คู่มือครู

125 125 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 125 ภาพที่ 3.61 OS ทั่วไปและ Open Source Linux Ubuntu Microsoft Windows ของบริษัท Microsoft MacOS ของบริษัท Apple Unix เป็น OS ที่ใช้ในง�นระบบใหญ่ ๆ ข้อดีและข้อเสียของระบบปฏิบัติการ ข้อดี • ร�ค�ของเครื่องคอมพิวเตอร์ถูกกว่� และส�ม�รถ เลือกสเปกเครื่องให้เหม�ะสมกับก�รใช้ง�นในแต่ละด้�นได้ • ผู้ใช้ส�ม�รถสั่งก�รทำ�ง�นผ่�นหน้�จอในรูปแบบกร�ฟิก (Graphical User Interface) และสั่งก�รทำ�ง�นด้วยสคริปต์ ซึ่งผู้ใช้ส่วนใหญ่ คุ้นเคยกับก�รใช้ง�นเป็นอย่�งดี ข้อเสีย • มีคว�มเสี่ยงสูงในก�รโดนโจมตีจ�กโปรแกรมที่ไม่พึงประสงค์ เช่น Virus Trojan House Spy ware เนื่องจ�กมีผู้ใช้ง�น Windows เป็นจำ�นวนม�ก ข้อดี • ใช้ง�นง่�ย ติดตั้งโปรแกรมง่�ย มีคว�มเสถียรภ�พสูง • รองรับก�รใช้ง�นอุปกรณ์ร่วมกันกับบริษัท Apple • ส�ม�รถติดตั้งโปรแกรมเพิ่มเติมจ�กแหล่งเดียวกัน คือ Apple Store และโปรแกรมหลัก ๆ ที่ใช้ง�นมีก�รติดตั้งลงในเครื่องให้พร้อมกับ ระบบปฏิบัติก�ร • ส�ม�รถติดตั้ง OS อีกหนึ่งระบบ เพื่อใช้ง�นขน�นกับก�รทำ�ง�นของ MacOS • ส�ม�รถจัดสรรทรัพย�กรได้อย่�งมีประสิทธิภ�พ ทำ�ให้ระบบก�รทำ�ง�น ประมวลผลได้อย่�งรวดเร็ว ข้อเสีย • ใช้ง�นร่วมกับระบบปฏิบัติก�ร Windows ไม่ได้ ซึ่งโดยทั่วไป ในประเทศไทยนิยมใช้ระบบปฏิบัติก�ร Windows • ต้องใช้อุปกรณ์ทุกชนิดที่เกี่ยวข้องที่เป็นผลิตภัณฑ์ของ Apple เท่�นั้น Microsoft Windows MacOS OS ทั่วไป Open Source 32. นักเรียนร่วมกันศึกษาและวิเคราะห์ จากหัวข้อที่ได้แบ่งกลุ่ม ดังนี้ กลุ่มที่ 1 ซอฟต์แวร์ระบบปฏิบัติการ • หน้าที่ของซอฟต์แวร์ • หลักการทำ งานของซอฟต์แวร์ • ลักษณะเด่นของซอฟต์แวร์ • ยกตัวอย่างซอฟต์แวร์และ ผู้ผลิตซอฟต์แวร์ที่รู้จัก ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 เสริมความรู้ ครูควรสอน ระบบปฏิบัติการ Windows มีอายุมากกว่า 30 ปี เริ่มจาก MS-DOS จนมาเป็น Windows 1.0, 2.0 และ 3.0 ต่อมา ค.ศ. 1995 ได้เปิดตัว Windows 95 พัฒนาต่อเป็น Windows 98, Windows me และ Windows xp ใน ค.ศ. 2009 ได้ปล่อย Windows Vista และ Windows 7 แต่ได้รับความนิยมน้อยจนกระทั่ง ค.ศ. 2011 ได้ปล่อย Windows 8 และปัจจุบันได้เป็น Windows 10 ใน ค.ศ. 2015

สุดยอดคู่มือครู 126 126 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 126 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 ข้อดี • ใช้ง�นได้ฟรี ไม่เรียกเก็บค่�ลิขสิทธิ์ • ใช้ทรัพย�กรเครื่องน้อย • ทำ�ง�นได้อย่�งรวดเร็ว เพร�ะเป็นระบบก�รทำ�ง�นแบบ Multitasking • เป็น Open Source ทำ�ให้ผู้พัฒน�ส�ม�รถม�ร่วมพัฒน�ได้อย่�งเปิดกว้�ง ข้อเสีย • ไม่มีก�รสั่งง�นกับผู้ใช้ผ่�นหน้�จอในรูปแบบกร�ฟิก (Graphical User Interface) มีแต่ก�รสั่งง�นด้วยสคริปต์ • มีโปรแกรมให้เลือกใช้น้อย • ต้องใช้ผู้เชี่ยวช�ญในก�รควบคุมก�รทำ�ง�นของเครื่องระบบปฏิบัติก�ร ข้อดี • ใช้ง�นได้ฟรี ไม่เสียค่�ลิขสิทธิ์ • ใช้ทรัพย�กรของเครื่องคอมพิวเตอร์น้อย • ส�ม�รถทำ�ง�นได้อย่�งรวดเร็ว เพร�ะเป็นก�รทำ�ง�นแบบ Multitasking • ส�ม�รถแบ่งส่วน (Partition) พื้นที่ของฮ�ร์ดดิสก์เพื่อให้ส�ม�รถใช้ง�น ร่วมกันได้ทั้งระบบปฏิบัติก�ร Unix Windows และ Linux • เป็นระบบปฏิบัติก�รแบบเปิด (Open Source) ทำ�ให้ผู้พัฒน�ส�ม�รถ ม�ร่วมพัฒน�ได้อย่�งเปิดกว้�ง • Linux บ�งตัวมี User Interface ที่ใช้ง�นได้ง่�ย ข้อเสีย • มีโปรแกรมให้เลือกใช้น้อย • มีผู้พัฒน�นำ� Linux ไปพัฒน�เป็นรูปแบบ OS ที่หล�กหล�ย อ�จส่งผล ให้ผู้ใช้เกิดคว�มสับสน • ใช้ระยะเวล�ในก�รศึกษ�ระบบปฏิบัติก�รค่อนข้�งม�ก ข้อดี • ใช้ง�นได้ฟรี ไม่เสียค่�ลิขสิทธิ์ • มีคุณสมบัติคล้�ยกับระบบปฏิบัติก�ร Linux เนื่องจ�กพัฒน�ม�จ�ก ระบบปฏิบัติก�รนี้ • มี Ubuntu Desktop ที่ผู้ใช้ส�ม�รถสั่งก�รทำ�ง�นผ่�นหน้�จอในรูปแบบ กร�ฟิก (Graphical User Interface) • มีก�รปรับปรุงและอัปเดตเวอร์ชันของ OS อยู่เป็นระยะ ๆ ข้อเสีย• ใช้ง�นร่วมกับระบบปฏิบัติก�ร Windows ไม่ได้ ซึ่งโดยทั่วไป ในประเทศไทยนิยมใช้ระบบปฏิบัติก�ร Windows Unix Linux Ubuntu 33. นักเรียนร่วมกันศึกษาและวิเคราะห์ จากหัวข้อที่ได้แบ่งกลุ่ม ดังนี้ กลุ่มที่ 2 โปรแกรมอรรถประโยชน์ • หน้าที่ของซอฟต์แวร์ • หลักการทำ งานของซอฟต์แวร์ • ลักษณะเด่นของซอฟต์แวร์ • ยกตัวอย่างซอฟต์แวร์และ ผู้ผลิตซอฟต์แวร์ที่รู้จัก กลุ่มที่ 3 โปรแกรมขับอุปกรณ์ • หน้าที่ของซอฟต์แวร์ • หลักการทำ งานของซอฟต์แวร์ • ลักษณะเด่นของซอฟต์แวร์ • ยกตัวอย่างซอฟต์แวร์และ ผู้ผลิตซอฟต์แวร์ที่รู้จัก กลุ่มที่ 4 โปรแกรมแปลภาษา • หน้าที่ของซอฟต์แวร์ • หลักการทำ งานของซอฟต์แวร์ • ลักษณะเด่นของซอฟต์แวร์ • ยกตัวอย่างซอฟต์แวร์และ ผู้ผลิตซอฟต์แวร์ที่รู้จัก ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2

127 127 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 127 2) โปรแกรมอรรถประโยชน์(Utility Program) เป็นโปรแกรมที่ช่วยสนับสนุนการทำางานของคอมพิวเตอร์เช่น • โปรแกรมที่ใช้ในการจัดการข้อมูล(file manager) • โปรแกรมที่ใช้ในการสำารองและเรียกคืนข้อมูล(backupandrestore) • โปรแกรมที่ใช้ในการบีบอัดแฟ้มข้อมูล(file compression) เช่น winzip winrar • โปรแกรมจัดพื้นที่ของดิสก์(diskdefragmenter) • โปรแกรมตรวจสอบไวรัส(virusdetection) 3) โปรแกรมขับอุปกรณ์(Device Driver) เป็นโปรแกรมที่ช่วยในการติดตั้งอุปกรณ์ต่างๆเพื่อให้คอมพิวเตอร์สามารถสื่อสารได้ เช่นโปรแกรมอุปกรณ์เครื่องพิมพ์ 4) โปรแกรมแปลภาษา (Translator) เป็นโปรแกรมที่แปลภาษาคอมพิวเตอร์ระดับสูงให้เป็นภาษาเครื่องที่คอมพิวเตอร์ สามารถเข้าใจได้โดยภาษาระดับสูงแต่ละภาษาจะต้องใช้ตัวแปลภาษานั้นๆ 2.2 ซอฟต์แวร์ประยุกต์(ApplicationSoftware) เป็นโปรแกรมที่เขียนเพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะอย่างแบ่งเป็น2ประเภทดังนี้ แผนภาพที่ 3.9 ประเภทของซอฟต์แวร์ประยุกต์ ภาษาระดับสูง แผนภาพที่ 3.8 กระบวนการแปลภาษาของโปรแกรมแปลภาษา ตัวแปลภาษา ภาษาเครื่อง (intmain()) (01111011) 1) ซอฟต์แวร์สำาหรับงานทั่วไป (general purpose software) เป็นซอฟต์แวร์ที่ผู้ผลิตได้พัฒนาขึ้นและเผยแพร่ให้กับผู้ใช้งาน ซอฟต์แวร์สามารถ นำาไปประยุกต์ใช้งานที่หลากหลายตามความต้องการของผู้ใช้งาน ซอฟต์แวร์สำาหรับงานทั่วไป (generalpurpose software) ซอฟต์แวร์สำาหรับงานเฉพาะ (specialpurpose software) ซอฟต์แวร์ประยุกต์ (applicationsoftware) 34. นักเรียนร่วมกันศึกษาและวิเคราะห์ จากหัวข้อที่ได้แบ่งกลุ่ม ดังนี้ กลุ่มที่ 5 ซอฟต์แวร์สำหรับงานทั่วไป • หน้าที่ของซอฟต์แวร์ • หลักการทำ งานของซอฟต์แวร์ • ลักษณะเด่นของซอฟต์แวร์ • ยกตัวอย่างซอฟต์แวร์และ ผู้ผลิตซอฟต์แวร์ที่รู้จัก ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 ถ้านักเรียนต้องการจัดเก็บข้อมูลจากเว็บไซต์ นักเรียนจะใช้โปรแกรมใด 1 Pages 2 number 3 MySQL 4 prezi NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA (เฉลย 3 เพราะMySQLเป็นโปรแกรมสำหรับ จัดเก็บข้อมูล ทำให้ได้ข้อมูลครบถ้วน)

สุดยอดคู่มือครู 128 128 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA ตัดต่อวีดิทัศน์และเสียง (video and audio editing) • adobe premier • ulead studio • sony vegas pro สร้างสื่อประสม (multimedia authuring) • adobe flash • adobe illustrator จัดการคลังภาพ (image gallery) • google photos การเดินทางและแผนที่ (travel and map) • google map • maps ความบันเทิง (entertainment) • window media player • VLC • youtube จัดเก็บข้อมูล (data storage) • google drive • dropbox • icloud การศึกษา (educational) • adobe captivate • Flip album ประมวลคำา (word processing) • microsoft office word • pages • google doc • libra ตารางทำางาน (spread sheet) • microsoft office excel • number • google sheet จัดการฐานข้อมูล (database) • access • oracle • SQL server • MySQL • SAP การติดต่อสื่อสาร (communication) • google chrome • mozilla firefox • safari • line • facebook • gmail • hotmail • skype ตกแต่งภาพ (image editing) • adobe photoshop • paint • photoscape การนำาเสนอ (presentation) • powerpoint • prezi • presentation • slideshare 128 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 35. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ ซอฟต์แวร์สำหรับงานทั่วไป จากนั้น บันทึกคำตอบเป็นแผนภาพความคิด บนกระดาน ดังตัวอย่าง ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 gmail microsoft office word prezi line adobe flash google map youtube google drive ซอฟต์แวร์ สำหรับ งานทั่วไป

129 129 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 129 2) ซอฟต์แวร์สำาหรับงานเฉพาะ (special purpose software) เป็นซอฟต์แวร์ที่พัฒน�เพื่อใช้ง�นในระบบหน่วยง�นของตนเอง เพื่ออำ�นวยคว�ม สะดวกในก�รทำ�ง�นและทำ�ให้เกิดประสิทธิภ�พม�กยิ่งขึ้น โดยผู้พัฒน�โปรแกรมคือ โปรแกรมเมอร์ (programmer) จะต้องศึกษ�และวิเคร�ะห์ระบบง�นนั้น ๆ ให้ถ่องแท้ก่อนที่จะลงมือเขียนโปรแกรมด้วย ภ�ษ�คอมพิวเตอร์ เช่น โปรแกรมคลังสินค้�ของร้�นค้�แห่งหนึ่ง โปรแกรมจัดก�รก�รจ่�ยเงินเดือนของ ข้�ร�ชก�ร โปรแกรมฐ�นข้อมูลทะเบียนร�ษฎรของกระทรวงมห�ดไทย ภาพที่ 3.62 โปรแกรมจัดการจ่ายเงินเดือนของข้าราชการกรมบัญชีกลาง 36 . นักเรียนร่วมกันศึกษาและวิเคราะห์ จากหัวข้อที่ได้แบ่งกลุ่ม ดังนี้ กลุ่มที่ 6 ซอฟต์แวร์สำหรับงานเฉพาะ • หน้าที่ของซอฟต์แวร์ • หลักการทำ งานของซอฟต์แวร์ • ลักษณะเด่นของซอฟต์แวร์ • ยกตัวอย่างซอฟต์แวร์และ ผู้ผลิตซอฟต์แวร์ที่รู้จัก ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 ซอฟต์แวร์ในข้อใดเหมาะสมที่สุดในการจัดการการจ่ายเงินเดือนของข้าราชการ 1 ซอฟต์แวร์จัดการฐานข้อมูล (database) 2 ซอฟต์แวร์ตารางการทำงาน (spreadsheet) 3 ซอฟต์แวร์สำหรับงานเฉพาะ (special purpose software) 4 ซอฟต์แวร์สำหรับงานทั่วไป (general purpose software) NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA (เฉลย 3 เพราะซอฟต์แวร์สำหรับงานเฉพาะ(specialpurposesoftware)เป็นซอฟต์แวร์ที่พัฒนาเพื่อใช้ งานในระบบหน่วยงานของตนเองเพื่ออำนวยความสะดวกในการทำงานและทำให้เกิดประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น)

สุดยอดคู่มือครู 130 130 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 130 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 ปัจจุบันมีก�รใช้ง�น Barcode เป็นจำ�นวนม�ก และใช้หล�กหล�ยรูปแบบ หล�ยองค์กร เช่น ก�รเชื่อมโยงข้อมูลไปยังหน้�เว็บไซต์ ก�รใช้ Barcode ในก�รแสดงข้อมูลร�ค�สินค้� ซึ่ง Barcode จะมีทั้งแบบ 1 มิติ และ 2 มิติ แต่ Barcode แบบ 1 มิติไม่ค่อยได้รับคว�มนิยม เนื่องจ�กใช้แทนข้อมูล ได้เพียงตัวเลข แต่ Barcode แบบ 2 มิติจะส�ม�รถใช้แทนได้ทั้งตัวเลขและตัวอักษร • Barcode แบบ 1 มิติ ภาพที่ 3.63 Barcode แบบ 1 มิติ 3. ข้อมูล (Data)ข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นถูกรวบรวมเข้�สู่เครื่องคอมพิวเตอร์ผ่�นหน่วยรับเข้� (Input Unit) ในรูปแบบต่�ง ๆ เช่น ข้อคว�ม ภ�พ เสียง ภ�พเคลื่อนไหว โดยข้อมูลจะนำ�ไปจัดเก็บในหน่วย คว�มจำ� (memory unit) เพื่อจะนำ�ไปใช้ในก�รประมวลผลของคอมพิวเตอร์ ในก�รประมวลผลจะต้องมีข้อมูลที่ถูกต้องเพียงพอกับวัตถุประสงค์ที่ต้องก�ร โดยข้อมูลแบ่ง ได้เป็น 2 แหล่ง ดังนี้ 3.1 ข้อมูลปฐมภูมิ(Primarydata) เป็นข้อมูลที่เก็บรวบรวมม�จ�กแหล่งข้อมูลโดยตรงที่พบเห็นและม�จ�กประสบก�รณ์ ตนเอง ก�รทดสอบ ก�รทดลอง ก�รวัด และก�รจดบันทึกด้วยตนเอง เป็นต้น ข้อมูลประเภทนี้จะมี คว�มถูกต้อง น่�เชื่อถือ 3.2 ข้อมูลทุติยภูมิ(Secondarydata) เป็นข้อมูลที่มีผู้อื่นรวบรวมไว้แล้ว ผู้ใช้ข้อมูลไม่ได้เก็บข้อมูลด้วยตนเอง แต่จะต้องระมัดระวังในเรื่องของคว�มน่�เชื่อถือของแหล่งข้อมูล คว�มถูกต้อง และคว�มเป็นปัจจุบันของข้อมูล เช่น สถิติ ก�รประสบอุบัติเหตุ ร�ยง�นสรุปผลก�รดำ�เนินง�น จำ�นวนประช�กรของประเทศไทย ปลอดภัยไว้ก่อน ก�รใช้ข้อมูลจ�กแหล่งข้อมูลทุติยภูมิ ผู้ที่ใช้ควรจะมีก�รอ้�งอิงถึงเจ้�ของหรือผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ของข้อมูลนั้น ๆ เพื่อไม่ให้เป็นก�รละเมิดทรัพย์สินท�งปัญญ� 081 1 082 2 083 3 37. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ ข้อมูลแล้วตอบคำถาม ดังนี้ • ข้อมูลมีความหมายว่าอย่างไร (ข้อมูลคือข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น ถูกรวบรวม เข้าสู่กระบวนการประมวลผล) • ข้อมูลปฐมภูมิแตกต่างจาก ข้อมูลทุติยภูมิอย่างไร (ข้อมูลป ฐมภูมิคือข้อมูลที่ได้จาก ประสบการณ์ การทดสอบการทดลอง) • นักเรียนสามารถหาข้อมูล โพรโมชันสินค้าของร้านสะดวกซื้อได้ จากที่ใดและด้วยวิธีใด (ตัวอย่างคำ ตอบ ได้จากการสอบถาม พนักงานในร้านสะดวกซื้อนั้นๆ) • สถิติการประสบอุบัติเหตุ 15 วัน อันตรายในช่วงเทศกาลสงกรานต์ เป็นข้อมูลชนิดใด (ข้อมูลทุติยภูมิ) 38. นักเรียนร่วมกันสังเกตและวิเคราะห์ Barcode แบบ 1 มิติ ที่อยู่รอบตัว นักเรียนว่าอยู่ในอุปกรณ์ใดบ้าง (ตัวอย่างคำ ตอบปากกาดินสอยางลบ ไม้บรรทัด) จากนั้นวิเคราะห์ภาพว่าเป็นการใช้ ประโยชน์ Barcode อย่างไร (ตัวอย่างคำ ตอบ ใช้แสดงข้อมูล ราคาสินค้า) ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2

131 131 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 131 ซึ่งนิยมใช้แทนรหัสสินค้าหรือแทนรหัสประจำาตัวบุคคลเช่น ภาพที่ 3.64 Barcode สินค้า ภาพที่ 3.65 Barcode บัตรประจำาตัวประชาชน ภาพที่ 3.66 ระเบียนคนไข้ Barcode HN • Barcode แบบ 2 มิติ ภาพที่ 3.67 QR Code เชื่อมโยงไปยังเว็บไซต์ของ พว. การอ่าน QR Code สามารถอ่านโดยใช้สมาร์ตโฟนที่มีกล้องถ่ายรูปและติดตั้ง แอปพลิเคชันสำาหรับอ่าน QR Code บัตรประจำตัวประชาชน น.ส. กุสุมา มหากลั่น เลขประจำตัวประชาชน ช�อตัวและช�อสกุล ที่อยู 226 หมูที่ 2 ต.ทาแรงออก อ.บานแหลม จ.เพชรบุรี เกิดวันที่ ศาสนา 22 ม.ค. 2562 วันออกบัตร พุทธ 16 ธ.ค. 2524 Thai National ID Card Name Last name Date of Birth 14 Jan. 2016 Date of Issue 23 ม.ค. 2570 1002-03-13224522 วันบัตรหมดอายุ 14 Jan. 2016 Date of Expiry 16 Dec. 1981 Miss Mahaklan Kusuma 1 2345 67890 00 0 ต ราประ จ ำตำแหนง กระทรวงมหาดไทย (ณฐพัฒน แจมมณีมาศ) เจาพนักงานออกบัตร รอยตำรวจโท 150 150 160 160 170 170 39. นักเรียนวิเคราะห์เกี่ยวกับ Barcode แบบ 1 มิติ และ 2 มิติ ถึงข้อดีและ ข้อเสียของแต่ละแบบ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 Barcode 1 มิติ Barcode 2 มิติ (QR Code) ข้อดี ข้อเสีย ข้อดี ข้อเสีย 1. ช่วยเพิ่ม ประสิทธิภาพ ในการทำ งาน 2. ลดข้อ ผิดพลาด 1. มีข้อจำกัด เรื่องฐาน ข้อมูล 2. ต้องมีฐาน ข้อมูลที่ตรงกัน จึงจะอ่าน Barcode ได้ 3. ไม่สามารถ แทนข้อมูล ตัวอักษรได้ 1. ไม่จำ เป็น ต้องมีฐาน ข้อมูลที่ สามารถเข้าถึง ข้อมูลจาก QR Code ได้ ผ่านทาง สมาร์ตโฟน 2. สามารถ นำไปประยุกต์ ใช้ได้กับ หลายสิ่ง และมีความ ปลอดภัยสูง 1. ในกรณีที่ ไม่ได้เข้ารหัส ใครก็สามารถ เข้าถึงข้อมูลได้ 2. ต้องมี สัญญาณ อินเทอร์เน็ต เพื่อเข้าถึง ข้อมูล 40. นักเรียนร่วมกันสรุปความคิด รวบยอดเกี่ยวกับระบบคอมพิวเตอร์ ดังนี้ • ระบบคอมพิวเตอร์มีส่วน การทำงานที่แบ่งลักษณะและหน้าที่กัน ชั ด เ จ น เ พื่ อ ก า ร ทำ ง า น ที่ เ ต็ ม ประสิทธิภาพ เสริมความรู้ ครูควรสอน QR Code (คิวอาร์ โคด) เป็นสัญลักษณ์รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ได้รับความนิยมมาก เพราะสามารถเข้าถึงข้อมูลที่สแกนจาก QR Code โดยไม่จำ เป็นต้องมีฐานข้อมูล QR Code เกิดจากแนวคิดของบริษัท Denso-Wave (เดนโซ-เวฟ) ตั้งแต่ ค.ศ. 1994 และในปัจจุบัน QR Code ได้รับความนิยมในโลกสมาร์ตโฟน จึงทำ ให้มีผู้เข้าถึงข้อมูลผ่าน QR Code มากขึ้น

สุดยอดคู่มือครู 132 132 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 132 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 ภาพที่ 3.68 แผ่นป้ายให้ความรู้ที่มี QR Code ภาพที่ 3.69 QR Code ชำาระเงิน ภาพที่ 3.70 QR Code โฆษณาสินค้า Step 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏิบัติ 41. นักเรียนทดลองสแกน QR Code โดย ปฏิบัติตามขั้นตอน ดังนี้ 41.1 เปิดสมาร์ตโฟนและเข้าแอปพลิเคชันที่สามารถสแกน QR Code ได้ เช่น Line, QR Reader หรือการ ใช้แอปพลิเคชันกล้องบนสมาร์ตโฟน (ในระบบปฏิบัติการ IOS ต้องเป็น IOS 11 ขึ้นไป และในระบบปฏิบัติการ android เวอร์ชัน 7.0 Nouget) 41.2 นาสมาร์ตโฟนที่เปิดแอปพลิเคชัน ํ ไปสแกน QR Code โดยการสแกน จะต้องให้เห็น QR Code เต็มทั้งหมด แล้วข้อมูลจาก QR Code จะปรากฏ ขึ้นมา

133 133 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 133 กิจกรรมที่ 3.1 การสร้าง QR Code วัสดุอุปกรณ์ คอมพิวเตอร์ 1 เครื่อง วิธีปฏิบัติ 1. เข้�สู่เว็บไซต์ https://th.qr-code-generator.com/ ภาพที่ 3.71 หน้าเว็บไซต์การสร้าง QR Code 2. พิมพ์ที่อยู่เว็บไซต์ที่ต้องก�รให้ QR Code เชื่อมโยงไปถึงเว็บไซต์ที่เร�ต้องก�ร จ�กนั้น คลิกเม�ส์ที่ปุ่ม จะปร�กฏ QR Code ที่สร้�งเสร็จแล้ว ดังภ�พที่ 3.73 ภาพที่ 3.72 การเชื่อมโยงเว็บไซต์ (URL) 2.1 พิมพ์ที่อยู่เว็บไซต์ 2.2 เลือกสร้�งรหัส QR Step 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏิบัติ 42. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมที่ 3.1 การสร้าง QR Code เพื่อเชื่อมโยงไป ยังเว็บไซต์ที่สนใจ โดยปฏิบัติดังนี้ 42.1 เข้าสู่เว็บไซต์ https://th.qrcode-generator.com/ ผ่าน Web browser 42.2 พิมพ์ที่อยู่เว็บไซต์ที่ต้องการให้ QR Code เชื่อมโยงถึงเว็บไซต์ที่เรา ต้องการ จากนั้นคลิกที่ปุ่มสร้างรหัส QR Code QR CODE เรื่อง การสร้าง QR Code

สุดยอดคู่มือครู 134 134 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 134 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 ภาพที่ 3.73 QR Code ที่สร้างเสร็จแล้ว 3. คลิกเม�ส์เลือกที่ปุ่ม เพื่อด�วน์โหลดไฟล์ม�เก็บไว้ใช้ง�น ภาพที่ 3.74 การดาวน์ โหลดไฟล์ภาพ 3.1 คลิกเม�ส์เลือกที่ปุ่ม DOWNLOAD JPG Step 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏิบัติ 43. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมที่ 3.1 การสร้าง QR Code (ต่อ) เพื่อเชื่อมโยง ไปยังเว็บไซต์ที่สนใจ โดยปฏิบัติดังนี้ 43.1 หลังจากคลิกสร้างรหัส QR แล้วจะแสดงหน้าต่าง 134 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 ภาพที่ 3.73 QR Code ที่สร้างเสร็จแล้ว 3. คลิกเม�ส์เลือกที่ปุ่ม เพื่อด�วน์โหลดไฟล์ม�เก็บไว้ใช้ง�น ภาพที่ 3.74 การดาวน์ โหลดไฟล์ภาพ 3.1 คลิกเม�ส์เลือกที่ปุ่ม DOWNLOAD JPG 43.2 คลิกเมาส์เลือกที่ปุ่ม เพื่อดาวน์โหลดไฟล์ภาพ QR Code นามสกุล .JPG เก็บไว้ใช้งาน 44. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมที่ 3.1 การ สร้าง QR Code แล้วบันทึกผล ลงในแบบบันทึก ดังตัวอย่าง กิจกรรมนี้ประเมินตัวชี้วัด ว 4.2 ม.2/3 แบบบันทึกการสร้าง QR Code 1. นักเรียนเข้าเว็บไซต์ https://th.qr-code- generator.com/ ได้หรือไม่ ได้ ไม่ได้ 2. พิมพ์ที่อยู่เว็บไซต์ที่ต้องการเชื่อมโยง ได้หรือไม่ ได้ ไม่ได้ 3. ส า ม า ร ถ ด า ว น์ โ ห ล ด ไ ฟ ล์ ม า เ ก็ บ ไ ว้ ใช้งานได้หรือไม่ ได้ ไม่ได้ 4. สามารถสแกน QR Code ที่สร้างขึ้น ได้หรือไม่ ได้ ไม่ได้ 5. พบปัญหาระหว่างสร้าง QR Code หรือไม่ พบ ไม่พบ Step5 3 3 3 3 3

135 135 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 135 4. บุคล�กร (People) เป็นบุคล�กรที่เกี่ยวข้องกับระบบคอมพิวเตอร์ ตั้งแต่ก�รพัฒน�จนถึง ผู้ใช้ง�นจริง โดยบุคล�กรท�งคอมพิวเตอร์จะต้องมีคุณสมบัติเป็นผู้ที่มีคว�มรู้คว�มส�ม�รถและทักษะ เกี่ยวกับเทคโนโลยีส�รสนเทศ ทั้งนี้ ก�รจัดแบ่งหน้�ที่และคว�มรับผิดชอบของบุคล�กรขึ้นอยู่กับองค์กร และนโยบ�ยของผู้บริห�ร บุคล�กรท�งด้�นคอมพิวเตอร์ส�ม�รถแบ่งออกเป็นกลุ่ม ๆ ได้ดังนี้ 5. ขั้นตอนก�รปฏิบัติง�น (Procedure) เป็นก�รปฏิบัติง�นที่เป็นลำ�ดับขั้นชัดเจน เพื่อให้ผู้ใช้ ส�ม�รถเข้�ใจได้ง่�ย และส�ม�รถปฏิบัติต�มได้อย่�งมีประสิทธิภ�พ โดยขั้นตอนก�รปฏิบัติง�นควรมีก�ร เก็บรวบรวมและจัดทำ�เป็นคู่มือ เพื่อให้ง่�ยต่อก�รเรียนรู้และปฏิบัติต�ม รวมถึงควรมีก�รอธิบ�ยวิธีก�ร แก้ปัญห�เบื้องต้นไว้ด้วย 1. นักวิเคร�ะห์ระบบ (system analyst) ศึกษ�และวิเคร�ะห์คว�มต้องก�รของระบบ แล้วนำ�ม�ออกแบบระบบใหม่ 2. โปรแกรมเมอร์ (programmer) / วิศวกรซอฟต์แวร์ (software engineer) พัฒน�โปรแกรมต�มที่ออกแบบไว้โดยใช้ ภ�ษ�คอมพิวเตอร์ 3. ผู้บริห�รระบบเครือข่�ย (network administrator) ออกแบบระบบเครือข่�ย ดูแลและแก้ปัญห� ก�รใช้ง�นเครือข่�ย 4. ผู้บริห�รระบบฐ�นข้อมูล (database administrator) ออกแบบฐ�นข้อมูลให้เหม�ะสมกับองค์กร บำ�รุงรักษ�ฐ�นข้อมูล 5. ผู้ดูแลและซ่อมบำ�รุง (supporter) ผู้ดูแลและตรวจสอบสภ�พเครื่องคอมพิวเตอร์ แก้ปัญห�ด้�นก�รเชื่อมต่อเครือข่�ยและก�รใช้ง�น ซอฟต์แวร์เบื้องต้น ผู้พัฒนาโปรแกรม (developer) ผู้ใช้ง�นคอมพิวเตอร์ทั่วไป มีหล�ยระดับ ต�มสิทธิก�รเข้�ถึงข้อมูลที่แตกต่�งกัน ต�มคว�มรับผิดชอบ 1. ผู้ใช้ง�นระดับสูง เข้�ถึงข้อมูลในลักษณะของกร�ฟ ร�ยง�นสรุปโดยไม่ต้องลงร�ยละเอียด ม�กนัก 2. ผู้ใช้ง�นระดับปฏิบัติก�ร ปฏิบัติต�มแผนที่ได้รับมอบหม�ย ต้องส�ม�รถแก้ปัญห�จ�กก�รปฏิบัติง�น ของพนักง�นได้ 3. ผู้ปฏิบัติง�น ดำ�เนินง�นทั้งหมด ส�ม�รถเข้�ถึง ข้อมูลได้เฉพ�ะส่วนที่ตนเองรับผิดชอบ เท่�นั้น ผู้ใช้งาน (User) Step 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏิบัติ 45. นักเรียนปฏิบัติการเขียนแผนภาพ ความคิดเกี่ยวกับบุคลากรทางด้าน คอมพิวเตอร์ โดยบันทึกคำ ตอบ เป็นแผนภาพความคิด ดังตัวอย่าง บุคลากรทางด้านคอมพิวเตอร์ ผู้พัฒนาโปรแกรม (developer) ผู้ใช้งาน (User) นักวิเคราะห์ ระบบ โปรแกรมเมอร์ ผู้บริหารระบบ เครือข่าย ผู้บริหารระบบ ฐานข้อมูล ผู้ดูแลและ ซ่อมบำรุง ผู้ใช้งานระดับสูง ผู้ใช้งานระดับ ปฏิบัติการ ผู้ปฏิบัติงาน 46. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น ความรู้ร่วมกัน ดังนี้ • สามารถนำ QR Code มา ประยุกต์ใช้ได้หลากหลายรูปแบบ เ ช่ น แ ส ด ง U R L ข้ อ ค ว า ม หมายเลขโทรศัพท์ และข้อมูลเป็นตัว อักษร ปัจจุบันนิยมใช้ในหลาย ๆ ด้าน เนื่องจากมีความรวดเร็วในการเข้าถึง ข้อมูล โดยใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่ ในการสแกน ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Step4 Step5 ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า บริการสังคม และจิตสาธารณะ 47. นักเรียนนำ เสนอ QR Code ที่สร้างขึ้น โดยให้เพื่อนในชั้นเรียนสแกน เพื่อ เข้าดูข้อมูลที่นำ เสนอพร้อมตรวจสอบ ความถูกต้อง 48. นักเรียนนำความรู้เกี่ยวกับการสร้าง QR Code ไปนำ เสนอข้อมูลเกี่ยวกับ โรคระบาด โดยจัดทำ เป็นป้ายแสดง QR Code แล้วนำ ไปติดบริเวณ โรงเรียน เพื่อเป็นการเผยแพร่ความรู้

สุดยอดคู่มือครู 136 136 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA หลักการทำางานของ คอมพิวเตอร์ มีลักษณะคล้�ยคลึงกับก�รทำ�ง�นของมนุษย์ จ�กตัวอย่�งข้�งต้นจะเห็นว่� สมองเป็นหน่วยประมวลผล (processing unit) และตัดสินใจ แสดงพฤติกรรมที่เหม�ะสม โดยเปรียบเทียบจ�กประสบก�รณ์ที่เคยเกิดขึ้นในอดีตและคว�มรู้ที่เคยเรียนรู้ (memory unit) ทั้งนี้สมองไม่ได้ทำ�ง�นด้วยตนเอง จะคิดโดยมีพื้นฐ�นจ�กสิ่งที่ม�กระตุ้นในขณะนั้น (input unit) ซึ่งรับข้อมูลจ�กประส�ทสัมผัสทั้ง 5 ได้แก่ ต� หู จมูก ลิ้น ผิวก�ย เมื่อสมองประมวลผล เสร็จสิ้น สมองจะสั่งก�รให้ร่�งก�ยแสดงออกต�มข้อมูลที่ประมวลผลแล้วท�งอวัยวะต่�ง ๆ (output unit) ต�มองเห็นท่อนำ้�ประป�แตก และมีนำ้�ไหลออกม� สมองคิดห�วิธีก�รหยุดก�รไหลของนำ้� โดยเปรียบเทียบกับประสบก�รณ์เดิม และวัสดุที่พบเจอรอบตัว ปฏิบัติก�รปิดว�ล์วนำ้�ต�มที่สมองสั่งก�ร INPUT ? ? OUTPUT PROCESS MEMORY 136 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 หลักการทำางานของคอมพิวเตอร์ หลักการทำางานของคอมพิวเตอร์ มีลักษณะคล้ายกับสิ่งใด คำ�ถ�มสำ�คัญ 1. นักเรียนร่วมกันสังเกตอวัยวะของ ตนเอง แล้วเปรียบเทียบกับการ ทำ งานของคอมพิวเตอร์ โดยตอบ คำถาม ดังนี้ • ตาของนักเรียนมีลักษณะการ ทำ งานคล้ายกับหลักการทำ งานของ คอมพิวเตอร์ใด(INPUT) • สมองของนักเรียนมีลักษณะ การทำ งานคล้ายกับหลักการทำ งาน ของคอมพิวเตอร์ใด(PROCESSและ MEMORY) • มื อ แ ล ะ ป า ก ข อ ง นั ก เ รี ย น มีลักษณะการทำ งานคล้ายกับ หลักการทำ งานของคอมพิวเตอร์ใด (OUTPUT) • ห ลั ก ก า ร ทำ งานของ คอมพิวเตอร์มีลักษณะคล้ายกับ สิ่งใด (ตัวอย่างคำ ตอบ คล้ายคลึงกับ การทำงานของมนุษย์) 2. นักเรียนศึกษาค้นคว้าและรวบรวม ข้อมูลเกี่ยวกับหลักการทำ งานของ คอมพิวเตอร์ จากแหล่งการเรียนรู้ อื่น ๆ ที่หลากหลาย เช่น หนังสือเรียน อินเทอร์เน็ต ตัวชี้วัด ว 4.2 ม.2/3 ภาระงาน/ชิ้นงาน การตรวจสอบ ลบไฟล์ และการจัดเรียง ไฟล์ข้อมูลใหม่ที่ใช้ไม่ได้ออกจาก คอมพิวเตอร์ ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Step 1

137 137 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 137 การประยุกต์ใช้งานและการแก้ปัญหาเบื้องต้น ก�รใช้คอมพิวเตอร์ในก�รแก้ปัญห� ส�ม�รถนำ�คอมพิวเตอร์ไปช่วยอำ�นวยคว�มสะดวกได้ หล�กหล�ยด้�น ดังนี้ 1. ด้�นโรงง�นอุตส�หกรรม (Industry) 1.1 ใช้คอมพิวเตอร์ช่วยในกระบวนก�รผลิต (Computer-Aided Manufacturing: CAM) ตลอดจนถึงก�รบริห�รก�รผลิต 1.2 ก�รควบคุมโดยใช้เครื่องจักร (Machine Control) เกี่ยวข้องกับก�รใช้ไมโครคอมพิวเตอร์ สำ�หรับง�นที่มีวัตถุประสงค์พิเศษที่เรียกกันว่� ก�รควบคุมตรรกยะโดยก�รใช้คำ�สั่งบังคับก�รทำ�ง�น (Programmable Logic Controllers: PLCs) ภาพที่ 3.75 หุ่นยนต์ประกอบรถยนต์ 1.4 คอมพิวเตอร์ช่วยง�นวิศวกร (Computer-Aided Engineering: CAE) ส�ม�รถจำ�ลอง ก�รทำ�ง�น เพื่อใช้ในก�รวิเคร�ะห์ ประเมินผล 1.5 ค อ ม พิ ว เ ต อ ร์ ช่ ว ย ในก�รออกแบบ (Computer-Aided Design: CAD) เป็นก�รออกแบบ ในลักษณะของภ�พ 3 มิติ ซึ่งส�ม�รถ หมุนให้เห็นด้�นข้�ง ด้�นหน้� ด้�นหลัง ในลักษณะต่�ง ๆ ได้ ภาพที่ 3.76 การออกแบบ 3 มิติ 1.3 หุ่ น ย น ต์ (Robotics) เป็นเทคโนโลยี คอมพิวเตอร์ที่ช�ญฉล�ด ส�ม�รถเคลื่อนไหว รู้สึก สัมผัส จับวัตถุสิ่งของได้ 3. นักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับการ ประยุกต์ใช้งานและการแก้ปัญหา เบื้องต้น โดยใช้คำถาม ดังนี้ • เรานำคอมพิวเตอร์มาประยุกต์ ใช้งานและแก้ปัญหาเบื้องต้นในด้าน ใดบ้าง (สามารถจำแนกออกเป็น 5 ด้าน 1. ด้านโรงงานอุตสาหกรรม 2. ด้านการศึกษา 3. ด้านสาธารณสุข 4. ด้านธนาคาร 5. ด้านบันเทิง) • ยกตัวอย่างการประยุกต์ใช้งาน และแก้ปัญหาเบื้องต้นในชีวิต ประจำวัน (ตัวอย่างคำ ตอบ การนำ ความรู้ด้าน คอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีเข้ามา ประยุกต์ใช้ในด้านการศึกษา โดยการ สร้างบทเรียนออนไลน์ที่สามารถเรียนได้ ตลอดเวลา ไม่จำ กัดครั้ง หรือรอบ การเรียน) 4. นักเรียนแบ่งกลุ่ม 5 กลุ่ม และส่ง ตัวแทนกลุ่มจับสลากเลือกหัวข้อ การประยุกต์ใช้งานและการแก้ปัญหา ดังนี้ • ด้านโรงงานอุตสาหกรรม • ด้านการศึกษา • ด้านสาธารณสุข • ด้านธนาคาร • ด้านบันเทิง ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 5. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ เกี่ยวกับการประยุกต์ใช้งานและ การแก้ปัญหาเบื้องต้น บันทึกคำตอบ เป็นแผนภาพความคิด โดยมีหัวข้อ ดังนี้ กลุ่มที่ 1 ด้านโรงงานอุตสาหกรรม • ประโยชน์ที่ได้รับจากการ ประยุกต์ใช้งานและแก้ปัญหา • เทคโนโลยีที่นำมาใช้ • ผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้น

สุดยอดคู่มือครู 138 138 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 138 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 2. ด้�นก�รศึกษ� (Education) 2.1 ในห้องเรียนและห้องปฏิบัติก�รคอมพิวเตอร์ จะมีก�รใช้คอมพิวเตอร์จัดก�รเรียนก�รสอน เพื่อฝึกทักษะก�รใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ เช่น Microsoft Windows, Microsoft Office, Python, Java นอกจ�กนี้ยังส�ม�รถใช้คอมพิวเตอร์เป็นสื่อประกอบก�รเรียนก�รสอน เพื่อทำ�ให้ก�รเรียนก�รสอน น่�สนใจยิ่งขึ้น เช่น โปรแกรม Microsoft Office PowerPoint สื่อคอมพิวเตอร์ช่วยสอน (ComputerAided Instruction: CAI) 2.2 ก�รลงทะเบียนและระบบทะเบียน บ�งสถ�นศึกษ�ให้นักเรียนทำ�ก�รลงทะเบียนเรียน ผ่�นอินเทอร์เน็ต โดยส�ม�รถเข้�ใช้ง�นได้ทุกที่ทุกเวล� และใช้บันทึกผลคะแนนของนักเรียนเพื่อตัดเกรด ออกหลักฐ�นแสดงระดับคะแนนและเกรดเฉลี่ยของนักเรียน ภาพที่ 3.77 ระบบการประเมินผลการเรียนออนไลน์ 6. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ เกี่ยวกับการประยุกต์ใช้งานและการ แก้ปัญหาเบื้องต้น บันทึกคำ ตอบ เป็นแผนภาพความคิด โดยมีหัวข้อ ดังนี้ กลุ่มที่ 2 ด้านการศึกษา • ประโยชน์ที่ได้รับจากการ ประยุกต์ใช้งานและแก้ปัญหา • เทคโนโลยีที่นำมาใช้งาน • ผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้น ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 เสริมความรู้ ครูควรสอน ในปัจจุบันมีแอปพลิเคชันที่ช่วยแก้ปัญหาและอำนวยความสะดวกด้านการศึกษา เช่น แอปพลิเคชันที่ช่วยในการจัดตารางเรียน ตารางการบ้าน หรืองานที่ต้องส่ง ตารางอ่านหนังสือเตรียมสอบ

139 139 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 139 2.3 ก�รเรียนด้วยสื่อก�รสอนอิเล็กทรอนิกส์ (E-Learning) เป็นระบบที่เปิดให้ผู้เรียนส�ม�รถ เข้�ศึกษ�เรียนรู้ได้ตลอดเวล�ผ่�นเว็บไซต์หรืออินเทอร์เน็ต ภาพที่ 3.78 สื่อการสอนอิเล็กทรอนิกส์ 3. ด้�นส�ธ�รณสุข (Health Care) 3.1 จัดเก็บประวัติคนไข้ (Patient Records) ในโรงพย�บ�ลจะมีก�รจัดเก็บ ฐ�นข้อมูลประวัติคนไข้ไว้พร้อมออกบัตร ใช้เชื่อมโยงกับประวัติก�รรักษ�ของคนไข้ ทำ�ให้ส�ม�รถเข้�ถึงข้อมูลได้อย่�งรวดเร็ว ในก�รรักษ�ครั้งต่อไป 3.2 ช่วยอำ�นวยคว�มสะดวกในก�ร รักษ� ระบบสนับสนุนก�รตัดสินใจ (Decision Support System: DSS) ช่วยในก�รตัดสินใจ วิเคร�ะห์ วินิจฉัย และส�ม�รถโต้ตอบกับ ผู้ใช้ง�นได้ ภาพที่ 3.79 การวินิจฉัยโรค 7. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ เกี่ยวกับการประยุกต์ใช้งานและการ แก้ปัญหาเบื้องต้น บันทึกคำ ตอบ เป็นแผนภาพความคิดโดยมีหัวข้อ ดังนี้ กลุ่มที่ 3 ด้านสาธารณสุข • ประโยชน์ที่ได้รับจากการ ประยุกต์ใช้งานและการแก้ปัญหา • เทคโนโลยีที่นำ เข้ามาใช้งาน • ผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้น ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2

สุดยอดคู่มือครู 140 140 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 140 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 ภาพที่ 3.80 ตู้เอทีเอ็ม 4.2 กระบวนก�รชำ�ระเงินผ่�นเว็บไซต์ (Web Payment Processes) ช่วยในก�รจัดซื้อสินค้� ก�รสั่งซื้อสินค้�ผ่�นตะกร้�สินค้� (Shopping Cart) และมีก�รชำ�ระเงินผ่�นบัตรเครดิต ภาพที่ 3.81 การสั่งซื้อสินค้าผ่านเว็บไซต์ 4. ด้�นธน�ค�ร (Banking) 4.1 ก�รเบิก-ถอนเงิน สอบถ�มยอดเงินคงเหลือ ก�รโอนเงินอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Fund Transfer: EFT) ผ่�นบัญชี ผ่�น ATM ผ่�นแอปพลิเคชัน พร้อมเพย์ 8. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ เกี่ยวกับการประยุกต์ใช้งานและการ แก้ปัญหาเบื้องต้น บันทึกคำ ตอบ เป็นแผนภาพความคิด โดยมีหัวข้อ ดังนี้ กลุ่มที่ 4 ด้านธนาคาร • ประโยชน์ที่ได้รับจากการ ประยุกต์ใช้งานและแก้ปัญหา • เทคโนโลยีที่นำมาใช้งาน • ผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้น ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2

141 141 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 141 5. ด้�นบันเทิง (Entertainment) 5.1 ฟังเพลง (Music) ส�ม�ร ถ ฟั ง เ พ ล ง แ ล ะ วิ ท ยุ ที่กำ�ลังเล่นในขณะนั้นผ่�นระบบ เครือข่�ยคอมพิวเตอร์ได้ บ�งครั้ง ร ะ บ บ นี้ จ ะ เ รี ย ก ว่� A u d i o บนเว็บไซต์ ก�รประยุกต์ใช้ง�น ของระบบ Audio นี้ จะมีทั้ง เสียงเพลง เสียงพูด และเสียงอื่น ๆ ซึ่งจะประกอบด้วยไฟล์เสียง ภาพที่ 3.82 เว็บไซต์ฟังเพลงและวิทยุออนไลน์ 5.2 วิดีโอ (Video) ส�ม�รถเปิดดูภ�พยนตร์ ถ่�ยภ�พ และบันทึกวิดีโอผ่�นเว็บแคมได้ นอกจ�กนี้ ยังมีหล�ยเว็บไซต์ที่ได้รวบรวมคว�มสนุกสน�นเพลิดเพลินม�ไว้ในเว็บไซต์เดียว ภาพที่ 3.83 เว็บไซต์ยูทูบ นักเรียนสามารถใช้เว็บไซต์ด้านความบันเทิง มาประยุกต์ใช้กับการเรียนได้อย่างไร คำ�ถ�มสำ�คัญ 9. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ เกี่ยวกับการประยุกต์ใช้งานและการ แก้ปัญหาเบื้องต้น บันทึกคำ ตอบ เป็นแผนภาพความคิด โดยมีหัวข้อ ดังนี้ กลุ่มที่ 5 ด้านบันเทิง • ประโยชน์ที่ได้รับจากการ ประยุกต์ใช้งานและแก้ปัญหา • เทคโนโลยีที่นำมาใช้งาน • ผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้น 10. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นว่า สามารถใช้เว็บไซต์ด้านความบันเทิง มาประยุกต์ใช้กับการเรียนได้อย่างไร (ตัวอย่างคำ ตอบ เว็บไซต์เพื่อความ บันเทิงมีตัวเลือกให้ใช้งานหลากหลาย เช่นการนำ เว็บไซต์youtubeมาช่วยใน สื่อการเรียนการสอน เพราะนอกจาก จะมีประโยชน์ด้านความบันเทิง ยังมี รายการให้ความรู้ใน youtube ให้เลือก รับชมอีกมากมาย) 11. นักเรียนร่วมกันสรุปความคิด รวบยอดเกี่ยวกับการประยุกต์ใช้ และการแก้ปัญหาเบื้องต้น ดังนี้ • การนำ เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ มาช่วยในการจัดการปัญหาหรือ ควบคุมเพื่อไม่ให้เกิดปัญหาจาก การดำ เนินงาน ซึ่งมีทั้งประโยชน์ และผลกระทบที่ตามมา ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2

สุดยอดคู่มือครู 142 142 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 142 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 การตรวจสอบ ลบไฟล์ และการจัดเรียงไฟล์ข้อมูลใหม่ ที่ใช้ไม่ได้ออกจากคอมพิวเตอร์ กิจกรรมที่ 3.2 วัสดุอุปกรณ์ คอมพิวเตอร์ 1 เครื่อง วิธีปฏิบัติ 1. ไปที่ไดรฟ์ C โดยดับเบิลคลิกเม�ส์ที่ This PC ภาพที่ 3.84 การเข้าสู่ Drive ที่จะทำาการตรวจสอบและลบไฟล์ ภาพที่ 3.85 โฟลเดอร์ข้อมูลภายใน This PC 1.1 เลือก This PC 12. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมที่ 3.2 การตรวจสอบ ลบไฟล์ และการ จัดเรียงไฟล์ข้อมูลใหม่ที่ใช้ไม่ได้ ออกจากคอมพิวเตอร์ โดยปฏิบัติ ตามขั้นตอน ดังนี้ 12.1 เปิดคอมพิวเตอร์ที่ใช้ระบบ ปฏิบัติการ Windows 7, 8 และ 10 12.2 ดับเบิลคลิกที่ This PC (หากเป็น Windows 7 จะชื่อว่า My Com แต่หากเป็น Windows 8 และ 10 จะเป็น This PC) 12.3 จะแสดงหน้าต่างของ This PC ขึ้นมา This PC Step 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏิบัติ

143 143 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 143 2. คลิกเม�ส์ขว�ที่ Drive C เลือก Properties ภาพที่ 3.86 การตรวจสอบสถานะปริมาณของข้อมูลที่ Drive C ภาพที่ 3.87 การเข้าคำาสั่งการลบไฟล์ 3. เลือก 2.2 เลือก Properties 2.1 คลิกเม�ส์ขว�ที่ Drive C 3.1 เลือก Disk Cleanup 13. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมที่ 3.2 การตรวจสอบ ลบไฟล์ และการ จัดเรียงไฟล์ข้อมูลใหม่ที่ใช้ไม่ได้ ออกจากคอมพิวเตอร์ (ต่อ) โดย ปฏิบัติตามขั้นตอน ดังนี้ 13.1 คลิกเมาส์ขวาที่ Local Disk (C:) หรือ Drive C 13.2 จะแสดงหน้าต่างแถบเมนูแล้ว เลือกคำสั่ง Properties 13.3 จะแสดงหน้าต่าง Local Disk (C:) Properties แล้วเลือก Step 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏิบัติ

สุดยอดคู่มือครู 144 144 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 144 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 ภาพที่ 3.88 การตรวจสอบไฟล์ข้อมูลภายใน Drive C ภาพที่ 3.89 การเลือกไฟล์ข้อมูลที่ต้องการลบ 4. เลือกประเภทไฟล์ที่ต้องก�รลบ จ�กนั้นคลิกเม�ส์ที่ปุ่ม แล้วเลือกคำ�สั่ง 4.2 คลิกเม�ส์ที่ปุ่ม OK 4.1 เลือกประเภทไฟล์ ที่ต้องก�รลบ 14. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมที่ 3.2 การตรวจสอบ ลบไฟล์ และการ จัดเรียงไฟล์ข้อมูลใหม่ที่ใช้ไม่ได้ ออกจากคอมพิวเตอร์ (ต่อ) โดยปฏิบัติตามขั้นตอน ดังนี้ 14.1 หลังจากกดปุ่ม Disk Cleanup จะแสดงหน้าต่าง Disk Cleanup ที่กำลังตรวจสอบไฟล์ข้อมูล 14.2 หลังจากตรวจสอบไฟล์ข้อมูล เสร็จจะแสดงหน้าต่าง Disk Cleanup for (C:) เลือกประเภทไฟล์ ที่ต้องการลบ และคลิกเมาส์ที่ปุ่ม แล้วเลือกคำสั่ง Step 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏิบัติ OK Delete Files

145 145 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 145 ภาพที่ 3.92 การเลือกแท็บคำาสั่งการจัดเรียงไฟล์ข้อมูล 5. เลือกแท็บคำ�สั่ง ภาพที่ 3.90 หน้าต่างแสดงการตัดสินใจในการเลือกลบข้อมูล ภาพที่ 3.91 หน้าต่างแสดงการลบข้อมูล 4.3 เลือก Delete Files 5.1 เลือกแท็บคำ�สั่ง Tools 15. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมที่ 3.2 การตรวจสอบ ลบไฟล์ และการ จัดเรียงไฟล์ข้อมูลใหม่ที่ใช้ไม่ได้ ออกจากคอมพิวเตอร์ (ต่อ) โดยปฏิบัติตามขั้นตอน ดังนี้ 15.1 โปรแกรมจะแสดงหน้าต่าง Disk Cleanup และมีข้อความว่า “Are you sure you want to permanently delete these files?” หรือ “คุณแน่ใจหรือไม่ที่จะลบไฟล์ เหล่านี้อย่างถาวร” จากนั้นกดปุ่ม 15.2 จ า ก นั้ น ก ลั บ ไ ป ที่ ห น้ า ต่ า ง Local Disk (C:) Properties และ เลือกแท็บคำสั่ง Step 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏิบัติ Delete Files

สุดยอดคู่มือครู 146 146 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 146 เทคโนโลยี (วิทย�ก�รคำ�นวณ) ชั้นมัธยมศึกษ�ปีที่ 2 6. เลือก ภาพที่ 3.93 การเข้าสู่เมนูการจัดเรียงไฟล์ข้อมูล ภาพที่ 3.94 การจัดเรียงข้อมูลในฮาร์ดดิสก์ใหม่ 7. เลือกไดรฟ์ที่ต้องก�รจัดเรียงข้อมูลในฮ�ร์ดดิสก์ใหม่ (Defragmenter) คลิกเม�ส์ที่ 6.1 เลือก Optimize 7.1 เลือกไดรฟ์ที่ต้องก�รจัดเรียงข้อมูล 7.2 คลิกเม�ส์ที่ปุ่ม Optimize 16. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมที่ 3.2 การตรวจสอบ ลบไฟล์ และการ จัดเรียงไฟล์ข้อมูลใหม่ที่ใช้ไม่ได้ ออกจากคอมพิวเตอร์ (ต่อ) โดยปฏิบัติตามขั้นตอน ดังนี้ 16.1 เลือกคำสั่ง 16.2 เลือกไดรฟ์ที่ต้องการจัดเรียง ข้อมูลในฮาร์ดดิสก์ใหม่ (Defragmenter) คลิกเมาส์ที่ 17. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมที่ 3.2 การ ตรวจสอบ ลบไฟล์ และการจัดเรียง ไฟล์ข้อมูลใหม่ที่ใช้ไม่ได้ออกจาก คอมพิวเตอร์ แล้วบันทึกผลลงใน แบบบันทึก ดังตัวอย่าง Step 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏิบัติ แบบบันทึกการตรวจสอบ ลบไฟล์ และการจัดเรียงไฟล์ข้อมูลใหม่ ที่ใช้ไม่ได้ออกจากคอมพิวเตอร์ 1. สามารถลบไฟล์ข้อมูลใน Drive C ได้หรือไม่ ได้ ไม่ได้ 2. พื้นที่จัดเก็บข้อมูลเพิ่มขึ้นหรือไม่ เพิ่มขึ้น เท่าเดิม 3. สามารถจัดเรียงไฟล์ข้อมูลใน Drive C ได้หรือไม่ ได้ ไม่ได้ 4. ประสิทธิภาพของคอมพิวเตอร์เพิ่มขึ้น หรือไม่ เพิ่มขึ้น เท่าเดิม 5. พบปัญหาระหว่างการปฏิบัติกิจกรรมหรือไม่ พบ ไม่พบ 3 3 3 3 3 18. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น ความรู้ร่วมกัน ดังนี้ • การตรวจสอบ ลบไฟล์ และ การจัดเรียงไฟล์ข้อมูลใหม่ที่ใช้ไม่ได้ ออกจากคอมพิวเตอร์ จะช่วยให้คอมพิวเตอร์ของเรามีพื้นที่ในการจัดเก็บไฟล์ข้อมูล เพิ่มขึ้นและยังทำ ให้คอมพิวเตอร์มีประสิทธิภาพการทำ งานเพิ่มขึ้นอีกด้วย ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Step4 19. นักเรียนออกมานำ เสนอผลการตรวจสอบ ลบไฟล์ และการจัดเรียงไฟล์ข้อมูลใหม่ที่ใช้ ไม่ได้ออกจากคอมพิวเตอร์ และบอกปัญหา อุปสรรค วิธีแก้ปัญหา ประโยชน์ที่ได้รับ หน้าชั้นเรียน เพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน

147 147 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean คอมพิวเตอร์ 147 1. คอมพิวเตอร์มีประโยชน์กับนักเรียนในด้�นต่�ง ๆ อย่�งไร 2. จงเปรียบเทียบอวัยวะต่�ง ๆ ของร่�งก�ยมนุษย์กับคอมพิวเตอร์ 3. ฮ�ร์ดแวร์ใดบ้�งที่เป็นม�กกว่� 1 หน่วยก�รทำ�ง�นของคอมพิวเตอร์ 4. จงเลือกสเปกคอมพิวเตอร์สำ�หรับทำ�ง�นประเภทกร�ฟิก 5. เพร�ะเหตุใดในปัจจุบันจึงมีผู้นิยมใช้ Solid State Disk ม�กขึ้น 6. เพร�ะเหตุใดในคอมพิวเตอร์หรือสม�ร์ตโฟนจะต้องมีระบบปฏิบัติก�ร 7. จงอธิบ�ยคว�มสัมพันธ์ของระบบคอมพิวเตอร์แต่ละส่วน 8. หน่วยคว�มจำ�หลักมีก�รทำ�ง�นแตกต่�งจ�กหน่วยคว�มจำ�สำ�รองอย่�งไร 9. จงอธิบ�ยก�รทำ�ง�นของคอมพิวเตอร์ในก�รพิมพ์เอกส�รด้วยโปรแกรม Microsoft Word 10. นักเรียนมีวิธีก�รดูแลรักษ�เครื่องคอมพิวเตอร์อย่�งไรให้เครื่องคอมพิวเตอร์มีอ�ยุย�วน�น คำาถามพัฒนากระบวนการคิด 1. นักเรียนแสดงบทบ�ทสมมุติเป็นร้�นข�ยเครื่องคอมพิวเตอร์ที่มีคอมพิวเตอร์ที่จัดสเปกสำ�หรับ ข�ยให้กับลูกค้�กลุ่มต่�ง ๆ 2. นักเรียนร่วมกันกำ�หนดโปรแกรมที่ควรติดตั้งในคอมพิวเตอร์เครื่องใหม่ พร้อมระบุส�เหตุ 3. นักเรียนออกแบบห้องพักพร้อมติดตั้งเครื่องคอมพิวเตอร์ โดยคำ�นึงถึงปัจจัยต่�ง ๆ กิจกรรมการเรียนรู้ โครงงานสร้างสรรค์ นักเรียนออกแบบคอมพิวเตอร์ในจินตน�ก�ร เพื่อนำ�ม�ใช้ในก�รแก้ปัญห� ในชีวิตประจำ�วัน โดยก�รออกแบบจะต้องคำ�นึงถึงองค์ประกอบของระบบ คอมพิวเตอร์ และหลักก�รทำ�ง�นของคอมพิวเตอร์ ? แนวค�ำตอบ 1. ช่วยในด้านการศึกษาสามารถหาความรู้ และเรียนรู้ได้ทุกที่ทุกเวลา 2. ตาเปรียบเสมือน input สมองเปรียบ เหมือนกับprocessกับ memory และ ปากเปรียบเหมือนกับoutput 3. จอภาพแบบTouch Screenที่สามารถ แ ส ดง ผ ล แ ละ ยังรั บข้ อ มู ล เข้าไ ด้ ในเวลาเดียวกัน 4. - มีหน่วยประมวลผลกลางที่มีความเร็ว มากกว่า2.0GHz -มีหน่วยความจำหลัก(RAM)มากกว่า 4GB - มีหน่วยความจำสำรองมากกว่า500GB -มีกราฟิกการ์ดช่วยในการประมวลผล 5. เพราะ SSD มีความเร็วในการเขียนและ อ่านข้อมูลมากกว่า HDD อีกทั้งยังมี ขนาดเล็กการทำงานเงียบไม่มีความร้อน สะสม 6. เพราะใช้ควบคุมการทำงานของเครื่องและ อุปกรณ์ทำหน้าที่โต้ตอบและเป็นสื่อกลาง ระหว่างโปรแกรมประยุกต์และฮาร์ดแวร์ 7. ฮาร์ดแวร์:เป็นอุปกรณ์ที่สามารถจับต้องได้ โดยการทำ หน้าที่รับเข้า ประมวลผล จัดเก็บ และส่งออกตามแต่ละชนิด ซอฟต์แวร์: เป็นชุดคำสั่งที่ใช้ควบคุม ฮาร์ดแวร์เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการ ทำงาน ข้อมูล:เป็นวัตถุดิบที่จะนำเข้าไปประมวลผล มี2รูปแบบคือปฐมภูมิและทุติยภูมิ บุคคล: เป็นผู้ที่มีความเกี่ยวข้องกับระบบ ทั้งเป็นผู้พัฒนาจนถึงผู้ใช้ ขั้นตอนการปฏิบัติงาน:การทำงานของผู้ปฏิบัติตามลำดับขั้นตอน 8. หน่วยความจำหลักจะเก็บข้อมูลไว้เพื่อช่วยหรือรอการรับไปประมวลผล แต่หน่วยความจำ สำรองจะมีหน้าที่เก็บอย่างเดียว 9. รับข้อมูลจากโปรแกรมMicrosoftWord ประมวลผล ส่งข้อมูล ไปยังเครื่องพิมพ์ 10. 1.ตั้งคอมพิวเตอร์ในที่ที่อากาศถ่ายเทและไม่ชื้น 2.ใช้งานคอมพิวเตอร์เท่าที่จำ เป็น 3. ทำความสะอาดโดยการปัดฝุ่น แต่ไม่ควรให้ของเหลวโดนอุปกรณ์ 4. ไม่รับประทานข้าวน้าํหรือขนมหน้าคอมพิวเตอร์หรือใกล้บริเวณคอมพิวเตอร์ 5. หากพบกระแสไฟฟ้าตกควรปิดเครื่องทันที

สุดยอดคู่มือครู 148 148 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA การถ่ายโอน ข้อมูลแบบอนุกรม การถ่ายโอน ข้อมูลแบบขนาน สื่อกลางแบบใช้สาย สื่อกลางแบบไร้สาย การสื่อสารทางเดียว การสื่อสารสองทางเต็มอัตรา การสื่อสารสองทางครึ่งอัตรา 4 หนว่ ยการเรยีนรทู้่ี เทคโนโลยีการสื่อสาร • อภิปรายองค์ประกอบและหลักการทำางานของระบบคอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยีการสื่อสาร เพื่อประยุกต์ใช้งานหรือ แก้ปัญหาเบื้องต้น (ว 4.2 ม.2/3) ตัวชี้วัด คำ�ศัพท์ คำ�อ่�น คำ�แปล computer network คัมพิว′ เทอะ เนท′ เวิร์ค เครือข่ายคอมพิวเตอร์ data communication เด′ ทะ คะมิวนิเค′ชัน การสื่อสารข้อมูล domain โดเมน′ เขต, โดเมน IP address ไอพี แอด′ เดรส หมายเลขประจำาเครื่องคอมพิวเตอร์ medium มี′ เดียม สื่อกลาง protocol โพร′ ทะคอล ข้อตกลงในการสื่อสาร satellite แซท′ เทิลไลทฺ ดาวเทียมสื่อสาร ศัพท์เทคโนโลยีน่�รู้ เครือข่ายคอมพิวเตอร์ ตามขนาดพื้นที่ครอบคลุม เครือข่ายคอมพิวเตอร์ตาม บทบาทหน้าที่ของคอมพิวเตอร์ เครือข่ายคอมพิวเตอร์ ตามรูปร่างเครือข่าย ผู้ส่งสาร ข้อมูล/ข่าวสาร สื่อกลาง ผู้รับสาร โพรโทคอล TCP/IP แผนผังหัวข้อหน่วยก�รเรียนรู้ เทคโนโลยี การสื่อสาร เครือข่ายคอมพิวเตอร์ สื่อกลาง สัญญาณ ในการสื่อสาร การสื่อสารข้อมูล องค์ประกอบ ของการสื่อสาร อินเทอร์เน็ต โพรโทคอล การถ่ายโอนข้อมูล รูปแบบในการ ส่งสัญญาณ เป้าหมายการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ว 4.2 เข้าใจและใช้แนวคิดเชิงคำ นวณใน การแก้ปัญหาที่พบในชีวิตจริงอย่างเป็น ขั้นตอนและเป็นระบบ ใช้เทคโนโลยี สารสนเทศและการสื่อสารในการเรียนรู้ การทำ งาน และการแก้ปัญหาได้อย่างมี ประสิทธิภาพ รู้เท่าทัน และมีจริยธรรม

149 149 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean 2. ข้อมูล/ข่าวสาร (data/message) 1. ผู้ส่งสาร (Sender) 4. ผู้รับสาร (receiver) โพรโทคอล (protocol) สื่ิอกลาง (medium) 3. 5. องค์ประกอบของการสื่อสาร สมรรถนะสำ คัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการสื่อสาร 2. ความสามารถในการคิด 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี คุณลักษณะอันพึงประสงค์ ใฝ่เรียนรู้ ตัวชี้วัดที่ 4.1 ตั้งใจ เพียรพยายามใน การเรียนและเข้าร่วมกิจกรรมการเรียนรู้ ตัวชี้วัดที่ 4.2 แสวงหาความรู้จากแหล่ง เรียนรู้ต่าง ๆ ทั้งภายในและภายนอก โรงเรียน ด้วยการเลือกใช้สื่ออย่าง เหมาะสม บันทึกความรู้ วิเคราะห์ สรุปเป็น องค์ความรู้ สามารถนำ ไปใช้ในชีวิต ประจำวันได้ มุ่งมั่นในการทำงาน ตัวชี้วัดที่ 6.1 ตั้งใจและรับผิดชอบในการ ปฏิบัติหน้าที่การงาน ตัวชี้วัดที่ 6.2 ทำ งานด้วยความเพียร พยายามและอดทนเพื่อให้งานสำ เร็จ ตามเป้าหมาย นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันวางแผนและออกแบบจัดทําโครงงาน โดยกาหนดขอบข่ายและประเด็นหัวข้อในการส ํ ารวจข้อมูลที่สนใจของสมาชิก ํ ในโรงเรียน แล้วนํามาจัดทําเป็นสารสนเทศ โดยใช้เทคโนโลยีการสื่อสาร บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 จดุ ประกายโครงงาน

สุดยอดคู่มือครู 150 150 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA ก�รสื่อส�รข้อมูล การสื่อสาร การสื่อสาร การสื่อสาร ยุคโบราณ ยุคปัจจุบันหรือ ยุคไร้สาย ยุคอุตสาหกรรม วิวัฒนาการของ การสื่อสาร มนุษย์มีความพยายามสื่อสาร เพื่อจะถ่ายทอดแนวคิด ความต้องการ เจตนารมณ์ให้กับผู้อื่นได้ทราบทั้งการสื่อสารด้วยท่าทาง สัญลักษณ์ สีหน้า หรือที่เรียกว่า อวัจนภาษา และสื่อสารด้วยภาษาพูดต่าง ๆ หรือที่เรียกว่า วัจนภาษา แต่ด้วยสภาพเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไป ทำาให้เกิดการพัฒนาเทคโนโลยีการสื่อสารให้สามารถ อำานวยความสะดวกและประหยัดเวลาในการสื่อสาร • ภาพบนผนังถํ้า • ควันไฟ • นกพิราบสื่อสาร • ม้าเร็ว • วายฟาย • ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ • การสนทนาทางไกล • โทรศัพท์เคลื่อนที่ • โทรสารหรือแฟกซ์ • จดหมายและพัสดุ คำ�ถ�มสำ�คัญ 150 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 การสื่อสารข้อมูล การสื่อสารข้อมูลในปัจจุบัน มีลักษณะอย่างไร 1. นักเรียนร่วมกันสังเกตภาพและสนทนา เกี่ยวกับการสื่อสารข้อมูล จากนั้น ตอบคําถาม ดังนี้ ตัวชี้วัด ว 4.2 ม.2/3 ภาระงาน/ชิ้นงาน แผนภาพความคิดสื่อกลางแบบใช้สาย และสื่อกลางแบบไร้สาย ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Step 1 • แต่ละภาพหมายถึงอะไร (ภาพที่1 เป็นการวาดภาพหรือสัญลักษณ์ ต่างๆบนผนัง ภาพที่2เป็นภาพคนจุดไฟแล้วใช้ควันเพื่อ ส่งสัญญาณ ภาพที่3เป็นการใช้นกพิราบส่งข่าวสาร ภาพที่4เป็นภาพคนขี่ม้าเร็วเพื่อส่งสาร ภาพที่5เป็นการส่งข่าวสารในปัจจุบันโดย การใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่) • การสื่อสารข้อมูลในปัจจุบันมี ลักษณะอย่างไร (ตัวอย่างคําตอบ มีการนําเทคโนโลยี เข้ามาใช้ในการสื่อสาร ทําให้การสื่อสาร มีความรวดเร็ว และสะดวกสบายยิ่งขึ้น เช่น การส่งไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ การสนทนาออนไลน์บน facebook) 2. นักเรียนศึกษาค้นคว้าและรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเรื่อง การสื่อสารข้อมูล จากแหล่งการเรียนรู้ อื่น ๆ ที่หลากหลาย เช่น หนังสือเรียน อินเทอร์เน็ต 3. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างการ สื่อสารในยุคโบราณกับการสื่อสาร ในยุคปัจจุบัน โดยเขียนเป็นแผนภาพ ความคิด ดังตัวอย่าง ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 การสื่อสาร ในยุคโบราณ ได้สินค้าตาม ความต้องการ การสื่อสาร ในปัจจุบัน การสื่อสารในยุคโบราณ ใช้การจุดไฟโดยใช้ควัน ส่งสัญญาณ การเขียน ภาพหรือสัญลักษณ์ การใช้สัตว์ในการส่งสาร เพื่อส่งข้อมูลแก่ผู้รับ ทําให้เกิดความเข้าใจ ที่ตรงกัน ในปัจจุบันการติดต่อ สื่อสารเป็นเรื่องที่ ทําได้ง่าย โดยใช้ เครื่องมือเทคโนโลยี ในการส่งข้อมูลทาให้การ ํ ส่งข้อมูลข่าวสารรวดเร็ว สะดวกสบายมากยิ่งขึ้น เป็นการสื่อสารข้อมูล ระหว่างผู้ส่งสารกับผู้รับ โดยใช้ภาพ ข้อความ หรือสัญลักษณ์

151 151 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เทคโนโลยีการสื่อสาร 151 1. ก�รสื่อส�รข้อมูล การสื่อสารข้อมูล (data communication) เป็นการถ่ายโอนข้อมูล (data transmission) หรือแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างผู้ส่งสารไปยังผู้รับสาร ซึ่งการติดต่อสื่อสารระหว่างเครื่องคอมพิวเตอร์ ที่เชื่อมต่อกันจะเกิดเป็นเครือข่ายคอมพิวเตอร์ (computer network) ซึ่งสามารถเพิ่มศักยภาพ ในการทำางานผ่านคอมพิวเตอร์แต่ละเครื่อง อีกทั้งทำาให้การรับ-ส่งข้อมูลเป็นไปได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว การสื่อสารข้อมูลและการใช้เครือข่ายคอมพิวเตอร์มีประโยชน์มากมาย ดังนี้ 1.1 สะดวกในการแบ่งปันทรัพยากร สามารถใช้อุปกรณ์ต่อพ่วงร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยไม่จำาเป็นต้องซื้ออุปกรณ์ให้ครบทุกเครื่อง เช่น เครื่องพิมพ์สแกนเนอร์ นอกจากนี้ยังสามารถ ใช้โปรแกรมและข้อมูลร่วมกัน เช่น จัดเก็บคลังภาพไว้ที่ศูนย์กลาง 1.2 ประหยัดค่าใช้จ่ายในการติดต่อสื่อสาร การรับและส่งข้อมูลผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ สามารถทำาให้สื่อสารแลกเปลี่ยนข้อมูลผ่านเครือข่ายระยะไกลได้ เช่น การสื่อสารผ่านไปรษณีย์- อิเล็กทรอนิกส์ (e-mail) การค้นหาข้อมูลบนเครือข่ายอินเทอร์เน็ตด้วยโปรแกรมค้นหาเว็บ (search engine) การพูดคุยโทรศัพท์ผ่านอินเทอร์เน็ต (Voice Over IP: VOIP) 1.3 ความน่าเชื่อถือของข้อมูล การส่งข้อมูลผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์เป็นการส่งแบบดิจิทัล ซึ่งมีกลไกการตรวจสอบข้อผิดพลาด และแก้ไขข้อมูลโดยอัตโนมัติ นอกจากนี้ยังมีการเก็บข้อมูลสำารอง ไว้ใช้หากมีปัญหาก็สามารถนำามาใช้ได้ 1.4 สะดวกต่อการประสานงาน สามารถร่วมกันทำางานเป็นทีมได้ โดยสามารถ ร่วมกันทำางานจากคนละเครื่องที่อยู่ห่างไกล ผ่านทางระบบอินเทอร์เน็ต ซึ่งสามารถ ใช้เครื่องมือในการติดต่อสื่อสารในการ อำานวยความสะดวก เช่น การประชุมทางไกล การแก้ไขเอกสารร่วมกัน 1.5 สามารถประยุกต์ใช้ในการ สร้างธุรกิจ สามารถสร้างบริการที่ช่วยอำานวย ความสะดวกต่อลูกค้า เช่น การสร้าง ช่องทางการสื่อสาร การสร้างระบบจอง ตั๋วเครื่องบิน การสั่งซื้อของผ่านอินเทอร์เน็ต การจ่ายเงินออนไลน์ ซึ่งจะทำาให้ลูกค้า สามารถเข้าถึงบริการได้ทุกที่ทุกเวลา ภาพที่ 4.1 การสื่อสารข้อมูล 4. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ ประโยชน์จากการใช้เครือข่าย คอมพิวเตอร์ในการสื่อสารข้อมูล โดยบันทึกคําตอบเป็นแผนภาพ ความคิดดังตัวอย่าง และตอบคาถามํ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 หากนักเรียนต้องการติดต่อทางไกลกับเพื่อนเพื่อบอกข่าวด่วนที่สําคัญมาก วิธีใดเหมาะสมที่สุด 1 เดินทางไปส่งข่าวด้วยตนเอง 2 ส่งข่าวด้วยโปรแกรมสนทนาออนไลน์ 3 ส่งข่าวโดยใช้โทรศัพท์ 4 ส่งข่าวผ่านทางไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA ประหยัดค่าใช้จ่าย ในการติดต่อสื่อสาร ความน่าเชื่อถือ ของข้อมูล สะดวกต่อ สามารถประยุกต์ใช้ การประสานงาน ในการสร้างธุรกิจ สะดวก ในการ แบ่งปัน ทรัพยากร ประโยชน์ จากการใช้เครือข่าย คอมพิวเตอร์ในการ สื่อสารข้อมูล • นักเรียนมีวิธีการจัดเก็บไฟล์ ข้อมูลบนเครือข่ายคอมพิวเตอร์ อย่างไร (ตัวอย่างคําตอบ จัดเก็บในบริการของ googledriveหรือonedrive) • ถ้าต้องการประชุมทางไกล บนเครือข่ายคอมพิวเตอร์ นักเรียน จะเลือกใช้บริการใด (ตัวอย่างคําตอบSkype, facebook, line) • นักเรียนสามารถประยุกต์ใช้ เครือข่ายคอมพิวเตอร์ในการสร้าง ธุรกิจอย่างไร (ตัวอย่างคําตอบ การขายของออนไลน์) (เฉลย 3 ส่งข่าวโดย ใช้โทรศัพท์ เพราะ การสื่อสารเรื่องสําคัญหรือเรื่องด่วนการเดินทางไป ส่งข่าวด้วยตนเองเป็นวิธีการที่ล่าช้า และการส่งข่าว ด้วยโปร แกรมสนทนาออนไลน์หรือส่งข่าว ผ่านไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ผู้รับอาจไม่ได้เปิดอ่าน)

สุดยอดคู่มือครู 152 152 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 152 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 1. ผู้ส่งส�ร (sender) คือ คนหรืออุปกรณ์ที่ใช้ส่งข้อมูล/ข่าวสาร โดยจะเปลี่ยน ข้อมูลให้อยู่ในรูปแบบที่ส่งไปได้ 2. ข้อมูล/ข่�วส�ร (data/message) คือ ข้อมูลหรือสารสนเทศ ที่ต้องการส่งไปยังผู้รับสาร ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ข้อความ (text) รูปภาพ (picture) เสียง (sound) วีดิทัศน์ (video) หรือสื่อประสม (multimedia) 3. สื่อกล�ง (medium) คือ สิ่งที่ทำาหน้าที่นำาข้อมูล/ข่าวสารจากผู้ส่งสารไปยัง ผู้รับสาร โดยสื่อกลางมี 2 ประเภท คือ สื่อกลางแบบใช้สาย และแบบไร้สาย 4. ผู้รับส�ร (receiver) คือ คนหรืออุปกรณ์ที่ใช้รับข้อมูล/ข่าวสาร ที่ทางผู้ส่งสาร ส่งมาแล้วเปลี่ยนเป็นสัญญาณ เพื่อนำามาประมวลผล หรือใช้งานต่อไป 5. โพรโทคอล (protocol) คือ ข้อกำาหนด กฎระเบียบที่กำาหนดขึ้นเพื่อเป็นข้อตกลง ในการสื่อสารระหว่างผู้ส่งสารและผู้รับสาร องค์ประกอบของการสื่อสาร ในการสื่อสารข้อมูลแต่ละครั้ง จะประกอบไปด้วยองค์ประกอบต่าง ๆ 5 องค์ประกอบ ดังนี้ ภาพที่ 4.2 องค์ประกอบของการสื่อสาร 1. ผู้ส่งสาร (sender) 5. โพรโทคอล (protocol) 4. ผู้รับสาร (receiver) 3. สื่อกลาง (medium) 2. ข้อมูล/ข่าวสาร (data/message) สวัสดีครับ... การสื่อสารทางไกลโดยใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่ สิ่งใดคือตัวกลางในการสื่อสาร คำ�ถ�มสำ�คัญ 5. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ องค์ประกอบของการสื่อสาร โดย โยงเส้นความสัมพันธ์บนกระดาน ดังตัวอย่าง ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 ข้อมูล ข่าวสาร (data/ message) สื่อกลาง (medium) ผู้รับสาร (receiver) ผู้ส่งสาร (sender) โพรโทคอล (protocol) คนหรืออุปกรณ์ที่ใช้รับ ข้อมูล/ข่าวสาร ที่ทาง ผู้ ส่ ง ส า ร ส่ ง ม า แ ล้ ว เปลี่ยนเป็นสัญญาณ เพื่อนํามาประมวลผล หรือใช้งานต่อไป ข้อมูลหรือสารสนเทศ ที่ ต้ อ ง ก า ร ส่ ง ไ ป ยั ง ผู้รับสารในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ข้อความ (text) รู ป ภ า พ ( p i c t u r e ) เสียง (sound) วีดิทัศน์ (video) หรือสื่อประสม (multimedia) คนหรืออุปกรณ์ที่ใช้ส่ง ข้อมูล/ข่าวสาร โดยจะ เปลี่ยนข้อมูลให้อยู่ใน รูปแบบที่ส่งไปได้ ข้อกําหนด กฎระเบียบ ที่กําหนดขึ้นเพื่อเป็น ข้อตกลงในการสื่อสาร ระหว่างผู้ส่งสารและ ผู้รับสาร สิ่งที่ทําหน้าที่นําข้อมูล/ ข่าวสารจากผู้ส่งสาร ไปยังผู้รับสาร โดย สื่อกลางมี 2 ประเภท คือ สื่อกลางแบบใช้สายและ แบบไร้สาย 6. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับองค์ประกอบของการสื่อสาร แล้วตอบคาถาม ดังนี้ ํ • องค์ประกอบของการสื่อสารมีกี่องค์ประกอบ อะไรบ้าง (มี5องค์ประกอบได้แก่1.ผู้ส่งสาร(sender) 2.ข้อมูล/ข่าวสาร(data/message) 3.สื่อกลาง(medium) 4.ผู้รับสาร(receiver) 5. โพรโทคอล(protocol)) • การส่ื่อสารทางไกลโดยใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่ สิ่งใดคือตัวกลางในการสื่อสาร (โทรศัพท์เคลื่อนที่และสัญญาณโทรศัพท์เคลื่อนที่)

153 153 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เทคโนโลยีการสื่อสาร 153 ภาพที่ 4.3 บรรยากาศภายในชั้นเรียน 1. ผู้ส่งสาร คือ ครูผู้สอน 2. ข้อมูล/ข่าวสาร คือ เนื้อหาความรู้ที่ครูสอน 3. สื่อกลาง คือ สไลด์ประกอบการบรรยาย ไมโครโฟน ลำาโพง 4. ผู้รับสาร คือ นักเรียน 5. โพรโทคอล คือ ภาษาที่ใช้ในการสอน จากสถานการณ์การจัดการเรียนรู้ของครูในชั้นเรียน เมื่อวิเคราะห์องค์ประกอบของการสื่อสาร ประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี้ 7. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์การจัด การเรียนการสอนในชั้นเรียน แล้ว เขียนองค์ประกอบของการสื่อสาร ส่วนต่าง ๆ ลงในตาราง ดังตัวอย่าง ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 องค์ประกอบของการสื่อสารของการดูข่าวในโทรทัศน์ข้อใดไม่สัมพันธ์กัน 1 ผู้รับสาร ผู้ชม 2 ข้อมูล/ข่าวสาร เนื้อหาข่าว 3 ผู้ส่งสาร นักข่าว 4 โพรโทคอล โทรทัศน์ NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA (เฉลย 4 เพราะโพรโทคอลของการดูข่าว ในโทรทัศน์คือช่องสัญญาณและเวลาออกอากาศ) องค์ประกอบ ของการสื่อสาร ตัวอย่าง ผู้ส่งสาร ครูผู้สอน ข้อมูล/ข่าวสาร เนื้อหาความรู้ที่ครูสอน สื่อกลาง สไลด์ประกอบการบรรยาย ไมโครโฟน ลําโพง ผู้รับสาร นักเรียน โพรโทคอล ภาษาที่ใช้ในการสอน

สุดยอดคู่มือครู 154 154 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 154 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ภาพที่ 4.4 การสื่อสารของคน 2 คน ผ่าน Gmail 1. ผู้ส่งสาร คือ [email protected] 2. ข้อมูล/ข่าวสาร คือ การนัดหมายวันเวลาส่งสินค้า 3. สื่อกลาง คือ สัญญาณอินเทอร์เน็ต 4. ผู้รับสาร คือ [email protected] 5. โพรโทคอล คือ Post Office Protocol (POP) or Internet Message Access Protocol (IMAP) ซึ่งเป็นภาษาในการสื่อสารระหว่างโปรแกรมไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ จากสถานการณ์การส่งอีเมลสนทนาระหว่าง [email protected] และ [email protected] เมื่อวิเคราะห์องค์ประกอบของการสื่อสารประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี้ To: [email protected] Title: นัดหมายการส่งสินค้า ผมจะไปส่งสินค้าในวันพรุ่งนี้ 8.00 น. [email protected] [email protected] ผมจะไปส่งสินค้าในวันพรุ่งนี้ 8.00 น. [email protected] 13 ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 8. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ การดูข่าวในโทรทัศน์ แล้วตอบ คําถาม ดังนี้ • ผู้ส่งสารคือใคร (นักข่าว) • ข้อมูล/ข่าวสารคืออะไร (เนื้อหาข่าว) • สื่อกลางคืออะไร (โทรทัศน์) • ผู้รับสารคือใคร (ผู้รับชมข่าว) • โพรโทคอลคืออะไร (ช่องสัญญาณและเวลาออกอากาศ) พิจารณาข้อความต่อไปนี้ ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้อง 1 การสื่อสารข้อมูลเป็นการแลกเปลี่ยน ถ่ายโอนข้อมูลระหว่างผู้ส่งสารกับผู้รับสาร 2 เครือข่ายคอมพิวเตอร์ทําให้ค่าใช้จ่ายในการติดต่อสื่อสารเพิ่มขึ้น แต่ประหยัดเวลา 3 รูปภาพและคลิปวิดีโอเป็นข้อมูล/ข่าวสาร 4 โพรโทคอลใช้เป็นข้อตกลงระหว่างการสื่อสาร NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA (เฉลย 2 เพราะเครือข่ายคอมพิวเตอร์ทําให้ค่าใช้จ่ายในการติดต่อสื่อสารลดลง เช่น การส่ง e-mail การ video call และช่วยประหยัดเวลามากขึ้น)

155 155 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เทคโนโลยีการสื่อสาร 155 สื่อกลาง แผนภาพที่ 4.1 ประเภทของสื่อกลาง การสื่อสารข้อมูลจำาเป็นต้องอาศัยสื่อกลางในการส่งผ่านข้อมูลเพื่อนำาข้อมูลไปยังผู้รับสาร ในการ เลือกใช้สื่อกลางจะต้องคำานึงถึงต้นทุนของอุปกรณ์ ความเร็วในการส่งข้อมูล ระยะทางในการเชื่อมต่อ สภาพแวดล้อมที่ติดตั้งอุปกรณ์ และความปลอดภัยของข้อมูลที่สื่อสาร สื่อกลางแบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ สื่อกลางแบบใช้สาย wired medium • สายคู่บิดเกลียว (twisted pair cable) • สายโคแอ็กเซียล (coaxial cable) • สายไฟเบอร์ออปติก หรือสายใยแก้วนำาแสง (fiber optics cable) สื่อกลางแบบไร้สาย wireless medium • อินฟราเรด (infrared) • ไมโครเวฟ (microwave) • คลื่นวิทยุ (radio wave) • ดาวเทียมสื่อสาร (satellite) เหตุใดจึงต้องใช้สื่อกลางในการรับ-ส่งข้อมูล สื่อกลาง medium คำ�ถ�มสำ�คัญ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 9. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ ประเภทของสื่อกลาง โดยบันทึก คําตอบเป็นแผนภาพความคิด บ น ก ร ะ ด า น ดั ง ตั ว อ ย่ า ง แ ล ะ ตอบคําถาม สื่อกลาง สื่อกลางแบบใช้สาย สื่อกลางแบบไร้สาย สายคู่บิดเกลียว สายโคแอ็กเซียล สายไฟเบอร์ออปติก หรือสายใยแก้วนําแสง อินฟราเรด ไมโครเวฟ คลื่นวิทยุ ดาวเทียมสื่อสาร • เหตุใดจึงต้องใช้สื่อกลางในการ รับ-ส่งข้อมูล (ตัวอย่างคําตอบ เพราะต้องอาศัย สื่อกลางในการส่งข้อมูล เพื่อนําข้อมูล ไปยังผู้รับได้อย่างรวดเร็ว) 10. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เทคโนโลยี การสื่อสารแต่ละชนิดว่าใช้สื่อกลาง ประเภทใด แล้วตอบคําถาม ดังนี้ • โทรศัพท์เคลื่อนที่ (ใช้สื่อกลางแบบไร้สาย) • วิทยุสื่อสาร (ใช้สื่อกลางแบบไร้สาย) • คอมพิวเตอร์ในห้องเรียน (ใช้สื่อกลางแบบใช้สาย)

สุดยอดคู่มือครู 156 156 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 156 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 1. สื่อกล�งแบบใช้ส�ย 1.1 สายคู่บิดเกลียว(Twisted Pair Cable) เป็นคู่สายทองแดงบิดพันกันเป็นเกลียว เพื่อลดการรบกวนของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า จากคู่สายข้างเดียว สายคู่บิดเกลียวสามารถใช้ส่งข้อมูลจำานวนมากเป็นระยะทางไกลหลายเมตร สายคู่ บิดเกลียวมี 2 ประเภท ได้แก่ 1) สายคู่บิดเกลียวแบบไม่มีฉนวนหุ้ม (Unshielded Twisted Pair cable: UTP) เป็นสายคล้ายสายโทรศัพท์จำานวน 8 เส้น บิดเป็นเกลียวคู่ 4 คู่ การใช้งานจะต้องเข้าหัว RJ-45 มีความเร็วในการรับ-ส่งแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับชนิดของสาย UTP ตารางที่ 4.1 ค่าความเร็วในการรับ-ส่งข้อมูลของสาย UTP ภาพที่ 4.5 สายคู่บิดเกลียว หมวดหมู่ (Categories) ความถี่สูงสุด การใช้งาน 1 2 3 4 CAT 5 CAT 5e CAT 6 CAT 7 0 MHz 1 MHz 16 MHz 20 MHz 100 MHz 100 MHz 200-250 MHz 600 MHz ระบบโทรศัพท์ ระบบเมนเฟรมเทอร์มินัล ethernet 16 Mpbs 100 Base-TX 1,000 Base-T (Gigabit Ethernet) 10,000 Mbps 10,000 Mbps copper (ทองแดง) PE Insulation (ฉนวนหุ้มภายใน) PVC Jacket (ฉนวนหุ้มภายนอก) ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 11. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ สื่อกลางแบบใช้สาย โดยตอบคําถาม ดังนี้ • เพราะเหตุใดจึงต้องบิดสาย ท อ ง แ ด ง เ ป็ น เ ก ลี ย ว ใ น ส า ย คู่ บิดเกลียว (ตัวอย่างคําตอบเพื่อลดการรบกวนของ คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าจากคู่สายข้างเดียว) • นักเรียนสามารถพบสายคู่ บิ ด เ ก ลี ย ว แ บ บ ไ ม่ มี ฉ น ว น หุ้ ม ในที่ใดบ้าง (ตัวอย่างคําตอบ สามารถพบได้จาก ด้านหลังเครื่องคอมพิวเตอร์ที่เชื่อมต่อ กับระบบอินเทอร์เน็ต เช่น ในห้องเรียน คอมพิวเตอร์) • ส่วนประกอบของสายคู่บิดเกลียวแบบไม่มีฉนวนหุ้มมีอะไรบ้าง (copper ทองแดง, PE Insulation (ฉนวนหุ้มภายใน), PVC Jacket (ฉนวนหุ้มภายนอก)) • นักเรียนคิดว่าสายประเภทใด มีการรับ-ส่งข้อมูลได้เร็วที่สุด (CAT7) • ข้ อ ดี ข อ ง ส า ย คู่ บิ ด เ ก ลี ย ว แบบไม่มีฉนวนหุ้มคืออะไร (ตัวอย่างคําตอบ สามารถหาซื้อสายคู่ บิดเกลียวแบบไม่มีฉนวนหุ้มได้ง่าย ทั้งแบบสําเร็จรูปและแบบประกอบเอง) ถ้าต้องการเชื่อมต่อระบบเครือข่ายภายในบ้านควรเลือกสายนําสัญญาณชนิดใด ให้มีประสิทธิภาพและมีค่าใช้จ่ายน้อย 1 สายคู่บิดเกลียวแบบไม่มีฉนวนหุ้ม (UTP) 2 สายคู่บิดเกลียวแบบมีฉนวนหุ้ม (STP) 3 สายโคแอ็กเซียล (coaxial cable) 4 สายไฟเบอร์ออปติก (fiber optics cable) NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA (เฉลย 1 สายคู่บิดเกลียวแบบไม่มี ฉนวนหุ้ม (UTP) เพราะมีราคาถูกที่สุด และเหมาะกับงานเครือข่ายในพื้นที่เล็กๆ)

157 157 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เทคโนโลยีการสื่อสาร 157 2) สายคู่บิดเกลียวมีฉนวนหุ้ม (Shielded Twisted Pair cable: STP) มีลักษณะคล้ายกับสาย UTP แต่มีฟอยล์อะลูมิเนียม หรือลวดทองแดงถักสาน เป็นฉนวน เพื่อลดการรบกวนจากคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าภายนอก สาย STP รองรับความถี่ของการส่งข้อมูล สูงกว่าสาย UTP แต่มีราคาแพง ตารางที่ 4.2 การเปรียบเทียบคุณลักษณะของสาย UTP และสาย STP ภาพที่ 4.6 สายคู่บิดเกลียวมีฉนวนหุ้ม คุณลักษณะ UTP STP การป้องกันสัญญาณรบกวนภายใน ป้องกันได้ ป้องกันได้ การป้องกันสัญญาณรบกวนภายนอก ป้องกันไม่ได้ ป้องกันได้ การหุ้มของฉนวน ไม่มี มี การนำาไปใช้ เชื่อมต่อภายในอาคาร เชื่อมต่อภายนอกอาคาร การโค้งงอ โค้งงอได้ โค้งงอไม่ได้ ราคา ถูก แพง ชีลด์ฟอยล์แผ่น APA Bonded Aluminum Foil Shield ชีลด์อะลูมิเนียมหรือทองแดงถัก Aluminum Braided Shield ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 12. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ สื่อกลางแบบใช้สาย (ต่อ) โดยตอบ คําถาม ดังนี้ • สายคู่บิดเกลียวมีฉนวนหุ้ม นิยมนาไปใช้เชื่อมต่อกับสถานที่แบบใด ํ (ใช้เชื่อมต่อภายในอาคาร) • เพราะเหตุใดจึงต้องมีลวดทองแดง ถั ก ส า น เ ป็ น ฉ น ว น แ ล ะ ฟอยล์อะลูมิเนียมหุ้ม (ตัวอย่างคําตอบ เพื่อลดการรบกวน จากคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าภายนอก) • ข้อดีของสายคู่บิดเกลียวมีฉนวน หุ้มคืออะไร (ตัวอย่างคําตอบป้องกันสัญญาณรบกวน ภายในและภายนอกได้) • ข้อเสียของสายคู่บิดเกลียวมี ฉนวนหุ้มคืออะไร (ตัวอย่างคําตอบ มีราคาแพงและ ไม่สามารถโค้งงอได้) ข้อใดเปรียบเทียบคุณลักษณะของสาย UTP และ STP ได้ถูกต้อง 1 สายขนาดเดียวกัน สาย UTP ราคาแพงกว่าสาย STP 2 สาย UTP มีฉนวนฟอยล์อะลูมิเนียมหุ้มแต่สาย STP ไม่มี 3 สาย UTP ใช้เชื่อมต่อภายในอาคาร ส่วนสาย STP ใช้เชื่อมต่อภายนอกอาคาร 4 สาย UTP รองรับความถี่ของการส่งข้อมูลสูงกว่าสาย STP NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA (เฉลย 3 เพราะสายขนาดเดียวกันสาย UTPถูกกว่าสาย STPสาย UTPไม่มีฉนวนฟอยล์ อะลูมิเนียมหุ้มแต่สายSTPมีและสายSTP รองรับความถี่ของการส่งข้อมูลสูงกว่าสายUTP)

สุดยอดคู่มือครู 158 158 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 158 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 1.2 สายโคแอ็กเซียล(Coaxial Cable) เป็นสายสัญญาณที่ใช้ในการสื่อสารความถี่สูง มีลักษณะเป็นลวดทองแดงที่เป็นแกนหลัก เพื่อนำาสัญญาณ รอบ ๆ ลวดทองแดงหุ้มด้วยฉนวนกันไฟฟ้า จากนั้นหุ้มด้วยตัวนำาซึ่งทำาจากลวดทองแดง ถักเป็นร่างแหเพื่อป้องกันการรบกวนของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าและสัญญาณรบกวนอื่น ๆ สายประเภทนี้ยากต่อการติดตั้งและการใช้งาน อีกทั้งรับ-ส่งข้อมูลด้วยความเร็วไม่เกิน 10 Mbps ทำาให้ในปัจจุบันไม่นิยมใช้เชื่อมต่อในเครือข่าย เพราะสามารถใช้สาย UTP ทดแทนได้ อีกทั้ง การใช้งานโทรทัศน์ในอดีตใช้เคเบิลทีวีควบคู่กับการส่งสัญญาณอินเทอร์เน็ต แต่ในปัจจุบันไม่มีการใช้งาน เคเบิลทีวีแล้ว เปลี่ยนมาเป็นระบบทีวีดิจิทัล ทำาให้การใช้งานสาย coaxial ไม่ค่อยได้ใช้ในบ้านเรือน ภาพที่ 4.8 สายไฟเบอร์ออปติกหรือสายใยแก้วนำาแสง ภาพที่ 4.7 สายโคแอ็กเซียล 1.3 สายไฟเบอร์ออปติกหรือสายใยแก้วนำาแสง (Fiber Optics Cable) Fiber Optics Cable มีลักษณะคล้ายท่อแก้วหรือท่อพลาสติก ใช้ส่งสัญญาณด้วยคลื่นแสง ในการส่งชุดข้อมูลจากผู้ส่งสารไปยังผู้รับสาร ทำาให้มีความเร็วในการส่งข้อมูลที่สูงมาก ไม่มีปัญหา เรื่องสัญญาณรบกวนภายใน เพราะใช้แสงเป็นตัวกลางในการส่งข้อมูลอีกทั้งไม่มีปัญหาเรื่องข้อมูลสูญหาย และความปลอดภัย นิยมใช้สายไฟเบอร์ออปติกเป็นแกนหลักของเครือข่าย หรือใช้เชื่อมต่อระหว่างอาคาร แต่มีค่าใช้จ่ายอุปกรณ์ ค่าติดตั้ง และการบำารุงรักษาสูงมาก ลวดทองแดง ฉนวนหุ้มสาย เทปอะลูมิเนียม ลวดทองแดงถัก ฉนวนด้านนอก ช่วยรองรับแรงกระแทก ท่อแก้ว แคลดดิง ใยสังเคราะห์ ฉนวนภายนอก 13. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ สื่อกลางแบบใช้สาย (ต่อ) โดยตอบ คําถาม ดังนี้ • นักเรียนสามารถพบสายโคแอ็กเซียลในชีวิตประจําวันได้ที่ใดบ้าง (ตัวอย่างคําตอบ สามารถพบได้ที่ด้าน หลังโทรทัศน์เป็นสายที่เชื่อมต่อกับเสา อากาศหรือจานดาวเทียม) • ข้อดีของสายโคแอ็กเซียล คืออะไร (ตัวอย่างคําตอบ สามารถป้องกัน การรบกวนของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า และสัญญาณรบกวนอื่น ๆ ได้และมี ความทนทาน) • ข้อเสียของสายโคแอ็กเซียล คืออะไร (ตัวอย่างคําตอบ รับ-ส่งข้อมูลด้วย ความเร็วไม่เกิน10Mbps) • สามารถใช้สายใดแทนสาย โคแอ็กเซียลได้บ้าง (ตัวอย่างคําตอบ สายคู่บิดเกลียว แบบไม่มีฉนวนหุ้ม(UTP)) • สายไฟเบอร์ออปติกหรือสาย ใยแก้วนาแสงส่งสัญญาณด้วยรูปแบบใด ํ (ส่งสัญญาณด้วยคลื่นแสง) • ข้อดีของสายไฟเบอร์ออปติกหรือ สายใยแก้วนาแสงคืออะไร ํ (ตัวอย่างคําตอบ ทําให้รับ-ส่งข้อมูล ได้อย่างรวดเร็วไม่มีปัญหาเรื่องสัญญาณ รบกวนภายในและข้อมูลไม่สูญหาย และปลอดภัย) ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 • ข้อเสียของสายไฟเบอร์ออปติก หรือสายใยแก้วนาแสงคืออะไร ํ (ตัวอย่างคําตอบ มีค่าใช้จ่ายอุปกรณ์ ค่าติดตั้งและค่าบํารุงรักษาที่สูงมาก)

159 159 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เทคโนโลยีการสื่อสาร 159 2. สื่อกล�งแบบไร้ส�ย 2.1 สัญญาณอินฟราเรด (Infrared) เป็นสื่อกลางที่ใช้ในการสื่อสารข้อมูลที่ไม่มีสิ่งกีดขวางหรือรบกวนระหว่างอุปกรณ์รับ-ส่ง สัญญาณ เช่น การส่งสัญญาณจากรีโมตคอนโทรลไปยังเครื่องรับโทรทัศน์ คอมพิวเตอร์กับคอมพิวเตอร์ เชื่อมต่อโดยผ่านพอร์ต ไออาร์ดีเอ (The Infrared Data Association: IrDA) ภาพที่ 4.9 การเชื่อมต่อคอมพิวเตอร์กับคอมพิวเตอร์โดยพอร์ต ไออาร์ดีเอ โทรศัพท์เคลื่อนที่ คอมพิวเตอร์พกพา กล้องดิจิทัล พีดีเอ เครื่องเล่นเอ็มพีสาม พีซี พีซี พีซี พอร์ต ไออาร์ดีเอ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 เครื่องเล่นวิทยุ วิทยุสื่อสาร โทรศัพท์เคลื่อนที่ คอมพิวเตอร์พกพา อุปกรณ์เทคโนโลยี ที่ใช้สื่อกลาง แบบไร้สาย รีโมตคอนโทรลใช้สัญญาณใดต่อไปนี้ 1 คลื่นวิทยุ 2 ไมโครเวฟ 3 อินฟราเรด 4 ดาวเทียมสื่อสาร NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA (เฉลย 3 เพราะรีโมตคอนโทรลใช้สัญญาณอินฟราเรด ในการส่งสัญญาณไปยังอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ โดยจะต้อง ไม่มีสิ่งกีดขวางหรือรบกวนระหว่างรับ-ส่ง) 14. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ สื่อกลางแบบไร้สาย จากนั้นบอก อุปกรณ์เทคโนโลยีที่ใช้สื่อกลาง แบบไร้สาย โดยบันทึกเป็นแผนภาพ ความคิด ดังตัวอย่าง 15. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ สัญญาณอินฟราเรด โดยตอบคำถาม ดังนี้ • อุปกรณ์ที่ใช้สัญญาณอินฟราเรด ที่นักเรียนรู้จักมีอะไรบ้าง (ตัวอย่างคำตอบรีโมตโทรทัศน์) • อุปกรณ์ที่นักเรียนกล่าวมานั้น มีหน้าที่หรือลักษณะการทำ งาน อย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ ควบคุมการทำงานของ โทรทัศน์เช่น กดปุ่มเปลี่ยนช่อง กดปุ่ม เพิ่มเสียงลดเสียงสั่งปิดการทำงาน) • ข้อจำกัดของสัญญาณอินฟราเรด คืออะไร (ต้องไม่มีวัตถุกีดขวางหรือรบกวน การส่งสัญญาณ)

สุดยอดคู่มือครู 160 160 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 160 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 2.3 คลื่นวิทยุ(Radio wave) เป็นสื่อกลางที่ส่งสัญญาณไปในอากาศ โดยกระจายสัญญาณทั้งในระยะใกล้และไกล ซึ่งมีตัวกระจายสัญญาณไปยังตัวรับสัญญาณที่ใช้คลื่นวิทยุความถี่ต่าง ๆ ในการรับ-ส่งข้อมูล เช่น การสื่อสารระยะไกลในการกระจายเสียงวิทยุระบบเอเอ็ม (Amplitude Modulation: AM) และเอฟเอ็ม (Frequency Modulation: FM) หรือการส่งระยะใกล้ที่เรียกว่า WiFi และ Bluetooth ภาพที่ 4.11 การกระจายสัญญาณแบบคลื่นวิทยุ ภาพที่ 4.10 การรับ-ส่งข้อมูลด้วยสัญญาณไมโครเวฟ 2.2 สัญญาณไมโครเวฟ (Microwave) เป็นสื่อกลางในการสื่อสารที่มีความเร็วสูง ใช้ในการเชื่อมต่อระยะไกลโดยการส่ง คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าไปพร้อมกับข้อมูล โดยอาศัยการรับ-ส่งข้อมูลที่ต้องใช้สถานีในการรับ-ส่งข้อมูล ซึ่งสัญญาณประเภทนี้จะเดินทางเป็นเส้นตรงไม่สามารถเลี้ยวหรือโค้งไปตามผิวโลกได้ จึงต้องมีสถานี ในการรับ-ส่งข้อมูลเป็นระยะ สถานีรับ-ส่งสัญญาณไมโครเวฟ สถานีส่ง สัญญาณไมโครเวฟ สถานีรับ สัญญาณไมโครเวฟ ข้อดี ข้อเสีย ระยะทาง 30 ไมล์ ระยะทาง 30 ไมล์ เป็นสื่อกลางที่มี ความเร็วสูง ใช้ในการ เชื่อมต่อระยะไกล โดยการส่ง คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ไปพร้อมกับข้อมูล สัญญาณจะเดินทาง เป็นเส้นตรง ไม่สามารถเลี้ยวหรือ โค้งไปตามผิวโลกได้ จึงต้องมีสถานีในการ รับ-ส่งข้อมูลป็นระยะ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 เสริมความรู้ ครูควรสอน สัญญาณ FM ไม่สามารถเดินทางข้ามระยะทางไกลได้ ดังนั้นสัญญาณ FM จึงรับสัญญาณได้ดีในเมือง สัญญาณ AM มักใช้สำหรับข่าวกระจายเสียง มีคุณภาพเสียงตํ่ากว่า แต่สามารถส่งไปยังสถานที่ห่างไกลได้ดีกว่า FM 16. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ ข้อดี ข้อเสียของสัญญาณไมโครเวฟ โดยบันทึกคำ ตอบลงในตาราง บนกระดาน ดังตัวอย่าง 17. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ คลื่นวิทยุ โดยตอบคำถาม ดังนี้ • การส่งสัญญาณระยะไกล มีอะไรบ้าง (วิทยุระบบเอเอ็มและเอฟเอ็ม) • การส่งสัญญาณระยะใกล้ มีอะไรบ้าง (WiFiและBluetooth) • อุปกรณ์เทคโนโลยีใดบ้างที่ สามารถส่งสัญญาณแบบ Bluetooth (ตัวอย่างคำตอบ คอมพิวเตอร์พกพา โทรศัพท์เคลื่อนที่ หูฟังไร้สาย เครื่องพิมพ์ กล้องดิจิทัล)

161 161 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เทคโนโลยีการสื่อสาร 161 เด็กควรรู้ ระบบ GPS GPS มาจากคำาว่า “Global Positioning System” คือระบบระบุตำาแหน่งบนโลกด้วยการใช้ ดาวเทียมส่งสัญญาณกลับมายังจุดรับสัญญาณต่าง ๆ บนโลก ซึ่งทำางานร่วมกับดาวเทียมบอกตำาแหน่งทั้งหมด 24 ดวง ประเภท GPS • GPS Navigator (ระบบนำาทาง) เป็นการบอกเส้นทางการเดินทางในรูปแบบแผนที่ โดยป้อนข้อมูลเป้าหมาย ลงในเครื่องนำาทาง GPS • GPS Tracking System (ระบบติดตาม) ใช้ติดตามการเดินทางและสามารถบอกตำาแหน่งเครื่อง GPS นั้นด้วย แบ่งออกเป็น 2 แบบ คือ - อุปกรณ์ติดตามรถแบบ offline: ตรวจสอบประวัติการเดินทางได้ แต่ตรวจสอบที่อยู่ GPS ไม่ได้ - อุปกรณ์ติดตามรถแบบกึ่ง offline: ตรวจสอบประวัติการเดินทางและตำาแหน่ง GPS ได้ ภาพที่ 4.12 การสื่อสารข้อมูลผ่านดาวเทียมสื่อสาร 2.4 ดาวเทียมสื่อสาร(Satellite) เป็นสื่อกลางการสื่อสารที่มีสถานีรับ-ส่งสัญญาณไมโครเวฟบนอากาศ โดยต้องมีสถานี ภาคพื้นดินที่คอยทำาหน้าที่รับและส่งสัญญาณขึ้นไปบนดาวเทียมที่อยู่สูงกว่าพื้นโลกประมาณ 35,600 กิโลเมตร ซึ่งเคลื่อนที่ด้วยความเร็วเท่ากับการหมุนของโลก ส่งผลให้การกระจายสัญญาณลงมายังสถานี ตามจุดต่าง ๆ บนผิวโลกมีความล่าช้า ผิดพลาด เนื่องจากมีระยะไกลและต้องผ่านตัวกลางคืออากาศ ดาวเทียม สถานีส่งสัญญาณ ระยะทาง 22,300 ไมล์ สถานีรับสัญญาณ เสริมความรู้ ครูควรสอน ดาวเทียมไทยคม (THAICOM) เป็นดาวเทียมดวงแรกของประเทศไทย มีจุดประสงค์เพื่อให้บริการสื่อสารผ่านช่องสัญญาณดาวเทียม รองรับการสื่อสาร ของประเทศที่กำลังขยายตัวอย่างรวดเร็ว สามารถถ่ายทอดทั้งสัญญาณโทรทัศน์ วิทยุกระจายเสียงโทรทัศน์ และการสื่อสารข้อมูล มีอายุการใช้งาน 15 ปี (ถึง พ.ศ. 2551) ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 18. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ ดาวเทียมสื่อสาร โดยตอบคำ ถาม ดังนี้ • ดาวเทียมสื่อสารอาศัยสัญญาณ แบบใดในการรับ-ส่งข้อมูล (สัญญาณไมโครเวฟ) • ดาวเทียมโคจรอยู่ในระยะ ความสูงประมาณเท่าไร (ประมาณ20,000กิโลเมตร ถึง35,600กิโลเมตร) • ข้ อ ดี ข อ ง ก า ร สื่ อ ส า ร ด้ ว ย ดาวเทียมคืออะไร (ตัวอย่างคำตอบสามารถติดต่อสื่อสาร และรับ-ส่งข้อมูลได้ทั่วโลก) • ข้อเสียของการสื่อสารด้วย ดาวเทียมคืออะไร (ตัวอย่างคำตอบส่งสัญญาณมายังสถานี ได้ช้า ข้อมูลอาจมีความผิดพลาด)

สุดยอดคู่มือครู 162 162 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 162 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โพรโทคอล การสื่อสารข้อมูลระหว่างอุปกรณ์บนเครือข่าย แต่ละอุปกรณ์มีความแตกต่างทั้งทางด้านผู้ผลิต ชนิดของอุปกรณ์ ระบบปฏิบัติการ ดังนั้น ในการสื่อสารข้อมูลจะต้องมีข้อตกลงเพื่อให้สามารถ สื่อสารระหว่างกันได้อย่างไม่มีปัญหา ซึ่งข้อตกลง หรือกฎเกณฑ์ที่กำาหนดไว้สำาหรับการสื่อสารระหว่างกัน เรียกว่า โพรโทคอล (Protocol) โพรโทคอลที่ใช้เป็นมาตรฐานในการสื่อสารอย่างแพร่หลาย มีดังนี้ 1. TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) เป็นมาตรฐานการสื่อสารที่มีหลายโพรโทคอลย่อย เช่น TCP IP FTP HTTP HTTPS SMTP POP3/IMAP 1.1 TCP (Transmission Control Protocol) เป็นโพรโทคอลที่ควบคุมกลไกการรับ-ส่งข้อมูลเพื่อให้การส่งข้อมูลไปถึงปลายทาง ได้อย่างครบถ้วนโดยที่จะมีกลไกการตอบกลับหลังจากการรับข้อมูล หรือเรียกว่า handshake โดย จะมีการส่งข้อความตอบกลับ ที่เรียกว่า acknowledgement (ACK) กลับมายังต้นทาง ภาพที่ 4.13 การส่งข้อมูลด้วยโพรโทคอล TCP แบบปกติ โพรโทคอลแบบ TCP/IP กับแบบIPแตกต่างกันอย่างไร 1 2 3 4 1234 123 1 2 1 ต้นทาง ปลายทาง ACK 1 ACK 2 ACK 3 123456 คำ�ถ�มสำ�คัญ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 19. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ โพรโทคอล โดยตอบคำถาม ดังนี้ • โพรโทคอลหมายถึงอะไร (ข้อตกลงหรือกฎเกณฑ์ที่กำหนดไว้ สำหรับการสื่อสารระหว่างกัน) • โพรโทคอลที่ใช้เป็นมาตรฐาน ในการสื่อสาร มีอะไรบ้าง (TCP/IP, IrDA,Bluetooth, WiFi) 20. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) โดยบันทึกคำ ตอบเป็นแผนภาพ ความคิด ดังตัวอย่าง และตอบคำถาม FTP POP3/IMAP HTTPS SMTP TCP IP HTTP TCP/IP • โพรโทคอลแบบ TCP กับแบบ IP แตกต่างกันอย่างไร (ตัวอย่างคำตอบโพรโทคอลแบบTCP จะควบคุมกลไกการรับ-ส่งข้อมูล ที่จะส่งไปหาผู้รับและผู้รับต้องส่งกลับมา แต่โพรโทคอลแบบ IP เป็นการระบุ ตำแหน่งของเครื่องคอมพิวเตอร์ บนเครือข่าย) • ก ร ะ บ ว น ก า ร ทำ งานของ โพรโทคอลแบบ TCP เป็นอย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ เป็นการส่งข้อมูล จำนวนหนึ่งเมื่อปลายทางได้รับข้อมูลก็จะ ส่งข้อความตอบกลับมาต้นทาง ถ้าหากไม่ ได้รับข้อความตอบกลับจะทำการส่งซํ้า เพื่อ แก้ไขการส่ง ถ้าข้อความหาย หมายถึงปลายทางได้รับข้อมูลแล้ว)

163 163 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เทคโนโลยีการสื่อสาร 163 ถ้าหากต้นทางไม่ได้รับข้อความตอบกลับ ซึ่งเกิดจากการสูญหายของข้อมูล หรือการสูญหาย ของข้อความตอบกลับ TCP จะส่งข้อมูลไปใหม่ทันทีอัตโนมัติ ภาพที่ 4.14 การส่งข้อมูลด้วยโพรโทคอลกรณีที่เกิดเหตุการณ์ข้อมูลสูญหาย ภาพที่ 4.15 การส่งข้อมูลด้วยโพรโทคอล กรณีที่เกิดเหตุการณ์ข้อความตอบกลับสูญหาย กรณีข้อมูลที่ส่งเกิดการสูญหาย กรณีข้อความตอบกลับสูญหาย ต้นทาง ปลายทาง ต้นทาง ปลายทาง 1 2 1 1 1 2 2 ACK 1 ACK 2 สูญหาย รอการส่งข้อมูลใหม่ หมดระยะเวลารอ 1 2 1 1 2 1 2 ACK 1 ACK 2 ACK 2 สูญหาย รอการส่งข้อมูลใหม่ หมดระยะเวลารอ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 21. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับการ แก้ไขปัญหาของโพรโทคอลแบบ TCP และตอบคำถาม ดังนี้ • อธิบายกระบวนการทำงานกรณี ข้อมูลที่ส่งเกิดการสูญหาย (ตัวอย่างคำตอบ เมื่อต้นทางส่งข้อมูล ไปปลายทาง โดยปกติจะได้รับข้อมูล ตอบกลับและจะมีระยะเวลาเพื่อรอ การตอบกลับเมื่อหมดเวลาต้นทางจะส่ง ข้อมูลชุดเดิมซํ้า และรอข้อความ ตอบกลับจนกว่าจะส่งข้อมูลสำเร็จ) • อธิบายกระบวนการทำงานกรณี มีข้อมูลตอบกลับสูญหาย (ตัวอย่างคำตอบ เมื่อต้นทางส่งข้อมูล ไ ป ป ลา ย ทาง แ ล้วไ ม่ไ ด้รั บข้ อ มู ล ตอบกลับจากปลายทาง ต้นทางจะรอ ตามระยะเวลารอข้อมูลและจะส่งข้อมูลซํ้า หลังจบการส่งข้อมูล ข้อมูลเก่าจะถูก ลบทิ้งและแทนที่ด้วยข้อมูลใหม่ เพื่อ ไม่ให้เกิดการซํ้าซ้อน) พิจารณาข้อความต่อไปนี้ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับโพรโทคอล 1 การเปิดเว็บไซต์ด้วยเว็บเบราว์เซอร์ใช้โพรโทคอล SMTP 2 โพรโทคอลทำ ให้คอมพิวเตอร์เชื่อมต่อกันได้ 3 การเรียกดูและการจัดการกับ e-mail จะใช้โพรโทคอล POP3 4 กลไกรับ-ส่งข้อมูลระหว่างคอมพิวเตอร์ควบคุมด้วย TCP (เฉลย 1 เพราะในการเปิดเว็บไซต์ด้วยเว็บเบราว์เซอร์จะใช้โพรโทคอลHTTP) NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA

สุดยอดคู่มือครู 164 164 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 164 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ผูสง คุณ ลัทธพล ดานสกุล 60/362 ม.เสนานิเวศน โครงการ 2 ถนนประเสริฐมนูกิจ 27 แขวงจรเขบัว เขตลาดพราว กทม. ผูรับ คุณ วันวิสา ดานสกุล 196/3 หมูที่2 ตำบลคลองกำยาน อ.เมือง จ.สุพรรณบุรี 7 2 0 0 0 1 0 2 3 0 หลังจากที่ TCP ทำาการส่งข้อมูลแต่ละส่วนแล้วจะมีการรอผลการส่ง (ข้อความตอบกลับ) ชั่วครู่ตามระยะเวลาที่กำาหนด ถ้าหากยังไม่ได้รับข้อความตอบกลับ จะทำาการส่งข้อมูลเดิมซำ้าเพื่อแก้ไข การส่ง แต่ถ้าเป็นกรณีที่ข้อความตอบกลับหาย นั่นหมายถึงปลายทางได้รับข้อมูลแล้ว ข้อมูลที่ส่งไปซำ้า จะถูกทิ้งไป เพื่อไม่ให้เกิดการซำ้าซ้อนของข้อมูล 1.2 IP (Internet Protocol) ใช้การส่งข้อมูลจากต้นทางไปยังปลายทาง จะต้องมีการจัดส่งที่อยู่ของผู้ส่งและผู้รับ ไปพร้อมกัน เพื่อที่จะสามารถนำาข้อมูลไปส่งยังปลายทางได้ถูกต้อง การระบุที่อยู่ของเครื่องคล้ายกับ การจัดส่งไปรษณีย์จากสถานที่ 1 ไปยังสถานที่ 2 บุรุษไปรษณีย์จะต้องดูที่อยู่ของผู้รับจากหน้าซองจดหมาย ภาพที่ 4.16 การระบุที่อยู่ของผู้ส่งและผู้รับข้อมูล ซึ่งเมื่อผู้ส่งส่งจดหมายไปแล้ว บุรุษไปรษณีย์จะดูที่อยู่ผู้รับแล้วนำาจดหมายไปส่งยัง ที่อยู่บ้านที่ระบุไว้ได้อย่างถูกต้อง เปรียบเทียบกับ IP Address ของผู้ส่ง เปรียบเทียบกับ IP Address ของผู้รับ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 22. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ IP (Internet Protocol) และตอบคำถาม ดังนี้ • IP (Internet Protocol) คืออะไร (ตัวอย่างคำตอบ เป็นการส่งข้อมูล จากต้นทางไปยังปลายทางจะต้องมีที่อยู่ ของผู้ส่งและผู้รับส่งไปพร้อมกันโดยที่อยู่ จะใช้IP Addressซึ่งเป็นเลขฐานสอง มีทั้งหมด 32 bit แต่ยากต่อการจดจำ จึงมีการคำนวณเป็นเลขฐานสิบ โดย คำนวณทีละ8bit) • IP มีลักษณะการทำ งานคล้าย กับอะไร พร้อมอธิบาย (มีลักษณะการทำงานคล้ายกับการจัดส่ง ไปรษณีย์จากสถานที่1 ไปยังสถานที่2 ซึ่งมีผู้ส่งจดหมายไปแล้วบุรุษไปรษณีย์ จะดูที่อยู่ผู้รับและนำจดหมายไปส่งยัง ที่อยู่บ้านที่ระบุไว้) 23. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ ส่วนประกอบของซองจดหมาย ดังตัวอย่าง ผูสง คุณ ลัทธพล ดานสกุล 60/362 ม.เสนานิเวศน โครงการ 2 ถนนประเสริฐมนูกิจ 27 แขวงจรเขบัว เขตลาดพราว กทม. ผูรับ คุณ วันวิสา ดานสกุล 196/3 หมูที่2 ตำบลคลองกำยาน อ.เมือง จ.สุพรรณบุรี 7 2 0 0 0 1 0 2 3 0 ชื่อและที่อยู่ ของผู้ส่ง แสตมป์ ชื่อและที่อยู่ ของผู้รับ รหัสไปรษณีย์ ของผู้รับ รหัสไปรษณีย์ ของผู้ส่ง

165 165 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เด็กควรรู้ เลขฐานสอง 1 1 0 1 1 0 0 0 1. ค่าประจำาหลัก 2 7 2 6 2 5 2 4 2 3 2 2 2 1 2 0 2. คูณด้วยค่าประจำาหลัก 2 7 2 6 0 2 4 2 3 0 0 0 3. หาผลรวม 2 7 + 26 + 24 + 23 = 128 + 64 + 16 + 8 = 21610 เทคโนโลยีการสื่อสาร 165 ดังนั้น ในการส่งข้อมูลแต่ละครั้งโพรโทคอล IP จะต้องระบุที่อยู่ของเครื่องต้นทาง และปลายทางไปพร้อมกับข้อมูลที่จะจัดส่ง เพื่อให้สามารถนำาข้อมูลไปส่งยังปลายทางได้อย่างถูกต้อง ในปัจจุบันประสบปัญหาเรื่องความขาดแคลน IP Address เนื่องจากมีการขยายตัวของ จำานวนอุปกรณ์บนเครือข่ายคอมพิวเตอร์อย่างมากทำาให้มีการพัฒนาเพิ่มจำานวนbitเพื่อแทนIPAddress เป็น128bitหรือเรียกว่าเป็น IPv6 ในการส่งข้อมูลผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์จะมีการระบุตำาแหน่งที่ตั้งของเครื่องคอมพิวเตอร์ บนเครือข่ายด้วยIP Addressซึ่งจะเป็นเลขความยาว 32bit (IPv4) เช่น IP Address ของ www.google.com 11011000 . 00111010 . 11000010 . 10101110 ซึ่งเลขฐานสอง มีทั้งหมด 32 bit ยากต่อการจดจำาจึงมีการคำานวณเป็นเลขฐานสิบ โดยคำานวณทีละ 8bit ได้เป็น 216 . 58 . 194 . 174 แผนภาพที่ 4.2 การส่งข้อมูลผ่านโพรโทคอล โดยระบุหมายเลข IP ของเครื่องคอมพิวเตอร์ IP Address 192 . 168 . 0 . 34 IP Address 192 . 168 . 0 . 35 ผู้ส่ง ผู้ส่ง 192 . 168 . 0 . 34 ผู้รับ 192 . 168 . 0 . 35 ผู้รับ การแปลงเลขฐานสอง เป็นเลขฐานสิบเลขฐานสอง เป็นระบบจำานวนที่นิยมใช้ในการส่งสัญญาณดิจิทัล ในคอมพิวเตอร์ได้เนื่องจากสามารถใช้แทนการจ่ายไฟฟ้าในวงจรอิเล็กทรอนิกส์ซึ่งแทน 1 คือจ่ายไฟ และ 0คือไม่จ่ายไฟ เช่นส่งสัญญาณ 11011000ทั้งนี้ลำาดับเลขฐานสองสามารถแปลงเป็นเลขฐานสิบได้ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 24. ตัวแทนนักเรียนออกมาแปลง เลขฐาน พร้อมเขียนวิธีทำบนกระดาน ดังนี้ • แปลงเลข 10101010 เป็น เลขฐานสิบ (วิธีทำ 1 0 1 0 1 0 1 0 27 0 25 0 23 0 21 0 ผลรวม = 128 + 32 + 8 + 2 = 17010) • แปลงเลข 10011011 เป็น เลขฐานสิบ (วิธีทำ 1 0 0 1 1 0 1 1 27 0 0 24 23 0 21 20 ผลรวม = 128+16+8+2+1 = 15510) • แปลง IP Address ของ 10111011.11100110.01100101.11001101 เป็นเลขฐานสิบ วิธีทำ 1 0 1 1 1 0 1 1 27 0 25 24 23 0 21 20 ผลรวม = 128 + 32 + 16 + 8 + 2 + 1 = 18710 ดังนั้นจะได้187.230.101.205 1 1 1 0 0 1 1 0 27 26 25 0 0 22 21 0 = 128 + 64 + 32 + 4 + 2 = 23010 0 1 1 0 0 1 0 1 0 26 25 0 0 22 0 20 = 64 + 32 + 4 + 1 = 10110 1 1 0 0 1 1 0 1 27 26 0 0 23 22 0 20 = 128 + 64 + 8 +4 + 1 = 20510

สุดยอดคู่มือครู 166 166 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 166 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 1.3 FTP (File Transfer Protocol) เป็นโพรโทคอลที่ใช้ส่งแฟ้มข้อมูลระหว่างเครื่องคอมพิวเตอร์บนเครือข่ายเดียวกัน แผนภาพที่ 4.4 การร้องขอหน้าเว็บไซต์จากเครื่อง Server โดยที่จะเชื่อมต่อผ่าน Port 21 และมีการครอบคลุมความปลอดภัยโดยการยืนยันตัวผู้ใช้งาน ด้วยการกรอกบัญชีผู้ใช้งานและรหัสผ่านก่อนที่จะสามารถเข้าถึงแฟ้มข้อมูลตามสิทธิของแต่ละบุคคล ในการโอนย้ายข้อมูล 1.4 HTTP (HyperText Transport Protocol) เป็นโพรโทคอลหลักที่ใช้ทำางานบนเครือข่าย World Wide Web (www) ซึ่งเป็นการทำางาน บนเครือข่ายที่มีลักษณะเครือข่ายแบบ Client-Server ซึ่งเป็นการเรียกดูหน้าเว็บไซต์จากเครื่องแม่ข่าย (Server) โดยจะเรียกดูด้วยโปรแกรมเว็บเบราว์เซอร์ (web browser) ซึ่งเครื่องแม่ข่ายจะส่งกลับมา เว็บไฟล์ประเภท HyperText ภาษา HTML (HyperText Markup Language) ซึ่งสามารถเชื่อมโยงไป ยังหน้าเว็บไซต์อื่นได้ แผนภาพที่ 4.3 การเชื่อมต่อ FTP ผ่าน Port 21 เชื่อมต่อ FTP ผ่าน Port 21 เครื่องขอรับบริการ FTP เครื่องปลายทาง ร้องขอหน้าเว็บไซต์ www.google.com ไฟล์หน้าเว็บไซต์ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 25. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ FTP (File Transfer Protocol) และ ตอบคำถาม ดังนี้ • FTP (File Transfer Protocol) คื อ อ ะ ไ ร (ตัวอย่างคำตอบ เป็น โพรโทคอลที่ใช้ส่งแฟ้มข้อมูลระหว่าง เครืองข่ายคอมพิวเตอร์เดียวกัน) • FTP ต้องเชื่อมต่ออะไร เพื่อใช้ ส่งแฟ้มข้อมูล (Port21) • ประโยชน์ของ FTP คืออะไร (ตัวอย่างคำตอบ มีการครอบคลุม ปลอดภัยโดยการยืนยันตัวผู้ใช้งานด้วย การกรอกบัญชีผู้ใช้งานและรหัสผ่านก่อน ที่จะสามารถเข้าถึงแฟ้มข้อมูลตามสิทธิ ของแต่ละบุคคลในการโอนย้ายข้อมูล) 26. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ HTTP (HyperText Transport Protocol) และตอบคำถาม ดังนี้ • HTTP (HyperText Transport Protocol) คืออะไร (ตัวอย่างคำตอบ เป็นโพรโทคอลหลัก ที่ใช้ทำงานบนเครือข่าย World Wide Web (www) ซึ่งเป็นการเรียกดูหน้า เว็บไซต์จากเครือข่ายแม่(Server) โดย จะเรียกดูด้วยโปรแกรมเว็บเบราว์เซอร์ (webbrowser))

167 167 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เทคโนโลยีการสื่อสาร 167 ปัญหาที่เกิดจากการใช้โพรโทคอล HTTP คือ อาจมีนักเจาะระบบ (Hacker) หรือผู้ที่ ไม่ประสงค์ดีปลอมแปลงเป็นเครื่องแม่ข่ายปลอม หรือดักเอาข้อมูลส่วนตัวไประหว่างเครื่องผู้ใช้กับ เครื่องแม่ข่าย แผนภาพที่ 4.5 ปัญหาที่เกิดจากการใช้โพรโทคอล กรณีมีผู้เจาะระบบและปลอมแปลงเครื่องแม่ข่ายปลอม 1.5 HTTPS(HyperText Transfer ProtocolSecure/Hypertext Transfer Protocol Over SSL (SecureSocket Layer)) เป็นการทำางานเหมือนโพรโทคอล HTTP แต่มีการตรวจสอบความปลอดภัย โดยการ ตรวจสอบใบรับรองว่าเป็นเครื่องแม่ข่ายจริง แผนภาพที่ 4.6 การทำางานของ HTTPS เครื่อง Server ของ google.com เครื่อง Server google.com ปลอม Client ร้องขอหน้าเว็บจาก Server Server ส่ง Certificate และ Public key เพื่อให้ ตรวจสอบ Client สร้าง Session key เข้ารหัสด้วย Public key รับ-ส่งข้อมูลด้วย Session key Client Server ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 27. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ HTTP (HyperText Transport Protocol) และตอบคำถาม (ต่อ) ดังนี้ • ปั ญ ห า ที่ เ กิ ด จ า ก ก า ร ใ ช้ โพรโทคอล HTTP คืออะไร (ตัวอย่างคำตอบ อาจมีนักเจาะระบบ (Hacker) หรือผู้ที่ไม่ประสงค์ดี ปลอม แปลงเป็นเครื่อง แม่ข่ายดัก เอาข้อมูลส่วนตัวไประหว่างเครื่องผู้ใช้กับ เครื่องแม่ข่าย) 28. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ HTTPS (HyperText Transfer Protocol Secure/Hypertext Transfer Protocol Over SSL (Secure Socket Layer)) และ ตอบคำถาม ดังนี้ • โพรโทคอล HTTPS มีความ แตกต่างกับโพรโทคอล HTTP อย่างไร ( ตัว อ ย่าง คำ ตอบ แ ต ก ต่าง กั น ที่โพรโทคอล HTTPS มีการตรวจสอบ ความปลอดภัย โดยการตรวจสอบ ใบรับรองว่าเป็นเครื่องแม่ข่ายจริง แต่โพรโทคอลHTTPไม่มีการตรวจสอบ ความปลอดภัย) เสริมความรู้ ครูควรสอน นักเจาะระบบ (Hacker) คือ ผู้ที่มีความรู้ทางด้านคอมพิวเตอร์และระบบ เครือข่าย สามารถหาช่องโหว่ของระบบคอมพิวเตอร์และระบบเครือข่ายได้ มีจุดประสงค์เพื่อทำลายหรือขโมยข้อมูล แต่จะมี Hacker อีกประเภทหนึ่ง ที่จะคอยตรวจสอบระบบเครือข่ายและระบบคอมพิวเตอร์ เรียกว่า Security Professional

สุดยอดคู่มือครู 168 168 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 168 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 1. Client ร้องขอหน้าเว็บจากเครื่องแม่ข่าย (Server) เพื่อขอให้เริ่มเชื่อมต่อ HTTPS 2. Server ส่งข้อมูลใบรับรองอิเล็กทรอนิกส์ของ Server พร้อมกุญแจสาธารณะ (Public Key) กลับมา ให้ Client เพื่อตรวจสอบ หากเป็น Certificate ที่น่าเชื่อถือและรู้จักอยู่แล้วก็จะผ่าน แต่ถ้าไม่น่าเชื่อถือ ก็จะแจ้งเตือนผู้ใช้งานว่าจะยอมรับหรือไม่ 3. Client จะสร้างกุญแจเซสชัน (Session Key) ที่ใช้ในการเข้ารหัสและถอดรหัสข้อมูล จากนั้นเข้ารหัส กุญแจเซสชัน (Session Key) ด้วยกุญแจสาธารณะ (Public Key) จากนั้นจะส่งข้อมูลย้อนกลับไปยัง Server แล้ว Server จะถอดรหัสด้วย Public Key เพื่อเข้าถึง Session Key เพื่อนำามาใช้งาน 4. รับ-ส่งข้อมูลระหว่าง Client และ Server ด้วย Session Key ที่ได้ ปลอดภัยไว้ก่อน การใช้ HTTPS จะสามารถป้องกันการเข้าถึงข้อมูลจากผู้ไม่ประสงค์ดีระหว่างที่ข้อมูล Client และ Server ถูกส่ง เนื่องจากมีการเข้ารหัสที่เป็นความลับระหว่าง Client และ Server โดยเฉพาะ อย่างยิ่งบริการที่ต้องการความปลอดภัยสูง เช่น e-banking ซึ่งสังเกตได้จากแถบ Address Bar ของ Web browser ถ้าหากเป็นเว็บไซต์ที่ผ่านการตรวจสอบว่า Certificate จะมีรูปกุญแจ 1.6 SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) ใช้ในการส่งไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ หรืออีเมล (e-mail) ไปยัง mail server ของผู้ให้บริการ อีเมล เช่น gmail.com, outlook.com ซึ่ง Server จะทำาการจำาแนกและแจกจ่ายอีเมลไปยังกล่องรับจดหมาย ของชื่อผู้ใช้แต่ละคน แผนภาพที่ 4.7 ส่วนประกอบของ user อีเมล [email protected] ชื่อบัญชีผู้ใช้ at sign โดเมนเนมของผู้ใช้บริการอีเมล ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 29. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ การทำ งานของ HTTPS จากนั้น ส่งตัวแทนนักเรียนออกมาเขียน ลำ ดั บ ก า ร ทำ ง า น บ น ก ร ะ ด า น ดังตัวอย่าง Client ร้องขอหน้าเว็บจาก Server Sever ส่ง Certificate และ Public Key เพื่อให้ตรวจสอบ Client สร้าง Session Key เข้ารหัสด้วย Public Key รับ-ส่งข้อมูลด้วย Session Key 30. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) และตอบคำถาม ดังนี้ • SMTP คืออะไร (ตัวอย่างคำตอบ เป็นโพรโทคอลที่ใช้ ในการส่งไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์หรือ อีเมล (e-mail) ไปยัง mail server ของผู้ให้บริการอีเมลเช่นgmail.com, outlook.com ซึ่ง Server จะทำการ จำแนกและแจกจ่ายอีเมลไปยังกล่อง รับจดหมายของชื่อผู้ใช้แต่ละคน) • อีเมลของนักเรียนมีผู้ให้บริการ อีเมลอะไร (ตัวอย่างคำตอบgmail.com) connect (คะเนคทฺ′) เชื่อมต่อ protect (โพรเทคทฺ′) ป้องกัน secret (ซี′ คริท) ความลับ English talk

169 169 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เทคโนโลยีการสื่อสาร 169 1.7 POP3 (Post Office Protocol Version 3) หรือ IMAP (Internet Message Access Protocol) ใช้ในการเรียกดูและจัดการกับอีเมลที่อยู่บน mail server ของแต่ละคน แผนภาพที่ 4.8 การทำางานของโพรโทคอล SMTP และ POP3 สถานการณ์ [email protected] ส่งไปยัง [email protected] การทำางานของโพรโทคอล SMTP และ POP3 ตัวอย่าง SMTP Queue email server gmail SMTP Internet SMTP MAIL BOX wanwisa.d email server outlook POP3/IMAP การรับ-ส่งอีเมลจะเป็นหน้าที่ของโพรโทคอล SMTP และ POP3/IMAP ในส่วนการทำางาน ของ SMTP คือ อีเมลของผู้ส่งไปจะถูกส่งจาก e-mail server ของผู้ให้บริการ ส่งไปยัง e-mail server ของผู้รับ และ mail server จะรับและแจกจ่ายไปยังกล่องขาเข้าของบัญชีผู้ใช้ที่เป็นผู้รับ หลังจากนั้น จะเป็นหน้าที่ของ POP3/IMAP ซึ่งจะจัดการกับอีเมลในบัญชีผู้ใช้ หากผู้ใช้มาเปิดอ่านจะแสดงข้อความ ที่ได้รับมาให้ผู้ใช้อ่าน ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 31. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ POP3 (Post Office Protocol Version3) หรือ IMAP (Internet Message Access Protocol) และตอบ คำถาม ดังนี้ • โพรโทคอล POP3/IMAP คืออะไร(ตัวอย่างคำตอบเป็นโพรโทค อ ล ที่ ทำห น้า ที่ ต่ อ จา ก SMTP ซึ่งจะจัดการกับอีเมลในบัญชีผู้ใช้ หากผู้ใช้มาเปิดอ่านจะแสดงข้อความ ที่ได้รับมาให้ผู้ใช้อ่าน) 32. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ IrDA (Infrared Data Association) Bluetooth และ WiFi (Wide Fidelity) แล้วตอบคำถาม ดังนี้ • IrDA คืออะไร (ตัวอย่างคำตอบ ใช้อินฟราเรดในการ เชื่อมต่ออุปกรณ์สื่อสารแบบไร้สาย สามารถส่งข้อมูลได้ในระยะใกล้และต้อง ไม่มีสิ่งกีดขวาง เช่น รีโมตคอนโทรล โทรทัศน์) • Bluetooth คืออะไร (ตัวอย่างคำตอบ เป็นการเชื่อมต่อ เครือข่าย PAN แบบไร้สายซึ่งเป็นการ เชื่อมต่อระยะสั้นและใช้งานเฉพาะบุคคล ด้วยคลื่นวิทยุความยาวสั้น ความถี่ 2.4 GHz ตัวอย่างการใช้งาน เช่น เมาส์บลูทูทลำโพงบลูทูท) • WiFi คืออะไร (ตัวอย่างคำตอบ เป็นเทคโนโลยี การสื่อสารมาตรฐาน IEEE 802.11 สามารถเชื่อมต่อกับอุปกรณ์ที่หลากหลาย) 33. นักเรียนร่วมกันสรุปความคิดรวบยอดเกี่ยวกับการสื่อสารข้อมูล ดังนี้ • การสื่อสารข้อมูลเป็นการถ่ายโอนข้อมูลหรือแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างผู้ส่งสาร ไปยังผู้รับสาร โดยองค์ประกอบของการสื่อสารประกอบด้วย ผู้ส่งสาร ข้อมูล/ข่าวสาร สื่อกลาง ผู้รับสาร และโพรโทคอล โดยที่สื่อกลางจะแบ่งออกเป็นแบบใช้สายกับแบบ ไร้สาย ส่วนโพรโทคอลที่ใช้เป็นมาตรฐานในการสื่อสาร ได้แก่ TCP/IP IrDA Bluetooth และ WiFi

สุดยอดคู่มือครู 170 170 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 170 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 2. IrDA (Infrared Data Association) อินฟราเรดใช้เชื่อมต่อกับอุปกรณ์สื่อสาร แบบไร้สายระยะใกล้และไม่มีสิ่งกีดขวาง สามารถ ส่งข้อมูลได้ครั้งละมาก ๆ ทั้งนี้จะต้องส่งภายใน ห้องเดียวกันเท่านั้น เพราะไม่สามารถเดินทางผ่าน วัตถุต่าง ๆ ได้แม้เพียงหมอกควัน เป็นการใช้คลื่นแสง ในการส่งทำาให้ไม่ถูกรบกวนด้วยคลื่นชนิดอื่น ตัวอย่างการใช้งาน เช่น รีโมตคอนโทรลโทรทัศน์ เครื่องคอมพิวเตอร์ที่ต้องการรับคลื่นอินฟราเรด จะต้องติดตั้งพอร์ต ไออาร์ดีเอ เพิ่มเติม 3. Bluetooth เป็นการเชื่อมต่อเครือข่าย PAN (Personal Area Network) แบบไร้สาย ซึ่งเป็นการเชื่อมต่อระยะสั้นและใช้งานเฉพาะบุคคลด้วยคลื่นวิทยุความยาวสั้น ความถี่ 2.4 GHz (Gigahertz) ภายใต้มาตรฐาน IEEE 802.15 การเชื่อมต่อด้วยบลูทูท ระหว่างอุปกรณ์จะเป็นแบบ แพร่กระจายไปทุกทิศทาง สามารถเชื่อมต่อพร้อมกันได้ หลายอุปกรณ์ เช่น การส่งข้อมูล ระหว่างเครื่องคอมพิวเตอร์ การใช้เมาส์บลูทูท ลำาโพงบลูทูท เด็กควรรู้ IEEE ย่อมาจาก The Institute of Electrical and Electronics Engineers หรือสถาบัน วิศวกรรมไฟฟ้าและวิศวกรรมอิเล็กทรอนิกส์นานาชาติ ทำาหน้าที่กำากับ ดูแลมาตรฐาน วิจัย และพัฒนาความรู้และงานวิจัยใหม่ ๆ ตลอดจนเผยแพร่ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับไฟฟ้าและคอมพิวเตอร์ 4. WiFi (Wide Fidelity) เป็นเทคโนโลยีการสื่อสาร มาตรฐาน IEEE 802.11นับว่าเป็น เทคโนโลยีที่นิยมในปัจจุบัน เนื่องจากสามารถเชื่อมต่อกับ อุปกรณ์ที่หลากหลาย เพียงแค่ติดตั้ง Card LAN โดยทั่วไป จะมีการติดตั้งตัวกระจายสัญญาณ (Access Point) กระจาย ทั่วบริเวณที่ต้องการเชื่อมต่อเครือข่ายไร้สาย ภาพที่ 4.17 รีโมต โทรทัศน์ ภาพที่ 4.18 พอร์ต ไออาร์ดีเอ ภาพที่ 4.21 การกระจาย สัญญาณ WiFi ผ่าน Access Point ภาพที่ 4.19 เมาส์บลูทูท ภาพที่ 4.20 ลำาโพงบลูทูท ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 34. นักเรียนแบ่งกลุ่ม 2 กลุ่ม เท่า ๆ กัน โดยกลุ่มที่ 1 ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับ สื่อกลางแบบใช้สาย กลุ่มที่ 2 ศึกษา ข้อมูลเกี่ยวกับสื่อกลางแบบไร้สาย บันทึกคำตอบเป็นแผนภาพความคิด โดยมีหัวข้อ ดังนี้ • ลักษณะการทำ งาน • ข้อดี • ข้อเสีย • อุปกรณ์เทคโนโลยีสื่อสารที่ใช้ กิจกรรมนี้ประเมินตัวชี้วัด ว 4.2 ม.2/3 35. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น ความรู้ร่วมกัน ดังนี้ • การสื่อสารข้อมูลจำ เป็นต้อง อาศัยสื่อกลางในการส่งผ่านข้อมูล เพื่อนำข้อมูลไปยังผู้รับสาร โดยแบ่ง เป็นสื่อกลางแบบใช้สายที่ใช้เชื่อมต่อ เพื่อรับ-ส่งข้อมูลในระยะใกล้โดยใช้ สายคู่บิดเกลียว สายโคแอ็กเซียล สายไฟเบอร์ออปติก และสื่อกลาง แบบไร้สายจะรับ-ส่งข้อมูลทางอากาศ โดยใช้อินฟราเรด ไมโครเวฟ คลื่นวิทยุ และดาวเทียมสื่อสาร ในการเลือกใช้สื่อกลางจะต้องคำนึง ถึงต้นทุนอุปกรณ์ ความเร็วในการส่ง ข้อมูล ระยะทางในการเชื่อมต่อ สภาพแวดล้อมที่ติดตั้งอุปกรณ์ และความปลอดภัยของข้อมูล 37. นักเรียนนำความรู้เกี่ยวกับการสื่อสาร ข้อมูลติดต่อสื่อสารระหว่างเครือข่าย คอมพิวเตอร์ และสามารถประยุกต์ ใช้ในการสร้างธุรกิจ เช่น การซื้อขาย ของออนไลน์ 36. นักเรียนส่งตัวแทนออกมานำ เสนอ แผนภาพความคิดสื่อกลางแบบ ใช้สายและสื่อกลางแบบไร้สาย หน้าชั้นเรียน เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Step4 Step5 ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า บริการสังคม และจิตสาธารณะ

171 171 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เทคโนโลยีการสื่อสาร 171 ภาพที่ 4.22 รูปแบบของสัญญาณแอนะล็อก ภาพที่ 4.23 รูปแบบของสัญญาณดิจิทัล สัญญาณในการสื่อสาร เนื่องจากอุปกรณ์ที่ใช้ในการสื่อสาร ข้อมูลเป็นอุปกรณ์ไฟฟ้า ดังนั้น สัญญาณ ที่ใช้สื่อสารจะเป็นสัญญาณไฟฟ้าด้วย แบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ ในบางครั้งการสื่อสารข้อมูลจะต้องแปลงจาก digital เป็น analog กลับไปมาเพื่อให้อยู่ในรูปแบบ ที่เหมาะสม เช่น อุปกรณ์ในการแปลงสัญญาณ เรียกว่า โมเด็ม (modem) ซึ่งใช้เทคนิคการบีบอัดข้อมูลร่วมกับ การแก้ไขข้อผิดพลาดที่เกิดจากการส่งสัญญาณ แผนภาพที่ 4.9 กระบวนการแปลงสัญญาณดิจิทัลเป็นสัญญาณแอนะล็อก และแปลงสัญญาณแอนะล็อกเป็นสัญญาณดิจิทัล แปลงจาก digital analog แปลงจาก analog digital ผู้ส่ง ผู้รับ สัญญาณในการสื่อสารมีอะไรบ้าง และแต่ละสัญญาณมีลักษณะอย่างไร สัญญาณแอนะล็อก (analog signal) • มี amplitude เปลี่ยนไปตามเวลา • เป็นค่าต่อเนื่อง (continuous) เช่น สัญญาณเสียง สัญญาณดิจิทัล (digital signal) • มีค่า 0, 1 • ไม่ต่อเนื่อง (discrete) เช่น สัญญาณของเครื่องคอมพิวเตอร์ โมเด็ม โมเด็ม โมเด็ม โมเด็ม คำ�ถ�มสำ�คัญ 1. นักเรียนร่วมกันสังเกตภาพ แล้ว ตอบคำถาม ดังนี้ ว 4.2 ม.2/3 ภาระงาน/ชิ้นงาน แผนภาพความคิดเทคโนโลยี ที่ใช้รูปแบบในการส่งสัญญาณต่าง ๆ ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Step 1 ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 • ภาพใดเป็นสัญญาณแอนะล็อก (ภาพที่1) • ภาพใดเป็นสัญญาณดิจิทัล (ภาพที่2) 2. นักเรียนศึกษาค้นคว้าและรวบรวม ข้อมูลเกี่ยวกับเรื่อง สัญญาณในการ สื่อสาร จากแหล่งการเรียนรู้อื่น ๆ ที่หลากหลาย เช่น หนังสือเรียน อินเทอร์เน็ต ภาพที่ 1 ภาพที่ 2 3. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ สัญญาณในการสื่อสาร โดยตอบ คำถาม ดังนี้ • สัญญาณแอนะล็อกกับสัญญาณ ดิจิทัลต่างกันอย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ สัญญาณแอนะล็อก มีค่าต่อเนื่อง ส่วนสัญญาณดิจิทัล มีค่าไม่ต่อเนื่อง) • อุปกรณ์ใดใช้ในการแปลง สัญญาณ (โมเด็ม(Modem)) • สัญญาณไฟฟ้ามีกี่ประเภท อะไรบ้าง (มี2ประเภทได้แก่สัญญาณแอนะล็อก และสัญญาณดิจิทัล) • คอมพิวเตอร์ใช้สัญญาณใด ในการสื่อสาร (ใช้สัญญาณดิจิทัล) ตัวชี้วัด

สุดยอดคู่มือครู 172 172 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 172 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 รูปแบบในการส่งสัญญาณ แผนภาพที่ 4.10 รูปแบบการสื่อสารทางเดียว แผนภาพที่ 4.11 การสื่อสารสองทางครึ่งอัตรา แผนภาพที่ 4.12 การสื่อสารสองทางเต็มอัตรา 3. ก�รสื่อส�รสองท�งเต็มอัตร� (full duplex transmission) เป็นการส่งข้อมูลที่สามารถส่งได้สองทิศทางในเวลาเดียวกัน เช่น การสนทนาทางโทรศัพท์ 2. ก�รสื่อส�รสองท�งครึ่งอัตร� (half duplex transmission) เป็นการส่งข้อมูลที่สามารถโต้ตอบได้สองทิศทางแต่คนละเวลากัน ขณะที่ผู้ส่งทำาการส่ง ผู้รับจะรับ ได้อย่างเดียว ไม่สามารถส่งได้และจะต้องมีการสลับสัญญาณเพื่อเปลี่ยนทิศทางการส่งข้อมูล เช่น วิทยุสื่อสาร (walkie-talkie) ในการสื่อสารระหว่างอุปกรณ์ เครื่องส่งและเครื่องรับ สามารถแบ่ง รูปแบบการส่งได้ 3 รูปแบบ ได้แก่ 1. ก�รสื่อส�รท�งเดียว (simplex transmission) เป็นการส่งข้อมูลไปในทิศทางเดียว แต่ละฝ่ายจะเป็นผู้ให้หรือผู้รับอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น การรับข้อมูลจากคีย์บอร์ด การกระจายเสียงของสถานีวิทยุโทรทัศน์ การประกาศเครื่องขยายเสียงออกลำาโพง ผู้ส่ง ผู้รับ ผู้ส่ง ผู้รับ ผู้ส่ง ผู้รับ ผู้ส่ง ผู้รับ การส่งสัญญาณแต่ละรูปแบบ มีลักษณะแตกต่างกันอย่างไร และแบบไหนดีที่สุดเพราะเหตุใด ภาพที่ 4.24 โทรทัศน์ ภาพที่ 4.25 วิทยุสื่อสาร ภาพที่ 4.26 โทรศัพท์เคลื่อนที่ คำ�ถ�มสำ�คัญ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 4. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ รูปแบบในการส่งสัญญาณ โดยตอบ คำถาม ดังนี้ • การส่งสัญญาณแต่ละรูปแบบ มีลักษณะแตกต่างกันอย่างไร และ แบบไหนดีที่สุด เพราะเหตุใด (ตัวอย่างคำตอบ การสื่อสารทางเดียว จะส่งข้อมูลไปในทิศทางเดียว การสื่อสาร สองทางครึ่งอัตราจะสามารถโต้ตอบได้สอง ทิศทางแต่คนละเวลากัน และการสื่อสาร สองทางเต็มอัตรา จะส่งข้อมูลได้สอง ทิศทางในเวลาเดียวกันจึงทำให้การสื่อสาร สองทางเต็มอัตราดีที่สุด เพราะสามารถ สนทนาในเวลาเดียวกันได้) 5. นักเรียนร่วมกันสรุปความคิดรวบยอด เกี่ยวกับสัญญาณในการสื่อสารและ รูปแบบในการส่งสัญญาณ ดังนี้ • เนื่องจากอุปกรณ์ที่ใช้ในการ สื่ อ ส า ร ข้ อ มู ล เ ป็ น อุ ป ก ร ณ์ ไ ฟ ฟ้ า ดังนั้น สัญญาณที่ใช้จะเป็นสัญญาณ ไฟฟ้าด้วย แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ สัญญาณแอนะล็อกและสัญญาณ ดิจิทัล • การสื่อสารระหว่างอุปกรณ์เครื่องส่ง และเครื่องรับสามารถแบ่งรูปแบบ การส่งได้ 3 รูปแบบ ได้แก่ การสื่อสาร ทางเดียว การสื่อสารสองทางครึ่งอัตรา และการสื่อสารสองทางเต็มอัตรา Step 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏิบัติ ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Step4 6. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละเท่า ๆ กัน จากนั้นร่วมกันเขียนแผนภาพความคิด เทคโนโลยีที่ใช้รูปแบบในการส่ง สัญญาณต่าง ๆ โดยแบ่งเป็นหัวข้อ ดังนี้ • เทคโนโลยีที่สื่อสารทางเดียว • เทคโนโลยีที่สื่อสารสองทางครึ่ง อัตรา • เทคโนโลยีที่สื่อสารสองทางเต็ม อัตรา กิจกรรมนี้ประเมินตัวชี้วัด ว 4.2 ม.2/3 7. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป สิ่ ง ที่ เ ข้ า ใ จ เป็นความรู้ร่วมกัน ดังนี้ • สถานีวิทยุโทรทัศน์ เป็นการ สื่อสารทางเดียว วิทยุสื่อสารเป็นการ สื่อสารสองทางครึ่งอัตรา โทรศัพท์- 8. นักเรียนแต่ละกลุ่มนำ เสนอแผนภาพ ความคิดเทคโนโลยีที่ใช้รูปแบบในการ ส่งสัญญาณต่าง ๆ หน้าชั้นเรียน เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน เคลื่อนที่เป็นการสื่อสารสองทางเต็มอัตรา

173 173 สุดยอดคู่มือครู รอบรู้อาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า Self-Regulating เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ Applying the Communication Skill asean เทคโนโลยีการสื่อสาร 173 การถ่ายโอนข้อมูล การส่งข้อมูลจากอุปกรณ์ส่งไปยังอุปกรณ์รับ แบ่งได้ 2 แบบ คือ 1. ก�รถ่�ยโอนข้อมูลแบบอนุกรม (Serial Data Transmission) เป็นการส่งข้อมูลออกไปทีละบิต ข้อมูลแต่ละบิตจะเรียงต่อกันไป ผ่านสายตัวนำาสัญญาณ เพียงเส้นเดียวหรือสายซีเรียล (Serial Cable) เป็นช่องทางส่งข้อมูลที่นิยมใช้กับอุปกรณ์ต่อพ่วงภายนอก ส่งข้อมูลไม่มาก ในปัจจุบันมีการใช้สายประเภท USB (Universal Serial Bus) ที่สามารถส่งด้วย ความเร็วสูง เช่น เมาส์ คีย์บอร์ด เครื่องพิมพ์ โพรเจกเตอร์ ภาพที่ 4.27 การถ่ายโอนข้อมูลแบบอนุกรม เปลี่ยนจากอนุกรม เป็นขนาน เปลี่ยนจากขนาน เป็นอนุกรม ข้อมูลแบบอนุกรม อุปกรณ์รับ อุปกรณ์ส่ง การถ่ายโอนข้อมูลแบบอนุกรมกับแบบขนาน แตกต่างกันอย่างไร คำ�ถ�มสำ�คัญ 1. นักเรียนร่วมกันสังเกตอุปกรณ์ คอมพิวเตอร์ที่ใช้ USB ในการ เชื่อมต่อ จากนั้นบันทึกคำตอบเป็น แผนภาพความคิดบนกระดาน ดังตัวอย่าง ว 4.2 ม.2/3 ภาระงาน/ชิ้นงาน แผนภาพความคิดอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ ที่มีการถ่ายโอนข้อมูลแบบอนุกรมและ แบบขนาน ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Step 1 เมาส์ คีย์บอร์ด เครื่องพิมพ์ ไมโครโฟน จอยสติก ลำ โพง อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ ที่ใช้ USB ในการเชื่อมต่อ 2. นักเรียนศึกษาค้นคว้าและรวบรวม ข้อมูลเกี่ยวกับเรื่อง การถ่ายโอน ข้อมูล จากแหล่งการเรียนรู้อื่น ๆ ที่หลากหลาย เช่น หนังสือเรียน อินเทอร์เน็ต ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 3. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ การถ่ายโอน โดยตอบคำถาม ดังนี้ • การถ่ายโอนข้อมูลแบบอนุกรม กับแบบขนานแตกต่างกันอย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ การถ่ายโอนข้อมูลแบบ อนุกรมจะส่งข้อมูลไปทีละบิตแต่ละบิตเรียง ต่อกันไปผ่านสายตัวนำสัญญาณเส้นเดียว ส่วนการถ่ายโอนข้อมูลแบบขนาน จะส่ง ข้อมูลหลายบิตพร้อมกันผ่านสายตัวนำ สัญญาณหลายเส้นซึ่งจะเร็วกว่าแบบอนุกรม) ตัวชี้วัด

สุดยอดคู่มือครู 174 174 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล Gathering ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้ Processing บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 GPAS 5 Steps แนวข้อสอบ O-NET/PISA 174 เทคโนโลยี (วิทยาการคำานวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 สาย VGA สาย HDMI สาย MINI HDMI Type C การเชื่อมต่ออุปกรณ์ ขั้นคิดวิเคราะห์ และสรุปความรู้ Step 2 4. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เกี่ยวกับ การถ่ายโอนข้อมูล (ต่อ) โดย ตอบคำถาม ดังนี้ • นักเรียนสามารถพบ MINI HDMI Type C บนอุปกรณ์ใดและ สามารถเชื่อมต่อกับอุปกรณ์ใดได้บ้าง (สามารถพบได้บนสมาร์ตโฟนหรือ แท็บเล็ต ใช้เพื่อการเชื่อมต่อกับอุปกรณ์ แสดงภาพ ทั้ง จอ มอ นิ เตอร์ และ เครื่องฉายภาพ) • สัญญาณที่สาย HDMI และ MINI HDMI Type C สามารถทำ ได้ เหมือนกันมีอะไรบ้าง (ตัวอย่างคำตอบ สามารถส่งภาพ และเสียงออกไปอุปกรณ์แสดงภาพ ได้พร้อมกันและสัญญาณที่ออกไป เป็นรูปแบบดิจิทัล) • สายสัญญาณแบบ VGA มีข้อดี อย่างไร (ตัวอย่างคำตอบ สายสัญญาณแบบ VGAมีราคาถูกหาซื้อง่าย) หากต้องการเชื่อมต่อสัญญาณภาพและเสียงโดยใช้ สายสัญญาณเดียวกันควรเลือกสายสัญญาณชนิดใด 1 VGA 2 RCA 3 DVI 4 HDMI NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA (เฉลย 4 HDMI เพราะสามารถรับ-ส่ง สัญญาณภาพและเสียงได้ในสายสัญญาณ เดียวกัน)