ตำนานพระธาตุแช่โหว้และพญาลิ้นก่าน

พระราชมงคลวสิ ทุ ธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผนดิน ๑๔๓

แลวก็เสด็จไปถะปนนาเกสาธาตุตี้วัดปาแดง
หลวงและวดั บุญนาค เหนือเวียงตีน้ น้ั

§ฯคํ�เดฯฯ ไพถบ¢ฯ�เกสาธาฯทีวัฯลี

เจดหี ฯงกฯ าฯ วฯ งฯ §คฯ �ํ เดฯฯไพทหฯั ฯ฿อฯั
แ ล ว ก็ เ ส ด็ จ ไ ป ถ ะ ป น น า เ ก ส า ธ า ตุ ต้ี วั ด ลี

เจดยี ห ลวงกลางเวียง แลวก็เสดจ็ ไปตงั หนออก

ไนฯทิฯวัฯอัฯแจ่ฯตั §ฯฯคํพถบ¢ฯ�

เกสาธาทฯ ดี ฯ ฯ §ฯค ํ�เดฯ ฯจัาทนี ัฯ
ในทิศวันออกแจงใต แลวก็ไปถะปนนา

เกสาธาตุตด้ี อย แลว กเ็ สด็จจากต้ีนน้ั

อ่ฯฯหฯัาส�ฯะไพสู่ดฯฯบุพฯ ทิªกฯ าํ

วอฯั ัฯ คํ พลฯดบา้ ปฯ ่ ฯาสัฯ ตฯดี ฯ ทฯ นี ฯั
อวยหนาสะเพราะไปสูดอยปพปะทิสสะก๋ํา

วนั ออก ก็ไปลอดบา นปา สัก ตีนดอยตนี้ ้ัน

ตาํ นานพระธาตุแจโหวแ ละพญาลิ้นกา น ๑๔๔

§ฯฯคํยัฯ£ูฯ่ทีนัฯหฯัฯ๑ §ฯจึฯลําเพิฯว่า
ถานทีน ีพ าหฯ ัฯาจัเกฯเิ ปเฯ มฯงื อฯัลุร

แลวก็ยังอยูตี้นั้นหนอยนึ่ง แลวจ่ึงรํ่าเปงวา
ฐานะต้ีนป้ี ายหนา จกั เกดิ เปนเมอื งอันลนุ

แต่�ตถาคต นิพฯาฯไพช§ฯ ว่าอัฯ§ฯ
�พุทฯเจาั คํจึ�ฯ เดฯฯขฯื พสบู่ จ฿ฯ ฯมดฯ ทฯ นี ฯั

แตพระตะถาคต นิพปานไปจะแล วาอั้นแลว
พระพุทธเจากจ็ งึ เสดจ็ ขน้ึ ไปสบู นจอมดอยต้นี นั้

ผํฯดูโล฿ฯทัฯมฯร §ฯคํผํฯเลฯไพทิªานุทิª
ต่าๆ ฯ คเํ ลหฯ เฯั ขฯ�บฯร บ้าฯเ มืฯงทฯมั ฯร

ผอ ดูโลกตังมวล แลว กผ็ อ เลงไปทสิ สานุทิสสะ
ตาง ๆ ก็เลงหันเขตคะบวนบานเมืองตังมวล

คํเปฯอัฯเรืฯงงาฯบ฿ฯดฯฯ£ู่ฯ ๘ ลูั ตัฯ£ู่ฯ
ลําดัถฯ ันฯ ฯั พ เปบฯ ริมฯ฿ธ฿ฯแวฯล ฯมจฯด กัฯ

พระราชมงคลวสิ ทุ ธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผน ดิน ๑๔๕

ก็เปนอันเรืองงามบนดอยอยู ๘ ลูก ตั้งอยู
ลําดับถัดน้นั ไป เปน ปรมิ ลทลแวดลอมจอดก๋นั

มีดฯฯป่ฯาสัฯทีนีเปฯเคฯัา §ฯดฯฯนัฯฯ

ดฯ ฯจฯมทงฯ ดฯ หฯ กฯ ์ ดฯ ฯพขู ฯาฯ ดฯฯจฯม ฅ้
มีดอยปาสักตี้น้ีเปนเกลา และดอยนอย

ดอยจอมตอง ดอยหยุก ดอยปูขวาง ดอยจอ มไค

ดฯฯจฯมแจ้ฯชําไกฯ่ ดฯฯถํา ไนกาฯเมืฯอ

�พทุ เฯ จาั ยัผฯ ํเฯ ลฯไพนฯั
ดอยจอมแจงจําไก ดอยถ้ํา ในกาละเมื่อ

พระพทุ ธเจายงั ผอ เลงไปนน้ั

หฯา้ ที ๔ หนาท่ี ๔

รืมหาบถวีแผ่ฯดิฯหฯงฯทัฯมฯร คํหฯ
หรฯั สฯๆัร ก้ฯงร้งฯ ฅาฅฯ ดฯั ัมฯ ัานัฯ �พทุ ฯเ จัา

ตาํ นานพระธาตแุ จโ หวแ ละพญาล้นิ กาน ๑๔๖

อันวามหาปะถะวีแผนดินหลวงตังมวล ก็ไหว
หวัน่ สนั่นกอ งฮอ งคางคั่งดังมากนกั พระพุทธเจา

คํเบ่ฯอัฯยัฯสพฯณฯรัฯสีรฯมฯี ๖ �กาฯ
คืาฯ ขาฯ ขฯวดัฯดัฯอ ัชฯั เหฯงื แดฯ สฯ฿

ก็เปงออกยังสัพพัณณะรังสีรวมมี ๖ ผะการ
กอื วา ขาว เขยี วดงั่ ดอกอัญจนั เหลอื ง แดง สม

หฯ฿่รมีวณฯเหฯืฯรดัฯแก้ฯวิทุร¢ํฯ�้าฯ
สฯา่ แฯ จฯท้ าฯ่ ดฯ §ฯ ฯป่าฯ ไมท้ มฯั ฯร

หมนมีวัณณะเหมือนด่ังแกววิฑูรยน้ําคาง
สวา งแจงตวาดอยและปาไมตั้งมวล

รืต฿ฯ้ม้§ฯไบไม้คํเหฯืฯงเปฯดัฯฅา รื
นิมฯอิ ªรัฯ อฯนั คี เํ ปนฯ ิมฯิแหสฯ่ าªฯา

อนั วาตน ไมแ ละใบไมก็เหลอื งเปน ด่งั คํา อันวา
นิมิตอศั จรรยอันน้กี ็เปน นมิ ิตแหงศาสนา

พระราชมงคลวิสุทธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผน ดิน ๑๔๗

§ฯ�มหาชินธาฯเจัามารุ่งเรืฯง£ู่ฯทีนี

มาั นฯั �าฯ ๕ พฯ� วªาช§ฯ |
และพระมหาจ๊ินะธาตุเจามารุงเรืองอยูต้ีน้ี

มากนกั ถาบ ๕ ปนภะวัสสาจะแล |

เมืฯอนัฯสฯงเถ้าแก่ฯผ฿ฯเมฯ อัฯพส้าฯไล่

แปสฯ ฯร£ูยฯ่ ๊ตีดฯ ฯ ทฯ นี ฯั คํผํฯหัฯร ªี
เม่ือนั้นสองเถาแกผัวเมีย อันไปสรางไฮ

แปง สวนอยูย ังตนี ดอยตนี้ ั้น ก็ผอหันรัศมี

แห่�ฯ พุทเฯ จาั แจฯ้ พท่ฯาบ฿ดฯ ฯ ฯทฯมั รฯ
แหง พระพุทธเจา แจงไปตวา บนดอยต้ังมวล

สฯ่รย่าเถ้าแก่ฯผู้เมฯหัฯก่ฯร จึฯร้ฯงตํฯ

ผผู้ ฿ฯวา่ พํเฯ ถา้ เหิ ฯ จงุ่ รีฯผฯทํ ัฯบ฿ ดฯ ฯ ฯพรุ้
สวนยาเถาแกผูเมียหันกอน จึ่งฮองตอ

ผูผวั วา ปอเถาเหิย จงุ ฮีบผอ ตางบนดอยปุน

ตํานานพระธาตแุ จโ หวแ ละพญาล้ินกาน ๑๔๘

ดูเปฯอสัฯมาแจ้ฯ£ูฯ่บ฿ฯดฯฯพุ้รมัานัฯ แจ้ฯ

จพฯั ผํฯ หฯํ แฯั ผชฯ ฟฯั ้าช�ฯั ฿ห์ฯ
ดูเปนอะสังมาแจงอยูบนดอยปุนมากนัก แจง

จ๋ันปอผอ หันแผวจั๊นฟา จั๊นพรหม
แต่กฯ่รมาคํฯหฯ่รเคิฯหัฯสักเทืฯอ ว่าอัฯ

เมฯอื นฯชั าฯเถ้าแกผ่ฯ ผู้ ฿ฯจึฯห฿ฯแลฯ่
แตกอนมาก็บหอนเกยหันสักเตื่อ วาอั้น

เมื่อนัน้ จายเถา แกผูผ วั จงึ หกแลน

ห้ฯาที ๕ หนา ท่ี ๕

ขืฯพผฯํฯทีบฯ฿ดฯฯ จึฯไพหฯ�พุทฯเจัา

�ม้ฯ กัดฯ ้ฯ อฯ รห¢ฯ §�ฯ ฯาอฯิ
ขึ้นไปผอต้ีบนดอย จึงไปหันพระพุทธเจา

พรอมกับดว ยอรหนั ตา และพญาอนิ ทร

พระราชมงคลวิสทุ ธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผนดิน ๑๔๙

�ฯาอโส฿ฯ £ูฯ่ยัฯดฯฯทีนัฯ จึฯเขัาไพไหฯ้สา

ถาฯว า่ เกาวเตาฯ เจาั ผ้มู ชี เื ชือฯ ไดชา
พญาอโศก อยูยังดอยตี้นั้น จ่ึงเขาไปไหวสา

คนวา โกวตั โต เจาผูมีจ้อื เจ๊อื ใดจา

คาว่าเปฯ�ฯาอิฯ �ฯา�หฯ์ เทวบุต์ฯ

เทวดาตไ฿ฯ ดชา เมอฯื นัฯ ภคฯว า
กาวาเปนพญาอินทร พญาพรหม เตวบุตร

เตวดาตน ใดจา เมอ่ื นนั้ ภักกะวา

รื�พุทฯเจัาต฿ฯ�฿ฯมหากรุณฯา จึฯกฯ่าฯ

วา่ �ูฯรา³บฯาสกฯ เรัานชี าฯื �พุทฯเจาั
อันวาพระพุทธเจาตนทรงมหากรุณา จ่ึง

กลา ววา ดูราอุบาสก เฮาน้ีจอ่ื วา พระพุทธเจา

ต฿ฯเปฯทีตัฯทีเพิฯแกฯ่โล฿ฯทัฯ ๓ §ฯ ว่าอัฯ§ฯ
�คฯวา�พทุ เฯ จาั จึเฯ ทส¢สัฯสฯรธมฯ์

ตํานานพระธาตแุ จโหวและพญาลน้ิ กาน ๑๕๐

ตนเปนต้ีตั้งต้ีเปงแกโลกตัง ๓ และวาอั้นแลว
ภะคะวาพระพทุ ธเจาจงึ่ เตสนาสงั่ สอนธรรม

หืเถ้าแกฯ่ด้รู้คฯงจําสิฯ หืทาฯพําเพฯ
บญุ ์§เฯ ถาั แกคฯ่ ํห้นฯ ฿�ฯ พทุ เฯ จาั

ห้ือเถาแกไดฮูกองจํ๋าศีล ห้ือตานปาเปง
บญุ แลวเถาแกก็ไหวนพพระพทุ ธเจา

§ฯฯคํพิฯร฿ฯไพยัฯร่แห่ฯต฿ฯ §ฯฯคํบัฯหื
ยา่ เถัาแก่ผฯ ูเ้ ปฯเมฯ หืรู้วา่ เปสฯ พฯณ ฯ

แลวก็ปกลงไปยังไฮแหงตน แลวก็บอกห้ือ
ยา เถา แกผ เู ปนเมีย ห้อื ฮวู า เปน สพั ปญ ู

�พุทฯเจัา §ฯจึฯจากัฯว่าสฯงเรัาจั
ได้อสฯัเ ยฯืงได ไพหเื ปทฯ าฯแกฯ่�พุทเฯ จัา

พระพุทธเจา แลวจ่ึงจาก๋ันวาสองเฮาจัก
ไดอสังเย่ืองใด ไปหอื้ เปนตานแกพ ระพุทธเจา

พระราชมงคลวสิ ุทธ์ิ พระมหาเถระ ๕ แผน ดิน ๑๕๑

นัฯชา เมืฯอนัฯย่าเถัาผู้เปฯเมฯคํกฯ่าฯว่า

จุ่ง´า¢ฯเํ ผกิฯ ัฯหาัฯ สนํฯ ี พทาฯเทิะฯ
นั้นจา เม่ือนั้นยาเถาผูเปนเมียก็กลาววา

จงุ เอานํา้ เผิง้ กบั หมากสมอนไ้ี ปตานเตอะ

วา่ อั§ฯ ฯ เขาั ทสฯั ฯงคํ´�า¢เํฯ ผ§ฯิ หฯ ัาฯ สฯํ
วาอั้นแลว เขาตังสองก็เอาน้ําเผ้ิงและหมาก
สมอ

หา้ฯ ที ๖ หนาที่ ๖

ไพทาฯแกฯ่�พุทฯเจัาหัฯ§ฯ ภคฯวารื

�พุทฯเจาั ต฿มฯ ีมหากลุณาฯ ครํ ัฯ´า� ทาฯ
ไปตานแกพระพทุ ธเจา หน้ั แล ภคั คะวา อนั วา

พระพทุ ธเจาตน มีมหากรุณากฮ็ บั เอาตาน

ตํานานพระธาตุแจโ หวและพญาล้ินกา น ๑๕๒

แห่ฯสฯงเขัา §ฯจึฯรําเพิฯดูคํรู้ว่าสณฯาฯ
ทนี พี าฯหฯ้า เมฯือ สาส¢รุ่งเรฯืงมา§ฯ

แหงสองเขา แลวจึ่งรํ่าเปงดูก็ฮูวาสัณฐาน
ตีน้ ้ีปายหนา เมอ่ื ศาสนารงุ เรอื งมาแลว

ฅ฿ฯทฯัาคํจัพา´�ากัฯเขัามาส้าฯบ้าฯ
แปฯเลรฯื £ู่แฯ วตฯ ฯีดฯ ทฯ ีน มี ัานัฯ

คนตังหลายก็จักปาเอากันเขามาสรางบาน
แปงเฮือนอยแู วดต๋นี ดอยตน้ี มี้ ากนกั

คํจัมาส้าฯไล่แปฯสฯร แปฯโท฿ฯแปฯ¢£ูฯ่
ชุทชี แุ หฯช่ §ฯ เมฯอื ได�ตถาคต

ก็จักมาสรางไฮแปงสวน แปงโตงแปงนาอยู
จตุ ี้จแุ หง จะแล เมื่อใดพระตะถาคต

นิพฯาฯไพ§ฯฯ ธาฯจฯมจิฯดัฯแห่ฯคูคํจั
ได้มาต£ฯั ูฯ่ ทนี จี ักา้ กฯ งุ่ รงุ่ เรฯืง มัานัฯ

พระราชมงคลวสิ ุทธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผนดนิ ๑๕๓

นิพปานไปแลว ธาตุจอมจิ๊กดังแหงกูก็จัก
ไดม าตัง้ อยู ตีน้ จี้ กั กานกงุ รงุ เรอื งมากนัก

คัฯว่าสาส¢รฯ่งโรฯพ฿้ฯ§ฯ เขัามาไน

เขตพถฯั ฯร้ ๓ ดฯอั ฯั สาสาฯ คํ จัรุ่งเรงืฯ
กันวาศาสนารวงโรยปนแลว เขามาใน

เขตปนถว น ๓ ด่งั อั้นศาสนาก็จกั รงุ เรือง

ไพบํขา�ฯ าฯตเฯํ ทัาส้งฯ กฯําห฿เฯ ขฯ ๕ พฯั
ไปบข าด ถาบตอ เตาเสย้ี งกํ๋าหนดเขต ๕ ปน

�วªาช§ฯ ฅ฿ฯ§ฯเทวดาทฯัาคํจั
ไดม้ ารกั ฯาสิ ฯหืทาฯ เมตฯา ภาว¢

ภะวัสสาจะแล คนและเตวดาตังหลายก็จัก
ไดม าฮักษาศีลห้ือตาน เมตตาภาวนา

พําเพฯบุรส฿มฯาฯไนส฿ณฯาฯทีนี คํจัด้เถิฯ
มคฯผธฯ มฯ์อัวฯ ิเสฯม ัานชัฯ §ฯ �คฯวา

ตํานานพระธาตุแจโหวและพญาล้ินกา น ๑๕๔

ปาเปงบุญสมปานในสัณฐานตี้นี้ ก็จักไดเถิง
มรรคผลธรรมอนั วเิ ศษมากนักจะแล ภัคคะวา

รื�พุทฯเจัาคํรําเพิฯสัฯนี§ฯ เจัามหา

อานนฯจขึฯ ฯเํ กสาธาซฯ ฯ� พุทเฯ จัาหัฯ§ฯ
อันวาพระพุทธเจาก็ร่ําเปงสันน้ีแลว เจามหา

อานันตะจงึ่ ขอเกสาธาตุซ่งึ พระพุทธเจา หัน้ แล

หา้ฯ ที ๗ หนา ท่ี ๗

เมืฯอนัฯ�พุทฯเจัาจึฯ£ฯดยัฯเถิฯณหฏฯมื
กฯําขาฯ ขึรฯ  ³ฯ ตมฯ ค¸ สฯ ีสแห่�ฯ อ฿ฯ

เม่ือน้ันพระพุทธเจาจึงเยียดยงั เถิงณหัตถะมอื
กํ๋าขวาขน้ึ ลูบอุตหะมงั กะละศีษะแหงพระองค

คํด้เกลาผ฿ฯอัฯ ๒ เส้ฯ ยาฯ ๘ นิฯมืขฯาฯ
§´ฯ �ายฯหื แื กฯอ่ ารห¢ฯ§ ฯ�ฯาอฯิ

พระราชมงคลวสิ ุทธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผน ดิน ๑๕๕

ก็ไดเกสาผมออก ๒ เสน ยาว ๘ น้ิวมือขวาง
แลว เอาย่นื ห้อื แกอารหันตา และพญาอนิ ทร

�ฯาอโส฿ฯจึฯฅฯด´�าบัฯม้รฯกแปฯ�อฯไส่

ผแฯ฿ ห่�ฯ พทุ เฯ จาั §´ฯ า� ไส่น
พญาอโศกจ่ึงควัดเอาบอกไมฮวกแปงกะอูบ

ใสผมแหงพระพุทธเจา แลว เอาใสใ น

�อฯฅา ไหฯ่ ๓ กฯํา §ฯเมืฯอนัฯ �พุทฯ

เจัาจถฯึ าฯสงฯ เถ้าผ฿ฯเ มวฯ า่ ถํายบัฯ ฿ฯดฯฯทีน่ ี
กะอุบคํา ใหญ ๓ ก๋ํา แลวเมื่อน้ันพระพุทธ-

เจาจึง่ ถามสองเถาผวั เมียวา ถา้ํ ยังบนดอยต้นี ้ี

มีบํมีชา สฯงเถ้าจึฯกฯ่าฯว่า ถํายัฯมี£ูฯ่

ตาํ กาฯ ดฯ ฯ ทฯ นี §ี ฯ ผู้ข้าหปัฯ ฯ่งปวฯ
มีบมีจา สองเถาจึ่งกลาววา ถ้ํายังมีอยู

ตํ๋ากลางดอยต้นี ีแ้ ล ผูขาหันปอ งเปยว

ตํานานพระธาตุแจโ หวแ ละพญาลิ้นกาน ๑๕๖

มัฯอัฯทีกฯาฯดฯฯ หัฯทีริฯปาฯถํานัฯมีกํฯ ไม้รฯ
กก๑ํฯ ใบมหฯั ฯ฿่รลฯ฿ ยฯั ิฯไพตถฯ฿ ฯ฿

มันออกต้ีกลางดอย หันตีฮ้ ิมปากถ้ํานน้ั ยังมกี อ
ไมฮวกกอนึ่ง ใบมนั หลนลง ยงั ปว ไปตกถม

ปตูปาฯถําทีนัฯ§ฯ ว่าอัฯ§ฯ�พุทฯเจัาจึฯ
กาฯ่ ฯเซฯ� าฯ พ¢ฯ ฯ�วา่ จุ่ง´�าเกสาธาฯ

ปะตูปากถ้ําต้ีนั้นแล วาอั้นแลวพระพุทธเจา
จง่ึ กลา วซึง่ พญาอนิ ตาวา จุงเอาเกสาธาตุ

แห่ฯ�ตถากตไพไว้ฯที ตํากฯาฯถําที
นฯเั ทะฯิ เมฯอื น�ฯั าฯ พฯ¢ �ฯ

แหงพระตะถาคตไปไวตี้ ต๋ํากลางถํ้าตี้
น้ันเตอะ เมื่อนนั้ พญาอินตา

จึฯเนลมิต�าสารฯฅาหฯัง๑ �ดัฯ
�ดา �จิตรªิ ฯา§ฯด ้ฯแฯ กฯ้อฯมั ี

พระราชมงคลวิสทุ ธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผน ดิน ๑๕๗

จ่ึ ง เ น ร มิ ต ผ า ส า ท คํ า ห ลั ง นึ่ ง ป ร ะ ดั บ
ประดา ผะจต๊ิ ะริสสะนาแลว ดว ยแกวอนั มี

วณฯ ๗ �กาฯ มีรªฯีรุ่งเรืฯงงาฯมัานัฯ

§จฯ ฯึนิมฯ฿´า� �เกสาธาฯ
วัณณะ ๗ ผะการ มีรัศมีรุงเรืองงามมากนัก

แลวจ่ึงนมิ นตเ อาพระเกสาธาตุ

หา้ฯ ที ๘ หนาที่ ๘

แห่ฯ�พุทฯเจัาเขัาสฏฯิต์สําลาฯไวัฯ
ไนทํากฯา�ฯ าสาฯฅาหฯังนฯั §ฯค ํจึปฯ ฿ฯ

แ ห ง พ ร ะ พุ ท ธ เ จ า เ ข า ส ถิ ต สํ า ร า ญ ไ ว
ในตํ้ากลางผาสาทคําหลังนั้น แลว กจ็ งึ่ ปง

³โมฯร฿ ฿งเลฯิ ๑๐๐ วา §ฯไ สเ่ ขฯาั ฯ ๓ ลา้ ฯ
๓ แสฯ §ฯ� ฯาอิ¢�จฯ แฯึ ปยฯ ัฯ

ตํานานพระธาตุแจโหวแ ละพญาลน้ิ กาน ๑๕๘

อโุ มงคลงลกึ ๑๐๐ วา แลวใสเขา ของ ๓ ลา น
๓ แสน แลวพญาอินตาจง่ึ แปง ยนั ต

ผัฯแวฯไว้ฯ ๓ ข้าฯ เพืฯอบํหืเปฯสาธาฯ
แก�ฯ่ ธาฯเจัา §ฯค ตํ ึฯลฯา เฯ ลืรฯ ดฯ้ แฯ ผ่หฯ ฯิ

ผัดแวดไว ๘ ดาน เปอบห้ือเปนสาธาน
แกพ ระธาตเุ จา แลว ก็ตึด๊ ลวาดเล่ือนดวยแผนหนิ

12 ขัฯ ซาลฯาฯเลืฯรกํฯด้ฯฯดิฯลอิฯ 5๒
ชฯั §ฯจกึฯ เฯํ จตยิ กมฯ ไว้ ฯทาบฯ ฿ฯ สุง ๓ สฯั

๑๒ จ๊ัน ซํ้าลวาดเลื่อนกอดวยดินและอิฐ ๕๒
จนั๊ แลว จึ่งกอเจดยี กวมไวตางบน สูง ๓ ศอก

§ฯฯ�พุทฯเจัา จึฯสัฯอรห¢ฯ�§ฯ�ฯา
อ¢ิ �ฯ �ฯาอโส฿ ฯว่าเมฯอื ได�ตถาคตนิพฯาฯ

แลวพระพุทธเจา จึ่งส่ังอรหันตาและพญา
อนิ ตา พญาอโศก วาเม่อื ใดพระตถาคตนิพปาน

พระราชมงคลวิสุทธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผน ดิน ๑๕๙

ไพ§ฯฯจุ่ง´�าธาฯจฯมจิกดัฯแห่ฯ�

ตถาคต มาจุไว้กฯ ัฯธาเฯ กสาทนี เี ทฯะิ
ไปแลวจุงเอาธาตุจอมจิ๊กดัง แหงพระ-

ตะ ถาคต มาจไุ วก บั ธาตเุ กส าตี้นี้เตอะ

ว่าอัฯ§ฯ�พุทฯเจัาจึฯจากัฯด้ฯฯมหา

อนนฯ วา่ พาฯหา้ฯ สฯงเถ้าแกฯผ่ ฯเ฿ มฯ
วาอั้นแลวพระพุทธเจาจ่ึงจากับดวยมหา

อนนั ตะ วา ปายหนา สองเถาแกผวั เมยี
ฯอัฯด้หื¢ํฯเผิฯ§ฯหฯัาสฯฯํ เปฯทาฯนีจั

ได้มาเกฯิเปฯ�าฯ ต฿๑ฯ ไนเมงืฯ ทีนี
อันไดห้ือนํ้าเผิ้งและหมากสมอ เปนตานนี้จัก

ไดมาเกดิ เปนพญาตน นึง่ ในเมอื งตีน้ ้ี

จ�ก฿ฯว่า ท้าฯลิฯก่าฯ จัด้มาส้าฯ
วฯงกฯม ´�าดฯ้ ฯดฯมฯ รฯ่ นเี ปฯวฯง

ตาํ นานพระธาตุแจโหวและพญาลิน้ กาน ๑๖๐

จักผะกฏวา ตาวล้ินกาน จักไดมาสราง
เวียงกว มเอาดวยดอยมอ นนเี้ ปนเวยี ง

§ฯจัด้มาส้าฯมหาเจติฯหฯังไห่ฯกฯม
เกสาธาฯแห่ฯ�ตถาคต§ฯส้าฯวิหาฯหื
รุง่ เรืฯงงามฯ ัานฯั

แลวจักไดมาสรางมหาเจดียหลังใหญกวม
เกสาธาตุแหงพระตะถาคตและสรางวิหารหื้อ
รงุ เรอื งงามมากนกั

หฯ้าที ๙ หนา ท่ี ๙

จ�ก฿ฯชืฯา�ธาฯดฯฯแช่โหฯ้ วฯงห้าฯ

บ้าปฯ ่ฯาสฯั ตานฯ มิ ฯิ ชืสฯงเถ้าแก่ ผฯ เฯ฿ มฯ
จักผะกฏจ้ือวาพระธาตุดอยแจโหว เวียงหาว

บา นปา สกั ตามนมิ ิต จอื่ สองเถา แกผัวเมีย

พระราชมงคลวสิ ุทธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผน ดิน ๑๖๑

ผ฿ฯชืฯาปู่แช่ เมฯชืฯาย่าโบ้ �กาฯ๑ ตาฯ

นิมิฯ� ตถาคตเขาั มารฯด ดฯ ทฯ ีน ี
ผัวจือวาปูแจ เมียจื่อวายาโบ ผะการนึ่ง ตาม

นิมติ พระตะถาคตเขา มาฮอดดอยตน้ี ี้

แผ่ฯดิฯคํร้ฯงก้ฯงสัฯหฯัรไหฯไพฯา ร้ฯงฅาฯ
ดมฯั า้ นฯั �กา๑ฯ พาหฯ า้ฯ �ธาฯเจัา ขฯงนี

แผนดินก็ฮองกองส่ันหว่ันไหวไปมา ฮองคาง
ดงั มากนัก ผะการน่ึง ปายหนาพระธาตเุ จาของนี้

จัรฤซา�ก฿ฯไพทฯ่าโล฿ฯทัฯมฯรตาฯนิมิฯ
�ตถาคตผํฯ พทาฯ่ โลก฿ ทัมฯ รฯ นฯั

จักลือซาผะกฏไปท่ัวโลกตั๊งมวลตามนิมิต
พระตะ ถาคตผอไปตวา โลกต๊งั มวลนน้ั

§ฯ�กาฯ๑ ตาฯนิมิฯ�ตถาคตเรฯผํฯดู
�บฯร เขฯบา้ เฯ มฯงื ทมฯั ฯร ชุตชี ุแหนฯ่ ฯั

ตํานานพระธาตแุ จโ หวแ ละพญาล้นิ กาน ๑๖๒

และผะการน่ึง ตามนิมิตพระตะถาคตเลงผอ ดู
คะบวนเขตบา นเมืองตง๊ั มวล จุต ี้จุแหง น้ัน

พาฯหฯ้าฅ฿ฯทฯัาอัฯ£ูฯ่นบ้าฯไนเมืฯงทีนี
ทุัตฯท฿ ุฅ็ ฯ฿จั ดม้ าสา้ สฯ ม฿ ฯา ฯ

ปายหนาคนตังหลายอันอยูในบานเมืองตี้นี้
ตกุ ตนตุกคนจักไดมาสรา งสมปาน

พําเพฯบารมีธมฯ์ ๓๐ ทัฯ ไน�ธาฯทีนี
ทุัฯตฯ฿ทฅัุ จฯ฿ ัมีพาฯห้าฯ แต�่ ตถาคต

ปาเปงบารมีธรรม ๓๐ ต๊ัด ในพระธาตุต้ีนี้
ตุกตน ตุกคนจักมีปายหนา แตพ ระตะถาคต

ไพไนลห่ฯาฯ ๕ พัฯวªานัน ฯบํ£าฯช§ฯ ฯ
�พทุ ฯเจัา ทัทฯ ํานฯ ฯทาฯ ฯไว้ ฯวา่ ดฯันี§ฯ

ไปในระหวาง ๕ ปนวัสสานั้น บอยากจะแล
พระพุทธเจา ตัน้ ตํานวยตวายไวว า ดังน้ีแลว

พระราชมงคลวิสุทธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผน ดิน ๑๖๓

จึฯเทส¢จากัฯด้ฯฯมหาอนนฯว่า�า

อนนฯ บคุ ฯฅ฿ฯ� หฯ§ั นฯ ฯบั ฯดต฿ฯไดฅไ฿ฯ ด
จึ่งเตศนาจากับดวยมหาอนันตะ วาดูรา

อะนันตะ บุกะละคนคฤหสั และนักบวชตนใดคนใด

ยัฯมีเจต¢สฯา§ฯได้มาส้าฯแปฯวัฯวา

สาส¢ทนี ที มฯั ฯร ม�ี เจติ ธฯ าฯ
ยังมีเจตนาศรัทธาและไดมาสรางแปงวัดวา

ศาสนาตี้นี้ต๊งั มวล มพี ระเจดยี ธาตุ

หฯ้าที ๑๐ หนาท่ี ๑๐

เปฯเคฯ้า§ฯวิหาฯ โล฿ฯกุฏิ สฯา§ฯกฯําแพฯ

§ฯส้าแฯ ปฯหท฿ฯ าขฯ ฯื พหา�ธาฯเจัากีฯ
เปนเกลาและวิหาร โรงกุฏิ ศาลาและก๋ําแปง

และสรางแปง หนตางข้ึนไปหาพระธาตเุ จา ก็ดี

ตาํ นานพระธาตแุ จโหวและพญาล้ินกา น ๑๖๔

คํจัมีผฯอนิส฿ฯก้ฯาฯมัานัฯนัฯบํด้ช§ฯ
�ูาฯ อานนฯ เยาบคุ ฯเลา รบิื ุคฯฅ฿ฯไ ด

ก็จักมีผละอะนิสงคก วางมากนักนบั บไดจ ะ แล
ดรู าอานนั ตะ โยบกุ กะโล อันวาบกุ ะละคนใด

มีบุรส฿มฯาฯแกฯ่กฯ้าคํด้มาส้าฯแปฯช§ฯ
ฅฯไ฿ ดบมํ บี ญุ ์ หาบญุ ์บํ ดน้ ัฯ คฯํ

มีบุญสมปานแกกลาก็ไดมาสรางแปงจะแล
คนใดบมบี ุญ หาบุญบไ ดนนั้ ก็บ

ได้มาส้าฯแปฯบํด้มาไหฯ้สาสกฯรปูชา
�ธาฯเจัาทีน ี เทัาเวฯ้ ว้ฯแก่ผูม้ ีบุญ์

ไดมาสรางแปงบไดมาไหวสาสักการะปูจา
พระธาตเุ จาตน้ี ้ี เตา เวนไวแกผมู บี ญุ

สิฯดฯว§ฯ �ูฯาอนนฯ บุคฯฅ฿ฯ�หัฯ§ฯนัฯบฯด
ต฿ฯไดฅไฯ฿ ดมาส้าแฯ ปคฯ ีฯ ได้มาไหน้ฯ ฿ฯ

พระราชมงคลวิสุทธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผนดิน ๑๖๕

ส่ิงเดียวแล ดูราอนันตะ บุคะละคนคฤหัสและ
นักบวชตน ใดคนใดมาสรางแปง กด็ ี ไดม าไหวนบ

ฅ฿ฯ£ําแ£ฯคฯี ได้มาสกฯรปูชาหืทาฯคีฯ
จารงฯ่ จดุ ฟแมฯ� ทียฯ ่า๑ฯ คฯี

คบอยาํ แอยงกด็ ี ไดมาสักการะปูจาหอ้ื ตานกด็ ี
จาลวงจุดไฟแมน ผะตีปยา งนึง่ กด็ ี

ดฯัม้ดฯก๑คีฯ ทฯรเหฯฯ้๑คีฯ เขัาก้ฯร
๑คฯี ไหดฯ้ ้ฯ มฯ สื ิ ฯนิฯคฯี

ดอกไมดอกน่ึงก็ดี เตียนเลมน่ึงก็ดี เขากอน
นึ่งก็ดี ไหวด วยมอื สิบนิ้วกด็ ี

คํเสฯิฯดัฯด้หฯ้ปูชาหืทาฯกัฯต฿ฯ�องฯ์
แห�ฯ่ ตถาคต เมฯือ ยงั ธฯลํ มาฯช §ฯ

ก็เสมอดั่งไดไหวปูจาห้ือตานกับตนพระองค
แหงพระตะ ถาคต เม่ือยังทรมานจะ แล

ตํานานพระธาตุแจโหวแ ละพญาลน้ิ กา น ๑๖๖

�ูฯาอนนฯบุคฯ ฅ฿ฯ�หัฯนัฯบฯดต฿ฯได

ฅ฿ไฯ ดยัมฯ เี จต¢ สฯา ³ªห
ดูราอนันตะบุคะละคนคฤหัสถนักบวชตนใด

คนใดยังมีเจตนา ศรทั ธาอุตสาหะ
แต้ฯขฯรธมฯ์ตํา¢ฯ�นีว้ฯหฯ้ปูชา ฟัฯหื

ทาฯไว้ฯคําชูกัฯสาส¢ คํจัด้เสิฯฯผ฿ฯบุญ

มาั นัฯ คจํ ั ด้เถิฯ
แตมเขียนธรรมตํานานนี้ไวไหวปูจา ฟงหื้อ

ตานไวกํ๊าจูกับศาสนา ก็จักไดเสวยผลบุญ
มากนกั ก็จกั ไดเถงิ

หฯ้าที ๑๑ หนาที่ ๑๑

สุั ๓ �กาฯไนเมืฯงฅ฿ฯเมืฯงฟ้ามีมหา
นพิ ฯารสกุ ์ฯเจัาเปฯยฯด คํจัหฯ้เสฯยฯบั าฯ

พระราชมงคลวสิ ทุ ธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผนดนิ ๑๖๗

สุข ๓ ผะการ ในเมืองคนเมืองฟามีมหา
นพิ ปานสขุ เจา เปนยอด ก็จักไหมเ สยี ยงั บาป

§ฯวิบาฯกมฯ์เวฯทัฯมฯรช§ฯ �พุทฯเจัา

จึฯส ัฯสฯรเถา้ แก่ฯวั วฯ ่า จุงหื³บฯาสกฯ์
และวิบากกรรมเวรตั๊งมวลจะแลพระพุทธเจา

จึ่งสงั่ สอนเถาแกไวว า จุงห้ืออุบาสก

³บฯาสิกฯาทัฯ๒ ได้³บฯฏฯัารัฯสาไหฯ้สา

ปชู ายเฯั กสาธาฯแห่�ฯ ตถาคตทีนี
อุบาสิกาตั๊งสอง ไดอุปฐากฮักษาไหวสา

ปูจ ายงั เกสาธาตแุ หง พระตะ ถาคตตีน้ ี้

ไพตํฯเทัาสัฯงชีวิฯแห่ฯสฯงเขัาเทิฯะ คัฯาฯ

เขัาไลเ่ ขัา สฯรเขาั โท฿เฯ ขาั ¢
ไปตอเตาเสี้ยงจีวิตแหงสองเขาเตอะ กันวา

เขาไฮ เขา สวน เขา โตง เขานา

ตํานานพระธาตแุ จโ หวและพญาลน้ิ กาน ๑๖๘

เฅฯงูัขฯงชํา ¢ํฟ้าสาฯฝ฿ฯบีฯ§ฯหฯว
แหฯ้ บงํ อฯั กฯ งาฯ§ฯหาโอชาร฿แฯ ผดฯ่ บฯิ ํ ด้

เครื่องปลูกของจํา น้ําฟาสายฝนบมีและเหย่ี ว
แหง บงอกบง ามและหาโอจารสแผน ดินบไ ด

ดัฯอัฯ คัฯเถิฯีฯไหฯ่ส�าฯขืฯ�ฯาวัฯ
มาลดฯ §ฯ หืมีเขาั ตฯดั ฯั ม้ลาํ ทฯร

ดังอ้ัน ก๊ันเถิงปใหมศักราชขึ้นพญาวัน
มาลอดแลว หือ้ มีเขา ตอกดอกไมลําเตยี น

¢ํฯอ฿ฯ¢ํฯหฯม �ฯ�฿ฯปูชา�เกสาธาฯ
เจัา §ฯข฿´ฯ �า¢ฟํ ้าสาฯฝ฿§ฯ ฯขฯํ´�าโอชาร฿ฯ

นํ้าอบน้ําหอม สะหละสะหลงปจู าพระเกส าธาตุ
เจา แลวขอเอาน้าํ ฟา สายฝนและขอเอาโอจารส

แผ่ฯดิฯกฯ�ธาฯเจัาชุีฯเทิฯะ หัาจัส฿ฯดัฯ
คํา�าถ¢แหฯ่สงฯ เขาั ช�ุ กาฯช§ฯ

พระราชมงคลวิสทุ ธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผน ดิน ๑๖๙

แผน ดินกบั พระธาตุเจา จุปเ ตอ ะ หากจักสมด่ัง
กําผาถะนาแหง สองเขาจผุ ะกานจะ แล

คัฯ�พุทฯเจัาสัฯ§ฯคํพา´�าอารห¢ฯ�

�าฯ อฯิ �ฯาอาโสฯ฿ �เดฯ ฯไพสู่ดฯ ถฯ าํ
ก๊ันพระพุทธเจาสั่งแลวก็ปาเอาอารหันตา

พญาอนิ ทร พญาอโศก เสด็จไปสดู อยถ้ํา

ตฯําวัฯอัฯคีฯวัฯนัฯ§ฯ �ีฯาอัฯก่ฯาฯตํา¢ฯ

�ธาฯเจัาแชโ่ ห้ฯ ดฯ ฯวฯงหา้ ฯ
ต๋ําวันออกก็มีวันน้ันแล ขี๋ยาอันกลาวตํ๋านาน

พระธาตเุ จาแจโ หว ดอยเวยี งหา ว

บ้าฯป่ฯาสัฯ เมืฯงภฯาฯคํส฿ฯเรฯ�เดฯฯบํฯ

ลมรฯ เทาั นกี รฯ่ §ฯ
บานปาสัก เมืองภะยาวก็สมเร็จเสร็จบอระ

มวลเตา นีกอ นแล

♦♦♦♦♦♦♦

พระราชมงคลวิสทุ ธ์ิ

( กํ้า กลฺยาณธมโฺ ม )

ตํานานพระธาตแุ จโหวและพญาล้นิ กา น ๑๗๑

บทท่ี ๕

ฝก อานตวั เมืองจากคมั ภรี ใบลาน

ฝอฯ า่ ตฯ ฿ฯเมงฯื จาั ฅา ภรี ์บลาฯ

เรอ่ื ง ตํานานพญาลิ้นกา น
เรฯงื ตาํ ¢�ฯ าฯ ลฯกิ า่ ฯ

พระราชมงคลวิสทุ ธ์ิ พระมหาเถระ ๕ แผน ดิน ๑๗๒
หนาที่ ๑
ตาํ ¢ฯ� าฯ ลกฯิ ่าฯ

ต๋ํานานพญาล้ินกาน

หา้ฯ ที ๑

ปาฯเมืฯอ ท้าลฯ ิกฯ ่าฯ ได้เปฯไห่ ฯนวฯงหฯาฯ
ทนี ี ยัมฯ ีชา้ ฯ ต๑ฯ฿

ปางเม่ือ ตาวลน้ิ กาน ไดเปนใหญใ นเวยี งหา ว
ตนี้ ้ี ยังมจี า ง ตวั นงึ่

�กฯ฿ เกิฯขืฯ ทีตาฯบ฿ฯดฯฯดฯป่า มีงาขฯว
เปฯดฯัแกนฯ้ ิฯผัฯต฿ฯ

ผะกฏ เกิดข้ึน ต้ีตามบนดอยดงปา มีงาเขียว
เปน ดั่งแกว นลิ ผกั ตบ

ตํานานพระธาตุแจโหวและพญาลิน้ กาน ๑๗๓

ช้าฯต฿ฯนัฯ มีริทีฯ กํารัฯ ไห่ฯ 12 สัฯ
ฅ฿ทฯ ฯาั หงฯั าช้าฯ ต฿ฯน ฯัข วฯ

จางตัว๋ นัน้ มรี ิทธี กําลงั ใหญ ๑๒ ศอก
คนตังหลาย หนั งาจา ง ตวั๋ นัน้ เขียว

จฯพึ ากฯั ก่ ฯาฯวา่ ชา้ พฯ กฯู้ าํฯ งาขฯว ว่าอัฯ
พาฯลุร ช้าฯต฿ฯนฯั อนัฯ าํ มฯั มัานัฯ

จงึ๋ ปากัน๋ กลา ววา จา งปกู ่ํางาเขียว วา อน้ั
ปายลุน จางต๋วั น้นั ออกนาํ้ มนั มากนัก

§ฯมัฯคํ เมัามัฯ คํอัฯจัาป่า มาไล่ข้า
ไลแ่ ทฅฯ ฯท฿ ฯัา สิหฯ าฯ เปฯอ ัฯมาั นฯั

แลวมันก็ เมามัน ก็ออกจากปา มาไลฆา
ไลแ ตงคนตังหลาย สิบหาย เปนอนั มากนัก

เทรีฯม้าฯ บ้าฯชฯง หํฯเลืฯร ฅ฿ฯทฯัา
ยฯ้ยฯ ั ฯ เปฯธลุ ี ไพชบุ า้ ฯททัุ ี

พระราชมงคลวิสุทธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผน ดิน ๑๗๔

เตรีดมาง บานจอง หอเลือน คนตังหลาย
ยอ ยยับ เปนธลุ ี ไปจบุ านตุก ต๊ี

ฅ฿ฯทฯาั £ไูฯ่ หฯได้ คพํ ากฯตั ืแฯ ตฯ พ่าฯ

หีฯ ขฯื พ รมฯ ขฯร้ ก£ฯั ูฯ่
คนตังหลาย อยูไหนก็บได ก็ปาก๋ันตื่นแตก

ปา ยหนี ขน้ึ ไป ฮอมขอ น กนั๋ อยู

ทีดฯฯ บ้าฯป่าสัฯหฯง ทีท้าฯลิฯก่าฯ£ู่ฯนัฯ

เมฯอื นฯั ทา้ ฯลฯกิ ่าฯ คํรีหฯ ้าฯ ฟฟฯั ้าฯ จกัฯ าฯ
ตี่ดอย บานปาสักหลวง ตี้ตาวล้ินกานอยูน้ัน

เมื่อนัน้ ตาวลิ้นกา น กฮ็ บี หาว ฟงฟาว จดั กาน

เกฯฅ฿ฯ หืฅ฿ฯ ทฯัา ขุดฅวฯง ทัฯกาฯวัฯ

กาฯฅฯ บํ ด£้ ดฯุ บํ ดยั ้าฯ กฯั ัฯ
เกน คน ห้ือคนตงั หลาย ขุดคือเวยี ง ตั๊งกางวนั

กางคืน บไ ดห ยดุ บไดย า ง ปน ก๋นั

ตํานานพระธาตแุ จโ หวและพญาลิน้ กา น ๑๗๕

เปฯห่ฯ เปฯห่ฯ §ฯฯคํป่ฯรกัฯ วาฯกัฯขุด
ทกัฯ าวฯ ฯักาฅฯ ฯ คฯัา หฯข ดุ

เปนหมู เปนหมู แลวก็เปยนกั๋น วานก๋ันขุด
ตั๊งกา งวนั กางคนื กนั วาหมขู ดุ

ก่ฯรนัฯอิฯหิฯ§ฯ คํหืห่ฯไห่ฯ ป่ฯรกัฯขุด
ไพเรัา เปกฯ าฯฟฯรั ี ฯ จฯข฿ ํฯบ§ฯ฿ ฯสมฯ

กอนน้ันอ๊ิดหิวแลว ก็ห้ือหมูใหม เปยนกั๋นขุด
ไปเลา เปนกานฟง ฮบี จน ขอ บกและเสยี ม

ต้ฯงจัฯตีฯมืกัฯ ปุดขาฯไพ วัฯหฯเกฯ
นิตฯ ฯี นมิฯ ื มารมฯ กัฯ วัฯ หไฯ ด้เตบฯ งุ

ตองจับต๋ีนมือกั๋น ปดขาดไป วันไหนเก็บ
น้ิวต๋ีน นวิ้ มือ มารวมก๋นั วันไหนไดเ ตมบงุ

ทุัวัฯ คัฯขุดฅวฯง ส฿ฯเรบ฿ฯลมฯร§ฯ
ยานฯ ฯั ชา้ ฯพ ฯู้ก่ ํฯางาขฯว คเํ ขัามาเถิฯ

พระราชมงคลวสิ ุทธ์ิ พระมหาเถระ ๕ แผนดิน ๑๗๖

ตุกวัน กันขุดคือเวียง สมเรจบัวละมวนแลว
ยามนัน้ จา งปูก่ํางาเขยี ว กเ็ ขา มาเถิง

ตีฯวฯง มัฯคํีฯ ป่ฯงขืฯฅวฯง ป่ฯงขืฯ

ไหทฯ ฯัดคํฯ ด้ มคฯั ํแวฯไพแวฯม า
ตี๋นเวียง มันก็ปน เปยงข้ึนคือเวียง เปยงข้ึน

ไหนตดั๊ ใดกบ็ อได มันกแ็ วดไปแวดมา

หา้ฯ ที ๒ หนาท่ี ๒

ได้หฯาฯลฯบ หฯาฯวัฯ หฯาฯฅฯ ป่ฯงขืฯ

เชอืฯ ไดคฯํ ด้ มฯคั ํ´างาแทฯ
ไดหลายลอบ หลายวัน หลายคืน เปยงข้ึน

เจอื้ ใดกบ็ ได มันกเ็ อางาแตง

ตาํ นานพระธาตแุ จโ หวและพญาล้ินกา น ๑๗๗

ดฯฯ§ฯตฯ฿ฯไม้ โปฯพัฯ คูดค้าฯ เปฯธลุ
ธลาฯไป ชทุ ชี ุแห่ฯ มฯอั ฯหิ ิฯ

ดอยและตนไม โปดปง กูดกาน เปนธะลุ
ธะลายไป จุตจี้ แุ หง มนั อ๊ดิ หวิ

§ฯฯมัฯ คํหีฯไพนฯร £ู่ฯไนด฿ฯหฯฯงห฿่ฯมฯ์
มฯคั หํ ฯีไพ£ฯเู สทฯ ีน ฯนั §ี ฯ ไนกานฯ ัฯ

แลวมัน ก็หนีไปนอน อยูในดงหนองหลม
มนั กห็ นไี ปอยเู สียตน้ี ั้นน้แี ลว ในกา ละนนั้

ด้ฯฯอนุภาฯริทฯี แห่ฯ�พุทฯเจัา §ฯ
ดฯ้ ฯเตชบ¡ุ ์ ท้าฯล ิฯกา่ ฯ

ดวยอนุภาพริทธี แหงพระพุทธเจา และ
ดวยเตจะบญุ ตา วลนิ้ กา น

เทวดาทฯัา คํพบัฯด฿ฯ เขัาห฿ฯไจ ลัุฯ
สา�ฯ ฯาเมฯงื �ฯ หืม ไี จฅ่นรฯ

พระราชมงคลวสิ ทุ ธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผนดิน ๑๗๘

เตวะดาตังหลาย ก็ไปบันดล เขาหัวใจ ลูก
สาวพญาเมืองนาน หือ้ มใี จไคน อน

สาฯงาช้าฯ �ฯารัฯลัูฯแห่ฯต฿ฯ มัานัฯ

จรึฯ งฯ้ ´า �าปฯ าฯ ทฯาั มาถาฯว¶ฯ ไผฅไ฿ฯ ด
สาดงาจาง พญาฮักลูกแหงตน มากนัก

จงึ๋ ฮอ งเอา พานปา ตังหลาย มาถามวา ไผคนใด

ยฯจั ั พ´า งาช้าฯพกู้ ่ฯาํ งาขวฯ ทเี มงฯื

�าฯ ฯ มาหื�อเฯ฿ รัาได้ คฯาั ฯผ ู้ ด
ยังจ๋ักไปเอา งาจางปูกํ่างาเขียว ตี้เมือง

ภะยาว มาห้ือภะองคเ ฮาได กนั๋ วา ผไู ด

ไพ´ามาหืด้ จ�ธาฯเงิฯพัฯฅาฮ้ฯฯ

เมือฯ นฯั ยมฯั �ี าฯปา่ ผ๑ู้
ไปเอามาห้ือได จั๋กผะธานเงินปนคําฮอย

เมือ่ นั้น ยังมพี านปาผนู งึ่

ตํานานพระธาตแุ จโหวแ ละพญาลน้ิ กาน ๑๗๙

จ฿ฯด้ฯฯสาฯ�เพฯ มีเตชริทีฯมัานัฯ จึฯ
รัขฯ าฯ´าคาํ �ฯา ว¶ฯจฯั

จบดวยสายพระเวท มีเตจะริทธีมากนัก จ๋ึง
ฮับขานเอากาํ พญา วาจ๋ัก

ไพ´างาช้าฯ ต฿ฯนัฯด้ ว¶ฯอัฯ§ฯ มัฯคํ´า
เฅฯง ฅ฿ฯอ ัฯเปฯ เฅงฯ สํารัตฯ ฿ฯมฯั

ไปเอางาจาง ตั๋วนั้นได วาอ๊ันแลว มันก็เอา
เคือ่ งคัวอันเปน เคือ่ งสํารบั ตว๋ั มนั

§ฯคํเดิฯมาเถิฯ ตาฝัฯแม่ย฿ฯ มัฯคํดําร฿ฯไพ
ไน¢ฯ๊ ผเฯ฿ ขาั ไพไนรูถํา §คฯ ํเดิฯไพ

แลวก็เดินมาเถิง ตาผ่ังแมยม มันก็ดําลงไป
ในนา้ํ ผดเขา ไปในฮถู า้ํ แลว กเ็ ดินไป

ตาฯรูถํา คํพผ฿ฯอัฯทัฯ หฯงห่ฯมฯ์ ทีช้าฯ
นฯร มคฯั ํ

พระราชมงคลวิสทุ ธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผนดิน ๑๘๐

ตามฮูถํ้า ก็ไปผดออกตั๊ด หนองหลม ต้ีจาง
นอน มันก็

หฯ้าที ๓ หนาที่ ๓

´ืฯยิฯ จัฯพืฯสดืช้าฯต฿ฯนัฯ ผ฿ฯอัฯ
สหัฯ ฯัง คัฯช ้าตฯ า§ฯ ฯ

เอาปนยิง จับปนสะดือจางตั๋วน้ัน ผดออก
สนั หลัง กั๊นจางตายแลว

มัฯคํตัฯ´าเรฯ บ฿ฯ´างา ไพถฯาฯ
�ฯาบญรฯ นครฯ ตเฯ฿ ปเฯ จาั แห่ฯม ัฯ

มันก็ตัดเอาเล็บ บกเอางา ไปถวาย
พญาปญ จะระนะกอน ตนเปนเจา แหงมนั

�ฯาคํ´�าเงิฯพัฯ ฅาฮ้ฯฯ �ธาฯหื�าฯ
ตาบฯ ตผฯ ญิ าฯ น§ฯั ฯ �าฯ ครํ กฯ ´า

ตํานานพระธาตแุ จโ หวและพญาลิน้ กา น ๑๘๑

พญาก็เอาเงินปน คําฮอย ผะธานห้ือพาน
ตามปตญะฏญิ าน น้นั แลว พญากเ็ รยี กเอา

ซล่าช่าฯสาฯสาฯมา §ฯคํหืเล่ฯงาช้าฯ
สาฯแ ปสฯ าฯ §ฯค ํ´าหืล ฯุัสาฯ

ซะลาจางสานสาดมา แลวก็ห้ือเลี่ยงาจาง
สานแปง สาด แลว กเ็ อาหื้อลูกสาว

แห่ฯต฿ฯ ได้นัฯนฯร ตาฯไจฝ่มัฯหัฯ§ฯ
คาัฯ ฯ¢ฯไ ดน้ ฯรเหอฯื สาฯงาช้า§ฯ ฯ

แหงตน ไดนั่งนอน ตามใจไฝมักหั้นแล
กั๋นวานางไดน อนเหนอื สาดงาจา งแลว

คํมีห฿ฯไจชืฯบาฯ ยิฯดีมัานัฯ§ฯไนกาฯนัฯ
รื ซาฯช า้ พฯ ้กู ่ฯาํ งาขฯว ต฿นฯ ฯั

ก็มีหัวใจจ๊ืนบาน ยินดีมากนักและในกาละนัน้
อนั วา ซากจางปกู ่ํางาเขียว ต๋ัวนนั้

พระราชมงคลวสิ ทุ ธ์ิ พระมหาเถระ ๕ แผนดนิ ๑๘๒

คํค่พฯง เืฯฯล่ฯาฯ มีกิฯสาฯเหฯร ทฯ฿ไพ

เตฯปาฯ เตดฯ ฯ฿ ไนขฯนฯั
ก็ไกปอง เปอยลวาน มีกิ่นสาบเหม็น ต้ัวไป

เตมปา เตม ดง ในขะ นะน้ัน

ห่าฝ฿ฯอัฯห่ฯ คํหฯหัฯง ต฿ฯร฿ฯมามัานัฯ

¢ไฯ ด้ 7 วฯั 7 ฅฯ ¢ฯํหฯ้ ฯ ¢ํรฯ ฯง่ ทฯัา
หาฝนอันใหญ ก็ไหลหลั่ง ตกลงมามากนัก

นานได ๗ วัน ๗ คืน น้าํ หวย น้ําฮอ งตงั หลาย

คํหฯนฯงมัานัฯ นฯงถ้ฯม ป่าพ฿ฯ โท่ฯ¢

ทัทุ ี ¢ฯํคํนฯง ถหุ ถฯ้มถุถัา´ฯ า
ก็ไหลนองมากนัก นองถวม ปาปง โตงนา

ตุกตี้ นา้ํ กน็ อง ถุหะถว มถถุ ากเอา

ซาฯช้าฯต฿ฯนัฯ ไหฯไพสฯ้ง บํฅ้าฯบํเหืฯ ¢ํฯ
คํพ´ฯั า ซาชฯ า้ ฯ ไหรฯ ่งฯ ร฿ไฯ พ

ตํานานพระธาตุแจโหวแ ละพญาลน้ิ กาน ๑๘๓

ซากจางต๋ัวนั้น ไหลไปเสี้ยง บคางบเหลือ นํ้า
กป็ ด เอา ซากจาง ไหลลองลงไป

เถิฯห้ฯฯดิฯแดฯ ร฿ฯไพผ฿ฯต฿ฯ¢ํฯแม่อิฯ พุ้ร§ฯ

รหื ฯ฿ชา้ ตฯ ฿นฯ ฯั คํ หฯไพฅา้ £ฯ ูฯ่
เถิงหวยดินแดง ลงไปผดตกน้ําแมอิง ปุนแล

อนั วา หวั จา งต๋วั นัน้ กไ็ หลไปคา งอยู

บฯกแห่ฯ๑ ฅ฿ฯทฯัา จึฯรฯกว¶ฯ บฯกห฿ฯช้าฯ

มาเทัาทุฯัวนฯ฿ ี รื
บวกแหงนึ่ง คนตังหลาย จึ๋งเรียกวา บวก

หัวจาง มาเตาตกุ วันน้ี อันวา

ห้าฯ ที ๔ หนาท่ี ๔

ฯมแคฯช้าฯต฿ฯนัฯ คํหฯไพฅ้าฯ£ูฯ่ทีร่ฯง
ทแี หฯ่๑ ฅฯ฿ทาฯั จึฯ

พระราชมงคลวิสุทธิ์ พระมหาเถระ ๕ แผนดิน ๑๘๔

มะแกวจางต๋ัวน้ัน ก็ไหลไปคางอยูตี้ฮอง
ตี้แหงน่งึ คนตงั หลายจ๋ึง

รฯกว¶ฯ รัฯงมแคฯ มาเทัาทัุฯวัฯนี

§ฯรื หฯ้ ฯดแฯิ ดทฯ ซี าฯช้าฯ
เรียกวา ฮองมะแกว มาเตาตุกวันน้ี

และอนั วา หว ยดนิ แดงต้ีซากจาง

ไหฯร่ฯงร฿ฯไพนัฯ ฅ฿ฯทฯัาจึฯรฯกว¶ฯ

แม่รง่ฯ ชา้ ฯ มาเทัาทวัุ ฯันี §ทฯ ฯัที�าฯ
ไหลลองลงไปนั้น คนตังหลายจ๋ึงเรียกวา

แมฮอ งจา ง มาเตาตกุ วันนี้ และตด๊ั ตพ้ี าน

ดํามาผ฿ฯขืฯยิฯช้าฯนัฯ ฅ฿ฯท·ฯาฯจึฯรฯกว¶ฯ

หฯง ห฿มฯ ฯ์ ว¶อฯ ฯั มาเทัา ทัวุ ฯนั §ี ฯ
ดํามาผดข้ึนยิงจางนั้น คนตังหลายจ๋ึงเรียกวา

หนองหลม วา อ๊นั มาเตา ตกุ วนั นแ้ี ล

ตาํ นานพระธาตุแจโ หวแ ละพญาลนิ้ กาน ๑๘๕

คัฯาฯ ช้าพฯ ูก้ ่ฯํางาขฯว ตา§ฯ ฯ ฅ฿ฯทฯัา
อฯ£ั ู่ฯ นเมงฯึ �ฯาทฯ ีนี ทุับ้าฯท ัุที คีฯฅฯา ฯสุกฯ์

ก๋นั วา จา งปกู ่ํางาเขยี ว ตายแลว คนตังหลาย
อันอยูในเมอื งภะยาวตี้น้ี ตุกบานตุกต้ี กม็ ีความสุข

สําบาฯไจ ทุัฅ฿ฯ คีฯ§ฯ ตํา¢ฯเรืฯง�ฯา
ลิกฯ ่าฯ ชา้ ฯ ้กู ํา งาขฯว §แฯ ม¢่ ํรฯ ฯง่ ชา้ ฯ

สําบายใจ ตุกฅน ก็มีแล ตํ๋านานเร่ืองพญา
ลิ้นกาน จางปกู ํา่ งาเขยี ว และแมน า้ํ ฮองจา ง

คสํ าํ เรเส§ฯ เตาั นกี รฯ่ §ฯ
กส็ าํ เรด็ เสด็ แลว เตา นี้กอนแล



บรรณานกุ รม

คํารน ชัยมงคล. “ภาษาไทยเขียงคําเมือง”. ลําพูน:
สงิ หเคอาร, ๒๕๕๗.

“ตํานานพระธาตุแเชโหว”. คัมภีรใบลาน. อักษรธรรม
ลานนา. วัดหลวงราชสัณฐาน อ.เมือง
จ.พะเยา. จํานวน ๑ ผูก รวมทั้งส้ิน ๒๒
หนาลาน จารเมือ่ พ.ศ. ๒๔๗๓.
ฐานขอมูลคัมภีรใบลานลานนา (www.lan
namanuscripts.net) รหัส PNTMP 05041
3006_02

ประพันธ บุญเมือง. “หลักภาษาลานนา”. เชียงราย:
ม.ป.ท., ๒๕๕๑.

พระมหารุงรพ สิริมงคล. “เรยี นงาย ๆ ภาษาลานนา”.
ลําปาง: ม.ป.ท., ๒๕๔๕.

พระมหามิลินท อนาคาริโก. “คูมือเรียนภาษาไทย
ลานนา ๒๔ ชั่วโมง ดวยตนเอง”, เชียงใหม:
ม.ป.ท., ม.ป.ป..

มณี พะยอมยงค. “ตําราเรียนหนังสือลานนาไทย”.
เชียงใหม: ประเทืองวทิ ยา, ๒๕๑๑.

ตํานานพระธาตแุ จโหวแ ละพญาลนิ้ กา น ๑๘๗

วันชัย พลเมืองดี. “พจนานุกรมลานนา-ไทย”.
เชียงใหม: ซี เอ็ม กราฟก กรปุ , ๒๕๖๐.

สะอาด ปริปุณณากรและคณะ. “พจนานุกรม ภาษา
เมืองลานนา-ภาษาไทย”. พะเยา:ม.ป.ท.,
๒๕๔๕.

อวน ขันทะวงศ. “ภาษาลานนา”. พะเยา: กลุมสาระ
การเรยี นรภู าษาไทย โรงเรยี นพญาลอวิทยาคม,
๒๕๕๕.

http://www.maekhu.go.th/img_update/download/44_3
98_Test-003.pdf

http://se-ed.net/tua-mueng
http://www.lannacorner.cmu.ac.th/lanna2016/view.php

?id=00358&group=1
https://www.facebook.com/raksinthai
http://forums.apinya.com/
https://htgetrid.com/
https://amprohealth.com/herb/chebulic-myrobalans/
https://www.thansettakij.com/content/wow/418046
http://onlyyoutoo.blogspot.com
https://mapio.net/pic/p-41570255/
https://board.postjung.com/961301
https://th.wikipedia.org/