ทักษะการขยายอาชีพ อช31002 ม.ปลาย

94
จากแผนภูมิ จะมองเหน็ ลักษณะการใชคุณธรรมขบั เคลื่อนธรุ กจิ เชน
1. การเปน ผูประกอบการ ลําดบั แรกตองเปนผูขยันขันแข็งในการเรียนรู ทํางานอยางเขมแข็ง
เปนปกติ
2. การใชทรัพยากรปจจยั การดาํ เนนิ งานจะตองใชหลักประหยดั ยับยัง้ ระมดั ระวงั ที่จะควบคุมให
เสยี นอ ยที่สุดและนาํ กลบั มาเปลยี่ นรูปใหเกิดมลู คา ใหม ากที่สดุ
3. การจดั การการผลิตและการตลาด ตองเปนไปดวยความซื่อสัตยประพฤติตรง และจริงใจท่ีจะ
ผลิตสินคามีคุณภาพตามขอตกลง สงมอบสินคาตามขอกําหนด ยึดม่ันความปลอดภัยและสรางขวัญ
กําลังใจใหกบั ผรู ว มงาน
4. การควบคุมคุณภาพการดําเนินงานตองใชความอดทน อดกล้ันในการขับเคล่ือน
การดําเนนิ งานใหเ ปนไปตามขอกาํ หนด ถงึ แมจ ะมแี รงกดดนั จากภายใน และภายนอกที่กระทบเขามา

กิจกรรมท่ี 13
ใหผ เู รยี นปฏบิ ตั ิดงั น้ี
2. นําความรทู ี่ไดจ ากการศกึ ษาในเอกสารหมายเลข 16 ไปแลกเปลีย่ นเรียนรูกับผูรู ผูเชี่ยวชาญ
แลว บรู ณาการกับประสบการณของตนเองเปนความรใู หม
3. นําความรูใหมท เ่ี กิดจากการบรู ณาการมาตรวจสอบ ทดลอง ปฏิบัติการหาความรู ความจริง
กบั ตนเอง
4. ดาํ เนนิ การประเมินความเปนไปไดใ นการนําไปใชจ รงิ แลว สรปุ เปน องคความรูของตนเอง

95

เรื่องท่ี 2 การจดั ทาํ แผนธุรกิจ

ลักษณะบง ช้คี วามสําเรจ็ ของการเรียนรู

ลกั ษณะบง ชีค้ วามสาํ เร็จของการ กิจกรรม การวัดผล ประเมินผล สอื่ การเรียนรู
เรยี นรู

1. จําแนกโครงสรางของแผน 1. อานเอกสารหมายเลข 17 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 17
ธรุ กิจตามแนวปรชั ญาของ สรปุ กรอบความคิด ดงั นี้ 2. ผลการประยกุ ตใช ใบความรู เร่อื ง การ
เศรษฐกจิ พอเพียงได 1.1 ลกั ษณะโครงสรา ง ประสบการณข อง ประยกุ ตห ลกั ปรชั ญา
2. ประยุกตห ลกั เศรษฐกจิ แผนธุรกิจระดับพออยพู อกนิ ตนเองตามแนวคิด ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
พอเพยี งและประสบการณตนเอง ระดับอยดู มี ีสขุ และระดบั ปรัชญาของเศรษฐกจิ กับประสบการณตนเอง
จัดทาํ กรอบความคดิ ของ มัง่ มีศรสี ุข พอเพยี ง จดั ทํากรอบความคดิ
แผนธรุ กิจเพ่ือขยายอาชีพได 1.2 การประยกุ ตใ ชห ลัก แผนธรุ กิจทีเ่ หมาะสม

ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
กับประสบการณข องตนเอง
2. ผูเรยี นบรู ณาการความคดิ
จากประสบการณก าร
ประกอบอาชพี สังเคราะห
เปน กรอบความคิดในการ
จดั ทาํ แผนธรุ กจิ ตามแนวคิด
ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

3. กาํ หนดขัน้ ตอนของการจัดทาํ ใหผูเรยี นศกึ ษาเอกสาร ผลการประเมิน เอกสารหมายเลข 18
แผนธุรกิจตามแนวคดิ หลกั หมายเลข 18 แลวใชกรอบ เทียบเคยี ง คูมอื จัดทาํ แผนธุรกิจตาม
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงได ความคดิ ท่ีสรปุ ไดพฒั นา หลักปรชั ญาของ
ตนเอง โดยประเมินเทียบเคียง เศรษฐกิจพอเพยี งให
ความคดิ และตวั อยา งตาม เหมาะสมกบั ตนเอง
เอกสารหมายเลข 18 ท่ีมี
ความเปน ไปไดท ่ีจะใชใ นชีวติ
จริงไดห รอื ไม มีขอ บกพรอง

อะไรแลวควรปรบั ปรุง
พัฒนาการจัดทําแผนธุรกิจ
ของตนเองแบบใด

96
เอกสารหมายเลข 18 : ใบความรู เรือ่ ง การประยกุ ตหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งกับ

ประสบการณต นเอง จัดทํากรอบความคดิ แผนธุรกจิ ทเี่ หมาะสมกับตนเอง
1. โครงสรางแผนธุรกจิ ตามแนวหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง

การทําธุรกิจ หมายถึง การงานประจําเกี่ยวกับการทํามาหากิน คาขายแลกเปล่ียน
จากความหมายดังกลาว ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงได ระบพุ ฒั นาการของการทาํ มาหากินไวเปน ระดบั
ตง้ั แต (1) ทาํ ใหพออยูพอกนิ (2) ทําใหอยูดีมีสขุ และเขาสู (3) ความมง่ั มีศรีสขุ การทํามาหากิน คาขาย
แลกเปล่ยี นหรอื ที่เรยี กวา ธุรกิจนนั้ จาํ เปนทจี่ ะตอ งมแี ผนในทุกระดับ เชน

1.1 แผนธุรกิจเศรษฐกิจพอเพียงระดับพออยูพอกิน เปนการทําธุรกิจเพื่อนําพาชีวิต
ครอบครัวใหร อดพนจากความขาดแคลนและอดอยากสชู ีวิตใหอยรู วมกนั ไดของคนในชุมชน

สํารวจวาตอ ง จาํ แนกวา แผนการผลติ ลาํ ดบั ทํางานให
กินใชอะไร อะไรทาํ ได ขั้นตอนและ เปน ไปตาม
แผนการ วธิ ีการทาํ งาน ขน้ั ตอน
แจกจา ย
เอื้ออาทร

เหตุผล ความ ภมู ิคุม กนั ความรอบรู คุณธรรม

พอดี

97
1.2 แผนธุรกจิ เศรษฐกิจพอเพียงระดับอยูดีมสี ขุ เปนการทําธุรกิจหารายไดท่ีใชความเอ้ืออาทร
ของสังคมเปน ฐานในการขบั เคลือ่ นมีลักษณะในการสรางทางธุรกิจดังน้ี

สํารวจสภาพ กําหนดความ แผนพัฒนาชวี ติ การ จดั ลําดับ ขับเคล่ือน
- การกนิ อยู พอดี ทาํ กนิ การอยูส ุขภาพ ขัน้ ตอนและ แผนให
- สขุ ภาพ วิธีการทํางาน เปนไปตาม
- การศกึ ษา - การกนิ อยู และการศึกษา ขน้ั ตอนและ
- เออ้ื อาทร - สขุ ภาพ วิธที าํ งาน
- การศึกษา แผนเออื้ อาทร
ความมี - การเอือ้ อาทร สงั คม ความรอบรู คุณธรรม
เหตุผล
ทางสังคม แผนหารายได
- รายจา ย รายได ยกระดับความมัน่ คง

ความ ภูมิคมุ กนั
พอดี

98

1.3 แผนธุรกิจเศรษฐกจิ พอเพียงระดบั มั่งมีศรีสขุ เปน ธรุ กจิ ทต่ี อ งมคี วามเฉพาะตวั ตรงกบั ความ
ตอ งการของลูกคา ตอ งเช่อื มโยงกับสถาบนั ทางการเงิน ตองสรางพนั ธมติ รทางธรุ กจิ ตอ งเทียบเคยี งแขงดี
กบั ธุรกิจประเภทเดยี วกนั เพือ่ ยกระดบั คุณภาพผลผลติ ขยายตลาดและสว นแบงตลาดใหมีรายไดพอเพียง
กบั การดํารงอยแู ละขยายธุรกิจออกไปไดอยางม่ันคงตอเน่ืองไป ซึ่งมีลักษณะโครงสรางของแผนธุรกิจ
ดงั น้ี

1234 5
ขอ มลู ทศิ ทางธรุ กจิ แผนกลยทุ ธ แผนปฏิบตั ิ การขบั เคล่อื น

- ผลผลิต - วิสยั ทัศน เปา หมายกลยุทธ - การลงทนุ - บทบาทเจาของ
- ลกู คา - พันธกจิ ตวั บง ช้ีความสําเร็จ - ผลผลิต ธุรกิจ
- ทนุ - กลยทุ ธ ปจจยั นาํ เขา - ลูกคา
- ความสามารถ กิจกรรมโครงงาน - การพฒั นา - การบริหาร
2 ทรัพยากร
ของตนเอง ความพอดี ตนเอง
และทมี งาน - ความถกู ตอ ง - การดาํ เนนิ งาน
- ความเหมาะสม 34 - การควบคมุ คณุ ภาพ
1 ทต่ี อ งการดาน
เวลา ทุน และ 5
เหตผุ ล คุณภาพ
- เหตุผลที่ ภูมคิ ุม กนั ความรอบรู คณุ ธรรม

ทาํ ใหเ กดิ สง่ิ ที่ทําให - ในบทบาทหนา ท่ี - ความขยันของ
ผลสําเรจ็ ของผปู ระกอบ ผูป ระกอบอาชีพ
ของอาชีพ ปลอดภัยตอ อาชีพ
- ความประหยดั ใน
ความลม เหลว - การบรหิ ารจดั การ การใชทรพั ยากร
ทรพั ยากร ใหคุม คา
- สภาวะ ดาํ เนินงาน
แวดลอม - ความซ่ือสตั ยใน
ภายในธรุ กิจ - การจัดการผลติ การผลิต การตลาด
และการจดั การ ใหเ ปน ไปตาม
- สภาวะ การตลาด ขอกาํ หนด
แวดลอม
ภายนอก - การควบคมุ - ความอดทนทจ่ี ะ
การวดั ผล ควบคมุ ตดิ ตามผล
- ความอยาก ประเมินผลและ และพัฒนา
ของตนเอง พัฒนาคณุ ภาพใน คุณภาพอาชพี
อาชพี อยา งตอเนอ่ื ง
- ความยดึ มน่ั
ในตนเอง - การพฒั นา
ศกั ยภาพองคก ร

99
จากโครงสรางแผนธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงท้ัง 3 ระดับ ต้ังแตทําเพ่ือให
พอเพียงกบั การดาํ รงชีวิตใหอยรู อดไมอ ดอยาก ไปสกู ารยกระดบั ความคิดการกระทําใชชีวิตอยูด ีมีสุข ซึ่ง
จะตองมีรายได เพ่อื มาพัฒนาความเปนอยทู ่ดี ขี นึ้ และการสงบตุ รหลานเขา รับการศกึ ษา และระดับสุดทา ย
ที่คนสวนใหญควรจะกาวไปใหถึงความม่ังมีศรีสุขท่ีสัมพันธกับสภาพเปนจริงของตนเอง ซึ่งจะตอง
เรยี นรรู ะบบธรุ กจิ ที่มคี วามซับซอ นขึน้ ไป

กจิ กรรมที่ 14
ใหผ เู รียนทําโครงงานถอดแบบเรียนในการประกอบอาชีพของตนเองหรือผูประสบความสําเร็จ

ในการประกอบอาชพี เก่ียวกบั การจัดทาํ แผนธรุ กิจเศรษฐกิจพอเพียง ระดบั มั่งมศี รีสขุ ในประเดน็ ตอไปนี้
1. ขอ มูลสารสนเทศ
2. ทิศทางธุรกิจ
3. แผนกลยุทธ
4. แผนปฏิบัติการ
5. การขับเคลื่อนแผน
โดยยึดหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงเปน ตวั อธบิ ายในแตล ะประเดน็ ตามแผนภูมิธุรกิจและ

ผูเรียนจะตอ งเรยี นรู บทที่ 5 ใหจบเสียกอ นจึงคอ ยดาํ เนินการ

100

2. การประยกุ ตใชหลักเศรษฐกจิ พอเพียง และประสบการณตนเองจัดทาํ กรอบความคิดแผนธุรกจิ
การจัดทาํ แผนธุรกจิ ในการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย เปน การเรียนรูเพ่ือการขยายอาชีพ

ใหเ ปนไปตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงในระดับมั่งมีศรีสุขที่มีแผนงานโครงการขยายอาชีพ สรางรายได
พอเพียงไปสูความมนั่ คงได มกี รอบแนวคิดตามหลักความมีเหตุผล ความพอดี มีภูมิคุมกัน ความรอบรู
และคณุ ธรรมดังนี้

2.1 กรอบแนวคิดในการใชหลักความมเี หตุผล
เปน การประยกุ ตความมีเหตผุ ลทีจ่ ะทําใหก ารขยายอาชพี ประสบผลสําเร็จ ตองการองคประกอบ
ในการขยายอาชพี มาวิเคราะหดว ยตัวแปรดา นตนเอง สังคม วชิ าการ มาหาเหตผุ ลใหก บั ตนเอง ดงั น้ี
ความมีเหตผุ ล

เหตผุ ลทจ่ี ะทํา ตนเอง ผลิตผลท่จี ะทาํ เปน ธุรกจิ ครอบครัวรบั ไดหรือไม
ใหเ กิดผลสาํ เรจ็ สงั คม ตลาดมคี วามตอ งการเพยี งใด เจตคติของชมุ ชนเปน อยา งไร คูแ ขงเปนใคร อยางไร
วชิ าการ สามารถผลติ ไดในทอ งถ่นิ หรอื ไม กระทบตอส่งิ แวดลอมเพยี งใด มอี งคค วามรู
1 แหลง วทิ ยาการพอเพียง
ตนเอง
ขอมลู สังคม เราปรบั ตวั เขากบั ลกู คาไดหรือไม
สารสนเทศ วชิ าการ ลูกคา เปนกลมุ บคุ คลระดับใดอยา งไร
รสนิยม วัฒนธรรม ส่ิงแวดลอมและสงั คมของลกู คา
2
ตนเอง เงินทุน แรงงาน ทุนทางปญญาเพื่อการแขง ขนั
ขอ มลู สังคม แหลง เงินทุน ความเชอื่ ถอื ตอเรา
สารสนเทศ วิชาการ ความรูเ ก่ยี วกับการบริหารจดั การทนุ

3 ตนเอง ความสามารถหลักของเราสมั พนั ธกับการผลิตการตลาดทจ่ี ะทาํ หรอื ไม
ขอมลู สังคม ความสามารถหลกั ของชุมชนจะนาํ มาประยกุ ตใ ชไดหรือไม
สารสนเทศ วชิ าการ ทเี่ ก่ยี วของกบั ความพอเพียงไดแ ก การสรางความหลากหลายทางชวี ภาพ
การหมุนเวยี นเปลยี่ นรูป การเพ่มิ ผลผลิต และการจัดการรายได
4
ขอ มลู
สารสนเทศ
ความสามารถ

101
2.2 กรอบแนวคดิ ในการใชหลักความพอดี

เปนการนําผลการคิดวเิ คราะหเหตผุ ลทจ่ี ะนําไปสูความสําเร็จมาคิดสังเคราะห กําหนด
แผนทิศทางธุรกิจใหม ีความถูกตองพอดีกับสภาพที่เปนจริงของตนเอง สังคม และวิชาการ โดยมีกรอบ
แนวคดิ ของการกําหนดทิศทางธรุ กิจตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

ความพอดี

- ความถูกตอ ง ทําอะไร ความตองการโดยรวมสดุ ทา ยปลายทาง
- ความสมควรทจี่ ะเปน ถงึ ไหน ของการขยายอาชีพท่ีตอ งการใหเกดิ และ
เมือ่ ไร ไปถึงไดจริง
วิสยั ทศั น
พนั ธกจิ ทําอะไร พนั ธะอนั เปน ภาระสําคญั ท่ตี องทําให
ทาํ ไมตองทํา เกดิ ผลตามวิสัยทศั น
ทําอยา งไร

กลยุทธ เปาหมายการกระทํา เปา หมายเชิงกลยทุ ธส ูความสําเร็จที่
วิธกี ารสําคญั ถกู ตอ งสมควรท่จี ะเปนตามวสิ ยั ทัศน

102
กรอบแนวคดิ ในการใชห ลักภูมิคมุ กนั

เปนการประยกุ ตห ลักภมู ิคุมกันของปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงมาวเิ คราะหก ลยทุ ธ
ของแตละพันธกจิ ออกมาเปน แผนกลยุทธท่ถี กู ตอง ธุรกจิ มคี วามปลอดภัย โดยมกี รอบแนวคิดดงั น้ี

ภูมคิ ุมกนั

สงิ่ ทท่ี ําใหป ลอดภยั รูเทาทัน สภาวะแวดลอ ม เปาหมายกลยุทธ
ตอความลม เหลว ภายในท่เี ปนจุดออ น จดุ แขง็ ตัวบง ช้ี
สภาวะแวดลอมภายใน ของธรุ กจิ ความสําเร็จ
รเู ทา ทนั สภาวะแวดลอ ม ปจจัยนําเขา
สภาวะแวดลอมภายนอก ภายนอกทใ่ี ชเปนโอกาส กิจกรรมโครงการ
ใชป ระโยชน และอุปสรรค
ความอยากของตนเอง ตองระมดั ระวัง

ความยึดมน่ั ในตนเอง ระมดั ระวังความอยากได
เปน ของตนเองใหอ ยใู น
ความพอดี

ระมดั ระวังความยดึ มน่ั
ถือมั่นของตนเอง ตอ งยึด
หลกั การทํางานรวมกนั ท่ี
ผูรวมงานรูเทาทนั กนั

103
กรอบแนวคดิ ในการใชความรอบรู

เปน การประยุกตหลักแหงความรอบรูท ่ีจะนําไปสคู วามสําเร็จของการจัดการของอาชีพ
ดวยวาเกณฑองคประกอบในระบบการบริหารจัดการคุณภาพกับแผนงานดานตาง ๆ ที่จะนําไปสู
การปฏิบตั กิ ารวา จะตอ งเกย่ี วขอ งกับความรอู ะไรท่ีเราจะตอ งแสวงหาความรูใหเกิดความรอบรูพอเพียงที่
จะใชขับเคลือ่ นธรุ กิจไปสคู วามสาํ เร็จโดยมกี รอบดงั นี้

ความรอบรู

การบริหาร การลงทุน
จัดการคณุ ภาพ การผลติ
การตลาด
- บทบาทของผูประกอบอาชีพ การพฒั นาทมี งาน
- การบริหารจดั การทรพั ยากร
- การบรหิ ารจดั การผลติ
- การบริหารจดั การตลาด
- การควบคมุ การวัดผล ประเมนิ ผล

และพัฒนาคณุ ภาพชีวติ

104
กรอบแนวคดิ ในการใชค ุณธรรม

เปนการประยุกตหลักแหงคุณธรรมท่ีจะสรางความเขมแข็งใหกับการดําเนินธุรกิจท่ี
ประกอบดวยความขยันขันแข็ง ความประหยัดใชทรัพยากร ความซ่ือสัตยตอการดําเนินงาน และความ
อดทนตอ การควบคมุ ประคบั ประคองธุรกิจ โดยมกี รอบแนวคดิ ดังน้ี

ความขยันขนั แข็งของผดู าํ เนนิ ธรุ กจิ มงุ มนั่ แสวงหาความรเู พื่อพฒั นาสูความเปนเลศิ
ตรวจการดําเนนิ งานหาขอ บกพรอ ง
ติดตามผลการดาํ เนินงานดา นตา ง ๆ
ประเมนิ ธุรกจิ ในแงมมุ ตาง ๆ เปน ระยะ ๆ
สรางความเขาใจใหกบั ผูรว มงาน

ความประหยดั ใชทรพั ยากรคุม คา วางแผนการใชทรัพยากรอยา งรัดกุม
ควบคมุ การใชท รพั ยากรใหเ กิดประสิทธผิ ล
ลดของเสยี
เปลี่ยนรปู ของเสยี และเศษวัสดุสรางมลู คาเพ่ิม

ความซ่อื สัตยตอการดําเนินงาน สรา งคณุ ภาพผลผลติ ตามขอตกลง
สงมอบผลผลิตตามขอ ตกลง
กําหนดราคาที่ลูกคา รับได
ธุรกิจไมสรา งปญ หาใหกับชมุ ชนและสิ่งแวดลอ ม

อดทนควบคุมธรุ กจิ สูเ ปาหมาย งดเวน สิ่งทจี่ ะทําใหผ ลผลติ ไมเปน ไปตามขอตกลง
อดกลัน้ ตอ ผลกาํ ไรท่ไี มส มควร
สทู นแกไขขอบกพรอ ง

105

3. สรุป
การดําเนินการธรุ กิจตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ตัง้ แตระดับทําใหพออยูพอ

กินพนความอดอยาก แบงปนผูท่ียังอดอยากไดกาวไปสูการสรางความอยูดีมีสุขที่จะตองเพ่ิมผลผลิต
สรา งรายไดใหพอเพียงกบั การดํารงและพฒั นาคณุ ภาพชวี ิต และเก็บออมสรางทุนเพื่อกาวยางไปสูความ
มั่งมศี รสี ขุ ท่สี ามารถขยายธุรกจิ ออกไปสตู ลาดการแขง ขัน สรางงานสรางรายไดใหกับคนในชุมชนของ
ตนเอง เปน สว นหนึง่ ของการสรา งความเขม แขง็ ทางเศรษฐกจิ ของชมุ ชน

การดําเนินธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง หากพิจารณาความสัมพันธ
ระหวางหลักเศรษฐกจิ พอเพียงกับข้นั ตอนทางธุรกจิ จะสรปุ ไดวา

1. การเริม่ ตนธุรกิจจะตองเร่ิมตนที่ความมีเหตุมีผล ซ่ึงเปนเร่ืองของขอมูลสารสนเทศ
ตา ง ๆ ที่ผทู ําธรุ กิจจะตอ งศึกษาความตองการ แสวงหาความเขา ใจจนบอกไดว าจะทําอะไร เพราะอยางไร

2. เมื่อรูวา ทาํ อะไร อยา งไร กจ็ ะตอ งกําหนดความพอดขี องภารกจิ ทีจ่ ะทําแตใหสัมพันธ
กบั สภาพชีวติ ทนุ ตา ง ๆ ท่ีมีอยูไมท าํ อะไรเกนิ เลยจนสรางความเดอื นรอนสคู วามลมเหลวใหกบั ตนเอง

3. เม่ือรูวาทําอะไรแคไหน จะตองทําอยางมีภูมิคุมกันใหปลอดภัยไมลมเหลว ดวย
การวางเปาหมายการดาํ เนินงานและความคาดหวงั ตา ง ๆ ในรูปแบบธุรกจิ ใหสอดคลองกบั จดุ แขง็ จดุ ออน
โอกาส อปุ สรรคตา ง ๆ และทบทวนตรวจสอบความอยาก ความตดิ ยดึ ในตัวเราใหถอ งแท

4. เม่ือกําหนดเปาหมายความคาดหวังตาง ๆ ของธุรกิจท่ีคาดวามีความปลอดภัย
ไมล ม เหลวชดั เจนแลว กถ็ ึงข้นั ตอนการปฏบิ ัตกิ ารในธรุ กจิ จะตองทําแผนปฏิบัติการเขาสูการปฏิบัติจริง
ขั้นตอนนี้จะตองใชองคความรูตาง ๆ ในรูปของสหวิทยาการ ผูประกอบอาชีพจะตองมีความรอบรูดวย
การแสวงหาความรู ทดลองตรวจสอบความรอู ยา งกระจางทกุ ดา นที่จะนําเขามาใชด ําเนินการ

5. การดําเนินปฏบิ ตั ิการสูค วามสาํ เร็จใหผปู ระกอบการจะตอ งยืนอยูบนฐานคุณธรรมท่ี
เร่มิ จากความขยนั ความประหยดั ความซือ่ สัตยแ ละความอดทน

กิจกรรมที่ 15
เมื่อศกึ ษาเอกสารหมายเลข 17 เขาใจดีแลว ใหผเู รียนวเิ คราะหจ ากประสบการณของตนเองหรือ

ของผูประสบความสําเร็จในอาชพี จัดทํากรอบความคิดในการจัดทําแผนธุรกิจตามแนวคิดปรัชญาของ
เศรษฐกจิ พอเพียง

106

เอกสารหมายเลข 19 : คูมือจัดทําแผนธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใหเหมาะสมกับ
ตนเอง

ในเอกสารคูมือจัดทําแผนธุรกิจตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใหเหมาะสมกับตนเอง
ประกอบดวยสาระสกู ารปฏบิ ัติดังน้ี

ตอนท่ี 1 บทนํา
ความคดิ รวบยอด
นิยามศพั ท
องคป ระกอบของแผนธรุ กจิ

ตอนที่ 2 วธิ ีคดิ หาเหตุผล ของการขยายอาชพี
ความคิดรวบยอด
ข้นั ตอนการดาํ เนินงาน
รายละเอียดการดาํ เนินงาน

ตอนที่ 3 วธิ ีการกําหนดทิศทาง กลยุทธการขยายอาชีพใหมคี วามพอดี และภูมิคมุ กัน
ความคิดรวบยอด
ขน้ั ตอนดําเนนิ งาน
รายละเอียดการดาํ เนนิ งาน

ตอนที่ 4 การจดั ทาํ แผนปฏบิ ตั ิการ และสรา งความรอบรู
ความคิดรวบยอด
ข้นั ตอนการดําเนนิ งาน
รายละเอยี ดขัน้ ตอนการดําเนนิ งาน

ตอนที่ 5 การขบั เคลือ่ นแผนสูความสาํ เร็จ
ความคิดรวบยอด
ขั้นตอนดําเนินงาน
รายละเอียดการดาํ เนินงาน

107

ตอนท่ี 1 บทนาํ
ความคิดรวบยอด

แผนธุรกจิ เปนกรอบความคิดการทํามาหากินของประชาชนบูรณาการกับปรัชญาของ
เศรษฐกจิ พอเพยี ง ทีใ่ หค วามสําคญั กบั ส่งิ ที่ เปนอยู มีอยู ของผปู ระกอบอาชีพใหสามารถขับเคล่ือนเขาสู
ความสาํ เรจ็ ไดดวยตนเอง ดังนั้นแผนธุรกิจของชาวบานจึงเปนองครวมของการดําเนินงาน ไมใชแผน
ธุรกจิ ท่ัวไปทเี่ ปนเอกสารกาํ หนดการลงทุน ระยะเวลา ผลกาํ ไร แตแ ผนธุรกจิ ของชาวบานทีจ่ ะทาํ ตอ ไปนี้
เปนแผนวิถชี ีวิตการทาํ มาหากินทม่ี ีการคดิ และดาํ เนินการอยางเปนระบบบนเสนทางของความพอดี
นิยามศพั ท

เพื่อใหเ ขาใจตรงกัน จึงขอนิยามศัพททีส่ าํ คญั ดงั น้ี
1. ขอมูลสารสนเทศเพอื่ การขยายอาชีพ หมายถงึ ขอ มลู สารสนเทศท่ีเกี่ยวของเปนเหตุเปนผล
ทจ่ี ะทําใหการพฒั นาหรือขยายอาชีพเกิดผลสาํ เร็จไดแ ก

1.1 ผลผลิต เราจะทาํ อะไรแลว ขายไดแ น ๆ
1.2 ลกู คา คือใครทจี่ ะมาซ้ือหรือใชบรกิ ารของเรา มีมากนอ ยเทา ใด วัฒนธรรมชีวิตพวกเขา
เก่ียวขอ งกับผลติ ผลทีเ่ ราจะทาํ ขายใหอ ยา งไร ซอื้ ใชบ อ ย ๆ หรอื นาน ๆ จะใชทีสงผลกับ การขายผลผลิต
ของเราใหห มด มรี ายไดพอเพยี งกบั การดํารงชีวิตและขยายธรุ กจิ ไดหรอื ไม
1.3 ทนุ ถา เราจะทําผลผลิตหรอื บรกิ าร เรามีทุนดานตาง ๆ เพยี งใดเชน

(1) เงินทนุ มีพอทจ่ี ะเดินธรุ กจิ ไปไดห รือไม ถาไมพอจะมีแหลงสํารองเงินทุนจากที่ใด
มาใหใ ช

(2) ท่ดี นิ มขี นาดเทา ใด ถา จะทําผลิตผลทคี่ ิดเอาไว จะไดผลผลิตพอเพียงหรือไม
(3) อุปกรณ เคร่ืองมือทีม่ ีอยูจ ะสามารถใชดําเนินการไดเพียงใด จะตองมีอะไรเพ่ิมเติม

หรือจะดัดแปลงของท่มี ีอยใู ชไดหรอื ไม
1.4 ความสามารถของตนเองและทีมงานสัมพันธหรือไปกันไดกับผลิตผลหรือบริการที่จะทํา
ถาไมพ อจะไปเรียนรูท่ีไหน และพ้ืนฐานของเราเรียนรูไดหรือไม จะตองเตรียมและพัฒนาทักษะความรู
พืน้ ฐานดานใด อะไรบา ง
2. ทิศทางธุรกิจ หมายถึง การพัฒนาหรือการขยายอาชีพเราจะไปทางไหน แบบไหน ตองมี
ภาระสาํ คัญอะไรบา ง และในแตภ าระเราจะมีกลวิธีหรือวิธีการอยางไร ท่ีมีความพอดีกับสภาพท่ีเปนอยู
ของเรา
3. วิสัยทัศน หมายถึง ความตองการใหเกิดข้ึนโดยรวมสุดทายปลายทางของแผนธุรกิจที่
ตองการใหเกดิ และไปถงึ ไดจรงิ
4. พนั ธกจิ หมายถงึ พนั ธะอนั เปนภาระสาํ คัญท่จี ะตองทําเพอ่ื ใหเ กิดผลตามวิสัยทศั นท่กี าํ หนดไว
5. กลยุทธสคู วามสําเรจ็ หมายถงึ กลวธิ ี วธิ ีการท่จี ะนํามาใชใหการดําเนินงานเกิดความพอดีสู
ความสาํ เร็จตามวสิ ัยทัศน

108

6. แผลกลยทุ ธ หมายถึง กรอบของการจัดการใหการดาํ เนนิ งานพฒั นาหรือขยายอาชีพ เปนไป
ตามวิสยั ทศั นท ี่จะชวยชีน้ ําถึงกระบวนการในการจัดทําแผนปฏบิ ัติตอ ไป
7. แผนปฏบิ ตั ิ หมายถึง การนํากรอบการจดั การในแผนกลยทุ ธมาจดั ทํากระบวนการปฏิบัติงาน
ตง้ั แต การลงทนุ การผลิตหรือบรกิ าร ลูกคาและการตลาด ตลอดทัง้ การพฒั นาตนเอง เปนเอกสารขน้ั ตอน
การดาํ เนินงาน การตรวจสอบหาขอบกพรอ งและการปฏิบตั ิการแกไขขอบกพรอง
8. การขบั เคลอื่ นแผน หมายถงึ การดาํ เนินงานตามแผนปฏิบัติการวา ผปู ระกอบการอาชีพ ควร
จะมีบทบาทอะไร อยางไรบา ง จะดาํ เนนิ การบรหิ ารจดั การทรพั ยากรอยางไรใหเปนไปตามข้ันตอนของ
แผนปฏิบัติ และการควบคุมคุณภาพ
9. เหตุผล หมายถงึ เหตุทท่ี ําใหเกดิ ผลสําเรจ็ ของการพัฒนาขยายอาชีพ
10. ความพอดี หมายถงึ ความถกู ตอ ง ความพอดีกบั ทต่ี อ งการดานทุน เวลาและคณุ ภาพ
11. ภมู ิคุม กนั หมายถงึ ส่ิงท่ที ําใหปลอดภัยตอความลมเหลว
12. ความรอบรู หมายถึง ภูมิปญญาท่ีจะเขาถึงองคความรูท้ังระบบของการพัฒนาและขยาย
ขอบขา ยอาชีพ
13. คณุ ธรรม หมายถงึ หลักดาํ เนินวถิ ีธรุ กจิ เขาสคู วามเขม แขง็ ถกู ตองตามทํานองคลองธรรมของสงั คม
องคประกอบของแผนธุรกจิ
องคประกอบของแผนธุรกจิ ประชาชนควรประกอบดวย องคประกอบของวถิ ธี รุ กจิ ตั้งแตการคิด
หาเหตุผลของการขยายอาชีพ กําหนดทิศทางกลยุทธของการขยายอาชีพใหมีความพอดีและมีภูมิคุมกัน
กําหนดแผนปฏบิ ตั สิ รางความรอบรูตามแผนและขบั เคล่ือนแผนไปอยางมคี ุณธรรม ดงั น้ี

1234
คิดหาเหตุผลของ กําหนดทิศทางกล กาํ หนดแผนปฏบิ ัติ ขบั เคลื่อนแผนสู

การขยายอาชีพ ยทุ ธของการขยาย สรางความรอบรู ความสัมพันธอยาง
อาชีพใหม คี วาม ตามแผน มคี ุณธรรม

พอดีและมีภมู ิคมุ กัน

การคิดจดั ระบบขอ มลู 1. การกําหนดวสิ ยั ทศั น 1. การจดั ทําแผนดา นทุน 1. การศึกษาทําความเขาใจ
สารสนเทศดานผลผลติ 2. การกาํ หนดพันธกิจ 2. การจดั ทาํ แผนการผลติ
ลกู คา ทนุ และ 3. การกาํ หนดกลยทุ ธ 3. การจดั ทําแผนดานลกู คา แผนปฏบิ ัตกิ าร
ความสามารถของตนเอง 4. การจัดทาํ แผนกลยทุ ธ 4. การจัดทาํ แผนพฒั นา
2. การปฏบิ ตั กิ ารตามแผน
ตนเอง 3. การตรวจสอบหาขอบกพรอง
4. การปฏิบตั ิการแกไข

ขอบกพรอ ง

องคประกอบทงั้ 4 ขอ ดงั กลาวใหเปนองคประกอบในการจัดทําแผนธุรกิจตามแนวคิด
ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงท่ีจะตอ งเรยี นรฝู กทําตอไป

109

ตอนท่ี 2 วธิ คี ดิ หาเหตผุ ลของการขยายอาชีพ
ความคดิ รวบยอด

วิธกี ารคดิ หาเหตุผลการขยายอาชีพ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อใหได
ขอ มูล สารสนเทศ เกีย่ วกับผลติ ผลหรอื บรกิ ารทีจ่ ะทาํ ลูกคาและตลาดที่จะขายผลิตภัณฑ ทุนดานตาง ๆ
ทจี่ ะนํามาใชและมีอยูจริงตลอดท้ังความสามารถของผูประกอบอาชีพเอง ที่จะเปนเหตุเปนผลเพียงพอ
ใชตัดสนิ ใจขยายอาชพี ใหเ กิดผลสําเร็จได
ข้นั ตอนการดําเนินงาน

1 3 4 5
การ สรปุ ผล
รวบรวม ประเมินตัดสนิ ใจ จดั ทาํ เอกสาร เหตผุ ล
ขอมูล 2 เลอื กเหตผุ ล การขยายอาชพี
วเิ คราะห สาํ คัญ

ข้ันตอนการดําเนนิ การดังกลาวอาจไมจําเปนท่ีจะตองทําครบทุกข้ันตอน เพราะขอมูล
บางตวั ท่ไี ดมามีความสําคญั สามารถลัดขัน้ ตอน ขา มขั้นไปอภปิ รายนําไปสูความเปนเหตเุ ปน ผลได
รายละเอยี ดการดาํ เนนิ งาน

1. การรวบรวมขอมูล เปนขน้ั ตอนการแสวงหา รวบรวมความรู โดยใชเ ครือ่ งรับรูใ นกายของเรา
1.1 การรบั รดู วยตา เชน การสังเกต จับตามอง การอาน ที่สามารถรูและใหเหตุผลที่ถูกตอง

แลว จดบันทกึ
1.2 การรับรูดว ยหู เชน การฟง อยางวเิ คราะห แยกประเดน็ สาํ คญั ออกมาใหไ ด
1.3 การรับรูดวยจมูก คือการรับรูกล่ิน หรือดมกลิ่นแลวใครครวญแยกประเภทอธิบาย

ลกั ษณะเทียบเคยี งกับกล่นิ ทคี่ ุนเคยหรือบอกความแปลก แยกได
1.4 การรับรูดวยลิ้น คือการชิมรสคิดใครครวญ เทียบเคียงกับรสที่คุนเคยหรือบอก

ความแปลกแยกได
1.5 การรบั รดู วยกาย คอื การท่ีตนเองเขาไปสูสภาวะแวดลอมท่ีสามารถรับรูบอกความเย็น

ความรอน ความแขง็ ความออ นนมุ หรือสมั ผสั ที่พงึ พอใจหรอื แปลกแยกออกไป
จากรายละเอียดขางตนดังกลาว เปนการเกบ็ ภาพรวมขอมลู ท่ใี ชชวี ิตของตนเองเปนฐาน

การเรยี นรูท าํ ไดตลอดเวลา เพยี งแตผเู รยี นใหค วามสําคญั ตอ สิ่งทีร่ ับรใู หส ามารถรแู ละใหเ หตผุ ลท่ถี ูกตอง
ดว ยการแยกใครค รวญแยกประเดน็ เทยี บเคียงกับประสบการณและบอกความแปลกแยกออกไปได และ
จดบันทกึ ใหต นเองสามารถเขาใจและระลกึ ถึงได

110

2. การวิเคราะหข อ มูล เปน ขัน้ ตอนทนี่ าํ ผลการรวบรวมขอ มลู มาศึกษาพิจารณาดว ยตนเอง โดย
มีขนั้ ตอนดงั น้ี

2.1 จัดขอมลู เขา พวกดว ยการนําขอมูลท่ีจดบันทึกไวมาพิจารณาแยกเปนหัวขอแลวจัดเขา
กลุมพวกเดยี วกัน

2.2 จัดลาํ ดับความสําคัญของขอ มลู ดวยการนาํ ขอ มูลแตล ะกลมุ มาพิจารณาวามีหัวขอใดที่มี
ความสาํ คญั มากทสี่ ดุ เรียงลาํ ดบั ไปจนถงึ ความสําคญั นอย

2.3 จดั กลุมขอมลู ทมี่ คี วามสมั พนั ธ บงชถี้ ึงเหตุผลของการขยายอาชีพในแตล ะเหตผุ ล
3. สรปุ ผล เปนขัน้ ตอนการนํากลุมขอมูลทีม่ ีความสัมพันธบงช้ีถึงเหตุผลในแตละกลุมเหตุผล
มาพิจารณาเช่ือมโยงกับประสบการณของตนเอง และปรากฏการณต า ง ๆ เขียนเปนเหตุผลของการขยาย
อาชพี เปนขอ ๆ
4. ประเมนิ ตัดสนิ ใจเลอื กประเดน็ เปนข้ันตอนตัดสินใจวา การขยายอาชพี คร้ังนี้ควรมีเหตุผลท่ี
สาํ คญั จริง ๆ ดว ยการนาํ เหตผุ ลตาง ๆ ท่สี รปุ ไดม าศึกษาพิจารณาวาควรจะมีเหตุผลท่ีสําคัญจริงก่ีเหตุผล
ในการขยายอาชพี
5. จดั ทาํ เอกสารเหตุผลการขยายอาชีพ เปนข้ันตอนนําผลการสรุปและประเมินเลือกเหตุผล
การขยายอาชีพมาจัดเขียนเปนเอกสารนําทางในการดําเนนิ กิจกรรมขยายอาชีพตอไป
ตัวอยา งเอกสาร เหตุผลของการขยายอาชพี

เหตุผลการขยายอาชพี เกษตรอนิ ทรยี 
ของ

นายขนั ติ หนแู ดง
ไรทนเหนือ่ ย เลขที่ 19 หมู 8 ตําบลหนองแขม

อําเภอโคกสาํ โรง จงั หวดั ลพบรุ ี
ผลการศึกษาเหตุผลในการขยายอาชีพเกษตรอินทรีย พบวามีเหตุผลท่ีนําไปสูความสําเร็จ
4 องคประกอบดวยกันคือ
1. องคประกอบดานผลติ ผล
2. องคป ระกอบดา นลกู คา
3. องคป ระกอบดานตนทนุ
4. องคป ระกอบดานความสามารถของผูดําเนินงาน

111

องคประกอบดา นผลติ ผล
ผลิตผลเกษตรอินทรียทั่ว ๆ ไปพบปญหาการปนเปอนของโลหะหนัก และเชื้อโรค

ทางเดินอาหาร ดังนั้นเหตุผลที่จะนําไปสูความสําเร็จ คือ การจัดการระบบการผลิตใหปราศจาก
การปนเปอ นสารโลหะหนกั และเชื้อโรคทางเดนิ อาหารจึงมปี จจัยเหตทุ ่ีจะตอ งดาํ เนนิ การประกอบดวย

1. ยกเลิกการใชปุยคอกทําปุยหมัก เพราะปจจุบันเกษตรกรผูเลี้ยงสัตวใชอาหาร
สําเรจ็ รูปทผ่ี า นกระบวนการทางอตุ สาหกรรม ซงึ่ มีโลหะหนักปนเปอน เล้ียงสัตว การทําเกษตรอินทรีย
ไมสามารถหามลู สัตวจ ากการเลย้ี งโดยธรรมชาตใิ นจาํ นวนท่เี พยี งพอตอ การพฒั นาคณุ ภาพดนิ ได

2. พฒั นาปุยอินทรียท ําใหป ลอดภยั จากจุลินทรยี บ ดู เนา และมคี ณุ คาทางอาหารสงู
จึงสรุปเหตุผลการพัฒนาเพ่ือการขยายอาชีพในองคประกอบดานผลผลิตคือ ผลผลิต
เกษตรอินทรยี ไ มป นเปอนสารโลหะหนกั และจลุ นิ ทรยี บูดเนา
องคป ระกอบดานลกู คา
ลูกคาผูบริโภคอาหารเกษตรอินทรีย มีเจตคติที่ดีตอผลิตผลเกษตรอินทรีย แตไมรูจัก
และเขาถงึ กระบวนการผลติ ของเกษตรกรได บริโภคไปบนความกังวลใจวาใชของจริงหรือไม จึงอาศัย
ความเชื่อถือผูจัดจําหนายเปนสําคัญ ดังนั้นการขยายอาชีพของไรทนเหนื่อย จําเปนตองสรางความรู
ความเขาใจ และการเห็นคณุ คาอาหารเกษตรอนิ ทรยี ทอี่ า งอิงระบบนิเวศนธ รรมชาตเิ ปนฐานการผลิต
องคป ระกอบดา นทนุ
การขยายอาชีพเกษตรอินทรีย จําเปนตองขยายพ้ืนที่การผลิต การเพ่ิมปริมาณน้ํา และ
การพฒั นาคณุ ภาพดนิ จาํ เปนตอ งใชทนุ ดานตาง ๆ เพมิ่ ขน้ึ รวมจํานวน 870,000 บาท ดังนี้
1. เงนิ สาํ รองจายคา แรงงานเพิ่ม10 คน จนกวา จะไดผลตอบแทนคนละ6,000 บาทตอเดอื น
รวม 3 เดือน เปนเงิน 180,000 บาท
2. ซ้อื รถไถพรวนดนิ ขนาด 30 แรงมา เปน เงิน 360,000 บาท
3. คาสาํ รวจเจาะนํ้าบาดาลขนาด 6" จาํ นวน 1 บอ เปน เงิน 120,000 บาท
4. คาระบบกระจายและใหน้ํา 30 ไร เปนเงิน 210,000 บาท

รวมเปนเงนิ ทุนท่จี ะตอ งใชเ พ่มิ อีก จาํ นวน 870,000 บาท
องคประกอบดานความสามารถ

การนําเสนอความรู ความเขาใจใหกลุมผูบริโภค ชองทางท่ีตนทุนต่ําท่ีสุดคือ การเปด
เวบ็ ไซตไ รทนเหนอ่ื ย เพอื่ นําเสนอสาระเน้อื หาและการแลกเปลี่ยนเรยี นรู จะตองพัฒนาเว็บไซตเปนระยะ ๆ
ในสาระทนั ตอ การเขามาเรยี นรขู องลกู คาและผสู นใจ จึงตอ งทําเอง

112
สรปุ เหตผุ ลเพ่ือความสาํ เร็จของการขยายอาชีพ

จากองคประกอบท้ัง 4 ดานดังกลาวไรทนเหน่ือย มีเหตุผลที่จะทําใหการขยายอาชีพ
ประสบความสาํ เร็จ 5 ดานดงั นี้

1. ตองพัฒนาคณุ ภาพของดินไมใ หม ีโลหะหนักอันตรายปนเปอน
2. ตองควบคมุ ระบบการหมกั สังเคราะหในกิจกรรมตาง ๆ ใหจ ุลินทรยี บดู เนา ลดตาํ่ ลง
3. ตองใหความรูความเขาใจและการเห็นคุณคาอาหารเกษตรอินทรีย แกลูกคาและ
ผสู นใจ
4. ตอ งระดมทุน 870,000 บาท ใชขยายการดาํ เนนิ งาน
5. ตองพัฒนาบคุ ลากรภายในใหมคี วามสามารถพฒั นาเวบ็ ไซตไ ดด วยตนเอง
เหตุผลทั้ง 5 ประการจะเปนเหตุผลนําไปสูความสําเร็จของการขยายอาชีพที่จะทําให
คณุ ภาพผลผลิตสูงขึ้น ตรงกับความตองการของลกู คา และสามารถขยายสวนแบงของตลาดออกไปได

113

ตอนท่ี 3 วธิ กี ารกําหนดทศิ ทาง กลยทุ ธ การขยายอาชพี ใหม ีความพอดแี ละมภี มู คิ ุมกนั
ความคิดรวบยอด

การทาํ ธรุ กจิ ไมว าจะทําระดับใด จําเปนตองมีทิศทางใหมองเห็นผลสําเร็จ ภาระงานท่ี
จะตอ งทาํ และกลยุทธส ูความสําเรจ็ ใชเปน ความคดิ สูการปฏิบัติจรงิ จะทาํ ใหเราวางธรุ กิจอยใู นความพอดี
อยางมภี ูมคิ ุมกัน ไมใ ชท ําไป คิดไป ลงทนุ ไป อยา งไรทศิ ทาง
ขนั้ ตอนการดาํ เนินงาน

123

ทิศทางธรุ กจิ กลยุทธ แผน

วิสยั ทศั น กลยทุ ธ แผนกลยทุ ธ
ภารกจิ

จากแผนภูมิ ทําใหม องเหน็ วา การกําหนดทิศทาง กลยุทธ การขยายอาชีพ ประกอบดวย
1. การคิดเขียนทิศทางธุรกิจ ประกอบดวยวิสัยทัศนท่ีตองการใหเกิดอยางมีความพอดี และ
ภารกิจสาํ คัญท่ีจะนาํ ไปสูความสําเรจ็
2. การคิดเขยี นกลยุทธห รือวิธีการสรา งความสําเรจ็ ตามพันธกิจ ซง่ึ จะมีเปาหมายอยา งชัดเจน
3. การคิดเขียนแผนกลยุทธดวยการนําเปาหมายกลยุทธมาวิเคราะหใหมองเห็นตัวบงช้ี
ความสําเร็จ ปจจัยนําเขาที่สําคัญ และกิจกรรมที่จําเปนตองทําเปนแผนทิศทางไปสูความสําเร็จของ
การดาํ เนนิ ธุรกจิ

114

รายละเอยี ดการดําเนนิ งาน
1. การกําหนดทิศทางธุรกิจ เปนการคิดใหมองเห็นอนาคตของการขยายอาชีพใหมีความพอดี

จะตองกําหนดใหไดวาในชวงระยะขางหนาควรจะไปถึงไหน อยางไร ซึ่งประกอบดวย ขอความ
วิสยั ทัศนวา จะไปถึงไหน และขอความพนั ธกจิ วาจะไปอยางไร โดยมวี ธิ ีการคดิ และเขียนดังนี้

1.1 การเขียนขอความวสิ ยั ทศั น การขยายอาชีพ มลี กั ษณะโครงสรา งการเขียนที่ประกอบดวย
ก. ชวงระยะเวลาที่เราไปสุดทางของการขยายอาชีพในชวงนี้ จะเปนระยะเวลาก่ีป
พ.ศ. อะไร
ข. ความคดิ เปาหมาย ลักษณะความสําเร็จที่เราจะไปถึงอยางมีความพอดี และทาทาย
ความสามารถของเรา คืออะไร

ตัวอยางขอ ความวิสยั ทัศน
“ พ.ศ. 2551 ไรท นเหน่ือยผลิตผกั สดผลไมเ กษตรอนิ ทรยี เ ขาสูตลาดคุณภาพประเทศสงิ คโปร”

จากขอ ความวิสัยทศั น ตัวอยา งขา งตน สามารถจาํ แนกใหม องเหน็ โครงสรางการเขียนไดด ังน้ี
ก. ชว งระยะเวลาทจ่ี ะไปสดุ ทาง คอื ป พ.ศ. 2551
ข. ขอความ ความคิดลักษณะความสําเร็จท่ีจะไปถึงอยางมีความพอดีและทาทาย คือ
ไรทนเหน่ือยสามารถผลิตผักสด ผลไม เกษตรอินทรียเขาสูตลาดคุณภาพประเทศ
สงิ คโปรไ ด

จึงอาจสรุปไดวาการกําหนดวิสัยทัศนไมใชเปนการกําหนดเพ่ือความนาสนใจ แตเปนการ
กําหนดใหม องเหน็ ทศิ ทางของธรุ กจิ ทเี่ ราจะตอ งฝาฟน อปุ สรรคตาง ๆ ไปใหถ งึ ได

1.2 การเขยี นภารกิจ การเขียนขอความภารกิจเปนการดําเนินการตอเน่ืองจากการกําหนด
วิสัยทัศน วาเราจะตองมีภารกิจที่สําคัญ อะไรบาง ท่ีเราทําใหการขยายอาชีพบรรลุผลสําเร็จไดตาม
วสิ ยั ทศั น โดยมีแนวทางการคดิ และเขยี นดังน้ี

1.2.1 การวิเคราะหวา หากจะใหเ กดิ ความสาํ เร็จตามวสิ ยั ทศั น จะตองมีภารกจิ อะไรบาง
ในทางธรุ กิจมีภาระที่สําคัญ 4 ประการ คอื

ก. ภารกจิ ดา นทนุ ดาํ เนินการ
ข. ภารกจิ ดานลูกคา
ค. ภารกิจดา นผลผลติ
ง. ภารกจิ ดา นการเรียนรพู ฒั นาตนเองและองคก ร
ดังน้นั การดาํ เนนิ การขยายอาชีพ อาจใชภ ารกจิ ทั้ง 4 กรณมี าคิดเขียนภารกจิ นําไปสคู วามสาํ เร็จได
1.2.2 โครงสรางการเขยี นภารกิจมีองคประกอบรว ม 3 ดาน คอื
ก. ทาํ อะไร (บอกภาระสาํ คัญทก่ี ระทบตอ ความสําเรจ็ )
ข. ทําไมตองทาํ (บอกเหตผุ ลหรอื จุดประสงค)
ค. ทาํ อยา งไร (บอกวิธีดําเนนิ การทส่ี าํ คญั และสงผลตอ ความสาํ เร็จจริง)

115

ตวั อยา งขอ ความภารกิจของไรท นเหนอ่ื ย

1. ขยายพ้นื ทกี่ ารผลิต 20 ไร เพ่ือใชผลติ ผกั สดอนิ ทรีย ดวยการพัฒนาคณุ ภาพดนิ ดว ยปุยพชื สด
เพม่ิ แรงงาน 10 คน จดั หานํา้ ใหไดวนั ละ 300 ลกู บาศกเมตร

2. สรางความเชอ่ื ถือใหกบั ลกู คา เพื่อขยายการตลาดดว ยการจดั ทาํ เวบ็ ไซตข องตนเอง จดั ทําสารคดี
เผยแพร สัปดาหล ะ 1 เร่ือง และเวบ็ บอรดแลกเปลย่ี นเรยี นรูก ับลกู คา และผสู นใจ

3. ยกระดบั คุณภาพผลผลิตใหเปนไปตามมาตรฐานเกษตรอนิ ทรยี สหภาพยโุ รป เพื่อใหสามารถ
สง ออกตา งประเทศได ดวยการพฒั นาคณุ ภาพดนิ ไมใ หป นเปอ นโลหะหนกั และจัดการแปลง
เกษตรใหเปน ระบบนเิ วศนธรรมชาติ

4. พัฒนาคนงานใหท ํางานตามขนั้ ตอน เพื่อตดิ ตามหาขอบกพรองและปฏบิ ัตกิ ารแกไข
ขอ บกพรองไดด ว ยการสรา งความตระหนักใหเหน็ ความสําคญั ของมาตรฐานคณุ ภาพ และ
รว มเขยี นเอกสารข้ันตอนการทาํ งาน

จากตัวอยา งขอ ความภารกิจของไรท นเหนือ่ ย นํามาจําแนกขอความตามลักษณะโครงสรางการ
เขยี นไดด ังนี้

ทําอะไร ทําไมตองทํา ทําอยา งไร

1. ขยายพ้นื ทก่ี ารผลิต 20 ไร เพือ่ ใชผลติ ผกั สดอนิ ทรยี  โดยการพฒั นาคณุ ภาพดินดวย
ปุย พืชสด เพมิ่ แรงงาน 10 คน
จดั หานํ้าวนั ละ 300 ลกู บาศกเ มตร

2. สรา งความเชื่อถือใหก ับลกู คา เพอื่ ใหล กู คา มนั่ ใจวา ไดบ รโิ ภค ดวยการจดั ทําเว็บไซตของตนเอง
อาหารคณุ ภาพ สะอาด ปลอดภัย จดั ทําสารคดีเผยแพรสัปดาหล ะ
1 เร่อื ง และเว็บบอรดแลกเปลี่ยน
เรยี นรกู ับลกู คา

3. ยกระดบั คุณภาพผลผลิตให เพือ่ ใหส ามารถสง ออกไปสู ดวยการพฒั นาดินไมใ หปนเปอ น
เปนไปตามมาตรฐานเกษตรอนิ ทรีย ประเทศสิงคโปรได โลหะหนักตามมาตรฐานพัฒนา

สหภาพยโุ รป ระบบนเิ วศแปลงเกษตรใหเ ปน
ระบบนเิ วศธรรมชาติ

4. พฒั นาคนงานใหทาํ งานตาม เพ่อื ใหสามารถตดิ ตามหา ดวยการสรา งความตระหนกั ให
ขนั้ ตอนได ขอบกพรอ งและปฏบิ ตั ิการแกไ ข เห็นความสาํ คัญของมาตรฐาน
ขอบกพรอ งได คุณภาพผลผลิตและรวมเขยี น
เอกสารข้ันตอนการทาํ งาน

116

จึงสรุปไดวาการขยายอาชพี ใหเ กดิ ความพอดนี นั้ เปน ไปตามศกั ยภาพของผูประกอบอาชีพ
แตการกําหนดทิศทางขยายอาชีพน้ันตองมองเห็นทิศทางที่จะไปถึงและรูวามีภารกิจอะไรบาง ตอง
ทาํ อยางไรใหมองเห็นรูปธรรมของการขยายอาชพี ทีก่ า วออกไปขา งหนา

2. การระบุกลยุทธ การที่จะขยายอาชีพใหบรรลุตามวิสัยทัศน ตองมีแนวทางปฏิบัติสู
ความสาํ เร็จ เพอ่ื ชยั ชนะเราเรยี กวา กลยุทธ ดังนน้ั การกาํ หนดกลยทุ ธเ พ่ือใหการขยายอาชีพสูความสําเร็จ
จึงกําหนดกลยทุ ธจ ากภารกิจที่จะทําทั้ง 4 ดา นตามแนวคิดดังนี้

2.1 นาํ ขอความภารกจิ ในสว นทาํ อยา งไรมาพิจารณาวา มกี จิ กรรมท่ีจะตองทาํ อะไรบา ง

ตวั อยาง การพจิ ารณาในสว น ทาํ อยา งไรของภารกจิ ท่ี 1 มกี จิ กรรมทีต่ องทาํ ดงั นี้
1. พัฒนาคณุ ภาพดนิ ดวยปยุ พชื สด
2. เพิ่มแรงงาน 10 คน
3. จดั ใหม นี ํา้ ใชเ พ่ิมวนั ละ 300 ลูกบาศกเ มตร

2.2 คดิ พจิ ารณาวา กิจกรรมใดเปนกจิ กรรมท่ียุงยากและเปนแกนหลักสําคัญของความสาํ เร็จ
ในภารกจิ นี้ จะตอ งใชเ ทคนคิ วธิ ีอะไรเขามาเปนกลยทุ ธในการทํางานดงั ตัวอยาง

กจิ กรรม สรุปผลการพจิ ารณา ลําดบั เทคนคิ วธิ กี ารท่ีจะใช
1. พัฒนาคณุ ภาพดนิ ความสาํ คญั เปนกลยทุ ธ
เปนกจิ กรรมท่ีตองทํากรอบการ
ดวยปุยพืชสด ผลิตเปนระยะ ๆ อยา งตอเนือ่ ง 1 ใชจอบหมนุ ฟนดินและ
2. เพิ่มแรงงาน 10 คน เพยี งประกาศรับสมคั รแลวช้ีแจงให 3 วชั พืชเขา ดว ยกนั
ทํางานตามขัน้ ตอน 2 -
3. จดั นาํ้ เพมิ่ วนั ละ 300 วา จางผูรบั เหมา สํารวจ เจาะหานํา้
ลกู บาศกเ มตร ทําเสร็จแลว ก็ใชไ ดเ ลย -

2.3 สรุป ระบุกลยุทธ และเปาหมายกลยุทธด วยการนาํ ผลการวิเคราะหกําหนดเทคนิควิธีการมา
เปนกลยทุ ธ และนําขอความสวนทีบ่ อกวาทาํ อะไรมาเปนเปา หมายกลยทุ ธ ดงั ตัวอยา งนี้

2.3.1 กลยุทธดาํ เนินการคือ การใชจอบหมนุ พฒั นาคุณภาพดิน
2.3.2 เปาหมายกลยุทธค อื การพฒั นาคณุ ภาพดิน 20 ไร

117

ตวั อยางผลการพิจารณากําหนดกลยุทธขยายอาชพี เกษตรอนิ ทรียข องไรทนเหน่ือยดงั นี้
ผลการพจิ ารณาขอความทํา
อยา งไร และกาํ หนดเทคนคิ วธิ ใี น ขอ ความภารกิจในสว น ทาํ ขอความกลยุทธส คู วามสําเร็จ
อยางไร นาํ มาใชกําหนด ของการขยายอาชีพ
กจิ กรรมทีส่ าํ คัญสง ผลตอ
ความสาํ เรจ็ ของภารกจิ เปา หมายกลยทุ ธ

1. ใชจ อบหมนุ พัฒนาคุณภาพดิน ขยายพื้นทก่ี ารผลิต 20 ไร ใชจอบหมนุ พฒั นาคณุ ภาพดนิ
ในการขยายพืน้ ทกี่ ารผลติ จํานวน
20 ไร

2. ใชเ วบ็ ไซตเ ผยแพร สรา งความเชอื่ ถือใหกับลูกคา ใชเ ว็บไซตเ ผยแพรความรู
ความเขาใจเกษตรอินทรีย
ทางอนิ เทอรเน็ต

3. ใชอ งคค วามรรู ะบบนเิ วศ ยกระดบั คุณภาพผลผลติ ใหได ใชอ งคความรรู ะบบนเิ วศ
ธรรมชาติ พฒั นาระบบนิเวศ ตามมาตรฐานคณุ ภาพเกษตร ธรรมชาตยิ กระดับคณุ ภาพ
แปลงเกษตร อนิ ทรยี ส หภาพยุโรป ผลผลติ เขาสูมาตรฐานเกษตร
อินทรียสหภาพยุโรป

4. พฒั นาคณะทาํ งานใหร เู ทา กนั พฒั นาคนงานใหทาํ งานตาม ใชเทคนคิ การบริหารคณุ ภาพให
ข้นั ตอนได คณะทาํ งานรูเทาทนั กนั รว มกัน
ทํางานตามขน้ั ตอนได

3. แผนกลยุทธ ใชเ ปน แผนภาพรวมของการขยายอาชพี เปน เครื่องมอื ควบคุม ภาพรวมของการ
จัดการขยายอาชพี ทีป่ ระกอบดว ยเหตผุ ลท่ีจะทําใหการขยายอาชีพสาํ เรจ็ กบั องคประกอบดานการควบคุม
เชงิ กลยุทธ ทาํ ใหเ กดิ 16 ตาราง บรรจเุ ง่อื นไขสูความสําเร็จไวสําหรับจัดทําแผนปฏิบัติการ และควบคุม
ภาพรวมของการดําเนนิ งาน

ก. องคประกอบดานเหตผุ ลสูค วามสาํ เร็จของการขยายอาชีพประกอบดวย
(1) ดานการลงทุน
(2) ดา นลูกคา
(3) ดานผลผลติ
(4) ดานการเรียนรูพัฒนาตนเอง

ข. องคประกอบดา นการควบคุมเชิงกลยุทธป ระกอบดวย
(1) เปา หมายกลยทุ ธ
(2) ตัวบง ชีค้ วามสาํ เรจ็
(3) ปจ จัยนาํ เขา ดาํ เนินงาน
(4) กิจกรรม / โครงการที่ตอ งทํา

118

3.1 การเขียนแผนกลยุทธท้ังหมดจะตองบรรจุอยูในเอกสารหนาเดียว เพ่ือใหมองเห็น
ความสัมพนั ธรวมระหวางตารางทง้ั 16 ตารางดงั ตวั อยาง
ตัวอยางเอกสาร แผนกลยทุ ธ
วิสัยทศั น “ป พ.ศ. 2551 ไรทนเหนอื่ ยผลติ ผักสด ผลไมเ กษตรอินทรียเขาสูตลาดอาหารคุณภาพ
ประเทศสงิ คโปรไ ด”
ภารกจิ ดานการ
เงอ่ื นไข ภารกจิ ดา นการลงทนุ ภารกิจดานลกู คา ภารกจิ ดา นผลผลติ พัฒนาตนเอง

เปาหมายกลยทุ ธ ขยายพ้ืนทกี่ ารผลิต 20 ไร สรางความเชือ่ ถอื ใหกับ ยกระดบั คุณภาพ พฒั นาคนงานใหทํางาน

ลกู คา ผลผลติ ใหไดต าม ตามขน้ั ตอนได

มาตรฐานการเกษตร
อินทรยี ยโุ รป

ตัวบงชค้ี วามสําเรจ็ - พัฒนาคณุ ภาพเปน ดิน - ยอดสัง่ ซื้อเพ่ิมขน้ึ จนเต็ม - ผลการวิเคราะห - คนงานยึดการทําตาม

อินทรียครบ 20ไร ปริมาณการผลติ ผลผลิตไมพ บธาตุ เอกสารคูมือ

- โครงสรา งดนิ เปนเมล็ดกลม - ลกู คาเขา มาแลกเปล่ียน โลหะหนกั ทีร่ ะบุใน ดาํ เนินงาน

สีน้าํ ตาล ความเขาใจเกษตรอนิ ทรยี  มาตรฐาน - คนงานรูเทา ทนั กัน
ในเวบ็ เพจ - ปราศจาก

จลุ นิ ทรยี บ ดู เนา

ปจจยั นาํ เขา - จอบหมุนขนาดหนา กวาง - สารคดีการผลิตเกษตร เมลด็ พนั ธุ - เอกสารขนั้ ตอนการ

ดําเนนิ งาน 120 ซม. อินทรียไรทนเหนื่อยภาค ออรแ กนิค ทํางาน

- เมลด็ พันธปุ ยุ พืชสด ภาษาอังกฤษและไทย - เอกสารตรวจติดตาม
- จุลินทรยี  พด.1 พด.2 และ คณุ ภาพ

พด.3

กิจกรรมโครงการ - กิจกรรมการพฒั นาดนิ ดานปยุ - จดั ทําสารคดคี วามรแู ละ - ผลิตเมลด็ พนั ธพุ ืชผัก - ฝกอบรมการทํางาน

พืชสด แสดงผลงานเกษตร ตวั ท่ีสามารถทําได รว มกัน เพอื่ ใหมี

- สาํ รวจขดุ เจาะบอนา้ํ บาดาล อนิ ทรีย เดือนละ 1 เรอ่ื ง ความสามารถเทา ทนั กนั
ขนาด 300 ม.3/วนั
- ตดิ ต้ังเวบ็ ไซต - จดั ทําเอกสารขัน้ ตอน
- จา ยแจก DVD ความรู การทํางานในแตล ะ

เกษตรอนิ ทรียไรทน กิจกรรม

เหนอ่ื ย - ฝก การใชเ อกสาร

ขน้ั ตอนการทาํ งาน

จากเอกสารตัวอยา ง ทําใหม องเหน็ สาระสาํ คัญทเ่ี ปน เหตเุ ปนผลตอความสําเร็จของการ
ขยายอาชีพเกษตรอนิ ทรียไรทนเหน่อื ย

119

ความคดิ รวบยอด ตอนที่ 4 การจัดทาํ แผนปฏบิ ตั กิ ารและการสรางความรอบรู

การทําแผนปฏิบัติการเปนการดําเนินงานตอเน่ืองจากแผนกลยุทธ ดวยการจัดทํา
รายละเอียดใหเห็นแนวปฏิบัติ ในแตละภารกิจที่จะนาํ ไปสูค วามสาํ เรจ็ ตามวสิ ยั ทศั นทต่ี ้งั ไว
ขั้นตอนการทํางาน
1

กําหนดเปา หมายของธุรกิจ 2
กําหนดจดุ ประสงคก ารดาํ เนนิ งาน

3 7
จดั ทําเอกสารแผนปฏบิ ตั กิ าร
กําหนดลกั ษณะบง ชี้ความสําเรจ็

กําหนดผลท่เี กดิ 4 8
กําหนดกจิ กรรมและเหตกุ ารณ 5 สํารวจความรอบรขู องตนเอง

6

กําหนดทรัพยากรดาํ เนินงาน

120

รายละเอยี ดข้นั ตอนดําเนนิ งาน
1. การกําหนดเปา หมายของภารกจิ ดว ยการวเิ คราะหแผนกลยทุ ธในสว นเปา หมายกลยุทธของ

แตละภารกิจมาใชก ําหนดเปน เปา หมายแผนปฏบิ ัติการดังตวั อยางตอ ไปนี้
1.1 ภารกิจดานการลงทนุ เปาหมายปฏิบัติการ คือ
“ขยายพนื้ ทีก่ ารผลิตเกษตรอนิ ทรยี เพม่ิ 20 ไร”
1.2 ภารกิจดา นลูกคา เปาหมายปฏิบตั ิการ คอื
“สรางความเชือ่ ถือใหก บั ลูกคา ”
1.3 ภารกิจดานผลผลิต เปา หมายปฏิบตั กิ าร คือ
“ยกระดับคุณภาพผลผลิตใหไ ดม าตรฐานเกษตรอนิ ทรยี ยโุ รป”
1.4 ภารกจิ ดา นการพฒั นาตนเอง เปา หมายปฏบิ ัตกิ ารคอื
“พัฒนาความสามารถและทัศนคติคนงานใหทํางานตามขั้นตอนในเอกสารคูมือ
ปฏิบตั กิ ารเกษตรอนิ ทรยี ไ รทนเหนอื่ ย”

2. กําหนดจุดประสงคก ารดําเนนิ งาน ดา นเกณฑเปาหมายวาควรจะมีจุดประสงคดําเนินงานท่ี
สําคญั อะไรบาง ตัวอยา งเชน

ขยายพื้นทก่ี ารผลิต 20 ไร พฒั นาคณุ ภาพดนิ
จดั หานํา้ ใหเ พยี งพอ

จากแผนภูมิทาํ ใหม องเห็นไดวา เปาหมายการขยายพื้นที่การผลิต 20 ไร มีจุดประสงค
การดําเนินงาน 2 ดา นคอื การพัฒนาคณุ ภาพดิน และการจัดการน้ําใหเพียงพอและเขียนเปนจุดประสงค
การดาํ เนินงานไดด งั ตัวอยา งตอไปนี้
เปา หมายขยายพ้ืนทก่ี ารผลติ 20 ไร มจี ดุ ประสงคดาํ เนินงานดงั นี้
1. เพอ่ื พฒั นาคณุ ภาพดินใหเปนดินอนิ ทรยี ได
2. เพอื่ สํารวจและขุดเจาะนํ้าบาดาลใหเพียงพอได
3. กาํ หนดลักษณะบง ชคี้ วามสาํ เรจ็ ดวยการวเิ คราะหจ ุดประสงคด ําเนินงานวาลักษณะ

บง ชี้ความสําเรจ็ เปนอยางไร ดังตัวอยา งตอ ไปนี้
จดุ ประสงคดาํ เนินงาน ลักษณะบง ช้ีความสําเร็จ

1. เพอ่ื พัฒนาคุณภาพดินใหเ ปนดนิ อินทรียได 1.1 มอี ินทรยี วัตถุในดิน

2. เพือ่ สาํ รวจขดุ เจาะนาํ้ บาดาลไดนา้ํ เพียงพอ 2.1 พบนํ้าใสสะอาด

121

4. กําหนดผลท่ีเกิด ดวยการวิเคราะหลักษณะบงชี้ความสําเร็จรวมกับความตองการ
จําเปนท่แี ทจ ริงแลว ระบผุ ลทเี่ กดิ ดังตัวอยา งตอ ไปน้ี
จดุ ประสงคด าํ เนินงาน ลกั ษณะบง ช้ีความสําเรจ็ ผลทีเ่ กดิ

1. เพือ่ พฒั นาคุณภาพดินใหเ ปน 1.1 มอี นิ ทรยี วตั ถใุ นดนิ - ซากพืชยอยสลายเปนสนี ํ้าตาล
ดินอนิ ทรีย พรอมปลดปลอ ยธาตุอาหาร

ใหพ ชื
- โครงสรางดนิ เปนกอ นกลม
- ดินมกี ลิ่นหมกั เหมือนเหด็ หรือ
ตะไครน าํ้

2. เพอ่ื สาํ รวจขดุ บอ บาดาลไดน ้าํ 2.1 พบน้ําใสสะอาด - น้าํ มคี า PH 6.8
เพยี งพอ - ปริมาณน้าํ ที่ได 15ม3/ชม.
5. กําหนดกิจกรรมและเหตุการณ ดวยการวเิ คราะหผลที่เกิดวาถาจะใหเกิดผลดังกลาวจะตอง
ทาํ กจิ กรรมและมีเหตุการณอ ะไรบางและสามารถทําไดจรงิ ดงั ตวั อยา งตอไปนี้
จดุ ประสงคก าร
ดําเนนิ งาน ลักษณะบง ช้คี วามสาํ เรจ็ ผลท่ีเกดิ กิจกรรมและเหตผุ ล

1. เพ่อื พฒั นา 1.1 มีอนิ ทรียวัตถใุ นดนิ - ซากพืชยอยสลายเปน สี 1. ปลกู ปยุ พชื สดประกอบดว ย
คณุ ภาพดนิ นา้ํ ตาลพรอ มปลดปลอ ย เหตุการณท จี่ ะตองทําดังนี้
ใหเ ปนดนิ ธาตุอาหารใหพ ชื (1) ไถบกุ เบกิ พรวนดิน
อินทรยี  - โครงสรา งเปนดินกอนกลม (2) หวานเมลด็ ปอเทือง
- ดนิ มกี ลน่ิ หมกั เหมอื น (3) ใหน ้าํ ทุก 3 วัน

เห็ดหรือตะไครนํ้า (4) บํารุงดูแลรกั ษาจนอายุ
ครบ 40 วนั
2. สับพรวนปยุ พืชสดคลกุ เขา
กบั ดินประกอบดว ยเหตกุ ารณ
ดังนี้
(1) สบั พรวนตนปอเทืองคลุก
ลงดิน
(2) ใหน า้ํ ผสมจุลนิ ทรยี  พด.2
ทกุ 2 วนั
(3) ครบ 15 วนั ตรวจสอบการ
หมกั สลายของดิน

122

จดุ ประสงคก าร ลักษณะบง ช้คี วามสําเรจ็ ผลทีเ่ กดิ กจิ กรรมและเหตผุ ล
ดําเนนิ งาน

(4) สับพรวนใหซากยอ ยสลาย
กระจายตัวอยา งสม่ําเสมอ
(5) เมอื่ กระบวนการหมกั ครบ

25 วัน ทําการตรวจสอบวา
เปน ไปตามผลทีเ่ กิด
หรอื ไม
6. กําหนดทรัพยากรการดาํ เนนิ งาน ดวยการวเิ คราะหก จิ กรรมและเหตุการณวา จะใชท รัพยากร
วัสดุ แรงงาน และระยะเวลา เทา ไร
ระยะเวลา แรงงานท่ี
กิจกรรมและเหตกุ ารณ ของงาน ตอ งใช วสั ดุ เคร่อื งจกั รกล

1. การปลกู ปยุ พชื สด 1 คน นาํ้ มันดีเซล 100 ลติ ร รถแทกเตอร 35 Hp
(1) ไถบุกเบิกจากหนาดนิ 20 ไร 1 วนั
(2) ไถแปรยอ ยดิน 20 ไร 1 วัน 1 คน น้ํามนั ดเี ซล 60 ลิตร รถแทกเตอร 35 Hp
(3) หวา นเมลด็ ปอเทอื ง 20 ไร 1 วนั 4 คน เมล็ดปอเทอื ง 100 กก. -
(4) ใหน า้ํ ทุก 3 วัน 14 วนั 1 คน - -
(5) บาํ รุงดูแลรกั ษาจนอายุ 40 วนั 45 วัน 1 คน - -

2. หมักปุย พชื สด 1 คน นํา้ มันดเี ซล 60 ลติ ร รถแทกเตอร 35 Hp
(1) ไถสบั พรวน ปอเทืองคลกุ ลงดนิ 1 วัน
พวงจอบหมนุ ขนาด
1.20 เมตร
(2) ใหน้ําผสมอินทรยี  พด.2 8 วนั 1 คน จุลินทรยี ข ยายจาก พด.2 -
ทุก 2 วัน
(3) ตรวจสอบการหมกั สลายของ จาํ นวน 3,200 ลิตร
1 วัน 1 คน - -
ซากปุยพชื สดเขา กับดนิ
(4) ไถสบั พรวนใหซ ากพืชยอ ย
สลายกระจายตวั อยาง 1 วนั 1 คน น้ํามนั ดเี ซล 60 ลิตร รถแทกเตอร 35 Hp
สม่าํ เสมอ พว งจอบหมุนขนาด
1.20 เมตร
(5) เม่อื การหมกั ครบ 25 วัน ทาํ 1 คน -
การตรวจสอบวา เปนไปตาม 1 วนั
ผลท่ีเกิดทกี่ าํ หนดไวห รอื ไม -

123

ตัวอยางบางสวนของแผนปฏบิ ัตกิ ารขยายอาชีพเกษตรอนิ ทรียไรท นเหนอื่ ย
แผนปฏิบตั ิการขยายอาชพี เกษตรอินทรยี 
ไรท นเหนอื่ ย

เลขที่ 19 หมู 8 ตาํ บลหนองแขม อาํ เภอโคกสาํ โรง จงั หวดั ลพบรุ ี

วิสยั ทศั น
“พ.ศ. 2551 ไรท นเหน่ือยผลิตผกั สด ผลไมเกษตรอนิ ทรยี เขา สูตลาดคณุ ภาพประเทศสงิ คโปร”

ภารกิจการขยายอาชีพ
1. ขยายพ้ืนท่ีการผลติ 20 ไร เพ่อื ใชผลิตผักสดอินทรยี  ดวยการพัฒนาคุณภาพดนิ โดยปุยพืชสด

เพิม่ แรงงาน 10 คน และจัดหาน้าํ ใชว ันละ 300 ม.3
2. สรางความเชื่อถือใหกับลูกคาเพื่อขยายตลาดดวยการจัดทําเว็บไซต จัดทําสารคดีเผยแพร

และเว็บบอรด แลกเปล่ียนเรียนรูกบั ลูกคา และผสู นใจ
3. ยกระดับคณุ ภาพผลผลิตใหเปน ไปตามมาตรฐานเกษตรอินทรยี ยุโรป เพอื่ ใหสามารถสงออก

ตา งประเทศดวยการพัฒนาคุณภาพดินไมใหปนเปอนโลหะหนัก และจัดการแปลงเกษตรใหเปนระบบ
นิเวศธรรมชาติ

4. พัฒนาคนงานใหทํางานตามข้ันตอน เพื่อติดตามหาขอบกพรองและปฏิบัติการแกไข
ขอบกพรอ งดว ยการสรา งความตระหนกั ใหเ ห็นความสาํ คญั ของมาตรฐานคุณภาพและรวมเขียนเอกสาร
ขน้ั ตอนการทํางาน
กลยทุ ธสคู วามสําเรจ็ ของการขยายอาชีพ

เพื่อนําไปสคู วามสําเรจ็ จึงกําหนดกลยทุ ธด ําเนินการดังนี้
1. ใชจ อบหมุนเปนหลักพฒั นาคุณภาพดนิ ในการขยายพื้นทกี่ ารผลติ จํานวน 20 ไร
2. ใชเวบ็ ไซตเผยแพรค วามรูความเขา ใจเกษตรอินทรียท างอินเทอรเนต็
3. ใชอ งคค วามรรู ะบบนิเวศธรรมชาตยิ กระดบั คุณภาพผลผลิตเขา สมู าตรฐานเกษตรอินทรยี ยโุ รป
4. ใชเ ทคนคิ การบรหิ ารคณุ ภาพใหค ณะทํางานรูเทา ทันกนั รวมกันทํางานตามขั้นตอนได

124

เงอ่ื นไข ภารกิจดานการลงทนุ ภารกจิ ลูกคา ภารกจิ ดานผลผลติ ภารกจิ ดา นพฒั นา
ตนเอง
เปา หมายกลยทุ ธ ขยายพ้ืนทก่ี ารผลิต สรางความเชอ่ื ถอื ใชม าตรฐานเกษตร
20 ไร ใหกับลูกคา อินทรยี  พฒั นาคนงานให
ทํางานตามขนั้ ตอนได
ตัวบง ชคี้ วามสาํ เร็จ - ดินมคี ณุ ภาพเปน ดิน - ยอดสงั่ ซอื้ เพมิ่ ข้นึ จน - ไมพ บธาตุโลหะ - คนงานยึดการทํางาน
อินทรียค รบ 20 ไร เต็มปริมาณการผลิต หนักตามมาตรฐาน
- โครงสรา งคดิ เปน - ลกู คาเขา มา ในผลผลติ ตามเอกสารคมู อื
เมล็ดกลมสนี ้ําตาล แลกเปลี่ยนเรยี นรู - ปราศจากจลุ นิ ทรีย ดาํ เนินงาน
เกษตรอนิ ทรียใ น บดู เนา - คนงานรเู ทา ทนั ใน
เวบ็ บอรด กิจกรรมตาง ๆ
ทํางานแทนกนั ได
ปจ จัยนาํ เขา - จอบหมนุ ขนาด สารคดเี กษตรอนิ ทรยี  เมลด็ พันธจุ ากแปลง - เอกสารคูมือ
ดําเนนิ งาน 120 ซม. ไรท นเหนือ่ ยภาค ออรแกนคิ ดําเนินงาน
- เมล็ดพนั ธุป ยุ พชื สด ภาษาไทย – อังกฤษ - เอกสารตรวจติดตาม
- จุลนิ ทรีย พด.1 คณุ ภาพ
พด.2 และพด.3
- ฝกอบรมการทํางาน
กิจกรรมโครงการ - การพฒั นาดนิ เปน - จดั ทาํ สารคดีความรู ผลติ เมล็ดพนั ธุบาง รวมกนั รเู ทาทนั กนั
ปยุ พืชสด และแสดงผลงาน สายพนั ธทุ สี่ ามารถ
- สํารวจขุดเจาะนํ้า เกษตรอนิ ทรีย ทาํ ได - จัดทาํ เอกสาร
ข้นั ตอนการทาํ งาน
บาดาลขนาด เดือนละ 1 เร่อื ง ในแตล ะกิจกรรม
300ม.3/วัน - ตดิ ตัง้ เว็บไซต
- แจกจาย DVD - ฝก การใชเอกสาร
ความรเู กษตรอินทรีย ข้ันตอนการทาํ งาน
ไรทนเหน่อื ย

7. การจดั ทาํ เอกสารแผนปฏิบตั กิ าร ดว ยการทําสาระจากผลการวิเคราะหทั้ง 6 ดานมาจัดเปน
เอกสารแผนปฏิบัตกิ ารทสี่ ามารถใชเ ปนเอกสารคมู อื บริหารจัดการของผูประกอบการขยายอาชีพ โดยมี
โครงสรา งการจัดเอกสารดังตัวอยางนี้

1. ชื่อแผนขยายอาชพี
2. วิสัยทศั นการขยายอาชีพ
3. พันธกจิ การขยายอาชพี
4. กลยุทธด ําเนินการ
5. แผนกลยุทธข ยายอาชพี

125

6. แผนปฏบิ ัตกิ ารดานทนุ
- เปาหมายดาํ เนินงาน
- จดุ ประสงคด าํ เนินงาน
- แผนปฏบิ ัตกิ าร

7. แผนปฏบิ ัตกิ ารดานผลผลิต
- เปาหมายดําเนนิ งาน
- จุดประสงคดําเนินงาน
- ลักษณะบง ชี้ความสําเร็จ
- แผนปฏิบตั ิการ

8. แผนปฏิบัตกิ ารดา นลูกคา
- เปา หมายดาํ เนินงาน
- จุดประสงคดาํ เนินงาน
- แผนปฏิบตั ิการ

9. แผนปฏบิ ัติการดานการพัฒนาตนเอง
- เปาหมายการดาํ เนนิ งาน
- จดุ ประสงคก ารดาํ เนนิ งาน
- แผนปฏบิ ัตกิ าร

แผนปฏิบตั ิการดานทุน
1. เปาหมายดาํ เนินงาน
“จะดําเนินการขยายพน้ื ทีก่ ารผลติ เกษตรอนิ ทรยี เ พิ่ม 20 ไร”
2. จดุ ประสงคก ารดําเนินงาน
เพือ่ ใหบรรลุเปา หมายการดาํ เนนิ งานจงึ กาํ หนดจุดประสงคก ารดําเนนิ งานดังน้ี
- เพอ่ื พัฒนาคุณภาพดนิ ใหเปน ดนิ อนิ ทรียได
- เพื่อสํารวจขุดเจาะน้าํ บาดาลใหเพยี งพอตอการดําเนนิ งาน
3. แผนปฏิบตั กิ ารดา นทนุ

126

จดุ ประสงคท ี่ 1 เพื่อพัฒนาคณุ ภาพดินใหเ ปน ดินอินทรยี 
ลักษณะ เวลา แรงงาน
บงชี้ ผลทเ่ี กดิ กิจกรรมและเหตกุ ารณ ของ ทต่ี อง วสั ดุ เคร่ืองมอื
ความสําเรจ็ งาน ใช รถไถ 35
แรงมา
1. มปี ยุ 1.1 การปลกู ปยุ พืชสด รถไถ 35
พชื สด (1) ไถบุกเบิกตากหนาดนิ 20 ไร 1 วนั 1 คน น้ํามันโซลา แรงมา
เพียงพอ (2) ไถแปรยอยดนิ 20 ไร 1 วัน 1 คน 100 ลติ ร
1 วัน 4 คน นา้ํ มนั โซลา -
(3) หวา นปอเทือง 20 ไร 14 วนั 1 คน 60 ลติ ร -
(4) ใหน าํ้ ทกุ 3 วนั 1 คน เมลด็ ปอเทือง -
(5) บาํ รุงรกั ษา 45 วนั 100 กก. รถไถ
35 แรงมา
- -
- -

2. ซาก 1.2 สับพรวนปยุ พืชสดคลกุ หมกั ลงดนิ รถไถ
พชื ยอ ย (1) ไถสบั พรวนปยุ พชื สดคลุก 1 วนั 1 คน น้ํามันโซลา 35 แรงมา
สลาย ลงดิน 8 วัน 1 คน 60 ลิตร
มี เปนสี (2) ใหน ํา้ ผสมจลุ นิ ทรีย พด.2 1 วัน 1 คน จุลนิ ทรีย พด.2 -
อนิ ทรียวัตถุ นา้ํ ตาล ทุก 2 วนั ขนาด -
ในดนิ 3,200 ลติ ร
(3) เม่อื ครบ 15 วนั ตรวจสอบ -
การสลายของซากพชื ในดนิ

3. เกิด 1.3 หมักสงั เคราะหดนิ ใหมี
อนิ ทรีย อนิ ทรยี วตั ถุ
มีกล่ิน (1) ไถสับพรวนซากพืชให 1 วัน 1 คน นํา้ มนั โซลา
หอม 1 คน 60 ลิตร
เหมอื น กระจายสม่ําเสมอ 12 วนั 1 คน
เห็ด (2) หมกั สงั เคราะหต ออกี 25 วนั -
โครงสราง โดยใหน า้ํ ทกุ 2 วนั -
ดนิ รวมตัว (3) ตรวจสอบการยอยสลายและ 1 วัน

เปนกอน การเกดิ อินทรยี วตั ถุ

กลม

127

จดุ ประสงคท ี่ 2 เพอื่ สาํ รวจขุดเจาะน้าํ บาดาลใหเพียงพอตอการดําเนนิ งาน

ลักษณะ เวลา แรงงาน วสั ดุ เคร่ืองมอื
บง ชี้ ผลท่ีเกดิ กิจกรรมและเหตกุ ารณ งาน ทีต่ อง
ความสาํ เรจ็ ใช

1. ปรมิ าณ 1.1 สํารวจขุดเจาะนํา้ บาดาล 7 วนั - 120,000 บาท ระบบใชลม
นา้ํ ท่ไี ด (1) จางบรษิ ทั ขดุ เจาะ ดันหวั เจาะ
15ม3/ชม. (2) ตรวจสอบปริมาณนา้ํ ทไ่ี หล กระแทกหนิ
ยอนกลบั มาใหไ ดไ มต าํ่ กวา
15 ม.3/ชม.

2. กระจาย 1.2 จัดระบบการกระจายนํา้ 1 4 คน ทอ PVC หนา 2 หัวสูบนํา้
น้ําเตม็ (1) ติดตัง้ หวั สูบน้าํ ระดบั ลกึ
พืน้ ท่ี น้ิว 10 เสน ขนาด
20 ไร (2) ติดต้งั เคร่ืองดนั นา้ํ 1 1 คน - 2 แรงมา

เครอื่ งดันนาํ้
ขนาด
2 แรงมา
(3) จัดระบบจายนํ้าในแปลง 10 4 คน สงออก
เกษตร วนั 2 นิ้ว

ความดนั
4.5 – 5 บาร

8. สาํ รวจความรอบรขู องตนเอง เมื่อทาํ แผนปฏิบัตกิ ารเสรจ็ ผขู ยายอาชพี ควรทบทวนตนเองวา
มีความรอบรูเพียงพอหรือไมดวยการ พิจารณาตนเองในชองกิจกรรมและเหตุการณวามีขอใดท่ียัง
ไมช ัดเจนหรอื รูไ มจริง กค็ วรแสวงหาความรใู หพ อเพียงท่จี ะทาํ ใหก ารดําเนินงานผิดพลาดนอยลง

128
ตอนท่ี 5 การขับเคลอื่ นแผนสคู วามสําเรจ็
ความคิดรวบยอด
การขบั เคลื่อนแผนสคู วามสาํ เรจ็ อยา งมคี ุณธรรม เปน การจดั การดาํ เนินงานอยางเปนระบบ เปน
วงจรหมนุ เวยี นทเี่ ริ่มตน จากการศกึ ษาทําความเขาใจแผนกําหนดแนวปฏิบัติ (P) แลวดําเนินการทํางาน
ตามแนวปฏบิ ัตทิ กี่ ําหนด (D) ระหวางปฏบิ ตั งิ านตามแนวปฏบิ ตั ิตองดาํ เนินการตรวจสอบหาขอบกพรอง
(C) และปฏบิ ตั กิ ารแกไขขอ บกพรองใหห มดไป (A) การจัดการตามวงจร PDCA ดังกลาวจะตองอยูบน
ฐานคุณธรรมท่ีประกอบดวย ความขยัน ความประหยัด ความซ่ือสัตย และความอดทน จะนําไปสู
การขับเคลื่อนแผนสูค วามสาํ เรจ็ อยางมีคุณธรรม
ขนั้ ตอนดําเนินงาน

1. ศึกษาแผนกําหนดแนวปฏบิ ตั ิ (P) ขยนั

P 2. ทาํ งานตามแนวปฏบิ ัติ (D) ประหยดั 5 ประเมิน
3. ตรวจสอบหาขอบกพรอง(C) ซือ่ สัตย
AD
C

4. ปฏบิ ตั กิ ารแกไ ขขอบกพรอง (A) อดทน

รายละเอียดการดาํ เนินงาน
1. การศึกษาแผนและกําหนดแนวทางปฏิบตั ิ ดว ยการนําแผนปฏบิ ัติการมาศกึ ษาทบทวน วาจะ

ทําอะไร อยางไร ตองปรับปรุงแกไขแผนในสวนใด กําหนดแนวทางปฏิบัติบนฐานของความขยัน
ประหยดั ซ่ือสตั ย และอดทน

2. ทํางานตามแนวปฏบิ ัติ ดว ยการนําแนวปฏิบัติมาเขียนเปนเอกสารใบสั่งงาน ใชสรางความ
เขาใจกบั ผูรบั ผิดชอบ แลว มอบหมายใหทาํ ตามแนวปฏิบตั ิ

3. ตรวจสอบหาขอ บกพรอง เปนการทํางานของผูประกอบการหรือผูรับมอบหมายดําเนินการ
ตดิ ตามการทาํ งานของผรู บั ผิดชอบ วา ทาํ ตามขน้ั ตอนหรือไมทํา และเกดิ ผลเสียหายอยางไร ลกั ษณะความ
รุนแรงเปน อยางไร เกดิ ผลกระทบอะไรบาง

4. ปฏิบัติการแกไขขอบกพรอง เปนการทํางานรวมกันระหวางผูประกอบการกับผูรับ
มอบหมายใหทํางาน รว มกนั คดิ หาแนวทางแกไ ขขอ บกพรองลดความเสียหาย

129
5. การประเมินพฒั นา เปน การประเมินเทยี บเคียงผลการดําเนินงานท่ีเกิดจริงกับผลที่เกิดตาม
แผนกําหนดวาสอดคลองเกิดไดจริงหรือเกิดไมได เปนเพราะการวางแผน หรือวาเปนเพราะบุคลากร
ถาความผิดพลาดเกิดจากแผนก็ดําเนินการพัฒนาแผน แตถาความผิดพลาดเกิดจากบุคลากรจะตอง
ทบทวนวา เกิดจากอะไร เชน เกดิ จากความรคู วามเขาใจสับสน กด็ ําเนินการทบทวนใหค วามรสู รางความ
เขาใจใหชดั เจน แตถ าเกดิ มาจากทศั นคตติ อการทํางานไมด ี ไมใหความสําคัญตอการทํางานตามข้ันตอน
กค็ วรจะสับเปลย่ี นหนาที่ไมต องมคี วามรับผิดชอบมากนกั

กิจกรรมที่ 16
ผูเรียนศึกษาเอกสารหมายเลข 18 แลวใชกรอบความคิดที่สรุปได พัฒนาตนเองตามขอ 3

ประเมินเทียบเคียงความคิดและตัวอยางตามเอกสารหมายเลข 18 มคี วามเปน ไปไดท่ีจะใชกับชีวิตจริงได
หรือไม มขี อ บกพรอ งอะไรและควรปรับปรงุ พฒั นาการจัดทําแผนธรุ กิจของตนเองแบบใด

130

บทท่ี 7
การขบั เคลอ่ื นธรุ กิจเพอ่ื การขยายอาชพี

ผลการเรยี นรทู ่ีคาดหวงั
สามารถตรวจสอบระบบธุรกจิ เพอื่ การขยายอาชีพได

ขอบขายเนือ้ หา
เรอื่ งที่ 1 การควบคุมใหก ารขยายอาชพี เปนไปตามแผนกลยทุ ธ
เรื่องที่ 2 การตรวจสอบใหการปฏิบตั กิ ารขยายอาชีพเกดิ ผลตามแผนปฏบิ ัตกิ าร

สือ่ ประกอบการเรียนรู
1. เอกสารหมายเลข 20 แบบบนั ทึกระบบรายการกฎ ระเบยี บท่ีสาํ คญั
2. เอกสารหมายเลข 21 ใบความรู เรอื่ ง การจัดทํากฎ ระเบยี บการดาํ เนินงาน
3. เอกสารหมายเลข 22 ใบความรู เรื่อง การกาํ กับ ดแู ลการขยายอาชพี
4. เอกสารหมายเลข 23 ใบความรู เรอื่ ง การตรวจสอบหาขอบกพรอ งการทาํ งานตามแผนปฏบิ ัตกิ าร
5. เอกสารหมายเลข 24 แบบบันทึกผลการตรวจสอบหาขอ บกพรอง และสรุปผลขอ บกพรอ ง

131

เร่ืองที่ 1 การควบคุมใหการขยายอาชพี เปน ไปตามแผนกลยทุ ธ

ลักษณะบง ชคี้ วามสาํ เร็จของการเรียนรู
1. จัดระเบียบการทํางานได
2. กาํ กบั ดูแลใหก ารดาํ เนนิ งานเปน ไปตามแผนกลยุทธได

แผนปฏบิ ตั กิ ารเรยี นรู
ลกั ษณะบง ช้ีความสาํ เรจ็
ของการเรียนรู กิจกรรม การวดั ผล ประเมินผล สือ่ การเรยี น
เอกสารหมายเลข 19
1. จดั ระเบียบการทํางานได เรยี นรดู วยตนเอง 1. ผลการคิดสว นตัววา แบบบันทกึ รายการ
1. ใหผ ูเรียนคดิ วิเคราะหว า กฎ ระเบยี บทีส่ าํ คัญ
การดําเนนิ งานรว มกนั การทํางานรว มกนั เอกสารหมายเลข 20
หลายฝา ย ควรจะมกี ฎระเบยี บ ควรจะมกี ฎระเบยี บท่ี ใบความรู เรื่อง การ
ที่สําคญั อะไรบา ง แลวเขยี น สําคัญดานใดบาง จัดทาํ กฎ ระเบียบการ
ดําเนนิ งาน
บนั ทกึ ลงในเอกสารหมายเลข 19
เอกสารหมายเลข 20
2. ใหผูเรยี นศกึ ษาเอกสาร 2. ผลการคดิ กฎ ระเบียบ ใบความรู เร่อื ง
หมายเลข 20 ใบความรู เร่อื ง การทาํ งานให การกํากบั ดแู ล
การจดั ทํากฎระเบยี บ เหมาะสมกบั สภาพ การขยายอาชพี
การดําเนนิ งาน แลว คดิ การขยายอาชีพของ

เปรยี บเทยี บกบั สิง่ ท่ีตนเองคดิ ตนเอง
เอาไวตามเอกสารหมายเลข
20 แลว ดําเนนิ การพฒั นา
กฎ ระเบยี บการทาํ งานให
เหมาะสมกับสภาพการ
ดาํ เนนิ งานขยายอาชีพของ
ตนเอง
2. กํากบั ดแู ลใหการ เรยี นรดู วยตนเอง
ดาํ เนนิ งานเปน ไปตาม 1. ใหผ เู รยี นศกึ ษาเอกสาร 3. ผลการจดั ทําผัง
แผนกลยทุ ธ การไหลของงานทใ่ี ช
หมายเลข 21 ใบความรู กํากบั ดูแลการ
เร่อื ง การกํากบั ดแู ล
การขยายอาชพี ดาํ เนนิ การขยายอาชีพ

2. ใหผูเรียนทดลองจัดทําผงั
การไหลของงานการขยายอาชพี

132

เอกสารหมายเลข 20 : แบบบันทึกรายการกฎ ระเบียบท่สี ําคัญ

ขอ เสนอแนะ ขอใหผ เู รยี น คดิ พิจารณาวาในการขยายอาชพี เราจะตองมผี ูรวมงานระดับตา ง ๆ เพิ่มเขา
มามากมาย เราควรคํานึงถึงอะไรบางที่จะตองนํามาเปนกฎ ระเบียบของการทํางาน
รว มกัน ขับเคลื่อนแผนการขยายอาชพี ไปสูความสาํ เร็จ

อะไรท่ีจะตองนํามากําหนดเปน ระเบยี บ ขอ กําหนดเกยี่ วกบั ระเบียบทีค่ วรจะมี
ตัวอยาง 1.1 เวลาการเขา – เลิก งาน …………………..
1.2 การแตง กาย ...............................................
1. การเขา ปฏิบตั ิงาน 1.3 จรรยา มารยาท ...........................................

133

เอกสารหมายเลข 21 : ใบความรู เรอื่ ง การจัดทาํ กฎ ระเบียบการดําเนินงาน

ความคิดรวบยอด
การจัดใหมีกฎ ระเบียบการดําเนินงานเปนสวนหนึ่งของการควบคุมการดําเนินงานสู

ความสาํ เรจ็ ตามหลักการบริหารจดั การยุคใหมท่ีจะมีขอกําหนดเปนแนวทางเดียวกันที่เร่ิมตนจากการมี
ปรัชญาอุดมการณรวมกัน ระเบียบวิธีการดําเนินงาน กฎแหงความปลอดภัย และการสรางแรงจูงใจ
รวมกัน เพ่ือใหทกุ คนถือปฏิบัติรว มกนั

โครงสรางของกฎระเบยี บการดาํ เนนิ งาน
โครงสรางของกฎระเบยี บหรอื ขอตกลงการทาํ งานรว มกันจะมีองคป ระกอบหลัก ดังนี้
1. แนวคดิ อุดมการณของการขยายอาชีพ
2. วิถชี ีวติ ในการทาํ งาน
3. การใชวัสดอุ ุปกรณ
4. การทํางาน
5. ความปลอดภัย
6. แรงจูงใจ
องคประกอบทงั้ 6 ประการ เราสามารถยืดหยุนปรับบางองคประกอบออกไปหรือจะเพิม่

องคประกอบอ่ืนเขามาใหเหมาะสมกับสภาพของบุคลากร ซ่ึงสวนใหญจะประกอบดวยลักษณะคน
3 ประเภท คือ

1. ผูรบั ผิดชอบสงู ตองการความเปนอิสระการทาํ งาน
2. ผูร บั ระเบยี บทาํ ตามพรอ มรบั รู เชอ่ื ฟง
3. ผมู คี วามรบั ผดิ ชอบตา่ํ ตองไดร ับการควบคุมอยา งใกลช ิด
ดังน้ัน การจัดทําระเบียบอาจตองใหความสําคัญกับลักษณะบุคลากรของเราวา อยูใน
กลุมใดมากที่สุด การออกระเบยี บ จะตองสัมพันธก บั ลกั ษณะคนสวนใหญ

รายละเอียดของโครงสรา งกฎ ระเบียบการขยายอาชีพ
การเขยี นรายละเอยี ดกฎระเบียบจะตองบอกเหตุและผล และแนวปฏิบัติท่ีชัดเจนเขาใจ

ตรงกันหมดทุกคน มลี กั ษณะการวเิ คราะหเ พ่ือการเขียนกฎระเบียบดงั นี้

134

องคประกอบ ขอ บงั คบั แนวปฏบิ ัติ
อดุ มการณ
วิถชี ีวติ ทกุ คนตองรับรูแ ละทาํ ความ
การใชว ัสดอุ ุปกรณ เขาใจตออุดมการณ ดงั นี้
การทํางาน 1. สรา งคณุ ภาพผลผลติ - ทําตามข้นั ตอนคูมือปฏิบตั ไิ มใ หผ ิดพลาด
ความปลอดภยั 2. สรา งประสิทธผิ ลการทาํ งาน - จิตใจตองรบั รู ยอมรบั วา เปน การกระทาํ
3. ทกุ ชวี ติ ปลอดภยั ทถี่ กู ตอ ง
แรงจงู ใจ
1. เวลาเริ่มตนและเลกิ งาน 1. 08.00 – 17.00 น.
2. การแตง กายรดั กมุ 2. ใสเ ส้อื นุงทบั กางเกง ใสผาคลุมผม

ไมใ หร ุมรา ม เกาะเก่ียว ผลผลติ เสยี หาย

1. เบกิ รับวสั ดุอุปกรณเ ครอ่ื งมือ 1. ตามท่รี ะบไุ วใ นใบงานเทา นนั้
2. การใชว สั ดุ 2. ใชตามขอ กําหนดในใบงานเทานน้ั
3. การใชเ ครอ่ื งมืออปุ กรณ 3. ตรวจสอบความสมบูรณก อนนาํ ไปใช
หากนาํ ไปใชแ ลวเกิดเสยี หายใหแ จง
รายละเอยี ดความเสียหายเพอ่ื จัดซอม

1. ทําความกระจา งในขน้ั ตอน 1. ศึกษาเอกสารขนั้ ตอนการทํางานในสวน
การทํางานของตนเองให ท่รี บั ผดิ ชอบ
ชดั เจน 2. ตรวจสอบจากแผนปฏิบัติการวา งาน
2. ตรวจสอบหาขอ บกพรอ งการ เกดิ ผลตามที่กําหนดไวใ นชอ งผลที่เกิด
ดาํ เนนิ งานในสว นของตนเอง หรอื ไม มีขอ บกพรองอะไร

1. การพนจุลนิ ทรีย 1. ตอ งสวมเส้ือผาปกปด รางกายใหรัดกุม
มดิ ชดิ ไมใ หจ ลุ ินทรยี ก ระทบรางกายได
2. การทาํ งานกลางแดด 2. ตองแตง กายมิดชดิ สวมถงุ คลมุ ศรี ษะ บา

3. การใชมดี หวดทํางาน หัวไหล และสวมหมวกปก ปอ งกันแสง
3.1 ดา มมีดตองเจาะรูรอยเชอื ก คลอ งขอ มือ
กันมีดหลุด
3.2 กรณที าํ งานรว มกนั หลายคนตองแบง
พนื้ ที่ และทาํ งานเดินหนา ทิศทาง
เดียวกนั

1. ขวญั กาํ ลงั ใจในทํางาน 1.1 หามวากลา วตกั เตือนระหวางคนงาน
ดวยกนั

องคป ระกอบ ขอ บงั คบั 135

2. นําผลผลิตไปบรโิ ภค แนวปฏบิ ัติ
3. การหยดุ พกั ระหวา งทาํ งาน 1.2 การวากลา วตกั เตอื นจะมบี คุ คล

รบั ผิดชอบเปนผูตรวจที่ปรึกษา
ดาํ เนนิ การเอง
1.3 ใชค ําพดู ทีไ่ พเราะซ่งึ กันและกนั
2. ควรจดั แบง ผลผลติ ทีต่ กมาตรฐานไป
บรโิ ภคเทานนั้
3. ใหหยุดพักไดท ้งั ชว งเชาและบา ยรวม
2 ครั้ง ครง้ั ละ 20 นาที โดยใหหยุดและ
เลกิ พักพรอมกนั เปน ไปตามอธั ยาศยั ของ
แตละกลุม

กิจกรรมที่ 17
เม่ือผเู รียนศึกษาเอกสารหมายเลข 20 แลว ดาํ เนินการพัฒนากฎ ระเบียบการทํางานใหเหมาะสม

กบั สภาพการดําเนนิ งานขยายอาชพี ของตนเอง หรืออาชีพของผปู ระสบความสําเร็จ

136

เอกสารหมายเลข 22 : ใบความรู เรอื่ ง การกาํ กับ ดแู ลการขยายอาชีพ

ความคดิ รวบยอด
การกํากับ ดูแลการขยายอาชีพเปนกิจกรรมของผูประกอบการที่จะตองมีระบบ
สารสนเทศใหมองเห็นความกาวหนาความสําเร็จของงานในแตละภารกิจวาไปถึงไหน ดวยการทํา
กิจกรรมลักษณะความสําเร็จในแผนกลยุทธมากําหนดระยะเวลาท่ีตองใชจริง เขียนเปนผังการไหลของ
งานใชเฝา ระวังการดําเนินงาน
การดาํ เนนิ การกํากบั ดูแลการขยายอาชีพ
1. การจัดทําผังการไหลของงานของแตล ะภารกจิ ดว ยการ

1.1 นาํ ขอความเปา หมายกลยทุ ธอ อกมาเปนหัวเร่ืองสาํ คัญ
1.2 นํากิจกรรมออกมาจดั ลาํ ดบั ขั้นตอนกอ นหลงั
1.3 นาํ ลกั ษณะบงชคี้ วามสําเร็จ ออกมากําหนดเปนผลการดาํ เนินงาน
จดั ทาํ ผงั ของงานในรูปแบบใดกไ็ ดท ่ผี ูป ระกอบอาชพี มคี วามเขาใจดี (ตัวอยา งผังการไหล
ของงาน)
 

1 มี.ค.53 3 – 5 ม.ี ค.53 16 เม.ย.53 1 พ.ค.53 ตรวจสอบ

ไถบุกเบกิ หวานเมลด็ พนั ธุ ไถพรวน การสลายตวั ของซาก

หนาดนิ ปุยพชื สด คลุกปุย พชื สด พชื ไถพรวนคลุก

พัฒนา ลงดนิ กระจายใหท ว่ั ดนิ มอี ินทรียวตั ถุ

คุณภาพดนิ โครงสรา งดนิ เปน

20 ไร กอ นกลม รวนซยุ

2 มี.ค. 53 6 มี.ค. – 17 เม.ย. 17 – 30 เม.ย. 2 – 15 พ.ค.

ไถแปรยอยดิน ใหนํา้ บํารงุ รกั ษา ใหน าํ้ พรอ ม ใหน ํ้าพรอ ม

ใหแ ตกกระจาย ตน ปุย พชื สด จุลินทรยี ย อ ย จุลนิ ทรยี จน

  สลายหมกั ดิน ซากพืชยอ ย

 สลายเปน

อินทรียวัตถุ



2. การใชผ ังการไหล กํากับดแู ลการขยายอาชพี ดวยการ
2.1 นาํ ผังการไหลของงานติดผนงั ใหมองเหน็
2.2 ติดตามระยะเวลาตามผังการไหลของงานวา วันท่ีกําหนดกิจกรรมดําเนินการ

เสร็จหรือไม ถาเสร็จก็ทาํ เคร่อื งหมายบอกใหรูวา เสรจ็

137
2.3 ถาไมเสร็จผูประกอบการจะตองติดตาม คนหาสาเหตุแลวปฏิบัติการแกไข

ขอ บกพรอง
2.4 ดําเนินการปรับระยะเวลาในผังการไหลของงานใหเปน ความจรงิ
3. ประเมินผลการกํากับ ดูแลวา มีสวนใดประสบผลสําเร็จบาง และสําเร็จไดเพราะ
อะไรเปนเหตุ จากนนั้ ดูวา สวนใดท่ีไมประสบผลสําเร็จและมีอะไรเปนเหตุ นําผล
ทัง้ ความสาํ เร็จและความเสยี หายมาสรุปผล เพื่อนําผลกลับมาแกไขแผนกลยุทธและ
แผนปฏิบัติการใหมปี ระสทิ ธภิ าพได

กิจกรรมท่ี 18
ใหผ ูเรียนทดลองจัดทําผังการไหลของงานการขยายอาชีพของตนเอง หรืออาชีพของผูประสบ

ความสําเร็จจากการประกอบอาชพี

เรือ่ งที่ 2 การตรวจสอบใหการปฏบิ ัตกิ ารขยายอาชพี เกดิ ผลตามแผนปฏบิ ตั ิการ

ลกั ษณะบง ช้คี วามสาํ เรจ็ ของการเรียนรู
1. ตรวจสอบหาขอ บกพรองการทํางานตามแผนปฏบิ ัติการได
2. ตดิ ตาม แกไ ขขอบกพรอ งใหเปนไปตามแผนปฏิบตั ิการได

แผนปฏิบัติการเรียนรู กิจกรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรียน
ลกั ษณะบง ชี้ความสาํ เร็จ 1. ใหผ ูเรยี นศกึ ษาเอกสาร ความเขาใจในหลกั การ
วธิ กี ารตรวจสอบหา เอกสารหมายเลข 22
ของการเรยี นรู ใบความรู เรื่อง การตรวจสอบ ขอบกพรอ ง ใบความรู เร่ือง การ
ตรวจสอบหาขอบกพรอง หาขอ บกพรองการทาํ งานตาม ตรวจสอบหา
การทํางานตามแผน แผนปฏบิ ตั ิการ ทัศนคติ เหน็ ดว ยตอ ขอ บกพรอ งการทาํ งาน
ปฏบิ ัตกิ าร หลกั การความรู ตามแผนปฏิบตั กิ าร
การตรวจสอบหา เอกสารหมายเลข 23
2. ใหผเู รยี นคดิ ทบทวน ขอบกพรอ งการทํางาน แบบบนั ทกึ ผลการ
ประสบการณข องตนเองแลว ตรวจสอบหาขอ บกพรอ ง
พิจารณาวา ความรูจ ากเอกสาร และสรปุ ผลขอบกพรอง
เรอ่ื ง การตรวจสอบหา
ขอบกพรอ งการทํางานตาม
แผนปฏิบตั ิการ มคี วามจําเปน
ตอ การขยายอาชพี ในระดับท่ี
ตนเองทําหรือไม ถาไมจาํ เปน

ลกั ษณะบง ชี้ความสาํ เรจ็ กจิ กรรม การวัดผล ประเมนิ ผล 138
ของการเรยี นรู สื่อการเรยี น
เพราะอะไร แลวเขยี นบันทกึ ผล
เกบ็ เอาไวท บทวน เมือ่ คร้งั
ผูเรียนมีโอกาสขยายอาชีพของ
ตนเอง

139

เอกสารหมายเลข 23 : ใบความรู เร่อื ง การตรวจสอบหาขอบกพรอ งการทํางานตามแผนปฏิบัติการ

ความหมาย
การตรวจสอบ หมายถึง การพิจารณาหาขอเท็จจริงวา ถูกหรือผิด ดีหรือราย แตการ

ตรวจสอบในการขยายอาชพี ใหความสําคัญไปท่กี ารหาขอบกพรองในการทํางานตามแผนปฏิบัติการ ดว ย
การตรวจสอบวา การดําเนนิ งานสามารถทําใหเกดิ ผลสําเร็จตามทีก่ ําหนดไวใ นแผนปฏิบัตกิ ารหรือไม ถา
ไมเ กดิ เปนผลมาจากขอ บกพรองอะไรบาง

ขั้นตอนดาํ เนนิ การตรวจสอบหาขอ บกพรอ ง
ในการดําเนนิ การตรวจสอบหาขอ บกพรอ ง มขี ้ันตอนทํางานดงั นี้
1. ผปู ระกอบการขยายอาชพี จะตองรูวา ควรตรวจสอบเร่ืองอะไรดวยการนาํ แผนปฏิบัติ
การมาพจิ ารณาหวั ขอผลที่เกดิ ท่ีสาํ คญั มีความจาํ เปน ตอ งตรวจสอบอะไรบา ง
2. จัดทํารายการตรวจ ดวยการนาํ หัวขอ ผลทเี่ กดิ ทีค่ ดั เลอื กเอาไวม าจัดทาํ รายการตรวจท่ี
ประกอบดว ย รายการตรวจ รายละเอยี ดปฏบิ ัติการทีต่ อ งตรวจดงั ตารางตอ ไปนี้
ผลการตรวจ
รายการตรวจ เกณฑก ารพิจารณา ถกู ผดิ ปรากฏการณขอ บกพรอ ง

3. จัดทําบันทึกผลการตรวจ ดวยการนํารายการตรวจมาจัดเปนเอกสารบันทึกผลการ
ตรวจทป่ี ระกอบดวย รายการตรวจ (มาจากผลทีเ่ กิดระบุไวในเอกสารแผนปฏิบัติการขยายอาชีพ) เกณฑ
พิจารณาท่ผี ูป ระกอบการจะตองกาํ หนดข้ึนมาลวงหนา ผลการตรวจ การสรปุ ผลขอ บกพรองการประเมิน
ความรนุ แรงของขอ บกพรอ งและการกาํ หนดแนวทางแกไ ขขอบกพรอ ง ดังตวั อยา งตอไปนี้

140

เอกสารหมายเลข 24 แบบบันทกึ ผลการตรวจสอบหาขอบกพรอ งและสรุปผลขอบกพรอ ง

1. เอกสารบนั ทึกผลการตรวจหาขอ บกพรอ ง เกษตรอนิ ทรยี ไรทนเหนอ่ื ย ลพบุรี

4. ผลการตรวจ 5. ปรากฏการณเ กยี่ วของ

2. รายการตรวจ 3. เกณฑการพิจารณา ถกู ผดิ ขอ มลู จากผูรับผดิ ชอบ ขอมูลจากการสงั เกต
ในแปลงเกษตร

6. สรุปขอ บกพรอง
6.1 สรุปขอ บกพรองเนอื่ งมาจากแผนปฏบิ ัตกิ าร 6.2 สรุปขอบกพรองเนอื่ งมาจากบุคคลผูรบั ผดิ ชอบ

7. ผลการประเมนิ ขอ บกพรอ ง 8. แนวทางแกไ ขขอ บกพรอง
รายการ ผลการประเมิน ขอ บกพรอ ง
ตรวจ รายแรงมาก รายแรง แกไขได

หมายเหตุ

 รา ยแรงมาก = ไมเกิดผลตามทีก่ าํ หนดและไมท ํางานตามกจิ กรรมขั้นตอน
 รา ยแรง = ไมเ กิดผลตามที่กาํ หนด และทําตามกจิ กรรมขน้ั ตอนไมค รบ
 แกไขได = ไมเ กิดผลตามที่กาํ หนด แตท าํ ตามกจิ กรรมข้นั ตอนครบถวน

4. ปฏบิ ัติการตรวจสอบการดําเนินงานขยายอาชพี ดงั นี้
4.1 นําเอกสารบนั ทกึ ผลการตรวจมาจดั ทํารายการตรวจและเกณฑการพิจารณาดวย

การเอาแผนปฏบิ ัตกิ ารมาพจิ ารณาวา การจะตรวจสอบคร้ังน้ีจะตรวจสอบภารกิจและผลที่เกิดอะไรบาง
โดยนาํ ผลทเี่ กดิ มาบรรจุลงมาในชองรายการตรวจแลว กําหนดเกณฑก ารตรวจ

141
4.2 นําเอกสารบันทกึ ผลการตรวจไปปฏบิ ัตกิ ารตรวจ 2 ขัน้ ตอน ดงั นี้

4.2.1 ปฏิบัติการตรวจพูดคุย สอบถามกับผูรับผิดชอบเก่ียวกับเรื่องที่จะตอง
ตรวจสอบเพือ่ หาขอ บกพรองและสรุปบนั ทกึ ผลการสอบถาม

4.2.2 ปฏิบัติการตรวจสอบบนงาน/ในแปลงเกษตรเพื่อสังเกตตรวจสอบหา
ขอบกพรอ ง

4.3 วินิจฉยั ความสัมพนั ธระหวา งผลการสมั ภาษณและผลจากการสังเกตบนงานแลว
บนั ทึกสรุปผลขอบกพรองเน่อื งมาจากแผนปฏบิ ตั กิ ารและเน่อื งมาจากบุคคลผูร บั ผิดชอบ

4.4 ประเมินผลขอ บกพรอง จําแนกรายการท่ีพบขอ บกพรอ ง
4.5 กาํ หนดแนวทางแกไขขอ บกพรอ ง
สรุป
การตรวจสอบหาขอบกพรองเปนระบบการบริหารจัดการ ที่มุงมั่นทําเพื่อใหการขยาย
อาชีพบรรลุผลไดตามวิสัยทัศน แตท่ีสําคัญกระบวนการตรวจสอบน้ี ผูประกอบการขยายอาชีพตองพึง
คิดถึงอยูเสมอวา ระบบนี้เปนเคร่ืองมือการเรียนรู ดังน้ัน การดําเนินการจริงจะตองนําไปเพื่อพัฒนา
แรงงานไมใชเพื่อการลงโทษ ดังน้ัน ผูรวมงานควรจะไดรวมเรียนรูเขาถึงประโยชนของระบบ
การตรวจสอบดวยกัน

กจิ กรรมท่ี 19
ใหผเู รยี นคิดทบทวนประสบการณของตนเอง แลวพิจารณาวาความรูจากเอกสารหมายเลข 22

เร่ือง การตรวจสอบหาขอบกพรองการทํางานตามแผนปฏิบัติการ มีความจําเปนตอการขยายอาชีพใน
ระดับที่ตนเองทําหรือไม ถาไมจําเปน เพราะอะไร แลวเขียนบันทึกผลเก็บเอาไวทบทวน เม่ือผูเรียนมี
โอกาสขยายอาชีพของตนเอง

142

บทที่ 8
โครงการขยายอาชีพ

ผลการเรียนรทู ค่ี าดหวงั
ปฏิบัตกิ ารจดั ทําแผนและโครงการขยายอาชพี ได

ขอบขา ยเนือ้ หา
เรื่อง การจดั ทาํ โครงการขยายอาชีพ เพื่อนําเสนอแหลง ทุน

ส่ือประกอบการเรียนรู
1. เอกสารหมายเลข 25 ใบความรู เรือ่ ง เหตุผลของการทําโครงการขยายอาชพี
2. เอกสารหมายเลข 26 ใบความรู เร่ือง การเขียนโครงการขยายอาชพี

143

เรือ่ งที่ 1 การจัดทาํ โครงการขยายอาชพี เพอ่ื นําเสนอแหลงทุน

ลกั ษณะบง ช้คี วามสําเร็จ กจิ กรรม การวัดผล ประเมนิ ผล สอ่ื การเรียน
ของการเรียนรู
1.อานเอกสารหมายเลข 24 : 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 24
1.บอกความสมั พนั ธ ใบความรู เรอื่ ง เหตผุ ลของการ ในการศึกษาใบ ใบความรู เรอ่ื ง เหตุผล
ระหวางแผนธรุ กจิ ขยาย ทาํ โครงการขยายอาชีพ ความรู ของการทําโครงการ
อาชีพกบั โครงการขยาย 2.อา นเอกสารหมายเลข 25 : 2. ตรวจสอบเอกสาร ขยายอาชีพ
อาชีพได ใบความรู เรอื่ ง การเขียน โครงการขยายอาชพี
โครงการขยายอาชีพ
2.รูโครงสรา งการเขยี น 3.ใหผูเรียนปฏิบัตกิ ารเขียน
โครงการ

เอกสารโครงการขยายอาชพี
ของตนเอง
4.ใหผเู รียนนําเอกสารโครงการ
ขยายอาชพี ของตนเองไป
นาํ เสนอผูรู ผูเชี่ยวชาญใน
ทอ งถิน่ แลกเปลี่ยนเรียนรหู า
ขอ บกพรอ ง จดุ แขง็ ตา ง ๆ แลว
ปฏบิ ตั กิ ารพัฒนาเอกสารแผน
ของตนเอง