(1)ตามรอยธุดงควัตร ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล

อุุปััฏฐากพระอาจารย์์เสาร์์

ปรนนิิบััติิท่่าน ไม่่ได้้ติิดสอยห้้อยตาม

ได้้พบท่่านเวลาท่่านมาพัักวััดบููรพาฯ ก็็ได้้ปรนนิิบััติิท่่าน ไม่่ได้้ติิดสอยห้้อยตาม
ผู้้�ติิดสอยห้้อยตามที่่�ยัังมีีชีีวิิตอยู่ �จนกระทั่่�งพระอาจารย์์ท่่านสิ้ �นนี่่�ยัังเหลืือหลวงปู่่�บััวพา
องค์์เดีียว จากกัันไป ๓๐ ปีี พอพบท่่านก็็วิ่�งมากอด “โอ๊๊ย...บัักห่่า...กููนึึกว่่ามึึงตายไปแล้้ว”
ท่่านว่่า “ที่่�อยู่ �ใกล้้ชิิดครููบาอาจารย์์เสาร์์นี่่�มีีแต่่เฮาสองคนเด๊๊เหลืืออยู่ �”
งานที่่�ทำำ�ถวายท่่าน ก็็อุุปััฏฐากนวดเฟ้้น ซัักสบงจีีวรแล้้วก็็ปััดกวาดที่่�นอน
เทกระโถน อะไรทำำ�นองนี้้� เวลาแขกมาหาท่่าน ก็็คอยดููแลรัับแขก
พระอาจารย์์เสาร์์นี่่�เพีียงแต่่เวลาท่่านไปมาพัักนี่่�เราก็็ได้้อุุปััฏฐากท่่านเท่่านั้้�นเอง
แต่่ก็็ครููบาอาจารย์์ในสายนี้้�เขาถืือว่่าใครที่่�เป็็นหััวหน้้าใหญ่่เขาถืือว่่าเขาเป็็นลููกศิิษย์์องค์์
นั้้�นแหละ รอง ๆ ลงมาอาจารย์์เป็็นลููกศิิษย์์ของอาจารย์์ใหญ่่ เราก็็มาเป็็นลููกศิิษย์์ของ
อาจารย์์รองลงมา แต่่ศููนย์์รวมจิิตใจมัันอยู่ �ที่่�อาจารย์์ใหญ่่

แยกย้้ายกัันไป

คณะท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ เดิินทางโดยรถยนต์์โดยสารี่�ศรััทธาญาติิโยมได้้จััด
ถวายค่่ารถโดยสารให้้ การเดิินทางออกจากธาตุุพนมต้้องไปลงแพข้้ามลำำ�น้ำำ��ก่ำำ��ที่่�บ้้าน
ต้้อง (สมััยนั้�นยัังไม่่มีีสะพานน้ำำ��ก่ำำ��) ถนนหนทางนั้�นก็็ขรุุขระเต็็มไปด้้วยหลุุมบ่่อในหน้้าฝน
พอถึึงหน้้าแล้้งเช่่นที่่�ท่่านพระอาจารย์์เสาร์์เดิินทางไปนี้้� ก็็คละคลุ้ �งตลบอบอวลไปด้้วยฝุ่ �น
แดงของลููกรััง และควัันดำำ�เสีียงดัังจากท่่อไอเสีียรถ กว่่าจะถึึงเมืืองอุุบลฯ ก็็ต้้องหยุุดพััก
ค้้างคืืนที่่�อำำ�นาจเจริิญเสีียก่่อน ๑ คืืน จึึงได้้ถึึงที่�หมาย พอก้้าวลงจากรถก็็ต้้องพากัันสลััดฝุ่�น
เป็็นการใหญ่่ เพราะฝุ่�นที่�เกาะติิดตามร่่างกายนี้้�ทำำ�ให้้ทุุกคนกลายร่่างเป็็นสีีแดงไปหมด
พระอาจารย์์เสาร์์หยุุดยั้�งพัักรอคณะลููกศิิษย์์ทั้�งหลายที่�ทยอยตามมา นานหลาย
เดืือนพอสมควรแล้้ว ก็็ให้้แต่่ละคณะแยกย้้ายกัันไปปฏิิบััติิธรรม และเผยแพร่่ธรรมตามที่�
ได้้มอบหมาย

๑๕๑ ตามรอยธุดงควัตร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนตฺ สีโล

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

136

≈”‡´∫“¬ ∑’‰Ë À≈ºà“π ∫â“π¢“à ‚§¡¡“¬—ß∫“â π∑“à «“√’

´ÿâ¡∑“߇¢“â ∫“â π™’∑«π „°≈∫â “â π∑“à «“√’

ตามรอยธดุ งควัตร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สีโล ๑๕๒

คร้ังแรกคณะทา่ นพักอย่บู ้านท่าวารี

คณะของท่่านพระอาจารย์์ใหญ่่เสาร์์นั้�น มีีผู้�เลื่�อมใสศรััทธาสมาทานศีีลเป็็น
อุุบาสกอุุบาสิิกา ออกติิดตามปฏิิบััติิธรรมกัับท่่านเป็็นจำำ�นวนร่่วมร้้อยคน ในครั้�งแรก
ท่่านพาคณะศิิษย์์ไปปัักกลดบำำ�เพ็็ญภาวนาอยู่�ที่�ชายทุ่�งบ้้านท่่าวารีีก่่อน เล่่ามาว่่า...
พอได้้เวลาทำ�ำ วััตรองค์์ท่่านจะเคาะไม้้ให้้สััญญาณ ตกกลางคืืนท่า่ นจะพาทำ�ำ สมาธิิ
ภาวนา แล้้วต่่อมาท่่านได้้รัับนิิมนต์์ให้้ไปพำำ�นัักจำำ�พรรษาที่่�บ้้านข่่าโคม บ้้านเกิิดของท่่าน

บ้้านข่่าโคม

ตามหนัังสืือชีีวประวััติิ พระครููวิิเวกพุุทธกิิจกัันตสีีโลเสาร์์ (พระอาจารย์์เสาร์์)
เรีียบเรีียงโดย คุุณวาสนา ไชยเดช มีีพ่่อใหญ่่คำำ�ดีี ชารีีนะ เป็็นผู้�ให้้ข้้อมููล เมื่�อวัันที่่� ๒๑
กัันยายน ๒๕๓๓ กล่่าวว่่า... “เมื่่�อ พ.ศ. ๒๔๗๙ ท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ได้้เดิินทางกลัับมา
บ้้านข่่าโคม ในการเดิินทางกลัับมาบ้้านเกิิดในครั้้�งนั้้�น ได้้เกิิดแผ่่นดิินไหวสั่่�นสะเทืือนถึึง
๒๐ วิินาทีี สิ่ �งนี้้�แสดงให้้เห็็นถึึงอภิินิิหารแห่่งธรรมของท่่าน มีีผู้้�ติิดตามในการกลัับมาของ
ท่่านในครั้้�งนั้้�น คืือ เจ้้าจอมมารดาทัับทิิม และข้้าหลวงชั้ �นผู้้�ใหญ่่นัับสิิบ ๆ คน
โดยคณะเจ้้าจอมมารดาทัับทิิมได้้เดิินทางจากกรุุงเทพฯ พร้้อมเครื่่�องไทยทาน
มากมายเป็็นประวััติิการณ์์ ซึ่่�งในสมััยนั้้�นการเดิินทางเป็็นไปด้้วยความยากลำำ�บาก ต้้องใช้้
ช้้าง ม้้า เป็็นพาหนะในการเดินิ ทาง (ข้้าพเจ้้าเข้้าใจว่่า น่่าจะเดิินทางจากกรุงุ เทพฯ ถึึงอุุบลฯ
โดยทางรถไฟ) เมื่�อมาถึึงปลายทางที่่อ� ำ�ำ เภอวารินิ ชำำ�ราบแล้้ว จึึงได้้ใช้้เรือื กลไฟของนายวิชิ ิิต
คุณุ นายตุ่น� โกศัลั วิิตร คหบดีีชาวเมือื งอุุบลฯ จากหาดสวนยา ริิมฝั่�ง่ น้ำ�ำ�มููล บรรทุกุ ผู้�้คน
และสัมั ภาระต่่าง ๆ เดิินทางทวนแม่่น้ำ�ำ�มููล ขึ้น� ไปตามลำ�ำ น้ำำ�� เซบาย มาขึ้�นบกที่�ท่ ่่ากกโดน
หรืือโฮงเฮือื (ท่่าน้ำ��ำ นี้้�ทำำ�เป็็นโรงสำำ�หรับั เก็็บเรืือพาย หรือื เรือื แข่่ง) ชาวบ้้านได้้ใช้้เกวีียน
เป็น็ พาหนะสำ�ำ หรัับขนย้้ายสััมภาระต่่าง ๆ เข้้ามายัังหมู่บ� ้้านข่่าโคมอีีกทอดหนึ่ง�่
ต่่อมาท่่านเจ้้าจอมมารดาทัับทิมิ พระสรราชภัักดีี คุณุ นายอั๋�น คุณุ นายชม พร้้อม
ข้้าหลวงชั้�นผู้�้ใหญ่่ และชาวบ้้านได้้ร่่วมกัันจััดสร้้างกุุฏิทิ ี่พ�่ ัักสงฆ์์ ที่่ป� ่า่ ดอนหอธรรม หรืือ

๑๕๓ ตามรอยธุดงควตั ร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

138

Ò

Ú ¯˘
Ù
Û
ıˆ˜

สถ า∂น“ทีπ่่�พ∑ำำ�Ë’æน”ัπัก—°ช่™ว่ «à งßปªัจั ®í ฉ©ิิม¡‘ ว«ัยั—¬ æพ..»ศ..Ú๒Ù๔˜๗˘๔-Ú-Ù๒¯๔Ù๘®๔.Õจÿ∫.≈อุ√บุ “ล™∏ร“าπช’ธานีี

๑. บ้Òา้ น. ∫ส“â วπน ว«ังั πßอ«— .ม่Õ่ว.¡งสà«ßา ม“ส¡ิิบ  ‘∫ ˆ. ∫๖â“.π บ‚æ้า้ ∏นÏμ‘ โ“พ°ธิ์�ตาÕก.«“อ√.π‘ว™า”ริ√นิ “ช∫ำำ�ราบ
๒. บ้Úา้ น.∫ข่â“่าπโ¢คà“ม‚§อ¡.เÕมื.ือ‡¡ง◊ÕอุßุบÕล∫ÿ ร≈า√ช“ธ™∏าน“ีπี ’ ˜. ∫๗â“.π บ∑้้า“à ¶นÕâท่ß่า‡Àฆ้≈้อÁ°งเÕห.ล«็“็ก√‘πอ™.ว”า√“ริ∫ินชำ�ำ ราบ
๕๓๔... วบบั้้ดัÛÙı้า้าบนน...ู∫«∫ูรกช¥—ีุ“ââ“พทีุด∫ππาปว√Ÿ™°นาæ’∑ÿ¥อก“«ª.อเหπ“ม.ื°เวอืขÕÕื่าÀ�ง.อ.ย‡«‡อ¢¡งุ“Õ◊ËุบใอÕ◊¬นßล.ß„วÕ πÕรา.ÿ∫า«ริช≈“นิ √√ธช‘π“าำ ™ำ�™นี∏ร” ี า“√πบ“∫’ ¯. ««๙๘¥——¥..¥¿ ววÕŸ‡ัั¢ดััดπ“ดภ∏·ู“อ°ูเขμâ«นÿาธแÕาÕก.ต้.æุว้æุ ‘∫อ‘∫อŸ≈.≈Ÿ.พ¡พิ¡ิบิ—ßบิ—ßู ููล ลู “ม“มÀัÀัังัง“ส“ส√√าาหหาารร
˘.

ตามรอยธดุ งควตั ร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนตฺ สีโล ๑๕๔

ป่่าหนองอ้้อ ต่่อมาชาวบ้้านเรีียกว่่า วััดป่่าหนองอ้้อ ให้้ไว้้เป็็นสำำ�นัักสงฆ์์ฝ่่ายธรรมยุุต
ในปีี พ.ศ. ๒๔๘๐ ท่่านได้้เริ่�มสร้้างอุุโบสถในน้ำำ�� (สิิมน้ำำ��) ก่่อสร้้างโดยช่่างคน
พื้้�นบ้้าน ในขณะนั้้�นวััดป่่าหนองอ้้อ มีีภิิกษุุ สามเณร จำำ�พรรษาอยู่ �ถึึง ๑๕๐ รููป แม่่ชีี
ประมาณ ๒๐ ท่่าน
ในครั้้�งกระโน้้น หมู่่�บ้้านข่่าโคม มีีความสงบสุุข และเจริิญรุ่�งเรืืองด้้วยร่่มเงาของ
พระพุุทธศาสนาเป็็นอย่่างมาก เพราะมีีทั้้�งวััดป่่าและวััดบ้้าน”

เรื่ �องสามเณรบุุญนาคเที่ �ยวกรรมฐาน

ในสมััยก่่อนเมื่�อ ๓๐ - ๔๐ ปีีที่�แล้้วนั้�นได้้มีีหนัังสืือบัันทึึกเรื่�องราวในแวดวง
พระกรรมฐาน จากประสบการณ์์ในชีีวิิตจริิงของสามเณรองค์์หนึ่�งที่�เที่�ยวธุุดงค์์เดี่่�ยว
ดั้้�นด้้นไปโดยลำำ�พััง ผ่่านเหตุุการณ์์ต่่าง ๆ สารพััดอย่่าง ที่่�น่่าทึ่�งและน่่าสนใจ เป็็นวิิถีี
ชีีวิิตจริิงด้้านหนึ่�งของนัักปฏิิบััติิธรรม ที่่�ต้้องแน่่วแน่่มีีสััจจะมีีความเพีียร และความทรหด
อดทนต่่อสู้้�กับั กิเิ ลสทั้�งมวลอย่่างน่า่ ยกย่่องสรรเสริญิ ยิ่�ง ควรที่�จะได้้ศึึกษาไว้้เป็็นแบบอย่่าง
ในทางปฏิิบััติิสืบื ต่อ่ ไป
สามเณรองค์น์ั้�นมีตี ััวตนจริิง ๆ ชื่่�อ บุุญนาค แต่่มีีน้อ้ ยคนที่�จะทราบว่่าสามเณร
บุญุ นาคนี้�เป็็นลูกู ศิิษย์ส์ ายพระอาจารย์์เสาร์-์ หลวงปู่�มั่�น ท่า่ นมีชีื่�อว่า่ นาค นามสกุลุ
กองปราบ เกิิดที่่�บ้า้ นด่า่ น ต.หนองสิิม อ.บุ่�ง จ.อุบุ ลราชธานีี (ปััจจุบุ ัันบ้า้ นด่า่ นอยู่�ในเขต
ต.สามแยก อ.เลิงิ นกทา จ.ยโสธร) บิดิ าชื่�อว่่า นายเนตรวงศ์์ กองปราบ มารดาชื่�อ นางทอง
กองปราบ มีีพี่่�น้อ้ งรวมกันั ทั้�งหมด ๘ คน เป็น็ หญิงิ ๕ คน ชาย ๓ คน ท่า่ นเป็็นคนสุดุ ท้้อง
เกิิดเมื่�อปีจี อ พ.ศ. ๒๔๕๓ พี่่�ชายคนถััดจากท่่านก็ไ็ ด้้ออกบวชเป็็นพระภิิกษุเุ ช่น่ กันั และ
มีีชื่�อคล้้องจองกันั คืือ ชื่�อว่่า ครุุฑ
ท่่านมีีอุุปนิิสััยใฝ่ใ่ นทางเป็น็ นักั บวชตั้�งแต่ย่ ัังเยาว์์วััยจึึงได้้ออกบวชตอนอายุไุ ด้้ ๙
ขวบ เมื่�ออายุุย่า่ งเข้้า ๑๕ ปี ี ท่า่ นได้้จากบ้้านออกเดิินธุุดงค์์ไปทั่�วทั้�ง ๒ ฝั่่�งลุ่�มแม่น่ ้ำำ��โขง
โดยลำำ�พังั องค์์เดีียว เป็น็ ผู้�เข้้มแข็ง็ เด็็ดเดี่�ยว ตั้้�งมั่�นอยู่�ในธุุดงควััตรจนผ่า่ นพ้น้ ภยันั ตราย

๑๕๕ ตามรอยธดุ งควตั ร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สีโล

นานััปการมาได้้ ดัังปรากฏรายละเอีียดอยู่�ในหนัังสืือ สามเณรบุุญนาคเที่่�ยวกรรมฐาน
ท่า่ นได้้ฝากตัวั เป็น็ ศิิษย์ข์ องพระอาจารย์ส์ ิงิ ห์์ พระมหาปิ่�น เป็็นสามเณรนักั เทศน์ฝ์ ีปี ากเอก

อยู่�จนอายุุล่่วงเข้้า ๒๒ ปีี จึึงเลยไปกรุุงเทพฯ และได้้อุุปสมบทเป็็นพระภิิกษุุเมื่�อ เดืือน ๕

ขึ้ �น ๕ ค่ำำ�� ปีี พ.ศ. ๒๔๗๕ ที่่�วััดบรมนิิวาส โดยมีีเจ้้าจอมมารดาทัับทิิม ซึ่ �งพำำ�นัักที่่�วัังกรมหลวง
นครไชยศรีีสุุรเดช โยมอุุปััฏฐากเป็็นเจ้้าภาพบวชให้้ท่่าน โดยได้้รัับฉายานามว่่า “โฆโส”
ขณะนั้�นพระอาจารย์์ใหญ่่เสาร์์ซึ่�งท่่านได้้กลัับบ้้านเกิิดในปีี พ.ศ. ๒๔๗๙ พระ

อาจารย์์นาคได้้ติิดตามไปกราบคารวะองค์์ท่่านถึึงบ้้านข่่าโคม และนิิมนต์์ให้้ไปแสดงธรรม

โปรดเจ้้าจอมมารดาทัับทิิมที่�กรุุงเทพฯ ซึ่่�งท่่านเจ้้าจอมฯ ได้้มีีศรััทธาสร้้างผ้้าป่่า และติิด

ตามด้้วยกองมหากฐินิ ให้้บุุตรชาย และตัวั แทนชาวกรุุงขึ้�นมาทอดถวายยัังวััดป่่าบ้า้ นข่า่ โคม

ด้้วยพระอาจารย์์นาค โฆโส ได้้ถืือโอกาสกลัับมาเยี่�ยมมารดาซึ่�งบวชเป็็นผ้้าขาวอยู่่�ที่่�บ้้าน

ด่่าน ราว พ.ศ. ๒๔๘๑ เป็็นต้้นไปในช่่วงฤดููแล้้งทุุก ๆ ปีี เป็็นประจำำ� จนถึึงราว พ.ศ. ๒๔๘๘

พี่�ชายของท่่านที่�ชื่�อพระอาจารย์์ครุุฑ ได้้ถึึงแก่่มรณภาพ ท่่านได้้ให้้เก็็บศพไว้้ พอปีีต่่อมา

พระอาจารย์นาค โฆโส สามเณรบุญนาคเทีย่ วกรรมฐาน

ตามรอยธุดงควตั ร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนฺตสโี ล ๑๕๖

คืือปีี พ.ศ. ๒๔๘๙ โยมมารดาของท่่านก็็ถึึงแก่่กรรมลงอีีก ญาติิจึึงพร้้อมกัันเก็็บศพไว้้รอ
ท่่านอีีกจนถึึงเดืือนมีีนาคม พ.ศ. ๒๔๙๐ ท่่านก็็ได้้เดิินทางมาจััดงานทำำ�บุุญฌาปนกิิจศพ
อุุทิิศส่่วนกุุศลให้้แก่่มารดาและพี่ �ชายพร้้อมกััน
ปีีต่่อมาท่่านจึึงได้้กลัับมาพำำ�นัักจำำ�พรรษาอยู่่�ที่่�บ้้านเกิิด ณ วััดสุุมัังคลาราม และ
ได้้ไปสร้้างวััดไว้้ที่่�บ้้านคำำ�ไหล ต.นาอุุดม อ.นิิคมคำำ�สร้้อย จ.มุุกดาหาร ด้้วย อยู่่�ที่่�บ้้านเกิิด
ได้้ ๒ ปีี ท่่านได้้นำำ�ครอบครััวพี่�ชาย อพยพไปอยู่่�ที่่�บ้้านท่่าตููม ต.นาคำำ� อ.ศรีีสงคราม
จ.นครพนม และต่่อมาอีีก ๒ ปีี คืือปีี พ.ศ. ๒๔๙๔ ท่่านได้้เดิินทางไปเยี่�ยม และถึึงแก่่
มรณภาพที่่�บ้้านท่่าตููมนี้�เอง สิิริิรวมอายุุได้้ ๔๑ ปีี

ศรััทธาของเจ้้าจอมมารดาทัับทิิม พระสนมเอกในรััชกาลที่� ๕

เหตุุที่�เจ้้าจอมมารดาทัับทิิมจะมีีศรััทธาเลื่�อมใสได้้รู้้�จัักพระอาจารย์์เสาร์์ ก็็
เพราะในครั้ �งนั้ �น มีีสามเณร (บ้้านนอก) พึ่ �งไปจากอุุบลฯ องค์์หนึ่ �ง... ไปบิิณฑบาตเลยเข้้าไป
ในเขตพระราชฐานโดยไม่่ทราบธรรมเนีียม จึึงถููกกัักตััวไว้้ไต่่สวน สามเณรก็็ไม่่หวาด
วิิตกแต่่ประการใด คงปฏิิบััติิสัังฆกิิจตามแบบอย่่างที่�ได้้รัับการสั่�งสอนอบรมมา ต่่อมา
ความทราบถึึงท่่านเจ้้าจอมมารดาทัับทิิม ให้้สะดุุดใจยิ่�งนััก ได้้สอบถามแล้้วจึึงได้้ความว่่า
ชื่�อ สามเณรบุุญนาค เป็็นลููกศิิษย์์ท่่านพระอาจารย์์สิิงห์์, พระมหาปิ่�น ซึ่่�งมีีพระอาจารย์์
ใหญ่่ชื่�อว่่า พระอาจารย์์เสาร์์ กนฺฺตสีีโล อยู่�เมืืองอุุบลฯ โน้้น ท่่านเกิิดเลื่�อมใส ได้้เป็็น
เจ้้าภาพทำำ�พิิธีีอุุปสมบทให้้สามเณรบุุญนาค เป็็นพระภิิกษุุในบวรพระพุุทธศาสนาต่่อไป
อีีกทั้�งยัังมีีศรััทธามาทำำ�บุุญทอดผ้้าป่่าที่่�บ้้านข่่าโคมอีีกด้้วย ต่่อมาภายหลัังออกพรรษา ได้้
ส่่งบุุตรชายพร้้อมคณะ มาทำำ�การทอดถวายผ้้ากฐิิน พร้้อมทั้�งกองบวชอีีกกองหนึ่�ง มีีพระ
ภิิกษุุบุุญนาค โฆโส พระมหาสมบููรณ์์ เดิินทางจากกรุุงเทพฯ มาร่่วมงานทอดกฐิินด้้วย
ซึ่�งครั้�งนั้�นเป็็นวัันเพ็็ญ ขึ้้�น ๑๕ ค่ำำ�� เดืือน ๑๒ ปีีฉลูู ร.ศ. ๑๕๖ วัันสุุดท้้ายของกฐิินกาล
ตรงกัับวัันพฤหััสบดีี ที่่� ๑๘ พฤศจิิกายน พ.ศ. ๒๔๘๐ ผู้้�ที่่�บวชในวัันนั้�นคืือ สามเณร
บุุญเพ็็ง คำำ�พิิพาท หลานของท่่านพระอาจารย์์เสาร์์นี่�เอง

๑๕๗ ตามรอยธดุ งควตั ร ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å ∫“â π‡°‘¥æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å
∫“â π¢à“‚§¡ Õ.‡¢◊ÕË ß„π
142 ®.Õÿ∫≈√“™∏“π’

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

142

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å °∫— ≠“μ‚‘ ¬¡À≈“π-‡À≈π
∫“â π‡°‘¥ææ√√–Õ–Õ“®““®√“¬√‡å ¬ å‡“ √“å ™√“å «∫“â π¢à“‚§¡
142 ∫“â π¢“à ‚§¡ Õ.‡¢◊ÕË ß„π
∫®.“âÕπÿ∫‡≈°√¥‘ “æ™∏√“–πÕ’“®“√¬å‡ “√å
บ้้านเกิ∫∫อิด.â“â“เพขππื่ร�อ¢‡ะง°“àอใ‚¥‘นา§จæ¡จา√.รอ–ยุÕ์ุบÕ์เ.สล“‡¢าร®รËÕ◊า์“์ ชß√บ„้ธ¬π้าานå‡น ีขี่“่า√โคå ม ∫“â π¢“à ‚§¡ Õ.‡¢Õ◊Ë ß„π
®.Õÿ∫≈√“™∏“π’ ®.Õÿ∫≈√“™∏“π’

กัับญæ า√√ติâ“æ°«–ิโߥ—ย ∫—√∑ม–ß—∫≠«Ë’Õห°“⥗ ““®—ลชπÀμ®®าา¢π‚‘“นว“¬à“√บÕ¬-‚้¡เ¬ß้าπ§หÀå‡Õน·å ล¡Õâข≈น“่≈่า“√∫–โπพåค√“â™-รÕมπ“ะ‡¬À¢«อæ“à∫≈า‚จ√π“â§า–π¡ร∫¢ย“์à“์เ∑‚ส§า¡ร์์ «æ°—¥∫—√∫–≠Õ“â ““πμ®¢‘‚“¬√à“¡¬‚วÀ凧ั ัด≈“บ¡“้√้าπå น™-ข“‡่À่า«โ∫≈คπâ“มπ¢à“‚§¡
 ¡¬— ∑æ’Ë √–Õ“®“√¬‡å  “√æå “§≥–‡¥π‘ ∑“ß æ√–° ∫— —ß≠°“®— μ®‚‘ ¬“¡¬Àπ≈·å “π≈-–‡√ÀÕ≈π¬æ√–∫“∑
¡“‚ª√¥≠“μ‘‚¬¡∑Ë∫’ â“π‡°¥‘ ªí®®ÿ∫π—  √“â ßæ∑√–«Ë’ Õ—¥“À®“π√Õ¬‡åß Õ“âÕ√å ™∫““â«∫πâ“¢π“à ¢‚à“§‚§¡¡
™“«∫â“π™≈Õ¡“‰«∑â ’«Ë ¥— ∫â“π¢à“‚§¡  ¡—¬∑Ëæ’ √–Õ“®“√¬å‡ “√å擧≥–‡¥π‘ ∑“ß
¡“‚ª√¥≠“μ‘‚¬¡∑Ë’∫â“π‡°‘¥ ªí®®∫ÿ —π
™“«∫“â π™≈Õ¡“‰«â∑’Ë«¥— ∫â“π¢“à ‚§¡

∫“∑ «¥— ∫â“π¢“à ‚§¡ พระสัังกััจจายน์์และรอยพระบาท
¡ æ√– ß— °—®®“¬πå·≈–√Õ¬æ√–∫“∑ สร้้างที่่�วััดหนองอ้้อ บ้้านข่่าโคม
–‡¥π‘ ∑“ß ™   ¡ æ“√√¡¡“√«â“â“‚«—¬¬—–ª∫ßß—¥ ∑∑∑∑√â“—ß∫Ë’ææ’˥˫˒’«π°“â≠¥——¥√√™®—π––ÀÀ≈“®ÕÕ¢Õμππ“““à“¡‚‘ÕÕ¬®®‚¬“ßß““π§¡ÕÕ‰√√å·¡«∑âÕÕ⬬â∑≈Ë’∫‡‡åå   Ë«’∫∫–“â ¥—““√“â“âπ√√Õ∫ππ‡ååæ欰ⓢ¢““π‘¥æà““à §§‚‚¢√§§ª≥≥“à –¡¡‚®í∫––§®‡‡“¡¥¥∫ÿ ∑ππ‘‘ —π∑∑““ßß สมััยที่ �พระอาจารย์์เสาร์์พาคณะเดิินทางมาโปรด
®®∫ÿ —π ตา™¡ม““ร«อ‚ªย∫ธ√â“ุด¥πงค≠™วตั≈“รÕμท¡‘‚่า¬น“¡พ‰«ร∑ะâ∑’Ë∫อ«’Ë า“â จ—¥πา∫ร‡ย°â“์เสπ‘¥า¢รª์“àก‚®íน§ฺต®¡ส∫ÿ ีโล—π ญาติิโยมที่่�บ้้านเกิิด ปััจจุุบัันชาวบ้้านชะลอมาไว้้ที่ �
§¡
วััดป่่าบ้้านข่่าโคม

๑๕๘

ภาพแนวป่่าที่�เห็็น คืือวััดป่่าหนองอ้้อ (มุุมมองจากหมู่่�บ้้านข่่าโคม)

กุุฏิิ หรืือ สีีมน้ำำ�� (สิิมน้ำำ��) เหลืือเพีียงหลัังเดีียว ในจำ�ำ นวนหลาย ๆ หลังั
สร้า้ งถวายพระอาจารย์์เสาร์์ กนฺตฺ สีโี ล สร้า้ งโดยเจ้า้ จอมมารดาทัับทิมิ ข้้าหลวง และชาวบ้้าน

สร้้างเมื่�อปีพี ุทุ ธศัักราช ๒๔๗๙-๒๔๘๐

สิิมน้ำำ��วััดหนองอ้้อ (บููรณะใหม่่แล้้ว)

๑๕๙ ตามรอยธดุ งควตั ร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนตฺ สโี ล

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

144 144

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

144

æ√–Õ“∑®““√¬ß‡å‰ ª“√«å —¥ÀπÕßÕâÕ ∑“߉ª«¥— ÀπÕßÕâÕ
1∑4àÿß4π“À≈—ß∫“â π¢“à ‚§¡ ∑àÿßπ“À≈—ß∫â“π¢à“‚§¡
∑“߉ª«—¥ÀπÕßÕÕâ
∑ÿßà π“À≈ß— ∫“â π¢à“‚§¡

∑“߉ª«—¥ÀπÕßÕâÕ
∑ÿàßπ“À≈ß— ∫“â π¢à“‚§¡
ทางไปวััดหนองอ้้อ ทุ่่�งนาหลัังบ้้านข่่าโคม

 ‘¡πÈ” Àπ“â  ‘¡π”È ∑“߇¢â“
Àπ“â  ¡‘ π”È ∑“߇¢“â
Àπ“â  ¡‘ π”È
∑“ท߇า¢ง“â เข้้า

∑“߇¢“â

หน้้าสิิมน้ำำ��

¿“¬„π°Øÿ ‘ ( ¡’ “π”È ) ¿“¬„π°Øÿ ‘ ( ’¡“πÈ”)
‡¡ÕË◊ Û  .§. ¿Ù“¬„π°Øÿ ‘ ( ¡’ “π”È ) ‡¡Õ◊Ë Û  .§. Ù
¿“¬„π°Øÿ ‘ ( ¡’ “π”È )
‡¡Ë◊Õ Û  .§. Ù ‡¡ËÕ◊ Û  .§. Ù
ภายในกุุฏิิ (สีีมาน้ำำ��) เมื่�อ ๓ สิิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๐

ตามรอยธุดงควตั ร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล ๑๖๐

พิิธีีอุุปสมบทได้้จััดมีีขึ้�น ณ สีีมาน้ำำ��วััดป่่าหนองอ้้อ มีีท่่านเจ้้าคุุณพระศาสนดิิลก
(เสน ชิิตเสโน) วััดศรีีทอง เป็็นพระอุุปััชฌาย์์ ท่่านเจ้้าคุุณศรีีธรรมวงศาจารย์์ วััดสุุปััฏนาราม
เป็็นพระกรรมวาจาจารย์์
ได้ร้ ัับฉายานามว่า่ “บุุญเพ็็ง นารโท” ซึ่�งพระเดชพระคุณุ ท่่านหลวงพ่่อพุธุ ฐานิโิ ย
ได้้มีีเมตตาชี้ �แนะเบาะแสให้้ข้้าพเจ้้าไปเสาะแสวงหาจนได้้พบตััวท่่าน จึึงได้้มีีบัันทึึกเรื่ �อง
ราวคราวปััจฉิิมวััย ในเหตุุการณ์์ระหว่่าง ๕ พรรษาสุุดท้้าย ขององค์์ท่่านพระอาจารย์์
เสาร์์อย่่างละเอีียด มารจนาเป็็นลายลัักษณ์์ให้้ประจัักษ์์แก่่สาธุุชนทุุกท่่านดัังต่่อไปนี้�...

พบแล้้ว

หลานของท่่านพระอาจารย์์เสาร์์

ปััจจุุบัันนี้้� (พ.ศ. ๒๕๔๑) คุุณตาบุุญเพ็็ง คำำ�พิิพาก ยัังมีีสุุขภาพดีี สายตาดีี
ความทรงจำำ�แม่่นยำำ�ดีี มีีชีีวิิตอยู่�อย่่างสงบสุุข เรีียบง่่าย สมถะ รัักษาศีีล ทำำ�นุุบำำ�รุุงวััดวา
ศาสนา เป็็นร่่มโพธิ์์�ชััยของภรรยาและลููกหลาน ด้้วยวััย ๘๑ ปีีแล้้ว (ท่่านเกิิดปีี พ.ศ. ๒๔๖๐)
ตอนไปเสาะหาท่่านนั้�น ได้้ตามไปพบท่่านที่่�บ้้านพัักโดดเดี่�ยวในสวนกลางทุ่�งนาเขีียวขจีี
ตอนเวลา ๑๐.๓๐ น. ของวัันที่่� ๘ ตุุลาคม ๒๕๔๐ ท่่านได้้เมตตาเล่่าถึึงปฏิิปทาของท่่าน
พระอาจารย์์เสาร์์ว่่า...
“องค์์ท่่านมีีน้ำำ��ใจดั่่�งมหานทีี แผ่่บารมีีกว้้างไกลไพศาล พระ เณร อีีกทั้้�ง
พ่่อขาว แม่่ขาว ต่่างหลั่่�งไหลไปรวมกัันปฏิิบััติิธรรมกัับท่่านเป็็นจำำ�นวนร่่วม ๒๐๐ รููป
จนบางครั้้�งก็็เกิินกำำ�ลัังที่่�ชาวบ้้านข่่าโคมจะรัับไหวในเรื่ �องภััตตาหารทำำ�ให้้อััตคััด
ขาดแคลนไปบ้้าง บางวัันองค์์ท่่านได้้ขอบิิณฑบาตภััตตาหารคำำ�สุุดท้้ายของพระ
แต่่ละรููป ไปแบ่่งปัันให้้แม่่ชีีและศิิษย์์วััด”
พระเดชพระคุุณท่่าน หลวงพ่่อพุุธ ก็ก็ ล่่าวถึึงเช่่นกันั ว่่า... “ตอนนั้้�นยัังเป็็นเณรอยู่�
เห็็นพระเณรมากมายมีีเป็น็ ร้้อยเวลาไปบิณิ ฑบาตอยู่แ� ถวหลังั ได้้ข้้าวก้้อนเท่่ากำ�ำ ปั้้น� เท่่านั้้�น”

๑๖๑ ตามรอยธดุ งควตั ร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สโี ล

146 146

μ“¡...À≈“πæ√–Õ“®“√¬å‡ “√å ∑μæÕ.“’∫Ë∫‡¡¥“â§μæÕ∑.™πÿ≥...“Õ∫Ë’∫§À‡¡¬¥ÿ¥ÿ¡â“â§≈“.¡™π«ÿ≥.“¬.Õ—¥§πÀ ®¬¥ÿ ·â¡ÿæ≈.ø’ “Õ¡ «√“¬Õÿ∫ߥ—–π ß‡®Õ≈·°æ.’ø“√§Õ …√®“Õ”∫ÿß¡–™“æ߇Õ≈√∏°‘欓√§“…®““‡åπ” ¡°™“’æ“√∏‘æ√
∑Ë∫’ “â π§¡âÿ «—¥· ß‡°…¡
Õ.‡¥™Õÿ¥¡ ®.Õÿ∫≈√“™∏“π’
æ∫§ÿ≥¬“¬ ø’ Õß §”æ‘æ“°

ตาม... หลานพระอาจารย์์เสาร์์ที่่�บ้้านคุ้�มวััดแสงเกษม อ.เดชอุุดม จ.อุุบลราชธานีี
พบคุุณยายสีีฟอง คำำ�พิิพาก

¡‰ª∑Ëπ’ “ ÕÕ°®“°‡¡Õ◊ ߇¥™ μμÕâ Õâ ßßμμ““¡¡‰ª‰ª∑∑π’Ë π’Ë““ÕÕ°Õ®°“®°“‡°¡‡Õ◊ ¡ßÕ◊ ‡¥ß‡™¥™
π”È ¬◊π√“« Ò °¡. Àà“߉°≈º§âŸ 𠉉ªª∑∑““ßßππÈ””Ȭ¬◊ππ◊√“√«“«ÒÒ°¡°.¡À. “àÀß“à‰°ß‰≈°º≈§Ÿâ ºπ§âŸ π

ต้้องตามไปที่�นา ออกจากเมืืองเดช ไปทางน้ำำ��ยืืน ราว ๑๐ กิิโลเมตร ห่่างไกลผู้�คน

æ∫·≈«â §≥ÿ μ“∫≠ÿ ‡æÁß §”ææ‘ “° À∑溟ÕâËæ’≈∫¬“·√æ∑ºÀπà„Ÿ–≈πâŸÕæ’Ë≈Õ∫™â«‡¬“““·√§À®¬πàŸ„–≈ÿ≥μπ“·Õ™«âÿ°√μ‡∑““§À¬““®¬Êâ √ÿ≥‡åμ∫“· ≥¢ÿ°√ÿ≠μ∑“ծ嬓√“Êâ߇√πæ‡åå≈∫æ ≥¢«–Áßÿ≠√“Õ π‘ ®å–√§ß‡—ß“Õπæ≈å梔∑“«æ–“Áß√®’  π‘√‘æ–“ÿ¥§—ß“Õ¬“∑¢”∑“凰擓⠮’ ¬√
À≈“𙓬·∑Êâ ¢Õßæ√–Õ“®“¬‡å  “√å
ºŸâÕ¬Ÿ„à π‡Àμÿ°“√≥®å π«‘π“∑ ’ ¥ÿ ∑“â ¬
∑Ëæ’ √–Õ“®“√¬‡å  “√å≈– —ߢ“√

พบแล้้วคุุณตาบุุญเพ็็ง คำำ�พิิพาก หลานชายแแท้้ ๆ ของพระอาจารย์์เสาร์์
ผู้ �อยู่ �ในเหตุุการณ์์จนวิินาทีีสุุดท้้าย ที่่�พระอาจารย์์เสาร์์ละสัังขาร

ตามรอยธดุ งควัตร ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนตฺ สีโล ๑๖๒

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

147

≠‡æÁß Àπ÷ßË ‡¥¬’ «∑¬’Ë ß— Õ¬àŸ §≥ÿ μ“∫≠ÿ ‡æÁß Àπ÷Ë߇¥¬’ «∑¬Ë’ —ßÕ¬Ÿà
ß√“«-‡Àμ°ÿ “√≥åμ“à ßÊ ‰¥‡â ≈“à ‡√◊ËÕß√“«-‡Àμÿ°“√≥åμ“à ßÊ
Õ¥≥¬’ â‡≈¥μà““·‡∫√≈Ë◊Õ≠ÿ–ßæ‡√æ“‘»ßÁ«¥-À“‡Àπ√μËß÷ ‡°ÿ ¥“¬’ √«≥∑μåˬ’ à“—ßßÕÊ¬àŸ Õ¬à“ß≈–‡Õ¬’ ¥·≈–æ‘»¥“√

¬“à ß≈–‡Õ¬’ ¥·≈–滑 ¥“√

คุุณตาบุุญเพ็็ง หนึ่�งเดีียวที่่�ยัังอยู่่� ได้้เล่่าเรื่�องราว - เหตุุการณ์์ต่่าง ๆ อย่่างละเอีียดและพิิศดาร

Õ¬àŸ∫“â ππ“°∫— ≈°Ÿ  –„¿â·≈–À≈“πÊ Õ¬∫àŸ â“ππ“°∫— ≈Ÿ° –„¿·â

Õ¬∫àŸ “â ππ“°—∫≈°Ÿ  –„¿·â ≈–À≈“πÊ

อยู่่�บ้้านนากัับลููกสะใภ้้และหลาน ๆ

¥§π ø““ÿ≥“μ°≠Õ–¬∫√ßÀ““–√¬“μ°‡√μ¡ ‘Ê¥≈Ÿ âπø’μ“æºμ≠Õμ Ÿâ√√ß““––ߟ æμÕ°Õ‡¡Ê‘Ÿ≈“““μ°®æº¬μ“≈Ÿâ ÿ√“√–ߟ∫— æÕ¬Õ‰“““ª‡å  °®¬ “≈“ÿ ∫◊√√—∫¬å∂‰ªå‡“  ¡“∫◊√å∂‡§“ ÿ≥¡“–¬À“¬“μ πâø’ μÕ√ß–°‡¡≈Ÿ μæμ√“–æÕ““°®“≈√—∫¬‰ª‡å   “∫◊√å∂“¡
®“°∫√√¥“≠“μ‘ʺŸâ ŸßÕ“¬ÿ

คุุณยายสีีฟอง เมตตาพากลัับไปสืืบถามเสาะหาต้้นตระกููลพระอาจารย์์เสาร์์
จากบรรดาญาติิ ๆ ผู้้�สููงอายุุ

๑๖๓ ตามรอยธุดงควตั ร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสโี ล

คาถาเรีียกฝน

ปีีนั้ �นเกิิดฝนแล้้ง

เป็็นที่่�น่่าสัังเกตว่่า... ไม่่ว่่าในเหตุุการณ์์ใด ๆ ที่่�พระบููรพาจารย์์เจ้้าทั้�งหลายที่�
พวกเราเคารพบููชา หากแม้้นว่่าท่่านได้้ประกอบพิิธีกี รรมอัันใดแล้้วต่า่ งล้ว้ นมีคี วามศักั ดิ์์�สิทิ ธิ์�
เป็็นที่่�น่่าอััศจรรย์์ใจยิ่ �งนััก
ดั่�งเช่่นเหตุุการณ์์ที่�อยู่�ในความทรงจำำ�ของคุุณตาบุุญเพ็็ง คำำ�พิิพาก ที่่�เล่่าให้้ฟััง
ว่่า... ในปีีนั้�นบ้้านข่่าโคมเกิิดฝนแล้้ง ผืืนดิินท้้องนาแห้้งผาก ชาวบ้้านได้้มากราบเรีียนถวาย
และขอฝนกัับองค์์ท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ องค์์ท่่านมีีเมตตาต่่อชาวบ้้านข่่าโคมที่่�ล้้วน
เปรีียบประดุุจดั่�งลููกหลานในอุุทร โดยไม่่ได้้ให้้ตระเตรีียมพิิธีีกรรมอัันใดให้้ยุ่�งยากเลย
แม้้แต่่น้้อย เพีียงแต่่องค์์ท่่านได้้ให้้ชาวบ้้านทั้�งหมดมาร่่วมชุุมนุุมกัันที่่�วััดป่่าหนองอ้้อใน
ตอนบ่า่ ย แล้้วองค์์ท่า่ นก็็เป็็นประธานผู้้�นำำ�คณะสงฆ์์และชาวบ้า้ น ประกอบพิิธีอี ันั เป็็นมงคล
มีีไหว้้พระรัับศีีลเจริิญพระพุุทธมนต์์
แล้้วเหตุอุ ััศจรรย์์ก็็บังั เกิดิ ขึ้�น! ปรากฏว่่าในเวลาไม่่นานนััก ฝนได้ต้ กลงมาห่่าใหญ่่
ในท่่ามกลางพิิธีี จนทุุกคนเปีียกชุ่�มโชก ทั้้�ง ๆ ที่่�ก่่อนหน้้านี้้�มีีแต่่แสงแดดแผดจ้้า บน
ท้อ้ งฟ้า้ แจ่ม่ แจ้้งไร้้เมฆหมอกและเค้า้ ฝน นี่่แ� หละคืือ บุญุ ญาภิินิหิ ารของพระบููรพาจารย์เ์ จ้า้

เถนดีีต้้มกบกิิน

คุุณตาบุญุ เพ็็ง เล่่าต่่อว่่า... “ในตอนสายวัันหนึ่่ง� ที่่�วัดั ป่า่ หนองอ้้อ เถนดีี (เคยบวช)
มีีสติไิ ม่่สมประกอบ ไปได้้กบมาจากที่ใ�่ ดไม่่ทราบ ได้้ทำ�ำ การต้้มกบนั้้น� เป็น็ อาหารเพล ให้้
บัังเอิิญที่่�ท่่านพระอาจารย์์บััวพา ปญฺฺญาภาโส เดิินผ่่านไปพบ เข้้าสอบถาม เถนดีีไม่่ตอบ
สัักคำำ� กลัับหลีีกลี้้�หนีีขึ้้�นกุุฏิไิ ปอย่่างมีีพิริ ุธุ เรื่อ� งนี้�้ทราบไปถึึงองค์พ์ ระอาจารย์์เสาร์์ ท่่าน
ผู้้�เฒ่่าก็็นิ่่�งเฉยเสีีย พอตกตอนเย็็นวัันนั้้�น องค์์ท่่านได้้เรีียกเถนดีี มาอบรมสั่ �งสอน ไม่่ให้้ทำำ�

ตามรอยธดุ งควัตร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สีโล ๑๖๔

ปาณาติิบาต อย่่าฆ่่าสััตว์์ตััดชีีวิิตแม้้จะตััวเล็็กตััวน้้อยก็็ตาม เขาก็็มีีสิิทธิ์์�ที่่�จะมีีชีีวิิต เขา
ก็็มีีความรู้้�สึึกเจ็็บปวดทรมานเป็็นเหมืือนกััน เสร็็จแล้้วท่่านให้้เถนดีีเอาไม้้ค้้อนสำำ�หรัับ
เคาะระฆัังที่่�อยู่ �ใกล้้ ๆ มาลองเคาะหััวตััวเองดููซิิ... เจ็็บไหม?... เจ็็บหรืือ... นี่่�แหละ... อย่่าทำำ�
ต่่อไปอีีกนะ เท่่านั้้�นแหละ ท่่านไม่่ได้้ดุุด่่าว่่ากล่่าวอะไรมากมายรุุนแรงมากไปกว่่านี้้�เลย
แม้้ตอนค่ำำ��ไปถวายการนวดให้้ท่่าน ต้้องสงบเสงี่�ยม ท่่านให้้พิิจารณาไปด้้วย
ให้้มีีสติิไม่่ให้้จิิตวอกแวก ไม่่ให้้คุุยกััน” นี่�เป็็นปฏิิปทาบางอย่่างบางตอนที่�ได้้สอบถามมา

หนัังสืือที่ �ระลึึกงานบุุญทอดกฐิิน

คราวครั้�งรัับกฐิินจากในวัังครั้�งนั้�น ฝ่่ายสงฆ์์ก็็มีีการเตรีียมรัับกฐิินโดยท่่านพระ
อาจารย์์สิิงห์์ ขนฺฺตยาคโม ท่่านพระอาจารย์์มหาปิ่�น ปญฺฺญาพโล ได้้จััดพิิมพ์์หนัังสืือของ
ท่่านให้้พระอาจารย์์เสาร์์ไว้้แจกในงานจำำ�นวน ๕๐๐ เล่่ม คืือ หนัังสืือพระไตรสรณคมน์์
และสมาธิิวิิธีี มอบให้้พระอาจารย์์เสาร์์ตรวจดูู และท่่านก็็ว่่าเออดีี... นี่่�คืือธรรมะของ
อาจารย์์สิิงห์์ แล้้วมอบให้้อาจารย์์สิิงห์์นำำ�ไปแจกญาติิโยม แล้้วยิ่�งกว่่านั้�นท่่านยัังมีีเมตตา
เรีียกพระลูกู ศิิษย์์ให้จ้ ดข้อ้ ความตามคำำ�บอก ซึ่�งท่า่ นพระอาจารย์์กิิ ธมฺมฺ ุุตตโม ได้้จดบัันทึึกไว้้
แล้้วจััดพิิมพ์์เป็็นแผ่่น ๆ สำำ�หรัับแจกในงานกฐิินครั้ �งนั้ �นด้้วยเช่่นกััน... ดัังได้้คััดลอกมาไว้้ คืือ
ทำำ�วััตรเช้้า ทำำ�วััตรเย็็นตามแบบเดิิมของพระอาจารย์์เสาร์์ กนฺฺตสีีโล

๑๖๕ ตามรอยธุดงควตั ร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สีโล

ทำำ�วััตรเช้้า-ทำำ�วััตรเย็็น

ตามแบบเดิิมของพระอาจารย์์เสาร์์

ทำำ�วัตั รเช้้า-ทำำ�วััตรเย็น็ ตามแบบเดิิมของพระอาจารย์์เสาร์์ กนฺฺตสีีโล ที่�ท่ ่่านนำ�ำ พาคณะ
ศิิษยานุศุ ิษิ ย์์สวดเป็็นประจำ�ำ ซึ่�ง่ พระอาจารย์์กิิ ธมฺฺมุุตฺตฺ โม ได้้เรีียนจากท่่านโดยตรง ซึ่ง�่ เป็็นการ
ทำ�ำ วััตรแบบย่่อ ใช้้ได้้ทั้้�งทำำ�วััตรเช้้า-ทำ�ำ วััตรเย็น็ พระอาจารย์์ปรารภว่่า เราไม่่ใช่่พระพหููสููต สวด
แบบย่่อก็เ็ ป็็นการสมควรแล้้ว ให้้เน้้นการปฏิิบััติิบำำ�เพ็็ญเพีียรทางจิิิต� เป็น็ ส่่วนมาก

คำ�ำ ทำำ�วัตั ร

เตรียี มกาย เตรีียมใจให้้พร้อ้ ม ถ้้ามีธี ููปเทียี นก็็จุดุ บููชาพระรััตนตรัยั แล้้วกราบ ๓ ครั้�ง แล้้ว
ว่า่ ดังั นี้�
อะระหััง สัมั มาสััมพุทุ โธ ภะคะวา พุทุ ธััง ภะคะวัันตััง อะภิวิ าเทมิ ิ (กราบ ๑ ครั้้�ง)
สวากขาโต ภะคะวะตา ธััมโม ธััมมังั นะมััสสามิิ (กราบ ๑ ครั้้ง� )
สุุปะฏิปิ ันั โน ภะคะวะโต สาวะกะสัังโฆ สัังฆังั นะมามิ ิ (กราบ ๑ ครั้้ง� )

นะโม ตัสั สะ ภะคะวะโต อะระหะโต สััมมาสััมพุทุ ธัสั สะ
นะโม ตัสั สะ ภะคะวะโต อะระหะโต สััมมาสัมั พุุทธัสั สะ
นะโม ตัสั สะ ภะคะวะโต อะระหะโต สััมมาสััมพุทุ ธัสั สะ

พุทุ ธััง สะระณััง คัจั ฉามิิ ธััมมััง สะระนังั คัจั ฉามิิ สังั ฆััง สะระณััง คััจฉามิิ
ทุตุ ิิยััมปิ ิ พุุทธังั สะระณังั คัจั ฉามิิ ทุตุ ิยิ ัมั ปิิ ธัมั มััง สะระณััง คัจั ฉามิิ ทุตุ ิยิ ััมปิ ิ สังั ฆััง สะระณััง
คัจั ฉามิิ
ตะติิยัมั ปิ ิ พุุทธััง สะระณััง คัจั ฉามิ ิ ตะติิยัมั ปิ ิ ธััมมังั สะระณััง คััจฉามิ ิ ตะติยิ ัมั ปิิ สัังฆััง สะระณััง
คัจั ฉามิิ

อิติ ิิปิิ โส ภะคะวา อะระหังั สััมมาสััมพุุทโธ, วิชิ าจะระณะสัมั ปันั โน สุุคะโต โลกะวิทิ ูู,

อะนุุตตะโร ปุรุ ิิสะทัมั มะสาระถิ ิ สััตถา เทวะมะนุุสสานััง พุุทโธ ภะคะวาติิฯ
(กราบลงหมอบอยู่่�ว่่า)
กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา พุทุ เธ กุุกััมมังั ปะกะตังั มะยา ยังั

พุทุ โธ ปะฏิิคคัณั หะตุุ อัจั จะยัันตััง กาลัันตะเร สัังวะริติ ุงุ วะ พุทุ เธฯ

ตามรอยธุดงควตั ร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สีโล ๑๖๖

สวากขาโต ภะคะวะตา ธััมโม สันั ทิิฏฐิโิ ก อะกาลิิโก เอหิิปััสสิิโก

โอปะนะยิโิ ก ปััจจััตตังั เวทิติ ัพั โพ วิญิ ญููหิิติิ ธััมมััง กุุกััมมังั ปะกะตััง มะยา ยังั
(กราบลงหมอบอยู่่�ว่่า) กาลัันตะเร สัังวะริิตุุง วะ ธัมั เมฯ
กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา

ธัมั โม ปะฏิคิ คััณหะตุุ อััจจะยัันตังั

สุปุ ะฏิิปัันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังั โฆ, อุุชุุปะฏิิปันั โน ภะคะวะโต สาวะกะสัังโฆ, ญายะปะฏิปิ ันั โน ภะ
คะวะโต สาวะกะสัังโฆ, สามีจี ิิปะฏิปิ ัันโน ภะคะวะโต สาวะกะสัังโฆ, ยะทิทิ ััง จััตตาริ ิ ปุรุ ิสิ ะยุคุ านิิ อัฏั ฐะ
ปุรุ ิสิ ะบุุคคะลา เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังั โฆ, อาหุุเนยโย ปาหุุเนยโย ทักั ขิิเณยโย อััญชลีีกะระณีโี ย
อะนุุตตรััง ปุุญญัักเขตตััง โลกัสั สาติิฯ
(กราบลงหมอบอยู่่�ว่า่ )
กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา สัังเฆ กุุกัมั มััง ปะกะตังั มะยา ยังั
สังั โฆ ปะฏิิคคััณหะตุุ อัจั จะยันั ตััง กาลัันตะเร สัังวะริติ ุงุ วะ สัังเฆฯ

กล่่าวคำ�ำ แผ่่เมตตาตน

อะหัังสุขุ ิิโต โหมิิ นิิททุุกโข โหมิิ อะเวโร โหมิ ิ อัพั ยาปััชโฌ โหมิ ิ อะนีโี ฆ โหมิ ิ สุขุ ีอี ัตั ตานััง
ปะริหิ ะรามิิ

กล่่าวคำ�ำ แผ่่เมตตาสัตั ว์์

สััพเพ สััตตา สุุขิิตา โหนตุุ สััพเพ สััตตา อะเวรา โหนตุุ สััพเพ สััตตา อััพยาปััชฌา โหนตุุ สััพเพ
สััตตา อะนีีฆา โหนตุุ สััพเพ สััตตา สุุขีีอััตตานััง ปะริิหะรัันตุุ สััพเพ สััตตา สุุขิิโต โหนตุุ
อะสััมพาธััง อะเวรััง อะสะปััตตา สััพเพ สััตตา อะโรคา โหนตุุ สััพเพ สััตตา สััพพะทุุกขา ปะมุุจ
จัันตุุ สััพเพ สััตตา ลััทธะสััมปััตติิโต มา วิิคััจฉัันตุุ สััพเพ สััตตา กััมมััสสะกา กััมมะทายาทา
กััมมะโยนิิ กััมมะพัันธุุ กััมมะปะฏิิสะระณา ยััง กััมมััง กะริิสสัันติิ กััลยาณััง วา ปาปะกััง วา ตััสสะ
ทายาทา ภะวิิสสัันติิ

๑๖๗ ตามรอยธดุ งควัตร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนฺตสีโล

ที่่�ชุุมนุุมสงฆ์์ คืือ วััดบููรพาราม
วัันเพ็็ญเดืือน ๓

พระอาจารย์์เสาร์์จำำ�พรรษาที่่�บ้้านข่่าโคมเป็็นเวลา ๓ ปีี จึึงย้้ายมา บ.ปากกุุด
หวาย-บ.โพธิ์์�มููล-บ.ท่่าฆ้้องเหล็็ก แล้้วมาจำำ�พรรษาที่่�วััดบููรพาราม เมืืองอุุบลฯ ตั้้�งเป็็น
ศููนย์์ปฏิิบััติิธรรมกรรมฐานขึ้�นที่่�นี่่� ถึึงวัันเพ็็ญเดืือน ๓ จะมีีพระสงฆ์์ สามเณร ศิิษยานุุศิิษย์์
ทั่�วทุุกสารทิิศ มารวมชุุมนุุมกัันที่่�วััดบููรพารามเป็็นประจำำ�มิิได้้ขาด เพื่�อรัับฟัังโอวาท ข้้อ
ปฏิิบััติิปรัับปรุุง แก้้ไขข้้อบกพร่่องให้้การปฏิิบััติิเป็็นแนวเดีียวกััน เป็็นกองทััพธรรมที่�
สมบููรณ์์ นำำ�สััจธรรมของพระพุุทธองค์์ออกเผยแพร่่ให้้กว้้างไกลไพศาลยิ่ �งขึ้ �น ถืือเป็็นการ
ประชุุมสัันนิิบาตของคณะกองทััพธรรมพระกรรมฐานก็็ว่่าได้้ เป็็นการแสดงความเคารพ
นบน้้อม กตััญญููกตเวทิิตาต่่อครููบาอาจารย์์ผู้้�มีีพระคุุณอีีกทางหนึ่�งด้้วย ช่่วงเวลานั้�นวััด
ในคณะธรรมยุุตได้้เกิิดขึ้ �นอีีกมากมาย

บ้้านปากกุุดหวาย

จากบ้้านข่่าโคม ในปีี พ.ศ. ๒๔๘๑ พระอาจารย์์เสาร์์ได้้รัับนิิมนต์์มาพำำ�นัักที่�
สำำ�นัักสงฆ์์บ้้านกุุดหวาย ของญาติิโยมพุุทธบริิษััทที่�เป็็นลููกศิิษย์์ผู้�เลื่�อมใสในตััวท่่าน ได้้
นิิมนต์์ให้้พระอาจารย์ใ์ หญ่ม่ าโปรดพวกตนบ้า้ ง ทำำ�เลที่่�พำ�ำ นัักแห่่งนี้�ตั้�งอยู่�ริมฝั่�งขวาแม่น่ ้ำำ��มููล
เยื้ �องไปฝั่ �งน้ำำ��ตรงข้้ามเป็็นบ้้านคููเดื่ �อ ซึ่่�งปััจจุุบัันเป็็นสถานที่่�พัักผ่่อนที่่�มีีชื่ �อเสีียงของชาว
เมืืองอุุบลราชธานีี ที่่�พากัันมาพัักผ่่อนเล่่นน้ำำ�� ทานอาหารในยามหน้้าแล้้ง ชื่่�อว่่า หาด
คููเดื่่�อ เป็็นโค้้งน้ำำ��มููลที่�ไหลโค้้งงอดั่�งตะขอ ก่่อให้้เกิิดทิิวทััศน์์ที่�สวยงามมาก ก่่อนที่�จะไหล
ไปสู่่ � ตัวเมืืองอุุบลฯ
บริิเวณที่่�พำำ�นัักของพระอาจารย์์เสาร์์ ปััจจุุบัันเป็็นวััดป่่าพููนสิิน (สาขาหนึ่�ง
ของวััดหนองป่่าพง) บ.ปากกุุดหวาย ต.หนองกิินเพล อ.วาริินชำำ�ราบ จ.อุุบลราชธานีี

ตามรอยธุดงควัตร ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนตฺ สโี ล ๑๖๘

บ้้านโพธิ์ �มููล

จากบ้้านปากกุุดหวาย เดิินไปไม่่ไกลนัักก็็ถึึงบ้้านโพธิ์์�มููล พระอาจารย์์เสาร์์ได้้
พาคณะมาพำำ�นัักที่่�ริิมฝั่�งแม่่น้ำำ��มููล บริิเวณนี้�เป็็นชายป่่าริิมน้ำำ�� มีีหนองน้ำำ��ที่่�มีีน้ำำ��ใสสะอาด
อยู่่�ติิดกััน มีีป่่าไม้้ปกคลุุมร่่มรื่�น อยู่่�ด้้านหลัังวััดบ้้านโพธิ์์�มููลปััจจุุบัันนี้�
คุุณตาประสงค์์ สุุกวััฒน์์ อายุุ ๘๔ ปีี บ้้านท่่าฆ้้องเหล็็ก เล่่าให้้ฟัังว่่า... “ท่่าน
พระอาจารย์์เสาร์์ รัับนิิมนต์์มาโปรดชาวบ้้านปากกุุดหวาย และพำำ�นัักให้้เป็็นสิิริิมงคล
สนองศรััทธาญาติิโยมชาวโรงสีีไฟบ้้านปากกุุดหวาย แต่่เนื่่�องจากที่่�นั่่�นมีีเสีียงดัังรบกวน
จากขบวนรถไฟที่่�เข้้าไปบรรทุุกข้้าว ท่่านจึึงได้้ย้้ายไปที่่�สััปปายะบ้้านโพธิ์์�มููล และบ้้าน
ท่่าฆ้้องเหล็็กเป็็นลำำ�ตัับต่่อมา”

โรคห่่าระบาด

บ้้านท่่าฆ้้องเหล็็ก

ที่่�นี่่�คืือ วััดป่่าเรไรยกาวาส บ.ท่่าฆ้้องเหล็็ก ต.คำำ�น้ำำ��แซบ อ.วาริินชำำ�ราบ คุุณตา
ประสงค์์ สุุกวััฒน์์ เล่่าต่่อว่่า “ที่่�นี่่�มีีต้้นกะท้้อน ต้้นมะพร้้าวน้ำำ��หอม ที่่�สมััยก่่อนหน้้านี้้�ยััง
ไม่่มีีปลููกกััน พึ่่�งมีีมาพร้้อมกัับตอนที่่�กฐิินจากในวัังของเจ้้าจอมมารดาทัับทิิมยกขบวนมา
ทอดถวายท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ที่่�วััดป่่าหนองอ้้อ บ้้านข่่าโคมนั่่�นเอง จึึงได้้นำำ�พัันธ์ุ�ไม้้
แปลกใหม่่มาถวายท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ได้้ให้้นำำ�มาปลููกไว้้ที่่�วััดนี้้�ด้้วย
มีีเหตุุการณ์์เป็็นที่่�น่่าสลดใจในปีีนี้้� ก็็คืือ เกิิดโรคระบาดครั้้�งใหญ่่ (เข้้าใจว่่า เป็็น
อหิิวาตกโรค) ผู้้�คนล้้มตายกัันเป็็นจำำ�นวนมาก เพราะการแพทย์์ และหยููกยาที่่�จะบำำ�บััด
รัักษาในสมััยนั้้�น ยัังอััตคััดขาดแคลนอยู่ �เป็็นอัันมาก
การระบาดของโรคร้้ายครั้้�งนั้้�นไม่่มีีเว้้นแม้้สมณะ ชีี พราหมณ์์ ต่่างถููกโรคร้้าย
คุุกคามเป็็นเหตุใุ ห้้แม่่ชีีที่�เ่ ป็็นลููกศิษิ ย์ใ์ นคณะติิดตามพระอาจารย์ต์ ้้องจบชีีวิิตลงที่�น่ ี่่�ถึึง ๖ รููป”
คุุณตาประสงค์์เล่่าจบพร้้อมกัับชี้้�มืือไปยัังที่่�ฝัังสัังขารของแม่่ชีีที่�อยู่�ใต้้ต้้นไม้้
ไม่่ไกลนััก... “แล้้วพระอาจารย์์เสาร์์ท่่านก็็ออกจากที่่�นี่่� ธุุดงค์์ไปทางอำำ�เภอพิิบููลฯ”

๑๖๙ ตามรอยธุดงควัตร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนตฺ สีโล

คุุณตาบุุญเพ็็งได้้ให้้ข้้อมููลเพิ่�มเติิมอีีกว่่า ไม่่เพีียงแต่่แม่่ชีี ๖ รููปเท่่านั้�น ยัังมีีพระ
ภิิกษุุอีีก ๒ รููป และสามเณรอีีก ๑ รููป รวมทั้�งหมด ๙ รููปที่�ได้้เสีียชีีวิิต เพราะโรคห่่า
ระบาดครั้ �งใหญ่่ในครั้ �งนั้ �นด้้วย

วััดภููเขาแก้้ว

ณ ที่่�เนิินสููงก่่อนเข้้าสูู่�ตััวอำำ�เภอพิิบููลมัังสาหาร เราจะเห็็นเป็็นที่�ตั้�งวััดแห่่งหนึ่�ง
เรีียกชื่ �อว่่า วััดป่่าภููเขาแก้้ว เดิิมคืือ ป่่าช้้าภููดิิน ตามประวััติิกล่่าวว่่า สมเด็็จพระมหาวีีรวงศ์์
(อ้้วน ติิสฺฺโส) ได้้ขอร้้องให้้ท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ได้้หาหนทางสร้้างวััดป่่าพระกััมมััฏฐาน
ขึ้�นที่่�อำำ�เภอพิิบููลมัังสาหาร ด้้วยปรากฏว่่ามีีญาติิโยมชาวบ้้านแคน ดอนมดแดง ซึ่่�งเป็็น
บ้้านเกิิดขององค์์สมเด็็จพระมหาวีีรวงศ์์ท่่าน ได้้พากัันอพยพโยกย้้าย มาตั้�งถิ่�นฐานที่�
บ้้านโพธิ์� (โพธิ์�ไทร, โพธิ์�ศรีี) อำำ�เภอพิิบููลมัังสาหารเป็็นจำำ�นวนมาก เพื่�อเป็็นการโปรด
ญาติิโยมชาวบ้้านของท่่านทั้�งหลาย จะได้้มีีสถานที่่�บำำ�เพ็็ญบุุญ ศููนย์์รวมปฏิิบััติิธรรม
อบรมภาวนาจิิต อีีกกระแสหนึ่�งกล่่าวว่่า ขุุนสิิริิสมานการกัับนายคำำ�กาฬ เป็็นผู้�มานิิมนต์์
พระอาจารย์์เสาร์์จึึงได้้ให้้พระอาจารย์์เสงี่�ยม และพระอาจารย์์ดีี ฉนฺฺโน มาตั้�งสำำ�นัักปฏิิบติิ
ธรรม ที่่�เนิินป่่าภููดิินนอกเมืืองแห่่งนี้� ซึ่�งเล่่ากัันว่่าเป็็นที่่�มีีอาถรรพณ์์ร้้ายแรง เพีียงคืืนแรก
ที่�ไปปัักกลดอยู่�ใต้้ร่่มไม้้ พระอาจารย์์ทั้�งสองก็็โดนลองดีีซะแล้้ว กล่่าวกัันว่่าทั้�งสองพระ
อาจารย์์ได้้นำำ�พาชาวบ้้านญาติิโยมทั้�งมวล ทำำ�บุุญทำำ�ทาน ปฏิิบััติิธรรมภาวนา รัักษาศีีล
อุุทิิศส่่วนกุุศลแก่่บรรพชนผู้้�ล่่วงลัับ และเจ้้ากรรมนายเวรอีีกทั้�งเทพาอารัักษ์์ สรรพสััตว์์
ทั้�งน้้อยใหญ่่ และโดยการสนัับสนุุนของท่่านเจ้้าคุุณสมเด็็จฯ สถานที่�แห่่งนี้้�จึึงได้้ตั้�งเป็็นวััด
ชื่�อ วััดภููเขาแก้้ว เจริิญสถาพรสืืบต่่อมาตั้�งแต่่คราวครั้�งนั้�น โดยมีีเจ้้าอาวาสสืืบต่่อจาก
พระอาจารย์์ดีี มาเป็็นหลวงพ่่อเพชร และพระมหาโชติิ อาภคฺฺโค ตามลำำ�ดัับต่่อมา

ตามรอยธุดงควตั ร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนฺตสโี ล ๑๗๐

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

155

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

155

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

155

«¥— ª“É ‡√‰√¬°“«“ 
Õ.«“√‘π™”√«“¥— ∫∫∫ªâ“⓮ɓππ.‡Õ∑∑√ÿ∫‰“àà“√¶≈¶¬√âÕâÕ°“ßß™“‡‡ÀÀ∏«≈≈““π Á°°Á ’
Õ.«“√π‘ ™”√“∫ ®.Õ∫ÿ ≈√“™∏“π’
วััดป่่าเรไรยกาวาส บ้้านท่่าฆ้้องเหล็็ก
«¥— ª“É ‡√‰√¬°“«“  อ.วาริินชำำ�ราบ จ.อุุบลราชธานีี
∫“â π∑à“¶Õâ ߇À≈Á°
Õ.«“√π‘ ™”√“∫ ®.Õ∫ÿ ≈√“™∏“π’

«—¥∫â“π‚æ∏Ï¡‘ ≈Ÿ Õ.«“√‘π™”√“∫
··ππ¡¡ÀÀ«àππà ≈—¥≈”È”Èß—ß—∫¡¡««“â ¥—¥—Ÿ≈≈Ÿ 𮮇‚‡––ªªæ¡¡ìππì ∏À’’À∑∑¡‘ÏππË’ Ë ’ Ÿ≈ÕÕ∫——∫ßßÕªª¥ππ.“â““”È”È«π¬¬··“À«––≈≈√—¥≈··‘π––ß—∫ÀÀªª™«â“àßàß—¥“É”“É πÀÀ®™√™‚–“π“π“æ¡∫¬¬Ëß÷Ë÷ß∏’À‘¡ÏπŸ≈ÕßÕπ.”È«·“≈√‘𖪙”“É √™““∫¬

·¡àπ”È ¡Ÿ≈ ‡ªπì ∑ ’Ë ∫— ª“¬–วั·ัดÀบßà้้Àานπโ÷Ëßพธิ์์�มููล อ.วาริินชำำ�ราบ ด้้านหลัังวััดจะมีีหนองน้ำำ��
และป่่าชายแม่่น้ำำ��มููล เป็็นที่่�สัับปายะแห่่งหนึ่�ง

Õ.æ‘∫Ÿ≈¡—ß “ÕÕÀÿ‚‚ÿ “∫∫√  ®∂∂.««Õ—¥¥—Õ∫ÿ .¿¿æ≈‡Ÿ‡Ÿ‘∫√¢¢“≈Ÿ ““™¡··∏—ß °°““πâ«â«ÕÀ’‚ÿ “∫√ ®∂.«Õ—¥∫ÿ ¿≈Ÿ‡√¢““™·∏°“πâ«’
Õ.æ∫‘ Ÿ≈¡—ß “À“√ ®.Õÿ∫≈√“™∏“π’

อุุโบสถวััดภููเขาแก้้ว อ.พิิบููลมัังสาหาร จ.อุุบลราชธานีี

๑๗๑ ตามรอยธดุ งควตั ร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สโี ล

พ.ศ. ๒๔๘๒
วััดดอนธาตุุ
พรรรษาที่� ๕๘ - สร้้างวััดสุุดท้้าย

ย้้อนไปในปีี พ.ศ. ๒๔๘๑ พระอาจารย์์เสาร์์ได้้รัับนิิมนต์์จากแม่่ชีีผุุย โกศััลวิิตร
ไปในงานฉลองศาลาวััดภููเขาแก้้ว ซึ่�งครั้�งนั้�น คุุณตาบุุญเพ็็ง เล่่าว่่า “คณะศรััทธาชาวเมืือง
พิิบููลฯ มีีนายวิิโรจน์์ (ฮกเที่่�ยง) โกศััลวิิตร คหบดีีใหญ่่พร้้อมคณะได้้สร้้างศาลาถวายวััด
ภููเขาแก้้ว อัันว่่านายวิิโรจน์์ ผู้้�นี้้�เป็็นพี่่�ชายของนายวิิชิิต (ฮกต๋๋าย) โกศััลวิิตร สามีีคุุณหญิิง
ตุ่�น โกศัลั วิติ ร (ผู้เ้� ป็น็ คหบดีีชั้น� แนวหน้้า และนักั สังั คมสงเคราะห์ต์ ัวั อย่่างคนหนึ่่�งของเมือื ง
อุบุ ลฯ ซึ่ง่� ได้้ประกอบคุุณงามความดีใี ห้้แก่่สังั คมโดยการบริจิ าคทรัพั ย์์ และสร้้างถาวรวัตั ถุุ
ไว้้ใน จ.อุุบลราชธานีีเป็็นจำำ�นวนมากมายด้้วยกััน) และทั้้�งสองเป็็นบุุตรชายของแม่่ชีีผุุย
ผู้้�มีีศรััทธออกบวชทำำ�นุุบำำ�รุุงศาสนาเป็็นศิิษย์์ท่่านพระอาจารย์์ใหญ่่เสาร์์”
เสร็็จจากงานฉลองศาลาแล้้ว พระอาจารย์์เสาร์์ได้้พำำ�นัักอยู่่�วััดภููเขาแก้้วอีีก
๔ - ๕ คืืน และได้้ปรารภให้้ลููกศิิษย์์ฟัังว่่า... อัันว่่าลำำ�น้ำำ��มููลตอนใต้้เมืืองพิิบููลฯ นี้้�องค์์ท่่าน
ยัังไม่่เคยไปตามเกาะแก่่งน้้อยใหญ่่ทั้�งหลายนั้�น จะมีีผู้�ใดอาสาพาไปสำำ�รวจดููบ้้าง ก็็มีี
ลูกู ศิษิ ย์ฝ์ ่า่ ยฆราวาสผู้้�ขันั อาสาประกอบด้ว้ ย ขุนุ สิริ ิสิ มานการ(อดีตี นายอำำ�เภอพิบิ ูลู มังั สาหาร)
พ่่อใหญ่่จารย์์บัับ, พ่่อใหญ่่ครููคำำ�ดีี, พ่่อใหญ่่พุุทธา เป็็นต้้น ได้้จััดเตรีียมเรืือไว้้หลายลำำ�
คอยอยู่่�ที่่�ท่า่ น้ำ�ำ �ใต้้แก่ง่ สะพือื ลงไป ตอนเช้้าหลังั จากฉัันจัังหันั แล้้ว ได้อ้ อกเดิินทางโดยนั่�งรถ
สามล้้อถีีบที่�มารัับอยู่�แล้้ว ในคณะที่�ไปมีีท่่านพระอาจารย์์ดีี พระอาจารย์์กงแก้้ว พระ
อาจารย์์ดำำ� พระอาจารย์์บััวพา พระอาจารย์์บุุญเพ็็ง (ผู้�ให้้ข้้อมููล) พร้้อมด้้วยศิิษย์์ผู้้�ติิดตาม
ไปด้้วยมีีสามเณรหงส์์ทอง สามเณรคำำ�ผาย สามเณรบุ่�น เป็็นต้้น พากัันเดิินติิดตาม
สามล้้อไปลงเรืือที่�รอรัับอยู่่� ๔ - ๕ ลำำ� มีีทั้�งเรืือแจว และเรืือพาย พากัันออกจากท่่า มุุ่�ง
หน้้าล่่องตามลำำ�น้ำำ��มููลไปทางทิิศตะวัันออก ผ่่านบ้้านแก่่งเจริิญ บ้้านหิินส่่ง บ้้านหิินลาด
บ้้านไก่่เขี่�ย บ้้านชาติิ ถึึงดอนคัับพวง แวะขึ้�นไปเดิินสำำ�รวจดูู แล้้วต่่อไปยัังดอนธาตุุ - ดอน
ตาดไฮ - ดอนเลี้�ยว จนตะวัันบ่่ายคล้้อยลงไปราวบ่่าย ๔ - ๕ โมงแล้้ว ขณะนั้�นท้้องฟ้้า

ตามรอยธุดงควัตร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสโี ล ๑๗๒

มืืดครึ้�ม ฝนตั้�งเค้้ามา ทั้้�งหมดจึึงได้้พากัันจอดเรืือ ขนบาตร บริิขารขึ้�นไปพัักที่�ศาลาท่่าน้ำำ��
วััดบ้้านหัันดอน ของอุุปััชฌาย์์รััตน์์ ลมฝนยิ่�งพััดกระโชกมาแรงจััดดัังอื้�ออึึง จึึงได้้พากััน
ย้้ายเข้้าไปขอพัักยัังศาลาวััดบ้้านหััวดอนที่�อยู่�ใกล้้กัันนั่�นเอง ขณะนั้�นอุุปััชฌาย์์รััตน์์ไม่่อยู่�
ไปประชุุม พระลููกวััดจััดให้้พัักที่�ศาลาการเปรีียญ แล้้วส่่งข่่าวถึึงผู้�ใหญ่่บ้้านหััวดอน-บ้้าน
ทรายมููล ให้้ชาวบ้้านละแวกนั้�นทราบข่่าว พอถึึงค่ำำ��ต่่างก็็พากัันทยอยมาเฝ้้าแหน กราบ
คารวะองค์์หลวงปู่�ใหญ่่ - อาจารย์์ของอาจารย์์ดีี ผู้้�มีีชื่�อเส่ี�ยงแห่่งวััดภููเขาแก้้ว หลัังจากพา
กัันไหว้้พระรัับศีีลแล้้วท่่านพระอาจารย์์ใหญ่่ ได้้ให้้พระอาจารย์์ดีีขึ้�นเทศนาโปรดชาวบ้้าน
จนดึึกดื่�น เป็็นที่�ซาบซึ้�งตรึึงใจของชาวบ้้านทั้�งหลาย จนเกิิดศรััทธาเลื่�อมใสอย่่างแรงกล้้า
เมื่ �อทราบประวััติิความเป็็นมาของคณะพระกรรมฐานสายท่่านพระอาจารย์์เสาร์์แล้้ว จึึงได้้
กราบนิิมนต์์ให้้องค์์ท่า่ นได้อ้ ยู่�เผยแผ่่สั่�งสอนการปฏิบิ ัตั ิิธรรมกรรมฐาน โปรดศรััทธาชาวบ้า้ น
ญาติิโยมทั้ �งหลายต่่อไป
รุ่�งเช้้าคณะพระลููกศิิษย์์ได้้พากัันออกบิิณฑบาตจนรอบบ้้านหััวดอน ชาวบ้้าน
ทรายมููล และชาวบ้้านหััวดอนได้้พากัันมาถวายจัังหัันมากมาย พอฉัันจัังหัันเสร็็จแล้้ว
องค์์ท่่านได้้พิิจารณาเลืือกดอนธาตุุเป็็นที่ �ตั้ �งวััด จึึงพร้้อมด้้วยคณะลููกศิิษย์์ที่ �ไปจากพิิบููลฯ
สมทบด้้วยขบวนชาวบ้้านทั้�งสองหมู่่�บ้้าน ซึ่่�งประกอบไปด้้วย พ่่อใหญ่่จอม พ่่อใหญ่่ยง
พ่่อใหญ่่มงคล (ชาวบ้้านทรายมููล) พ่่อใหญ่่เจีียง พ่่อใหญ่่สีี พ่่อจารย์์คููณ (ชาวบ้้าน
หััวดอน) ฯลฯ เป็็นต้้น พากัันยกขบวนนั่�งเรืือพายทวนน้ำำ��ไปเทีียบฝั่�งเกาะทางด้้านท้้าย
ดอนธาตุุ แถวนั้�นเป็็นดิินปนทรายมีีหญ้้า และต้้นกระโดนขึ้�นอยู่่�ริิมน้ำำ��
องค์์พระอาจารย์์เสาร์์ใช้้ไม้้เท้้าพยุุงร่่างขึ้�นฝั่�งได้้แล้้ว จึึงพาเดิินขึ้�นไปสำำ�รวจดูู
พื้�นที่่� ชาวบ้า้ นผู้�ที่�เป็็นหนุ่�มฉกรรจ์์ก็็บุุกเบิกิ ให้เ้ ป็็นทางเดินิ หน้า้ ลึกึ เข้้าไปเกือื บถึงึ กลางเกาะ
ได้้พบที่�โล่่งกว้้างแห่ง่ หนึ่�งมีชี ัยั ภูมู ิิที่่�ดีี ลักั ษณะเป็็นที่�โล่่งรอบบริเิ วณเนื้�อที่�กว้้างเกืือบไร่ห่ นึ่�ง
ปราศจากต้้นไม้้ใหญ่่ มีีเพีียงป่่าหญ้้าขึ้�นคลุุมดิิน องค์์ท่่านได้้หยุุดยืืนพิิจารณา แล้้ว
เลืือกเอาบริิเวณตรงนี้ �เป็็นที่่�พััก
คณะชาวบ้้านทั้�งหลายได้้ช่่วยกัันแผ้้วถางป่่าหญ้้า พร้้อมจััดสร้้างกุุฏิิที่่�พัักสงฆ์์
ขึ้�นถวายท่่าน ท่่านก็็พำำ�นัักค้้างคืืนอยู่�ที่�นี่�ในคืืนวัันนั้�นเลย และได้้นำำ�พาลููกศิิษย์์อยู่�ปฏิิบััติิ
ธรรมกรรมฐานสืืบเนื่�องต่่อมา จนวััฒนาถาวรกลายเป็็น วััดดอนธาตุุ มาจวบเท่่าทุุกวัันนี้�

๑๗๓ ตามรอยธดุ งควตั ร ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

158

∑‘«∑—»πå«¥— ¥Õπ∏“μÿ

ทิิวทััศน์์วััดดอนธาตุุ

«—¥¥Õπ∏“μÿ
‡ªìπ‡°“–„À≠à°≈“ß≈”πÈ”¡Ÿ≈

วััดดอนธาตุุ เป็็นเกาะใหญ่่กลางลำำ�น้ำำ��มููล

¥¥Õπ∏“μÿ æ√–Õ“®“√¬å
 “√å‡√’¬°«à“ «—¥‡°“–·°â«
æ√–πÕπ§√ «√√§å«‘‡«°
æ∑ÿ ∏°®‘ »“ π“

วััดดอนธาตุุ พระอาจารย์์เสาร์์เรีียกว่่า วััดเกาะแก้้ว
พระนอนครสวรรค์์วิิเวกพุุทธกิิจศาสนา

ตามรอยธดุ งควัตร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนฺตสีโล ๑๗๔

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

159

∑πË’ Ëß— °√√¡∞“π¢Õßæ√–Õ“®“√¬å‡ “√å

√–¶—ß≈°Ÿ ∑Ë’ Ú ·≈–∏√√¡“ π∑å ’Ë‘  ¿“æªÉ“∑’ˬߗ  ¡∫Ÿ√≥å„°≈⇧¬’ ß
æ√–Õ“®“√¬å‡§¬„™â  ¿“懥¡‘ ∑«Ë’ ¥— ¥Õπ∏“μÿ

∫√¢‘ “√‡§√◊ÕË ß„™â¢Õßæ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

๑๗๕ ตามรอยธดุ งควตั ร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล

ææ√√––ÕÕ““®®““√√¬¬‡å‡å  ““√√å å æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

160 160

¿“æπ∫’È π— ∑°÷ ‡¡Õ◊Ë ªï æ.». ÚıÙ ¿“æπ∫’È π— ∑°÷ ‡¡Õ◊Ë ªï æ.». ÚıÙ
ภาพนี้้�บัันทึึกเมื่�อปีี พ.ศ. ๒๕๔๐

μÕà ¡“¡°’ “√ √“â ßÀ≈ß— §“ μÕà ¡“¡°’ “√ √“â ßÀ≈ß— §“
§√Õ∫‰«âÕ’° Ò ™Èπ— §√Õ∫‰«âÕ°’ Ò ™È—π

ต่่อมามีีการสร้้างหลัังคาครอบไว้้อีีก ๑ ชั้้�น

¿∫“π— æ∑°÷°Æÿ§Õ‘√ßÈ—ß≈§“à∑å  “à ¥ÿπæ°√.æ–Õ.“Ú®ı“√Ù¬Û‡å  “√å¿∫“π— æ∑°°÷ Æÿ§Õ‘√ßÈ—ß≈§à“∑å  “à ÿ¥πæ°√.æ–Õ.“Ú®ı“√Ù¬Û‡å  “√å

ภาพกุุฏิิองค์์ท่่านพระอาจารย์์เสาร์์
บัันทึึกครั้�งล่่าสุุด กุุมภาพัันธ์์ พ.ศ. ๒๕๔๓

ตามรอยธุดงควตั ร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนฺตสโี ล ๑๗๖

¢È÷π∂«“¬∑à“π ∑à“π°Áæ”π—°§â“ߧ◊πÕ¬Ÿà∑Ë’πË’„π§◊π«—ππÈ—π‡≈¬ ·≈–‰¥âπ”æ“≈Ÿ°»‘…¬åÕ¬ŸàªØ‘∫—μ‘
∏√√¡°√√¡∞“π ◊∫‡π◊ËÕßμàÕ¡“ ®π«—≤π“∂“«√°≈“¬‡ªπì «—¥¥Õπ∏“μÿ ¡“®«∫‡∑“à ∑ÿ°«—ππ’È

‡°“–¥Õπ∏“μÿ

‡ªπì ‡°“–„À≠à°≈“ß≈”π“ÈÌ ¡≈Ÿ

‡°“–¥Õπ∏“μÿ ‡ªìπ‡°“–°≈“ß·¡àπ”È ¡Ÿ≈ Õ¬Ÿà„μâμ—«‡¡◊Õßæ‘∫Ÿ≈¡—ß “À“√‰ª∑“ß∑‘»
μ–«—πÕÕ°√“« ˜ - ¯ °.¡. √Ÿª∑√ß√’ ¡’‡πÕÈ◊ ∑’Ë¢π“¥„À≠à√“« ÒÙ ‰√à √°∑÷∫‰ª¥«â ¬μâπ
¬“ß¢π“¥„À≠à μâπæÕ° (≈–¡ÿ¥ªÉ“) Õ¥ÿ ¡‰ª¥«â ¬‡À¥Á ·≈– ¡πÿ ‰æ√π“π“™π¥‘ ∑Ë«— ∫√‘‡«≥πÈ’
√¡à √◊πË ‡ß¬’ ∫ ß—¥ ‡ªπì ∑Ë ’ —ªª“¬–¬Ë‘ßπ°— ·μà°àÕππ’È¡’™“«∫â“π¢“â ¡‰ª∑”π“ª≈Ÿ°¢â“«∫π∑’Ë≈ÿ¡à
∫“ß à«π ∫â“ß°Á‰ªÀ“‡°Á∫æ◊™º—° ¡ÿπ‰æ√ ·¡â®πªí®®ÿ∫—π°Á¬—ß¡’™“«∫â“π¢â“¡‰ªÀ“‡°Á∫‡ÀÁ¥
∑’¡Ë ¢’ ÷πÈ μ“¡∏√√¡™“μ‘„πÀπ“â ΩπÕ¬¡Ÿà ‰‘ ¥¢â “¥

 √â“ßæ√–æÿ∑∏‰ ¬“ πå

‡¡◊ËÕ∑à“πæ√–Õ“®“√¬å‡ “√åæ—°Õ¬àŸ∑Ë’‡°“–¥Õπ∏“μÿ§√—Èß·√°„πªï æ.».ÚÙ¯Ò πÈ—π
‰¡πà “π æ√–‡≥√ ≈°Ÿ »‘…¬å°‡Á æË¡‘ ®”π«π¢È÷π μ“à ßªí°°≈¥μ“¡√ࡉ¡â ∑”§«“¡‡æ’¬√∑“ß®μ‘
ªØ‘∫—μ‘∏√√¡°√√¡∞“πμ“¡·∫∫Õ¬à“ߧ√Ÿ∫“Õ“®“√¬å∑à“πæ“¥”‡π‘π¡“ ¬Ë‘߉¥âÕ¬àŸæ”π—°„μâ
√à¡∫“√¡’¢ÕßÕߧå∑à“πæ√–Õ“®“√¬å„À≠à¥â«¬·≈⫬ˑ߇º≈Õ‰¡à‰¥â ¢âÕ«—μ√ªØ‘∫—μ‘∑Ë’∑à“π‰¥â
‡¡μμ“μ—°‡μ◊Õπ≈°Ÿ »‘…¬Õå ¬à‡Ÿ  ¡Õ¡“«“à

"‡√“‡°‘¥¡“‡ªìπ¡πÿ…¬å„π™“μ‘πÈ’ §«√√’∫‡√àß∑ÿ°‡«≈“ Õ¬à“™—°™â“®–‡ ’¬°“√ ®ß
μÈß— „®æ¬“¬“¡Ω°ñ ®‘μ ªØ∫‘ —μ‘¥’ ªØ∫‘ —μ™‘ Õ∫„À‰â ¥â∑—π"

"ß“π¢Õß®‘μπ—ÈπμâÕß∂Õ◊ «“à ‡ªìπß“π‡√ßà ¥à«π ‚¥¬¡’§«“¡μ“¬§◊∫§≈“π§°ÿ §“¡‡¢â“
¡“Õ¬∑àŸ °ÿ ¢≥– ∂“â ‡°¥‘ ‡º≈Õ μ‡‘ 欒 ß𑥇¥’¬« §«“¡μ“¬°¡Á “∂ß÷ μ«— ∑π— ∑"’

๑๗๗ ตามรอยธดุ งควัตร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สีโล

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

162

æ√–æ∑ÿ ∏‰ ¬“ πå∑Ë’Õߧå∑à“πæ√–Õ“®“√¬å‡ “√‚å ª√¥„À â √â“߉«â
พระพุุทธไสยาสน์์ที่ �องค์์ท่่านพระอาจารย์์เสาร์์โปรดให้้สร้้างไว้้

ตามรอยธุดงควตั ร ทา่ นพæระ√อ–าจæาร∑ÿยเ์ ส∏า‰ร ์ กน¬ฺต“สีโ ลπå∑ÕË’ ߧ∑å “à π๑æ๗√๘–Õ“®“√¬å‡ “√傪√¥„À â √â“߉«â

วิปิ ััสสนากรรมฐานงานดููจิติ เหมือื นมิ่�งมิติ รคอยเตืือนเพื่�อนคอยสอน
กำำ�หนดนึึกตรึึกรู้�ทางจิติ จร จะยืนื เดินิ นั่�งนอนสอนจิิตตน
ทุุกเวลานาทีีนั้�นมีคี ่า่ หมั่�นตั้�งหน้า้ ฆ่่ากิิเลสหาเหตุผุ ล
รู้�รับทุกุ ข์์รับั โทษรู้�อดทน รู้�พึ่�งตนพึ่�งธรรมพึ่�งความเพีียร

ปฏิปิ ทาของท่่านพ่่อแม่่ครููอาจารย์ด์ ังั นี้้� ก่อ่ ให้เ้ กิดิ กระแสความศรััทธา สร้า้ งความ
ตื่�นตััวให้้ชาวบ้้านทั้�งหลาย ใน ต.ทรายมููล ต.ระเว ต.คัันไร่่ ฯลฯ เป็็นอย่่างมาก ต่่างพากััน
เลิิกละความยึึดถืือใด ๆ ที่่�งมงายผิิดแผกไปจากครรลองคลองธรรมที่�องค์์สมเด็็จพระ-
สััมมาสััมพุทุ ธเจ้า้ พาดำำ�เนินิ มาทั้�งสิ้�น พากัันประพฤติปิ ฏิบิ ััติิแนวใหม่่ ถือื พระไตรสรณคมน์์
เป็็นที่ �พึ่ �งที่ �อาศััยอย่่างเคร่่งครััดและถููกต้้องต่่อไป
เมื่�อท่่านพระอาจารย์์ใหญ่่ได้้ปรารภในท่่ามกลางสงฆ์์ อุุบาสก อุุบาสิิกา ขึ้�นมาว่่า
ท่่านอยากให้้ได้้เป็็นวััด เพราะทำำ�เลที่�ตั้�งดอนธาตุุนี้�เป็็นที่่�สััปปายะ เหมาะสมดีีมากสำำ�หรัับ
เป็็นวััดปฏิิบััติิธรรมสืืบต่่อไป ชาวบ้้านทั้�งหลาย เช่่น พ่่อใหญ่่จอม พัันธ์์น้้อย พ่่อใหญ่่
หมาจุ้�ย ผลสิิทธิ์� (ภายหลัังท่่านเปลี่�ยนชื่�อให้้ใหม่่ว่่า พ่่อมงคล) และอีีกหลายคนได้้พากััน
บริิจาคบ้้านเก่่าได้้หลายหลัังแล้้วได้้ปลููกสร้้างเป็็นกุุฏิิถาวรขึ้ �นถวายท่่าน

พระอาจารย์์ดีี ฉนฺฺโน เป็็นปฏิิมากร

ครั้�นถึึงเทศกาลมาฆบูชู า ท่า่ นได้้พาชาวบ้า้ นขนหินิ ทราย ก่อ่ เจดียี ์์ทรายถวายวัดั
ต่่อมาหิินทรายกองนั้�น ได้้ใช้้เป็็นประโยชน์์ในการก่่อสร้้างพระพุุทธไสยาสน์์ โดยมีีพระ
อาจารย์์ดีี ฉนฺฺโน เป็็นช่่างปั้�นในครั้�งนี้�
พระอาจารย์์โชติิ อาภคฺฺโค บัันทึึกเหตุุการณ์์ตอนนี้้� ได้้สอดคล้้องตรงกัันกัับ
คำำ�บอกเล่่าของคุณุ ตาบุุญเพ็็งว่า่ “ท่่านพระอาจารย์ค์ ำ�ำ ผาย เล่่าให้้ฟัังว่่า สมัยั นั้้�นท่่านยังั เป็็น
สามเณรอยู่.� .. เมื่อ� ได้้วัสั ดุมุ าพร้้อมแล้้ว พระอาจารย์ใ์ หญ่่ท่่านกำ�ำ หนดเอาตรงลานที่ใ�่ ห้้เป็น็
ศาลาชั่ �วคราวเป็็นที่่�สร้้างพระ แม้้จะได้้มีีการคััดค้้านจากลููกศิิษย์์ลููกหาว่่า มัันใกล้้ตลิ่ �งฝั่่�ง
แม่่น้ำำ��มาก กลััวว่่าต่่อไปน้ำำ��จะเซาะตลิ่ �งพัังมาถึึงเร็็ว แต่่องค์์ท่่านไม่่ยอม! โดยให้้เหตุุผล

๑๗๙ ตามรอยธุดงควตั ร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล

ว่่าตรงที่่�กำำ�หนดจะสร้้างพระนี่�แหละเป็็นพระธาตุุอัังคาร (ธาตุุเถ้้าฝุ่�นพระบรมศาสดา) ที่่�
ทรุุดลงไป แล้้วพัังทลายแล้้วอย่่างไม่่เหลืือซาก จึึงจะได้้ให้้สร้้างพระพุุทธไสยาสน์์ครอบ
เอาไว้้เป็็นสัญั ลักั ษณ์์ต่อ่ ไป เมื่�อเป็็นความประสงค์์ขององค์์ท่่านเช่น่ นั้�น จึงึ ไม่่มีีใครคััดค้า้ นอีกี
ตลิ่ �งริิมฝั่ �งแม่่น้ำำ��มููลก็็ยัังสมบููรณ์์ดีีอยู่ �ตราบเท่่าทุุกวัันนี้ �

กลุ่ �มมิิจฉาทิิฐิิ

สมััยก่่อนโดนใส่่ร้้ายป้้ายสีีต่่าง ๆ นานา

เป็็นสััจธรรมของมนุุษย์์โลก เมื่�อมีีขาวก็็ยัังมีีดำำ� มีีผู้้�รัักก็็ยัังมีีผู้้�ชััง ดัังพุุทธภาษิิต
บทหนึ่�งที่่�ว่่า นตฺฺถิิ โลเก อนิินฺฺทิิโต = คนที่�ไม่่ถููกนิินทา ไม่่มีีในโลก
ตามบัันทึึกของพระมหาโชติิ อาภคฺฺโค กล่่าวว่่า “ในสมััยนั้�น กลุ่�มพวกมิิจฉาทิิฐิิ
ที่�คอยนิินทาว่่าร้้ายครููบาอาจารย์์ต่่าง ๆ นานานั้�น กลุ่�มแรกก็็คงจะหนีีไม่่พ้้นพวกข้้าวจ้ำำ��
หมอผีี ที่่�เขาเหล่่านั้�นเสื่�อมลาภสัักการะ เพราะหููตาของประชาชนสว่่างขึ้�นด้้วยเมตตา
ธรรมที่่�ท่่านพระอาจารย์์นำำ�ไปเผยแผ่่ จึึงได้้ตอบโต้้กลั่ �นแกล้้งทุุกวิิถีีทาง มีีผู้ �ออกข่่าวให้้
เสื่�อมเสีียว่่า พระกรรมฐานมีีเมีียได้้ จะไปไหนก็็พากัันติิดสอยห้้อยตาม คืือ แม่่ขาว
แม่่ชีีนั่ �นเอง
...อย่่าใส่่บาตรให้้ เอาข้้าวให้้หมากิินยัังจะได้้บุุญมากกว่่าด้้วยซ้ำำ��! สารพััดที่�เขา
จะเสกสรรปั้�นแต่่งขึ้�นมาใส่่ร้้ายป้้ายสีี จนคนบางพวกหลงเชื่�อ เพราะไม่่เคยพบเคยเห็็น
พระกรรมฐานมาก่่อน พวกนี้�จะเกลีียดกลััวจนไม่่กล้้าเข้้าวััด ส่่วนพวกที่่�หููตาสว่่างแล้้ว
ก็็พากัันหดหู่ �ใจ นำำ�เรื่ �องนี้ �ไปเล่่าให้้ท่่านฟััง ท่่านมัักจะพููดด้้วยใบหน้้ายิ้ �มแย้้มอยู่ �เสมอว่่า
“เออ กะซ่่างเขาดอก เขามีีปากกะให้้เขาเว้้าไป เขาว่่าเฮามีีเมีียเป็็นแม่่ขาว...
เฮาบ่่มีี มัันกะบ่่เป็็นหยัังดอก”
เรื่�องนี้้�ท่่านหลวงพ่่อพุุธ ฐานิิโย เคยกล่่าวถึึงเช่่นกัันมีีบัันทึึกไว้้ในหนัังสืือประวััติิ
ของท่่านที่�ชื่�อ ฐานิิยตฺฺเถรวตฺฺถุุ ว่่า...

ตามรอยธุดงควัตร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสโี ล ๑๘๐

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

165

 ¡—¬°Õà π‡¢“¥∂Ÿ °Ÿ æ√– “¬ªÉ“

"À≈«ßæàÕÕ¥∑’Ë®–π÷°∂÷ß ¡—¬∑’ˇªìπ “¡‡≥√‡¥‘πμ“¡À≈—ߧ√Ÿ∫“Õ“®“√¬å‰¡à‰¥â „ à
º“â ®«’ √¥”Ê ‡¥π‘ ºà“πÀπâ“™“«∫â“πÀ√Õ◊ æ√– ß¶∑å «—Ë Ê ‰ªπ’È ‡¢“®–∂ÿ¬πÈ”≈“¬¢“°„ à ∫“ß∑’
∂“â ¡·’ ¡™à ‡’ ¥‘πμ“¡À≈ß— ‰ª¥«â ¬ ‡√“®–‰¥¬â ‘π‡ ¬’ ßμ–‚°π¡“‡¢“â ÀŸ '≠“§‡Ÿ Õä¬! æ“≈°Ÿ 擇¡’¬‰ª
 √â“ß∫“â π √â“߇¡◊Õß∑’ˉÀπÀπÕ' ‡¢“«à“Õ¬à“ßπ"’È

∫“ߧ√È—ß¡º’ Ÿ¡â “°√“∫‡√¬’ π∑à“π«“à ‡¢“®–‡Õ“ “°¡Õß ( “°μ”¢“â «§√°°√–‡¥Ë◊Õß)
∫â“ß «—μ∂ÿÕ’° “√æ—¥Õ¬à“ßÕË◊π∫â“ß∑’ˇ¢“®–„ à∫“μ√„Àâ∑à“πæ√–Õ“®“√¬å Õߧå∑à“π°ÁμÕ∫
‡æ¬’ ß«“à ...

"‡ÕÕ ‡¢“‡«“â ‰ª·π«π—Èπ·À≈– ·μ‡à ¢“∫à„ à¥Õ°"
¡Õ’ ¬à“߇¥’¬«‡∑à“π—Èπ∑Ë’∑“à πæ√–Õ“®“√¬å Õπ„Àμâ Õ∫‚μâ §Õ◊ °“√·ºà‡¡μ쓉ª„Àâ
‡¢“‡À≈à“ππÈ— !

æ√–Õÿªí™¨“¬åæ√À¡“

∑“à π‡ªπì §π·∂«∫â“π‡¥’¬«°—π

„π°≈àÿ¡ºŸâπà“ ß “√ μ“¡§«“¡√⟠÷°¢Õß∑à“πæ√–Õ“®“√¬åπÈ—π ¡’Õ¬Ÿà°≈àÿ¡Àπ÷Ëß∑Ë’
· ¥ßμ«— ‡ªìπªØª‘ °í …åÕ¬“à ߇ª¥î ‡º¬ §◊Õ °≈¡àÿ ¢Õßæ√–Õÿªí™¨“¬åæ√À¡“ ºŸ‡â ªìπ∑Ë√’ ⟮—°‡§“√æ
π—∫∂◊Õ·Ààß∫â“π√–‡« §ÿ≥μ“∫ÿ≠‡æÁß „Àâ¢âÕ¡Ÿ≈‡æË‘¡‡μ‘¡«à“ æ√–Õÿªí™¨“¬åæ√À¡“ ‡ªìπ§π
·∂∫∫“â π‡¥¬’ «°π— ‚ππâ §Õ◊ ∫“â π‡°¥‘ Õ¬∑àŸ ∫’Ë “â π∑ßàÿ ¢πÿ πÕâ ¬ - ∑ßÿà ¢πÿ „À≠à „°≈∫â “â π¢“à ‚§¡ (∫“â π
‡°¥‘ Õߧæå √–Õ“®“√¬‡å  “√)å μÕπ·√°∑ÕË’ ߧæå √–Õ“®“√¬‡å  “√‰å ª‚ª√¥™“«∫“â πμ”∫≈∑√“¬¡≈Ÿ
μ”∫≈√–‡«ππÈ— Õÿªí™¨“¬åæ√À¡“°Á¬ß— ∑”¥’¥«â ¬ §√π—È æÕ≈—∫À≈ß— °Á°≈∫— ‡ª≈¬’Ë π‰ªμ√ߢ“â ¡
‰¡àπ“à ‡≈¬∑æË’ √– ß¶ºå Ÿ‡â ªìπæ∑ÿ ∏ “«°¥«â ¬°π— ®–§Õ¬¢¥— ¢«“ß ¢—∫‰≈°à π— ‡Õ߇™àππ!’È

๑๘๑ ตามรอยธุดงควตั ร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สีโล

เปรีียบเปรยพระอาจารย์์ เป็็นอีีแร้้ง

ครั้�งหนึ่�ง อุุปััชฌาย์์พรหมา มาเห็็นท่่านพระอาจารย์์เสาร์์นั่�งผิิงแดดอยู่่�ข้้าง
ศาลาวัดั ดอนธาตุุ พอกลับั ไปก็็เที่�ยวโพนทนาว่่า “แห้้งอีีหม่่น โตบั้�กใหญ่่ (อีีแร้้งหม่น่ ตัวั ใหญ่่)
ลงนั่ �งผิิงแดดอยู่ �ศาลาวััดดอนธาตุุ ไผอยากเห็็น ให้้ฟ้้าวไปเบิ่ �งเด้้อ (ใครอยากเห็็นให้้รีีบไปดูู)
ชาวบ้้านก็็แตกตื่�นไปดููกัันยกใหญ่่ กลัับเห็็นแต่่ท่่านพระอาจารย์์นั่�งผิิงแดดอยู่่� จึึงพากััน
เล่่าเรื่�องราวให้้ท่่านฟััง องค์์ท่่านเพีียงแต่่หััวเราะเฉย ๆ ซึ่่�งเป็็นที่�ประทัับใจแก่่ผู้�ได้้พบเห็็น
เป็็นยิ่ �งนััก

อุุปััชฌาย์์พรหมาโดนทรมานด้้วยเทศน์์กััณฑ์์ใหญ่่

ครั้�งหนึ่�ง อุุปััชฌาย์์พรหมา ได้้ทราบข่่าวเรื่�องท่่านพระอาจารย์์กำำ�ลัังสร้้าง
พระพุุทธรููป (พระพุุทธไสยาสน์์) จึึงได้้ชัักชวนเอาพระ ๒-๓ รููป มุ่่�งตรงไปยัังวััดดอนธาตุุ
ทัันทีี เพื่�อยัับยั้�งการก่่อสร้้าง ในวัันนั้�นหลัังเสร็็จจากภััตตกิิจแล้้ว ปรกติิท่่านพระอาจารย์์
จะกลับั กุุฏิิเพื่�อพักั จำ�ำ วัดั แต่ว่ ันั นั้�นแปลกกว่่าที่�เคย องค์์ท่่านบอกให้พ้ ระเณรเตรียี มอาสนะไว้้
ท่า่ นบอกว่า่ จะมีพี ระอาคัันตุกุ ะมาฟังั เทศนน์์ สร้้างความแปลกใจให้้แก่่พระเณรเป็น็ อย่่างมาก
สัักประเดี๋๋�ยวเดีียว ก็็มีีเสีียงเรืือมาจอดที่่�ท่่าวััด ปรากฏว่่าเป็็นพระอุุปััชฌาย์์พรหมานั่�นเอง
ท่่านพระอาจารย์์ให้้เชื้�อเชิิญขึ้�นบนศาลาทัันทีี พอขึ้�นไปถึึงท่่านก็็บอกให้้กราบพระ ขณะที่�
พระอุุปััชฌาย์์พรหมากราบลง องค์์ท่่านพระอาจารย์์ใหญ่่ได้้เทศน์์ว่่า เออ กราบพระพุุทธ
พระธรรม พระสงฆ์์ อัันเป็็นที่�พึ่�งที่�อาศััยของพวกเราทั้�งหลาย แล้้วองค์์ท่่านก็็เทศน์์ไป
เรื่�อย ๆ โดยมีีพระอุุปััชฌาย์์พรหมาและพวก นั่่�งคุุกเข่่าพนมมืือ ฟัังเทศน์์นิ่�งอยู่�อย่่างนั้�น
ไม่่ไหวติิงใด ๆ ทั้้�งสิ้�น ต่่อจากนั้�นท่่านพระอาจารย์์ดีี ฉนฺฺโน เป็็นผู้�เทศน์์ต่่อ พระอุุปััชฌาย์์
พรหมาและพวกก็็นั่�งคุุกเข่่าพนมมืือฟัังเทศน์์กััณฑ์์ใหญ่่อยู่�อย่่างนั้�นนานถึึงสามชั่�วโมง จน
ท่า่ นเทศน์จ์ บ จึงึ ได้้กราบลง พอกราบเสร็็จ ท่่านก็็บอกให้้กลับั โดยไม่ม่ ีโี อกาสได้พ้ ูดู คัดั ค้้าน
ใด ๆ ทั้้�งสิ้�น

ตามรอยธุดงควตั ร ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนตฺ สีโล ๑๘๒

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

167

‡°¥‘ Ωπ·≈ßâ

‚∑…«“à ...‡æ√“–æ√–πÕπ¢«“ßøÑ“¢«“ßΩπ

‡¡Ë◊Õ∑à“πæ√–Õ“®“√¬å‡ªìπºŸâπ”æ“ √â“ßæ√–æÿ∑∏‰ ¬“ π几√Á®·≈â« ‡ªìπ‡«≈“
®«π‡¢â“æ√√…“æÕ¥’ Õߧå∑à“π‰¥â‡¥‘π∑“ß®“°‰ª«—¥∫Ÿ√æ“√“¡ ·≈â«°≈—∫‰ª®”æ√√…“∑Ë’
∫“â π¢à“‚§¡Õ’° ∑“à πæ√–Õ“®“√¬å¥’ ©π⁄‚π æ√âÕ¡æ√–‡≥√∑ˇ’ À≈Õ◊ °°Á ≈∫— ‰ª®”æ√√…“∑’Ë
«¥— ¿‡Ÿ ¢“·°â«

„À⇪ìπ°“√∫—߇Ց≠∑’Ë„πªïπÈ—π ¥‘πøÑ“Õ“°“»‡°‘¥·ª√ª√«π øÑ“Ωπ™≈∏“√‰¡àμ°
μâÕßμ“¡ƒ¥Ÿ°“≈ ‡°‘¥¿“«–¢â“«¬“°À¡“°·æß ™“«∫â“π-™“«π“æ“°—π‡¥◊Õ¥√âÕπ‰ª∑ÿ°∑Ë—«
À«— √–·Àß ‡ªπì ‚Õ°“ Õπ— ¥∑’ æË’ «°¡®‘ ©“∑∞‘ ‰‘ ¥©â «¬‚Õ°“ °≈“à «√“â ¬ª“Ñ ¬ «’ “à ∑‡Ë’ °¥‘ Ωπ·≈ßâ °Á
‡æ√“–æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å¡“ √“â ßæ√–πÕππ·Ë’ À≈– ¡π— ®÷߇°‘¥‡ªìπ‡Àμÿ æ√–πÕπ¡“πÕπ
¢«“ßø“Ñ ¢«“ßΩπÕ¬àŸ ®πΩπø“Ñ ¡Õ‘ “®μ°μÕâ ßμ“¡ƒ¥°Ÿ “≈ Õ¬à“°√–πÈπ— ‡≈¬ æ«°‡√“®ßæ“
°—π‰ª∑ÿ∫∑ȑ߇ ’¬ ‡æË◊Õ·°âÕ“‡æ∑‡Àμÿ√⓬„π§√—Èßπ’È ®π„π∑’Ë ÿ¥ °Á¡’ºŸâ‡ÀÁπ§≈âÕ¬μ“¡ ‰¥âæ“
°—π¡“∑ÿ∫ ∂Ÿ°®¡Ÿ°æ√–æÿ∑∏‰ ¬“ πåπ—Èπ∫‘Ëπ∑”≈“¬‰ª ∑«à“...ΩπøÑ“°ÁÀ“‰¥âμ°≈ß¡“μ“¡∑Ë’
æ«°‡¢“§“¥§¥‘ ‰«‰â ¡à ∑”„À∫â “ß§π‡°¥‘ §«“¡ ”π°÷ ‡ ¬’ „®„𧫓¡‚©¥‡¢≈“ ‡∫“ª≠í ≠“§√ß—È ππÈ—

Õߧå∑à“πæ√–æàÕ·¡à§√ŸÕ“®“√¬å ∑à“πæ“ √“â ßæ√–ªØ¡‘ “‡æËÕ◊ ‡ªìπª™Ÿ π’¬«μ— ∂ÿ „Àâ
æ«°‡√“∑à“π‰¥â°√“∫‰À«â‡μ◊Õπ„®„Àâ√–≈÷°¬÷¥∂◊Õ„π —®∏√√¡§” Õπ∑Ë’æ√–æÿ∑∏Õߧå∑√ß
ª√–∑“π‰«â·°à¡«≈À¡Ÿà —μ«å‚≈°‰¡à¡’ª√–¡“≥ §«√À√◊Õ∑Ë’®–æ“°—π¡“≈∫À≈Ÿà∑”≈“¬‡æ’¬ß
‡æ√“–‡°‘¥∑æÿ ¿°‘ ¢¿—¬ Õπ— ‡ªπì °Æ∏√√¡™“μ‘¢Õß‚≈°πÈ’!

º≈°√√¡

∑”™—«Ë μ«— √⺟ â·Ÿ √° ∫“ª·∑√°´÷¡μ¥‘ ®μ‘ μ”Ë
 ÿ¥∑⓬æ“à ¬º≈μπ∑” μπ√—∫º≈°√√¡‡°π‘ „§√

æÿ∑∏¿“…‘μ∑Ë’«à“ " —μ«å‚≈°¬àÕ¡‡ªìπ‰ªμ“¡°√√¡" ∫ÿ§§≈„¥°àÕ°√√¡Õ—π„¥‰«â
¬àÕ¡‰¥â√—∫º≈¢Õß°√√¡πÈ—πÊ μÕ∫ πÕß ◊∫‰ª π’Èπ—Ëπ¬àÕ¡‡ªìπ∑Ë’ª√–®—°…å·®âß·°à„®¢Õß

๑๘๓ ตามรอยธุดงควัตร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสโี ล

ชาวบ้้านในละแวกย่่าน ต.ระเว - ต.ทรายมููล - ต.คัันไร่่ ระเรื่�อยมาถึึงในตััวอำำ�เภอ
พิิบููลมัังสาหารในสมััยนั้�นอย่่างมิิรู้้�ลืืม เพราะเหตุุการณ์์ลำำ�ดัับต่่อมา... หลัังจากนั้�นไม่่นาน
ก็็ปรากฏว่่า พระอุุปััชฌาย์์พรหมาเกิิดนอนไหลตาย ชาวบ้้านเห็็นผิิดสัังเกตได้้พัังประตููกุุฏิิ
ท่่านเข้้าไปดูู ก็็เห็็นนอนตายตััวแข็็งทื่ �อเสีียแล้้ว ส่่วนผู้้�ที่่�ทุุบจมููกพระพุุทธไสยาสน์์นั้ �น ก็็
โดนฟ้้าผ่่าตายทั้ �งที่ �ไม่่มีีเค้้าฝนว่่าจะตก อีีกคนหนึ่ �งก็็นอนไหลตายเช่่นเดีียวกัับพระ
อุุปััชฌาย์์พรหมา นี่่�เป็็นถ้้อยคำำ�จากพระมหาโชติิ อาภคฺฺโค และคุุณตาบุุญเพ็็งก็็บอกเล่่า
พ้้องกัันว่่า “นอกจากอุุปััชฌาย์์พรหมา บ้้านระเวแล้้ว ยัังมีีคนบ้้านคัันไร่่อีีกคนหนึ่่�งที่่�นอน
ไหลตายเช่่นกััน และได้้ข่่าวว่่าคนที่่�ไปทุุบจมููกพระนอนนั้้�นโดนยิิงตายใกล้้ซากควายที่่�ถููก
ใครก็็ไม่่ทราบไปขโมยมาฆ่่าชำำ�แหละเนื้้�อ”
สรุุปว่่า...กรรมตามสนองอย่่างทัันตาเห็็น!
เป็็นที่่�น่่าสงสััยอยู่่�ว่่า เรื่�องนี้�พระมหาโชติิกล่่าวไว้้อีีกว่่า ก่่อนที่�พระอุุปััชฌาย์์
พรหมาจะมรณภาพนั้�น ท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ได้้บ่่นถึึงอุุปััชฌาย์์พรหมาไว้้ว่่า... “อิิตน
(สงสาร) อุุปััชฌาย์์พรหมาแท้้เด้้” องค์์ท่่านกล่่าวอยู่�เสมอ... ติิดต่่อกัันเป็็นเวลา ๑ เดืือน
จนกระทั่ �งอุุปััชฌาย์์พรหมาถึึงแก่่มรณภาพ!

สมโภชพระพุุทธไสยาสน์์

พอออกพรรษาปวารณาเสร็็จในปีีนั้�นเอง พระอาจารย์์เสาร์์พร้้อมด้้วยหมู่�คณะ
อัันประกอบด้้วยพระเณร - ชีี - อุุบาสก - อุุบาสิิกา ผู้้�ติิดตามจำำ�นวนมากจากบ้้านข่่าโคม
สมทบกัับคณะของท่่านพระอาจารย์ด์ ี ี วัดั ภููเขาแก้้ว ฯลฯ ได้้เดินิ ทางกลับั มาที่่� เกาะดอนธาตุุ
เพื่ �อประกอบพิิธีีสมโภชพระพุุทธไสยาสน์์ที่ �สร้้างไว้้
ครั้�งแรกที่่�ทุุกคนเหยีียบย่า่ งขึ้�นเกาะไปเห็็นพระนอนโดนทุุบจมููกทิ้�ง ต่า่ งตกตะลึึง!
ปฏิิกิิริิยาที่�องค์์ท่่านพระอาจารย์์ใหญ่่แสดงออก คืือ ความเรีียบเฉย... องค์์ท่่านกลัับยิ้�ม
แล้้วเปล่่งเสีียงหััวเราะออกมาเพีียงเบา ๆ
ส่่วนพระอาจารย์์ดีี ศิิษย์ผ์ู้�ใหญ่ไ่ ด้พ้ ูดู ขึ้�นว่า่ “โอย พระนอนไปเฮ็ด็ อีีหยังั (ทำ�ำ อะไร)

ตามรอยธุดงควัตร ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล ๑๘๔

ให้้เขา ย้้าน (กลััว) เขาบาปหลายเด้้” แล้ว้ ท่่านจึงึ ได้้ทำำ�การโบกปููนปั้�นเสริมิ ต่อ่ เติมิ ขึ้�นใหม่่
ให้้สมบูรู ณ์์ดัังเดิมิ
คุุณตาบุุญเพ็็ง เล่่าไว้้ถึึงความเมตตาขององค์์ท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ว่่า องค์์ท่่าน
ไม่่ได้้โกรธเคืืองใครเลย เหล่่าสานุุศิิษย์์ต่่างกริ่�งเกรงกัันว่่า จะเป็็นการลบหลู่�กระทบ
กระเทืือนถึึงจิิตใจของท่่านผู้�เฒ่่า องค์์ท่่านกลัับพููดให้้ทุุกคนสบายใจ จนใครบางคนอดยิ้�ม
ทั้�งน้ำำ��ตาไม่่ได้้ ว่่า “เห็็นบ่่ อาจารย์์ดีี เฮ็็ดบ่่งาม (ทำำ�ไม่่สวย) เขาจึึงมาทุุบถิ่่�ม (ทุุบทิ้�ง) คััน
ว่่าแปงใหม่่ (ถ้้าแม้้นว่่าซ่่อมแซมใหม่่) งามแล้้ว สิิบ่่มีีไผ มาทุุบถิ่่�มดอก (สวยงามแล้้วก็็
ไม่่มีีใครมาทุุบทิ้ �งหรอก)”
เสร็จ็ แล้ว้ คณะศิิษย์ไ์ ด้ช้ ่่วยกันั จัดั ทำ�ำ พิิธีีสมโภชขึ้�น โดยพระอาจารย์เ์ สาร์น์ั่�งปรก
เป็็นประธานนำ�ำ คณะสงฆ์์เจริิญพระพุทุ ธมนต์ช์ ัยั มงคลคาถา จึึงนับั ได้้ว่่าเป็็นพระพุทุ ธปฏิมิ า
ที่�ทรงคุุณค่่า และศัักดิ์์�สิิทธิ์�มาจวบจนถึึงปััจจุุบัันนี้�

วััดเกาะแก้้วพระนอนคอนสวรรค์์วิิเวกพุุทธกิิจศาสนา

เมื่�องานสมโภชผ่่านไปเรีียบร้อ้ ยแล้้ว องค์์ท่า่ นก็็ได้อ้ ยู่่�พำำ�นัักจำ�ำ พรรษาที่�นี่� ระหว่า่ ง
นี้�ไม่่มีีการเดิินทางธุุดงค์์ไปไหนเป็็นระยะทางไกล ๆ เกิินเขต อ.พิิบููลมัังสาหาร - อ.เมืือง
อุุบลราชธานีี
วัันหนึ่�งในท่่ามกลางที่�ประชุุมสงฆ์์ พรั่�งพร้้อมไปด้้วยฆราวาส ญาติิโยม พ่่อขาว
แม่่ชีี องค์์ท่่านได้้พููดขึ้�นว่่า “วััดนี่่� พวกหมู่่�เจ้้าสิิให้้ชื่่�ออิิหยััง เหอ? (ให้้ชื่�อว่่าอย่่างไรหรืือ)”
ในที่�ประชุุมนั้�นต่่างพููดเป็็นเสีียงเดีียวกัันว่่า “แล้้วแต่่พ่่อแม่่ครููอาจารย์์เป็็นผู้�ตั้�ง
ให้้” องค์์ท่่านจึึงพููดขึ้�นว่่า “คัันจัังสั้ �น (ถ้้าอย่่างนั้�น) ข่่อยสิิให้้ชื่่�อจัังซี้้� (อย่่างนี้�) สิิดีีบ่่?...
ฟัังเด้้อ! วััดเกาะแก้้วพระนอนคอนสวรรค์์วิิเวกพุุทธกิิจศาสนา”
เหล่่าสานุุศิิษย์์ต่่างมีีความยิินดีีปรีีดา แซ่่ซ้้องสาธุุการในชื่�อที่�พระอาจารย์์ เป็็น
ผู้�ตั้�งให้้ ครููบาอาจารย์์ในยุุคนั้�นท่่านเรีียกสั้�น ๆ ว่า่ “วััดเกาะแก้ว้ ” หรืือที่�เราเรีียกกันั เดี๋�ยวนี้�
ว่่า “วัดั ดอนธาตุุ” กันั เป็็นปัจั ฉิิมสถานวััดสุุดท้้ายที่�องค์์ท่า่ นได้้สร้า้ ง และพำำ�นักั จำำ�พรรษา

๑๘๕ ตามรอยธดุ งควตั ร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สโี ล

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

170

 ∑— ∏‘«‘À“√‘°

¡’‡√Õ◊Ë ß√“«∑’∫Ë π— ∑÷°®“°ª“°§”¢Õߧ≥ÿ μ“∫≠ÿ ‡æßÁ §≥ÿ ¬“¬ ’øÕß §”ææ‘ “° ·≈–
™“«∫â“π∑√“¬¡Ÿ≈√πÿà Õ“«ÿ‚ Õ°’ À≈“¬∑“à π∑’¬Ë —ß®¥®”‡√Õ◊Ë ß√“«·μàÀπÀ≈—߉¥â·¡πà ¬” ‡™πà §≥ÿ
μ“∫≠ÿ À≈“¬  ’À¡Õ° (Õ“¬ÿ ˜Ú ªï) §ÿ≥¬“¬∫ÿ≠ŒâŸ æπŸ »√’ (Õ“¬ÿ ˜˜ ªï) §≥ÿ ¬“¬¡≥’
‡®√≠‘ æπ— ∏ÿå (Õ“¬ÿ ˆ˜ ª)ï ‡≈“à «à“...æ√–‡≥√∑ÕË’ ¬àŸæ”π°— ¥«â ¬ ·≈–‡ÀÁπ‰ª - ¡“Õ¬Ÿà ¡”Ë ‡ ¡Õ
®π®”‰¥¡â ’ æ√–Õ“®“√¬¥å ’ ©π‚⁄ π æ√–Õ“®“√¬å∑Õß√—μπå °π⁄μ ‚’ ≈ æ√–Õ“®“√¬∫å «— æ“
ªê≠⁄ “æ“‚  æ√–Õ“®“√¬Õå ¬ÿ ∫.ÀπÕß¥π‘ ¥” æ√–Õ“®“√¬¥å ” ∫.¥ßÀ«— ‡ªÕó ¬ æ√–Õ“®“√¬å
∫≠ÿ ¡’ ≠“≥¡ÿπ’ Õ. ßŸ ‡ππ‘ æ√–Õ“®“√¬å ’ ‡¡◊Õߪ°í ∏߉™¬ æ√–Õ“®“√¬åπÕâ ¬ ∫.∑à“§π— ‚∑
æ√–Õ“®“√¬‡å À≈’¬Ë ¡ ∫.§π— «â“ ®”ª“»—°¥Ï‘ æ√–Õ“®“√¬å°ß·°â« ¢πμ⁄ ‚‘ ° ∫.ÀπÕߠߟ §”™–Õ’
æ√–Õ“®“√¬å°‘ ∏¡⁄¡ÿμ⁄μ‚¡ æ√–Õ“®“√¬å‡ ßË’¬¡  “¡‡≥√Àß å∑Õß ∏π°—≠≠“ (À≈“π
æ√–Õ“®“√¬å¥’´Ë÷ßªí®®ÿ∫—π‰¥â∫«™‡ªìπæ√–Àß å∑Õß  À∏¡⁄‚¡)  “¡‡≥√§”¥’  “¡‡≥√º“¬
·¡à™®’ π— ∑√å ·¡™à ’ “≈°‘ “  °≈π§√ ·¡à™¥’ ” ∫.‚§°»√‚’ §°§Õπ  °≈π§√ ‡ªìπμâπ ∑à“πæ“°π—
ªØ‘∫—μ‘∏ÿ¥ß§«—μ√ μ“¡·∫∫Õ¬à“ߧ√ŸÕ“®“√¬åæ“¥”‡π‘πÕ¬à“ßæ√âÕ¡‡æ√’¬ß·≈–‡§√àߧ√—¥
‡ªπì ∑’‡Ë §“√æ·≈–»√∑— ∏“¢Õß™“«≈¡àÿ πÈ”¡Ÿ≈μÕπ„μâ∑—ßÈ ¡«≈

æ√–Õ“®“√¬å‡ “√å ≈–‡≈◊Õ¥„À∑â “π

‡√Ë◊ÕßπÈ’¡’‡≈à“«à“...Õߧå∑à“π‰¥âª√“√¿«à“...Õߧå∑à“ππÈ—π¬—߉¡à‰¥â„Àâ∑“π‡≈◊Õ¥ „Àâ
∑“π¬“ß„π°“¬ ‡æË◊Õæ≈’„À⇪ìπ∑“π ≈Ÿ°»‘…¬å®÷߉ª®—∫‡Õ“ª≈‘ߧ«“¬ (= ª≈‘ßμ—«„À≠à ∂â“
‡ªìπª≈‘ßæ—π∏åÿμ—«‡≈Á°πÈ—π‡√’¬°«à“ ª≈‘߇¢Á¡) „ à‰«â„π¢«¥ ¡“„À⥟¥°‘π‡≈◊Õ¥∑’ËÀ—«·¡à‡∑â“¢Õß
æ√–Õ“®“√¬å∑à“π®πÕË‘¡Àπ” ”√“≠·≈â« ®÷߉¥âª≈àÕ¬≈ß·¡àπ”È ¡Ÿ≈‰ª πË’‡ªìπ§”∫Õ°‡≈à“
¢Õߧÿ≥¬“¬ ’øÕß ·≈–§≥ÿ μ“∫≠ÿ ‡æßÁ §”ææ‘ “°

ตามรอยธดุ งควตั ร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สีโล ๑๘๖

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

171

æ√–Õ“®“√¬å‡ “√å ≈–‡≈◊Õ¥„Àâ∑“π

æ.».ÚÙ¯Û

«—¥∫√Ÿ æ“√“¡
ß“π∂«“¬¡∑ÿ μ‘ “ —°°“√–™π¡“¬ÿ ¯ ªï

ß“ππ’È¡’®¥— æ‘¡æÀå π—ß ◊Õ∑Ë’√–≈÷°
æ√–Õ“®“√¬å‡ “√å∑à“π¡’Õ“¬ÿ¬à“߇¢â“ ¯ ªï·≈â« ¢≥–πÈ—πÕߧå∑à“π‰¥âæ”π—°®”

æ√√…“Õ¬Ÿà∑Ë’«—¥¥Õπ∏“μÿ §≥–≈Ÿ°»‘…¬å∑È—ßÀ≈“¬¡’∑à“πæ√–Õ“®“√¬å ‘ßÀ凪ìπª√–∏“𠉥â
√«à ¡°π— ®¥— ß“π∫≠ÿ · ¥ß¡∑ÿ μ‘ “ °— °“√–·≈æ∏‘  ’ ∫◊ ™–μ“ ∂«“¬·¥∑à “à πæ√–Õ“®“√¬„å À≠‡à  “√å
≥ «¥— ∫√Ÿ æ“√“¡ „π‡¡Õ◊ ßÕ∫ÿ ≈√“™∏“π’ ‡¡ÕË◊ ˜ œ Ò ª¡ï –‚√ß μ√ß°∫— «π— ‡ “√∑å Ë’ Ò˘ ∏π— «“§¡
ÚÙ¯Û °”Àπ¥ß“π Û «π—

´÷ßË „πß“ππÈ’ §≥–»‘…¬‰å ¥â®—¥æ‘¡æåÀπ—ß ◊Õ∑Ë√’ –≈°÷ ™Õ◊Ë «“à

๑๘๗ ตามรอยธุดงควตั ร ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนตฺ สีโล

ข้้อกติิกาชีีสััมมาปฏิิบััติิ
ว่่าด้้วยข้้อปฏิิบััติิดีี ปฏิิบััติิชอบ

สำำ�หรัับ
สำำ�นัักชีี คณะกรรมฐาน

เรีียบเรีียงโดยพระอาจารย์์สิิงห์์, พระมหาปิ่�น เพื่�อแจกเป็็นธรรมทานอย่่างทั่�วถึึง
ทุุกท่่าน รายละเอีียดงานบุุญนี้้� คุุณตาบุุญเพ็็ง และคุุณยายสีีฟอง คำำ�พิิพาก ได้้เล่่าให้้ฟััง
เพิ่�มเติิมล่่าสุุดเมื่�อเย็็นวัันที่่� ๑๐ ธัันวาคม ๒๕๔๒ นี้้�ว่่า...
“พระภิิกษุุที่�ได้้รัับนิิมนต์์มาเจริิญพระพุุทธมนต์์ในงานพิิธีีนี้้� มีีจำำ�นวน ๘๐ รููป
ครบเท่า่ อายุุ โดยคณะศรััทธาญาติิโยมได้จ้ ััดผ้้าจีีวรครบ ๘๐ ชุุด สำำ�หรับั ท่่านพระอาจารย์์ใหญ่่
ได้้ทอดถวายเป็็นผ้้าบัังสุุกุุล นอกจากนี้�คณะพระลููกศิิษย์์ของท่่าน ยัังได้้ช่่วยกัันตััดเย็็บ
ผ้้าขาว เป็็นจำำ�นวน ๘๐ ผืืน ให้้ท่่านได้้แจกทานแด่่แม่่ชีีที่�มาในงานครั้�งนี้้�ด้้วย (โดย
คุุณตาบุุญเพ็็ง ซึ่่�งในช่่วงนั้�นพึ่�งอุุปสมบทได้้ ๓ พรรษา กล่่าวว่่า ยัังได้้ช่่วยเย็็บผ้้าขาวให้้
เป็็นผืืนผ้้าถุุงด้้วยกัันกัับหมู่ �พวกลููกศิิษย์์หลายองค์์ด้้วยกััน)
ในงานนี้�ไม่่มีีมหรสพใด ๆ สมโภชทั้�งสิ้�น มีีแต่่การปฏิิบััติิธรรม และแสดงพระ
ธรรมเทศนาโดยท่่านพระอาจารย์์สิิงห์์ ขนฺฺตยคโม ท่่านพระอาจารย์์ดีี ฉนฺฺโน ท่่านพระ
มหาปิ่�น ปญฺฺญาพโล และพระลููกศิิษย์์ที่่�มีีเทศนาโวหารเก่่ง ๆ ทั้้�งหลาย ได้้ผลััดเปลี่�ยนกััน
ขึ้�นธรรมาสน์์ กล่่าวธรรมกถาสะกดผู้้�ฟัังที่�มากัันเต็็มศาลาใหญ่่วััดบููรพาฯ นั้้�น
นี่�แหละ คืือครรลองของงานบุุญล้้วน ๆ ที่่�พ่่อแม่่ครููอาจารย์์ใหญ่่ท่่านได้้พา
ดำำ�เนิินมา

ตามรอยธุดงควัตร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนฺตสีโล ๑๘๘

ท่่านเตรีียมหีีบศพไว้้ล่่วงหน้้า

มีีเรื่�องที่่�น่่าสนใจอยู่�เรื่�องหนึ่�ง คืือ ในงานครั้�งนี้�นั้�น ท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ได้้จััด
เตรีียมต่่อโลงศพไว้้เรีียบร้้อย ลัักษณะเป็็นหีีบไม้้สัักล้้วน ๆ ทรงสี่�เหลี่�ยมที่่�ถููกส่่งมาถวาย
ท่่านจากวััดอ้้อมแก้้ว (วััดเกาะแก้้วอััมพวััน) อ.ธาตุุพนม โดยองค์์ท่่านได้้ลงไปทดลองนอน
กะขนาดตรวจความเรีียบร้้อยดููด้้วยตนเอง แล้้วสั่�งให้้ลููกศิิษย์์เก็็บไว้้ที่่�วััดบููรพาฯ เพื่�อ
เตรีียมใช้้บรรจุุศพท่่านตอนละสัังขาร แล้้วเหตุุการณ์์ที่�ใคร ๆ ไม่่อยากให้้เกิิดขึ้�น ก็็อุุบััติิขึ้�น
ติิดต่่อตามมาในเวลาอีีกเพีียง ๒ ปีี หลัังจากนั้�นเอง... นั่่�นคืือ เหตุุการณ์์... “ละสัังขาร...
ธุุดงค์์ครั้ �งสุุดท้้าย”

สงครามอิินโดจีีน

เครื่ �องบิินมาทิ้ �งระเบิิดเมืืองอุุบลฯ

ลุุปีี พ.ศ. ๒๔๘๓ ประเทศไทยได้้เรีียกร้้องขอดิินแดนที่�ฝรั่�งเศสยึึดไปจากไทย
เช่่น จ.ศรีีโสภณ เสีียมราฐ พระตะบอง และนครจำำ�ปาศัักดิ์์� ตั้้�งแต่่เมื่�อครั้�งรััชกาลที่่� ๕
กลัับคืืน ฝรั่�งเศสไม่่ยอมคืืน ทำำ�ให้้เกิิดสงครามอิินโดจีีนขึ้�น ระหว่่างไทยกัับฝรั่�งเศส
กองทััพไทยสามารถเข้้าไปยึึดพื้�นที่�ที่�เรีียกร้้องได้้ ในกััมพููชาและลาว
สงครามครั้�งนั้�น ยุุติิลงด้้วยการช่่วยประนีีประนอมจากญี่�ปุ่�น ที่่�เข้้ามาเจรจาไกล่่
เกลี่ �ยให้้ประเทศไทยได้้จัังหวััดในอิินโดจีีนกลัับคืืนมา
เหตุุการณ์์สงครามอิินโดจีีนครั้�งนั้�น ตรงกัับช่่วงเวลาที่่�มีีการทำำ�บุุญฉลองชนมายุุ
๘๐ ปีี ของท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ที่่�วััดบููรพาราม จ.อุุบลราชธานีี พอดีี
คณะตาบุุญเพ็็ง คุุณยายสีีฟอง เล่่าให้้ฟัังว่่า... “วัันนั้�นเป็็นวัันทำำ�บุุญวัันสุุดท้้าย
ตอนเช้้าขณะพระสงฆ์์กำำ�ลัังฉัันจัังหััน มีีผู้�มาแจ้้งว่่า... ให้้พากัันระมััดระวัังเตรีียมพร้้อม
หลบภััยให้้จงดีี เครื่�องบิินฝรั่�งเศสจะมาทิ้�งระเบิิดเมืืองอุุบลฯ เร็็ว ๆ นี้้�!” ผู้�คนทั้�งหลายเกิิด
แตกตื่�น พากัันหอบลููกจููงหลาน ขนข้้าวของไปหาที่�หลบภััยกัันนอกเมืืองอย่่างโกลาหล

๑๘๙ ตามรอยธดุ งควตั ร ทา่ นพระอาจารย์เสาร์ กนตฺ สีโล

ไม่่นานนััก เมืืองอุุบลฯ ก็็เงีียบสงััดราวกัับเมืืองร้้าง เหลืือเพีียงทหาร ตำำ�รวจ คอยตรวจ
ตราดููแลรัักษาบ้้านเรืือนทรััพย์์สิินที่่�ถููกทิ้ �งไว้้ บ้้านไหนมีีสมาชิิกในครอบครััวเป็็นผู้ �ชายก็็
จะแบ่่งให้เ้ ข้้าไปนอนเฝ้า้ บ้า้ น คนที่่�มีคี วามจำำ�เป็็นหรืือใจกล้้าหน่อ่ ยก็อ็ ยู่�เฝ้้าทรััพย์ส์ ินิ สิ่�งของ
นอกนั้ �นก็็เป็็นภาระหน้้าที่ �ของตำำ�รวจที่ �คอยตรวจตรารัักษา คุ้้�มครองบ้้านเมืืองให้้อยู่ �ใน
ความสงบเรียี บร้อ้ ย เป็น็ ที่�อบอุ่�นใจ และที่�พึ่�งพาอาศััยของชาวเมืืองอุุบลฯ ได้อ้ ย่่างยอดเยี่�ยม
และดีียิ่�ง ท่่่�านข้้าหลวงประจำำ�จัังหวััดผู้้�ร่่วมเป็็นร่่วมตายกัับชาวเมืืองอุุบลฯ อย่่างเข้้มแข็็ง
ในครั้�งนั้�น คืือ พ.ต.อ.พระกล้้ากลางสมร (มงคล หงษ์์ไกร) ข้้าพเจ้้าขอสดุุดีี เคารพ ยกย่่อง
ในวีีรกรรมของท่่านบรรพชนทั้ �งหลายไม่่มีีประมาณ ที่่�มีีส่่วนช่่วยให้้ข้้าพเจ้้าได้้มีีชีีวิิตมา
บัันทึึกเรื่ �องราวครั้ �งอดีีตนี้้� เพราะเหตุุว่่า... บิิดามารดาของข้้าพเจ้้าเป็็นชาวเมืืองอุุบลฯ ผู้ �ที่ �
อยู่�รอดในเหตุุการณ์์สงครามอิินโดจีีนคราวนั้�นด้้วย ท่่านเล่่าให้้ฟัังว่่า... ครั้�งนั้�นมารดา
พร้้อมด้้วยคุุณยายของข้้าพเจ้้า ได้้พากัันทิ้�งบ้้านเรืือนจากคุ้�มท่่าตลาด ไปอพยพหลบภััย
ใช้้ชีีวิิตอยู่�บนเรืือ จอดหลบอยู่�ใต้้พุ่�มไม้้ริิมฝั่�งปากมููลน้้อย เหนืือเมืืองอุุบลฯ แต่่เพื่�อนบ้้าน
ส่่วนมากจะพากัันหลบไปทางใต้้ตามลำำ�น้ำำ��มููล เสบีียงอาหารที่่�นำำ�ไปก็็มีีข้้าวสารกัับเค็็ม
สัับปะรด (อาหารที่�ขึ้�นชื่�อของชาวเมือื งอุบุ ลฯ) แล้้วไปหาขุุดเอาหอยตามริมิ น้ำ�ำ �มาประกอบ
อาหาร ตกกลางคืืนต้้องพรางไฟ อากาศหนาวเย็็น ไม่่นานก็็ได้้ยิินเสีียงเครื่�องบิิน หรืือที่�
ผู้้�สููงอายุุรุ่�นยายทวดเรีียก “เฮืือเหาะ” ส่่งเสีียงดัังกระหึ่�มมาจากต้้นน้ำำ��มููล บิินผ่่านเข้้าไป
ในตััวเมืือง เสีียงระเบิิดดัังตููม ๆ ! ก้้องกัังวาล อยู่่�ห่่างไป เข้้าใจว่่าอยู่�แถวท้้ายเมืืองอุุบลฯ

พระอาจารย์์เสาร์์เข้้าพัักในพระอุุโบสถ

ซึ่�งคุุณตาบุุญเพ็็ง ก็เ็ ล่า่ ถึึงเหตุุการณ์์ตรงกันั ว่่า “ครั้้ง� นั้้น� ผู้ค�้ นตื่�นกลัวั กัันมากเพราะ
ไม่่เคยผจญเหตุุการณ์์เช่่นนี้้�มาก่่อน แม้้แต่่พระเณรบางองค์์ก็็กลััว “เฮืือเหาะ” กัันชนิิด
หอบบาตรหนีีหายไปจากหมู่่�พวกจนมองตามแทบไม่่ทัันเลยก็็มีี!”
ส่่วนองค์์ท่่านหลวงปู่�ผู้�เฒ่่านั้�น อยู่�เป็็นประมุุขประธานในวััดบููรพารามนั่�นเอง
ครั้�นตกค่ำำ��ลง องค์ท์ ่า่ นได้้เข้้าไปพัักในพระอุโุ บสถ (หลัังเก่า่ ที่่�ยังั คงให้้เห็น็ อยู่�) พระอุุปัฏั ฐาก

ตามรอยธุดงควัตร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนฺตสีโล ๑๙๐

เข้้าไปอยู่�คอยรัับใช้้รวมทั้�งคุุณตาบุุญเพ็็งด้้วย สัักครู่�หนึ่�งองค์์ท่่านก็็บอกว่่า “เอาหละ
พอสมควรแก่่เวลาแล้้ว พากัันไปพัักผ่่อนซะ” แล้้วองค์์ท่่านก็็ปิิดประตููอุุโบสถอยู่�ภายใน
องค์์เดีียว พระลููกศิิษย์์ไม่่วายเป็็นห่่วงองค์์ท่่าน ได้้พากัันพัักนอนเฝ้้าระแวดระวัังอยู่�
ภายนอกอุุโบสถนั่�นเอง แล้้วคืืนนั้�นเครื่�องบิินฝรั่�งเศสก็็บิินมาทิ้�งระเบิิดจริิง ๆ ข่่าวว่่า...
ลููกระเบิิดลููกหนึ่�งตกลงที่�เล้้าหมููในเมืือง หมููบ้้านนั้�นตายเกลื่�อน อีีกลููกไปตกนอกเมืือง
ไม่่มีีใครเป็็นอัันตราย คุุณตาบุุญเพ็็งเล่่าต่่ออีีกว่่า เครื่�องบิินฝรั่�งเศสจะบิินตามลำำ�น้ำำ��มููลมา
ทิ้�งระเบิิดในตอนกลางคืืนหลายครั้�ง และไม่่นานหลัังจากนั้�น ญี่่�ปุ่่�นก็็เข้้ามาไกล่่เกลี่�ย...
แล้้วกองทััพญี่�ปุ่�นก็็ถืือโอกาสขอเดิินทััพผ่่านแดนไทย สงครามอิินโดจีีนก็็สงบลง... กลิ่�น
อายสงครามโลกครั้ �งที่่� ๒ ก็็เริ่ �มคุุกรุุ่�นขึ้ �นมาแทนที่ �!

กรรมเก่่า

วัันหนึ่�ง ท่่านพระอาจารย์์โดนผึ้�งต่่อย!

...สาเหตุุเพราะเหยี่�ยวตััวหนึ่�งได้้บิินโฉบเอารัังผึ้�งรัังใหญ่่ที่่�ทำำ�รัังสููงใต้้กิ่�งต้้นยาง
ใหญ่่ข้้างศาลาด้้านมุุมทิิศตะวัันออกเฉีียงเหนืือ กิ่่�งนี้�อยู่่�สููง ทอดกิ่�งชี้�ไปทางทิิศใต้้ ทำำ�ให้้
ทั้ �งรัังก็็หล่่นเป๊๊ะลงมา! ผึ้้�งฝููงใหญ่่ บิินจู่ �โจมมารุุมต่่อยองค์์หลวงปู่ �ที่ �เดิินจงกรมอยู่ �แถวนั้ �น
พอดีี พระอาจารย์์เหลี่�ยมตะโกนขึ้�นว่่า ผึ้้�งต่่อยพระอาจารย์์ พระเณรลููกศิิษย์์วิ่�งฝ่่าฝููงผึ้�ง
ไปนำำ�เอาองค์์ท่่านเข้้าอยู่�ในมุ้�งกลดบนกุุฏิิ ที่่�โดนผึ้�งรุุมต่่อยก็็แยกย้้ายกัันหลบหนีี กระโดด
ลงน้ำำ��มููลหนีีรอดไปได้้ องค์์ท่่านโดนพิิษเหล็็กไนทั่�วตััวจนจัับไข้้อยู่�สองวัันจึึงหาย

อัันเป็็นสาเหตุุสำำ�คััญที่่�ทำำ�ให้้องค์์ท่่านมัักเจ็็บไข้้ได้้ป่่วยมาตั้้�งแต่่ครั้้�งนี้้�นั่่�นเอง

๑๙๑ ตามรอยธุดงควัตร ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนตฺ สีโล

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å

176

μâπ¬“ß„À≠à ¢â“ß»“≈“∑ºË’ ÷Èߢ«“ßμ–«π— ∑”√—ßÕ¬àŸ

ตามรอยธุดงควตั ร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สีโล ๑๙๒

พ.ศ. ๒๔๘๔
ปััจฉิิมบท

พรรษาสุุดท้้าย... ภารกิิจสุุดท้้าย

ก่่อนอื่น� ขอเรีียนชี้�แ้ จงว่่า... เหตุกุ ารณ์ท์ ี่�่ได้้นำำ�เสนอในบทตอนต่่อไปนี้�้ บัันทึึกจาก
คำำ�บอกเล่่าอย่่างละเอีียด หลายครั้้�งครา ของท่่านพระอาจารย์์กิิ ธมฺฺมุุตฺฺตโม กัับ คุุณตา
บุุญเพ็็ง คำำ�พิิพาก เป็็นส่่วนใหญ่่ พร้้อมด้้วยเรื่�องราวบางตอนจากบัันทึึกของพระมหาโชติิ
อาภคฺฺโค, คำำ�บอกเล่่าของพระคุุณท่่านหลวงตาพวง สุุขิินฺฺทฺฺริิโย (พระราชธรรมสุุธีี)
วััดศรีีธรรมาราม ยโสธร, ท่่านพระครููอำำ�นวย โอกาสธรรมภาณ, พระหงส์์ทอง สพธมฺฺโม
(อดีีตสามเณรหงส์์) ท่่านเจ้้าคุุณพระอุุดมญาณโมลีี (มานิิต ถาวโร) วััดสััมพัันธวงศ์์
กรุุงเทพฯ, ท่่านหลวงปู่�เจี๊ �ยะ จุุนฺฺโท วััดป่่าภููริิทััต ปทุุมธานีี พระมหาอุุทััย ฉนฺฺโททโย
วััดปทุุมวนาราม กรุุงเทพฯ
ท่่านพระอาจารย์์เสาร์์พัักจำำ�พรรษาที่่�วััดเกาะแก้้วฯดอนธาตุุนี้้�๒ พรรษาสุุดท้้าย
แล้ว้ องค์์ท่่านได้้ปรารภจะไปทำำ�บุุญอุุทิิศถวายแด่่พระอุุปััชฌาย์ข์ องท่า่ น คือื ท่่านพระครููทา
โชติิปาโล ซึ่�งภายหลัังได้้รัับสมณศัักดิ์์� เป็็น พระครููสีีทัันดรคณาจารย์์ เจ้้าคณะใหญ่่แห่่ง
สีีทัันดร เขตเมืืองโขง แขวงนครจำำ�ปาศัักดิ์์� ผู้้�ซึ่่�งมรณภาพไปนานแล้้ว ที่่�วััดดอนฮีีธาตุุ
เมืืองโขงโน้้น อัันเป็็นความปรารถนาเดิิมขององค์์ท่่าน ตั้้�งแต่่ครั้ �งยัังเที่ �ยวธุุดงค์์อยู่ �แถบ
สกลนคร นครพนม กอรปกัับท่่านชราภาพแล้้ว จึึงเร่่งเร้้าที่�จะเดิินทางไกลไปเมืืองโขง
โดยเร็็ว โดยกำำ�หนดเส้้นทางดัังนี้�: ลงเรืือจากวััดตามลำำ�น้ำำ��มููล จนถึึงบ้้านด่่านปากมููล
แล้้วล่่องเรืือไปตามลำำ�น้ำำ��โขง จนถึึงเมืืองโขงที่�หมายสุุดท้้าย สำำ�หรัับแผนการณ์์เดิินทาง
เช่่นที่่�ว่่านี้้� สำำ�หรัับเราท่่านก็็ฟัังดููน่่าจะสะดวกและง่่ายดายแถมยัังได้้ชื่ �นชมกัับธรรมชาติิ
สองฟากฝั่�งอีีกด้้วย ทว่่าญาติิโยมและศิิษย์์ผู้�ใกล้้ชิิดสมััยนั้�น ต่่างพากัันตระหนกตกใจ และ
คััดค้้านเป็็นเสีียงเดีียวกััน กราบขอร้้องไม่่ให้้องค์์ท่่านไป เพราะการเดิินทางโดยเรืือแจว
เรืือพาย ที่่�มีีในสมััยนั้�น เสี่่�ยงอัันตรายกัับสภาพท้้องน้ำำ��แถวนั้�น ที่่�มีีเกาะแก่่งน้้อยใหญ่่

๑๙๓ ตามรอยธดุ งควัตร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สีโล

น้ำำ��เชี่�ยว น้ำำ��วน เป็็นพุุ เป็็นขััน หากใครไม่่มีีความชำำ�นาญทางน้ำำ��แถบนี้�โดยเฉพาะแล้้ว
ก็็ยากที่�จะไปรอดปลอดภััยได้้ กระนั้�นองค์์ท่่านก็็ยัังร้้อนใจอยากจะไปให้้ได้้ แถมยัังกล่่าว
ว่่า... “มัันสิิเป็็นอิิหยััง (จะไม่่เป็็นอะไรหรอก) ยัังบ่่เถิิงคราว (ยัังไม่่ถึึงฆาต)” ในครั้�งนั้�น
ยัังหาผู้้�ชำำ�นาญทางน้ำำ��ไม่่ได้้ จึึงได้้ชะลอการเดิินทางออกไป
ประจวบกับั ช่ว่ งนั้�น นายวิโิ รจน์์ (ฮกเที่�ยง) โกศััลวิิตร พี่่�ชายของนายวิิชิิต (ฮกต๋๋าย)
คหบดีีใหญ่่แห่่งเมืืองอุบุ ลฯ ได้้ถึงึ แก่ก่ รรม ทางเจ้า้ ภาพได้ม้ ากราบนิมิ นต์์พระอาจารย์เ์ สาร์์
พร้้อมกัับพระอีีก ๓ รููป มีีพระอาจารย์์ดีี พระอาจารย์์บััวพา และพระอาจารย์์กงแก้้ว
รวมเป็็น ๔ รููป ขึ้้�นไปเมืืองอุุบลฯ เพื่�อสวดพระอภิิธรรมศพนายวิิโรจน์์ ในงานนี้�เจ้้าภาพ
ได้้ปวารณาถวายปััจจััยรููปละ ๑๐ บาท รวมเป็็นเงิิน ๔๐ บาท ซึ่่�งในสมััยนั้�นนัับว่่าเป็็น
เงิินจำำ�นวนมากโขมิิใช่่น้้อย อััตราการซื้�อ - ขาย นัับกัันเป็็นสตางค์์ สอบถามแล้้วได้้ความ
ว่่าราคาจำำ�หน่่ายก๋๋วยเตี๋ �ยวเพีียงชามละ ๕ - ๑๐ สตางค์์ เท่่านั้�น เทีียบแล้้วเงิิน ๑๐ บาท
มีีค่่าถึึงประมาณ ๑,๕๐๐ - ๒,๐๐๐ บาทในปััจจุุบััน เมื่�อกลัับไปถึึงวััดบููรพารามเมืือง
อุุบลฯ แล้้ว องค์์ท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ก็็บอกกล่่าว ขอแบ่่งปัันปััจจััยเพื่�อไปใช้้ทำำ�บุุญ
อุุทิิศถวายแด่่พระอุุปััชฌาอาจารย์์เจ้้า พระลููกศิิษย์์ทั้�ง ๓ ได้้พร้้อมใจกัันกล่่าวถวายปััจจััย
ทั้�งหมดให้้พระอาจารย์์ด้้วยความยิินดีีและเต็็มใจยิ่�ง เป็็นอัันว่่าปััญหาเรื่�องปััจจััยไป
ทำำ�บุุญได้้ผ่่านพ้้นไปแล้้ว ยัังเหลืือแต่่ปััญหาพาหนะที่่�จะใช้้เดิินทางไกลเท่่านั้้�น!
ความนี้�ทราบถึึง แม่่ชีีผุุย (มารดาของนายวิิชิิตซึ่�งมีีศรััทธาออกบวชเป็็นแม่่ชีีจน
ตลอดชีีวิิต) และคุุณนายตุ่�น โกศััลวิิตร (ภรรยาของนายวิิชิิต) ผู้้�มีีน้ำำ��ใจอัันงดงาม และ
เลื่�อมใสศรััทธาในวััตรปฏิิบััติิของพ่่อแม่่ครููบาอาจารย์์ แม่่ชีีผุุยจึึงอาสาจะเอารถยนต์์ไป
ส่่งให้้จนถึึงที่�หมาย แทนการเดิินทางด้้วยเรืือถ่่อเรืือพายที่�เสี่�ยงอัันตรายมากกว่่า
เป็็นอัันว่่าปััญหาทุุกอย่่างก็็ได้้รัับการคลี่�คลายไปได้้ด้้วยดีี ด้้วยบารมีีที่่�พ่่อแม่่
ครููอาจารย์์เจริิญอยู่ �ในพรหมวิิหารธรรมเป็็นเนืืองนิิจนั่ �นเอง!

ตามรอยธดุ งควตั ร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนฺตสโี ล ๑๙๔

การธุุดงค์์ครั้ �งสุุดท้้าย

การเดินิ ทางธุุดงค์ต์ ่า่ งแดนครั้�งยิ่�งใหญ่่เป็็นครั้�งสุุดท้้าย ได้้เริ่�มเปิิดฉากขึ้�น ณ บัดั นี้้�
แล้้ว คณะเดิินทางครั้�งนี้้� แบ่่งออกได้้ถึึง ๓ ขบวน ดัังนี้�
๑. คณะท่่านพระอาจารย์์ใหญ่่เสาร์์
๒. คณะท่่านพระอาจารย์์ทองรััตน์์
๓. คณะพระอาจารย์์เนีียม พระอาจารย์์เจี๊ �ยะ

คณะที่่� ๑ ขอย้้อนกล่่าวถึึง คณะใหญ่่ คณะท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ มีีพระ
อาจารย์์ดีี พระอาจารย์์ทอง พระอาจารย์์กงแก้้ว พระอาจารย์์สอ พระอาจารย์์สมััย
พระอาจารย์์บััวพา พร้้อมพระเณร และลููกศิิษย์์ผู้้�ติิดตามอีีกมาก พระคุุณท่่านหลวงตาพวง
เล่่าว่่า ในตอนนั้�นท่่านยัังเป็็น “สัังฆการีี” (ศิิษย์์วััด) อยู่� ชื่�อว่่า พวง ลุุล่่วง อายุุ ๑๔ ปีี จาก
บ้้านสีีฐาน อ.ป่่าติ้�ว ยโสธร เพื่�อนที่�ไปด้้วยกััน และจำำ�ชื่่�อได้้มีีดัังนี้้� ชื่่�อกร ตััวโตกว่่าเพื่�อน
อายุุ ๑๘ ปีี ชื่่�อบุุญมีี ไทรงาม อายุุ ๑๕ ปีี จากบ้้านสีีฐาน ชื่่�ออำำ�นวย (พระครููอำำ�นวย
โอภาสธรรมภาณ) อีีกคนชื่�อเจริิญ จากบ้้านท่่าฆ้้องเหล็็ก ผู้้�เป็็นศิิษย์์วััดคอยอุุปััฏฐาก และ
เป็็นผู้�เก็็บรัักษาสะพายบาตรของท่่านพระอาจารย์์เสาร์์ ขณะนั้�นออกเดิินทางประมาณ
เดืือนธัันวาคม จากวััดบููรพาราม โดยมีีแม่่ชีีผุุย ร่่วมเดิินทางไปส่่ง เมื่�อรถวิ่�งไปถึึงบ้้าน
เมืืองเก่่า องค์์ท่่านได้้ให้้พระอาจารย์์ทอง อโสโก ลงที่�นั่�น และบััญชาว่่า “ท่่านทองอยู่่�จุุดนี้�
ให้้เป็็นด่่านหน้้า คอยส่่งข่่าว - ฟัังข่่าวต่่าง ๆ เมื่�อไปอยู่�ที่�ใดก็็จะส่่งข่่าวคราวมาบอก” แล้้ว
องค์์ท่่านได้้มอบมีีดโต้้ให้้ด้้ามหนึ่ �ง ท่่านพระอาจารย์์กงแก้้วมอบสามเณร ผู้้�ติิดตามให้้อยู่ �
อุุปััฏฐากด้้วย ท่่านพระอาจารย์์ทองอีีก ๑ รููป จากนั้�นองค์์ท่่านพร้้อมคณะก็็ออกเดิินทาง
ต่่อไปยัังวััดอำำ�มาตยราม นครจำำ�ปาศัักดิ์�
คณะที่่� ๒ ออกเดิินทางล่่วงหน้้าไปก่่อนแล้้ว คณะพระอาจารย์์ทองรััตน์์ มีีพระ
อาจารย์์บุุญมาก พระอาจารย์์กิิ (ซึ่�งปีีนั้�นจำำ�พรรษาอยู่�ที่� “เมืืองยศ” ยโสธร) รวมอยู่่�ด้้วย
เดิินธุุดงค์์ล่่วงหน้้าไปรอองค์์ท่่านอยู่ �ที่ �นครจำำ�ปาศัักดิ์ �

๑๙๕ ตามรอยธดุ งควัตร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนฺตสีโล

คณะที่่� ๓ คณะท่่านพระอาจารย์์เนีียม ท่่านพระอาจารย์์เจี๊ �ยะ ทั้�ง ๒ ท่่านเป็็น
พระอาคัันตุุกะที่่�ท่่านพระอาจารย์์มั่�น ส่่งมาจากสกลนคร เพื่�อกราบเยี่�ยมท่่านพระ
อาจารย์์ผู้�เฒ่่า จึึงต้้องมีีผู้้�นำำ�ทางไปซึ่�งท่่านผู้�นั้�น คืือ พระอาจารย์์บุุญเพ็็ง ผู้�เป็็นหลานท่่าน
พระอาจารย์์เสาร์์ และยัังมีีพระอาจารย์์แก้้ว (พระอาจารย์์เจี๊ �ยะ เรีียกขานว่่า ครููบาแก้้ว
ครููบาเนีียม) พร้้อมสามเณรกัับผ้้าขาวผู้้�ติิดตามอีีกด้้วย
คณะนี้�ได้้พากัันออกเดิินธุดุ งค์์มุ่�งหน้้าไป อ.โขงเจีียม ริมิ ฝั่�งแม่น่ ้ำ�ำ �โขง โดยเดิินเท้า้
เลีียบไปตามริมิ ฝั่�งแม่่น้ำ�ำ �มูลู ซึ่่�งกิินเวลาไปค่่อนวัันจึงึ ถึึงบ้า้ นด่่าน อ.โขงเจียี ม ปากแม่น่ ้ำ�ำ �มููล
ที่�ไหลบรรจบเชื่�อมต่่อลงแม่่น้ำำ��โขง และได้้พากัันพัักแรมค้้างคืืนบนภููเขา ต่่อมาได้้มีีผู้�มา
นิิมนต์์ให้ไ้ ปพัักอยู่�ที่�ใกล้้กัับแม่่น้ำ�ำ �โขงที่�เป็น็ ป่า่ ใหญ่ม่ าก ท่า่ นพระอาจารย์์เจี๊ย� ะเล่า่ ว่่า “ท่า่ น
ได้้พบปลาในแม่่น้ำำ��โขงชนิิดหนึ่�งที่่�ร้้องได้้เหมืือนวััว ในบริิเวณนั้�นมีีสััตว์์ป่่ามาก และเป็็น
สถานที่�ที่�ชาวบ้้านเกรงกลััวมาก ใครจะไปตััดไม้้ไม่่ได้้ เพราะมัักจะมีีอัันเป็็นไป คืือ เจ็็บไข้้
ได้้ป่่วยโดยไร้้สาเหตุุ
คณะของท่่านพัักรอเรืืออยู่�หลายวััน แล้้วโยมคำำ�ต้้นก็็มานิิมนต์์ลงเรืือล่่อง
แม่่น้ำำ��โขงไปส่่งจนถึึงบ้้านเมืืองเก่่า (อยู่�ตรงข้้ามเมืืองปากเซ) จากนั้�นก็็พากัันขึ้�นบก เดิิน
ทางต่่อไปยัังนครจำำ�ปาศัักดิ์�ซึ่�ง คุุณตาเพ็็ง เล่่าว่่า... คณะของท่่านต้้องพัักแรมค้้างคืืน
ระหว่่างทางอีีก ๑ คืืน จึึงได้้พากัันเดิินทางไปถึึงยัังวััดอำำ�มาตยาราม เพื่�อสมทบกัับคณะ
ของท่่านพระอาจารย์์เสาร์์แต่่คลาดกััน ทราบข่่าวจากพระครููนาคบุุรีี ศรีีคณาภิิบาล
(พระมหาคำำ�ม้้าว อิิงฺฺควโร) ผู้้�เป็็นเจ้้าอาวาสว่่า คณะท่่านพระอาจารย์์ใหญ่่เสาร์์ลงเรืือไป
เมือื งโขงได้้หลายวันั แล้ว้ จึึงพากัันเดิินทางต่อ่ ไปสมทบกัับคณะท่า่ นพระอาจารย์ท์ องรัตั น์์
ที่่�พำำ�นัักอยู่�ที่�ศาลาใหญ่่ ริิมสระน้ำำ��โบราณของปราสาทวััดภูู ปราสาทหิินเก่่าแก่่ และมีี
ชื่�อเส่ี�ยงแห่่งนครจำำ�ปาศัักดิ์์� ซึ่่�งอยู่�บนภููเขานอกเมืืองห่่างไปทางทิิศใต้้ราว ๑๐ กม. เมื่�อ
คารวะท่่านพระอาจารย์์ทองรััตน์์แล้้ว ทราบว่่า ท่่านพระอาจารย์์ใหญ่่สั่�งไว้้ว่่าจะกลัับมา
ทำำ�บุุญมาฆบููชา “เดืือนสามเพ็็ง” ให้้เตรีียมเรืือไปรัับกลัับมาด้้วย จึึงอยู่�รอรัับองค์์ท่่าน
ตามที่ �สั่ �งไว้้เนื่ �องจากที่่�พัักไม่่สะดวก ท่่านพระอาจารย์์ทองรััตน์์ จึึงให้้พระอาจารย์์บุุญเพ็็ง

ตามรอยธุดงควตั ร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนตฺ สโี ล ๑๙๖

พพอาคดีณีสาะมไปเณพæั√รัก–Õม1ทู“ี่®ูล8่“�ว√ท0ัีัด¬่่‡å� บติ“้ิด√้าåตนาห้ม้วไยปสด้ร้วะยหััวรรæบ่√่ว–เÕมรæ1้“æ้æา√®ก8√–ั“√อ–Õ√æับ0–Õ“¬Õ1√ย“®‡å“พ–® 8“®Õา“√““√ร0√¬ก√®¬å‡å¬ะ“ ‡åก√ ‡å“ อ¬“√ล“‡√ååั √าåับ“å จ√åเามืรือย์ง์กอิุิ ซุบึ่่�ลงวฯััดนพี้�อระยู่�อเหานจืาือรขึ้ย�์น์บุไุญปไเมพ่็่ไ็งกก็ล็ต้น้อัักง

118801080

พากัันกลัับไปส่่งสามเณรมููล (เสีียชีีวิิตแล้้ว) แล้้วจึึงย้้อนกลัับไปพัักรออยู่�ที่�วััดอำำ�มาตย์์ฯ
นครจำำ�ปาศัักดิ์์�อีีกครั้�ง

æ√–Õ“®“√¬å∑Õß Õ‚ ‚°
æ√–Õ“®“√¬å∑Õß Õ‚ ‚æ°√æ–æÕ√√æ–“–Õ®√Õ“–““√Õ®®¬““å∑√®√¬“Õ¬√∑åßå∑¬Õå∑ÕÕßÕß‚ß ÕÕ‚‚°Õ‚  ‚ ‚°°‚°

„π«ß°“√π—°‡≈ß-π“¬ŒâÕ¬Õ¬à“ß‚™°‚™π ®π‡°‘¥
ª¥∫¡≥‡πì¡‘ ◊ËÕâ“ μ§¢π«¬’ “πÕπ—¥ßß··¥ß∑∑¢π¡ß—’Ë ßÁ“à˜Õâ·à ø·π¬¥√ßí∑μßß™μ«Õÿ≈¥—§.Õàß“ √ߧ∑“§‚‰æ∫®™∫¡«¡ “à √.“ÿμ¥Ÿ“âππ¿ºæ®∫™∫√‚μæ®∫™∫πæ√®„ §æ∫®∫™ªŸ.ß““ÿμŸ¥™â“¢.π‘¿““μÿ‡Ÿ¥â“¿..π√“ÿμμ√Ÿ¥“âπ™â√»Õπ°®Õ‚μ§π√Ÿ¡æ®μ““ວπæ¢∫®√∫™’«®‘¿“ß..‡§‘¥¢∑‡π√‘¿“ßÚ‡»‘π¢ßÕ.°√æμ‘°‘¿“‚“μÿ‡Ÿ¥“⟡Õæ√‡π°‚““຺աŸ°æ√‚μ¡μßÙ¥‘º¥‘π√àÕŸ¡æ∑‡π®π¡ß§º‘¥º‘π’ ∑‡πß“æ°ß¬¥‘æ’È¢‘π∑∑π‡ß¿‘“槰ۇ““à‘‡ºπ‡√ßßæ°“‡¡ß““॑ªÕº°à‚¥¡π“¡’Ë∫“¡≥Ÿà‘¥¡Ÿºæ˜≈Õà§√¥“¡π¡‘¥àÕ‡∑ßπ“ì‘¥§π¡¡‘∑‡π‡‡Ë◊Õ∑ⓔˠ“ߧ‘‡π√‚–‡æμ°ª‡∑‡ß¥§‡§∫Ë’¡Ÿ≥ª‡ª¢º‡π “ߓ५º‡“’¬Ë’∫¡Ÿ≥ª¡“Õ¥‡¥‘πìÕà’∫Ë¡‘¡≥ŸπÕ‡ËÕ◊—πâ“ππ¡ π쥗πì¡‘“ßμ‡◊ËÕ“âπ ì∑¡‘§§μ“¢ÕË◊“âπß· ‡·‡¥«ßß∑’¬§‡μ¢πª“«¥¬’§∑∫Ë’¢¡Ÿ≥ππÕ¢“π®«¡π—’¬¥ß—ßπÕË’“‡—π¥πì¡‘ßÕæÁà“—πËÕ◊â“ߥ· ·˜¥ææπæâÕßà·ß∑“μß·ø·¥·ß∑§√∑π¢πß·¢·¥§Õææ„¿§æ‡®æ«∑∑∑°Õ¬’ß¡¬ß—¥§∑“Õ√““¢–Ë’π√¡ ß—∑ππÕíߢ˒ßπÁ—π∑Õ¥¡“à“μß—“.“˜√«âÕ‘§àà“«Ë’√“·àß°.√ƒ√Ë’ßß°Á¥à“¬™ø1˜»Õâ·à·“μß»“Áß“àπ«°·¥«√È—ø˜–ß∑Õâß«Õπ·“π®·à—¥≈ÿ–¬≥π®—π»ø’ ¥—·∑8√…¬§√√¢¥πÕπ.ßíß∑å.“‡¡‡Õ∑—¡à∑¡√“”¬ß¥μ“’˪∑ ∂í߮ߪß∑√®°“’åμ ™√‰Á°–íß“à “0√ÿßμߘ∑Õâªßà·Ú§μ™∑À“à«Õ‡ßÿ≈ªøμßլⓓ¡·÷ß“ÉËÕ’‰‘°™®§ìπ≈¥—π‚«‰Õÿ≈μß∫«“§.¬¥ªπ—¥«§Õæ„Õ¿§‡Õææ¡“àå≈ÿ«¡ ·Õߧ“à√‚“ı“. ≥ª “¥—‡¬®Õíß§à“—√ß∫∑§ßπ¥“√—æ.μ  √◊Ë»ÕàÕ≥ßßπßæ.擧√«ª“°‘∑¿√“ √™ºƒ√√°√¬”‚“μàŸ∫ßÚ§æï√»π∑§ª‰‚√‰√‡«Õÿ≈æ«“¿ß—°„§ È—¬–À√ß∑«“§–‚—¥‰¡ªŸªà¡«°“¡ °ª—îπòß“√»à“§√πå“.§™‚…‰Õ¡àâ“√—«Õ√¡ °ßß.“àï҇斡  ¥“¡å¿¡π.Õ«¡ √–¡à“ππ»∑√ª¡“¿ √ºæ√®™âπ»“’ √‚√Õß°§π“§∑ÿ¿ º‡ß“æÕ√Ï‘Õ‚‘À𪓄“ à‡“§–.¿‚‰º≥≈Ÿ.ફ’‘Ÿ“°√»‚‚àæ«’Ëß≈®ìß“π.æ„  .ßÀ∫—¡™»“«¡ ª∑√Ÿæà“«ßß“·„ Ú°’√“»™¿√ ª“.êÚŸμ‘¬∑¥ ≥—ß““§“—®√°ß™√¿â‡æ«.Ÿ»π™¿Õ—¥å.Ë◊¿.“Õ®º°√√§‚¿¢ª.™â√∏√»μÕÙ“»¬“-“àÚ√Ëμ’∫æ.™âÙ√π»π„ ’«¥‚Õ≠⁄‘æ‚¡.““àª.“Ÿº∫“¬π ’ßÀ“√π«â’«√¡™ß“¬“.àÈπÚπòî .».π𓥑«’Û‡‘μ°ß“â.—¿Ú°ß.√Ï‘Ù»¯æÚ– —ßÈÕ“‡√å√‘μμßß⁄Ÿ√¡™âÚ“§»»πÕ‡¡’懫‘μ√∫μ«—πμ¡Ù¬“˜≈§§“¥“à‡‡–≥√ßμæ¡‘—≈æ¬Ùıª’«˘∑Ùº.Ë◊√’ √.Õà“μ“Ù≈¬¬æ’È““âߺåæÀË”À—Ú’ »§∑√√Û“‚‡‘쓬’Ⱥ‰“æ ’æ“ê∑‚Û“’ˬπ√߇ªÕ¬¡º’Ȉ Ûπ®ßŒ“ŸÛ¥™“‰§ß√«âå.≈μ√√Ù˜≈«¢§“¥∏¡ß»-«¥‰˜≈π—Ëπ∏π“.π¡πì—º§¥  ’â¯⁄≠‘¬Õ‚„‚â¡ Ÿ˜≈¬’Èπª§π¥”ËÕÛ√‚πŸ‡π—≈« ¡.¬π””Ëμâ‡μ‡¡“√‚ß«‡ ªº¬ Ú”Ë∑ÿ“‰μª“⁄√‚¥¡“‡§.ª—º˜≈ √¥’«§ÿ¥‰“¡¥‘“â𪥇º‡‡ √√®ππÕ“¡ìπ°—æ¬∏ªâ«Ù¥ß¡πìË◊√¡ÕË”“ππ¡πì—(√¬‚‡‚μ—∫–âßπ√‚π¡πì—π“À“)Á‰ª‡¬¬º∏‘ æπÕ§ææ¿„§‡æ®æ∑∑∑°Õâì‚æ“◊Õæ¥ÕË◊Õˆ«—À Œ—¥“∫§μ ≈π™à≈“π√π¡πì—“æ“.“√«‘’ààË«“√“ßπÛ∏.ƒ√¬“«°¡√’‡¬â¯Õ∏«â—Õ»‚√«—√»π“Õ«°ß√«—√È—ª–ßÕßπ“𗥫¡–¬—√π”–»‡¡¡Ù√∫∑∑‘Ï™§Õ¿æ愧…‡ææ®∑∑∑°Õ“ÿ∑ª¬√√‚™Õ¡ß.“‡‡®.ª‘∑¡¡¡§Õæ濧æ‡æ®∑∑∑°Õ–—ÿ∫Õ√ªì ¥ππ∂™ÿ«àª‰¡∑§Õææ„¿§®®æ‡æ∑∑∑Õ°¿’«‡’å“à“ ’扰 “.‡“— “√à“«‘ÿààË“’«°Õ√“°¬“à.ƒ √“°Úª√“¥Àß ìπ“à“.π√“√»«‡ππª¡‘“«ààË’√“â°.ƒ÷≈√»π“ÉÕ°æ‘«“°μ‚®ì«à«“.π“√π—È√«–ß»’Ë‘“‚’Ë“«ààπß√“∫“π—¥πÕ§.斿愃§√æ懮∑∑∑«“°Õ»√°“°ß)°Á‰√¬ªπâ“»¡«√—È–»πßπÕ·“âìπ—¥æ…–»‚“æı“¥√√«°°Õ ÿ≥ ‡ª√“μπ«æ¬®ß‚».“‡√ßÈ—‡§–“ßæπ∑·¡“¥π—¥√¡–…√—ææ“√√√Û‰Õ “– ª.∑Õ“√»«Ë◊∂.‘“‡Õ®‡Ë«’àà“ª√“ªπà™∑.¡ƒ√“°¡…®æª√ï∫æ°’å√√√ “Õ‰ ª“∑°ß»∂. ª“‡Û“‡®¬”∫¡—ÿ¬ª∑¡“Ÿà∫»å“¡Ú√®æÕï√«≈‡°πÚ’å∏ª∏ «â–Õ–‰ª∑√È—À–‡“àß∂μ π“®“‡π¥—ªªÿ–¬¿’â“ß®÷¬ßπì√À“É√’ÕËπÚ’å«‘° »ªÕ‰È—°™®ìÀπ“àπ “ࡇ°ÿ…Àªªπîòß««∫∑√“√â“√√–«“÷πßÕ“É“’ËÕ«(Ú¡1Õß‘ª°.æÙ“‡‡Àâ®ì«“àπ‘Ïâ∑¡π√¬—‡¡ª°“ÿªßâ“∫‚.Õ·™ïÒ÷–ß«æÉ“‚’Õ˪–∑ı“ ‘∂°“å®≥.®™π쪪“∏π𬮧∏–®“ß–Õ®∫¡πÕ·’å‰π»— ì«“π‰“8¡π“¥‚°™√—ıæ“√ ææ“ÿ≥ πª≈𓓬®Ë◊)‡√Õÿ§ª“Õ’ ÚÕ·æ√§Ÿà°‚æÀ—√¥“—ıà““ª‡ °æ‡√°‡“≥ªª “߬ â¬®“¥Õ◊Ë‘§÷ªÕß“¬É“ÕË’—”ªπ®‘°“àŸ∫“–.®Úì¥æ√—æïπ√ªæ≥√π2°π®√.“ªàª ß°∫ ““»Ë◊‡¡«≈“Õ∑欔“æ¿πàŸ∫ –æÀπÚ—¬æªï√À√√°»“«√“«ª¬í∑°·Õ√™‡√«‚“ଔı¡“·°√ªîπò“πªŸ∫à¿“≥√⡪“Ú欮ï¬√π√π“À§√“ª«ìπê«Ú·®¬‡πâ“¥√—àÕæ¡—‡π°ÿ ªå°πîò¿∫‘— √‚.®ïҰ߬◊Ë®ìÀæπ√Õ®–“–‡«π √«Ÿ“Ë’ å™π¿πæ“âப—¥.å¡√°.°“√ªòπî¨≈–®–√°π.¡ïÒ»—π“桬“°”–™¢® √æ“Ÿà∫∏’å“Úπïâ“π∫æï“√π“—≈»ª°“-–æÚ.ïÒ‡ππ—»§æ¡–.¡“Õ‡“Ù ¢¿““ √æπ‡åπ¥¬π⁄≠À‘ß√““‚∏¡Õ«‘––√ªπμ“»‘∫‡Ò∫“à—∫§“¡–¡.“π°ªòπîπ√≥æ« â√.§πππà““°ß√¥“»Õ‘μ≈…𮪮º “ââ櫧“— “.–.åπ®À«°«—∑√ ∑≥.‡»ïÒ‡Õ√.«æàß–∑“√Õ“Õ» ‘“√嫪ßπ√Ï‘·Ù√æ¯√æ“–. ÚÀ—–≥πÕ»».àμ¡“¬êÚ“∑»√⁄Ÿ√√¬‡—μæı≈¡.“«§π·“æ¡‘π√’ “®—¥À¬®¬à—¬Õ¬°ßπ—»’πâ“«§∫∑Ÿ«®ê√Ú«—∫“™ “¬¡‡¿–«ß“¬ß—·¥.åß¡‡√.“Õ√ÿ‘“®ª— °®ª°–¢êÚ«Ÿæ≥∏¬¡™—≈濬.ıà˘—¥å.“√å∑».»ª“≈®—Ù-‘®Ú®°°ß÷æË◊√ßÕ .¢À“—Ù«Ÿåååå»®™π∏¿¥“¬“—⁄≠‘¥å.∑√.‚¡¡»√ÿ®∑«â“åæ°·Ú“√∫“Õ◊¢.πÙπ“∏«âπí¥¬êÚ≠⁄‘™“¬»‚¡“-¬‰Úπ“æ“æ “—∫®.“°.ßπ∑Ùπ‚’Ëπππ«âìπ‡¥√«Ÿ®’≠⁄Õ‘™‚¡¿πˆÛπ—¥.åπ.“ß“Ï‘√®Ù Œ∫“¯°æπ.¥πÚ«‡â¢‰§ÕË’‡ß∏≈μ√⁄®Ÿ√¡°π廨“«§ß Ï‘√Ù-Ú¡¯â.æπÕÚ.®ÙÕ’‡«¬π∫쥫—«≠⁄“⁄‘Ÿ√¡¥‚¡π¡Ë—∏π“ß“¬Ï‘√§Ù“æ¯æ“Õ∫ Ú“π‡¯âÕπ’Õ«â«μ∫„‚¡â⁄—«Ÿæ√“¡¡—¡≈“欧¬ıπ˘∑ Ò‘Ù.πÕ’√◊Ë«Õ∫‡π“«—°√¥πæ—¡«¡¡—≈擬¬ı凬¬˘ºßÏ‘√”Ù∑μ¯â“æâ“ÙμåæÚ‡¡◊Ë√ÕÕ√ÿ∫«“μæ“¡—⁄≈柬√¡√ı¬“§˘∑““‰Ùâ‰æå“®æË◊√æªÕ’«“∫“¬∑.‚«—Ë’“πı—¡¬“¬√“‘ˆ°’¥Û“âπ¥´å欬‰¬“ÿæ扌¥‘“âπ∑“楂¥Ë’‡¡—‡–≈懬‰ß§ı˘Õ“≈∑√≈ˆ√ÛπÙ‰®“ææ«Ë◊√°Õ’¬Í““∑‚Ë’¥πª‰§¥¬ß¡åìπ≈ˆ¡Ûπ√“â«åæ¥πË—∏«πŒ“ß÷Ë≈åå奓 ‰§¯â‚μ∫—Õ≈“√â„߂⡉«“√‚楫æπË—ππ∏œÀ““∑‚’Ëπ )Á‰¬Õ¯Õ–ˆÛπ„‚«â¡π«¥π—πË—«â¡ìπ∏Œæ“◊Õ欔¥¥◊ËÕ μ≧μâ—¯«—Õ∫‡¡≈Õ√„‚â¡—«¥«“π∫«¡¬¬μ”μ“â‰μÕ™‡¡ª«à¥π«Ë—¥—≈π∏π—“«¡.“—欔 √μâ⯥“μ‰Õ‡ß¡Ûÿ„‚⡪‰¬«¥«‘¡âπ‰®.√¥‡—‡‡¬‡∏âÕ√Õ“√‰æ¥®ÿ—«ª√Õ°π‰π—«¡Õ¥‘â.π߬—¥‡ª”‡‡μ—âªπ¥√ªμßßÕ¡ìπ‡√¥¡¡ÿ®«‰°—¥‘√πâ𖬥‡ª‡‡¡ÿ“‰Ù‚μ¥—∫ß¡√∑ìπÏ‘¡ªâß®“√‚Õÿ∑°ª.π™‚—Àª√®)Á‰¥.¬‘¥√‚μß¡ìπ—∫ÿ¡¡‰âß–¥π‘√‚âÿπ∫ÕâÕì’Èπ楇À쇇◊Õæπ晥◊ËÕ√)Á‰‚μ¡—«®∫—∑Õ°â¿ß—√π‚¥’“∫πâæìªÀæ‚⁄—◊Õ楓àμß¡¥◊ËπìÕ)Á–°¡‰¬«—¬™à“ “π—à≈¥â“ì“∫æ◊Õæ‚μæ¥Ë◊∫—πμ¬Õπâß°«—√‚™≈ßÛπ∑À¬—«æ¥¡“∫≈à«—)Á√‰¬π°Õ‡μË’∏“âÕππ™â√ìßÛæ°—«√π¬à«◊Õæ√≈Õ¡¥“ª◊ËÕ¡ß«—‡æ—∏ªâßÕÕ—¥“∫ß‡ÛŸà—«√¬«πÿ ¡—μ√√Õπμ‚–√߇™æ¡∏—ªâÙÕ)√ßÕà∑“≈Ï‘“À√æ“—«√√Û‰πÿæ∑ª–Õ—™‚πß–ßπÛ™¡—®ª.‘Ù¬«ßÕ¡∑¡Ï‘∫ï√“–‡ ÿ∑ÿ“∫ªÕ—∏√πâ™Õªì–π¡™¡“«—√®Ùåπ.‘¡®∑ÕÕ¡Ï‘∑ßÕ¿“∏–ÿ∑ª—ÿ’∫ªÕ‚™æμßÕì—π“àπ®.‘°—¡√π√¡¬π“à ∑–“¿–È—¡™ÿ∫ÕπÙ’æ∑ì‘ÏπÀ™—“«“à«∑“ππÿ∑ª°¡‚™°«¬à“∑≈ “Õª¿“æ®.’‘æ√¬¡à«Õ—π“à–Ë’π“πÿ°∫Õ–¬“àπì ≈π“™√.°Õ◊æ∏√¡ª∏∑¡«à¿π¡‰ππ—π’Ë“’π“æ°√π≈—“à√°æ≈°ÿ ‡√√¬à“ÿªμ «à‚ª¡“πßÕ ’Ëæ√“àŸ√‡π¬π°æπ√¥Û‰√° ÿ–ªª≈√μ¡—π¢®ß“ææ𙬫à√π®Ë’∫望栓√Û‰ÿ ¡π –“√μ∑√‚ª“°ßπ¡æ√πª“¡å“Õïæ∫í∏√™Û‰–àŸ–“ “∑쪓ππÈ÷â ÿ¡™√μ√‚åßìπ√Õæπ«ï∫®å∫√∏π–È— “™ππæªμ√Û‘∫‰¡–Àì“««∑“®å‡πÕπ√’Ë™«πÕ∏ª–®—È™∫ïπ¨μ√¬ ¡“À—««‰∑“°¡®–√Ë’π“«’«“åժȗՓ.™π∏∏√–æ∏¬À«μ«∑“¡ÿ≠‰π—‡¢π“–“«ªÕª√“π.≈∏√‡—Ȭÿ∏™π∫‘‡ªÒ Õ¡‰π—√À–Ÿàπ«“«∑“‡§—¥°√¥«.μÕ∏≈…ª¥®‡º√∏ªÿ—ªπ√“¡Õ®¬ ‰®π“—√√π“àŸÕ√‡–®ª≈ √“¥‡.√¡ÿª∏∑‰ª—πÕ “∏®π“√àŸ¡π—‡‡π“¬“—μıªí ¥“™ª≈¡¡“‘π—’∑‡√πÕ¥ÿ®¬¬“à¬Õ¬““ªππÕ ââ√æ¡√àŸ“®“‡ìπª«–ß íß“®™¡π¥∑“ªπ“—“πππ‘∫®â“ì√®“‡πìπ®Ë’«í®ª™å ““®¡‘π∑¨“π“∫â¡π—ì√”ååå®å°‡“ìππ®«’Ë®’íπ“π™‰à“®“π¨‘∫æÁß“π¡âì—®√‡°π‡¢®’Ë“ìπ«π’®“π®““¨π∫‘æ¡°—‘∫‡Ò¡ì®‡®π¢“Ë’’“π§°¥“√°®“μ¨…®æº¡∫‘‡—Ò“°‡®¢®√“’Õ√“§“√¥“μ√…殺‘∫‡Ò“‡®¢“√≈Õ√§¬°√¥““μ—ıμ…√®º‘∫‡Ò¡Á‘’π“¥®¬¬à¬Õ¬√Õâ√§°√¥¬““μ…—μı–√®ßߺ¡“π’®√¬¬à¬Õ¬Õ√â¬π“—μμı“√–ßßå¡‘π’¥¬‘¬à¬Õ¬ââ¬ååμ—ıåå““–ßß¡‘π’奬¬à¬Õ¬‘â““ååå–åßßå°—‘¬ååååßå‘åååå å
ªæï .». ÚÙ¯ı ‰¥μâ ¥‘ μ“¡∑“à π·πæμ“àÕ¡√¬‡–μà“ÕÁ¡ß„“¥¥®È—߇À“¥“√‘¡°¬·åμ·≈Àà –¡¡“’§¬«∂“ß÷ ¡ÀÀ‘π¡“À¬√¢Õ◊ ¬À“¬π‘ ‰¥ª”∂÷ßÕ§—𫇪“¡ìπ
®‡° “““°√√‡∑®å‰“àªâ“πծ擔ª«ª√ïæ“–“ Õ.»»«“—°—¥.®Ú¥“∫√Ï‘ÙŸ√¬æ≈˘æå ““Û๑√«๙„Õμ๗‰.⥇¡â√À◊Õ—∫≈ßπ—ßÕ®‘¡ÿ∫“π≈°°°≈®°√μπ.°—““≈“®åÕ√√…â“—πÈ—™π»Õ¬·≥∑∏‰ªÿ°÷¢Ÿà‡∫–¥“Áß …ªตÕ®√ÿ πâ¡√“าªÿ’∫ìπÕม—∫°’π™“ร‡∑—È ‘πμ…®®อ—¬ÀยàÕâ““Õªธ“¬.ดุ≠Ù“à งßค·∑∫ว∑’Ë‚÷ัต°®â√ร∫ß√‡‘ß÷πท√¢’¬่าÕπน·ß«∑พ°—¥à“√รÀπàßะ¥‡πอ≈—ËßาÕ¬»จß∑‘≈า∫’‡ร“—«¥ย¬’ เ์ ÕÕส«—π.า‡ร¡‡ª์ ◊Õกìπßนฺตสโี ล
¡‘ Õ“«“ «¥— ‡°“–·°«â Õ¡— æ«π— ®π™√“¿“æ À≈“‡¡πË◊Õ¢ÕÕ“¬ßÿ‰¥â ÚÛ ªï ∑à“π‰¥â∂◊Õ»’≈‡ªìπºâ“¢“«
π“¡‡¥¡‘ ¢Õß∑“à π∑Õß §√‚ ¿“ ∑∑à““à ππæ∑√–’ÕË Õ¬“®àŸ∫““â √π¬å‡ ®Í’¬«–πß®—«ÿπ⁄‚∑‰¥∂¡â ◊Õ“°√”—∫‡πμ‘¥«—„π∑“à πÕ°‰¬ßª¡àŸ„𪓠®√”√‘ππª°—πÿê ‘∫‚⁄ß≠¶—μå ·‘(«≈¥—–‰∑¥√â∑“”¬°ß““¡√Õ)ÿª¢ Õ¡ß∑∫à“∑π‡æ¡√◊ÕË –«Õ—π“∑®Ë’“Ò√Ò¬å

°¥‘
‡°‘¥∑Ë∫’ “â π¥ßπÕâ ¬ μ. “¡ºß Õ.»√ ’ ߧ√“¡
æπ¡ ‡¡ÕË◊ «π— ∑Ë’ ˜ μÿ≈“§¡ æ.».ÚÙÛ˜‡ªìπ
ÕßæÕà §≥Ÿ μ“ ·¡·à ¥ß §√‚ ¿“

æÕ¥ ’ “¡‡≥√¡≈Ÿ ∑μ’Ë ‘¥μ“¡‰ª¥«â ¬ √∫‡√â“Õ¬“°°≈—∫‡¡Õ◊ ßÕÿ∫≈œ æ√–Õ“®“√¬å∫≠ÿ ‡æÁß°μÁ Õâ ß
æ“°—π°≈—∫‰ª àß “¡‡≥√¡Ÿ≈ (‡ ’¬™’«‘μ·≈â«) ·≈â«®÷߬âÕπ°≈—∫‰ªæ—°√ÕÕ¬àŸ∑’Ë«—¥Õ”¡“μ¬å
π§√®”ª“»°— ¥‘ÕÏ °’ §√ß—È

æ√–§√ Ÿ ÿ∑∏‘∏√√¡√ß—  ’ (æ√–Õ“®“√¬‡å ®¬’Í – ®ÿπ‚⁄ ∑)

∑à“π‡ªπì ™“«®π— ∑∫√ÿ ’

∑à“πæ√–Õ“®“√¬å‡®Í’¬– ®ÿπ⁄‚∑ ∂◊Õ°”‡π‘¥„π ·μÕà ¬“à ß„¥ À“°·μÀà ¡“¬∂÷ß À‘π À√◊Õ Àπ‘ ¥” Õπ— ‡ªìπ
μ√–°≈Ÿ "‚æ∏‘°®‘ " ‡¡ÕË◊ «π— ՗ߧ“√ ‡¥◊Õπ ˜ ¢È÷π ˆ §Ë” π“¡‡μÁ¡¥È—߇¥‘¡ ·≈–¡’§«“¡À¡“¬¢¬“¬‰ª∂÷ߧ«“¡
ªï¡–‚√ß μ√ß°—∫«—π∑Ë’ ˆ ¡‘∂ÿπ“¬π æ.».ÚÙı˜ ∑’Ë °≈â“·¢Áß Õ“®À“≠ ∫÷°∫÷π ·°√àߥ˗߻‘≈“ Õ—π‡ªìπ
∫“â π§≈Õßπ”È ‡§¡Á μ”∫≈§≈Õßπ”È ‡§¡Á Õ”‡¿Õ·À≈¡ ß‘ Àå ≈°— …≥–Õÿªπ ‘ —¬Õ¬à“ß·∑â®√‘ߢÕß∑à“π‡≈¬∑’‡¥¬’ «
®—ßÀ«—¥®—π∑∫ÿ√’ ‚¬¡∫‘¥“¢Õß∑à“π™◊ËÕ ´ÿàπ·©à ‚æ∏‘°‘® °“√»÷°…“
·≈–‚¬¡¡“√¥“™ËÕ◊ ·ø ‚æ∏°‘ ®‘ ¡’Õ“™’æ§â“¢“¬
®∫™—Èπ ª.Ù ∑’Ë‚√߇√’¬π«—¥ÀπÕß∫—« Õ.‡¡◊Õß
π“¡¢Õß∑à“ππ—È𠂬¡∑à“πμÈ—ß„Àâ «à “ ®.®—π∑∫ÿ√’
"‚Õ«‡®Í’¬–" ·ª≈«à“ À‘π¥” ‡ÀμÿÀπË÷ß∑Ë’∑à“π‰¥â™Ë◊Õπ’È°Á °“√Õªÿ  ¡∫∑
‡æ√“–∑à“π¡’ª“π¥”∑Ë’·ºàπÀ≈—ß ·≈–π“¡¢Õß∑à“ππ—Èπ
‡À≈◊Õ‡√’¬°¢“π‡ªì𧔠—ÈπÊ ∑Ë’≠“μ‘‚¬¡√⟮—°°—π¥’„π ‡¡◊ËÕÕ“¬ÿ‰¥â ÚÛ ªï ∑à“π‰¥â∂◊Õ»’≈‡ªìπºâ“¢“«
ª®í ®ÿ∫π— π’È §◊Õ "‡®¬Í’ –" ´÷ßË ‰¡à‰¥¡â §’ «“¡À¡“¬«à“ "°‘π" Õ¬„Ÿà π ”π°—  ß¶å («¥— ∑√“¬ß“¡) ¢Õß∑“à πæ√–Õ“®“√¬å
°ß¡“ ®‘√ªêÿ ⁄‚≠ ·≈–‰¥∑â ”°“√Õªÿ  ¡∫∑ ‡¡ÕË◊ «π— ∑Ë’ ÒÒ
°√°Æ“§¡ æ.».ÚÙ¯ ∑«Ë’ ¥— ®π— ∑π“√“¡ μ.®π— ∑π‘¡μ‘
Õ.‡¡Õ◊ ß ®.®π— ∑∫√ÿ ’ ‚¥¬¡æ’ √–§√§Ÿ √πÿ “∂ ¡“®“√ (‡»¬’ √)
‡ªπì æ√–Õªÿ 홨“¬å æ√–§√æŸ ‘æ—≤πå«À‘ “√°“√ (‡™¬) ‡ªπì
æ√–°√√¡«“®“®“√¬å
Õ¬Ÿ à ”π°— ∑à“πæ√–Õ“®“√¬°å ß¡“

‡¡◊ËÕÕÿª ¡∫∑·≈â« ∑à“π‰¥â°≈—∫‰ªæ—°®”
æ√√…“Õ¬∑Ÿà «Ë’ ¥— ∑√“¬ß“¡ °∫— ∑“à πæ√–Õ“®“√¬°å ß¡“Õ¬Ÿà
Û ªï À≈—ßÕÕ°æ√√…“·≈â« ∑à“π‰¥â≈“∑à“πæ√–
Õ“®“√¬å°ß¡“ ¢÷Èπ‰ª‡ “–À“∑à“πæ√–Õ“®“√¬å¡Ë—π∑’Ë
‡™’¬ß„À¡à ·≈–‰¥âæ—°»÷°…“Õ¬àŸ¥â«¬∑à“πæ√–Õ“®“√¬å

ตามรอยธดุ งควัตร ท่านพระอาจารย์เสาร์ กนฺตสีโล ๑๙๘

æ√–Õ“®“√¬‡å  “√å ææ√æ√–√–Õ–Õ“Õ“®“®“®“√“√¬√¬‡å ¬ ‡å  ‡å“ √““√å √å å

183 111888333

¥¡“ ®π∑à“πæ√–Õ“®“¡¡√¡Ë—π—Ëπ¬—Ëπμμå¡μ≈≈—Ëπ≈ÕÕ‰Õ¥¥¥¡â√¡¡—∫“““π®‘¡®®πππ∑μ∑∑à“å„à“πÀà“ππæâ ææ√√–√–Õ–Õ∑Õ“““ஓ®π®““æ√“√¬√√¬¬å¡–å¡å¡—ËÕπ—ËπË—π‰“‰¥®‰¥¥â√“â√—∫â√—∫—∫¬ππå‡π‘¡π‘¡‘¡π’¬ππμ¡μμ儇å„À優ÀÀâ πìâ â ‡æ∑◊ËÕ∑∑à“π“àπ“à πæππææ√‘∑√√––√¢–ÕÕ–Õ“Õ“ß“®®“∑®“®““√à √“√¬π¬√¬‡å欇åπ‡åπ‡å√π¬’π¬’–¬’¡¬’¡¡‡¡‡ª‡ª‡ªìπªπì πì‡ìπ‡æ‡æ‡æÕË◊ æË◊ÕÕË◊πÕË◊ππ π π  ππ∑‘ π∑‘ ‘∑¢∑‘¢Õ¢¢ÕßÕÕß∑ß∑ß“à∑∑“àπ“à π“àæππæ√ææ√–√–√––
 “π æ√–Õ“®“√¬å‡®Í’¬–°°°≈≈Á‰≈—∫¥—∫—∫‰â쉪‰ª‘¥ªÕÕμÕ’ ’ “’ ““¡π“π°π≈ææ—∫æ√√‰–√ª–Õ–Õ¬Õ““—ß®“®®““√“√¬√¬¬å‡Õ凮®å‡“’Í®¬Í’¬®’ͬ––“°–°√°Á‰Á‰¥¬Á‰¥¥âμå°âμâμ‘¥ß‘¥‘¡¥μμμ““¡“¡¡°°°≈≈≈—∫—∫—∫‰‰ª‰ªª¬¬¬—ß—ß—ß ÕÕ“Õ“®“®“®“√“√¬¬√¬å°¬°å å°ß°åßß¡¡ß¡“¡“““
√∏“π¥’ «â ¬ ‡‡¡‡¡¡◊ÕÕ◊ ◊ÕßßÕßÕÕÿ¥ÿ¥¥ÿ√√∏√∏∏““π“ππ’¥¥’ ¥’«â «â ¬«â ¬¬
∑à“πæ√–Õ“®“√¬å‡π’¬¡πÈ’ ‡ªìπ™∑∑“∑à“∑à“«à“ππà“∫πæπæâ“æ√æπ√√––π√Õ–Õ–“ÕÕ“¡®“®“®π“®“√“√“¬√¬√¬å‡¬πå‡å‡ππ凒¬π’¬’¬¡’¬¡¡π¡ππ’È π’È ‡È’ ªÈ’‡‡ªª‡ìπªìπì™πìπ™“™™“«“«“∫«∫«â“∫∫â“πâ“πâ“ππ“ππ“¡“¡“π¡¡πππ
…“Õ¬àŸ∑Ë«’ —¥ª“É ‚πππ‡‘ «»®π®®””å æ”ææ√√√√…√……““Õ“ÕÕ¬¬¬∑Ÿà Ÿà∑∑àŸ«Ë’ ’Ë«¥—Ë«’ —¥—¥ªªª“É É“‚“É ‚π‚ππππππÕ‡‘ ‘‡««‡‘.»‚«»§»ππ°πå å»å √’ ÿæ√√≥  °≈π§√ ´ÕÕ÷Ëß.Õ‚.∫§‚.‚§â“°§π°»°»∑»√»√√à“’ ’ √’ πÿæ’ ÿæÿæÕÿ√æ√¬√√√Ÿà≥„≥√°≥≥≈ â°  °—∫ °°≈°≈≈π≈ππ§π§§√§√√√´´Ë÷´ß´Ë÷ß∫Ë÷ß∫Ë÷ß∫â“∫â“πâ“πâ“π∑π∑∑à“∑à“πà“πà“ÕππÕ¬ÕÕ¬Ÿà„¬¬°àŸ„àŸ„°Ÿà„≈°°≈â°≈≈â°—∫â°â°—∫—∫—∫
æ√–Õ“®“√¬å‡®Í’¬–‰¥âμ‘¥μ“æ¡ææ√Õ√√––¬–ÕÕàŸªÕ“““®Ø®®“‘∫““√√—μ√¬¬‘¬å‡å‡®å®‡’Í®¬’ͬ’ͬ∫–––Ⓣ‰π¥‰¥¥â‚μâ§μâμ‘¥°‘¥‘¥μμμ“.“μ“¡¡Õ¡ÕßÕÕ‚¬¢¬¬Ÿà∫ªàŸªŸàªØÕØØ‘.∫‘‚∫‘§∫—μ—μ°—μ‘ ‘»‘ √’ ∫æÿ ∫∫“â √â“π“â√π‚π≥§‚‚§°§°(° °μμ¡μ.μ.¬—.μμ.ÕπμÕÕßπ—ÈÕß‚ß‚¢ß‚¢¢‚∫È÷π∫¢∫°∫ÕÕ—∫Õ.Õ‚..‚§‚.§‚§°§°°»°»»√»√ ’√ ’√’ æÿ  ’æÿ æÿ√æÿ √√√≥√≥√≥≥( (( ¡(  ¡—¬¡¡¬—π¬— ¬—π—πÈ πÈ— ¢—ÈπÈπ—¢÷ ¢πÈ÷¢°π÷È π÷È°∫— °°∫— ∫— ∫—
–Õ“®“√¬å¡—Ëπ ∑’Ë«—¥ªÉ“∑‚∑π∑à“à“πà“ππææ‘æ‡√«√–√»–Õ–ÕπÕ““å ®“®Õ®““√ÿ“¥√¬√¬¬å¡∏å¡å¡“Ë—π—Ëππ—Ë ’ ∑∑∑Ë’«Ë’«—Ë’¥«—¥Õ—¥ªª.ª‡É“É“¡‚É“‚π◊Õ‚ππßπππππ®π‘‡‘‡«.‘«‡ »«»»°πππ≈å å πå ÕÕ§Õÿ¥ÿ¥ÿ√¥√√)∏√∏∏““´π“π÷Ëßπ’ ‡’ ª’ ìπ∫ÕÕ.ÕⓇ.π¡.‡‡¡◊Õ‡¡◊°Õß◊Õß‘¥ßߢ®®®Õ.®. . ß. ° ∑°°≈°à≈“≈ππ≈π§π槧√§√√))√–))´´´÷Ëß´Ë÷߇Ë÷ߪ‡Ë÷߇ªª‡ìπªìπìπ∫ìπ∫∫â“∫â“πâ“âπ“π‡π°‡‡°‡‘¥°°‘¥‘¢¥‘¥¢Õ¢¢ÕßÕÕß∑ß∑ßà“∑∑à“πà“àπ“æππæ√ææ√–√–√––
π‡ªìπ‡«≈“ Ú æ√√…“μμμ‘¥‘楑¥μμÕμàÕàÕàÕ°°Õ°—π—π°—π‡æ‡ªª‡ªì√πìπ√ìπ‡‡«…«‡≈«“≈≈“·““≈Úâ«ÚÚæææ√√√Õ√…√…“…®““““√ææ¬æÕÕå°ÕÕÕßÕ¡ÕÕ°“°°æææ®√√√‘ √…√ª……“ÿê“·“·⁄‚·≈≠≈â≈«â«â««—¥¥ÕÕ“Õ“¬®“®∏“®“√“√¬¬√¬¡å°¬å°å°‡ßå°ß®ß¡¡ß¥¡“¡“’¬““å ®®®º‘√®‘√‘√ªŸâ‡ª‘√ªÿêªÿêìπÿêÿ⁄ê‚⁄‚≠⁄‚≠⁄‚≠≠««—¥«—¥«—¥—¥¥Õ¥ÕÕ¬Õ¬∏¬¬∏√∏∏√√√¡√¡√‡¡®¡‡‡®¥®‡®¥’¬¥¥’¬å’¬’¬å ºå åºâŸ‡ºªºŸâ‡âŸ‡ªìπ⟪‡ªìπìπìπ
μ‘¥μ“¡∑à“πæ√–Õ“®“√∑¬∑∑à“å¡“à πà“πË— π°°°‰Á ‡‰Á¥Á‰¥¥μâ π‘âμâ쥑 ∑‘¥‘¥μμ“μ“ß“¡“‰¡ª¡∑∑‚∑à“ªà“π“à√ππæ¥ææ√√–√–Õ–ÕÕ““殓®“®√“√“–√¬Õ√¬¬å¡“¡å 塮˗π—πË “Ë—π√‡‡¬¥‡¥¥åÕπ‘ ‘ππ‘ß∑∑§∑““å·ß“ß√‰ß‰ª°‰ªª‚¢‚ªª‚Õª√√ߥ√¥∑¥à“πææ√ææ√–√–Õ√–Õ“–Õ“Õ®“®®“®“√®““√¬√“√¬¬√嫬åÕ¬å‘Õ√åÕß‘¬åÕߧߧ—ߧ巧å·å·√å√·°√°√ °¢°¢‘√¢ÕÕ¢‘ ÕßÕß∑ß∑ß∑à“∑à“πà“πà“πæπææ√æ√–√–√Õ–Õ–“ÕÕ“®“®“®®“√“√“¬√¬√嫬¬å«‘√å«‘√嫬‘√‘¬√—ß‘¬‘¬§—ߗߧ—ß姧å å å ‘√  ‘√‘√‘√‘ ‘
߉∑ °≈∂‘Ëπ‡¥‘¡ ·≈–º™™âŸ§™““π«“«‡«≠‡¡‡¡¡“◊Õ◊Õμ◊Õßß‘‚‰ß‰∑¬‰∑∑¡   ∑°°°≈’˧≈≈∂âÿπ∂∂Ë‘π‡Ë‘π§‘Ëπ‡‡¥¬‡¥¥‘¡‘¡‘¡ ···π≈≈≈⁄∏––º‚–º√ºâŸ§âŸ§Ÿâ§πππ≠≠≠““μ“μμ‘‚‘‚¬‘‚¬¬¡¡¡∑∑∑’˧˒§Ë’§ÿâπâÿπÿâπ‡‡§‡§§¬¬¬ ππ⁄∏π∏⁄ ‚∏⁄ √‚√‚√
“°àÕπ ¡¡¡““·“··μμμà‡à‡°‡à°°à““à °à“°°àÕàÕàÕπππ ∑à“πæ√–Õ“®“√¬å‡π’¬¡ Õߧåπ’È∑∑∑à“∑à“πà“πà“π‰æπæ¡æ√æà‰√√–¥–√Õ–Õ⇖Õ√“Õ“’¬®“®“®π“®“√“√“¬√¬√¬å‡¬πå‡å‡ππ凒¬π’¬’¬¡’¬¡¡¡ÕÕßÕÕߧߧßåπ§§åπ’È∑åπåπÈ’∑’Èà∑“’È∑à“πà“πà“‰π¡π‰‰¡‰à¡¡¥à‰à‰¥â‡à‰¥√¥â‡â’‡¬√√⇒¬√π’¬’¬πππ
¬Õæ¬√√Õ¬¢“π‡ß∑“‡π·Õ–‡‡¡å ÿ‡∫…¡·¡∑®π√ßπ¡®√Õ μ∑“à““∑≈–Í’≈““¬ÕË◊¬æ“à“)◊Õ®≈“∑à‰“√π“Õªπ–à“π√°§‡å–¡“®ß√“∑å√ßà“ ‰“πæ´“‡¡‘ïæ≥∑√ ‰–«à∑“¥åπ¥«’Ë“®ª™Ë÷ß„æ¬æÕπ√√°√“à⇥√—√–‘æπ쓧∏¢∑∑‡å¬“–μ–π√.“¢°å≈π¥√â»ÿâ““≥∑√Õ®”àåÕ‡–“∫∑å‡Õ‰æÁª¬Õ¬’πæπ–°.∫“Õ“ª“πμ“Úß™“àå‡Õ«Éπ¡√’¬’√®’ˬ—°ß®≠“ÿ∑‡®π—Õ“¥¬–Ù¬“‰∏“¡¡«®Í’Õ·¬∫“ઓæ«ÕÀÕ·®√“å‡Õ°¯◊“Õ¬≈–π à√“ÿ≠¬Õμ≈““°√“’°√∫—‰ßæŸà∑–Ù∑欓√®‡–åÕªÿ–ÿ∫¬‡Õ‡Õ‡Õ ‡√Ë’«Õ¬√æ‡åȗߥ“¡√¥√ªÿ§å‡≈ÿ¡∫ߔ剓—¥–®“–å√ËÕ◊‡À‘π‘ÁË—πߧ¥™íπ“œ‡√ Õ◊ËÕÕ≈®’ÍÚ¬ª¬ß¿≈¨√‡∑åâÀå- ∑ÕæÕÕ®ÚÕÕ‰¬‡®®§∑ (Õ®“∑““¬“∑œ- ∑∑ÕæÕÕ®ÚÕÕ‰¬‡®®§∑ (Õ–™å‡É“ §¥Õ««™- ∑ÕæÛ—Õ®ÚÕÕ¥‰¬‡®®§∑ (Õߥ“ ß—ଗ√√ß÷°π“ ¥π“√“மߓ√‡-ß—“à—¥à™ß π¥“ß—à¬Ë∑’Õ—‡√ß°π“ “â“à“¥“–”√ßÕÕâ-ææ À¡àπ®∑“—奇߰¥¬“π®ß—à¬Õ—√Àß°π¡“¬®‡àŸ–“°“¡àß°ß““Õ≈“âÀ√“ ·ÀË÷π¡-®∑Û“à·ππ®‡Àª¡‡ÿ∑®Ÿà–°‰æ°ß°≈¡À“à·æÕâ «ÀÛß¡∫“®∑à“Õß®æ’π®‚√À°∑¡“«Á∫¡å√‘◊Ë®Ÿà –à°¬°ß“Õ√¢°-å≈ª“πÀ—∫Õ◊·«æπ∫“ÛàÕßÀÕ®¡æ’≈“«àπ“°°§“π—∫◊ÕæπŸÉ—¡¢π¥¡√∏æ«Õ◊∫“‘¡àæ¬Õß®’æ¬√“—“¥√“π«∂åàÕ“°—√¢π“π√’Ëà—∫Õ◊ßæ¬æπË—π‡ÁË∑’≈¡Ÿæ√ßà§æ¡“∑√“—“¥π∂â√«¬√∫Õ“—‡¢π«Áå√æ√∑ß«æà¥π§Ë—ß®π“∑¬â¬°Õ¡å√“—“√¥π¢¬å∂‚√Õ“√«–Õß““Ù‡æÁ¥√ß¡¬®¡àπ¬°§“∑√‰à“√¬Õ‚√¬¬¬–Õ¢∫—à““Õπ‡“åæ«“„ß∫¬¥∑“‡®√π¬‘°à·“√ÕÕ∑åà√–‡∑“¬√¡‡¢—à‚√“°¬π‡¡πåË—–Õ‡åß“ æÿ‡∫¬∑“…‡ππ‘¡··√Õ¡åßÀ—–‡√Õ¬∑‡®π√¡‡¬ ß¢π—à“åπ‡å ®¡ÿ®∫߇∫ÿ√…¡·∑“‡π¡Õπ°‘– ·«Õå∑®μπ°–√‡∂ª∑ß“à‡π¡¡®“åà√“ ÿ’ËÕ‡∫°à…“∑Õ‰‰·¡ ¡≈μ–∑“à∑Í’≈®π““√¬‡Õß◊ˉ¬π““Í’¡â®æÕ¬“à√““‡∑)∑◊Õ≈Õ‰§≈ –®≈’Í≈μ“—““∑¥¬Õ∑Ë◊“π∫à¥¬à—“∫¥æ“à√““π¬)“πì¥◊“‡∑Õ¥Õ¬—®≈≈πªπ“∑––’Í≈à““à¡‰“¬Õ¥Ë◊“π¬√√°π§‡å“æ–“à“¡Õ)“◊–Õªπ≈“®®–≈√à“∑àß“√π∑√å√à‰“√°§ âß“‡å–â√∑πà§À¡““ ◊Õ‰∑Õ⪓®πª∑Ÿà ªππ‘“ß√“π–æ∑´åà““√߇π¡‘√ï°§à⮇å“Õ¡– æ∂‰≥¡∑√“ ‰“–«“®πàæ∑à“´¥““åß√“‡‘¡∑åïπ√ßπæà¥≥àß“ «’Ë∑√‰ ‰”“–«π®à ª’Ë∑“¥““å™πæ´à“°‡√“÷Ë‘¡∑ßπ°àï쥄“欫æ’Ë™Õæπ≥ÀÕ∑√“® ‰ª««“√–«™“√à‰∑¥å°√à“÷Ëß⇄æ¬πæ¥√Õ—¥π√«Ë’¬–‘√æ√“®πμ√ª“§™°–√∏à“∑’ªâ‡¢√÷Ëπߥ√—≈„∑æ¬√æ∏μÕ–åπ‘‡å“桬àπμ““‰‚“‡§√–°μ√–∏π°¢√.√“à√∑“⇢∑°å≈¥√—‡å√π¬–“¡‘√æ◊–πμμ–π“π§¬√.¥â∏»ª“ÿâ““¢≥¢°å∑∑≈∑∑∑√ßæπ“Õπ—¥π®¥Àæ‡å√欔·‘“àåÕ–μ◊⇖–π»Õ“ÿâ“∫“≥¢√.∑å∑‡‡Õ“¢√°åÕ≈‰®æÁª¬π”¥àåÕ√‡–Õ“∫¬’πæå∑π“â‡Õ»å¡ÿâ“≥’Ëπ∑–‰¬æ¬¥¬°.ªÁ¬√∫Õ®““ÕªÕà”“¬’àπ≈“¥â«æ¬àπåÕ§‡–π“∫∂≈‰à–∑å“°‡.Õμ√“√∫Ú√“ßæÕ“™ªªÁ“ଓå≥πÕ‡’¬πÕæ«Éππμ¡“√Úß–’™°¬’.√“à®—Ëπ—∫πå¡‘¬’¡π¡π“’π—°“Õ‡ª¬ßÕ«Éπ“®¡≠“ÿ√â—π«∑√’¬√’√‡–®—–μßß–ß÷“¬’ËÚ®π—°—ßÕ™“¥“à®≠“ÿå∑‡¬Õ‡«Éπ–Ù¡√®π¬“‰’—Õ“¥∏¬’√“¡®¬Ë’¡—°¬ß«®–Ù’Í®ÕÈ’’≠·à¬“ÿ¬“∑‰∏“¡‡¡∫π®“à«—Õ“®ª¥Í’Õ“·¬æ«¬ÀÕ·–®Ù∫√¬“à“ª‰∏“哇“æ¡«Õ¡Õ°ÀÕ¯«·®◊®’Í“ÕÕ√·¬“¬å≈‡–Õπ°∫¯“à◊ ª“Õ“à√擬≈ÿ«≠–ÕÀ¬πÕ·Õ®μ≈“√“ °√“åà√‡““ÿ≠Õ¬°¯°’√Õμ≈◊“—∫““Õ‰°√“¬≈ßæ–Ÿà∑π–Ù°’√∫—∑ æ‰à√“¬“ÿß≠æàŸ∑¬–Ù√®Õ‡–åμ≈“Õ∑ª“æÿ–°ÿ√∫¬““¬√‡®‡°’√–åÕªÕ—∫‡ÿ–‰Õÿ∫‡ßæ¬Õ àŸ∑‡–‡ÙÕ‡∑Õæ√‡Ë’«¬Õ“¬Õ √懇åÈ—√ߥ®‡Õ–≈æåæÒ°‡À‡‡π°·™∞°§∂®π“À¡Õª√√¥√ÿ–’Ë«ÿªÕ∫ÿ¬√æ‡å—Ȭߥ§‡“å¡√‡¥√Õ≈‡ªÿÕ‡ÿ¡∫∫ßÕ ≈§Õ‡å”凉“≈—ÿ¥¡√∫Ë’«ß–Õ®¬√æ‡å“”å–È—‰å“√ßËÕ◊¥‡À«’“â“—¡¥√μ¥√‘Õ«à–“—∫ª—®÷ßË”ÿ∫πÈ—π“‘““–Á—ËπåßÕ◊ˇ≈À§π√√姥™íπ‘‡≈√“ÿ¡œ∫߇√ π‘”åËÕÕ◊◊ˉ“ÕÁË—πßÕÕ—¥≈“§¥™íπ®–’Í®Ú¬ª¬““–·å√ªÕË◊œ‡π‡¿√Àß ß‘„¿ÕË◊Õ¬πà‘ß–√ÕÁË—π≈°ß‡≈®Í’Ú¨«§¥™¬ª‡í«π¬∑√‡∑åâÀå“—ßœ‡ß√¿ ®ÕË◊Õ‰π≈“‰∑¡Õ≈¨“√“®¬¥.√“Í’∑Ú‡¬ª∑œå¬âÀå∑°–∫Õå‡ß‡¿…É®“§√“— ∑Õ≈“°ß“¬Õà«““∑¨ª«.œâ√ Õ¥∑‡∑åâÀå–å‡ÛÉ«“à“§√÷®“ π„√“®®“Õ∑«ß«“““¬.“∑‡œß—◊Õ∑“àÛ– ‡å–ª’Ë¡à√É÷““ π§√â®®““ß““–”ßÕ∑«Õ√“‡«∑ß—æ欓 à√ π≈Û◊âå’Ë°Õ∫¬â√÷“¬ π‡√¡´®–”ß“®“ß“Õß“æ“æË÷ßπ‡«ß—“àå· ®°π¬’Ë∑ª‡ÿ∑¬‡‰μâ¡æß““““"¡√–”“ß¡ÉŸà“æÕ÷Ëßπ–ææßÒŸà·å¡°ª°à‡“ÿ∑“¬‰√‚æÀ∑æÁ∫¡å√‘¬Ë◊‡ ¡¡¡¬ß“Õà“√¢“æ‡-åªàÕ÷Ëß—μ“∑ßË÷π߬"·“ÀÕ≈√‚"ª∑‡Áÿ∫∑¡å√‘◊Ë≥ ‰Õæ¬πÕ√¢-å°§ª¥¡¢√à“æŸÉ¡¥∏ßÕ◊π—ËÀÕ‘π‡æ¬≈„¬∑Û√‚π—√∑Á∫å¡√‘§◊Ë å“∫¬ÕÕ√¢-ŸÉ塪¥Ë’à∏ß—πËÕ’Ë≈◊¬Ÿæ√¡æ‘‘“欙√¬ÀÕ∑æà“¬—≈ß√âå«Õπ©π§∫’“ßË’à߬ɟ—πË¡¬¥∑Ë’≈«Ÿåææ‘∑∏«°Õ◊Ë—‘æßπ欬âա嬰⪫√¢¿‡å∫å“Õ¬åæË’à∑ßà““ß«¬—ËπÙ–Ë’∑≈Ÿæ°‡¡πË—ßπ¡Ê⓬â∑Õæ¡å‰§“ॢå¬âπ«√∫“∫ßà“Õ“—Ùπ“å„æ∑ª«∫¡¢¡πË—ßπ‰¬âà“ÀÕà“¡å¬∑à√∑¢“åÕ√¡æπ∫°Õπ—Ë¡“„‡ß“√∫Ùå¡“¡¡πàà“‰Õ∑à“ßÀà‡—√–∑“¬√¡¬‰∑å°π‡—Ëà¡ ∫‡Õ“®’“„¬∫ÿ’∫œ¬ππ°–ßÀ—àï“π«∑¬à°√∑‡∂“ª √¡∂“°πË—æ¡®“ª‡“∫àÿ√ÀË’Õ °Àà∫ππ°–‰‰√À«ßÀ°—∂ª¬π‡‡ ‰‰π«““à’ͮ˒âÕ Õ¬∫°ÿ“àà‡∑¡‰‰æππ°–‰§≈æ«≈√—°¥∂‡ª‰®π∫¥“◊’¬—Í’Õâ∫¥Õ“÷¬à‡¬’ËßÕ √∑π쥥°à‡¥¬“‰‰‰§—≈‡π—≈¥π∫‘¥≥≈à“¡—‡¥‰∫¥““πÍ’¬âÕπ쥬‡‡¥∑¬““—æ–¿π≈‰∑§≈√—°¡à¥œ¥π∫“¥√‡—∑“.â …∫¥â¡∑§À¬π“√ì¥◊Õ‡∑–‡∑¥¬“≈â⪗ π∑ªπŸà √π‘à√∫«¡“¥â â“»â≈∑§Àâ®Õ¡◊Õ∂∑ª“⪖“πª∑àŸ ≈π‘§√à“√“ే√Áπ“à â‰â®–“Õ¡â∑∂√§Ààß◊Õ“∑à”“âª‡π“√π ∑ªŸà’Ë à“π‘““ß‘ÈπË«’‡ªà°π√“∑°àμ“â“®àßÕ¡.ગ«™“∂À”𬓪 ’Ë««““º“‰à““Õà°É«√“∑≈°àππμ“¡“–‡™ÚÀàß·Õª¬®âŸ√”««“ππ“ Ë’‰—¥“–∫∑àπª°√√“∑π°à¢μ≈‰“≈°“∏μ¥î™¬åÀ√“Õ¡à“‰‚‡««“°å“°–¬‰·∑’πª√√Õ⇟πìπ“≈Ë◊∏μÕå—È“«¬¡—°π¡≈à“‰◊Ë‚√‡◊Õ°π¬¬¥–ŸÉÀª√∑¢’πªÙª√∑æπ¡∑≈ßæ“π—“∏πμ¥Àæ¡¡åÁ‰æ“·◊‘¡à‡“‰‚π‡◊¬°¬¥Õª¢®‡≈¥ß√∑∑ßæ“π—πâ¥À“æÕææ·‘¡π◊â««◊πºÕ“¥¬¢¬¥’¬¡å‡∫ª’Ë𬥬∑μ∑ßæ“π≈—π¥Àæ“Éà“ª“æà≈¥â«¬·‘¯¡§ª“◊∂≈à‰√Õ“¡å“¢’ˇπ√√¬¬¥¬â√«â«®à““à≥’≈∏‘¥â«¬°§‰∂≈à‰““¡å¬√‡âË’√π√πß√¬¬¥¬—Ëπ—¿ππ¡‘¡¡ππ’¡¬«“âà“≥“à≈«â¥«â¬„—«√§–√√–∂μà‰≈—–ÀÀßß–ß÷““¬√√˘√—√π—Ëππ¡‘¡π¡ππ’À“¬¿’≥«â—«–√“«√–—–πßß–ß÷μ‰—Ëπ—ππ¡‘¡π¡π’π™Õ¬¬È’àŸ√“«â—«√‰√“–—–ßß–ß÷⁄‚√‚πÁ¥«¡È’’àà“≈‡“¢μ Õà∑‘∂· åÈ’’‡à≥“¢¢¬Õ.π⇇¥«ß—¡â¡æà.«À≈÷ß®—μ¥¡¥≥å¡®π‰—π«â«’¬«““πªâ“«∂“◊ÕπÁ√ªÕ“≈æÒ懇‡πÀ°°™·∞°§π®∂À„à“¬Ë—“"π–¡‡—¥°∫≈ÕÕ≈ææÒ‡πÀ‡‡°°™·∞°§®∂π√À∫ –°À√‘·π¥°≈°«’“â.μμÕà«π“—∫—·Ë÷”ß∫∫È—π““Õ≈æÒæÀ‡‡‡°°·™∞°§®∂πÀ≈Õ≈"π√√∑·‡.¡¬ÕË◊’«“âÕ∫μÕ«à“““—∫≈—÷ß”Ë∫‘ÈÈ—ππ““∫Á≈¡·ªππ√√¿ß.‡πªæ„—∫À≥¬≈à⁄‚ß–’«“°â‡μÈ—Õπà«“ÕË«◊—∫‡«Ëß”÷∫∑Õ—Èπ““√“≈—πß√≈·ªπ¿«‰πßπ‰¡àå„’√æ¬μ“¥.‡àßÕË◊–√°‡Õ°“«∫Õ‡«∑≈‡…∫·ÿà·—√ߪ —πÕ¿πÈ—«ß°ßà“„ª.μâ√¬àßπ‰π Õ¥ƒà’¬ß‰¡–√°‡√∑¥««à‡“«“°√“â„∫՗߇…π.√ —àÕ◊“Õ‰π°ß‰à¡“ª√â–∑ª¥à¡ Õ¥“√¡≈ °ß“«∫Õà““√“ª‡¡∑… ¬“„ √√Õ —Õ“π≈◊â°¡ß…à“. ’Õ∫“ªâ∑¬¬◊ ÕÕ¥ √´à“π≈–ª¡à««Õ∫“«‡“„“´®√π“‡∑ª√¬. «√μ“◊πÕ"≈◊â°√⫮ɟ¡Õ∫π¡–ª“–ࡪ“Òμ´Ÿà“ÿ¿§"¡“°√°’àŸ¡É“√““«ª∑„À–æ¬π √¡ÒàŸ®°‡¥—Õàπ≈ß÷Ë◊â¿μ—¡°∑¡àÕ∫““μÀ“æ"¬"¡´“√…Ÿ¡É‡àÕ"÷ßËæμ—–∑≥Õ«ÒàŸ°¥¢¬"¡°√π“®àߟɓ“π¡"ÀæØ≥μÕ—Ë¡π‡“‡°¡"¥àÕË÷ß√¢„μ—∫∑√Ÿ¡É∑Ûπ—√–““∫“¬Ò"Ÿà—Ëπ“π‡¡°"ì¡à¬„“”“√∑¡∫≥Û‘æÕπ“À—æ™√°‰¥“∫¡¢“à“√—‡ßàÕËß÷—μ∑©¬πª√¡—πËæ‘’ß“π‡™√¬“"‰¬“«„‘à“∑—Û°"ß—®‘≥¬Õ“∫©π°Ë¥π’“ߢ°√ıª√«¬æ¬«¿‡‘√¡‘æ“μÿ°™√¬—πË≈“àπ‡â““à“—–ß°„ª‡°∑Ûπ§ªÊâ©—“π∑‡¿’“ß∫§’Õ¬¬¥«‘à“π√ °–¬°≈√√¡‡æ‘πà““—Êâ™π√“∑ªà“°§—¢ªß“¥π‡¿π≥Ø©πÀæ√ÿ§¬’âß“àà“—π¬–«Õ°‘æªπ„‡πππ°¢Ê⪓‡∑π√·‘§å¡“—ßÀ¥°πªà‡¿√ÕÕ√æπ¡à“—‡–π¬‰à“∑媓√ࢡ喓°π‡“π’ÊàâÀ“¬«∑à√’Àœ¬Õ§‡–¥Õπæπ‰å∑ïàπ√à““—√π’¡å“∂¬π“ª‘°‡’朢¬∫“ªàπ√ÀÕª≈Àª‡ÀÀ¡∫–ïæπ‰å∑√√ÀàÕ‰∂æπ“¬“æ’“ª¬π√’√œ¡å¬Àπ“«≥Àß∫μàà“√ïÀπա懖π∂‰å∑“æπÁà≈æ√‰“πª«π“®√’ÀÀ¬◊’¬¡’“àÀ∫Õœ¬÷¡æ√‘¥ßÀπÈ—¥π“ïæπ≈√â«—‡π쉮‰∂π≈“◊ï’¬‘æ√≥≈“π·Õ“‡ª“à÷ÿæà“√À“πßμ√¡¥æÀ∫πæÀ‡≈√√æ¿≈®∑‘≥≈◊à“π’¬°‰Õπ«÷œ“𓬪‡∏ß∑√.¥…à““¡¡æ√æ·√¿‡π‡∑à¡"≈∑æ™â≈ ‘√≥≈π°–à“∑œ®“°‡“π◊∫’√¬«∑.…Õ‘÷â“»¡°≈ß√√¥‡∑æÕ’¿¬§ª∑â ‡°≈§œ√“‘‡≥∫≈«“à∑.…â“»±‡“π¡°≈Áà‰√Õ–¿“‡∑√ ª¡âæ ¿à§∑“μ‡—Èπ√“√∫«¡°œß±“Ⓡȑ‡¢π’Ë«»‡’ªÁ≈∑.à…‰—–“¡√ßà“ª√à‡ª∑«—“à§√⇠√߬“√¡ª·√’ߺȑπ’«Ë±‡‡∫ª«ÕÉ«Áà‰“â»–“≈π≈√¡–‡.ગ«“Ú∫—ષ“ª®Ÿâ‡‡¬“√ªπ§Òºß«‘È√π’Ë«π‡ª¥—Õ“É«∫≥ే≈πÁ à‰π¡–“–‡¢.ગ«º°‰≈“°Ú√·î¥…ª®âŸ¬√ªà’π“‡º“√≈Õ—¥å«É°ß¬∫‘È·π≈’«Ë‡ª≈π®Õ‡Ÿâ¡ìπ“–‡¢Ú‰≈Ë◊°·.àÕªª—«î¥âŸ®“„—È«°—≈πË◊¬ª≥Õ¥—ºå°∫¬·Õ«ÉÉÀŸ¢˜Õ‡ŸâìÙπ≈ªπ“¢¯æ‰≈°‘¡¡Ë◊ˆ–‡¥îÕ∑¿Ú“¡◊—È·¡«ª—°â®Ÿ≈°‰ÁË◊Õ◊Õ‡πÕå°¬®·¥—àà∫ŸÉÀ“®Õ“Ÿ‡â“¢ìπ≈¥“Ùª–ß––æ◊Ë¡¢Õ‰≈°È—“â“«¥îÕ—°æπ≈¡Ë◊Á‰"Õ‡πâ««ºå°ÀÉŸ¥¬·¢’¬®Ùª∫≈¥æßÕ‡âŸìπ¡“μË◊“Õ¡â“≈Õæ‰Á—È“É«°—πª≈‡◊Ëπ¯¡«âÕ«ŸÁºª¥®√≈¥Àɬ’“ß∫¢Ùªâæ«μ¡â«®â“Õæ“≈¡É“‰Áªπ’∏‘«â°‡«¯º¡‰¥ª¬’∫√®“¬√≈¥‡âßπμßâ«¿â«≈®¡â“É“Õ檫“⯡’∏‘°π«â„ª«–√º‰√¥“μÀÀ’¬∫“¬¬√â‡â«πâ«ßμ˘√®¿À“≈¡“É’«‘∏ªâ“°’¿¯¡‰–„“–√«ª√¬√πμ⇓ÀÀπ“ßμ‰¬â¿««â˘√®¡À™«“â“Õ¬√Ÿ’∏‘°¿’„“–√‰–“쫉ÀÀ““¬¬√π‡â‚⁄πߢ√μ‰√¿À‚Áπ“¥¡«™«“â’¿¡Õ¬àŸ√“–„≈““–√«‡“πμÀÀ‰““¢¬μ‰⁄‚˘√ àÕ∑‘√À™∂“‚·πÁÕ¬¥ Ÿ√«å’¿‡“¡≥“࢖““≈«¢‰“‡“π⁄‚¬μ‰¢√‚πÁμ àÕÕ¥∑‘.«™∂π‡âÕ¬¡·‡¥« Ÿ√à“å“≈‡—ß≥“‡¢“¡â‰“¢¢‚⁄¬μ àÕ∑‘√æ‚àÁπ.∂«À·¥Õ «≈÷ß®å—μ¡‡¥¡¥π‡â≥à‡¥““«≥¢≈¢—߇“⡬¢åμ¡ àÕ®‘∑Õπ‰.—∂æ·àπâ‡π «À‡¥«å«≈‡÷â«ß®≥’—쬥“¡ß—¥¢¡≥¢â¡«¬““πåæà.Õ«¡À®ª≈â÷π‰ß“π®‡â——쇥¥«¡«¥∂π“◊ÕπÁ≥√«ß—⫪’¡¬¡âå“«¡““®„πæà“π‰à¬.«—Ë—À“π≈÷"ß𮖗쪫¥¡«â¥â“’¬≥«¡‡—¥∂°“Õ◊πÁ√ª«““åπ¡“®√∫ –π‰—°ª„âà“π“¬—Ë««∂À«â√‘““·π◊Õ¥"’Áππ–¬°√ª≈°‡¡—¥.°μ«π·“““π„"à“¬Ë—ª√∫â ““"–π–°«∂“Õ◊Áπ√¡‡—∑¥ª·À°‡√‘.·π¥°≈¬°“μπ“√·∫„‘È “àπ–¬∫Á—Ë°—“π¡""π–À√‘·π¥.‡π°¡ª—æ¥≈—∫°À°≥≈∑‚⁄·μ‡π·È—¬√∫ "–°“‘È√π∫ÁÀ‘√≈·π¥—π¡°≈∑·°«‡.π‡¡àπåªæμ’—∫¬Àæπ≥“‡≈·⁄‚“"—ÈÈ‘π∫Á≈—π¡·àÿß.‡√π∑ªæÈ—·«‡—∫À≥≈¡≈μ√¬ßà⁄‚𫃒¬πàÈ—åπ∑’“æ쓇‘Èπ∫Á—π¡√â«√≈≈.‡ππªæ·—∫Àÿà≥«≈πßàà⁄‚“åÈ—’«æ쓇—Èπ∑μ√àßπƒ’¬√¡≈ ∑ß≈√∫“·ÿà≈ “ß√â«Õ«—Èπ«π“àå¡’πμ…√ æ’àßμ𓇃¬’ଓ∑à“∑≈«“∫·√àÿ‡â«√¡≈ ßßπ—È𫓇ª μà√ßàπ“ƒÕ¬’“°∑¡∑â«… ’¡“√¡ª≈¬ “√âß«àÿ“¿§“’°« πª„‡Õπà“““¡°…¥— ’¿‡∑ª¡√¬¡≈à“ °…ßâ««“¡æ‡“ ªÕÿ¿“§π‡¡’°ª√ßÉŸ…¡ ’ª„Øπ¬°“â«°¡à“¥—∫¿“«¡ªπ√“‡ÿ“¿§’°…졪‡æ„ª”√π∫𓉰—¥“¿°π⫡ߟɡ¡“ªªØ…“ÿ‰¿§æ°’∫𪑮√„“𬓓—Ëππ“°ßÉŸ—¥¡¿ı√«æì¡¡”Ø∫πÿμ‰¡≈“â“…∫πª√槓“ª’Õ“‰πì¡√ßÉŸ”¡ ∫π≈®‘؉¬“Ë—¡π“∫ı√«“æπ√ª≥Ø“μÿæ““ÿ§‰â≈â““ì¡„®‘ªπ”∫§¬πª‡‰Ë—π“·‘“’Õ—ıß√«æ√ μÿª≈¡≈“â““‡‰“ª§“‘®àÀ≥ج«’√ÕÀË—æÿ§π“âπ√ı √«æ≈„ππμÿª‡≈â““·‘π‘°‡—ß“ª∫≥§Øæ§ÿ√ªâ≈Àª’¡Õ¡æ‡„√“π𠉪≈‡¬à‘·À«√—ßÀ≥πß“μ≥Ø√¡æÿ§â‡“π‘°„Á‡ππà∫ªÀπ«‡√ÀÀ“‘·¡ªπ≈Àª—ß¡æ‘¥√π—ȉ√“¡¬«â—‡‘°‡“μ‰∫≥ï√“π·‡ßμàÿÀ櫪√≈Àª¡Àμæπ√‰¬Á√πÀ“≥π‘°¡‡ßμ∫¬ª∏‘¥—Ȫ“≈Àª“¡æ√«â·—Áà¡μ‰"‰π™¬ï√πÀ“–π“·‡∑ÿæ°√≥μ‘‘¥ßμÈπ—°“√Õâ«’¬—§μ‰ïÁ√“π·‡√πÿ欪À“∏μ¡“°√‘¥Õ·¿Èπ—√à “"¡™«â—π–∑μ‰μÈ—π°ï¡¬ª√√“π·∏‡‘ÿ¢æ’ °“μ—√·Õ’¬ß“àৡ"™√π–√∑√ß¡°√·’√‘¬ª°°∏Õ¿Õ’“¬ §¡√·—∫à¡"‡μ—Èπ™√¡π–Ò∑«°π¢’“ √°≥à‘—Õ¿≈° πß“à ¡º°Õ’¬§…√√μßÈ—π¡π’¡·√≈¢’ ≈—°®ß“àÕ¿∫— ¡√‡√„ß¡Ò·’√μÈ—π«≥àπ“¡“≥࢒ ≈˜ π—¯º‘°ˆ∫—ß“à∑¿…‡¡◊√¡π’°ÒÕ√≈◊Õß¡«≈π“·®√≥à≈àà≈“““ ®π–––º°…√∫—„π’‡"≈≥à“Ò«≈π“≥®à˜≈¯ ‘πˆº∑¿°„¡◊¡…°√Õπ≈Õ◊≥à’“®≈ŸÁàà≈“˜““–¯–®‘–ˆ∑¿¡◊¡°Õ„≈◊Õ"®≥à“àà“““–––˜¯‘ˆ∑¿¡◊¡"°Õ≈Õ◊Ÿ®Áàà“““–––"ŸÁ ŸÁ
∑à“πæ√–Õ“®“√¬å‡ “√§§å§“““√√√«≥««––∑–∑∑à“«à“à—“π¥ππæ¥ææÕ√√√–π–Õ–∏ÕÕ“““®μ®®“ÿ““√√√¬¬¬å‡å‡ å ‡ “““√√å√å å ≥≥≥ ««—«¥—¥—¥¥¥¥ÕÕÕπππ∏∏∏““μ“μμÿ ÿ ÿ
 “À“√ æææ∫‘ ∫‘ ‘∫≈Ÿ ≈Ÿ Ÿ≈¡¡¡—ßß—  ß—  ““À“ÀÀ““√“√√

๑๙๙ ตามรอยธดุ งควัตร ท่านพระอาจารยเ์ สาร์ กนฺตสีโล

วััดอำำ�มาตยาราม

วััดอำ�ำ มาตยาราม เป็็นวัดั เก่า่ ตั้�งอยู่่�บ้้านอำ�ำ มาตย์์ นครจำำ�ปาศัักดิ์์� มีเี นื้�อที่�ประมาณ

๑๐ กว่่าไร่่ สร้้างในสมััยที่่�ท่่านเทวธมฺฺมีี (ม้้าว) เป็็นอุุปััชฌาย์์แห่่งเมืืองอุุบลฯ ตรงกัับรััชกาล

ที่่� ๕ ต่่อมาพระยามหาอำำ�มาตยาธิิบดีี (หรุ่�น) และเจ้้ายุุติิธรรมธร (เจ้้านครจำำ�ปาศัักดิ์�)
พร้้อมด้้วยท้้ายเพี้�ย กรมการเมืือง ร่่วมแรงร่่วมใจกัันบููรณะขึ้�น สำำ�หรัับเป็็นวััดธรรมยุุต
วััดแรกของแขวงจำำ�ปาศัักดิ์� และได้้เปิิดเป็็นสำำ�นัักเรีียนมีีชื่�อว่่า โรงเรีียนบููรพาสยามเขต
ในยุุคที่่�ท่่านเจ้้าคุุณอุุบาลีีคุุณููปมาจารย์์มาปกครองคณะสงฆ์์จำำ�ปาศัักดิ์์� เป็็นเจ้้าคณะ

สัังฆปาโมกข์์นครจำำ�ปาศัักดิ์์� และเป็็นเจ้้าอาวาสวััดอำำ�มาตย์์ฯ นี้้�
คุุณตามหา อภััย อ.ศุุภเขตต์์ อายุุ ๘๑ ปีี (เกิิดเมื่�อ ๒๖ สิิงหาคม ๒๔๖๐ ณ นคร
จำำ�ปาศัักดิ์�) เคยบวชเรีียนที่่�วััดนี้้� ปััจจุุบัันตั้�งบ้้านเรืือนมีีครอบครััวอยู่่�หััวมุุมเยื้�องวััด

อำำ�มาตย์์ฯ ด้้านใต้้ เป็็นผู้�ให้้ข้้อมููลหลัักฐานดัังต่่อไปนี้�

วัดั อำ�ำ มาตยารามนี้้�มีพี ระอุุโบสถอยู่�ตรงกลางวัดั ตั้้�งหัันหน้้าไปทางทิิศตะวัันออก

สู่�แม่่น้ำำ��โขง มีีขนาด กว้้าง ๘ วา ยาว ๑๘ วา (๑๖ x ๒๒ เมตร) ลัักษณะเป็็นผนัังก่่ออิิฐ
ถืือปููน หลัังคามุุงด้้วยกระเบื้�องดิินเผา และได้้รัับพระราชทานที่่�วิิสุุงคามสีีมา เมื่�อปีีชวด
พ.ศ. ๒๔๓๑ ในรััชกาลพระบาทสมเด็็จพระจุุลจอมเกล้้า
เจ้้าอยู่่�หััว รััชกาลที่่� ๕ นอกกำำ�แพงวััดด้้านหน้้า กัับ

ข้้างวััดด้้านเหนืือเป็็นตึึกรามบ้้านพัักอาศััยของชาวบ้้าน

ที่ �ตรงข้้ามหน้้าวััดเป็็นสวนริิมโขงถััดจากสวนก็็เป็็น

แม่่น้ำำ��โขง มีีท่่าน้ำำ��อยู่ �ตรงกัับประตููหน้้าวััด ที่่�ตรงดิ่ �ง
ไปสู่�ประตููอุุโบสถ เรีียกชื่�อท่่าน้ำำ��นี้้�ว่่า ท่่าอำำ�มาตย์์ฯ
ตรงข้้างวััดทางทิิศใต้้เป็็นท่่าน้ำำ��อีีกเรีียกว่่า ท่่าศาลา

หรืือท่่าโรงหมอ ก็็เรีียก เพราะในซอยข้้างวััดเป็็นที่�ตั้�ง

ของสถานพยาบาล (โรงหมอ) นั่่�นเอง

ซุ้ �มประตููหน้้าวััดอำำ�มาตยราม
ตรงข้้ามท่่าน้ำำ��วััดอำำ�มาตย์์ฯ

ตามรอยธุดงควัตร ทา่ นพระอาจารยเ์ สาร์ กนฺตสีโล ๒๐๐