รายวิชาศิลปะ

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชีว้ ัด

จุดประกายความคิด ศ ๒.๑ ป.๖/๕St
ศ ๒.๑ ป.๖/๖
ชนใดที่ไมม่ ดี นตรีการ ในสนั ดาน เป็นคนชอบกลนกั
อีกใครฟังดนตรีไม่เหน็ เพราะ เขานนั้ เหมาะคดิ ขบถอปั ลกั ษณ์ ภาระงาน/ช้ินงาน
หรืออุบายมุง่ ร้ายฉมังนัก มโนหนกั มืดมวั เหมอื นราตรี
และดวงใจยอ่ มดา� สกปรก ราวนรก ชนเช่นกล่าวมานี่ แบบบันทกึ การวิเคราะห์เพลง
ไมค่ วรใครไวใ้ จในโลกนี้ เจา้ จงฟงั ดนตรีเถิดชืน่ ใจ
ep 1
จากบทละครเร่ือง เวนิสวานิช
พระราชนิพนธ์แปลในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ ข้นั รวบรวมข้อมูล

จากบทพระราชนิพนธน์ ้ี นกั เรยี นคิดว่าดนตรี ๑. ใ ห้ นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส น ท น า แ ล ะ
มีความสา� คัญอย่างไร แสดงความคิดเห็น โดยครูใช้คำ�ถาม
ดังน้ี
๑. การวิเคราะหเ์ พลง
• นักเรียนชอบเพลงไทยเพลงใด
เพลง หมายถงึ สา� เนียงขับร้อง ทา� นองดนตรที ส่ี ร้างข้นึ โดยมเี นอื้ เพลง จงั หวะ มากที่สุด เพราะอะไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ
ท�านอง การสัมผัสค�า การใช้ถ้อยค�าตามหลักดนตรี เป็นส่วนประกอบของเพลง เพลงลาวเส่ียงเทียน เพราะเป็นเพลง
ซง่ึ ท�าใหเ้ พลงมีความไพเราะ ที่มีทำ�นองไพเราะ เน้ือเพลงเก่ียวกับ
การวิเคราะห์เพลงแต่ละเพลงน้ัน ผู้ฟังและผู้วิเคราะห์เพลงต้องมีความเข้าใจ พระพทุ ธศาสนา)
องค์ประกอบของดนตรี เพื่อท่ีจะท�าให้เข้าใจและวิเคราะห์เพลงนั้นได้ถูกต้อง
ซ่งึ องคป์ ระกอบของดนตร ี มีดังนี้ • ในการเลอื กฟงั เพลง นกั เรยี นเลอื ก
จากสิ่งใด (ตัวอย่างคำ�ตอบ ศิลปิน
การวิเคราะหเ์ พลงและหลกั การฟังเพลง 135 ที่ร้องเพลง ทำ�นองและจังหวะของดนตรี
ความหมายของเพลง)

135 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET

Step 1

ข้นั รวบรวมขอ้ มูล ๑.๑ เนื้อหาในเพลง
เพลงแต่ละเพลงจะมีเนื้อหาและความหมายท่ีแตกต่างกัน ซึ่งสามารถ
๒. ให้นักเรียนสืบค้น รวบรวมข้อมูล บ่งบอกอารมณ์และความรู้สึกของเพลงน้ันให้ผู้ฟังได้เข้าใจและซาบซ้ึงไปกับเพลง
และศึกษาเก่ียวกับการวิเคราะห์เพลง เนื้อหาในเพลงแต่ละเพลงจะมีลักษณะอย่างไรน้ันข้ึนอยู่กับความต้องการของ
และหลกั การฟังเพลง จากแหลง่ เรียนรู้ ผ้ปู ระพนั ธ์เพลง เช่น
ท่ีหลากหลาย
เพลง ใกล้รุ่ง

ทำ�นอง : พระร�ชนิพนธ์ในพระบ�ทสมเด็จพระมห�ภูมิพลอดุลยเดชมห�ร�ช บรมน�ถบพิตร
คำ�ร้อง : พระเจ้�วรวงศ์เธอ พระองค์เจ้�จักรพันธ์เพ็ญศิริ ร่วมกับ ศ�สตร�จ�รย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร

ได้ยินเสียงแว่วดังแผ่วมาแต่ไกลไกล
ชุ่มชื่นฤทัยหวานใดจะปาน
ฟังเสียงบรรเลงขับเพลงประสาน
จากทิพย์วิมานประทานกล่อมใจ
ใกล้ยามเมื่อแสงทองส่อง
ฉันคอยมองจ้องฟ้าเรืองรำาไร
ลมโบกโบยมาหนาวใจ
รอช้าเพียงไรตะวันจะมา
เพลิดเพลินฤทัยฟังไก่ประสานเสียงกัน
ดอกมะลิวัลย์อวลกลิ่นระคนมณฑา
โอ้ในยามนี้เพลินหนักหนาแสงทองนวลผ่องนภา
แสนเพลินอุราสำาราญ
หมู่มวลวิหคบินผกมาแต่รังนอน
เฝ้าเชยชิดช้อนลิ้มชมบัวบาน
ยินเสียงบรรเลงดังเพลงขับขาน
สอดคล้องกังวานซาบซ่านจับใจ

เพลงใกลร้ ุง่ มเี นื้อหาเก่ยี วกับ
ความหวัง ความสดใสของวันใหม่

136 ศิลปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 136

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 2aseanSt

เพลง เราสู้ ข้ันคิดวเิ คราะห์
และสรปุ ความรู้
ทำ�นอง : พระร�ชนิพนธ์ในพระบ�ทสมเด็จพระมห�ภูมิพลอดุลยเดชมห�ร�ช บรมน�ถบพิตร
คำ�ร้อง : น�ยสมภพ จันทรประภ� ๓. ครูเปิดเพลง ใกล้รุ่ง และเพลง เราสู้
ให้นักเรียนฟัง แล้วให้นักเรียนร่วมกัน
บรรพบุรุษของไทยแต่โบราณ วเิ คราะหเ์ นือ้ หาในเพลง
ปกบ้านป้องเมืองคุ้มเหย้า
เสียเลือดเสียเนื้อมิใช่เบา
หน้าที่เรารักษาสืบไป
ลูกหลานเหลนโหลนภายหน้า
จะได้มีพสุธาอาศัย
อนาคตจะต้องมีประเทศไทย
มิยอมให้ผู้ใดมาทำาลาย
ถึงขู่ฆ่าล้างโคตรก็ไม่หวั่น
จะสู้กันไม่หลบหนีหาย
สู้ตรงนี้สู้ที่นี่สู้จนตาย
ถึงเป็นคนสุดท้ายก็ลองดู
บ้านเมืองเราเราต้องรักษา
อยากทำาลายเชิญมาเราสู้
เกียรติศักดิ์ของเราเราเชิดชู
เราสู้ไม่ถอยจนก้าวเดียว

เพลงเราสู้ มเี นอ้ื หาเกีย่ วกับ
ความรกั ชาติ ปกปอ้ งบา้ นเมอื ง

การวเิ คราะหเ์ พลงและหลกั การฟังเพลง 137

137 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 แนวข้อสอบ O-NET

Step 2 ข้ันคดิ วิเคราะห์

และสรปุ ความรู้ เพลง เขมรไทรโยค

๔. ครูเปิดเพลง เขมรไทรโยค และเพลง คำ�ร้อง-ทำ�นอง : สมเด็จพระเจ้�บรมวงศ์เธอ เจ้�ฟ้�กรมพระย�นริศร�นุวัดติวงศ์
ลาวดวงเดือน ให้นักเรียนฟัง แล้วให้ บรรยายความ ตามไท้ เสด็จยาตร
นกั เรยี นรว่ มกนั วเิ คราะหเ์ นอื้ หาในเพลง ยังไทรโยค ประพาส พนาสณฑ์
ไม้ไล่ หลายพันธ์ุคละ ขึ้นปะปน
ที่ชายชล เขาชะโงก เป็นโตรกธาร
นำ้าพุพุ่งซ่า ไหลฉ่าฉาดฉาน
เห็นตระการ มันไหลจ้อกโครม จ้อกโครม
มันดัง จ้อก จ้อก จ้อก จ้อก โครมโครม
นำ้าใส ไหลจนดู หมู่มัสยา
กี่เหล่าหลายว่ายมา ก็เห็นโฉม
ยินปักษา ซ้องเสียง เพียงประโคม
เมื่อยามเย็น พยับโพยม ร้องเรียกรัง
เสียงนกยูงทอง มันร้องโด่งดัง
หูเราฟัง มันดังกะโต้งโห่ง
มันดัง กอก กอก กอก กอก กะโต้งโห่ง

เพลงเขมรไทรโยค มเี น้ือหาเกี่ยวกับ
การบรรยายถงึ ธรรมชาติท่ีสวยงาม

เพลง ลาวดวงเดือน

คำ�ร้อง-ทำ�นอง : พระเจ้�บรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม
โอ้ละหนอดวงเดือนเอย พี่มาเว้ารักเจ้าสาวคำาดวง
โอ้ว่าดึกแล้วหนอพี่ขอลาล่วง อกพี่เป็นห่วงรักเจ้าดวงเดือนเอย
ขอลาแล้วเจ้าแก้วโกสุม (เอื้อน) พี่นี้รักเจ้าหนอขวัญตาเรียม
จะหาไหนมาเทียมเจ้าดวงเดือนเอย
หอมกลิ่นเกสร เกสรดอกไม้ หอมกลิ่นคล้าย
คล้ายเจ้าสูเรียมเอย หอมกลิ่นกรุ่นครัน หอมนั้นยังบ่เลย
เนื้อหอมทรามเชย เอ๋ยเราละหนอ

เพลงลาวดวงเดือน มีเน้ือหาเกย่ี วกับ
ความคดิ ถงึ ความอาลัยถึงคนรัก
138 ศลิ ปะ ป.๖

แนวข้อสอบ O-NET

เพลงลาวดวงเดอื นมีเนื้อหาเก่ยี วกับสิง่ ใด

๑ ความงามของธรรมชาติ (เฉลย ๓ เพราะเพลงลาวดวงเดือนเป็นเพลง

๒ ความหวังในวันใหม่ ท่ีมีเนื้อหาเก่ียวกับความคิดถึงคนรักท่ีต้องพราก

๓ ความคดิ ถึงคนรัก จากกนั ไป ความอาลยั อาวรณ)์

๔ การตอ่ สเู้ พ่อื ชาติ

สุดยอดคู่มือครู 138

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 2asean

๑.๒ องคป์ ระกอบในเพลง ข้ันคดิ วิเคราะห์
องคป์ ระกอบในเพลงม ี ดงั น้ี และสรุปความรู้

๑) จังหวะ เป็นสิ่งที่ใช้ควบคุมความช้า-เร็วของเพลง ตามผู้ประพันธ์เพลง ๕. ให้นักเรียนจับคู่ ร่วมกันอ่านข้อความ
แบง่ เป็น ๒ ประเภท คือ จังหวะเคาะ และจงั หวะท�านอง และวิเคราะห์ แล้วเขียนเคร่ืองหมาย
✓ ลงใน ถ้าข้อความถูกต้อง
๒) ท�านอง เป็นเสียงสูง-ต�่า ส้ัน-ยาว น�ามาเรียบเรียงต่อเน่ืองกันโดยอาศัย และเขียนเคร่ืองหมาย ✗ ลงใน
ลกั ษณะของตวั โนต้ และตวั หยดุ เปน็ ตวั กา� กบั ความสน้ั -ยาวของเสยี ง และมบี รรทดั ๕ เสน้ ถ้าข้อความไมถ่ กู ตอ้ ง
และกุญแจประจ�าหลักเป็นตัวก�ากับระดับเสียงสูง-ต่�าของเพลงในแต่ละห้องเพลง ท้ังนี้
ในการบรรเลงอาจใช้วิธีการไล่เสียงจากเสียงต�่าไปหาเสียงสูง เช่น บันไดเสียง C major ๑. เพลงลาวดวงเดอื นเปน็ เพลง ✗
เปน็ การไลเ่ สยี งต้งั แตเ่ สียงโดต่�าไล่ขึน้ ตามล�าดับถงึ โดสงู ดังตวั อย่าง เกย่ี วกับความรกั ชาติ

 ๒. เพลงเขมรไทรโยคเปน็ เพลง
โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด ท่ฟี งั แลว้ รู้สกึ สดชน่ื ผอ่ นคลาย ✓
๓. ผู้บรรเลงดนตรีจะต้องบรรเลง
๓) การประสานเสียง เกิดจากการขับร้องหรือการบรรเลงเคร่ืองดนตรีตั้งแต ่
๒ คนข้ึนไป โดยมีการขับร้องท่ีอาจจะใช้ระดับเสียงที่แตกต่างกันหรือเหมือนกัน ดนตรใี ห้เหมาะสมกบั เสยี งผรู้ อ้ ง ✓
แต่ต้องมคี วามกลมกลนื กนั ตามหลกั การทางดนตรี ๔. สิ่งสำ�คญั ท่ีท�ำ ให้เพลงมีความ
ไพเราะคอื ผขู้ บั รอ้ งและผู้บรรเลง ✗
เทา่ น้ัน

ความรู้เพมิ่ เติม ๕. ทำ�นองเพลงเป็นสิ่งทท่ี ำ�ใหผ้ ู้ฟงั
จำ�ได้วา่ เพลงนน้ั เปน็ อย่างไร ✓
จังหวะเคาะ (Beat) เป็นหน่วยบอกช่วงเวลาของดนตรี ปฏิบัติโดยการ
เคาะจังหวะให้ด�าเนินไปอย่างสม่�าเสมอจนจบเพลง ๖. เสยี งร้องไม่มผี ลต่อความไพเราะ
จังหวะท�านอง (Rhythm) เป็นช่วงเวลาที่เสียงดังออกมา มีท้ังเสียงส้ัน เสียงยาว ของเพลง
สลับกันไป หรือบางครั้งสลับด้วยความเงียบ โดยมีจังหวะเคาะเป็นตัวควบคุม สิ่งที่เป็น ✗
ตัวบอกความสั้น-ยาว และความเงียบของเสียงคือ ตัวโน้ตและตัวหยุด (Note and Rest)
๗. เพลงจะช้าหรือเร็วข้ึนอยู่กับการ
บรรเลงดนตรขี องผบู้ รรเลง ✗

ค�าถามทา้ ทาย ๘. การต้ังใจฟังเพลงจะทำ�ให้ผู้ฟัง
เข้าใจความหมายของเพลง ✓
ส่ิงใดของเพลงที่เมอื่ ได้ฟังแลว้ ท�าให้
นักเรยี นสามารถจา� เพลงน้นั ได้ ง่ายขึน้

การวเิ คราะหเ์ พลงและหลักการฟงั เพลง 139 ๙. การฟังเพลงทำ�ให้ทราบถึงความ

ไพเราะของเสียง ✓

๑๐. เพลงทอ่ี ่อนหวานหรอื โศกเศรา้
จะเป็นเพลงท่มี จี งั หวะเร็ว
✗

๑๑. การวเิ คราะหเ์ พลงทดี่ คี วรวเิ คราะห์
ความหมายของเพลงเทา่ น้ัน ✗

๑๒. การประสานเสียง ผู้ร้องและ
ผู้บรรเลงจะต้องบรรเลงและร้อง
ในระดบั เสยี งเดยี วกนั และพรอ้ มกนั ✓

139 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 แนวข้อสอบ O-NET

Step 3 ข้นั ปฏบิ ตั ิ
แหลละังสกราุปรปควฏาบิ มัตริู้
๑.๓ คณุ ภาพเสียงในเพลง
คุณภาพเสียง คือ ลักษณะที่ดีของเสียงท่ีใช้ในเพลง เป็นสิ่งท่ีท�าให้เพลง
๖. ครูเปิดเพลงให้นักเรียนฟัง แล้วให้ มคี วามไพเราะมากขนึ้ โดยคณุ ภาพเสียงแบ่งออกเปน็ ๒ ลกั ษณะ ดงั น้ี
นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เพลงเป็น
แผนภาพความคิด แล้วร่วมกันสรุป ๑) คุณภาพเสียงร้อง
ความคิดรวบยอด ผู้ขับร้องจะต้องมีลักษณะน�้าเสียงที่ดีเหมาะสมกับลักษณะของเพลง
และท�านองเพลง มีการควบคุมเสียงร้องตามเสียงดนตรีได้อย่างกลมกลืน
๗. ใหน้ กั เรยี นรว่ มกนั สรปุ หลกั การฟงั เพลง คุณภาพเสียง ควบคมุ จงั หวะของเพลงได้เป็นอย่างดี

ที่ถูกต้องและวิเคราะห์ผลท่ีเกิดข้ึน ในเพลง ๒) คุณภาพเสยี งดนตรี
เป็นแผนภาพความคิด แล้วสรุป ดนตรที ่บี รรเลงประกอบเพลง ควรมเี สยี งทไี่ พเราะ โดยใชเ้ ครือ่ งดนตร ี
ท่ีมีสภาพสมบูรณ์ มีเสียงที่ไม่ผิดเพี้ยน บรรเลงได้ถูกต้องตามจังหวะ
ความคดิ รวบยอด และทา� นอง รวมทง้ั สอดคลอ้ งกบั เสยี งของผขู้ บั รอ้ งไดอ้ ยา่ งถูกต้อง

หลักการฟังเพลงทถ่ี ูกตอ้ ง ผลท่ีเกิดขึ้น

- มสี มาธใิ นการฟังเพลง ถ้าปฏบิ ตั ิ เข้าใจความหมายของ ๒. หลกั การฟงั เพลง
- ฟังเพลงบ่อย ๆ เพลงและซาบซ้ึงไปกับ

- บอกไดว้ ่าเพลงมลี กั ษณะเดน่ อยา่ งไร เพลงไดง้ า่ ย การฟังเพลง นอกจากจะฟังเพื่อความผ่อนคลายแล้ว เมื่อผู้ฟังฟังเพลงด้วย
- ทราบวา่ เพลงมีจังหวะและทำ�นอง
ผลที่เกดิ ขึ้น ความตั้งใจ และมีสมาธิยังจะท�าให้สามารถวิเคราะห์ เข้าใจ และซาบซ้ึงกับเพลง
เพลงเปน็ อย่างไร

- สามารถบอกได้ว่าเมือ่ ฟังเพลงแลว้ ไม่เข้าใจความหมาย ได้มากข้ึน โดยการฟังเพลงที่ถูกต้องมีหลักการ ดังน้ี
รู้สึกอย่างไร ข อ ง เ พ ล ง แ ล ะ ไ ม่
ส า ม า ร ถ เ ข้ า ใ จ ไ ด้ ว่ า หลักการฟังเพลง
ถา้ ไม่ปฏิบตั ิ
เ พ ล ง นั้ น มี ลั ก ษ ณ ะ

อยา่ งไร

๘. ใ ห้ นั ก เ รี ย น เ ลื อ ก เ พ ล ง ท่ีต น เ อ ง ตั้งใจฟังเพลง ฟังเพลงบ่อย ๆ ผฟู้ งั ควรทราบวา่ ผู้ฟังสามารถ ผู้ฟังสามารถ ผู้ฟังสามารถ
ชน่ื ชอบ ๑ เพลง แลว้ วางแผนข้ันตอน มีสมาธิในการ เพื่อฝึกวิเคราะห์ เพลงมี บอกได้ว่า บอกได้ว่า บอกได้ว่า
การปฏบิ ตั งิ าน ฟังเพลงทกุ ครง้ ความหมาย จังหวะช้าหรือ รูปแบบของ อารมณ์ท่ีเกิดข้ึน เพลงท่ีฟังมี
และก่อนการ อารมณ์ จังหวะ เร็ว มีลักษณะ เพลง มที งั้ หมด ในเพลง ลักษณะเด่น
ฟังเพลงควร และท�านอง ท�านองเป็น กี่ท่อนเพลง สอดคล้องกับ อย่างไร มี
ทราบช่ือ ของเพลง อย่างไร มีการ ซ�้าหรือเปล่ียน จังหวะหรือ เทคนคิ ทท่ี า� ให้
ผู้ประพันธ์ โดยฟังเพลง ประสานเสียง ท�านองเพลง ท�านองเพลง เพลงมี
และผู้ขับร้อง หลาย ๆ หรือไม่ ในแต่ละ และเนื้อร้อง ความไพเราะ
เพลง ประเภท ท่อนเพลงหรือไม่ ของเพลงหรอื ไม่ ได้อย่างไร

140 ศิลปะ ป.๖

แนวข้อสอบ O-NET

คุณภาพเสียงในเพลงมีลกั ษณะอยา่ งไร (เฉลย ๒ เพราะคุณภาพเสียงในเพลง
๑ เสยี งร้องต่างกบั เสยี งดนตรี
เสียงร้องและเสียงดนตรีควรมีความ
๒ เสยี งรอ้ งเหมาะกับเสียงดนตรี กลมกลนื กัน จะท�ำ ให้เพลงมีความไพเราะ
๓ เสยี งรอ้ งและเสยี งดนตรีตอ้ งทันสมัย นา่ ฟัง)
๔ เสยี งร้องและเสยี งดนตรีต้องแปลกใหม่

สุดยอดคู่มือครู 140

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
St ขั้นปฏิบัติ
St และสรปุ ความรู้
หลังการปฏบิ ตั ิ
ปลอดภยั ไว้กอ่ น St
๙. ใหน้ กั เรยี นฟงั การบรรเลงเพลงทต่ี นเอง
ในการฟังเพลง ควรฟังเพลงด้วยเสียงท่ีเหมาะสม ไม่ดังจนเกินไป เพราะเสียง เลือกแล้ววิเคราะห์เพลงดังกล่าวลงใน
ท่ีดังมาก ๆ เมื่อฟังแล้วจะท�าให้เป็นอันตรายต่อหูได้ แบบบนั ทึก

กจิ กรรมพัฒนาการอ่าน แบบบันทึกการวิเคราะห์เพลง

ใหน้ กั เรยี นอา่ นค�าและความหมายของค�าต่อไปน้ี ๑. ชอ่ื เพลง (เพลง ป่าดงพงพี)
๒. เพลงนีม้ เี นอ้ื หาเกยี่ วกับสิ่งใด
ค�าศพั ท์ ค�าอ่าน ความหมาย (การร่วมมือกนั อนรุ ักษธ์ รรมชาต)ิ
ความหมายของเพลงนีบ้ อกถึงอะไร
คณุ ภาพ คนุ -นะ-พาบ ลกั ษณะทีด่ ีเด่นของบคุ คลหรือส่ิงของ (ให้คนไทยทุกคนรักธรรมชาต ิ มคี วามขยัน
หมน่ั เพียร)
ทกั ษะ ทัก-สะ ความชา� นาญ ๓. จงั หวะเพลงเป็นจังหวะชา้ หรอื จงั หวะเร็ว
(เรว็ )
วิเคราะห์ ว-ิ เคราะ แยกออกเป็นส่วน ๆ เพอ่ื ศกึ ษาใหถ้ ่องแท้ ๔. ท�ำ นองเพลงเป็นอย่างไร (เป็นทำ�นองท่ี
หนกั แนน่ เข้มแข็ง ฟังแล้วรสู้ ึกคกึ คกั ฮึกเหมิ )
เว็บไซตแ์ นะน�า ๕. การประสานเสียงระหว่างผู้ขับร้องและ
องคป์ ระกอบในบทเพลง www.dontrithai.com การบรรเลงดนตรี มีความเหมาะสมกัน
หรอื ไม่ (เหมาะสม)
ผงั สรุปสาระสา� คัญ การวิเคราะห์เพลงให้ถูกต้อง ผู้วิเคราะห์ต้องมี ๖. เสยี งของผ้ขู ับร้องเป็นอย่างไร
การวิเคราะห์เพลง ความเข้าใจในองค์ประกอบของดนตรี เพ่ือให้ (ไพเราะ นุ่มนวล)
สามารถวเิ คราะห์เพลงไดถ้ ูกตอ้ ง เกิดความเขา้ ใจ ๗. การบรรเลงดนตรีเปน็ อย่างไร
การวิเคราะห์เพลงและ และซาบซ้ึงไปกับเพลง (บรรเลงดนตรีได้เหมาะสมกับเนือ้ เพลง
หลกั การฟงั เพลง และผู้ขับร้อง)
๘. นักเรียนชอบการบรรเลงดนตรีของเพลงน้ี
หลกั การฟังเพลง การมหี ลกั การฟงั เพลงจะทา� ใหผ้ ฟู้ งั สามารถเขา้ ใจ หรือไม่ (ชอบ)
จังหวะ ท�านอง ความหมายของเพลง และควรมี ๙. นกั เรยี นฟงั เพลงน้แี ลว้ ร้สู ึกอยา่ งไร
สมาธิในการฟังเพลงทุกครั้ง เพ่ือให้สามารถ (รู้สึกคึกคึก เร้าใจ และร่ืนเรงิ )
ฟังเพลงได้ชัดเจนขึ้น และซาบซ้ึงไปกับเพลง ๑๐. ถ้าจะดัดแปลงเพลงนี้นักเรียนจะดัดแปลง
ได้ง่ายขนึ้ อยา่ งไร (เพิ่มจงั หวะใหเ้ ร็วขนึ้ )

การวิเคราะหเ์ พลงและหลกั การฟังเพลง 141 ๑๐. ให้นักเรียนประเมิน ตรวจสอบ

5ep ขั้นประเมนิ เพอ่ื เพิม่ คุณคา่ ep 4 ความถูกต้องของผลงาน พร้อมหา
บรกิ ารสงั คม แนวทางปรับปรงุ แก้ไขใหด้ ขี น้ึ
และจิตสาธารณะ ๑๑. ใหน้ กั เรยี นและครรู ว่ มกนั สรปุ หลกั การ
ข้นั สอ่ื สารและน�ำเสนอ ดงั นี้
๑๓. ให้นักเรียนร่วมกันจัดทำ�แผ่นพับ
ตัวอย่างเพลงท่ีมีเน้ือหาปลูกฝังให้ ๑๒. ใ ห้ นั ก เ รี ย น อ อ ก ม า นำ � เ ส น อ • การวิเคราะห์เพลง จะทำ�ให้ผู้ฟัง
คนไทยมีความรักและสามัคคีกัน เข้าใจความหมายและองค์ประกอบ
เพ่ือสร้างความสุขให้กับสงั คม ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห์ เ พ ล ง ข อ ง ต น เ อ ง ของเพลงมากขน้ึ
• การศึกษาหลักการฟังเพลงทำ�ให้
หนา้ ชนั้ เรยี น

เกิดความซาบซ้ึงในการฟังเพลง ทำ�ให้
ผู้ฟังเพลงเข้าใจความหมายอารมณ์
ของเพลงมากข้นึ 141 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
แนวข้อสอบ O-NET

ตัวชี้วัด กิจกรรมการเรียนรู้

ศ ๒.๑ ป.๖/๕ ๑. ให้นักเรียนส�ารวจความช่ืนชอบในการฟังเพลงของตนเองและเพ่ือนในชั้นเรียน
ศ ๒.๑ ป.๖/๖ ๕ คน
๒. ครูเปิดเพลงประเภทใดก็ได้ให้นักเรียนฟัง ๑ เพลง แล้วให้นักเรียนแต่ละคน
บรรยายอารมณ์และความรู้สึกของตนเอง เม่ือได้ฟังเพลงน้ัน
๓. ให้นักเรียนเลือกฟังเพลงท่ีช่ืนชอบ ๑ เพลง และวิเคราะห์เพลงน้ัน
แล้วออกมาน�าเสนอท่ีหน้าช้ันเรียน
๔. ให้นักเรียนสรุปความรู้เก่ียวกับประโยชน์ของการวิเคราะห์เพลงและหลักการ
ฟังเพลงลงในแผนภาพความคิด ดังน้ี

ประโยชน์ของ
การวิเคราะห์เพลง
และหลักการฟังเพลง

แนวค�ำตอบ คา� ถามพัฒนากระบวนการคิด

๑. เนื้อหาในเพลง องคป์ ระกอบของเพลง ๑. การวิเคราะห์เพลง ผู้วิเคราะห์ควรมีความรู้ในเร่ืองใด
และคุณภาพเสียงในเพลง ๒. เนื้อหาของเพลงแสดงให้เห็นถึงสิ่งใด
๒. อารมณ์และความรู้สึกของเพลง ๓. จังหวะมีความส�าคัญต่อเพลงอย่างไร
๓. เปน็ ส่ิงท่คี วบคมุ ความช้า-เรว็ ของเพลง ๔. องค์ประกอบในดนตรีมีความส�าคัญต่อเพลงอย่างไร
๔. ทำ�ใหเ้ พลงมีความไพเราะ นา่ ฟัง ๕. การต้ังใจฟังเพลงจะส่งผลต่อผู้ฟังอย่างไร
๕. ทำ�ให้เขา้ ใจเพลง เกดิ ความซาบซ้ึงในเพลง
142 ศิลปะ ป.๖

แนวข้อสอบ O-NET

การตัง้ ใจฟงั เพลงจะส่งผลอยา่ งไร
๑ ผูฟ้ ังไมต่ ้องฟังเพลงอีก (เฉลย ๔ เพราะการตงั้ ใจฟังเพลง จะทำ�ให ้
๒ ผูฟ้ ังจะรอ้ งเพลงไดไ้ พเราะ ผฟู้ งั เพลงเขา้ ใจความหมายของเพลงเกดิ อารมณ์
๓ ผฟู้ ังเขา้ ใจประวัตขิ องนักร้อง และความร้สู ึกคลอ้ ยตามไปกบั เพลง)
๔ ผู้ฟงั เขา้ ใจความหมายของเพลง

สุดยอดคู่มือครู 142

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

เปา้ หมายการเรยี นรู้

๖หน่วยการเรียนรู้ที่ มาตรฐานการเรยี นรู้

วิวัฒนาการดนตรี ไทย มาตรฐาน ศ ๒.๒
เ ข้ า ใ จ ค ว า ม สั ม พั น ธ์ ร ะ ห ว่ า ง ด น ต รี
ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม เหน็ คุณคา่
ของดนตรีท่ีเป็นมรดกทางวัฒนธรรม
ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทยและ
สากล

ตัวชีว้ ดั สมรรถนะส�ำ คัญของผู้เรียน
ความสามารถในการใชท้ ักษะชวี ติ
๑. อธิบายเร่ืองราวของดนตรไี ทยในประวตั ิศาสตร ์ (ศ ๒.๒ ป.๖/๑)
๒. จ�าแนกดนตรีทม่ี าจากยคุ สมยั ท่ีต่างกนั (ศ ๒.๒ ป.๖/๒) คุณลักษณะอนั พึงประสงค์
๓. อภิปรายอิทธิพลของวฒั นธรรมต่อดนตรใี นท้องถนิ่ (ศ ๒.๒ ป.๖/๓) รกั ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์
ตัวชวี้ ดั ที่ ๑.๒ ธำ�รงไว้ซ่ึงความเปน็ ไทย
ผังสาระการเรียนรู้

ดนตรไี ทยใน ววิ ฒั นาการ
ประวตั ิศาสตร์ ดนตรีไทย

อทิ ธิพลของวัฒนธรรมตอ่ ดนตรี
ในท้องถน่ิ

สมัยสโุ ขทยั สมัยอยธุ ยา ภาคตะวันออก ภาคใต้
สมัยธนบรุ ี สมัยรัตนโกสนิ ทร์ เฉียงเหนอื ภาคเหนอื
ภาคกลาง

สาระส�าคัญ

๑. ดนตรีไทยเป็นส่ิงที่มีมาตั้งแต่สมัยอดีตมีการพัฒนาเร่ือยมาจนปัจจุบัน เป็นส่ิงท่ีสร้างความสุข สนุกสนาน
บันเทงิ ใจใหก้ ับคนในชาติ และเป็นมรดกทแี่ สดงถึงเอกลกั ษณข์ องชาตทิ ่มี ีคณุ คา่ และควรคา่ แกก่ ารสง่ เสรมิ อนรุ กั ษ์สบื ไป
๒. ดนตรีท้องถิ่นมีอิทธิพลต่อคนในท้องถิ่นเป็นส่ิงท่ีแสดงถึงวัฒนธรรม ประเพณี วิถีชีวิตของคนในท้องถ่ิน
ซง่ึ แตล่ ะภูมิภาคจะแตกตา่ งกัน ถอื เปน็ มรดกท้องถ่นิ ทคี่ วรสง่ เสรมิ อนรุ กั ษ ์ และสบื ทอดใหค้ งอยู่ต่อไป

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21

ใหน้ กั เรยี นแบง่ กลมุ่ รว่ มกนั เลอื กเครอื่ งดนตรไี ทยมา ๑ ชนดิ จากนนั้ ใหน้ กั เรยี น
สบื คน้ ขอ้ มลู ประวตั คิ วามเปน็ มา ลกั ษณะเครอ่ื งดนตรี รวบรวมขอ้ มลู เรยี บเรยี ง
และน�ำ เสนอความรใู้ นรูปแบบที่นา่ สนใจ

143 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET

ตวั ชี้วัด จดุ ประกายความคดิ

ศ ๒.๒ ป.๖/๑
ศ ๒.๒ ป.๖/๒

ภาระงาน/ช้นิ งาน

นทิ รรศการ ววิ ัฒนาการดนตรไี ทย

ep 1St

ขนั้ รวบรวมข้อมูล จากภาพนักเรยี นคิดวา่ ในสมัยอยุธยา
มีการบรรเลงดนตรีด้วยวงอะไร
๑. ใ ห้ นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส น ท น า แ ล ะ
แสดงความคิดเห็น โดยครูใช้คำ�ถาม ๑. ดนตรไี ทยในประวัติศาสตร์
ดังนี้
ดนตรีไทยเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติที่อยู่คู่กับคนไทยมาช้านาน
• ในสมยั โบราณคนไทยนยิ มบรรเลง เป็นสิ่งท่ีสร้างความบันเทิงใจ ผ่อนคลายความเหน็ดเหนื่อยให้กับคนไทย และใช้
ดนตรีเพือ่ วตั ถุประสงค์ใด ประกอบในพิธีกรรมมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ดนตรีไทยมีความเก่ียวข้องกับ
ประวัติศาสตรไ์ ทยในแต่ละยคุ สมัย ดังนี้
(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบเพอื่ การสรา้ งขวญั ก�ำ ลงั ใจ
เพื่อความสุข เพอื่ ความเปน็ สริ มิ งคล) 144 ศลิ ปะ ป.๖

๒. ให้นักเรียนสืบค้น รวบรวมข้อมูล
และศกึ ษาเกยี่ วกบั ววิ ฒั นาการดนตรไี ทย
จากแหล่งเรียนร้ทู ี่หลากหลาย

สุดยอดคู่มือครู 144

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 2aseanSt

๑.๑ สมัยสุโขทยั ขั้นคิดวเิ คราะห์
ในสมัยสุโขทัยเป็นสมัยเริ่มต้นประวัติศาสตร์ของชาติไทย เพราะมี และสรปุ ความรู้
หลักฐานการบันทึกปรากฏไว้เด่นชัด โดยมีจารึกเร่ืองราวต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับดนตร ี
ในประโยคทวี่ า่ “ดมบงคมกลอง ดว้ ยเสยี งพาทยเ์ สยี งพณิ „ หมายถงึ ระดมประโคมกลอง ๓. ครูตดิ บัตรค�ำ สมัยสุโขทัย บนกระดาน
ด้วยเสียงพาทย์ เสียงพิณ แสดงให้เห็นว่าดนตรีไทยมีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย จากนน้ั ใหน้ กั เรยี นรว่ มกนั อภปิ รายและ
ซึ่งมีลักษณะดนตรที ี่เกิดข้ึน ดงั น้ี แสดงความคิดเห็น โดยครูใช้คำ�ถาม
๑. วงบรรเลงพณิ มผี ู้บรรเลง ๑ คน ท�าหนา้ ทดี่ ีดพณิ และขับรอ้ งไปด้วย ดงั นี้
เปน็ ลักษณะของการขบั ลา� น�า
๒. วงขับไม ้ มีคนเล่น ๓ คน คอื คนขบั ล�าน�า คนไกวบัณเฑาะว์เพ่อื ให้ • ดนตรไี ทยในสมยั สโุ ขทยั มลี กั ษณะ
จังหวะ และคนสีซอสามสายคลอเสียงคนขับล�าน�า วงขับไม้มักใช้กับพิธีหลวง ดนตรอี ยา่ งไรบา้ ง (ตัวอยา่ งค�ำ ตอบ
ในสมยั นนั้ เชน่ พธิ ีสมโภชพระมหาเศวตฉัตร พธิ ีสมโภชพระยาช้างเผือก
๓. วงปีพ่ าทย์ เปน็ ลกั ษณะของวงปพ่ี าทย์เครือ่ ง ๕ มี ๒ ชนดิ ดังน้ี วงบรรเลงพณิ วงขบั ไม้
๑) วงปี่พาทย์เครื่องห้าอย่างเบา ประกอบด้วยเคร่ืองดนตร ี
ชนดิ เลก็ ๆ จา� นวน ๕ ชน้ิ คอื ป ่ี กลองชาตร ี ทบั (โทน) ฆอ้ งค ู่ และฉง่ิ ใชบ้ รรเลงประกอบ ดนตรีไทย
การแสดงละครชาตรี ในสมยั สุโขทัย
๒) วงปพ่ี าทยเ์ ครอื่ งหา้ อยา่ งหนกั ประกอบดว้ ยเครอ่ื งดนตรจี า� นวน วงมโหรี วงปี่พาทย์
๕ ชิน้ คือ ปใี่ น ฆ้องวงใหญ ่ ตะโพน กลองทัด และฉง่ิ ใชบ้ รรเลงประโคมในงานพิธี วงป่พี าทยเ์ คร่ืองห้า
และบรรเลงประกอบการแสดงมหรสพต่าง ๆ อย่างเบา

ปี่ใน วงปี่พาทย์เคร่ืองหา้ )
อย่างหนกั

กลองทัด

ตะโพน ฆอ้ งวงใหญ่ ฉิ่ง

วงป่พี าทยเ์ ครื่องห้าอย่างหนกั (สโุ ขทยั )

วิวฒั นาการดนตรีไทย 145

เสริมความรู้ ครูควรสอน

บัณเฑาะว์ เป็นกลอง ๒ หน้า วิธีการบรรเลง
จะใช้มือไกวบัณเฑาะว์ให้ลูกตุ้มมากระทบ
หนงั หนา้ กลองใหเ้ ปน็ จงั หวะ ใชบ้ รรเลงประกอบ
ขับไม้ในงานพระราชพิธี

บณั เฑาะว์

145 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET
ep 2 ขั้นคิดวิเคราะห์
St

และสรปุ ความรู้ ๔. วงมโหรี เป็นลักษณะของวงดนตรีท่ีน�าวงบรรเลงพิณกับวงขับไม้มา

๔. ครตู ิดบตั รค�ำ สมัยอยธุ ยา บนกระดาน ผสมกนั เปน็ ลกั ษณะของวงมโหรเี ครอ่ื งสี่ ประกอบดว้ ยผบู้ รรเลง ๔ คน คอื ผขู้ บั ลา� นา�
จากนั้นให้นักเรียนจ�ำ แนกเคร่ืองดนตรี และตกี รบั พวง ใหจ้ งั หวะ ผสู้ ซี อสามสายคลอเสยี งรอ้ ง ผดู้ ดี กระจบั ป ่ี และผตู้ ที บั (โทน)
ที่อยใู่ นวงดนตรีประเภทตา่ ง ๆ ในสมยั ควบคุมจงั หวะ

อยธุ ยา โดยเขยี นชือ่ เคร่ืองดนตรลี งใน

วงดนตรีให้ถูกต้อง (ช่ือเครื่องดนตรี กรบั พวง
สามารถใชไ้ ดม้ ากกวา่ ๑ ครง้ั )

กระจับปี่ ซอด้วง

วงมโหรีเครื่องหก ทับ (โทน)
(กระจับปี่ ซอสามสาย
กรบั พวง โทน กรับพวง รำามะนา ขลุ่ย) ซออู้

(ซออู้ สมัยอยุธยา ซอด้วง ซอสามสาย ซอสามสาย กระจบั ปี่
จะเข้ ซอสามสาย จะเข้ ขลุ่ย
๑.๒ สมัยอยธุ ยา
โทน รำามะนา ฉิ่ง) ในสมัยอยุธยาเป็นสมัยที่บ้านเมืองเกิดศึกสงครามบ่อยคร้ัง เมื่อยาม
ปราศจากสงครามบ้านเมืองสงบสุข ประชาชนจะมีความสุข มีการร้องร�าท�าเพลง
วงเครื่องสาย รำามะนา จัดงานร่ืนเริงต่าง ๆ ในสมัยอยุธยาเป็นสมัยที่ดนตรีมีการพัฒนาขึ้น ประชาชนนิยม
เล่นดนตรแี ละมีการแสดงต่าง ๆ ดนตรใี นสมัยอยธุ ยา มีดังน้ี
ขลุ่ย
๑) วงปพ่ี าทยเ์ ครอื่ งหา้ มกี ารนา� ระนาดมาไวใ้ นวงดนตรปี ลายสมยั อยธุ ยา
โทน ฉิ่ง ๒) วงมโหรี ในสมัยอยุธยาจะใช้ผู้หญิงบรรเลง โดยมีผู้บรรเลง ๔ คน
ประกอบด้วย ผู้ดีดกระจับปี่ ผู้สีซอสามสาย ผู้ตีทับหรือโทน ผู้ตีกรับพวงบรรเลง
ขับรอ้ งไปด้วย ต่อมาเพ่มิ เครื่องดนตรอี ีก ๒ ชนดิ คอื รา� มะนาและขล่ยุ จงึ กลายเปน็
วงมโหรเี ครอ่ื งหก

146 ศลิ ปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 146

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 2aseanSt

๓) วงเคร่ืองสาย มีซออู้ ซอด้วง จะเข้ ขลุ่ย เป็นเครื่องบรรเลงท�านอง ขน้ั คิดวเิ คราะห์
และโทน ร�ามะนา และฉ่ิง เป็นเครอื่ งประกอบจังหวะ และสรปุ ความรู้

๕. ใ ห้ นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น จำ � แ น ก ว่ า ใ น

สมัยสุโขทัย อยุธยา และธนบุรี

มีเคร่ืองดนตรีใดเกิดขึ้นบ้าง โดยให้

นักเรียนเขียนคำ�ตอบเป็นแผนภาพ

ความคดิ

ซออู้ ซอด้วง จะเข้ ขลุ่ย สมัยสุโขทัย สมยั อยธุ ยา สมัยธนบุรี

กลองชนะ ซอด้วง ปี่มอญ
ตะโพน ขลยุ่ เปิงมางคอก
จะเข้ ฆ้องมอญ
ฉิง่

โทน ร�ามะนา ฉิ่ง

๑.๓ สมยั ธนบุรี
ในสมัยธนบุรีมีเคร่ืองดนตรีของชาติต่าง ๆ เข้ามาในประเทศ เช่น
มอญ แขก ฝรั่ง ญวน เขมร มีวงพิณพาทย์รามัญของชาติมอญ น�ามาบรรเลง
วงพิณพาทย์รามัญหรือวงปี่พาทย์มอญท่ีน�ามาบรรเลง จะใช้เครื่องดนตรี เช่น
ฆ้องมอญ ป่ีมอญ ตะโพนมอญ เปิงมางคอก แต่วงดนตรีไทยยงั คงมเี พียงวงปพี่ าทย ์
วงเครือ่ งสาย และวงมโหรเี ทา่ นน้ั

ฆ้องมอญ ปี่มอญ ตะโพนมอญ เปิงมางคอก

วิวัฒนาการดนตรีไทย 147

147 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 แนวข้อสอบ O-NET
ep 2 ข้นั คดิ วิเคราะห์
St St St ๑.๔ สมยั รตั นโกสนิ ทร์
และสรุปความรู้ ดนตรีไทยในสมัยรัตนโกสินทร์พัฒนามาจากสมัยอดีตมาก เหตุการณ์ท่ี

๖. ให้นักเรียนแบ่งเป็น ๙ กลุ่ม ให้ เก่ยี วข้องกับดนตรไี ทยในสมยั น้ี แบง่ ออกเปน็ เหตุการณใ์ นรชั กาลต่าง ๆ ดังนี้
แต่ละกลุ่มจับสลากเลือกรัชกาล
ในสมยั รตั นโกสนิ ทร์ (รชั กาลที่ ๑-๑๐) อดีต
กลุ่มละ ๑ รัชกาล จากน้ันร่วมกัน
วิเคราะห์ในรัชกาลที่จับสลากได้ รชั กาลที ่ ๑ มีการเพมิ่ กลองทัด ๑ ลกู ในวงปพี่ าทย์
ดนตรีไทยมีวิวัฒนาการอย่างไร
โดยให้นักเรียนออกมาอภิปราย รัชกาลท ่ี ๒ ไดเ้ ริ่มมีการบรรเลงป่พี าทยป์ ระกอบเสภา และเพ่มิ ฆ้องวงในวงมโหรี
หน้าชั้นเรียน ทีละรัชกาล (เร่ิมจาก
รชั กาลที่ ๓ มกี ารประดษิ ฐร์ ะนาดทมุ้ ฆอ้ งวงเลก็ ไวใ้ นวงปพ่ี าทยเ์ ครอ่ื งค ู่เพมิ่ ขลยุ่ หลบี
รัชกาลท่ี ๑-๑๐ ตามลำ�ดับ) แลว้ สรุป ระนาดทุ้ม และฆ้องวงเล็กในวงมโหร ี เรยี กวา่ วงมโหรเี คร่ืองคู่
ความคิดรวบยอด
๗. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มและร่วมกัน รัชกาลที่ ๔ มีการประดิษฐ์ระนาดทุ้มเหล็กและระนาดเอกเหล็ก เมื่อไปรวมอยู่กับ
วงปพี่ าทย ์ จงึ เรยี กวา่ วงปพ่ี าทยเ์ ครอ่ื งใหญ ่ และเพม่ิ ระนาดทอง ซออ ู้ ซอดว้ งในวงมโหร ี
เรยี กวา่ วงมโหรีเครอื่ งใหญ่

รัชกาลท ี่ ๕ มีการปรับปรุงวงปี่พาทย์ โดยใช้ไม้นวมตีระนาดแทนไม้แข็ง เพ่ิมซออู้
ขลุย่ เพียงออ และตดั เครือ่ งดนตรที ม่ี ีเสยี งแหลมออก และเพิม่ เครือ่ งดนตรที ่ีมเี สียงทุ้ม
เข้ามา และนำาฆ้องชัย ๗ ลูก มาเทียบเสยี ง เรยี กว่า วงปพี่ าทย์ดกึ ดำาบรรพ์

วางแผนขน้ั ตอนการปฏิบตั ิงาน รัชกาลที่ ๖ เป็นสมัยที่ดนตรีไทยเจริญรุ่งเรืองมาก มีการจัดตั้งกรมมหรสพ
กรมโขนหลวง กรมพิณพาทย์หลวง กรมเครื่องสายฝรั่งหลวง กรมช่างมหาดเล็ก
ep 3 ข้นั ปฏิบัติ สำาหรับสร้างและซ่อมเครื่องดนตรี
แหลละงั สกราปุรปควฏาิบมตั ริู้ รัชกาลที่ ๗ พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยูห่ วั ทรงตัง้ วงเครือ่ งสายสว่ นพระองค ์
โดยพระองคท์ รงซอดว้ ง สมเดจ็ พระบรมราชนิ ที รงซออู ้ และพระองคท์ รงพระราชนพิ นธ์
๘. ให้นักเรียนร่วมกันค้นหาภาพ บทเพลงไทยไว้คือ เพลงราตรีประดับดาว เพลงเขมรลออองค์เถา และเพลงโหมโรง
เคร่ืองดนตรีที่เกิดขึ้นในสมัยต่าง ๆ คลื่นกระทบฝั่งสามชั้น หลังจากการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ ดนตรีไทย
เสื่อมถอยลง จนสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ ๒
จากน้ันร่วมกันออกแบบ และจัด
นิทรรศการ วิวัฒนาการดนตรไี ทย รัชกาลที่ ๙ ทรงให้การสนับสนุนวงการดนตรีไทยตลอดรัชกาล ทรงให้มีการรวบรวม
๙. ให้นักเรียนและครูร่วมกันสรุป เพลงไทยต่าง ๆ ไม่ให้เสื่อมสูญไป โดยมีการบันทึกโน้ตเพลงให้ถูกต้อง และจัดพิมพ์ขึ้นเป็น
หลักฐาน นำาวิชาดนตรีไปเผยแพร่ให้เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย

หลักการ ดังน้ี ร ัชกาลที่ ๑๐ ทรงใหก้ ารสนบั สนุนวงการดนตรไี ทยอยา่ งตอ่ เนื่อง และทรงไดส้ บื ทอด
• ดนตรีไทยเป็นศิลปวัฒนธรรม พระอัจฉริยภาพด้านดนตรีตามรอยพระยุคลบาทของรัชกาลที่ ๙ เรื่อยมา

ท่ีลํ้าค่าและอยู่คู่กับคนไทยมาตั้งแต่ อนาคต

อดีตจนถึงปัจจุบัน ดังนั้น จึงควร 148 ศิลปะ ป.๖

อนุรักษ์สืบไว้ให้คนรุ่นหลังได้รู้จัก

ต่อไป แนวข้อสอบ O-NET (เฉลย ๑ เพราะในสมัยรชั กาลที่ ๓
มีการประดิษฐร์ ะนาดทมุ้ ฆ้องวงเล็ก
ep 4 ขอ้ ใดสมั พันธ์กัน ไวใ้ นวงปพี่ าทยเ์ ครือ่ งค)ู่
๑ ฆ้องวงเล็ก - รัชกาลที่ ๓
ข้นั สอื่ สารและนำ� เสนอ ๒ ระนาดทอง - รชั กาลท่ี ๙
๓ ระนาดมโหรี - รัชกาลท่ี ๗
๑๐. ให้นักเรียนจัดแสดงผลงานในแบบ ๔ เพลงสายฝน - รชั กาลที่ ๕
เดินชมนทิ รรศการ และพูดให้ความรู้
แก่ผรู้ ่วมงาน

สุดยอดคู่มือครู 148

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชี้วัด

กจิ กรรมการเรียนรู้ท่ี ๑ ศ ๒.๒ ป.๖/๑
ศ ๒.๒ ป.๖/๒

๑. ให้นักเรียนเลือกเหตุการณ์ที่เก่ียวข้องกับดนตรีไทยมา ๑ สมัย แล้วอธิบาย
ววิ ฒั นาการของดนตรใี นสมยั นน้ั พรอ้ มท้งั บอกผลทีเ่ กิดขึ้นทส่ี ง่ ผลมาจนถงึ ปจั จุบนั
ลงในแผนภาพความคดิ ดังน้ี

ววิ ฒั นาการของดนตรีไทย ผลทเี่ กดิ ขน้ึ ซึ่งส่งผลมาจนปจั จบุ ัน
ในสมัย
คือ

๒. ให้นักเรียนสรุปเหตุการณ์ที่เก่ียวกับดนตรีไทยในแต่ละยุคสมัยลงในแผนภาพ
ความคิด ดังน้ี

อดีต อนาคต

สมัยสุโขทัย สมัยอยุธยา สมัยธนบุรี สมัยรัตนโกสินทร์

ค�าถามพฒั นากระบวนการคิด แนวคำ� ตอบ

๑. วงดนตรีประเภทใดเกิดข้ึนในสมัยสุโขทัย ๑. วงแตรสังข์ วงป่พี าทยเ์ ครื่องห้า
๒. วงดนตรีไทยสมัยอยุธยาแตกต่างจากสมัยสุโขทัยอย่างไร ๒. มีการพฒั นาขึ้น เกดิ วงมโหรี
๓. ดนตรีไทยสมัยธนบุรีมีลักษณะอย่างไร และวงเคร่ืองสาย
๔. สมัยรัชกาลใดท่ีการดนตรีเจริญรุ่งเรือง เพราะอะไร ๓. ดนตรีไทยไมไ่ ด้เปล่ยี นแปลงมาก
๕. เหตุการณ์ดนตรีในสมัยอยุธยาส่งผลมาจนถึงปัจจุบันอย่างไร แตไ่ ด้เร่มิ มวี งป่พี าทย์มอญเข้ามา
๔. รชั กาลที่ ๖ เพราะมีการจดั ตง้ั กรมต่าง ๆ
ววิ ัฒนาการดนตรไี ทย 149 ที่เกย่ี วกับดนตรีมากมาย
๕. ทำ�ให้เกิดวงดนตรีไทยท่ีใช้บรรเลงมาถึง

ปจั จบุ นั แตม่ กี ารปรบั ปรงุ รปู แบบใหม้ คี วาม
สมบูรณ์มากข้ึน และเป็นที่รู้จักกันท่ัวไป
ได้แก่ วงป่ีพาทย์ วงมโหร ี และวงเครอื่ งสาย

149 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
แนวข้อสอบ O-NET

ตวั ชี้วัด ๒. อิทธพิ ลของวัฒนธรรมตอ่ ดนตรใี นท้องถ่ิน

ศ ๒.๒ ป.๖/๓ วัฒนธรรม หมายถึง ส่ิงที่ท�าความเจริญงอกงามให้แก่หมู่คณะ เป็นสิ่งที่แสดง

ภาระงาน/ช้ินงาน ใหเ้ หน็ ถงึ วถิ ชี วี ติ ของคนในทอ้ งถน่ิ วฒั นธรรมจงึ มอี ทิ ธพิ ลตอ่ การดา� รงชวี ติ ของมนษุ ย์

แบบบนั ทึก ดนตรพี น้ื บา้ น เพราะเป็นส่ิงที่ท�าให้สังคมเกิดการเปล่ียนแปลง นอกจากน้ียังส่งผลถึงวัฒนธรรม

St St ep 1 ดา้ นดนตรีในทอ้ งถนิ่ อกี ด้วย

ข้ันรวบรวมข้อมูล วัฒนธรรมของแต่ละท้องถิ่นมีลักษณะแตกต่างกันและมีอิทธิพลต่อดนตร ี

๑. ใ ห้ นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส น ท น า แ ล ะ ในทอ้ งถ่ิน ดังนี้ ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ
แสดงความคิดเห็นว่าดนตรีในท้องถิ่น ลั ก ษ ณ ะ ท า ง ด น ต รี พื้ น บ้ า น ข อ ง
ของนักเรียนเกิดขน้ึ จากส่ิงใด ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือจะได้รับ
ลกั ษณะเดน่ ของดนตรพี นื้ บา้ น อทิ ธพิ ลดา้ นวฒั นธรรมของประเทศลาว
ep 2 ขั้นคดิ วิเคราะห์ ภาคเหนอื จะมคี วามออ่ นหวาน และกมั พชู า ทา� ใหม้ ลี กั ษณะทางดนตรี
นุ่มนวล สะท้อนวัฒนธรรม ท่ีหลากหลาย เน้นความเรียบง่าย
และสรปุ ความรู้ ด้านวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ของ สนุกสนาน สะท้อนวัฒนธรรม
ชาวเหนือที่มีความเรียบง่าย การด�ารงชีวิตของชาวอีสานที่มีความ
๒. ให้นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์ว่าอิทธิพล มีจิตใจอ่อนโยน ด�ารงชีวิต เป็นอยูท่ เ่ี รียบง่าย อย่แู บบธรรมชาติ
หลักท่ีทำ�ให้ดนตรีในแต่ละท้องถ่ิน แบบธรรมชาติ
มีความแตกต่างกันคืออิทธิพลด้านใด
เพราะอะไร แล้วร่วมกันสรุปความคิด ภาคกลาง ภาคใต้
รวบยอด ลักษณะของดนตรีภาคกลาง ลักษณะทางดนตรีพื้นบ้านภาคใต้
จะมคี วามสนกุ สนาน ครกึ ครนื้ จะมีความคึกคัก สนุกสนาน เป็น
๓. ให้นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า ส ะ ท้ อ น ถึ ง วั ฒ น ธ ร ร ม ด้ า น ดนตรที ใ่ี ชใ้ นพธิ กี รรม และประกอบ
เกี่ยวกับความรัก ความภาคภูมิใจ ความเป็นอยู่ อาชีพ อุปนิสัย การแสดง สะทอ้ นวถิ ีชีวติ ความเชื่อ
ในความเปน็ ไทย โดยใหน้ ักเรียนเสนอ ของคนภาคกลาง ท่ีประกอบ ในสิ่งศักด์ิสิทธ์ิ อุปนิสัยของชาวใต้
แนวทางการอนุรักษ์ดนตรีพ้ืนบ้าน อาชีพเกษตรกรรม มีอุปนิสัย ทีเ่ ข้มแขง็ จิตใจด ี มีนา�้ ใจ
(ตวั อยา่ งแนวทางการอนรุ กั ษด์ นตรพี นื้ บา้ น ชว่ ยเหลอื กนั รกั ความสนกุ สนาน
ฝกึ เลน่ ดนตรพี นื้ บา้ นจดั ประกวดการแสดง
ดนตรีพ้นื บา้ น) 150 ศลิ ปะ ป.๖

๔. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม และร่วมกัน
วางแผนข้นั ตอนการปฏิบัตงิ าน

สุดยอดคู่มือครู 150

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก

St ขัน้ ปฏิบตั ิ
St St และสรปุ ความรู้
หลงั การปฏบิ ัติ
กิจกรรมพัฒนาการอ่าน
๕. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสำ�รวจ
ใหน้ ักเรียนอ่านคา� และความหมายของค�าตอ่ ไปนี้ ดนตรีพื้นบ้านในท้องถิ่นของตนเอง
แล้วบันทึกลงในแบบบันทึก แล้ว
คา� ศัพท์ คา� อา่ น ความหมาย ร่วมกนั ตรวจสอบความถูกตอ้ ง

จารึก จา-รึก เขียนหรือจารให้เป็นรอยลึก เป็นตัวอักษร หรือภาพ
เปน็ ตน้ บนแผน่ ศลิ า โลหะ หรอื ดิน เปน็ ตน้

มหรสพ มะ-หอ-ระ-สบ การเลน่ ร่นื เรงิ มโี ขนละคร เป็นต้น แบบบนั ทกึ ดนตรพี ้ืนบา้ น

ววิ ัฒนาการ ว-ิ วดั -ทะ-นา-กาน กระบวนการเปลย่ี นแปลงหรอื คลี่คลาย ๑. นักเรยี นอาศยั อยใู่ นภมู ิภาคใด
(ภาคกลาง)
อิทธิพล อดิ -ท-ิ พน อ�านาจทส่ี ามารถบนั ดาลใหผ้ ู้อน่ื ต้องคลอ้ ยตาม ๒. เคร่ืองดนตรพี น้ื บ้านทส่ี ำ�คญั มอี ะไรบา้ ง
หรอื ทา� ตาม (กลองยาว กรับ ฉิ่ง ขลยุ่ )
๓. ดนตรีพ้ืนบ้านในท้องถ่ินของนักเรียน
เว็บไซตแ์ นะน�า มีลกั ษณะเดน่ อยา่ งไร
ดนตรไี ทยและเครอื่ งดนตรไี ทย http://www.siamnt.net/instrument_culture/ (มคี วามสนุกสนาน ร่นื เริง และคร้ืนเครง)
๔. ยกตวั อยา่ งวฒั นธรรมประเพณใี นทอ้ งถน่ิ
ผงั สรุปสาระส�าคญั ดนตรีไทยในแต่ละยุคสมัยมีความแตกต่างกัน ของนักเรียนท่มี ดี นตรเี ก่ียวข้อง
ดนตรไี ทยในประวตั ศิ าสตร์ มีวิวัฒนาการทางดนตรีเร่ือยมาจนถึงปัจจุบัน (ประเพณใี นวนั สงกรานต ์ ประเพณใี นงานบวช)
ท�าให้ลักษณะทางดนตรีไทยมีการพัฒนาข้ึน ๕. ดนตรีพื้นบ้านในท้องถ่ินของนักเรียน
ววิ ัฒนาการ และเปน็ สง่ิ ทแี่ สดงถงึ ความเปน็ ชาตไิ ทยทค่ี วรคา่ มกั ใชใ้ นโอกาสใดบ้าง
ดนตรไี ทย แก่การอนรุ ักษไ์ วส้ บื ไป (งานรน่ื เรงิ ตา่ ง ๆ งานวดั )

๖. ใ ห้ นั ก เ รี ย น แ ล ะ ค รู ร่ ว ม กั น ส รุ ป

อทิ ธพิ ลของวัฒนธรรม วฒั นธรรมของแตล่ ะทอ้ งถนิ่ มคี วามแตกตา่ งกนั หลกั การ ดังน้ี
ตอ่ ดนตรีในทอ้ งถิน่ ท�าให้ลักษณะทางดนตรีของแต่ละท้องถ่ินมี • วัฒนธรรมในท้องถ่ินมีผลทำ�ให้
ความแตกต่างกัน ซึ่งสะท้อนถึงวิถีชีวิตของ
คนในแต่ละท้องถิ่น ความเป็นอยู่ อุปนิสัยที่มี ด น ต รี พื้ น บ้ า น ข อ ง แ ต่ ล ะ ท้ อ ง ถ่ิ น
ความแตกต่างกัน อีกทั้งเป็นมรดกท้องถ่ิน แ ต ก ต่ า ง กั น อ อ ก ไ ป ต า ม วิ ถี ชี วิ ต
ท่คี วรคา่ แก่การอนรุ กั ษไ์ ว้สืบไป ความเป็นอยู่ของคนในท้องถิน่ นนั้

ววิ ฒั นาการดนตรไี ทย 151 ep 4

5ep ขั้นประเมนิ เพอ่ื เพม่ิ คณุ ค่า ขน้ั สอื่ สารและน�ำเสนอ
บริการสงั คม
และจติ สาธารณะ ๗. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำ�เสนอ

๘. ให้นักเรียนร่วมกันเลือกฝึกซ้อมและ แบบบนั ทกึ ดนตรพี ้นื บ้านหนา้ ชน้ั เรยี น

บรรเลงดนตรีในท้องถ่ิน เพ่ือเป็น

การอนุรักษว์ ฒั นธรรมในท้องถ่นิ สู่

คนรนุ่ หลัง

151 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
แนวข้อสอบ O-NET

ตัวชี้วัด กจิ กรรมการเรยี นรทู้ ี่ ๒

ศ ๒.๒ ป.๖/๓

๑. ให้นักเรียนส�ารวจลักษณะวัฒนธรรมในท้องถ่ินว่าคนในท้องถ่ินมีวิถีชีวิต
ความเป็นอยู่ ประเพณีอย่างไร แล้วออกมาน�าเสนอหน้าชั้นเรียน
๒. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๒ กลุ่ม ให้แต่ละกลุ่มร่วมกันอภิปรายเก่ียวกับ
อิทธิพลของวัฒนธรรมท่ีมีต่อดนตรีในท้องถ่ิน
๓. ให้นักเรียนเสนอแนวทางการอนุรักษ์ดนตรีพ้ืนบ้าน พร้อมบอกผลที่เกิดขึ้น
ถ้าร่วมกันอนุรักษ์และไม่ร่วมกันอนุรักษ์ลงในแผนภาพความคิด ดังน้ี

ถ้าร่วมกัน ผลท่ีเกิดขึ้น
อนุรักษ์

แนวทางการอนุรักษ์
ดนตรีพื้นบ้าน

ผลท่ีเกิดข้ึน

ถ้าไม่ร่วมกัน
อนุรักษ์

แนวค�ำตอบ ค�าถามพฒั นากระบวนการคิด
๑. ดนตรีพ้ืนบา้ นภาคกลางสะท้อนถงึ ความเปน็ อยู่ของคนในภาคอยา่ งไร
๑. ความสนุกสนาน เรยี บง่าย ๒. เพราะเหตใุ ดลกั ษณะทางดนตรีของภาคต่าง ๆ จงึ มคี วามแตกตา่ งกัน
การประกอบอาชพี ๓. อปุ นสิ ยั ของชาวเหนอื สะท้อนถงึ ลักษณะทางดนตรีอยา่ งไร
๒. เพราะได้รับอทิ ธิพลจากวัฒนธรรมตา่ งชาติ ๔. ดนตรพี นื้ บา้ นภาคใต้มีลกั ษณะเด่นอย่างไร
๓. ดนตรเี นบิ ชา้ อ่อนหวาน ไพเราะ นมุ่ นวล ๕. วฒั นธรรมมอี ทิ ธิพลตอ่ ดนตรใี นทอ้ งถิน่ อย่างไร
๔. เฉียบขาด รุกเร้า ดดุ ัน
๕. ท�ำ ให้ดนตรมี คี วามหลากหลายและสะท้อน 152 ศิลปะ ป.๖

ถงึ วฒั นธรรม วิถีชีวติ ของคนในทอ้ งถ่ิน

สุดยอดคู่มือครู 152

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน รอบรู้อาเซียนและโลก

สาระที่ ๓ asean
นาฏศิลป์ตัวชี้วัด

ผังสาระการเรียนรู้นาฏศิลป์

ศ ๓.๑ สร้างสรรคก์ ารเคลื่อนไหวและการแสดง หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี ๑
ตวั ช้ีวดั ที่ ๑ โดยเน้นการถา่ ยทอดลลี าหรืออารมณ์ นาฏศิลปส์ รา้ งสรรค์

ตัวชว้ี ดั ท่ี ๒ ออกแบบเครื่องแตง่ กาย หรอื อปุ กรณป์ ระกอบ หน่วยการเรียนรทู้ ี่ ๑
การแสดงอย่างงา่ ย ๆ นาฏศลิ ปส์ ร้างสรรค์

ตัวชวี้ ดั ท่ี ๓ แสดงนาฏศิลป์และละคร หน่วยการเรียนร้ทู ่ี ๒ หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ ๓
ตัวช้วี ัดที่ ๔ ง่าย ๆ นาฏยศัพท์และ การแสดงนาฏศิลป์
ตัวชว้ี ัดที่ ๕
ภาษาท่าทางนาฏศิลปไ์ ทย และละคร

บรรยายความรสู้ กึ ของตนเองท่มี ีต่องานนาฏศิลป์ หน่วยการเรียนรทู้ ่ี ๕
และการละครอย่างสร้างสรรค์ บทบาทหน้าทข่ี องงานนาฏศลิ ป์

และการละคร

แสดงความคดิ เห็นในการชมการแสดง หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี ๔ มารยาทใน
การชมการแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละคร

ตัวชี้วดั ที่ ๖ อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างนาฏศิลปแ์ ละ หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี ๕
ศ ๓.๒ การละครกับสิ่งทป่ี ระสบในชวี ิตประจ�าวนั บทบาทหน้าที่ของงานนาฏศิลป์

และการละคร

ตัวชว้ี ดั ที่ ๑ อธบิ ายสง่ิ ที่มีความสา� คญั ต่อการแสดงนาฏศลิ ป์ หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี ๖ ประวตั ิ
และละคร นาฏศิลปแ์ ละการละครของไทย

ตวั ชีว้ ัดที่ ๒ ระบุประโยชนท์ ี่ไดร้ บั จากการแสดงหรือการชม หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ ๔ มารยาท
การแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละคร ในการชมการแสดงนาฏศลิ ป์

และละคร

153 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
แนวข้อสอบ O-NET

เปา้ หมายการเรียนรู้

มาตรฐานการเรยี นรู้ ๑หน่วยการเรียนรู้ท่ี
มาตรฐาน ศ ๓.๑
เข้าใจและแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่าง นาฏศิลป์สรา้ งสรรค์
สร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์
คุณค่าทางนาฏศิลป์ ถ่ายทอดความรู้สึก ตัวช้วี ดั
ความคิดอย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์
ใช้ในชีวิตประจ�ำ วัน ๑. สรา้ งสรรคก์ ารเคลื่อนไหวและการแสดงโดยเนน้ การถ่ายทอดลีลาหรอื อารมณ์ (ศ ๓.๑ ป.๖/๑)
๒. ออกแบบเครื่องแตง่ กายหรอื อุปกรณ์ประกอบการแสดงอย่างง่าย (ศ ๓.๑ ป.๖/๒)
สมรรถนะส�ำ คัญของผ้เู รียน
ความสามารถในการใชท้ กั ษะชวี ิต ผงั สาระการเรียนรู้

คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ นาฏศลิ ป์
รกั ความเป็นไทย สรา้ งสรรค์
ตวั ชวี้ ดั ท่ี ๗.๑ ภาคภมู ใิ จในขนบธรรมเนยี ม
ประเพณี ศลิ ปะ วฒั นธรรมไทย กำรประดษิ ฐ์ทำ่ ทำง งำนออกแบบ
และมีความกตญั ญูกตเวที ประกอบเพลงพื้นเมอื ง นำฏศิลป์

ระบ�ำชำวนำ หลกั กำรออกแบบ
องค์ประกอบ
ในกำรแสดง

สาระส�าคัญ

๑. การประดิษฐ์ท่าทางประกอบเพลงพ้ืนเมือง เป็นการสร้างสรรค์การเคลื่อนไหวการแสดงให้สอดคล้องกับ
วถิ ชี วี ิต อาชพี ของคนในทอ้ งถนิ่

๒. การออกแบบนาฏศิลป์เป็นสิ่งที่ท�าให้การแสดงน่าสนใจ ซ่ึงในการออกแบบควรใช้หลักการออกแบบ
โดยคา� นงึ ถงึ ความประหยัด ปลอดภัย และการใชป้ ระโยชน์

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 จุดประกายโครงงาน

ใหน้ กั เรยี นแบง่ กลมุ่ รว่ มกนั ออกแบบเครอ่ื งแตง่ กายประกอบการแสดงนาฏศลิ ป์

โดยเลือกใช้วัสดุในทอ้ งถ่นิ อย่างใดอย่างหน่งึ เปน็ องคป์ ระกอบหลัก

สุดยอดคู่มือครู 154

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

จดุ ประกายความคิด ตัวชีว้ ดั

ศ ๓.๑ ป.๖/๑
ศ ๓.๑ ป.๖/๒

ภาระงาน/ช้ินงาน

สรา้ งสรรรค์ท่าร�ำ ประกอบเพลง
ประจำ�โรงเรียน

ep 1St

จากภาพนกั เรยี นจะนา� ท่าทางใดมาใชป้ ระดษิ ฐ์ ขั้นรวบรวมข้อมูล
เปน็ ทา่ ร�าไดบ้ ้าง
๑. ใ ห้ นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส น ท น า แ ล ะ
ท่าร�าที่คิดประดิษฐ์ข้ึนใหม่โดยศิลปินหรือผู้มีความรู้ทางด้านนาฏศิลป์รุ่นใหม่ แสดงความคิดเห็น โดยครูใช้คำ�ถาม
โดยนบั จากผ้ทู เ่ี รยี นโรงเรียนนาฏศิลป์ กรมศลิ ปากรต้งั แตร่ ุ่นที่ ๑ เปน็ ตน้ มา เรียกว่า ดังนี้
นาฏศิลป์สร้างสรรค์ การคดิ ประดษิ ฐท์ า่ รา� ใหม่ ๆ จะตอ้ งมีจดุ ม่งุ หมายและมเี หตผุ ล
อา้ งองิ ได้ในการคดิ ประดิษฐ์ทา่ รา� น้นั • ถ้านักเรียนต้องการสร้างสรรค์
การแสดงนาฏศิลป์ไทยขึ้นมา ๑ ชุด
นาฏศิลปส์ รา้ งสรรค์ 155 นักเรียนจะสร้างสรรค์เกี่ยวกับส่ิงใด
เพราะอะไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ การแสดง
นาฏศิลป์เก่ียวกับการทำ�นา เพราะเป็น
อาชพี หลกั ทส่ี อื่ ถงึ อาชพี ของคนในทอ้ งถน่ิ )

๒. ให้นักเรียนสืบค้น รวบรวมข้อมูล
และศกึ ษาเกย่ี วกบั นาฏศลิ ปส์ รา้ งสรรค์
จากแหลง่ เรยี นรทู้ ห่ี ลากหลาย

155 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET

Step 2 ขัน้ คดิ วเิ คราะห์

และสรปุ ความรู้

๓. ใ ห้ นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ ๑. การประดิษฐท์ ่าทางประกอบเพลงพื้นเมอื ง
แสดงความคดิ เหน็ วา่ ในการสรา้ งสรรค์
ก า ร แ ส ด ง ต้ อ ง คำ � นึ ง ถึ ง สิ่ ง ใ ด บ้ า ง ระบ�ำชำวนำ
เปน็ แผนภาพความคดิ ระบ�ำชำวนำ เกิดจำกท่ำร�ำที่คิดประดิษฐ์ข้ึน โดยท่ำนผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี

ผู้แสดง การแต่งกาย ผู้เป็นละครสืบทอดมำจำกในวัง นับเป็นปูชนียบุคคลทำงด้ำนนำฏศิลป์ ผลงำนของ
ทำ่ นจดั อยใู่ นนำฏศลิ ปอ์ นรุ กั ษ์ แตด่ ว้ ยตอ้ งกำรทจี่ ะใหผ้ เู้ รยี นไดเ้ หน็ และเรยี นรสู้ งิ่ ใหม่
ดนตรี การสร้างสรรค์ ท่ีงดงำม เพื่อน�ำไปเป็นตัวอย่ำงต่อไป จึงน�ำมำแสดงไว้ในนำฏศิลป์สร้ำงสรรค์
ประกอบ การแสดง
การแสดง ระบ�ำชำวนำ เป็นกำรแสดงท่ีสื่อควำมหมำยให้เห็นถึงเรื่องรำวกำรท�ำนำ ต้ังแต่
อปุ กรณก์ ารแสดง เร่มิ ไถนำพรวนดินกอ่ น แล้วจึงเริม่ ปลูกขำ้ วด้วยกำรหว่ำนเมลด็ ขำ้ วสูพ่ ืน้ ดนิ จำกนั้น
ชว่ ยกนั เกบ็ เกี่ยว ดว้ ยท่ำร�ำทำงนำฏศิลป์ท่งี ดงำมกลมกลืน ส่อื ควำมหมำยได้ชัดเจน
ท�ำ นองเพลงประกอบการแสดง ดนตรปี ระกอบกำรแสดงมที ว่ งทำ� นองทไี่ พเรำะ สนกุ สนำน เรมิ่ ตน้ จำกจงั หวะทชี่ ำ้ กอ่ น
แลว้ จงึ ค่อยเร็วขนึ้ ตำมลีลำกำรแสดง รำยละเอยี ดของกำรแสดง มีดงั นี้
๔. ให้นกั เรยี นแบง่ กลุม่ กลม่ ละ ๔-๖ คน
จากนั้นให้นักเรียนแบ่งฝ่ายชาย-หญิง ๑) ผูแ้ สดง แสดงเป็นคชู่ ำยหญิง อยำ่ งน้อย ๒ คู่ขึ้นไป
ซ่ึงนักเรียนผู้หญิงสามารถแสดงเป็น ๒) การแตง่ กาย
ผู้ชายได้ ฝา่ ยชาย แต่งกำยสวมเส้อื มอ่ ฮอ่ ม นุ่งกำงเกงเตยี่ วสะดอ มีผ้ำขำวม้ำ
คำดเอว สวมหมวกปกี
ฝ่ายหญิง สวมเสื้อแขนกระบอก คอกลมสีกรมท่ำ นุ่งผ้ำโจงกระเบน
สีดำ� สวมงอบ
๓) อุปกรณ์การแสดง ชอ่ รวงขำ้ ว และเคียวเกยี่ วข้ำว
๔) ท�านองเพลงประกอบการแสดง ไพเรำะ สนุกสนำน
๕) ดนตรีประกอบการแสดง ใช้วงปพ่ี ำทย์

156 ศลิ ปะ ป.๖

แนวข้อสอบ O-NET

การแสดงระบ�ำ ชาวนา ฝ่ายชายควรสวมเสอ้ื ชนดิ ใด

๑ เสื้อแขนกระบอก (เฉลย ๓ เพราะการแสดงระบำ�ชาวนา ฝา่ ยชาย

๒ เสือ้ ราชปะแตน จะแตง่ กายโดยการสวมเส้อื มอ่ ฮอ่ ม นงุ่ กางเกง

๓ เส้อื ม่อฮ่อม เตย่ี วสะดอ มผี ้าขาวม้าคาดเอว สวมหมวก)

๔ เสื้อแขนสนั้

สุดยอดคู่มือครู 156

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก

St ข้นั ปฏบิ ัติ
และสรุปความรู้
ท่ารา� ประกอบเพลงระบา� ชาวนา หลงั การปฏิบัติ

ท่าร�าที่ ๑ ท่าร�าที่ ๒ ๕. ครสู าธติ ทา่ ร�ำ ประกอบเพลงระบ�ำ ชาวนา
ท่าที่ ๑-๔ ให้นักเรียนดู จากน้ัน
ให้นักเรียนฝึกปฏิบัติตาม โดยครู
คอยตรวจสอบความถูกต้อง และให้
ค�ำ แนะนำ�เพม่ิ เตมิ

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายชายก้าวเท้าซ้ายไป อธบิ ายทา่ รา� ผู้แสดงฝ่ายชายใช้มือซ้ายท�าท่า
ด้านข้าง เท้าขวาเปิดส้นเท้าเล็กน้อย มือซ้าย เรียกชาวนาอีกคนหน่ึงเข้ามาร่วมกันท�านา
ยกข้ึนป้องหน้าอยู่เหนือศีรษะ งอข้อศอก ก้าวเท้าซ้าย เท้าขวาเปิดส้นเท้า
ตั้งฉากกับพื้น

ท่าร�าท่ี ๓ ท่าร�าที่ ๔

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายชายใช้มือขวาท�าท่า อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายชายหันหน้าออก
เรียกชาวนาอีกคนหน่ึงเข้ามาร่วมกันท�านา ท้ัง ๓ คน ก้าวเท้าซ้ายตรงมาด้านหน้า
ก้าวเท้าขวา เท้าซ้ายเปิดส้นเท้า เท้าขวาวางด้านหลัง มือท้ังสองอยู่ใน
ลักษณะจับคันไถไถนา

นาฏศิลป์สร้างสรรค์ 157

แนวข้อสอบ O-NET

ระบำ�ชาวนามรี ปู แบบการแสดงคล้ายกับการแสดงใด

๑ ฟอ้ นผูไ้ ทย (ภูไท) (เฉลย ๒ เพราะเต้นกำ�รำ�เคียวเป็นการแสดง

๒ เต้นก�ำ ร�ำ เคยี ว ที่ถ่ายทอดถึงการประกอบอาชีพทำ�นาเหมือนกัน

๓ ระบำ�ตารีกปี สั แต่การแสดงเต้นกำ�รำ�เคียวจะเป็นการขับร้อง

๔ ร�ำ เถดิ เทิง โตต้ อบกันเปน็ เพลง)

157 สุดยอดคู่มือครู

St GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ท่าร�าที่ ๕ แนวข้อสอบ O-NET

ep 3 ขนั้ ปฏิบตั ิ ท่าร�าท่ี ๖
แหลละังสกราุปรปควฏาบิ มัตริู้

๖. ครสู าธติ ทา่ ร�ำ ประกอบเพลงระบ�ำ ชาวนา
ท่าท่ี ๕-๗ ให้นักเรียนดู จากน้ัน
ให้นักเรียนฝึกปฏิบัติตาม โดยครู
คอยตรวจสอบความถูกต้อง และให้
ค�ำ แนะนำ�เพิม่ เติม

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายชายท้ัง ๓ คน อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายชายด้านขวาและ
หนั หลงั กลบั ไปดา้ นหลงั มอื ทงั้ สองจบั คนั ไถ ด้านซ้ายหันกลับมาด้านหน้า คนกลาง
ไถนา เท้าก้าวในลักษณะเดิม หันหลัง มือท้ังสองจับคันไถไถนา

ท่าร�าที่ ๗

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายชายด้านขวาช้ีมือไปด้านข้างชวนเพื่อนอีก ๒ คน เข้าไปพัก
158 ศิลปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 158

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก

St ข้นั ปฏบิ ัติ
และสรปุ ความรู้
หลังการปฏิบตั ิ
ท่าร�าที่ ๘ ท่าร�าท่ี ๙

๗. ครสู าธติ ทา่ ร�ำ ประกอบเพลงระบ�ำ ชาวนา
ท่าท่ี ๘-๑๑ ให้นักเรียนดู จากน้ัน
ให้นักเรียนฝึกปฏิบัติตาม โดยครู
คอยตรวจสอบความถูกต้อง และให้
คำ�แนะนำ�เพ่ิมเติม

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายหญิงเดินเรียงกัน อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายหญิงปฏิบัติท่าเดิม
ออกมาร�าใช้มือขวาท�าท่าหว่านเมล็ดข้าว แต่โปรยเมล็ดข้าวด้วยมือซ้าย มือขวา
เท้าขวาก้าวเฉียงไปด้านข้าง เท้าซ้ายเปิดส้นเท้า ไพล่หลัง ศีรษะเอียงมาด้านซ้ายมือ
มือซ้ายไพล่หลัง มือขวาหงายฝ่ามือขึ้น
ลักษณะน้ิวคล้ายกับก�าลังโปรยสิ่งของ
ศีรษะเอียงมาด้านขวามือ

ท่าร�าที่ ๑๐ ท่าร�าท่ี ๑๑

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายหญิงใช้มือขวา อธบิ ายทา่ รา� ผู้แสดงฝ่ายหญงิ อยูใ่ นลกั ษณะ
ทา� ทา่ หวา่ นเมลด็ ขา้ วเปน็ วงกลม กา้ วเทา้ ขวา เดินเข้าวงกลม เท้าซ้ายก้าวเฉียงมาด้านหน้า
เฉียงออกด้านข้าง เท้าซ้ายเปิดส้นเท้า เท้าขวาเปิดส้นเท้า มือขวาไพล่หลัง มือซ้าย
เล็กน้อย มือซ้ายไพล่หลัง มือขวาโปรย โปรยเมล็ดข้าว ศีรษะเอียงมาด้านซ้าย
เมล็ดข้าว ศีรษะเอียงไปด้านขวามือ

นาฏศลิ ปส์ รา้ งสรรค์ 159

แนวข้อสอบ O-NET

ท่วงทำ�นองเพลงระบ�ำ ชาวนาใหอ้ ารมณ์ความรู้สึกอย่างไร

๑ โศกเศร้า เสยี ใจ (เฉลย ๔ เพราะการแสดงระบ�ำ ชาวนาเป็น

๒ เบื่อหน่าย ซึมเศร้า การแสดงท่ีมีจังหวะสนุกสนาน ถ่ายทอดลีลาท่ารำ�

๓ ฮกึ เหมิ แข็งแกรง่ ในการทำ�นาที่สนุกสนานรืน่ เริง)

๔ สนุกสนาน เพลดิ เพลิน

159 สุดยอดคู่มือครู

St GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ท่าร�าที่ ๑๒ แนวข้อสอบ O-NET

ep 3 ข้ันปฏิบัติ ท่าร�าท่ี ๑๓
แหลละังสกราุปรปควฏาบิ มตั ริู้

๘. ครสู าธติ ทา่ ร�ำ ประกอบเพลงระบ�ำ ชาวนา
ท่าท่ี ๑๒-๑๕ ให้นักเรียนดู จากนั้น
ให้นักเรียนฝึกปฏิบัติตาม โดยครู
คอยตรวจสอบความถูกต้อง และให้
คำ�แนะน�ำ เพิม่ เตมิ

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายหญิงหันล�าตัวมา อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายหญิงหันล�าตัวไป
ด้านหน้า เท้าขวาก้าวไขว้ มือซ้ายไพล่หลัง ด้านซ้ายมือ มือซ้ายอยู่ในลักษณะท่า
มือขวาโปรยเมล็ดข้าวมาด้านหน้า ศีรษะ โปรยเมล็ดข้าว มือขวาไพล่หลัง ศีรษะเอียง
เอียงไปด้านขวา เป็นรูปแถวหน้ากระดาน ไปดา้ นซา้ ยมอื เพอ่ื เดนิ กลบั มาพรอ้ มอปุ กรณ์

ท่าร�าที่ ๑๔ ท่าร�าท่ี ๑๕

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายชายและฝ่ายหญิง อธิบายท่าร�า ผู้แสดงอยู่ในลักษณะท่าเดิม
เดนิ จบั คตู่ ามจงั หวะออกมา เทา้ ขวาแตะดว้ ย แต่เอียงตัวกลับมาด้านขวา ขาซ้ายยกข้ึน
จมูกเท้า เท้าซ้ายวางด้านหลังของเท้าขวา ต้ังฉากกับพื้น กางแขนซ้ายและขวายกข้ึน
มือซ้ายถือรวงข้าว มือขวาถือเคียว ระดับไหล่
มือประสานกัน ล�าตัวเอียงไปด้านซ้ายมือ

160 ศิลปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 160

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก

St ข้นั ปฏิบตั ิ
และสรุปความรู้
หลังการปฏบิ ัติ
ท่าร�าที่ ๑๖ ท่าร�าที่ ๑๗

๙. ครสู าธติ ทา่ ร�ำ ประกอบเพลงระบ�ำ ชาวนา
ท่าท่ี ๑๖-๑๙ ให้นักเรียนดู จากนั้น
ให้นักเรียนฝึกปฏิบัติตาม โดยครู
คอยตรวจสอบความถูกต้อง และให้
ค�ำ แนะนำ�เพิ่มเตมิ

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงหันล�าตัวกลับไป อธิบายท่าร�า ผู้แสดงหันล�าตัวกลับอีก
อีกด้านหน่ึงในลักษณะแถวตอน เท้าขวา ด้านหนึ่ง ยกขาขวาข้ึนต้ังฉากกับพื้น
แตะด้วยจมูกเท้า เท้าซ้ายวางราบลงกับพื้น กางแขนออก ถือเคียวและรวงข้าวระดับ
แขนทั้งสองประสานกันระดับหน้าอก หน้าอก มือถือเคียวจะสูงกว่ามือที่ถือ
รวงข้าว จากนั้นผู้แสดงแปรแถว ให้ผู้แสดง
ท่าร�าท่ี ๑๘ จับคู่ชาย-หญิง

ท่าร�าที่ ๑๙

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงหันล�าตัวไปด้าน อธิบายท่าร�า ผู้แสดงหันล�าตัวกลับไป
ซ้ายมือ เท้าขวาแตะลงบนพ้ืน มือท้ังสอง อีกด้านหน่ึง ขาซ้ายยกขึ้นต้ังฉากกับพื้น
ประสานกันระดับหน้าอก โดยมือถือเคียวจะอยู่สูงกว่ามือที่ถือ
รวงข้าว จากนั้นผู้แสดงหันล�าตัวกลับมา
ด้านหน้า

นาฏศลิ ป์สรา้ งสรรค์ 161

161 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET

Step 3 ขัน้ ปฏิบัติ
แหลละังสกราุปรปควฏาบิ มัตริู้
ท่าร�าที่ ๒๐ ท่าร�าที่ ๒๑ ท่าต่อเน่ืองจากท่าที่ ๒๐
๑๐. ครูสาธิตท่ารำ�ประกอบเพลงระบำ�-
ชาวนา ท่าที่ ๒๐-๒๔ ให้นักเรียนดู
จากนั้นให้นักเรียนฝึกปฏิบัติตาม
โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง
และให้คำ�แนะน�ำ เพิม่ เตมิ

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงยกเท้าขวาลักษณะกระทืบเท้าตามจังหวะไปทางขวา มือซ้ายถือรวงข้าว
ระดับต้นขา มือขวาถือเคียวอยู่ใต้รวงข้าวและก้มตัวลงเล็กน้อย หันใบหน้าเข้าหาคู่ มือท�าท่า
เก่ียวข้าว

ท่าร�าที่ ๒๒ ท่าร�าที่ ๒๓ ท่าต่อเน่ืองจากท่าท่ี ๒๒

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงยกเท้าซ้ายข้ึนกระทืบเท้าไปทางซ้ายจนครบจังหวะ มือซ้ายถือรวงข้าว
ระดับต้นขา มือขวาถือเคียวอยู่ใต้รวงข้าวเล็กน้อย ก้มล�าตัวลงเล็กน้อย หันใบหน้าเข้าหาคู่
มือท�าท่าเก่ียวข้าว

ท่าร�าท่ี ๒๔
อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายหญิงหันล�าตัวเข้าหา
ด้านใน เท้าขวาแตะลงบนพื้น มือท้ังสอง
ประสานกันระดับอก ผู้แสดงฝ่ายชายยืดล�าตัวขึ้น
มือประสานกันระดับหน้าอก หันใบหน้า
เข้าหากัน

162 ศลิ ปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 162

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก
ท่าร�าท่ี ๒๕ ท่าร�าที่ ๒๖
St ขน้ั ปฏบิ ตั ิ
และสรุปความรู้
หลังการปฏบิ ัติ

๑๑. ครูสาธิตท่ารำ�ประกอบเพลงระบำ�-

ชาวนา ท่าที่ ๒๕-๒๘ ให้นักเรียนดู

จากนั้นให้นักเรียนฝึกปฏิบัติตาม

โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง

และใหค้ �ำ แนะนำ�เพิม่ เติม

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายชายและฝ่ายหญิง อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายหญิงหันล�าตัวออก
ยืนให้ด้านข้างล�าตัวขนานกัน โดยฝ่ายชาย ด้านนอก ฝ่ายชายหันล�าตัวเข้าด้านใน
อยู่ด้านนอก แขนทั้งสองข้างกางออกให้ เท้าด้านในแตะพื้นเล็กน้อย มือทั้งสอง
รวงข้าวชนกัน (ทิศท่ี ๑) จากนั้นผู้แสดง ประสานกันระดับหน้าอก (ทิศท่ี ๒)
หมุนล�าตัวกลับไปทีละทิศตามเข็มนาฬิกา
จนครบสี่ทิศ

ท่าร�าที่ ๒๗ ท่าร�าที่ ๒๘

อธบิ ายทา่ ร�า ผแู้ สดงเดินตามจังหวะ ฝ่ายชาย อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายชายหันล�าตัวออก
และฝ่ายหญิงยืนให้ด้านข้างล�าตัวขนานกัน ด้านนอก ฝ่ายหญิงหันล�าตัวเข้าด้านใน
โดยฝ่ายชายอยู่ด้านใน แขนทั้งสองข้าง เท้าด้านในแตะพื้นเล็กน้อย มือทั้งสอง
กางออกให้รวงข้าวชนกัน ใบหน้าเอียง ประสานกันระดับหน้าอก จากนั้นผู้แสดง
เขา้ หากนั จากนนั้ ผแู้ สดงหมนุ ตวั กลบั (ทศิ ที่ ๓) เดินตามจังหวะ (ทิศท่ี ๔)

การหมุนล�าตัวท�าดังนี้ ท่าที่ ๑ ยกเท้าซ้าย ก้าวเท้าซ้ายเป็นจังหวะท่ี ๑ ก้าวเท้าขวาในจังหวะ
ที่ ๒ จังหวะที่ ๓ วางเท้าซ้ายลงหลัง จังหวะที่ ๔ (เท้าขวาจรด
เท้าขวายก) ท�าสลับกันไป
นาฏศลิ ป์สร้างสรรค์ 163

163 สุดยอดคู่มือครู

St GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ท่าร�าท่ี ๒๙ แนวข้อสอบ O-NET

ep 3 ข้ันปฏิบตั ิ ท่าร�าที่ ๓๐ อธิบายท่าร�า ผู้แสดงยกเท้าซ้ายข้ึนต้ังฉาก
แหลละงั สกราปุรปควฏาิบมัตริู้ กับพื้น มือท้ังสองกางออกให้เคียวและ
รวงข้าวของผู้แสดงหญิงและชายซ้อนกัน
๑๒. ครูสาธิตท่ารำ�ประกอบเพลงระบำ�- ศีรษะต้ังตรง จากน้ันผู้แสดงแปรแถวเป็น
ชาวนา ท่าที่ ๒๙-๓๒ ให้นักเรียนดู แถวตอน ๒ แถว
จากนั้นให้นักเรียนฝึกปฏิบัติตาม
โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง ท่าร�าท่ี ๓๑
และให้คำ�แนะน�ำ เพม่ิ เตมิ

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงแตะเท้าขวาเฉียง อธิบายท่าร�า ผู้แสดงหันล�าตัวมาด้านหน้า
ไปด้านข้างเล็กน้อย มือทั้งสองประสานกัน ยกขาซ้ายขึ้นตั้งฉากกับพ้ืน กางแขนออก
ระดับต่�ากว่าหน้าอกเล็กน้อย ศีรษะ ให้เคียวและรวงข้าวของผู้แสดงหญิง
หันมาด้านหน้า และชายซ้อนกัน
ท่าร�าท่ี ๓๒ อธิบายท่าร�า ผู้แสดงก้าวเท้าด้านใน
ไขว้ออกจากกัน เท้าด้านนอกเปิดส้นเท้า
แขนทั้งสองข้างกางออก ผู้แสดงฝ่ายชาย
เอียงศีรษะซ้าย ผู้แสดงฝ่ายหญิง
เอียงศีรษะขวา

164 ศิลปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 164

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก

St ขน้ั ปฏบิ ตั ิ
และสรุปความรู้
หลงั การปฏิบตั ิ
ท่าร�าท่ี ๓๓ ท่าร�าท่ี ๓๔

๑๓. ครูสาธิตท่ารำ�ประกอบเพลงระบำ�-
ชาวนา ท่าท่ี ๓๓-๓๖ ให้นักเรียนดู
จากนั้นให้นักเรียนฝึกปฏิบัติตาม
โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง
และให้คำ�แนะน�ำ เพิ่มเติม

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงก้าวเท้าด้านนอก อธิบายท่าร�า ผู้แสดงแตะเท้าซ้ายลงพื้น มือซ้าย
ไขว้เข้าหากัน เท้าด้านในเปิดส้นเท้า แขน ถือรวงข้าวระดับหน้าขา มือขวาถือเคียวมา
ทั้งสองข้างกางออกให้เคียวและรวงข้าว ด้านหน้าอยู่ระดับศีรษะ โดยให้แถวอยู่ใน
สูงระดับไหล่ ผู้แสดงฝ่ายชายเอียงศีรษะซ้าย ลักษณะวงกลม
ผแู้ สดงฝ่ายหญงิ เอยี งศรี ษะขวา จากนน้ั ผแู้ สดง
แปรแถวเป็นวงกลม

ท่าร�าที่ ๓๕ ท่าร�าท่ี ๓๖

อธิบายท่าร�า ผู้แสดงเดินย่�าเท้าตามจังหวะ อธิบายท่าร�า ผู้แสดงฝ่ายชายหันล�าตัวเข้าหา
มือซ้ายถือรวงข้าวยกขึ้นระดับศีรษะ มือขวา ฝ่ายหญิง แตะปลายเท้าขวาลงบนพื้น ฝ่ายหญิง
ถือเคียวระดับต้นขา ใบหน้าก้มลง จากนั้นผู้แสดง ยืนในลักษณะท่าเดิม ฝ่ายชายยกมือซ้ายข้ึนใน
หมุนตัวกลับมาด้านหน้า ผู้แสดงฝ่ายหญิง ระดบั ศรี ษะ มอื ขวาควา�่ เคยี วลงอยใู่ นระดบั หนา้ ขา
ใช้เท้าขวาแตะพ้ืน มือซ้ายถือรวงข้าวระดับใบหน้า หันใบหน้าเข้าหาคู่ จากน้ันเดินย�่าเท้าตามจังหวะ
มือขวาถือเคียวคว�่าลงระดับเข็มขัด งอศอก จนจบเพลง
เลก็ นอ้ ย ผแู้ สดงฝ่ายชายใชเ้ ทา้ ขวาแตะพนื้ มอื ซา้ ย
ถือรวงข้าวระดับใบหน้า มือขวาถือเคียวคว�่าลง นาฏศลิ ปส์ ร้างสรรค์ 165
ระดับเข็มขัด งอศอกเล็กน้อย

165 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 แนวข้อสอบ O-NET

Step 3 ขน้ั ปฏิบตั ิ
แหลละงั สกราปุรปควฏาบิ มัตริู้

๑๔. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกัน ๒. งานออกแบบนาฏศลิ ป์

สร้างสรรค์ท่ารำ� และออกแบบ ๒.๑ องคป์ ระกอบในการแสดง
อุ ป ก ร ณ์ สำ � ห รั บ ใ ช้ ป ร ะ ก อ บ การแสดงนาฏศิลป์ที่มีความสวยงามและสมบูรณ์จะต้องประกอบด้วย
ก า ร แ ส ด ง เ พ ล ง ป ร ะ จำ � โ ร ง เ รี ย น
องคป์ ระกอบต่าง ๆ ท่ใี ชใ้ นการแสดง ดงั นี้
จากน้ันร่วมกันฝึกซ้อม ประเมิน
ผลงาน พร้อมหาแนวทางปรับปรุง อุปกรณป์ ระกอบการแสดง
แกไ้ ขใหถ้ ูกต้องพรอ้ มเพรียงกนั ในการจัดการแสดงควรใช้วัสดุเหลือใช้ หรือหาได้ง่ายตามท้องถ่ินมาประดิษฐ์
๑๕. ให้นักเรียนและครูร่วมกันสรุป เป็นอุปกรณ์ประกอบการแสดง และต้องมีความเหมาะสมกับการแสดงด้วย
หลกั การ ดงั น้ี เช่น การแสดงระบำาตารีกีปัส มีพัดประกอบการแสดง อาจมีการประดิษฐ์พัด
• ระบ�ำ ชาวนาเปน็ การแสดงทม่ี ลี ลี า จากกระดาษท่ใี ช้แลว้ ตกแตง่ ใหส้ วยงาม หรือระบำาโคมจะมกี ารใช้ขวดน้าำ พลาสตกิ
มาทาำ เป็นโคม

ท่ารำ�ส่ือความหมายถึงการทำ�นา เครื่องแต่งกาย จะต้อง องค์ประกอบ ฉาก ควรตกแตง่ ออกแบบ
เ ป็ น ศิ ล ป ะ ก า ร แ ส ด ง ข อ ง ไ ท ย ท่ี มีความเหมาะสมกับชุด ในการแสดง ให้เหมาะสมกับการแสดง
สะทอ้ นใหเ้ หน็ ถงึ วถิ ชี วี ติ การประกอบ การแสดง เช่น การแสดง เพ่ือให้การแสดงมีความ
อาชีพเกษตรกรรม เป็นมรดกที่มี ระบำาไก่ ชุดที่ใช้แสดง สมบูรณ์ สวยงาม นา่ สนใจ
คุณค่าและควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ ควรเปน็ ชดุ ทค่ี ลา้ ยลกั ษณะ เช่น การแสดงระบำาชาวนา
ใหค้ งอยสู่ บื ไป ของไก่ เพื่อความสวยงาม มีการออกแบบฉากเป็น
สมจริงในการแสดง กองฟาง ท้องท่งุ นา

• งานออกแบบนาฏศิลป์เป็น

ก า ร อ อ ก แ บ บ ป ร ะ ดิ ษ ฐ์ อุ ป ก ร ณ์

องค์ประกอบในการแสดงต่าง ๆ ที่

ใช้ในการแสดง ซ่ึงควรสอดคล้อง

กับการแสดง และควรนำ�วัสดุท่ีมีอยู่

มาใช้ให้เกิดประโยชน์ อีกทั้งควร

ค�ำ นึงถึงการใช้ประโยชนใ์ หม้ ากท่ีสุด การแสดงระบ�ำไก่ ท่มี กี ำรแต่งกำยเลยี นแบบลักษณะของไก่

166 ศลิ ปะ ป.๖

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21

ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓-๔ กลุ่ม ให้แต่ละกลุ่มร่วมกันออกแบบและประดิษฐ์
อปุ กรณส์ ำ�หรับใชใ้ นการแสดงระบ�ำ ชาวนา กลมุ่ ละ ๑ ชิน้

สุดยอดคู่มือครู 166

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 4asean
St

๒.๒ หลักกำรออกแบบ ขั้นสอ่ื สารและนำ� เสนอ
การออกแบบเคร่ืองแต่งกาย การประดิษฐ์อุปกรณ์และฉากประกอบ
๑๖. ใหน้ กั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ออกมาน�ำ เสนอ
การแสดงควรค�านงึ ถงึ สิ่งต่าง ๆ ดังน้ี ท่ารำ�ประกอบเพลงประจำ�โรงเรียน
ห น้ า ช้ั น เ รี ย น โ ด ย ค รู ค อ ย ใ ห้
ประหยัด ในการประดิษฐ์อุปกรณ์การแสดงควรค�านึงถึงวัสดุที่น�ามาใช้ คำ�แนะน�ำ เพ่มิ เตมิ
เพื่อเป็นการประหยัดค่าใช้จ่าย ประหยัดวัสดุ โดยน�าวัสดุเหลือใช้ เช่น
เศษผ้า ขวดพลาสตกิ กระดาษ มาตกแต่งในเชิงสรา้ งสรรค์

หลกั การ ประโยชน์ ในการออกแบบสร้างสรรค์อุปกรณ์
ออกแบบ ควรค�านึงถึงประโยชน์ด้วย โดยอุปกรณ์ท่ีประดิษฐ์ข้ึน
ควรน�าไปใชต้ อ่ ได้อีก เชน่ การประดิษฐ์พัด การประดิษฐ์
งอบ เมื่อใชใ้ นการแสดงเสร็จแล้วสามารถน�าไปใชต้ อ่ ได้

ปลอดภัย ในการประดษิ ฐอ์ ปุ กรณป์ ระกอบการแสดงควรคา� นงึ ถงึ ความ
ปลอดภัย คือ ต้องไม่ใช้อุปกรณ์ หรือวัสดุอันตราย เช่น ของมีคม
สีที่มีสารอันตราย

คำ� ถำมท้ำทำย

นักเรียนจะเลอื กใช้วัสดธุ รรมชาติใด
มาประดิษฐอ์ ปุ กรณ์ประกอบการแสดง

เซิ้งกระติบขา้ ว เพราะอะไร

การประดิษฐ์อุปกรณ์การแสดง ควรใช้วัสดุท่ีมีอยู่อย่างคุ้มค่า หรือใช้วัสดุ
เหลือใช้ เพราะนอกจากจะช่วยให้ประหยัดแล้ว ยังช่วยลดปัญหาภาวะโลกร้อน

เมอื่ ประดษิ ฐช์ นิ้ งานเสรจ็ แลว้ ควรเกบ็ วสั ดุ อปุ กรณใ์ หเ้ รยี บรอ้ ย ไมว่ างเกะกะ เพราะ
อาจท�าให้ผู้อื่นได้รับอันตรายได้

นาฏศลิ ปส์ รา้ งสรรค์ 167

แนวข้อสอบ O-NET

การออกแบบอุปกรณก์ ารแสดงควรคำ�นึงถึงส่ิงใด

๑ วสั ดุท่ีนำ�มาใชต้ อ้ งมรี าคาแพง

๒ สามารถนำ�ไปใช้ประโยชน์ได้อีก

๓ ต้องมคี วามสวยงามเลิศหรู (เฉลย ๒ เพราะอปุ กรณ์การแสดงทดี่ ีตอ้ ง

๔ ใชอ้ ปุ กรณท์ ห่ี ายาก สามารถน�ำ ไปประยุกต์ใชไ้ ดอ้ กี เพอ่ื ลดคา่ ใชจ้ า่ ย)

167 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET

St5ep ขน้ั ประเมินเพอื่ เพม่ิ คุณคา่
บริการสงั คม
และจติ สาธารณะ
กิจกรรมพัฒนาการอ่าน
๑๗. ใหน้ กั เรยี นรว่ มกนั คดั เลอื กการแสดง
ของกลุ่มที่ดีท่ีสุด จากนั้นร่วมกัน ใหน้ กั เรียนอา่ นค�าและความหมายของค�าต่อไปนี้
ฝึกซ้อมและนำ�การแสดงไปแสดง
ในกิจกรรมต่าง ๆ ของโรงเรียน คา� ศพั ท์ ค�าอา่ น ความหมาย
เพื่อสร้างความสุขความเพลิดเพลิน
ใหก้ ับผู้อน่ื โจงกระเบน โจง-กระ-เบน ม้วนชายผ้านุ่งแล้วสอดไปใต้หว่างขา ดึงข้ึนไปเหนือ
ขอบผา้ นุ่งดา้ นหลังระดับบัน้ เอว

มอ่ ฮอ่ ม หมอ้ -ห้อม เรียกเสอื้ คอกลม แขนสัน้ ผา่ อกตลอด มักย้อมสนี �้าเงนิ
เข้มหรือด�าว่า เส้ือหม้อห้อม เขียนเป็นม่อห้อมหรือ

มอ่ ฮ่อม

เว็บไซต์แนะนา�
องคป์ ระกอบในการแสดง www.banramthai.com

ผังสรุปสาระสา� คญั

นาฏศิลป์ กำรประดิษฐ์ ก า ร ป ร ะ ดิ ษ ฐ์ ท่ า ท า ง ป ร ะ ก อ บ เ พ ล ง
สร้างสรรค์ ทำ่ ทำงประกอบ พ้ืนเมือง จะท�าให้การแสดงมีความ
เพลงพื้นเมือง สวยงาม น่าสนใจ และมีเอกลักษณ์
งำนออกแบบ แสดงให้เห็นถงึ คุณคา่ ของการแสดง
การมหี ลกั การออกแบบนาฏศลิ ปเ์ ปน็ สงิ่ ที่
นำฏศิลป์ ท�าให้การแสดงน่าสนใจ และในการ
ออกแบบควรค�านึงถึงความประหยัด
ความมีประโยชน์และความปลอดภัย
ในการออกแบบการแสดง

168 ศลิ ปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 168

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวช้ีวัด

กิจกรรมการเรียนรู้ ศ ๓.๑ ป.๖/๑
๑. ครูแสดงท่าร�าประกอบเพลงระบ�าชาวนาให้นักเรียนดูทีละท่าแล้วปฏิบัติตาม ศ ๓.๑ ป.๖/๒
ศ ๓.๑ ป.๖/๑
จนถูกต้อง พร้อมเพรียงกัน จากน้ันให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๖ คน ฝึกแสดง
ระบ�าชาวนา จากนั้นออกมาแสดงหน้าชั้นเรียน
๒. ให้นักเรียนเลือกการแสดงที่จะจัดขึ้นในงานโรงเรียน ๑ การแสดง แล้วออกแบบ
อุปกรณ์หรือเครื่องแต่งกายส�าหรับการแสดงน้ัน โดยออกแบบลงใน
กระดาษวาดเขียน แล้วออกมาน�าเสนอหน้าชั้นเรียน
๓. ให้นักเรียนเลือกการแสดงพ้ืนเมืองที่สนใจ ๑ การแสดง แล้วเปรียบเทียบ
การแสดงทเี่ ลอื กกบั การแสดงระบา� ชาวนา โดยเขยี นลงในแผนภาพความคดิ ดงั น้ี

การแสดง การแสดง
การแต่งกาย การแต่งกาย
อุปกรณ์การแสดง ส่ิงท่ี อุปกรณ์การแสดง
ลักษณะการแสดง เหมือนกัน

ลักษณะการแสดง

ค�าถามพัฒนากระบวนการคิด แนวคำ� ตอบ
๑. ระบ�าชาวนาสะท้อนถึงส่ิงใดของคนในท้องถิ่นได้บ้าง
๒. การสร้างสรรค์ท่าทางประกอบเพลงมีประโยชน์อย่างไร ๑. อาชพี ความชว่ ยเหลอื กนั
๓. ส่ิงส�าคัญส�าหรับการออกแบบอุปกรณ์การแสดงคืออะไร ๒. ทำ�ให้เข้าใจบทเพลงมากขนึ้
๔. การออกแบบนาฏศิลป์ตามหลักการออกแบบมีประโยชน์อย่างไร ๓. ตอ้ งเหมาะสมกบั การแสดง
๕. อุปกรณ์การแสดงส่งผลต่อการแสดงอย่างไร ๔. ท�ำ ให้การออกแบบมขี นั้ ตอน
ผลงานทอ่ี อกมามีความสวยงามสมบรู ณ์
นาฏศลิ ปส์ รา้ งสรรค์ 169 ๕. ทำ�ใหก้ ารแสดงน่าสนใจ และสวยงาม

169 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
แนวข้อสอบ O-NET

เปา้ หมายการเรยี นรู้

มาตรฐานการเรยี นรู้ ๒หน่วยการเรียนรู้ท่ี
มาตรฐาน ศ ๓.๑
เข้าใจและแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่าง นท่าาทฏายงศนพั าทฏ์แศลิละปภ์ไาทษยา
สรา้ งสรรค์ วเิ คราะห์ วพิ ากษว์ จิ ารณ์ คณุ คา่
ทางนาฏศลิ ป์ ถา่ ยทอดความรสู้ กึ ความคดิ ตัวชี้วดั
อย่างอิสระ ชื่นชม และประยกุ ต์ใช้ในชวี ติ ● แสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละครงา่ ย ๆ (ศ ๓.๑ ป.๖/๓)
ประจ�ำ วัน

สมรรถนะสำ�คญั ของผ้เู รยี น
ความสามารถในการใช้ทักษะชีวติ

คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์

มงุ่ ม่ันในการทำ�งาน ผงั สาระการเรียนรู้ นาฏยศพั ท์
ตวั ช้ีวัดท่ี ๖.๑ ต้ั ง ใ จ แ ล ะ รั บ ผิ ด ช อ บ และภาษาท่า
ในการปฏบิ ตั ิหน้าท่ีการงาน ทางนาฏศิลปไ์ ทย

นาฏยศพั ท์ ภาษาท่า

ลกั คอ กีดกนั
ขยนั่ เทา้ ศรศลิ ป์ (ยงิ ธน)ู
ป้องหน้า

สาระส�าคญั
นาฏยศัพท์และภาษาท่า เป็นสิ่งที่ใช้ในการแสดงนาฏศิลป์ เพ่ือส่ือท่าทางในการแสดงและ
สอ่ื ความหมายในการแสดงแทนคา� พูด ทา� ให้การแสดงมเี อกลักษณ์และมีความสมบรู ณส์ วยงาม

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21

ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันเลือกภาษาท่าทางนาฏศิลป์ไทยที่ชื่นชอบ ๕ ท่า
จากน้ันร่วมกันสืบค้นตัวอย่างภาพที่ปฏิบัติภาษาท่าดังกล่าวมานำ�เสนอ
แลกเปลี่ยนความรกู้ นั

สุดยอดคู่มือครู 170

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตวั ชีว้ ดั

จดุ ประกายความคดิ ศ ๓.๑ ป.๖/๓

ภาระงาน/ชิ้นงาน

แบบบันทึก ผลการปฏิบตั ินาฏศลิ ป์
และภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์ไทย

ep 1St

จากภาพตวั ละครในภาพก�าลงั สอ่ื ใหเ้ หน็ ขน้ั รวบรวมขอ้ มูล
ถงึ อารมณอ์ ยา่ งไร
๑. ให้นักเรียนร่วมกันสนทนาและแสดง
ความคดิ เหน็ โดยครใู ชค้ �ำ ถาม ดงั น้ี

• นาฏยศัพท์และภาษาท่ามีความ
เกย่ี วขอ้ งกบั การแสดงนาฏศลิ ปอ์ ยา่ งไร

๒. ให้นักเรียนสืบค้น รวบรวมข้อมูล
และศึกษาเก่ียวกับนาฏยศัพท์และ
ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ไทยเพิ่มเติม
จากแหล่งเรยี นรู้ท่หี ลากหลาย

๑. นาฏยศัพท์

นาฏยศัพท์ เป็นค�าที่ใช้เรียกชื่อกิริยาท่าทางในการฝึกหัดการแสดง
นาฏศิลป์ไทย เช่น จีบ ต้ังวง ประเท้า จรดเท้า ซ่ึงนาฏยศัพท์เป็นพื้นฐานท่ีใช้ใน
การร่ายร�า เป็นแบบแผน นาฏยศพั ท์ท่สี ามารถฝกึ ปฏบิ ัติได้ มีดังน้ี

นาฏยศพั ทแ์ ละภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์ไทย 171

เสริมความรู้ ครูควรสอน

• จรดเท้า คือ อาการของเทา้ ข้างใดข้างหนึ่งทีว่ างอยูข่ า้ งหลงั น้าํ หนกั ตัวจะอยู่
ท่ีเท้าหลัง เทา้ หนา้ จะใชเ้ พียงปลายจมูกเทา้ แตะเบา ๆ ไวก้ ับพน้ื
• ประเทา้ คอื อาการทสี่ บื เน่อื งจากการจรดเทา้ โดยยกจมูกเทา้ ข้นึ ใชส้ ้นเทา้
วางกบั พนื้ ยอ่ เขา่ ลงพรอ้ มทงั้ แตะจมูกเท้าลงกบั พน้ื แลว้ ยกเท้าขึน้

171 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 แนวข้อสอบ O-NET
ep 2 ขัน้ คดิ วเิ คราะห์
St St ๑.๑ ลักคอ
และสรปุ ความรู้

๓. ครูนำ�บัตรภาพนาฏยศัพท์ และภาษาท่า การลกั คอ เปน็ ทา่ รา� ทใี่ ชช้ ว่ งไหลแ่ ละคอ การลกั คอจะลกั คอขา้ งใดกอ่ นกไ็ ด ้
ทางนาฏศิลป์ไทย ให้นักเรียนดู ถ้าจะลักคอข้างซ้าย ต้องกดไหล่ขวาลง
จากนั้นให้นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์ว่า ขณะทีค่ อตั้งตรง หนา้ มองตรง เอนศีรษะ
คือทา่ ใด ไปทางด้านซา้ ย ใหร้ สู้ กึ ว่าเส้นคอด้านขา้ ง
ตึงพอประมาณ ถ้าจะลักคอข้างขวา
ต้องกดไหล่ซ้ายลง ขณะท่ีคอต้ังตรง
ep 3 ข้นั ปฏบิ ัติ หน้ามองตรง เอนศีรษะไปทางด้านขวา
และสรปุ ความรู้ ให้รู้สึกว่าเส้นคอด้านข้างดึงพอประมาณ
หลงั การปฏบิ ตั ิ ทา่ ลกั คอสว่ นใหญจ่ ะใชก้ บั ตวั ละครทเ่ี ปน็

๔. ใ ห้ นั ก เ รี ย น ฝึ ก ป ฏิ บั ติ น า ฏ ย ศั พ ท์ ตวั นาง ตัวนาง ตัวพระ
ก า ร ลั ก ค อ ค รู ค อ ย ต ร ว จ ส อ บ
ความถูกต้อง และแนะนำ�เพิ่มเติม ๑.๒ การขยั่นเท้า ลักคอ
ให้นักเรยี นปฏบิ ัติไดอ้ ย่างสวยงาม
การขย่ันเท้า เป็นท่าร�าที่ใช้เท้าในการเคลื่อนที่ของตัวละคร ถ้าจะขยั่น
๕. ใ ห้ นั ก เ รี ย น ฝึ ก ป ฏิ บั ติ น า ฏ ย ศั พ ท์ ดว้ ยเทา้ ขวา ใหว้ างเทา้ ขวาไวข้ า้ งหนา้ เทา้ ซา้ ยอยดู่ า้ นหลงั เปดิ สน้ เทา้ ขนึ้ (เปน็ ลกั ษณะ
การขยั่นเท้า ครูคอยตรวจสอบ การวางดว้ ยจมกู เทา้ ) เมอื่ จะเคลอ่ื นทใ่ี ชจ้ มกู เทา้ ยนั พน้ื ขยบั เทา้ ขวาขน้ึ พน้ พน้ื เลก็ นอ้ ย
ความถูกต้อง และแนะนำ�เพิ่มเติม
เมอ่ื วางเทา้ ขวาลงพน้ื ยกเทา้ ซา้ ยขน้ึ จากพน้ื เลก็ นอ้ ยแลว้ วางลง ทา� สลบั กนั ถ ่ี ๆ เหมอื น

ใหน้ กั เรียนปฏบิ ตั ิไดอ้ ยา่ งสวยงาม กับการย�่าเท้า ท่ีส�าคัญต้องวางเท้าไว้ด้านหน้าและด้านหลังโดยใช้จมูกเท้ายันพื้น
เป็นส�าคัญ ถ้าจะขย่ันด้วยเท้าซ้าย ให้วางเท้าซ้ายไว้ข้างหน้า ขณะขยั่นเท้าจะต้องม ี
ยดื ยุบอยเู่ สมอ ส�าหรบั ตวั พระต้องเปดิ เข่าพอสมควร

ตวั นาง ขยั่นเทา้ ตวั พระ

172 ศลิ ปะ ป.๖ (เฉลย ๑ เพราะการปอ้ งหนา้ เป็นการใชม้ ือ
สอ่ื ความหมาย)
แนวข้อสอบ O-NET

ขอ้ ใดสัมพนั ธก์ ัน
๑ ป้องหน้า - มอื
๒ ขยน่ั - มือ
๓ เอียง - เท้า
๔ ตงั้ วง - เทา้

สุดยอดคู่มือครู 172

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
St ขน้ั ปฏบิ ตั ิ
และสรปุ ความรู้
หลงั การปฏิบัติ
๑.๓ ป้องหน้า
ตวั นาง ตัวพระ ๖. ให้นักเรียนฝึกปฏิบัตินาฏยศัพท์
การป้องหนา้ เปน็ ทา่ รา� ที่ใช้มือ ปอ้ งหนา้ การป้องหน้า ครูคอยตรวจสอบ
ลักษณะการใช้มือ คือ ตั้งมือ หรือต้ังวง ความถูกต้อง และแนะนำ�เพิ่มเติม
ระดับสายตาแล้วหักข้อมือไปทางฝ่ามือ ให้นักเรยี นปฏิบตั ไิ ดอ้ ยา่ งสวยงาม
มักใช้มือเดียว ส่วนใหญ่ใช้มือซ้าย
ป้องหน้าเป็นการบอกว่า มาถึงที่หมาย ๗. ใ ห้ นั ก เ รี ย น ฝึ ก ป ฏิ บั ติ ภ า ษ า ท่ า
หรือต้องการให้ดนตรีจบการบรรเลง ท่ า กี ด กั น ค รู ค อ ย ต ร ว จ ส อ บ
การป้องหน้าใช้ได้ท้ังการยืนและนั่งของ ความถูกต้อง และแนะนำ�เพ่ิมเติม
ตวั ละคร ใหน้ กั เรียนปฏิบัติไดอ้ ย่างสวยงาม

๒. ภาษาทา่

ภาษาทา่ เปน็ การนา� ท่าทางการเคล่อื นไหว อารมณก์ ารแสดงออกท่แี ตกตา่ งกนั
ของมนษุ ยม์ าประดษิ ฐเ์ ปน็ ทา่ ทางใหส้ วยงาม มรี ปู แบบมาตรฐานมากขน้ึ ทา� ใหส้ ามารถ
สื่อความหมายให้ผู้ชมเข้าใจว่าภาษาท่านั้นหมายถึงอะไร ภาษาท่าที่ควรรู้จักและ
นา� ไปฝึกปฏบิ ัต ิ มดี ังนี้

๒.๑ ก ีดกัน

ผู้แสดงฝ่ายชาย : กางแขนออกสองข้าง
ระดับไหล ่ เอียงศีรษะทางซ้าย
ผู้แสดงฝ่ายหญิง : มือซ้ายตั้งวงเหยียด-
แขนตึงระดับไหล่ให้ขนานกับแขนขวา
ของฝ่ายชาย มือขวาต้ังวงระดับชายพก
หนั ศรี ษะเขา้ หาฝา่ ยชาย

ทา่ กีดกนั

นาฏยศพั ทแ์ ละภาษาท่าทางนาฏศิลป์ไทย 173

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21

ให้นักเรียนคิดสถานการณ์สั้น ๆ ๑ สถานการณ์ แล้วแสดงท่าทางประกอบ
สถานการณน์ น้ั และใหเ้ พอ่ื นในชน้ั เรียนร่วมกนั ทายวา่ เปน็ สถานการณ์เกย่ี วกบั
อะไร

173 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET
ep 3 ขั้นปฏบิ ตั ิ
St แหลละังสกราุปรปควฏาิบมตั ริู้
St ๒.๒ ศรศิลป ์ (ยงิ ธนู)
St
๘. ให้นักเรียนฝึกปฏิบัติภาษาท่า ผู้แสดงฝ่ายชาย : แขนซ้าย
ท่ า ศ ร ศิ ล ป์ ครูคอยตรวจสอบ เหยียดตึง มือซ้ายต้ังวงระดับไหล่
ความถูกต้อง และแนะนำ�เพิ่มเติม มือขวาจีบปรกข้าง เอียงศีรษะ
ให้นกั เรียนปฏบิ ัตไิ ด้อย่างสวยงาม ข้างขวา เท้าขวาวางกับพ้ืน
เท้าซ้ายยกขึ้นต้ังฉากกับพื้น
๙. ให้นักเรียนจับคู่ร่วมกันฝึกปฏิบัติ โดยใชส้ น้ เทา้ จรดทขี่ าอกี ขา้ งหนง่ึ
นาฏยศัพท์ และภาษาท่า ทาง ในระดับหน้าแข้ง ในลักษณะ
นาฏศิลป์ไทย แล้วบันทึกผลการ เดี่ยวขา
ปฏิบัติของตนเองลงในแบบบันทึก ผู้แสดงฝ่ายหญิง : มือปฏิบัติ
ดงั ตวั อย่าง เช่นเดียวกับฝ่ายชาย แต่ก้าวไขว้
เท้าขวา และเท้าซ้ายวางหลัง
แบบบนั ทกึ ผลการปฏิบัติ ท่าศรศิลป์ (ยงิ ธน)ู

รายการ ผลการปฏบิ ตั ิ
ดีมาก ดี พอใช้

๑. การลกั คอ ✓ เว็บไซต์แนะนำ�
นาฏยศพั ท์และภาษาท่า www.banramthai.com
๒. การขย่นั เทา้ ✓
ผงั สรปุ สำระสำ� คัญ
๓. การปอ้ งหนา้ ✓

๔. ทา่ กดี กัน ✓

๕. ท่าศรศลิ ป์ ✓

ขอ้ เสนอแนะ นาฏยศพั ท์ นาฏยศัพท์เป็นคำาท่ีใช้เรียกท่าทางในการ
รา่ ยรำา เป็นพน้ื ฐานในการแสดงนาฏศลิ ป์

๑๐. ให้นักเรียนและครูร่วมกันสรุป นาฏยศพั ท์และ
ภาษาทา่

ทางนาฏศิลป์ไทย

หลักการ ดังนี้ ภาษาทา่ ภาษาท่าเป็นท่าทางท่ีใช้ในการร่ายรำา
เพื่อสื่อความหมายแทนคำาพูดในการ
• นาฏยศัพท์เป็นคำ�ท่ีใช้เรียกชื่อ แสดงนาฏศลิ ป์ ทาำ ใหผ้ ชู้ มเขา้ ใจการแสดง

กิริยาท่าทางในการแสดงนาฏศิลป์ 5ep ขั้นประเมินเพือ่ เพ่มิ คณุ ค่า
บรกิ ารสงั คม
ซึ่งเป็นพ้ืนฐานในการแสดงนาฏศิลป์ 174 ศลิ ปะ ป.๖ และจิตสาธารณะ
ทำ�ให้การแสดงมีความสวยงาม
๑๒. ให้นักเรียนร่วมกันจัดป้ายประกาศ
น่าสนใจ ep 4 เก่ียวกับนาฏยศัพท์ และภาษาท่า
• ภาษาท่า ทางนาฏศิลป์ไทยเป็น ทางนาฏศิลป์ไทย วันละ ๑ ท่า เพื่อ
เผยแพร่ความรู้ให้ผู้อื่น และเป็น
การน�ำ ทา่ ทางการเคลอ่ื นไหว อารมณ์ ขั้นสอื่ สารและน�ำเสนอ การอนุรกั ษว์ ฒั นธรรมไทย

ความรู้สึกของมนุษย์มาประดิษฐ์ ๑๑. ให้นักเรียนแต่ละคู่ออกมาปฏิบัติ
เป็นท่าเพื่อส่ือความหมายให้ผู้ชม นาฏยศัพท์และภาษาท่า ทาง
เขา้ ใจการแสดง นาฏศิลป์ไทยหน้าช้ันเรียน โดยครู

คอยตรวจสอบความถูกต้อง และให้

สุดยอดคู่มือครู 174 คำ�แนะนำ�เพ่ิมเตมิ

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชี้วัด

กิจกรรมกำรเรยี นรู้ ศ ๓.๑ ป.๖/๓

๑. ครูสาธิตท่านาฏยศัพท์ลักคอ ขยั่นเท้า และป้องหน้า ให้นักเรียนดูทีละท่า
แล้วปฏิบัติตาม จากน้ันให้นักเรียนจับคู่กับเพ่ือนฝึกปฏิบัติ แล้วออกมา
แสดงหน้าชั้นเรียน
๒. ครูสาธิตภาษาท่า กีดกัน และศรศิลป์ (ยิงธนู) ให้นักเรียนดูทีละท่าและ
ปฏิบัติตาม จากนั้นให้นักเรียนจับคู่กับเพ่ือนฝึกปฏิบัติภาษาท่า แล้วออกมา
แสดงหน้าช้ันเรียน
๓. ให้นักเรียนสรุปความส�าคัญของนาฏยศัพท์และภาษาท่า ลงในแผนภาพ
ความคิด ดังน้ี

ความส�าคัญของ
นาฏยศัพท์
และภาษาท่า

คำ� ถำมพฒั นำกระบวนกำรคิด แนวค�ำตอบ

๑. นาฏยศัพท์มีความส�าคัญต่อการแสดงนาฏศิลป์ไทยอย่างไร ๑. ท�ำ ให้การแสดงมีความสวยงาม
๒. การขยั่นเท้า น�้าหนักเท้าจะอยู่ส่วนใดเป็นหลัก ๒. ปลายเท้าหนา้
๓. สถานการณ์ใดท่ีควรใช้นาฏยศัพท์ป้องหน้า ๓. เดนิ ทางมาถงึ ทีห่ มายแล้ว
๔. ภาษาท่าใดที่แสดงอารมณ์ ความรู้สึก ๔. รัก โกรธ ดีใจ เสียใจ
๕. หากผู้ชมรู้จักนาฏยศัพท์และภาษาท่า จะท�าให้ชมการแสดงเป็นอย่างไร ๕. ชมการแสดงได้เข้าใจและสนุกสนาน
ไปกบั การแสดง
นาฏยศพั ท์และภาษาทา่ ทางนาฏศลิ ปไ์ ทย 175

แนวข้อสอบ O-NET

“ศรศิลป”์ เปน็ ภาษาท่าทใ่ี ชใ้ นสถานการณ์ใด
(เฉลย ๑ เพราะภาษาท่า “ ศรศิลป์„
๑ เจา้ ชายยิงธนูใส่สตั ว์รา้ ย

๒ แมท่ พั พุง่ หอกเขา้ ใสค่ ู่ต่อสู้ มีลักษณะคล้ายการยิงธนู จึงเหมาะท่ีจะใช้

๓ ในลานวดั มกี ารเล่นเกมปาเปา้ ในสถานการณ์เจ้าชายยิงธนูใส่สัตว์ร้าย

๔ นกั มวยขนึ้ ชก มากท่สี ดุ )

175 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
แนวข้อสอบ O-NET

เปา้ หมายการเรียนรู้

มาตรฐานการเรยี นรู้ ๓หน่วยการเรียนรู้ท่ี

มาตรฐาน ศ ๓.๑
เข้าใจและแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่าง
สรา้ งสรรค์ วเิ คราะห์ วพิ ากษว์ จิ ารณค์ ณุ คา่
ทางนาฏศลิ ป์ ถา่ ยทอดความรสู้ กึ ความคดิ
อย่างอสิ ระ ชืน่ ชม และประยุกต์ใชใ้ นชวี ิต
ประจ�ำ วัน

สมรรถนะสำ�คัญของผ้เู รียน การแสดงนาฏศิลป์และละคร

ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวิต ตวั ชวี้ ดั
คุณลักษณะอนั พึงประสงค์ ● แสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละครงา่ ย ๆ (ศ ๓.๑ ป.๖/๓)

รกั ความเปน็ ไทย ผังสาระการเรียนรู้ ระบ�ำตำรีกปี ัส
ตัวชว้ี ัดท่ี ๗.๓ อนุรักษ์และสืบทอด
ภูมปิ ญั ญาไทย ร�ำวงมำตรฐำน

การแสดงนาฏศลิ ป์
และละคร

ละครสร้ำงสรรค์ ฟ้อนเลบ็

สาระสา� คญั
การแสดงนาฏศลิ ป์และละครไทยเป็นส่งิ ท่ีสร้างความสขุ บันเทิงใจใหก้ บั คนในชาต ิ เปน็ การแสดง
ที่เป็นเอกลักษณ์สะท้อนศิลปวัฒนธรรมของชาติ และมีความงดงาม ถือเป็นมรดกทางวัฒนธรรม
ของชาติทม่ี คี ณุ คา่ ต่อคนในชาติท่คี วรรว่ มกนั ส่งเสรมิ อนุรกั ษ ์ และสบื ทอดตอ่ ไป

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 จุดประกายโครงงา น

ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันประดิษฐ์หุ่นที่ใช้สำ�หรับการแสดงละครหุ่น

จากเศษวสั ดุเหลือใชม้ า ๑ ชนดิ

สุดยอดคู่มือครู 176

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชี้วัด

จดุ ประกายความคิด ศ ๓.๑ ป.๖/๓

ภาระงาน/ช้ินงาน

การแสดงนาฏศิลป์ไทย

Step 1

การแสดงนาฏศลิ ปใ์ นภาพ ข้นั รวบรวมข้อมลู
มีลกั ษณะเดน่ อยา่ งไรบา้ ง
๑. ใ ห้ นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส น ท น า แ ล ะ
๑. ร�าวงมาตรฐาน แสดงความคิดเห็น โดยครูใช้คำ�ถาม
ดังน้ี
๑.๑ ประวัติความเป็นมา
• การแสดงนาฏศิลป์ไทยท่ีนักเรียน
ร�ำวงมำตรฐำน เป็นการแสดงที่พัฒนามาจากการเล่นร�าโทน เป็นการร้องร�า ชื่นชอบคือการแสดงใด เพราะอะไร
ของชาวบา้ นตามความถนดั เนน้ ความสนกุ สนานรน่ื เรงิ ไมม่ แี บบแผน ตอ่ มา พ.ศ. ๒๔๘๗ (ตัวอย่างคำ�ตอบ โขน เพราะมีท่ารำ�และ
สมัยจอมพล ป.พบิ ลู สงคราม เปน็ นายกรฐั มนตรี รฐั บาลไดต้ ระหนักถงึ ความสา� คญั เครื่องแต่งกายท่ีสวยงาม ประกอบบทร้อง
ของการเล่นร่ืนเริงประจ�าชาติ จึงได้มอบหมายให้กรมศิลปากรปรับปรุงรูปแบบ และดนตรที ่ีไพเราะ)
การเล่นร�าโทนให้มีมาตรฐาน
๒. ให้นักเรียนสำ�รวจและรวบรวมรายช่ือ
การแสดงนาฏศิลป์และละคร 177 ชุดการแสดงท่ีเพ่ือน ๆ ในช้ันเรียน
ชน่ื ชอบมาใหค้ รบทกุ คน น�ำ เสนอขอ้ มลู
เปน็ แผนภาพความคดิ

177 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 แนวข้อสอบ O-NET

St Step 1

ข้ันรวบรวมขอ้ มูล ๑.๒ บทเพลงและเคร่ืองดนตรีประกอบการแสดง

๓. ให้นักเรียนสืบค้น รวบรวมข้อมูล ร�าวงมาตรฐานใช้เคร่อื งดนตรีมากกวา่ ฉิ่ง กรับ และโทน อาจใช้ดนตรบี รรเลง
และศึกษาเก่ียวกับรำ�วงมาตรฐาน ได้ท้ังวง จะเปน็ ดนตรไี ทยหรอื ดนตรีสากลก็ได้ เพลงและท่ารา� ประกอบเพลง มีท้ังหมด
ในประเด็นตอ่ ไปนี้ ๑๐ เพลง ได้แก่ เพลงงามแสงเดือน เพลงชาวไทย เพลงร�าซิมาร�า เพลงคืนเดือนหงาย
เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ เพลงดอกไม้ของชาติ เพลงหญิงไทยใจงาม ดวงจันทร์ขวัญฟ้า
• ประวัตคิ วามเป็นมา เพลงยอดชายใจหาญ และเพลงบชู านกั รบ เรยี กวา่ รา� วงมาตรฐาน
• บทเพลงและเครอื่ งดนตรปี ระกอบ
๑.๓ การแต่งกายและอุปกรณ์การแสดง
การแสดง
• การแตง่ กายและอปุ กรณก์ ารแสดง ผู้แสดงสามารถแต่งกายได้ทั้ง
• โอกาสทีใ่ ช้ในการแสดง แบบไทยพ้ืนเมือง ไทยประยุกต์และแบบ
• ลกั ษณะท่าร�ำ สากล

ep 2 ขั้นคิดวิเคราะห์ การแต่งกายรา� วงมาตรฐาน

และสรุปความรู้ ๑.๔ โอกาสที่ใช้ในการแสดง

๔. ครนู ำ�เนือ้ เพลง หญงิ ไทยใจงาม มาติด การแสดงร�าวงส่วนใหญ่เป็นการร�าวงเข้าคู่กันของหนุ่มสาว เพ่ือความ
บนกระดาน แล้วให้นักเรียนร่วมกัน สนกุ สนานรน่ื เรงิ เพมิ่ ความใกลช้ ดิ สนทิ สนมและท�าความคนุ้ เคยซง่ึ กนั และกนั ในปจั จบุ นั
ฝึกร้องและวิเคราะห์ความหมายของ มีการจัดรา� วงมาตรฐานใหเ้ ป็นสว่ นหนึง่ ในการสมาคมแบบสากลทัว่ ไปร่วมกับการลีลาศ
เน้ือเพลงหญิงไทยใจงาม
๑.๕ ลักษณะท่าร�า

เพลงหญิงไทยใจงาม

ค�ำรอ้ ง ทำ่ นผู้หญงิ ละเอยี ด พบิ ลู สงครำม ทำ่ ร�ำ ท่ำพรหมส่หี นำ้ และทำ่ ยูงฟอ้ นหำง

ทำ� นอง ครูเอ้ือ สุนทรสนำน แสงดาวประดบั สง่ ให้เดือนงามเด่น
คณุ ความดีที่เหน็ เสริมใหเ้ ดน่ เลิศงาม
เดือนพราวดาวแวววาวระยับ รปู งามพิลาสใจกลา้ กาจเรอื งนาม
หญิงไทยใจงามยง่ิ เดือนดาวพราวแพรว
ดวงหนา้ โสภาเพียงเดือนเพญ็
ขวัญใจหญงิ ไทยส่งศรชี าติ
เกยี รตยิ ศก้องปรากฏท่วั คาม

178 ศลิ ปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 178

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
St ขั้นปฏิบัติ
และสรปุ ความรู้
หลังการปฏบิ ตั ิ
ท่าที่ ๑ ท่าพรหมสีห่ นา้

๕. ให้นักเรียนจับคู่แบ่งเป็นฝ่ายผู้ชาย
และฝ่ายผู้หญิง จากน้ันครูสาธิต
ท่ารำ�ประกอบเพลงหญิงไทยใจงาม
ท่าพรหมส่ีหน้า ให้นักเรียนดู แล้วให้
นักเรียนร่วมกันปฏิบัติตาม โดยครู
คอยให้ค�ำ แนะน�ำ เพิ่มเตมิ

ท่าพรหมสีห่ น้า

ประกอบเน้ือร้อง : เดือนพราว

ปฏิบัติท่าท่ี ๑
เท้า : วางเท้าขวาเปิดส้นหลัง แล้วยกส้นเท้าเล็กน้อยกระทุ้งเท้าขวา
มือ : จีบคว่�าสองมือข้างตัวระดับเอว พลิกข้อมือท้ังสองขึ้นคลายมือจีบ
เป็นหงายมือในท่าต้ังวงบัวบาน
ศีรษะ : เอียงด้านซ้าย

การแสดงนาฏศิลป์และละคร 179

แนวข้อสอบ O-NET (เฉลย ๑ เพราะเพลงหญิงไทยใจงาม
เป็นเพลงท่มี ีทา่ รำ�เปน็ แบบแผน โดยใชท้ ่าร�ำ
เพลงหญิงไทยใจงามใช้ท่าร�ำ ใด ท่าพรหมสหี่ น้า และท่ายูงฟ้อนหาง)
๑ ท่าพรหมสห่ี นา้ - ทา่ ยูงฟ้อนหาง
๒ ทา่ รำ�ส่าย - ทา่ ชะนรี า่ ยไม้
๓ ท่าร�ำ ยัว่ - ทา่ ขดั จางนาง
๔ ทา่ สอดสร้อยมาลา

179 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET

Step 3 ข้ันปฏิบตั ิ
แหลละังสกราุปรปควฏาบิ มตั ริู้
ทา่ ท่ี ๒ ท่ายูงฟอ้ นหาง

๖. ครูสาธิตท่ารำ�ประกอบเพลงหญิงไทย ทา่ ยงู ฟ้อนหาง
ใจงาม ท่ายูงฟ้อนหาง ให้นักเรียนดู
แล้วให้นักเรียนร่วมกันปฏิบัติตาม ประกอบเน้ือร้อง : ดาวแวววาวระยับ
โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง
และให้คำ�แนะน�ำ เพ่มิ เตมิ

๗. ใหน้ กั เรยี นและครรู ว่ มกนั สรปุ หลกั การ
ดงั นี้

• รำ�วงมาตรฐาน เป็นการแสดง
พนื้ เมอื ง มคี วามสนกุ สนาน นยิ มแสดง
ในงานร่ืนเริง

ปฏิบัติท่าท่ี ๒
เท้า : วางเท้าขวา (เต็มเท้า) ก้าวเท้าซ้าย-ขวา-วางเท้าซ้ายด้านหลังเปิดส้นเท้า
มือ : แทงปลายมือในท่าพรหมส่ีหน้า ส่งไปด้านหลัง แขนเหยียดตึง ควํ่าฝ่ามือ
โดยให้ปลายน้ิวมือเชิดข้ึน
ศีรษะ : เอียงด้านขวา

180 ศลิ ปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 180

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 1asean
St

เนื้อร้อง แสงดาวประดับ ส่งให้เดือนงามเด่น ข้ันรวบรวมข้อมูล
ปฏิบัติ ท่าท่ี ๑ ท่าที่ ๒
๘. ให้นักเรียนสืบค้น รวบรวมข้อมูลและ
เน้ือร้อง ดวงหน้า โสภาเพียงเดือนเพ็ญ คุณความดีที่เห็น เสริมให้เด่นเลิศงาม ศกึ ษาเกย่ี วกบั ระบ�ำ ตารกี ปี สั ในประเดน็
ปฏิบัติ ท่าที่ ๑ ต่อไปนี้
เน้ือร้อง ขวัญใจ ท่าท่ี ๒ ท่าท่ี ๑ ท่าที่ ๒
ปฏิบัติ ท่าท่ี ๑ • ประวัติความเปน็ มา
หญิงไทยส่งศรีชาติ รูปงามพิลาส ใจกล้ากาจเรืองนาม • บทเพลงและเคร่ืองดนตรีประกอบ
เนื้อร้อง เกียรติยศ ท่าที่ ๒ ท่าท่ี ๑ ท่าที่ ๒
ปฏิบัติ ท่าที่ ๑ การแสดง
ก้องปรากฏทั่วคาม หญิงไทยใจงาม ยิ่งเดือนดาวพราวแพรว • การแตง่ กายและอปุ กรณก์ ารแสดง
• โอกาสทีใ่ ช้ในการแสดง
ท่าที่ ๒ ท่าท่ี ๑ ท่าท่ี ๒ • ลักษณะทา่ รำ�ระบ�ำ ตารีกปี ัส

๒. ระบา� ตารีกปี ัส

๒.๑ ประวัติความเป็นมา
ระบ�ำตำรีกีปสั ค�าวา่ ตำรี หมายถงึ ระบา� กปี สั หมายถึง พดั เปน็ ศิลปะ

การแสดงพื้นเมืองของภาคใต้ โดยเฉพาะในจังหวัดปัตตานี การแสดงชุดนี้ได ้
นา� ออกแสดงครงั้ แรกในงานชมุ นุมลูกเสอื แห่งชาต ิ ทจ่ี งั หวัดชลบรุ ี เมอื่ พ.ศ. ๒๕๒๒
แสดงโดยคณะลูกเสือจังหวัดปัตตานี ต่อมาได้น�าไปแสดงในพิธีการแข่งขันกีฬาเขต
(ปัจจบุ นั คือ การแข่งขนั กีฬาแห่งชาติ) ครัง้ ที ่ ๑๔ พ.ศ. ๒๕๒๔ เจา้ ภาพการแขง่ ขนั
ในครง้ั นนั้ คอื จังหวัดปตั ตานี

ระบ�าตารีกีปัส

การแสดงนาฏศิลปแ์ ละละคร 181

แนวข้อสอบ O-NET (เฉลย ๓ เพราะเป็นการแสดงนาฏศลิ ป์พืน้ เมอื งภาคใตท้ ้ังคู่
ข้อใดเป็นการแสดงนาฏศิลป์พน้ื เมืองภาคใต้ ส่วนข้อ ๑ ระบ�ำ มา้ เป็นระบำ�เบ็ดเตล็ด ระบ�ำ เก็บใบชาเป็นการแสดงนาฏศลิ ปพ์ นื้ เมืองภาคเหนือ
๑ ระบ�ำ มา้ ระบำ�เกบ็ ใบชา ข้อ ๒ รำ�มโนราห์บูชายัญเป็นการแสดงนาฏศิลป์พ้ืนเมืองภาคใต้ ส่วนรำ�สีนวลเป็นการแสดง
๒ รำ�มโนราห์บชู ายญั ร�ำ สีนวล นาฏศิลป์พืน้ เมืองภาคกลาง
๓ ระบำ�ตารีกปี สั ระบำ�รอ่ นแร ่ ขอ้ ๔ ระบำ�ชาวนาเป็นการแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองภาคกลาง ส่วนระบำ�มาเลเซีย-ไทยอธิษฐาน
๔ ระบ�ำ ชาวนา ระบำ�มาเลเซีย-ไทยอธษิ ฐาน เปน็ ระบ�ำ ท่ปี รบั ปรงุ ขึ้นใหม่)

181 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 แนวข้อสอบ O-NET
ep 2 ขัน้ คิดวเิ คราะห์
St

และสรุปความรู้ ๒.๒ บทเพลงและเคร่ืองดนตรีประกอบการแสดง

๙. ครูเปิดเพลงประกอบการแสดงระบำ� การแสดงระบ�าตารีกีปัสใช้ ขลุ่ย ร�ำมะนำ
ตารีกีปัส ให้นักเรียนฟัง จากนั้นให้ ทา� นองเพลงตาเรยี นเนรายงั เป็นเพลง
นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์ โดยครูใช้ ที่มีท�านองไพเราะ สนุกสนาน เร้าใจ
ค�ำ ถาม ดังนี้ มีการผสมผสานระหว่างเครื่องดนตรี
พ้ืนเมืองกับเคร่ืองดนตรีตะวันตก
• ดนตรขี องเพลงประกอบการแสดง ได้แก่ ขลุ่ย ร�ามะนา ไวโอลิน ฆ้อง
ระบำ�ตารีกีปัส มีลักษณะอย่างไร แมนโดลิน และมาราคัส

(ตัวอย่างคำ�ตอบ มีจังหวะเร็ว คึกคัก

สนุกสนาน) ไวโอลิน ฆ้อง

• ขณะแสดงระบ�ำ ตารีกปี สั นกั เรียน
ควรถา่ ยทอดอารมณอ์ ย่างไร

(ตัวอยา่ งค�ำ ตอบ ยิม้ แย้ม ร่าเรงิ )

๒.๓ การแต่งกายและอุปกรณ์ แมนโดลิน มำรำคัส
การแสดง

การแต่งกาย แบง่ ออกเปน็ ๒ ลักษณะ ดงั น้ี

๑) ผู้แสดงชาย-หญิง
ฝา่ ยชาย : สวมเสือ้ ตือโละหรือเสอ้ื แขนยาว
คอต้ัง สวมกางเกงขายาวและนุ่งผ้าทอยกดอก

หรือซอแกะ ทับกางเกงเหนือเข่าอีกช้ันหนึ่ง

คาดเข็มขัด สวมหมวกหนีบซอแกะ หรืออาจ

โพกผา้ ทเ่ี ย็บจีบส�าเรจ็ บนศรี ษะ เรยี กวา่ สตาแง
ฝา่ ยหญงิ : สวมเสอ้ื บานง ตดั เยบ็ ดว้ ยลกู ไม ้
นุ่งผ้านุ่งเรียกว่า ผ้าซอแกะ หรือปาเต๊ะ สวมใส่

กำรแต่งกำยระบ�ำตำรีกีปัส เครื่องประดับประเภทสร้อยคอ ต่างหู และทัด
แบบผู้แสดงชำย-หญิง ดอกไมซ้ ัมเปง

182 ศลิ ปะ ป.๖

แนวข้อสอบ O-NET

ข้อใดกล่าวถงึ ระบ�ำ ตารีกีปสั ได้ถกู ตอ้ งที่สุด
๑ การจัดแสดงคร้งั แรกในงานเฉลมิ ฉลองการครองรฐั ของรายา
๒ ใชเ้ ครื่องดนตรไี ทยในการบรรเลงทั้งหมด (เฉลย ๔ เพราะการแสดงระบำ�ตารีกีปัสจะใช้
๓ การแสดงศลิ ปะพ้นื เมืองของชาวมุสลิม ท�ำ นองเพลงตาเรยี นเนรายงั บรรเลงประกอบการแสดง)
๔ ใช้ท�ำ นองเพลงตาเรยี นเนรายัง

สุดยอดคู่มือครู 182

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

St asean

๒) ผู้แสดงหญิงล้วน สวมเสือ้ ในนาง ตัดเย็บ ep 2
จากผ้าก�ามะหย่ี นุ่งผ้าโสร่งปาเต๊ะหรือผ้าซอแกะ
มีผ้าผืนใหญ่คลุมไหล่ แล้วนา� มาผูกบริเวณด้านหน้า ขัน้ คดิ วเิ คราะห์
ให้สวยงาม สวมเครื่องประดับ เข็มขัด สร้อยคอ และสรุปความรู้
ตา่ งหู ดอกไม้ซัมเปง
๑๐. ใ ห้ นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์
เปรียบเทียบลักษณะการแต่งกาย
ของฝ่ายหญิงแบบผู้แสดงชาย-หญิง
และผู้แสดงหญิงล้วน มีลักษณะ

การแต่งกายระบ�าตารีกีปัส เหมอื นหรือแตกต่างกนั อยา่ งไร
แบบผู้แสดงหญิงล้วน ๑๑. ให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายและ

อุปกรณก์ ารแสดง แสดงความคดิ เหน็ ว่า ระบำ�ตารีกีปัส
ระบ�าตารีกีปัสมีอุปกรณ์การแสดงท่ีส�าคัญ คือ สามารถนำ�ไปใช้แสดงในโอกาสใด
ได้บา้ งเป็นแผนภาพความคิด
พัดเป็นอุปกรณ์ประกอบ พัดที่ประดิษฐ์ด้วยขนสัตว์ สีสวยงาม ถือคนละ
การแสดงระบ�าตารีกีปัส
๒ เล่ม

๒.๔ โอกาสทีใ่ ชใ้ นการแสดง
ระบา� ตารกี ปี สั เปน็ การแสดงทมี่ คี วามสนกุ สนาน จงึ นยิ มนา� มาแสดงในงาน

เทศกาลหรือวนั สา� คญั ต่าง ๆ เชน่ งานฉลองการครองรฐั ของรายา วนั ฮารีรายอ และ

ยังเป็นการแสดงที่นิยมจัดมาแสดงเพ่ือความบันเทิงในงานเกี่ยวกับการแสดงทาง

ศิลปวฒั นธรรมและการท่องเที่ยว

๒.๕ ลักษณะท่าระบ�าตารีกีปัส

ทา่ ท่ี ๑ ทา่ ออก

ผแู้ สดงถือพัด ๒ มือ กางแขนออกข้างล�าตวั วงิ่ ซอยเท้า

การแสดงนาฏศลิ ป์และละคร 183

แนวข้อสอบ O-NET

ระบ�ำ ตารีกปี ัสเลียนแบบท่าทางการด�ำ รงชวี ิตในข้อใด

๑ การร่อนแร่

๒ การกรดี ยาง (เฉลย ๓ เพราะเป็นการแสดงที่เลียนแบบท่าทาง

๓ การออกเรือหาปลา การออกเรอื หาปลาและการเฉลมิ ฉลองเมอ่ื กลบั เขา้ ฝง่ั
๔ การทำ�ไร่ ท�ำ สวน
ด้วยความปลอดภยั )

183 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 STEPs ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET

Step 3 ขั้นปฏิบตั ิ
แหลละังสกราุปรปควฏาิบมตั ริู้
ท่าที่ ๒ ทา่ ร�าประกอบท�านอง
๑๒. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน
จากน้ันครูสาธิตท่ารำ�ระบำ�ตารีกีปัส ผู้แสดงยาํ่ เทา้ ใหล้ งจงั หวะและพร้อมเพรียงกบั มือท่ถี อื พดั สลับข้นึ ลง
ท่าท่ี ๑-๓ ให้นักเรียนดู แล้วให้ หมายเหตุ : ท่าน้ีมักใช้ปฏิบตั ิเป็น ทา่ รับ เพอ่ื แปรแถว
นักเรียนปฏิบัติตามโดยครูคอย
ตรวจสอบความถูกต้อง และให้
คำ�แนะน�ำ เพ่ิมเตมิ

ท่าท่ี ๓ ทา่ รา� ประกอบทา� นอง

ผู้แสดงถอื พดั ตามแนวนอนระดับเอว ขยบั พดั ขนึ้ และตบเทา้ ตามจังหวะ
เอยี งศีรษะขา้ งที่ถอื พดั ข้นึ และหมนุ รอบตัวเองไป-กลับ

184 ศิลปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 184