คู่มือปฏิบัติงานเกี่ยวกับการจัดให้มีหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวง (ปี 2562)

196 สำ�นักจัดการท่ีดินของรฐั สำนักจดั กำรท่ีดนิ ของรัฐ 192

ที่ กส 0711(2)/14028 กรมปา่ ไม้

20 สงิ หาคม 2524
เรอ่ื ง การระวังชแ้ี นวและรบั รองแนวเขตป่าสงวนแห่งชาติ
เรยี น ป่าไมเ้ ขตเชียงใหม่
อา้ งถึง หนงั สือ ท่ี กส 0709 (ชม)/2471 ลงวันที่ 3 กรกฎาคม 2524

ตามหนงั สอื ทอี่ ้างถงึ เขตได้หารือว่า ในการระวังช้ีแนวและรับรองเขตป่าสงวนแห่งชาติได้
มีขอ้ ตกลงระหว่างกรมท่ีดินกับกรมป่าไม้ว่าด้วยการตรวจพิสูจน์ที่ดิน เพื่อออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือ
รับรองการทาประโยชน์ ซึ่งเกี่ยวกับเขตป่าไม้ พ.ศ. 2524 มิได้ระบุแนวทางปฏิบัติเกี่ยวกับที่ดิน
สาหรับที่หลวงไว้ จึงขอให้กรมป่าไม้แจ้งแนวทางปฏิบัติสาหรับกรณีดังกล่าวให้เขตทราบ เพ่ือถือเป็น
แนวทางปฏบิ ัติต่อไป น้ัน

กรมป่าไมไ้ ด้พิจารณาแลว้ ขอเรยี นว่า ในการดาเนินการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง
ในที่ดินแปลงใดที่อยู่ในหรือติดต่อกับ “เขตป่าไม้” (ตามความหมายในข้อ 1 ของบันทึกข้อตกลง
ระหว่างกรมที่ดินกับกรมป่าไม้ว่าด้วยการพิสูจน์ที่ดินเพื่อออกโฉนดที่ดิน หรือหนังสือรับรองการทา
ประโยชน์ซึ่งเกี่ยวกับเขตป่าไม้ พ.ศ. 2524) ให้เขตประสานงานไปยังจังหวัดเพ่ือตรวจสอบท่ีดินแปลงที่
ขอออกหนังสือสาคญั สาหรับทีห่ ลวง

1. ท่ดี ินแปลงดังกลา่ วไดเ้ คยมกี ารหวงหา้ มทดี่ นิ ไว้โดยกฎหมายใด หรือไม่ อยา่ งไร
2. ที่ดินแปลงดังกล่าวได้เคยมีการประกาศ (ของกระทรวงมหาดไทย หรือจังหวัด หรือ
อาเภอ) หวงห้ามที่ดินไว้หรือไม่ อย่างไร และที่ดินดังกล่าวได้มีการขึ้นทะเบียนที่ดินสาธารณประโยชน์ไว้
หรอื ไม่
3. ถ้าหากการตรวจสอบตามข้อ 1 หรือข้อ 2 ปรากฏว่าที่ดินแปลงดังกล่าวมีการหวง
ห้ามท่ีดินโดยชอบด้วยกฎหมาย หรือเป็นที่ดินท่ีได้เคยมีการประกาศหวงห้ามที่ดินของทางราชการ ท่ีได้มี
การหวงห้ามไว้ก่อนใช้พระราชบัญญัติหวงห้ามที่ดินรกร้างว่างเปล่าอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน
พ.ศ. 2478 (ใช้ต้งั แต่วันท่ี 8 เมษายน 2479) การประกาศหวงห้ามท่ีดินของทางราชการน้ัน ถือว่าเป็น
ประกาศท่ีใช้บังคับได้ตามกฎหมาย เพราะเป็นการหวงห้ามที่ดินชนิดที่มีไว้ก่อนใช้พระราชบัญญัติการ
หวงห้ามท่ีดินรกร้างว่างเปล่าอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน พ.ศ. 2478 ก็ให้เขตสั่งพนักงาน
เจ้าหน้าที่ออกไปรังวัดชี้และลงชื่อรับรองแนวเขตป่าไม้ โดยให้ข้าราชการต้ังแต่ระดับ 2 ข้ึนไปเป็นผู้มี
อานาจในการลงชอ่ื รับรองแนวเขตปา่ ไม้
4. เม่ือได้ดาเนินการระวังชี้และลงช่ือรับรองแนวเขตป่าไม้ตามข้อ 3 แล้ว ให้เจ้าหน้าท่ี
จดั ทาหลักฐาน จานวน 3 ชุด เก็บไว้ที่สานักงานป่าไม้เขต 1 ชุด สานักงานป่าไม้จังหวัด 1 ชุด และส่ง
ให้กรมป่าไม้ 1 ชดุ ดงั น้ี

4.1 แผนท่ีแสดงอาณาเขตท่ีดิน ที่ได้ออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงในระวาง
ภาพถ่ายทางอากาศ มาตราสว่ น 1:5,000

ส�ำ นักสจำัดนกักาจรัดทกด่ีำรนิ ทขี่ดอนิ งขรอฐั งรฐั 119973

4.2 แผนท่ีแสดงตาแหน่งที่ต้ังของที่ดินที่ได้ออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง ใน
แผนท่ีระวาง 1:50,000

4.3 สาเนาทะเบียนที่ดินท่ีออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง และทาเคร่ืองหมาย
แสดงอาณาเขตท่ีดนิ ดังกล่าวลงบนแผนที่ทา้ ยกฎกระทรวงหรอื พระราชกฤษฎกี า (แลว้ แตก่ รณี)

4.4 รายละเอยี ดตา่ งๆ เก่ียวกบั ทดี่ นิ แปลงดังกลา่ ว
จงึ เรียนมาเพอ่ื โปรดทราบ และถือเปน็ แนวทางปฏบิ ตั ติ ่อไป

ขอแสดงความนบั ถืออย่างสงู
(ลงชือ่ ) สมเพ่ิม กิตตนิ ันท์
(นายสมเพิ่ม กติ ตนิ ันท์)
รองอธิบดี ปฏบิ ัตริ าชการแทน

อธบิ ดีกรมปา่ ไม้

กองจดั การที่ดินป่าสงวนแห่งชาติ
โทร. 5794851

198 ส�ำ นักจดั การท่ีดินของรัฐ สำนักจัดกำรที่ดนิ ของรัฐ 194

ที่ มท 0609/2/ว 8140 กรมท่ดี ิน
กท. 10200

2 เมษายน 2525

เร่ือง การลงช่อื ผู้ถือสิทธิในทดี่ ินของสานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ สาหรับท่ดี ินซ่ึง
ใชเ้ ป็นทต่ี ั้งโรงเรยี นประถมศึกษา

เรยี น ผู้ว่าราชการจังหวดั ทุกจังหวัด (เว้นจังหวดั กรุงเทพมหานคร)

สิ่งที่ส่งมาดว้ ย หนังสือกรมทดี่ นิ ท่ี มท 0609/ว 40317 ลงวนั ท่ี 18 พฤศจกิ ายน 2519

ตามท่ีกรมที่ดินได้วางแนวทางปฏิบัติเกี่ยวกับการลงชื่อผู้ถือสิทธิในที่ดินขององค์การ
บริหารส่วนจังหวัดสาหรับท่ีดินซึ่งเป็นท่ีตั้งโรงเรียนประชาบาลไว้สาหรับให้พนั กงานเจ้าหน้าที่ถือปฏิบัติ
แลว้ น้นั

บัดนี้ กิจการบริหารโรงเรียนประชาบาลขององค์การบริหารส่วนจังหวัด และโรงเรียน
ประถมศึกษาของกรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ได้โอนไปเป็นของสานักงานคณะกรรมการการ
ประถมศึกษาแห่งชาติ กระทรวงศึกษาธิการ ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2523 เป็นต้นไป ท้ังน้ีตาม
พระราชบัญญัติโอนกิจการบริหารโรงเรียนประชาบาลขององค์การบริหารส่วนจังหวัด และโรงเรียน
ประถมศึกษาของกรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ไปเป็นของสานักงานคณะกรรมการการ
ประถมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ไปเป็นของสานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ
กระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2523 จึงทาให้ระเบียบการลงช่ือผู้ถือสิทธิในที่ดินสาหรับที่ดินซ่ึงใช้เป็นที่ตั้ง
โรงเรียนประถมศึกษา (โรงเรียนประชาบาล) ซ่ึงกรมท่ีดินได้วางไว้เดิมต้องถูกยกเลิกและเปล่ียนแปลงไป
ด้วย เพื่อให้การลงช่ือผู้ถือสิทธิในท่ีดินของสานักงานการประถมศึกษาแห่งชาติ สาหรับที่ดินซึ่งใช้เป็น
โรงเรียนประถมศึกษาของพนักงานเจ้าหน้าที่เป็นไปโดยถูกต้องและในรูปแบบเดียวกัน โดยเฉพาะเพื่อให้
สอดคลอ้ งกับพระราชบัญญัติโอนกิจการบริหารโรงเรียนประชาบาลดังกล่าว เห็นควรวางแนวทางสาหรับ
ใหพ้ นักงานเจา้ หน้าท่ปี ฏบิ ตั ิไว้ โดยให้ลงชื่อ “กระทรวงการคลัง (เพ่ือประโยชน์การประถมศึกษาโรงเรียน
...........(ระบุชื่อโรงเรียน)” ตัวอย่างเช่น “กระทรวงการคลัง (เพื่อประโยชน์การประถมศึกษาโรงเรียนวัด
บา้ นแหลม)”

ฉะนัน้ จึงเรียนมาเพ่ือโปรดทราบและโปรดส่ังพนกั งานเจา้ หนา้ ทีถ่ ือปฏิบตั ิต่อไป

ขอแสดงความนบั ถืออยา่ งสงู

(ลงชือ่ ) ศริ ิ เกวลินสฤษดิ์
(นายศิริ เกวลินสฤษดิ์)

อธบิ ดกี รมทีด่ นิ

กองหนังสือสาคญั
โทร. 2238371

สำ�นกั สจำดันกั จารัดทกำ่ดี รนิ ทขี่ดอนิ งขรอฐั งรฐั 119995

ที่ กส 0705(2)/23806 กรมป่าไม้

30 ธันวาคม 2525
เร่ือง การระวังชแี้ นวเขตและลงชอื่ รบั รองแนวเขตท่ีดนิ
เรยี น ปา่ ไม้เขตอดุ รธานี
อา้ งถงึ หนงั สอื ที่ กส 0714 (อด.)/4314 ลงวันท่ี 18 ตุลาคม 2525

ตามหนังสือที่อ้างถึง เขตขอให้กรมป่าไม้พิจารณาสาเนาหนังสือเกี่ยวกับการระวังช้ีแนว
เขตและลงชื่อรับรองแนวเขตท่ีดิน เพ่ือการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง ซ่ึงสานักงานที่ดินจังหวัด
อดุ รธานีจะทาการรังวัดแปลงที่ดินติดต่อกับเขตป่าไม้ แต่เขตได้พิจารณาเห็นว่าที่ดินที่จะทาการรังวัด
ออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงไม่เคยมีการหวงห้ามไว้โดยกฎหมายใด และไม่เคยมีประกาศ
กระทรวงมหาดไทยหรือจังหวัด หรืออาเภอหวงห้ามที่ดินไว้ และไม่ได้มีการขึ้นทะเบียนที่ดิน
สาธารณประโยชน์ไว้แต่ประการใด จึงไม่อยู่ในหลักเกณฑ์หนังสือกรมป่าไม้ ท่ี กส 0711(2)/14028
ลงวันท่ี 20 สิงหาคม 2524 ท่ีจะให้มีการดาเนินการระวังชี้และลงช่ือรับรองแนวเขตป่าไม้ได้จึงขอให้
กรมป่าไม้พจิ ารณา และแจ้งผลให้เขตทราบดว้ ย น้ัน

กรมป่าไม้ได้พิจารณาทบทวนเร่ืองนี้แล้ว ขอเรียนว่า ถ้าหากมีการขอให้มีการระวังช้ี
แนวเขตและลงชื่อรับรองแนวเขตป่าไม้ เพื่อจะออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง ก็ให้เขตประสานงานกับ
จังหวดั ท้องท่เี พือ่ ตรวจสอบก่อนวา่ ท่ีดินท่จี ะออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงน้ัน อยู่ในหรือติดต่อกับเขต
ป่าไม้ หากอยู่ในเขตป่าไม้ก็ให้พิจารณาปฏิบัติตามหนังสือกรมป่าไม้ ที่ กส 0711(2)/14028 ลงวันที่
20 สงิ หาคม 2524 ถ้าหากอยู่นอกเขตป่าไมโ้ ดยมอี าณาเขตตดิ ตอ่ กับเขตป่าไม้ให้เขตสั่งเจ้าหน้าที่ออกไป
ระวังช้ีและรับรองแนวเขตป่าไม้ โดยให้ข้าราชการต้ังแต่ระดับ 2 ข้ึนไปเป็นผู้มีอานาจในการลงชื่อรับรอง
แนวเขตปา่ ไม้และรายงานผลการปฏิบตั งิ านให้กรมป่าไมท้ ราบด้วย

จงึ เรียนมาเพ่อื โปรดทราบ และถือเป็นแนวทางปฏบิ ตั ติ อ่ ไป

ขอแสดงความนบั ถืออยา่ งสงู

สมเพิ่ม กติ ตินันท์
(นายสมเพม่ิ กิตตนิ ันท)์
รองอธิบดี ปฏิบตั ิราชการแทน

อธบิ ดีกรมป่าไม้

กองจัดการท่ีดนิ ป่าสงวนแห่งชาติ
โทร. 5794851

200 ส�ำ นักจัดการทีด่ นิ ของรฐั

สาํ นักจัดการท่ีดินของรัฐ 196

ที่ มท 0711/ว 11488 กรมที่ดิน
ถนนพระพพิ ธิ กท. 10200

28 พฤษภาคม 2527

เรอื่ ง ซอมความเขาใจการขอรงั วดั ออกหนงั สือสาํ คญั สําหรบั ทห่ี ลวง

เรียน ผวู า ราชการจังหวัด ทุกจงั หวดั (เวน กรุงเทพมหานคร)

อา งถึง หนงั สอื กรมท่ดี นิ ที่ มท 0707.2/ว 22795 ลงวันท่ี 13 ตุลาคม 2526

ตามหนังสืออางถึง ไดกําหนดรายละเอียดการประมาณการคาใชจายในการออกหนังสือ
สําคัญสาํ หรับที่หลวง กรณจี งั หวัดตองการใชชางรงั วัดจากกรมที่ดนิ ชวยดาํ เนินการให น้ัน

บัดนี้ กรมธนารักษแจงวา การจัดจางคนงานของสํานักงานท่ีดินจังหวัดในการขอออก
หนังสือสาํ คญั สาํ หรับท่หี ลวงไมเปน แนวเดยี วกนั กรมทดี่ นิ จงึ ขอซอ มความเขา ใจเกี่ยวกบั การจัดจา งคนงาน
รงั วัดออกหนงั สอื สาํ คัญสําหรบั ท่ีหลวงไวด งั น้ี

1. จาํ นวนคนงาน 5 คน ตอ 1 วนั ทาํ การ เปน คนงานท่ีจัดจางเมื่อจังหวัดตองการใหชาง
รังวัดจากกรมท่ดี ินชว ยดาํ เนินการให

2. ถา ใชช างรงั วดั ของจังหวดั ดําเนนิ การเอง ใหจ ัดจางคนงานเพียง 4 คน

จงึ เรยี นมาเพอ่ื โปรดทราบและสั่งเจาหนา ที่ถือปฏบิ ตั ติ อไปดว ย

ขอแสดงความนับถือ

(ลงช่ือ) โสภณ ชัยสวุ รรณ
(นายโสภณ ชยั สุวรรณ)
รองอธิบดี ปฏิบตั ิราชการแทน

อธิบดีกรมทด่ี ิน

กองสํารวจและควบคมุ ทดี่ นิ ของรฐั
โทร. 222-3188

สำ�นักจดั การทด่ี ินของรฐั 201
สำนกั จดั กำรท่ีดนิ ของรฐั 197

ที่ มท 0711/ว 12661 กรมทด่ี ิน
ถนนพระพิพธิ กท. 10200

11 มถิ นุ ายน 2527

เร่อื ง การร่วมมอื ในการออกหนังสอื สาคญั สาหรับทห่ี ลวงทด่ี ินราชพสั ดุ

เรยี น ผวู้ า่ ราชการจังหวัด ทุกจงั หวัด (เวน้ กรงุ เทพมหานคร)

อา้ งถงึ หนงั สือกรมท่ีดนิ ที่ มท 0711/ว 8653 ลงวันท่ี 23 เมษายน 2527

ตามท่ีได้ส่งหนังสือกรมธนารักษ์มาเพ่ือทราบว่า กรมที่ดินอาจให้การสนับสนุนโครงการ
ออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงในท่ีดินราชพัสดุได้ โดยขอให้กรมธนารักษ์แจ้งราชพัสดุจังหวัดท่ีมีท่ีดิน
ราชพัสดุ ดาเนินการขอออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงเฉพาะแห่งท่ีมีความจาเป็นก่อน โดยจัดทา
โครงการเป็นปี ๆ ไป แล้วทาหนังสือแจ้งมายังเจ้าพนักงานท่ีดินจังหวัด เพื่อจัดให้ช่างรังวัดทางสานักงาน
ที่ดินจังหวัดนั้น ๆ ดาเนินการให้ตามความประสงค์ หากสานักงานที่ดินจังหวัดใดมีช่างรังวัดไม่พอที่จะ
ดาเนินการ กใ็ หข้ อช่างรังวัดเพ่ิมเติมไปยังกรมที่ดิน ท้ังนี้กรมที่ดินจะได้แจ้งทางปฏิบัติเพ่ือให้ความร่วมมือ
ตามโครงการของกรมธนารักษต์ อ่ ไป น้ัน

สาหรับปี พ.ศ. 2527 กรมที่ดินจะพิจารณาให้ช่างรังวัดท่ีปฏิบัติงานรังวัดออกหนังสือ
สาคัญสาหรับท่ีหลวงอยู่ในท้องท่ีจังหวัดต่างๆ ช่วยดาเนินการในช่วงปิดโครงการ ระหว่างประมาณ
กลางเดอื นกันยายน 2527 ถงึ กลางเดือนธันวาคม 2527 จงึ ขอแจ้งทางปฏบิ ัตไิ วด้ ังนี้

1. ให้เจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดประสานกับราชพัสดุจังหวัด ขอให้ทาหนังสือแจ้งความ
ประสงค์ท่ีจะออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงในที่ดินราชพัสดุ ท่ีสามารถรังวัดได้ในช่วงระยะเวลา
ดังกล่าว โดยให้ทราบว่าอาณาเขตแต่ละแปลงมีอย่างไร เนื้อที่เท่าใด มีหลักฐานการได้มาหรือมีการ
สงวนหวงห้ามไว้อย่างใดหรือไม่ เพ่ือเตรยี มดาเนนิ การไว้ให้พรอ้ มแตเ่ นนิ่ ๆ

2. ประมาณรายละเอียดค่าใช้จา่ ยตามหลักเกณฑ์หนังสือกรมท่ีดิน ที่ มท 0707.2/22759
ลงวันท่ี 13 ตลุ าคม 2526 แลว้ แจง้ ให้ราชพัสดจุ งั หวัดวางเงนิ มดั จารังวัดใหเ้ รยี บรอ้ ย

3. ให้เจ้าพนักงานท่ีดินจังหวัดรายงานรายละเอียดไป ให้กรมท่ีดินทราบภายในเดือน
กรกฎาคม 2527 เปน็ อยา่ งชา้ เพอ่ื พจิ ารณาสงั่ ชา่ งรังวดั มาดาเนินการให้

จงึ เรยี นมาเพ่ือโปรดทราบและสง่ั ให้เจา้ หน้าทถี่ ือปฏบิ ตั ิต่อไป

ขอแสดงความนับถือ

(ลงช่อื ) โสภณ ชัยสุวรรณ
(นายโสภณ ชัยสวุ รรณ)
รองอธบิ ดี ปฏบิ ัติราชการแทน

อธิบดีกรมทดี่ ิน

กองสารวจและควบคุมทดี่ นิ ของรฐั
โทร. 222-3188

202 สำ�นักจดั การทด่ี นิ ของรฐั

สำนกั จดั กำรที่ดินของรัฐ 198

ที่ มท 0705/ว 13153 กรมท่ีดนิ
ถนนพระพิพิธ กท 10200

15 มิถุนายน 2527

เร่ือง การนารปู แผนทีร่ งั วดั ใหมล่ งระวางแผนท่ี

เรียน ผวู้ า่ ราชการจงั หวัดทกุ จงั หวัด (เวน้ กรุงเทพมหานคร)

เน่ืองจากปรากฏว่า รูปแผนท่ีในระวางแผนท่ีเมื่อมีการรังวัดใหม่เจ้าหน้าที่มิได้นารูปแผนที่
รังวัดใหม่ลงระวางแผนท่ใี ห้ครบถ้วน ทาให้ระวางแผนทม่ี ลี วดลายไมเ่ ป็นปจั จบุ ันยากแกก่ ารตรวจสอบและ
หาข้อมลู ของตาแหน่งท่ีดินในระวางแผนท่ี นอกจากน้ีหากต่อไปมีการปรับปรุงระวางแผนท่ีเก่าเป็นระวาง
แผนท่ใี หมก่ ็จะไมม่ ลี วดลายในระวางแผนท่เี กา่ ครบถ้วนอกี ด้วย

กรมท่ีดินพจิ ารณาแลว้ เห็นควรให้เจ้าหนา้ ทป่ี ฏิบัตดิ งั น้ี

1. เม่ือทาการรังวัดใหม่ที่ดินแปลงใด ถ้าปรากฏว่าที่ดินแปลงข้างเคียงยังมิได้นารูปแผนท่ี
ลงระวางแผนท่ี ใหน้ ารูปแผนทล่ี งระวางแผนท่ดี ้วย

2. ให้ตรวจสอบระวางแผนท่ีทุกแผ่นด้วยว่า เจ้าหน้าที่ได้นารูปแผนที่ท่ีรังวัดใหม่ลงระวาง
แผนท่ไี ว้แลว้ หรือไม่ ถา้ ยงั ไม่มีให้ดาเนินการให้เรียบร้อยด้วย เสร็จแล้วส่งรูปแผนท่ีสาหรับลงระวางแผนที่
ใหก้ รมท่ีดิน 1 ฉบับ

3. กรณีระวางแผนท่ีชารุดท่ีสามารถซ่อมได้ หรือไม่สามารถนารูปแผนท่ีลงระวางแผนท่ีได้
ให้รายงานกรมที่ดินตามระเบยี บกรมทด่ี ิน วา่ ด้วยการควบคุมต้นร่างแผนท่ี รายการรังวัด รายการคานวณ
และระวางแผนที่ ในสานักงานทด่ี นิ พ.ศ. 2523 ข้อ 16

4. ต้ังแต่บัดน้ีเป็นต้นไป เจ้าหน้าท่ีผู้ใดไม่นารูปแผนที่รังวัดใหม่ลงระวางแผนที่ กรมท่ีดิน
จะพจิ ารณาโทษเจ้าหน้าที่ผนู้ นั้ รวมทั้งผู้บังคบั บัญชาผมู้ ีหนา้ ทีร่ บั ผดิ ชอบดว้ ยทกุ คน

จึงเรยี นมาเพอ่ื โปรดทราบ และแจง้ ใหเ้ จ้าหน้าทถ่ี อื ปฏิบัติตอ่ ไป

ขอแสดงความนับถือ
(ลงชอ่ื ) ศิริ เกวลินสฤษด์ิ
(นายศริ ิ เกวลนิ สฤษด์ิ)

อธิบดกี รมทด่ี นิ

กองควบคมุ แผนท่ี
โทร. 2230326

ส�ำ นักจัดการทดี่ ินของรฐั 203
สำนกั จดั กำรท่ีดนิ ของรัฐ 199

ที่ มท 0711/ว 23080 กรมที่ดนิ
ถนนพระพิพธิ กท 10200

16 ตุลาคม 2527

เรอื่ ง การรังวัดออกหนงั สือสาคัญสาหรับทหี่ ลวงในเขตปา่ ไม้

เรียน ผู้วา่ ราชการจังหวดั ทุกจงั หวัด (เวน้ กรงุ เทพมหานคร)

สงิ่ ท่ีสง่ มาดว้ ย สาเนาหนังสอื กรมป่าไม้ ที่ กส 0711(2)/14030 ลงวนั ท่ี 20 สิงหาคม 2524
และที่ กส 0705(2)/23806 ลงวนั ที่ 30 ธนั วาคม 2525

เน่ืองจากมีปัญหาเกี่ยวกับการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงท่ีดินอันเป็นสาธารณ
สมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกันในเขตป่าไม้ หรือที่อยู่นอกเขตแต่มีอาณาเขตติดต่อกับเขตป่าไม้
วา่ การระวงั ช้แี นวเขตและลงชือ่ รับรองแนวเขตควรจะถือปฏิบัติอย่างไร

กรมทดี่ นิ ได้ประสานงานกับกรมปา่ ไมแ้ ละพิจารณาแลว้ ใหถ้ ือปฏบิ ัติดงั น้ี
1. ที่ดินสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกันท่ีอยู่ในเขตป่าไม้ โดยมี
หลกั ฐานการสงวนหวงห้ามหรือหลักฐานการกันออกจากเขตป่าไม้ หรือที่อยู่นอกเขตแต่มีอาณาเขตติดต่อ
กบั เขตปา่ ไม้ กรมปา่ ไม้ได้วางแนวทางปฏิบัติของเจ้าหน้าท่ีป่าไม้ในการระวังชี้และลงชื่อรับรองแนวเขตป่าไม้
ไว้แล้วตามหนังสือกรมป่าไม้ ที่ กส 0711(2)/14030 ลงวันท่ี 20 สิงหาคม 2524 และท่ี กส
0705(2)/23806 ลงวันที่ 30 ธันวาคม 2525
2. สาหรบั ทีด่ นิ สาธารณสมบัตขิ องแผ่นดินท่ีไม่มีหลักฐานการสงวนหวงห้าม แต่พลเมือง
ได้ใช้ประโยชน์ร่วมกันอยู่ก่อนที่ทางราชการจะกาหนดเป็นเขตป่าไม้ ให้คณะกรรมการระดับอาเภอ
ประกอบด้วยปลัดอาเภอ ป่าไม้อาเภอ เจ้าหน้าท่ีบริหารงานที่ดินอาเภอและกานันหรือผู้ใหญ่บ้านแห่ง
ท้องที่ รว่ มกนั ไปตรวจสอบแนวเขตตามท่ผี ้ขู อออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงและผู้แทนสภาตาบลนาชี้เขต
โดยให้คณะกรรมการดังกล่าวจัดทาบันทึกการตรวจสอบเสนอความเห็นให้คณะอนุกรรมการจาแนก
ประเภทที่ดินประจาจังหวัด หรือคณะอนุกรรมการจาแนกประเภทท่ีดินและพัฒนาที่ดินชายทะเลประจา
จังหวัดแล้วแต่กรณี เป็นผู้พิจารณาดาเนินการต่อไป ถ้าอนุกรรมการฯ พิจารณาแล้วเห็นด้วย ก็ให้
ดาเนินการเกี่ยวกับการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงต่อไป หากไม่เห็นด้วย ให้ส่งเรื่องคืนไปยัง
นายอาเภอผดู้ แู ลรักษาทดี่ นิ สาธารณสมบัติของแผ่นดนิ สาหรับพลเมืองใช้ร่วมกันนั้นพิจารณาอีกครั้ง ถ้า
นายอาเภอเห็นด้วยกับคณะอนุกรรมการฯ ก็ให้ดาเนินการไปตามน้ัน หากไม่เห็นด้วยให้สรุปชี้แจง
เหตุผลสง่ เรอื่ งไปยงั กรมทีด่ ินเพอ่ื พิจารณาต่อไป

อน่ึง ท่ีดินสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกันโดยไม่มีหลักฐานการ
สงวนหวงหา้ มท่ีอยู่ในเขตอทุ ยานแหง่ ชาตแิ ละเขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่า ถ้าจาเป็นจะต้องดาเนินการรังวัดออก
หนงั สือสาคัญสาหรับท่ีหลวง ใหช้ แ้ี จงเหตุผล ความจาเป็น ไปให้กรมท่ีดนิ พจิ ารณาก่อนเปน็ รายๆ ไป

จึงเรียนมาเพือ่ ทราบ และโปรดสัง่ เจ้าหน้าทถ่ี ือปฏบิ ัตติ ่อไป

ขอแสดงความนับถือ

กองสารวจและควบคุมท่ีดนิ ของรัฐ (ลงชอ่ื ) ศิริ เกวลนิ สฤษด์ิ
โทร. 222-2851 (นายศิริ เกวลนิ สฤษดิ์)

อธิบดีกรมท่ดี นิ

204 สำ�นักจดั การทดี่ ินของรัฐ สำนกั จัดกำรที่ดินของรฐั 200

ท่ี มท 0711/ว 19914 กรมท่ีดนิ
ถนนพระพิพธิ กท 10200

29 สิงหาคม 2529

เรอ่ื ง การออกหนังสือสาคัญสาหรับท่หี ลวงในทีด่ ินราชพสั ดุ

เรยี น ผวู้ า่ ราชการจงั หวัดทกุ จังหวัด (เวน้ กรงุ เทพมหานคร)

อา้ งถึง หนงั สือกรมทด่ี ิน ท่ี มท 0609/ว 25872 ลงวันท่ี 5 กันยายน 2519

ด้วยปรากฏว่า ในการดาเนินการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงในท่ีดินราชพัสดุ
เจ้าหน้าท่ีมักจะมิได้ปฏิบัติให้เป็นไปตามตัวบทกฎหมายและระเบียบคาส่ังท่ีทางราชการได้วางทางปฏิบัติ
ไว้ ทาให้ต้องทักท้วงสอบถามอยู่เสมอ และบางกรณีมีผลให้ต้องยกเลิกเร่ืองหรือดาเนินการใหม่ ทาให้
ส้ินเปลืองแรงงาน เวลา และค่าใช้จ่ายโดยเปล่าประโยชน์ ซึ่งเรื่องน้ีกรมท่ีดินได้เคยวางแนวทางปฏิบัติไว้
แล้วตามหนงั สอื ท่ีอ้างถึงข้างต้น จงึ ขอซอ้ มความเข้าใจทางปฏบิ ัติ ดงั น้ี

1. ท่ีดินราชพัสดุที่จะขอออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงตามมาตรา 8 ตรี แห่ง
ประมวลกฎหมายทด่ี นิ ได้จะต้องเปน็ ท่ีดินราชพสั ดุประเภทสาธารณสมบัตขิ องแผ่นดนิ ทใ่ี ชห้ รือสงวนไว้เพื่อ
ประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะ เช่น ทตี่ ั้งสานักราชการบ้านเมือง เป็นต้น นอกจากน้ีที่ดินราชพัสดุแปลง
ใดเคยใช้เพื่อประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะมาก่อน ภายหลังเปล่ียนไปใช้ประโยชน์อย่างอ่ืน เช่น เคย
เป็นท่ีต้ังสานักราชการบ้านเมืองมาก่อน ปัจจุบันเปลี่ยนไปใช้ประโยชน์เป็นที่ต้ังบ้านพักราชการ หรือที่
จัดหาผลประโยชน์ และไม่ปรากฏว่าถูกถอนสภาพจากการเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินท่ีใช้เพื่อ
ประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะ ท่ีดินนั้นก็ยังถือว่าเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินท่ีใช้เพ่ือประโยชน์ของ
แผน่ ดินโดยเฉพาะอยู่ในหลกั เกณฑ์ที่จะออกหนังสือสาคัญสาหรับท่หี ลวงได้เชน่ กัน

2. ท่ีดินราชพัสดุท่ีใช้ประโยชน์อย่างอ่ืน ไม่ได้ใช้เพื่อประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะ
เช่น ท่ีตั้งบ้านพักราชการ หรือท่ีจัดหาผลประโยชน์ ถือว่าเป็นทรัพย์สินของแผ่นดินธรรมดาไม่อยู่ใน
หลักเกณฑ์ทจี่ ะออกหนงั สอื สาคญั สาหรับทห่ี ลวง ให้พจิ ารณาออกเป็นหนงั สอื แสดงสทิ ธใิ นท่ดี นิ เช่น โฉนด
ทีด่ ิน หรอื หนังสือรบั รองการทาประโยชน์ แลว้ แตก่ รณี

3. ท่ีดินที่ใช้เพื่อประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะซ่ึงทางราชการได้ครอบครองทา
ประโยชน์กอ่ นประมวลกฎหมายทดี่ ินใช้บังคับ หรือท่ีทางราชการได้มาจากการรับให้หรือรับซ้ือมีหลักฐาน
เช่น ส.ค.1 หนังสือรบั รองการทาประโยชน์ หรือโฉนดท่ีดิน หรือท่ีทางราชการได้ครอบครองทาประโยชน์
ภายหลงั ประมวลกฎหมายทีด่ นิ ใช้บังคับ โดยได้ดาเนินการสงวนหวงห้ามหรือขอขึ้นทะเบียนที่ดินเป็นของ
ทบวงการเมือง ตามที่ประมวลกฎหมายท่ีดินกาหนดไว้ ถือว่าเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินที่ใช้เพื่อ
ประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะ ส่วนท่ีดินท่ีใช้เพ่ือประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะ ซ่ึงทางราชการได้
ครอบครองทาประโยชน์ภายหลงั ประมวลกฎหมายที่ดินใช้บังคับ โดยไม่มีหลักฐานอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือ
ได้สงวนหวงห้ามไว้ แต่การสงวนหวงห้ามมิได้ปฏิบัติตามที่ประมวลกฎหมายที่ดินกาหนดไว้ จะถือว่าเป็น
สาธารณสมบัติของแผ่นดินที่ใช้เพ่ือประโยชน์ของแผ่นดิน โดยเฉพาะตามกฎหมายก็ต่อเม่ือปรากฏ
ข้อเท็จจริงและพยานหลักฐานรับฟังได้ว่า ทางราชการได้เข้าครอบครองและใช้ประโยชน์ท่ีดินน้ันใน
ราชการตลอดมาก่อนพระราชบญั ญัติท่ีราชพสั ดุ พ.ศ. 2518 ใช้บงั คับ

ส�ำ นกั สจำดั นกกั าจรัดทกด่ี ำรนิ ทข่ีดอนิ งรขัฐองรฐั220051

ดังนั้น ในการออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงในที่ดินราชพัสดุ ขอให้เจ้าหน้าท่ีผู้มีส่วน
เก่ยี วข้องสอบสวนขอ้ เท็จจริงและพยานหลักฐานได้ให้รายละเอยี ดว่า ทางราชการได้ท่ีดินมาอย่างไร ตั้งแต่
เมอ่ื ใด มหี ลกั ฐานการไดม้ าอยา่ งใดหรือไม่ ถ้าไม่มีหลักฐาน ได้เข้าครอบครองทาประโยชน์ตั้งแต่เม่ือใด ใช้
ประโยชน์ในที่ดินน้ันอย่างไร ถ้าการสอบสวนได้ความว่าท่ีดินราชพัสดุที่จะขอออกหนังสือสาคัญสาหรับ
ท่ีหลวงเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินท่ีใช้เพ่ือประโยชน์แผ่นดินโดยเฉพาะตามกฎหมาย จึงจะขอออก
หนงั สอื สาคัญสาหรบั ท่หี ลวงให้ได้ หากท่ีดินแปลงใดมีปัญหาว่า จะออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงให้ได้
หรือไม่ ใหพ้ ิจารณาและสง่ เรอื่ งไปกรมทด่ี ินเพื่อพิจารณาต่อไป

จงึ เรยี นมาเพอ่ื โปรดส่ังกาชับเจ้าหน้าที่ท่เี กยี่ วขอ้ งทราบและถือเปน็ แนวทางปฏบิ ตั ิ
ขอแสดงความนบั ถอื
ศริ ิ เกวลินสฤษด์ิ
(นายศิริ เกวลนิ สฤษด์ิ)
อธบิ ดีกรมทดี่ ิน

กองสารวจและควบคุมท่ีดนิ ของรัฐ
โทร. 2221840

สาเนาหนงั สอื กรมป่าไม้ ที่ กส 0711(2)/14030 ลงวันที่ 20 สิงหาคม 2524
และท่ี กส 0705(2)/23806 ลงวนั ท่ี 30 ธันวาคม 2525
เน่ืองจากมีปัญหาเกี่ยวกับการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงท่ีดินอันเป็นสาธารณ

สมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกันในเขตป่าไม้ หรือท่ีอยู่นอกเขตแต่มีอาณาเขตติดต่อกับเขตป่าไม้
ว่าการระวงั ชแ้ี นวเขตและลงชอื่ รับรองแนวเขตควรจะถือปฏิบตั ิอย่างไร

กรมท่ีดินไดป้ ระสานงานกบั กรมปา่ ไมแ้ ละพิจารณาแล้วให้ถือปฏบิ ตั ิดงั น้ี
1. ที่ดินสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกันท่ีอยู่ในเขตป่าไม้ โดยมี

หลักฐานการสงวนหวงห้ามหรือหลักฐานการกันออกจากเขตป่าไม้ หรือท่ีอยู่นอก
เขตแตม่ ีอาณาเขตตดิ ต่อ

206 ส�ำ นักจดั การทีด่ นิ ของรฐั สำนักจัดกำรที่ดนิ ของรัฐ 202

ที่ มท 0712/ว 3336 กรมท่ดี ิน
ถนนพระพิพิธ กท 10200

13 กมุ ภาพันธ์ 2532

เร่ือง ซอ้ มความเข้าใจเกี่ยวกับการตรวจเรอื่ งรังวดั ออกหนังสือสาคญั สาหรบั ทหี่ ลวง

เรยี น ผวู้ า่ ราชการจงั หวัดทุกจังหวดั (เว้นกรงุ เทพมหานคร)

ตามที่กรมที่ดินได้ส่งเจ้าหน้าที่มาทาการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง ตาม
แผนงานที่กาหนด ในเขตพื้นที่จังหวัดต่างๆ พร้อมทั้งได้แต่งต้ังและกาหนดหน้าท่ีความรับผิดชอบของ
หัวหน้าหน่วยรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงในแต่ละปีงบประมาณ โดยให้มีหน้าท่ีตรวจสอบ
ควบคุม แนะนา การปฏิบัติงานของช่างรังวัด แก้ไขปัญหาข้อขัดข้อง และประสานงานกับหน่วยงานต่างๆ
ทเ่ี กี่ยวข้อง ตรวจเร่อื งการรงั วดั ออกหนังสอื สาคัญสาหรับที่หลวง ตลอดจนพิจารณาเสนอขอปรับแผนงาน
เพอื่ ให้งานแลว้ เสร็จตามเปา้ หมายและแผนงานท่กี าหนดไวแ้ ล้ว น้นั

กรมที่ดินพิจารณาเห็นว่า หัวหน้าฝ่ายรังวัดสานักงานที่ดินจังหวัด หรือสานักงานที่ดิน
จังหวัดสาขา มีงานประจาซึ่งต้องบริการประชาชนเป็นจานวนมาก นอกจากนี้ยังต้องประสานงานและให้
ความร่วมมือกับหน่วยงานอื่นๆ เกี่ยวกับท่ีดิน ดังนั้น เพ่ือเป็นการแบ่งเบาภาระของเจ้าหน้าที่ดังกล่าว จึง
ให้หวั หนา้ หนว่ ยรังวดั ออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง ตรวจเรื่องรังวัดและพิจารณาเก่ียวกับการออกหนังสือ
สาคัญสาหรับที่หลวง โดยให้มีหน้าท่ีและรับผิดชอบท้ังสิ้น และรายงานเสนอความเห็นต่อเจ้าพนักงานที่ดิน
จังหวดั หรอื เจ้าพนักงานท่ีดินจงั หวัดสาขาโดยตรง เพ่ือพจิ ารณาสง่ั เจ้าหน้าที่ดาเนนิ การตอ่ ไป

จึงเรยี นมาเพื่อโปรดทราบ และแจ้งใหเ้ จ้าหนา้ ทีท่ ี่เกี่ยวขอ้ งถอื ปฏบิ ตั ิ

ขอแสดงความนับถือ

(ลงชอ่ื ) เชาว์ รตั นสุดใจ
(นายเชาว์ รตั นสุดใจ)
รองอธิบดี รักษาราชการแทน

อธบิ ดีกรมท่ีดิน

กองสารวจและควบคมุ ที่ดินของรัฐ
โทร. 222 - 3188

ส�ำ นักสจำัดนกกั าจรดั ทกีด่ำรนิ ทขี่ดอินงขรัฐองรัฐ220073

บันทกึ ข้อความ .

ส่วนราชการ กรมประชาสงเคราะห์ กองนิคมสร้างตนเอง โทร.2826886

ที่ มท 0810.ฝบ/106110 วนั ที่ 29 ธนั วาคม 2532 .

เรื่อง การออกหนงั สือสาคัญสาหรับท่ีหลวงในเขตนคิ มสรา้ งตนเอง .

................................................................ .................................................................................................... ..
.เ.ร..ยี..น........อ...ธ..ิบ. ดกี รมที่ดนิ
.ท…เกสคก.ร.ี่…รราา….ื่อ.้ามร.สง……..งสรป.……ต.้งอ.ร.น…ว….ยะ..นเ…….ชอ.จห.…า….งัง.สว.……ห.ก.งง.……ว.รหเ.ค.ัมด…….้า.รปม.ม…ต….า.ุกรข.…า…ะ.ะ.ดอม.ห…….ชา.งบ์ใ.…า…ห.ทน.ัสน.……า.าท.งทร.…ง…เ.า.รคึก.……งซ.าร.ป…่ึ.ง…ชา.ท.ดฏ….ะก….ี่า.ิบหา….…มเ.รั.ตจ์น….…ท.แิะเ.ิน….ก…ตม.ก.0ี่ย….…่พคี.า.ว7….…วลร.ก.า1.คเ.….ั.บมมว.้า2.…ันกื.อเง.ห…./ทางอ..น็1รไ….่ีย.ดอ.ป8…ู่.้ใ.อ5ร.ช…0.ะก..้ร….แ2กห.่ว.ป…า.9นม.ร.ล….ังกใ..งสลด….ัน.ือ.งซ…ม.ห.สว.่ึง…า.าัาน.เก.ก…ป.ค.ท่อจ.็น…ัญ.ี่.นะท…1สวที่ด…าา1่ีทินหง…าแสรส…งนับาิรง…วธทาห…ทาช่ีหาร…ากลคณง…าวปมรป…งฏจใร…2นิะบะ…5กเัโตขย…าิเ3ตกชห…2น่ียนน…ิวค์ทด…ขกม่ีไเอ…ับปมสค…ก่ม็รน้าาวีห…เขงราล…ตรตมัก…ะนนเฐว.เหิคาอัง็มนนชงี้
.แ..น...ว..เ..ข..ต....แ...ล..ะ..ล...ง..ช..่อื...ร..ับ...ร..อ..ง..ใ..น...ก..า..ร..ร...งั .ว...ัด..อ...อ..ก...ห...น..งั..ส...ือ..ส...า..ค..ัญ....ส..า...ห..ร...ับ..ท...ี่ห...ล...ว..ง..ใ..น..ท...่ีด...ิน...ส..า..ธ...า..ร..ณ....ป..ร...ะ..โ..ย..ช...น..์ด...ัง..ก..ล...่า..ว.
.เ.ช...่น..ก. รณที ่ีนิคมสหกรณ์ นัน้

กรมประชาสงเคราะห์ขอเรียนว่าการระวังช้ีแนวเขต และลงช่ือรับรองแนวเขตท่ีดินในการ
รังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงในที่ดินสาธารณประโยชน์ ทั้งที่มีหลักฐานการประกาศสงวนหวงห้าม
ของทางราชการและท่ีสาธารณประโยชน์ท่ีไม่หลักฐานการประกาศสงวนหวงห้ามของทางราชการแม้พลเมือง
จะได้ใช้ร่วมกันมาก่อนการกาหนดเป็นนิคมสร้างตนเองก็ตาม ย่อมถือว่าเป็นท่ีดินของรัฐในเขตพระราช
กฤษฎีกาจัดตั้งนิคม กรมประชาสงเคราะห์ในฐานะเป็นผู้ควบคุมดูแลการดาเนินงานนิคมสร้างตนเองจะ
ดาเนินการสารวจตรวจสอบที่ดินโดยตนเอง เพ่ือพิจารณาว่าท่ีส่วนใดควรสงวนไว้เป็นท่ีสาธารณประโยชน์มี
ขอบเขตมากน้อยเพียงใด สาหรับวางแผนการใช้ที่ดินและดาเนินการตามโครงการนิคม แต่โดยหลักการท่ี
สาธารณประโยชน์ในเขตนิคมจะดารงรักษาไว้เพื่อประโยชน์ร่วมกันของประชาชนจะไม่นาไปจัดสรรให้กับ
สมาชิกนิคม เว้นแต่จะมีความจาเป็นและหาที่แห่งอื่นทดแทนได้ สาหรับที่สาธารณประโยชน์เม่ือทาง
ราชการยังไม่จาเป็นจะใช้เพ่ือเป็นการป้องกันปัญหาการบุกรุกถือครองของราษฎร ก็ควรที่จะสารวจที่ดิน
เพ่ือออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงเพื่อเป็นหลักฐานของทางราชการ โดยอธิบดีกรมประชาสงเคราะห์
แต่งตั้งให้ผู้ปกครองนิคมเป็นผู้แทนในการช้ีระวังแนวเขตและเมื่อกรมท่ีดินได้ออกหนังสือสาคัญสาหรับ
ที่หลวงเสร็จแล้ว ขอให้ส่งกรมประชาสงเคราะห์อย่างน้อยแปลงละ 1 ฉบับ เพื่อเป็นหลักฐานของทาง
ราชการและประโยชน์ในการวางแผนผงั จดั ทีด่ นิ ตอ่ ไป

จึงเรยี นมาเพอื่ โปรดทราบ

(ลงชอื่ ) สมศรี กันธมาลา
(นางสมศรี กนั ธมาลา)

อธบิ ดีกรมประชาสงเคราะห์

208 ส�ำ นกั จัดการที่ดินของรัฐ สำนกั จัดกำรท่ีดินของรัฐ 204

ที่ มท 0718/2641 กรมทด่ี ิน
ถนนพระพิพธิ กท 10200
31 มกราคม 2534

เรื่อง การรงั วัดออกหนังสอื สาคัญสาหรับท่หี ลวงทีม่ ิได้ลงตาแหนง่ ในระวางรปู ถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก)

เรียน ผูว้ า่ ราชการจงั หวดั อุดรธานี

อา้ งถึง หนังสอื อุดรธานี ท่ี อด 0022/58387 ลงวนั ที่ 14 พฤศจิกายน 2523

ตามท่ีแจ้งว่า ที่สาธารณประโยชน์ที่ได้ทาการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง
แล้วแตไ่ มป่ รากฏรูปแผนที่ในระวางรปู ถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก) เปน็ เหตุให้การออกหนังสือรับรองการทา
ประโยชน์ (น.ส.3 ก) แปลงท่ีมีแนวเขตติดต่อกับท่ีสาธารณประโยชน์ไม่สามารถดาเนินการได้ จึงได้จัดส่ง
บัญชีตรวจสอบหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงที่มิได้ลงตาแหน่งในระวางรูปถ่ายทางอากาศไปให้กรมที่ดิน
พิจารณาแก้ไขปัญหา นน้ั

กรมทด่ี นิ ได้พิจารณาแลว้ เห็นควรให้เจา้ หน้าทปี่ ฏิบตั ิ ดังน้ี
1. เมื่อมีผู้ขอรังวัดออกหนังสือรับรองการทาประโยชน์ (น.ส.3 ก) ท่ีดินท่ีมีอาณาเขตติด
ที่สาธารณประโยชน์ที่ได้ทาการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงไว้ก่อนวันที่ 24 ตุลาคม 2533
และยังไม่ได้นารูปแผนที่ลงในระวางรูปถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก) ไว้ ให้เจ้าหน้าที่สานักงานที่ดินอาเภอ
ผ้ดู าเนินการเร่ืองออกหนังสือรับรองการทาประโยชน์รายน้ัน นารูปแผนที่แปลงท่ีสาธารณประโยชน์นั้นลงใน
รูปถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก) ตามนยั หนังสือกรมท่ีดิน ท่ี มท 0617/ว 22310 ลงวันท่ี 24 ตลุ าคม 2523
2. ให้ตรวจสอบและแจ้งช่ือผู้ทาการรังวัดเพื่อออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงแปลงที่ทา
การรังวัดหลังวันที่ 24 ตุลาคม 2523 ที่ไม่นารูปแผนท่ีลงระวาง ตามนัยหนังสือกรมที่ดิน ท่ี มท 0617/ว
22310 ลงวนั ท่ี 24 ตลุ าคม 2523 ใหก้ รมที่ดินทราบ
3. กรณีช่างรังวัดไม่สามารถนารูปแผนท่ีลงระวางรูปถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก) ได้
เนื่องจากไม่ปรากฏลวดลายที่สาธารณประโยชน์แปลงนั้นในระวางรูปถ่ายทางอากาศ และช่างรังวัดได้หมาย
เหตุในระวางรูปถ่ายทางอากาศ ตามนัยหนังสือกรมที่ดิน ท่ี มท 0617/ว 22310 ลงวันท่ี 24 ตุลาคม
2523 ข้อ 3 ไว้แล้วให้ผู้ปกครองท้องท่ีและเจ้าหน้าที่ผู้ทาการพิสูจน์สอบสวนการทาประโยชน์นารูปแผนที่
หนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงแปลงน้ันไปประกอบในการดาเนินการระวังช้ีแนวเขตและลงช่ือรับรองเขตท่ีดิน
ในการพสิ ูจน์สอบสวน

จงึ เรยี นมาเพอื่ โปรดส่งั ใหเ้ จา้ หน้าที่ถือปฏบิ ัติต่อไป

ขอแสดงความนับถือ

(ลงชอื่ ) วเิ ชยี ร รตั นะพรี ะพงศ์
(นายวเิ ชยี ร รตั นะพีระพงศ์)
รองอธิบดี ปฏิบตั ริ าชการแทน

อธิบดีกรมท่ีดนิ

กองสารวจและควบคุมทีด่ ินของรัฐ
โทร. 2223188

สำ�นกั จดั การท่ีดินของรัฐ 209
สำนักจดั กำรท่ีดินของรัฐ 205

ที่ มท 0718/ว 2847 กรมท่ดี ิน
ถนนพระพิพธิ กท 10200
5 กมุ ภาพันธ์ 2534

เรอ่ื ง ตรวจเรื่องการรังวัดออกหนงั สือสาคัญสาหรับทห่ี ลวง

เรียน ผวู้ า่ ราชการจังหวัดทุกจงั หวดั (เวน้ กรงุ เทพมหานคร)

อ้างถึง ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ด้วยการออกหนังสือสาคญั สาหรบั ทหี่ ลวง

ส่ิงที่ส่งมาดว้ ย แบบฟอรม์ การตรวจเร่อื งรงั วัดออกหนงั สือสาคญั สาหรบั ที่หลวง

ตามระเบียบกรมที่ดิน ว่าด้วยการออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง พ.ศ. 2517 ข้อ 5
และข้อ 13 กาหนดให้เจ้าพนักงานท่ีดินจังหวัดหรือเจ้าพนักงานท่ีดินสาขา แล้วแต่กรณีตรวจพิจารณาว่า
ท่ดี ินแปลงท่ขี อนน้ั อยู่ในลักษณะท่ีจะออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงให้ได้หรือไม่ถ้าจะออกให้ไม่ได้ ก็ให้
รายงานใหก้ รมทด่ี ินทราบเพ่ือแจง้ ใหท้ บวงการเมืองนน้ั ทราบ ถา้ จะออกให้ได้ก็ให้ส่ังเจ้าหน้าท่ีท่ีลงบัญชีรับ
เร่ืองในบัญชีรายวันรับทาการ (บ.ท.ด.2) และลงบัญชีเรื่องการรังวัด (บ.ท.ด.11) แล้วพิจารณาส่ังให้
ดาเนินการต่อไป และเม่ือประกาศครบกาหนดไม่มีผู้คัดค้าน ให้สร้างหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงและให้
เจ้าพนกั งานท่ีดินจังหวัดหรือเจา้ พนักงานที่ดินสาขา ตรวจสอบเอกสารและความเรียบร้อย แล้วส่งเร่ืองไป
กรมท่ีดินเพ่ือเสนออธิบดีลงนามประทับตราประจาตาแหน่งและต่อเลขหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงต่อไป
นนั้

กรมท่ีดินพิจารณาแล้วเห็นว่า เร่ืองการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงซึ่งแต่ละ
จงั หวดั ส่งไปกรมท่ดี ิน เพื่อลงนามประทบั ตราประจาตาแหนง่ และตอ่ เลขหนังสอื สาคัญสาหรับที่หลวง ยังมี
ข้อบกพร่องท่ีต้องส่งคืนมาจังหวัด เพ่ือแก้ไขและดาเนินการเพ่ิมเติมอยู่เสมอ ทาให้การออกหนังสือสาคัญ
สาหรบั ท่หี ลวงล่าช้า และไม่เปน็ ไปตามนโยบายของกรมท่ดี ินที่ต้องการเรง่ รัดปรับปรุงแก้ไขงานดังกล่าวซึ่ง
ยงั คา้ งคาอยรู่ ะหว่างดาเนินการอีกเป็นจานวนมากให้เสร็จไปโดยเร็ว ดังนั้นเพ่ือให้การตรวจเร่ืองรังวัดออก
หนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงของเจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดหรือเจ้าพนักงานท่ีดินสาขาเป็นไปด้วยความ
สะดวก รวดเร็ว ถกู ตอ้ ง ตามนัยระเบียบกรมทด่ี ินดงั กลา่ ว กรมท่ีดินจงึ ได้กาหนดแบบฟอร์มการตรวจเร่ือง
การรังวดั ออกหนังสือสาคญั สาหรับท่ีหลวงขึน้ เพื่อเปน็ แนวทางดาเนนิ การ

ฉะน้นั จึงเรยี นมาเพอ่ื โปรดทราบและส่ังเจา้ หน้าท่ีถอื เป็นแนวทางปฏิบัติต่อไป และขอได้
โปรดกาชบั เจ้าหนา้ ทีใ่ หค้ วามสนใจ เอาใจใส่และติดตามดูแลแก้ไขเร่งรัดการปฏิบัติงานออกหนังสือสาคัญ
สาหรับที่หลวง ซ่ึงค้างระหว่างดาเนินการอยู่ในจังหวัดให้เสร็จไปโดยเร็วตามนโยบายของกรมท่ีดินด้วย
จกั ขอบคณุ ยงิ่

ขอแสดงความนบั ถือ

กองสารวจและควบคมุ ท่ดี ินของรัฐ (ลงชือ่ ) อารยี ์ วงศ์อารยะ
โทร. 222 – 1840 (นายอารีย์ วงศ์อารยะ)

อธบิ ดีกรมทีด่ นิ

210 สำ�นักจัดการท่ีดนิ ของรฐั สำนักจัดกำรที่ดินของรฐั 206

แบบฟอร์มการตรวจเร่ืองรงั วัดออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง
ชอื่ ทส่ี าธารณะ................................................................. ชื่อทร่ี าชพสั ด.ุ ......................................................
ตาบล................................................... อาเภอ............................................... จังหวดั ..................................
ใหเ้ ขียนเคร่ืองหมาย / ลงในช่อง

1. คาขอเอกสารและหลกั ฐาน
- คาขอรงั วดั [ ] มี [ ] ไมม่ ี [ ] ถูกตอ้ ง [ ] ไมถ่ กู ต้อง
(กิง่ อาเภอต้องใหน้ ายอาเภอมอบหมายปลดั หวั หนา้ ก่ิงดว้ ย)
- หลกั ฐานมอบหมายดาเนนิ การรงั วัด [ ] ถูกต้อง [ ] ไม่ถกู ต้อง
- ประเภททด่ี นิ [ ] ใช้ประโยชนร์ ่วมกนั [ ] ใชเ้ พ่อื แผน่ ดินโดยเฉพาะ
- บันทึกชแ้ี ผนที่ระวาง (ร.ว.10) [ ] มี [ ] ไมม่ ี
- ใบนัดรงั วัด [ ] ข้อความครบ [ ] ข้อความไมค่ รบ
- หลกั ฐานประกอบคาขอ เชน่ สาเนาทะเบียนทีส่ าธารณะ บัญชีสารวจ ประกาศ หรือการสงวนหวงหา้ ม
อยา่ งใดอยา่ งหน่ึง [ ] มี [ ] ไมม่ ี

2. การรงั วัดและสอบสวน
- ข้างเคยี งรับรองเขต [ ] ครบ [ ] ไมค่ รบ
- สอบถามข้างเคียงที่ไมม่ าระวังแนวเขต [ ] ครบ [ ] ไมค่ รบ
- มีหลกั ฐานลงทะเบยี นตอบ – รับ [ ] มี [ ] ไม่มี
- มีการคัดคา้ นและบันทึกถ้อยคาผ้คู ดั ค้าน [ ] มี [ ] ไม่มี
- หลกั ฐานมอบหมายผแู้ ทนสภาตาบล [ ] มี [ ] ไมม่ ี
- บันทกึ ถ้อยคาตา่ งๆ เชน่ สอบสวนผสู้ ูงอายุ ท่ดี นิ มีทางผา่ นกลาง ท่มี กี ารครอบครอง ท่ีว่าง ผูว้ ายชนม์
[ ] ครบถว้ น [ ] ไม่ครบถ้วน
- มรี ะวางแผนท่ี [ ] ลงระวางแลว้ [ ] ยงั ไมล่ ง
- มรี ะวางรูปถา่ ยทางอากาศ [ ] ลงระวาง [ ] ยงั ไมล่ ง
- เลขทีด่ ิน [ ] ตอ่ แล้ว [ ] ยงั ไม่ต่อ
- บันทกึ การสอบสวน (ส.ธ.2) กรอกขอ้ ความ [ ] ถูกต้อง [ ] ไมถ่ ูกต้อง
- ผ้ตู รวจลงชอ่ื ใน ส.ธ.2 [ ] ครบถว้ น [ ] ไมค่ รบถ้วน
- เนอื้ ที่เดิมตาม [ ] ทะเบยี น [ ] บัญชสี ารวจ [ ] อย่างอ่นื ...............ไร.่ .......งาน...........ตารางวา
- เน้ือทรี่ งั วดั ใหม.่ ..............ไร่..........งาน.............ตารางวา
- เนอ้ื ที่ [ ] มาก [ ] น้อย กวา่ เดิม...............ไร่........งาน...........ตารางวา

3. รปู แผนท่ี [ ] ครบถ้วน [ ] ไมค่ รบถว้ น
- กรอกรายการดา้ นบนรูปแผนที่ [ ] ถูกตอ้ งครบถ้วน [ ] ไมค่ รบถว้ น
- เขียนข้างเคยี งรอบแปลงและทศิ [ ] ครบถว้ น [ ] ไม่ครบถว้ น
- ลงหลักทส่ี าธารณประโยชน์ [ ] ถูกต้อง [ ] ไม่ถูกต้อง
- แสดงเขตเสน้ ประและเน้ือท่ีคัดค้าน [ ] ถกู ตอ้ ง [ ] ไม่ถกู ต้อง
- เขียนข้อความแปลงคดั คา้ น [ ] ถูกตอ้ ง [ ] ไม่ถกู ต้อง
- รูปแผนท่ลี งระวาง

ส�ำ นักสจำัดนกกั าจรัดทกีด่ำรนิ ทขี่ดอินงขรอัฐงรฐั 221017

4. การรายงาน (ร.ว.3) [ ] ครบ [ ] ไมค่ รบ
- รายงานการลงระวาง
- หลักเขตสาธารณะ [ ] ปักแล้ว [ ] ไม่ปรากฏใน ร.ว.3
- แผนป้ายทสี่ าธารณะ [ ] ปกั แลว้ [ ] ไม่ปรากฏใน ร.ว.3
- กรอกขอ้ ความในแบบฟอรม์ ร.ว.3 และรายงานสาระสาคัญต่างๆ เช่น การรบั รองแนวเขต เนือ้ ที่
และขา้ งเคยี งเปลย่ี นแปลง หลกั ฐานเดมิ การคัดค้าน เหตุการณต์ า่ งๆ พรอ้ มความเหน็ เจ้าหน้าท่ี
[ ] ครบถ้วน [ ] ไมค่ รบถ้วน

5. การประชุมสภาตาบล (กรณีเนอื้ ท่นี ้อยกว่าเดิมและข้างเคียงเปล่ียนแปลง)
- ความเหน็ สภาตาบล [ ] เห็นชอบ [ ] ไม่เห็นชอบ [ ] ไม่มี
- ความเหน็ นายอาเภอ [ ] เหน็ ชอบ [ ] ไมเ่ หน็ ชอบ [ ] ไม่มี

6. ประกาศและหลักฐานการปดิ ประกาศ [ ] ถกู ต้อง [ ] ไม่ถกู ต้อง
- สานกั งานทีด่ นิ จังหวัดหรือสาขา [ ] ถูกต้อง [ ] ไมถ่ ูกต้อง
- อาเภอหรือก่ิงอาเภอหรือเขต [ ] ถกู ต้อง [ ] ไม่ถกู ต้อง
- ที่ทาการกานันหรอื เทศบาล [ ] ถูกตอ้ ง [ ] ไม่ถูกต้อง
- บรเิ วณทด่ี ิน [ ] ถกู ต้อง [ ] ไม่ถูกต้อง
- การคดั ค้านระหวา่ งประกาศ

7. การกรอกข้อความในแบบพมิ พ์ (ส.ธ.1) (ให้ใช้เฉพาะแบบ ส.ธ.1)
- ลงหมายเลขระวางและมาตราส่วนในระวาง [ ] ถูกตอ้ งครบถ้วน [ ] ไม่ครบถว้ น
- ลงประเภททด่ี ิน [ ] ถูกต้อง [ ] ไม่ถกู ต้อง
- ลงรายการอยู่ในความดูแลรักษา [ ] ถูกต้อง [ ] ไมถ่ กู ต้อง
- จานวนเน้อื ที่เขยี นด้วยเลขไทย [ ] ถูกตอ้ ง [ ] ไมถ่ ูกต้อง
- ผเู้ ขยี น ทาน ตรวจ ลงช่ือดา้ นหน้ามุมขวาล่าง [ ] ครบถว้ น [ ] ไม่ครบถ้วน
- รปู แผนที่ [ ] ตรงกบั แผนที่ ร.ว.9 [ ] ไม่ตรงกนั
- การลงนามเจ้าหน้าทที่ ี่เกี่ยวข้อง [ ] ครบถว้ น [ ] ไม่ครบถ้วน

8. การจดั ทาหรือแก้ไขทะเบียนที่สาธารณประโยชนต์ ามรายการรังวัด (ใชแ้ บบทะเบยี นซ่ึงกรมท่ีดนิ
กาหนด)
- กรอกรายการในทะเบียนหรือแก้ไขรายการให้ตรงตามทรี่ งั วัดใหม่
[ ] ถูกต้องครบถ้วน [ ] ไม่ครบถว้ น [ ] ยังไม่ได้จัดทา
- ข้างเคียงในทะเบียนกับ ส.ธ.1 [ ] ตรงกนั [ ] ไมต่ รงกัน
- เจ้าหน้าที่บริหารงานที่ดินอาเภอลงชอ่ื และวนั เดือน ปี [ ] ครบถว้ น [ ] ไม่ครบถว้ น

9. ทด่ี นิ ประเภทใชเ้ พื่อประโยชน์ของแผน่ ดนิ โดยเฉพาะ มีหลกั ฐานการไดม้ าซงึ่ ท่ีดินอย่างใดอยา่ งหนง่ึ
ดงั นี้
[ ] สงวนหวงห้ามกอ่ นใช้ประมวลกฎหมายทด่ี นิ [ ] สงวนหวงหา้ มตามประมวลกฎหมายทดี่ ิน
[ ] นาขึน้ ทะเบียนเป็นของทบวงการเมอื ง [ ] ไม่มหี ลักฐานการไดม้ า
[ ] หลกั ฐานอนื่ ๆ (ถ้ามี...................................................................................................................)
[ ] ไม่มีหลกั ฐานแต่อย่างใด ไดส้ อบสวนตามหนังสือกรมท่ีดนิ ที่ มท 0711/ว 19918 ลงวนั ที่
29 สงิ หาคม 2529 แลว้ หรอื ไม่
[ ] ดาเนินการแลว้ [ ] ยงั ไม่ไดด้ าเนินการ

212 สำ�นกั จดั การทดี่ ินของรัฐ สำนักจดั กำรที่ดินของรฐั 208

10. สรุปเร่ืองท่เี จ้าหน้าท่ตี ้องดาเนินการเพิ่มเตมิ อยู่ในข้อ..........................................................................
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงช่ือ...........................................ผ้ตู รวจ
(..........................................)

ตาแหน่ง ...........................................
วนั ที.่ ............เดือน.........................พ.ศ. ..............

ส�ำ นกั จัดการที่ดินของรัฐ 213
สาํ นักจัดการที่ดินของรัฐ 209

ที่ มท 0718/ว 20136 กรมทด่ี ิน
ถนนพระพพิ ิธ กท 10200
10 กันยายน 2534
เร่ือง การนํารปู แผนท่หี นังสอื สําคญั สาํ หรบั ท่หี ลวงมาลงในรปู ถา ยทางอากาศและระวางแผนท่รี ูปถายทาง
อากาศ

เรยี น ผูวาราชการจงั หวัดทุกจังหวัด (เวนกรงุ เทพมหานคร)

ส่ิงท่สี ง มาดวย สําเนาหนงั สือสาํ นักงาน ป.ป.ป. ลบั ที่ นร 0805/11397 ลงวนั ท่ี 13 มิถนุ ายน 2534

ดวยกรมที่ดินไดรับแจงจากสํานักงาน ป.ป.ป. วาหนังสือสําคัญสําหรับที่หลวงซ่ึงไดขึ้น
ทะเบยี นไวทั่วประเทศมีอยูจํานวนมากท่ีมิไดมีการนําลงในระวางภาพถายทางอากาศ จึงเปนเหตุใหท่ีดินที่
มีหนังสือสําคัญสําหรับท่ีหลวงดังกลาวอาจถูกบุกรุกไดงาย และไมทราบแนวเขตที่ดินท่ีชัดเจน การนํารูป
แผนที่หนังสือสําคัญสําหรับที่หลวงมาลงในระวางภาพถายทางอากาศ จึงเปนแนวทางหนึ่งที่จะยับย้ังการ
บุกรุกที่ดินสาธารณประโยชนได คณะกรรมการ ป.ป.ป. จึงมีมติใหประสานกับกรมที่ดินเพื่อใหมีการ
ดําเนนิ การนําทด่ี ินดังกลาวมาลงในระวางภาพถา ยทางอากาศตอ ไป

กรมท่ีดินพิจารณาแลว จึงเรียนมาเพ่ือขอไดโปรดส่ังเจาหนาท่ีทําการตรวจสอบหาก
พบวาหนังสือสําคัญสําหรับที่หลวงแปลงใดยังมิไดนํารูปแผนที่ลงในระวางภาพถายทางอากาศเพ่ือออก
หนังสือรับรองการทําประโยชน (น.ส.3 ก) หรือระวางแผนท่ีเพื่อใชออกโฉนดที่ดินใหดําเนินการนํารูปแผนท่ี
ลงในระวางดังกลา วใหเสรจ็ สิ้นภายในวนั ท่ี 30 เมษายน 2535 ดว ย

ขอแสดงความนบั ถือ
(ลงช่ือ) วิเชยี ร รตั นะพีระพงศ
(นายวเิ ชยี ร รัตนะพรี ะพงศ)
รองอธิบดี ปฏิบัติราชการแทน

อธิบดกี รมทีด่ นิ

กองสํารวจและควบคมุ ทีด่ ินของรัฐ
โทร. 2223188

214 ส�ำ นักจดั การทด่ี ินของรฐั

สำนกั จัดกำรท่ีดินของรฐั 210

ที่ มท 0409/ ว 26 กระทรวงมหาดไทย
ถนนอษั ฎางค์ กท 10200
6 มกราคม 2535

เรื่อง การนาท่ดี นิ อนั เป็นสาธารณสมบตั ขิ องแผน่ ดนิ มาปฏริ ปู ทดี่ ิน
เรียน ผวู้ ่าราชการจังหวดั
อ้างถึง หนงั สือกระทรวงมหาดไทย ด่วน ท่ี มท 0607/1/ว 2299 ลงวนั ที่ 16 กมุ ภาพันธ์ 2525

ตามที่กระทรวงมหาดไทยได้วางวิธีปฏิบัติกรณีส่วนราชการขอใช้ที่ดินอันเป็นสาธารณ
สมบัติของแผ่นดินท่ีประชาชนใช้ประโยชน์ร่วมกัน ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการดูแลรักษา
ทด่ี นิ อนั เปน็ สาธารณสมบัติของแผ่นดิน พ.ศ. 2515 ข้อ 7 (2) โดยให้จังหวัดสอบสวนข้อเท็จจริงรวม 4 ข้อ
แล้วเสนอกระทรวงมหาดไทยพิจารณา ความโดยละเอยี ดแจ้งแลว้ นน้ั

โดยท่พี ระราชบัญญตั ิการปฏิรูปท่ีดนิ เพ่ือเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 แก้ไขเพม่ิ เติม (ฉบับท่ี 2)
พ.ศ. 2519 และ (ฉบับท่ี 3) พ.ศ. 2532 มาตรา 26 (1) กาหนดให้สานักงานการปฏิรูปท่ีดินเพ่ือ
เกษตรกรรม (ส.ป.ก.) มีอานาจนาท่ีดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกันมาใช้ใน
การปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมได้ โดยมิต้องดาเนินการถอนสภาพตามประมวลกฎหมายที่ดิน หากได้มีการ
ดาเนินการตามรายละเอียดที่กฎหมายกาหนด ฉะนั้น เพ่ือให้สอดคล้องกับเจตนารมณ์ของกฎหมายและมี
ความชดั เจนในทางปฏิบตั ิ กระทรวงมหาดไทยจึงขอซกั ซ้อมความเขา้ ใจในเรื่องดังกล่าว ดังตอ่ ไปนี้

1. เมื่อได้มีพระราชกฤษฎีกากาหนดเขตปฏิรูปที่ดินใช้บังคับในท้องท่ีใดแล้ว ส.ป.ก. มี
อานาจนาที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกันมาดาเนินการปฏิรูปท่ีดินตาม
มาร 26 (1) แห่งพระราชบัญญัติการปฏิรูปท่ีดินเพ่ือเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับท่ี 2)
พ.ศ. 2519 และ (ฉบบั ท่ี 3) พ.ศ. 2532

2. ก่อนดาเนินการตามข้อ 1 ต้องได้ความว่าประชาชนเลิกใช้ประโยชน์ในที่ดินน้ัน หรือ
ท่ีดินได้เปล่ยี นสภาพไปจากการเปน็ ท่ดี นิ สาหรบั พลเมอื งใชร้ ่วมกันแล้ว

3. กรณที ด่ี นิ นั้นประชาชนยังใช้ประโยชน์ร่วมกันอยู่ หรือยังไม่เปล่ียนสภาพจากการเป็น
ทดี่ นิ สาหรับพลเมอื งใชร้ ว่ มกัน คณะกรรมการปฏริ ปู ทดี่ ินเพื่อเกษตรกรรมต้องจัดที่ดินแปลงอ่ืนให้พลเมือง
ใชร้ ว่ มกนั แทนโดยประกาศในราชกจิ จานุเบกษา

4. การพิจารณาว่าท่ีดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกันมี
สภาพความเป็นจริงอย่างไรตามข้อ 2. ควรให้สภาตาบลซึ่งมีความใกล้ชิดพื้นท่ีเป็นผู้เสนอความเห็น
เบื้องต้นต่อนายอาเภอ หากนายอาเภอเห็นว่าที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้
ร่วมกันมีพื้นที่น้อยลงและเพ่ือประโยชน์ของทางราชการควรสงวนไว้เพื่อใช้ประโยชน์ร่วมกันต่อไป ให้
นายอาเภอในฐานะเป็นผู้ดูแลรักษาตรวจตราและซ่อมแซมสาธารณสมบัติของแผ่นดินตามกฎหมายมี
อานาจหนา้ ท่พี ิจารณาและวนิ ิจฉัยวา่ ท่ีดนิ น้ันประชาชนยังคงใช้เพื่อสาธารณประโยชน์อยู่หรือควรสงวนไว้
เพ่ือใช้ประโยชน์ร่วมกันต่อไป แล้วส่งเร่ืองให้จังหวัดพิจารณาเพ่ือขอความเห็นชอบ และต้องให้
กระทรวงมหาดไทยพจิ ารณาอนญุ าตใหใ้ ช้ทด่ี ินนนั้ เสียกอ่ น

จึงเรียนมาเพ่ือทราบและถือปฏิบัติต่อไป ท้ังนี้ ให้ซักซ้อมความแนวทางปฏิบัติให้
นายอาเภอและส่วนราชการที่เก่ียวขอ้ งทราบด้วย

ขอแสดงความนบั ถือ

(ลงชือ่ ) อนนั ต์ อนันตกูล
(นายอนนั ต์ อนนั ตกูล)
ปลัดกระทรวงมหาดไทย

ส�ำ นกั สจำดันกกั าจรดั ทกี่ดำรินทข่ีดอินงขรอฐั งรัฐ221151

ที่ มท 0618/ว.13073 กรมทด่ี ิน
ถนนพระพิพิธ กท 10200

25 พฤษภาคม 2535

เรือ่ ง การมอบอานาจในการออกหนังสอื สาคญั สาหรับทหี่ ลวง

เรียน ผู้ว่าราชการจังหวัดทกุ จังหวดั (เวน้ กรุงเทพมหานคร)

สงิ่ ท่ีสง่ มาด้วย 1. สาเนาคาสัง่ กรมท่ดี นิ ที่ 853/2535 ลงวนั ที่ 11 พฤษภาคม 2535
2. ตัวอยา่ งบญั ชอี อกเลขหนังสอื สาคัญสาหรับทห่ี ลวง

ด้วยกระทรวงมหาดไทยได้พิจารณาเห็นว่า เพ่ือเป็นการกระจายอานาจการบริหาร
ราชการจากส่วนกลางมายังสว่ นภมู ิภาค และเพอื่ ความสะดวกรวดเร็วในการปฏบิ ตั ริ าชการ จึงให้กรมท่ีดิน
พิจารณามอบอานาจในการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง ตามความในมาตรา 8 ตรี แห่งประมวล
กฎหมายทด่ี นิ ให้ผวู้ า่ ราชการจงั หวัดเป็นผู้ปฏิบัติราชการแทน ซงึ่ อธิบดีกรมทดี่ นิ ได้มีคาสั่ง ที่ 853/2535
ลงวันท่ี 11 พฤษภาคม 2535 มอบอานาจให้ผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้ปฏิบัติราชการแทนแล้ว
รายละเอยี ดปรากฏตามสาเนาคาสั่งทส่ี ่งมาพรอ้ มนี้

จงึ เรียนมาเพ่อื โปรดทราบ และขอให้สงั่ เจ้าหน้าทีถ่ ือปฏบิ ตั ิดังนี้
1. การออกเลขหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง ให้แต่ละจังหวัดจัดทาขึ้นตามตัวอย่างบัญชี
ออกเลขหนังสือสาคญั สาหรบั ทหี่ ลวงทีส่ ง่ มาพร้อมนี้ โดยใช้สมุดออกเลขทานองเดียวกับการออกเลขโฉนด
ท่ีดิน ท้ังน้ี ให้ใช้อักษรย่อของจังหวัดขึ้นก่อน แล้วตามด้วยเลขหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง เช่น จังหวัด
นครราชสมี า จะใช้เลขดังนี้ นม 0001 เป็นต้น
2. เนื่องจากขณะนี้กรมที่ดินไม่สามารถจัดสรรงบประมาณให้จังหวัดเป็นการเพ่ิมเติม
เพ่ือเป็นค่าถ่ายเอกสาร ส.ธ.1 ได้ ประกอบกับกระดาษที่ใช้ถ่าย ส.ธ.1 เคร่ืองถ่ายเอกสารโดยท่ัวไปไม่
สามารถดาเนนิ การได้ ฉะน้นั ในชัน้ ตน้ นี้ ขอให้ส่งไปถ่ายเอกสารทางกรมท่ีดิน และกรมท่ีดินจะได้พิจารณา
หาทางแก้ไขเพ่ือให้เกิดความสะดวกรวดเร็วตอ่ ไป

ขอแสดงความนบั ถือ
(ลงชอ่ื ) ผนั จนั ทรปาน
(นายผนั จันทรปาน)

อธิบดกี รมทดี่ ิน

กองสารวจและควบคมุ ทีด่ นิ ของรัฐ

216 สำ�นกั จัดการที่ดนิ ของรฐั สำนกั จดั กำรท่ีดนิ ของรฐั 212

ส�ำ นักจัดการทีด่ ินของรัฐ 217
สำนกั จดั กำรท่ีดินของรัฐ 213

ท่ี มท 0618/ว 1428 กระทรวงมหาดไทย
ถนนอษั ฎางค์ กท 10200

23 มถิ ุนายน 2535

เรือ่ ง การแกไ้ ขปัญหาการบุกรกุ ทดี่ ินของรฐั

เรียน ผู้วา่ ราชการจังหวดั ทุกจังหวดั (เวน้ กรงุ เทพมหานคร)

เนื่องจากได้พิจารณาเห็นว่า ปัจจุบันที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับ
พลเมืองใช้ประโยชน์ร่วมกัน ได้ถูกบุกรุกยึดถือครอบครองเป็นจานวนมาก ยากต่อการแก้ไข ก่อให้เกิด
ผลกระทบทง้ั ในด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และการปกครอง ซ่ึงสาเหตุหนึ่งเน่ืองมาจากท่ีดินดังกล่าว
ยังไม่ได้ออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงเพ่ือแสดงเขตไว้เป็นหลักฐานเป็นผลให้ผู้มีหน้าท่ีดูแลรักษา
ตลอดจนราษฎร ไมท่ ราบอาณาเขตท่แี นน่ อนและก่อใหเ้ กดิ ปัญหาการบุกรุกในท่สี ุด

จากเหตุผลดังกล่าวข้างต้น กระทรวงมหาดไทยโดยกรมท่ีดินจึงได้จัดทาโครงการเร่งรัด
ออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงทั่วประเทศให้แล้วเสร็จภายในระยะเวลา 2 ปี (พ.ศ.2535 - 2536)
และเพอ่ื ใหโ้ ครงการเร่งรดั การออกหนังสอื สาคญั สาหรบั ท่หี ลวงดงั กลา่ วบรรลุผลตามเป้าหมายท่ีกาหนดไว้
จึงขอใหผ้ วู้ า่ ราชการจงั หวัดไดถ้ ือเป็นนโยบายท่ีสาคัญของกระทรวงมหาดไทย โดยให้ประชุมช้ีแจงหัวหน้า
ประจาส่วนราชการจังหวัดท่ีเกี่ยวข้อง นายอาเภอ ปลัดอาเภอ ผู้เป็นหัวหน้าประจาก่ิงอาเภอ และผู้มี
หนา้ ท่ดี ูแลรักษาท่ีดินอันเป็นสาธารณสมบัตขิ องแผ่นดนิ ทั้งท่ีสาธารณประโยชน์และท่ีรกร้างว่างเปล่า เช่น
นายกเทศมนตรี ฯลฯ เป็นต้น เพื่อรับทราบและนาไปปฏิบัติ พร้อมทั้งขอให้กาชับผู้มีหน้าท่ีเก่ียวข้อง
โดยตรง กานนั ผู้ใหญ่บ้าน และสภาตาบล ได้ถือปฏบิ ัตโิ ดยเครง่ ครดั ด้วย ดงั นี้

1. ใหก้ วดขนั สอดส่อง ดูแลอยา่ ให้มีการบุกรุกท่ีดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินท้ัง
ท่ีสาธารณประโยชน์และท่ีรกร้างว่างเปล่า โดยเคร่งครัด โดยเฉพาะกรณีท่ีเพิ่งเข้าไปบุกรุกขอให้รีบ
ดาเนินการ โดยเฉียบขาดทันทีอย่าปล่อยไว้จะยากต่อการแก้ไข สาหรับกรณีท่ีบุกรุกมานานแล้วและมี
จานวนมาก กใ็ ห้พิจารณาดาเนนิ การตามแนวนโยบายและระเบียบของคณะกรรมการจัดท่ีดินแห่งชาติที่ได้
แจง้ ใหจ้ งั หวดั ทราบแลว้

2. ให้ทาการประชาสัมพันธ์ให้ราษฎรทราบถึง เนื้อท่ีและอาณาเขตของที่ดินอันเป็น
สาธารณสมบัติของแผ่นดิน ทั้งท่ีสาธารณประโยชน์และท่ีรกร้างว่างเปล่า รวมทั้งรณรงค์ให้ราษฎรได้
ตระหนกั และหวงแหน ชว่ ยกนั ดูแลรักษาและคุม้ ครองป้องกนั มใิ ห้มีการบกุ รุก

3. เน่ืองจากกรมที่ดินได้จัดทาโครงการเร่งรัดการออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงท่ัว
ประเทศ ในระยะเวลา 2 ปี (พ.ศ.2535 - 2536) ฉะนั้น จึงขอให้อาเภอและกิ่งอาเภอได้รีบยื่นคาขอ
ออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง สาหรับที่สาธารณประโยชน์ ตามระเบียบโดยด่วนเพื่อทางสานักงาน
ทด่ี ินจังหวดั หรอื สานักงานทดี่ ินจังหวัดสาขา แล้วแต่กรณี จะได้รวบรวมคาขอดังกล่าวส่งให้เจ้าหน้าที่จาก
สว่ นกลางทจี่ ะออกมาดาเนินการต่อไป และขอให้ตรวจสอบหาแนวเขตที่ดินให้ถูกต้องและเป็นท่ียุติก่อนที่
เจ้าหนา้ ทจี่ ะออกไปทาการรังวดั ดว้ ย

จึงเรยี นมาเพอื่ โปรดทราบและดาเนินการต่อไป

ขอแสดงความนบั ถือ
(ลงชอ่ื ) เอนก สทิ ธิประศาสน์
(นายเอนก สิทธิประศาสน)์
รฐั มนตรชี ่วยวา่ การฯ ปฏบิ ัตริ าชการแทน
รัฐมนตรีวา่ การกระทรวงมหาดไทย

218 สำ�นกั จดั การทีด่ นิ ของรัฐ

สำนกั จดั กำรที่ดนิ ของรัฐ 214

ที่ มท ๐618/ ว 3012 กระทรวงมหาดไทย
ถนนอัษฎางค์ กท 10200
15 พฤศจิกายน ๒๕36

เรอ่ื ง การแก้ไขปญั หาการบุกรุกที่ดินของรฐั

เรยี น ผู้ว่าราชการจงั หวดั ทุกจังหวัด (เว้นกรงุ เทพมหานคร)

อ้างถึง 1. หนังสือกระทรวงมหาดไทย ท่ี มท 0618/ว 3015 ลงวนั ที่ 30 ธันวาคม 2535
2. หนังสอื กระทรวงมหาดไทย ที่ มท 0618/ว 1624 ลงวนั ท่ี 7 กรกฎาคม 2536

ตามหนงั สอื กระทรวงมหาดไทย ท่ี มท 0618/ว 3015 ลงวันท่ี 30 ธนั วาคม 2535
กาหนดกรณีเจ้าหน้าท่ีของรัฐถูกฟ้องเป็นจาเลยเก่ียวกับการปฏิบัติหน้าท่ีในการแก้ปัญหา หรือป้องกันการ
บกุ รกุ ทด่ี ินของรัฐ หรือปฏิบตั ิตามกฎหมายเก่ยี วกับที่ดนิ ของรัฐ อันเป็นการปฏิบัติหน้าที่โดยสุจริต เพ่ือรักษา
ผลประโยชน์ของรัฐ ซ่ึงผู้บังคับบัญชาจะอ้างเป็นเหตุเพ่ืองด หรือรอการพิจารณาบาเหน็จความชอบประจาปี
ไม่ได้ โดย ก.พ. มีมติอนุมัติให้ผู้บังคับบัญชาพิจารณาเล่ือนข้ันเงินเดือนให้เป็นกรณีพิเศษ และให้จังหวัดท่ีมี
ปัญหาการบุกรุก หรือครอบครองท่ีดินของรัฐ แต่งต้ังคณะกรรมการประสานการแก้ไขปัญหาการบุกรุกท่ีดิน
ของรฐั สว่ นจังหวัด (กปร.สว่ นจังหวัด.....) ท่อี านาจหน้าท่รี วม 7 ประการ และตามหนังสือกระทรวงมหาดไทย
ที่ มท 0618/ว 1624 ลงวันที่ 7 กรกฎาคม 2536 ส่งนโยบายและแนวทางแก้ไขปัญหาการบุกรุกท่ีดิน
ของรฐั รวม 7 ข้อ ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อ 4 พฤษภาคม 2536 มาเพือ่ ถือปฏบิ ตั ิ น้นั

ปรากฏวา่ บางจังหวดั ยังไม่ได้แต่งต้ังคณะกรรมการประสานการแก้ไขปัญหาการบุกรุกที่ดิน
ของรัฐส่วนจังหวดั (กปร.ส่วนจังหวัด) เพอื่ ดาเนนิ การแก้ไขปัญหาดังกล่าวที่เกิดขึ้นในจังหวัด และมิได้ประชุม
ชี้แจงทาความเข้าใจกับกรรมการผู้เกี่ยวข้อง และประชาสัมพันธ์ให้ข้าราชการ กานัน ผู้ใหญ่บ้าน ประชาชน
ทราบมาตรการดังกล่าว เป็นเหตใุ ห้มกี ารชมุ นุมร้องเรียนเก่ียวกบั เรื่องนี้อยู่เสมอ

ฉะนั้น จงึ ขอใหจ้ งั หวัดดาเนินการ ดังนี้
1. มอบให้หัวหน้าสานักงานจังหวัด ซึ่งเป็นกรรมการและเลขานุการของ กปร.ส่วนจังหวัด
เป็นเจ้าของเร่ือง นาเร่ืองดังกล่าวประชุมชี้แจงให้หัวหน้าหน่วยราชการต่าง ๆ ทราบ ในการประชุม
ประจาเดือนและแจ้งแนวทางปฏิบัติต่าง ๆ ให้นายอาเภอ และหัวหน้าส่วนราชการต่าง ๆ ทั้งระดับจังหวัด
และอาเภอ ก่งิ อาเภอ ทราบและปฏิบตั ิ
2. จัดประชมุ คณะกรรมการ กปร. สว่ นจงั หวดั เพ่ือแกไ้ ขปญั หาเมื่อมปี ัญหาเกิดขนึ้
3. ให้นายอาเภอ ปลัดอาเภอผู้เป็นหัวหน้าประจากิ่งอาเภอ ประชุมชี้แจงนโยบายและแนวทาง
แก้ไขปญั หาการบุกรกุ ทดี่ นิ ของรฐั ให้หวั หนา้ สว่ นราชการระดับอาเภอ กานัน ผูใ้ หญ่บ้าน และประชาชนทว่ั ไปทราบ
4. รายงานผลการแก้ไขปัญหาการตรวจสอบการบุกรุก หรือการครอบครองที่ดินของรัฐ
ตามนัย ข้อ 5.1.2 ของระเบียบสานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการแก้ไขปัญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐ พ.ศ.
2535 ใหก้ ระทรวงมหาดไทยและผู้ตรวจราชการสานักนายกรฐั มนตรปี ระจาเขตทราบ
5. เม่ือมีปัญหาข้อขัดข้องเกี่ยวกับการปฏิบัติประการใด ให้รีบรายงานกระทรวงมหาดไทย
และผตู้ รวจราชการสานักนายกรัฐมนตรีประจาเขตทราบโดยดว่ น

จงึ เรยี นมาเพ่อื ถือปฏิบตั โิ ดยเคร่งครัด

ขอแสดงความนบั ถือ

(ลงช่ือ) เบญจกุล มะกะระธัช
(รอ้ ยตรี เบญจกุล มะกะระธัช)
รองปลดั กระทรวง ปฏบิ ตั ริ าชการแทน

ส�ำ นักสจำดันกกั าจรดั ทกี่ดำรินทข่ีดอนิ งขรอฐั งรฐั 221195

ด่วนที่สดุ กรมท่ดี นิ
ถนนพระพิพธิ กท 10200
ที่ มท 0618/ว 06992 8 มนี าคม 2537

เรือ่ ง การนารปู แผนท่ีหนงั สือสาคญั สาหรบั ทีห่ ลวงลงในระวางรปู ถ่ายทางอากาศ และระวางแผนท่ี
รูปถา่ ยทางอากาศ

เรยี น ผู้วา่ ราชการจงั หวดั ทกุ จงั หวัด (เว้นกรงุ เทพมหานคร)

อา้ งถึง หนงั สอื กรมท่ีดนิ ที่ มท 0718/ว 7171 ลงวนั ที่ 26 มีนาคม 2534
หนังสือกรมทีด่ นิ ท่ี มท 0718/ว 20136 ลงวันที่ 10 กนั ยายน 2534

ตามหนังสอื ท่อี ้างถึง ขอให้จงั หวัดส่ังใหเ้ จา้ หน้าท่ีถือปฏิบัติในการนารูปแผนท่ีที่ได้ทาการ
รังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงแล้วลงระวางรูปถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก) และให้ตรวจสอบหาก
พบวา่ หนงั สือสาคญั สาหรับที่หลวงแปลงใดยังมิได้นารูปแผนที่ในระวางรูปถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก) หรือ
ระวางแผนที่เพ่ือใช้ออกโฉนดท่ีดินให้ดาเนินการนารูปแผนที่ลงระวางดังกล่าวให้เสร็จสิ้นภายในวันท่ี 30
เมษายน 2535 ดว้ ย น้นั

เน่ืองจากในการปฏิบัติงานเดินสารวจออกโฉนดที่ดินตามโครงการพัฒนากรมที่ดิน และ
เร่งรัดออกโฉนดท่ีดินท่ัวประเทศพบว่า บางจังหวัดมิได้นารูปแผนที่ลงระวางเป็นจานวนมาก ทาให้ไม่
สามารถทราบตาแหน่งท่ีดนิ บริเวณดงั กลา่ ว เปน็ ปญั หาอุปสรรคต่อการเดินสารวจออกโฉนดท่ีดิน ซึ่งถือได้
วา่ เจ้าหน้าที่มิไดป้ ฏิบตั ิตามที่กรมท่ดี นิ ส่งั การ ทัง้ ท่สี ั่งการมาเป็นเวลานานแลว้

ฉะนนั้ เพื่อให้ทราบขอ้ เท็จจรงิ วา่ เจ้าหน้าที่ได้ดาเนินการไปแล้วเพียงใด และขจัดปัญหา
อปุ สรรคในการเดินสารวจออกโฉนดท่ีดิน หรือหนังสือรับรองการทาประโยชน์ในปีงบประมาณ 2537 ท่ี
กาลังดาเนินการอยู่ในขณะนี้ และตามโครงการท่ีจะต้องดาเนินการในปีต่อไป จึงขอให้จังหวัดเร่งรัดให้
เจ้าหน้าที่ปฏิบัติตามนัยหนังสือกรมที่ดินดังกล่าวข้างต้น โดยให้รีบดาเนินการและรายงานผลให้กรมท่ีดิน
ทราบภายใน 30 วัน นับแตไ่ ด้รบั หนงั สือน้ี หากมีเหตุขัดข้องประการใด ขอให้ชี้แจงไปให้ทราบ โดยเสนอ
แนวทางแก้ไขปัญหาไปดว้ ย ทงั้ นข้ี อใหด้ าเนินการในพื้นทที่ มี่ โี ครงการการเดินสารวจเป็นอันดับแรก

จึงเรียนมาเพ่ือโปรดส่ังเจ้าหน้าที่ดาเนินการโดยด่วน และรายงานผลให้กรมท่ีดินทราบ
ภายในกาหนดด้วย หากไม่ดาเนินการและรายงานภายในกาหนดโดยไม่มีเหตุอันควร กรมที่ดินจะถือเป็น
ความบกพร่องและพจิ ารณาโทษทางวินัยตามทเ่ี หน็ สมควรต่อไป

ขอแสดงความนบั ถือ

กองสารวจและควบคมุ ทีด่ ินของรัฐ (ลงชอ่ื ) นกิ ร เวชภูติ
โทร. 2221840 (นายนกิ ร เวชภตู ิ)
โทรสาร 2222851 รองอธิบดีกรมท่ดี ิน

220 ส�ำ นกั จดั การท่ีดนิ ของรฐั

สำนักจดั กำรท่ีดนิ ของรฐั 216

ท่ี มท 0618/ว 14124 กรมทีด่ นิ
ถนนพระพิพิธ กท 10200

25 พฤษภาคม 2537
เรื่อง ซ้อมความเข้าใจเก่ียวกับการนารปู แผนทหี่ นงั สือสาคัญสาหรบั ทหี่ ลวงลงในรูปถา่ ยทางอากาศ

(น.ส.3 ก) และระวางแผนทร่ี ูปถ่ายทางอากาศ
เรยี น ผู้วา่ ราชการจังหวดั ทุกจงั หวัด
อา้ งถึง หนังสอื กรมทดี่ ิน ดว่ นท่ีสดุ ท่ี มท 0618/ว 06992 ลงวนั ที่ 8 มีนาคม 2537
ส่ิงทส่ี ่งมาด้วย สาเนาหนังสอื กรมทดี่ นิ ที่ มท 0607/ว 22310 ลงวนั ที่ 24 ตุลาคม 2523

ตามหนังสือที่อา้ งถึง ขอทราบขอ้ เทจ็ จริงการนารูปแผนท่ีออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง
ลงระวางให้แล้วเสร็จ โดยขอให้จังหวัดเร่งรัดให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติแล้วรายงานผลให้กรมที่ดินทราบภายใน
30 วัน และหากมเี หตุขดั ขอ้ งประการใด ขอใหแ้ จง้ ใหท้ ราบพร้อมท้งั เสนอแนวทางแก้ไขความละเอียดแจ้ง
แล้ว นน้ั

กรมท่ีดินขอเรียนให้ทราบเกี่ยวกับการดาเนินการตามหนังสือดังกล่าวอีกครั้งว่า
จุดมุ่งหมายก็เพื่อขจัดปัญหาอุปสรรคในการเดินสารวจออกโฉนดท่ีดิน ซ่ึงถือเป็นนโยบายสาคัญยิ่งของ
กรมทด่ี ิน และต้องการดาเนินการให้แล้วเสร็จตามระยะเวลาโครงการพัฒนากรมที่ดินและออกโฉนดท่ีดิน
ทั่วประเทศ การเร่งรัดให้ตรวจสอบการลงท่ีหมายในระวางแผนท่ีและระวาง น.ส.3 ก กรมที่ดินได้มี
หนังสือส่ังการเป็นเวลานานแล้ว แต่การตรวจสอบนารูปแผนที่หนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงลงระวาง
พบวา่ ยงั ไมล่ งระวางเป็นจานวนมาก และไมไ่ ด้มีหนังสือสั่งการโดยเฉพาะสาเหตุที่ไม่ได้ลงระวาง เน่ืองจาก
มีระเบียบให้ดาเนนิ การตั้งแต่ปี พ.ศ. 2520 และแจ้งแนวทางปฏิบัติการลงระวางตามหนังสือกรมที่ดิน ท่ี
มท 0607/ว 22310 ลงวันท่ี 24 ตุลาคม 2523 การออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงก่อนระเบียบนี้
จึงไม่มีการลงระวาง น.ส.3 ก แต่อย่างใด

บัดนี้ ปรากฏว่ามีบางจังหวัดได้รายงานผลพร้อมเหตุขัดข้องให้ทราบแล้ว แต่เพื่อให้การ
ปฏบิ ตั ิ การรายงาน เป็นไปในแนวเดียวกัน และเพ่ือทราบว่ามีเจ้าหน้าท่ีปฏิบัติงานตามแผนงานรังวัดออก
หนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงคนใดไม่นารูปแผนท่ีลงระวางรูปถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก) จึงขอซ้อมความ
เข้าใจทางปฏบิ ัติ ดงั น้ี

1. กรณีท่ีการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงก่อนหนังสือส่ังการกรมท่ีดิน ที่ มท
0617/ว 22310 ลงวันที่ 24 ตุลาคม 2523 หรือกรณีที่มีการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง
แต่ยงั ไมม่ รี ะวางรปู ถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก) ใชใ้ นราชการในขณะน้ัน ให้นารปู แผนทีล่ งระวาง โดยปฏิบัติ
ตามหนังสอื ดังกล่าวแล้วแต่กรณี

2. กรณีที่มีการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงภายหลังหนังสือส่ังการกรมท่ีดิน
ตามข้อ 1 และมีระวางรูปถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก) ใช้ในราชการ แต่เจ้าหน้าที่ผู้ทาการรังวัดไม่ได้ลง
ระวางแต่อย่างใด ขอให้แจ้งจานวนแปลงที่ไม่ได้ลงระวางและชื่อผู้รังวัดให้ทราบ เพ่ือกรมท่ีดินจะได้
พิจารณาดาเนินการผทู้ ่ีไม่ปฏบิ ตั ิตามระเบยี บคาส่ังและผู้ควบคมุ ต่อไป

ส�ำ นกั สจำดันกกั าจรัดทก่ดีำรินทขี่ดอินงขรอัฐงรัฐ222117

3. ถ้ามีการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงในบริเวณท่ีมีระวางแผนท่ีหรือระวาง
แผนที่รปู ถ่ายทางอากาศ และมีระวางใช้ในราชการอยใู่ นขณะนน้ั แต่ไม่ไดล้ งระวางไว้ให้นาลงระวางแผนที่
ใช้ราชการปัจจุบัน แต่ถ้าเป็นระวางในระบบ ยู ที เอ็ม ให้ปฏิบัติตามหนังสือกรมท่ีดิน ท่ี มท 0705/ว
13153 ลงวนั ที่ 15 มิถุนายน 2527 ข้อ 1 พร้อมทัง้ แจ้งจานวนแปลงและชื่อผูร้ ังวัดเช่นเดียวกัน

อน่ึง ในการประชุมสัมมนาเจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดทั่วประเทศ เมื่อวันท่ี 23 เมษายน
2537 กรมท่ีดินได้มีการช้ีแจงซ้อมความเข้าใจในเร่ืองดังกล่าว ให้ท่ีประชุมทราบถึงเหตุผลและความ
มุ่งหมายของหนังสือเวียนที่อ้างถึงข้างต้นโดยชัดเจนไว้แล้ว จึงขอให้เจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดทาความ
เขา้ ใจตอ่ เจ้าหน้าท่ผี ู้ปฏิบตั งิ านได้ทราบและถือปฏบิ ตั ิตามนัยหนังสือนี้ต่อไป

ขอแสดงความนับถือ
(ลงชือ่ ) ชนะศักดิ์ ยุวบรู ณ์
(นายชนะศักด์ิ ยวุ บรู ณ)์

อธิบดีกรมท่ีดนิ

กองสารวจและควบคมุ ทีด่ ินของรฐั

222 ส�ำ นกั จัดการทดี่ ินของรัฐ สำนกั จดั กำรท่ีดนิ ของรฐั 218

ท่ี กษ 1204/ 8310 สานกั งานการปฏิรูปท่ีดินเพ่ือเกษตรกรรม
ถนนราชดาเนนิ นอก กรุงเทพฯ 10200

8 กนั ยายน 2537

เร่ือง ทีด่ นิ สาธารณประโยชน์ในเขตปา่ ไม้

เรยี น อธิบดกี รมทดี่ ิน

อ้างถึง หนังสือกรมที่ดนิ ที่ มท 0609/12458 ลงวนั ที่ 6 พฤษภาคม 2537

สิ่งท่ีส่งมาด้วย 1. สาเนาหนังสอื กระทรวงมหาดไทย ท่ี มท 0409/ว.26 ลงวนั ท่ี 6 มกราคม 2535
2. ระเบียบคณะกรรมการปฏริ ปู ท่ีดนิ เพ่ือเกษตรกรรม วา่ ด้วยหลักเกณฑ์ วิธีการและ

เง่อื นไขในการคดั เลือกเกษตรกร ซ่ึงจะมสี ิทธิได้รบั ทีด่ นิ จากการปฏริ ูปที่ดนิ เพ่ือ
เกษตรกรรม พ.ศ.2535

ตามหนังสือทอี่ า้ งถึง กรมทดี่ ินได้สาเนาเร่ืองจงั หวัดอานาจเจริญขอหารือแนวทางปฏิบัติ
เกี่ยวกับท่ีดินสาธารณประโยชน์ในเขตป่าไม้ รวม 4 ข้อ ส่งให้สานักงานการปฏิรูปที่ดินเพ่ือเกษตรกรรม
(ส.ป.ก.) พิจารณาเน่ืองจาก กรมท่ีดินเห็นว่า กรณีท่ีหารือดังกล่าวเป็นอานาจหน้าท่ีของ ส.ป.ก. จึงขอให้
ส.ป.ก. เป็นผพู้ ิจารณา และผลการพิจารณาเป็นประการใด ขอให้แจ้งกรมท่ีดินทราบเพื่อจะได้แจ้งจังหวัด
อานาจเจรญิ ถือปฏิบัตติ อ่ ไป นนั้

ส.ป.ก. พิจารณาปัญหาดังกลา่ วข้างต้นแล้ว
1. ตามขอ้ หารอื ข้อ 1 และข้อ 2 เห็นว่า ถ้าในเขตปฏิรูปที่ดินมีท่ีทาเลเล้ียงสัตว์ ที่ป่าช้า
ซ่ึงเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน พระราชกฤษฎีกากาหนดเขตปฏิรูปท่ีดินจะมี
ผลเป็นการถอนสภาพ การเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับท่ีดินดังกล่าว ตามมาตรา 26 (1) แห่ง
พระราชบญั ญัติการปฏิรูปทด่ี นิ เพือ่ เกษตรกรรม พ.ศ.2518 แก้ไขเพิม่ เติม (ฉบบั ท่ี 3) พ.ศ.2532 หรือไม่
เพียงใดนั้นย่อมขึ้นอยู่กับข้อเท็จจริงว่า ท่ีทาเลเล้ียงสัตว์และที่ป่าช้าดังกล่าวเข้าลักษณะเป็นท่ีสาธารณ
สมบัติของแผ่นดนิ ท่พี ลเมืองเลิกใชป้ ระโยชน์ในที่ดนิ หรอื ไดเ้ ปลีย่ นสภาพจากการเป็นที่ดินสาหรับพลเมือง
ใชร้ ่วมกันแล้ว หรือใช้ประโยชน์ในท่ีดินนั้นอยู่ หรือยังไม่เปลี่ยนสภาพจากการเป็นที่ดินสาหรับพลเมืองใช้
ร่วมกัน และได้จัดที่ดินแปลงอ่ืนให้พลเมืองใช้ร่วมกันแทนตามเงื่อนไขที่กฎหมายกาหนดไว้แล้ว พระราช
กฤษฎีกากาหนดเขตปฏิรูปท่ีดินย่อมมีผลเป็นการถอนสภาพการเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับ
ทีด่ นิ ดังกล่าว

ดังนั้น หากมีผู้บุกรุกเข้ายึดถือที่ทาเลเลี้ยงสัตว์ ที่ป่าช้า โดยพลการจนเป็นเหตุให้
ประชาชนคนอื่นไม่สามารถเข้าใช้ประโยชน์ท่ีดินนั้นร่วมกันได้ จึงมิใช่กรณีที่ประชาชนในท้องถิ่นนั้นมี
เจตนาร่วมกันท่ีจะเลิกใช้ประโยชน์ในท่ีดินหรือมีเจตนาเปลี่ยนสภาพการเป็นท่ีดินสาหรับพลเมืองใช้
ร่วมกันแล้ว เพราะผู้บุกรุกสาธารณสมบัติของแผ่นดินดังกล่าวไม่อาจยกอายุความขึ้นต่อสู้กับแผ่นดินได้
และโดยท่ีกระทรวงมหาดไทยได้วางแนวทางในการพิจารณาที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน
สาหรับพลเมืองใช้ร่วมกันว่า แปลงใดสมควรเลิกใช้ประโยชน์ร่วมกันหรือไม่นั้น ต้องให้สภาตาบล
นายอาเภอ จังหวัด และกระทรวงมหาดไทยพิจารณาเสียก่อน ตามนัยหนังสือท่ีส่งมาด้วย 1 ฉะน้ัน กรณี
ที่ ส.ป.ก. ได้นาทด่ี นิ อันเปน็ สาธารณสมบัติของแผ่นดนิ สาหรับพลเมืองใชร้ ่วมกันในเขตป่าไม้ โดยผ่านความ

สำ�นักสจำดันกั าจรดั ทก่ดีำรนิ ทข่ีดอินงขรอฐั งรัฐ222139

เห็นชอบจากหน่วยงานดังกล่าวให้เลิกใช้ประโยชน์ในท่ีดินนั้นแล้วมาดาเนินการมาปฏิรูปท่ีดิน พระราช
กฤษฎีกากาหนดเขตปฏิรูปที่ดินย่อมมีผลเป็นการถอนสภาพ เฉพาะท่ีดินแปลงท่ี ส.ป.ก.นามาปฏิรูปที่ดิน
เทา่ นั้น ส่วนท่สี าธารณประโยชนแ์ ปลงอืน่ ทย่ี งั ไม่เลิกใชเ้ พราะมผี ้บู กุ รุกดังกล่าวขา้ งต้น หรอื ประชาชนยังใช้
ประโยชนใ์ นท่ดี ินน้ันอย่พู ระราชกฤษฎกี าดงั กล่าวหามีผลเปน็ การถอนสภาพแต่อยา่ งใดไม่

เมื่อท่ีดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินแปลงใด ได้ถูกถอนสภาพจากการเป็นสา
ธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ประโยชน์ร่วมกัน โดยผลของพระราชกฤษฎีกากาหนดเขต
ปฏิรูปท่ีดินแล้ว แม้ประชาชนคงยืนยันให้ท่ีดินนั้น คงอยู่เป็นท่ีสาธารณประโยชน์ตามเดิม ก็ไม่ทาให้ที่ดิน
ดังกล่าวกลับคืนสภาพเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกันอีก เว้นแต่ จะได้มีการ
สงวนหรอื หวงหา้ มข้นึ ใหม่ตามความต้องการของทางราชการในภายหลัง หรอื ได้มกี ารกันที่ดินดังกล่าวออก
จากเขตปฏิรูปที่ดินแล้ว ตัง้ แต่การตรา พระราชกฤษฎกี ากาหนดเขตปฏริ ูปท่ีดนิ ในทอ้ งทน่ี ้นั

2. ตามข้อหารือข้อ 3 และข้อ 4 เห็นว่า เม่ือได้มีพระราชกฤษฎีกากาหนดเขตปฏิรูป
ทด่ี นิ แล้วสานักงานการปฏิรูปที่ดนิ จงั หวดั อานาจเจรญิ มีอานาจจดั ทีด่ นิ ให้แก่เกษตรกร เข้าทาประโยชน์ใน
ที่ดิน ตามระเบียบที่คณะกรรมการปฏิรูปท่ีดินเพื่อเกษตรกรรมกาหนดไว้ ภายใต้การกากับดูแลของ
คณะกรรมการปฏริ ปู ที่ดินจงั หวัดอานาจเจริญ ทง้ั นี้ เกษตรกรซึ่งมคี ุณสมบตั ิตามระเบยี บดังกล่าวเท่าน้ันจึง
มีสิทธิย่ืนคาร้องขอเข้าทาประโยชน์ในการเขตปฏิรูปที่ดิน และเกษตรกรผู้ย่ืนคาร้องขอดังกล่าว จะได้รับ
การพิจารณาคัดเลือกเข้าทาประโยชน์ในเขตปฏิรูปท่ีดินได้ต้องอยู่ในหลักเกณฑ์ที่กาหนดไว้ในระเบียบ
เช่นเดยี วกนั

ดังนั้น แนวทางการจัดท่ีดินตามปัญหาดังกล่าวต้องคานึงถึงหลักเกณฑ์ วิธีการ และ
เง่ือนไขท่ีกาหนดไว้ในระเบียบสิ่งท่ีส่งมาด้วย 2 เท่านั้น การจัดที่ดินให้เกษตรกรได้ทุกครอบครัวหรือไม่
เพยี งใดย่อมขน้ึ อยกู่ บั การกาหนดขนาดการถอื ครองเพ่ือกระจายสิทธิในท่ีดินท่ีจะจัดให้แก่เกษตรกรแต่ละ
ครอบครัวเปน็ สาคัญ ส่วนกรณที ่มี ีประชาชนกลมุ่ หนง่ึ เขา้ ยดึ ถือครอบครองทสี่ าธารณประโยชน์บ้านห้วยไร่
รอ้ งเรียนขอให้ ส.ป.ก. เข้าไปจัดท่ดี นิ ทากินให้ แตป่ ระชาชนอกี กลุ่มหนึ่งในบริเวณใกล้เคียง ประสงค์จะให้
มกี ารจัดที่ดนิ ใหต้ นด้วย นั้น ตราบใดท่สี ภาตาบลมีความเห็นให้คงท่ีสาธารณประโยชน์ท้ังหมดไว้ ส.ป.ก. ก็
ไม่อาจนาที่ดินน้ันมาดาเนินการปฏิรูปท่ีดิน เว้นแต่ จะได้ดาเนินการตามขั้นตอนการนาที่สาธารณสมบัติ
ของแผน่ ดนิ มาดาเนินการปฏิรูปทด่ี นิ ดังกล่าวแลว้ ขา้ งตน้

จึงเรยี นมาเพอ่ื โปรดทราบ
ขอแสดงความนับถือ

(ลงชือ่ ) ประเสรฐิ พนั ธ์ พิพัฒนกุล
(นายประเสริฐพนั ธ์ พิพฒั นกุล)
เลขาธกิ ารสานกั งานการปฏริ ูปท่ดี ินเพื่อเกษตรกรรม

กองนิติการ
โทร. 2812971
โทรสาร 2810815

224 ส�ำ นกั จดั การทด่ี นิ ของรัฐ

สำนกั จดั กำรที่ดนิ ของรฐั 220

ท่ี มท 0618/ว 22874 กรมทีด่ ิน
ถนนพระพพิ ิธ กทม. 10200

15 กันยายน 2538

เรื่อง การออกหนงั สอื สาคญั สาหรบั ทห่ี ลวง

เรียน ผวู้ ่าราชการจังหวัดทกุ จงั หวดั (ยกเว้นกรุงเทพมหานคร)

สง่ิ ทีส่ ่งมาดว้ ย ตวั อยา่ งบัญชีสารวจหมายเลข 1 และหมายเลข 2 จานวน 2 ฉบบั

ด้วยรัฐบาลมีนโยบายท่ีจะเร่งรัดแก้ไขปัญหาการครอบครองท่ีดินของรัฐ โดยไม่ถูกต้อง
ให้เป็นไปอย่างเป็นธรรมและสอดคล้องกับบทบัญญัติแห่งกฎหมายโดยคานึงถึงสิทธิชุมชนในการจัดการ
ทรัพยากรท้องถิ่น ซึ่งการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงก็ถือเป็นภารกิจประการหนึ่งตามนโยบาย
ดังกล่าว แต่ปรากฏว่าการดาเนินการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงในหลายจังหวัด เจ้าหน้าท่ีมิได้
เร่งรัดดาเนินการให้แล้วเสร็จโดยเร็วดังเช่นกรณีท่ีเกิดขึ้นในจังหวัดหนึ่ง ซึ่งปรากฏข้อเท็จจริงว่าช่างรังวัด
ไดท้ าการรังวดั เพ่อื ออกหนังสือสาคญั สาหรับทห่ี ลวงแล้วเสร็จมาเป็นเวลากว่า 10 ปี โดยไม่มีผู้ใดคัดค้าน
และไมม่ เี หตุขัดขอ้ ง แตเ่ จ้าหน้าท่ีที่เกี่ยวขอ้ ง รวมท้ังผู้บังคับบัญชาไม่เอาใจใส่ในการดาเนินการให้เสร็จส้ิน
ไปโดยเร็ว กอ่ ใหเ้ กดิ ผลเสียหายแกท่ างราชการ ซงึ่ ขณะนอ้ี ยรู่ ะหว่างการพจิ ารณาดาเนินการทางวินยั

สาหรบั ปญั หางานคา้ งในประเด็นอื่นๆ นน้ั กรมทีด่ นิ ไดพ้ ิจารณาแกไ้ ขปญั หาไว้ดังนี้
1. เรื่องเจ้าของท่ีดนิ ข้างเคยี งไม่มาลงนามรับรองแนวเขต

เนือ่ งจากระเบยี บกรมที่ดินว่าด้วยการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง พ.ศ. 2517
มิได้กาหนดเร่ืองการแจ้งเจ้าของที่ดินข้างเคียงและการลงนามรับรองเขตที่ดินไว้ จึงให้นาวิธีการแจ้ง
เจ้าของที่ดินข้างเคียงและการรับรองแนวเขตท่ีดินในกรณีการออกโฉนดที่ดินเฉพาะรายมาใช้ในการออก
หนังสอื สาคญั สาหรบั ที่หลวงโดยอนุโลม

2. เร่ืองการคดั คา้ นการออกหนงั สอื สาคญั สาหรับท่หี ลวง
ตามกฎกระทรวงฉบับท่ี 45 (พ.ศ. 2537) ออกตามความในพระราชบัญญัติให้ใช้

ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 ลงวันที่ 30 พฤศจิกายน 2537 ได้ยกเลิกข้อความในข้อ 2 ของ
กฎกระทรวง ฉบับท่ี 26 (พ.ศ. 2516) ออกตามความในพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายท่ีดิน
พ.ศ. 2497 โดยได้เปล่ียนแปลงวิธีการปฏิบัติในกรณีท่ีมีผู้คัดค้านการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง
จึงมปี ญั หาวา่ เร่อื งการรังวัดออกหนงั สือสาคญั สาหรบั ทหี่ ลวงทม่ี ีผู้คดั คา้ นก่อนวันท่ีกฎกระทรวงฉบับที่ 45
(พ.ศ. 2537) ใช้บังคับนั้น จะดาเนินการตามวิธีการที่กาหนดในกฎกระทรวง ฉบับท่ี 45 (พ.ศ. 2537)
ได้หรือไม่ ซงึ่ ในกรณนี ีก้ รมทีด่ ินพิจารณาแล้วเห็นวา่ เหตุผลในการประกาศใชก้ ฎกระทรวงฉบับที่ 45 (พ.ศ.
2537) คือ กฎกระทรวง ฉบับที่ 26 (พ.ศ. 2516) ได้กาหนดหลักเกณฑ์และวิธีการออกหนังสือสาคัญ
สาหรับที่หลวงไว้ไม่เหมาะสม สมควรปรับปรุงหลักเกณฑ์และวิธีการดังกล่าวให้เหมาะสมย่ิงข้ึน จึง
จาเป็นตอ้ งออกกฎกระทรวงนี้ ดังน้ัน เร่ืองการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงท่ีมีการคัดค้าน และ
คา้ งดาเนนิ การมาก่อนวันที่กฎกระทรวงฉบับน้ีใช้บังคับ จึงให้ถือปฏิบัติตามกฎกระทรวงฉบับท่ี 45 (พ.ศ.
2537) ได้

สำ�นกั สจำดันกั าจรัดทกี่ดำรินทขี่ดอินงขรอฐั งรฐั 222251

3. เรอ่ื งการรงั วัดไดเ้ น้ือท่นี อ้ ยกวา่ หลักฐานเดมิ โดยไม่ปรากฏวา่ มผี ้บู ุกรกุ
เนื่องจากระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการมอบหมายให้สภาตาบลมีส่วน

ช่วยเหลือควบคุมการดาเนินการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2537 ได้ยกเลิก
ข้อความในข้อ 7 ของระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการมอบหมายใช้สภาตาบลมีส่วนช่วยเหลือ
ควบคุมการดาเนินการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง พ.ศ. 2519 โดยให้ออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ี
หลวงไปก่อน เสร็จแล้วให้นายอาเภอสอบสวนข้อเท็จจริงว่า ท่ีดินสาธารณประโยชน์แปลงน้ันน้อยไป
เพราะเหตุใด มีจานวนเนื้อที่เท่าใด โดยขอความเห็นต่อสภาตาบลเพ่ือพิจารณา หากสภาตาบลไม่มี
ความเห็นเป็นอย่างอ่ืนภายในหกสิบวัน ให้ดาเนินการต่อไป กรณีนี้จึงมีปัญหาว่า เร่ืองการรังวัดออก
หนงั สือสาคัญสาหรับทห่ี ลวงทไ่ี ดน้ าการรังวัดไว้ก่อนระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการมอบหมายให้
สภาตาบลมีสว่ นช่วยเหลอื ควบคุมดาเนนิ การออกหนงั สือสาคัญสาหรบั ทห่ี ลวง (ฉบบั ที่ 2) พ.ศ. 2537 ใช้
บังคับ จะดาเนินการตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2537 ได้หรือไม่ ซึ่งกรมท่ีดิน
พิจารณาแล้วเห็นว่า เพื่อให้การออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงเป็นไปด้วยความสะดวกรวดเร็ว บังเกิด
ผลดีแกท่ างราชการและประชาชน ตามความมงุ่ หมายในการออกระเบียบกระทรวงมหาดไทยฯ (ฉบับท่ี 2)
พ.ศ. 2537 จึงใหถ้ อื ปฏบิ ตั ติ ามระเบยี บฉบับน้ีได้

อน่ึง เพื่อให้ได้ข้อมูลประกอบการพิจารณาเร่งรัดและแก้ไขปัญหาการออกหนังสือสาคัญ
สาหรับทหี่ ลวงที่ค้างระหวา่ งดาเนนิ การ จึงขอให้จังหวัดดาเนนิ การ ดงั นี้

1. สารวจงานออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงที่ค้างดาเนินการจนถึงวันท่ี 30
กันยายน 2538 ว่ามีท้ังสิ้นจานวนกี่ราย แต่ละรายมีปัญหาอุปสรรคหรือสาเหตุท่ีค้างอย่างไร จะมี
แนวทางแกไ้ ขประการใดได้บ้าง ใช้เวลาดาเนินการประมาณเท่าใด ท้ังน้ีให้แจ้งกรมที่ดินทราบภายใน
วันที่ 15 ตุลาคม 2538 ตามบัญชีแบบสารวจหมายเลข 1 และขอให้จังหวัดเร่งรัดดาเนินการออก
หนังสอื สาคญั สาหรบั ที่หลวงในส่วนทค่ี ้างดาเนนิ การใหแ้ ลว้ เสรจ็ ภายในวนั ที่ 31 ธนั วาคม 2538 หากไม่
แลว้ เสรจ็ ตามกาหนดเวลาดังกล่าว โดยไม่มีเหตุผลอันสมควร กรมที่ดินจะถือว่าเป็นความบกพร่องท้ังของ
เจ้าหน้าทผ่ี ู้รบั ผิดชอบและผ้บู ังคับบญั ชา

2 สาหรับคาขอออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงที่เกิดขึ้นต้ังแต่เดือนตุลาคม 2538
เปน็ ต้นไป ขอใหจ้ ังหวัดแจ้งผลการดาเนินการให้กรมทีด่ ินทราบทกุ เดือนตามแบบสารวจหมายเลข 2

จึงเรยี นมาเพื่อโปรดทราบและดาเนนิ การตอ่ ไป
ขอแสดงความนับถือ

(ลงช่ือ) ปริญญา นาคฉัตรยี ์
(นายปริญญา นาคฉัตรยี )์

อธิบดกี รมท่ดี นิ

กองสารวจและควบคมุ ที่ดินของรฐั
โทร. 222-1840
โทรสาร 222-2851

226 สำ�นักจดั การท่ีดนิ ของรัฐ

สำนักจดั กำรท่ีดินของรัฐ 222

มท ๐606/ ว 30743 กรมทดี่ นิ
ถนนพระพิพธิ กท 10200

22 พฤศจิกายน ๒๕39

เรอื่ ง การรงั วดั ตรวจสอบทสี่ าธารณประโยชน์ท่ไี มม่ ีหนงั สอื สาคัญสาหรับท่ีหลวง

เรยี น ผู้วา่ ราชการจงั หวดั ทกุ จังหวดั (เว้นกรงุ เทพมหานคร)

ด้วยปรากฏว่ามผี ู้บุกรุกทส่ี าธารณประโยชน์ ที่ไม่มหี นังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง เช่น ทาง
สาธารณประโยชน์ ทางนา้ สาธารณประโยชน์ และลารางสาธาณประโยชน์ เมื่อผู้มีอานาจหน้าท่ีดูแลรักษา
ไดร้ ับการร้องเรียนกจ็ ะขอให้สานักงานที่ดินจังหวัดหรือสานักงานที่ดินสาขา ส่งเจ้าหน้าท่ีไปรังวัดสอบเขต
แตเ่ จ้าหน้าทีท่ ด่ี ินจะแจง้ วา่ ไม่มอี านาจทจี่ ะไปรังวัดสอบเขตตามประมวลกฎหมายที่ดิน เพราะไม่มีหนังสือ
แสดงสิทธิหรือหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง ทาให้เกิดปัญหาในทางปฏิบัติ ประชาชนที่เดือดร้อนจะมี
หนงั สอื ร้องเรียนกบั จังหวัด สานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา หรือหนว่ ยงานอ่ืน ๆ ซึ่งหน่วยงานนั้น ๆ จะ
ขอทราบแนวทางปฏิบตั ิจากกรมทดี่ ิน

กรมที่ดินพิจารณาแล้วเห็นว่า การขอรังวัดสอบเขตที่ดินสาธารณประโยชน์ท่ีไม่ออก
หนงั สือสาคญั สาหรับที่หลวง ไมม่ รี ะเบยี บให้ผูม้ หี นา้ ท่ีดูแลรักษาย่ืนขอสอบเขต เม่ือมีราษฎรร้องเรียนว่ามี
ผบู้ กุ รุก หรือออกโฉนดทีด่ ินทับทส่ี าธารณประโยชน์ ในทางปฏิบัติให้ผู้มีหน้าท่ีดูแลที่ดินสาธารณประโยชน์
แจ้งเป็นหนังสือมายังสานักงานที่ดินเพื่อขอความร่วมมือ ให้สานักงานท่ีดินจัดส่งเจ้าหน้าที่ไปช่วยทาการ
รังวัดตรวจสอบแนวเขตท่ีดินสาธารณประโยชน์ โดยถือหนังสือขอความร่วมมือเป็นคาขอ และอนุโลมถือ
ปฏิบัติตามระเบยี บกรมท่ดี ินวา่ ดว้ ยการรังวดั สอบเขต แบ่งแยก และรวมโฉนดที่ดิน พ.ศ. 2527 หมวด 1
ขอ้ 5 กบั คาสั่งกระทรวงมหาดไทยท่ี 158/2501 ลงวนั ที่ 3 มนี าคม 2501 เรือ่ ง ระเบียบปฏิบัติในการ
รังวดั ทาแผนท่แี ละการระวังแนวเขตท่ีดินอันเป็นสาธารณะสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ประโยชน์
รว่ มกนั ซง่ึ เกดิ ข้นึ โดยสภาพ เว้นแต่การปกั หลักเขตที่ดินให้ใช้หลักไม้ปักแทน ซ่ึงการดาเนินการดังกล่าวผู้มี
หน้าท่ีดูแลจะต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายเช่นเดียวกับการรังวัดสอบเขต แบ่งแยก และรวมโฉนดท่ีดิน และ
เม่ือดาเนินการเสร็จแล้ว จะต้องแจ้งผลการรังวัดให้ผู้มีหน้าที่ดูแลรักษาที่สาธารณประโยชน์ทราบ เพ่ือ
ดาเนนิ การตามอานาจหนา้ ท่ี

จงึ เรยี นมาเพ่ือโปรดทราบและส่งั ใหเ้ จ้าหนา้ ท่ถี อื ปฏิบัติตอ่ ไป

ขอแสดงความนบั ถือ

(ลงช่อื ) วเิ ชียร รัตนะพีระพงศ์
(นายวเิ ชยี ร รัตนะพรี ะพงศ์)

อธิบดกี รมทดี่ ิน

กองควบคุมแผนท่ี
โทร 2223188
โทรสาร 2230326

สำ�นักจดั การทดี่ ินของรฐั 227
สำนกั จดั กำรที่ดินของรัฐ 223

ท่ี มท 0718/ว 29528 กรมทด่ี ิน
ถนนพระพิพธิ กท 10200

22 กนั ยายน 2540

เรอื่ ง ซอ้ มความเขา้ ใจเก่ยี วกบั ทางปฏบิ ัติตามกฎกระทรวง ฉบบั ท่ี 45 (พ.ศ. 2537) ออกตามความใน
พระราชบญั ญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายทีด่ ิน พ.ศ. 2497

เรียน ผู้ว่าราชการจงั หวดั ทกุ จังหวัด (เวน้ กรงุ เทพมหานคร)

ด้วยในกรณีท่ีมีผู้คัดค้านการออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง และผู้คัดค้านมีหลักฐาน
แสดงสิทธิในที่ดินตามประมวลกฎหมายท่ีดิน กฎกระทรวงฉบับท่ี 45 (พ.ศ. 2537) ออกตามความใน
พระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายท่ีดิน พ.ศ. 2497 ข้อ 2 (2) กาหนดให้รอการออกหนังสือสาคัญ
สาหรบั ท่หี ลวงเฉพาะส่วนท่ีคัดค้านไว้ก่อน และให้ผู้ว่าราชการจังหวัดตรวจสอบสิทธิในท่ีดินของผู้คัดค้าน
ว่าได้มาโดยชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ ถ้าปรากฏว่าได้มาโดยไม่ชอบ ให้ออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง
โดยไม่ได้กล่าวถึงหลักฐานแสดงสิทธิในที่ดินที่ออกไปโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายไว้ด้วยว่าจะให้ดาเนินการ
อย่างไร เปน็ เหตุใหเ้ กดิ ความสบั สนในทางปฏบิ ัติ อกี ประการหน่งึ การตรวจสอบดังกล่าวเป็นการกาหนดให้
เปน็ หน้าท่ขี องผู้ว่าราชการจงั หวัดที่จะตอ้ งดาเนนิ การหรืออยา่ งไร

กรมที่ดินขอเรียนว่า การที่กฎกระทรวงฉบับที่ 45 (พ.ศ. 2537) ออกตามความใน
พระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 ข้อ 2 (2) บัญญัติไว้ดังกล่าวก็เน่ืองจากเมื่อ
ความปรากฏว่า ได้มีการออกหลักฐานแสดงสิทธิในที่ดินไปโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย ผู้มีหน้าท่ีและผู้มี
อานาจจะต้องดาเนินการเพิกถอนตามมาตรา 61 แห่งประมวลกฎหมายที่ดินอยู่แล้ว จึงละไว้ในฐานที่
เข้าใจไม่ต้องกาหนดไว้ในกฎกระทรวงให้เป็นการซ้าซ้อนอีก อีกประการหนึ่งท่ีดินแปลงเดียวจะมีเอกสาร
สาคญั สาหรบั ที่ดิน 2 ประเภท ซ้อนกนั อยใู่ นคราวเดยี วกนั ไม่ได้ จงึ ต้องทาการเพิกถอนหลักฐานแสดงสิทธิ
ในทีด่ ินที่ออกไปโดยไมช่ อบด้วยกฎหมายก่อน แล้วจงึ ออกหนังสือสาคญั สาหรบั ท่ีหลวง

ส่วนท่ีตามกฎกระทรวงฯ กาหนดให้ผู้ว่าราชการจังหวัดตรวจสอบสิทธิในที่ดินของผู้
คัดค้านน้ัน แม้จะเป็นหน้าท่ีแต่ผู้ว่าราชการจังหวัดก็สามารถส่ังการให้พนักงานเจ้าหน้าที่ตามมาตรา 71
แห่งประมวลกฎหมายท่ีดินดาเนินการได้ โดยอนุโลมถือปฏิบัติตามหนังสือกระทรวงมหาดไทย ท่ี มท
0708/ว. 707 ลงวันที่ 26 มิถุนายน 2530

จงึ เรยี นมาเพอื่ โปรดทราบ และสั่งให้เจ้าหน้าทที่ ราบเพือ่ ถอื ปฏิบัตติ อ่ ไป

ขอแสดงความนบั ถือ

(ลงชอื่ ) วิเชียร รัตนะพีระพงศ์
(นายวเิ ชียร รตั นะพีระพงศ์)

อธิบดกี รมท่ดี ิน

กองสารวจและควบคุมทีด่ ินของรัฐ
โทร. 222-1840
โทรสาร 222-2851

228 ส�ำ นกั จดั การที่ดินของรัฐ สำนักจัดกำรท่ีดินของรฐั 224

ท่ี มท 0719/ว 37004 กรมทด่ี ิน
ถนนพระพิพธิ กท 10200

26 พฤศจกิ ายน 2540

เรื่อง การลงท่หี มายในระวางแผนทท่ี บั เลขทด่ี ิน

เรยี น ผวู้ ่าราชการจงั หวดั ทุกจงั หวดั

ด้วยปรากฏว่า สานักงานที่ดินหลายจังหวัดมีปัญหางานออกโฉนดที่ดินค้างจานวนมาก
ราย เนื่องจากช่างรังวัดได้ลงท่ีหมายในระวางแผนที่ทับเลขที่ดิน ซึ่งเจ้าหน้าที่ได้ตรวจสอบหลักฐานทาง
ทะเบียนและสารบัญท่ีดินแล้ว ไม่ปรากฏว่าได้มีการออกโฉนดที่ดินหรือไม่สามารถตรวจสอบข้อเท็จจริง
เก่ียวกับเลขท่ีดินได้ สานักงานที่ดินจังหวัดได้ปฏิบัติไม่เป็นแนวทางเดียวกัน บางสานักงานที่ดินจังหวัด
แก้ไขปัญหาเองตามดุลยพินิจ บางสานักงานท่ีดินจังหวัดใช้วิธีหารือกรมที่ดินเป็นรายๆ ทาให้การ
ปฏบิ ัตงิ านบริการประชาชนล่าช้า เป็นปัญหาสร้างความเดือดร้อนให้แก่ประชาชนผู้มาติดต่อ กรมท่ีดินจึง
เหน็ ควรวางแนวทางปฏบิ ัตเิ พ่ือใหเ้ จ้าหน้าทป่ี ฏิบตั ิเป็นแนวทางเดียวกัน โดยให้ตรวจสอบ ดังน้ี

1. บัญชีต่อเลขท่ีดิน สารบัญที่ดิน (บ.ท.ด.39) สารบัญรายช่ือว่าได้มีการให้เลขท่ีดิน
และลงบัญชีท่ดี ินไวถ้ ูกตอ้ งหรอื ไม่

2. ใบไต่สวนที่ดินค้างแจก แฟ้มเก็บใบไต่สวนที่ค้างแจก และแฟ้มเก็บใบไต่สวนที่แจก
แล้วแตย่ ังไม่ไดแ้ จกโฉนด บญั ชคี มุ ใบไต่สวนของแต่ละตาบล (บ.ท.ด.44)

3. ตรวจสอบสารบบท่ดี ิน
4. บญั ชจี านวนหนงั สือสาคัญ (บ.ท.ด.13) บัญชรี ายชอ่ื เจ้าของท่ดี ิน (บ.ท.ด.35) (ถ้ามี)
5. ถ้าตรวจสอบหลักฐานตามข้อ 1-4 แล้วไม่พบหรือไม่ได้ข้อยุติว่าได้มีการแจกโฉนด
ทดี่ ินหรอื ใบไต่สวนไปแล้ว ให้สอบถามกรมทดี่ ินเพ่ือตรวจสอบหลักฐานทางส่วนกลาง
6. ถ้ากรมท่ีดินไม่มีหลักฐานยืนยันว่า ได้มีการแจกใบไต่สวนหรือโฉนดท่ีดินไปแล้ว ก็ให้
เจ้าหน้าทสี่ อบสวนเจ้าของทีด่ นิ และเจ้าของที่ดินข้างเคยี ง รวมทั้งหลกั ฐานของเจ้าของที่ดินแปลงข้างเคียง
รอบด้านว่า ได้มีการออกเอกสารสิทธิไปแล้วหรือไม่ ใครเป็นผู้รับรองแนวเขตด้านท่ีติดกับแปลงที่ขอออก
โฉนดที่ดิน และสอบประวัติความเป็นมาของผู้ครอบครองแต่ละคนว่าได้ที่ดินมาอย่างไร ตั้งแต่เม่ือใด มีหลักฐาน
เดิมอย่างไร รวมทั้งสอบสวนผู้ปกครองท้องท่ี และพยานบุคคลอ่ืนๆ ท่ีเกี่ยวข้องเสียก่อน แล้วให้เจ้าพนักงาน
ท่ดี ินจังหวัดใช้ดุลยพนิ ิจพิจารณาจากข้อเท็จจริงและผลการสอบสวนดังกล่าวในการดาเนินการต่อไป

อนึ่ง หากเจ้าหน้าที่ได้ดาเนินการตามนัยดังกล่าวครบถ้วนถูกต้องแล้วให้ถือว่าได้
ดาเนนิ การด้วยความละเอียดรอบคอบและใช้ความระมดั ระวงั ตามสมควรแกห่ นา้ ที่แล้ว

จึงเรยี นมาเพ่อื โปรดทราบและถอื เป็นแนวทางปฏบิ ัตติ อ่ ไป

ขอแสดงความนบั ถือ

กองหนงั สือสาคัญ วเิ ชียร รตั นะพรี ะพงศ์
โทร. 5033960 โทรสาร 02-5033959 (นายวิเชียร รตั นะพีระพงศ์)

อธบิ ดกี รมทด่ี ิน

ส�ำ นกัสจำนดั ักกจาดั รกทำีด่ รินทข่ีดอนิ งขรอัฐงรฐั 222259

สว่ นราชการ กองนติ กิ าร บันทกึ ขอ้ ความ .

ที่ รส 0419/1311 วันที่ 3 ธันวาคม 2541 .

เรอ่ื ง ขอหารือการออกหนังสือสาคญั สาหรับทหี่ ลวงในเขตนคิ มฯ .

เ.ร..ยี...น........ผ..ู้อ...า..น..ว..ย...ก..า..ร..ก..อ...ง..น..ิค...ม..ส...ร..้า.ง..ต...น..เ..อ. .ง................................................................................................... .....
................. ตามหนังสือ ด่วนมาก ท่ี รส 0405/1693 ลงวันท่ี 24 สิงหาคม 2541 กองนิคม
ส…ร…้า…งต…น…เอ…ง…ไ…ดข้…อ…ห…า…รอื …ก…อ…งน…ิต…ิก…า…รเ…ก…่ียว…ก…ับ…ก…าร…อ…อ…กห…น…ัง…ส…ือ…ส…าค…ัญ…ส…า…ห…รับ…ท…่ีห…ล…ว…งใ…น…เข…ต…พ…ระ…ร…า…ชก…ฤ…ษ…ฎ…ีก…าจ…ัด. ตั้ง
จกนตท...เ...ระ...ฎาิคี่…...ื่อ..ตบ..หมง…..อ้..ลมส..…..ง..รา..ขฯ…..ย้า..อล..…ง..หอ..ฯต..…ร..น..นื..อด….ุ.ญ..เไา..…อ..มาเ....งนต…่....ลแจ..ินก1…..ลา..าอก...…น..กะ..งาใ..…ใก้า..นนร..น.น.ร…ก..ิตป..กม่า..่…อกิ ร..รป..นส..ะ…าณ..ร..รรเ..…จะด..ี้หพา..ัชง.….น็ง..นิจห..าห…..ทา่..วสว..รร่วี…..ยงั..ดือณ..่าเง…..คอด..า..า“…..รุดาน..แ.ก.าเ…..รขน.ล.ะา..ด….อ.้วหิรน..ิ.ต.ง.อ..ห์ก...ใกถว..อค.า.รนั.ร์.ก..รือรข..ะท..ใหข่ไ..อทด..่ีม..อนง..ร่..เๆส..ังวหร....สาง.ีย.าใ..นมือ..กนน....หสักไ.พ.ว.ม.า.า.ง่า้ื.น.ข่ ค.า.ด..ท.อ.นัญไ....ทอี่สท...ส.น.ย.งี่.ด.า..วุญ..ิหน.ก.น..า..จรร.ข..ต.ะับัง.อ.จทห.ทง.ะ.รนว.ี่หใ.ว.ัดหิค.ลง.อ.มด้ วส..ุตซาง.า.เใ.ร่ึงธ.นน.ดนา.นิ.เิร.ตาข.กณ.ไถ.ตป.า.์ สร.พขว..ุอข.่รึ้าน.ย.ะถท.อ่า.รูก.งะง.า.ตคไเ.ช.บร.้์กอ.ก.ียาง.นฤ.นตร.ัน้ .ษบ.าเ.ป.ฎมร..็นิห.รีก..ะทาา..เรจ.ี่หบ.ส.ัด.ลีย.่วต.ว.บน.้ังง.....
นคิ มเปน็ การถูกต้องด้วยระเบียบ กฎหมายหรอื ไม่”

1.1 ท่ดี ินในเขตพระราชกฤษฎกี าจัดตั้งนิคมฯ มวี ัตถปุ ระสงค์ในการใช้ประโยชน์สาหรับจัด
ให้ประชาชนทไ่ี มม่ ีที่ดนิ ทากินเป็นของตนเอง หรอื มแี ตเ่ ล็กนอ้ ย ไมเ่ พียงพอแกก่ ารครองชพี เพื่อใหม้ ที ่ีดนิ ทากนิ

1.2 หน่วยงานราชการต่างๆ เขา้ ไปใช้ประโยชน์ในที่ดินของนิคมได้ เนื่องจากได้รับอนุญาต
จากอธบิ ดีกรมประชาสงเคราะห์และไมม่ ีเหตุให้ทด่ี ินดังกลา่ วเปลีย่ นสภาพไปเป็นที่ราชพสั ดแุ ต่อย่างใด

1.3 ท่ีดินที่ออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงตามประมวลกฎหมายที่ดินได้ ได้แก่
ที่ดินสองประเภท คือ

1.3.1 สาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภทพลเมืองใช้ร่วมกัน เช่น ท่ีเลี้ยงสัตว์
สาธารณะ ทห่ี นองน้าสาธารณะ ทีป่ ่าชา้ สาธารณะ เปน็ ตน้

1.3.2 สาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภทท่ีใช้เพ่ือประโยชน์ของแผ่นดิน
โดยเฉพาะ เชน่ ทส่ี นามบิน ทีต่ ้ังสานักราชการบา้ นเมือง เป็นต้น ซงึ่ คือทรี่ าชพัสดนุ ่ันเอง

ดังนั้น การออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงในเขตพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งนิคม
จึงเป็นการไม่ถูกต้องตามประมวลกฎหมายท่ีดิน เว้นแต่หากข้อเท็จจริงปรากฏว่าหน่วยราชการต่าง ๆ ได้
ครอบครองและใช้ประโยชน์ในที่ดินอยู่ก่อนแล้ว ต่อมาจึงมีพระราชกฤษฎีกาจัดต้ังนิคมครอบคลุมพื้นท่ี
ดังกล่าวในภายหลัง กรณีเช่นน้ี การออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงในที่ดินดังกล่าวถือว่าเป็นการออกโดย
ถูกต้องตามกฎหมาย

2. ในกรณีหน่วยงานของทางราชการ ซึ่ง ได้รับอนุญาตให้ใช้ท่ีดินในเขตพระราชกฤษฎีกา
จดั ตงั้ นิคมและนาไปข้ึนทะเบียนเป็นท่ีหลวงดาเนินการก่อสร้างหรือดาเนินการใด ๆ ในพ้ืนท่ีดังกล่าว จะต้อง
ขออนุญาตจากกรมประชาสงเคราะห์หรือไม่ หากไม่ขออนุญาตจะให้ดาเนินการอย่างไร น้ัน กรณีดังกล่าวน้ี
เม่ือหน่วยงานราชการต่าง ๆ ได้รับอนุญาตให้ใช้ประโยชน์ในที่ดินของนิคมแล้ว ก็สามารถท่ีจะดาเนินการ
ใด ๆ ท่ีเก่ียวเน่ืองกับการได้รับอนุญาตให้ใช้ท่ีดินได้ แต่ท้ังน้ีที่ดินดังกล่าวยังอยู่ในอานาจของอธิบดี
กรมประชาสงเคราะห์ตามพระราชบญั ญัติจัดทดี่ ินเพ่ือการครองชพี พ.ศ. 2511

จงึ เรยี นมาเพอื่ โปรดทราบ

(ลงชอ่ื ) ประกติ สนธริ ตั น์
(นายประกติ สนธิรตั น)์
ผู้อานวยการกองนิติการ

230 ส�ำ นกั จดั การท่ดี นิ ของรฐั สำนกั จดั กำรท่ีดนิ ของรฐั 226

ท่ี มท 0718/02718 กรมท่ีดิน
ถนนพระพพิ ธิ กท 10200
27 มกราคม 2542

เรื่อง การรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรบั ท่หี ลวงในเขตพระราชกฤษฎกี ากาหนดเขตโครงการจัดรปู ท่ดี นิ
เรยี น ผู้ว่าราชการจงั หวดั ชัยนาท
อ้างถึง หนงั สอื จังวัดชยั นาท ที่ ชน 0022.1/8861 ลงวนั ท่ี 23 กรกฎาคม 2541
สง่ิ ที่สง่ มาด้วย 1. สาเนาหนังสือกรมี่ดิน ที่ มท 0718/31527 ลงวนั ท่ี 3 พฤศจิกายน 2541

2. สาเนาหนังสอื สานักงานจัดรปู ทดี่ ินกลาง ที่ กษ 0214/2159 ลงวนั ท่ี 2 ธนั วาคม 2541

ตามหนังสือที่อ้างถึงจังหวัดแจ้งว่า กระทรวงมหาดไทย(โดยนายอาเภอสรรพยา) ได้ขอรังวัด
ออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง แปลง “หนองหญ้าคา” “หนองฟากด่าน” และ “หนองอีมุ้ง” อาเภอ
สรรพยา และจงั หวดั ได้รบั แจง้ จากสานักงานจัดรูปที่ดินจังหวดชัยนาทว่า ที่สาธารณประโยชน์ดังกล่าวอยู่
ในพระราชกฤษฎีกากาหนดเขตโครงการจัดรูปที่ดิน มีผลให้ท่ีดินสาธารณประโยชน์ดังกล่าวตกเป็น
ทรัพย์สินของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ตามความในมาตรา 43 แห่งพระราชบัญญัติจัดรูปที่ดินเพื่อ
เกษตรกรรม พ.ศ. 2517 สานักงานจัดรูปที่ดินจังหวัดชัยนาท จึงขอให้ระงับการออกหนังสือสาคัญ
สาหรับท่ีหลวงไว้ก่อน ซ่ึงจังหวัดพิจารณาเห็นว่า ผู้ขอรังวัดไม่มีอานาจหน้าท่ีดูแลรักษาอีกต่อไป เห็นควร
ยกเลกิ คาขอออกหนังสอื สาคญั สาหรับที่หลวงตามระเบยี บ นั้น

กรมที่ดินได้หารือทางปฏิบัติเกี่ยวกับสถานะทางกฎหมายของที่ดินสาธารณประโยชน์
ท่ีตั้งอยู่ในเขตพระราชกฤษฎีกากาหนดเขตโครงการจัดรูปที่ดินไปยังสานักงานจัดรูปที่ดินกลางแล้วได้รับ
แจ้งวา่ เม่อื ไดม้ พี ระราชกฤษฎีกากาหนดเขตโครงการจัดรูปที่ดินใช้บังคับแล้ว ที่ดินสาธารณประโยชน์ก็
ถูกถอนสภาพการเป็นสาธารณสมบัตขิ องแผน่ ดนิ และตกเป็นทรพั ย์สินของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์เพื่อ
ใช้ในการจัดรูปที่ดิน ตามนัยมาตรา 43 แห่งพระราชบัญญัติจัดรูปท่ีดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2517
สาหรับการจัดที่ดินที่ถูกถอนสภาพดังกล่าว ให้คงเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้
ร่วมกันน้ัน จะต้องเป็นกรณีท่ีได้ความว่า ท่ีดินดังกล่าวประชาชนยังคงใช้ประโยชน์ร่วมกันอยู่และ
คณะกรรมการจัดรูปท่ีดินจังหวัดไม่ประสงค์จะใช้ที่ดินส่วนน้ันในการจัดรูปท่ีดิน โดยคณะกรรมการจัดรูป
ที่ดินจังหวัดด้วยความเห็นชอบของคณะกรรมการจัดรูปท่ีดินกลาง ประกาศรายละเอียดปรากฏตาสาเนา
หนังสอื กรมทด่ี นิ และสาเนาหนังสอื สานักงานจัดรปู ท่ีดินกลางที่ส่งมาพร้อมนี้

จึงเรยี นมาเพ่อื โปรดทราบ และสง่ั เจ้าหนา้ ท่ีถอื ปฏิบัติต่อไป

ขอแสดงความนับถือ

กองสารวจและควบคุมที่ดินของรัฐ (ลงชื่อ) วิเชียร รัตนะพีระพงศ์
โทร. 222 – 1840 (นายวิเชยี ร รัตนะพีระพงศ์)
โทรสาร 222 – 2851
อธบิ ดีกรมทดี่ นิ

ส�ำ นกั สจำัดนกักาจรดั ทกด่ีำรินทข่ีดอินงขรอฐั งรัฐ223217

ด่วนมาก กรมทด่ี นิ
ถนนพระพพิ ิธ กท 10200
ท่ี มท 0718/ว 03117 1 กมุ ภาพันธ์ 2542

เรอ่ื ง การรังวัดออกหนังสอื สาคัญสาหรบั ท่หี ลวง ในบรเิ วณทีม่ ีระวางรปู ถา่ ยทางอากาศ (น.ส.3 ก.)
เรยี น ผู้ว่าราชการจังหวดั ทุกจงั หวดั (เว้นกรงุ เทพมหานคร)
อ้างถึง หนงั สอื กรมท่ีดิน ดว่ นท่สี ุด ที่ มท 0617/ว.22310 ลงวันท่ี 24 ตลุ าคม 2523

ตามหนงั สอื ทีอ่ ้างถงึ กรมทีด่ นิ วางทางปฏิบัติเกี่ยวกับการรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับ
ท่ีหลวง ในบริเวณที่มีระวางรูปถ่ายทางอากาศสาหรับออก น.ส.3 ก. ว่า ไม่ต้องต่อเลขที่ดิน แต่เนื่องจาก
การรังวัดออกหนงั สอื รับรองการทาประโยชนใ์ นระวางรูปถ่ายทางอากาศ จะต้องนารูปแผนที่ลงระวางและ
ใหเ้ ลขท่ดี นิ ประจาทุกแปลง กรมท่ีดินจึงพิจารณาเห็นว่า การรังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงก็ควร
ทจ่ี ะต่อเลขท่ดี นิ เพือ่ ให้เลขทีด่ นิ ประจาแปลงไว้ด้วย ฉะนั้น จึงให้ยกเลิกหนังสือกรมที่ดิน ท่ี มท 0617/ว.
22310 ลงวนั ที่ 24 ตลุ าคม 2523 และให้ถือปฏิบัติในการนารูปแผนที่รังวัดออกหนังสือสาคัญสาหรับ
ทห่ี ลวง ลงในระวางรูปถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก.) ดงั น้ี

1. ให้ลงที่หมายตามลวดลายท่ีปรากฏในระวางรูปถ่ายทางอากาศ ท่ีได้ตรวจสอบและ
เช่ือได้ว่า มีตาแหน่งถูกต้อง ถ้าเขตด้านใดไม่ปรากฏลวดลายในระวางรูปถ่ายทางอากาศ ให้ทาการรังวัด
โยงยึดหรือวัดระยะสกัดจากจุดท่ีมองเห็นลวดลายในระวางรูปถ่ายทางอากาศ หรือจุดที่ได้ลงที่หมายใน
ระวางรูปถ่ายทางอากาศไว้แล้ว ไม่น้อยกว่า 2 จุด เพื่อเป็นหลักฐานสาหรับโยงยึดลงระวางรูปถ่ายทาง
อากาศ

2. ในการลงระวางรูปถ่ายทางอากาศ และการเขียนบนแผ่นทาบระวาง (Over Lay) ให้
ทาการวงหมุดหลักเขตท่ีดิน และเขียนหมายเลขหลักเขตกากับไว้ หากมุมเขตใดได้ปักหลักเขตและหลัก
สาธารณะด้วยก็ให้แสดงโดยครอบรูปส่ีเหลี่ยมหลักเขตนั้นแทนหลักเขตสาธารณะ แล้วขีดเขตท่ีดินด้วย
หมกึ ดา ถ้าแนวเขตด้านใดได้ลงที่หมายในระวางรูปถ่ายทางอากาศแล้ว ให้ถือแนวเขตตามรูปเดิม และให้
เขยี นระยะจากหลักถึงหลักตามระยะทวี่ ัดไดใ้ นทดี่ ินเป็นเมตร เศษของเมตรใช้ทศนิยม 2 ตาแหน่งบนแผ่น
ทาบระวาง (Over Lay) ไวด้ ว้ ย

3. การให้เลขท่ีดินประจาแปลง ให้ต่อเลขที่ดินจากบัญชีต่อเลขที่ดิน (น.ส. 6) ประจา
ระวางรูปถ่ายทางอากาศแผน่ นน้ั จากนั้นให้เขียนเลขท่ีดนิ เขยี นคาว่า น.ส.ล. และเขียนจานวนเน้ือท่ีท่ีรังวัด
ไดไ้ ว้ใต้เลขทด่ี ินตามลาดับท้งั ในระวางรูปถ่ายทางอากาศ และแผน่ ทาบระวาง (Over Lay)

4. เมื่อลงท่ีหมายในระวางรูปถ่ายทางอากาศแล้ว ให้จาลองรูปแผนที่จากระวางรูปถ่าย
ทางอากาศ พร้อมท่ีดินข้างเคียงประกอบเร่ือง 1 ฉบับ เพ่ือลงแผ่นพิมพ์เขียวสาเนาระวางรูปถ่ายทาง
อากาศทางสานกั งานท่ีดินจังหวดั

5. ท่ีดินที่อยู่ในระวางรูปถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก.) แต่ไม่อยู่ในระวางแผนที่ ให้เขียน
เลขทด่ี นิ ชอื่ ระวางรูปถา่ ยทางอากาศ ลงในแบบพิมพห์ นงั สือสาคญั สาหรบั ทห่ี ลวง (ส.ธ.1) แบบบันทึกการ
สอบสวนเพ่อื ออกหนังสือสาคัญสาหรบั ที่หลวง (ส.ธ.2) แบบบนั ทกึ ต่างๆ รวมทั้งต้นร่างแผนท่ี รายการคานวณ

232 ส�ำ นักจัดการที่ดนิ ของรัฐ สำนกั จัดกำรที่ดนิ ของรฐั 228

และแผนท่ีประกอบเรื่อง พร้อมทั้งหมายเหตุด้วยหมึกสีแดงในต้นร่างแผนท่ีว่า “ลงระวางรูปถ่ายทางอากาศ
(น.ส.3 ก.) แลว้ ” และลงชื่อพรอ้ มวนั เดือน ปี กากบั ไว้

6. ถ้าท่ดี ินอยู่ในระวางแผนที่และอยู่ในระวางรูปถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก.) ด้วย ให้ต่อ
เลขท่ีดินในระวางท้ัง 2 ชนิด ให้ใช้เคร่ืองหมายที่ดินตามระวางแผนท่ีในการออกหนังสือสาคัญสาหรับ
ที่หลวง แล้วรายงานการต่อเลขที่ดิน ช่ือ และหมายเลขระวางรูปถ่ายทางอากาศ (น.ส.3 ก.) ใบแบบ
รายงานการรังวดั (ร.ว.3)

จงึ เรียนมาเพื่อโปรดส่ังเจ้าหน้าท่ที ราบและถือปฏบิ ตั ติ ่อไป

ขอแสดงความนบั ถือ

(ลงช่ือ) วเิ ชียร รัตนะพรี ะพงศ์
(นายวิเชียร รัตนะพีระพงศ์)

อธิบดกี รมทีด่ นิ

กองสารวจและควบคมุ ท่ดี นิ ของรัฐ
โทร. , โทรสาร 2223188

ส�ำ นักสจำดันกักาจรัดทกี่ดำรินทขี่ดอนิ งขรอฐั งรัฐ223239

ดว่ นท่สี ุด กรมที่ดิน
ถนนพระพิพิธ กท 10200
ที่ มท 0718.2/ว 37964

1 พฤศจกิ ายน 2542

เรื่อง การมอบอานาจในการเพิกถอนหรือแก้ไขหนงั สือสาคัญสาหรบั ท่หี ลวง

เรียน ผู้วา่ ราชการจงั หวัดทกุ จังหวดั (เว้นกรงุ เทพมหานคร)

สงิ่ ท่ีส่งมาดว้ ย สาเนาคาสั่งกรมท่ดี ิน ท่ี 2992/2542 ลงวันที่ 1 พฤศจกิ ายน 2542

ด้วยกรมที่ดินได้พิจารณาเห็นว่า เพ่ือเป็นการกระจายอานาจการบริหารราชการจาก
สว่ นกลางมายังส่วนภมู ภิ าค และเพื่อความสะดวกรวดเรว็ ในการปฏิบัติราชการ จึงพิจารณามอบอานาจใน
การเพิกถอนหรือแก้ไขหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง ตามระเบียบกรมท่ีดิน ว่าด้วยการเพิกถอนหรือแก้ไข
หนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง พ.ศ. 2529 ให้ผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้ปฏิบัติราชการแทน ซ่ึงอธิบดีกรม
ท่ดี ินไดม้ คี าสัง่ ที่ 2992/2542 ลงวันท่ี 1 พฤศจิกายน 2542 มอบอานาจให้ผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้
ปฏิบตั ริ าชการแทนแลว้ รายละเอียดปรากฏตามสาเนาคาส่งั ท่สี ง่ มาพร้อมน้ี

จึงเรยี นมาเพอื่ โปรดทราบ และขอใหส้ ง่ั เจ้าหน้าท่ถี อื ปฏิบตั ิ ดงั นี้
1. กรณีมีการคัดค้านการเพิกถอนหรือแก้ไขหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง ให้จังหวัดสรุป
รายละเอียดข้อเท็จจริง ความเห็นพร้อมเอกสารที่เก่ียวข้องรายงานให้กรมท่ีดินทราบ เพ่ือเสนอเร่ืองให้
กระทรวงมหาดไทยพิจารณาส่ังการ
2. เม่อื ผ้วู า่ ราชการจังหวดั มคี าสง่ั เพิกถอนหรอื แกไ้ ขหนงั สือสาคัญสาหรับท่หี ลวงแปลงใด
แลว้ ให้เจา้ พนักงานทดี่ นิ จงั หวัดเปน็ ผหู้ มายเหตุ การเพกิ ถอนหรือแก้ไขหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง ฉบับ
ผูด้ แู ลรกั ษา และฉบบั ทเ่ี กบ็ ท่สี านกั งานที่ดินจังหวัดหรือสานักงานท่ีดินจังหวัดสาขา ให้ถูกต้องตรงกันแล้ว
ให้สาเนาคาสั่งเพิกถอนหรือแก้ไขแจ้งให้กรมที่ดินทราบ เพื่อให้ผู้อานวยการกองสารวจและควบคุมที่ดิน
ของรฐั กรมท่ีดิน หมายเหตุการเพกิ ถอนหรอื แก้ไขหนงั สือสาคญั สาหรับทีห่ ลวงฉบบั ที่เก็บไว้ท่ีกรมท่ีดิน ให้
ถูกตอ้ งตรงกันตอ่ ไป

ขอแสดงความนบั ถือ

(ลงช่อื ) วิเชียร รตั นะพีระพงศ์
(นายวิเชยี ร รัตนะพรี ะพงศ์)

อธบิ ดกี รมท่ีดนิ

กองสารวจและควบคุมท่ดี ินของรฐั
โทร. 222 - 1840
โทรสาร. 222 - 2851

234 สำ�นกั จดั การท่ีดนิ ของรัฐ สำนักจัดกำรที่ดินของรฐั 230

ท่ี มท 0718.2/41555 กรมทีด่ ิน
ถนนพระพิพิธ กท 10200

23 พฤศจิกายน 2542

เร่ือง การรงั วดั ออกหนังสือสาคัญสาหรบั ที่หลวงในที่ราชพัสดุ

เรยี น ผู้วา่ ราชการจังหวัดทกุ จังหวดั (เวน้ กรงุ เทพมหานคร)

อา้ งถึง 1. หนังสือกรมท่ดี ิน ดว่ นมาก ท่ี มท 0718/ว 36124 ลงวนั ท่ี 9 ธันวาคม 2541
2. หนังสอื กรมทดี่ ิน ที่ มท 0706/ว 14085 ลงวันท่ี 22 พฤษภาคม 2541

ตามท่ีกรมที่ดินได้กาหนดทางปฏิบัติเกี่ยวกับการแก้ไขปัญหาการออกหนังสือสาคัญ
สาหรับท่ีหลวงในทีร่ าชพัสดุ โดยใหจ้ ังหวัดถือปฏิบัติให้เป็นไปตามผลการประชุมร่วมระหว่างกรมที่ดินกับ
กรมธนารักษ์ ตามนัยหนังสือกรมธนารักษ์ ด่วนมาก ท่ี กค 0420/ว 185 ลงวันท่ี 21 กันยายน 2541
และหากสงสัยว่าจานวนเนื้อที่ที่ทาการรังวัดจะถูกต้องตรงตามข้อเท็จจริงหรือไม่ จะต้องส่งเรื่องให้
กรมธนารักษ์พิจารณาให้ความเห็นชอบก่อนทกุ แปลง นน้ั

เนื่องจากเรอ่ื งราวการรงั วัดออกหนงั สือสาคัญสาหรับที่หลวงในที่ราชพัสดุยังค้างระหว่าง
ดาเนนิ การในสานกั งานท่ีดินจังหวัดหรือสานักงานที่ดินสาขาอยู่เป็นจานวนมาก ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่มาจาก
เจ้าหน้าท่ีธนารักษ์จังหวดั ไมใ่ ห้ความร่วมมือในการประสานงานทาให้ไม่สามารถดาเนินการต่อไปได้ ฉะน้ัน
เพือ่ เป็นการแกไ้ ขปญั หางานค้างในสานักงานทด่ี ินจังหวดั หรอื สานักงานที่ดินสาขา จึงใหถ้ ือปฏิบัติดังนี้

1. กรณีเรื่องการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงในที่ราชพัสดุรายใดทาการรังวัด
แล้ว แต่ไม่สามารถดาเนินการต่อไปได้ เนื่องจากเจ้าหน้าที่ธนารักษ์จังหวัดไม่ไห้ความร่วมมือใน
การประสานงาน ให้เจ้าพนักงานที่ดินแจ้งข้อขัดข้องในการดาเนินการให้ธนารักษ์จังหวัดทราบ และให้
ติดต่อประสานงานกบั สานกั งานท่ีดนิ จังหวดั หรอื สานักงานทด่ี ินสาขาท้องท่ี ภายในกาหนด 30 วัน นับแต่
วันรับหนังสือแจ้ง ถ้าไม่มาติดต่อภายในกาหนดดังกล่าว ให้เจ้าพนักงานที่ดินจาหน่ายเร่ืองรังวัดออก
หนงั สอื สาคญั สาหรับที่หลวงแปลงนั้นออกจากบัญชีงานค้างแล้วแยกเร่ืองไว้ หากต่อมาเจ้าหน้าที่ธนารักษ์
จังหวัดมาติดต่อเพื่อให้ดาเนินการก็ให้ใช้เร่ืองเดิมพิจารณาดาเนินการต่อไปได้ การแจ้งให้ถือปฏิบัติตาม
หนงั สอื กรมที่ดิน ที่ มท 0706/ว 14085 ลงวันที่ 22 พฤษภาคม 2541 ขอ้ 2 โดยอนโุ ลม

2. กรณีทางธนารักษจ์ ังหวัดไดม้ าตดิ ต่อประสานงานภายในกาหนดระยะเวลาที่ได้รับแจ้ง
แล้ว ให้เจ้าพนักงานที่ดินบันทึกไว้เป็นหลักฐานเกี่ยวกับกาหนดระยะเวลาที่จะดาเนินการแก้ไขปัญหา
ขอ้ ขดั ขอ้ งในเร่อื งน้ันๆ ให้แล้วเสร็จพร้อมกับแจ้งให้ทราบในคราวเดียวกันว่า หากไม่มีการแก้ไขข้อขัดข้อง
ให้แล้วเสร็จภายในกาหนดระยะเวลาดังกล่าวโดยไม่แจ้งเหตุผลให้ทราบ เจ้าพนักงานที่ดินจะพิจารณา
ยกเลิกเรอื่ งรังวดั ออกหนงั สอื สาคญั สาหรบั ท่หี ลวงดงั กลา่ วตอ่ ไป

จงึ เรยี นมาเพือ่ โปรดส่งั เจ้าหนา้ ท่ที ี่ดนิ ทราบและถอื ปฏบิ ัติ

ขอแสดงความนบั ถือ

กองสารวจและควบคุมที่ดนิ ของรฐั วิเชยี ร รัตนะพีระพงศ์
(นายวเิ ชยี ร รตั นะพรี ะพงศ์)

อธบิ ดกี รมท่ดี ิน

ส�ำ นักสจำดั นกกั าจรัดทกดี่ ำินรทข่ีดอนิงรขัฐองร2ฐั 32351

ที่ กค 0526.7/1057 กรมบญั ชกี ลาง
ถนนพระราม 6 กท. 10400

1 พฤษภาคม 2543

เรื่อง การเบกิ จ่ายเงนิ คา่ ป่วยการเจ้าพนักงานผู้ปกครองท้องท่ีในการรังวดั และตรวจสอบหนังสือสาคัญ
สาหรบั ท่ีหลวง

เรียน อธิบดีกรมทีด่ ิน

อ้างถึง หนังสอื กรมทีด่ ิน ที่ มท 0702/08216 ลงวนั ท่ี 8 มีนาคม 2543

ตามท่ีแจ้งว่า กฎกระทรวงฉบับท่ี 48 (พ.ศ. 2542) ออกตามความในพระราชบัญญัติ
ให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 กาหนดค่าป่วยการให้แก่เจ้าหน้าท่ีหรือผู้แทนท่ีไปในการรังวัด
เก่ียวกับโฉนดท่ีดินหรือพิสูจน์สอบสวน หรือตรวจสอบเน้ือท่ีเก่ียวกับหนังสือรับรองการทาประโยชน์
คนหน่ึง วันละ 50 บาท แต่ไม่ได้กาหนดค่าใช้จ่ายค่าตอบแทนแก่ผู้ปกครองท้องที่หรือผู้แทนเกี่ยวกับการ
ช้ีแนวเขตที่สาธารณประโยชน์ ในกรณีรังวัดออกและตรวจสอบหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง รวมถึง
ค่าตอบแทนผู้แทนสภาตาบลหรือองค์การบริหารส่วนตาบลที่ไปร่วมในการออกหนังสือสาคัญสาหรับ
ท่ีหลวงไว้ จึงขออนุมัติเบิกจ่ายค่าตอบแทนแก่ผู้ปกครองท้องที่ หรือผู้แทนเกี่ยวกับการชี้แนวเขตท่ี
สาธารณประโยชน์ ในกรณีรังวัดออกและตรวจสอบหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง รวมถึงค่าตอบแทน
ผู้แทนสภาตาบลหรือองค์การบริหารส่วนตาบลท่ีไปร่วมในการออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง ในอัตรา
คนละวันละ 50 บาท ความละเอียดแจง้ แล้ว นั้น

กรมบัญชีกลางโดยได้รับมอบหมายจากกระทรวงการคลังพิจารณาแล้วอนุมัติตามที่ขอ
ตกลง ท้ังนี้ กรณีใช้สิทธิเบิกค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการ ตามพระราชกฤษฎีกาค่าใช้จ่ายในการ
เดนิ ทางไปราชการ พ.ศ. 2526 และทีแ่ กไ้ ขเพิ่มเติมให้งดเบกิ ค่าปว่ ยการดงั กล่าว

ขอแสดงความนับถือ

(ลงชือ่ ) ณรงค์ พหลเวชช์
(นายณรงค์ พหลเวชช์)
รองอธบิ ดี รกั ษาราชการแทน
อธบิ ดกี รมบัญชีกลาง

สานักการเงนิ การคลงั 1
สว่ นอนมุ ตั พิ เิ ศษ
โทร. 2739024 ตอ่ 4465

236 ส�ำ นักจดั การท่ีดนิ ของรฐั

สำนกั จดั กำรที่ดินของรฐั 232

ที่ มท 0726/ว 07282 กรมท่ีดิน
ถนนพระพิพิธ กท 10200

20 มนี าคม 2544

เร่อื ง ซ้อมความเขา้ ใจการรงั วัดตรวจสอบทส่ี าธารณประโยชนท์ ไี่ มม่ หี นงั สือสาคญั สาหรบั ทหี่ ลวง

เรยี น ผู้ว่าราชการจังหวดั ทุกจังหวดั

อา้ งถึง หนงั สือกรมทีด่ ิน ที่ มท 0606/ว 30743 ลงวันที่ 22 พฤศจกิ ายน 2539

ตามหนังสือท่ีอ้างถึง กรมที่ดินได้วางแนวทางปฏิบัติกรณีการรังวัดสอบเขตท่ีดินสาธารณประโยชน์
ท่ีไม่มีหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง โดยให้ผู้มีหน้าที่ดูแลท่ีดินสาธารณประโยชน์ แจ้งเป็นหนังสือมายัง
สานักงานท่ีดินเพ่ือขอความร่วมมือ ให้สานักงานที่ดินจัดส่งเจ้าหน้าที่ไปช่วยทาการรังวัดตรวจสอบแนวเขต
ที่ดินสาธารณประโยชน์ โดยถือหนังสือขอความร่วมมือเป็นคาขอและอนุโลมถือปฏิบัติตามระเบียบกรมที่ดิน
วา่ ดว้ ยการรงั วัดสอบเขต แบง่ แยก และรวมโฉนดท่ดี นิ พ.ศ.2527 หมวด 1 ขอ้ 5 กับคาส่ังกระทรวงมหาดไทย
ท่ี 158/2501 ลงวันท่ี 3 มีนาคม 2501 เรื่อง ระเบียบปฏิบัติในการรังวัดทาแผนที่และการระวังแนวเขต
ท่ีดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ประโยชน์ร่วมกันซ่ึงเกิดข้ึนโดยสภาพ เว้นแต่การ
ปักหลักเขตทีด่ นิ ใหใ้ ชห้ ลักไม้ปักแทน ความละเอยี ดแจ้งแลว้ นั้น

ปัจจุบันในการปฏิบัติงานรังวัดสอบเขตท่ีดินสาธารณประโยชน์ที่ไม่มีหนังสือสาคัญสาหรับ
ทีห่ ลวงได้เกิดปัญหาโดยพนกั งานเจ้าหน้าท่ีจะอ้างว่า ไม่สามารถเข้าไปในท่ีดินข้างเคียงท่ีสาธารณประโยชน์ที่
มีการรังวัดสอบเขตได้ หากเจ้าของที่ดินข้างเคียงนั้นมิได้ขอรังวัดสอบเขตท่ีดินด้วย ดังน้ัน เมื่อมีการรังวัด
ท่ีดินสาธารณประโยชน์หรือทางสาธารณประโยชน์ที่ไม่มีหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงเพื่อต้องการทราบว่า
ท่ีดินแปลงข้างเคียงบุกรุกที่ดินสาธารณประโยชน์หรือไม่ พนักงานเจ้าหน้าท่ีมักจะบอกให้เจ้าของที่ดินที่ถูก
อ้างว่าเป็นผู้บุกรุกน้ัน ไปขอรังวัดสอบเขตที่ดินด้วย ซึ่งก็เป็นไปไม่ได้ที่ผู้บุกรุกจะไปขอรังวัด บัดนี้
คณะกรรมการวินิจฉัยร้องทุกข์ สานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาได้พิจารณาแล้วเห็นว่า พนักงานเจ้าหน้าที่
ในการรังวัดสอบเขตท่ีดินสาธารณประโยชน์ท่ีไม่มีหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวงมีอานาจที่จะเข้าไปในที่ดิน
ข้างเคียงเพ่ือประโยชน์ในการรังวัดได้ ตามมาตรา 66 แห่งประมวลกฎหมายท่ีดิน แม้เจ้าของที่ดินข้างเคียง
นน้ั จะมไิ ดข้ อรงั วดั ก็ตาม

จงึ เรียนมาเพ่อื โปรดทราบ และสงั่ เจา้ หน้าท่ีถือปฏบิ ัตติ ่อไป

ขอแสดงความนับถือ

(ลงชื่อ) ยงยุทธ วชิ ัยดิษฐ
(นายยงยุทธ วิชัยดษิ ฐ)

อธิบดกี รมทดี่ นิ

สานกั บริหารและส่งเสรมิ การรังวดั
โทร. 2214821
โทรสาร 2230326

ส�ำ นกั สจำัดนกักาจรดั ทก่ดีำรินทข่ีดอนิ งขรัฐองรัฐ223373

ที่ มท 0516.2/ว 1007 กรมทดี่ นิ
ถนนพระพิพิธ กทม. 10200

15 มกราคม 2546

เรอ่ื ง การระวงั ช้แี ละรับรองแนวเขตท่ีดนิ สาธารณะในเขตองค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่

เรียน ผู้ว่าราชการจังหวัด ทกุ จงั หวดั (เว้นกรงุ เทพมหานคร)

ด้วยในการสัมมนาผู้บริหารระดับสูงของกรมที่ดิน เม่ือวันที่ 14 มิถุนายน 2545 มี
ประเด็นคาถามเกี่ยวกับการระวังชี้และรับรองแนวเขตที่ดินสาธารณะในเขตองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
เน่อื งจากตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันที่ดินอันเป็นสาธารณ
สมบัตขิ องแผน่ ดนิ พ.ศ. 2544 ข้อ 5 (2) กาหนดอานาจหน้าท่ีในการดูแลรักษาและดาเนินการคุ้มครอง
ป้องกันท่ีดินที่ประชาชนใช้ประโยชน์ร่วมกัน ให้เป็นอานาจหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินตามท่ี
กฎหมายกาหนด และนายอาเภอท้องท่ีตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องท่ี พ.ศ. 2457 แต่ตาม
พระราชบัญญตั สิ ภาตาบลและองคก์ ารบริหารสว่ นตาบล พ.ศ. 2537 มาตรา 68 (8) กาหนดให้องค์การ
บริหารส่วนตาบลอาจจัดทากิจการในการคุ้มครองดูแลและรักษาทรัพย์สินอันเป็นสาธารณสมบัติของ
แผ่นดินในเขตองค์การบริหารส่วนตาบล จึงมีปัญหาในทางปฏิบัติของเจ้าหน้าท่ีในการแจ้งให้ผู้มีอานาจ
หน้าที่ดูแลรักษามาระวังชี้และรับรองแนวเขตที่สาธารณประโยชน์ในเขตองค์การบริหารส่วนตาบลว่า
จะต้องมีหนังสือแจ้งให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน (อบต.) ไปร่วมระวังช้ีและรับรองแนวเขตด้วยหรือไม่
อย่างไร

กรมทด่ี นิ ขอเรยี นวา่
1. เร่ืองอานาจหน้าท่ีในการดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติ
ของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน กรมที่ดินได้มีหนังสือ ด่วนที่สุด ท่ี มท 0729.4/06295 ลงวันท่ี
9 มีนาคม 2544 หารือไปยังกรมการปกครอง ได้รับแจ้งตามหนังสือกรมการปกครอง ที่ มท
0311.1/19833 ลงวันท่ี 12 กันยายน 2544 ว่า การดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันท่ีดินอันเป็น
สาธารณสมบัติของแผ่นดินเป็นอานาจหน้าท่ีองค์การบริหารส่วนท้องถ่ินตามท่ีกฎหมายกาหนด และ
นายอาเภอท้องท่ี ทั้งน้ีตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันที่ดิน
อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน พ.ศ. 2544 ซง่ึ ตามมาตรา 16 (27) แห่งพระราชบัญญัติกาหนดแผน
และข้ันตอนการกระจายอานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 กาหนดให้เทศบาลเมือง
พัทยาและองค์การบริหารส่วนตาบล มีอานาจหน้าที่ในการดูแลรักษาที่สาธารณะ แต่คณะกรรมการ
กฤษฎีกาได้มีความเหน็ ซ่ึงสรปุ ได้วา่ เป็นอานาจที่ซ้าซ้อนระหวา่ งรัฐและองคก์ รปกครองส่วนท้องถิ่น ซ่ึงจะ
มีได้เม่ือได้รับการถ่ายโอนและกาหนดขอบเขตความรับผิดชอบตามมาตรา 30 (1) (ก) และมาตรา 30 (2)
ของพระราชบัญญัติฉบับเดียวกัน (ตามหนังสือสานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ที่ นร 0601/0317
ลงวันที่ 22 มีนาคม 2544) ฉะน้ัน เม่ือยังไม่มีการถ่ายโอนภารกิจตามมาตรา 31 (1) (ก) และกาหนด
ขอบเขตความรับผิดชอบตามมาตรา 30 (2) แห่งตามพระราชบัญญัติกาหนดแผนและข้ันตอนการ
กระจายอานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน พ.ศ. 2542 อานาจหน้าท่ีดังกล่าวจึงยังคงเป็นของ
นายอาเภอทอ้ งที่ตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องท่ี พ.ศ. 2457 ประกอบกับเร่ืองน้ีได้เคยมีการ
ประชุมร่วมกันระหว่างผู้แทนกรมการปกครอง ผู้แทนสานักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย และผแู้ ทนกรมท่ีดิน

238 ส�ำ นกั จดั การทด่ี ินของรัฐ สำนกั จัดกำรท่ีดินของรัฐ 234

เพื่อพิจารณาทบทวนปัญหาเร่ืองการดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันท่ีสาธารณประโยชน์ เม่ือวันที่ 4
ตุลาคม 2544 โดยท่ีประชุมได้พิจารณาเร่ืองอานาจหน้าที่ในการระวังชี้และรับรองแนวเขตท่ี
สาธารณประโยชนก์ รณีการรงั วดั ออกโฉนดทดี่ นิ แบ่งแยก และสอบเขต และไดม้ ีมติ ดังนี้

(1) ในการออกโฉนดทีด่ ินยังคงเป็นอานาจหนา้ ทข่ี องนายอาเภอต้องไปตรวจสอบและ
เป็นพยานตามที่กระทรวงมหาดไทยได้สั่งการไว้ ส่วนการระวังข้ีแนวเขตก็ยังคงเป็นอานาจหน้าท่ีของ
นายอาเภอตามทีผ่ ู้แทนกรมการปกครองมคี วามเห็น

(2) อานาจของนายอาเภอดังกล่าวให้รวมไปถึงการระวังชี้แนวเขตเก่ียวกับเรื่องท่ัวๆ
ไปด้วย เชน่ กรณีตรวจสอบแนวเขตท่ีสาธารณะ เทศบาลขอตรวจสอบทาง เจ้าของท่ีดินขอรังวัดแบ่งแยก
และมีท่ีข้างเคียงจดท่ีสาธารณะ หรือกรณีหน่วยงานราชการขอตรวจสอบเอกสารหนังสือสาคัญสาหรับท่ี
หลวง เชน่ หนังสอื สาคญั สาหรบั ที่หลวง

ส่วนกรณีท่ีดินท่ีขอทาการรังวัดมีแนวเขตติดต่อกับที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติ
ของแผ่นดินตามขอ้ 4 (1) ของระเบยี บกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันท่ีดิน
อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน พ.ศ. 2544 ปัจจุบันได้มีคาสั่งกระทรวงหมาดไทย ท่ี 12/2543
ลงวันท่ี 18 มกราคม 2543 มอบหมายให้กับทบวงการเมืองมีอานาจหน้าท่ีดูแลรักษาและดาเนินการ
คุ้มครองป้องกันที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินที่ไม่มีกฎหมายกาหนดไว้เป็นอย่างอื่น อธิบดีกรม
ทดี่ ินจงึ ไม่มีอานาจหน้าที่ดแู ลและรกั ษาทดี่ ินดังกล่าวแลว้

2. เรื่องการระวังช้ีและรับรองแนวเขตท่ีสาธารณประโยชน์ กรมที่ดินได้วางแนวทาง
ปฏิบัติไว้แล้ว ตามระเบียบกรมท่ีดิน ว่าด้วยการเขียนข้างเคียงและการรับรองแนวเขตท่ีดิน พ.ศ. 2541
หมวด 14 ข้อ 37, 38 และ 39 และได้มีหนังสือกระทรวงมหาดไทย ด่วนมาก ท่ี มท 0719/ว 525
ลงวันท่ี 24 กุมภาพันธ์ 2542 เร่ือง ให้สอบผู้ปกครองท้องที่ก่อนออกหนังสือแสดงสิทธิในท่ีดิน ซ่ึง
กระทรวงมหาดไทยเหน็ วา่ อานาจหนา้ ท่ีดูแลรักษาท่สี าธารณสมบัติของแผน่ ดนิ ประเภทพลเมืองใช้ร่วมกัน
(ทสี่ าธารณประโยชน)์ ที่ตงั้ อยู่ในเขตเทศบาลมิใช่อานาจหน้าท่ีของเทศบาล และคาส่ังกระทรวงมหาดไทย
ท่ี 890/2498 ลงวันที่ 16 สิงหาคม 2498 และ ที่ 639/2540 ลงวันที่ 9 ธันวาคม 2540 ซ่ึง
ปัจจุบันถูกยกเลิกและให้ใช้คาสั่งกระทรวงมหาดไทย ท่ี 12/2543 ลงวันท่ี 18 มกราคม 2543 แทน
มอบหมายให้ทบวงการเมืองอื่น มีอานาจหน้าที่ดูแลรักษาและดาเนินการคุ้มครองป้องกันท่ีดินอันเป็น
สาธารณสมบัติของแผ่นดินที่ไม่มีกฎหมายกาหนดไว้เป็นอย่างอื่น โดยได้มอบหมายให้กรุงเทพมหานคร
ภายในเขตกรุงเทพมหานคร จังหวัด ภายในเขตจังหวัดแต่นอกเทศบาลและองค์การบริหารส่วนตาบลของ
จังหวัดนั้น เมืองพัทยา ภายในเขตเมืองพัทยา เทศบาล ภายในเขตเทศบาลนั้นๆ องค์การบริหารส่วน
ตาบล ภายในเขตองคก์ ารบริหารส่วนตาบลนนั้ ๆ

ซ่ึงตามคาสั่งกระทรวงมหาดไทยดังกล่าวจะมอบหมายให้ทบวงการเมืองต่างๆ เช่น
เทศบาลดแู ลรกั ษาเฉพาะที่สาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภทที่ดินรกร้างว่างเปล่าและท่ีดินซึ่งมีผู้เวนคืน
หรือทอดทิง้ หรือกลับมาเป็นของแผ่นดินโดยประการอ่ืนตามประมวลกฎหมายที่ดินในเขตเทศบาลเท่านั้น
ดงั นั้น การตรวจช้ีและรบั รองแนวเขตท่ีสาธารณประโยชน์ท้ังในและนอกเขตเทศบาล ผู้มีอานาจหน้าที่คือ
นายอาเภอท้องที่ซึ่งเปน็ ผู้ดแู ลรกั ษาตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 ประกอบกับ
ได้มีคาพิพากษาศาลฎีกา ท่ี 2633/2523 สรุปได้ว่า การที่จาเลยไม่ยอมลงชื่อรับรองแนวเขตทาง
สาธารณะในกรณีทีโ่ จทกข์ อแบ่งแยกทด่ี นิ เป็นแปลงย่อย และขอแบ่งแยกถนนสาธารณะออกจากที่ดินของ
โจทกน์ น้ั เม่อื กฎหมายว่าด้วยเทศบาลมิได้บัญญัติให้เทศบาลหรือนายกเทศมนตรีมีหน้าที่ต้องระวังแนวเขต
และลงขือ่ รบั ทราบแนวเขตตามประมวลกฎหมายท่ดี ินแล้ว จาเลยกไ็ มม่ คี วามผดิ ตาม ป.อ. ม.157

สำ�นักสจำดันกักาจรัดทก่ีดำรนิ ทข่ีดอินงขรอฐั งรฐั223395

สาหรับระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยการดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันที่ดิน
อันเป็นสาธารณสมบัติชองแผ่นดิน พ.ศ. 2544 ข้อ 5 (2) เป็นเร่ืองอานาจหน้าท่ีในการดูแลรักษาและ
ดาเนินการค้มุ ครองป้องกนั ที่ดนิ ทป่ี ระชาชนใช้ประโยชน์รว่ มกัน ซึง่ กาหนดให้เป็นอานาจหน้าท่ีขององค์กร
ปกครองส่วนท้องถ่ินตามที่กฎหมายกาหนด และนายอานาจท้องท่ีตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครอง
ท้องที่ พ.ศ. 2457 แต่แนวทางปฏิบัติในขณะนี้จะต้องเป็นไปตามนัยความเห็นของคณะกรรมการ
กฤษฎีกา (หนังสือสานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ที่ นร 0601/0317 ลงวันท่ี 22 มีนาคม 2544)
ดังทีก่ ล่าวมาแลว้ ในขอ้ 1

จงึ เรยี นมาเพอื่ โปรดทราบและใหเ้ จ้าหน้าทที่ ี่เก่ยี วขอ้ งทราบและถอื ปฏบิ ตั ติ ่อไปดว้ ย
ขอแสดงความนบั ถือ

(ลงช่ือ) สมศักด์ิ เอ่ียมไธสง
(นายสมศกั ด์ิ เอยี่ มไธสง)
รองอธิบดี ปฏิบัตริ าชการแทน

อธบิ ดกี รมท่ีดนิ

สานักมาตรฐานการออกหนังสือสาคญั
โทร/โทรสาร 0 2503 3960

240 สำ�นักจดั การท่ดี นิ ของรฐั สำนกั จดั กำรที่ดินของรฐั 236

ด่วนทส่ี ดุ กรมท่ดี ิน
ถนนพระพิพิธ กทม. 10200
ที่ มท 0511.4/ว 31483

19 ตุลาคม 2547

เรอื่ ง การรงั วดั ออกหนงั สือสาคญั สาหรับที่หลวง

เรยี น ผู้วา่ ราชการจังหวดั ทกุ จงั หวดั

อา้ งถึง หนังสือกรมทีด่ นิ ท่ี มท 0723/ว 15936 ลงวันท่ี 2 กรกฎาคม 2544

สิ่งท่ีส่งมาด้วย มาตรฐานวันทาการรังวัดออกหรือตรวจสอบหนังสอื สาคัญสาหรบั ที่หลวง จานวน 1 ฉบับ

ตามหนังสือท่ีอ้างถึง ได้วางแนวทางปฏิบัติเก่ียวกับการประมาณการระยะเวลา และ
ค่าใช้จ่ายในการรังวัดออกหรือตรวจสอบหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง โดยให้ใช้มาตรฐานการรังวัดออก
หรือตรวจสอบหนังสือสาคญั สาหรบั ทห่ี ลวง พ.ศ. 2544 นั้น

ปรากฏว่า สานักงานที่ดินบางแห่งยังมีข้อขัดข้อง และไม่ชัดเจนในการประมาณการ
ระยะเวลาในกรณีต้องทาการรงั วัดแสดงเขตผู้บกุ รุกหรือคัดค้านการรังวัด ประกอบกับในบางพื้นที่มีกรณีมี
ปัญหาอุปสรรคในการรังวัดต่างๆ รวมท้ังท่ีดินผู้บุกรุกหรือคัดค้านบางแปลงมีเน้ือท่ีมากเป็นแปลงขนาด
ใหญ่ ดังนั้น เพื่อให้การประมาณการระยะเวลาในการรังวัดออกหรือตรวจสอบหนังสือสาคัญสาหรับ
ที่หลวง ในกรณีมีผู้บุกรุก หรือคัดค้านการรังวัดถูกต้องเหมาะสมตามข้อเท็จจริงและชัดเจนยิ่งข้ึน จึงให้
ยกเลิกมาตรฐานการรังวัดออกหรือตรวจสอบหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง พ.ศ. 2544 ของหนังสือที่
อ้างถึง และให้ใช้มาตรฐานวันทาการรังวัดออกหรือตรวจสอบหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวง พ.ศ. 2547
ตามท่สี ่งมาดว้ ยน้ีแทน

จงึ เรียนมาเพ่ือโปรดทราบและแจง้ เจา้ หน้าทถ่ี อื ปฏบิ ัติต่อไป

ขอแสดงความนบั ถือ

(ลงชือ่ ) วราวธุ วราภรณ์
(นายวราวุธ วราภรณ)์
รองอธิบดีกรมทด่ี นิ รักษาการในตาแหน่ง
เจ้าหน้าทว่ี เิ คราะห์นโยบายและแผน 10 ชช ปฏบิ ัติราชการแทน

อธบิ ดกี รมที่ดิน

สานักจดั การที่ดินของรฐั
โทร., โทรสาร 0 2222 3188
มท. 50801-12 ต่อ 260, 335

สำ�สนำกั นจักดั จกดั ากรำทรทีด่ ่ีดนิ ินขขอองรงัฐรัฐ 223741

มาตรฐานวนั ทาการรังวัดออกหรือตรวจสอบหนังสือสาคญั สาหรับท่ีหลวง
พ.ศ. 2547

จานวนเนือ้ ที่ วันทาการรังวัด หมายเหตุ

ไม่เกิน 3 ไร่ 1 1. เนือ้ ท่มี ากกว่า 3,500 ไร่ แต่ไมเ่ กิน 10,000 ไร่
เกิน 3 ไร่ ไมเ่ กิน 10 ไร่ 2 ใหเ้ พิม่ วันทาการรงั วดั 1 วัน ทกุ 300 ไร่ เศษ

เกนิ 10 ไร่ ไม่เกิน 25 ไร่ 3 ของ 300 ไร่ ใหเ้ พ่มิ วันทาการรังวัดอีก 1 วนั

เกิน 25 ไร่ ไม่เกิน 45 ไร่ 4 2. เน้อื ท่สี ว่ นทีเ่ กิน 10,000 ไร่ ใหเ้ พิม่ วนั ทาการ

เกิน 45 ไร่ ไม่เกนิ 70 ไร่ 5 รังวดั 1 วัน ทกุ 500 ไร่ เศษของ 500 ไร่

เกนิ 70 ไร่ ไม่เกนิ 100 ไร่ 6 ให้เพิ่มวนั ทาการอีก 1 วนั

เกิน 100 ไร่ ไม่เกนิ 150 ไร่ 7 3. กรณตี ้องทาการรังวดั แสดงเขตผบู้ กุ รกุ หรือ

เกิน 150 ไร่ ไม่เกิน 200 ไร่ 8 คัดค้านการรงั วดั ให้เพิ่มวนั ทาการรังวัดได้ 1 วนั

เกนิ 200 ไร่ ไมเ่ กนิ 300 ไร่ 9 ตอ่ ผูบ้ ุกรกุ หรือคัดค้าน จานวน 5 ราย

เกนิ 300 ไร่ ไม่เกิน 400 ไร่ 10 4. หากทดี่ ินผู้บกุ รุกหรือคัดคา้ นตามข้อ 3 เน้อื ที่

เกิน 400 ไร่ ไมเ่ กิน 500 ไร่ 11 รวมกันเกินว่า 15 ไร่ หรือแปลงใดแปลงหนง่ึ

เกนิ 500 ไร่ ไมเ่ กนิ 650 ไร่ 12 ของผบู้ ุกรุกหรือคัดค้านเกินกว่า 15 ไร่ แต่ไม่เกิน

เกนิ 650 ไร่ ไม่เกิน 800 ไร่ 13 50 ไร่ ให้เพ่ิมวนั ทาการรังวัดไดอ้ ีก 1 วนั หาก

เกนิ 800 ไร่ ไมเ่ กนิ 1,000 ไร่ 14 เกนิ ว่า 50 ไร่ ใหเ้ พม่ิ วนั ทาการรังวัดไดอ้ ีก 1 วัน

เกนิ 1,000 ไร่ ไมเ่ กนิ 1,200 ไร่ 15 5. ในกรณที ี่มีปญั หาอปุ สรรคในการรังวัด เช่น

เกนิ 1,200 ไร่ ไมเ่ กนิ 1,450 ไร่ 16 - เป็นทร่ี กทึกจะต้องทาการแผว้ ถางก่อนทาการ

เกิน 1,450 ไร่ ไม่เกนิ 1,700 ไร่ 17 รงั วดั

เกิน 1,700 ไร่ ไมเ่ กนิ 2,000 ไร่ 18 - มปี ญั หาเรื่องแนวเขตทจ่ี ะต้องทาการตรวจสอบ

เกิน 2,000 ไร่ ไม่เกิน 2,300 ไร่ 19 - สภาพท่ีดนิ เปน็ ปญั หาอปุ สรรคตอ่ การรงั วดั และ

เกิน 2,300 ไร่ ไมเ่ กนิ 2,600 ไร่ 20 ทาแผนท่ี

เกิน 2,600 ไร่ ไมเ่ กิน 2,900 ไร่ 21 ใหบ้ นั ทึกผูข้ อและ/หรอื ผู้ปกครองท้องทีเ่ ปน็

เกนิ 2,900 ไร่ ไม่เกนิ 3,200 ไร่ 22 หลักฐาน เพ่อื เสนอเจา้ พนักงานทด่ี ินเพื่อ

เกิน 3,200 ไร่ ไม่เกิน 3,500 ไร่ 23 พจิ ารณาอนุญาตใหเ้ พม่ิ วันทากรรงั วดั ไดต้ าม

ความจาเป็น

*เวียนตามหนังสอื กรมท่ดี ิน ท่ี มท 0511.4/ว 31483 ลงวันที่ 19 ตลุ าคม 2547

242 สำ�นักจดั การที่ดนิ ของรัฐ

สำนักจดั กำรที่ดนิ ของรฐั 238

ที่ มท 0511.4/ว 7182 กรมท่ีดิน
ถนนพระพิพิธ กทม. 10200
16 มนี าคม 2552

เร่อื ง การออกหนงั สือสาคัญสาหรับทหี่ ลวงในทด่ี ินอนั เป็นสาธารณสมบัติของแผน่ ดนิ สาหรับพลเมืองใชร้ ว่ มกนั
เรียน ผู้วา่ ราชการจงั หวัดทุกจังหวัด
อา้ งถึง 1. หนังสอื กรมทด่ี ิน ท่ี มท 0604/ว 56784 ลงวันที่ 30 พฤศจิกายน 2516
2. หนังสือกรมทีด่ ิน ที่ มท 0607/ว 24167 ลงวนั ท่ี 4 ธนั วาคม 2521
ตามทก่ี รมทดี่ ินได้วางแนวทางปฏิบัติเกี่ยวกับอานาจหน้าท่ีของนายอาเภอในการดูแลรักษา
ท่ีดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน และการยื่นแสดงความประสงค์ขอออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง
ไว้แล้ว โดยในการออกหนังสือสาคัญสาหรับที่หลวงน้ัน มาตรา 8 ตรี วรรคสอง แห่งประมวลกฎหมายท่ีดิน
บัญญัติว่า แบบ หลักเกณฑ์ และวิธีการให้เป็นไปตามท่ีกาหนดในกฎกระทรวง ซ่ึงกฎกระทรวงฉบับท่ี 26
(พ.ศ. 2516) ออกตามความในพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 ข้อ 1 กาหนดให้
ทบวงการเมืองผู้มีอานาจหน้าท่ีดูแลรักษาเป็นผู้แสดงความประสงค์ในการขอออกหนังสือสาคัญสาหรับ
ที่หลวงต่ออธิบดี และในกรณีท่ีดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน
กระทรวงมหาดไทยในฐานะที่เป็นทบวงการเมืองผู้มีอานาจหน้าท่ีดูแลรักษา ได้มีคาส่ัง ท่ี 948/2516
ลงวันที่ 26 พฤศจิกายน 2516 มอบหมายให้นายอาเภอท้องท่ีท่ีที่ดินต้ังอยู่เป็นผู้ดาเนินการแทน ดังนั้น ใน
การดาเนนิ การขอออกหนังสอื สาคัญสาหรับที่หลวงท่ีดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้
ร่วมกัน นายอาเภอจึงเป็นผู้ย่ืนคาขอ (แสดงความประสงค์แทนกระทรวงมหาดไทยซ่ึงเป็นทบวงการเมืองผู้มี
อานาจหน้าที่ดูแลรักษา) ตลอดมา อันเป็นการสอดคล้องกับพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่
พระพทุ ธศักราช 2457 ความละเอียดแจง้ แล้ว นั้น
เน่ืองจากปัจจุบันพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ (ฉบับที่ 11) พ.ศ. 2551 มาตรา
13 บัญญัติให้ยกเลิกความในมาตรา 122 แห่งพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พระพุทธศักราช
2457 และให้ใช้ความใหม่แทนแล้วโดยมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 6 เมษายน 2551 เป็นต้นมา ซึ่งความใหม่
ในมาตรา 122 วรรคหน่ึง บัญญัติให้นายอาเภอมีหน้าที่ร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการดูแลรักษา
และคุ้มครองป้องกันที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินที่ประชาชนใช้ประโยชน์ร่วมกันและส่ิงซ่ึงเป็น
สาธารณประโยชน์อื่นอันอยใู่ นเขตอาเภอ
กรมที่ดินพิจารณาแล้วเห็นว่า จากการแก้ไขบทบัญญัติตามความในมาตรา 122 แห่ง
พระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องท่ี พระพุทธศักราช 2457 เป็นผลให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมี
อานาจหน้าท่ีดูแลรักษาท่ีดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินท่ีประชาชนใช้ประโยชน์ร่วมกันตาม
พระราชบัญญัติดังกล่าว ดังน้ัน ในการออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง นอกจากนายอาเภอจะเป็นผู้แสดง
ความประสงค์แทนกระทรวงมหาดไทยแล้ว องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีสถานะเป็น “ทบวงการเมือง”
ตามคานิยามในมาตรา 1 แห่งประมวลกฎหมายที่ดิน ก็สามารถแสดงความประสงค์ขอออกหนังสือสาคัญ
สาหรับท่ีหลวงได้เช่นเดียวกัน สาหรับการดาเนินการเก่ียวกับการออกหนังสือสาคัญสาหรับท่ีหลวง รวมทั้ง
การดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินนั้น นายอาเภอยังคงมีหน้าที่
ร่วมกับองคก์ รปกครองส่วนท้องถ่ินในการดาเนินการดังกล่าวตามกฎหมาย
จึงเรยี นมาเพอื่ โปรดทราบ และแจง้ ให้เจา้ หนา้ ท่ที เ่ี กี่ยวข้องทราบและถือปฏบิ ตั ติ ่อไป
ขอแสดงความนบั ถือ
(ลงชือ่ ) อนวุ ัฒน์ เมธีวิบลู วุฒิ
สานกั จดั การท่ดี ินของรฐั (นายอนวุ ฒั น์ เมธีวบิ ูลวฒุ )ิ

อธิบดกี รมทดี่ ิน

ส�ำ นกั จดั การที่ดนิ ของรฐั 243

244 ส�ำ นักจดั การท่ีดินของรัฐ

สำนักจัดกำรที่ดนิ ของรัฐ 240

ท่ี มท ๐๓๑๐.๑/ว ๑๙๒๓๓ กรมการปกครอง
ถนนอษั ฎางค์ กทม. 10200

๓๐ สงิ หาคม ๒๕๕๙

เรือ่ ง การชีแ้ ละระวงั แนวเขตทสี่ าธารณประโยชน์

เรียน ผู้ว่าราชการจังหวัดทุกจงั หวัด(ยกเวน้ จังหวดั กระบี่)

ส่ิงท่สี ่งมาด้วย สาเนาหนังสอื จงั หวัดกระบ่ี ดว่ นทสี่ ดุ ท่ี กบ ๐๐๒๓.๔/๘๑๓๖ ลงวันท่ี ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๕๙
จานวน ๑ ฉบับ

ด้วยจังหวัดกระบี่มีหนังสือเรียนปลัดกระทรวงมหาดไทย กรณีปรากฏข่าวทางหนังสือพิมพ์
คม ชัด ลึก และสื่อออนไลน์ กรณีเจ้าหน้าที่ป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ และเจ้าหน้าท่ี
ตารวจได้จับกุมรองนายกองค์การบริหารส่วนตาบลเกาะลันตาใหญ่ อาเภอลันตา จังหวัดกระบ่ี เรียกรับ
ผลประโยชน์จากบริษัทไทยวัฒนาแอสแซ็ท จากัด ว่าจะกันท่ีดินบางส่วนของที่สาธารณประโยชน์ (ทุ่งสงวน
เล้ียงสัตว์ป่ากันเตียง)โดยเรียกรับเงิน ๒๐ ล้านบาท สาหรับรับรองแนวเขตที่ดินของบริษัทฯ รายละเอียด
ตามสงิ่ ท่ีสง่ มาด้วย

กรมการปกครอง พิจารณาแล้วเห็นว่า กรณีดังกล่าวเป็นเร่ืองการรับรองแนวเขตที่ดิน
สาธารณประโยชน์ซึ่งเป็นอานาจหน้าที่ตามระเบียบกฎหมาย อันมีนายอาเภอร่วมกับองค์กรปกครองส่วน
ท้องถิ่น ในการดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันท่ีดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินที่ประชาชนใช้
ประโยชน์ร่วมกัน แต่อย่างไรก็ตาม กรณีขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ใช้อานาจหน้าท่ีในการดูแล
รักษาสาธารณสมบัติของแผ่นดินในปัจจุบัน โดยเฉพาะอย่างย่ิงการเรียกรับผลประโยชน์โดยมิชอบ จูงใจ
แสวงหาประโยชน์แก่ตนเองหรือผู้อื่น นอกจากน้ีก็มีการใช้อานาจหรือกระทาการโดยไม่มีอานาจหรือ
เหตุผลอันเป็นการกระทาที่อาจไม่ชอบด้วยกฎหมายแล้ว ในขณะเดียวกันก็อาจเกิดความเดือดร้อนเสียหาย
ต่อประชาชนในพื้นที่ด้วยเช่นกันดังนั้น เพ่ือให้การดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันสาธารณสมบัติของ
แผน่ ดินตามอานาจหนา้ ท่ขี องนายอาเภอเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ จงึ ขอให้จังหวัดแจ้งอาเภอดาเนินการ
ดังตอ่ ไปนี้

1. ให้นายอาเภอควบคุม กากับ ดูแล ให้หน่วยงานและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นผู้มี
หน้าท่รี บั ผดิ ชอบในการดาเนนิ การเกี่ยวกับการดูแลรักษาทสี่ าธารณประโยชน์ รวมทั้งท่ีสาธารณประโยชน์
ประจาตาบลและหมู่บ้าน ตอ่ ผยู้ ึดถอื ครอบครองท่ีไม่ชอบด้วยกฎหมาย ให้เป็นไปตามระเบียบ กฎหมาย และ
นโยบายของกระทรวงมหาดไทยโดยเคร่งครัด โดยเฉพาะอย่างยิ่งการนาชี้แนวเขตของท่ีสาธารณประโยชน์
ควรจะตอ้ งใช้ความระมดั ระวังเป็นอยา่ งยงิ่ อย่าให้ผ้ใู ดบกุ รุกทส่ี าธารณประโยชนไ์ ด้

2. การชี้ระวังและรบั รองแนวเขต ใหด้ าเนินการดงั น้ี
(1) การมอบหมายเจ้าหนา้ ท่ีออกไปชีร้ ะวงั และรับรองแนวเขต ให้พิจารณามอบหมาย

ปลัดอาเภอหรือหัวหน้าส่วนราชการประจาอาเภอ ร่วมกับกานัน ผู้ใหญ่บ้าน ฯลฯ ในกรณีไม่สามรถ
มอบหมายปลัดอาเภอหรือหัวหน้าส่วนราชการประจาอาเภอได้ ให้พิจารณามอบหมายกานัน ผู้ใหญ่บ้าน
ฯลฯ คณะกรรมการหม่บู า้ นผู้ทรงคุณวฒุ อิ ยา่ งน้อยหนึง่ คนไปร่วมชี้ระวังและรับรองแนวเขต

(2) การออกไปช้ีและระวังแนวเขต ให้คัดเอกสารทางราชการท่ีเก่ียวข้อง เช่น ทะเบียน
ทีส่ าธารณประโยชน์เพ่อื ใช้เป็นหลักฐานในการดาเนนิ การดว้ ยทกุ คร้ัง

ส�ำ นักสจำดั นกกั าจรดั ทก่ีดำรินทขี่ดอินงรขฐัองรัฐ242451

(3) กาชับเจ้าหน้าที่ผู้ได้รับมอบหมายออกไปช้ีระวังและรับรองแนวเขต ให้ใช้ความ
ระมัดระวัง พิจารณาหลักฐานที่เกี่ยวข้องให้รอบครอบ โดยอย่าให้มีการรุกล้าสาธารณสมบัติของแผ่นดิน
แตอ่ ย่างใด

(4) ให้เจ้าหนา้ ท่ผี ้ไู ด้รับมอบหมายออกไปช้ีระวังและรับรองแนวเขตประสานงานกับ
เจ้าหน้าท่ีอื่นท่ีเก่ียวข้องอย่างใกล้ชิด เช่น องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน เพื่อให้การช้ีระวังและรับรองแนวเขต
เป็นไปอย่างถูกต้อง หากพบข้อพิรุธหรือกรณีไม่ชอบด้วยกฎหมายให้รายงานนายอาเภอเพ่ือดาเนินการ
โดยเรว็

(5) ให้คาแนะนา ปรึกษา ควบคุมดูแลและแก้ไขปัญหาข้อขัดข้องแก่เจ้าหน้าท่ีผู้
ได้รบั มอบมายออกไปชรี้ ะวงั และรบั รองแนวเขตให้เป็นไปตามข้อเท็จจริงและชอบด้วยกฎหมาย

จึงเรยี นมาเพอ่ื โปรดทราบและถือเปน็ แนวทางปฏบิ ัติ
ขอแสดงความนับถือ

(ลงชือ่ ) อาทติ ย์ บญุ ญะโสภตั
(ร้อยตารวจโท อาทติ ย์ บุญญะโสภัต)

อธิบดกี รมการปกครอง

สานกั บริหารการปกครองทอ้ งที่
ส่วนระบบการปกครองทอ้ งที่
โทร. 0-2629-8308-14 ตอ่ 306
โทร. 0-2629-8304