ทักษะการขยายอาชีพ อช31002 ม.ปลาย

หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ

รายวชิ า ทกั ษะการขยายอาชีพ

(อช31002)

ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย
(ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560)

หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาข้นั พ้นื ฐาน
พทุ ธศกั ราช 2551

สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั
สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
กระทรวงศึกษาธิการ

ห้ามจาหน่าย

หนงั สือเรียนเลม่ น้ีจดั พิมพด์ ว้ ยเงินงบประมาณแผน่ ดินเพอ่ื การศึกษาตลอดชีวติ สาหรับประชาชน ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน
กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
เอกสารทางวชิ าการลาดบั ท่ี 29/2555

หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ

รายวชิ า ทกั ษะการขยายอาชีพ (อช31002)

ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560

ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
เอกสารทางวชิ าการลาดบั ที่ 29/2555

คํานํา

กระทรวงศึกษาธิการไดประกาศใชหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน
พุทธศักราช 2551 เมอ่ื วันท่ี 18 กันยายน พ.ศ. 2551 แทนหลกั เกณฑและวธิ ีการจดั การศึกษานอกโรงเรียน
ตามหลกั สตู รการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 ซ่ึงเปนหลักสูตรที่พัฒนาขึ้นตามหลักปรัชญาและ
ความเช่ือพื้นฐานในการจัดการศึกษานอกโรงเรียนที่มีกลุมเปาหมายเปนผูใหญมีการเรียนรูและสั่งสม
ความรู และประสบการณอ ยางตอเน่ือง

ในปงบประมาณ 2554 กระทรวงศึกษาธิการไดกําหนดแผนยุทธศาสตรในการขับเคลื่อน
นโยบายทางการศึกษาเพ่ือเพิ่มศักยภาพและขีดความสามารถในการแขงขันใหประชาชนไดมีอาชีพ ที่
สามารถสรางรายไดท่ีมง่ั คัง่ และมน่ั คง เปนบุคลากรที่มีวินัย เปยมไปดวยคุณธรรมและจริยธรรม และมี
จิตสํานึกรับผิดชอบตอตนเองและผูอ่ืน สํานักงาน กศน. จึงไดพิจารณาทบทวนหลักการ จุดหมาย
มาตรฐาน ผลการเรียนรทู ี่คาดหวงั และเนื้อหาสาระ ท้ัง 5 กลุมสาระการเรียนรู ของหลักสูตรการศึกษา
นอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ใหมีความสอดคลองตอบสนองนโยบาย
กระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งสงผลใหตองปรับปรุงหนังสือเรียน โดยการเพ่ิมและสอดแทรกเนื้อหาสาระ
เกย่ี วกับอาชพี คณุ ธรรม จริยธรรมและการเตรยี มพรอม เพือ่ เขาสปู ระชาคมอาเซียน ในรายวิชาที่มีความ
เก่ียวของสัมพันธกัน แตยังคงหลักการและวิธีการเดิมในการพัฒนาหนังสือท่ีใหผูเรียนศึกษาคนควา
ความรูดวยตนเอง ปฏิบัติกิจกรรม ทําแบบฝกหัด เพ่ือทดสอบความรูความเขาใจ มีการอภิปราย
แลกเปลย่ี นเรยี นรกู บั กลุม หรอื ศกึ ษาเพม่ิ เตมิ จากภูมิปญญาทอ งถน่ิ แหลงการเรียนรแู ละสื่ออ่ืน

การปรับปรุงหนังสือเรียนในคร้ังนี้ ไดรับความรวมมืออยางดีย่ิงจากผูทรงคุณวุฒิในแตละ
สาขาวชิ า และผูเก่ยี วของในการจัดการเรียนการสอนท่ีศึกษาคนควา รวบรวมขอมูลองคความรูจากส่ือ
ตาง ๆ มาเรยี บเรียงเนอ้ื หาใหค รบถว นสอดคลองกบั มาตรฐาน ผลการเรยี นรทู คี่ าดหวงั ตัวช้ีวัดและกรอบ
เนื้อหาสาระของรายวิชา สํานกั งาน กศน. ขอขอบคุณผมู สี วนเก่ียวขอ งทกุ ทา นไว ณ โอกาสนี้ และหวงั วา
หนงั สอื เรยี นชดุ น้ีจะเปน ประโยชนแ กผ เู รยี น ครู ผูสอน และผูเกี่ยวของในทุกระดับ หากมีขอเสนอแนะ
ประการใด สาํ นักงาน กศน. ขอนอ มรบั ดวยความขอบคณุ ยงิ่

สารบญั หนา

คาํ นํา
คาํ แนะนาํ การใชหนงั สือเรยี น
โครงสรางรายวิชาทกั ษะการขยายอาชีพ
บทท่ี 1 ทกั ษะในการขยายอาชพี
1

เร่อื งที่ 1 ความจําเปน ในการฝก ทักษะอาชพี 2
เรอ่ื งที่ 2 ทกั ษะการใชน วัตกรรมและเทคโนโลยเี พือ่ การขยายอาชพี 15
บทท่ี 2 ตรวจสอบระบบความพรอ มการสรางอาชพี ใหม คี วามมั่นคง
24

เรอ่ื งที่ 1 การตรวจสอบระบบความพรอ มการสรางอาชพี ใหมน่ั คง 25
บทที่ 3 การพฒั นาตนเองเพื่อการขยายอาชพี
43

เรือ่ งที่ 1 การวิเคราะหท ําความเขาใจและรูจกั ตวั ตนทแี่ ทจ รงิ 44

เรื่องท่ี 2 การพฒั นาทกั ษะการขยายอาชีพใหเปน ลกั ษณะนสิ ยั 48
บทที่ 4 ความหมาย ความสาํ คญั ของการขยายอาชีพ
53

เรอ่ื งที่ 1 ความหมายของการจดั การขยายอาชพี 54
ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
เรอ่ื งท่ี 2 ความสําคญั ของการจัดการขยายอาชีพ เพอ่ื ความม่ันคง 58
ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
บทที่ 5 ความรเู บอ้ื งตนเกีย่ วกับการบรหิ ารจัดการในการขยายอาชพี
บทท่ี 6 การจัดทาํ และพฒั นาระบบการขยายอาชีพ 65

ตามแนวปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง 87

เร่อื งท่ี 1 องคป ระกอบของระบบขยายอาชพี 88
ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
เร่ืองที่ 2 การจัดทําแผนธรุ กิจ 95
บทที่ 7 การขบั เคลอื่ นธรุ กจิ เพือ่ การขยายอาชพี
130

เรอื่ งท่ี 1 การควบคมุ ใหการขยายอาชพี เปนไปตามแผนกลยทุ ธ 131
เร่อื งที่ 2 การตรวจสอบใหก ารปฏิบัติการขยายอาชพี เกดิ ผลตามแผนปฏิบตั กิ าร 137
บทท่ี 8 โครงการขยายอาชพี
142

เรอ่ื งท่ี 1 การจัดทาํ โครงการขยายอาชีพเพ่ือนาํ เสนอแหลงทุน 143

คาํ แนะนําการใชห นังสอื เรยี น

หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาทกั ษะการขยายอาชีพ ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
เปน แบบเรยี นท่ีจัดทาํ ข้นึ สําหรบั ผูเ รียนทเ่ี ปน นักศึกษานอกระบบ

ในการศึกษาหนังสือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาทักษะการขยายอาชีพ ผูเรียนควร
ปฏิบตั ิดังนี้

1. ศกึ ษาโครงสรา งรายวชิ าใหเขาใจในหัวขอและสาระสําคัญ มาตรฐานการเรียนรูระดับ และ
ผลการเรียนรทู ่ีคาดหวงั และขอบขายเนอ้ื หาของรายวิชานน้ั ๆ โดยละเอียด

2. ศกึ ษารายละเอยี ดเน้อื หาของแตล ะบทอยา งละเอียด และทํากิจกรรมตามที่กําหนด ถาผูเรียน
ไมเ ขา ใจควรกลับไปศึกษาและทําความเขาใจในเนื้อหานั้นใหมใหเขาใจ กอ นท่จี ะศกึ ษาเร่อื งตอ ๆ ไป

3. ครูควรทบทวนสาระสําคญั ของรายวิชาชอ งทางการขยายอาชีพ (อช31001) ใหผูเรียนสามารถ
เชื่อมโยงระหวางรายวชิ าได ทาํ ใหเ กดิ ความเขาใจตอเนือ่ งกบั รายวิชาทักษะการขยายอาชีพ

4. หนังสือเรียนเลมนี้เนนการจัดการเรียนรูในลักษณะกระบวนการสวนใหญ จะยกตัวอยาง
อาชพี เกษตรกรรมแตอาชีพอืน่ ๆ ก็สามารถนํากระบวนการไปใชไ ด

5. หนังสือเรยี นเลมน้ีมี 8 บท คือ
บทที่ 1 ทกั ษะในการขยายอาชีพ
บทที่ 2 ตรวจสอบระบบความพรอ มการสรางอาชพี ใหม ีความมน่ั คง
บทที่ 3 การพฒั นาตนเองเพ่อื การขยายอาชีพ
บทที่ 4 ความหมาย ความสาํ คญั ของการขยายอาชพี
บทท่ี 5 ความรูเบ้ืองตน เกย่ี วกับการบริหารจดั การในการขยายอาชพี
บทที่ 6 การจดั ทําและพฒั นาระบบการขยายอาชีพ
ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
บทท่ี 7 การขับเคล่อื นธุรกิจเพ่อื การขยายอาชีพ
บทที่ 8 โครงการขยายอาชีพ

โครงสรางรายวชิ าทกั ษะการขยายอาชพี (อช31002)
ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย

มาตรฐานการเรียนรูระดับและผลการเรียนรทู ่ีคาดหวัง
มาตรฐานการเรียนรูระดบั

1. มคี วามรู ความเขาใจ ทักษะในการขยายอาชีพ เพื่อสรางความม่ันคงบนพ้ืนฐานความรูใน
กระบวนการผลิต กระบวนการตลาด ท่ีใชนวัตกรรม เทคโนโลยีที่เหมาะสม มีความ
หลากหลายทางชีวภาพ พฒั นาตอ ยอดและประยกุ ตใชภ มู ิปญญา

2. มีความรู ความเขาใจ และสามารถจัดทําแผนงานและโครงการธุรกิจเพ่ือขยายอาชีพเขาสู
ตลาดการแขง ขัน ตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งเพอ่ื สคู วามม่นั คง

ผลการเรยี นรูท่ีคาดหวัง
1. อธิบายทกั ษะทีเ่ กยี่ วขอ งในกระบวนการผลติ และการตลาดทใ่ี ชนวตั กรรม เทคโนโลยีในการ
ขยายอาชพี ท่ีตดั สนิ ใจเลอื ก
2. ตรวจสอบระบบความพรอมในการขยายอาชพี ใหม คี วามมัน่ คง
3. ปฏิบัตกิ ารวเิ คราะหต นเองและพัฒนาทกั ษะการขยายอาชีพใหเ ปน ลกั ษณะนสิ ยั
4. อธบิ ายความหมาย ความสําคัญของการจัดการอาชีพ เพ่ือการขยายอาชีพได
5. ดําเนินการจัดทําและหรอื ปรับปรุงแผนธุรกิจดานการจัดการ การผลิตหรือ การบริการและ
ดานการจดั การ การตลาด ตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงได
6. ตรวจสอบระบบธรุ กจิ เพ่ือการขยายอาชีพได
7. ปฏิบัตกิ ารจัดทาํ แผนและโครงการขยายอาชพี ได

ขอบขายเน้อื หา
บทที่ 1 ทักษะในการขยายอาชีพ
บทท่ี 2 ตรวจสอบระบบความพรอ มการสรา งอาชพี ใหม คี วามมน่ั คง
บทที่ 3 การพฒั นาตนเองเพ่อื การขยายอาชพี
บทที่ 4 ความหมาย ความสาํ คญั ของการขยายอาชพี
บทท่ี 5 ความรเู บือ้ งตน เกี่ยวกบั การบริหารจดั การในการขยายอาชีพ
บทท่ี 6 การจดั ทาํ และพัฒนาระบบการขยายอาชีพ
ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
บทท่ี 7 การขบั เคลือ่ นธรุ กิจเพ่ือการขยายอาชพี
บทที่ 8 โครงการขยายอาชีพ

1

บทที่ 1
ทกั ษะในการขยายอาชีพ

ผลการเรียนรูท ี่คาดหวงั
อธิบายทักษะท่ีเกี่ยวของในกระบวนการผลิตและการตลาดท่ีใชนวัตกรรม เทคโนโลยีในการ

ขยายอาชพี ทตี่ ดั สินใจเลอื ก

ขอบขายเนื้อหา
เรือ่ งท่ี 1 ความจําเปน ในการฝกทกั ษะอาชพี
เรื่องท่ี 2 ทักษะการใชนวตั กรรมและเทคโนโลยเี พ่อื การขยายอาชีพ

ส่อื ประกอบการเรยี นรู
1. เอกสารหมายเลข 1 ใบความรู เร่ือง ทกั ษะการทํางานบนฐานขอมลู
2. เอกสารหมายเลข 2 ใบความรู เรอ่ื ง การตอ ยอดภมู ปิ ญญายกระดบั ความรูใ หสงู ขึ้น
3. เอกสารหมายเลข 3 ใบความรู เรอ่ื ง การสรา งความหลากหลาย เพื่อความมั่นคงในอาชพี
4. เอกสารหมายเลข 4 ใบความรู เร่ือง การประเมนิ ประสิทธภิ าพ นวตั กรรม เทคโนโลยี
5. เอกสารหมายเลข 5 ใบความรู เร่ือง การวิเคราะหเพื่อจําแนกบทบาทหนาที่ของนวัตกรรม
เทคโนโลยี

2

เร่ืองที่ 1 ความจําเปน ในการฝก ทกั ษะอาชพี
ลกั ษณะบง ชี้ความสําเรจ็ ของการเรยี นรู
1. มีความเขาใจทกั ษะการทํางานบนฐานความรู
2. เขา ใจการเรยี นรตู อ ยอดภูมปิ ญ ญา ยกระดบั ความรใู หสงู ขึ้น
3. เขาใจความหลากหลายทางชีวภาพ และกิจกรรม เพ่อื ความมัน่ คงของอาชพี
แผนปฏิบัติการเรยี นรู
ลักษณะบง ช้ีความสําเรจ็
ของการเรียนรู กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรียน

1. มคี วามเขาใจทกั ษะ เรียนดวยตนเอง 1. การระบเุ หตุการณข อง
การทาํ งานบนฐานความรู 1. ผเู รยี นแตล ะคนทําความเขา ใจ การประกอบอาชีพที่ เอกสารหมายเลข 1
เรื่องทักษะการทํางานบน ตองใชความรูข อ มูล ใบความรเู รอ่ื งทักษะการ
ฐานขอ มูลจากเอกสารใบความรู สารสนเทศ ทาํ งานบนฐานขอมลู

2. ทบทวนประสบการณก าร
ทาํ งานบนฐานขอมูลของ
ตนเองแลวบูรณาการความรู
เขา ดวยกัน หาแนวทาง
วิธีการทํางานบนฐานขอ มูลเพอ่ื
ขยายขอบขา ยอาชีพของตนเอง

2. เขา ใจการเรยี นรตู อ เรียนดว ยตนเอง 1. การระบุภูมิปญญาที่ เอกสารหมายเลข 2
ยอดภมู ปิ ญ ญา 1. ผูเรยี นแตล ะคนทําความเขาใจ จะใชเปน ความสามารถ ใบความรเู รอ่ื งการ
ยกระดับความรูใ หส ูงขน้ึ หลักของการขยาย ตอ ยอดภูมิปญ ญา
เร่อื งการตอยอดภูมปิ ญญา ขอบขายอาชีพ ยกระดับความรูใหส งู ขึ้น
ยกระดบั ความรใู หส ูงขนึ้
เรยี นโดยกลุม
2. ใหคณะผเู รียนทเี่ ปนกลมุ อาชีพ
ลักษณะเดียวกัน รวมกลุมกัน 2. การกาํ หนดแนวทาง
คน หาภมู ิปญญาท่ีจะตอ งใชเ ปน การยกระดบั ความรู
ความสามารถหลักและกาํ หนด ใหสูงข้ึน
แนวทางยกระดบั ความรูใหส งู ขึ้น
เรียนรูดว ยตนเอง
3. เขา ใจความ ทาํ ความเขาใจเรื่องการสรางความ 1. ไมค ิดเชงิ เดยี่ ว เอกสารหมายเลข 3
หลากหลายทางชีวภาพ หลากหลายในอาชีพ เพอ่ื ความ 2. การบูรณาการความ ใบความรูเรอื่ งการสรา ง
และกิจกรรมเพื่อความ ม่นั คง ลดอัตราเส่ยี งของตลาด หลากหลาย สรา ง ความหลากหลาย เพื่อ
มนั่ คงของอาชพี ความมั่นคง ความมั่นคงในอาชพี

3

เอกสารหมายเลข 1 : ใบความรู เร่อื ง ทกั ษะการทาํ งานบนฐานขอมลู

การขยายอาชีพหลายคนใชวิธีทําตามกระแสความนิยม เห็นเขาไดดีก็จะทําตามเขาดวย
คิดตัดสนิ ใจดวยความรูสึก บางคนกป็ ระสบผลสําเรจ็ แตหลายคนพบความลมเหลว แตหากเราหันมามอง
คนประสบความสําเร็จอาชีพม่ันคง เราจะเห็นวาบุคคลเหลาน้ีจะทําอะไรตองคิดอยางถี่ถวน หาความรู
ขอมูลมากมายมาใชคิดชั่งนํ้าหนักโอกาสความสําเร็จ จัดระบบทําการทดลองสรุปผลจนมั่นใจจึงจะมี
การลงทุน การกระทําลักษณะน้เี ปนลักษณะของคนทํางานบนฐานขอ มลู ผูเรียนการศึกษานอกระบบจึงมี
ความจําเปนที่จะตองพัฒนาทักษะการทํางานบนฐานขอมูล เพ่ือใหการขยายอาชีพเร่ิมตนไดเหมาะสม
เฉพาะกบั ตนเอง

กรอบแนวคิดการทํางานบนฐานขอมูล  

ฐานขอ มูลอาชีพ  สรางแบบจาํ ลอง ปฏิบตั กิ ารใชแ ละ
ทุน อาชพี สําหรบั ตนเอง สรปุ บทเรยี น

ผลิตภัณฑ
ลูกคา
ตนเอง

แผนภมู กิ รอบแนวคดิ การทาํ งานบนฐานขอ มลู
จากแผนภูมิกรอบแนวคิดการทํางานบนฐานขอมูล แสดงใหเห็นวา การทํางานบน

ฐานขอ มูลจะมกี จิ กรรมอยา งนอย 3 กิจกรรมที่จาํ เปน สาํ หรบั การพัฒนาตนเองของผูเรียนที่จะตองเรียนรู
สรางเปน พฤตกิ รรมใหเปนลักษณะนสิ ัยในอนั ท่ีจะเปลี่ยนแปลงหรือขยายขอบขา ยอาชพี สูค วามมัน่ คง
ฐานขอ มูลอาชีพ

การดําเนนิ การทางธุรกจิ มีองคประกอบรว ม 4 องคประกอบดว ยกนั คอื
(1) องคป ระกอบดา นทุน
(2) องคประกอบดานผลติ ภณั ฑ
(3) องคป ระกอบดา นลกู คา
(4) องคประกอบดา นตนเอง
องคป ระกอบดังกลาวเปนฐานขอมูลอาชีพท่ีผูเรียนจะตองจัดระบบขอมูลไวใชทํางาน

โดยมรี ายละเอียดดังน้ี

4

1. องคประกอบดา นทนุ ประกอบดว ย
1.1 ทนุ อสังหารมิ ทรพั ย ไดแก บา น ทีด่ ิน โรงงาน ของที่เรามีอยู หรือตองจัดซื้อ จัดทํา

ไวใชท ําธุรกิจ
1.2 ทุนเงิน มีหรือยัง ถายังไมมีแหลงเงินทุนอยูท่ีไหน จะเขาถึงไดอยางไร จะสูกับ

ดอกเบย้ี ไดหรือไม
2. องคป ระกอบดานผลติ ภณั ฑ ประกอบดว ย
2.1 คุณภาพของผลติ ภัณฑ ตลาดตอ งการอยางไร
2.2 กระบวนการผลิตทต่ี อ งใช
2.3 นวัตกรรม เทคโนโลยี การลดตน ทุน เปนอยางไร
2.4 นวตั กรรม เทคโนโลยี การผลติ จะเขาถึงไดระดบั ใด
2.5 บรรจุภัณฑ
2.6 การเก็บรักษา
3. องคประกอบดานลูกคา ประกอบดวย
3.1 คา นยิ มเปน อยางไร
3.2 ชองทางเขา ถึงลกู คา
3.3 การสรา งความภกั ดใี หเ กดิ กบั ลกู คา
3.4 การสงเสรมิ การขาย
4. องคประกอบดา นตนเอง ประกอบดวย
4.1 ความรทู กั ษะการดําเนนิ งาน ตอ งมีอะไรบาง
4.2 การพัฒนาทีมงาน คนงาน จะตอ งทําอะไร อยางไร
4.3 ความนาเชอื่ ถือของเรา
4.4 สงั คม สง่ิ แวดลอม กับสถานประกอบการของเรา
จากรายละเอียดพอสังเขปดังกลาวขางตน ผูเรียนจะตองสืบคน เรียนรู ทําความเขาใจ

อยางลึกซ้งึ สําหรับตดั สินใจออกแบบระบบทาํ งานหรอื จะคอย ๆ ศึกษา สรางความมั่นใจดานการจัดทํา
แบบจําลองอาชีพแลวทดลองทําเพ่ือสรุปผล ตดั สินใจกําหนดขนาดธรุ กจิ หรือจะยกเลิกเปลี่ยนความคิด

5
การสรา งแบบจําลองอาชีพ

แบบจําลองอาชีพ เปนเหมอื นสมมตฐิ าน เพอื่ การพสิ ูจนข องการทําอาชีพ โดยมีขั้นตอน
ดําเนินการดงั นี้

ขน้ั ตอนที่ 1 การศกึ ษาเบื้องตน เพ่ือสรปุ ขอ มลู สรา งแบบจําลองอาชพี
โดยเร่ิมตนวิเคราะหฐานขอมูลอาชีพที่เราจะทําท้ัง 4 องคประกอบ แลวนําขอมูลมา

กาํ หนดรูปแบบเบือ้ งตน เพอ่ื การทดลองสรปุ ขอ มลู สารสนเทศ ดงั ตวั อยาง

ธรุ กจิ เปาหมาย กจิ กรรม วิธกี ารทาํ งาน สมมติฐาน ปจจยั นําเขา

ปลกู มะเดอื่ ฝรั่งอบแหง - ขยายพนั ธุ 1. ใหผลผลติ ลูกสด 1. มะเดอ่ื ฝรั่งสาย
เขาสตู ลาด - งานผลิตปุยหมกั 5 กก./ตน /ป พนั ธุญป่ี นุ
- งานผลิตจุลินทรีย 2. ไดผลผลติ แหง 2. ขไ้ี กท าํ ปยุ หมกั
- งานปลูกบํารุงรกั ษา 1.5 กก./ตน /ป 3. จลุ ินทรีย พด. 1
- งานอารักขาตน พชื 3. พน้ื ท่ี 1 ไรสามารถ พด. 2 และ พด. 3
- งานเก็บเกยี่ ว ปลกู ได 400 ตน 4. พน้ื ท่ดี นิ 1 ไร
- งานอบแหง
- งานบรรจหุ ีบหอ
ขนั้ ตอนท่ี 2 การจดั ทําแบบจําลอง
หลังจากการศึกษาเบอื้ งตน ผลการทดลองไดขอ มลู สารสนเทศตามที่กําหนดแลวนํามาจัดทํา
แบบจําลองธุรกจิ การผลติ ลกู มะเดื่อฝรัง่ อบแหง (Fix) เขาสูต ลาดใหไดส ปั ดาหล ะ 200 กก. ดังตวั อยา งนี้
1. รปู แบบการดาํ เนนิ งาน

เปา หมาย เกณฑช ้วี ดั กจิ กรรมวธิ กี ารทาํ งาน ปจจัยดาํ เนนิ งาน
ผลติ มะเดือ่ ฝร่ังอบแหง
(Fix) เขา สูตลาด ความสาํ เร็จ
สัปดาหล ะ 200 กก. 1. ผลผลติ สดได 5 กก./ 1. ขยายพนั ธุโดยวธิ ปี กชาํ 1. สารเคมเี รง รากพืช
ตน/ป แปรรูปเปน 2. ผลิตปุยหมักจากมูลไก 96 ตัน/ป 2.ถุงและขยุ มะพรา ว ปก ชาํ
ผลแหง ได 1.5 กก./ตน/ป 3. งานผลติ จลุ นิ ทรีย 9,600 ลิตร/ป 3. มลู ไก 96 ตัน
2. ตองปลูกตน มะเดอื่ ฝรง่ั 4. งานปลกู บาํ รุงรักษา 16 ไร 4. จลุ นิ ทรยี 
จาํ นวน 6,400 ตน 5. งานอารกั ขาพืช - พด. 1
3. ใชพ ืน้ ที่ 16 ไร 6. งานเกบ็ เก่ยี ว - พด. 2
7. งานอบแหง - พด. 3
8. งานบรรจหุ ีบหอ 5. ทด่ี ินพฒั นา
คุณภาพแลว 16 ไร

6
2. เอกสารขัน้ ตอนการทํางาน เปนการนํากิจกรรมวิธีการไปจัดทํารายละเอียดวิธีการ
ขนั้ ตอนการทาํ งานเปนเอกสาร เพอ่ื ใหคนทํางานไดใชป ฏิบตั ิตาม ปฏิบัตกิ ารใชและสรุปบทเรียน
ขั้นตอนนีเ้ ปนการปฏบิ ัติการเรม่ิ ตน ทดลองเตม็ รูปแบบการทําธุรกิจจริงดา นการวางแผน
ปฏิบัติการ(Plan) ทํางานตามแผนปฏิบัติการ(Do) ติดตามตรวจสอบหาขอบกพรอง (Check) ปฏิบัติการ
แกไขขอบกพรอง (Action) เปนวงจร PDCA โดยในทุกขั้นตอนตองมีการจดบันทึกขอมูลเกี่ยวกับ
ปรากฏการณ ผลที่เกิดและผลกระทบอยางเปนระบบ เพื่อนํามาสรุปบทเรียนพัฒนาระบบธุรกิจใหมี
ประสิทธิภาพอยางตอ เนื่องเขาสูความม่นั คง
สรุป
การประกอบธุรกิจท้ังภาคการผลิต ภาคบริการ เปนอาชีพอิสระท่ีผูประกอบการตอง
สรางภูมิคมุ กันใหก บั ธุรกจิ ของตนเอง จะตองอาศัยขอมลู สารสนเทศทางอาชพี มากมาย ซึ่งสามารถจํากัด
ขอบเขตลงได 4 องคประกอบ คอื (1) ทุน (2) ผลติ ภัณฑหรอื บรกิ ารทจี่ ะทาํ (3) ลูกคา และ (4) ตนเอง มา
ใชตั้งแตเริ่มตนคิดตัดสินใจ กําหนดแบบจําลองอาชีพใหเหมาะสมกับตนเอง และปฏิบัติการใชสรุป
บทเรียนเปนองคค วามรูท ีจ่ ะตองถูกพัฒนาใหส งู สดุ เปนระยะ ๆ ดวยตนเอง การกระทําดังกลาวหรือเร่ือง
ของการใชขอมูลสารสนเทศเขามาใชทํางานทั้งส้ินจําเปนที่ผูเรียนจะตองพัฒนาทักษะการทํางาน
บนฐานขอมูลไปอยางตอเนอื่ ง

กจิ กรรมท่ี 1
1. ผูเรยี นพจิ ารณาอาชพี ของตนเอง หรืออาชพี ท่ีสนใจวา มคี วามจาํ เปนตอ งฝกทกั ษะเพือ่ ขยายอาชีพ
ดานใดบา ง อยา งไร
2. ผูเรียนสรางแบบจาํ ลองอาชีพทตี่ นเองประกอบอยู หรืออาชีพตามความสนใจ หรือถอดบทเรียน
การจาํ ลองอาชพี จากภูมิปญญามา 1 อาชพี โดยมีองคประกอบ 2 ข้ันตอน คือการศึกษาเบื้องตน
เพ่ือสรปุ ขอ มลู สรา งแบบจาํ ลองอาชพี และการจัดทาํ แบบจาํ ลอง

7

เอกสารหมายเลข 2 : ใบความรู เร่อื ง การตอยอดภมู ปิ ญญายกระดบั ความรูใหส งู ขน้ึ

การถา ยทอดภมู ิปญญาจากเจา ขององคค วามรไู ปสบู ุคคลท่ีรบั การถายทอด สวนใหญจะ
ใหความสําคัญกับเทคนิค ขั้นตอน วิธีการของการทํางานหรือการแกปญหา แตในความเปนจริงแลว
ภูมิปญญายังมีองคประกอบอื่น ๆ อีกมากมาย เปนองครวมท่ีจะนําไปสูความสําเร็จ มั่นคง ย่ังยืนได
แตผ ูรบั การถา ยทอดมักจะมงุ ไปรับเทคนิควิธกี ารมากกวา เชน ภมู ปิ ญ ญาแยกอินทรียก็จะใหความสําคัญ
กับวิธกี ารทําปุยหมัก ปุยนํ้า เทานั้น ทั้ง ๆ ยังมีสวนประกอบอ่ืน ๆ ท่ีสําคัญมากมาย ดังน้ัน การตอยอด
ภมู ปิ ญ ญาจงึ เปน เรื่องทจ่ี ะตองมกี ระบวนการคิดวิเคราะหอยางเปนระบบ เพ่ือยกระดับความรูใหสูงขึ้น
สอดคลอ งไปกบั ยุคสมัย
กรอบความคดิ

การถายทอดภมู ปิ ญ ญานาจะมกี รอบแนวคดิ ดังน้ี

ขนั้ ตอนการวเิ คราะห ขนั้ ตอนศกึ ษา ข้ันตอนพฒั นา
ภมู ิปญ ญา เจาะลึก

1.1 วเิ คราะหภ ูมิปญ ญาระบภุ ารกจิ ระบคุ วามรสู ารสนเทศ ตอยอดภมู ิปญญา
1.2 วิเคราะหภารกจิ ระบุกจิ กรรม และขอ มูล ศกึ ษาทบทวน ปรับแตง พฒั นาเขา สยู ุคสมยั
1.3 วเิ คราะหก ิจกรรมระบขุ ้นั ตอนระบบ ทําความเขาใจใหกระจา ง

1.4 วเิ คราะหข้ันตอนระบบ ระบุเทคนคิ วิธกี าร

8

1. กรอบการคดิ วิเคราะห ภมู ปิ ญ ญาและการศกึ ษาเจาะลึก กรณกี ารผลติ ผลมะเด่ือฝร่งั อบแหง

ภารกจิ กจิ กรรม ขน้ั ตอนระบบของภูมิปญญา เทคนิควิธกี าร สารสนเทศ
ความรทู จ่ี าํ เปน

ผลติ ผลสด 1. การขยายพนั ธุ 1.1 การควัน่ ก่งิ 1.1.1 เลือกตําแหนง ใตตา
1.1.2 ใชม ดี ควั่นรอบกิ่ง
1.1.3 ขูดเยอ่ื เจรญิ ออก
1.4 ทาฮอรโมนเรง ราก ชนดิ ของฮอรโ มน
ใหป ด ทบั รอยแผล เรง รากและวิธใี ช
ดานบน ท่ีมจี ําหนา ยใน
ทอ งตลาด
2. การปลูกบํารงุ รกั ษา 1.2 การหอวัสดตุ อน
3. การอารกั ขาพืช
ผลิตผล 1. การเกบ็ เกี่ยว
อบแหง 2. การแปรรูป
3. การบรรจุภณั ฑ
2. กรอบการคิดพฒั นาตอ ยอดภมู ิปญ ญาเขาสยู คุ สมยั

ภูมปิ ญญา ทฤษฎีแนวคดิ ยคุ ใหม

1. ภารกจิ ของภูมิปญญา 1. ความเหมาะสมของ 1.1 บทบาทหนา ที่ของ
การบรหิ ารจดั การคณุ ภาพ ผปู ระกอบการธรุ กจิ
2. กจิ กรรม ขนั้ ตอนระบบ 1.2 การบริหารทรัพยากรดาํ เนินงาน
ของภูมิปญ ญา 2. ความเหมาะสมของ 1.3 การบริหารการผลติ
ระบบการผลติ 1.4 การควบคมุ คณุ ภาพ
3. เทคนคิ วธิ ีการ 3. ความเหมาะสมของ 2.1 คณุ ภาพผลผลติ
เทคนิควธิ ีการ 2.2 ประสิทธิภาพของกระบวนการผลติ
2.3 ความสามารถของปจจัยนําเขา
3.1 ความสามารถลดตนทุนและเวลา
3.2 มคี วามถกู ตอ ง เสียหายนอย
3.3 สงิ่ แวดลอ มปลอดภยั

9
จากกรอบแนวคดิ ดังกลา ว ผเู รียนจะพบวา การขยายอาชีพหรือพัฒนาอาชีพเขาสูความ
มั่นคงเปน เรอ่ื งของการคดิ วิเคราะห การใชสารสนเทศขอมูล การประยกุ ตใ ชค วามรู เปนเรื่องสําคัญของ
การตอยอดภมู ิปญ ญามายกระดับความรใู หส ูงขนึ้
การตอยอดภูมิปญ ญายกระดับความรูใหสูงข้ึน
เปนกระบวนการขั้นตอนการวิเคราะหภูมิปญญาทองถ่ิน เพ่ือใหมีความรูเกิดความ
กระจา งในองคค วามรูข องภูมิปญญานําไปสูการวเิ คราะห ระบุ ทฤษฎีแนวคิดยุคใหมใชยกระดับความรู
ใหสงู ขน้ึ ดังแผนภูมิน้ี

10

แผนภูมิตอ ยอดภูมปิ ญญายกระดับความรู

ภูมิปญ ญาผลติ ผลมะเด่อื ฝรง่ั อบแหง การวเิ คราะหร ะบบ เพอื่ ระบุทฤษฎแี นวคดิ
ยคุ ใหมใ ชย กระดับความรใู หสูงข้นึ

ภารกจิ ความเหมาะสมของ
การบริหารจดั การ

1. การผลติ ผลสด - บทบาทเจาของธุรกจิ ขอมลู สารสนเทศ
2. การผลิตผลแหง - การบรหิ ารทรพั ยากร ยกระดบั ความรใู หส ูงขนึ้
- การบริหารการผลิต
กิจกรรมระบบ - การควบคมุ คุณภาพ 1. การบรหิ ารจัดการคณุ ภาพ
การดําเนนิ งาน ความเหมาะสมของระบบ ISO 90001/2000

- คณุ ภาพผลผลิต ขอมูลสารสนเทศ
- ประสทิ ธิภาพของ ยกระดับความรใู หสงู ขนึ้
กระบวนการ
- ความสามารถของ 1. การกาํ หนดมาตรฐานผลผลติ
ปจ จัยดาํ เนนิ การ 2. การจัดการระบบ ISO
3. การควบคุมเชิงกลยทุ ธ
ความเหมาะสมของ

เทคนคิ วธิ กี าร

1. การขยายพนั ธุ ปจจยั การคว่ัน การหอ ก่ิงพันธุ
2. การปลกู นําเขา กิง่ วสั ดุ พรอมปลูก
3. การอารกั ขาพืช

ขนั้ ตอน 1. เลอื กตําแหนง ใตต า 1. นําถงุ ขนาด 2” บรรจขุ ุย
วธิ ีการ 2. ควน่ั เปลอื กใตตา มะพรา วมคี วามช้ืนมัดปากถงุ ให
ทาํ งาน 3. ขูดเยอ่ื เจริญ แนน
4. ทาฮอรโมนเรง ราก 2. ผา ถุงมคี วามยาวหุมรอยแผล
ใหม ดิ ชิด
3. มัดตุม ดว ยเชือกฟางตดิ กบั กิง่
ใหแนน
4. ทาฮอรโมนเรงราก

11

เอกสารหมายเลข 3 : ใบความรู เรอื่ ง การสรางความหลากหลายเพื่อความมนั่ คงในอาชีพ
กรอบความคิด

ความหลากหลาย ผลผลิตเพิม่ มีรายได อาชพี
ทางชวี ภาพและ มั่นคง
กจิ กรรม ยงั่ ยืน

การหมุนเวยี น
เปล่ียนรปู บน
ความหลากหลาย

รปู แสดงผังความสมั พนั ธข องการสรางความหลากหลายสคู วามมน่ั คงในอาชพี
การสรา งความหลากหลาย

การสรา งความหลากหลายในอาชีพเปนภูมิปญญา เพื่อใชสรางภูมิคุมกันใหกับการดํารง
อาชีพตามหลกั ทฤษฎีใหมของพระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระราชประสงคท่ีจะ
ใหอ าชพี เกษตรกรสูความเขมแข็งมั่นคงยั่งยืน ดวยการใหปลูกขาว ปลูกผัก ผลไม และเล้ียงไก ไวกินใน
ครอบครัวเหลือขาย เล้ียงหมูไวเปนเงินเก็บ เงินออม ปลูกไมใชงาน ใชเปนเชื้อเพลิง ใหรมเงา จัดการ
บานเรือนใหสะอาด ชีวิตก็จะร่ํารวยความสุข (จากความจําของผูเขียน เม่ือครั้งเขาเฝาถวายงานโครงการ
เกษตรธรรมชาติถาวรนิมิตอนั เนื่องมาจากพระราชดําริ จังหวัดนครนายก พ.ศ. 2537 โดยมีพระมหาถาวร
จิตตภาวโรวงศมาลัยเปนผูอ ปุ ถัมภ)

พระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บงชี้ถึงการสราง
ความหลากหลายทางชีวภาพ การหมนุ เวยี นเปล่ยี นรูปบนความหลากหลายไดผลผลติ พอเพียงกับการกินอยู
และเหลอื ขายเปนรายไดใ ชดาํ รงชวี ติ

12

ตัวอยาง การหมนุ เวยี นบนความหลากหลายทางชวี ภาพของอาชีพเกษตรกร
การหมนุ เวยี นระหวา งชีวภาพ
ผใู ห ผูร บั ประโยชนจากการหมนุ เวยี น
ชวี ภาพ ส่งิ ทไี่ ด

รําขา ว ผกั - รําขา วใชเ ปนอาหารจลุ นิ ทรีย พฒั นาดนิ
ฟางขา ว ไมผ ล - ฟางขา งเปนอนิ ทรยี วัตถุใชท ําปยุ หมกั
ไมใชง าน

ขา ว รําขา ว เปด

ฟางขา ว ไก - หมนุ เวยี นเปนอาหารสตั ว
หมู
ปลา

เศษผักผลไม เปด
ผัก สว นกนิ ไมไ ด ไก
ไมผ ล ขายไมได หมู - หมุนเวยี นเปน อาหารสตั ว

ปลา

ไมใ ชงาน ใบรวงหลนลงหนา ดนิ ขา ว - ใบตกลงดนิ ยอ ยสลายเปนปยุ อนิ ทรยี 
(ไมปาตระกูลถ่วั ) ผัก
ไมผล

เปด อจุ จาระ ขา ว - ใชทําปยุ หมกั บาํ รงุ ดนิ ใหธ าตอุ าหาร
ไก ปส สาวะ ผัก แกพ ืช
หมู ขน ไมผล
ไมใ ชง าน

จากตัวอยางการหมุนเวียนดังกลาวทําใหเกษตรกรสามารถลดตนทุนลงได หากมีการ
จดั การวางแผนการทํางานตามสตู รพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
3 + 3 + 3 + 1 ประกอบดวยพื้นทนี่ ํา้ 3 สว น ใชก กั เก็บนาํ้ เลย้ี งปลา พื้นท่ที ํานา 3 สว น จะมผี ลผลติ พอเพียง
หมุนเวียนระหวางชีวภาพ พื้นที่ปลูกผักผลไมและไมใชงาน 3 สวน และพ้ืนที่อยูอาศัย เลี้ยงสัตวและ
ทางเดินอีก 1 สว น โครงสรางสูตรพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
ดงั กลา วจะสามารถจดั ระบบการผลติ ท่พี ึง่ พาปจ จัยภายนอกไดน อ ยทส่ี ดุ

ตวั อยาง การเปลย่ี นรปู แปรรูป ยกระดบั มลู คา ผลผลิต 13
ชวี ภาพ ผลผลติ
ขา วเปลือก การแปรรปู ยกระดับมลู คา
- ขาวกลอ ง
ขา ว รํา - ขาวขาว
แกลบ - ธัญพชื เพือ่ สุขภาพ
หัวผักกาดขาว - เชอ้ี เพลงิ แทง
ผกั กาดเขียว - หัวไชโปวหวาน
- เกย้ี มฉาย
ผกั - กง ฉา ย
- ผกั กาดดอง
พรกิ ชี้ฟา - น้ําพรกิ เผา
หวั หอม - น้ําพรกิ ตาแดง
หัวกระเทียม - กระเทียมดอง
- ผลไมอ บแหง
ผลไม - ผลไมกวน
ไมผ ล - น้ําสมสายชูหมกั
- ถาน
ไมโ ตเร็ว ไมเ ช้อื เพลิง - น้ําสม ควนั ไม
ไมใ ชง าน - เครือ่ งเรือน
- กระดาน
เน้ือหมู - หมสู ม
- หมแู หนม
หมู มันหมู - หมูกนุ เชยี ง
- สบเู หลวอาบน้าํ
- สบลู างชาม
- แคบหมู

จากตวั อยาง จะเหน็ วา การแปรรปู ทาํ ใหเ กดิ ความหลากหลายทางกิจกรรมมากมายที่จะ
ทําใหเกิดการเพิ่มผลผลิตและผลิตภัณฑสามารถใชอยู ใชกินเหลือขาย เพิ่มมูลคาสรางใหเกิดรายไดสู
ความมน่ั คงย่งั ยืนได

14
ปจจยั แหงความสาํ เร็จ

ปจจัยแหงความสําเร็จของการสรางความหลากหลายทางชีวภาพและกิจกรรมท่ีจะ
จดั การใหค วามหลากหลายตาง ๆ นั้นลงตัว คงไมมีสูตรสําเร็จเปนเรื่องท่ีผูเรียนจะตองเรียนรูคนพบได
ดว ยตนเองจากวิธีการตา ง ๆ เชน

1. การสืบคนขอมูลสารสนเทศตาง ๆ นํามาวิเคราะหหาความลงตัวแลวจัดระบบการ
ดําเนินงาน

2. การถอดบทเรียนจากผูประสบความสําเร็จนําขอมูลสารสนเทศที่ไดมาจัดระบบให
เหมาะสมกบั ตนเอง

3. การทดลอง เพ่ือตรวจสอบระบบการดําเนินงานท่ีไดมาจากขอมูลสารสนเทศวา
เกดิ ผลตามความรเู พยี งใดจะตอ งเพ่ิมเติมพฒั นาอะไร

จึงอาจจะสรุปไดวา ปจ จยั แหงความสาํ เรจ็ ของการใชความหลากหลายทางชีวภาพและ
กิจกรรมมาสรางความม่ันคงย่ังยืนในอาชีพไดอยางลงตัว คือ การทํางานบนฐานขอมูลและใช
กระบวนการวจิ ยั มาเปน เครอ่ื งมอื ของผเู รียนนัน่ เอง

กจิ กรรมที่ 2
ใหผูเรยี นบอกการหมนุ เวียนบนความหลากหลายทางชีวภาพ หรือกิจกรรมในอาชีพของตนเอง

หรอื สัมภาษณผ ูป ระกอบอาชพี ทีส่ นใจมา 1 อาชพี ตามรูปแบบ ดังนี้

การหมุนเวยี นระหวา งชวี ภาพหรือกจิ กรรม ผรู ับ ประโยชนจากการ
ผใู ห หมุนเวยี น

ชีวภาพ ส่งิ ทไี่ ด

15

เร่อื งท่ี 2 ทกั ษะการใชนวตั กรรมและเทคโนโลยเี พอื่ การขยายอาชีพ
ลักษณะบง ชี้ความสําเรจ็ ของการเรยี นรู
1. ประเมินประสิทธิภาพการตัดสินใจยอมรับหรือปฏเิ สธนวัตกรรมหรอื เทคโนโลยีได
2. มีความรู ความเขาใจและจาํ แนกบทบาทหนา ท่ีของนวตั กรรมหรอื เทคโนโลยไี ด
3. ปฏบิ ตั ิการใชนวตั กรรมและเทคโนโลยีไดอ ยา งคลอ งแคลว
แผนปฏิบตั กิ ารเรยี นรู
ลักษณะบง ชค้ี วามสําเรจ็
ของการเรยี นรู กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล สอ่ื การเรียนรู

1. ประเมินประสทิ ธภิ าพ เรียนดว ยตนเอง
ตัดสินใจ ยอมรับ หรือ 1. ผเู รียนทําความเขา ใจเกย่ี วกบั 1. ความสามารถตอบสนอง เอกสารหมายเลข 4
ปฏเิ สธนวัตกรรมหรอื การประเมินประสิทธภิ าพ วัตถปุ ระสงค เร่ือง การประเมนิ
เทคโนโลยีได นวตั กรรมหรอื เทคโนโลยจี าก 2. ประหยัดคา ใชจ า ย ประสทิ ธิภาพ
3. ทําใหง านดาํ เนนิ ไปอยาง นวตั กรรมเทคโนโลยี
เอกสารใบความรู
2. ปฏิบัติการประเมนิ นวัตกรรม รวดเรว็
เทคโนโลยีทภ่ี าครฐั และ
เอกชนเสนอใหใช
2. มีความเขาใจ สามารถ เรียนดวยตนเอง
จาํ แนกบทบาท หนา ที่ 1. ผูเ รยี นนาํ นวตั กรรมหรอื 1. บอกบทบาท เอกสารหมายเลข 5

ของนวตั กรรมหรือ เทคโนโลยที ่ีตัดสนิ ใจใชมา 2. บอกหนาท่ี เรอื่ ง การวิเคราะหเ พ่อื
เทคโนโลยีได จาํ แนก บทบาทหนา ท่ี
วเิ คราะห ศกึ ษา บทบาท หนา ท่ี ของนวตั กรรม
เพอ่ื ทราบรายละเอียดและ
ประยกุ ตใ ชใ หถ ูกตอ งไดด วย เทคโนโลยี

การศกึ ษาตวั อยางการวเิ คราะห
จากเอกสารใบความรู
3. ปฏบิ ตั กิ ารใชน วตั กรรม เรยี นดว ยตนเอง
และเทคโนโลยไี ดอยาง ใหผูเรยี นศกึ ษาขน้ั ตอนการทาํ งาน 1. ใชนวตั กรรม เทคโนโลยี -
คลอ งแคลว ของนวัตกรรม เทคโนโลยี แลว อยา งคลองแคลว

ทําตาม ตรวจสอบหาขอ บกพรอง
ของตนเองในการใชนวตั กรรม
เทคโนโลยี แลว ฝก การใชง านจน
คลอ งแคลว

16

เอกสารหมายเลข 4 : ใบความรู เร่อื ง การประเมนิ ประสทิ ธิภาพนวัตกรรม เทคโนโลยี
กรอบความคิด

ความถกู ตองได
ตาม

วัตถปุ ระสงค

ประสทิ ธิภาพ

ลดตนทุน รวดเร็ว

จากแผนภูมิสามารถอธิบายไดวา ประสิทธิภาพมีองคประกอบรวมอยางนอย 3
องคประกอบ คือ (1) ความถูกตองเปนไปตามวัตถุประสงค (2) มีความรวดเร็ว และ (3) สามารถลด
ตนทุนรายจายได นอกจากนั้นในแตละองคประกอบจะตอ งมคี วามสมั พนั ธต อกนั หากนาํ กรอบแนวคิดน้ี
มาอธบิ ายกับประสิทธภิ าพของนวตั กรรมหรือเทคโนโลยอี าจจะสรปุ ไดว า

ประสิทธิภาพของนวตั กรรม เทคโนโลยกี ารประกอบอาชีพขน้ึ อยูกบั องคประกอบ ดงั น้ี
1 ความสามารถทาํ งานไดถ กู ตอ งตามวตั ถุประสงคแ ละมีขอ เสียนอ ย
2 ประหยดั คา ใชจ าย
3 ทํางานไดร วดเรว็

17

ประเมินการทาํ งานใหถกู ตองตามวัตถุประสงคของเทคโนโลยี
การประเมินความสามารถทํางานไดตามวตั ถปุ ระสงคของนวัตกรรม เทคโนโลยี ผูเรียน
ตอ งคดิ ลกั ษณะบงชคี้ วามสําเร็จ และตวั ชว้ี ดั ความสําเร็จดว ยตนเอง ดงั ตวั อยางนี้
ตวั อยาง การประเมินการทํางานใหถูกตอ งตามวตั ถปุ ระสงค
องคป ระกอบการประเมนิ ลกั ษณะบง ช้คี วามสําเร็จ เกณฑช ้ีวัดความสาํ เรจ็ ของงาน

1. การทาํ ไดต ามวตั ถุประสงค 1. เนื้องานทนี่ วัตกรรม เทคโนโลยี 1. ความสามารถขน้ั ตาํ่ ที่ยอมรบั ได
ทําได รอ ยละ 90 ของเนื้องาน

2. ความเสียหายของผลงาน 2. ผลงานทเี่ สียหายหรือไมผาน 2. ความเสยี หายขน้ั สูงสุดที่ยอมรับ
คณุ ภาพ ไดรอยละ 5 ของงาน

จากตัวอยางเกณฑการประเมิน เพ่ือใหเห็นรูปธรรมจึงขอยกตัวอยางการกําหนดเกณฑการ
ประเมนิ การทํางานไดถ กู ตอ งของนวตั กรรม เทคโนโลยี ดังนี้
ตัวอยา ง เกณฑการประเมินการทาํ งานไดถ ูกตองของนวตั กรรมจลุ ินทรยี 
องคป ระกอบการประเมิน ลกั ษณะบง ชค้ี วามสําเรจ็ เกณฑช ้ีวัดความสาํ เร็จของงาน

1. การหมักสังเคราะห หลังจากปรุงสวนผสมกับจุลนิ ทรีย กระบวนการหมักตอ งแลวเสรจ็
อนิ ทรยี วัตถุใหเ ปนปยุ หมกั เสรจ็ แลว กระบวนการหมกั ตอง ภายใน 5 – 7 วัน โดยกระบวนการ
ดาํ เนนิ การแลว เสรจ็ ภายใน 5 – 7 วัน จลุ ินทรยี  100%
โดยกระบวนการของจลุ นิ ทรีย

2. ความเสยี หายของปยุ หมัก อินทรียวตั ถคุ วรจะไดรับการยอ ย จะมีอนิ ทรยี วตั ถุทย่ี งั ไมยอ ยสลาย
สลายใหม ากท่ีสุด ไดไ มเ กินรอยละ 10

ตวั อยาง การประเมินเทียบเคยี งการทํางานไดตามจดุ ประสงคของจลุ ินทรีย 2 สํานัก
องคป ระกอบการประเมนิ เทคนคิ การใช พด.1 + พด.2 จุลินทรยี เ อกชน

กระบวนการหมักตอ ง กระบวนการหมักความรอน กระบวนการหมกั ความรอ นสูงมาก
ดําเนนิ การแลว เสร็จภายใน 35°C - 40°C และเย็นลงทงั้ หมด ตองใชแ รงงานคนเขาไปกลบั กอง
5 – 7 วัน โดยกระบวนการ ภายใน 5 – 7 วนั เปน กระบวนการ ปยุ ทกุ ๆ 6 ช่วั โมง เพือ่ รกั ษา
ของจลุ นิ ทรีย ทาํ งานของจลุ ินทรีย 100% อณุ หภูมิตอง 35°C - 40°C

อินทรียวตั ถคุ วรจะไดรบั มอี นิ ทรยี วตั ถทุ ่รี าเดนิ มากกวา มีอนิ ทรียวัตถทุ ร่ี าเดนิ ไดเ พียง
การยอ ยสลายใหม ากทีส่ ุด รอ ยละ 95 รอยละ 70

จากตาราง บง ชีใ้ หเ หน็ วา จลุ ินทรยี  พด.1 + พด.2 สามารถทาํ งานไดถูกตองตามวัตถุประสงค
มากกวาชนิดอื่น

18
ประเมินความประหยดั คาใชจ า ย

เปนการประเมินเทียบเคียงระหวางนวัตกรรมเทคโนโลยีอันใหมท่ีจะนําเขามาใช
เทียบเคียงกับนวัตกรรม เทคโนโลยเี กา โดยมีตวั แปรการประเมินประกอบการ

1 ราคานวตั กรรม เทคโนโลยีตองจายเทา ไร
2 คา ใชจายระหวา งการใชเ ทา ไร
3 ลดรายจายจากเดิมเทา ไร

ตวั อยา ง การประเมินเทยี บเคียงคาใชจายนวัตกรรม เทคโนโลยี

เปาหมาย : พรวนดนิ ใหละเอยี ดบนพื้นที่ 3 ไร ใหแลว เสร็จไมเกนิ 6 ช่วั โมง (1 วัน)
ใชแ รงงาน คน ขุด พรวน ดวยจอบ ใชเ คร่อื งจอบหมุนแบบเดนิ ตามเครอื่ งยนต 5 แรงมา

1. ราคานวตั กรรมเทคโนโลยี 1. ราคานวตั กรรมเทคโนโลยี
- ตอ งใชคน 15 คน คา แรงงาน - รถพรวนแบบเดนิ ตามราคาคันละ 40,000 บาท ทํางานได
1 คน/200 บาท/วนั ตอ งจา ย 4,000 ช่วั โมง คิดคา ใชจายชวั่ โมงละ 100 บาท
คา แรงงาน 3,000 บาท - พื้นที่ขนาด 3 ไร ใชเ วลาทํางาน 3 ช่วั โมง
ตอ งเสียคา ใชจา ย 300 บาท

2. คาใชจ ายระหวางการใชง าน 2. คา ใชจา ยระหวางใชงาน

- เคร่ืองดื่มชกู ําลัง 15 ขวด 150 บาท - คา นํา้ มนั เชอ้ื เพลิง 3 ช่ัวโมง ขนาด 6 ลิตร
- น้าํ เยน็ 50 บาท เปนเงิน 180 บาท
รวม 200 บาท - คาใบมดี พรวนเสยี หาย ประมาณ 300 บาท
- คาแรงคนงาน 1 คน 200 บาท
รวม 680 บาท

รวมรายจา ยท้งั หมด 3,200 บาท รวมรายจายทัง้ หมดเปนเงิน 980 บาท

4. ลดรายจา ยจากเดมิ
คา ใชจ ายโดยแรงงานคน 3,200 บาท
คา ใชจายโดยเครอื่ งจอบหมุนแบบเดนิ ตาม 980 บาท
จงึ สามารถลดรายจา ยได 2,220 บาท

19

ประเมนิ ความรวดเร็ว
เปน การประเมินเทียบเคียงหรือเปรียบเทียบระหวางการใชเวลาทํางานจากนวัตกรรม

เทคโนโลยีท่ีจะนาํ เขากับนวตั กรรม เทคโนโลยที ใ่ี ชอยเู ดมิ ดงั ตวั อยา งการพรวนดินการใชแ รงงานคนกับ
เคร่ืองจักรกลขนาดเล็ก พบวา เคร่ืองจักรกลขนาดเล็กพรวนดิน ใชเวลาเพียง 3 ชั่วโมง แตแรงงานคน
จะตอ งใชเ วลาถงึ 6 ช่ัวโมง ตองพบกับความยุงยากในการจัดการคนใหทํางานไปตามเปาหมาย

สรุป
การตัดสินใจนํานวตั กรรม เทคโนโลยีเขามาใชประกอบอาชีพ จําเปนตองประเมินให

มองเห็นเหตุผลการนาํ เขา มา ความคุมคา และศกั ยภาพในการเปนภูมคิ มุ กนั ใหอาชีพมั่นคงย่งั ยนื จงึ ตองมี
การประเมนิ ดวยองคประกอบทั้ง 3 ดานและตัวแปรรวมตา ง ๆ จงึ มคี วามจําเปนท่ีจะตองแสวงหาความรู
ขอมูลใหมากพอท่จี ะใชป ระเมนิ ตดั สนิ ใจ ดงั น้นั การประเมินประสิทธิภาพนวัตกรรม เทคโนโลยีจึงเปน
สว นหนง่ึ ของการทํางานบนฐานความรู

20
เอกสารหมายเลข 5 : ใบความรู เรอื่ ง การวเิ คราะหเ พอ่ื จําแนกบทบาทหนาทข่ี องนวัตกรรมเทคโนโลยี

การเขาสอู าชพี เมอื่ ดําเนินธรุ กจิ ไปจนประสบผลสาํ เร็จ มกั จะถูกจับตามอง ทําตามกันมาก
สวนแบงการตลาดจงึ มีขนาดเลก็ ลงโดยลําดับ จนถงึ วนั หน่งึ จะเกดิ วิกฤติ จงึ มคี วามจาํ เปน ทีจ่ ะตองพัฒนา
หรือขยายขอบขายอาชีพออกไปหรือเรียนรูทําในส่ิงที่คนอ่ืนทําไมได เพ่ือใหอยูไดอยางมั่นคงยั่งยืน
การพฒั นาหรือขยายอาชพี จะตอ งใชน วตั กรรม เทคโนโลยีเขามาชวย

ปญหาดังกลา วสามารถแสดงใหเ หน็ ขัน้ ตอนของพัฒนาการไดดังน้ี

4 ถา ไมม กี ารพัฒนาธุรกิจจะเปน
ขาลง จําเปน ตอ งขยายขอบขา ย
จงึ มีความตอ งการใชนวตั กรรม
เทคโนโลยีเขา มาใชงาน
3 ธุรกจิ ในอนาคตจะมีผคู นเขา มาเรยี นรทู าํ ตาม
ทาํ ใหเ กิดวกิ ฤติสวนแบงตลาด
2 ธรุ กิจอยใู นชวงพฒั นาขยายตัว
จะมคี นจับตามองพรอ มทําตาม
1 ธุรกจิ ระยะฟก ตวั ของ
การเขา สูอาชพี
แผนภูมแิ สดงวงจรชีวติ ของอาชพี
ปญหาท่ีตอ งการคําตอบของผูป ระกอบธรุ กจิ
ปญหาการเลือกนวัตกรรม เทคโนโลยีของผูประกอบอาชีพ การตัดสินใจเลือก
นวตั กรรม เทคโนโลยีไดตรงกับปญ หาความตองการในธรุ กจิ ใหมากท่สี ุด ตรงนี้เปนจุดกําเนิดภูมิปญญา
แตเรายังอยูในสภาวะท่ีทําเองไมไดอาศัยการนําเขาดวยตัวเราเอง เพื่อใหไดนวัตกรรม เทคโนโลยีท่ี
เหมาะสมลงตวั กบั งานอาชีพของเรามากท่ีสดุ

21

กรอบแนวคิด กรอบแนวคิดการจดั การใหไ ดน วตั กรรมเทคโนโลยที ่เี หมาะสมลงตวั กับธรุ กจิ มากที่สุด

มีกรอบแนวคดิ การดําเนินการดังน้ี
1. กําหนดความตอ งการ
1. ระบสุ ิ่งท่จี ะตอ งทําตอ ง 2. แสวงหาความรู 3. ประเมนิ ความสามารถ 4. ตัดสินใจ
ใชน วตั กรรม เทคโนโลยี ความเขาใจ เพ่อื ระบุ ในการทํางานไดแ ทจรงิ นําเขา มาใช
เขา มาทํางาน นวตั กรรม เทคโนโลยี ของนวตั กรรมให งานใหเ หมาะสม
กระจางดว ยตนเอง

วิธีการกาํ หนดความตอ งการ
1. ระบุส่ิงที่จะตองทําและจําเปนจะตองใชนวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใช เพื่อลดตนทุน
ลดระยะเวลา การทํางานและสรางงานใหม ขี องเสียหายเกดิ ขึ้นนอยท่สี ุด
ตวั อยาง สงิ่ ทจ่ี ะตอ งทํา และจาํ เปน ตองใชนวัตกรรม เทคโนโลยี
(1) การพรวนดินใหละเอียดและผสมปุยหมักคลุกเคลาลงดินใหกระจายสมํ่าเสมอตองใช

แรงงานคนจาํ นวนมาก คาใชจ ายสงู งานหนกั คนงานสูไมไหว ทิ้งงานลาออก จําเปนตองใชเทคโนโลยี
การพัฒนาดนิ
(2) ชว งฤดูหนาวเบญจมาศไมอ อกดอก ถา สามารถทําใหออกดอกไดจะทําใหการปอนสินคาเขา
ตลาดไมขาดชว ง จําเปน ตอ งใชเ ทคโนโลยกี ารบังคับพืชใหอ อกดอกนอกฤดูกาล
2. บอกบทบาทหนา ท่ีท่จี ะตอ งนํานวัตกรรม เทคโนโลยเี ขามาใช
ตัวอยาง
(1) ทําใหแ สงของวนั ในชว งเดือนธันวาคม– กุมภาพนั ธมีความยาวขน้ึ เพอ่ื กระตนุ ตาดอกเบญจมาศ
(2) เกษตรอินทรียพืชขาดไนโตรเจน แตขอกําหนดหามใชปุยเคมี จําเปนตองใชไนโตรเจนจาก
ธรรมชาติ
แสวงหาความรู ความเขา ใจเพ่ือระบุ นวตั กรรม เทคโนโลยีทเ่ี หมาะสม

ดวยการนําผลการวิเคราะห (1) ระบุส่ิงท่ีตองทําและ (2) บทบาทหนาที่ท่ีจะตองนํา
นวัตกรรมเทคโนโลยีเขามาใชไ ปสืบคนขอ มูลสารสนเทศและศกึ ษา สงั เกตจากผรู ูภ ูมิปญญาตาง ๆ ตองสรุป
ดว ยตนเองวา ควรจะใชเ ทคโนโลยีอะไรและจําแนกบทบาทหนาท่ใี หช ดั เจน ดังตวั อยา ง
ตัวอยา งท่ี 1 เทคโนโลยีการหมกั ดอง
เทคโนโลยี บทบาท หนา ที่

ลูกแปงขา วหมาก ยอยแปง สรางนํา้ ตาล

ลูกแปง เหลา ยอ ยนาํ้ ตาล สรา งแอลกอฮอล

แลคโตบาซิลลสั ในเครื่องดม่ื ยอยโปรตนี ยอยถว่ั เหลืองใหเปน กรดยูรคิ
ยาคลู ท ยอยปลาใหเปน นํ้าปลา

22

ตวั อยางที่ 2 เทคโนโลยีบงั คบั พืชออกผลนอกฤดกู าล หนาท่ี
เทคโนโลยี บทบาท

แสงหลอดฟลูออเรสเซนต สรางแสงใหวนั ยาวข้ึน กระตนุ ใหพืชตอ งการวนั แสงยาว
ออกดอก
นาํ้ หมกั พืชผกั ผลไม เรงใบพชื ใหสะสมอาหารแกตวั กระตนุ ผกั กินดอกใหอ อกดอก
ฮอรโ มนเรง การออกดอก อยางรวดเรว็ สมา่ํ เสมอทง้ั แปลง
เรง ใบไมผลใหแกเ รว็ ขึ้น กระตนุ ไมผ ล (มะมว ง) ออกดอก
นอกฤดูกาล
การงดนา้ํ ตนไม ทําใหต น โทรม ใบรว ง กระตนุ ใหต น สม ทิ้งใบออกจาก
ดอกพรอมกนั
ตวั อยางที่ 3 เทคโนโลยพี ัฒนาดินดวยแทรกเตอร
เทคโนโลยี บทบาท หนาท่ี

ผานกระทะ ไถบกุ เบิก พลิกหนาดินจากลางขนึ้ บน

ผานหัวสวิ่ ไถแหวกดนิ ระดบั ลกึ สลายดนิ ดานใหแ ตกนาํ้ ซมึ ลกึ ลง
ในดนิ ได

โรตารี่ ตสี ับดนิ สบั ดนิ ใหละเอยี ด เพื่อการปลูก
ผักและนาขา ว
ประเมินความเหมาะสมและตดั สนิ ใจ

เม่อื ไดศึกษาบทบาทหนา ท่ขี องนวตั กรรม เทคโนโลยีแลว ตอไปเปนข้ันตอนการประเมินความ
เหมาะสมดว ยการเทยี บเคียงกบั เทคโนโลยที เ่ี คยใชว าจะทําใหด ขี ้ึนแตกตางจากเดิมไดมากหรือปานกลาง
ดังตัวอยา ง
ตัวอยางที่ 1 มะมวงนํ้าดอกไม ถาเกษตรกรใหนํ้าใหอาหารพืชอยางตอเน่ืองอยางสมบูรณ มะมวง
น้ําดอกไมจ ะออกลกู ตอ เนื่องใหล กู ตอเนอ่ื งใหลกู รนุ พี่ รุนนองในปรมิ าณพอเหมาะนําเขาสูตลาดไดเปนระยะ ๆ
อยางตอเนื่องกับการที่เราตองลงทุนใหสารเคมีบังคับใหออกดอกติดผลพรอมกันนอกฤดูกาลเหมาะสมกับ
ลักษณะตลาดทเี่ รามีอยูหรือไม
ตวั อยา งที่ 2 หมกั นาํ้ ปลา เดิมเพยี งเตมิ เกลอื กับปลาในอตั ราสว นทเี่ หมาะสม หมักทิ้งขามปกจ็ ะได

นา้ํ ปลา แตถาเราใชเทคโนโลยีจุลินทรียแลคโตบาซิลลัสท่ีตองบดปลาใหละเอียดผสมแลคโตบาซิลลัส
เพ่ิมเขามาจะใชเวลาหกเดือนไดน้ําปลา แบบใดจะเหมาะสมกวากัน เพราะถาใชเทคโนโลยีแลคโตบาซิลลัส
จะตอ งเพม่ิ คา ใชจ า ยบดปลาและคาจุลินทรีย

23
สรุป

การตัดสินใจนํานวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใชโดยไมผานการวิเคราะหเพื่อศึกษา
บทบาทหนาที่และความเหมาะสมมีโอกาสท่ีจะเสี่ยงตอความเสียหายส้ินเปลืองได หากเราหันมาให
ความสําคัญเก่ียวกับขอมูลสารสนเทศของนวัตกรรม เทคโนโลยี เรียนรูทําความกระจางก็จะลดอัตรา
การเสี่ยงไดดี

กิจกรรมที่ 3
1. ผเู รียนปฏบิ ตั ิการประเมินนวัตกรรม เทคโนโลยที ภี่ าครัฐและเอกชนเสนอใหใ ช
2. ผูเรียนนํานวัตกรรมหรือเทคโนโลยีท่ีตัดสินใจใชมาวิเคราะห ศึกษา บทบาท หนาที่ เพื่อ
ทราบรายละเอียดและประยกุ ตใชใ หถ กู ตองไดดว ยการศึกษาตัวอยาง
3. ผูเรียนศึกษาข้ันตอนการทํางานของนวัตกรรม เทคโนโลยี แลวทําตาม ตรวจสอบหา
ขอ บกพรองของตนเองในการใชน วัตกรรม เทคโนโลยี แลว ฝกการใชงานจนคลองแคลว
4. ผูเรียนวางแผนการฝกทักษะท่ีจาํ เปนตอการขยายอาชีพ โดยรวมแหลง ฝก ความรทู ี่ตองการฝก
วิธีการฝก และผลการฝก

24

บทที่ 2
ตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชีพใหมคี วามมน่ั คง

ผลการเรียนรทู ค่ี าดหวัง
สามารถตรวจสอบระบบความพรอมในการขยายอาชีพใหมีความมน่ั คง

ขอบขายเนอ้ื หา
เร่อื ง การตรวจสอบระบบความพรอ มการสรา งอาชีพใหม นั่ คง

สื่อประกอบการเรียนรู
1. เอกสารหมายเลข 6 ใบความรู เรอ่ื ง ความหมายและลกั ษณะองคประกอบในขอบขา ยอาชีพ
2. เอกสารหมายเลข 7 ใบความรู เร่ือง การวิเคราะหชุมชน
3. เอกสารหมายเลข 8 ใบความรู เร่อื ง ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
4. เอกสารหมายเลข 9 ใบความรู เรื่อง การวิเคราะห ตรวจสอบระบบความพรอมในการสราง
อาชีพ

25

เร่ืองที่ 1 การตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชพี ใหม ั่นคง
ลกั ษณะบงชคี้ วามสําเรจ็ ของการเรยี นรู
1. เขา ใจขอบขายระบบธรุ กจิ
2. เขา ใจขอบขา ยระบบเศรษฐกจิ พอเพยี ง
3. เขาใจการวิเคราะหตรวจสอบปฏิสัมพันธระหวางองคประกอบในขอบขายระบบ
ธุรกจิ กับเศรษฐกจิ พอเพยี งเพอ่ื ประเมนิ ระบุความพรอ มการสรางอาชีพใหม ัน่ คง
แผนปฏบิ ตั กิ ารเรยี นรู
ลกั ษณะบง ชีค้ วามสาํ เรจ็ การวัดผลและ
ของการเรยี นรู กจิ กรรม ประเมนิ ผล สือ่ การเรยี น

1. เขาใจขอบขา ยระบบ เรียนรดู ว ยตนเอง
ธุรกจิ ใหผ เู รียนศกึ ษาความหมายและ การระบอุ งคประกอบ เอกสารหมายเลข 6
ลกั ษณะองคประกอบรว มใน รวมในขอบขายระบบ ใบความรู เรอื่ ง
ขอบขา ยระบบอาชีพจาก ธรุ กจิ ความหมายและ
ลักษณะของ
ใบความรู องคประกอบใน

2. เขาใจขอบขา ยระบบ เรียนรดู ว ยตนเอง ขอบขายอาชพี

เศรษฐกจิ พอเพยี ง ใหผเู รียนศกึ ษาความหมายและ การระบุองคประกอบ เอกสารหมายเลข 7
ลักษณะองคป ระกอบการคิดใน การคดิ ในระบอบ ใบความรู เร่ือง ปรชั ญา
ระบบเศรษฐกจิ พอเพยี งจาก เศรษฐกิจพอเพยี ง ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง

ใบความรู
เรยี นรดู วยตนเอง
3. เขา ใจวเิ คราะห
ตรวจสอบปฏิสัมพนั ธ 1. ใหผูเ รยี นศกึ ษา วเิ คราะหก าร ความคดิ รวบยอดของ เอกสารหมายเลข 8
ระหวา งองคประกอบ ประกอบอาชีพ โดยยดึ หลกั ปฏสิ ัมพนั ธระหวาง ใบความรู เร่อื ง การ
ในขอบขายระบบ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง องคประกอบในอาชีพ วเิ คราะห ตรวจสอบ
เศรษฐกจิ พอเพียง เพ่อื กับเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระบบความพรอ มใน
ประเมนิ ระบคุ วาม 2. ผเู รียนทาํ บันทึกความพรอมใน การระบุปฏิสมั พันธบอก การสรา งอาชพี
พรอ มการสรา งอาชพี การสรา งอาชีพตามความคดิ รวบ ขอ บกพรองทต่ี องพฒั นา
ใหมน่ั คง ยอดของปฏิสมั พนั ธ ระหวาง ใหเกิดความพรอ ม

เศรษฐกจิ พอเพียงกบั
องคประกอบการทาํ อาชพี

26

เอกสารหมายเลข 6 : ใบความรู เรอ่ื ง ความหมายและลักษณะองคป ระกอบในขอบขา ยอาชีพ
องคป ระกอบในระบบอาชพี

ทนุ

การ ผลผลิต อาชีพมนั่ คง
พัฒนา

ลกู คา

แผนภูมแิ สดงความสมั พนั ธอ งคป ระกอบภายในระบบอาชีพ

จากแผนภูมิความสัมพันธองคประกอบภายในระบบอาชีพ มีองคประกอบท่ีสําคัญและ
สงผลกระทบความมั่นคงของอาชีพ 4 องคประกอบดวยกันคือ (1) ทุน (2) ผลผลิต (3) ลูกคา และ
(4) การเรยี นรูพฒั นาตนเองของสถานประกอบการ
ทุน

ในการประกอบอาชีพ การจัดการทุนเปนเรื่องสําคัญ เพราะทุนจะตองผันแปรสําคัญตอ
ความมัน่ คงของอาชพี ทุนมหี ลายประเภททผี่ ปู ระกอบอาชพี จะนาํ เขามาบูรณาการใชลงทุนประกอบการ
เชน

1. เงินทุน ไดมาจากการออม จากการสะสมทนุ จากการกยู มื สถาบันการเงนิ
2. ทนุ ทีด่ นิ เปนที่ตั้งสถานประกอบการ เปนฐานการผลิตท่ีจะตองมีการจัดการใหการใชที่ดิน
เปนไปอยา งมีประสทิ ธิภาพ
3. ทนุ ทางส่งิ แวดลอม เชน การเกษตรอินทรีย ตั้งบนพ้นื ท่ีปาเขาโดยรอบ ทําใหไดความชื้นและ
ปุยธรรมชาติมาตามลม และไหลมากบั นํา้ ฝน ทาํ ใหลดตนทุนเกย่ี วกบั ปุย หมกั และจลุ นิ ทรียล งได

27
ผลผลติ

เปน ตัวเปา หมายการประกอบอาชีพที่จะตองมีมาตรฐาน ขอกําหนดในรูปแบบตาง ๆ ท้ังในรูป
ลายลกั ษณอักษร ในรปู ของคา นยิ มท่ยี อมรับกันทวั่ ไปที่ผผู ลิตจะตองทาํ ใหไ ดตามมาตรฐานในการจัดการ
ใหเกิดผลผลิตมีองคประกอบรวมอยหู ลายประการ เชน

1. คุณภาพผลผลติ ตองเปน ไปตามมาตรฐาน คานิยมของลกู คา
2. กระบวนการผลติ ตอ งสามารถลดตน ทุนได
3. การจัดการผลผลติ สงมอบใหลูกคา ในสภาพที่มคี ณุ ภาพใหมากท่ีสุด
4. ความปลอดภัยของผลผลิต

ลูกคา
เปนองคประกอบที่สําคัญเพราะถาไมมีลูกคาก็จะไมเกิดการหมุนเวียนทางรายได รูปแบบ

เศรษฐกจิ จะเปนการทําเพื่ออยูเพ่อื กนิ แบง ปนกันในชุมชน ประเทศชาติคงไมมีรายไดมาพัฒนาประเทศ
การประกอบอาชีพจึงใหความสําคัญกับลูกคาที่จะตองสรางความผูกพันภักดีตอกันและขยายวงกวาง
ออกไป ทาํ ใหผลผลติ จําหนายไดป รมิ าณสูงขน้ึ ซึ่งสงผลกระทบโดยตรงตอความมั่นคง ยั่งยืนของอาชีพ
สว นบุคคลและสังคมประเทศชาติ

การพฒั นาตนเอง
การประกอบอาชีพธุรกิจ ผูประกอบอาชีพจําเปนตองศึกษาวิเคราะหสภาพการผลิต การตลาด

การลงทนุ คา นยิ ม นวตั กรรมเทคโนโลยตี า ง ๆ ใหส ามารถจดั การพัฒนาธุรกิจใหกา วหนาสัมพันธกับการ
เปลยี่ นแปลงของสังคมโลก เพือ่ สรา งความมน่ั คงในอาชีพใหเ ตบิ โตขน้ึ ไมใ หอ าชีพตกตาํ่ และตายลง

ตัวอยางที่ 1 อาชีพเขยี นปายประกาศถาพฒั นาตนเองไมใชค อมพิวเตอรและอิงคเจ็ทก็ยังสามารถ
ดําเนนิ ธุรกิจตอไปได แตถาหากไมยอมรบั การเปล่ียนแปลงและเรียนรอู าชีพเขยี นปายประกาศก็จะตายลง
ท้ังหมดแลว

ตัวอยางท่ี 2 รานโชหวยท่ีเรียนรูพัฒนาตนเอง วิจัยระบุสินคาจําเปนของคนในชุมชน ตองใช
ประจาํ และจาํ นวนมาก แลวจัดรานใหมบรรจุสินคาที่จําเปน ทําใหรานคาไมรกรุงรัง ถาหากราคาขายที่
เปน จริงไมเ อาเปรยี บ คนในชุมชนกเ็ ต็มใจซ้อื ไมเสียเวลาไปศูนยการคาทีต่ องมกี ารเดินทาง รานโชหวยท่ี
ไมเ รียนรูพัฒนาตนเอง จึงตายไปจากทองถ่นิ

28

เอกสารหมายเลข 7 : ใบความรู เร่ือง การวเิ คราะหชมุ ชน

วเิ คราะหช ุมชน
การขยายงานอาชีพ เปน แนวทางการดําเนินงานอาชพี ใหม คี วามเขม แขง็ และเกดิ ความมน่ั คงใน

การประกอบอาชีพ ทม่ี คี วามสอดคลอ งกับความตอ งการของตลาด
การขยายงานอาชีพ จะประสบความสาํ เร็จหรือไมน นั้ ขนึ้ อยูกับการศึกษาและการวิเคราะห

ขอมลู สถานการณของชมุ ชนท้ังภายในและภายนอก ใหต รงกบั สภาพความเปน จรงิ ตามสภาพการณทีม่ ี
การเปลยี่ นแปลง เพ่อื สรา งความเชอื่ มั่นและกําหนดเปา หมายการขยายงานอาชีพท่ีชดั เจน

ดังนัน้ การดําเนินการขยายงานอาชีพใหป ระสบความสําเร็จ แมวาผูดําเนินการอาชีพ จะไดมี
การพัฒนางานอาชีพมาแลวอยา งตอ เน่อื ง พรอ มทั้งไดวิเคราะหความเปนไปได รวมถึง ไดศึกษาขอมูล
องคประกอบทเ่ี กย่ี วขอ งมาแลว ก็ตาม

ในการขยายงานอาชีพใหเกิดความมั่นคง จําเปนตองใหความสําคัญตอการวิเคราะหขอมูล
สถานการณของชุมชน ใหเหมาะสมและมีความสอดคลองกับสภาพบริบทของพื้นท่ี ไดแก
ทรัพยากรธรรมชาติ ลักษณะภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิต และ
ทรพั ยากรมนษุ ย

ดังน้ัน เพื่อเปนการสรางความเช่ือมั่นและสามารถกําหนดเปาหมายในการดําเนินงานขยาย
อาชพี เพ่อื ความม่ันคงไดอยา งเหมาะสม จึงควรไดม ีการวเิ คราะหชุมชนเกี่ยวกับสภาพบรบิ ทของพ้นื ทกี่ ับ
งานอาชพี ทตี่ ดั สินใจจะดาํ เนนิ การพฒั นา

การดาํ เนินการวเิ คราะหชมุ ชน โดยท่วั ไปนิยมใชเทคนิค SWOT ในการประเมิน เพราะ เปน
เทคนิคสาํ หรบั การวเิ คราะหส ภาพแวดลอมท่ีมผี ลกระทบวา มีผลดีหรือผลเสียอยางไรตอสิ่งที่จะกระทํา
มีรายละเอียด ดังนี้

S (Strength) จุดแข็ง หมายถึง ความสามารถ หรือสถานการณภายในชุมชนที่เปนเชิงบวก
ซึง่ สามารถนาํ มาใชประโยชนในการทํางาน เพือ่ ใหง านบรรลุวัตถุประสงค หรือกอใหเกิดประโยชนตอ
การทาํ งาน สง ผลใหง านท่ีทําเกิดความเขม แข็ง

W (Weakness) จุดออน หมายถงึ สถานการณภายในชุมชนทเ่ี ปน เชงิ ลบ ซึ่งไมสามารถ
นํามาใชเปน ประโยชนในการทํางาน เพ่ือใหง านบรรลุวัตถุประสงค หรือไมกอใหเกิดประโยชนตองาน
อาจสงผลใหง านท่ีทาํ เกดิ ความลม เหลวได

O (Opportunity) โอกาส หมายถึง ปจจัยและสถานการณภ ายนอกชุมชน ที่เอ้ือประโยชน
ในการทํางานใหบรรลุวัตถุประสงค หรือหมายถึง สภาพแวดลอมภายนอกที่เปนประโยชนตอการ
ดาํ เนินงาน

29

T (Treat) อุปสรรค หมายถึง ปจจัยและสถานการณภายนอกชุมชน ที่ขัดขวางหรือไม

สนบั สนุนตอ การทํางานใหบ รรลวุ ตั ถปุ ระสงค หรอื หมายถงึ สภาพแวดลอ มภายนอกท่ีเปนปญหาตอการ

ดําเนินงาน

ในการดําเนนิ การวเิ คราะหชุมชนตามสภาพบรบิ ทของพื้นท่ี ไดแ ก ทรัพยากรธรรมชาติ

ลกั ษณะภมู อิ ากาศ ภูมปิ ระเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถชี ีวติ และทรัพยากรมนุษย กับงานอาชีพ

ที่ตัดสินใจจะดําเนินการพัฒนา ดวยเทคนิค SWOT เพ่ือการเขาสูอาชีพ มีข้ันตอนการดําเนินงานดังนี้

1. กําหนดประเด็นสภาพบริบทของพ้นื ทีท่ ีม่ คี วามสัมพันธตองานอาชีพท่ีตัดสินใจท่ีจะ

ดาํ เนินการพฒั นา เพอื่ การนํามาวิเคราะห เชน

1.1 กลมุ อาชพี เกษตรกรรม ประเด็นสภาพบริบทท่ีควรนํามาวิเคราะห ไดแก

ทรัพยากรธรรมชาติ ลกั ษณะภูมิอากาศ ลักษณะภูมิประเทศ และทรพั ยากรมนุษย

1.2 กลมุ อาชีพอุตสาหกรรม ประเด็นสภาพบริบทที่ควรนํามาวิเคราะห ไดแก

ทรพั ยากรธรรมชาติ ลักษณะภูมปิ ระเทศ สภาพภูมอิ ากาศ ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวติ

1.3 กลมุ อาชีพพาณิชยกรรม ประเดน็ สภาพบรบิ ททค่ี วรนํามาวิเคราะห ไดแก

ทรพั ยากรธรรมชาติ ภูมิอากาศ ภมู ิประเทศ และทาํ เลที่ต้ัง

1.4 กลมุ อาชพี ความคิดสรางสรรค ประเด็นสภาพบริบทที่ควรนํามาวิเคราะห

ไดแ ก ทรพั ยากรธรรมชาติ ทรัพยากรมนุษย

1.5 กลุมอาชีพอํานวยการและอาชีพเฉพาะทาง ประเด็นสภาพบริบทที่ควร

นาํ มาวเิ คราะห ไดแก ทรัพยากรธรรมชาติ ลกั ษณะภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี

วิถีชวี ิต และทรพั ยากรมนษุ ย

2. กําหนดรายละเอยี ดยอ ยท่จี ะทาํ การวิเคราะหในแตล ะประเด็นของสภาพบริบทแตละ

ดานกบั งานอาชีพทกี่ าํ หนดจะดําเนินการพัฒนา เชน

ประเด็นของสภาพบริบท รายละเอียดของประเด็น

1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1.1 ความเหมาะสมและคณุ ภาพของทรพั ยากรธรรมชาติ

1.2 ทรพั ยากรธรรมชาตใิ นชมุ ชน และ/หรอื ชมุ ชนขา งเคยี งที่

เอ้อื ตองานอาชพี

1.3 ปริมาณและคาใชจ ายในการซ้ือทรัพยากร

1.4 ปริมาณนํา้ / แหลงนํ้า ทต่ี อ งใชใ นงานอาชีพ

1.5 รายละเอียดของประเด็นอืน่ ๆ ทเี่ กย่ี วของ

30

ประเดน็ ของสภาพบริบท รายละเอยี ดของประเด็น
2. ลกั ษณะภูมิอากาศ 2.1 ลกั ษณะภมู ิอากาศ
2.2 สภาพภมู อิ ากาศกบั การสนบั สนนุ งานอาชีพ
3. ภมู ิประเทศ 2.3 ความสัมพันธของภมู อิ ากาศกับสภาพพนื้ ท่ี
2.4 ความสัมพนั ธของภมู อิ ากาศกบั ทรพั ยากรธรรมชาติ
4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี 2.5 รายละเอียดของประเดน็ อ่ืน ๆ ทเ่ี กยี่ วของ
และวิถีชีวิต 3.1 ลกั ษณะภูมปิ ระเทศ
3.2 สภาพภมู ิประเทศกบั การเกอ้ื หนุนงานอาชีพ
5. ทรัพยากรมนษุ ย 3.3 ความสมั พนั ธของภูมปิ ระเทศกบั งานอาชีพ
3.4 ความสัมพนั ธข องภูมิประเทศกบั ทรัพยากรธรรมชาติ
3.5 รายละเอียดของประเด็นอื่น ๆ ท่ีเกย่ี วขอ ง
4.1 งานอาชีพสอดคลอ งกบั ศลิ ปะของชุมชน
4.2 งานอาชีพมีความสัมพนั ธก บั วฒั นธรรมของชุมชน
4.3 งานอาชีพมคี วามสัมพนั ธกับประเพณขี องชุมชน
4.4 งานอาชีพมีความสมั พันธกับวถิ ีชีวติ ของคนในชมุ ชน
4.5 รายละเอยี ดของประเด็นอนื่ ๆ ที่เกยี่ วขอ ง
5.1 ความรู ในการประกอบอาชีพของตนเอง
5.2 ผูรใู นชุมชน ทีม่ คี วามรูเก่ียวกบั งานอาชีพ
5.3 แรงงานในชมุ ชนทจ่ี าํ เปนตอ งใชใ นงานอาชพี
5.4 การบรหิ ารงานบคุ คล / แรงงาน
5.5 ความสมั พนั ธของคนในชุมชนกบั ผปู ระกอบการ
5.6 รายละเอยี ดของประเดน็ อ่ืน ๆ ท่เี กยี่ วขอ ง

3. เมื่อสามารถกําหนดรายละเอียดยอยไดในแตละประเด็นของสภาพบริบทแลว
ในการวิเคราะห ใหดําเนินการวิเคราะหในแตละดานของการวิเคราะหดวยเทคนิค SWOT ตามตาราง
วเิ คราะหด ังน้ี

31

อาชพี ทต่ี ดั สนิ ใจเลอื ก .................................................

สถานการณภ ายในชุมชน

จดุ แข็ง จุดออ น

1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ

2. ลักษณะภมู ิอากาศ 2. ลกั ษณะภูมิอากาศ

3. ภมู ปิ ระเทศ 3. ภูมปิ ระเทศ

4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ิต 4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวติ

5.ทรัพยากรมนุษย 5.ทรัพยากรมนุษย

สถานการณภ ายนอกชมุ ชน

โอกาส อปุ สรรค

1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรัพยากรธรรมชาติ

2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ 2. ลกั ษณะภมู ิอากาศ

3. ภมู ปิ ระเทศ 3. ภมู ปิ ระเทศ

4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ติ \ 4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวิต

5.ทรัพยากรมนษุ ย 5.ทรัพยากรมนุษย

4. ดําเนินการวิเคราะหร ะบุขอ มูลตามความเปน จริง ตามหวั ขอ ของรายละเอียดยอยในแตละ
ประเด็นของสภาพบริบทชุมชนวา มีความสัมพันธกับงานอาชีพที่จะดําเนินการพัฒนาอยางไร ทั้งน้ี
ในการวเิ คราะหร ะบุขอ มลู ผูดําเนินการไดแกผ ทู ต่ี ดั สนิ ใจขยายอาชีพเพ่อื ความมัน่ คง เปน ผดู าํ เนินการเอง
โดยตอ งวเิ คราะหระบขุ อมูลดว ยความเปนจริง

ในการวิเคราะหระบุขอมูลสถานการณภายในชุมชน เปนการวิเคราะหระบุขอมูล
เกย่ี วกบั รายละเอยี ดยอ ยในแตล ะประเดน็ แยกขอ มลู ภายในชุมชนที่เปนเชิงบวกหรือเปนสวนสนับสนุน
เก้ือหนุนใหงานอาชีพประสบความสําเร็จ ในดา นจุดแข็ง และระบุขอ มูลในชุมชนท่ีเปนเชิงลบ หรือเปน
ขอมูลท่อี าจจะเปนปญ หาไดก ับงานอาชีพ ในดา นจุดออน

ในการวิเคราะหระบุขอมูลสถานการณภายนอกชุมชน เปนการวิเคราะหระบุขอมูล
เก่ียวกับรายละเอียดยอยในแตละประเด็น แยกขอมูลภายนอกชุมชนท่ีเปนเชิงบวก หรือเปนสวน
สนบั สนุน เอือ้ ประโยชนใ นการทํางานอาชีพใหบ รรลุวัตถุประสงค หรือเปน ประโยชนตอการดาํ เนินงาน
ในดานโอกาส และระบุขอมูลภายนอกชุมชนท่ีเปนเชิงลบ หรืออาจจะเปนสิ่งที่ขัดขวางหรือไม
สนับสนุนตอการทํางานอาชีพใหบรรลุวัตถุประสงค หรือเปนปญหาตอการดําเนินงานอาชีพ ในดาน
อุปสรรค

32

ตวั อยา งการวิเคราะหระบุขอ มูล

อาชพี การขยายผลติ ภัณฑจ ากน้ํามนั มะพราวกลั่นเย็น

สถานการณภายในชมุ ชน

จดุ แข็ง จุดออ น

1. ทรัพยากรธรรมชาติ ในพน้ื ทตี่ าํ บลเกาะกดู มี 1. ทรัพยากรธรรมชาติ ไมม ที รัพยากรธรรมชาติ

มะพราวเปน จํานวนมาก เปนวตั ถุดบิ สว นผสมในการผลติ

2. ลกั ษณะภมู อิ ากาศ ลกั ษณะภูมิอากาศ มีความ 2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ อาจมีปญ หาไดใ นชว งฤดู

เหมาะสมตอการทอ งเท่ียว มีนักทอ งเทย่ี วทง้ั มรสมุ เพราะเรอื โดยสารอาจจะไมออกเรอื

ชาวไทยและชาวตางประเทศนยิ มเดินทางมา 3. ภมู ิประเทศ ตําบลเกาะกูดหา งจากฝงรว ม

เทยี่ วเปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนนุ ในการ 80 กโิ ลเมตรทางทะเล อาจจะมปี ญ หาในการ

ดําเนินงานอาชีพ ขนสงและการจําหนา ยผลผลิตได

3. ภมู ิประเทศ ตาํ บลเกาะกดู มภี ูมปิ ระเทศเปน 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชวี ิต ไม

เกาะที่มีธรรมชาติสวยงาม มนี ักทองเที่ยวท้งั มขี อ มลู เปน จดุ ออน

ชาวไทยและชาวตางประเทศเดนิ ทางมาเที่ยว 5. ทรพั ยากรมนษุ ย ไมมขี อ มูลเปน จดุ ออน

เปน จํานวนมาก จงึ เก้ือหนนุ ในการดาํ เนนิ งาน

อาชพี 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชีวติ

นา้ํ มันมะพรา ว เปนผลติ ภัณฑท ส่ี ามารถนําไปใช

รวมในการผลิตเปน ผลติ ภัณฑอ นื่ ๆ ได

5. ทรพั ยากรมนษุ ย ดําเนินการดวยสมาชกิ

ภายในครอบครัว และสามารถจา งแรงงานใน

พน้ื ทีไ่ ด

33

สถานการณภายนอกชุมชน

โอกาส อุปสรรค

1. ทรพั ยากรธรรมชาติ ไมม ขี อ มูลเปน โอกาส 1. ทรัพยากรธรรมชาติ จะตอ งส่งั วัตถุดบิ

2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ นักทอ งเทยี่ วท้ังชาวไทย สวนผสมในการผลิตจากภายนอกทองถนิ่ มาใช

และชาวตางประเทศนิยมเดนิ ทางมาเทยี่ วเปน ในการผลติ

จาํ นวนมาก เพราะมีลกั ษณะภมู อิ ากาศ มีความ 2. ลกั ษณะภมู อิ ากาศ อาจมปี ญ หาไดใ นชว งฤดู

เหมาะสมตอการทอ งเที่ยว จงึ เกื้อหนุนในการ มรสุม เพราะเรอื โดยสารอาจจะไมออกเรือ

ดาํ เนินงานอาชีพ 3. ภมู ิประเทศ ตําบลเกาะกูดหางจากฝง รว ม

3. ภมู ิประเทศ ภมู ปิ ระเทศของตาํ บลเกาะกดู 80 กิโลเมตรทางทะเล อาจจะมปี ญ หาในการ

มมี ะพรา วเปนจํานวนมาก และมธี รรมชาติ ขนสง และการจาํ หนา ยผลผลิตได

สวยงาม มีนักทองเท่ียวท้ังชาวไทยและชาว 4. ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวถิ ีชีวติ ไมมี

ตางประเทศเดินทางมาเที่ยวเปน จํานวนมาก ขอมูลเปนอปุ สรรค

จงึ เก้ือหนุนในการดําเนนิ งานอาชพี 5. ทรัพยากรมนษุ ย มผี ูผ ลติ ในทอ งถน่ิ อื่น ที่

4. ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวถิ ีชวี ติ ดาํ เนินการผลิต อาจสง ผลตอ การจําหนา ยได

การดํารงชวี ติ สามารถใชน ํ้ามันมะพราวกลน่ั เยน็

นาํ มาเปน สวนผสมหลกั ในการผลิตผลิตภัณฑ

เพอ่ื ใชใ นชวี ิตประจําวันได

5. ทรพั ยากรมนษุ ย ไมม ีขอมลู เปน โอกาส

5. เมอ่ื ดาํ เนนิ การวิเคราะหระบขุ อมูลตามหวั ขอ ของรายละเอียดยอยในแตละประเดน็
ของสภาพบริบทชุมชนแลว ผวู ิเคราะหข อ มูลตองวเิ คราะหสรุปขอ มลู ทัง้ หมด เพื่อใหม องเหน็ สภาพการณ
ทงั้ หมด พรอ มที่จะนําไปกาํ หนดเปา หมายและทิศทางทจี่ ะดาํ เนินการขยายอาชพี โดยควรสรุปเปน ขอ
เพอ่ื ความชดั เจน

ตวั อยา งการวิเคราะหสรปุ ขอ มูล
จากผลการวิเคราะหร ะบุขอ มลู สามารถสรุปขอมูลไดด ังนี้

1. จากขอ มลู สภาพการณภ ายใน สรุปไดวา การขยายผลิตภณั ฑจากน้ํามนั มะพรา วกลั่นเย็น
สามารถนําน้ํามันมะพราวกลั่นเย็น ไปใชเปนสวนผสมหลักในการผลิตผลิตภัณฑ สําหรับนําไปใชใน
ชีวติ ประจาํ วนั ได ประกอบกับ ตําบลเกาะกูด เปนแหลงทองเท่ียว ที่มีภูมิประเทศ อุดมไปดวยมะพราว

34

และธรรมชาตสิ วยงาม มีลกั ษณะภูมิอากาศ ท่ีเหมาะสมตอการทองเทีย่ ว ทําใหมีนักทองเท่ียวท้ังชาวไทย
และชาวตางประเทศ นิยมเดินทางมาเท่ียวเปนจํานวนมาก จึงเกื้อหนุนในการดําเนินงานอาชีพ โดย
สามารถดําเนนิ การไดดวยสมาชิกภายในครอบครัว และสามารถจา งแรงงานในพ้นื ที่ได

ทั้งนี้ หากมีการดําเนินงานการขยายผลิตภัณฑจากนํ้ามันมะพราวกล่ันเย็น ตอง
คาํ นงึ ถงึ วัสดุสวนผสมในการผลิต เพราะในพ้นื ทีต่ ําบลเกาะกูดไมมีทรัพยากรธรรมชาติ เพ่ือใชในการผลิต
รวมท้งั ระยะทางของตาํ บลเกาะกูดหางจากฝงรวม 80 กิโลเมตรทางทะเล และสภาพภูมิอากาศในชวง
ฤดูมรสุม เพราะเรือโดยสารที่จะฝากผลผลติ ไปจาํ หนายอาจจะไมออกเรือ

2. จากขอมูลสภาพการณภายนอก สรุปไดวา การขยายผลิตภัณฑจากนํ้ามันมะพราว
กล่ันเย็น สามารถใชนํ้ามันมะพราวกลั่นเย็น นํามาเปนวัสดุหลักในการผลิตผลิตภัณฑเพื่อใช
ในชีวิตประจาํ วัน เพือ่ การจําหนายได เพราะตําบลเกาะกูด เปนแหลงทองเท่ียว ท่ีมีภูมิประเทศ อุดมไป
ดวยมะพราว และธรรมชาติสวยงาม มีลักษณะภูมิอากาศ ท่ีเหมาะสมตอการทองเที่ยว ทําใหมี
นักทอ งเทยี่ วทั้งชาวไทยและชาวตางประเทศ นิยมเดินทางมาเท่ียวเปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนุนในการ
ดาํ เนินงานอาชีพ

ทงั้ น้ี การขยายผลติ ภัณฑจากน้ํามันมะพราวกล่ันเย็น ตองคํานึงถึงวัสดุสวนผสมใน
การผลิต เพราะตองสั่งซ้ือจากภายนอกพ้ืนท่ี รวมทั้ง ระยะทางของตําบลเกาะกูดหางจากฝงรวม
80 กิโลเมตรทางทะเล และสภาพภมู ิอากาศในชวงฤดูมรสุม เพราะเรอื โดยสารท่จี ะฝากซื้อวัสดุสวนผสม
ในการผลิต และฝากผลผลติ ไปจาํ หนา ยอาจจะไมม กี ารออกเรือ

3. ภาพรวมการวเิ คราะหสภาพการณส รปุ ไดว า
3.1 มคี วามเหมาะสมและเปนไปได ในการขยายผลิตภัณฑจากน้ํามันมะพราวกล่ันเย็น

เพราะสามารถนํานํ้ามนั มะพราวกลนั่ เย็น ไปใชเปนสว นผสมหลักในการผลิตผลิตภณั ฑ สาํ หรับนําไปใช
ในชีวติ ประจาํ วันได

3.2 ดําเนินการขยายอาชีพเพ่ือความมั่นคง ใชการบริหารจัดการอาชีพในลักษณะ
ครอบครัว และสามารถจางแรงงานเพื่อสนับสนุนการผลิตได ตามจํานวนการผลิตในแตละชวง

6. เมือ่ สามารถวเิ คราะหก าํ หนดเปา หมายและทิศทางที่จะดําเนินการขยายอาชีพไดแลว
เพื่อใหเกิดเปาหมายสงู สดุ และเสนทางการดําเนินการขยายอาชีพใหเกิดความม่ันคง ผูประกอบการควร
จัดทําแผนพัฒนาธุรกิจชุมชน เพ่ือใหการบริหารจัดการงานอาชีพเปนไปอยางมีระบบและเปาหมายที่
ชัดเจน

35

กจิ กรรมที่ 4

ใหผ เู รียนวิเคราะหชุมชน ตามสภาพบรบิ ทของพืน้ ที่ ไดแ ก ทรพั ยากรธรรมชาติ
ลักษณะภูมอิ ากาศ ภมู ปิ ระเทศ ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณแี ละวิถชี ีวติ และทรพั ยากรมนษุ ย กบั งาน
อาชีพท่กี ําหนดจะขยายงานอาชพี ดว ยเทคนิค SWOT เพอื่ การขยายอาชพี เพอ่ื ความม่นั คง

อาชพี ท่ีตดั สนิ ใจเลอื ก .................................................

สถานการณภายในชมุ ชน

จุดแขง็ จดุ ออ น

1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ

2. ลักษณะภูมอิ ากาศ 2. ลกั ษณะภูมิอากาศ

3. ภูมปิ ระเทศ 3. ภมู ปิ ระเทศ

4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชีวติ 4. ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชวี ิต

5.ทรัพยากรมนษุ ย 5.ทรัพยากรมนษุ ย

สถานการณภ ายนอกชมุ ชน

โอกาส อปุ สรรค

1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ

2. ลักษณะภูมิอากาศ 2. ลักษณะภมู ิอากาศ

3. ภูมปิ ระเทศ 3. ภมู ิประเทศ

4. ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถชี ีวติ 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ติ

5.ทรพั ยากรมนุษย 5.ทรัพยากรมนุษย

36

เอกสารหมายเลข 8 : ใบความรู เรื่อง ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง

เช่ือวา คนไทยสามารถพัฒนาศักยภาพการคิด การกระทําใหเขมแข็งข้ึน เพ่ือสราง
เศรษฐกิจแกปญหาความยากจนดวยการสรางลักษณะนิสัยประจําใหเปนบุคคลท่ีจะทําอะไรตองคิดหา
เหตุผล คิดตัดสินใจระบบความพอดีสําหรับตนเองหรือชุมชน กําหนดแนวทางสรางภูมิคุมกันใหกับ
อาชพี ทจี่ ะทํา เรียนรู สรา งความรอบรูใหก ระจางพึ่งพาตนเองได และมีคุณธรรม จริยธรรม สงผลใหการ
พฒั นาเศรษฐกจิ ของบุคคล สามารถสรางความพอเพียงอยูดีมีสุข และกาวถึงความมั่งมีศรีสุข ดํารงชีวิต
อยา งพอเพยี งเกื้อกูลสงั คมได
การเรยี นรูเพ่อื พฒั นาศกั ยภาพ การคดิ การกระทํา ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
จะมุงเนน องคป ระกอบแหงคณุ คา 5 ประการ คือ
1. การพฒั นาทักษะการคดิ หาเหตุผล
2. การพฒั นาทกั ษะการคิดตดั สนิ ใจระบุความพอดีสําหรับตนเองและชมุ ชน
3. การพัฒนาทกั ษะการคดิ กําหนดแนวทางสรา งภูมิคุมกนั ใหก ับเรอ่ื งทีจ่ ะทาํ
4. การพัฒนาทักษะการแสวงหาความรูและสรปุ องคค วามรใู นเร่อื งที่จะทาํ
5. การพัฒนาเจตคติเพอื่ การคิดการกระทาํ ใหเ กิดคณุ คาในคณุ ธรรมและจริยธรรม
การประยุกตใชปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนการนําองคประกอบแหงคุณคา
5 ประการ ไปบูรณาการกับเหตกุ ารณสาระที่นาํ เขา มาเกยี่ วขอ ง ดวยการนํามาวิเคราะหความสัมพันธระบุ
ลกั ษณะปฏสิ มั พนั ธท่ีนาจะเกิดใชเปน ขอมูลสารสนเทศในการตดั สินใจกําหนดแผนพัฒนาระดบั ตาง ๆ

การวัดผลประเมนิ ผล ความสําเรจ็ ของการใชปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ควรจะเปน
การประเมินตนเองเพื่อการพัฒนา เพราะผลสําเร็จของแตละบุคคลแตกตางกัน จึงเปนการวัดผล
ประเมินผล เพอื่ บอกตนเองวา ขณะนี้เราอยูตรงไหน แลว เราพอหรือยงั มใิ ชก ารตัดสินใจวาเกง กวา ใคร
ความหมายและลักษณะองคประกอบแหงคณุ คา 5 ประการ
ความมีเหตผุ ล หมายถงึ การท่ีเราจะทําอะไร เราจะตองศึกษาวาอะไรเปนเหตุและลักษณะ
ผลท่เี กดิ เปน อยางไรดวยการจําแนกออกใหไดวา ถาเราตองการใหเ กดิ อะไร มีอะไรเปนเหตทุ ่ีทาํ ใหเกิด
เหตทุ ี่ 1
เหตทุ ี่ 2 ผลทเ่ี กิดจากความคดิ

ตวั อยา ง เหตุที่ 3

กลว ยตากมี รสชาติถูกปากคนไทยอยแู ลว
มีกระแสและผลการวจิ ัยวา
คนนิยมกนิ มาก กลวยตากเปน อาหารมคี ุณคาสูง
เปน อาหารราคาถูกหาซือ้ งาย

37

ความพอดี หมายถึง ส่ิงท่ีเราจะทํามีความพอดีอยูตรงไหนท่ีเราสามารถเขาถึงไดจริง
อยางไมทุกขยากเดอื ดรอนมากนกั ซง่ึ เปน เร่อื งของเอกตั บุคคลดังตวั อยาง

ตัวอยางที่ 1 นางลอยตัดสินใจปลูกกลวยนํ้าวาพันธุมะลิออง เพื่อใชทํากลวยตาก
บนพ้นื ท่ี 3 ไร โดยมขี อมูลในการระบุความพอดี ดังนี้

1. ตองใชแ รงงานของตัวเองเพียงคนเดียว
2. มีความรูวา กลวยเมื่อปลูกแลวจะใชเวลา 12 เดือน จึงใหผลผลิต ถาปลูกเดือนละ
100 ตารางวา เมื่อครบ 12 เดือน จะเตม็ พ้ืนท่ี 3 ไร มผี ลผลติ ออกมาในปริมาณพอดีกับการจัดการตากแหงได
เปน ระยะ ๆ
3. ผลผลิตกลว ยตากอบแหงจะมปี ริมาณพอดกี ับการจัดจาํ หนายดวยตนเอง
ตัวอยา งที่ 2 นายเขม็ ชายพกิ ารเดินไมได แตน่ังเคล่ือนท่ีได ตัดสินใจปลูกหนอไมฝร่ัง
200 ตารางวา (ครง่ึ ไร) โดยมีขอมูลในการระบคุ วามพอดี ดงั น้ี
1. ตองการมีรายไดเพียงวนั ละ 300 บาท ใชเ ลยี้ งตนเอง และคุณแม
2. มที ดี่ ินของตนเอง 2 ไร อยูทา มกลางพ้นื ท่ปี ลกู หนอ ไมฝร่ัง มีบริษัทจัดจําหนายมารับ
ซือ้ ถึงชุมชนทกุ วนั
3. ถาเริ่มตน ใชพ ้นื ที่ 200 ตารางวาในการผลิตจะพอดกี บั สภาพรางกายทําไดส บาย ๆ
4. พ้นื ท่ี 200 ตารางวาสามารถใหผลผลิตไดวันละ 8 – 10 กิโลกรมั
5. หนอไมฝร่งั ราคากโิ ลกรัมละ 40 บาท วันหนึง่ จะมรี ายได 300 – 400 บาท คอ นขา งแนนอน
6. การปฏิบัติการดูแลตนหนอไมฝร่ัง คนปกติน่ังทํา คนพิการจะตองน่ังอยูแลว
การเคล่ือนตัวก็ใชว ิธีการถัดไป จงึ เปนกจิ กรรมทเ่ี หมาะสมทส่ี ุดขณะนี้
ภูมิคุมกัน หมายถึง การกําหนดแนวทางการจัดการปองกันความเสียหาย ไดแก
การออมสะสมทุนเพ่ือปองกันสภาพคลองทางการเงินและเปนทุนขยายกิจกรรม เม่ือไดจังหวะเวลา
ที่สมควรมาถึง การสรางศรัทธาใหลูกคายอมรับไมทอดทิ้งเลิกซื้อขายกับเรา การสรางคุณภาพผลผลิต
ใหล ูกคา เชอ่ื ถือไดว า ผลผลิตทซี่ ้อื มคี ณุ ภาพแนน อน การสรา งความรกั ภกั ดตี อ คนรว มงานใหม ีความรูส ึกวา
ทํางานอยูก บั เรามชี ีวติ ปลอดภัยมีอยมู กี ินแนนอน
ความรอบรู หมายถงึ เม่อื เราคิดหาเหตหุ าผลวา เราจะทําอะไรแลวคิดตัดสินใจวาควรทํา
เทาไร จะพอดีกับสภาพท่ีเปนจริงและเขาถึงได ดังน้ัน เมื่อตัดสินใจไดและทําจริงเราจําเปนตองเรียนรู
รายละเอยี ดตา ง ๆ แสวงหาความรู ตรวจสอบความรูจนกระจา งบรู ณาการเขากับประสบการณของตนเอง
สรปุ เปน องคความรูเพอ่ื ใชด ําเนินการจรงิ ได
คณุ ธรรม หมายถงึ ความคดิ เจตนาท่เี กย่ี วขอ งกับการประกอบอาชพี เปนไปอยา งมคี ุณคา
สอดคลอ งกับศลี ธรรม กฎระเบียบ ขอ กาํ หนด และไมส รางความเดอื ดรอนแกส ังคม

38

สรุป
ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนเรอ่ื งของความรูส กึ ความมงุ ม่ัน การรทู ันและเขาใจในส่ิงท่ีจะ

ทาํ คิดสรางสรรคและรับรูโลกกวาง เพ่ือการดํารงชีวิตอยูอยางพอเพียงในสังคม ชุมชนของงาน และกาว
เขาสโู ลกแหง การแขง ขนั ทางเศรษฐกจิ ในระบบทุนนยิ มไดอยางมีสติปญ ญา

ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไมไดปฏิเสธทุนนิยม แตจะใชพลังแหงสติปญญา พัฒนาตนเอง
สังคม ชุมชน รวมกัน สรางทุนนิยมใหม นําพาประเทศเขาสูความเปนมหาอํานาจแหงสันติสุขที่มั่นคง
ยงั่ ยนื

กิจกรรมท่ี 5
ใหผูเรยี นวเิ คราะหการประกอบอาชพี ของตนเอง หรือสมั ภาษณภ มู ิปญ ญาในชุมชน วาไดย ดึ หลัก

ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนแนวทางในการประกอบอาชีพหรือไม โดยวิเคราะหใหครบท้ัง 5
องคประกอบ

39
เอกสารหมายเลข 9 : ใบความรู เรือ่ ง การวเิ คราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสรา งอาชีพ

กรอบแนวคดิ

องคประกอบของ องคประกอบของ ปฏิสมั พนั ธ ตรวจสอบกับ
เศรษฐกจิ พอเพยี ง การทาํ อาชพี ทีค่ วรจะเปน สภาพจริง
สรุปความพรอ ม
1. เหตุผล 1. ทุน
2. ความพอประมาณ 2. ผลผลิต
3. ภูมคิ ุมกัน 3. ลกู คา
4. ความรอบรู 4. การเรยี นรูพฒั นา
5. คุณธรรม
ตนเอง

ใชตารางสัมพนั ธส องทาง
วิเคราะหความสมั พนั ธ

แผนภมู แิ สดงกรอบแนวคิดการวเิ คราะหต รวจสอบระบบความพรอ มในการสรา งอาชพี
จากแผนภมู ิดังกลาว จะเห็นวา การวิเคราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสราง

อาชีพมภี ารกิจทจ่ี ะตองทํา 2 ข้ันตอน คือ
1. การนาํ องคประกอบของเศรษฐกจิ พอเพยี งและองคป ระกอบการทําอาชพี มาวเิ คราะห

โดยตารางสมั พันธสองทาง เพอ่ื คดิ หาปฏิสมั พันธทเ่ี กดิ ขึน้ ระหวา งองคป ระกอบ
2. นําปฏิสัมพนั ธท ่ีวเิ คราะหไดม าตรวจสอบกับสภาพจริงวา มีอะไรบางท่ียังไมพรอม

แลว สรปุ ลกั ษณะความพรอมและสงิ่ ทจ่ี ะตอ งสรางใหเ กดิ ความพรอ ม
การวิเคราะหร ะบุปฏสิ มั พนั ธร ะหวางองคประกอบ

ดวยการนาํ องคประกอบของเศรษฐกิจพอเพียงมาบรรจุในตารางสัมพันธสองทางตาม
แนวตง้ั แลว นําองคประกอบทางอาชพี มาบรรจุในตารางสมั พันธสองทางตามแนวนอน แลวระบุความคิด
รวบยอดของปฏิสัมพนั ธท่คี วรจะเปน ดงั น้ี

40

ตัวอยาง : การวเิ คราะหความสัมพันธเพอ่ื กาํ หนดความคิดรวบยอดของปฏสิ ัมพนั ธท ีค่ วรจะเกดิ
องคป ระกอบ
เศรษฐกิจ ของการ 4. การเรยี นรูพฒั นา
พอเพียง ทําอาชพี 1. ทุน 2. ผลผลติ 3. ลูกคา ตนเอง

A A1 A2 A3 A4
ความมีเหตุผล เอาจากไหน คณุ ภาพเปน เปนใคร ความสามารถ
B B1 อยา งไร ขายใหใ คร ยกระดับคุณภาพ
ความพอประมาณ เทา ไร B2 B3 อยางตอเนอ่ื ง
C จะทําเทา ไร ขายแบบไหน B4
ภมู คิ ุมกนั ความสามารถที่
D C1 การออม C2 C3 จําเปน ตอ งพัฒนา
ความรอบรู - การสะสมทุน ลูกคายอมรบั ความเชอ่ื ทจ่ี ะได ใหเกดิ มีอะไรบาง
E ผลิตภัณฑที่ดี C4
คณุ ธรรม D1 D2 D3 ความภกั ดขี อง
- แผนธรุ กิจ วธิ ีการผลติ วิธกี ารบริโภค บุคลากรรว มงาน
- แผนการลงทุน D4
E3 - การผลิต
E1 E2 ผลผลติ ปลอดภัย - การตลาด
ระเบยี บวนิ ยั การ คุณภาพไดต าม - การกระจายสินคา
ใชเงิน ขอกําหนด
E4
อนรุ กั ษ
สภาพแวดลอม

จากตารางสัมพนั ธสอง ทางเราจะเห็นความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธท้ัง 20 รายการ
ทีผ่ ูเ รยี นผูป ระกอบอาชพี จะตองคิดหาคําตอบในทกุ รายการ (ตั้งแต A1 ไปจนถึง E4) กับสภาพท่ีเปนจริง
ของตนเองแลวจาํ แนกรายการทีม่ ีความพรอม และรายการที่ไมพรอ ม กจ็ ะเปนการตรวจสอบความพรอม
ในการสรา งอาชพี จาก 20 คาํ ถาม แลว จัดทําบนั ทกึ สภาพความพรอ มในการสรา งอาชพี

41

ตวั อยาง บนั ทึกความพรอมในการสรางอาชพี การผลติ ผลมะเดื่อฝรง่ั (Fix) อบแหง
ความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธ สภาพทเ่ี ปนจรงิ
A1 เหตผุ ลเกย่ี วกบั ทนุ : ใชทนุ จากแหลง ใด A1 ทนุ จากการออมของตนเอง

B1 ความพอประมาณเกยี่ วกับทนุ : จะตอ งใชเทา ไร B1 เรม่ิ ตนท่ี 20,000 บาท

C1 ภมู คิ มุ กนั เก่ียวกับทนุ : การออม การสะสม C1 -

D1 ความรอบรูเก่ียวกบั ทุน : แผนการลงทุน D1 -

E1 คุณธรรมทเ่ี ก่ียวกับทุน : ระเบยี บวนิ ัยการใชเงิน E1 มนั่ ใจในการฝกอบรมจากครอบครัว และไปรบั
การอบรมสมั มนาเกีย่ วกบั การจดั การทุนแลว

A2 เหตุผลเกย่ี วกับผลผลิต : คณุ ภาพเปนอยา งไร A2 ผลผลิตลกู โตขนาด 6 ลกู /กก. เนอ้ื หวานนุม กลิน่

แบบกุหลาบ

B2 ความพอประมาณเก่ียวกับผลผลิต : จะทําเทา ไร B2 จะทาํ ผลผลติ 2 ไร

C2 ภมู คิ ุมกนั เกีย่ วกบั ผลผลติ : ลกู คายอมรบั C2 -

D2 ความรอบรเู กี่ยวกบั ผลผลติ : วิธกี ารผลติ D2 แสวงหาความรูศกึ ษาดูงานสรุปองคค วามรูไดแ ลว

E2 คณุ ธรรมเกี่ยวกบั ผลผลติ : คุณภาพไดตาม E2 -
ขอกาํ หนด

A3 เหตุผลเกยี่ วกบั ลูกคา : ขายใหใ คร A3 ขายกับกลุมผูร ักษาสขุ ภาพ

B3 เหตผุ ลเกยี่ วกบั ลูกคา : ขายไดไหม B3 ขายตรงกับผูรักสขุ ภาพ

C2 ภมู คิ ุมกันเกี่ยวกบั ลกู คา : ความเชื่อถือผลติ ภัณฑ C3 มเี อกสารรบั รองคณุ ภาพเกษตรอินทรยี ข อง
กรมวิชาการเกษตร

D3 ความรอบรเู กย่ี วกับ : มาตรฐานคณุ ภาพผลผลติ D3 จัดทาํ เอกสารคณุ คา ผลผลติ และวิธกี ารบริโภค
กาํ กับสนิ คา

E3 คณุ ธรรมเก่ยี วกับลกู คา : ผลผลิตปลอดภัย E3 ใชกระบวนการเกษตรอนิ ทรยี ไ มใชสารพษิ

A4 เหตุผลเก่ยี วกบั การพฒั นาตนเอง : ความสามารถ A4 -
ยกระดับคณุ ภาพอยา งตอ เน่ือง

B4 ความพอประมาณเกี่ยวกบั การพฒั นาตนเอง : B4 -
ศกั ยภาพทต่ี อ งพฒั นา

C4 ภูมิคมุ กนั เกยี่ วกับการพัฒนาตนเอง : ความภกั ดี C4 มกี ารพัฒนาทักษะการทํางาน มสี วสั ดิการรานคา
ของผูรว มงาน ประกนั ความอดอยาก

D4 ความรอบรเู กย่ี วกบั การพฒั นาตนเอง : การผลิต D4 การขยายพนั ธุ การบาํ รงุ รักษาตน การแปรรูป

การตลาด ความสัมพนั ธก บั ชมุ ชน อบแหง (Fix)

E4 คุณธรรมเกย่ี วกับการพฒั นาตนเอง : การอนรุ ักษ E4 กระบวนการเกษตรอนิ ทรยี เ ปนกระบวนการ
ส่ิงแวดลอ ม อนุรักษส่ิงแวดลอ มอยแู ลว

42
จากตารางตัวอยาง ทําใหเราทราบวา การเขาสูอาชีพผลิตมะเดื่อฝร่ังอบแหง ยังมีรายการที่ตอง
ดาํ เนนิ การเรยี นรูค ิดเพ่มิ เติม 6 รายการ
สรปุ

การวเิ คราะหต รวจสอบระบบความพรอมในการสรา งอาชีพ เปนกระบวนการวิเคราะห
ดวยตารางสองตาราง เพื่อสรุปความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธระหวางองคประกอบทางเศรษฐกิจ
พอเพียง กับองคประกอบในระบบอาชีพ จากสภาพท่ีเปนจริงของผูประกอบอาชีพจะสะทอนใหรูจัก
ตนเองมองเห็นสภาพทต่ี องเสรมิ เติมใหเ กดิ ความพรอม

กจิ กรรมที่ 6
ใหผูเรียนจัดทําบันทึกความพรอมในการสรางอาชีพท่ีตนเองประกอบอยู หรืออาชีพที่ผูเรียน

ตองการประกอบการมา 1 อาชีพ ตามความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธระหวางเศรษฐกิจพอเพียงกับ
องคประกอบการทําอาชพี (ตง้ั แต A1 ไปจนถึง E4)

43

บทท่ี 3
การพฒั นาตนเองเพอ่ื การขยายอาชีพ

ผลการเรยี นรทู ี่คาดหวงั
ปฏิบัตกิ ารวิเคราะหตนเองและพฒั นาทักษะ การขยายอาชพี ใหเ ปนลกั ษณะนิสยั

ขอบขา ยเน้อื หา
เรอ่ื งท่ี 1 การวิเคราะหทาํ ความเขาใจและรูจ กั ตวั ตนทแี่ ทจรงิ
เรอ่ื งท่ี 2 การพัฒนาทักษะการขยายอาชีพใหเปน ลักษณะนิสัย

สือ่ ประกอบการเรยี นรู
1. เอกสารหมายเลข 10 ใบความรู เรื่อง ตัวตนทีแ่ ทจ ริงของตนเอง
2. เอกสารหมายเลข 11 ใบความรู เร่อื ง การพัฒนาทกั ษะการขยายอาชพี ใหเ ปนลกั ษณะนสิ ัย