PELAN TINDAKAN IPOH 2030

Strategi S4: Sistem pengurusan trafik pintar

Tindakan Utama:
4.2 Meningkatkan kelajuan di rantaian simpang dan kelajuan perjalanan

Sub tindakan: Sasaran prestasi
4.2.1 Menaik taraf infrastruktur di kawasan Mengurangkan penggunaan masa
sesak (jejambat dan bypass) pemandu di jalan raya sehingga 20%
pada 2030
Cadangan menaiktaraf infrastruktur
di kawasan sesak dengan membina Fasa pembangunan
jejambat dan bypass dapat
membantu mengurangkan kesesakan SL
lalu lintas di jalanraya.

Rasional tindakan QW M
Menaiktaraf jalanraya sedia ada
perlu dilakukan supaya tahap Agensi pelaksana
perkhidmatan jalan menjadi lebih • Kerajaan Negeri
baik dan dapat menampung • MBI
keperluan lalu lintas semasa dan juga • Agensi Pengangkutan Awam Darat
keperluan lalu lintas yang semakin (APAD)
meningkat pada masa hadapan. • Pemaju
• Pihak swasta

Petunjuk prestasi:
• Bilangan bypass dan jejambat
• Tahap perkhidmatan jalan (Level of
service, LOS) di Bandaraya Ipoh

Kaedah verifikasi:
Kajian cerapan data jumlah masa trafik
di jalanraya yang terlibat

Penaiktarafan jalan sedia dengan membina
bypass dan jejambat bagi melancarkan trafik

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 101

STRATEGI 5 : PEMBANGUNAN BERORIENTASIKAN PENGANGKUTAN AWAM

(PUBLIC TRANSPORT ORIENTED DEVELOPMENT, PTOD)

102 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi S5: Pembangunan berorientasikan pengangkutan awam
(Public Transport Oriented Development, PTOD)

Tindakan Utama:
5.1 Membangunkan pembangunan baru dan skema pembangunan semula
yang menggabungkan konsep PTOD

Sub tindakan: Sasaran prestasi
5.1.1 Pelan pembangunan Mengalakkan pengguna
berorientasikan pengangkutan awam pengangkutan awam sebanyak 40%
(PTOD) di Pusat Bandaraya Ipoh menjelang 2030

Pelan pembangunan berorientasikan Fasa pembangunan L
pengangkutan awam (PTOD) adalah S
bertujuan untuk mengoptimumkan
perancangan penggunaan tanah
dan memaksimumkan akses kepada
pengangkutan awam yang berkualiti.

Merujuk kepada Kajian Rancangan QW M Simbol Nama Simbol Nama Simbol Nama Simbol Nama
Tempatan Majlis Bandaraya Ipoh 2035 Park and SJKC(C)
(Penggantian), terdapat cadangan Agensi pelaksana Taman Laluan Pejalan Yok Choi
bagi membangunkan PTOD di antara • Kerajaan Negeri Ride kaki lingkaran luar
Stesen KTM Ipoh dan Stesen Medan • MBI Dr. Seenivasagam E hailing
Kidd. • Pemaju Stesen
Stesen KTM Ipoh merupakan stesen • Pihak swasta Keretaapi
keretapi utama yang menyediakan
perkhidmatan ETS dan komuter. Di Petunjuk prestasi:
samping itu, stesen bas Medan Kidd Pengguna pengangkutan awam
di dalam radius 400 m merupakan
hub terminal utama pengangkutan Kaedah verifikasi:
bas. Kemudahan ini disokong dengan Data pengguna pengangkutan awam
laluan pejalan kaki dan basikal yang
akan dinaiktaraf di pusat bandar Hospital Raja Laluan Bus
selain tanah kosong yang berpotensi Pemaisuri Bainun Percuma MBI
untuk dibangunkan di dalam radius
400 m, 800 m dan 1000 m dari lokasi Terminal Bus Ipoh Parade Laluan Bus
utama. Utama Ipoh Berbasikal Percuma MBI
Bangunan Urban Kawasan
Rasional tindakan Transformation Bersejarah Ipoh Cadangan Perkhidmatan
Pelaksanaan PTOD juga dijangka Lokasi PTOD Beca
akan mengurangkan kesesakan lalu Centre Perkidmatan
lintas dan meningkatkan kualiti udara Pejabat Utama Majlis Pinjaman Basikal
serta menjadikan Bandaraya Ipoh
lebih berdaya huni. Perbandaran Ipoh

Gambar 6-11: Cadangan rangkaian sistem pengangkutan berteraskan
pengangkutan awam PTOD ke lokasi utama di Bandar Ipoh

Cadangan pelaksanaan PTOD di Bandaraya
Ipoh

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 103

6.6 RINGKASAN STRATEGI DAN PELAN TINDAKAN INFRASTRUKTUR BANDAR (UI)

6 9 27 6

STRATEGI TINDAKAN UTAMA SUB TINDAKAN SASARAN

S1 Memelihara kualiti 2 6 1
S2 sumber air dan 3 7 1
S3 kawalan banjir 1 4 1
Membentuk Komuniti 5R 1 1 1
(reduce, reuse, recycle, 1 3 1
renewable, rethinking) 1 6 1
di kawasan kediaman
(landed dan non-
landed)
Membangunkan
kawasan awam yang
mendapat penarafan
SIFAR SISA

S4 Sistem Pemantauan
S5 Bersepadu Secara
Digital bagi Pengurusan
Sisa (PBDPS)
Pembangunan
berorientasikan
pengangkutan awam
(Public Transport
Oriented Development)

S6 Penjimatan tenaga
elektrik

104 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

STRATEGI 1 : MEMELIHARA KUALITI SUMBER AIR

DAN KAWALAN BANJIR

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 105

Strategi 1: Memelihara kualiti sumber air dan kawalan banjir

PETUNJUK :

Kawasan riadah dan rekreasi H1 Premis makanan di Old Town

Sistem pemantauan kualiti air H2 Premis makanan di sekitar Jalan Raja Ekram

sungai pintar -Jalan Raja Musa

Program duta/rakan sungai H3 Premis makanan di Greentown

Program pemasangan H4 Premis makanan di sekitar Centrepoint
perangkap minyak dan gris

Gambar 6-12: Cadangan pemeliharaan kualiti sumber air

106 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 1: Memelihara kualiti sumber air dan kawalan banjir Strategi 1: Memelihara kualiti sumber air dan kawalan banjir

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
1.1 Meningkatkan kualiti air sungai dan air larian permukaan 1.1 Meningkatkan kualiti air sungai dan air larian permukaan

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
1.1.1 Menutup loji rawatan air sisa dalam Meningkatkan kualiti air sungai ke 1.1.2 Melaksanakan program denai Meningkatkan kualiti air sungai ke
kawasan kajian dan membina pusat tahap 2 atau 1 dalam kawasan kajian. sungai tahap 2 atau 1 dalam kawasan
rawatan bersepadu air sisa yang baru di Bandaraya Ipoh.
luar kawasan. Fasa pembangunan Inisiatif ini dapat meningkatkan
kesedaran masyarakat tentang
Inisiatif ini dilaksanakan melalui SL kebersihan sungai dengan: Fasa pembangunan L
penutupan kolam-kolam rawatan a) Mengaktifkan duta/rakan sungai S
pengudaraan/ oksidasi dengan QW M dari kalangan masyarakat.
selamat dan menukar tapak loji b) Sistem aduan awam secara online QW M
rawatan air sisa kepada kawasan Agensi pelaksana untuk aktiviti pencemaran sungai.
rekreasi. Aktiviti-aktiviti ini dapat • MBI c) Sistem digital bersepadu Agensi pelaksana
menambah kawasan hijau yang • JLN pemantauan berkala kualiti air dan • MBI
boleh membantu penyerapan gas • FRIM tindakan penguatkuasaan. • Indah Water Konsortium
CO2. • Pemaju d) Sistem integrasi pengurusan sumber • Pemaju
Rasional Tindakan • IWK air bersama agensi berkenaan. • NGO
Tindakan ini dapat membantu proses • SPAN • JPS
penyerapan gas CO2 sebanyak 35% Di samping itu, masyarakat dapat • JAS
daripada garis dasar hasil dengan Petunjuk prestasi: melakukan aktiviti riadah dan rekreasi
penambahan kawasan hijau melalui Peningkatan kualiti air sungai ke tahap di sepanjang denai sungai. Ini akan Petunjuk prestasi:
pertukaran tapak loji rawatan air sisa 2 atau 1 dalam kawasan kajian. menyumbang kepada peningkatan • Kualiti hubungan di antara kawasan
kepada kawasan rekreasi. aktiviti sosial yang berkaitan semula jadi di dalam Bandaraya
kelestarian sebanyak 50%. Ipoh
Kaedah verifikasi: • Bilangan kawasan rekreasi per
Pemantauan berkala kualiti air sungai Rasional Tindakan kapita
di kawasan Bandaraya Ipoh. Tindakan ini dapat membantu proses
penyerapan gas CO2 sebanyak 35% Kaedah verifikasi:
melalui peningkatan litupan ruang Pemantauan berkala kualiti air sungai
hijau di denai sungai yang juga dapat di kawasan Bandaraya Ipoh
bertindak sebagai zon penampan
bagi memastikan kebersihan sungai
dapat dicapai.

Ilustrasi menukarkan bekas tapak loji rawatan
air sisa ke kawasan rekreasi

Ilustrasi program denai sungai

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 107

Strategi 1: Memelihara kualiti sumber air dan kawalan banjir Strategi 1: Memelihara kualiti sumber air dan kawalan banjir

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
1.1 Meningkatkan kualiti air sungai dan air larian permukaan 1.1 Meningkatkan kualiti air sungai dan air larian permukaan

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
1.1.3 Pemulihan air ribut dalam kolam Meningkatkan kualiti air sungai ke 1.1.4 Mewajibkan pemasangan Meningkatkan kualiti air sungai ke
tadahan untuk dipulih dan guna semula tahap 2 atau 1 dalam kawasan kajian perangkap minyak dan gris di premis tahap 2 atau 1 dalam kawasan kajian
untuk aktiviti landskap, pertanian bandar komersial
atau penyejukan kawasan Fasa pembangunan Fasa pembangunan
Tindakan ini dapat mengawal
Meningkatkan guna semula air ribut SL pencemaran terutama daripada SL
bagi aktiviti landskap, pertanian premis penjualan makanan
bandar atau penyejukan kawasan QW M dilepaskan ke sumber air utama.
yang dapat menjimatkan bil air bagi
kawasan kajian. Agensi pelaksana Rasional Tindakan QW M
Rasional Tindakan • MBI Tindakan ini dapat membantu dalam
Tindakan ini dapat memelihara kualiti mengurangkan pencemaran sungai Agensi pelaksana
sumber air dan mengawal berlakunya Petunjuk prestasi: dan pengawalan pencemaran dari • MBI
banjir kilat. Kaedah guna semula air Isipadu air guna semula yang punca. • Peniaga pusat komersial
ribut juga dapat membantu pihak digunakan untuk aktiviti landskap, • Pengusaha makanan
MBI menjimatkan penggunaan air pertanian bandar atau penyejukan
bermeter. kawasan Petunjuk prestasi:
Jumlah perangkap minyak dan gris di
premis komersial.

Kaedah verifikasi: Kaedah verifikasi:
Pemantauan berkala jumlah air ribut Pemantauan berkala air sisa (sullage)
yang diguna semula di kawasan yang terhasil dari pusat komersial dan
bandaraya Ipoh. kedai makan.

Cadangan pemulihan Ilustrasi pemasangan perangkap minyak dan
dan guna semula air gris untuk kawalan pencemaran
ribut

108 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 1: Memelihara kualiti sumber air dan kawalan banjir Strategi 1: Memelihara kualiti sumber air dan kawalan banjir

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
1.2 Meningkatkan/ menambah baik langkah-langkah untuk mengurangkan 1.2 Meningkatkan/ menambah baik langkah-langkah untuk mengurangkan
masalah banjir masalah banjir

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
1.2.1 Menguatkuasakan ESCP (Erosion Meningkatkan kualiti air sungai ke 1.2.2 Menguatkuasakan perancangan Meningkatkan kualiti air sungai ke
and Sediment Control Plan) untuk tahap 2 atau 1 dalam kawasan kajian saliran menggunakan konsep Manual tahap 2 atau 1 dalam kawasan kajian.
pembangunan baru. Fasa pembangunan Saliran Mesra Alam (MSMA) 2012
Fasa pembangunan
Tindakan ini dapat memastikan SL Inisiatif melalui kawalan air di punca
pematuhan pemaju terhadap kerja- dapat membantu mengurangkan SL
kerja tanah melalui penyediaan QW M berlakunya banjir kilat melalui
lengkap ESCP. Ini secara tidak pelaksanaan inisiatif pengawalan QW M
langsung dapat membantu air di punca seperti Stormwater
mengelakkan berlakunya kejadian Bioretention, Infiltration facilities dan Agensi pelaksana
banjir untuk bandar Ipoh Swale. Pengurusan air larian bandar • MBI
ini merupakan mekanisme untuk • Pemaju
Rasional Tindakan Agensi pelaksana mengawal air larian hujan di bandar • JPS
Tindakan meletakkan syarat kepada • MBI dengan meminimumkan i) kadar
pemaju supaya melaksanakan ESCP • Pemaju aliran di dalam sesuatu kawasan, ii) Petunjuk prestasi:
ini dapat menjamin kesejahteraan • Lembaga Bekalan Air isipadu air larian, iii)kejadian banjir Jumlah konsep daripada MSMA untuk
komuniti di kawasan Ipoh melalui • JPS dan iv) bahan pencemar yang akan pengawalan air di punca yang telah
pengurangan banjir kilat disebabkan menjejaskan kualiti air. dilaksanakan setiap tahun
kerja-kerja tanah yang tidak Petunjuk prestasi:
terancang. • Purata kesan ekonomi yang Rasional Tindakan Kaedah verifikasi:
berkaitan dengan banjir Pengawalan kadar alir air di punca Pemantauan jumlah kekerapan banjir
• Peratusan pendedahan telah terbukti dan mampu untuk
permukaan tanah semasa aktiviti mengawal banjir kilat terutamanya
pembinaan dijalankan . di kawasan bandar kerana ianya
dapat mengawal kadar aliran air
Kaedah verifikasi: yang banyak di kawasan bandar di
Kaji selidik pengukuran hakisan secara samping dapat mengawal bahan
berkala di kawasan Bandaraya Ipoh pencemar masuk ke dalam sistem
pengairan di bandar. Hal ini dapat
mengelakkan banjir kilat berlaku di
kawasan bandar.

Ilustrasi penguatkuasaan ESCP untuk Ilustrasi penguatkuasaan perancangan
pembangunan baru saliran berdasarkan konsep MSMA (2012)
menggunakan Stormwater Bioretention,
Infiltration facilities dan Swale

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 109

STRATEGI 2 : MEMBENTUK KOMUNITI 5R

( REDUCE, REUSE, RECYCLE, RENEWABLE, RETHINKING )

110 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 2:
Membentuk Komuniti 5R (reduce, reuse, recycle,renewable, rethinking)

di kawasan kediaman (landed dan non-landed)

PETUNJUK : I7 Perumahan Jalan Kampar
I8 Taman Pinji Seni
I1 UTC I9 Taman Mansion
I2 Taman Jubilee I10 Kolej Vokasional Ipoh
I3 Soho Ipoh I11 Sekolah Tun Abdul Rahman
I4 Taman Happy I12 Politeknik Ungku Omar
I5 Taman Hoover
I6 Taman Kampar

Gambar 6-13: Cadangan komuniti 5R di kawasan perumahan, institusi 111
dan komersial di sekitar Bandaraya Ipoh

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 2: Membentuk Komuniti 5R (reduce, reuse, recycle, renewable, Strategi 2: Membentuk Komuniti 5R (reduce, reuse, recycle, renewable,
rethinking) di kawasan kediaman (landed dan non-landed) rethinking) di kawasan kediaman (landed dan non-landed)

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
2.1 Pengurangan penjanaan sisa dari punca 2.1 Pengurangan penjanaan sisa dari punca

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
2.1.1 Meningkatkan program kesedaran Mengurangkan penjanaan sisa 2.1.2 Menggunakan kaedah Pay As You Mengurangkan penjanaan sisa
dan pendidikan berkaitan inisiatif dan pelupusan di tapak kambusan Throw (PAYT) bagi mengurangkan dan pelupusan di tapak kambusan
pengurangan penjanaan sisa dari sebanyak 50% pada tahun 2030. penjanaan sisa. Pembayaran mengikut sebanyak 50% pada tahun 2030.
sumber. berat/ isipadu sisa yang dibuang
Fasa pembangunan Fasa pembangunan
Inisiatif ini tertumpu kepada komuniti Inisiatif ini dapat mengurangkan
di kawasan:- SL penjanaan sisa di kalangan pihak SL
komersial, institusi dan masyarakat
a) Kediaman QW M awam di mana pengguna yang QW M
b) Institusi menghasilkan sampah akan
c) Komersial dikenakan pembayaran mengikut Agensi pelaksana
d) Industri berat/ isipadu sisa yang dibuang. • MBI
Kaedah ini boleh digunakan di • Kontraktor kutipan sisa
Aktiviti program kesedaran dan Agensi pelaksana kawasan-kawasan komersial dan
pendidikan tentang pengurangan sisa • MBI perumahan. Bayaran dikenakan Petunjuk prestasi:
di yang dianjurkan kepada pelbagai • Masyarakat adalah untuk sisa yang tidak boleh Pengurangan sisa ke tapak pelupusan
peringkat akan meningkatkan • NGO dikitar semula berdasarkan berat. Bagi
kesedaran dikalangan masyarakat. sisa organik yang boleh dikompos, Kaedah verifikasi:
Terutama berkaitan dengan sisa kaedah rawatan di punca adalah Kaji selidik keberkesanan kaedah PAYT
makanan dan plastik. Pendidikan Petunjuk prestasi: digalakkan. Walaubagaimanapun, dan jumlah penjanaan sisa tahunan
jika sisa organik yang ingin dibuang,
tentang hierarki pengurusan sisa perlu Peratus kadar kitar semula dan perlu ditimbang atau dibuang
dipertingkatkan di setiap lapisan pengurangan sisa ke tapak pelupusan menggunakan plastik yang dikhaskan
mengikut isipadu. Bahan-bahan
masyarakat melalui pelbagai media yang boleh dikitar semula perlu
komunikasi. Kaedah verifikasi: diasingkan dan dihantar ke Buy Back
Centre atau pusat kitar semula yang
Rasional Tindakan Ukuran tahap kefahaman dan berdaftar di bawah MBI.

pelaksanaan masyarakat terhadap
Mengurangkan pencemaran karbon setiap program yang dilaksanakan
dari kegiatan yang melibatkan sistem
kutipan dan pelupusan sisa di tapak
pelupusan. Oleh itu, penyelesaian
lestari adalah dengan mengamalkan Rasional Tindakan
pengurusan sisa mengikut hierarki. Meningkatkan kesedaran komuniti
setempat berkaitan aktiviti 5R untuk
pengurangan pembuangan sisa
pepejal.

Cadangan program kesedaran dan
pendidikan berkaitan inisiatif pengurangan
penjanaan sisa dari sumber

Cadangan PAYT

112 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 2: Membentuk Komuniti 5R (reduce, reuse, recycle, renewable, Strategi 2: Membentuk Komuniti 5R (reduce, reuse, recycle, renewable,
rethinking) di kawasan kediaman (landed dan non-landed) rethinking) di kawasan kediaman (landed dan non-landed)

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
2.2 Komuniti Kitar Semula 2.2 Komuniti Kitar Semula

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
2.2.1 Menyediakan sistem tong Mengurangkan penjanaan sisa 2.2.2 Menyediakan lokasi yang sesuai Mengurangkan penjanaan sisa
pengasingan untuk bahan buangan di dan pelupusan di tapak kambusan bagi pengumpulan sisa pukal dan pelupusan di tapak kambusan
tempat yang strategik sebanyak 50% pada tahun 2030. sebanyak 50% pada tahun 2030.
Pembuangan sisa pukal di kawasan-
Aktiviti ini melibatkan Fasa pembangunan L kawasan awam dapat dikurangkan Fasa pembangunan
memperkenalkan sistem tong S dengan penyediaan satu lokasi yang
pengasingan di agensi kerajaan, spesifik bagi pengumpulan sisa pukal. SL
bangunan milik MBI , pusat komuniti QW M Pihak MBI juga boleh memaparkan
dan pusat komersial serta UTC untuk jadual kutipan sisa pukal tersebut QW M
bahan kitar semula seperti: Agensi pelaksana di pusat komuniti supaya maklumat
a) Sisa plastik • MBI tersebut sampai kepada masyarakat. Agensi pelaksana
b) Sisa kaca/aluminium • Masyarakat Masyarakat perlu membayar caj bagi • MBI
c) Sisa kertas • NGO pelupusan sisa pukal mengikut saiz • Masyarakat
d) Sisa elektronik (e-waste) bahan sisa. • NGO
Rasional tindakan Petunjuk prestasi:
Mengurangkan pencemaran karbon Peratus kadar kitar semula Rasional Tindakan Petunjuk prestasi:
dari kegiatan yang melibatkan sistem Tindakan ini dapat membantu Peratus kadar kitar semula
kutipan dan pelupusan sisa di tapak Kaedah verifikasi: masyarakat awam untuk membuang
pelupusan. Oleh itu, penyelesaian Jumlah sistem tong pengasingan yang sisa pukal di kawasan yang
lestari adalah dengan mengamalkan telah disediakan di kawasan sepatutnya.
pengurusan sisa mengikut hierarki. Bandaraya Ipoh dan kajian
keberkesanan terhadap pihak Kaedah verifikasi:
berkepentingan. Jumlah lokasi sisa pukal yang telah
disediakan dan kajian keberkesanan
terhadap pihak berkepentingan

Cadangan mempertingkatkan penyediaan tong pengasingan sisa di kawasan
komersial, komuniti, dan pejabat kerajaan

Cadangan pusat pengumpulan dan kutipan sisa pukal 113
PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 2: Membentuk Komuniti 5R (reduce, reuse, recycle, renewable, Strategi 2: Membentuk Komuniti 5R (reduce, reuse, recycle, renewable,
rethinking) di kawasan kediaman (landed dan non-landed) rethinking) di kawasan kediaman (landed dan non-landed)

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
2.2 Komuniti Kitar Semula 2.2 Komuniti Kitar Semula

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
2.2.3 Menyediakan Buy Back Centre Mengurangkan penjanaan sisa 2.2.4 Menjadikan dewan komuniti awam Mengurangkan penjanaan sisa
(BBC) yang dapat menerima dan dan pelupusan di tapak kambusan sebagai hub pendidikan dan kesedaran dan pelupusan di tapak kambusan
membayar bahan kitar semula yang sebanyak 50% pada tahun 2030. kitar semula sebanyak 50% pada tahun 2030.
diterima dari komuniti sebagai
penghargaan dan motivasi. Fasa pembangunan Dewan awam komuniti dapat Fasa pembangunan
digunakan sebagai hub pendidikan S
MBI menyediakan BBC agar S L dan kesedaran kitar semula. Ini L
masyarakat boleh menjual M dapat membantu program dan
bahan-bahan kitar semula yang telah QW aktiviti berkaitan dengan Komuniti 5R. QW M
diasingkan dan dibersihkan untuk Mewujudkan aktiviti yang melibatkan
mendapat wang tunai atau boleh penduduk terutama B40 dan suri Agensi pelaksana
dikreditkan ke dalam e-wallet. rumah dalam program penghasilan • MBI
produk baru dari bahan kitar semula • Masyarakat
Rasional tindakan Agensi pelaksana yang boleh digunakan untuk • NGO
Meningkatkan lagi penglibatan • MBI menjana pendapatan. Golongan
masyarakat dalam usaha untuk • Masyarakat belia yang berminat dengan IT Petunjuk prestasi:
mengurangkan pencemaran karbon • NGO juga boleh digalakkan terlibat bagi Peratus kadar kitar semula
dari kegiatan yang melibatkan sistem membantu pemasaran secara digital
kutipan dan pelupusan sisa di tapak Petunjuk prestasi: produk yang telah dihasilkan oleh Kaedah verifikasi:
pelupusan. Peratus kadar kitar semula masyarakat setempat. Kerjasama MBI Mengukur keberkesanan setiap
juga membantu meningkat peluang program berkaitan komuniti 5R yang
Kaedah verifikasi: pemasaran produk baru dari bahan dilaksanakan di dewan komuniti.
Jumlah buy back centre yang telah kitar semula yang dihasilkan.
disediakan dan kajian keberkesanan Rasional tindakan
terhadap pihak berkepentingan Meningkatkan lagi penglibatan
masyarakat dalam usaha untuk
mengurangkan pencemaran karbon
dari kegiatan yang melibatkan sistem
kutipan dan pelupusan sisa di tapak
pelupusan.

Ilustrasi Buy Back Centre Cadangan Dewan Komuniti Awam dijadikan
hub pendidikan dan kesedaran aktiviti kitar
semula

114 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 2: Membentuk Komuniti 5R (reduce, reuse, recycle, renewable,
rethinking) di kawasan kediaman (landed dan non-landed)

Tindakan Utama:
2.3 Rawatan Sisa Di Punca

Sub tindakan: Sasaran prestasi
2.3.1 Menyediakan pusat rawatan sisa Mengurangkan penjanaan sisa
organik di kawasan kediaman dan pelupusan di tapak kambusan
sebanyak 50% pada tahun 2030.
Aktiviti ini dapat membantu
mengurangkan kuantiti pembuangan Fasa pembangunan
sisa ke tapak pelupusan. Selain itu,
pusat rawatan sisa (kompos atau SL
penguraian aerobik) ini dapat
menggalakkan penglibatan Komuniti QW M
5R dengan kebun bandar di kawasan
kediaman bagi mengitar semula sisa Agensi pelaksana
organik untuk menghasilkan baja • MBI
bagi kebun komuniti atau sebagai • Pertubuhan Komuniti
makanan haiwan.
Petunjuk prestasi:
Rasional tindakan Pengurangan sisa ke tapak pelupusan
Melalui pusat rawatan sisa organik
ini ianya dapat mewujudkan Kaedah verifikasi:
komuniti yang menyedari kesedaran Kaji selidik keberkesanan pusat rawatan
rawatan sisa di kalangan komuniti sisa organik terhadap komuniti
terutamanya di kawasan kediaman. setempat

Cadangan pusat rawatan sisa organik
di kawasan kediaman

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 115

STRATEGI 3 : MEMBANGUNKAN KAWASAN AWAM YANG

MENDAPAT PENARAFAN ‘SIFAR SISA’

116 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 3 :
Membangunkan kawasan awam yang mendapat penarafan ‘SIFAR SISA’

PETUNJUK :

J1 Kawasan komersial Old Town
J2 Kawasan komersial Jalan Raja Ekram -Jalan Raja Musa
J3 Kawasan komersial Greentown
J4 Kawasan komersial Centrepoint

Gambar 6-14: Cadangan kawasan awam untuk Penarafan Sifar Sisa

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 117

Strategi 3 : Membangunkan kawasan awam yang mendapat penarafan Strategi 3 : Membangunkan kawasan awam yang mendapat penarafan
‘SIFAR SISA’. ‘SIFAR SISA’.

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
3.1 Rawatan sisa di punca seperti medan selera, pasar awam, hotel, institusi 3.1 Rawatan sisa di punca seperti medan selera, pasar awam, hotel, institusi
dan kawasan komersial dan kawasan komersial

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
3.1.1 Meningkatkan penggunaan Mengurangkan pelepasan karbon ke 3.1.2 Penarafan bintang oleh MBI kepada Mengurangkan pelepasan karbon ke
teknologi hijau bagi rawatan sisa alam sekitar sebanyak 45% pada 2030 peniaga dan pengusaha makanan yang alam sekitar sebanyak 45% pada 2030
turut serta dalam program SIFAR SISA di
Kaedah berikut dicadangkan bagi Fasa pembangunan kawasan awam dan diuar-uarkan dalam Fasa pembangunan
rawatan sisa pepejal yang terhasil di S buletin awam dan buletin pelancongan.
punca seperti di pasar awam, medan
selera, kedai makan rantaian dan L Tindakan ini dapat menggalakkan SL
hotel: peniaga dan pengusaha untuk
terlibat dengan program yang QW M
i. Kaedah rawatan menggunakan QW M dianjurkan
mini kompostar perlu Rasional Tindakan Agensi pelaksana
dipertimbangkan. Kaedah Agensi pelaksana Tindakan ini dapat membantu MBI • MBI
pengkomposan bahan organik • MBI dalam mengenal pasti peniaga • Peniaga dan pengusaha
dapat menghasilkan baja yang boleh • Pasar awam dan medan selera dan pengusaha yang aktif dalam • Kementerian Pelancongan
digunakan untuk tanaman. • Pertubuhan Komuniti penglibatan program SIFAR SISA
ii. Proses penghancuran dan • NGO
penguraian mini untuk menghasilkan • Peniaga Petunjuk prestasi
pelet makanan haiwan ternakan Jumlah peniaga dan pengusaha yang
dari sisa yang terhasil di pasar atau Petunjuk prestasi: mendapat penarafan bintang
medan selera. Pelet makanan ini Pengurangan sisa ke tapak pelupusan
boleh dipasarkan untuk penternakan Kaedah Verifikasi
akuakultur dan ternakan ayam atau Kaedah verifikasi: Kajian keberkesanan pelaksanaan
itik yang diusahakan di negeri Perak. Kajian keberkesanan teknologi hijau Program Sifar Sisa dan penarafan
Bagi meningkatkan kualiti pelet boleh yang telah dilaksanakan bintang
ditambah dengan probiotik yang
membantu tumbesaran ternakan.
Rasional tindakan
Aktiviti ini dapat membantu
meningkatkan aktiviti pengkomposan
dan dapat mengurangkan sampah
yang dibawa ke pusat pelupusan
sampah

Cadangan meningkatkan Cadangan penarafan
penggunaan teknologi bintang kepada peniaga
hijau bagi rawatan sisa dan pengusaha yang turut
di medan selera, serta dalam program SIFAR
pasar awam, hotel,
institusi dan kawasan SISA
komersial

118 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 3 : Membangunkan kawasan awam yang mendapat penarafan Strategi 3 : Membangunkan kawasan awam yang mendapat penarafan
‘SIFAR SISA’. ‘SIFAR SISA’.

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
3.1 Rawatan sisa di punca seperti medan selera, pasar awam, hotel, institusi 3.1 Rawatan sisa di punca seperti medan selera, pasar awam, hotel, institusi
dan kawasan komersial dan kawasan komersial

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
3.1.3 Membina fasiliti pemulihan sumber Mengurangkan pelepasan karbon ke 3.1.4 Sistem pandu lalu dan reward Mengurangkan pelepasan karbon ke
Materials Recovery Facility (MRF) bagi alam sekitar sebanyak 45% pada 2030 system untuk bahan kitar semula alam sekitar sebanyak 45% pada 2030
mengasingkan sisa yang dikutip
mengikut komposisi dan dikitar semula. Fasa pembangunan Membina pusat kitar semula pandu Fasa pembangunan
lalu di beberapa tempat strategik
Fasiliti ini dapat membantu S L dengan memberi insentif dalam S L
pengasingan sisa sampah yang bentuk tunai atau kad debit kepada
telah dikutip dan mengurangkan QW M orang awam. Pusat kitar semula ini QW M
pelupusan akhir di tapak pelupusan Agensi pelaksana boleh menerima minyak terpakai dan
sampah. • MBI juga bahan kitar semula yang lain. Agensi pelaksana
Rasional tindakan Rasional tindakan • MBI
Fasiliti ini dapat membantu MBI untuk Mengurangkan pencemaran karbon • Masyarakat
mempertingkatkan lagi pengurusan dari kegiatan yang melibatkan sistem • NGO
sisa pepejal yang mampan. kutipan dan pelupusan sisa di tapak
pelupusan. Oleh itu, penyelesaian
Petunjuk prestasi lestari adalah dengan mengamalkan
• Peratus sampah yang diasingkan di pengurusan sisa mengikut hierarki.
fasiliti MRF
• Peratus sampah yang dilupuskan di Petunjuk Prestasi
tapak pelupusan • Peratus kadar kitar semula

Kaedah Verifikasi Kaedah Verifikasi
Kajian keberkesanan MRF terhadap Kajian keberkesanan sistem pandu lalu
pihak berkepentingan. dan reward system
.

Ilustrasi pembinaan fasiliti
pemulihan sumber MRF

Ilustrasi sistem pandu lalu dan reward system untuk bahan kitar semula 119
PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

STRATEGI 4 : SISTEM PEMANTAUAN BERSEPADU SECARA

DIGITAL BAGI PENGURUSAN SISA (PBDPS)

120 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 4: Sistem Pemantauan Bersepadu Secara Digital bagi
Pengurusan Sisa (PBDPS)

Tindakan Utama:
4.1 Membangunkan sistem pemantauan bagi pengurusan sisa bersepadu

Sub tindakan: Sasaran prestasi
Sistem digital menggabungkan Peningkatan keberkesanan
maklumat pengurusan sisa bersepadu perkhidmatan pengurusan sisa pepejal
dan lestari.
Sistem digital menggabungkan Fasa pembangunan
maklumat pengurusan sisa bersepadu
dan lestari merangkumi: SL
a) Kutipan sisa
b) Pembersihan awam
c) Sampah haram/longgok

Sistem ini akan membantu kawal selia, QW M
pengoperasian dan penguatkuasaan
dilaksanakan dengan lebih berkesan. Agensi pelaksana
Ia juga memudahkan pelaporan • MBI
dan membantu dalam membuat
keputusan berkaitan dengan Petunjuk Prestasi
pengurusan sisa. Keberkesanan Peratus pemantauan yang
pengurusan sisa secara bersepadu dilaksanakan
dan lestari yang boleh diukur melalui:
1. Bilangan operasi Kaedah Verifikasi
2. Bilangan kompaun dan Kajian keberkesanan
tindakan yang diambil pelaksanaan sistem digital terhadap
3. Bilangan ketidakpatuhan pihak berkepentingan dan perincian
kontraktor kutipan sisa dan audit terhadap pelaksanaan sistem
pembersihan awam berdasarkan digital yang telah dilaksanakan
SOP yang disediakan MBI
4. Bilangan tindakan terhadap
kacau ganggu ketika kutipan sisa
dan pembersihan awam.
5. Mengenal pasti lokasi kenderaan
kutipan sisa dan pembersihan
awam
6. Bilangan dan lokasi pengumpulan
sampah haram
7. Kutipan sampah di sungai.

Rasional tindakan Ilustrasi membangunkan sistem digital
Aktiviti ini dapat membantu menggabungkan maklumat pengurusan sisa
pemantauan pengurusan sisa yang bersepadu dan lestari
dilaksanakan dengan lebih efektif
dan berkesan

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 121

STRATEGI 5 : POLISI DAN AKTA PENGURUSAN PEPEJAL

122 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 5: Polisi dan Akta Pengurusan Sisa Pepejal

Tindakan Utama:
5.1 Merangka akta dan polisi berkaitan pengurusan sisa pepejal

Sub tindakan: Sasaran prestasi
5.1.1 Menyediakan piawaian Mencapai 45% pengurangan
penyampaian perkhidmatan kutipan sisa penghasilan karbon dari sektor
dan pembersihan awam pengurusan sisa

Cadangan Akta untuk MBI adalah Fasa pembangunan L
seperti berikut: S
i. Mengguna pakai Akta 672
ii. Merangka Akta Perolehan Lestari
iii. Merangka Extended Producer
Responsibility (EPR) untuk industri kecil
dan sederhana

5.1.2 Meningkatkan kualiti QW M
perkhidmatan pengurusan sisa
1. Merangka Akta Pengurusan Sisa Agensi pelaksana
Makanan • MBI
2. Melaksanakan polisi pengasingan
sampah di punca mengikut Petunjuk Prestasi
tatacara yang betul. Jumlah akta yang telah digubal atau
3. Menyediakan garis panduan, SOP ditambahbaik.
dan peraturan berkaitan
pengurusan pusat kitar Kaedah Verifikasi
semula dan piawaian (standard) Kajian keberkesanan berkaitan Akta
pengoperasian dan infrastruktur di dan Polisi Pengurusan Sisa Pepejal
industri kitar semula.

5.1.3 Meningkatkan kenderaan
dan jentera berteknologi hijau bagi
kutipan sisa dan pembersihan awam.

Menyediakan garis panduan, SOP
dan peraturan berkaitan jenis
kenderaan yang digunakan untuk
proses kutipan sisa dan pembersihan
awam.

Rasional tindakan Cadangan penggunaan Akta 672 dalam
Cadangan akta ini dapat membantu untuk pengurusan sisa pepejal dan
pengurusan sisa pepejal yang lebih pembersihan awam
mampan bagi Bandaraya Ipoh.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 123

STRATEGI 6 : PENJIMATAN TENAGA ELEKTRIK

124 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 6: Penjimatan tenaga elektrik

PETUNJUK : K5 Taman Hoover

Lampu solar LED

Smart Lighting System K6 Taman Happy

Cold Luminous and Flourescent pavement K7 Taman Mansion
K8 Taman Dr Seevenigam
K1 Stesen Keretapi K9 Denai Sungai
K2 Medan Selera Taman Sagor K10 Taman Rekreasi Sultan
K3 Taman Jubilee Abdul Aziz
K4 Taman Kampar

Gambar 6.15: Cadangan kawasan penjimatan tenaga elektrik dengan 125
mempertingkatkan pemasangan lampu solar LED dan smart lighting system

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 6: Penjimatan tenaga elektrik Strategi 6: Penjimatan tenaga elektrik

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
6.1 Meningkatkan penggunaan tenaga solar, aplikasi pintar dan teknologi hijau 6.1 Meningkatkan penggunaan tenaga solar, aplikasi pintar dan teknologi hijau
bagi sistem pencahayaan kawasan awam bagi sistem pencahayaan kawasan awam

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
6.1.1 Meningkatkan pemasangan lampu Mengurangkan bil elektrik tempat 6.1.2 Menggunakan Smart Light System Mengurangkan bil elektrik tempat
solar LED bagi pencahayaan tempat awam sebanyak 10% setiap tahun. untuk tandas awam dan lampu jalan awam sebanyak 10% setiap tahun.
awam bersumberkan tenaga solar
Smart Light System dapat membantu
Pemasangan lampu solar LED ini Fasa pembangunan L penjimatan tenaga di kawasan- Fasa pembangunan L
dapat membantu mengoptimumkan S kawasan awam seperti tandas awam S
penggunaan tenaga di kawasan- dan lampu jalan di dalam Bandaraya
kawasan awam di dalam Bandaraya Ipoh
Ipoh.
Rasional Tindakan
Rasional Tindakan QW M Tindakan ini dapat membantu QW M
Tindakan ini dapat membantu MBI MBI dalam penjimatan tenaga
dalam penjimatan tenaga Agensi pelaksana dan membantu pemantauan Agensi pelaksana
• MBI penggunaan tenaga supaya tiada • MBI
kebocoran tenaga berlaku.

Petunjuk prestasi Petunjuk prestasi
Peratus pemasangan lampu LED Bilangan pemasangan lampu smart
lighting

Kaedah Verifikasi Kaedah Verifikasi
Kajian keberkesanan penggunaan Kajian keberkesanan penggunaan
sistem lampu solar LED terhadap pihak Smart Light System terhadap pihak
berkepentingan berkepentingan

Cadangan meningkatkan pemasangan lampu
LED bersumberkan tenaga solar di tempat
awam

Cadangan Smart Light System untuk tandas
awam dan lampu jalan

126 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi 6: Penjimatan tenaga elektrik Strategi 6: Penjimatan tenaga elektrik

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
6.1 Meningkatkan penggunaan solar LED sebagai sumber tenaga semula jadi 6.1 Meningkatkan penggunaan solar LED sebagai sumber tenaga semula jadi
untuk pencahayaan di kawasan awam untuk pencahayaan di kawasan awam

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
6.1.3. Sistem penyejukan bandar Mengurangkan bil elektrik tempat 6.1.4. Pemantauan dan Mengurangkan bil elektrik tempat
menggunakan auto sensor fountain dari awam sebanyak 10% setiap tahun. penyelenggaraan berkala untuk semua awam sebanyak 10% setiap tahun.
air pulih sistem penjimatan tenaga sekitar bandar
Tindakan sistem penyejukan bandar Fasa pembangunan
dapat memelihara keadaan Pemantauan dan penyelenggaraan Fasa pembangunan L
bandar mengikut suhu sekitaran SL berkala untuk semua sistem S
yang bersesuaian. Ianya boleh penjimatan tenaga sekitar bandar
dilaksanakan melalui kaedah auto dapat memastikan semua sistem
sensor fountain dari air pulih. sentiasa berfungsi dengan baik.

Rasional Tindakan QW M Rasional Tindakan QW M
Tindakan ini dapat membantu MBI Aktiviti pemantauan dan
dalam pengoptimuman tenaga dan Agensi pelaksana penyelenggaraan berkala ini dapat Agensi pelaksana
menyejukkan bandar Ipoh mengikut • MBI membantu mengurangkan kos • MBI
suhu persekitaran. penyelenggaraan MBI pada masa • Pemaju
akan datang.

Petunjuk prestasi Petunjuk prestasi
Purata pemasangan auto sensor dari- Jumlah penyelenggaraan dan
pada air pulih. pemantauan yang dilaksanakan

Kaedah Verifikasi Kaedah Verifikasi
Kajian keberkesanan pelaksanaan Audit penjimatan kos penyelengaraan
sistem penyejukkan bandar MBI

Cadangan penyejukan bandar menggunakan Cadangan pemantauan dan penyelenggaraan berkala
auto sensor fountain dari air pulih untuk semua sistem penjimatan tenaga sekitar bandar

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 127

Strategi 6: Penjimatan tenaga elektrik Strategi 6: Penjimatan tenaga elektrik

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
6.1 Meningkatkan penggunaan tenaga solar, aplikasi pintar dan teknologi hijau 6.1 Meningkatkan penggunaan tenaga solar, aplikasi pintar dan teknologi hijau
bagi sistem pencahayaan kawasan awam bagi sistem pencahayaan kawasan awam

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
6.1.5 Meningkatkan jumlah bumbung Mengurangkan bil elektrik tempat 6.1.6 Menggunakan cold luminous and Mengurangkan bil elektrik tempat
berpanel solar untuk susur gajah dan awam sebanyak 10% setiap tahun. flourescent pavement bagi susur gajah, awam sebanyak 10% setiap tahun.
tempat meletak kenderaan awam laluan pejalan kaki dan taman awam.

Memperbanyakkan bumbung Fasa pembangunan L Menggunakan cold luminous and Fasa pembangunan L
berpanel solar untuk susur gajah dan S flourescent pavement bagi susur S
tempat meletak kenderaan awam. gajah, laluan pejalan kaki dan
taman awam bagi mengurangkan QW
Rasional Tindakan QW M pencemaran cahaya lampu M
Tindakan ini dapat membantu pada waktu malam dan berkesan
MBI dalam penjimatan tenaga Agensi pelaksana menambah pengindahan kawasan
terutamanya untuk kawasan- • MBI bandar.
kawasan awam yang mempunyai • Pemaju
susur laluan dan kawasan tempat Rasional tindakan Agensi pelaksana
letak kenderaan. Tindakan ini dapat membantu • MBI
MBI dalam penjimatan tenaga • Pemaju
terutamanya ketika waktu malam.

Petunjuk prestasi Petunjuk prestasi
Jumlah bumbung berpanel solar yang Panjang jajaran yang telah dipasang
telah dipasang dengan cold luminous dan fluorescent
pavement

Kaedah Verifikasi Kaedah Verifikasi
Kajian keberkesanan pelaksanaan Kajian keberkesanan penggunaan cold
bumbung berpanel terhadap pihak luminous dan fluorescent pavement
berkepentingan

Cadangan cold luminous and flourescent pavement
bagi susur gajah, laluan pejalan kaki dan taman awam

Cadangan bumbung berpanel solar untuk susur gajah
dan tempat letak kenderaan awam

128 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

6.7 RINGKASAN STRATEGI DAN PELAN TINDAKAN BANGUNAN (B)

6 11 35 6

STRATEGI TINDAKAN UTAMA SUB TINDAKAN SASARAN

S1 Sijil akreditasi sistem 3 6 1
S2 pengurusan tenaga 1 4 1
S3 lestari mengikut 1 3
standard-standard 2 1 1
berkaitan 4 15 1
Sistem pengurusan 3 6
fasiliti bangunan secara
integrasi

Memperkenalkan dan
mengadaptasi
peraturan “reka bentuk
pasif sebelum aktif”

S4 Perlaksanaan tenaga
boleh diperbaharui di
bangunan

S5 Kempen penjimatan 1
tenaga di dalam 1
bangunan

S6 Polisi penjimatan air

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 129

Label Bangunan Simbol

L1 Bangunan Pejabat MBI

L2 Bangunan Bougainvillea

L3 Bangunan Lama MBI

STRATEGI-STRATEGI L4 Bangunan UTC
YANG DIRANCANG UNTUK BANGUNAN DI KAWASAN BP1
L5 Bangunan Perpustakaan Tun Razak

L6 Bangunan Hospital Raja Permaisuri
Bainun

L7 Bangunan Masjid Muhibbuddin Shah

L8 Bangunan Masjid Panglima Kinta

L9 Bangunan Masjid Paloh

L10 Bangunan Bahagian Kerajaan
Tempatan

L11 Bangunan Pejabat Setiausaha
Kerajaan Negeri Perak

L12 Bangunan Jabatan Kemajuan
Orang Asli Ipoh

L13 Bangunan Persekutuan

L14 Bangunan Lembaga Perumahan
Dan Hartanah Perak

L15 Bangunan Mahkamah

L16 Bangunan Kesihatan Negeri Perak

L17 Bangunan Jabatan Alam Sekitar
Negeri Perak

L18 Bangunan Methodist Girls’ School

L19 Bangunan SK Coronation Park

L20 Bangunan SMK St Michael

Gambar 6-16: Strategi-strategi yang dirancang di Kawasan BP1 bagi bangunan milik MBI, L21 Bangunan SMK Convent Ipoh
bangunan kerajaan, bangunan sekolah, bangunan komersial dan pusat ibadat
L22 Bangunan SK Raja Perempuan

L23 Bangunan Sekolah Kebangsaan
Convent

L24 Bangunan Sekolah Latihan
Perempuan

130 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

STRATEGI 1 : SIJIL AKREDITASI SISTEM PENGURUSAN

TENAGA LESTARI MENGIKUT STANDARD

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 131

Strategi S1: Sijil akreditasi sistem pengurusan tenaga lestari mengikut Strategi S1: Sijil akreditasi sistem pengurusan tenaga lestari mengikut
standard standard

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
1.1 Mendapatkan pensijilan akreditasi EMGS melalui standard ASEAN Energy 1.2 Menguatkuasakan akreditasi standard MS1525 (Kecekapan Tenaga dan
Management Scheme (AEMAS) dibawah skim pengurusan tenaga Penggunaan Tenaga Diperbaharui) terhadap bangunan awam dan komersial

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
1.1.1 Menghantar staf mengikuti latihan Memperoleh sijil akreditasi bagi setiap 1.2.1 Mensyaratkan kepada pemaju Mengurangkan penggunaan tenaga
bagi mendapatkan sijil pengurusan jabatan dan agensi untuk membina bangunan awam dan sebanyak 45% menjelang 2030.
tenaga komersial berpandukan kepada stan-
dard MS1525. Fasa pembangunan
1.1.2 Menubuhkan jawatankuasa untuk Fasa pembangunan
melaksanakan dasar pengurusan S L 1.2.2 Menjalankan pemantauan peng- S L
tenaga dan menjalankan audit terhadap gunaan tenaga setiap bulan sama ada M
pelaksanaan penggunaan tenaga yang bertambah atau berkurang dan mem-
lebih cekap pamerkan hasil penggunaan tenaga
dalam sesuatu bangunan serta menye-
Rasional tindakan QW M diakan ganjaran kepada jabatan yang QW
• Membekalkan pengetahuan mencapai sasaran.
Agensi pelaksana
kepada staf mengenai standard • MBI Rasional tindakan Agensi pelaksana
yang berkaitan bagi mengendali • Kerajaan negeri • Melalui penguatkuasaan standard • MBI
dan mengurus penggunaan • Pihak swasta • Pihak pemaju
tenaga berpandukan kepada MS1525 bermaksud pihak pemaju • Kerajaan negeri
standard yang telah ditetapkan. Petunjuk prestasi wajib mematuhi panduan • Pihak swasta
Justeru dapat membantu Jumlah pengurangan penggunaan dan polisi yang melibatkan
memastikan objektif pelaksanaan tenaga pengurusan tenaga lestari, justeru Petunjuk prestasi:
penggunaan tenaga yang lebih dapat menjamin keberkesanan Jumlah pengurangan penggunaan
cekap tercapai. hasil dalam mengurangkan tenaga
penggunaan tenaga.
• Pelaksanaan audit melalui Kaedah Verifikasi Kaedah verifikasi:
jawatankuasa yang ditubuhkan Sijil akreditasi • Ganjaran yang diberikan kepada Bil utiliti
merupakan satu bentuk sistem pemaju dapat dilihat sebagai
pemantauan yang berkesan usaha menyokong ke arah
kerana diketahui proses audit kelestarian pengurusan tenaga
adalah bersifat sistematik dari secara bersama dari kedua-dua
kaedah peningkatan kualiti pihak iaitu pemaju dan PBT.
berterusan (Continous Quality
Improvement – CQI).

Pensijilan AEMAS

Kecekapan tenaga dalam bangunan

132 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi S1: Sijil akreditasi sistem pengurusan tenaga lestari mengikut
standard

Tindakan Utama:
1.3 Menggalakkan pemaju mendapatkan sijil Green Building Index (GBI) dan
memberi ganjaran kepada pemaju

Sub tindakan: Sasaran prestasi
1.3.1 Mensyaratkan kepada pemaju Memperolehi bilangan sijil GBI
untuk memohon bagi mendapatkan sijil sebanyak 30%.
GBI dalam setiap bangunan sesebuah
‘free standing building’ yang didirikan. Fasa pembangunan

1.3.2 Memantau penggunaan tenaga SL
setiap bulan dan mempamerkan hasil
penggunaan tenaga di dalam QW M
bangunan serta menyediakan
ganjaran kepada jabatan yang Agensi pelaksana
mencapai sasaran. • MBI
• Pihak pemaju
Rasional tindakan • Kerajaan negeri
• Melalui penguatkuasaan • Pihak swasta

memperoleh sijil GBI oleh pihak Petunjuk prestasi:
pemaju bermaksud bangunan Jumlah pengurangan penggunaan
yang dibina mematuhi panduan tenaga
dan polisi yang melibatkan
pengurusan tenaga lestari, justeru Kaedah verifikasi:
dapat menjamin keberkesanan Bil utiliti
hasil dalam mengurangkan
penggunaan tenaga.
• Ganjaran yang diberikan kepada
pemaju dapat dilihat sebagai
usaha menyokong ke arah
kelestarian pengurusan tenaga
secara bersama dari kedua-dua
pihak iaitu pemaju dan PBT.

Green building index

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 133

STRATEGI 2 : SISTEM PENGURUSAN FASILITI BANGUNAN

SECARA INTEGRASI

134 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi S2: Sistem pengurusan fasiliti bangunan secara integrasi

Tindakan Utama:
2.1 Meletakkan semua unit berkaitan pembangunan dan operasi fasiliti di
bawah satu pengurusan yang sama supaya pengawalan, komunikasi dan
kelancaran tugas operasi bagi mencapai koordinasi yang sistematik di semua
peringkat dan bahagian

Sub tindakan: Sasaran prestasi
2.1.1 Mewujudkan sistem pengurusan Mengurangkan penggunaan tenaga
fasiliti berpusat di bawah satu unit sebanyak 45% menjelang 2030.

2.1.2 Mewujudkan jawatankuasa pen- Fasa pembangunan L
gurusan tenaga lestari yang mempunyai S
penglibatan semua unit berkaitan
QW M
Rasional tindakan
• Memudahkan koordinasi dibuat Agensi pelaksana
• MBI
oleh satu pihak iaitu unit operasi • Pihak pemaju
fasiliti sebagai tempat rujukan • Kerajaan negeri
oleh semua unit lain yang terlibat • Pihak swasta
dengan pengurusan fasiliti
bangunan. Kelebihannya adalah Petunjuk prestasi:
kawalan pembangunan dapat Jumlah pengurangan penggunaan
dilaksanakan dengan baik serta tenaga
memudahkan dan melancarkan
tugas operasi. Kaedah verifikasi:
• Penubuhan jawatankuasa Bil utiliti
yang melibatkan semua unit di
dalam MBI dan badan terlibat
mempunyai kesedaran dan
pengetahuan yang jelas tentang
objektif organisasi ke arah
pengurusan tenaga lestari.

Pengurusan berpusat

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 135

STRATEGI 3 : MEMPERKENALKAN DAN MENGADAPTASI

PERATURAN ‘REKA BENTUK PASIF SEBELUM AKTIF’

136 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi S3: Memperkenalkan dan mengadaptasi peraturan
‘reka bentuk pasif sebelum aktif’

Tindakan Utama:
3.1 Menetapkan garis panduan kepada pemaju bagi mempertimbangkan
peraturan ‘reka bentuk pasif terlebih dahulu sebelum reka bentuk aktif’ di
bangunan baru

Sub tindakan: Sasaran prestasi
3.1.1 Membina bangunan tinggi yang Mengurangkan penggunaan tenaga
mempunyai orientasi menghadap elektrik secara keseluruhan sebanyak
utara–selatan bagi mendapat tenaga 45% menjelang 2030.
solar yang maksimum dan
mengurangkan kemasukan terus Fasa pembangunan
cahaya matahari ke dalam bangunan

3.1.2 Pemasangan penebat haba (tinted) SL
atau ‘shading device’ di tingkap bagi
bahagian bangunan yang menghadap QW M
ke timur-barat.
3.1.3 Melaksanakan konsep Agensi pelaksana
penggunaan cahaya semula jadi • Pihak pemaju
melalui tingkap
3.1.4 Menggunakan bahan binaan hijau Petunjuk prestasi:
bagi mengurangkan kadar penyerapan Jumlah pengurangan penggunaan
haba ke dalam bangunan terutamanya tenaga
melalui bumbung dan dinding.
Contohnya seperti penggunaan bahan Kaedah verifikasi:
autoclave light weight concrete, dinding Bil utiliti bangunan
composite insulation, dinding bata dua
lapis dan bumbung genting tanah liat.
Rasional tindakan
Mewujudkan bangunan yang
menggunakan kurang tenaga
melalui rekabentuk bangunan dan
penggunaan bahan binaan yang
lebih mesra alam.

Penggunaan penebat haba (tinted) pada
bahagian sisi bangunan berkaca

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 137

STRATEGI 4 : PELAKSANAAN TENAGA BOLEH DIPERBAHARUI

DI BANGUNAN

138 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi S4. Pelaksanaan tenaga boleh diperbaharui di bangunan Strategi S4. Pelaksanaan tenaga boleh diperbaharui di bangunan

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
4.1 Pemasangan sistem solar di kawasan yang berpotensi memperoleh tenaga 4.2 Penggunaan sistem hibrid tenaga solar dan tenaga elektrik secara bergilir
maksimum (rooftop) dan automatik

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
4.1.1 Pemasangan sistem solar di Meningkatkan penggunaan tenaga 4.2.1 Pemasangan sistem hibrid tenaga Meningkatkan penggunaan tenaga
kawasan yang berkeluasan tinggi dan boleh diperbaharui sebanyak 45% men- solar dan tenaga elektrik di boleh diperbaharui sebanyak 45%
memperoleh tenaga cahaya matahari jelang 2030. tempat-tempat tertentu yang sukar menjelang 2030
yang maksimum (rooftop) bangunan. mendapat tenaga cahaya matahari
secara optimum Fasa pembangunan
4.1.2 Penggunaan lampu solar di Fasa pembangunan
kawasan luar bangunan.
Rasional tindakan
Rasional tindakan S L • Membantu mengurangkan S L
Sebagai alternatif kepada tenaga
yang boleh diperbaharui bagi QW M kebergantungan penuh terhadap QW M
membolehkan penggunaan yang sumber tenaga elektrik sekaligus
optimum mengikut kesesuaian Agensi pelaksana dapat mengurangkan kadar Agensi pelaksana
cuaca di negara ini. Hal ini dapat • MBI pembebasan karbon. • MBI
menggantikan sumber tenaga • Pihak pemaju • Dapat menggalakkan inovasi • Pihak pemaju
yang tidak boleh diperbaharui dan • Kerajaan negeri peralatan elektrik yang • Kerajaan negeri
menyumbang kepada pelepasan • Pihak swasta mempunyi dwi sumber tenaga • Pihak swasta
karbon. serta menyumbang kepada
peningkatan teknologi baru.

Petunjuk prestasi: Petunjuk prestasi:
Jumlah pengurangan penggunaan Jumlah pengurangan penggunaan
tenaga tenaga

Kaedah verifikasi: Kaedah verifikasi:
Bil utiliti Bil utiliti

Sistem solar bangunan

Ilasturasi sistem hibrid tenaga solar dan tenaga elektrik

Lampu solar taman

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 139

STRATEGI 5 : KEMPEN PENJIMATAN TENAGA DI DALAM BANGUNAN

140 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

Strategi S5. Kempen penjimatan tenaga di dalam bangunan Strategi S5. Kempen penjimatan tenaga di dalam bangunan

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
5.1 Aplikasi sistem pengurusan tenaga (EMS) di bangunan kerajaan dan 5.2 Pengoptimuman loji penyejuk (chiller) bagi penjimatan tenaga di dalam
bangunan komersial. bangunan

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
5.1.1 Kawalan suhu pada 24°C bagi Mengurangkan penggunaan tenaga 5.2.1 Mengenal pasti bahagian yang Mengurangkan penggunaan tenaga
penyaman udara berpusat di elektrik secara keseluruhan sebanyak tidak cekap tenaga dalam sistem chiller elektrik secara keseluruhan sebanyak
bangunan pejabat kerajaan dan 45% menjelang 2030 berpusat dan menggantikan dengan 45% menjelang 2030
bangunan komersial. sistem chiller berasingan

5.1.2 Pemasangan sistem kawalan Fasa pembangunan 5.2.2 Penggantian sistem chiller baru bagi Fasa pembangunan
operasi AHU mengikut masa tertentu S yang telah mencapai tempoh jangka
yang ditetapkan. hayat
L S L

5.1.3 Penggunaan thermal sensor untuk 5.2.3 Pelaksanaan audit penjimatan
penyaman udara. tenaga hasil pengoptimuman chiller

5.1.4 Penggunaan motion sensor untuk QW M Rasional tindakan QW M
lampu di kawasan berpenghuni rendah. Merujuk kepada Audit Tenaga
MBI 2019, penggunaan tenaga Agensi pelaksana
5.1.5 Penggunaan motion sensor di Agensi pelaksana yang paling tinggi adalah dari • MBI
eskalator. • MBI sistem penghawa dingin berpusat • Kerajaan negeri
5.1.6 Kawalan nisbah bilangan suis • Pihak pemaju (centralised unit) iaitu sebanyak 63% • Pihak swasta
lampu yang hampir sama dengan • Kerajaan negeri berbanding jenis penggunaan dari
bilangan lampu terutama di ruang yang • Pihak swasta sumber lain seperti lif, penghawa Petunjuk prestasi:
besar. dingin berasingan (split unit), Jumlah pengurangan penggunaan
5.1.7 Penggunaan peralatan elektrik Petunjuk prestasi: lampu dan lain-lain. Melalui data tenaga
jimat tenaga. Jumlah pengurangan penggunaan ini, tindakan yang dinyatakan
tenaga akan dapat mengurangkan kadar Kaedah verifikasi:
penggunaan tenaga di dalam Bil utiliti
Rasional tindakan Kaedah verifikasi: bangunan.
Penggunaan tenaga melalui kawalan Bil utiliti
masa dapat mengoptimumkan
kadar penggunaan tenaga
dalam bangunan sekaligus dapat
menjimatkan dan mengelakkan
daripada berlakunya pembaziran
tenaga dan sebagai langkah
kawalan yang lebih sistematik

Sistem kawalan masa pada penggunaan
lampu

Sistem penghawa dingin jenis berasingan, split unit

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 141

Strategi S5. Kempen penjimatan tenaga di dalam bangunan Strategi S5. Kempen penjimatan tenaga di dalam bangunan

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
5.3 Meningkatkan pengcahayaan lampu (lumen) 5.4 Promosi penjimatan tenaga di dalam bangunan melalui penggunaan
peralatan elektrik jimat tenaga dan amalan terbaik
Sub tindakan: Sasaran prestasi
5.3.1 Penukaran lampu kepada jenis LED Mengurangkan penggunaan tenaga Sub tindakan: Sasaran prestasi
yang lebih jimat tenaga elektrik secara keseluruhan sebanyak 5.4.1 Menggunakan peralatan elektrik Mengurangkan penggunaan tenaga
5.3.2 Penggunaan reflector pada lampu 45% menjelang 2030 yang mempunyai label peralatan elektrik secara keseluruhan sebanyak
yang dapat menurunkan bilangan elektrik jimat tenaga dengan label 5 45% menjelang 2030
penggunaan tiub lampu Fasa pembangunan bintang

Rasional tindakan S L 5.4.2 Menggunakan poster mengenai Fasa pembangunan L
Merujuk kepada Audit Tenaga MBI etika penggunaan tenaga di bilik atau S
(2019) telah melaporkan penggunaan QW ruang kerja
sistem lampu jenis fluorescent (FL)
adalah tertinggi iaitu 53% berbanding Agensi pelaksana M 5.4.3 Memantau penggunaan tenaga QW M
jenis lampu LED dan lain-lain. Justeru, • MBI setiap bulan dan menganjurkan
tindakan yang dinyatakan bukan • Pihak pemaju pertandingan amalan terbaik Agensi pelaksana
saja dapat mengurangkan kadar • Kerajaan negeri dikalangan unit di dalam organisasi dan • MBI
penggunaan tenaga untuk lampu • Pihak swasta menyediakan ganjaran bagi amalan • Pihak pemaju
malah dapat meningkatkan intensiti terbaik • Kerajaan negeri
pencahayaan di dalam bangunan. • Pihak swasta
Rasional tindakan
Petunjuk prestasi: • Kempen melalui poster Petunjuk prestasi:
Jumlah pengurangan penggunaan Jumlah pengurangan penggunaan
tenaga adalah sebagai langkah bagi tenaga
meningkatkan kesedaran dan
Kaedah verifikasi: pembudayaan penjimatan Kaedah verifikasi:
Bil utiliti tenaga Bil utiliti
• Penganjuran pertandingan
Penggunaan lampu jenis LED amalan terbaik dapat memupuk
semangat dan motivasi pengguna
dalam membudayakan kempen
jimat tenaga

Lampu siling dengan reflector Label peralatan elektrik jimat tenaga Kempen amalan terbaik
penggunaan tenaga

142 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

STRATEGI 6 : POLISI PENJIMATAN AIR

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 143

Strategi S6. Polisi penjimatan air Strategi S6. Polisi penjimatan air

Tindakan Utama: Tindakan Utama:
6.1 Polisi penjimatan air melalui Sistem Pengumpulan Air Hujan (SPAH) 6.2 Aplikasi peralatan jimat air

Sub tindakan: Sasaran prestasi Sub tindakan: Sasaran prestasi
6.1.1 Merekabentuk dan menempatkan Mengurangkan penggunaan air 6.2.1 Memasang pam tandas jenis sistem Mengurangkan penggunaan air
SPAH di pasar awam. sebanyak 45% secara keseluruhan dual di semua tandas. sebanyak 45% secara keseluruhan
6.1.2 Mensyaratkan penyediaan SPAH menjelang 2030 6.2.2 Memasang paip air dan menjelang 2030
oleh pihak pemaju semasa kelulusan pancuran mandian yang dilengkapi
pelan pembangunan. Fasa pembangunan sensor bagi mengawal pengeluaran air Fasa pembangunan
yang berterusan
6.1.3 Memastikan pelaksaan SPAH oleh
pihak pemaju semasa pemantauan SL 6.2.3 Menggunakan peralatan yang SL
lawatan tapak bagi sokongan G12 untuk mempunyai pelabelan produk cekap
pengeluaran Sijil Kesiapan dan QW M air (Water Efficient Product Labelling QW M
Pematuhan (CCC) di mana pihak Scheme-WEPLS) dengan 3 bintang
pemaju perlu meyediakan kapasiti Agensi pelaksana Agensi pelaksana
setoran tangki SPAH mengikut • MBI 6.2.4 Menggalakkan pemasangan • MBI
kesesuaian jenis rumah iaitu 3m3 bagi • Pihak pemaju sub-meter air di premis mengikut • Pihak pemaju
rumah banglo dan semi-D manakala • Kerajaan negeri kesesuaian lokasi seperti di bahagian • Kerajaan negeri
1m3 bagi rumah teres. • Pihak swasta cooling tower, sistem pengairan lanskap • Pihak swasta
dan ruang yang disewa
Rasional tindakan Petunjuk prestasi: Petunjuk prestasi:
Air hujan yang diperolehi melalui Jumlah pengurangan kegunaan air Rasional tindakan Jumlah pengurangan kegunaan air.
SPAH dapat dijadikan sebagai Penjimatan penggunaan air mengikut
alternatif sumber air untuk kegunaan Kaedah verifikasi: kesesuaian.
sampingan seperti menyiram pokok, Bil air
membasuh kereta dan lain-lain. Kaedah verifikasi:
Ini dapat menjimatkan kadar Bil air
penggunaan air dari sumber sedia
ada.

Pelabelan perlatan jimat air Paip air berserta sensor

Contoh tangki SPAH moden Contoh tangki SPAH di kawasan perumahan

144 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

7Bab

PENGUKURAN DAN PENILAIAN KARBON

7.1 PENGENALAN
7.2 PENILAIAN KARBON
7.3 PENILAIAN KARBON UNTUK PERSEKITARAN BANDAR (UE)
7.4 PENILAIAN KARBON UNTUK PENGANGKUTAN BANDAR (UT)
7.5 PENILAIAN KARBON UNTUK INFRASTRUKTUR BANDAR (UI)
7.6 PENILAIAN KARBON UNTUK BANGUNAN (B)
7.7 KESIMPULAN

7.1 PENGENALAN

Bab 7 memfokuskan penilaian dan pengunjuran karbon TENAGA
di dalam kawasan kajian iaitu Blok Perancangan 1 (ENERGY)
(BP1) yang meliputi empat (4) bidang fokus utama
iaitu Persekitaran Bandar (UE), Pengangkutan Bandar 1
(UT), Infrastruktur Bandar (UI) dan Bangunan (B).
AIR 2 Persekitaran Infrastruktur 5 KEHIJAUAN
Kawasan Bandaraya Ipoh yang telah diwartakan di (WATER) Bandar (UE) Bandar (UI) (GREENERY)
bawah Pelan Bandaraya Rendah Karbon 2020 – 2030
adalah Blok Pembangunan 1 (BP 1) yang mempunyai Pengangkutan Bangunan (B)
keluasan 1,520 hektar. Kawasan BP1 dibahagikan Bandar (UT)
kepada lima (5) Blok Pembangunan Kecil (BPK) iaitu 4
Bandar Warisan (BPK 1.1), Pusat Bandaraya (BPK 1.2), 3
Taman Gopeng (BPK 1.3), Taman Ipoh (BPK 1.4) dan
Taman Rose (BPK 1.5). PENGANGKUTAN SISA
(MOBILITY) (WASTE)
Penilaian dan pengunjuran nilai karbon yang
tepat adalah penting untuk memastikan kejayaan Pencapaian akan dinilai berdasarkan Perkadaran bintang dan nilai peratusan minimum pengurangan karbon
pelaksanaan inisiatif di dalam mengurangkan jumlah bilangan diamond yang
penjanaan karbon di Bandaraya Ipoh. Seterusnya diperolehi dalam setiap bahagian PEROLEHAN KADAR MINIMUM PENGURANGAN
nilai karbon ini diterjemahkan ke dalam nilai dengan jumlah tertinggi adalah KARBON
karbon standard yang diiktiraf oleh Malaysia Green lima (5) diamond. Jadual berikut
Technology Coorporation (MGTC) berdasarkan menunjukkan nilai minimum peratusan 1%
kepada beberapa andaian dan kadaran yang telah pengurangan karbon untuk setiap
ditetapkan. Sehubungan dengan itu, satu mekanisma diamond.
atau kaedah pengiraan akan digunakan bersesuaian
dengan kekuatan dan kemampuan pengurusan yang 5%
ada pada Majlis Bandaraya Ipoh (MBI).

Nilai karbon tahunan yang diperolehi akan
digunakan sebagai penanda aras kepada pihak
MBI untuk menjadikan Bandaraya Ipoh sebagai
sebuah bandaraya rendah karbon menjelang tahun
2030. Walaubagaimanapun, pencapaian dalam
pengurangan karbon di peringkat kebangsaan dinilai
melalui lima (5) bahagian utama yang dikira daripada
4 kategori sebelum ini.

15%

25%

45%

146 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

7.2 PENILAIAN KARBON

Penilaian karbon ini diukur mengikut skop dan tujuan perlaksanaan sesuatu program
untuk mengurangkan kesan pemanasan global. Setiap pelaksanaan aktiviti atau
program perlu dikadarkan berdasarkan andaian dan piawaian yang dipersetujui
oleh pihak MGTC selaku badan penilai di peringkat kebangsaan.

Data penilaian karbon di Bandaraya Ipoh akan menggunakan data garis dasar
(baseline) pada tahun 2020 manakala data pengoperasian seperti biasa (Basiness
as Usual (BaU)) menggunakan data pada tahun 2021.

7.3 PENILAIAN KARBON UNTUK PERSEKITARAN BANDAR
(UE)

Sasaran pengurangan karbon untuk Persekitaran Bandar (UE) dibahagikan kepada
tiga (3) kriteria utama iaitu pemilihan tapak (UE1), bentuk bandar (UE2) dan kehijauan
bandar (UE3).

Secara umumnya, penilaian karbon untuk UE adalah bertumpu kepada kehijauan
(greenery) di dalam kawasan BP1. Tujuh (7) kriteria guna tanah akan dijadikan
sebagai asas andaian pengiraan karbon dengan kadar yang tertentu seperti dalam
Jadual 7-1, manakala Jadual 7-2 adalah penerangan berkaitan kriteria guna tanah
dengan lebih terperinci.

Jadual 7-1: Andaian penjanaan karbon mengikut kriteria guna tanah

Kod Warna Kriteria Guna Tanah Penjanaan Karbon
(tCO2e/hektar/tahun)
Kawasan hutan
Kawasan pertanian -14.3
Kawasan rekreasi -8
Kawasan lapang dan -2.3
bangunan terbiar
1 hingga 5
Kawasan pembangunan
bercampur 7 hingga 12

Kawasan perumahan 16 hingga 54
dan bangunan komersial
30 hingga 70
Laluan Penghubung

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 147

Jadual 7-2: Penerangan kriteria guna tanah untuk penetapan kod warna

KAWASAN HUTAN KAWASAN KAWASAN KAWASAN LAPANG DAN
PERTANIAN REKREASI BANGUNAN TERBIAR

a) Kawasan yang masih a) Kawasan yang a) Kawasan yang a) Kawasan yang tidak
belum diteroka untuk digunakan untuk aktiviti dikhaskan untuk aktiviti digunakan untuk apa
pertanian – apa aktiviti dalam
tujuan pembangunan riadah, rekreasi, tempoh melebihi
atau pertanian. b) Kawasan yang bersejarah dan
digunakan untuk aktiviti bersukan secara kekal setahun (Greyfield)
b) Kaya dengan b) Mempunyai kawasan b) Bangunan lama atau
kepelbagaian flora dan akuakultur
hijau (lanskap) baru yang terbiar
Kawasan guna tanah untuk hutan dan pertanian pokok – pokok bersaiz c) Mempunyai kawasan dalam tempoh
merupakan kawasan penting dalam proses sederhana dan besar melebihi setahun
pengurangan karbon kerana pokok dikriteriakan c) Penanaman berair seperti kolam,
sebagai agen penyerap karbon. Disebabkan pokok – pokok baru tasik atau sungai (Brownsfield)
itu, nilai penjanaan karbon akan bernilai negatif untuk jangka masa
untuk menggambarkan proses penyerapan atau yang panjang
pengurangan karbon dari atmosfera.

KAWASAN KAWASAN PERUMAHAN LALUAN PENGHUBUNG
PEMBANGUNAN DAN BANGUNAN a) Kawasan yang
KOMERSIAL
BERCAMPUR digunakan untuk aktiviti
Kawasan perumahan atau Kawasan yang mempunyai pertanian
komersial yang mempunyai bangunan dan beroperasi b) Kawasan yang
lebih dari satu fungsi untuk dengan sebagai satu fungsi digunakan untuk aktiviti
kegunaan bersama akuakultur
seperti UTC, service
apartment dan lain-lain

148 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030

7.3.1 DATA GARIS DASAR (BASELINE) PERSEKITARAN BANDAR (UE) 2020

Jadual 7-3: Keluasan kawasan (ha) blok pembangunan kecil Penilaian karbon untuk tahun 2020 akan menggunakan data daripada Jadual 7-1 dan dikadarkan dengan nilai
mengikut kriteria pada tahun 2020
pada Jadual 7-2. Hasil akhir pengiraan adalah seperti di dalam Gambar 7-1.

Kod Warna Keluasan (ha) 21561.40
Jumlah 6.72
0 11156.60

207.47 4077.60
97.6
339.8

557.83
308.02
1517.44

488.00

-477.18

0.00

-101.16

-5000.00 0.00 5000.001 0000.00 15000.002 0000.002 5000.00

Gambar 7-1: Penjanaan karbon (tCO2e/tahun) sektor UE pada tahun 2020

Berdasarkan kepada Gambar 7-1, jumlah penghasilan karbon untuk sektor UE pada tahun 2020 adalah sebanyak
36,705.26 tCO2e. Nilai karbon tertinggi dihasilkan daripada laluan penghubung sebanyak 21,561.4 tCO2e.

PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030 149

7.3.2 PENILAIAN KARBON BASINESS AS USUAL (BaU) PERSEKITARAN BANDAR (UE) 2021

Penilaian karbon UE pada tahun 2021 akan melibatkan data terkini dengan Jadual 7-4 memperincikan inisiatif yang telah dijalankan pada 2021 yang
mengambilkira program dan usaha yang telah dilaksanakan oleh pihak MBI untuk menyumbang kepada pengurangan karbon bagi sektor persekitaran bandar (UE)
memastikan Bandaraya Ipoh ke arah Bandaraya Rendah Karbon pada tahun
2030. Di antara usaha utama yang dilaksanakan oleh pihak MBI ialah dengan Jadual 7-4: Inisiatif yang telah dijalankan pada 2021 yang menyumbang kepada pengurangan
memperbanyakkan kawasan hijau melalui program penanaman semula pokok, karbon bagi sektor persekitaran bandar (UE)
mewujudkan kawasan landskap dalam bandar dan menaiktaraf kawasan rekreasi.
Persekitaran Inisiatif yang menyumbang Jumlah pengurangan
Jumlah penjanaan karbon yang direkodkan pada tahun 2021adalah seperti dalam Bandar (UE) kepada pengurangan karbon karbon
Gambar 7-2. Pengurangan karbon adalah sebanyak 1355.21 tCO2e besamaan 4%. (tCO2e)
Pengurangan karbon ini hasil daripada aktiviti penanaman pokok secara aktif di UE1: • Membangunkan kawasan 269.4
dalam kawasan pusat bandar. Pemilihan tapak lapang kepada kawasan hijau

UE2: • Menaiktaraf penstrukturan 508.13
Bentuk bandar bandar yang mempunyai kepel 677.5
bagaian fungsi di dalam sesuatu
UE3: kawasan
Kehijauan bandar
• Meningkatkan penanaman
tumbuhan terutamanya jenis
buluh

Gambar 7-2: Penjanaan karbon sektor UE pada tahun 2020 dan 2021

150 PELAN TINDAKAN IPOH KE ARAH BANDARAYA RENDAH KARBON 2030