การสร้างชุดการสอนแนะแนวอาชีพนักเรียนชั้น ม.3

การสรา งชดุ การสอนแนะแนวอาชพี ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3
โรงเรยี นโนนเจรญิ พิทยาคม

นายธนา สาํ รวมจติ ร และคณะ

งานวิจัยน้ีไดรับทุนอุดหนุนการวิจัย
จากสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

ในโครงการวิจัยและพัฒนานวตั กรรมแลกเปา สพฐ. ปงบประมาณ 2561

การสรา งชดุ การสอนแนะแนวอาชพี ของนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 3
โรงเรยี นโนนเจริญพทิ ยาคม

บทคัดยอ
ของ

นายธนา สํารวมจิตร และคณะ

เสนอตอสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ

ธนา สาํ รวมจติ ร และคณะ. (2562). การสรางชดุ การสอนแนะแนวอาชีพของนักเรยี นช้นั มัธยมศกึ ษาปท ี่ 3
โรงเรยี นโนนเจริญพทิ ยาคม. งานวิจัยเพ่อื สรา งและพัฒนาชุดการสอน ครูท่ีปรกึ ษางานวิจัย :
คุณครูนิธนันท เครือคํา

การวิจัยครั้งนีม้ ีจดุ มุงหมาย (1) เพื่อสรา งชุดการสอนแนะแนวอาชีพของนักเรียนช้ันมัธยมศกึ ษาปท่ี 3
โรงเรยี นโนนเจริญพิทยาคม (2) เพ่ือศึกษาความพึงพอใจของนักเรยี นท่มี ีตอชดุ การสอนแนะแนวอาชีพของ
นักเรยี นช้ันมธั ยมศึกษาปท่ี 3 โรงเรยี นโนนเจริญพิทยาคม กลมุ ตวั อยา ง เปนนกั เรยี นชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3
ทงั้ หมด ของโรงเรยี นโนนเจริญพทิ ยาคม ปการศกึ ษา 2561 จากกลมุ ตัวอยางท้ังหมดจํานวน 102 คน
เคร่ืองมือที่ใชในการศกึ ษา ไดแก ชดุ การสอนแนะแนวอาชีพของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปท่ี 3 โรงเรียนโนน
เจริญพทิ ยาคม และแบบประเมนิ ความพึงพอใจตอชดุ การสอนแนะแนวอาชีพของนกั เรยี นชน้ั มัธยมศึกษาปท่ี 3
โรงเรยี นโนนเจริญพทิ ยาคม สถิตทิ ีใ่ ชในการวิเคราะหขอมูล คือ คา เฉลย่ี และคาความเบ่ยี งเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัยสรุปไดดังน้ี
1. นกั เรียนชน้ั มัธยมศกึ ษาปที่ 3 โรงเรยี นโนนเจริญพทิ ยาคม มคี วามพึงพอใจกบั การใชชุดการสอน
แนะแนวอาชีพของนักเรยี นช้ันมัธยมศกึ ษาปท่ี 3 โรงเรียนโนนเจริญพทิ ยาคม อยูในระดับมาก

THE CREATION OF PROFESIONAL GUIDANCE INSTRUCTION SETS OF
MATHAYONSUKSA THREE STUDENTS OF NONCHAROENPTTAYAKOM

SCHOOL

AN ABSTRACT BY THANA SAMRUAMCHIT ET. AL.

PROPOSE TO THE OFFICE OF EDUCATION COMMISSION
MINISTRY OF EDUCATION

Thana Samruenchit and Faculty. (2019). The creation of professional guidance instruction
sets of Mathayomsuksa 3 students of Noncharoenpitthayakom School. Research
to create and develop teaching sets. Research Advisor : Nithanan Kruekham

The purpose of this research was (1) to create a professional guidance instruction set
of MathayomSuksa 3 students, Noncharoenpitthayakom School (2) To study the students'
satisfaction with the vocational instruction set of MathayomSuksa 3 students,
Noncharoenpitthayakom School Sample Is a grade 9 student of all of
Noncharoenpitthayakom School, academic year 2018. The study were professional guidance
instruction sets of MathayomSuksa 3 students, Noncharoenpitthayakom School. And the
satisfaction assessment form for the career guidance instruction set of MathayomSuksa 3
students, Noncharoenpitthayakom School The statistics used in data analysis are mean and
standard deviation.

Research results can be summarized as follows:
1. MathayomSuksa 3 students, Noncharoenpitthayakom School Were satisfied with

the use of professional guidance instruction sets of MathayomSuksa 3 students,
Noncharoenpitthayakom School At a high level

กติ ตกิ รรมประกาศ

งานวิจยั ฉบบั นไ้ี ดรบั ทุนอุดหนุนการวิจยั ประจําป 2561 จากสาํ นักงานคณะกรรการการศกึ ษาข้นั
พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ สําเร็จไดดวยความกรุณาของ ทา นอาจารยศักด์สิ ิน ชองดารากุล
ทา นอาจารย ดร.กานดา พูลลาภทวี ทานอาจารยอภิเชษฐ ฉมิ พลสี วรรค ทา นอาจารยท รงเดช ขุนแท
และทา นอาจารย รศ. ดร. จติ ิมา วรรณศรี อาจารยทปี่ รึกษางานวิจยั ผูเชยี่ วชาญกิตติมศักด์ิไดรบั เชญิ จาก
สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน ไดก รุณาใหคําแนะนาํ เตมิ เต็ม แกไขขอบกพรองตางๆ ท่ีเปน
ประโยชนในการทํางานวิจยั ฉบับน้ี ผูวิจยั และคณะรสู ึกซาบซึง้ ในความกรุณาทไ่ี ดรับเปนอยางยง่ิ จึงขอกราบ
ขอบพระคุณเปน อยา งสูงมา ณ โอกาสนี้

ขอกราบขอบพระคณุ คุณครลู าํ ยง เครือคํา คุณครูอัจฉรา วงศอามาตย และคุณครูนิธนันท เครอื คํา
ที่ใหค วามกรุณาในการเปนผูทรงคณุ วฒุ ิในการตรวจสอบเคร่ืองมือ พรอมทั้งใหค าํ แนะนําแกไขขอ บกพรอง
ตางๆ ในการวิจยั ครงั้ น้ี ขอกราบขอบพระคุณ ทา นผอู ํานวยการภูวนาถ ยุพานวิทย ทา นผูอํานวยการกิติศกั ด์ิ
ไทวะกิรติ และหัวหนา งานวชิ าการโรงเรียนโนนเจริญพิทยาคมที่ใหความอนุเคราะห และชวยอาํ นวยความ
สะดวกในการดําเนนิ งานวิจัย และขอขอบใจนกั เรียนชั้นมัธยมศึกษาปท ี่ 3 โรงเรยี นโนนเจริญพิทยาคม
ปก ารศกึ ษา 2561 ทใี่ หความรวมมือในการทําวิจัยคร้งั น้ี

ขอขอบคณุ เพ่ือนรวมงาน คณะครูและบุคลากรโรงเรียนโนนเจริญพิทยาคมทกุ คนท่ีไดใหความ
ชว ยเหลือ ใหคําแนะนาํ ใหกําลังใจ และใหการสนับสนนุ อาํ นวยความสะดวกตางๆ แกผ ูวิจัยและคณะมาโดย
ตลอด คุณคาและประโยชนใ ดๆ ทีผ่ ูอา นไดรับจากงานวิจัยฉบับน้ี ขอมอบเปน คณุ งามความดีของบิดามารดา
คณาจารย ตลอดจนผูมีพระคุณของผูว ิจยั และคณะทุกทา น

คณะผูวิจยั

สารบัญ

บทที่ หนา
1 บทนํา

ความสําคญั และทีม่ าของปญหา..................................................................................................1
วตั ถปุ ระสงค................................................................................................................................2
สมมติฐานการวิจยั .......................................................................................................................2
ขอบเขตของการศกึ ษา.................................................................................................................2
นยิ ามศพั ทเฉพาะ.........................................................................................................................3
ประโยชนท ค่ี าดวา จะไดรบั ...........................................................................................................3
กรอบแนวคิดการวิจยั ...................................................................................................................4
2 เอกสารและงานวิจัยที่เกย่ี วของ
หลักสูตรการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551.......................................................................5
หลกั สตู รสถานศึกษาโรงเรียนโนนเจรญิ พิทยาคม พุทธศักราช 2560..........................................6
ทฤษฏกี ารเลือกอาชพี ของฮอลแลนด. ..........................................................................................7
เอกสารเก่ียวกับแผนการจัดการเรียนร.ู ....................................................................................12
เอกสารท่ีเกี่ยวกับกิจกรรมพัฒนาผูเรยี น...................................................................................16
เอกสารที่เกี่ยวกบั ชดุ การสอน...................................................................................................19
เอกสารท่ีเกย่ี วกบั กิจกรรมแนะแนว..........................................................................................24
เอกสารท่ีเกย่ี วของกับการแนะแนวดานอาชีพ...........................................................................26
เอกสารที่เกีย่ วกบั ความพงึ พอใจ................................................................................................35
เอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวของกับการจัดกิจกรรมแนะแนว............................................................40
3 วิธีดาํ เนนิ การวิจัย
ประชากรและกลมุ ตัวอยา ง........................................................................................................42
เครื่องมือที่ใชในการทดลอง.......................................................................................................42
การสรา งและการทดสอบเครื่องมือ............................................................................................42
การเกบ็ รวบรวมขอมูล................................................................................................................47
การจัดกระทําขอมลู การวิเคราะหข อมูล.....................................................................................48
4 ผลการวิเคราะหขอมูล
สญั ลกั ษณท่ีใชในการวิเคราะหขอมลู ..........................................................................................49
การวิเคราะหขอมูล.....................................................................................................................49
ผลการวิเคราะหข อมูล................................................................................................................49

5 สรุปผล อภปิ รายผลและขอเสนอแนะ
วตั ถปุ ระสงคข องการวิจยั ............................................................................................................53
ความสําคญั ของการวิจยั .............................................................................................................53
ขอบเขตของการวิจยั ..................................................................................................................53
สมมตฐิ านในการวิจยั ..................................................................................................................54
เครื่องมอื ท่ีใชในการวิจัย.............................................................................................................54
การดาํ เนินการทดลอง................................................................................................................54
การวิเคราะหขอมลู .....................................................................................................................54
ผลการวิเคราะหขอมลู ................................................................................................................55
การอภปิ รายผล..........................................................................................................................55
ขอเสนอแนะ...............................................................................................................................57

บรรณานุกรม..............................................................................................................................................58
ภาคผนวก...................................................................................................................................................65

ก ชุดการสอนแนะแนวอาชีพ.......................................................................................................67
ข ผลการประเมนิ ชดุ การสอนรายกิจกรรม................................................................................174
ค ประวัติผูวิจยั ..........................................................................................................................183

สารบญั ตาราง

ตาราง หนา

1 แสดงตัวอยางแบบประเมนิ ความพงึ พอใจของนักเรียนทม่ี ีตอชุดการสอนแนะแนวอาชพี ...................46
2 คะแนนเฉล่ีย คาสว นเบี่ยงเบนมาตรฐาน และรอยละของคะแนนท่ไี ดจากการทําใบงานแบบฝก

ในชุดการสอนแนะแนวอาชพี ของนักเรียนชน้ั มัธยมศึกษาปที่ 3 ...........................................50
3 แสดงคาเฉล่ยี คา ความเบ่ยี งเบนมาตรฐาน และระดับความพงึ พอใจของนกั เรียนทม่ี ีตอ

ชุดการสอนแนะแนวอาชีพของนักเรียนชน้ั มธั ยมศึกษาปท่ี 3 ..................................................50
4 ประสทิ ธิภาพของชดุ การสอนแนะแนวอาชีพของนักเรยี นชัน้ มธั ยมศึกษาปท่ี 3 .................................51
5 ผลการวิเคราะหความพึงพอใจของนักเรยี นทมี่ ีตอชุดการสอนแนะแนวอาชีพของนักเรียน

ชั้นมัธยมศึกษาปท่ี 3 รวมทุกขอ และจาํ แนกรายขอ ................................................................51
6 แสดงผลการประเมินความพงึ พอใจของนักเรียนชนั้ มัธยมศกึ ษาปท่ี 3 ทมี่ ีตอ ชุดการสอน

แนะแนวอาชีพ กิจกรรม ทกั ษะของฉนั .................................................................................175
7 แสดงผลการประเมินความพงึ พอใจของนักเรียนชน้ั มัธยมศกึ ษาปที่ 3 ที่มตี อชดุ การสอน

แนะแนวอาชีพ กิจกรรม บคุ ลกิ ภาพบอกอาชีพ ....................................................................176
8 แสดงผลการประเมนิ ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศกึ ษาปที่ 3 ทีม่ ตี อ ชุดการสอน

แนะแนวอาชพี กิจกรรม คุยเฟอ งเรื่องอาชพี ........................................................................177
9 แสดงผลการประเมินความพึงพอใจของนักเรียนชน้ั มธั ยมศึกษาปท ่ี 3 ทม่ี ตี อชุดการสอน

แนะแนวอาชพี กิจกรรม ทางเดนิ แหงฝน ..............................................................................178
10 แสดงผลการประเมนิ ความพงึ พอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 ที่มีตอชุดการสอน

แนะแนวอาชพี กิจกรรม เรยี นสายอาชีพไวใชเลย .................................................................179
11 แสดงผลการประเมินความพึงพอใจของนักเรยี นช้นั มัธยมศกึ ษาปท ี่ 3 ท่มี ตี อ ชุดการสอน

แนะแนวอาชพี กิจกรรม สถานศกึ ษานาสนใจ ......................................................................180
12 แสดงผลการประเมินความพงึ พอใจของนกั เรียนช้ันมัธยมศกึ ษาปท่ี 3 ทมี่ ตี อชุดการสอน

แนะแนวอาชพี กิจกรรม อาชีพกบั อาเซียน ...........................................................................181
13 แสดงผลการประเมินความพงึ พอใจของนกั เรียนช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 3 ท่มี ตี อ ชดุ การสอน

แนะแนวอาชพี กิจกรรม อาชีพใหมม าแรง ………………………………………………….…………...….182

1

บทท่ี 1

บทนํา

ความสําคัญและท่ีมาของปญหา
ความกาวหนา ทางเทคโนโลยีในสภาพการณป จจบุ ัน การดาํ รงชวี ิตอยูในสงั คมนน้ั มีความหลากหลาย

ลว นเกดิ จากการเปล่ยี นแปลงสภาพทางเศรษฐกจิ สงั คม การศึกษา การประกอบอาชพี และคา นิยมในการ
ครองชพี ซึง่ การเปลีย่ นแปลงดังกลาวสงผลกระทบตอสภาพความเปนอยู และการปรับตัวของประชากรในเกือบ
ทุกประเทศ โดยเฉพาะเยาวชนในวยั ศึกษาเลาเรียนซงึ่ เปน วัยท่ีสําคัญในการวางรากฐานใหก ับตนเองเพื่อที่จะ
ประสบความสําเร็จในการศึกษาเลา เรียนอันจะนําไปสูการประกอบอาชีพในอนาคต การที่จะไปสูเปาหมายแหง
ความสําเร็จในชีวติ ไดนนั้ ถือเปนเรื่องยากที่จะเลือกทิศทางที่เหมาะสมใหกบั ตนเอง ดงั น้นั กระบวนการแนะแนว
จงึ เปน กระบวนการสาํ คัญอยางย่งิ ท่ีจะมุง สง เสรมิ บุคคลในทุกชวงวยั ของชวี ติ โดยเฉพาะผูท อ่ี ยูในวยั เรียน ให
รูจ ักตนเอง พง่ึ พาตนเอง มีวุฒิภาวะทางอารมณ มีศลี ธรรม จรยิ ธรรม มีทักษะชีวิตจนสามารถพฒั นาตนเองได
เต็มตามศกั ยภาพ การแนะแนวถือวามบี ทบาทสาํ คญั ย่ิงตอการพัฒนาคนแบบองครวม ทั้งในดานสติปญ ญา
อารมณ สังคม และจิตใจ ใหเปนบคุ คลทีส่ มบูรณ ตลอดจนสามารถบูรณาการความคิด คา นิยม ประเพณี
วัฒนธรรม และเทคโนโลยีเขาสวู ิถชี ีวติ ของสังคมไทยไดอยางเหมาะสม กระทรวงศึกษาธิการ ใหความสําคัญ
มากเกีย่ วกับการจดั กิจกรรมแนะแนว ในการจัดกิจกรรมแนะแนวควรจัดใหครอบคลุมทงั้ 3 ดาน คอื การแนะ
แนวดา นการศึกษา ซึง่ เปน การใหขอ มูลเกย่ี วกบั หลักสตู รระบบการเรียนการสอน การวดั ผลและการ
ประเมนิ ผล วิธีการและเทคนิคในการศึกษาเลาเรียน การวางแผนเลือกการศึกษาตอ ตลอดจนทราบถึง
คุณสมบัตทิ ี่สถานศึกษาตางๆ กาํ หนดไว การแนะแนวดานอาชพี เปนการใหขอมลู เก่ียวกับการใหบ ุคคลไดรูจัก
ตนเองในดานความถนัด ความสามารถ รูจกั การวางแผนการศึกษาและอาชพี ใหส อดคลองกนั ไดทราบแหลง
ขอ มลู ทางอาชพี คุณสมบัติประจาํ ตัวของผูป ระกอบอาชพี รายไดแ ละโอกาสในการประกอบอาชีพและวิธกี าร
ปฏบิ ตั งิ านใหประสบความสําเร็จ การแนะแนวดา นชีวติ สว นตวั และสงั คม เปน การใหขอมูลเกี่ยวกับการให
บคุ คลไดรูจัก เขาใจบุคลิกภาพของตนเอง เขาใจพฤติกรรมบทบาท การสรา งสัมพันธภาพกบั บุคคลใน
ครอบครัว และบุคคลทัว่ ๆ ไป ตลอดจนสรางเจตคติในการพึ่งพิงตนเองดังนัน้ การจัดการศึกษาตามหลกั สตู ร
แกนกลางการศึกษาข้ันพนื้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551 จงึ ได กําหนดใหเปนหนาท่ีของทกุ สถานศกึ ษาทีจ่ ะตอ งสอน
กจิ กรรมแนะแนว

โรงเรยี นโนนเจรญิ พทิ ยาคม จงั หวัดบุรรี ัมย เปนโรงเรียนท่ีจดั การเรียนการสอนตามหลกั สูตร
แกนกลางการศึกษาขน้ั พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช 2551 โดยนักเรยี นในชั้นมัธยมศึกษาปท ี่ 3 มกี ารสอนกิจกรรม
แนะแนวในทุกหอ งเรยี น จากการสมั ภาษณนักเรียนท่ีกาํ ลังศกึ ษาอยูในชั้นมัธยมศึกษาปท่ี 3 พบวา นกั เรียนมี

2

ความตองการการแนะแนวในเรื่องวิธีการเรียนใหป ระสบความสาํ เร็จ การวางแผนการศึกษาตอ และการ
ประกอบอาชีพในอนาคตกลาวคือ นกั เรยี นชัน้ มัธยมศึกษาปท่ี 3 ยงั ไมทราบวา ตนเองตอ งปฏิบตั ติ นอยางไร
เรยี นจบช้นั มัธยมศึกษาปที่ 3 แลว จะสามารถศึกษาตอ ที่ไหนไดบ า ง ตอ งเตรยี มตัวเขาศึกษาตอในสาขาที่ตนเอง
เลอื กไดอยา งไร เม่ือจบแลวสามารถประกอบอาชีพอะไรไดบา ง และควรเลือกอาชพี อยางไรใหเหมาะสมกับ
ความถนดั ความสนใจ และสอดคลองกบั บุคลกิ ภาพของตนดงั นัน้ วธิ ีการที่จะชวยใหน ักเรยี นเกดิ ความรูความ
เขาใจในเรอื่ งของวิธีการเรียนใหประสบความสําเรจ็ การวางแผนการศึกษาตอและการตัดสนิ ใจเลือกประกอบ
อาชีพในอนาคตของนักเรยี นไดค ือ การจัดกิจกรรมแนะแนวดานการศึกษาและอาชีพใหกับนักเรียน โดยการ
พัฒนาชดุ การสอนแนะแนวอาชีพ เพราะชุดการสอนแนะแนวอาชีพจะชวยเราความสนใจของผูเรยี น โดยการ
สงเสริมใหผูเรยี นสามารถทํากิจกรรมการเรียนไดด วยตนเอง อีกทั้งยังเปด โอกาสใหผูเรยี นไดแสดงความคิดเหน็
ฝก การตดั สนิ ใจและแสวงหาความรดู วยตนเอง ดวยเหตนุ ้ผี วู ิจัยจงึ สนใจศึกษาและสรางชุดกการสอนแนะแนว
อาชีพ ในระดบั ชน้ั มัธยมศึกษาปที่ 3 ขน้ึ มาเพ่ือจะไดใชเปน แนวทาง และเปนเครอ่ื งมอื ที่ชวยใหค รูแนะแนว
สามารถนาํ กิจกรรมแนะแนวเพื่อพฒั นาผูเรยี นไปใชใ นจัดการเรยี นการสอนแนะแนวตอไป เพ่ือใหผ ูเรียนบรรลุ
เปาหมายตามวัตถปุ ระสงคที่กําหนดไว และเพือ่ พฒั นาผูเรียนใหมปี ระสิทธิภาพในการเรยี น สามารถตัดสนิ ใจ
เลือกอาชพี ไดต ามตรงความถนดั ของตนเอง และยังสามารถชวยใหผูเรียนดาํ รงชีวติ อยูในสังคมไดอยางมี
ความสขุ

วัตถุประสงค
1. เพอ่ื สรางชุดการสอนแนะแนวอาชีพสําหรบั นักเรยี นชั้นมัธยมศกึ ษาปท ่ี 3
2. เพ่อื ศึกษาความพงึ พอใจของนกั เรยี นท่ีมีตอ ชุดการสอนแนะแนวอาชพี

สมมตฐิ านการวจิ ัย
1. ชดุ การสอนแนะแนวอาชีพสาํ หรับนกั เรียนชัน้ มัธยมศึกษาปท ี่ 3 มปี ระสทิ ธภิ าพตามเกณฑ E1 E2

80 : 80
2. นักเรียนชน้ั มัธยมศึกษาปท่ี 3 โรงเรยี นโนนเจรญิ พิทยาคม ประเมนิ ความพงึ พอใจตอการใชชดุ การ

สอนแนะแนวอาชพี สําหรบั นักเรยี นชัน้ มัธยมศกึ ษาปท่ี 3 ในระดับมาก

ขอบเขตของการวจิ ยั
การวิจยั ในคร้งั นี้มงุ ศึกษาเพื่อสรางชดุ การสอนแนะแนวอาชีพเพื่อใหผ ูเรียนสามารถวางแผนชีวิต กําหนด

เปา หมาย เสนทางไปสูเปาหมายท่ีวางไว และสามารถเลอื กประกอบอาชีพใหตรงกับความถนัด หรอื ความสนใจ
ของตนเอง โดยมีประชากรและกลุมเปา หมายเปนกลุมเดยี วกนั

3

ประชากรและกลมุ เปาหมาย
ประชากรและกลมุ เปา หมายเปนกลุมเดยี วกนั ไดมาจากการเลือกแบบตามสะดวก ไดแ ก นักเรยี นชน้ั

มัธยมศึกษาปท ่ี 3 ทัง้ หมด ของโรงเรยี นโนนเจริญพทิ ยาคม จังหวัดบุรีรมั ย ประจาํ ปก ารศึกษา 2561 จาํ นวน
102 คน

ตัวแปรที่ศกึ ษา
ตวั แปรอิสระ คอื การใชชดุ การสอนแนะแนวอาชีพของนักเรยี นชน้ั มัธยมศกึ ษาปที่ 3 โรงเรียนโนน

เจรญิ พิทยาคม
ตวั แปรตาม คือ ความพึงพอใจของนักเรยี นชน้ั มัธยมศึกษาปที่ 3 ของโรงเรยี นโนนเจริญพทิ ยาคม

ตอ การใชชดุ การสอนแนะแนวอาชีพของนักเรยี นชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 โรงเรยี นโนนเจริญพทิ ยาคม

นยิ ามศัพทเฉพาะ
1. นักเรยี น หมายถึง นกั เรยี นช้นั มัธยมศึกษาปที่ 3 โรงเรียนโนนเจริญพทิ ยาคม ประจําปการศึกษา 2561
2. อาชีพ หมายถงึ กิจกรรมการทํางาน หรือการประกอบการทีไ่ มเปนโทษแกสงั คม และมีรายไดตอบ

แทน โดยอาศัยแรงงาน ความรู ทักษะ อปุ กรณ เคร่ืองมือ วิธีการ แตกตางกนั ไปตามลักษณะ
ของการประกอบอาชีพ ในแตละกลุมอาชีพ

3. ชดุ การสอนแนะแนวอาชีพ หมายถงึ เคร่ืองมือที่สรางข้ึนเพื่อใชเปนส่ือการสอนในเรื่องเกยี่ วกับการ
พัฒนาดา นอาชพี ซึ่งประกอบดวย สาระสาํ คัญ จุดประสงค สาระการเรยี นรู ขน้ั ตอนการสอนกิจกรรม การวดั
และการประเมนิ ผล แหลงการเรยี นรู และสื่อการเรยี นรู เพ่ือสอนกิจกรรมใหเกิดการเรียนรูอยางมี
ประสิทธิภาพ นอกจากนี้ชุดการสอนแนะแนวอาชีพแตละชุดประกอบดวย คาํ ชีแ้ จงในการใชชดุ การสอน คูม ือ
ครู คูมอื นักเรยี น ส่ือในการจดั กิจกรรม และแบบประเมนิ ชุดการสอน

4. แบบประเมินความพึงพอใจตอชดุ การสอนแนะแนวอาชีพ หมายถงึ ระดับความคิดเห็นของ
นกั เรยี นช้นั มัธยมศกึ ษาปท ่ี 3 ทมี่ ีตอ การใชช ดุ การสอนแนะแนวอาชพี

5. ตัวแปรอิสระ หมายถงึ ชุดการสอนแนะแนวอาชีพของนักเรียนชน้ั มัธยมศึกษาปท่ี 3 โรงเรียนโนน
เจริญพทิ ยาคม

6. ตัวแปรตาม หมายถงึ ความพึงพอใจของนักเรียนชัน้ มัธยมศึกษาปท่ี 3 ของโรงเรียนโนนเจริญ
พิทยาคม ตอการใชช ุดการสอนแนะแนวอาชีพของนักเรียนชน้ั มัธยมศกึ ษาปท ี่ 3 โรงเรียนโนนเจริญพิทยาคม

ประโยชนท ี่คาดวาจะไดรบั จากการวจิ ัย
1. มชี ดุ การสอนแนะแนวอาชีพของนักเรียนชนั้ มัธยมศกึ ษาปท่ี 3 นักเรียนสามารถใชชดุ การสอนได

ดวยตนเอง และครูผสู อนจากกลมุ สาระการเรียนรูอืน่ สามารถสอนแทนได
2. นักเรยี นไดส อื่ สารแลกเปลี่ยนเรียนรูเกย่ี วกบั อาชีพกบั เพ่ือนในกลมุ และครูผสู อน
3. นกั เรยี นมีความพงึ พอใจตอ การใชช ุดการสอนแนะแนวอาชีพ ทําใหรูจกั ตนเองมากข้นึ สามารถ

บอกความถนัด หรืออาชีพที่ตนเองสนใจได

4

กรอบแนวคิดการวิจยั

ศกึ ษาเอกสาร และทฤษฎที ่ีเกี่ยวของกบั การแนะแนวอาชีพ
ศกึ ษาทฤษฎีการเลือกอาชพี ของฮอลแลนดตามลกั ษณะของบุคลิกภาพ 6 ประเภท

ศกึ ษางานวิจยั ท่ีเกีย่ วของกับชดุ การสอน

การสรา งชดุ การสอนแนะแนวอาชพี สาํ หรับนักเรียนช้ัน ม. 3 จํานวน 8 ชุด
การสรางแบบประเมนิ ความพึงพอใจทม่ี ตี อการใชช ุดการสอน
เสนอผูทรงคุณวฒุ ิ/ผูเชย่ี วชาญตรวจสอบ

ไดช ดุ การสอนทําใหนักเรียนรูจักตนเองมากข้นึ
สามารถกาํ หนดเสนทางการศึกษาไปสูงอาชีพที่ตนเลอื กได
นักเรียนมคี วามพงึ พอใจตอ การใชชดุ การสอนแนะแนวอาชีพในระดบั มาก

5

บทที่ 2

เอกสารและงานวิจัยที่เก่ียวขอ ง

รายงานการวิจัยการพัฒนาชดุ การสอนแนะแนวอาชีพสาํ หรบั นักเรยี นชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 3
โรงเรยี นโนนเจริญพทิ ยาคม ผูว ิจยั ไดศ ึกษาเนอื้ หาสาระ หลักการ แนวคิด ทฤษฎีจากเอกสารและงานวิจัย
ท่เี กย่ี วของดังตอไปน้ี

1. หลกั สูตรการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน พุทธศักราช 2551
2. หลกั สตู รสถานศึกษาโรงเรยี นโนนเจริญพิทยาคม พทุ ธศักราช 2554
3. ทฤษฏีการเลือกอาชีพของฮอลแลนด
4. เอกสารเก่ยี วกบั แผนการจัดการเรยี นรู
5. เอกสารท่ีเกี่ยวกับกจิ กรรมพฒั นาผูเรียน
6. เอกสารท่ีเกย่ี วกับชดุ การสอน
7. เอกสารท่ีเก่ยี วกับกิจกรรมแนะแนว
8. เอกสารที่เกี่ยวของกับการแนะแนวดา นอาชีพ
9. ความพึงพอใจ
10. งานวจิ ัยที่เกี่ยวของ

10.1 งานวจิ ัยในประเทศ
10.2 งานวิจัยตา งประเทศ

1. หลกั สตู รการศึกษาขัน้ พื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551
กจิ กรรมพฒั นาผูเรียนหลกั สตู รการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศกั ราช 2551 แบง เปน 3 ลกั ษณะ ดังนี้
1.1 กิจกรรมแนะแนว เปน กิจกรรมท่ีสงเสริมและพัฒนาผูเรียนใหรูจักตนเอง รูรกั ษสง่ิ แวดลอม

สามารถคิดตัดสินใจ คิดแกปญหา กาํ หนดเปาหมาย วางแผนชีวติ ทง้ั ดานการเรียน และอาชีพ สามารถปรับตน
ไดอยา งเหมาะสม นอกจากน้ียังชว ยใหค รูรูจักและเขาใจผูเรียน ทงั้ ยงั เปน กิจกรรมท่ีชว ยเหลอื และใหคําปรึกษา
แกผูปกครองในการมสี วนรว มพัฒนาผูเรียน

1.2 กจิ กรรมนกั เรียน เปนกิจกรรมที่มงุ พัฒนาความมีระเบยี บวนิ ัย ความเปนผูนําผตู ามที่ดี ความ
รับผิดชอบ การทาํ งานรวมกัน การรูจักแกปญหา การตัดสินใจที่เหมาะสม ความมีเหตุผล การชว ยเหลือ
แบง ปนกัน เอ้ืออาทร และสมานฉนั ท โดยจัดใหส อดคลองกบั ความสามารถ ความถนดั และความสนใจของ
ผูเ รียน ใหไ ดปฏบิ ัติดวยตนเองในทกุ ข้ันตอน ไดแก การศึกษาวิเคราะหวางแผน ปฏิบตั ิตามแผน ประเมนิ และ

6

ปรับปรงุ การทํางาน เนน การทํางานรวมกันเปนกลุม ตามความเหมาะสมและสอดคลองกับวฒุ ิภาวะของผูเรยี น
บรบิ ทของสถานศึกษาและทองถิน่ กจิ กรรมนักเรยี นประกอบดว ย

1.2.1 กจิ กรรมลกู เสือ เนตรนารี ยุวกาชาด ผบู ําเพญ็ ประโยชน และนักศึกษาวิชาทหาร
1.2.2 กจิ กรรมชมุ นุม ชมรม
1.3 กิจกรรมเพื่อสังคมและสาธารณประโยชน เปนกจิ กรรมทีส่ ง เสริมใหผ ูเรยี นบําเพญ็ ตนใหเปน
ประโยชนตอสังคม ชมุ ชน และทองถ่นิ ตามความสนใจในลกั ษณะอาสาสมัคร เพื่อแสดงถึงความรับผิดชอบ
ความดีงาม ความเสยี สละตอสงั คม มีจติ สาธารณะ เชน กิจกรรมอาสาพฒั นาตา ง ๆ กิจกรรมสรา งสรรคสงั คม

2. หลักสตู รสถานศึกษาโรงเรยี นโนนเจริญพิทยาคม พุทธศักราช 2560
2.1 กิจกรรมพฒั นาผูเรยี น
กิจกรรมพฒั นาผเู รียน มงุ ใหผูเรียนไดพัฒนาตนเองตามศักยภาพ พัฒนาอยางรอบดานเพอื่ ความเปน

มนุษยท สี่ มบูรณ ทั้งรา งกาย สติปญญา อารมณ และสงั คม เสรมิ สรางใหเปนผูมีศีลธรรม จริยธรรม มีระเบียบ
วินยั ปลูกฝง และสรา งจติ สาํ นึกของการทําประโยชนเพื่อสงั คม สามารถจัดการตนเองได และอยูรวมกับผูอ นื่
อยางมีความสุข โรงเรียนโนนเจรญิ พิทยาคม ไดจดั กิจกรรมพัฒนาผูเรยี น แบง เปน 3 ลกั ษณะดังน้ี

2.2.1 กิจกรรมแนะแนว เปน กิจกรรมทสี่ ง เสรมิ และพัฒนาผูเรยี นใหรูจักตนเอง รูรกั ษ
สิง่ แวดลอ ม สามารถคิดตดั สนิ ใจ คิดแกปญหา กําหนดเปาหมาย วางแผนชีวติ ทัง้ ดานการเรยี น และอาชพี
สามารถปรบั ตนไดอยางเหมาะสม นอกจากน้ยี ังชวยใหครูรูจกั และเขาใจผูเรียน ทง้ั ยงั เปนกิจกรรมทช่ี วยเหลือ
และใหค าํ ปรึกษาแกผูป กครองในการมีสวนรว มพัฒนาผูเรยี น โดยใชเวลาเขา รวมกิจกรรมแนะแนว 20 ชั่วโมง
ตอภาคเรียน

2.2.2 กจิ กรรมนกั เรียน เปนกิจกรรมท่ีมงุ พัฒนาความมรี ะเบยี บวินัย ความเปนผนู าํ ผูต ามที่ดี
ความรับผดิ ชอบ การทํางานรวมกัน การรูจกั แกปญหา การตดั สนิ ใจที่เหมาะสม ความมีเหตุผล การชว ยเหลือ
แบง ปน กัน เอื้ออาทร และสมานฉันท โดยจดั ใหสอดคลอ งกับความสามารถ ความถนัด และความสนใจของ
ผูเ รียน ใหไดปฏบิ ตั ิดวยตนเองในทุกข้ันตอน ไดแ ก การศึกษาวิเคราะหวางแผน ปฏิบตั ิตามแผน ประเมนิ และ
ปรับปรุงการทาํ งาน เนน การทาํ งานรวมกนั เปนกลุม ตามความเหมาะสมและสอดคลอ งกับวฒุ ภิ าวะของผูเรยี น
บริบทของสถานศึกษาและทองถ่ิน กิจกรรมนักเรยี นประกอบดวย

- กิจกรรมลูกเสอื เนตรนารี ยุวกาชาด ผบู าํ เพ็ญประโยชน และนักศึกษาวชิ าทหารนักเรียนตอง
เขารวมกิจกรรม 20 ชั่วโมงตอภาคเรียน

- กิจกรรมชุมนุม ชมรม นกั เรียนตอ งเขา รวมกิจกรรม 20 ช่วั โมงตอภาคเรียน
2.2.3 กจิ กรรมเพื่อสังคมและสาธารณประโยชน เปนกิจกรรมทส่ี งเสรมิ ใหผูเรยี นบําเพญ็ ตนให
เปน ประโยชนต อสงั คม ชุมชน และทอ งถิ่นตามความสนใจในลักษณะอาสาสมัคร เพ่ือแสดงถึงความรบั ผดิ ชอบ
ความดงี าม ความเสยี สละตอสงั คม มีจิตสาธารณะ เชน กิจกรรมอาสาพฒั นาตา ง ๆ กิจกรรมสรางสรรคส ังคม
ในระดับมัธยมศึกษาตอนตนนักเรียนตอ งเขารวมกิจกรรมจาํ นวน 45 ชัว่ โมง ในระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย
นักเรียนตองเขา รวมกิจกรรมจํานวน 60 ชว่ั โมง

7

3. ทฤษฎกี ารเลือกอาชีพของฮอลแลนด
3.1 ความคิดพ้ืนฐานในการสรางทฤษฎีการเลอื กอาชีพ
จอหน แอล ฮอลแลนด (John L. Holland) เปน ผูสรา ง "แบบสาํ รวจความพอใจในอาชีพ" (The

Vocational Preference Inventory) ไดสรา ง "ทฤษฎีการเลือกอาชพี " ขึน้ โดยมีความคิด พ้นื ฐาน 4 ประการ
(Holland. 1973 : 2 - 4) ดงั นี้

3.1.1 บุคลกิ ภาพของบุคคลทัว่ ไปแบงไดเปน 6 ลกั ษณะตามความสนใจอาชพี ประเภท ตา ง ๆ
ตอไปน้ีคือ งานชางฝม ือและกลางแจง งานวิทยาศาสตรและเทคนิค งานบริการการศึกษาและ สังคม งาน
สาํ นกั งานและเสมียน งานจัดการและคาขาย งานศลิ ปะดนตรแี ละวรรณกรรมบุคลิกภาพ แตล ะลักษณะเปนผล
จากการปะทะสัมพนั ธระหวา งวฒั นธรรมตา ง ๆ กับแรงผลักดันสวนบุคคลซึ่งประกอบดวยศักดิ์ตระกูล บดิ า
มารดา ระดบั ชนั้ ทางสงั คม และส่ิงแวดลอมทางกายภาพ ประสบการณเหลานี้จะกอใหเกิดความรสู ึกชอบ
หรอื ไมช อบ และความรสู ึกชอบหรือไมช อบนี้จะ กลายเปน ความสนใจ และจากความสนใจจะนําไปสู
ความสามารถเฉพาะ ทา ยทส่ี ดุ ความสนใจและ ความสามารถเฉพาะจะกาํ หนดใหบุคลกิ คดิ รับรู และแสดง
เอกลักษณของตน

3.1.2 สงิ่ แวดลอมของบุคคลก็แบง ไดเปน 6 อยางตามความสนใจอาชีพประเภทตาง ๆ ขางตน
เชนเดยี วกัน ส่ิงแวดลอ มแตล ะอยางนี้ถกู ครอบงาํ โดยบุคลิกภาพ และเปน ส่งิ ท่ีแสดงใหเห็น ถึงปญหาและความ
กดดันบางประการและโดยเหตทุ ี่บคุ ลกิ ภาพตา งกนั ทําใหค วามสนใจและความ ถนดั ตางกนั ดว ย บุคคลจึงมี
แนวโนม จะหันเขา หาบุคคลหรือสิ่งตาง ๆ ท่ีสอดคลองกับบุคลิกภาพของตน ดังน้ัน บุคคลในกลุม เดียวกนั จงึ
มักจะมอี ะไรคลา ย ๆ กนั

3.1.3 บุคคลจะคนหาสง่ิ แวดลอ มที่เอือ้ อํานวยใหเขาไดฝกทกั ษะและใชความสามารถของเขาท้งั
ยังเปดโอกาสใหเขาไดแ สดงทัศนคติ คา นิยม และบทบาทของเขา

3.1.4 พฤตกิ รรมของบคุ คลถกู กาํ หนดโดยบุคลิกภาพและสิง่ แวดลอม ดวยเหตนุ ี้ เม่ือเรา ทราบ
บุคลกิ ภาพและสงิ่ แวดลอมบคุ คลกจ็ ะทาํ ใหเราทราบถงึ ผลท่ีจะติดตามมาดวย ซึ่งไดแ กการ เลอื กอาชีพ การ
เปลย่ี นงาน ความสาํ เร็จในอาชพี ความสามารถเฉพาะ พฤตกิ รรมทางการศึกษาและ สังคม

นอกจากความคิดพนื้ ฐาน 4 ประการขางตน แลว ฮอลแลนดยังมแี นวคิดปลกี ยอยเพิม่ เติม อกี 4
ประการ (Holland. 1973 : 4 - 5) ดงั นี้

1. ความสอดคลอ งตองการ (Consistency) บุคลิกภาพบางลักษณะมีความสอดคลอ งตอ งการ
เชน บุคลิกภาพของผูมีความสนใจอาชพี ประเภทงานชา งฝมือและกลางแจงกบั บคุ ลิกภาพ ของผูมีความสนใจ
อาชพี ประเภทงานวิทยาศาสตรและเทคนิค หรือบุคลิกภาพของผูมีความสนใจอาชีพประเภทงานสาํ นักงานและ
เสมียนกับบคุ ลิกภาพของผูม ีความสนใจอาชีพประเภทงานศิลปะ ดนตรี และวรรณกรรม

2. ความแตกตา งกนั (Differentiation) โดยปกติ บุคคลจะมบี คุ ลิกภาพเดนชัดอยูล ักษณะ หน่ึง
แมจะมีบุคลิกลักษณะอ่ืน ๆ ปะปนอยบู าง แตบางคนอาจจะมบี ุคลิกภาพลักษณะตาง ๆ อยใู น ระดับใกลเ คียง
กันจนยากตอการช้ชี ัดลงไปวา บคุ คลนัน้ มีบคุ ลิกภาพลักษณะใด

8

3. ความเหมาะสมกนั (Congruence) บคุ ลิกภาพและสิ่งแวดลอมตองมีความเหมาะสม กนั เชน
สิ่งแวดลอมของผมู ีความสนใจประเภทงานชา งฝมือและกลางแจง ยอมเหมาะสมกับ บุคลิกภาพของผูม ีความ
สนใจอาชพี ประเภทนีม้ ากกวาบุคลกิ ภาพของผูมีความสนใจประเภทอ่ืน

4. การคาดคะเน (Calculus) โดยเหตทุ บ่ี ุคลิกภาพแตละลกั ษณะและสิง่ แวดลอ มแตละ อยางมไิ ด
แยกจากกนั โดยเดด็ ขาด และตา งก็มีความสัมพนั ธภายในกันอยู ดังน้นั เมอื่ บุคคลมี บคุ ลิกภาพลกั ษณะหน่งึ ก็ทํา
ใหสามารถคาดคะเนถึงบุคลิกภาพลักษณะอืน่ ไดดว ย

3.2 ท่ีมาของทฤษฎีการเลอื กอาชีพของฮอลแลนด
"ทฤษฎีการเลือกอาชพี " ของฮอลแลนดเปนผลจากการสังเกตของเขาและของคนอนื่ ๆ เกีย่ วกบั
ความสนใจ ลักษณะและพฤติกรรมของบคุ คล และมสี วนสัมพนั ธก บั ทฤษฎีของกิลฟอรด (Guilford. 1954) ซึ่ง
ไดวิเคราะหบ ุคลิกภาพและความสนใจของบคุ คลออกเปน 6 ประเภท คือ ดา นจักรกล ดานวทิ ยาศาสตร ดา น
บริการสงั คม ดานสารบรรณ ดานธุรกิจ และดา นศลิ ปะ นอกจากนี้ ทฤษฎีของฮอลแลนดยงั มีสว นคลา ยคลงึ กบั
กับทฤษฎีของนักจติ วิทยาอ่นื อีกหลายทาน
โดยเฉพาะการประเมินสิ่งแวดลอ มเพ่ือชวยจําแนกลกั ษณะของบุคคล มีแนวความคดิ มาจากลินดนั
(Linton. 1945) ซ่งึ กลาววา "แรงผลกั ดนั จากสิง่ แวดลอมจะถกู ถา ยทอดไปยงั บุคคล" อนึ่ง ทฤษฎีเกี่ยวกับเร่อื ง
ความตอ งการ (needs) และแรงกดดนั (pressures) ของเมอรเรย  (Murray. 1938) ก็เปน แรงกระตนุ อีกอยาง
หนึง่ ทีท่ าํ ใหฮ อลแลนดค ิดทฤษฎีของเขาข้นึ
จากการศึกษาทฤษฎีการเลือกอาชีพของฮอลแลนด สรุปไดวา "ทฤษฎีการเลอื กอาชีพ" ของฮอลแลนด
มีแนวคิดพืน้ ฐาน คอื การเลือกอาชีพเปนการแสดงออกซง่ึ บคุ ลิกภาพ และแบบสาํ รวจความสนใจคอื แบบ
สํารวจบคุ ลกิ ภาพ
ฮอลแลนดไดก ลา วถึง "การเลือกอาชพี " ไววา "การเลอื กอาชีพ คือ การกระทาํ ทสี่ ะทอนใหเหน็ ถึง
แรงจูงใจ ความรู บุคลิกภาพ และความสามารถของบุคคล อาชีพเปน วิถีชีวิต สวน ส่งิ แวดลอ มเปน สง่ิ ที่ช้ีใหเหน็
งานและทักษะ"
3.2.1 การกาํ หนดลกั ษณะบุคลิกภาพ ฮอลแลนดไดจาํ แนกลกั ษณะบุคลิกภาพตามความสนใจอาชีพ
ตาง ๆ 6 ประเภท โดยมี เปา หมายดงั นี้
1. ช้ีแนะประสบการณท ่ีจะนําไปสลู กั ษณะเฉพาะของบุคคล
2. อธิบายใหทราบวา ประสบการณน ําไปสลู กั ษณะเฉพาะไดอยางไร และลักษณะเฉพาะนําไปสู
พฤติกรรมไดอยางไร
3. แยกแยะความเหมาะสมระหวา งบุคลิกภาพแตละลกั ษณะกับเหตุการณท้งั เกา และใหม
กลมุ ที่ 1 Realistic บคุ ลกิ ภาพแบบจริงจังไมคดิ ฝน นยิ มความจรงิ และ ส่งิ ที่เปนรูปธรรม
บุคลิกภาพ คือคนท่ีชอบกจิ กรรมเก่ียวกบั การควบคมุ การปฏบิ ัติการ เกี่ยวกบั เคร่ืองยนตกลไก หรือ จาํ พวก
เคร่ืองมือหรืออุปกรณตา งๆ ชอบแกไขซอ มแซมวสั ดตุ างๆ ท้ังไม และโลหะ มีความถนดั ทางชาง ชอบทาํ
กจิ กรรมกลางแจง ชอบงานประเภทใชก ําลังกาย ชอบ การเคลื่อนไหว และใชทกั ษะ เปน ลักษณะงานของ

9

ผูชายชอบงานประเภทท่ีจะเห็นปญหาและ แกไขไดชัด เลย่ี งกิจกรรมแบบตองใชวาจาอธิบาย สนใจ
คณติ ศาสตร ไมชอบงานใชภาษาหรือ การศกึ ษา หรืองานท่ีเกย่ี วขอ งกบั คน นอกจากน้ียงั เปนคนขี้อายถอมตน
เกรงใจคน คลอยตามระบบ กฎเกณฑ บางคร้ังอาจเปน คนขวานผาซาก ไมมพี ิธีรีตอง เก็บตัว พากเพยี ร เสมอ
ตน เสมอปลาย บคุ คลพวกน้ีอาจจะขาดทกั ษะทางสังคมความสามารถ สงิ่ ท่ีคนประเภทน้ีอาจจะทําไดด ีคอื อา น
พิมพเขียว แกไขตกแตง เฟอรนิเจอร ชอบทํางานเกยี่ วกับเคร่ืองมือชนดิ ตางๆ มีความรูทาง คณติ ศาสตร อาชีพ
ที่สอดคลอง ไดแก วศิ วกร เจาหนาที่เกษตรกรรม ชางเทคนิค ชางฝม ือ ชา งซอมชางฟต ชางสาํ รวจ ชา งไฟฟา
ชา งยนต ชางตัดเสื้อ ชางกอสราง ชางเครื่อง ชา ง ประปา นักประมง นักเดนิ ทาง พนักงานปา ไม นักกีฬา นัก
เดินเรือ นกั ประดาน้ํา นักประดิษฐวสั ดุ ครสู อนอตุ สาหกรรมศิลป ครูสอนการเกษตร เจา หนาท่ีเอ็กซเรย เปน
ตน ถือเปนอาชพี ท่ีคนในกลมุ นีจ้ ะสามารถทาํ ไดดกี วา บุคคลในกลมุ อน่ื ๆ

กลมุ ที่ 2 Investigative บุคลิกภาพแบบทีต่ อ งใชเชาวปญญาและ ความคดิ นักวชิ าการ หรือผูใช
กิจกรรมทางปญญาในการแกไขปญหา และแสวงหาความรู บคุ ลิกภาพ จะเปนบุคคลท่ีมีลักษณะเปน คนชอบ
การวิเคราะห และ การประเมิน เปนคนอยากรูอยากเหน็ ชา งสังเกต ชา งสงสัย ไมเชื่ออะไรงายๆ แถมยงั มี
เหตุผล ละเอียดรอบคอบ เปนคนคอ นขางอนุรักษนิยม นสิ ัยชอบเก็บตัว ไมช อบสังคมมาก ชอบงานอิสระ ไม
ชอบเอาอยา งใคร พงึ่ พาตนเองได มคี วามม่นั ใจในตนเอง ชอบคดิ ชอบฝน ชอบแกปญหาทาง คณิตศาสตร ชอบ
วิจยั ในโครงงานทางวทิ ยาศาสตร ชอบทา งานท่ซี บั ซอ น หรืองานทดลองแบบ ประเภททาทายความสามารถ
ไมช อบทาํ การคา หรือการโฆษณาชักชวน ยึดระเบยี บกฎเกณฑ สนใจ การจัดการและวางแผนงาน เปนคนมุง
งานเปนใหญ และสนใจในส่ิงที่เปนนามธรรม บุคคล ประเภทน้ีอาจจะขาดทักษะในการเปน ผนู าํ ความสามารถ
เปน คนมีความรูทางดานวทิ ยาศาสตร และมี ความสามารถทจี่ ะฝก อบรมทางชางบางสาขาได มีความสามารถ
ทา งานโดยใชกลอ งจุลทรรศน ท างานเกยี่ วกบั ผลของกระแสคลื่นทางวิทยุ ความถีต่ างๆไดดี มคี วามสามารถ
ทางคณิตศาสตรและ แพทยศ าสตร รูจกั การทาํ งานของรางกายสามารถแปรสวนผสมทางเคมีและรูจักวิธีการใช
เครื่องมือ ทางเทคนิคได อาชีพที่สอดคลอ ง ไดแ ก นักเศรษฐศาสตร แพทย สัตวศาสตร ทันตแพทย เภสัชกร
นักเทคนิคการแพทย นักพยาธวิ ิทยา นักวทิ ยาศาสตร นักคณิตศาสตร นักสถิติ นักชีววิทยา นักจลุ -ชีววิทยา
นักเคมี นักฟสิกส นักวางแผน นกั วิจัย นักวชิ าการ ครูสอนคณิตศาสตร ครู สอนวิทยาศาสตร นกั โบราณคดี
นักมนษุ ยวทิ ยา นักธรณวี ิทยา นกั สมุทรวิทยา นกั ดาราศาสตร นักอตุ ุนยิ มวทิ ยา นักภูมิศาสตร นกสบื สวน

กลมุ ที่ 3 Artistic บคุ ลิกภาพแบบมีศิลปะ บุคลกิ ภาพ เปน บคุ คลทีช่ อบแสดงออก มีความเปนตวั ของ
ตวั เองสูง ไมคลอ ยตามบุคคลอ่ืน เปน คนชอบริเร่ิม สรางสรรค ไมเอาอยางใคร ท างานอยางอสิ ระ เปน คนชอบ
คดิ ไตรตรอง ไมชอบสมั พนั ธเปนสวนตัวโดยตรงกบั ใคร ชอบคิดคนเกยี่ วกับปญ หาสง่ิ แวดลอม และแสดงออก
ทางศลิ ปกรรม มีความสามารถทางดนตรี (เขา รวมวงประสานเสียง รองเพลง แสดง ละครในบทบาทตาง ๆได)
อา นหนังสือแบบแสดงความรูสกึ ออกได ชอบฟงเพลง ชอบดลู ะคร มี ความสามารถเขยี นภาพ ปนไดใกลเคียง
ความจริง เขียนหนังสอื และแตง กลอนไดด ี เปน นกั ตกแตง เปนนักดนตรี บคุ คลประเภทนี้อาจขาดทักษะทาง
งานสาํ นกั งาน และไมชอบปฏิบัติตนตามกฎเกณฑ ใด ๆ ความสามารถ เลน ดนตรีได รองประสานเสยี งได
แสดงบทบาทตาง ๆ ได นยิ มการไปฟงเพลง และดูละคร เขยี นรูปไดใกลเคียงความจริง ปน ได เขียนหนงั สือ

10

แตง กลอนได อาชีพท่ีสอดคลอง ผูกํากบั การแสดงละคร ครูสอนภาษา ผสู ือ่ ขา ว ครู สอนนาฏศิลป ผู
แปลภาษาตา งประเทศ ครสู อนวรรณคดี ครสู อนดนตรี ผูทํางานทางโฆษณา นักแสดง นักประชาสมั พนั ธ
นางแบบ นักเขียน ผูจัดรายการวทิ ยุ ผอู อกแบบเคร่ืองแตงกาย ผตู กแตง อาคารภายใน นักวิจารณ ผูออกแบบ
เครื่องเรือน สถาปนิก วิศวกร นักถายภาพ นักพิมพ นักแตงเพลง นักแตง บทละคร นักเขียนบทภาพยนตร
เปน ตน

กลุมท่ี 4 Social บุคลิกภาพท่ีชอบสมาคม สงั คมกับบคุ คลอ่ืน มีความ สนใจสังคม บุคลิกภาพ เปน
คนท่ีชอบทํางานรวมกับผูอืน่ ชวยเหลือผูอ ่ืน ชว ยคน ท่ีมปี ญหาทางจติ ใจ แตไมช อบใหใครสัง่ ไมช อบอยูใต
บงั คบั บัญชาใคร ชอบใหความรู ชอบพบปะ สงั สรรคกบั เพอื่ นใหม ชอบดูกีฬา ชอบรวมกจิ กรรมบนั เทงิ ชอบ
เปนสมาชิกองคก าร หรือ ศูนย ชอบดแู ลเด็ก ๆ ทมี่ กี ิจกรรมสนุกสนานชอบชว ยเหลือรักษาพยาบาลผูอืน่ มี
ความ สามารถในการพูด มีทักษะในการติดตอ กับผูอ ืน่ สามารถทาํ งานรวมกบั บุคคลท่มี ีอายุสูงกวาไดด ี
สามารถจดั กิจกรรม หรือวางโครงการใหกับโรงเรยี น หรือวัดได มองคนไดอยางถูกตอง ทํางานใหช มุ ชนดวย
ความ สมัครใจ ชอบทํางานกับคนหมมู าก ชอบสังคม ชอบกจิ กรรมที่มีระบบ เปนพนกั งานประจา บารได เปน
หัวหนา งานฝายฌาปนกิจได และเปน ผูใหค ําปรึกษาแนะแนวได บคุ คลประเภทนอ้ี าจขาดทกั ษะ ทาง
เคร่ืองจักรกลขาดความสามารถในการวิเคราะหอยา งมีกฎเกณฑและระเบยี บวิธี ความสามารถ มี
ความสามารถในการอธบิ าย ส่ิงตาง ๆ ไดอยา งดี สามารถทํางานรวมกับบุคคลทม่ี ีอายสุ ูงกวา ไดด ี สามารถ
จดั กจิ กรรมหรือวางโครงสรางใหกับ โรงเรียน หรือวัด มีความสามารถในการเขาใจพฤตกิ รรมของผูอนื่ ชอบ
ชว ยเหลือผูอืน่ และทาํ งาน ใหกับชุมชนโดยสมัครใจ ชอบทํางานกับคนหมมู าก อาชีพท่สี อดคลอง
ผูอํานวยการทางสังคมสงเคราะห ผูดูแลหอพัก ผู สัมภาษณ ผูประสานงาน ผูบริหารการศกึ ษา นัก
ประวัติศาสตร ผูใหคาํ ปรึกษา ผูจัดการโรงแรม ผูแทนนายจาง ผูจดั การรานอาหาร ผบู ริหารงานชุมชน ตัวแทน
ธุรกิจ ครูพลศึกษา ผูควบคมุ งาน กอสรา ง จติ แพทย อาจารยม หาวทิ ยาลัย นักรฐั ศาสตร นักสงั คมสงเคราะห
พยาบาล ผูทํางานใหชุมชน ผูอํานวยการดานบุคลากร ผตู รวจสอบคุณภาพอาหารและยา ครูบรรณารกั ษ
ผูดูแลนกั เรยี น ในตางประเทศ ครูสอนประวตั ศาสตร เปนตน

กลุม ท่ี 5 Enterprising บุคลิกภาพแบบกลา คิดกลา ทา มีธรรมชาตทิ ่ี ชอบทํากิจกรรมเก่ียวของกบั
การวางแผน หรือ ประโยชนท างดา นเศรษฐกิจ บุคลกิ ภาพ เปนบุคคลท่ชี อบกิจกรรมที่มีอิทธิพลเหนือผอู ่ืน มี
ทักษะใน การพูด รูจกั ตนเอง เปนผนู ําเต็มตวั ชอบชักจูงผูอ่ืนใหคลอยตาม หรือชอบดําเนินการใหบรรลุ
เปา ประสงค ชอบถกเถียง หรืออภิปรายทางการเมอื ง พูดจาตรงไปตรงมา ริเริ่ม และดา เนินธุรกจิ สว นตัว
ชอบกิจกรรมชนิดท่ีเปน กลุม และองคก าร ชอบควบคมุ ผูอ่ืน ชอบพบปะบุคคลสําคัญ เปนผูนํากลมุ ในการทาํ
กิจกรรม ชอบปาฐกถา รวมขบวนในการรณรงคหาเสยี ง ชอบการบรรยาย เรื่องราวตาง ๆ เปน พวกมงุ งาน ไม
ชอบกิจกรรมทตี่ อ งเขียนดวยสาํ นวนภาษาอยา งสละสลวย หรอื เปน คําประพันธ หรอื เขยี นภาพ ปน แกะสลัก
หรอื กิจกรรมทมี่ ีระเบยี บมาก คนพวกน้สี ามารถ ควบคุมดแู ลการปฏิบตั งิ านของผูอื่น มีความกระตือรือรน มาก
และสามารถชักจงู ใจผูอ่นื ใหมาทําส่งิ ท่ตี นตองการไดข ายสินคา เกง ชอบจัดการชอบเปนตวั แทนในการเจรจา
ตกลงใหกับกลมุ หรอื องคการ มักเคยไดรบั เลอื กใหทํากจิ กรรมตาง ๆ สมัยเรียนอยูในโรงเรียน หรอื

11

มหาวิทยาลัย ความสามารถ มกั ถูกเลอื กใหท าํ กิจกรรมตางๆ สมัยอยูโ รงเรียนหรือมหาวิทยาลัย สามารถ
ควบคมุ และดแู ลการปฏิบัตงิ านของผูอื่น มคี วามกระตือรือรนมาก สามารถชัก จูงใหผ ูอ น่ื มาทาํ สง่ิ ท่ีตนตอ งการ
ได ขายสินคาเกง ชอบจัดการรวบรวมกอต้งั เปนสมาคมและองคการ เปน ผนู าํ การอภปิ รายทด่ี ี เปน ตัวแทน
เจรจาตกลงใหกบั กลุมหรอื องคก าร ชอบและริเร่ิมกิจการธุรกิจของตนเอง อาชพี ท่สี อดคลอ ง พนักงาน
เดินตลาด นายธนาคาร ผูขายประกันชีวิต นายหนาซ้อื ขาย ผูดูแลสวนดอกไม วิศวกรทางอตุ สาหกรรม ผูทํา
สัญญาซือ้ ขาย พนักงานขายสินคา ทนายความ ผูพพิ ากษา โฆษกสถานีวทิ ยุกระจายเสยี ง ผูชว ยฝายบริหาร
ผูจดั การบริษทั ประกันชีวติ ผูจัดการรานอาหาร ผูจัดการสาํ นักงาน ผูจัดการบริษทั หางราน ผูประเมนิ
ผูอํานวยการทางดา นบาํ เหน็จบํานาญ เจา หนาท่ีรกั ษาความปลอดภยั ผูจดั การสํานักงานจัดหางาน ผูจดั การ
สาํ นกั งานการทอ งเทยี่ ว เปนตน

กลมุ ท่ี 6 Conventional บคุ ลิกภาพทที่ า ตามระเบยี บแบบแผน บคุ ลิกภาพ เปนบุคคลทชี่ อบ
ทาํ งานเก่ียวกับตัวเลข และการนับจํานวน ชอบบทบาทท่ีเปนผใู ตบ ังคบั บัญชา พอใจที่จะคลอยตาม หรือเชอ่ื
ฟงบุคคลอน่ื เลยี่ งการโตแยง ไมช อบงานท่ีใชทักษะทางกายการจัดเกบ็ บันทึก หรือจาํ ลองแบบวสั ดุอปุ กรณ มี
ความสามารถในการ ควบคุมการท างานของเครอ่ื งจกั รทางธุรกิจ เชน คอมพิวเตอร จดั ระเบยี บงานเขา
หมวดหมู ดูแลไมใหเกิดความสับสนในการเก็บขอมูลทางตัวเลข ทํางานตามเวลาท่ีกาํ หนดได พมิ พหนังสือได
ทาํ บญั ชรี บั จายได เก็บประวัติขอ มลู การนัดหมายตลอดจนรายจา ยในการซ้ือขายได เรียบรอย คนแบบนี้จะมี
ความคุนเคยกบั วัสดุ ครภุ ัณฑทางธุรกิจ ชอบเลี่ยงกิจกรรมแบบท่ตี องใช ความสามารถดานศลิ ปะ
ความสามารถควบคุมการทํางานของเครอ่ื งจกั รทางธุรกิจ (เชน คอมพิวเตอร) จดั ระเบียบงานเขาหมวดหมู ใช
วชิ าชวเลข ทํางานในเวลาตามทีก่ ําหนด พิมพหนังสือได ทําบญั ชีรบั จา ยได เก็บประวัตขิ อมลู และการนดั หมาย
ตาง ๆ ตลอดจนรายจา ยในการซ้ือขาย คนุ เคยกับวสั ดุครุภัณฑท างธุรกิจ อาชพี ทีส่ อดคลอง สมหุ บัญชี ครสู อน
วชิ าบริหารธุรกจิ ผูเชี่ยวชาญทางการเงิน ผจู ัดการฝายกูยมื ผปู ระเมิน พนักงานโตต อบตดิ ตอ ทางการคา เสมียน
ประจําสาํ นักงาน เสมยี นจายเงินเดือน ผูดแู ลเครื่องมือคิดบัญชี เสมยี นฝายบคุ ลากร เสมียนไปรษณีย ตัวแทน
ฝายขาย ตัวแทนฝา ยอนุรักษ ผูเบกิ เงิน เลขานุการ เลขานกุ ารทางการแพทย ผูชวยบรรณารักษ พนักงาน
ควบคุมเกย่ี วกบั ตวั เลข เลขานุการฝา ยบคุ ลากร พสิ ูจนอักษรบุคลิกภาพนนั้ นอกจากจะเปนตวั ชว ย สง เสริมให
บคุ คลแตละคน มีเอกลกั ษณเฉพาะตัวและบงบอกถึงลกั ษณะนิสัยสว นตวั ของแตล ะ บุคคลแลว ยังสามารถมี
สวนชวยในการเลือกอาชีพใหเหมาะสมกับตวั คณุ ไดอกี ดวย ดงั ปรากฏใน “ ทฤษฎกี ารเลือกอาชพี ” ของ
John L Holland ซ่งึ เชื่อวาบุคลกิ ภาพของคนจะสะทอนผา นการเลือก อาชพี ของตน โดยเหตผุ ลในการเลอื ก
อาชีพนั้นเกดิ จากการผสมผสานความคดิ ตอตัวเอง และความ เขา ใจตออาชพี ที่เลือก น่ันคือ คนที่เลอื กอาชีพได
สอดคลอ งกับบุคลิกภาพของตนเองมากทส่ี ุด จะมี ความพึงพอใจในอาชีพและสงผลใหประสบความสําเร็จใน
อาชีพนัน้ ๆได แตทวาสิ่งเหลา นี้กม็ ิใชตัว ตัดสินวา คณุ ควรจะทาํ อาชพี นั้นอาชพี น้ีเพยี งเทาน้นั เพราะยงั ตอ งมี
องคป ระกอบอน่ื ๆ อีกมาก ท่ีตอ ง นํามาเปน ตัวชวยพิจารณาในการตดั สนิ ใจ ท้ังความฝน ความชอบความถนดั
สว นตวั และความรู ความสามารถตา งๆ ทม่ี ี แตอยา งนอยหากเราไดรูจักตนเอง และความตอ งการของตัวเองก็
จะสามารถทาใหเราเลือกอาชีพไดต รงกับความตองการมากย่ิงขึน้

12

จากทฤษฎีการเลือกอาชพี ของฮอลแลนด กลาวโดยสรปุ สําหรับงานวิจยั ฉบับน้ี ผูวิจัยไดใชแ นวคดิ
ทฤษฎีเกีย่ วกับทฤษฎีการเลือกอาชีพของ จอหน แอล ฮอลแลนด (John L. Holland) ในการสรา งชดุ การสอน
แนะแนวอาชีพของนักเรียนช้นั มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 3 โรงเรยี นโนนเจริญพิทยาคม เปน ตัวแปรอิสระ ซงึ่ มี
รายละเอยี ดอยูในชดุ การสอนแนะแนวอาชีพ จาํ นวน 8 ชดุ

4. เอกสารเกี่ยวของกบั แผนการจัดการเรียนรู
1.1 ความหมายของแผนการจดั เรยี นรู
กรมวิชาการ (2544 : 10) ไดใหความหมายของแผนการจดั การเรยี นรู คือ การนาํ วิชาหรือกลุมวิชา

ท่ีจะตองทาํ การสอนตลอดภาคเรยี น มาสรางเปน แผนการจัดกจิ กรรมการเรียนการสอน การใชส ื่ออุปกรณการ
สอนและการวัดผลประเมนิ ผล สําหรับเน้ือหาสาระและจุดประสงคการเรียนยอย ๆ ใหสอดคลองกบั
วตั ถุประสงคหรือจดุ เนน ของหลักสตู ร สภาพของผูเรียน ความพรอมของโรงเรยี นในดานวสั ดอุ ปุ กรณแ ละตรง
กับชวี ิตจริงในทอ งถิ่น ซ่ึงถา กลา วอีกนัยหน่งึ แผนการจดั การเรยี นรู หมายถึง การเตรยี มการสอนเปน ลาย
ลกั ษณอกั ษรลวงหนา หรอื คือบนั ทกึ การสอนตามปกตนิ นั่ เอง

สําลี รักสทุ ธีและคณะ (2546 : 16) ไดใหค วามหมายของแผนการจัดการเรียนรูวา คอื การนําวิชา
หรอื กลมุ ประสบการณที่จะตองทาํ การสอนตลอดภาคเรียน มาสรางเปน แผนการจัดกิจกรรมการเรยี นการสอน
การใชส ือ่ อุปกรณการสอนและการวดั และประเมนิ ผลสําหรับเน้ือหาสาระและจุดประสงคการเรยี นยอ ย ๆ ให
สอดคลองกับวัตถปุ ระสงคหรือจุดเนนของหลักสูตร สภาพผเู รียน ความพรอ มของโรงเรียนในดา นวสั ดุอปุ กรณ
และตรงกบั ชีวิตจรงิ ในทอ งถน่ิ

สวุ ิทย มูลคําและคณะ (2549 : 58) กลา ววา แผนการจดั การเรียนรู คือ แผนการเตรยี มการสอน
หรือการกําหนดกิจกรรมการเรยี นรูไ วล วงหนา อยางเปนระบบและจัดทําไวเปนลายลกั ษณอกั ษร โดยมีการ
รวบรวมขอมลู ตา ง ๆ มากําหนดกจิ กรรมการเรียนการสอน เพ่ือใหผูเรียนบรรลุจุดมุงหมายทกี่ ําหนดไว โดย
เริม่ จากวตั ถุประสงควา จะใหผเู รียนเกิดการเปล่ยี นแปลงดา นใด (สติปญ ญา/เจตคติ/ทักษะ) จะจดั กิจกรรมการ
เรยี นการสอนวิธีใด ใชส ื่อการสอนหรือแหลงเรียนรูใด และจะประเมินผลอยางไร

สรุปไดวา แผนการจดั การเรยี นรู คือ แผนการหรือโครงสรางท่ีจดั ทําไวเปนลายลักษณอกั ษร เพื่อการ
ปฏบิ ัตกิ ารสอนในวชิ าหนง่ึ เปน การเตรยี มการสอนอยา งเปนระบบและเปนเครื่องมือท่ชี ว ยใหครพู ฒั นาการ
จดั การเรยี นการสอนไปสูจดุ มุงหมายการเรียนรแู ละจดุ มงุ หมายของหลกั สูตร อยา งมปี ระสิทธภิ าพ

4.2 ความสําคัญของแผนการจัดการเรียนรู
ประภาพร สุขพลู (2544 : 49) ไดส รปุ ความสาํ คญั ของแผนการสอน ดงั น้ี
1. สงเสริมใหครูใฝศกึ ษาหาความรู ท้ังหลักสูตรและการจัดกิจกรรมการเรียน การสอนได

เหมาะสม
2. ครไู ดเตรียมการสอนไวลวงหนา
3. อํานวยความสะดวกแกครูทไี่ มมปี ระสบการณด า นการสอน

13

4. ใหเปนคูมอื สาํ หรบั ครูทม่ี าสอนแทน เมื่อตดิ ธุระหรือลา
5. ทาํ ใหการวดั ผลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี นเปน ไปตามจดุ ประสงคท ่ีกาํ หนดไว
6. เพื่อเปนแนวทางในการแนะนําหรอื นิเทศการเรยี นการสอน
สุวิทย มลู คําและคณะ (2549 : 58) ใหความสําคัญของแผนการจดั การเรยี นรไู วดงั นี้
1. ทําใหเกดิ การวางแผนวิธสี อนท่ดี ี วิธีเรยี นทดี่ ีที่เกิดจากการผสมผสานความรแู ละจิตวิทยา
การศกึ ษา
2. ชว ยใหค รผู สู อนมคี ูมือการจดั กิจกรรมการเรียนการรูท ่ีทําไวล ว งหนาดว ยตนเอง และทําใหครมู ี
ความม่นั ใจในการจดั การเรยี นรูไ ดต ามเปาหมาย
3. ชวยใหค รผู สู อนทราบวา การสอนของตนไดเดินไปในทิศทางใด หรือทราบวาจะสอนอะไร ดวย
วิธีใด สอนทําไม สอนอยา งไร จะใชส ่อื และแหลง เรยี นรูอะไรและจะวัดผลและประเมินผลอยา งไร
4. สงเสรมิ ใหครผู สู อนใฝศกึ ษาหาความรูท้ังเรือ่ งหลักสตู ร วธิ ีการจดั การเรยี นรูจะจัดหาและใชส่อื
แหลงเรียนรู ตลอดจนการวัดผลประเมินผล
5. ใชเปน คมู ือสาํ หรับครูท่ีมาสอน (จัดการเรยี นร)ู แทนได
6. แผนการจดั การเรยี นรูท่ีนําไปใชและพัฒนาแลวจะเกดิ ประโยชนตอวงการศึกษา
7. เปน ผลงานทางวิชาการที่แสดงถึงความชาํ นาญและความเชี่ยวชาญของครูผสู อนสาํ หรับ
ประกอบการประเมินเพื่อขอเล่ือนตําแหนงและวิทยฐานะครูใหสูงขึน้
สรุปไดวา แผนการจัดการเรยี นรูห รือแผนการสอนมคี วามสาํ คัญชวยใหค รผู ูสอนมีคมู ือการจดั
กิจกรรมการเรยี นรูท่ีทาํ ไวล ว งหนา ดวยตนเอง และทําใหครูมีความมัน่ ใจในการจัดการเรียนรไู ดต ามเปา หมาย
และยงั ชวยใหครผู ูสอนทราบวาการสอนของตนไดเดินไปในทศิ ทางใดหรอื ทราบวาจะสอนอะไร ดวยวธิ ีใด
สอนทําไม สอนอยางไร จะใชส อ่ื และแหลงเรยี นรูอะไร และจะวัดผลและประเมินผลอยางไรเพื่อใหบ รรลุผล
ตามเปาหมายทีก่ าํ หนด
4.3 ลักษณะของแผนการจัดการเรียนรูที่ดี
แผนการจดั การเรียนรูหรือแผนการจัดกิจกรรมการเรยี นรูควรประกอบดวยกิจกรรมหลาย ๆ อยา ง
และหลาย ๆ วิธกี าร กอ นที่จะใชแผนการจัดการเรยี นรูใด ควรจะมกี ารประเมินผูเรียนกอนเพ่ือใชเปนขอมลู ใน
การเลอื กวิธกี ารและกจิ กรรมการเรยี นการสอนท่ีเหมาะสม เพื่อผูเรยี นจะไดไปสูพฤตกิ รรมที่คาดหวัง
แผนการจัดการเรยี นรูท ี่ดจี ะตองมีรายละเอียดชัดเจนถึงกิจกรรมนักเรียน บทบาทของครู การใชส ่ือ
การวัดผล จนผูอานมองเหน็ ภาพพฤตกิ รรมจริง ๆ ในหอ งเรียนไดสมบูรณ จงึ ถือวา เปน แผนการจัดการ
เรียนรูทีด่ ีและไมจําเปน ตองทําบันทึกการสอนอกี ก็ได เพราะแผนการจัดการเรียนรูทีช่ ัดเจนใชแ ทนบันทึกการ
สอนได แผนการจัดกิจกรรมการเรยี นรูทีด่ ีควรมีกิจกรรมการเรียนรทู ี่เขาลักษณะ 4 ประการ คอื (สวุ ทิ ย
มูลคาํ และคณะ. 2549 : 55 - 56)
1. เปน แผนการจัดการเรียนรทู ม่ี ีกิจกรรมใหผ ูเรียนเปนผูไดล งมือปฏบิ ัติใหมากท่ีสุด โดยครูเปน
เพยี งผูค อยช้นี าํ สงเสริมหรือกระตุนใหก ิจกรรมดําเนินไปตามความมุง หมาย

14

2. เปน แผนการจัดการเรียนรูท เ่ี ปดโอกาสใหผูเรียนเปน ผูคน พบคําตอบหรือทาํ สาํ เร็จดวยตนเอง
โดยครูพยายามลดบทบาทจากผูบ อกคําตอบ มาเปนผูคอยกระตนุ ดว ยคาํ ถามหรือปญหาใหผูเรียนคิดแกห รือ
หาแนวทางไปสูความสาํ เร็จในการทํากิจกรรมเอง

3. เปนแผนการจดั การเรียนรูที่เนน ทกั ษะกระบวนการมุง ใหผูเรียนรบั รูและนํากระบวนการไปใชจรงิ
4. เปนแผนการจดั การเรียนรูท่ีสงเสรมิ การใชวสั ดอุ ุปกรณท ี่สามารถจัดหาไดในทองถิ่น หลีกเลี่ยง
การใชวัสดุอปุ กรณสําเร็จรูปราคาสูง
สาํ ลี รักสุทธีและคณะ (2546 : 16) ไดกลาวถึง คําตอบจากท่ีมีผูส งสยั วา จะประเมนิ ตดั สนิ คุณภาพ
ของแผนการจัดการเรียนรูไดอ ยา งไร วา เหมาะสมดีแลว หรือไม วาไดตดั สินโดยการนาํ แผนการจัดการเรียนรูน นั้
ไปใชจริงในการจัดการเรียนการสอน วาสามารถดําเนินการใหน ักเรียน ไดมีสวนรวมปฏบิ ัตกิ ิจกรรมตาง ๆ ไดด ี
เพยี งใดและสามารถใหน ักเรียนไดเกดิ ทักษะกระบวนการและเกดิ การเรียนรูตาง ๆ ครบถว นตามจดุ ประสงค
เพียงใด ถา ครมู บี ทบาทมากในการเปน ผูใหค วามรูโดยตรงและนกั เรยี นไมม ีโอกาสแสดงพฤติกรรมทีส่ ะทอน
การฝก ปฏบิ ตั ิใหเกิดทกั ษะกระบวนการ ก็จะเปนเคร่ืองแสดงความดอยคณุ ภาพของแผนการจัดกิจกรรมการ
เรยี นรู
จากขอ มูลดงั กลา วสรุปไดว า แผนการจดั การเรยี นรทู ่ดี นี ้ัน นอกจากตองครอบคลมุ กิจกรรมการเรียนรู
4 ลักษณะ คือ ใหผูเ รยี นลงมือปฏิบัติเอง เปดโอกาสใหผ ูเรียนคนพบความรดู ว ยตนเอง เนน ทักษะกระบวนการ
และสงเสริมใหผ ูเรียน เนน การใชวัสดุอุปกรณในทอ งถิ่นแลว แผนการจัดการเรยี นรูท่ดี ีตองผา นขั้นตอนการ
ตรวจสอบคุณภาพจากผูเช่ยี วชาญดวย จึงจะทําใหก ารจดั กิจกรรมประสบผลสําเร็จตามแผนการจัดการเรียนรทู ี่
กาํ หนดไว
4.4 การทําแผนการจัดการเรียนรู
สาํ ลี รักสุทธีและคณะ (2546 : 18) กลาววา การทําแผนการจัดการเรียนรมู ีขัน้ ตอน ดงั นี้
1. ศึกษาหลักสตู ร ตองศึกษาหลักสูตรอยา งกวางขวางและอยางลกึ ในวชิ าและรายวชิ าที่สอน เชน
ศกึ ษาโครงสรา งของวิชา จุดประสงคของวชิ า ส่ือการเรียนการสอนทก่ี าํ หนดในรายวชิ า คําอธบิ ายรายวชิ าและ
ธรรมชาติของวชิ า เปน ตน
2. วิเคราะหจุดประสงคการเรียนรู เนื้อหา เวลาและกิจกรรม วิเคราะหไดจากคําอธิบายรายวิชา
โดยใหสมั พนั ธกับจุดประสงคของวชิ าและจุดประสงคของหลกั สตู ร
3. หากลวิธสี อน กลวธิ สี อนจะตอ งสอดคลองกับหลักสตู ร โดยใชท ักษะกระบวนการและทฤษฎีการ
เรียนรตู า ง ๆ ตลอดทั้งประสมประสานระหวางประสบการณและจินตนาการของผสู อนเอง คงจะไมมีวิธสี อน
ใดวิเศษสดุ ในโลก แตวธิ ีการสอนที่เหมาะสมและสอดคลองกบั ทฤษฎกี ารเรยี นรูม ากท่สี ุดจะตองยึดหลักให
ผูเรยี นเปนผูป ฏิบตั ิ ใหคน พบคําตอบดวยตนเอง ใหรูจกั การวางแผนและฝก ทักษะเปนกลุมและรายบคุ คล
เพือ่ ใหน ักเรียนไดเปน ผคู ิดเปน ทาํ เปน และเหน็ ชอ งทางในการทํางานอยางมีประสิทธิภาพ
4. จัดทาํ สื่อการเรียนการสอน สอ่ื การเรยี นการสอนจะตองสอดคลองกับกิจกรรมการเรียนการสอน
ซง่ึ อาจจะเปนสื่อที่ใชอ ยูแลวหรือส่ือท่ีคดิ ขน้ึ ใหมก็ได แตตองใหเหมาะสมและสอดคลอ งกับเนื้อหาดวย

15

5. จดั ทําเครอ่ื งมอื วดั ผลและประเมนิ ผล เครอ่ื งมอื วัดผลและประเมินผลใหส อดคลองกับหลักสูตร
โดยเครื่องมือน้ันจะตองวดั และประเมนิ ผลการเรียนรูของผูเรียนในดา นพุทธิพิสัย จติ พิสยั และทักษะพิสยั
ตลอดทงั้ ครอบคลุมถึงกระบวนการวางแผนของนักเรยี นท้งั จากสถานการณจรงิ และสถานการณจําลองดวย

6. กาํ หนดโครงสรา งสาํ หรับ 1 รายวชิ า การกําหนดโครงสรา งสําหรบั หนึ่งรายวชิ า สามารถปฏิบัติได
2 ลกั ษณะ กลา วคือ โครงสรา งอยางสงั เขปและโครงสรางอยางละเอียด เปนการวางโครงสรางโดยสัมพนั ธกบั
จุดประสงคการเรยี นรแู ละเนื้อหาเวลา กระบวนการ ส่ือการเรียนการสอนการวัดผลและประเมินผลใหเห็น
ภาพรวมตลอดใน1รายวชิ า สวนโครงสรางอยางสังเขปเปน การวางโครงสรางโดยสัมพันธกับจุดประสงคการ
เรียนรู เนอ้ื หาและเวลา เพื่อใหเหน็ ภาพรวมทั้งหมดใน 1 รายวชิ า

7. เขยี นแผนการจัดการเรียนรขู ยายจากโครงสรา ง เปน การเขียนแผนการจดั การเรยี นรูทจี่ ะนาํ ไปใช
ในแตล ะคาบ/ช่วั โมงอยา งละเอียดและปฏบิ ตั ิไดจริง ทง้ั นี้โดยมีสวนประกอบในแผนการจัดการเรียนรทู ี่จะชวย
ใหการดาํ เนนิ การสอนบรรลุเปา หมาย ตามจดุ ประสงคการเรียนรซู ่งึ มีมากมายหลากหลายขอ แตกตางกนั ไป
แตส วนสาํ คัญท่ขี าดไมไดจะตองมีในแผนการจดั การเรียนรู คือ

7.1 สาระสําคัญ
7.2 จดุ ประสงคการเรยี นรู
7.3 กิจกรรมการเรียนการสอน
7.4 ส่อื การเรียนการสอน
7.5 การวัดผลและประเมินผล
สวนประกอบของแผนการจัดการเรียนรูทน่ี ําเสนอโดยไดแ นวคดิ จากการดาํ เนนิ การสอนของกรม
วชิ าการก็จะเพม่ิ กิจกรรมเสนอแนะเขา เพมิ่ อีกดวย
สรุปไดวา ขั้นตอนการจดั ทําแผนการเรยี นรูจะเร่ิมจากการศึกษาหลักสตู ร วิเคราะหจุดประสงคก าร
เรียนรู เนื้อหา เวลา และกิจกรรม หาเทคนคิ วธิ ีการสอนท่ีเหมาะสมกบั เนอ้ื หาวิชา จัดทาํ ส่อื การเรียนการสอน
จัดทําวิธีการวดั และประเมินผล จากนั้นจึงเขา สูก ระบวนการเขียนแผนการจดั การเรยี นรู
4.5 รายละเอียดแผนการจดั การเรียนรู
แผนการจัดการเรียนรู (Lesson Plan) ประกอบดวย 9 หวั ขอโดยการบูรณาการของหนวย
ศึกษานิเทศก สาํ นักงานคณะกรรมการการประถมศกึ ษาแหง ชาติ 7 หัวขอเพิ่มเติมของคณะกรรมการ
ขา ราชการครู 9 หัวขอ ดังน้ี (สาํ ลี รกั สุทธีและคณะ. 2546 : 21)
1. สาระสาํ คัญ (Concept) เปน ความคิดรวบยอดหรือหลักการของเร่ืองหนึ่งที่ตองการ
ใหเกดิ กับนักเรยี นตามแผนการจัดการเรียนรูนี้แลว
2. จุดประสงคการเรียนรู (Learning Objective) เปนการกําหนดจดุ ประสงคทตี่ องการใหเกิดกับ
ผูเ รยี นเมื่อเรียนตามแผนการจัดการเรยี นรนู ้ีแลว
3. เนื้อหา (Content) เปนเนื้อหาท่จี ัดกิจกรรมและตองการใหนักเรียนเกิดการเรียนรู
4. กิจกรรมการเรยี นการสอน (Instructional Activities) เปนการเสนอขั้นตอนหรือ
กระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ซ่ึงจะนําไปสูจุดประสงคที่กําหนดไว

16

5. สอื่ และอปุ กรณ (Instructional Media) เปนส่อื และวัสดุอปุ กรณท่ีใชในการจัด
กิจกรรมการเรียนการสอนทก่ี ําหนดไวในแผนการจัดการเรียนรู

6. การวดั ผลประเมนิ ผล (Measurement and Evaluation) เปน การกําหนดขั้นตอน
หรอื วิธกี ารวัดผลประเมนิ ผลวา นักเรียนบรรลุจดุ ประสงคตามกําหนดในกิจกรรมการเรยี นการสอน แยก
ประเมนิ ผลเปน ประเมนิ ผลกอ นสอน ขณะสอน และหลังการสอน

7. กิจกรรมเสนอแนะ เปน กิจกรรมการบันทกึ การสอนกอนนําไปใชสอน
8. ขอ เสนอแนะของผบู ังคบั บัญชาเปน การบนั ทึกการตรวจแผนการจดั การเรยี นรูเพือ่ เสนอแนะ
หลงั จากไดตรวจสอบความถูกตอ งการกําหนดรายละเอียดในหัวขอตาง ๆ ในแผนการเรยี นรมู ีความสมบูรณ
เชน การกาํ หนดจดุ ประสงคการเรียนรู เน้อื หากิจกรรมการเรียนการสอน การใชส่ือและการวดั ผลประเมินผล
ใหมีความสอดคลอง สง เสริมการเรยี นรูกิจกรรมการเรียนการสอน
9. บนั ทึกการสอน เปนการบันทึกของผสู อน บนั ทกึ หลังจากนาํ แผนการใชสอ่ื และการวัดผล
ประเมนิ ผลไปใชแลว เพื่อนาํ แผนไปปรับปรุงและใชสอนในคราวตอไป

5. เอกสารที่เก่ยี วกับกจิ กรรมพฒั นาผูเรยี น
เอกสารที่เกยี่ วของกบั กิจกรรมพัฒนาผูเรียน จะไดกลาวถงึ ตามหวั ขอดังตอไปนี้
5.1 ความสําคัญของกิจกรรมพัฒนาผูเรียน
พระราชบญั ญตั ิการศกึ ษาแหงชาติ พทุ ธศักราช 2542 (และแกไขเพิม่ เติม 2545, 2553) กําหนดแนว

การจัดการศกึ ษาโดยยึดหลักวาผเู รยี นทุกคนมีความสามารถเรยี นรูและพัฒนาตนเองไดและถือวา ผูเรียนมี
ความสําคัญทีส่ ุด กระบวนการจดั การศกึ ษาตองสงเสรมิ ใหผูเ รียนสามารถพฒั นาตามธรรมชาตแิ ละเต็มตาม
ศักยภาพโดยจัดเน้ือหาสาระและกิจกรรมใหสอดคลอ งกบั ความสนใจและความถนดั ของผูเรียนคํานงึ ถึงความ
แตกตางระหวางบคุ คล ฝก ทักษะกระบวนการคิด การจดั การ การเผชญิ สถานการณ ประกอบกับมกี าร
เปล่ียนแปลงอยา งรวดเร็วของสงั คมและเทคโนโลยี กอ ใหเกิดทั้งผลดแี ละผลเสยี ตอ การดาํ เนนิ ชีวิตในปจจบุ นั
ของบุคคลทาํ ใหเกดิ ความยุง ยากซับซอนมากยิ่งขน้ึ จาํ เปน ตองปรบั เปล่ียนวิธีการดาํ เนนิ ชีวติ ใหสามารถดํารงอยู
ในสังคมไดอยางมคี ุณคา มศี กั ด์ิศรี มคี วามสขุ บนพ้นื ฐานของเศรษฐกิจพอเพียงและยัง่ ยนื จากจุดหมายของ
หลักสตู รการศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐานมงุ พัฒนาคนไทยใหเปนมนุษยทส่ี มบรู ณเปนคนเกง คนดี และอยูรวมกันในสงั คม
ไดอ ยางมีความสุขบนพืน้ ฐานของความเปน ไทย นอกจากการพัฒนาผูเรยี นทุกคนใหม ีความรูที่เปนพ้นื ฐาน
สําคัญ ซง่ึ ไดกาํ หนดไวในโครงสรางกลุมสาระการเรียนรู 8 กลมุ แลว หลักสูตรยังไดกาํ หนดกิจกรรมพัฒนา
ผูเรยี นไวในโครงสรา งดว ย โดยมุง สงเสริมการพัฒนาผูเรยี นเพม่ิ เติมจากกลุมสาระการเรยี นรู 8 กลมุ ใหผูเรยี น
ไดรูจักตนเอง คนพบความสามารถ ความถนดั ของตนเองเพ่ือการพัฒนาใหเต็มตามศกั ยภาพ เหน็ คณุ คาในการ
ประกอบสมั มาชีพใหเปนผูม ีระเบยี บ มีศีลธรรม จริยธรรม รูจักบทบาทหนาท่ี ความรับผิดชอบการบําเพญ็
ประโยชนใหช มุ ชน สงั คม ประเทศชาติและดาํ รงชีวิตไดอ ยางมีความสขุ ซึง่ จําเปนตองอาศัยความรวมมือจาก
ทกุ สวนในสังคมทงั้ พอแม ผูป กครอง ชมุ ชนและภูมปิ ญ ญาทองถ่ินดว ยเหตุผลดังกลา วขา งตนการจัดกิจกรรม
พัฒนาผูเรยี นจะตองมีการพัฒนา และปรบั ปรุงใหเหมาะสม โดยมงุ เนนใหกิจกรรมพฒั นาผเู รยี นของ
สถานศกึ ษา เปนกิจกรรมที่ใหผูเรียนเปนผูปฏิบัติจริง โดยการศึกษา วิเคราะห วางแผน ปฏิบตั ติ ามแผน

17

การทํางานเปนกลุม และประเมนิ ผลเพ่ือปรับปรุงและพัฒนาอยางตอเนื่องตามลกั ษณะความพรอม ความ
ตอ งการ และความเปน ไปไดในการปฏิบัติตามดลุ ยพินิจของสถานศึกษาและมีการกํากับดูแลอยางจรงิ จงั

5.2 ความหมายของกิจกรรมพัฒนาผูเรยี น
กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ (2545 : 1 - 2) ไดใหค วามหมายของกิจกรรมพฒั นาผูเรยี นไววา

กจิ กรรมพฒั นาผูเรียนเปน กิจกรรมท่ีจัดอยางเปน กระบวนการดวยรูปแบบ วธิ ีการท่ีหลากหลาย ในการพัฒนา
ผเู รียนทงั้ ทางดานรางกาย อารมณ จิตใจ สตปิ ญญา และสังคมมุงเสรมิ เจตคติ คุณคาชีวติ ปลูกฝงคณุ ธรรมและ
คานิยมท่ีพึงประสงค สงเสริมใหผ ูเรยี นรูจักและเขาใจตนเอง สรา งจติ สาํ นึกในธรรมชาติและส่งิ แวดลอมปรับตัว
และปฏบิ ัตติ นใหเปนประโยชนตอ สังคม ประเทศชาติ และดาํ รงชีวิตไดอ ยางมีความสุข

5.3 จดุ มุงหมายของกิจกรรมพัฒนาผูเรียน
กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ (2545 : 2) ไดมีจุดมุง หมายใหผูเรียนไดรบั การ

พฒั นาจากกิจกรรมพฒั นาผูเรียน ดงั นี้
1. พัฒนาองครวมของความเปน มนุษยใหค รบทุกดาน ทงั้ รางกาย สติปญญาอารมณ และสงั คม
2. พฒั นาความสามารถของตนเองตามศกั ยภาพ โดยมุง เนน เพิ่มเติมจากกิจกรรมท่ไี ดจัดใหผูเรยี น

เรยี นรูต ามกลมุ สาระการเรียนรูทัง้ 8 กลุม
3. เขา รว มและปฏบิ ตั ิกิจกรรมทเ่ี ลอื กตามความถนัดและความสนใจของตนเองจากความหมายและ

จุดมุงหมาย
สรปุ ไดวา กจิ กรรมพัฒนาผูเ รียนมีจดุ มงุ หมายเพ่ือพฒั นามนุษยใหครบทุกดา นทั้งดานรางกาย

สติปญ ญา อารมณ และสงั คม รวมท้ังพัฒนาความสามารถของตนเองตามศกั ยภาพโดยการเขารวมและปฏิบตั ิ
กจิ กรรมที่เลือกตามความถนดั และความสนใจของตนเอง

5.4 เปาหมายของกจิ กรรมพัฒนาผูเรียน
การจัดกิจกรรมพัฒนาผูเ รยี น มงุ พฒั นาใหบุคคลรูจักและเห็นคุณคาในตนเองและผูอนื่ มีวุฒิภาวะทาง

อารมณ มกี ระบวนการคิด มีทกั ษะในการดาํ เนินชีวติ อยา งเหมาะสม และมคี วามสุขมีจติ สํานกึ ในการ
รบั ผดิ ชอบตอตนเอง ครอบครัว สังคม และประเทศชาติ โดยกาํ หนดเปา หมายในการจดั กิจกรรมพฒั นาผูเรียน
ดงั นี้

1. ผเู รียนไดรบั ประสบการณท่ีหลากหลาย เกิดความรู ความชํานาญ ทัง้ วิชาการและวชิ าชพี อยาง
กวา งขวางมากย่ิงขนึ้

2. ผเู รยี นคนพบความสนใจ ความถนดั และพฒั นาความสามารถพิเศษเฉพาะตัวมองเห็นชองทาง
ในการสรางงาน อาชพี ในอนาคตไดเหมาะสมกับตนเอง

3. ผูเรยี นเห็นคุณคา ขององคค วามรตู างๆ สามารถนาํ ความรูและประสบการณไปใชในการพฒั นา
ตนเอง และประกอบสมั มาชีพ

4. ผเู รยี นพัฒนาบคุ ลิกภาพ เจตคติ คา นิยมในการดําเนินชีวติ และเสรมิ สรา งศีลธรรม จริยธรรม
5. ผเู รยี นมีจิตสาํ นึกและทําประโยชนเพอื่ สงั คมและประเทศชาติ
5.5 หลักการจัดกจิ กรรมพัฒนาผูเรยี น
กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธกิ าร (2545 : 2 - 3) ไดมีหลักการจัดกิจกรรมพัฒนาผเู รียนไวด งั นี้

18

1. มกี ารกําหนดวัตถุประสงคแ ละแนวปฏิบัติท่ชี ัดเจนเปนรปู ธรรม
2. จัดใหเหมาะสมกบั วัย วุฒภิ าวะ ความสนใจ ความถนัด และความสามารถของผูเรยี น
3. บรู ณาการวชิ าการกบั ชีวิตจริง ใหผูเรยี นไดตระหนักถึงความสําคัญของการเรียนรตู ลอดชวี ิต
4. ใชกระบวนการกลมุ ในการจัดประสบการณการเรยี นรู ฝก ใหคดิ วิเคราะหสรา งสรรคจินตนาการ
ทเี่ ปน ประโยชนและสัมพันธกับชวี ติ ในแตล ะชวงวยั อยางตอเน่ือง
5. จํานวนสมาชิกมคี วามเหมาะสมกบั ลักษณะของกิจกรรม
6. มีการกาํ หนดเวลาในการจดั กจิ กรรมใหเหมาะสม สอดคลอ งกับวสิ ัยทัศนและเปาหมายของ
สถานศึกษา
7. ผเู รยี นเปน ผูดาํ เนินการ มีครูเปน ที่ปรึกษา ถอื เปน หนาที่และงานประจาํ โดยคํานึงถึงความ
ปลอดภัย
8. ยดึ หลักการมสี วนรวม โดยเปด โอกาสใหครู พอ แม ผูปกครอง ชุมชน องคกรทง้ั ภาครัฐและ
เอกชน มสี วนรวมในการจัดกิจกรรม
9. มีการประเมนิ ผลปฏิบตั ิกิจกรรม โดยวิธีการท่ีหลากหลายและสอดคลองกับกิจกรรมอยางเปน
ระบบและตอเนื่อง โดยใหถือเปน เกณฑประเมินผลการผา นชว งชัน้ เรียน
5.6 แนวการจัดกิจกรรมพัฒนาผูเรยี น
สถานศึกษาตองจัดใหผ ูเรยี นทุกคนเขารว มกิจกรรม โดยคาํ นึงถงึ แนวการจัดดังนี้
1. การจดั กิจกรรมตา งๆ เพื่อเกือ้ กลู สง เสริมการเรียนรตู ามกลุมสาระการเรียนรู เชน การบูรณา
การโครงการ องคความรูจากกลมุ สาระการเรียนรู เปนตน
2. จดั กิจกรรมตามความสนใจ ความถนัดตามธรรมชาติ และความสามารถ ความตองการของ
ผูเรียนและชมุ ชน เชน ชมรมทางวชิ าการตา งๆ เปน ตน
3. จดั กิจกรรมเพื่อปลูกฝง และสรางจิตสาํ นกึ ในการทาํ ประโยชนตอสังคม เชน กิจกรรมลูกเสือ
เนตรนารี เปนตน
4. จัดกิจกรรมประเภทบรกิ ารดา นตางๆ ฝกการทาํ งานท่ีเปนประโยชนตอตนเองและสวนรวม
5.7 ประเภทของกิจกรรมพัฒนาผูเรียน
กจิ กรรมพัฒนาผูเ รยี นตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน พุทธศักราช 2551 ประกอบดวย
กิจกรรมแนะแนวและกิจกรรมนักเรียน ซ่ึงสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท ดังนี้
1. กจิ กรรมแนะแนว เปน กิจกรรมทส่ี งเสรมิ และพฒั นาความสามารถของผูเรียนใหเหมาะสมตาม
ความแตกตางระหวางบุคคล สามารถคนพบและพฒั นาศกั ยภาพของตน เสริมสรางทกั ษะชวี ติ วุฒิภาวะทาง
อารมณ การเรยี นรูในเชิงพหุปญญา และสรา งสัมพนั ธภาพทีด่ ี ซึง่ ผสู อนทกุ คนจะตองทําหนาที่แนะแนวให
คาํ ปรกึ ษาดา นชวี ิต การศึกษาตอ และการพฒั นาตนเองสูโลกอาชพี และการมงี านทาํ
2. กิจกรรมตามความถนัดและความสนใจของผูเรียน หรือกิจกรรมพฒั นาสาระการเรยี นรู หรือ
กจิ กรรมที่จดั ขึน้ เพอ่ื สนองนโยบายของรัฐหรือพฒั นาคุณลักษณะท่ีพึงประสงคเปน กิจกรรมที่จัดขึ้นเพอ่ื สนอง
ความสนใจของผูเรียน พัฒนาศักยภาพการเรียนรู ทักษะความสามารถพิเศษ

19

3. กิจกรรมลูกเสือ - เนตรนารี ยวุ กาชาด ผบู ําเพญ็ ประโยชน และรักษาดนิ แดนเปนกิจกรรมที่
พัฒนาผูเรียนใหเตม็ ตามศักยภาพเพื่อเปนพลเมอื งดีของชาติ โดยมงุ เนนปลูกฝง ความเปนระเบยี บวนิ ัย ซอ่ื สตั ย
สุจริต มีความรักสามัคคี อยรู วมกับผอู ่ืนได และบําเพญ็ ประโยชนเพ่ือสวนรวม

5.8 การประเมินผลการจดั กจิ กรรมพัฒนาผเู รียน
แนวดําเนินการในการประเมนิ ผลการจัดกิจกรรมพัฒนาผเู รยี นมดี ังน้ี
1. การประเมินกิจกรรมพัฒนาผูเรยี นเปนรายกิจกรรม
2. การประเมนิ กิจกรรมพฒั นาผูเรียนผา นชว งช้ัน
3. การตดั สินการเขา รวมกิจกรรมพัฒนาผูเ รียน
สรปุ ไดวา กจิ กรรมพัฒนาผูเรียนเปนกิจกรรมท่ีจัดใหผูเรียนไดพฒั นาความสามารถของตนเองตาม

ศักยภาพ โดยมุงเนน เพิ่มเติมจากกิจกรรมทไี่ ดจดั ใหผ ูเรยี นตามกลุมสาระการเรยี นรูทง้ั 8 กลุม การเขารวมและ
ปฏิบัตกิ ิจกรรมท่ีเหมาะสมรวมกบั ผอู ่ืนอยา งมคี วามสขุ กับกิจกรรมท่ีเลือกดวยตนเองตามความถนดั และความ
สนใจอยา งแทจ ริง

6. เอกสารที่เกีย่ วของกับชุดการสอน
6.1 ความหมายของชุดการสอน
เคฟเฟอร (Kapfer. 1972 : 3 – 10) อธิบายวา ชดุ การสอนเปนรูปการสือ่ สารระหวางผสู อนกบั

ผูเ รยี น ซึง่ ประกอบดวยคําแนะนําที่ใหนักเรยี นไดทํากิจกรรมการเรียนจนบรรลถุ งึ พฤติกรรมท่ีเปนผลของการ
เรียนรู การรวบรวมเน้ือหาทนี่ ํามาสรา งชุดการสอนนน้ั ไดมาจากขอบเขตของความรูที่หลักสตู รตองการให
ผเู รียนไดเรียนรู เนอ้ื หาน้ันตองตรงและสามารถส่อื ความหมายใหผ ูเรียนเกิดพฤติกรรมตามเปาหมายของการ
เรียน

แอชบี (Ashby. 1972 : 15–17) กลาววา ชดุ การสอนเปน เครื่องมือชวยสอนที่ประกอบดว ย รปู ภาพ
สไลด เพลง และเทปเสียงท่ีจะชว ยใหนักเรียนเขา ใจบทเรยี นไดดยี ง่ิ ขึ้นหลงั จากทีน่ ักเรียนเรียนดวยชุดการสอน
จบแตล ะบทแลว นักเรียนสามารถทราบความกาวหนาของตนเองจากการทําแบบทดสอบทมี่ ีอยูในชดุ การสอน

กูด (Good. 1973 : 306) กลา ววา ชุดการสอน หมายถึง โปรแกรมการสอนทุกอยา งท่ีจดั ไว
โดยเฉพาะ มีวสั ดุอุปกรณท่ีใชในแตล ะชุดการสอน ซง่ึ ไดแ ก คูมือครู เน้ือหา แบบทดสอบและมีการกําหนด
จดุ มุงหมายของการเรียนไวครบถวน

ดวน (Duan. 1973 : 136) กลา ววา ชดุ การสอน หมายถงึ วิธีการท่สี าํ คัญอยา งหน่ึงในการนาํ
ทรัพยากรทมี่ ีอยมู าใชเพื่อสนับสนุนการเรยี นการสอน ซึง่ อาจใหค ําจาํ กัดความงายๆไดวา ชดุ การสอน คอื
ชดุ วสั ดทุ างการเรยี นซึง่ รวบรวมไวอยางมีระเบียบเพื่อใหผูเรยี นเกิดความสมั ฤทธิ์ผลทางการเรยี นตามเปา หมาย

วชิ ยั วงษใหญ (2525 : 185) กลา ววา ชุดการสอน หมายถงึ ระบบการผลิตและการนาํ ส่ือการเรยี น
หลายอยางมาสมั พันธกนั และมีคณุ คาสงเสริมกนั และกัน สอ่ื การเรียนอยางหนง่ึ อาจนาํ มาใชเพอื่ อธิบาย
ขอเท็จจรงิ ของเนอื้ หา สวนส่อื การเรยี นอีกอยางหนึง่ อาจใชเ พ่ือกอใหเกดิ ความลึกซึง้ สอ่ื การเรยี นเหลา น้ีเรยี ก
อีกอยางหน่งึ วา ส่ือประสม การนําส่ือการเรยี นมาใชใหส อดคลองกับเนอื้ หาวชิ านัน้ เพื่อชวยใหผ ูเรียนมีการ
เปลย่ี นแปลงพฤติกรรมการเรียนรูเปน ไปอยา งมีประสทิ ธิภาพมากย่ิงข้ึน จึงอาจกลา วไดวา ชุดการสอน คือ

20

หนวยหรือซองท่ีบรรจสุ ื่อการเรียนตา งๆ พรอม ทงั้ คําแนะนาํ ในการทาํ กิจกรรมตามขั้นตอนท่เี หมาะสม เพ่ือให
เกิดการเรียนรูท กี่ าํ หนด

บุญเก้ือ ควรหาเวช (2529 : 66 – 67) กลาววา ชดุ การสอนเปนสื่อการสอนชนิดหนึ่งซึ่งเปนชดุ ของ
สือ่ ประสมท่ีมสี อ่ื การสอนตั้งแตส องชนิดขึน้ ไปรวมกันโดยจัดขน้ึ สําหรับหนวยการเรียนตามหัวขอ เน้อื หา และ
ประสบการณของแตละหนวยท่ีตองการจะใหผูเรยี นไดรบั ความรตู ามท่ีตองการจัดเอาไวเปน ชุดๆ บรรจุในซอง
กลอ ง หรอื กระเปา

โสมาวดี โอภาโส (2542 : 7) กลา ววา ชดุ การสอน หมายถงึ สอ่ื การสอนสําเร็จรปู เฉพาะหนวยที่มี
หลกั เกณฑก ําหนดไวอ ยา งถูกตองและเปนรปู แบบการสอื่ สารระหวางครทู ่ีกําหนดไวอยา งเปน ระบบ โดยจดั ไว
เปน ชดุ ทปี่ ระกอบดวยคาํ แนะนําตางๆ รวมทง้ั สื่อการสอนท่ีจาํ เปนที่สอดคลองกับเนอ้ื หา เชน รปู ภาพ ตาํ รา
เอกสาร แผนภมู ิ แผนคาํ บรรยาย สไลดเ ทป และอื่นๆโดยเนอ้ื หาทีก่ ําหนดในชุดการสอนจะเปนไปตาม
หลักสตู ร เพ่อื ใหผูเรยี นเกิดการประพฤติปฏบิ ัติตามเปาหมายของการเรยี น และเปน การเปลย่ี นแปลง
พฤติกรรมของผูเรยี นใหเกดิ การเรยี นรูอยางมีประสทิ ธภิ าพและยงั เปน สิง่ อาํ นวยความสะดวกสําหรับครูในการ
จดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนใหผูเรยี นเกิดการเรยี นรูอยา งมีประสทิ ธภิ าพ

สมจติ ร เพชรผา (2544 : 9) กลา ววา ชุดการสอน หมายถึง เทคโนโลยีทางการศึกษาอยางหนง่ึ ที่มี
ระบบการผลติ และการนําสื่อการเรียนหลายๆ อยางมาสมั พันธกันในลกั ษณะของสอื่ ผสม (Multi – Media) ซ่งึ
ครูใชเปนเคร่อื งมือช้ีแนวทางและเคร่ืองมือในการสอน เพือ่ ใหผูเรียนเกดิ การเรยี นรูแ ละเปล่ยี นแปลงพฤติกรรม
อยางมีประสทิ ธภิ าพยง่ิ ขน้ึ ตามจุดประสงคทต่ี ั้งไว

สุวดี เมืองสุข (2546 : 19) กลาววา ชดุ การสอน หมายถึง การวางแผนในการนาํ เอาวัสดุ อุปกรณ
หลากหลายทสี่ อดคลองกนั กับเนื้อหา และการจดั กิจกรรมมารวมเขาไวด วยกนั เปนชุดหรือกลอ ง เพื่อสงเสริมให
ผเู รยี นเกิดการเรยี นรูอยางมปี ระสทิ ธิภาพ และชว ยอาํ นวยความสะดวกใหก ับผสู อนไดเปนอยางดีจากทกี่ ลา ว
ขา งตน

สรุปไดวา ชดุ การสอน หมายถงึ สอ่ื การสอนซึ่งเปนส่ือประสมท่ีสอดคลองกบั จดุ มุงหมาย
เนื้อหาวชิ าและประสบการณของผเู รียนแตล ะหนว ยอันประกอบไปดวยวัตถปุ ระสงค เนื้อหา และวสั ดอุ ุปกรณ
ท้ังหลายตลอดจนกิจกรรมตา งๆ รวบรวมไวอยา งเปน ระเบียบในกลอ งหรือซอง เพื่อใหผูเรียนเกิดการเรยี นรู
และเปลีย่ นแปลงพฤติกรรมอยา งมีประสิทธิภาพยิง่ ข้นึ ตามจดุ ประสงคท ่ีตง้ั ไว

6.2 ความหมายชุดการสอนกจิ กรรมแนะแนว
เปร่ือง กุมุท (2518 : 1) ไดใหความหมายของชดุ การสอนกิจกรรมแนะแนววา หมายถึง เครื่องมือที่

สรา งขน้ึ โดยใชสื่อการสอนประสมท่สี อดคลอ งกบั วิชาแนะแนวอันจะทาํ ใหผูเรียนเปล่ียนแปลงการเรียนรทู ้งั
ดา นการศึกษา อาชีพ สว นตัวและสังคมใหเปน ไปอยางมปี ระสทิ ธิภาพมากยงิ่ ขนึ้

บุญเกื้อ ควรหาเวช (2529 : 66 – 67) ไดใหความหมายของชดุ การสอนกิจกรรมแนะแนววา หมายถึง
เคร่ืองมือทสี่ รางขน้ึ โดยใชส ่อื การสอนประสมประกอบดว ยรปู ภาพ เทปเพลงวดี ีทัศน เกม แบบฝก หัด โดยจัดไว
เปน ชุดเปน กลองหรอื ซองภายในประกอบดวย คูมือครู คมู อื นักเรียน รวมทงั้ สื่อในการจัดกจิ กรรมแตล ะเรื่อง
กัลญา กรีธาธร (2545 : 8) กลา ววา ชดุ การสอนกิจกรรมแนะแนว หมายถึง เครือ่ งมอื ท่ีเปน ส่อื การสอน ซ่ึงมี
ลักษณะเปนส่อื ประสมประกอบดว ย วีดที ัศน รปู ภาพ เทปเสยี ง และเกมจากความหมายของชุดการสอน
กจิ กรรมแนะแนวที่กลา วมา

21

สรปุ ไดวา ชดุ การสอนกิจกรรมแนะแนว หมายถงึ การนําเอาสอ่ื ประสมตางๆ มาประยุกตใชในการ
จดั กิจกรรมแนะแนว เพ่ือใหผูเรยี นเกิดการเรยี นรูไดอยางมีประสทิ ธิภาพมากยงิ่ ขึน้ อกี ท้ังยังใหค วามสนุกสนาน
และเกิดความหลากหลายในการจัดกิจกรรมแนะแนว

6.3 หลักการและทฤษฎที ่ีนํามาใชในการสรางชุดการสอน
แนวความคดิ และทฤษฎีการเรยี นรูที่เปนแนวทางในการสรางชุดการสอนที่มีประสทิ ธิภาพ
มี 3 กลุมใหญ ๆ คือ (วิเชียร สุคันธี. 2537:44 – 45 ; อางอิงจาก Kemp and Dayton. 1985: 13–14)

1. กลมุ พฤตกิ รรมนิยม (Behaviorism) เปน กลุมที่กําหนดพฤติกรรมของมนุษยวาเปนการเชอ่ื มโยง
ระหวางส่งิ เรา (Stimulus) และการตอบสนอง (Response) บางทีจงึ เรียกวา การเรียนรแู บบ
S–R สงิ่ เรา คือ ขา วสารเน้ือหาวิชาท่ีสง ไปใหผ เู รยี นโดยผา นกระบวนการเรียนการสอนโปรแกรมการเรยี นการ
สอนองิ หลกั ทฤษฎีนี้มาก โดยจะแตกลาํ ดับขน้ั ของการเรียนรูออกเปน ข้ันตอนยอยๆ และเม่ือผูเรยี นเกดิ การ
ตอบสนองก็จะสามารถทราบผลไดทันทีวา เกิดการเรียนรูหรือไม ถา ตอบสนองถูกตองก็จะมีการเสริมแรง
โปรแกรมการสอนเปน รายบุคคลองิ ทฤษฎนี ้มี าก

2. กลมุ เกสตลั ทหรือสนาม หรอื ความรูความเขาใจ (Gestalt, Field or Cognitive Theories)
เปน กลมุ ท่ีเนนกระบวนการความรู ความเขา ใจ หรือการรูจักคดิ อนั ไดแก การรับรู อยา งมีความหมาย ความ
เขาใจ และความสามารถในการจดั กระทําอันเปน คณุ สมบัติพน้ื ฐานของพฤตกิ รรมมนุษย ทฤษฎีน้ีถือวา การ
เรยี นรูข องมนุษยนน้ั ขนึ้ อยกู ับคุณภาพของสตปิ ญญาและความสามารถในการสรา งความสัมพันธ

3. กลุม จติ วทิ ยาทางสังคม (Social Psychology of Social Learning Theory) เปนกลมุ ทีไ่ ดรับ
ความสนใจมากขึน้ ทฤษฎีน้ีเนน ปจ จัยปฏิสัมพันธระหวา งมนุษยกบั การเรยี นรู ซงึ่ สวนใหญเกดิ ข้นึ จากการ
กระทําประสบการณโดยตรงหรือผา นสื่อการเรียนการสอน เคมป และ เดตัน (Kemp and Dayton. 1985 :
14–15) กลาววา ทฤษฎที ้งั 3 กลมุ นต้ี า งมีความคลายคลึงหรือจุดเนนเกย่ี วกับการออกแบบและการใชส ื่อการ
เรียนการสอน ดังน้ี

1. แรงจงู ใจ (Motivation) ถานกั เรยี นมีความตองการ ความสนใจ หรือความปรารถนาท่ีจะ
เรยี นรูก็จะทําใหการเรยี นการสอนทก่ี อใหเกิดแรงจูงใจ คือประสบการณหรือกิจกรรมในการเรียนรู ซึ่งมี
ความหมายทนี่ าสนใจสาํ หรบั นกั เรียน

2. ความแตกตา งระหวางบุคคล (Individual Difference) นักเรยี นแตล ะคนตางมีอตั ราและ
วิธีการเรยี นรทู ่ีแตกตา งกัน ดังนน้ั การจัดส่ือการเรยี นการสอนตอ งคาํ นึงถึงความแตกตา งระหวางบคุ คลดวย

3. วัตถุประสงคก ารเรยี นรู (Learning Objective) ในการจัดการเรยี นการสอนหากนกั เรียน
ทราบจุดประสงคการเรยี นรูก็จะทาํ ใหนักเรียนมีโอกาสบรรลจุ ุดประสงคไดมากกวาท่ไี มทราบ นอกจากน้ี
วตั ถุประสงคการเรยี นรูยังชว ยในการวางแผนสรางส่อื การเรยี นการสอน คอื ทาํ ใหทราบวาควรบรรจุเนอ้ื หา
อะไรในส่อื

4. การจดั เนื้อหา (Organization of Content) การเรยี นรูจะงายข้ึนหากมีการจัดลาํ ดับเนื้อหา
สาระในการเรียนรูเปนลําดับขั้นหรอื สมเหตผุ ล

5. การจดั เตรยี มการเรยี นรูท่ีมมี ากอ น (Pre–Learning Preparation) บางครั้งการเรยี นรู
เนื้อหาสาระหน่ึงๆ จําเปนจะตองอาศัยประสบการณการเรียนรทู ่ีมีมากอ น ดงั นน้ั ในการสรางชดุ การสอนควร
จะคาํ นึงถึงธรรมชาติและระดับการเรียนรขู องแตละกลุมเพ่ือที่จะจัดเตรยี มความพรอมใหกับกลุมผูเรียน

22

6. อารมณ (Emotion) การเรียนรูจะเกี่ยวของกับอารมณและความรูสึกของบุคคลพอๆ กบั
ความสามารถทางสตปิ ญ ญา ดังนนั้ ในการสรางชุดการสอนควรสนองตอบอารมณซ ่ึงกอใหเกิดแรงจงู ใจในการ
เรยี นรูเปนสําคัญ

7. การมีสวนรวม (Participation) การเรียนรูจะบังเกิดผลอยา งรวดเร็ว และคงทนหากนักเรียน
มีสวนรว มในกิจกรรมการเรียนรู ท้งั ทางสติปญญา และทางกายภาพ และควรจัดเปนเวลายาวนานกวา การ
เรยี นรูโดยการฟงหรือการพูด

8. การสะทอนกลับ (Feedback) การเรยี นรูจะเพ่มิ ขึ้นหากนักเรยี นไดรับความกาวหนา ในการ
เรียนรู จึงเปนการสรางแรงจูงใจ

9. การเสริมแรง (Reinforcement) เมื่อนักเรียนบรรลผุ ลในการเรยี นรูเนื้อหาสาระใดแลว ก็จะ
ถกู กระตุนใหเกดิ การเรยี นรูอยา งตอ เนื่องตอไป ซ่งึ การเรยี นรกู ็เปน รางวลั ทสี่ รางความเช่ือม่นั และสงผลใหเกดิ
พฤติกรรมในทางบวกแกน กั เรียน

10. การฝกปฏบิ ัตแิ ละการทําซ้ํา (Practice and Repetition) บคุ คลจะเกิดการเรียนรูในเร่ือง
ของความรูและทกั ษะไดจะตองอาศยั การฝกปฏบิ ัติและการกระทําซ้ําอยูเสมอ ซงึ่ จะนําไปสคู วามคงทนในการ
เรยี นรู

6.4 สว นประกอบของชุดการสอน
บุญเก้ือ ควรหาเวช (2529 : 68–70) กลา ววา องคประกอบทสี่ ําคัญๆ ภายในชุดการสอนสามารถ

จําแนกออกเปน 4 สว น ดงั นี้
1. คมู ือครู เปนคูมอื และแผนการสอนสาํ หรับผสู อนหรือผูเรยี นตามแตช นิดของชุดการสอน

ภายในคูมอื จะชแี้ จงวิธีการใชชดุ การสอนเอาไวอยางละเอยี ด
2. บัตรคําส่งั หรอื คําแนะนํา จะเปนสวนทบี่ อกใหผูเรียนดําเนนิ การเรียนหรอื ประกอบกิจกรรม

บางอยา งตามขั้นตอนที่กาํ หนดไว บัตรคําสั่งจะมอี ยูในชดุ การสอนแบบกลุมและรายบุคคล
ซึ่งประกอบดวย

ก. คาํ อธิบายในเรอ่ื งท่ีจะศึกษา
ข. คําส่ังใหผ ูเรยี นดําเนนิ กิจกรรม
ค. การสรุปบทเรยี น
3. เนื้อหาสาระและสอ่ื จะบรรจุไวในรูปของสอ่ื การสอนตา งๆ อาจประกอบดวยบทเรียน
โปรแกรม สไลด เทปบันทึกเสียง รปู ภาพ เปนตน
4. แบบประเมิน ผูเรยี นจะตอ งประเมนิ ผลความรูด วยตนเองกอนและหลังเรยี นแบบประเมินท่ีอยู
ในชดุ การสอนอาจจะเปน แบบฝกหดั ใหเตมิ คาํ ลงในชองวา ง เลือกคาํ ตอบท่ีถูกจับคู ดผู ลจากการทดลอง หรอื
ใหทํากิจกรรม เปน ตน
6.5 ข้นั ตอนในการผลิตชุดการสอน
ชัยยงค พรหมวงศ (2523 : 123) ไดเสนอขั้นตอนการผลติ ชดุ การสอน โดยนาํ เอาวิธีระบบมาใชใน
ระบบการผลิตชดุ การสอนแผนจุฬาฯ ซง่ึ เปน ชดุ การสอนแบบกิจกรรมกลุม เหมาะสาํ หรับการสอนแบบศนู ยก าร
เรียน ท้ังหมด 10 ขอ คอื

23

1. กําหนดหมวดหมูเนื้อหาและประสบการณ อาจจะกําหนดเปนหมวดหมูวิชาหรือบูรณาการ
แบบสหวทิ ยาการ ตามท่ีเหน็ เหมาะสม

2. กําหนดหนวยการสอน แบงเน้ือหาออกเปน หนว ยการสอน โดยประมาณเนื้อหาวชิ าที่จะใหค รู
สามารถถา ยทอดความรแู กน ักเรยี นไดในหน่ึงสัปดาห หรือในหนง่ึ ครั้ง

3. กําหนดหัวเรอื่ ง ผูสอนตอ งถามตนเองวาในการสอนแตละหนวยควรใหป ระสบการณแกผ ูเรียน
อะไรบา ง แลว กําหนดออกเปน 4 – 6 หัวเรื่อง

4. กําหนดความคดิ รวบยอดและหลกั การจะตองสอดคลอ งกับหนวยและหัวเรือ่ งโดยสรุปแนวคิด
สาระ และหลกั เกณฑสําคัญไวเพ่ือเปน แนวทางการจดั เน้ือหามาสอนใหส อดคลองกนั

5. กําหนดวตั ถุประสงคใหสอดคลองกับหัวเรื่อง โดยกําหนดเปน จดุ ประสงคท่ัวไปกอนและ
เปลีย่ นเปน วัตถุประสงคเชงิ พฤติกรรมท่ตี อ งมีเงื่อนไขและเกณฑการเปลีย่ นพฤตกิ รรมไวทุกครัง้

6. กาํ หนดกิจกรรมการเรียนใหส อดคลองกับวตั ถปุ ระสงคเชิงพฤติกรรม ซึง่ จะเปนแนวทางในการ
เลอื กและการผลิตส่อื การสอน “กิจกรรมแนะแนว” หมายถึง กจิ กรรมทุกอยางท่ีผูเรยี นปฏบิ ตั ิ เชน การอา น
บตั รคําตอบ คําถาม เขยี นภาพ เลนเกม เปนตน

7. กาํ หนดแบบประเมินผล ตอ งออกแบบการประเมินผลใหต รงกับวัตถุประสงคเชงิ พฤติกรรม โดย
ใชการสอนแบบอิงเกณฑ ซงึ่ เปนการวัดผลท่ียึดเกณฑหรือเง่ือนไขท่ีกาํ หนดไวในวัตถุประสงค โดยไมม ีการ
นําไปเปรียบเทยี บกบั คนอนื่ เพือ่ ใหผสู อนทราบวา หลังจากผา นกจิ กรรมมาเรียบรอ ยแลวผูเรยี นไดเปลีย่ นแปลง
พฤติกรรมการเรียนรตู ามวัตถุประสงคทต่ี ั้งไวหรือไม

8. เลือกและผลิตชดุ การสอน วัสดุ อุปกรณ และวิธีการท่ีครูใชถือเปน สื่อการสอนทั้งสิ้น เมื่อผลติ
สือ่ การสอนแตล ะหัวเรอ่ื งแลวก็จัดสือ่ การสอนเหลา นั้นไวเปนหมวดหมูในกลองท่ีเตรียมไวกอนนาํ ไปทดลองหา
ประสทิ ธิภาพ เรยี กวา “ชดุ การสอน”

9. การหาประสิทธิภาพชุดการสอน เพ่ือเปนการประกันวา ชดุ การสอนท่สี รางขึน้ มามี
ประสทิ ธิภาพในการสอน ผูสรางจงึ ตอ งกาํ หนดเกณฑไ วลวงหนา โดยคาํ นงึ ถึงหลกั การที่วาการเรียนรูเปนการ
ชวยใหก ารเปลี่ยนพฤติกรรมของผูเรยี นบรรลผุ ล

10. การใชช ุดการสอน ชดุ การสอนทไี่ ดปรับปรงุ และมปี ระสิทธิภาพตามเกณฑทต่ี ั้งไวแ ลวสามารถ
นาํ ไปสอนผูเรียนไดตามประเภทของชดุ การสอนและระดับการศกึ ษา เสาวนีย สิกขาบัณฑิต (2528 : 293 –
294) ไดก ลาววา ในการสรางชุดการสอนควรดําเนนิ การ ดังนี้

1. วิเคราะหแ ละกาํ หนดเปาหมายความตองการ
2. กาํ หนดเปา หมายและวตั ถุประสงค
3. ออกแบบองคป ระกอบของระบบ
4. วิเคราะหแหลงทรพั ยากรทต่ี อ งการ ท้ังทรัพยากรท่ีมีอยูและขอจาํ กดั
5. เลือก และ/หรือผลิตวัสดุเพื่อการสอน
6. ออกแบบประเมินผลการเรียนของผูเรยี น
7. ทดลองและปรับปรงุ แกไข
8. นําไปใช

24

6.6 การหาประสิทธิภาพชดุ การสอน
สือ่ การสอนทผ่ี ลิตไดแลวจําเปน อยางยง่ิ ท่ีจะตองนําไปทดสอบหาประสิทธิภาพของสื่อ เพอื่ เปน

หลักประกันไดวา สื่อการสอนนัน้ มปี ระสทิ ธิภาพในการเรยี นการสอน ฉลองชัย สุขวัฒนบูรณ ( 2538 : 213)
การทดสอบหาประสิทธิภาพของชดุ การสอน ตรงกับภาษาอังกฤษวา “Developmental Testing”
(การตรวจสอบพฒั นาการเพื่อใหง านดาํ เนนิ ไปอยา งมีประสิทธภิ าพ) หมายถึง การนาํ ชุดการสอนไปทดลองใช
(Try Out) เพ่อื ปรับปรงุ และนําไปทดลองสอนจรงิ (Trial Run) นาํ ผลทไี่ ดมาปรบั ปรุงแกไขเสร็จแลว จึงผลิต
ออกมาเปน จํานวนมากการทดลองใช หมายถงึ การนําชุดการสอนทผ่ี ลติ ข้ึนเปนตนแบบ (Prototype) ไป
ทดลองใชตามข้ันตอนท่ีกาํ หนดไวในแตละระบบ เพื่อปรบั ปรงุ ประสิทธิภาพของชุดการสอนใหเทา เกณฑที่
กาํ หนดไวก ารทดลองสอนจรงิ หมายถึง การนาํ ชุดการสอนท่ไี ดท ดลองใชและปรับปรุงแลวทกุ หนวยในแตล ะ
วิชาไปสอนจริง ในชั้นเรียนหรือในสถานการณการเรยี นที่แทจ รงิ เปน เวลา 1 ภาคการศึกษาเปนอยา งนอ ย ธรี
ศกั ด์ิ ลขิ ติ วฒั นเศรษฐ (2545 : 88) ไดก ลา วถงึ ขน้ั ตอนการหาประสิทธิภาพของส่ือไว ดังนี้

1. ปรกึ ษาหารือผูเชยี่ วชาญในการสรา งส่ือ สงสอ่ื ใหผ ูเชยี่ วชาญตรวจเพ่ือปรับปรุงแกไขใหถ ูกตอง
สมบูรณท ี่สุด

2. นําไปทดลองเดย่ี ว (One to One Testing) กบั นักเรียนทเ่ี รียนออน ปานกลางและเกง ใน
ระดับช้ันนั้นอยา งละ 1 คน คํานวณหาประสทิ ธภิ าพและปรับปรงุ แกไขใหด ีขึน้

3. ทดลองกลมุ เล็ก (Small Group Testing) ทดลองกบั นักเรียนกลุมเล็ก 6–10 คนนักเรียนที่
เรียนเกง 3 คน ปานกลาง 4 คน และเรยี นออน 3 คน ในระดบั ชั้นนนั้ คํานวณหาประสทิ ธภิ าพและปรับปรงุ
คะแนนท่ีไดจะใกลเ คยี งกบั เกณฑท ีต่ ั้งไว

4. ทดลองกลมุ ใหญ (Field Testing) ทดลองกับนักเรียนกลุมใหญอาจจะ 1หองเรียน
หรือ 40–100 คน ในระดบั ช้ันนน้ั คํานวณหาประสิทธิภาพ แลว ปรับปรงุ ใหด ีขึน้ ผลลพั ธทไี่ ดค วรใกลเคยี งกับ
เกณฑท่ีตงั้ ไว ไมค วรตา่ํ กวาเกณฑเกิน 5 % ในแตล ะขนั้ ตอนของการทดลองใหค รสู งั เกตพฤติกรรม
ของนักเรยี นอยา งใกลชิด เปด โอกาสใหน กั เรียนไดถามตลอดเวลา ครูอาจจะถามนักเรียนวา ทาํ ไดไหม
ยากไหม ตรงไหนยาก ตรงไหนทําไมได ตรงไหนไมเขาใจ และจะตองจดบันทึกปญ หาตางๆ เพ่อื นาํ มาปรับปรงุ
แกไ ขตอ ไป

จากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวของกบั การศึกษาเกีย่ วกับชุดการสอน สรปุ ไดวา ชดุ การสอน
หมายถึง การนําเอาเทคโนโลยสี อื่ ประสมตางๆ มาประยกุ ตใชในการจดั กิจกรรมแนะแนวเพ่ือใหผ ูเรียนเกิดการ
เรียนรไู ดอ ยางมปี ระสิทธิภาพมากยง่ิ ขึ้น อีกท้ังยงั ใหความสนกุ สนานและเกิดความหลากหลายในการจดั
กจิ กรรมแนะแนวอาชีพ

7. เอกสารท่ีเกีย่ วของกับกิจกรรมแนะแนว
7.1 ความหมายของการแนะแนว
วัชรี ทรัพยมี (2531 : 3) กลาววา การแนะแนวเปนกระบวนการชวยเหลือบุคคลใหเขา ใจตนเองและ

ส่งิ แวดลอ ม เพื่อใหเขาสามารถนาํ ตนเองไดแ ละสามารถปรับตวั ไดอยา งมีความสุขความเจรญิ กา วหนา ในชวี ิต
ไดพ ฒั นาตนเองใหถงึ ขีดสุดในทกุ ดา น

25

สมร ทองดี (2533 : 369) กลาววา การแนะแนว หมายถงึ กระบวนการทีช่ วยใหบคุ คลเขาใจตนเอง
และสง่ิ แวดลอม สามารถแกป ญหาและตัดสินใจไดถ ูกตอง สามารถพฒั นาตนเองไดเต็มความสามารถทุกดา น
ตลอดจนสามารถปรับตนและดําเนนิ ชีวิตไดอยางมีความสุข

สําเนา ขจรศิลป (2538 : 231) กลาววา การแนะแนวเปน บรกิ ารหรือกระบวนการท่ชี วยใหบคุ คลรูจัก
ตนเอง เขา ใจตนเอง เขา ใจคนอืน่ และสิ่งแวดลอมตรงตามความเปนจรงิ อันจะเปนผลทําใหบุคคลน้ันสามารถ
ชว ยตนเองไดอยา งมีประสทิ ธิภาพ

รวีวรรณ ชินตระกลู (2539 : 26) กลาววา การแนะแนว หมายถึง กระบวนการ ชว ยเหลือนักเรยี นให
เขาใจตนเอง สามารถตัดสนิ ใจในการเลือกเรียนตอ เลือกประกอบอาชีพ รูจักปรบั ตัวและดําเนนิ ชวี ิตอยูใน
สงั คมไดดี

ศริ ิลักษณ วัฒนศิริ (2545 : 14) กลาววา การแนะแนว เปน การชวยเหลอื นักเรียนท้ังในลกั ษณะการ
ใหบ ริการและกระบวนการชวยเหลอื เพ่อื ชว ยใหนักเรียนรูจักและเขาใจตนเอง เขา ใจสงั คมและส่งิ แวดลอม
สามารถปรบั ตนใหเขากับสงั คมและสง่ิ แวดลอมไดเปน อยา งดี สามารถพฒั นาความรู ความสามารถของตนได
อยา งเตม็ ท่ี สามารถเลือกและตัดสนิ ใจไดอยา งฉลาด และสามารถแกป ญหาตา งๆ ของตนไดอยางเหมาะสม

กดู (Good. 1973 : 270) ไดใหความหมายของการแนะแนวไววา การแนะแนว คือ กระบวนการ
ชว ยเหลือใหบคุ คลสามารถเขา ใจตนเองและโลกเกย่ี วกับตนเองไดด ี สามารถเสาะแสวงหาความรูเพื่อจะนําไปสู
ความเขาใจเก่ียวกบั ความกาวหนา ทางการศึกษา การพัฒนาอาชพี และการมีบุคลิกภาพท่ีเหมาะสม

มลิ เลอร (Miller. 1976 : 13) ไดใหคําจํากัดความของการแนะแนววา เปน กระบวนการชวยใหบ คุ คล
รจู ักตนเองและสิง่ แวดลอม เพ่ือใหบ ุคคลสามารถตดั สนิ ใจและวางแผนอนาคตไดอยางเหมาะสม

สรปุ ไดวา การแนะแนว คือ กระบวนการทชี่ ว ยใหบคุ คลเขา ใจตนเองและส่งิ แวดลอ มสามารถ
แกป ญ หาหรือตัดสนิ ใจไดอยางถูกตองเหมาะสม สามารถพัฒนาตนเองไดเตม็ ความสามารถทุกดานตลอดจน
สามารถปรับตนใหดํารงชีวติ อยใู นสงั คมไดอยา งมคี วามสุข

7.2 ความสําคัญของการแนะแนว
การแนะแนว มจี ดุ มุงหมายและหลกั การที่สอดคลองหรอื เหมอื นกับจุดมุงหมายของการศึกษา คือ

การชวยใหเยาวชนของชาติคิดเปน ทําเปน และแกปญ หาเปน โดยเนนใหผ ูเรยี นไดรบั การสงเสริมพัฒนาใน
ทกุ ๆ ดาน มุงสนองความตองการและความสนใจของผูเรยี น โดยเฉพาะอยางย่งิ การศึกษาในระดับมัธยมศึกษา
ตอนตนและตอนปลาย เพราะเนื่องมาจากวาเยาวชนเปน ผูที่มคี วามสาํ คัญตอประเทศชาติเพราะจะเปนผูใหญ
ในอนาคต ซึง่ จะตองรับผดิ ชอบประเทศชาติตอไปจึงสมควรไดรับการสง เสริมพัฒนาทุกๆ ดา น ไมวา จะเปน
ดานรา งกาย อารมณ สติปญ ญา สงั คมและจิตใจ เพื่อชวยใหเยาวชนเหลา นน้ั สามารถปรับตัวอยูในสังคมที่มี
ความกาวหนา ทางเทคโนโลยีอยตู ลอดเวลาไดอ ยางมคี วามสขุ และเปนบคุ คลทม่ี คี ุณสมบัตเิ ปนที่พึงประสงค
ของประเทศชาติ

7.3 ความหมายของกิจกรรมแนะแนว
สมร ทองดี และปราณี รามสูต (2545 : 81) กลาววา กจิ กรรมแนะแนวเปนกิจกรรมท่ีผูใหบ ริการแนะ

แนวจัดใหกับผรู บั บรกิ ารในเวลาเรียนหรือนอกเวลาเรียน โดยมีเนื้อหาเกีย่ วกบั งานบริการแนะแนวดา นตางๆ
ทง้ั ดา นการศกึ ษา อาชีพ สว นตวั และสงั คม เปน กิจกรรมทชี่ ว ยใหเด็กวัยรนุ หรือผูใหญ รูจักและเขาใจตนเอง

26

และสง่ิ แวดลอ มดขี น้ึ ไดค นพบความสามารถ ความถนัดความสนใจและความตองการของตนเอง มีเจตคตทิ ี่ดี
ตอการเรียน การปรับตัว ตลอดทง้ั การวางแผนในอนาคตดา นการศึกษา อาชพี สวนตัวและสังคม

ประดนิ ันท อปุ รมยั (2545 : 5) กลาววา กจิ กรรมแนะแนวเปน กระบวนการในการจดั บริการดา น
ตางๆ ใหแกนักเรียนเพื่อชวยใหนักเรียนสามารถปองกนั ปญหา แกไ ขปญ หา และพฒั นาตนใหบรรลุศักยภาพ
สงู สุดจากความหมายของกิจกรรมแนะแนว

สรปุ ไดวา กิจกรรมแนะแนวคือ กิจกรรมท่ีจดั ข้ึนเพ่ือสง เสริม และพฒั นาผูเรียนใหเหมาะสมตาม
ความแตกตา งระหวา งบุคคล อกี ทั้งเพ่ือชว ยใหนักเรียนรูจกั และเขา ใจตนเองทัง้ ดา นการศึกษา อาชพี สว นตัว
และสังคม และสามารถปรับตัวอยูในสังคมไดอยา งมีความสุข

7.4 การประเมนิ ผลการจัดกจิ กรรมแนะแนว
ในการประเมินผลการจดั กิจกรรมแนะแนว ครผู ูรบั ผดิ ชอบการจดั กิจกรรมแนะแนวและผูเรยี น มี

ภาระตองรบั ผดิ ชอบดังน้ี
1. ครผู ูจัดกจิ กรรมแนะแนว
1.1 ตองจัดกิจกรรมเพ่อื พฒั นาผเู รียน ใหเกิดคณุ ลักษณะตามมาตรฐานการแนะแนว
1.2 ตอ งรายงาน เวลา และพฤตกิ รรมการเขารวมกิจกรรม
1.3 ตอ งศึกษา ตดิ ตามและพัฒนาผูเรยี น ในกรณที ่ผี ูเรียนไมเขา รวมกิจกรรม
2. ผูเ รยี น
2.1 ตองเขารวมกิจกรรมแนะแนวตามท่ีกําหนดไวในหลกั สูตร ไมนอ ยกวา34 ชัว่ โมงตอ / ป

โดยมีหลักฐานแสดงการเขารวมกิจกรรม
2.2 ตองปฏิบัตกิ ิจกรรมเพ่ิมเติมตามที่ครูผูร บั ผิดชอบการจัดกจิ กรรมมอบหมาย ถาไมเกดิ

คุณลักษณะตามมาตรฐานการแนะแนว
สรปุ ไดวา ในการประเมินผลการจัดกิจกรรมแนะแนวน้นั ครูผูรบั ผิดชอบการจัดกจิ กรรมแนะแนวและ
ผเู รยี นมีภาระตอ งรับผิดชอบรวมกนั โดยครตู องจดั กิจกรรมเพอื่ พฒั นาผูเรยี นใหเกิดคุณลักษณะตามมาตรฐาน
การแนะแนวและตองศึกษาติดตาม และพัฒนาผูเรียนในกรณที ่ีผูเรียนไมเขารว มกิจกรรม สาํ หรบั ผูเรยี นที่เขา
รว มกิจกรรมตองเขารวมกิจกรรมแนะแนวไมน อยกวา 32 ชั่วโมง / ปและในกรณที น่ี ักเรียนไมเกิดคุณลักษณะ
ตามมาตรฐานการแนะแนว นกั เรียนตอ งปฏบิ ัติกิจกรรมเพิ่มเตมิ ตามที่ครผู ูรบั ผดิ ชอบการจดั กิจกรรม
มอบหมาย

8. เอกสารที่เกีย่ วของกับการแนะแนวดานอาชีพ
8.1 ความหมายของการแนะแนวอาชีพ
ไมเออร (Myers. 1941: 4) กลา ววา การแนะแนวอาชีพเปน การใหความชวยเหลือบคุ คลแตละคนใน

การใหข า วสารขอมูล ประสบการณและคําแนะนาํ เกยี่ วกบั การเลือกอาชพี ซ่งึ จะชวยใหแ ตล ะบุคคลสามารถ
เลือกอาชีพสําหรบั ตนเองได

นวลศิริ เปาโรหิตย (2530 : 43) กลาววา การแนะแนวอาชพี หมายถึง กิจกรรมทุกอยางท่ีเก่ียวขอ ง
กับการเลือกอาชีพของบุคคลแตล ะคน ไมวา จะเปน การสอนกจิ กรรมแนะแนวในชนั้ เรียน การจัดงานวันอาชีพ

27

วันนัดพบแรงงาน หรือสัมมนาการวางเปา หมายอาชพี ในหนว ยงานหรอื องคกร ตลอดจนการใหบ รกิ ารปรึกษา
ทางอาชีพ รวมทัง้ โครงการทางการศึกษาที่เก่ยี วของกับอาชีพทุกรปู แบบ

จากความหมายของการแนะแนวอาชีพท่ีกลาวมาขางตนน้ี สรุปไดว า การแนะแนวอาชีพเปน
กระบวนการชวยเหลอื บุคคล เพอ่ื ใหรูจักตนเอง รูจกั โลกของอาชีพ มที ักษะในการตัดสนิ ใจเลอื กอาชีพ มีการ
เตรียมตวั เพ่อื เขา สูอาชพี รวมทง้ั รูจักแนวทางการพัฒนาตนเองเพอ่ื ความสขุ และความกาวหนา ในการประกอบ
อาชีพ

8.2 ความสําคัญของการแนะแนวอาชีพ
สมร ทองดี และวารุณี บญุ ประกอบ (2545 : 406 – 408) กลา วถึง ความสําคัญของการแนะแนว

อาชพี ไวด ังน้ี
1. ความสาํ คัญของการแนะแนวอาชีพท่ีมตี อนักเรียน
1.1 การแนะแนวอาชีพมคี วามสําคัญตอพัฒนาการดานอาชีพอยางสมวยั ของนกั เรียน
1.2 การแนะแนวอาชีพมีความสาํ คัญตอการเตรียมตัวเพื่อประกอบอาชีพของนักเรียน
2. ความสาํ คญั ของการแนะแนวอาชีพที่มตี อ ประเทศ เพราะการทปี่ ระชากรโดยสวนใหญของ

ประเทศไดเขาสูอาชีพ และประกอบอาชีพตามท่แี ตล ะบคุ คลไดต ัดสินใจเลือกอยางเหมาะสมนั้น ผลทไ่ี ดร ับจาก
การประกอบอาชีพไมเพยี งแตจะตอบสนองใหบุคคลมีรายได ไดรบั คา ตอบแทนและสวัสดิการตา งๆ ทจ่ี ะนําไป
แสวงหาปจจยั 4 และการศึกษา ซ่ึงเปน ปจจยั พนื้ ฐานในการดํารงชีวติ เทานัน้ การประกอบอาชีพยงั ตอบสนอง
ความตองการของบุคคลในดา นการไดรับความมน่ั คงปลอดภัย การไดรับการยกยองนับถือและการมีความสขุ
ความสาํ เร็จในชีวิตอีกดวยนอกจากน้ีการประกอบอาชพี ใชแตจะสนองตอบความตองการดานรางกาย จิตใจ
และสังคมของบุคคลผปู ระกอบอาชพี และสมาชิกในครอบครัวของเขาเพยี งเทา น้ัน แตผ ลผลิตซึ่งมากดวย
ปริมาณและสงู ดว ยคุณภาพ ซึ่งเกิดจากการประกอบอาชีพอยา งมีประสทิ ธิภาพของประชากรแตล ะหนวยของ
ประเทศยังนาํ ไปสูความมง่ั ค่งั ทางเศรษฐกิจ ตลอดจนความสงบสขุ และความมั่นคงของประเทศอกี ดว ย จาก
ความสาํ คญั ของการแนะแนวอาชีพ

สรุปไดวา การแนะแนวอาชพี มีความสําคญั ทง้ั ตอตวั นักเรยี นและตอประเทศ ดงั นน้ั เด็กจึงควรไดรับ
การสงเสริมใหมพี ฒั นาการทางดา นอาชพี ใหส มกบั วยั ของตน เพื่อท่นี ักเรยี นจะไดนาํ ความรูท่ีไดรับไปใชในการ
ประกอบอาชีพไดเปนอยา งดี

8.3 จดุ มงุ หมายของการแนะแนวอาชีพ
พนม ล้มิ อารีย (2533 : 8–9) ไดก ลาวถึง จุดมงุ หมายของการแนะแนวอาชีพไวดังนี้
1. เพ่ือชวยใหนักเรียนไดมองเห็นความสาํ คญั ของงานอาชีพ
2. เพ่ือชวยใหน ักเรยี นมีความรูความเขา ใจ เกยี่ วกบั อาชพี ตา งๆ
3. เพ่ือชว ยใหนักเรยี นไดตระหนักถึงอิทธิพลของส่งิ ตางๆ เชน ความถนัด ความสนใจ บุคลกิ ภาพ

ระดับสตปิ ญ ญา สภาพรา งกาย ทม่ี ีความสาํ คัญตอ การตัดสินใจเลือกอาชีพ
4. เพ่ือใหข อสนเทศแกน ักเรียนเกีย่ วกับอาชีพท่นี ักเรยี นสนใจ
5. เพ่ือชว ยใหนักเรยี น รูจักวิธีการแสวงหางาน วิธีการสมัครงานและวิธีปรบั ตัวใหเ ขา กับงาน
6. เพ่ือชว ยใหนักเรียนมีเจตคติทดี่ ีตออาชีพที่สุจรติ ทุกอาชีพ

28

นอกจากนี้ อุษา เจริญไวย (2531 : 13) ไดก ลา วถึงจดุ มงุ หมายของการแนะแนวอาชีพไวดังน้ี
1. ชวยใหบ คุ คลรูจักหาขอมูลความรเู ก่ยี วกับอาชีพซึ่งเปน สง่ิ สาํ คญั ในการท่ีจะชวยตัดสินใจเลือก

อาชพี ของนักเรียน
2. ชว ยใหบคุ คลคนหาความสามารถท่ัวไป และความสามารถเฉพาะตัวของเขาไดอยา งถกู ตอง ซงึ่

จะชว ยใหท ราบวาเหมาะสมกับอาชพี อะไรทเี่ ขาสนใจอยูหรือถา ยงั ไมสนใจก็จะไดชวยกระตุนใหเขาเริ่มสนใจ
และพิจารณาสิง่ แวดลอ มกับอาชีพมากข้ึน

3. สงเสรมิ ใหบุคคลมีโอกาสหาประสบการณต า งๆ มากข้ึน ซึ่งทําใหไ ดพ ิจารณาความสนใจตอ
อาชพี มากขน้ึ

4. ชวยใหบ ุคคลไดพ ัฒนาความคดิ และทศั นคติทดี่ ีตอ อาชีพสุจรติ
5. ชว ยใหบ ุคคลสามารถคน หาวธิ ีการวิเคราะหข อสนเทศทางอาชีพใหไดข อมลู ทถี่ ูกตอง เพอ่ื ชว ยใน
การตดั สินใจเลอื กอาชพี
6. ชวยใหบุคคลทมี่ ีความผดิ ปกตทิ ัง้ หลายมีโอกาสไดรับความชว ยเหลอื ในดา นตางๆ อยางเพยี งพอ
7. ชวยใหบคุ คลเกิดการปรับตวั ท่ดี ีในขณะทํางาน ทาํ ใหไดรบั ความสาํ เรจ็ ในชวี ิต
สรปุ ไดวา จุดมุงหมายของการแนะแนวอาชีพ คอื เพื่อชว ยใหบุคคลสามารถคน หาความสามารถของ
ตนเองไดอ ยางถกู ตอง ซ่ึงจะชวยใหทราบวา ตนเองนัน้ เหมาะสมกบั อาชีพใดและสามารถเลือกแนวทาง
การศกึ ษาตอ ไดเหมาะสมและตรงกบั อาชพี ทตี่ นสนใจ ซึ่งจะทําใหแ ตละคนประสบความสําเร็จในชีวติ เปน ที่พึ่ง
ของตนเองได และไมเปนภาระของสงั คม
8.4 ทฤษฎกี ารเลือกอาชีพ (Theory of Career Choice)
ทฤษฎีการเลือกอาชีพท่สี ําคญั มดี งั ตอ ไปนี้
1. ทฤษฎีวิเคราะหลักษณะและองคประกอบ (Traits and Factors Theory) ทฤษฎีนี้มคี วาม
เปน มา และพัฒนาขึ้นมาจากแนวคิดของบคุ คลหลายๆ คนดงั นี้ แฟรงค พารส ัน (Frank Parson) ด.ี จ.ี แพท
เตอรส ัน (D.G. Patterson) และ เอดมนั จี วิลเลย่ี มสนั (Edmund G. Williamson) ซ่งึ ไดกลาวถงึ ทฤษฎีการ
เลือกอาชพี ไววา บคุ คลน้ันจะตอ งวิเคราะหต นเองเพ่ือใหเขาถึงคุณลกั ษณะและองคป ระกอบอยา งถองแทข อง
บุคคล นอกจากนีแ้ ลวยังจาํ เปนตอ งแสวงหาความรูความเขาใจเกีย่ วกบั รายละเอียดของวิชาชพี ตา งๆ แลว นํา
ผลของการเขาใจตนเองและการเขา ใจอาชีพมาพิจารณาประกอบกันเพอ่ื ตดั สนิ ใจเลือกอาชีพใหเหมาะสมกบั
บุคคลใหม ากทีส่ ุดคุณลักษณะและองคป ระกอบทสี่ าํ คัญท่ีสุดที่มีอทิ ธิพลตอการเลือกอาชีพของบคุ คล ไดแ ก
ความถนัดสติปญญา ความสนใจ คา นยิ ม ความสามารถ ครอบครัว ถิ่นท่ีอยูอาศยั คานยิ มในชุมชนฐานะทาง
เศรษฐกิจ บุคคลแวดลอ มและผลสัมฤทธ์ิทางการเรยี นนอกจากนีแ้ ลวบุคคลควรเขาใจวาแตล ะคนมีความ
แตกตา งกนั และไมเหมาะสมกับทุกอาชีพ ดังน้ัน บคุ คลควรเรยี นรูวธิ ีการเลอื กอาชีพท่ีเหมาะสม ซ่งึ จําเปนตอง
มีการวางโครงการลวงหนา เพราะมสี ว นเก่ียวของกบั การเลือกสาขาการศกึ ษา ดังนัน้ การเก็บขอมูลดว ยวิธกี าร
ตา งๆ และการใชแ บบทดสอบ จึงมีความสําคญั ในกระบวนการเลือกอาชีพตามทฤษฎีนี้
2. ทฤษฎกี ารเลือกอาชีพของโรว (Roe‘s Theory of Career Choice) ผูใหก ําเนดิ ทฤษฎีนี้ ไดแก
แอนนี โรว (Anne Roe) โรวไ ดน ําทฤษฎคี วามตอ งการของมาสโลวมาอธิบายประกอบพอสรปุ ไดวา ความ
ตอ งการของบุคคล แบง ออกเปนขัน้ ตางๆ จากขนั้ มลู ฐานไปจนถึงข้นั สูงสุด และเมื่อความตอ งการในแตล ะขน้ั
ไดรับการตอบสนองก็จะเปน พื้นฐานของความตองการในขั้นตอ ๆ ไปความตองการเหลาน้ี ไดแ ก ความตองการ

29

ทางดา นรา งกาย ความตองการความปลอดภัยความตองการความรกั และการมีสวนรวม ความตองการความยก
ยอ งนบั ถือและเสรีภาพ และความตองการที่จะเขาใจตนเองอยางถองแท โรว ไดส รุปวา ความตองการดงั กลาว
ไมวา จะไดรับการตอบสนองหรือไมน ้ันขึน้ อยูกับรปู แบบของการอบรมเลยี้ งดูของบดิ ามารดาซึง่ จะเปนผลใหเกิด
บุคลกิ ภาพแตกตางกนั และมีอิทธิพลตอ การเลือกอาชีพของบุคคล โรว ไดแบงรูปแบบของการอบรมเลีย้ งดูทม่ี ี
อทิ ธพิ ลตอบคุ ลิกภาพของบุคคลออกเปน 3 รปู แบบคือ การอบรมเลี้ยงดแู บบเขม งวดทางอารมณ แบบ
หลกี เล่ียงเด็ก และแบบใหการยอมรับ ดงั รายละเอียด ดงั น้ี

1. การอบรมเล้ียงดแู บบเขมงวดทางอารมณ ซ่ึงแบง ออกเปน
1.1 การอบรมเล้ยี งดแู บบเขมงวดในแงการปกปอ งคมุ ครองมากเกนิ ไปเปน การอบรมเล้ียงดูท่ี

พอแมคอยใหก ารปกปองคุมครองระวงั เด็กทุกฝก าว ไมป ลอยใหเ ด็กทํากิจกรรมตา งๆทําใหจาํ กัดอสิ รภาพและ
ควบคุมพฤติกรรมของเด็ก ซ่งึ มผี ลใหเด็กตองคอยพ่ึงพาผูอ่ืนอยูเสมอ ไมม ีความคิดริเริ่มสรางสรรคและชอบทาํ
ตามแบบฉบบั ทีม่ ีอยู

1.2 การอบรมเลย้ี งดแู บบเขม งวดในแงการเรยี กรอ งจากเด็กมากเกินไปเปนการอบรมเลีย้ งดทู ่ี
พอ แมใหค วามคาดหวังและต้ังมาตรฐานในตัวเด็กไวอยา งสูง มกั ชอบจดั การกบั ชีวิตของเดก็ เพ่ือใหเด็กทาํ ส่งิ
ตา งๆ ไดส มบูรณแบบ เด็กจะไดรบั ความรักเมื่อทาํ ตามที่พอแมตองการและคาดหวงั ซึง่ มีผลทาํ ใหเด็กเกิด
ความเครยี ดสงู ไมม ีความเชือ่ ม่ันในตนเอง ไมมคี วามคิดริเร่ิมสรางสรรค และอาจแสดงพฤตกิ รรมทก่ี า วราวหรือ
เก็บตัว

2. การอบรมเล้ียงดูแบบหลกี เลยี่ งเด็ก แบง ออกเปน
2.1 การอบรมเลยี้ งดแู บบปฏเิ สธเดก็ เปนการอบรมเลย้ี งดูที่พอแมป ฏิบตั ติ อเดก็ อยา งเยน็ ชา

ไมมีความเปน มติ ร มักจะลงโทษวากลา วหรือเยาะเยยเด็ก เนื่องจากมีทศั นคตทิ ่ีไมดีตอตัวเดก็ เด็กอาจจะถูก
ปลอ ยใหอยูตามลาํ พังไมใ หเด็กมสี ว นเกยี่ วขอ งในชวี ิต ทาํ ใหเด็กไมไดรับการตอบสนองท้ังทางรางกายและจิตใจ
ซ่ึงมีผลทาํ ใหเด็กเกิดความนอยใจ มองโลกในแงรา ย และอาจแสดงพฤติกรรมทีก่ า วรา วหรือเกบ็ กด

2.2 การอบรมเลย้ี งดูแบบทอดท้งิ ละเลย เปนการอบรมที่พอแมขาดความสนใจความเอาใจใส
และความรับผิดชอบในตัวเดก็ มกั ทอดทง้ิ ใหเด็กดิ้นรนตามลําพัง ไมใหค วามอบอนุ แกเด็กทําใหเดก็ ไมไดรับการ
ตอบสนองทง้ั ทางรา งกายและจิตใจ ซึง่ มผี ลทาํ ใหเด็กเกิดความนอ ยใจมองโลกในแงราย และอาจแสดง
พฤติกรรมที่กา วราวหรือเก็บกด

3. การอบรมเลี้ยงดูแบบใหการยอมรับ แบง ออกเปน
3.1 การอบรมเลี้ยงดแู บบปลอยตามสบาย เปนการอบรมเล้ยี งดูท่พี อแมยอมรบั ใหความรัก

ความอบอนุ และความเอาใจใสตอ เดก็ ตามสมควร ซงึ่ ขึ้นอยูกบั เวลาที่พอแมจะใหเด็กเพราะพอแมเองเปน ผทู ไ่ี ม
มีกฎเกณฑ ชอบทาํ ตามสบาย จงึ เลยี้ งดแู บบงายๆ สบายๆ ซึ่งมีผลทําใหเด็กขาดระเบียบแบบแผนและ
กฎเกณฑในชวี ิต

3.2 การอบรมเลย้ี งดแู บบใหความรักตอเด็ก เปน การอบรมเลยี้ งดูท่ีพอแมใหความรกั ความ
อบอุนและความเอาใจใสต อ เด็ก สนับสนนุ ใหเดก็ มีความรับผิดชอบ ใชเหตผุ ลในการสง่ั สอนใหก ารยกยอ ง
ชมเชย สรางความเชื่อมั่น ใหกาํ ลงั ใจ สนับสนนุ ใหเปนตวั ของตัวเอง และเปน ท่ีปรึกษาแกเด็ก ซ่งึ มีผลทําใหเด็ก
มีจิตใจราเริงแจม ใส มองโลกในแงดี มสี ขุ ภาพจติ ดี ชอบเขา สงั คมและชอบทาํ งานรว มกบั ผูอ่ืน โรว ไดอธบิ าย

30

เพมิ่ เติมวา รูปแบบของการอบรมเล้ยี งดูท้งั 3 ประเภทนี้ เมอ่ื พจิ ารณาอยา งกวางๆ จะเกีย่ วขอ งกับบุคลกิ ภาพ
ของบุคคลอยู 2 ลักษณะ คือ บคุ คลทม่ี ีการปรบั ตัวเขาหาผูอื่นซึง่ จะสอดคลองกบั อาชีพท่ีตองตดิ ตอเก่ียวขอ ง
กับบุคคลและสังคม เชน อาชีพบริการ ศิลปะ และการบนั เทิง เปนตน และบุคคลทม่ี ีลักษณะชอบหลีกหนีจาก
ผอู ่นื ซึ่งจะสอดคลองกับอาชพี ท่ีเก่ยี วของกบั วัตถุ เชน อาชีพทางวทิ ยาศาสตร เกษตร และเครอ่ื งจักรกล เปน
ตน แตอ ยา งไรกต็ าม การตัดสินใจเลือกอาชพี ของบุคคลยอมเปลย่ี นแปลงได และโรวเห็นวา ไมม ีอาชีพใดอาชีพ
หนงึ่ ทจ่ี ะเหมาะสมกบั บุคคลเพยี งคนเดียว หรือไมมบี ุคคลใดท่ีจะเหมาะสมกับอาชพี ใดอาชีพหน่ึงเทานนั้ ดงั นน้ั
การเลือกอาชีพท่ีเหมาะสมจึงมคี วามสาํ คญั อยา งยิ่งตอ ชีวติ ของบุคคล

3. ทฤษฎีการเลือกอาชพี ของเชฟเฟอร (Scheffer’s Theory of Career Choice) ผูใหกาํ เนดิ
ทฤษฎีน้ี ไดแก อาร เอช เชฟเฟอร (R.H. Scheffer) ซ่ึงไดพ ัฒนาทฤษฎนี ี้มาจากการศกึ ษาวิจัยจากบุคคลที่
ประกอบอาชีพตา งๆ กนั และไดสรุปวา บุคคลจะเลอื กอาชีพเพอื่ สนองความตอ งการของตนเอง และถา บคุ คล
สามารถเลือกอาชีพไดส อดคลองกับความตองการแลว ยอมทําใหบ คุ คลมแี นวโนมที่จะประสบความสําเร็จใน
ชีวิตการทํางานมากขึ้น เชฟเฟอร ไดอธบิ ายวา บคุ คลมีความตอ งการในดา นตางๆ กันและความตองการ
ดงั กลา วเปนแรงจูงใจพื้นฐานใหบคุ คลเลือกอาชีพความตองการของบุคคลในดา นตางๆ มีดังนี้

1. ตองการการยอมรบั จากบุคคลอืน่
2. ตอ งการความรักความอบอนุ ใจ
3. ตองการความสําเร็จในสงิ่ ทที่ ํา
4. ตอ งการชวยเหลือผูอ่นื
5. ตอ งการมีอํานาจควบคมุ ผูอนื่
6. ตอ งการปฏิบัตติ ามผอู น่ื และคานยิ มที่ตนยดึ ถือ
7. ตองการเปน อิสระเปน ตัวของตัวเอง
8. ตอ งการความมนั่ คงทางเศรษฐกิจ
เชฟเฟอร สรุปวา การท่บี ุคคลจะมีความพงึ พอใจและมคี วามสขุ ในการประกอบอาชพี มากนอย
เพียงใด ขนึ้ อยูกับความสามารถในการเลือกอาชพี ทสี่ นองความตองการของตนไดมากเพียงนัน้ จากทฤษฎีการ
เลอื กอาชีพ สรปุ ไดวา ในการที่บุคคลจะเลือกประกอบอาชีพใดๆ กต็ ามควรคํานึงถึงความถนัด ความสนใจและ
ความสามารถของตน อีกท้ังยังตอ งคํานงึ ถึงความแตกตา งระหวา งบุคคลและบุคลิกภาพของตนเองดวย ทั้งนี้
เพราะเมอื่ บุคคลเลือกอาชีพไดเหมาะสมกบั ความสนใจ ความสามารถ ความถนดั และบุคลกิ ภาพของตนแลว
จะเปน ผลทาํ ใหบุคคลนน้ั ประกอบอาชพี ไดอ ยางมีประสิทธิภาพและมีความสุขในการทํางานตามอาชีพทต่ี นได
เลือกไว
8.5 แนวทางการจัดบรกิ ารแนะแนวอาชีพ
พล แสงสวา ง (2529 : 37) ไดก ลาวถงึ แนวทางในการจัดบริการแนะแนวอาชีพใหดําเนินไปอยางมี
ประสทิ ธิภาพ ดงั นี้
1. การดาํ เนนิ การแนะแนวอาชพี ตองมีข้นั ตอน โดยเรม่ิ ต้ังแตการวิเคราะหตนเองการทดสอบ การ
ใหคําปรึกษา การใหขอมลู ตา งๆ การทดลองงาน การติดตามผลและประเมนิ ผลและการวิจยั เพ่อื ปรับปรุงการ
ดําเนินงาน

31

2. การดาํ เนินงานแนะแนวอาชีพ ตองใชกจิ กรรมเปน สื่อ เพราะจะทําใหน าสนใจและเปนรูปธรรม
มากกวา การช้ีแจงบรรยายธรรมดา

3. ตอ งมกี ารสงเสริมการหาขอมูลเก่ยี วกับอาชพี ซ่ึงตองเริ่มทาํ ตัง้ แตชน้ั เล็กๆเพ่ือเปนการสรา ง
ลกั ษณะนิสยั ทดี่ ี ควรใหเด็กหาขอมูลดว ยตนเองดีกวาครปู อนใหเด็ก

4. ขอ เท็จจริงของการแนะแนวอาชีพทส่ี าํ คัญประการหนงึ่ คือ ขอบเขตของความสามารถของ
บุคคล มคี วามยืดหยนุ ซ่ึงทาํ ใหบ ุคคลหนง่ึ ๆ ประกอบอาชพี ไดหลายอาชีพในกลมุ เดียวกนั ทตี่ องใช
ความสามารถใกลเคียงกนั หรือระดับเดียวกัน

5. การจดั การศกึ ษาเพ่ือประกอบอาชพี น้ัน ตอ งทาํ ใหส อดคลองกับอาชีพภูมปิ ระเทศ และ
ภูมิอากาศของประเทศไทย

จากที่กลา วมาพอสรุปไดวา การแนะแนวอาชพี เปน กระบวนการทตี่ องอาศัยเทคนคิ และวธิ ีการท่ี
เหมาะสม รวมทั้งการใหขอมูลท่ถี กู ตอง ดังนน้ั การแนะแนวอาชีพท่ีไดผ ลนนั้ จําเปน ตองมีเครื่องมอื ทีม่ ี
ประสิทธิภาพดวย

8.6 การแนะแนวอาชีพในระดับมัธยมศกึ ษา
คมเพชร ฉัตรศุภกุล (2521 : 31) กลาววา ในระดับมัธยมศกึ ษาการแนะแนวอาชีพท่ีจัดข้ึนนน้ั ควรจะ

ใหเด็กไดร ับโอกาสท่จี ะรับรูในเรื่องคุณลกั ษณะสวนตัวและความสามารถนอกจากนแี้ ลว ควรจะชวยใหนักเรียน
ทบทวนดวู าเขามีความรูเกย่ี วกบั โลกของงานอาชพี อยางไรบา งและอาจทําความรูจกั กบั อาชพี ท่ีมีอยูในทองถน่ิ
ของตนเองบาง ศึกษาความสัมพันธระหวา งโอกาสทางการศกึ ษาและอาชพี ท่ีจะออกไปปฏิบตั ิ

นพพร พานชิ สุข (2522 : 23) กลา ววา การแนะแนวอาชีพในโรงเรยี นมัธยมศึกษามบี ทบาทสาํ คัญ
อยางมากในการนําทางใหกบั นกั เรียนไดอยางถูกตอง โดยเดก็ ในระดับนต้ี องการรูจักตนเองวาควรจะดาํ เนิน
อาชพี ในอนาคตไดอยางไรจึงจะถูกตอ ง ควรจะศึกษาในวิชาใด ทีไ่ หน และในแตละวชิ าชีพนี้จะตองเรยี น
อะไรบา ง ระยะเวลาเทาใด ความตองการเหลานีม้ ีคุณลกั ษณะอยางไร คาใชจายในการศึกษาและแนวทางใน
การประกอบอาชีพ เชน การฝก อาชพี เบื้องตนเพื่อเปน การเตรยี มตัวในการศึกษาหรือฝกฝนเพิ่มเตมิ หรือถึงข้นั
มีความพรอมท่ีจะทาํ งานอาชพี ระดบั ก่ึงฝม ือ รวมทง้ั มนี ิสยั ในการทาํ งานทีด่ ี เชน มีความขยัน อดทน ซ่ือสตั ย
มีวนิ ัยในการทาํ งาน(และแกไขเพิ่มเติม 2545, 2553)

จากท่ีกลา วมาขา งตน สรปุ ไดวา การแนะแนวอาชพี ในระดับมธั ยมศึกษาเปนสงิ่ จาํ เปนอยางย่ิงท่ี
จะตอ งดําเนนิ ไปใหสอดคลองกับการศึกษาในปจจุบนั ครูแนะแนวควรที่จะพยายามชว ยเหลือใหนักเรียนเขาใจ
ตนเองอยา งถองแท ใหมีความรูในเร่ืองอาชพี แขนงตา งๆ ของงานอาชีพที่กําลังเปน ท่ีตองการของสังคม เพ่ือจะ
ไดเตรียมตัวศกึ ษาหาความรู หาความชาํ นาญประสบการณในการประกอบอาชีพในอนาคตไดอยา งถกู ตองและ
เหมาะสม

8.7 จุดมุง หมายของการแนะแนวอาชีพในระดับมัธยมศึกษา
คมเพชร ฉัตรศุภกลุ (2521 : 31) ไดกลาวถึงจุดมุงหมายของการแนะแนวอาชพี ในระดบั ชนั้

มัธยมศกึ ษาไววา ควรจะใหน ักเรียนไดรบั โอกาสท่ีจะรบั รูในเรื่องคุณลกั ษณะสวนตัวและความสามารถ
นอกจากนีแ้ ลวควรชวยใหน ักเรียนไดทบทวนดูวา เขามีความรูเกยี่ วกับโลกของอาชพี อยางไรบา งและอาจทํา
ความรูจัก ความคุนเคยกับอาชีพทอ่ี ยูในทอ งถ่นิ ของตนเองบา ง ความสนใจอีกประการหน่งึ คอื ความสมั พันธ

32

ระหวา งโอกาสทางการศึกษาและอาชีพที่จะออกไปปฏิบตั ิ ดงั น้ัน ควรจะมีการวางแผนเก่ียวกบั การศึกษาและ
อาชพี ทยี่ ืดหยุนและเปลย่ี นแปลงไดสําหรับกิจกรรมในระดับมัธยมศึกษาที่เก่ยี วขอ งกับการแนะแนวอาชพี ก็คือ
กิจกรรมการสาํ รวจตางๆ จดุ มุงหมายของการแนะแนวอาชีพในระดบั มัธยมศึกษา พอสรุปไดด งั น้ี

1. เรยี นรูเก่ยี วกบั โลกอาชพี ใหกวา งขนึ้
2. ชวยใหม องเห็นความสัมพนั ธระหวางอาชีพกบั หลักสตู ร
3. ทําใหไ ดรับขอมลู เก่ยี วกับการทํางานในอาชีพบางอาชีพอยา งเพียงพอ
4. เพ่ือใหเขาใจวิธีการที่จะไดร ับขอ สนเทศอยางถูกตองและทันสมัยเก่ียวกบั โลกของอาชีพ
5. เพื่อใหเขาใจถึงความสําคัญของขอบขายการวางแผนชีวิต
จากจุดมุง หมายของการแนะแนวอาชีพในระดับมัธยมศึกษา สรุปไดวา การแนะแนวอาชีพในระดบั
มธั ยมศกึ ษาเปนการชวยใหน ักเรยี นมคี วามรูเกีย่ วกบั โลกกวางทางการศกึ ษาและอาชพี ชวยใหน ักเรยี นมขี อมูล
เกย่ี วกบั อาชพี ตางๆ ท่ตี นเองสนใจ และสามารถวางแผนในการเลอื กประกอบอาชีพในอนาคตไดอยา งถูกตอง
และเหมาะสม
8.8 กจิ กรรมแนะแนวอาชีพในระดบั มธั ยมศกึ ษา
กิจกรรมแนะแนวอาชพี ในระดับมัธยมศึกษานั้นครอบคลมุ ท้ังกจิ กรรมที่จัดขึน้ ในชั่วโมงแนะแนวและ
กจิ กรรมที่จดั ข้นึ นอกหองเรียน นอกจากนน้ั มีบรกิ ารใหค าํ ปรกึ ษาดานอาชพี กับผทู ต่ี องการความชว ยเหลือใน
การวางโครงการศกึ ษาหรือประกอบอาชีพ กจิ กรรมตา งๆ ตามที่ อรอนงค ธัญญะวนั (2539 : 22 – 24) ได
กลา วไว มดี งั นี้
1. การใหน กั เรียนสาํ รวจตนเอง โรงเรียนและครูแนะแนวควรจัดสภาพการณตางๆใหนักเรยี น
ไดรับประสบการณท ี่จะไดม ีโอกาสสํารวจความสามารถ ความถนดั ความสนใจของตนนักเรียนอาจสาํ รวจ
ตนเองได ดังตอไปน้ี

1.1 สํารวจตนเองจากวิชาในหลกั สตู ร
1.2 สํารวจตนเองจากประสบการณท ่ีไดจากกิจกรรมเสริมหลักสูตร
1.3 สํารวจตนเองจากประสบการณท่ีไดจากการทํางานนอกเวลา
1.4 สาํ รวจตนเองโดยใชแบบสอบถาม
2. การใหขอมูลดานการศึกษาและอาชีพ ซงึ่ จัดใหข อ มูลใหนักเรียนเปน กลุม ไดด ังตอไปนี้
2.1 การช้ีแจงใหเห็นคุณคา ของวชิ าที่เรยี นและความสาํ คญั ของวิชาตางๆ
2.2 จัดสปั ดาหอาชพี
2.3 การเย่ยี มชมสถานท่ีประกอบอาชพี
2.4 การประชมุ แกปญ หาดา นอาชีพจากกรณีตัวอยา ง
2.5 การตดิ ตามศิษยเกา
2.6 การใหขอมูลดานอาชีพในช่ัวโมงแนะแนวหรือชว่ั โมงกิจกรรมสาํ รวจ
2.7 การคนควาขอมูลดานอาชพี การสํารวจอาชพี ในชมุ ชน
2.8 การจัดอภิปรายกลุมเกยี่ วกบั อาชีพ
2.9 การสัมภาษณผูประกอบอาชีพตางๆ

33

2.10 การแสดงบทบาทสมมติ
2.11 การจัดฉายภาพยนตรหรือภาพน่ิง
2.12 การจัดรายการวทิ ยุหรือโทรทัศน
2.13 การจดั ทาํ สมุดภาพเก่ยี วกบั อาชีพ
2.14 การจดั ตัง้ ชมรมอาชพี
2.15 การสอดแทรกขอ มูลดานอาชพี ในวิชาตา งๆ
3. การใหคาํ ปรึกษาดา นอาชีพ มีจุดประสงคเพ่ือชว ยใหผูรับบริการตระหนักถึงความตองการ
และคานิยมของตน เพ่ือจะพิจารณาวา ความตองการและคานยิ มนั้นมอี ิทธิพลตอจุดหมายในการเลือกอาชีพ
ของผูรบั บรกิ ารอยา งไร มีขัน้ ตอนการกระทาํ อยางไรทจี่ ะนําไปสูเปา หมาย และสามารถคาดคะเนไดใกลเคียงวา
การวางแผนนน้ั จะนาํ ไปสูเปาหมายไดดีมากนอยเพียงใด การใหคาํ ปรึกษาดานอาชีพนน้ั อาจใหคาํ ปรึกษาไดท ั้ง
แบบเด่ียวและแบบกลุม
4. การจดั กจิ กรรมจัดวางตวั นักเรียนเกี่ยวกบั อาชพี กิจกรรมน้ีจะชวยใหนักเรยี นไดด ําเนินตาม
โครงการที่ตนไดต ดั สนิ ใจเลือกแลว ขั้นตอนในการจดั วางตัวนักเรียนเกยี่ วกับอาชพี มี ดงั น้ี
4.1 ข้ันเตรยี มหาขอมลู นักแนะแนวจะเตรียมหาขอมูลโดยสอบถามความตองการบริการจัด
วางตัวบคุ คลเกี่ยวกบั อาชพี ของนักเรียนในปจจบุ นั ตดิ ตอกับกรมแรงงานสํานักงานแรงงาน จังหวัด บริษทั หา ง
รา น หนวยงานตางๆ วาจะใหความรวมมือกับโครงการนไ้ี ดมากนอยเพียงใด
4.2 สัมภาษณนกั เรยี นที่ตองการหางานทาํ วา ผูสมัครสนใจอาชพี ใด มปี ระสบการณการ
ทาํ งานใดมาบา ง มีความสามารถพิเศษทางใด ตอ งการทํางานประเภทใด
4.3 พจิ ารณาลักษณะงานและคุณสมบตั ิของผูทาํ งานตามท่ีนายจางตอ งการ
4.4 คัดเลือกผปู ระสงคจะทํางานไปยงั หนวยงาน หรอื สงผสู มัครงานไปท่กี รมแรงงานหรือไป
ใหน ายจา งสัมภาษณโดยตรง โดยนักแนะแนวตองแนะนาํ วิธกี ารสมั ภาษณและการกรอกใบสมัครงาน และจดั
ใหนักเรียนไดมโี อกาสฝก งานเพือ่ ใหคนุ เคยกบั การทํางาน
8.9 แนวทางการประยกุ ตใ ชก ิจกรรมแนะแนวดา นอาชีพ
จากแนวความคิดของกนิ ซเบิรก และคณะ (Ginzberg and Associates. 1951) พอสรุปไดวา
พฒั นาการอาชพี ของวัยรุนเปนชวงทบี่ คุ คลคาํ นึงถงึ ความสามารถโดยการประเมนิ ตนเองวาสามารถทําอะไรได
ดกี วาผูอื่นบา ง และเริม่ เรยี นรูวา คา นยิ มของเขามีสวนสัมพันธก บั การเลือกอาชีพ วยั รุนจึงนําความสนใจ
ความสามารถ และคานยิ มของตนมาพิจารณาประกอบการเลือกอาชีพและเปน ระยะพิจารณาตามสภาพท่ีเปน
จรงิ โดยวยั รนุ จะมีการสาํ รวจวา อาชพี ใดจะเหมาะสมกับเขาบา งและจะกา วสูแบบแผนการเลือกอาชพี ทชี่ ัดเจน
มากย่ิงขึ้น จนในที่สดุ จะมกี ารตดั สนิ ใจเลือกอาชีพท่ีเฉพาะเจาะจงยง่ิ ขึ้นสวนแนวความคิดของ ซปุ เปอร
(Super. 1953) เกยี่ วกบั พัฒนาการทางอาชพี ของวยั รนุ นัน้ มีความคลายคลึงกบั แนวคิดของกนิ ซเบิรกวา เปน
ชว งเวลาของการสํารวจตนเอง สาํ รวจอาชพี เรม่ิ มปี ระสบการณจากการทํางานและทํากิจกรรมตางๆ เปนชวง
ท่ีบุคคลตระหนกั วาอาชพี เปนสง่ิ สําคัญในชวี ิต เปนระยะท่บี ุคคลเร่ิมพิจารณาอาชีพโดยยงั ไมต ดั สินใจแนน อน
ซง่ึ จะพิจารณาจากความตองการ ความสนใจ คา นิยม ความสามารถและโอกาสในการไดงานทาํ มกี ารพิจารณา
เลอื กอาชีพจากสภาพความเปนจรงิ มากขึน้ มีการทดลองปฏิบัตงิ านเพ่อื ประเมินความถนัดความสามารถและ