PELAN TINDAKAN IPOH 2030

7.3.3 UNJURAN PENILAIAN KARBON PERSEKITARAN BANDAR (UE) 2030

Unjuran penilaian karbon UE sehingga tahun 2030 adalah bergantung kepada strategi pengurangan Jadual 7-5 memperincikan sasaran pengurangan karbon bagi sektor
karbon yang akan dilaksanakan dan diukur secara tahunan. Sasaran pengurangan karbon adalah persekitaran bandar (UE) melalui pelan tindakan utama yang akan di
sebanyak 45% pada tahun 2030. Gambar 7-3 menunjukkan pengurangan karbon tahunan adalah laksanakan sehingga tahun 2030.
pada kadar 4 hingga 5 % bagi mencapai sasaran pengurangan karbon sehingga tahun 2030.

Jadual 7-5: Sasaran pengurangan karbon bagi sektor persekitaran bandar (UE)
melalui pelan tindakan utama yang akan di laksanakan sehingga tahun 2030

Tindakan utama yang menyumbang Jumlah
kepada pengurangan karbon pengurangan
karbon (%)
• Membangunkan kawasan lapang (tCO2e)
kepada kawasan hijau
• Menggantikan penggunaan bahan 4% (1516.6)
dalam pembinaan kepada bahan yang
lebih mesra alam

• Menaiktaraf penstrukturan bandar yang 6% (2259)
mempunyai kepelbagaian fungsi dalam
sesuatu kawasan (mix development)

• Meningkatkan penanaman tumbuhan 10% (3766.5)
terutamanya jenis buluh
• Memperkenalkan pertanian dalam
bandar

Gambar 7-3: Sasaran pengurangan karbon sektor UE (%) mengikut kriteria sehingga tahun 2030

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 151

7.4 PBEANNIDLAAIRAN(UKT)ARBON UNTUK PENGANGKUTAN 7.4.1 DBAATNADGARAR(UIST)D2A0S2A0R (BASELINE) PENGANGKUTAN

Penilaian karbon untuk bahagian pengangkutan bandar (UT) dibahagikan kepada Cerapan data dan kajian telah dijalankan untuk mendaparkan jumlah kenderaan
enam (6) kriteria utama iaitu pengurangan penggunaan kenderaan persendirian yang memasuki Bandaraya Ipoh pada hari bekerja dan hujung minggu. Cerapan
di dalam bandar (UT1), pengangkutan awam (UT2), pengangkutan tidak bermotor ini telah dijalankan di 5 laluan utama menuju ke kawasan pusat bandar yang
(UT3), penggunaan kenderaan rendah karbon (UT4), penambahbaikan servis dijalankan selama 16 jam bagi mendapatkan ketepatan perolehan data.
jalanraya (UT5) dan pembangunan sistem transit bersepadu (UT6).
Lima (5) lokasi utama cerapan yang telah dijalankan adalah di Bulatan Bahagia,
Penilaian karbon untuk kriteria UT berfokus kepada jumlah kenderaan (mobility) Bulatan Sultan Abdul Idris, Bulatan Sultan Iskandar, Simpang Empat Jalan Sultan
yang memasuki kawasan Bandaraya Ipoh. Kemasukan jumlah kenderaan yang Abdul Aziz Shah dan Jalan Pasir Putih. Hasil analisa daripada cerapan yang telah
tinggi secara langsung akan membebaskan karbon yang tinggi. Selain itu, tempoh dilaksanakan ditunjukkan dalam Jadual 7-7 untuk kenderaan petrol dan diesel.
penggunaan kenderaan yang lama juga memberi kesan kepada penghasilan
karbon yang tinggi hasil daripada proses pembakaran dalam enjin. Jadual 7-7: Jumlah kenderaan yang memasuki Bandaraya Ipoh

Perkadaran nilai karbon yang akan digunakan untuk menilai penjanaan karbon Lokasi Bilangan Kenderaan (unit)
(tCO2e) ditunjukkan di dalam Jadual 7-6. Hasil daripada soal selidik dan cerapan di
tapak pula mendapati, purata perjalanan untuk penduduk di kawasan Bandaraya Hari Bekerja Hari Minggu
Ipoh adalah sebanyak 15 km sehari.
Bulatan Bahagia 35,049 31,879

Bulatan Sultan Abdul Idris 29,310 23,784

Jadual 7-6: Perkadaran nilai karbon yang akan digunakan di dalam pengiraan UT Bulatan Sultan Iskandar 35,722 42,379

Jenis Kenderaan Penjanaan Karbon (gCO2e/km) Simpang Empat Jalan 25,041 22,383
Kenderaan diesel 310 Sultan Abdul Aziz Shah

Kenderaan petrol 200 Jalan Pasir Putih 5,959 4,625

Kenderaan NGV 150 Jumlah 131,081 125,050

Kenderaan EEV 130 Penilaian karbon untuk UT akan menggunakan data daripada Jadual 7-7 dan
dikadarkan kepada nilai pada Jadual 7-6. Jumlah karbon yang dihasilkan di
Kenderaan Elektrik 7 Bandaraya Ipoh pada tahun 2020 adalah sebanyak 118,668 tCO2e (6% diesel dan
94% petrol)
Pengguna PenjanpaeanngKgaurnbao/nha(krgi)CO2e/

Pengguna bas 6

Pengguna basikal 6

Pejalan kaki 6

Lalulintas Penjanaan Karbon
Sesak (gCO2e/ minit)
54

Sederhana 26

152 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

7.4.2 PENILAIAN KARBON BASINESS AS USUAL (BAU) Jadual 7-8: Inisiatif yang telah dijalankan pada 2021 yang menyumbang kepada pengurangan
PENGANGKUTAN BANDAR (UT) 2021 karbon bagi sektor pengangkutan bandar (UT)

Penilaian karbon UT pada tahun 2021 akan mengambilkira beberapa aspek Pengangkutan Inisiatif yang menyumbang Jumlah
penambahbaikan yang telah dilaksanakan oleh pihak MBI dalam usaha Bandar (UT) kepada pengurangan karbon pengurangan
mengurangkan kenderaan persendirian untuk memasuki kawasan Bandaraya Ipoh. karbon (%) (tCO2e)
Dianggarkan peningkatan karbon untuk sektor UT adalah sebanyak 1.18% setahun
sejajar dengan pertambahan penduduk. UT2: pengangkutan • Menggalakkan penggunaan 2% (2488)
awam kenderaan awam dengan 1% (1244.23)
Di antara program yang telah dijalankan pada tahun 2021 adalah program memperluas rangkaian bas 3% (3586.77)
berbentuk kesukanan seperti Hari Berbasikal, Pertandingan Larian dan Hari Tanpa dan bas percuma
Kenderaan. Program ini secara tidak langsung menggalakkan orang awam untuk
berjalan kaki dan berbasikal selain daripada menggunakan kenderaan ke dalam UT3: pengangkutan • Menyediakan laluan khas
bandar terutamanya pada hari Sabtu dan Ahad. tidak bermotor dan fasiliti sokongan untuk
UT5: penambahbaikan kenderaan tidak bermotor.
Pihak MBI juga telah menambah baik sistem lalulintas di kawasan bandar dengan servis jalanraya
memperkenalkan sistem laluan satu hala dan meningkatkan kecekapan sistem • Melaksanakan program–
kawalan trafik. Penambahbaikan ini secara langsung mengurangkan penjanaan program penutupan jalan
karbon di dalam Bandaraya Ipoh melalui pengurangan penggunaan kenderaan melalui program
yang lama di sesuatu lokasi.
penjanaan ekonomi, sukan
Penjanaan karbon yang diperolehi hasil daripada penilaian yang dilaksanakan dan kemasyarakatan.
pada tahun 2021 seperti yang ditunjukkkan dalam Gambar 7-4. Pengurangan
karbon yang diperolehi pada tahun 2021 adalah sebanyak 6% dengan nilai • Menambahbaik laluan untuk
pengurangan karbon 7,318 tCO2e. mengurangkan keberadaan
kenderaan di atas jalan

Gambar 7-4: Penjanaan karbon sektor UT pada tahun 2020 dan 2021

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 153

7.4.3 UNJURAN PENILAIAN KARBON PENGANGKUTAN Jadual 7-9 Sasaran pengurangan karbon bagi sektor pengangkutan bandar (UT)
BANDAR (UT) 2030 melalui pelan tindakan utama yang akan di laksanakan sehingga tahun 2030.

Unjuran pengurangan karbon dari sektor pengangkutan bandar adalah megikut Tindakan utama yang menyumbang Jumlah pengurangan
kepada sasaran Kerajaan Malaysia iaitu sebanyak 45% menjelang tahun 2030. kepada pengurangan karbon karbon (%) (tCO2e)
Selari dengan matlamat tersebut, pelbagai program dan strategi telah dirangka • Melaksanakan program – program
mengikut keutamaan dan kesesuaian masa seperti di dalam Gambar 7-5. penutupan jalan bermusim dan terhad 2% (2396.24)

Gambar 7-5: Sasaran pengurangan karbon sektor UT (%) mengikut kriteria sehingga tahun • Menggalakkan penggunaan kenderaan 7% (8386.85)
2030 awam dengan memperluas rangkaian 8% (9584)
bas dan bas percuma 8% (9584)

• Menyediakan laluan khas dan fasiliti
sokongan untuk kenderaan tidak

bermotor.
• Melaksanakan program – program
penutupan jalan melalui program
penjanaan ekonomi, sukan dan
kemasyarakatan.

• Menggalakkan pembelian
kenderaan rendah karbon untuk
kenderaan kerajaan serta memberi

inisiatif pakir khas dan stesen cas
percuma

• Menambahbaik laluan untuk 8% (9584)
mengurangkan keberadaan kenderaan
di atas jalan

• Membangunkan sistem perhubungan 5% (5990)
berpusat menggalakan kemasukan

ke dalam bandar menggunakan
kenderaan awam

154 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

7.5 (PUEI)NILAIAN KARBON UNTUK INFRASTRUKTUR BANDAR

Sasaran pengurangan karbon untuk infrastruktur bandar dibahagikan kepada
empat (4) kriteria utama iaitu penyediaan infrastruktur (UI1), pengurusan sisa (UI2),
pengurusan tenaga (UI3) dan pengurusan air (UI4).

Penilaian karbon untuk UI akan dinilai mengikut tiga (3) kriteria utama iaitu
pengurusan air (water), pengurusan tenaga (energy) dan pengurusan sisa (waste).
Tiga (3) kriteria utama ini dinilai berdasarkan aspek penjimatan yang boleh dicapai
oleh pihak MBI setiap tahun sehingga tahun 2030.

Di dalam aspek pengurusan tenaga, pihak MBI sedang melaksanakan aktiviti
penjimatan tenaga dengan mengurangkan kebergantungan tenaga daripada
pihak TNB. Untuk kriteria pengurusan air pula, pihak MBI sedang mengurangkan
penggunaan air terawat daripada Lembaga Urus Air Perak (LUAP) kepada sumber
semulajadi. Manakala untuk pengurusan sisa, pelbagai kempen telah dilaksanakan
untuk menggalakkan aktiviti kitar semula dan pengurangan penghasilan sisa
daripada sumber domestik dan komersial.

Perkadaran nilai karbon UI yang akan digunakan untuk menilai penjanaan karbon
(tCO2e) ditunjukkan di dalam Jadual 7-10.

Jadual 7-10: Kadar penjanaan karbon mengikut kriteria di dalam sektor UI

Kriteria Per Unit Penjanaan Karbon (kgCO2e)
0.694
Tenaga KWh 0.7
Air m3 586.5
tan
Sisa Pepejal

7.5.1 DATA GARIS DASAR (BASELINE) INFRASTRUKTUR
BANDAR (UI) 2020

Pengiraan data garis dasar untuk kriteria UI boleh diperolehi melalui data
penggunaan air, tenaga dan sisa secara menyeluruh di dalam BP1 yang telah
diwartakan sebagai kawasan rendah karbon sehingga tahun 2030. Zon ini boleh
dikriteriakan sebagai kawasan pusat bandar yang mempunyai pembangunan
bercampur melibatkan kawasan perumahan, komersial dan rekreasi. Namun
begitu, hanya kos pembiayaan untuk tenaga elektrik, air dan sisa pepejal yang
dibiayai oleh pihak MBI di dalam zon rendah karbon sahaja akan diambilkira dalam
penilaian penjanaan karbon. Gambar 7-6 menunjukkan kadar penjanaan karbon
2020 dengan jumlah penjanaan 508,405.19 tCO2e.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 155

AIR SISA

Penggunaan air di Bandaraya Ipoh Air Penghasilan sisa pepejal di bawah
boleh dianggarkan berdasarkan purata 28,539 pengurusan MBI pada tahun 2020 adalah
penggunaan air per individu (L/hari) dengan sebanyak 203,107.4 tan dengan purata
kadaran 250 L/hari. Berdasarkan bancian penjanaan 16,926 tan sebulan. Berdasarkan
penduduk pada tahun 2020, kawasan BP1 stastistik penjanaan sisa pepejal kebangsaan,
mempunyai jumlah penduduk seramai 154,069 purata penjanaan sisa pepejal di kawasan
orang. Hasilnya dianggarkan sebanyak bandar adalah sebanyak 0.85 kg/individu
38,517 m3 air digunakan dalam sehari dan sehari. Ini bermakna sisa pepejal daripada
14,058,796.25 m3 setahun. Penggunaan air sektor perumahan di kawasan BP1 adalah
juga dianggarkan sebanyak 69% daripada sebanyak 134 tan sebulan dan 1571 tan
sektor komersial dengan penggunaan setahun. Dianggarkan penjanaan sisa pepejal
sebanyak 9,503,746.27 m3. daripada sisa komersial dan perbandaran
di kawasan BP 1 adalah sebanyak 70% lebih
Aktiviti penyelenggaraan landskap dan Sisa tinggi berbanding dengan sisa domestik yang
rekreasi pula dianggarkan menggunakan 75,694 menyumbang kepada sisa sebanyak 2670 tan
sebanyak 2600 m3 air setahun. Jumlah karbon pada tahun 2020. Jumlah karbon yang dijana
yang dijana melalui penggunaan air adalah melalui penghasilan sisa adalah sebanyak
sebanyak 16,493.78 tCO2e pada tahun 2020. 75,693 tCO2e pada tahun 2020.

tCO2e

Tenaga
404,172

TENAGA

Pada tahun 2020, dianggarkan kegunaan
tenaga elektrik di kawasan BP1 adalah
sebanyak 166,394 MWh. Dari segi infrastruktur
terutamanya sistem pencahayaan lampu
jalan, pihak MBI menggunakan 10,500 MWh
setahun untuk memastikan keselamatan
bandar dan penduduk pada waktu
malam. Jumlah karbon yang dijana melalui
penggunaan tenaga adalah sebanyak
404,172 tCO2e pada tahun 2020.

156 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

7.5.2 PENILAIAN KARBON (BASELINE)
INFRASTRUKTUR BANDAR (UI)
2021

Penilaian karbon UI pada tahun 2021 bergantung
kepada unjuran pertumbuhan penduduk di kawasan
BP1. Dianggarkan kadar pertumbuhan penduduk
di kawasan BP1 adalah sebanyak 1.18% setahun.
Pada tahun 2021, bilangan penduduk dianggarkan
berjumlah 155,887 orang. Pertumbuhan ekonomi pula
dianggarkan sebanyak 8.8% setahun disumbangkan
oleh sektor pelancongan dan komersial di kawasan
BP1. Pertumbuhan penduduk dan ekonomi akan
memberi kesan secara langsung di dalam penjanaan
karbon untuk kriteria UI.

Penilaian karbon UI pada tahun 2021 akan
mengambilkira program yang telah dijalankan untuk
mengurangkan penggunaan tenaga, penggunaan
air dan pembuangan sisa pepejal.

Program berkaitan sisa pepejal telah dilaksanakan di Gambar 7-9: Penjanaan karbon UI (tenaga) tahun 2020 dan
pelbagai peringkat lapisan masyarakat bagi memberi 2021
kesedaran supaya penghasilan sisa pepejal domestik
dapat dikurangkan. Galakan untuk aktiviti kitar semula Gambar 7-7: Penjanaan karbon UI (sisa) tahun 2020 dan 2021
juga telah dilaksanakan melalui pembangunan
infrastruktur dan kemudahan di tempat awam. Jadual 7-11 memperincikan inisiatif yang telah
Diantara program utama penjimatan tenaga adalah dijalankan pada 2021 yang menyumbang kepada
dengan penggantian peralatan dan perkakasan pengurangan karbon bagi sektor infrastruktur bandar
awam yang lebih cekap tenaga yang diiktiraf (UI).
oleh Suruhanjaya Tenaga. Selain itu, terdapat juga Jadual 7-11: Inisiatif yang telah dijalankan pada 2021 yang
penggunaan tenaga diperbaharui seperti solar di menyumbang kepada pengurangan karbon
kawasan rekreasi dan infrastruktur awam. bagi sektor infrastruktur bandar (UI)

Program penjimatan air pula melibatkan penggunaan Infrastruktur Inisiatif yang menyumbang Jumlah
air kitar semula daripada kumbahan dan penggunaan Bandar (UI) kepada pengurangan pengurangan
sumber air tidak terawat seperti kolam tadahan hujan karbon karbon (%)
untuk tujuan pembersihan dan pengurusan landskap Sisa (tCO2e)
dan kawasan hijau. Air • Mengurangkan
Tenaga penjanaan sisa komersial 2% (1801)
Hasil daripada program yang telah dijalakan, kadar
penjanaan karbon pada tahun 2021 adalah seperti dan menggalakkan 5.6% (1427)
Gambar 7-7, 7-8 dan 7-9. Kadar pengurangan karbon konsep 3R
UI yang dijana adalah sebanyak 2%, 5.6% dan 5.5% 5.5% (22709)
disumbangkan daripada pengurusan sisa, pengurusan • Mengurangkan
air dan pengurusan sistem tenaga yang lebih efektif. kebergantungan
penggunaan air daripada
Gambar 7-8: Penjanaan karbon UI (air) tahun 2020 dan 2021 air kolam tadahan dan
penggunaan sumber air
semulajadi

• Penjimatan penggunaan
tenaga melalui lampu
jalan

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 157

7.5.3 UNJURAN PENILAIAN KARBON INFRASTRUKTUR BANDAR (UI)2030

Sasaran pengurangan karbon bagi sektor UI untuk tiga (3) kriteria utama adalah 45% sehingga tahun 2030. Pengurangan ini boleh dicapai
melalui perancangan jangka pendek dan jangka panjang secara bersasar sehingga tahun 2030. Gambar 7-10, 7-11 dan 7-12 menunjukkan
peratusan sasaran pengurangan sisa,air dan tenaga sehingga tahun 2030.

Gambar 7-10: Sasaran pengurangan karbon UI Gambar 7-11: Sasaran pengurangan karbon UI Gambar 7-12: Sasaran pengurangan karbon UI
(sisa) sehingga tahun 2030 (air) sehingga tahun 2030 (tenaga) sehingga tahun 2030

Jadual 7-12 Sasaran pengurangan karbon bagi sektor infrastruktur bandar (UI) melalui pelan tindakan utama yang akan di laksanakan
sehingga tahun 2030.

Tindakan utama yang menyumbang kepada pengurangan karbon Jumlah pengurangan karbon (%) (tCO2e)
Mengurangkan penjanaan sisa komersial dan menggalakkan 31% (29834)
konsep 3R

Mengurangkan kebergantungan penggunaan air daripada air 17% (2618)
kolam tadahan dan penggunaan sumber air semulajadi

Penjimatan penggunaan tenaga melalui lampu jalan 39% (22709)

158 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

7.6 PENILAIAN KARBON UNTUK BANGUNAN (B) Jadual 7-13: Senarai bangunan milik kerajaan dan negeri

Penilaian karbon untuk bangunan adalah penilaian yang dilaksanakan Jenis Bangunan Bilangan
khusus untuk bangunan. Penarafan sebagai bangunan rendah karbon dapat
membantu meningkatkan pencapaian secara langsung dalam pengurangan Sekolah Rendah 13
karbon untuk kriteria tenaga, air, sisa, pengangkutan dan kehijauan di bandar Sekolah Menengah 6
Ipoh. Hospital 1
Klinik Desa 2
Terdapat dua (2) kriteria yang dinilai iaitu pengurusan tenaga lestari (B1) dan Rumah Ibadat Islam 86
bangunan rendah karbon (B2). Dewan 2
Balai Polis 3
Kerajaan Malaysia mensasarkan lebih banyak bangunan akan melaksanakan Bomba 1
program dan aktiviti pengurangan penjanaan karbon seawal peringkat Bangunan Kerajaan Negeri 6
rekabentuk sehingga kepada fasa pengoperasian. Namun begitu, keutamaan Bangunan MBI 5
penglibatan adalah kepada bangunan milik kerajaan dan negeri.
Jumlah 125
Terdapat 125 bangunan yang dikriteriakan sebagai bangunan milik kerajaan
di dalam kawasan BP1 seperti dalam Jadual 7-13.

Sehingga tahun 2020, hanya lima (5) bangunan yang berdaftar untuk Jadual 7-14: Kadar penjanaan karbon mengikut kriteria di dalam Bangunan
melaksanakan program dan aktiviti ke arah rendah karbon. Pihak MBI
mensasarkan 56 buah bangunan untuk mencapai 45% bangunan bertaraf Kriteria Per Unit Penjanaan Karbon (kgCO2e)
rendah karbon menjelang tahun 2030. Tenaga KWh 0.694
m3
Perkadaran nilai karbon yang akan digunakan untuk menilai penjanaan Air 0.7
karbon (tCO2e) ditunjukkan di dalam Jadual 7-14.
Sisa Pepejal tan 586.5
Kehijauan m2 0.2

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 159

7.6.1 DATA GARIS DASAR (BASELINE) BANGUNAN (B) 2020 Menggunakan perkadaran karbon daripada Jadual 7-15 dan Jadual 7-16, data
garis dasar karbon untuk kriteria bangunan dapat dianggarkan seperti di dalam
Pengiraan data garis dasar untuk kriteria bangunan rendah karbon akan melibatkan Gambar 7-13.
kepada lima (5) unit bangunan di bawah pengendalian MBI. Bangunan yang
terlibat adalah seperti dalam Jadual 7-15, manakala Jadual 7-16 menunjukkan 3000 30
kadar penggunaan tenaga, air dan perlupusan sisa pepejal.
2500 25
TENAGA,S ISA( MATRIK TON)
Jadual 7-15: Senarai bangunan rendah karbon di BP1 tahun 2020 2000 AIR( MATRIK TON)20

Nama Bangunan Keluasan (m2)

Bangunan utama MBI 15,914.38 1500 15

Perpustakaan 2,491.96

Bangunan lama MBI 3,246.67 1000 10

Bangunan Bougainvillea 6,804.51 500 5

Bangunan UTC Ipoh 38,500.94

00

Bangunan Perpustakaan Bangunan lama Bangunan Bangunan UTC

Jadual 7-16: Kadar penggunaan tenaga, air dan pelupusan sisa pepejal. utamaM BI MBI Bougainvillea Ipoh

Nama Bangunan Tenaga (kWh) Air (m3) Sisa (tan) Tenaga Sisa Air
Gambar 7-13: Penjanaan karbon daripada Bangunan untuk kriteria tenaga,
Bangunan utama MBI 1,821,920 34,633 413.77 sisa dan air pada tahun 2020

Perpustakaan 348,878 4,902 64.79

Bangunan lama MBI 432,064 15,276 84.41

Bangunan Bougainvillea 533,990 18,392 176.91

Bangunan UTC Ipoh 1,873,191 17,502 4804.91

Jumlah 5,076,758 90,705 5544.81

160 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

7.6.2 PENILAIAN KARBON BASINESS AS USUAL (BaU) PELEPASAN KARBON (MATRIK TON) 4500
BANGUNAN (B) 2021 4000
3500
Penilaian karbon untuk mendapatkan nilai BaU pada tahun 2021 akan mengambilkira 3000
pelaksanaan program yang telah dilaksanakan di dalam bangunan dalam 4 2500
kriteria utama. 2000
1500
Di antara inisiatif yang telah diijalankan untuk menjimatkan tenaga adalah 1000
pertukaran kepada lampu LED, notis dan kempen penjimatan tenaga, sistem
penyejukan ‘split unit’ dan tenaga yang diperbaharui daripada sistem solar. 500
0
Usaha penjimatan air pula dilaksanakan melalui penggunaan sistem ‘dwi-flush’,
notis dan kempen penjimatan serta Sistem Pengumpulan Air Hujan (SPAH) untuk Bangunan utama Perpustakaan Bangunan lama MBIB Bangunan Bangunan UTC Ipoh
kegunaan aktiviti sekunder. MBI Bougainvillea

Inisiatif yang dilaksanakan untuk mengurangkan penjanaan sisa pepejal adalah 2020 2021
dengan menjalankan program kitar semula, mengurangkan penggunaan plastik
dan pendigitalan dalam sistem rekod dan dokumentasi. Gambar 7-14: Kadar penghasilan karbon BaU bagi bangunan pada tahun
Pihak MBI juga telah menjalankan kerja menaiktaraf landskap dan penghijauan 2020 dan 2021
kawasan bangunan sebagai usaha untuk mengurangkan karbon melalui
penyerapan pokok.

Jadual 7-17: Inisiatif yang telah dijalankan pada 2021 yang menyumbang kepada
pengurangan karbon bagi sektor Bangunan (B)

Bangunan (B) Inisiatif yang menyumbang kepada Jumlah
pengurangan karbon pengurangan
karbon (%) (tCO2e)

• Menggurangkan penjanaan sisa
Sisa komersial dan menggalakkan konsep 3R 3% (97.13)

• Menggurangkan kebergantungan

Air penggunaan air daripada air melalui 50% (31.83)
pengumpulan air hujan

Tenaga • Penjimatan penggunaan tenaga 12% (401.98)
melalui pertukaran perkakasan
elektrik kepada yang mendapat pe
sijilan penjimatan

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 161

7.6.3 UNJURAN PENILAIAN KARBON BANGUNAN (B) 2030

Pihak MBI mensasarkan 50-unit bangunan milik kerajaan dan 6-unit bangunan
komersial di dalam kawasan BP1 di dalam usaha memperolehi pengiktirafan sebagai
bandar rendah karbon 2030. Jadual 7-18 menunjukkan unjuran perancangan
penglibatan bangunan di Bandaraya Ipoh sehingga tahun 2030.

Jadual 7-18: Unjuran perancangan penglibatan bangunan rendah karbon 2030

Kriteria 2022 2024 2026 2028 2030
Pusat Ibadah Islam 5 5 5 5 5
2 2 2 2 3
Sekolah Rendah 1 1 1 1 2
Sekolah Menengah 1 1 - - -
1 1 1 1 2
Dewan 1 1 2 1 1
Bangunan Kerajaan Negeri 11
+11 +11 +10 +13
Bangunan komersial
Sasaran

Sasaran pengurangan karbon akan memfokuskan kepada penjimatan tenaga
elektrik untuk tahun 2021 hingga 2025 disusuli penjimatan dalam penggunaan air
dan pengurangan sisa pepejal pada tahun 2026 hingga 2030. Program penghijauan
bangunan akan dilaksanakan secara berterusan mengikut kapasiti dan kesesuaian
modifikasi pada bangunan.

Jadual 7-19 Sasaran pengurangan karbon bagi sektor bangunan (B) melalui pelan tindakan
utama yang akan di laksanakan sehingga tahun 2030

Tindakan utama yang menyumbang kepada pengurangan
karbon

sisa • Menggurangkan penjanaan sisa komersial dan
menggalakkan konsep 3R

air • Menggurangkan kebergantungan penggunaan air
daripada air melalui pengumpulan air hujan

• Penjimatan penggunaan tenaga melalui pertukaran
tenaga perkakasan elektrik kepada yang mendapat pensijilan

penjimatan

162 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

7.7 KESIMPULAN

Berdasarkan pengiraan karbon dan unjuran penjanaan karbon yang telah
dilaksanakan, kawasan BP1 telah menjana karbon sebanyak 676,631.25 tCO2e
manakala melalui penetapan strategi bagi mencapai Ipoh Bandaraya Rendah
Karbon pada 2030, unjuran penjanaan karbon adalah sebanyak 390,410 tCO2e.
Jumlah pengurangan karbon yang dapat dicapai adalah sebanyak 272,227 tCO2e
iaitu bersamaan 33%. Pecahan penjanaan karbon mengikut elemen ditunjukkan di
dalam Jadual 7-20 dan Gambar 7-15.

Jadual 7-20: Rumusan penjanaan karbon

Elemen Baseline Strategi Jumlah %
Pengurangan
Kehijauan 2020 2030 Pengurangan
(greenery) 24%
Pengangkutan 36536 27767 8769
(mobility)
Sisa (waste) 118668 65267 53401 45%
Air (water)
Tenaga (energy) 80146 53430 26716 33%
Jumlah 25115 19406
402172 224540 5709 22%
662637 390410
177632 44%

272227 33%

*Unit adalah di dalam tCO2e Gambar 7-15: Rumusan penjanaan karbon

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 163

8Bab

ULTRA LOW EMISSIONS ZONE (ULEZ)

8.1 PENGENALAN
8.2 LOKASI
8.2.1 ZON A
8.2.2 ZON B
8.2.3 ZON C
8.2.4 ZON D
8.2.5 ZON E
8.2.6 ZON F
8.3 STRATEGI DAN PELAN TINDAKAN ULEZ
8.4 UNJURAN PENGURANGAN KARBON

8.1 PENGENALAN Lokasi ULEZ di kawasan BP1

Ultra-Low Emissions Zone (ULEZ) merupakan kawasan
yang disasar sebagai kawasan yang berpotensi bagi
menyumbang kepada pengurangan karbon (CO2)
yang sangat rendah di dalam Blok Perancangan 1
(BP1). Sasaran pengurangan karbon untuk kawasan
ULEZ adalah sebanyak 45% pada tahun 2023.
Pengurangan karbon ini akan dinilai berdasarkan lima
(5) elemen utama iaitu peningkatan kawasan hijau,
pengangkutan rendah karbon, pengurusan tenaga
lestari, pengurusan air mampan dan pengurusan sisa
pepejal.

8.2 LOKASI

Majlis Bandaraya Ipoh (MBI) telah mewartakan enam
(6) zon di dalam BP1 sebagai kawasan yang berpotensi
untuk pengurangan pelepasan karbon ini. Keluasan
semua kawasan yang terlibat adalah sebanyak 80
hektar. Lokasi kawasan ULEZ di Bandaraya Ipoh ini
bagi tujuan perancangan dan pelaksanaan strategi
ke arah zon ultra rendah karbon.

• Zon A, Zon B, dan Zon C berada di
dalam kawasan Pekan Lama

• Zon D terletak di sepanjang tebing
Sungai Kinta bermula dari jambatan
di Jalan Leong Boon Swee hingga ke
jambatan di Jalan Raja Musa Aziz

• Zon E berada di Taman
D.R Seenivasagam

• Zon F adalah bangunan yang
menempatkan Pasar Besar Ipoh,
Urban Transformation Centre (UTC)
dan Pasar Ayam yang berada di
kawasan Pekan Baru

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 165

STRATEGI DAN PELAN TINDAKAN DI

ZON A

8.2.1 ZON A

Zon A berkeluasan 19.24 hektar. Jalan utama yang terdapat di dalam Zon A adalah Jalan S.P. Seenivasagam,
Jalan Panglima Bukit Gantang Wahab, Jalan Sultan Iskandar Shah, Jalan Tun Sambathan, Jalan Dato’ Maharaja
Lela, dan Jalan Dato’ Sagor. Jalan Sultan Yusuf merupakan pemisah antara Zon A dengan Zon B. Kawasan ini
sangat menarik dari segi sejarah pembangunan awal Bandaraya Ipoh. Terdapat beberapa bangunan menarik
didalam Zon A yang menjadi sebahagian daripada Ipoh Heritage Trails iaitu Stesen Kereta Api Ipoh, Cenotaph,
Dewan Bandaran dan Pejabat Pos Lama, Mahkamah Tinggi, Perpustakaan Perak, Kelab DiRaja Ipoh, Padang
Ipoh, Bank Hongkong & Shanghai, Residence & Law Office of The Seenivasagam Brothers, Bangunan Hidro Perak,
Tempat Letak Kereta Bertingkat, Bank Mercantile, Bangunan Straits Trading (OCBC), Bangunan Chung Thye Phin,
Bangunan S.P.H De Silva, Jan Sahib’s Office, dan Birch Memorial.

166 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

STRATEGI DAN PELAN TINDAKAN DI

ZON B

8.2.2 ZON B

Zon B berkeluasan 8.29 hektar. Jalan utama yang terdapat di dalam kawasan ini ialah Jalan Sultan Yusof, Jalan
Tun Sambathan, Jalan Bandar Timah, Jalan Bijih Timah, Jalan Panglima, Jalan Market dan Sungai Kinta. Jalan
Sultan Iskandar Shah memisahkan Zon B daripada Zon C. Terdapat beberapa bangunan menarik di dalam Zon
B yang menjadi sebahagian daripada Heritage Trails iaitu Kin Kwok Daily News, Perak Ku Kong Chow Association,
Han Chin Pet Soo, Panglima Lane (Concubine Jee Lai Hong Lane), Kedai Kopi Ipoh Kong Heng, dan Mikasa Photo
Shop.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 167

STRATEGI DAN PELAN TINDAKAN DI

ZON C

8.2.3 ZON C

Zon C ULEZ ini mempunyai kawasan berkeluasan 15.76 hektar. Kawasan ini disempadan oleh Jalan Sultan Yusof,
Jalan Sultan Iskandar, Sungai Kinta, dan barisan kedai di sebelah kiri Jalan Lahat bermula dari Jalan Leong Boon
Swee. Jalan yang terdapat di dalam kawasan ini ialah Jalan Othman Talib, Jalan Bandar Timah, Jalan Bijih Timah,
Jalan Koo Choo Kong, Persiaran Bijih Timah, dan Jalan Silang. Terdapat beberapa bangunan menarik didalam
Zon C yang menjadi sebahagian daripada Ipoh Heritage Trails iaitu Bangunan Oversea, Ambika Estates Office,
Star Printing Works, Masjid Pakistani, Little India, Yau Tet Shin Mansion, Straits Trading Company, Kinta Aerated
Water, Gabled Shophouse, Sin Yoon Loong, Eu Yan Sang, Paloh Ku Miao Temple, dan Chinese Wholesale.

168 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

STRATEGI DAN PELAN TINDAKAN DI

ZON D

8.2.4 ZON D

Zon D merangkumi sepanjang tebing dan Sungai Kinta bermula dari Jalan Leong Boon Swee hingga ke Jalan
Raja Musa Aziz. Kawasan ini berkeluasan 19.06 hektar dengan jarak 2.4 km. Di samping Jalan Leong Boon Swee
dan Jalan Raja Musa Azizi, terdapat beberapa jalan utama yang menyeberangi sungai di dalam Kawasan ini,
iaitu Jalan Sultan Iskandar Shah, Jalan Sultan Idris Shah dan Jalan Lim Bo Seng.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 169

STRATEGI DAN PELAN TINDAKAN DI

ZON E

8.2.5 ZON E

Zon E mempunyai keluasan kawasan seluas 24.09 hektar dan dikenali sebagai Taman D.R Seenivasagam. Jalan
masuk ke kawasan ini adalah melalui Jalan Raja Musa Aziz. Sebahagian besar kawasan ini terdiri daripada
padang permainan dan kawasan lapang. Sekolah Rendah Coronation Park juga berada di dalam kawasan ini.

170 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

STRATEGI DAN PELAN TINDAKAN DI

ZON F

8.2.6 ZON F

Zon F mempunyai keluasan 2.24 hektar. Kawasan ini disempadani oleh Jalan Foo Choo Choon, Jalan Laxamana,
Tingkat Pasar dan Jalan Datuk Onn Jaafar. Zon ini merangkumi dua bangunan iaitu Pasar Besar Ipoh yang juga
Pusat UTC, dan Pasar Ayam.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 171

8.3 STRATEGI DAN

U L E ZPELAN TINDAKAN

172 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

FASA PEMBANGUNAN

S

QW

Agensi Pelaksanaan:

• MBI
• Pemaju
• PLANMalaysia
• Pejabat Tanah dan Daerah
• Jabatan Kerja Raya
• Jabatan Taman Dan Landskap

STRATEGI 1: Peningkatan kawasan hijau ULEZ

Pelan Tindakan :

• Penanaman pokok buluh di sekitar kawasan zon untuk penyediaan ruang hijau bagi penyejukan bandar dan
penyerapan karbon yang lebih baik. Selain memiliki nilai estetika yang tinggi, buluh juga dikatakan

mampu menyerap 35% lebih banyak karbon dioksida berbanding pokok lain.

• Taman herba dan botanik dan kawasan pertanian dalam bandar di kawasan terpilih zon ULEZ bertujuan
memperindahkan dan menghijaukan kawasan persekitaran untuk tujuan penyejukan bandar dan penyerapan
karbon.

• Penanaman pokok dalam pasu

• Pembangunan vertical garden di kawasan terpilih zon ULEZ bertujuan untuk penyejukan bandar, mengatasi
keterbatasan tanah, mengurangkan pencemaran udara dan meningkatkan penyerapan karbon.

• Pemeliharaan rizab sungai di sepanjang sungai Kinta adalah bertujuan untuk menjana pembangunan lestari,
memastikan kepentingan semula jadi sungai membantu dalam penebatan banjir, sumber air dan rekreasi.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 173

FASA PEMBANGUNAN

S

QW

Agensi Pelaksanaan:

• MBI
• Pemaju
• NGO
• JPS
• JAS

STRATEGI 2: Pemeliharaan dan pemuliharaan rizab sungai

Pelan Tindakan :

• Pemeliharaan dan pemuliharaan rizab sungai di sepanjang sungai Kinta adalah bertujuan untuk menjana
pembangunan lestari, memastikan kepentingan semula jadi sungai membantu dalam penebatan banjir,
sumber air dan rekreasi.

174 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

FASA PEMBANGUNAN

S

QW
Agensi Pelaksanaan:
• MBI
• Pihak swasta

STRATEGI 3: Pengangkutan rendah karbon

Pelan Tindakan :
• Menyediakan kemudahan stesen pengecasan EV di tempat tumpuan strategik bagi memudahkan pengguna

untuk mengecas kenderaan hibrid/elektrik.
• Menyediakan parkir khas kenderaan rendah karbon bagi mengalakkan pengguna untuk menggunakan

kenderaan rendah karbon seperti kenderaan hibrid/elektrik.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 175

FASA PEMBANGUNAN

S

QW

Agensi Pelaksanaan:
• MBI
• Agensi Pengangkutan Awam Darat (APAD)
• Kementerian Pengangkutan
• Pihak swasta
• Perak Transit

STRATEGI 4: Pengangkutan awam lestari

Pelan Tindakan :

Menyediakan Bas Elektrik Percuma MBI bagi penggunaan orang awam di zon rendah karbon yang berfungsi
sebagai bas shuttle bagi menghubungkan pengguna di sekitar lokasi jarak dekat di dalam zon ultra rendah karbon

176 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

FASA PEMBANGUNAN
S

QW
Agensi Pelaksanaan:
• MBI
• Pihak swasta

STRATEGI 5: Heritage Transport

Pelan Tindakan :
• Menyediakan kemudahan stesen pengecasan EV di tempat tumpuan strategik bagi memudahkan pengguna

untuk mengecas kenderaan hibrid/elektrik.
• Menyediakan parkir khas kenderaan rendah karbon bagi mengalakkan pengguna untuk menggunakan

kenderaan rendah karbon seperti kenderaan hibrid/elektrik.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 177

FASA PEMBANGUNAN

S

QW
Agensi Pelaksanaan:
• MBI
• Jabatan Kerja Raya (JKR)
• Agensi Pengangkutan Awam Darat (APAD)
• Kementerian Pengangkutan

STRATEGI 6: Pengurusan lalulintas di dalam ULEZ

Pelan Tindakan :

• Mewujudkan laluan terhad mengikut hari yang dibahagikan kepada tiga (3) Zon iaitu Zon A, Zon C dan Zon E
bertujuan untuk mengekang kenderaan masuk ke dalam zon ULEZ

• Papan tanda informasi bagi program kawalan lalulintas selain memberi maklumat tentang program yang akan
dilangsungkan di kawasan tersebut yang memfokuskan kepada ekonomi, kemasyarakatan dan sukan. Sebagai
contoh: bazar, festival, pesta, acara sukan dan lain-lain boleh dilakukan di kawasan laluan terhad yang telah
dikenalpasti.

178 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Pengurusan lalulintas di ULEZ

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 179

FASA PEMBANGUNAN

S

QW
Agensi Pelaksanaan:
• MBI
• Pihak swasta
• Perak Transit

STRATEGI 7: Park & Ride

Pelan Tindakan :

• Penyediaan fasiliti park and ride di kawasan zon ultra rendah karbon merupakan satu inisiatif yang boleh
dilaksanakan bagi menggalakkan penggunaan pengangkutan awam.Fasiliti park and ride ini dapat
mengalakkan pengguna untuk meletak kereta di kawasan yang disediakan dan menggunakan pengangkutan
awam bagi menuju ke sesuatu destinasi dalam jarak dekat

180 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

FASA PEMBANGUNAN

S

QW
Agensi Pelaksanaan:
• MBI
• Pihak pemaju

STRATEGI 8: ULEZ Pedestrian Link

Pelan Tindakan :

• Penyediaan ULEZ Pedestrian Link bertujuan untuk menghubungkan rangkaian yang berterusan di sekitar
kawazan zon ULEZ. Penaiktarafan dan penambahan lorong pejalan kaki yang berbumbung atau shaded trees
dan persekitaran yang menarik di sekitar kawasan ULEZ dapat mengalakkan orang awam memilih berjalan kaki
untuk pergerakan di dalam jarak dekat.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 181

Laluan khas Pedestrian Link

182 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

FASA PEMBANGUNAN

S

QW
Agensi Pelaksanaan:
• MBI
• Pihak pemaju

STRATEGI 9: ULEZ bicycle lane

Pelan Tindakan :

• Mewujudkan hub sewa basikal,basikal elektrik dan skuter elektrik di kawasan zon ultra rendah karbon bagi
mewujudkan fasiliti alternatif pengangkutan dan mengalakkan orang awam menggunakannya bagi menuju
ke sesuatu destinasi di dalam kawasan zon ultra rendah karbon.

• Penyediaan laluan khas basikal di laluan yang terpilih bertujuan untuk menghubungkan rangkaian yang
berterusan di sekitar kawazan zon ULEZ. Ini dapat meningkatkan keselesaan dan keselamatan pengguna
basikal di samping mengurang

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 183

Laluan khas ULEZ bicycle lane

184 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

FASA PEMBANGUNAN

S

QW

Agensi Pelaksanaan:
• MBI
• Pihak swasta
• Pejabat Tanah dan Daerah
• Jabatan Kerja Raya
• Jabatan Pengairan dan Saliran

STRATEGI 10: Jambatan ikonik

Pelan Tindakan :

• Jambatan ikonik di bina untuk mennghubungkan laluan pejalan kaki dan laluan basikal daripada Zon B & Zon
C ke Zon F. Jambatan ini akan menjadi salah satu tarikan pelancongan yang baharu di Bandaraya Ipoh.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 185

FFAASSAAPPEEMMBBAANNGGUUNNAANN

S

QW
Agensi Pelaksanaan:
• MBI
• Pihak swasta

STRATEGI 11: Pengurusan tenaga lestari

Pelan Tindakan :

• Penukaran lampu fluorescent kepada kepada jenis LED yang lebih jimat tenaga untuk bangunan dan juga
kawasan awam di dalam kawasan ULEZ.

• Penggunaan sistem pengumpulan air hujan (SPAH) untuk bangunan di dalam kawasan ULEZ bertujuan untuk
penggunaan siraman pokok dan lain – lain bagi mengurangkan kegunaan air terawat.

• Penggunaan tenaga boleh diperbaharui iaitu solar bagi penjanaan tenaga elektrik untuk bangunan dan
kawasan di dalam zon ULEZ bagi penjimatan tenaga.

• Penggunaan penghawa dingin berasingan (split unit) untuk bangunan di dalam kawasan ULEZ bagi penjimatan
tenaga.

• Pencahayaan semulajadi atau natural lighting adalah bertujuan membawa sinaran cahaya matahari ke dalam
sesuatu bangunan. Teknik pencahayaan semulajadi ini adalah penting untuk mengurangkan penggunaan
lampu tiruan dan menjimatkan penggunaan tenaga elektrik.

186 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

FASA PEMBANGUNAN

S

QW
Agensi Pelaksanaan:
• MBI
• Pihak swasta

Stesen kompos sisa makanan Mesin Deposit Return System/
Buy Back Machine

STRATEGI 12: Pengurusan sisa Tong Sampah Kitar Semula

Pelan Tindakan : Mesin Dispense air
minuman
• Menyediakan tong sampah kitar semula di semua lokasi yang dikenal pasti di setiap zon bagi tujuan pengurangan
sisa di tapak landfill.

• Menyediakan Mesin Deposit Return System/ Buy Back Machine di lokasi yang strategik dan tumpuan ramai bagi
tujuan menjual bahan-bahan kitar semula yang telah diasingkan dan dibersihkan untuk mendapat wang tunai
atau boleh dikreditkan ke dalam e-wallet.

• Menyediakan Mesin Dispense air minuman di lokasi yang strategik dan tumpuan ramai bagi mengalakkan
orang ramai untuk menggunakan bekas minuman sendiri dan seterusnya dapat mengurangkan penggunaan
botol plastik.

• Menyediakan Stesen kompos sisa makanan untuk mengurangkan kuantiti sisa ke tapak pelupusan dengan
mengalakkan kitar semua sisa organik untuk penghasilan baja bagi penggunaan kebun komuniti.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 187

8.4 UNJURAN PENGURANGAN KARBON

Sasaran pengurangan karbon yang dicadangkan untuk kawasan ULEZ adalah sebanyak 45% dalam tempoh 3 tahun bermula pada 2021 hingga 2023.

Sasaran pengurangan ini dapat dicapai melalui lima (5) elemen utama iaitu kawasan hijau, pengangkutan, pengurusan tenaga, air dan sisa. Penjanaan karbon pada
tahun 2021 di kawasan ULEZ adalah melalui pengurangan yang disasarkan untuk UE sebanyak 5%, UT sebanyak 15% , UI sebanyak 15% dan 30% daripada Bangunan.

1860 1200 350 1 4000 35
1840 1150 0.9
PELEPASANK ARBON( MATRIK TON/ TAHUN) 1820 1,837 PELEPASANK ARBON( MATRIK TON/ TAHUN) 1100 300 0.8 3500 30
1800 2020 1050 0.7 3000 25
1780 1000 1147 TENAGA DAN SISA 250 0.6 2500 20
1760 2020 0.5 2000 15
1740 950 200 0.4 AIR 1500 10
1720 900 0.3 TENAGA & SISA 1000 5
1700 1,779 850 1036.55 0.2 AIR
1680 2021 0.1 500
1,767 1008.95 150 0
2022 100
1,742 973.17
2023
2021 2022 2023 50 0 0
2020
0 2021 2022 2023 2021 2022 2023
2020

Tenaga Sisa Air Tenaga Sisa Air

Sasaran pengurangan karbon untuk UE Sasaran pengurangan karbon untuk UT Sasaran pengurangan karbon untuk UI Sasaran pengurangan karbon untuk
bangunan (B)

3 TAHUN Bagi sektor persekitaran 3 TAHUN Bagi sektor 3 TAHUN Bagi sektor infrastruktur bandar 3 TAHUN Bagi sektor bangunan (B),
bandar (UE), sasaran pengangkutan (UI), sasaran pengurangan sasaran pengurangan utama
pengurangan utama adalah bandar (UT), sasaran karbon utama adalah dengan adalah memfokuskan kepada
memfokuskan kepada strategi pengurangan utama memfokuskan kepada strategi strategi utama berikut:
utama berikut: adalah memfokuskan utama berikut:
kepada strategi utama Penjimatan penggunaan Penjimatan penggunaan
Penanaman tumbuhan berikut: tenaga melalui lampu jalan tenaga melalui pertukaran
terutamanya jenis buluh yang Pelaksanaan program- Mengurangkan perkakasan elektrik kepada
mampu menjana penyerapan program di dalam kebergantungan penggunaan yang mendapat pensijilan
karbon sebnayak 62 tCO2e/ zone ULEZ untuk air daripada air kolam penjimatan
hektar/setahun mengurangkan tadahan dan penggunaan Mengurangkan
Memelihara dan memperluas kemasukan kenderaan sumber air semulajadi kebergantungan penggunaan
kawasan hijau dan badan yang tinggi Menggurangkan penjanaan air melalui pengumpulan air
air yang mampu menyerap Menggalakkan sisa komersial dan hujan
pelepasan karbon penggunaan bas menggalakkan konsep 3R Mengurangkan penjanaan sisa
elektrik dan kenderaan komersial dan menggalakkan
elektrik di dalam konsep 3R
bandar

188 Menggalakkan
penggunaan
kenderaan tanpa
motor seperti beca,
e-bike, e-scooter,
basikal dan kereta
kuda

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

9Bab

PENGURUSAN DAN PELAKSANAAN
PROGRAM RENDAH KARBON DI
PERINGKAT MAJLIS BANDARAYA IPOH

9.1 PENGENALAN
9.2 FUNGSI UNIT BANDARAYA RENDAH KARBON
9.3 CADANGAN STRUKTUR ORGANISASI
PENUBUHAN UNIT BANDARAYA RENDAH
KARBON DI MAJLIS BANDARAYA IPOH
9.4 JAWATANKUASA BANDARAYA RENDAH
KARBON IPOH
9.5 STRATEGI KHAS

9.1 PENGENALAN

Penubuhan Unit Bandaraya Rendah Karbon berperanan untuk memastikan perancangan dan pelaksanaan inisiatif Bandaraya Rendah Karbon di dalam
tempoh 2020 hingga 2035. Unit ini diletakkan di bawah bidang kuasa Datuk Bandar Ipoh dengan dianggotai sembilan (9) orang pegawai daripada pelbagai
jabatan di MBI yang bertanggungjawab melihat secara keseluruhan pelaksanaan empat (4) komponen LCC.

PERSEKITARAN BANDAR

4 KOMPONEN KE ARAH INFRASTRUKTUR BANDAR
BANDARAYA PENGANGKUTAN BANDAR

RENDAH KARBON

BANGUNAN

PENGURUSAN BIDANG JAWATAN
Ketua Unit
RDANEPNELDAAKSHANKAAANRPBROOGRANM Pegawai Jawatan Terbuka – Gred 48
DI PERINGKAT
Pegawai Sokongan Pegawai Teknologi Maklumat (ICT) – F44
MAJLIS BANDARAYA IPOH Pegawai Teknologi Maklumat (ICT) – F41
Pegawai Perancangan Bandar – J41
Pegawai Kejuruteraan – J41
Pegawai Bangunan (Arkitek) – J41
Penolong Pegawai Teknologi Maklumat – F29
Penolong Pegawai Perancangan Bandar – J29
Penolong Pegawai Kejuruteraan – J29

190 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

335

9.2 FUNGSI UNIT BANDARAYA RENDAH KARBON 446

111 Membuat perancangan dan permohonan 557 Urusetia Mesyuarat Jawatankuasa Bandaraya Rendah
1 peruntukan projek inisiatif Bandaraya Rendah Karbon Karbon

bagi kelulusan Jawatankuasa Bandaraya Ipoh. 666 Menjalankan tugas seperti berikut:
• Menyediakan kertas kerja
22 Membuat perancangan dan permohonan projek • Taklimat, seminar dan bengkel
22 inisiatif Bandaraya Rendah Karbon • Melaksanakan kolaborasi dan kerjasama dengan
3 Menyediakan dan membentangkan laporan semua pihak berkepentingan
3 kemajuan/hasilan projek bertujuan untuk mengkaji
33 tahap pelaksanaan dan keberkesanan. 77 Wakil PBT di dalam Jawatankuasa Peringkat Negeri
dan Persekutuan (jika perlu) atau tindakanlain-lain
Menjalankan kerjasama dan kolaborasi bersama yang sesuai
pihak berkepentingan dalam pelaksanaan inisiatif
66
4444 Bandaraya Rendah Karbon.
5555 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 191
6666

9.2 CADANGAN STRUKTUR ORGANISASI PENUBUHAN UNIT BANDARAYA RENDAH
KARBON DI MAJLIS BANDARAYA IPOH

DATUK UNIT SEKTOR SEKTOR
BANDAR KOMUNIKASI INFRASTRUKTUR BANGUNAN
DAN PROMOSI PENJIMATAN
BANDAR AIR
UNIT PENGURUSAN PENJIMATAN
PEMANTAUAN
SISA PEJAL TENAGA
UNIT PENJIMATAN AIR
PELAKSANAAN SEKTOR
PENJIMATAN PENGANGKUTAN
UNIT TENAGA
PERANCANGAN BANDAR
SEKTOR PENGANGKUTAN
PERSEKITARAN
LESTARI
BANDAR KENDERAAN
PEMILIHAN
RENDAH KARBON
TAPAK PENGURUSAN
KEHIJAUAN LALU LINTAS
BANDAR DAN
ALAM SEKITAR PENGURUSAN
INFRASTUKTUR

JALAN

192 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

9.4 JAWATANKUASA BANDARAYA RENDAH KARBON IPOH KEAHLIAN JAWATANKUASA BANDARAYA RENDAH KARBON IPOH
Pengerusi
Jawatankuasa Bandaraya Rendah Karbon Ipoh merupakan satu platform Keahlian Datuk Bandar MBI
penyelarasan dan pemantauan perancangan dan pembangunan inisiatif
Bandaraya Rendah Karbon di Ipoh. MBI merupakan pemacu utama di dalam Peranan dan 1. Jabatan Perancangan (MBI)
pembangunan bandaraya rendah karbon selaras dengan peranannya dalam Tanggungjawab
memberi perkhidmatan dan pengurusan bandar serta bidang kuasa sebagai Jawatankuasa 2. Jabatan Kejuruteraan (MBI)
pentadbir. Akan tetapi, inisiatif ini perlu dipacu dan disokong dengan kolaborasi Teknikal
bersama agensi-agensi teknikal luar di peringkat persekutuan, negeri dan sektor 3. Ipoh Transit Berhad
swasta.
4. Agensi Pengangkutan Darat (APAD)
Jawatankuasa juga perlu mengenalpasti inisiatif yang mampu diterapkan
berdasarkan penilaian ‘penerapan terus’, ‘penerapan dengan modifikasi’ dan 5. Jabatan Pengangkutan Jalanraya (JPJ)
‘memerlukan penambaikan’. Jawatankuasa akan memutuskan kaedah penerapan 6. Jabatan Pengairan dan Saliran (JPS)
berdasarkan laporan kebolehlaksanaan yang disediakan melalui pertimbangan kos, 7. Unit Perancang Ekonomi Negeri Perak (UPEN Perak)
kaedah pelaksanaan dan implikasi kepada kedua- dua pihak selaras dengan fokus 8. Perbadanan Kemajuan Negeri Perak (PKNP)
Bandaraya Rendah Karbon di Ipoh. 9. Setiausaha Kerajaan Negeri Perak

Urus Setia • Membincangkan hala tuju dan pelaksanaan Projek
Mesyuarat Bandar Rendah Karbon

• Membincangkan mekanisma pengurusan
kewangan/ peruntukan bagi pelaksanaan projek

• Meluluskan cadangan projek Bandaraya Rendah
Karbon

• Memantau dan menyelaras kemajuan inisiatif
Bandaraya Rendah Karbon yang dilaksanakan

• Membincangkan isu dan cabaran perancangan
dan pelaksanaan inisiatif Bandaraya Rendah
Karbon dan mencadangkan penyelesaian
terhadap isu-isu yang berbangkit

• Menyediakan ruang kerjasama dan kolaborasi
bersama pihak berkepentingan

• Menilai pelaporan kemajuan pelaksanaan dan
memberi khidmat nasihat

Unit Bandaraya Rendah Karbon MBI

Jawatankuasa Bandaraya Rendah Karbon akan
bermesyuarat sekurang-kurangnya 4 kali setahun atau
bergantung kepada keperluan semasa

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 193

9.5 STRATEGI KHAS

Strategi Khas adalah seperti berikut :

Mewujudkan Kerjasama Awam Swasta atau Public Private
Partnership (PPP) untuk menambahbaik pengurusan,
penyelenggaraan, pembaikan dan penggantian aset sektor
awam yang meliputi bangunan, infrastruktur, peralatan dan
kemudahan dengan teknologi hijau dan jimat tenaga.

Menggunakan teknologi di dalam pelaksanaan inisiatif
Bandaraya Rendah Karbon yang meliputi pelbagai bidang.

Mengadakan kerjasama dengan penyedia teknologi atau
mengadakan perkongsian teknikal bersama penyelidik.

Melantik duta kawasan yang boleh mempromosikan dan
memberi kesedaran kepada warga Ipoh tentang Bandaraya
Rendah Karbon.

Mengadakan kempen melalui poster, iklan, billboard dan
sosial media.

194 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

9.5.1
STRATEGI KHAS YANG DILAKSANAKAN DI
PERINGKAT MBI: PERSEKITARAN BANDAR

Memberikan insentif pembangunan di dalam
kawasan jejak bandar dan kawasan ‘brownfield’
dan ‘greyfield’ contohnya melalui peningkatan
plot rotio, pengurangan ‘development fees’,
mempecepatkan proses semakan dan lain lain

Melebar saiz dan memastikan kesinambungan
laluan pejalan kaki dan basikal sediada di
kawasan MBI untuk kemudahsampaian

Melaksanakan rekabentuk pejalan kaki yang
bersesuaian untuk golongan OKU dan orang tua

Penggunaan tenaga solar dan warna cerah untuk
‘facade’ bangunan

Mempromosi dan menggalak urban green space
termasuk green roof, green façade / vertical
garden dan urban farming di kawasan MBI

Meningkatkan bilangan pokok sedia ada
khususnya di kawasan pejalan kaki, laluan basikal
dan taman rekreasi dan kawasan hijau

Menanam pokok yang mempunyai kadar serapan
karbon yang tinggi dan dalam masa yang
sama rendah penjagaan contohnya tanaman
xeriscaping

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 195

9.5.2
STRATEGI KHAS YANG DILAKSANAKAN DI
PERINGKAT MBI: PENGANGKUTAN BANDAR

Meningkatkan fasiliti pengangkutan alternatif
seperti hub basikal atau skuter di depan MBI bagi
mengalakkan warga MBI menggunakannya bagi
bergerak ke kawasan jarak dekat di sekitar bandar

Menggalakkan penggunaan pengangkutan
awam terutamanya penggunaan bas di
kalangan warga MBI dengan memberikan free
ride/ discount/reward/voucher sebagai motivasi
dan pengalak

Mewujudkan satu polisi bagi mengalakkan warga
MBI untuk menggunakan kenderaan rendah
karbon dan juga pengangkutan awam

Menggunakan shuttle bus bagi warga MBI untuk
urusan rasmi bagi mengurangkan penggunaan
kenderaan persendirian

Menggalakkan penggunaan kenderaan rendah
karbon dengan menawarkan rebat, insentif,
diskaun pembelian kenderaan rendah karbon

Menetapkan pembelian kenderaan rendah
karbon bagi kenderaan milik kerajaan negeri dan
persekutuan

196 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

9.5.3
STRATEGI KHAS YANG DILAKSANAKAN DI
PERINGKAT MBI: PERSEKITARAN BANDAR

Membangunkan sistem inventori hijau (green
inventory and procument) bagi inisiatif
mengurangkan penjanaan sisa dari pejabat.
(REDUCE)
Menyediakan buy back centre untuk
menggalakkan kakitangan MBI melaksanakan
kitar semula.(RECYCLE)
Mengadakan Hari Sifar Sisa pada setiap hari Rabu
di bangunan MBI.
Menyediakan sistem rawatan di punca bagi sisa
organik / sisa makanan seperti mini komposter
bagi mengurangkan sisa ke tapak pelupusan dari
MBI.
Memperkenalkan Deposit Return System dengan
kerjasama syarikat pengeluar atau pembekal
barangan pejabat MBI.
Menyediakan piawaian bagi pembersihan awam
dan kutipan sisa untuk dipatuhi oleh kontraktor
yang dilantik.
Mewajibkan perangkap minyak dan gris untuk
kafetaria di bangunan MBI.
Meningkatkan kawasan air pancut / air terjun
menggunakan air tadahan hujan untuk
penyejukan semula jadi kawasan sekitar
bangunan MBI.
Menyediakan water dispenser bagi menggalakkan
kakitangan membawa bekas air sendiri.
Menambah lampu kreatif dan bermotif
menggunakan solar di sekeliling bangunan MBI.
Menambah kawasan yang berkonsep Glow
in the dark bagi mengurangkan tenaga dan
mengurangkan pencemaran cahaya di sekitar
bangunan MBI.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 197

9.5.4
STRATEGI KHAS YANG DILAKSANAKAN DI PERINGKAT
MBI: BANGUNAN

Mencabut plug peralatan elektik setiap hari
selepas waktu bekerja untuk mengurangkan
kehilangan tenaga walaupun dalam keadaan
dimatikan

Menutup suis lampu dan penghawa dingin
selepas waktu bekerja kecuali di tempat tertentu
yang memerlukan pencahayaan di waktu malam

Menggunakan mod sleep dan matikan peralatan
yang tidak penting, seperti mesin faks dan mesin
pencetak

Meletakkan tanda/poster di suis lampu sebagai
peringatan penjimatan tenaga

Mematikan suis lampu di kawasan yang
mempunyai pencahayaan luar pada waktu siang

Penetapan suhu di semua ruang tertutup semasa
waktu bekerja disetkan pada suhu 24 ± 1oC

Memastikan semua tingkap dan pintu di bangunan
yang berhawa dingin sentiasa ditutup rapat bagi
mengelakkan kehilangan udara sejuk

Mengurangkan penggunaan kertas dengan
menggunakan medium elektronik dan digital
seperti e-mail dan e-calendar.

198 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

PELANTIKAN DUTA KAWASAN BANDARAYA
RENDAH KARBON

Duta kawasan Bandaraya Rendah Karbon akan dilantik yang
berperanan seperti berikut :

1. Individu yang menjadi ICON Rendah Karbon.

2. Individu yang boleh menjadi trendsetter kepada warga Ipoh di
dalam memupuk kesedaran, pengetahuan dan gaya hidup
dikalangan penduduk ke arah komuniti rendah karbon di dalam
kehidupan seharian.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 199