon rendah dalam
Ke Arah Bandaraya Rendah mengurangkan pelepasan gas rumah
Karbon 2030 bagi mencapai hijau sebanyak 45% menjelang tahun 2030
sasaran dan pengiktirafan Ipoh
Bandaraya Rendah Karbon
menjelang tahun 2030

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 21

3.2 AGENDA GLOBAL DAN DASAR NASIONAL BANDAR RENDAH KARBON sehari.

Pembangunan bandar rendah karbon di Malaysia adalah selari dengan agenda dan dasar yang telah digariskan di peringkat global, nasional dan negeri.

PERINGKAT GLOBAL

Sustainable Development Goals (SDGs)

Sumber: www.un.org 11 MATLAMAT SDGS Matlamat 9
Industri, Inovasi dan Infrastruktur
Sustainable Development Goals (SDGs) Matlamat 3
• Mula dilaksanakan pada tahun 2015 dengan Kehidupan Sihat dan Kesejahteraan Matlamat 10
penetapan 17 SDGs untuk dicapai menjelang Mengurangkan Ketidaksamaan
tahun 2030. Matlamat 4
• Sebelas (11) matlamat daripada 17 SDGs Pendidikan Berkualiti dan Inklusif Matlamat 11
adalah berkaitan dengan pembangunan Bandar dan Komuniti Mampan
bandar rendah karbon. Matlamat 5
Kesaksamaan Gender Matlamat 12
Pengeluaran dan Penggunaan yang Mampan
Matlamat 6
Sumber Air Bersih dan Kebersihan Matlamat 13
Perubahan Iklim
Matlamat 7
Sumber Tenaga Bersih dan Berpatutan

Matlamat 8
Tenaga Kerja Produktif dan
Pertumbuhan Ekonomi

22 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Agenda Perbandaran Baharu (New Urban Agenda (NUA)

• New Urban Agenda (NUA) telah dimanfaatkan dalam
persidangan United Nation, Housing and Sustainable
Urban Development (Habitat III) di Quito, Ecuador pada
2016.
• Dokumen ini memfokuskan garis panduan dan prinsip
untuk perancangan, pembinaan, pembangunan,
pengurusan, dan penambahbaikan di kawasan bandar.
• New Urban Agenda adalah kerangka tindakan yang akan
memandu urbanisasi lestari di dalam dekad akan datang.

PENGANGKUTAN TENAGA

• Sistem Bas • Bangunan Cekap Tenaga
• Sistem Rel • Pengangkutan Awam
• Laluan Basikal
• Jaringan Pejalan Kaki Rendah Karbon

BANGUNAN INFRASTRUKTUR & TEKNOLOGI DIGITAL

• Indeks bangunan hijau (GBI) • Sistem Pengurusan
Maklumat Pengangkutan
Bersepadu (ITIS)

SISA PERSEKITARAN

• Program Reduce Reuse • Ruang Terbuka
Recycle Renewable • Penanaman Pokok
Rethinking (5R) • Vertical Garden
• Taman Komuniti
AIR • Pemuliharaan Hutan
Sungai dan Kehidupan
Sumber: architecturemalaysia.com
•• Sistem Penuaian Air Hujan
(SPAH)

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 23

Dasar Perbandaran Negara Ke-2 (DPN2) PERINGKAT NASIONAL

Rancangan Fizikal Negara Ketiga (RFN Ke-3)

• Dasar Perbandaran Ke-2 (DPN2) 2016-2025 Matlamat RFN Ke-3 adalah untuk mencapai negara yang berdaya
menggariskan prinsip, strategi dan tindakan tahan dan berdaya huni bagi memastikan pertumbuhan yang
pelaksanaan bagi perancangan dan mampan bagi tempoh perancangan jangka pendek dan jangka
pembangunan bandar yang mampan dengan panjang pasca sehingga tahun 2040 bagi memastikan
memberi tumpuan kepada keseimbangan pertumbuhan yang berterusan, progresif dan dinamik.
pembangunan fizikal, alam sekitar, sosial dan
ekonomi negara. TERAS 2 - KEMAMPANAN SPATIAL DAN DAYA TAHAN TERHADAP
PERUBAHAN IKLIM (KD)
• DPN2 menggariskan penggunaan tenaga yang
lebih cekap dan mampan serta rendah karbon
melalui lima (5) strategi.

1 STRATEGI 1 KD1 KD2 KD3

Peningkatan penglibatan dalam skim akreditasi bangunan hijau Pengurusan Perancangan Bandar Rendah
dan bandar rendah karbon Mampan Guna Tanah Karbon dan
Infrastruktur
2 STRATEGI 2 Sumber Asli, Holistik Mampan
Sumber
Pengurangan intensiti karbon melalui pengurangan penggunaan
tenaga dan air di dalam bangunan Makanan dan
Sumber Warisan

3 STRATEGI 3
Penggunaan sumber Tenaga Boleh Baharu (TBB)

4 STRATEGI 4

Pembangunan mobiliti bandar yang berorientasikan pejalan kaki,
berbasikal dan pengangkutan awam

5 STRATEGI 5
Pengurangan pengeluaran karbon dari kenderaan bermotor

24 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Green Technology Master Plan Malaysia

• Green Technology Master Plan Malaysia 2017 – 2030
menggariskan rangka kerja strategik pembangunan
teknologi hijau di Malaysia dengan mengurangkan
penggunaan karbon dan pengurusan sumber yang
cekap.

• Pelan ini memfokuskan kepada enam (6) sektor utama.

ENAM SEKTOR UTAMA.

SEKTOR TENAGA
Penggunaan tenaga daripada kepelbagaian sumber dan penggunaan
teknologi dengan menyasarkan penggunaan tenaga yang boleh diperbaharui
sebanyak 30% dan kecekapan tenaga sebanyak 15% menjelang 2030

SEKTOR PERINDUSTRIAN
Mewujudkan green industry dengan mempromosikan kecekapan tenaga dan
mengadaptasikan greener manufacturing processes bagi mengurangkan
penggunaan air dan bahan mentah serta mengurangkan pencemaran

SEKTOR PENGANGKUTAN

Memberi tumpuan kepada penggunaan teknologi pengangkutan baru yang
mengurangkan pelepasan karbon dan meningkatkan kecekapan tenaga
seperti kenderaan cekap tenaga (EEV), meningkatkan permintaan dan
penggunaan pengangkutan awam dan mod pengangkutan yang pelbagai
bagi memberi pilihan mobiliti kepada pengguna

SEKTOR BANGUNAN

Kelestarian pembinaan dan bangunan melalui rekabentuk, bahan binaan
dan penilaian bangunan hijau bagi merealisasikan penurunan penggunaan
tenaga pilihan mobiliti kepada pengguna

SEKTOR SISA PEPEJAL 25

Mengurangkan penjanaan sampah per kapita dan mengubah sampah
menjadi sumber ekonomi melalui pemulihan sisa dan penukaran kepada
tenaga

SEKTOR AIR

Mengatasi masalah non-revenue water (NRW) dengan mensasarkan 20%
pada tahun 2030, pelaksanaan Sistem Penuaian Air Hujan (SPAH) di kawasan
bandar, kitar semula air, meningkatkan kadar pengambilan air tawar sebagai
sumber air sebanyak 15%.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Dasar Perubahan Iklim Negara (National Policy on Climate Change)

• Dasar Perubahan Iklim Negara berperanan sebagai
rangka kerja untuk menggerakkan serta memberikan
panduan kepada agensi kerajaan, industri, komuniti
serta pihak berkepentingan dalam menghadapi
cabaran perubahan iklim secara holistik.
• Dasar Perubahan Iklim Negara dijadikan panduan
dalam mengintegrasikan isu perubahan iklim dalam
perancangan dan pelaksanaan program
pembangunan dan proses membuat keputusan,
menggalakkan pertumbuhan ekonomi secara lestari dan
pembangunan insan, serta pemuliharaan alam sekitar.

Dasar Teknologi Hijau Negara (National Green Technology Policy)

Dasar Teknologi Hijau Negara mempunyai matlamat untuk
menyediakan hala tuju dan motivasi untuk rakyat Malaysia
terus menikmati kualiti kehidupan yang baik dan
persekitaran yang sihat berteraskan lima (5) Teras Strategik
berikut;
1) Mengukuhkan kerangka institusi
2) Menyediakan persekitaran pembangunan teknologi
hijau yang kondusif
3) Memperkukuh pembangunan modal insan dalam
teknologi hijau
4) Penggiatan penyelidikan dan inovasi
teknologi hijau
5) Promosi dan kesedaran awam

26 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Low Carbon Cities Framework (LCCF)

• Rangka LCCF digunakan oleh semua pihak
berkepentingan terutamanya pihak berkuasa tempatan
(PBT) sebagai rujukan bagi mengukur kesan
pembangunan di bandar dari segi pelepasan dan
pengurangan karbon.
• LCCF merupakan kerangka dan sistem penilaian untuk
membimbing, menilai pembangunan bandar dan
menyokong pembangunan secara holistik di Malaysia
• LCCF digunakan sebagai rujukan utama oleh pihak MBI
untuk menyediakan Pelan Tindakan Ipoh Ke Arah
Bandaraya Rendah Karbon 2030 dalam mencapai
sasaran dan pengiktirafan Bandaraya Rendah Karbon
menjelang tahun 2030.

National Low Carbon Cities Masterplan (NLCCM)

National Low Carbon Cities Masterplan (NLCCM)
mendefinisikan Bandar Rendah Karbon sebagai bandar
yang menerapkan strategi rendah karbon untuk memenuhi
keperluan persekitaran, sosial dan ekonomi. Tiga (3)
elemen utama yang difokuskan adalah mengukur,
mengurus dan mengurangkan pelepasan Greenhouse gas
(GHG) di dalam semua sector di bandar.
Majlis Bandaraya Ipoh termasuk dalam kategori Kumpulan
2 daripada 33 pihak berkuasa tempatan dan wilayah telah
dipilih bagi membangunkan bandar rendah karbon.

2021 & 2022KUMPULAN 12026 2050
KUMPULAN 2
Bandar-bandar KUMPULAN 3Bandar-bandarBandar-bandar
dari Kumpulan 1 dari Kumpulan dari Kumpulan
mensasarkan 2 mensasarkan 3 mensasarkan
pengurangan pengurangan pengurangan
pelepasan pelepasan pelepasan
karbon karbon karbon
sebanyak 33% sebanyak 33% sebanyak 66%
menjelang 2030 menjelang menjelang
2035 2060

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 27

PERINGKAT NEGERI

Rancangan Struktur Negeri Perak 2040

• Rancangan Struktur Negeri (RSN) Perak menye diakan
pelan rancangan pembangunan inklusif bagi menjadikan
negeri Perak sebagai negeri berdaya saing, berdaya huni
dan berpendapatan tinggi menjelang 2040.
• Terdapat empat (4) teras pembangunan utama yang
difokuskan di dalam pembangunan RSN Perak.

TERAS PEMBANGUNAN

TERAS 1 TERAS 2 TERAS 3 TERAS 4

Pemeliharaan Peningkatan Nilai Penyediaan Memartabatkan
Persekitaran Tambah dan Kemudahsampaian Khazanah

Mampan Produtiviti Ekonomi Tinggi dan Semula jadi dan
dan Komuniti Berasaskan Sumber Infrastruktur Efisien Warisan Negeri

Sejahtera Tempatan dan 4 Perak
Semula Jadi
5 Dasar 4
11 Perancangan
Dasar Dasar Dasar
Perancangan Perancangan Perancangan

21 28 15 6
Strategi Strategi Strategi Strategi
Pelaksanaan Pelaksanaan Pelaksanaan Pelaksanaan

Teras Pembangunan Rancangan Struktur Negeri (RSN) Perak 2040

28 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

2) Kajian Rancangan Tempatan Majlis Bandaraya Ipoh 2035 (Penggantian)

• Kajian Rancangan Tempatan Majlis Bandaraya Ipoh 2035
(Penggantian) dijadikan panduan di dalam
membangunkan Pelan Tindakan Ipoh Ke Arah Bandaraya
Rendah Karbon 2030.

• Kajian Rancangan Tempatan Majlis Bandaraya Ipoh 2035
(Penggantian) yang menggantikan Rancangan
Tempatan Ipoh 2020 memfokuskan keperluan penyediaan
kemudahan sosial, utiliti dan infrastruktur serta menyusun
semula halatuju pembangunan keseluruhan Bandaraya
Ipoh yang seimbang dengan pembangunan yang
sedang dan akan berjalan.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 29

3.3 K(LRCCITCEHRAILALECNAGBE A20R3A0N) BANDAR RENDAH KARBON 2030

Pada 2019, Kementerian Tenaga, Teknologi Hijau dan Air melalui Malaysian
Green Technology and Climate Change (MGTC) telah menganjurkan Cabaran
Bandar Rendah Karbon (LCC2030 Challenge) sebagai inisiatif baharu bagi
menyasarkan proses transformasi bandar-bandar di Malaysia ke arah bandar
rendah karbon.

LCC2030 Challenge adalah satu program pengiktirafan pelepasan karbon
daripada lima komponen iaitu tenaga, air, sisa, mobiliti dan kehijauan yang
menggunakan LCCF sebagai panduan utama.

Matlamat LCC2030 Challenge adalah untuk mengurangkan intensiti pelepasan
karbon keseluruhan dari bandar di seluruh negara selaras dengan komitmen
negara untuk mengurangkan pelepasan Greenhouse gas (GHG) sebanyak 45%
menjelang tahun 2030.

Cabaran Bandar Rendah Karbon 2030 (LCC2030Challenge) (MGTC, 2019)

30 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

3.4 KRITERIA LOW CARBON CITIES FRAMEWORK (LCCF)

Low Carbon Cities Framework (LCCF) merupakan garis panduan utama
kepada Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) untuk mentransformasikan
bandaraya-bandaraya di Malaysia ke arah bandar rendah karbon.

LCCF memfokuskan empat (4) kriteria utama iaitu Persekitaran Bandar
(UE), Pengangkutan Bandar (UT), Infrastruktur Bandar (UI) dan Bangunan
(B).

Setiap kriteria utama ini disokong dengan ciri-ciri bandar rendah karbon
yang bersesuaian dengan cabaran perbandaran agar dapat diaplikasikan
bagi mengukur pencapaian pengurangan pembebasan karbon melalui
performance-based system oleh Pihak Berkuasa Tempatan (PBT).

ELEMEN UTAMA

PERSEKITARAN PENGANGKUTAN INFRASTRUKTUR BANGUNAN
BANDAR BANDAR BANDAR - Sistem
Pengurusan
- Pemilihan Tapak - Pengurangan - Penyediaan Tenaga Lestari
- Bentuk Bandar Penggunaan Infrastruktur - Bangunan
- Kehijauan Bandar Kenderaan - Sisa Rendah Karbon
dan Kualiti Alam Persendirian - Tenaga
Sekitar - Pengangkutan - Pengurusan Air
Awam
- Pertukaran Mod
dari Kenderaan
Persendirian
kepada
Pengangkutan
Awam
- Penggunaan
Kenderaan
Rendah Karbon
- Penambahbaikan
kepada Servis di
Jalan
- Pembangunan
Transit Bersepadu

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 31

3.5 CIRI-CIRI BANDAR RENDAH KARBON AIR MOBILITI
Meningkatkan Meningkatkan
INISIATIF BANDAR RENDAH KARBON kecekapan air dan penggunaan pengangkutan
Inisiatif bandar rendah karbon bermula apabila kerajaan komited untuk menggalakkan awam, berbasikal, berjalan
menangani fenomena perubahan iklim dan mewujudkan bandar dan penggunaan kaki dan mod pengangkutan
komuniti yang mampan selari dengan matlamat SDG 11: Sustainable penuaian air hujan rendah karbon
Cities and Communities dan SDG 13 Cimate Action bagi menangani
masalah perubahan iklim kepada negara.

TENAGA KEHIJAUANN SISA
Meningkatkan Menambah bilangan Mengurangkan
kecekapan tenaga jumlah sisa yang
dan penggunaan pokok dan ruang masuk ke tapak
tenaga boleh baharu hijau di bandar pelupusan sampah

32 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

3.6 KEPERLUAN PENYEDIAAN PELAN TINDAKAN BANDAR RENDAH KARBON

STATISTIK PELEPASAN KARBON Masalah pemanasan Keperluan penyediaan Pelan Tindakan Bandar Rendah Karbon diklasifikasikan
global dan perubahan kepada empat (4) keperluan dari aspek tenaga, alam sekitar, ekonomi dan komuniti.
30.5% PENJANAAN KUASA ELEKTRIK iklim adalah merupakan
antara isu global yang Keperluan Tenaga
14.5% PENGANGKUTAN JALANRAYA mendorong kepada Tenaga adalah aspek utama mendorong kepada perkembangan
perubahan iklim yang ekonomi sesebuah negara. Keperluan tenaga di negara ini semakin
10.8% PELUPUSAN SISA PEPEJAL ekstrem dan mewujudkan intensif selaras dengan usaha negara bergerak ke arah status
pelbagai bencana alam negara maju. Justeru itu, terdapat keperluan bagi merangka dan
PELEPASAN PENGELUARAN misalnya, ribut taufan, melaksanakan strategi penggunaan tenaga dengan cekap.
DARIPADA OPERASI MINYAK kemarau dan banjir. Ini
10.2% DAN GAS jelas memberi indikasi Keperluan Alam Sekitar
bahawa pelepasan CO2 Pencemaran udara, air dan bunyi boleh menjejaskan kualiti
Malaysia telah meningkat hidup rakyat dan alam sekitar. Penyediaan Pelan Tindakan
selari dengan kadar Bandar Rendah Karbon perlu bagi merancang strategi dengan
pembangunan di negara penggunaan tenaga rendah karbon dalam pemuliharaan
ini. alam sekitar.

8% INDUSTRI PERKILANGAN DAN Keperluan Ekonomi
PEMBINAAN Pelan Tindakan Bandar Rendah Karbon mendorong pembangunan
ekonomi negara melalui penggunaan teknologi hijau dengan
Antara penyumbang terbesar pengeluaran gas hijau memperbaiki kualiti hidup masyarakat dan biodiversiti. Pelan tindakan
ini dapat meningkatkan pembangunan negara dengan kaedah
PELEPASAN CO2 DI MALAYSIA Data Bank Dunia pengurangan kos operasi dan peningkatan nilai aset semulajadi.
menunjukkan jumlah
2016 248,289 pelepasan karbon Keperluan Komuniti
dioksida (CO2) di Malaysia Pelan Tindakan Bandar Rendah Karbon dapat memperbaiki
2006 188,289 pada tahun 2016 adalah kualiti udara, pembebasan haba dan bunyi persekitaran. Hal
1960 48,289 sebanyak 248,289 kilotan ini boleh mengoptimumkan keselesaan dan kesihatan komuniti
iaitu mendorong kepada bandar, mengurangkan masalah infrastruktur tempatan dan
kenaikan sebanyak 60,000 meningkatkan kualiti hidup masyarakat.
kilotan dari tahun 2006
dan 200,000 kilotan dari
tahun 1960 (World Bank
2020).

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 33

4Bab

IPOH KE ARAH BANDAR RENDAH
KARBON 2030

4.1 VISI, MISI DAN MATLAMAT IPOH KE ARAH
BANDAR RENDAH KARBON
4.2 PELAN TINDAKAN BANDAR IPOH KE ARAH
RENDAH KARBON

4.1 VISI, MISI DAN MATLAMAT IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON

VISI MATLAMAT HIJAU : Mengekalkan alam sekitar semulajadi dan
kehijauan Bandaraya Ipoh menerusi pembangunan
Ipoh Bandaraya Rendah ‘Ipoh sebagai Bandaraya
Karbon dan Mampan pada Hijau, Berdaya Huni BERDAYA HUNI : Menjadikan Bandaraya
2030 dan Rendah Karbon Ipoh berdaya huni dengan mengutamakan
Menjelang 2030’ kesejahteraan rakyat ke arah gaya hidup yang
MISI lebih sihat, sejahtera dan berkualiti
CO2
Mengutamakan pembangunan RENDAH KARBON : Mengurangkan intensiti
ekonomi, fizikal dan sosio pelepasan karbon di Bandaraya Ipoh sebanyak 45%
budaya Ipoh ke arah rendah menjelang tahun 2030
karbon bagi memenuhi aspirasi
negara dalam merealisasikan
kelestarian

OBJEKTIF Menyediakan laporan
Pelan Tindakan Ipoh ke arah
Bandaraya Rendah Karbon
2030 yang akan dijadikan
sebagai panduan oleh Majlis
Bandaraya Ipoh (MBI)
Menyediakan strategi,
pelan tindakan, dan
panduan bagi pelaksanaan
inisiatif yang telah dipersetujui
oleh pemegang taruh di dalam
jangka masa yang dirancang
bagi memacu Bandaraya Ipoh
ke arah bandaraya rendah
karbon menjelang 2030

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 35

4.2 RKEEPNEDRALHUKAANRBBAONNDARAYA IPOH KE ARAH MENGATASI CABARAN PERBANDARAN

Bilangan penduduk yang ramai dan perkembangan perbandaran memerlukan
strategi yang komprehensif di dalam pengurusan bandar. Penduduk di kawasan
Bandaraya Ipoh pada tahun 2010 adalah seramai 657,892 orang dan meningkat
kepada 787,200 orang pada tahun 2020. Ianya dijangka meningkat kepada
893,968 orang pada tahun 2030 dimana kadar peningkatan purata tahunan
adalah tertinggi berbanding lain-lain daerah di negeri Perak. Peningkatan
penduduk mengakibatkan keperluan pembangunan yang akan memberi kesan
seperti rebakan bandar, kesesakan lalulintas, pencemaran, isu keselamatan dan
sosial, penggunaan sumber yang tidak efisien, peningkatan kos dan sebagainya.

MEMENUHI AGENDA NASIONAL DAN GLOBAL

Pembangunan bandar rendah karbon di Ipoh menyokong komitmen dan usaha
kerajaan dan pihak berkuasa tempatan (PBT) terhadap agenda global ke arah
mencapai matlamat pembangunan mampan (SDGs) dan agenda negara
di dalam menjadikan Malaysia sebagai Negara Rendah Karbon (Low Carbon
Nation).

MEWUJUDKAN PERSEKITARAN YANG SELAMAT DAN ALAM SEKITAR YANG MAMPAN

Bandar-bandar di Malaysia termasuk Bandaraya Ipoh mempunyai ciri-ciri dan
kecenderungan yang berbeza di dalam menghadapi cabaran perbandaran.
Pelan Tindakan Bandaraya Rendah Karbon Ipoh ini menyediakan satu
penyelesaian yang inovatif dengan menjadikan cabaran perbandaran sebagai
matlamat asas bagi menambahbaik persekitaran perbandaran, mewujudkan
kehidupan yang berkualiti dan selamat serta mengurangkan kesan-kesan negatif
terhadap alam sekitar.

MENTRANSFORMASIKAN BANDAR KEARAH EKONOMI HIJAU

Pelaksanaan bandar rendah karbon ini mampu menaikkan Bandaraya Ipoh
setaraf dengan bandar rendah karbon di peringkat antarabangsa, walaupun
Ipoh telah terkenal sebagai destinasi terbaik antarabangsa pada tahun 2016
(Lonely Planet – Ipoh Rank No. 6). Pelan Tindakan Bandaraya Rendah Karbon Ipoh
mampu mentransformasikan Bandaraya Ipoh kepada bandar rendah karbon
yang akan membangunkan ekonomi hijau tempatan, mewujudkan peluang
pekerjaan dan menarik minat pelaburan domestik dan antarabangsa.

36 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

5Bab

IPOH KE ARAH BANDAR RENDAH
KARBON 2030

5.1 PENGENALAN
5.2 ANALISA PERANCANGAN DAN PEMBANGUNAN
BANDARAYA IPOH BAGI PERSEKITARAN BANDAR
5.3 ANALISA PERANCANGAN DAN PEMBANGUNAN
BANDARAYA IPOH BAGI PENGANGKUTAN
BANDAR
5.4 ANALISA PERANCANGAN DAN PEMBANGUNAN
BANDARAYA IPOH BAGI INFRASTRUKTUR BANDAR
5.5 ANALISA PERANCANGAN DAN PEMBANGUNAN
BANDARAYA IPOH BAGI BANGUNAN

5.1 PENGENALAN

Tujuan Bab 5 ini adalah untuk memahami prestasi perancangan dan pembangunan di Bandaraya Ipoh yang
merupakan elemen utama bagi memangkin ke arah Bandaraya Rendah Karbon 2030.

Analisis prestasi perancangan dan pembangunan ini akan memberikan maklumat kesinambungan asas
mengenai inisiatif pembangunan sedia ada dan pembangunan yang akan dirancang. Berdasarkan analisis
ini, maklumat dan pemahaman tambahan yang akan membantu di dalam perancangan strategi dan pelan
tindakan di dalam Bab 6: Strategi dan Pelan Tindakan Ipoh ke arah Bandaraya Rendah Karbon 2030.

Empat (4) Bidang Fokus Utama yang menggunakan kerangka Low Carbon City Framework (LCCF) digunakan
bagi membangunkan Pelan Tindakan Ipoh ke arah Bandaraya Rendah Karbon 2030. Kriteria dan sub- kriteria
bagi pengukuran prestasi LCCF ini adalah dinilai seperti berikut:

KRITERIA PENCAPAIAN LCCF

Persekitaran Bandar Pengangkutan Bandar

• Pemilihan Tapak • Pengurangan Penggunaan
• Bentuk Bandar Kenderaan Persendirian
• Kehijauan Bandar Dan Kualiti • Penaiktarafan Pengangkutan
Alam Sekitar Awam
• Pertukaran Mod Dari Kenderaan
Infrastruktur Bandar Persendirian Kepada
Pengangkutan Awam
• Penyediaan Infrastruktur • Penggunaan Kenderaan Rendah
• Sisa Karbon
• Tenaga • Penambahbaikan Kepada Tahap
• Pengurusan Air Servis Di Jalan Dan Persimpangan
• Penggunaan Pembangunan
Transit Bersepadu

Bangunan

• Sistem Pengurusan Tenaga
Lestari
• Bangunan Rendah Karbon

38 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

5.2 ANALISA PERANCANGAN DAN PEMBANGUNAN
BANDARAYA IPOH BAGI PERSEKITARAN BANDAR

Pencemaran karbon (CO2) dalam aspek persekitaran bandar merujuk kepada
pelepasan, pemerangkapan dan penyerapan karbon yang berlaku di dalam
persekitaran kawasan tepu bina di Pusat Bandar Ipoh.ke arah Bandaraya Rendah
Karbon 2030. Kriteria dan sub- kriteria bagi pengukuran prestasi LCCF ini adalah
dinilai seperti berikut:

‘Ipoh sebagai Bandaraya Berdaya Huni,
Hijau, Berdaya Tahan serta Berimejkan Warisan

Menjelang 2035’.

UE 1: Pemilihan Tapak Kawasan kajian berdasarkan guna tanah sedia ada

Bandaraya Ipoh mengadaptasi konsep perancangan bandar ideal yang dikenali UE 1-2: Pembangunan Infill
Hieraki Perbandaran iaitu penyediaan pusat kejiranan d i d a l a m lingkungan jarak
kurang daripada 1 km yang boleh dihubungkan dengan pejalan kaki. Pusat kejiranan Pembangunan infill berlaku di kawasan kediaman, komersial dan perindustrian.
adalah berdasarkan keperluan dan unjuran penduduk mengikut perancangan Penerapan pembangunan kawasan komersial berbentuk infill iaitu pembangunan
bandar ideal. Perancangan bandar yang bersifat self-contained ini menyokong lot-lot terbiar, kosong atau yang mempunyai bangunan yang telah usang.
agenda pengurangan pelepasan karbon yang meminimumkan pergerakan keluar
masuk dari dan ke Bandaraya Ipoh. Di keseluruhan kawasan ini, pembangunan infill yang berpotensi adalah di kawasan
tanah komersial yang kosong seluas 5.15 hektar dan kawasan kosong kediaman
UE 1-1: Pembangunan dalam Jejak Bandar seluas 6.85 hektar yang jumlah keseluruhannya berjumlah 11.99 hektar.

Jejak bandar adalah mengutamakan pembangunan dan mengekang rebakan
bandar dengan menetapkan kawasan di dalam sempadan pembangunan bandar.

• Kawasan tepu bina: 910.31 hektar.
• Kawasan berpotensi dalam tepu bina: 78.86
hektar.
• Kawasan bukan tepu bina: 120.41 hektar
• Kawasan hijau: 38.08 hektar.
• Jumlah keseluruhan tapak: 1517.44 hektar.

Cadangan pembangunan infill:
• Pembangunan semula bandar (Urban Redevelopment).
• Pemeliharaan bandar (Urban Preservation).
• Penyegaran semula bandar (Urban
Revitalization).

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 39

Pembangunan infill yang berlaku di kawasan kajian Stesen KTM Ipoh sebagai pusat nod transit

UE 1-3: Pembangunan dalam Kawasan Nod Transit dan Koridor UE 1-4: Pembangunan Semula Kawasan Brownfield dan Greyfield

Kemudahsampaian Bandaraya Ipoh secara keseluruhannya adalah dalam keadaan Pembangunan Kawasan Brownfield
baik tetapi masih ada kawasan tertentu yang belum dan perlu dihubungkan untuk
penambahbaikan. Bandaraya Ipoh mempunyai tiga (3) lokasi pusat transit yang Majoriti kawasan brownfield adalah di dalam kategori C iaitu kawasan kilang/
berbeza iaitu Terminal Medan Kidd, Stesen Bas Sri Maju dan Stesen KTM. perniagaan/perumahan/institusi yang telah ditinggalkan melebihi sepuluh (10) tahun
dan kategori D iaitu projek pembangunan terbengkalai yang tidak siap di dalam
Setiap nod yang dikenal pasti ini mempunyai jaringan jalanraya yang baik. Walau tempoh pelaksanaan pembangunan melebihi sepuluh (10) tahun. Kawasan ini
bagaimanapun masih terdapat kekurangan dari segi mod pengangkutan dan merupakan liabiliti terhadap ekonomi bagi tanah yang dimiliki oleh kerajaan, swasta
kemudahan transit. Berdasarkan kepada Garis Panduan Perancangan Kejiranan Hijau atau persendirian.
(2012), perancangan tapak jaringan jalan perlu melibatkan kesemua mod laluan
termasuk laluan pejalan kaki, basikal, kemudahan transit dan mod pengangkutan Kawasan brownfield di kawasan ini
transit. didapati memerlukan proses pemulihan dan pembangunan semula.

• Railway Assets Corporation (RAC)
mengadakan hubungan strategik dengan Pejabat Menteri Besar Perak

• Diperbadankan untuk mewujudkan Pembangunan Berorientasikan Transit
(TOD) yang melibatkan aset di tanah seluas 193.70 hektar di sekitar Stesen
KTM Ipoh.

40 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Lot tinggalan rumah kedai

Pembangunan Kawasan Greyfield

Kawasan greyfield meliputi beberapa kawasan komersial dan perumahan. Kawasan
ini berpotensi untuk dibangunkan di masa hadapan dengan mampan dan berdaya
saing untuk mengurangkan pembukaan tanah baru. Penggunaan infrastruktur
dan bahan di tempat sedia ada dapat membantu mengurangkan kos projek dan
penerokaan kawasan baru.

• Pembangunan semula kawasan greyfield mengurangkan
pembukaan tanah baru.

• Penggunaaan infrastruktur dan bahan di tempat sedia ada
sebagai sumber asas dapat membantu mengurangkan kos projek
dan penerokaan kawasan baru.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 41

UE 2: Bentuk Bandar UE 2-2: Pembangunan Padat

Bentuk bandar meliputi bentuk fizikal dan fungsi bandar merangkumi susun atur Pembangunan padat adalah berkaitan dengan kepadatan kediaman yang tinggi
bangunan, jalan, kawasan lapang, infrastruktur fizikal, sosial dan pengangkutan. dengan penggunaan tanah bercampur. Pembangunan bandar padat dapat
Bentuk bandar mencipta persekitaran binaan yang berkait rapat dengan reka mengoptimumkan penggunaan tanah. Bandaraya Ipoh ini pesat membangun dan
bentuk dan seni bina. memerlukan pengurusan pembangunan yang lebih efisyen dan berdaya saing.

UE 2-1: Pembangunan Bercampur Pembangunan padat/kompak ini dapat direalisasikan dengan mengambilkira elemen
seperti rekabentuk dan susunatur serta semua elemen yang ada dalam kriteria utama
Bandaraya Ipoh merupakan bandar lama yang pesat membangun sejak dahulu persekitaran bandar. Keluasan kawasan pembangunan padat di kawasan kajian ini
sehingga kini. Kawasan yang terletak dalam had sempadan bandar digalakkan adalah seluas 306.30 hektar yang merangkumi kawasan berkepadatan tinggi iaitu
bagi pembangunan bercampur dominan perumahan. Tiga kawasan telah dikenal seluas 3.81 hektar dan kawasan berkepadatan sederhana seluas 302.50 hektar.
pasti sebagai pengembangan jenis penggunaan campuran. Projek pembangunan
campuran seperti The Majestic dan Octagon adalah seiring dengan kehendak Kawasan berkepadatan tinggi:
masa kini yang mahukan kawasan perumahan yang hampir dengan kemudahan • Rumah Pangsa Kinta Heights (20 Tingkat)-280 unit.
asas dan tempat kerja. • Regency Terrace (4 Tingkat)-96 unit
• Pangsapuri National Garden (4 Tingkat)-30 unit.
• Meningkatkan ekonomi agar lebih tersusun dan berstruktur • Kondominium Prima Ipoh (15 Tingkat)-180 unit.
• Tertumpu di kawasan yang mempunyai kemudahan dan sistem
rangkaian trafik dan perhubungan yang cekap dan sistematik.

Pembangunan bercampur di Octagon, Ipoh Rumah pangsa Kinta Heights, Ipoh

42 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

UE 2-3: Jalan dan Tempat Letak Kereta UE 2-5: Rangkaian Berbasikal yang Komprehensif

Bandaraya Ipoh mempunyai jaringan jalan raya yang luas dan kemudahan tempat Rizab kelebaran jalan sedia ada tidak mampu menampung isipadu lalu lintas yang
letak kereta. Keluasan jalan adalah mengikut pecahan berikut iaitu jalan pengagih bertambah dan tidak mencukupi untuk penyediaan ruang berbasikal. Kekurangan
54.98 hektar, jalan utama 29.9 hektar, jalan tempatan 66.61 hektar dan jalan servis laluan berbasikal di pusat bandar ini sebagai mod pengangkutan tambahan
35.51 hektar. Jumlah keluasan keseluruhan kawasan jalan dalam kajian ini adalah merupakan antara punca utama kadar pelepasan karbon yang tinggi. Para
224.09 hektar. penduduk masih lagi bergantung pada kenderaan bermotor.

Jumlah tempat letak kenderaan adalah mengikut pecahan iaitu tempat letak Salah satu laluan basikal sedia ada di Taman Dr. Seenivasagam hanya untuk tujuan
kenderaan berpalang sebanyak 2161-unit bersamaan 2.89 hektar dan tempat letak rekreasi dan tidak mempunyai sambungan ke rangkaian lain. Rangkaian berbasikal
kenderaan ‘free standing building’ sebanyak 1100-unit bersamaan 1.24 hektar. Jumlah kurang dipraktikkan dan masih banyak lokasi yang sesuai dijadikan sebagai kawasan
keseluruhan tempat letak kenderaan adalah boleh memuatkan 326-unit kenderaan yang berpotensi untuk rangkaian berbasikal yang komprehensif. Penyediaan laluan
dan bersamaan 4.13 hektar. basikal perlu mengambilkira aspek keselamatan dan keselesaan pengguna.

UE 2-4: Jaringan Pejalan Kaki yang Komprehensif Bandaraya Ipoh hanya mempunyai
rangkaian atau jaringan berbasikal yang
Bandaraya Ipoh kekurangan laluan pejalan kaki dan kurang ciri keselamatan. terhad iaitu hanya sejauh 1.72 km.
Laluan ini tidak bersambung dan sempit sehingga menyebabkan ada pejalan kaki
terpaksa berkongsi dengan laluan kenderaan. Rizab kelebaran jalan semasa yang
tidak mampu menampung pertambahan isipadu lalu lintas dan ruang pejalan kaki.
Individu lebih cenderung untuk berjalan jika persekitaran dan kemudahan pejalan
kaki adalah selesa dan selamat. Kemudahan yang disediakan perlu dihubungkan
dengan laluan pejalan kaki yang diletakkan pada lokasi dan jarak yang sesuai.

Laluan pejalan kaki sedia ada boleh di
dapati di beberapa lokasi / jalan iaitu
di Jalan Panglima Gantang Wahab,
Jalan Kompleks Islam, Jalan Clayton,
Jalan Istana, Jalan Raja Musa Aziz, Jalan
Greentown, Jalan Raja Asman Shah,
Jalan Dato Seri Ahmad Said dan Jalan
Sultan Iskandar yang merangkumi jarak
sejauh 38.46 km dan berkeluasan 3.05
hektar.

Laluan berbasikal di Jalan Panglima Bukit Gantang Wahab

Laluan pejalan kaki sekitar Ipoh

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 43

UE 3 - Kehijauan Bandar dan Kualiti Alam Sekitar

Kehijauan bandar dan kualiti persekitaran adalah salah satu aspek terpenting di
pusat bandar. Ia terbahagi kepada beberapa aspek iaitu memelihara ekologi
semula jadi, badan air, kepelbagaian biologi, ruang terbuka hijau dan bilangan
pokok.

UE 3-1: Memelihara Ekologi Alam, Badan Air dan Kepelbagaian Biologi

Ekologi semula jadi, badan air dan kepelbagaian perlu dilestarikan kerana berfungsi
sebagai pembebas dan penyerap karbon. Adalah penting memelihara ekologi
alam, badan air dan kepelbagaian biologi untuk mengekalkan kitaran hidrologi
dan ekosistem.

Kepelbagaian biologi mempunyai kepentingan ekonomi, teknologi, implikasi sosial
kepada negara dan secara khusus melibatkan keselamatan makanan, alam
sekitar, warisan, pendidikan dan keselamatan.

Kawasan kajian ini mempunyai keluasan badan air dan kepelbagaian
biologi seluas 24.37 hektar dan ekologi semula jadi seluas 12.75 hektar

Salah satu laluan basikal sedia ada di Taman Dr. Seenivasagam hanya untuk tujuan Projek naik taraf kawasan rekreasi hijau di hadapan Stesen KTM Ipoh
rekreasi dan tidak mempunyai sambungan ke rangkaian lain. Rangkaian berbasikal UE 3-3: Bilangan Pokok
kurang dipraktikkan dan masih banyak lokasi yang sesuai dijadikan sebagai kawasan
yang berpotensi untuk rangkaian berbasikal yang komprehensif. Penyediaan laluan
basikal perlu mengambilkira aspek keselamatan dan keselesaan pengguna.

UE 3-2: Ruang Terbuka Hijau atau Jaringan Hijau Majlis Bandaraya Ipoh menyasarkan penanaman 5,000 pokok di sekitar bandar
raya dalam usaha untuk menjadikan ia bandar raya bebas karbon menjelang 2030.
Kawasan ruang hijau merangkumi zon penampan iaitu sekitar badan air dan di Tumbuhan atau pokok ini berfungsi sebagai landskap hijau di bandar. Pokok yang
persisir jalan. Kawasan kajian Bandaraya Ipoh ini mempunyai ruang terbuka hijau terdapat di Taman Dr. Seenivasagam berpotensi dikekalkan keseluruhannya dan
seluas 163.61 hektar dan kawasan hijau seluas 30.80 hektar. Jumlah keseluruhan perlu diwartakan sebagai kawasan lindungan khas pengekalan pokok dan habitat
ruang terbuka hijau ini adalah seluas 194.41 hektar iaitu meliputi 12% daripada ekologi alam sekitar. Pertambahan penanaman pokok yang bersesuaian perlu
nisbah keseluruhan luas kawasan kajian ini. diperhalusi di dalam menyokong hasrat Bandaraya Rendah Karbon.

Alam semula jadi memberikan manfaat yang besar terhadap penduduk bandar Kepelbagaian fungsi dan manfaat pokok dan hutan bandar dapat dibahagikan
dan memainkan peranan penting dalam perancangan bandar yang sihat dan kepada lima kategori utama iaitu integriti ekologi, sosial, budaya dan nilai sejarah,
berdaya huni. keampuhan ekonomi dan pembangunan prasarana minda yang membentuk nilai
estetika, arkitektur, fizikal dan pengikliman.

Kawasan kajan ini tidak mencapai matlamat utama Program Ruang Kawasan kajian Bandaraya Ipoh ini mempunyai pokok lebih kurang 4892
Awam Global direncanakan oleh United Nation (UN) Habitat 2016 yang batang pokok secara keseluruhannya.
mencadangkan sehingga 50% tanah di bandar perlu diperuntukkan
untuk pembangunan ruang awam iaitu mengikut pecahan 30% kepada
ruang awam untuk jalan dan laluan pejalan kaki dan 20% lagi untuk
ruang terbuka, ruang hijau dan kemudahan awam.

44 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Penanaman dan pengekalan pokok di persisir Sungai Kinta

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 45

5.3 ANALISA PERANCANGAN DAN PEMBANGUNAN BANDARAYA IPOH BAGI
PENGANGKUTAN BANDAR

UT 1- Pengurangan Penggunaan Kenderaan Persendirian di Jalan dan Laluan Utama Bandar

Kenderaan persendirian, Single Occupancy Vehicle (SOV) iaitu merujuk kepada pemandu tunggal yang menggunakan
kenderaan persendirian bagi perjalanan harian merupakan antara mod pengangkutan yang tertinggi di jalan raya di Malaysia.

Bilangan kenderaan di jalan raya yang semakin meningkat telah menyumbang kepada masalah kesesakan lalu lintas di
kawasan bandar besar dan telah menyumbang kepada masalah persekitaran melalui pelepasan karbon dari penggunaan
bahan bakar kenderaan.

Sasaran pengurangan nisbah penggunaan kenderaan persendirian di Bandaraya Ipoh adalah 60% daripada 80% menjelang
2035 (Kajian Rancangan Tempatan Majlis Bandaraya Ipoh 2035 (Penggantian)). Ini menjadikan bilangan peratus penggunaan
pengangkutan awam menjadi 40%. Melalui kaji selidik UiTM (2021), 97% daripada kenderaan yang memasuki kawasan kajian
BP1 adalah menggunakan kenderaan persendirian.

Bagi mengurangkan kenderaan persendirian memasuki Bandaraya Ipoh, beberapa inisiatif telah dilaksanakan seperti yang
dinyatakan berikut:

UT1 – 1: Zon Parkir Masa Berkupon

Pelaksanaan zon parkir masa berkupon untuk kawasan-kawasan utama di tengah Bandaraya Ipoh adalah salah satu kekangan
penggunaan kenderaan persendirian. Zon parkir masa kawasan ini adalah di bawah kuasa pentadbiran MBI dan terdapat
alternatif kemudahan untuk membayar caj parkir.

UT1 – 2: Menganjurkan Program Car Free Day

Menggunakan mod pengangkutan alternatif selain kereta persendirian seperti berbasikal, berjalan kaki atau menggunakan
pengangkutan awam.

UT1 – 3: Pengenalpastian Fasiliti Park and Ride

Pengenalpastian tapak cadangan kemudahan Park and Ride adalah di Ipoh Sentral. Fasiliti Park and Ride yang telah digunakan
adalah di kawasan pakir berhampiran terminal bas utama, terminal kereta api dan pengangkutan awam.

• Mod pengangkutan utama di Bandaraya Ipoh didominasi oleh
kenderaan persendirian.
• Pengenalpastian tapak cadangan bagi kemudahan Park and Ride
di Ipoh Sentral.
• Sasaran pengurangan daripada 80% kepada 60% menjelang 2035
(Kajian Rancangan Tempatan Majlis Bandaraya Ipoh 2035
(Penggantian).

46 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

UT 2- Penaiktarafan Pengangkutan Awam

Penggunaan pengangkutan awam dapat mengurangkan keperluan dan
bilangan kenderaan persendirian di atas jalan raya seterusnya mengurangkan
pencemaran.

Pengangkutan awam MyBAS di Bandaraya Ipoh Smart Bus Tracking App
yang dibangunkan oleh
Bagi mengurangkan penggunaan tenaga dan pelepasan gas rumah hijau Perak Transit
iaitu karbon dioksida (CO2) yang memberi kesan kepada perubahan iklim,
pengangkutan awam adalah menjadi sebahagian penyelesaian di dalam pelan UT2-2: Memperkenalkan sistem pembayaran tanpa tunai pertama myBAS
tindakan Bandaraya Ipoh ke arah bandar raya rendah karbon. Perak Transit Berhad, Touch ‘n Go dan NEC Corporation Malaysia telah
melancarkan sistem pembayaran tambang bas tanpa tunai untuk myBAS di
Antara inisiatif penambahbaikan pengangkutan yang telah diperkenalkan di Ipoh. myBAS di Ipoh adalah rangkaian bas pertama di bawah Perak Transit
Bandaraya Ipoh adalah seperti berikut: yang menawarkan pengalaman perjalanan tanpa tunai di Malaysia.
UT 2-3: Penambahan laluan bas henti henti
UT2 – 1: Memperkenalkan Smart Bus Tracking App Perkhidmatan bas henti-henti merupakan perkhidmatan bas bandar yang
memberikan khidmat mobiliti untuk penduduk kawasan kajian. Terdapat
Perak Transit Berhad bertindak sebagai pengoperasi bas yang dijenamakan 16 laluan perkhidmatan bas henti henti di sekitar Ipoh yang dikendali oleh
sebagai myBAS di negeri Perak. Di bawah myBAS, Smart Bus Tracking App telah syarikat Perak Transit Berhad.
diperkenalkan kepada pengguna pengangkutan awam bagi menyemak jadual
perjalanan dan laluan perjalanan bas secara real time di Bandaraya Ipoh. Laluan henti-henti myBAS di Bandaraya
Ipoh (Kajian Rancangan Tempatan Majlis
Bandaraya Ipoh 2035 (Penggantian))

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 47

Kekerapan laluan bas henti-henti adalah di antara 60 minit sehingga 120 minit.
Terdapat empat (4) laluan perkhidmatan bas henti-henti yang beroperasi dengan
kekerapan kurang daripada 60 minit iaitu laluan F100: Medan Kidd-Bandaraya-
Ipoh Medan Kidd, T34: Medan Kidd-Taiwa-Gopeng, T35: Medan Kidd-Pasir Puteh-
Pengkalan Sentosa dan T36: Medan Kidd-Batu Gajah-Seri Iskandar.

Penekanan Utama

• Sistem Smart Bus Tracking Apps and Cashless system diperkenalkan
di Bandaraya Ipoh oleh Perak Transit.
• Cadangan penambahan laluan bas
henti-henti daripada 16 kepada 19 laluan dengan kekerapan
dikurangkan kepada sekurang- kurangnya 15 minit.

48 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

UT-3: Perkongsian Modal Kereta Persendirian, Awam dan Pengangkutan yang
Tidak Bermotor

Penyediaan pelbagai mod pengangkutan awam yang efisien bersama sistem
infrastruktur pengangkutan awam yang lengkap di kawasan bandar akan memberi
pilihan kepada pengguna untuk menggunakan pengangkutan awam seperti bas
dan e-hailing dan pengangkutan yang tidak bermotor untuk bergerak di kawasan
bandar.

UT3-1: Menyediakan Tempat Menungu e-hailing

Perkhidmatan e-hailing adalah menggunakan aplikasi elektronik untuk menempah
kenderaan ke sesuatu destinasi. Di Bandaraya Ipoh, terdapat beberapa tempat
menunggu e-hailing yang disediakan di kawasan bangunan dan premis swasta
bagi mengalakkan orang awam menggunakan perkhidmatan ini.

Ruang pejalan kaki di Bandaraya Ipoh

UT3-3: Menyediakan laluan basikal

Pengurangan pelepasan karbon dan penggunaan tenaga daripada mod
pengangkutan bermotor boleh dilakukan dengan menggubah mod pengangkutan
bermotor kepada pengangkutan rendah karbon dan cekap tenaga.

Aktiviti berbasikal disokong dengan penyediaan kemudahan ruang laluan basikal
yang komprehensif dan menyeluruh di sekitar bandar dan diintegrasikan dengan nod
aktiviti lain serta sistem pengangkutan awam menjadi salah satu faktor pengukuh
untuk kearah pembangunan mampan seperti yang diperincikan di bahagian UE 2-5:
Rangkaian Berbasikal yang Komprehensif.

Tempat menunggu Laluan basikal di Bandaraya Ipoh
e-hailing di Bandaraya Ipoh

UT3-2: Menyediakan ruang pejalan kaki

Penyediaan laluan pejalan kaki dalam kawasan bandar adalah amat penting bagi
mencapai matlamat kearah bandar selamat, kondusif dan sejahtera seperti yang
telah diperincikan di bahagian UE 2-4: Jaringan Pejalan Kaki yang Komprehensif.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 49

UT3-4: Menyediakan kemudahan basikal sewa di sekitar Ipoh

Peluasan penggunaan basikal sewa diperlukan di sekitar kawasan utama
Bandaraya Ipoh.

UT3-5: Menganjurkan kempen berbasikal dan berjalan kaki di bandaraya Ipoh

Penganjuran kempen berbasikal dan berjalan kaki di kawasan bandaraya Ipoh
giat dilakukan sebagai salah satu aktiviti bersama orang awam untuk hidup kearah
lebih sihat dan aktif di samping sebagai salah satu inisiatif bagi mengalakkan orang
awam kurang menggunakan kenderaan bermotor.

Penekanan Utama

• Kemudahan pejalan kaki dan laluan basikal yang tidak
menyeluruh di Bandaraya Ipoh.
• Keperluan penaiktarafan infrastruktur awam yang lebih lengkap.
• Peluasan perkhidmatan basikal sewa Cycledios di perlukan di
sekitar kawasan utama Bandaraya Ipoh.

50 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030