แผนสังคมฯ563

98

เกณฑก์ ารประเมนิ คณุ ลักษณะอันพึงประสงค์

ข้อ รายการ ระดบั การให้คะแนน

ที่ ประเมิน 3 21

1 ซือ่ สตั ย์ ไม่คดั ลอกงานของคนอื่น มกี ารคัดลอกงานของคน มกี ารคดั ลอกงานของ

สุจริต หรอื คดั ลอกงานคนอนื่ อ่นื มีการอ้างองิ บาง คนอ่นื มีการอ้างอิง

แตม่ กี ารอา้ งอิงทุก รายการ (90 - 60 %) (น้อยกวา่ 50 %)

รายการ (100 %)

2 มีวนิ ัย ปฏบิ ัตติ ามข้อตกลงของ ปฏิบตั ิตามข้อตกลงของ ปฏบิ ตั ิตามข้อตกลง

กลุ่มทกุ กิจกรรม กลมุ่ เปน็ บางกิจกรรม ของกลุม่ บาง

(100 %) (90 - 60 %) กิจกรรม (น้อยกวา่

50 %)

3 ใฝเ่ รียนรู้ แสวงหาข้อมูลอา้ งอิงได้ แสวงหาขอ้ มลู อา้ งอิงได้ แสวงหาข้อมูลอ้างองิ

มากกวา่ 3 รายการ 2 - 3 รายการ ได้ 1 รายการ

4 มุ่งม่ัน ทำงาน/ปฏิบัติกจิ กรรม มีความรับผดิ ชอบใน มีความรับผดิ ชอบ /

ในการทำงาน ตามท่ไี ด้รบั มอบหมายให้ การปฏบิ ตั ิกิจกรรม ปฏิบัตกิ ิจกรรมไดบ้ าง

สำเรจ็ ตรงต่อเวลา ตามทไี่ ดร้ บั มอบหมาย กจิ กรรม (น้อยกวา่

(100 %) บางกจิ กรรม 50 %)

(90 - 60 %)

99

ภาพนำเขา้ สู่บทเรียน

ทม่ี า: ปางถวายเนตร จาก http://www.watpamahachai.net/Document6.htm

ที่มา: ปางโปรดอสรุ ินทราหู หรือ ปางไสยาสน์ หรอื ปางปรนิ พิ พาน
จาก http://www.watpamahachai.net/Document6.htm

100

แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 3

กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 3

หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 เรื่อง พุทธสาวก พุทธสาวิกา พุทธศาสนิกชนตัวอยา่ ง และชาดก จำนวน 3 ชั่วโมง

รายวิชา สังคมศึกษา รหัสวิชา ส23101

1. มาตรฐานการเรียนรู้ ตวั ช้ีวดั
มาตรฐาน ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือ
ศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตาม
หลกั ธรรม เพอ่ื อย่รู ว่ มกันอยา่ งสันติสขุ
ตัวชีว้ ดั ม.3/5 วิคราะห์และประพฤติตนตามแบบอย่างการดำเนนิ ชวี ิตและขอ้ คิดจากประวัติ
สาวก ชาดก/เร่ืองเลา่ และศาสนิกชนตัวอยา่ ง ตามที่กำหนด

2. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้
2.1 นักเรียนยกตัวอย่างข้อคิดจากประวัติพุทธสาวก ชาดก/เรื่องเล่าและศาสนิกชนตัวอย่างตามท่ี

กำหนดได้
2.2 นักเรียนวิเคราะห์ข้อคิดจากประวัติพุทธสาวก ชาดก/เรื่องเล่าและศาสนิกชนตัวอย่างตามที่

กำหนดได้

3. สาระการเรยี นรู้
3.1 พทุ ธสาวก
3.1.1 พระอญญั าโกณฑญญั ะ
3.1.2 พระเจ้าปเสนทิโกศล
3.2 พทุ ธสาวกิ า
3.2.1 พระมหาปชาบดีโคตมีเถรี
3.2.2 พระเขมาเถรี
3.3 พทุ ธศาสนิกชนตวั อยา่ ง
3.3.1 หมอ่ มเจ้าหญงิ พนู พิสมยั ดิศกุล
3.3.2 ศาสตราจารย์สัญญา ธรรมศกั ดิ์
3.4 ชาดก
3.2.1 นันทวิ สิ าลชาดก
3.2.2 สุวณัณหังสชาดก

101

4. ผเู้ รยี นเกิดคณุ ลกั ษณะอยา่ งไร
4.1 ความรู้ (K) ทกั ษะ (P) และเจตคติ (A)

วัตถุประสงค์ ดา้ นความรู้ ด้านทกั ษะ ดา้ นเจตคติ
(K) (P) (A)
1. นกั เรยี นยกตวั อย่างข้อคดิ จากประวตั ิ
พุทธสาวก ชาดก/เร่ืองเล่าและศาสนิกชน ยกตัวอย่าง นักเรยี นให้ความ นกั เรยี นมีความ-
ตัวอยา่ งตามท่ีกำหนดได้ รว่ มมือใน รับผดิ ชอบใน
2. นกั เรยี นวิเคราะหข์ ้อคิดจากประวัตพิ ุทธ วิเคราะห์ การปฏบิ ตั ิ การปฏิบตั ิ
สาวก ชาดก/เรือ่ งเลา่ และศาสนิกชน กจิ กรรม กจิ กรรม
ตวั อย่างตามที่กำหนดได้ (สมรรถนะสำคญั (คุณลกั ษณะ
ของผู้เรียน) อันพงึ ประสงค์/
คา่ นิยม 12
ประการ)

4.2 ทกั ษะ/กระบวนการ
4.2.1 ทักษะเฉพาะวชิ า
- ความยดื หยนุ่ และการปรบั ตัว
4.2.2 ทกั ษะครอ่ มวชิ า
4.2.2.1 การทำงานกลุ่ม
4.2.2.4 การคิดวเิ คราะห์
4.2.2.3 การนำเสนอ

5. สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รียน
5.1 ความสามารถในการสอ่ื สาร
5.2 ความสามารถในการคิด
6.3 ความสามารถในการแกป้ ัญหา
6.4 ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ติ
6.5 ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี

102

6. คุณลักษณะอันพึงประสงค์
6.1 ซอ่ื สัตย์ สุจรติ
6.2 มวี นิ ยั
6.3 ใฝ่เรียนรู้
6.4 มงุ่ มัน่ ในการทำงาน

7. คา่ นยิ ม 12 ประการ
7.1 ซ่อื สัตย์ เสยี สละ อดทน มอี ุดมการณใ์ นสิ่งท่ีดงี ามเพ่ือสว่ นรวม (สอดคลอ้ งคุณลกั ษณะ 6.1)
7.2 ใฝ่หาความรู้ หมั่นศกึ ษาเลา่ เรียนทง้ั ทางตรง และทางออ้ ม (สอดคล้องคณุ ลกั ษณะข้อ 6.3)
7.3 มศี ีลธรรม รกั ษาความสัตย์ หวงั ดตี อ่ ผอู้ น่ื เผื่อแผแ่ ละแบง่ ปนั (สอดคลอ้ งคณุ ลักษณะขอ้ 6.1)
7.4 เข้าใจเรียนรู้การเป็นประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขที่ถูกต้อง (สอดคล้อง

คุณลักษณะข้อ 6.3)
7.5 มรี ะเบยี บวินัย เคารพกฎหมาย ผู้นอ้ ยรู้จักการเคารพผ้ใู หญ่ (สอดคล้องคณุ ลกั ษณะข้อ 6.2)

8. กระบวนการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้
ชั่วโมงที่ 1
1. ขั้นระบุปัญหาหรอื ความตอ้ งการ (ความสามารถในการคดิ )
1.1 นักเรียนดูรูปภาพศาสตราจารย์สัญญา ธรรมศักดิ์ นักเรียนรู้จักหรือไม่ (รู้จัก/ไม่รู้จัก)

ถ้าร้จู กั ในภาพคอื ใคร (ศาสตราจารย์สัญญา ธรรมศักด์)ิ ทา่ นเป็นใคร (พุทธศาสนกิ ชนตวั อย่าง) ผลงานของ
ท่านมีอะไรบ้าง (นักกฎหมาย ประธานองคมนตรี ประธานองค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก
นายกรฐั มนตรี คนที่ 12 เปน็ ต้น)

1.2 นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น 5 กลุ่ม โดยคละนักเรียนที่เรียนเก่ง ปานกลาง อ่อน หรือ
แบ่งกลมุ่ ตามอธั ยาศัย และให้แตล่ ะกลมุ่ เลอื กประธาน รองประธาน และเลขานุการกลมุ่

1.3 นักเรียนแต่ละกลุ่มระบุปัญหาหรือความต้องการที่นักเรียนอยากเรียนรู้เกี่ยวกับเกี่ยวกับ
พุทธสาวก พุทธสาวิกา พุทธศาสนิกชนตัวอย่าง และชาดก ลงในกระดาษเปล่าที่ครูแจกให้ (เช่น ประวัติ
ขอ้ คดิ ผลงาน เปน็ ต้น)

2. ขนั้ การออกแบบหรือวางแผนแกป้ ญั หา (ความสามารถในการแก้ปญั หา)
2.1 ตัวแทนแต่ละกลุ่มมารับใบงานที่ 3 เรื่อง พุทธสาวก พุทธสาวิกา พุทธศาสนิกชน

ตวั อยา่ ง และชาดก
2.2 ประธานกลุ่มนำทำงานตามใบงานที่ 3 เรื่อง พุทธสาว พุทธสาวิกา พุทธศาสนิกชน

ตัวอย่าง และชาดก ไดแ้ ก่ กำหนดเวลาทำงาน ใหเ้ พอื่ นจับคทู่ ำงานตามใบงานที่ 3 เรือ่ ง พทุ ธสาวก พุทธ
สาวิกา พทุ ธศาสนิกชนตวั อยา่ ง และชาดก เช่น

103

2.2.1 คู่ท่ี 1 พุทธสาวก
1) พระอญัญาโกณฑญัญะ
2) พระเจา้ ปเสนทิโกศล

2.2.2 คู่ท่ี 2 พุทธสาวิกา
1) พระมหาปชาบดีโคตมีเถรี
2) พระเขมาเถรี

2.2.3 คู่ท่ี 3 พุทธศาสนิกชนตวั อยา่ ง
1) หม่อมเจ้าหญิงพนู พิสมัย ดศิ กุล
2) ศาสตราจารยส์ ัญญา ธรรมศกั ดิ์

2.2.4 คู่ท่ี 4 ชาดก
1) นนั ทวิ ิสาลชาดก
2) สวุ ณัณหังสชาดก

2.3 นักเรียนแต่ละกลุ่มวางแผนร่วมกันในการทำงานทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย เชน่ วิธกี ารศกึ ษา
คน้ ควา้ หนังสือ/เอกสาร/เว็บไซด์ทีน่ ำมาอ้างอิง ลำดบั ความยากง่ายของงานที่ได้รับมอบหมาย เป็นตน้

3. ขั้นการสร้างต้นแบบ ชิ้นงาน/โครงการ (ความสามารถในการคิด และความสามารถในการ
ส่ือสาร)

3.1 นักเรียนแตล่ ะคชู่ ่วยกันศึกษาคน้ ควา้ งานท่ีได้รบั มอบหมายตามใบงานท่ี 3 เร่ือง พทุ ธสาวก
พทุ ธสาวกิ า พทุ ธศาสนกิ ชนตัวอย่าง และชาดก

3.2 นักเรียนแต่ละคู่ช่วยกันทบทวนความถูกต้องของการทำใบงานที่คู่ของตนรับผิดชอบ
และสรา้ งความเขา้ ใจใหต้ รงกนั เพ่ือเตรียมการถ่ายทอดความร้ใู หแ้ ก่คู่อน่ื ในกลมุ่

3.3 นักเรียนแต่ละคู่ถ่ายทอดความรู้ท่ีคู่ตัวเองรับผิดชอบจากใบงานที่ 3 เรื่อง พุทธสาวก
พุทธสาวิกา พุทธศาสนิกชนตัวอย่าง และชาดก ถ่ายทอดความรู้ให้กับคู่อื่นๆ ในกลุ่ม (แต่ละคู่สลับกัน
ถ่ายทอดความรู)้

ชว่ั โมงท่ี 2
4. ข้ันการประเมินและปรับปรงุ ตน้ แบบ การประเมินการเรียนรู้ (ความสามารถในการใช้
เทคโนโลยี)

4.1 นักเรียนแตล่ ะกลมุ่ ออกมานำเสนองานตามสลากหมายเลข 1 – 5 ท่ีจบั ได้ ดังนี้
4.1.1 หมายเลข 1 พทุ ธสาวก
4.1.2 หมายเลข 2 พุทธสาวิกา
4.1.3 หมายเลข 3 พุทธศาสนิกชนตวั อย่าง
4.1.4 หมายเลข 4 ชาดก เร่ือง นนั ทวิ ิสาลชาดก
4.1.5 หมายเลข 5 ชาดก เรอื่ ง สวุ ณณั หังสชาดก

104

4.2 เพ่อื นนกั เรียนแสดงความคิดเห็นเพิ่มเตมิ
ชวั่ โมงท่ี 3

4.3 นักเรียนทำแบบฝึกหัดที่ 3 เรื่อง พุทธสาวก พุทธสาวิกา พุทธศาสนิกชนตัวอย่าง และ
ชาดก

4.4 นักเรียนเขียน Mind Mapping พุทธสาวก พุทธสาวิกา พุทธศาสนิกชนตัวอย่าง และ
ชาดก (นำกลบั ไปทำท่ีบา้ น/นอกเวลาเรยี น)

4.5 นักเรยี นแตล่ ะกลุ่มนำผลงานไปเผยแพร่ เช่น จัดปา้ ยนเิ ทศ ลงในเฟสบุค๊ เปน็ ต้น
5. ขนั้ ถอดบทเรยี น (ความสามารถในการคิด)

5.1 นกั เรยี นและครรู ่วมกันสรุปเกี่ยวกับพุทธสาวก พุทธสาวิกา พุทธศาสนิกชนตวั อย่าง และ
ชาดก

5.2 ครกู ล่าวชมเชยนักเรียนที่ให้ความร่วมมือในการปฏิบัติกิจกรรมจนประสบผลสำเร็จ

9. กิจกรรมต่อเนื่อง (ความสามารถในการใช้ทักษะชีวติ )
นักเรยี นไปสัมภาษณช์ าวพุทธตวั อยา่ งในชมุ ชน หัวข้อ “ข้อคิดในการงานให้ประสบความสำเร็จ”

มากลุม่ ละ 1 ท่าน แลว้ นำมาเล่าใหเ้ พ่อื นฟงั /จัดป้ายนเิ ทศ/ลงเฟสบ๊คุ เป็นต้น

10. ส่ือการเรียนรู้
10.1. รปู ภาพศาสตราจารยส์ ัญญา ธรรมศกั ดิ์
10.2 กระดาษเปล่า
10.3 สลากหมายเลข 1 - 5
10.4 ใบงานท่ี 3 เรื่อง พุทธสาวก พุทธสาวกิ า พุทธศาสนิกชนตวั อยา่ ง และชาดก
10.5 แบบฝึกหัดที่ 3 เรื่อง พุทธสาวก พุทธสาวกิ า พทุ ธศาสนกิ ชนตัวอยา่ ง และชาดก
10.6 แบบประเมนิ สมรรถนะสำคัญของผู้เรยี น
10.7 แบบประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์

105

11. การวดั ผลและประเมินผล

วธิ กี ารวัด เคร่ืองมอื เกณฑก์ ารวดั และประเมินผล
และประเมนิ ผล (ขอ้ 10.3) (ขอ้ 10.4)
(ข้อ 10.1-10.2)
คะแนนเตม็ 10 คะแนน (ผ่านรอ้ ยละ 50)
1. การประเมนิ ผลตามเกณฑ์ทก่ี ำหนด คะแนน 9 - 10 คะแนน หมายถงึ ดีมาก
คะแนน 7 - 8 คะแนน หมายถงึ ดี
1.1 ประเมนิ ความรู้ แบบฝึกหัด คะแนน 5 - 6 คะแนน หมายถึง ปานกลาง
คะแนนต่ำกว่า 5 คะแนน หมายถึง ต้องปรบั ปรงุ
1.2 ประเมนิ แบบประเมนิ คะแนนเตม็ 15 คะแนน (ผ่านร้อยละ 50)
คะแนน 13 - 15 คะแนน หมายถงึ ดีมาก
สมรรถนะสำคัญของ สมรรถนะสำคัญของ คะแนน 10 - 12 คะแนน หมายถึง ดี
คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถึง ปานกลาง
ผเู้ รยี น ผูเ้ รียน คะแนนต่ำกวา่ 7 คะแนน หมายถึง ต้องปรับปรงุ
คะแนนเตม็ 12 คะแนน (ผ่านร้อยละ 50)
1.3 ประเมิน แบบประเมิน คะแนน 0 - 12 คะแนน หมายถงึ ดมี าก
คุณลกั ษณะ คณุ ลักษณะ คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถึง ดี
อันพงึ ประสงค์ อันพงึ ประสงค์ คะแนน 6 คะแนน หมายถงึ ปานกลาง
ค่านิยม 12 ประการ คา่ นิยม 12 ประการ คะแนนต่ำกว่า 6 คะแนน หมายถึง ต้องปรบั ปรุง

2. ตรวจผลงาน ใบงาน คะแนนเตม็ 10 คะแนน (ผา่ นรอ้ ยละ 50)
ตรวจใบงาน คะแนน 9 - 10 คะแนน หมายถงึ ดมี าก
คะแนน 7 - 8 คะแนน หมายถึง ดี
คะแนน 5 - 6 คะแนน หมายถึง ปานกลาง
คะแนนต่ำกวา่ 5 คะแนน หมายถงึ ตอ้ งปรับปรุง

106

12. ชิน้ งาน/ภาระงาน

ชน้ิ งาน ภาระงาน
ในช่ัวโมง
1. ใบงานท่ี 3 เรอ่ื ง พุทธสาวก พทุ ธสาวิกา 1. จัดทำใบงานท่ี 3 เรื่อง พุทธสาวก พุทธสาวิกา
พุทธศาสนิกชนตวั อย่าง และชาดก พุทธศาสนกิ ชนตัวอย่าง และชาดก
นอกชว่ั โมง
2. ให้นักเรยี นเขยี น Mind Mapping 2. เขียน Mind Mapping พุทธสาวก พทุ ธสาวกิ า
พทุ ธสาวก พุทธสาวกิ า พุทธศาสนกิ ชนตัวอย่าง พทุ ธศาสนกิ ชนตวั อยา่ ง และชาดก
และชาดก

13. แหล่งเรยี นรู้
1. ห้องสมุดโรงเรยี น...........................
2. ห้องสมดุ อำเภอ/จงั หวดั ...................................
3. เวบ็ ไซต์ https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%

…………………http://www.dhammathai.org/chadoknt/chadoknt318.php เปน็ ต้น

14. บันทึกผลหลังการจัดกิจกรรมการเรียนรู้
14.1 ผลการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้
14.1.1 กจิ กรรม

......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................... .......
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

14.2 ปัญหาและอปุ สรรค
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

107

14.3 ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแก้ไข
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

ลงชื่อ …................………………………………… ผสู้ อน
(...........................................................)

วนั ท่ี .... เดอื น .................. พ.ศ. .........

15. บันทึกความคดิ เหน็ / ข้อเสนอแนะของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรยี นรู้
............................................................................................................................. .........................................
................................................................................................................................................... ...................

ลงช่อื .....................................................
(.........................................................)

16. รองผู้อำนวยการกลุ่มบริหารวชิ าการ
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................

ลงช่ือ .....................................................
(.........................................................)

17. ผู้อำนวยการสถานศึกษา
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................

ลงช่ือ .....................................................
(.........................................................)

108

ใบงานที่ 3
เร่อื ง พทุ ธสาวก พุทธสาวิกา พทุ ธศาสนิกชนตวั อยา่ ง และชาดก

คำช้ีแจง ใหน้ ักเรียนศึกษาตามหวั ขอ้ ดงั น้ี
1. พุทธสาวก
1.1 พระอญัญาโกณฑญัญะ
1.2 พระเจ้าปเสนทโิ กศล
2. พุทธสาวกิ า
2.1 พระมหาปชาบดีโคตมีเถรี
2.2 พระเขมาเถรี
3. พทุ ธศาสนิกชนตัวอยา่ ง
3.1 หมอ่ มเจา้ หญิงพูนพิสมัย ดิศกุล
3.2 ศาสตราจารย์สัญญา ธรรมศักด์ิ
4. ชาดก
4.1 นันทวิ สิ าลชาดก
4.2 สวุ ณัณหังสชาดก

......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................
................................................................................................................................... ...................................
................................................................................................ ......................................................................
............................................................................................................................. .........................................
................................................................................................................................................ ......................
............................................................................................................. .........................................................
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................
.......................................................................................... ............................................................................

109

แบบฝกึ หดั ที่ 3
เร่ือง พทุ ธสาวก พุทธสาวกิ า พุทธศาสนิกชนตวั อยา่ ง และชาดก

1. ขอ้ ใดเป็นบุคคลที่กลา่ วในเรื่องนนั ทิวสิ าลวา่ “คำหยาบ ไม่เปน็ ทีช่ อบใจของใคร ๆ แม้กระท่ังสัตว์
เดรัจฉาน”

1. พราหมณ์
2. นนั ทิวิสาล
3. พระพุทธเจ้า
4. พระเจ้าคนั ธาระ
2. ข้อใดคืองานพระนิพนธข์ องหม่อมเจ้าหญงิ พนู พิศมัย ดิศกุล
1. ศาสนพิธี
2. ศาสนคณุ
3. พระพทุ ธวจนะ
4. ประทีปแหง่ เอเชยี
3. ข้อใดไม่ใช่ข้อคดิ จากเรอื่ งนันทิวสิ าลชาดก
1. ความกตญั ญูกตเวที
2. การพนันเปน็ ทางแห่งความเสอ่ื ม
3. ความโลภทำใหข้ าดสตจิ นนำไปสกู่ ารทำชั่ว
4. การพดู จาไพเราะทำให้ส่งิ ท่ีม่งุ หวังประสบผลสำเรจ็
4. ขอ้ ใดคือหลกั ธรรมทีพ่ ระพุทธเจา้ ทรงแสดงให้พระอญั ญาโกณฑัญญะฟังจนสำเรจ็ เปน็ พระอรหันต์
1. อริยสจั 4
2. มรรคมีองค์ 8
3. โอวาทปาตโิ มกข์
4. ธัมมจักกัปปวตั นสตู ร
5. ขอ้ ใดทีน่ ักเรยี นควรนำข้อคิดจากเรื่องสวุ ณั ณหังสชาดก มาใช้ในการดำเนนิ ชีวิตประจำวนั
1. กตัญญูต่อผูม้ ีพระคณุ
2. ไม่นินทาว่ารา้ ยผู้อ่ืนลับหลงั
3. ไมเ่ ลน่ การพนันทุกประเภท
4. พอใจในส่ิงท่ตี นมี ไม่โลภมากอยากไดข้ องคนอ่ืน

110

6. ขอ้ ใดเปน็ นิสัยสว่ นตวั ของหมอ่ มเจา้ หญิงพูนพิศมยั ดิศกุล ทีน่ ักเรียนควรนำมาปรับใช้ในชีวติ ปิ ระจำวัน
1. ใฝ่เรียนใฝร่ ู้
2. มคี วามกตัญญู
3. มคี วามเพยี รพยายาม
4. ยึดหมัน่ ในพระพทุ ธศาสนา

7. ขอ้ ใดมีความสัมพันธ์กนั
1. นนั ทิวสิ าลชาดก – ฉลาดแกมโกง
2. นันทวิ สิ าลชาดก – พดู ไปสองไพเบ้ยี น่ิงเสยี ตำลึงทอง
3. สวุ ัณณหังสชาดก – โลภมากลาภหาย
4. สุวัณณหังสชาดก – ซื่อกนิ ไมห่ มด คดกินไม่นาน

8. ข้อใดคือสาเหตสุ ำคญั ที่ทำให้พระนาง มหาปชาบดีโคตมเี สด็จผนวช
1. เบื่อทางโลก
2. ตอ้ งการบรรลุเป็นพระอรหัน
3. ผนวชตามพระโอรสและพระธิดา
4. เลอื่ มใสศรทั ธาในคำสอนของพระพุทธเจา้

9. ข้อใดคือเหตผุ ลทศี่ าสตราจารยส์ ญั ญา ธรรมศักด์ิ ไดร้ บั ฉายาว่า “หลวงตา”
1. บวชเป็นพระภกิ ษุ
2. ชอบเขา้ วัดฟงั ธรรม และนัง่ สมาธิ
3. แตง่ หนังสือเก่ยี วกบั พระพทุ ธศาสนา
4. การนำพระพุทธศาสนาไปเผยแผ่ต่างประเทศ

10. ข้อใดมีความสัมพันธ์ไม่ถูกตอ้ ง
1. พทุ ธสาวก – สวุ ณณั หงั
2. พุทธสาวก - พระเจา้ ปเสนทิโกศล
3. พทุ ธสาวิกา - พระเขมาเถรี
4. พุทธสาวกิ า-พระมหาปชาบดีโคตมีเถรี

111

เฉลยแบบฝึกหดั ที่ 3
เร่อื ง พทุ ธสาวก พุทธสาวกิ า พุทธศาสนกิ ชนตัวอยา่ ง และชาดก

ข้อ เฉลย
13
22
33
44
54
61
73
84
92
10 1

112

แบบประเมนิ สมรรถนะสำคญั ของผ้เู รียน

เน้อื หาเรื่อง ………………………………………………………..…………นักเรียนช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี …….
คำชี้แจง 1. ให้คะแนนในแบบบนั ทกึ ข้างล่างตามพฤติกรรมทีป่ รากฏ

2. เกณฑ์การวัดและประเมินผล
คะแนนเต็ม 15 คะแนน
คะแนน 13 - 15 คะแนน หมายถงึ ดมี าก
คะแนน 10 - 12 คะแนน หมายถึง ดี
คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถึง ปานกลาง
คะแนนต่ำกวา่ 7 คะแนน หมายถงึ ตอ้ งปรับปรุง

พฤติกรรม ความสามารถ ความสามารถ ความสามารถ ความสามารถ ความสามารถ รวมคะแนน ระดบั
ในการส่ือสาร ในการคิด ในการ ในการใช้ ในการใช้ (15) คณุ ภาพ
เลขท่ี (3) แก้ปญั หา ทกั ษะชวี ิต เทคโนโลยี
(3) (3) (3) (3)
1
2
3

40

บนั ทึกเพ่มิ เติม
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………

(ลงชอื่ ) …………………..............……….. ผู้ประเมิน
(………….…………...........…………)

วันท่ี ……เดือน…….....……….พ.ศ………

113

เกณฑก์ ารประเมินสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน

ขอ้ รายการ ระดับการใหค้ ะแนน
ที่
3 21
ถา่ ยทอดความรู้ได้
1 ความสามารถ อย่างเปน็ ระบบใช้ ถ่ายทอดความรู้ไดอ้ ย่าง สามารถถา่ ยทอด
ภาษาอยา่ งถูกต้อง
ในการส่อื สาร เหมาะสม และชดั เจน เป็นระบบ ใชภ้ าษาอย่าง ความรไู้ ด้ไม่
ตอบคำถามได้อยา่ ง
ถกู ต้อง และมีเหตุผล ถูกต้องเหมาะสม แต่ เหมาะสม และ
ประกอบชัดเจน
แก้ปัญหาได้อย่าง ไม่ชดั เจน ไมช่ ดั เจน
ถูกต้องทุกรายการ/
2 ความสามารถ หวั ข้อ (100 %) ตอบคำถามไดอ้ ยา่ ง ตอบคำถามได้ แต่
ในการคิด เรยี นรู้ด้วยตนเอง
อย่างต่อเนอื่ ง ทำงาน ถกู ต้อง มเี หตผุ ล ไมส่ ามารถอธบิ าย
3 ความสามารถ และอยรู่ ่วมกับบุคคล
ในการแกป้ ัญหา อน่ื ได้อย่างมีความสุข ประกอบแต่ไมช่ ัดเจน เหตผุ ลได้
จัดการปัญหาไดอ้ ยา่ ง
4 ความสามารถใน เหมาะสม (100 %) แก้ปัญหาได้ถูกตอ้ ง แก้ปญั หาได้บาง
การใชท้ ักษะชวี ติ
สามารถสืบคน้ ข้อมลู ทุกรายการ/หัวข้อ รายการ/หัวข้อ
จากแหล่งข้อมูลได้
อยา่ งหลากหลาย (90 - 60 %) (น้อยกว่า 50 %)
ถกู ต้อง และตรง
ประเดน็ มากกวา่ 3 เรียนร้ดู ้วยตนเอง อย่าง เรียนรูด้ ้วยตนเอง
รายการ
ต่อเนือ่ ง ทำงานและอยู่ อย่างต่อเนือ่ ง

รว่ มกบั บคุ คลอืน่ ได้อย่าง ทำงานและอยู่

มคี วามสุข จัดการ ร่วมกบั บุคคลอื่นได้

ปัญหาได้อย่างเหมาะสม อย่างมีความสขุ

(90 - 60 %) จดั การปัญหาได้

อย่างเหมาะสม

(น้อยกวา่ 50 %)

5 ความสามารถ สามารถสืบค้นข้อมูลจาก สามารถสบื คน้
ในการใช้
เทคโนโลยี แหล่งขอ้ มูลได้อย่าง ขอ้ มลู จากแหลง่

หลากหลาย ถกู ต้อง ขอ้ มูลได้ 1 รายการ

บางส่วนและตรง

ประเดน็ 2 - 3 รายการ

114

แบบประเมนิ คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์

เน้ือหาเรื่อง ………………………………………………………..…………นกั เรียนช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ …….

คำช้ีแจง 1. ใหค้ ะแนนในแบบบนั ทึกข้างลา่ งตามพฤติกรรมท่ีปรากฏ

2. เกณฑ์การวดั และประเมินผล

คะแนนเตม็ 12 คะแนน

คะแนน 10 - 12 คะแนน หมายถงึ ดีมาก

คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถึง ดี

คะแนน 6 คะแนน หมายถึง ปานกลาง

คะแนนต่ำกว่า 6 คะแนน หมายถึง ตอ้ งปรบั ปรงุ

พฤติกรรม ซ่ือสัตย์ มีวินัย มุ่งมนั่ ใน ระดบั
สจุ ริต (3) ใฝเ่ รียนรู้ การทำงาน รวมคะแนน คณุ ภาพ

เลขท่ี (3) (3) (3) (12)

1

2

3

40

บนั ทึกเพ่มิ เติม
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………….………………………………………………………………....................

(ลงชอ่ื ) ……………………...................…….. ผปู้ ระเมิน
(…………..................……………………)
วันที่……เดือน……........……….พ.ศ………

115

เกณฑก์ ารประเมินคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์

ขอ้ รายการ ระดับการใหค้ ะแนน

ท่ี ประเมนิ 3 21

1 ซ่ือสัตย์ ไม่คัดลอกงานของคนอ่นื มกี ารคัดลอกงานของคน มกี ารคดั ลอกงานของ

สจุ ริต หรือคดั ลอกงานคนอืน่ อ่นื มีการอ้างอิงบาง คนอน่ื มีการอ้างอิง

แตม่ ีการอ้างอิงทุก รายการ (90 - 60 %) (น้อยกว่า 50 %)

รายการ (100 %)

2 มีวนิ ัย ปฏิบตั ติ ามข้อตกลงของ ปฏบิ ัตติ ามข้อตกลงของ ปฏิบตั ิตามข้อตกลง

กล่มุ ทุกกิจกรรม กลุ่มเป็นบางกิจกรรม ของกลุ่มบาง

(100 %) (90 - 60 %) กจิ กรรม (น้อยกว่า

50 %)

3 ใฝ่เรียนรู้ แสวงหาข้อมูลอา้ งอิงได้ แสวงหาขอ้ มลู อา้ งองิ ได้ แสวงหาข้อมลู อ้างองิ

มากกว่า 3 รายการ 2 - 3 รายการ ได้ 1 รายการ

4 มุง่ ม่ัน ทำงาน/ปฏิบัติกจิ กรรม มีความรบั ผดิ ชอบใน มีความรบั ผิดชอบ /

ในการทำงาน ตามทไี่ ด้รับมอบหมายให้ การปฏิบตั กิ จิ กรรม ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมไดบ้ าง

สำเร็จตรงต่อเวลา ตามทไ่ี ด้รบั มอบหมาย กิจกรรม (น้อยกวา่

(100 %) บางกจิ กรรม 50 %)

(90 - 60 %)

116

ภาพนำเข้าสู่บทเรยี น

ท่มี า: https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%

แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 4 117

กล่มุ สาระการเรียนรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
หน่วยการเรียนรูท้ ่ี 4 เรอ่ื ง หลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนา จำนวน 3 ชัว่ โมง
รายวชิ า สังคมศึกษา รหัสวิชา ส23101

1. มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวช้วี ัด
มาตรฐาน ส 1.1 รูแ้ ละเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรอื
ศาสนาท่ีตนนับถือและศาสนาอ่นื มศี รัทธาท่ถี กู ต้อง ยึดมนั่ และปฏบิ ัตติ าม
หลกั ธรรม เพอื่ อยรู่ ว่ มกันอย่างสนั ติสขุ
ตวั ชว้ี ัด ม.3/6 อธิบายสังฆคุณและข้อธรรมสำคัญในกรอบอริยสจั 4 หรือหลกั ธรรมของศาสนา
ท่ีตนนับถอื ตามท่กี ำหนด
ตัวชี้วดั ม.3/7 เห็นคุณคา่ และวเิ คราะห์การปฏบิ ตั ิตนตามหลักธรรมในการพฒั นาตน
เพ่อื เตรยี มพร้อมสำหรบั การทำงานและการมีครอบครวั

2. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้
2.1 นักเรยี นอธบิ ายสงั ฆคณุ ได้
2.2 นักเรยี นอธิบายข้อธรรมสำคัญในกรอบอริยสัจ 4 ได้
2.3 นกั เรยี นยกตัวอยา่ งหลกั ธรรมในอรสิ ัจ 4 ได้
2.4 นักเรียนวิเคราะห์หลักธรรมในการพัฒนาตนเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการทำงานและการมี

ครอบครัวได้

3. สาระการเรยี นรู้
หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา
3.1 พระรัตนตรยั
- สงั ฆคณุ 9
3.2 อรยิ สจั 4
3.2.1 ทุกข์ (ธรรมท่ีควรรู้)
1) ขนั ธ์ 5
2) ไตรลกั ษณ์
3.2.2 สมุทัย (ธรรมท่คี วรละ)

118

1) หลกั กรรม
2) วัฏฏะ 3
3) ปปญั จธรรม 3 (ตัณหา มานะ ทิฏฐ)ิ
3.2.3 นิโรธ (ธรรมทีค่ วรบรรล)ุ
- อตั ถะ 3
3.2.4 มรรค (ธรรมท่คี วรเจริญ)
1) มรรคมอี งค์ 8
2) ปญั ญา 3
3) สปั ปุริสธรรม 7
4) บุญกิริยาวัตถุ 10
5) อุบาสกธรรม 7
6) มงคล 38

- มศี ลิ ปวิทยา
- พบสมณะ
- ฟังธรรมตามกาล
- สนทนาธรรมตามกาล

4. ผู้เรยี นเกดิ คุณลักษณะอยา่ งไร
4.1 ความรู้ (K) ทักษะ (P) และเจตคติ (A)

วตั ถุประสงค์ ดา้ นความรู้ ด้านทักษะ ด้านเจตคติ
(K) (P) (A)
1. นกั เรียนอธบิ ายสงั ฆคุณได้ อธบิ าย
2. นักเรียนอธิบายข้อธรรมสำคญั ในกรอบ อธิบาย นกั เรยี นใหค้ วาม นกั เรียนมีความ-
อริยสจั 4 ได้ รว่ มมือใน รบั ผดิ ชอบใน
3. นักเรยี นยกตวั อยา่ งหลักธรรมในอรสิ ัจ 4 ยกตวั อย่าง การปฏบิ ัติ การปฏบิ ตั ิ
ได้ กจิ กรรม กิจกรรม
4. นกั เรยี นวเิ คราะห์หลักธรรมในการ วิเคราะห์ (สมรรถนะสำคัญ (คุณลักษณะ
พฒั นาตนเพื่อเตรยี มพร้อมสำหรับการ ของผูเ้ รยี น) อนั พงึ ประสงค/์
ทำงานและการมีครอบครวั ได้ คา่ นยิ ม 12
ประการ)

119

4.2 ทักษะ/กระบวนการ
4.2.1 ทกั ษะเฉพาะวชิ า
- ความยดื หย่นุ และการปรบั ตัว
4.2.2 ทกั ษะคร่อมวชิ า
4.2.2.1 การทำงานกลมุ่
4.2.2.4 การคดิ วิเคราะห์
4.2.2.3 การนำเสนอ

5. สมรรถนะสำคัญของผเู้ รียน
5.1 ความสามารถในการส่ือสาร
5.2 ความสามารถในการคิด
5.3 ความสามารถในการแกป้ ญั หา
5.4 ความสามารถในการใช้ทกั ษะชีวติ
5.5 ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

6. คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
6.1 ซ่ือสัตย์ สจุ ริต
6.2 มวี ินยั
6.3 ใฝเ่ รียนรู้
6.4 มุง่ มัน่ ในการทำงาน

7. ค่านยิ ม 12 ประการ
7.1 ซือ่ สตั ย์ เสียสละ อดทน มอี ุดมการณ์ในสงิ่ ท่ีดงี ามเพื่อส่วนรวม (สอดคลอ้ งคณุ ลักษณะ 6.1)
7.2 ใฝ่หาความรู้ หม่ันศกึ ษาเล่าเรียนทั้งทางตรง และทางอ้อม (สอดคล้องคุณลกั ษณะข้อ 6.3)
7.3 มศี ลี ธรรม รกั ษาความสตั ย์ หวงั ดีตอ่ ผู้อืน่ เผื่อแผ่และแบ่งปนั (สอดคล้องคุณลักษณะข้อ 6.1)
7.4 เขา้ ใจเรยี นรู้การเป็นประชาธปิ ไตย อันมพี ระมหากษัตริยท์ รงเป็นประมขุ ทถ่ี ูกตอ้ ง (สอดคล้อง

คุณลักษณะข้อ 6.3)
7.5 มีระเบยี บวินยั เคารพกฎหมาย ผนู้ อ้ ยร้จู ักการเคารพผู้ใหญ่ (สอดคลอ้ งคุณลักษณะข้อ 6.2)

120

8. กระบวนการจดั กิจกรรมการเรียนรู้
ชัว่ โมงที่ 1
1. ข้นั ระบปุ ญั หาหรอื ความต้องการ (ความสามารถในการคดิ )
1.1 นกั เรียนตอบคำถามดังน้ี นักเรยี นเคยรู้สกึ ไม่สบายใจหรือไม่ (ไมเ่ คย/เคย) ถ้าเคยไมส่ บาย

ใจนักเรียนแสดงวา่ นกั เรียนมีความทุกข์ ความจริงว่าดว้ ยทุกข์ คือ ความไมส่ บายกาย ไม่สบายใจ
หลกั ธรรมท่ีควรร้เู พ่ือใหร้ คู้ วามจริงของการเกดิ ทุกขม์ ีอะไรบ้าง (ขนั ธ์ 5 ไตรลักษณ์)

1.2 นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น 5 กลุ่ม โดยคละนักเรียนที่เรียนเก่ง ปานกลาง อ่อน หรือ
แบง่ กลุ่มตามอัธยาศยั และใหแ้ ต่ละกลมุ่ เลอื กประธาน รองประธาน และเลขานกุ ารกลมุ่

1.3 นักเรียนแต่ละกลุ่มระบุปัญหาหรือความต้องการที่นักเรียนอยากเรียนรู้เกี่ยวกับ
หลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนา ลงในกระดาษเปล่าท่ีครูแจกให้ (เชน่ พระรตั นตรัย อริยสจั 4 เปน็ ตน้ )

2. ขนั้ การออกแบบหรอื วางแผนแก้ปัญหา (ความสามารถในการแก้ปัญหา)
2.1 ตวั แทนแตล่ ะกลมุ่ มารับใบงานที่ 4 เร่ือง หลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนา
2.2 ประธานกลมุ่ นำทำงานตามใบงานที่ 4 เรื่อง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ได้แก่

กำหนดเวลาทำงาน ให้เพื่อนจับคูท่ ำงานตามใบงานท่ี 4 เร่ือง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เช่น
2.2.1 คทู่ ี่ 1 ทำขอ้ ท่ี 1 พระรัตนตรัย
2.2.2 ค่ทู ี่ 2 ทำข้อท่ี 2 อริยสจั 4 (ทกุ ข์ สมทุ ัย นโิ รธ)
2.2.3 คู่ท่ี 3 ทำข้อที่ 3 อรยิ สจั 4 (มรรค)

2.3 นักเรียนแต่ละกลุ่มวางแผนร่วมกันในการทำงานที่ได้รับมอบหมาย เช่น วิธีการศึกษา
ค้นคว้า หนงั สอื /เอกสาร/เว็บไซดท์ ่นี ำมาอ้างอิง ลำดับความยากงา่ ยของงานทีไ่ ด้รบั มอบหมาย เปน็ ต้น

3. ขน้ั การสร้างตน้ แบบ ชนิ้ งาน/โครงการ (ความสามารถในการส่อื สาร)
3.1 นกั เรียนแต่ละคู่ชว่ ยกันศึกษาค้นคว้างานที่ไดร้ ับมอบหมายตามใบงานที่ 4 เรอ่ื ง

หลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนา
3.2 นักเรียนแต่ละคูช่ ว่ ยกนั ทบทวนความถูกตอ้ งของการทำใบงานที่คขู่ องตนรบั ผิดชอบ และ

สรา้ งความเข้าใจให้ตรงกัน เพื่อเตรียมการถา่ ยทอดความรู้ให้แก่คู่อืน่ ในกลุ่ม
3.3 นักเรียนแตล่ ะค่ถู ่ายทอดความรูท้ ่ีคูต่ วั เองรบั ผิดชอบจากใบงานที่ 4 เรือ่ ง หลักธรรมทาง

พระพทุ ธศาสนา ถ่ายทอดความรู้ใหก้ ับคอู่ ื่นๆ ในกลุม่ (แต่ละคู่สลับกันถา่ ยทอดความรู้)
ชวั่ โมงท่ี 2

4. ขัน้ การประเมนิ และปรบั ปรุงต้นแบบ การประเมินการเรยี นรู้ (ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี)
4.1 ใหแ้ ตล่ ะกลุ่มออกมานำเสนองานตามสลากหมายเลข 1 – 5 ท่ีจบั ได้ ดงั นี้
4.1.1 หมายเลข 1 พระรัตนตรยั
4.1.2 หมายเลข 2 อรยิ สัจ 4 (ทกุ ข์)
4.1.3 หมายเลข 3 อรยิ สัจ 4 (สมุทยั )

121

4.1.4 หมายเลข 4 อริยสัจ 4 (นิโรธ)
4.1.5 หมายเลข 5 อริยสจั 4 (มรรค)
4.2 เพื่อนนักเรยี นแสดงความคดิ เหน็ เพ่ิมเตมิ
ชว่ั โมงท่ี 3
4.3 นกั เรียนทำแบบฝึกหัดที่ 4 เรอ่ื ง หลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนา
4.4 นักเรียนเขียน Mind Mapping หลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนา (นำกลับไปทำทีบ่ ้าน/
นอกเวลาเรียน)
4.5 นักเรียนแตล่ ะกลมุ่ นำผลงานไปเผยแพร่ เช่น จดั ป้ายนเิ ทศ ลงในเฟสบุ๊ค เปน็ ตน้
5. ขั้นถอดบทเรียน (ความสามารถในการคดิ )
5.1 นกั เรียนและครรู ว่ มกนั ถอดบทเรียนเกีย่ วกบั หลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนา
5.2 ครกู ล่าวชมเชยนกั เรียนทใี่ หค้ วามร่วมมือในการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมจนประสบผลสำเรจ็

9. กิจกรรมต่อเน่อื ง (ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต)
นักเรียนอธบิ ายปัญหา และการแกป้ ัญหาตามหลักอริยสัจ 4 มาคนละ 1 ปญั หา แล้วนำมาเลา่

ให้เพอ่ื นฟัง/จดั ป้ายนเิ ทศ/ลงเฟสบคุ๊ เปน็ ต้น

10. ส่ือการเรียนรู้
10.1 นักเรียนเลขท่ี 4 หรอื อน่ื ๆ
10.2 สลากหมายเลข 1 - 5
10.3 ใบงานที่ 4 เร่ือง หลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนา
10.4 แบบฝึกหัดท่ี 4 เรื่อง หลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนา
10.5 แบบประเมินสมรรถนะสำคญั ของผูเ้ รียน
10.6 แบบประเมินคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์

122

11. การวัดผลและประเมนิ ผล

วิธกี ารวดั เคร่อื งมอื เกณฑ์การวดั และประเมินผล
และประเมินผล (ข้อ 10.3) (ข้อ 10.4)
(ขอ้ 10.1-10.2)
คะแนนเตม็ 10 คะแนน (ผ่านร้อยละ 50)
1. การประเมินผลตามเกณฑ์ทกี่ ำหนด คะแนน 9 - 10 คะแนน หมายถึง ดีมาก
คะแนน 7 - 8 คะแนน หมายถึง ดี
1.1 ประเมินความรู้ แบบฝกึ หดั คะแนน 5 - 6 คะแนน หมายถงึ ปานกลาง
คะแนนต่ำกวา่ 5 คะแนน หมายถงึ ต้องปรับปรงุ
1.2 ประเมิน แบบประเมิน คะแนนเตม็ 15 คะแนน (ผ่านรอ้ ยละ 50)
คะแนน 13 - 15 คะแนน หมายถงึ ดีมาก
สมรรถนะสำคัญของ สมรรถนะสำคัญของ คะแนน 10 - 12 คะแนน หมายถึง ดี
คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถึง ปานกลาง
ผเู้ รยี น ผเู้ รียน คะแนนต่ำกว่า 7 คะแนน หมายถึง ต้องปรบั ปรงุ
คะแนนเต็ม 12 คะแนน (ผ่านรอ้ ยละ 50)
1.3 ประเมนิ แบบประเมิน คะแนน 0 - 12 คะแนน หมายถงึ ดีมาก
คุณลักษณะ คุณลกั ษณะ คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถึง ดี
อันพงึ ประสงค์ อนั พึงประสงค์ คะแนน 6 คะแนน หมายถงึ ปานกลาง
คา่ นยิ ม 12 ประการ คา่ นยิ ม 12 ประการ คะแนนต่ำกวา่ 6 คะแนน หมายถงึ ตอ้ งปรับปรุง

2. ตรวจผลงาน ใบงาน คะแนนเต็ม 10 คะแนน (ผา่ นรอ้ ยละ 50)
ตรวจใบงาน คะแนน 9 - 10 คะแนน หมายถงึ ดีมาก
คะแนน 7 - 8 คะแนน หมายถึง ดี
คะแนน 5 - 6 คะแนน หมายถึง ปานกลาง
คะแนนต่ำกว่า 5 คะแนน หมายถงึ ต้องปรบั ปรุง

123

12. ชน้ิ งาน/ภาระงาน

ช้ินงาน ภาระงาน
ในช่วั โมง
1. ใบงานท่ี 4 เรื่อง หลักธรรมทาง 1. จดั ทำใบงานท่ี 4 เร่อื ง หลักธรรมทาง
พระพุทธศาสนา พระพุทธศาสนา
นอกช่วั โมง
2. ใหน้ ักเรียนเขยี น Mind Mapping 2. เขียน Mind Mapping หลักธรรมทาง
หลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนา พระพุทธศาสนา

13. แหล่งเรียนรู้
1. ห้องสมุดโรงเรยี น...........................
2. หอ้ งสมดุ อำเภอ/จังหวดั ...................................
3. เว็บไซต์ https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%
http://www.satit.up.ac.th/BBC07/AroundTheWorld/reli/15.htm เปน็ ตน้

14. บนั ทึกผลหลงั การจดั กิจกรรมการเรียนรู้
14.1 ผลการจดั กิจกรรมการเรียนรู้
14.1.1 กจิ กรรม

......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
................................................................................................................................... ...................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................ ......................

14.2 ปัญหาและอุปสรรค
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................. ....................................
......................................................................................................................................................................

124

14.3 ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

ลงช่อื …................………………………………… ผสู้ อน
(...........................................................)

วนั ที่ .... เดือน .................. พ.ศ. .........

15. บนั ทึกความคดิ เหน็ / ข้อเสนอแนะของหัวหนา้ กลุ่มสาระการเรียนรู้
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................

ลงชื่อ .....................................................
(.........................................................)

16. รองผู้อำนวยการกลุ่มบรหิ ารวชิ าการ
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................

ลงชื่อ .....................................................
(.........................................................)

17. ผู้อำนวยการสถานศึกษา
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................

ลงชอ่ื .....................................................
(.........................................................)

125

ใบงานที่ 4
เรอ่ื ง หลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนา

คำชี้แจง ให้นักเรยี นศกึ ษาสังฆคณุ กับข้อธรรมสำคัญในกรอบอริยสัจ 4 ดังนี้
คู่ที่ 1 ศึกษาหวั ข้อ
1. พระรัตนตรยั
- สงั ฆคณุ 9
2. อรยิ สจั 4
2.1 ทกุ ข์ (ธรรมทคี่ วรร)ู้
2.1.1 ขันธ์ 5
2.1.2 ไตรลักษณ์
คทู่ ่ี 2 ศกึ ษาหัวข้อ
1. สมทุ ยั (ธรรมทีค่ วรละ)
1.1 หลกั กรรม
1.2 วัฏฏะ 3
1.3 ปปญั จธรรม 3 (ตณั หา มานะ ทิฏฐ)ิ
2. นิโรธ (ธรรมที่ควรบรรล)ุ
- อตั ถะ 3
คู่ท่ี 3 ศกึ ษาหัวข้อ มรรค (ธรรมที่ควรเจรญิ )
1. มรรคมีองค์ 8
2. ปญั ญา 3
3. สปั ปุริสธรรม 7
4. บญุ กิริยาวตั ถุ 10
5. อุบาสกธรรม 7
6. มงคล 38
6.1 มศี ลิ ปวิทยา
6.2 พบสมณะ
6.3 ฟังธรรมตามกาล
6.4 สนทนาธรรมตามกาล

......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................

126

............................................................................................................................. .........................................
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................
.................................................................................. ....................................................................................
............................................................................................................................. .........................................
.................................................................................................................................. ....................................
............................................................................................... .......................................................................
............................................................................................................................. .........................................
................................................................................................................................................ ......................
............................................................................................................ ..........................................................
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................................................. .........
.......................................................................................................................... ............................................
............................................................................................................................. .........................................
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................
.......................................................................................... ............................................................................
............................................................................................................................. .........................................

127

แบบฝึกหดั ที่ 4
เรือ่ ง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา

1. ข้อความใดกล่าวถงึ คุณลักษณะของพระสงฆ์ ทีว่ ่า “เป็นผู้ปฏบิ ตั ิดี ประพฤตปิ ฏิบตั ิตามหลกั ธรรม
วินัย”

1. สปุ ะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ
2. อุชุปะฏิปนั โน
3. ญายะปะฏปิ ันโน
4. สามจี ิปะฏปิ นั โน
2. ข้อใดคือความหมายของคำว่า “สังฆคุณ”
1. คณุ ความดขี องพทุ ธเจ้า
2. คุณความดีพระธรรม
3. คณุ ความดขี องพระสงฆ์
4. คณุ ความดขี องพระรัตนตรยั
3. ขอ้ ใดคือหลกั ธรรมที่อยใู่ นหมวด “ทกุ ข์”
1. วฏั ฏะ 3
2. ขันธ์ 5
3. ภาวนา 4
4. ปปญั จธรรม 3
4. ข้อใดกล่าวถึงอรยิ สจั 4 ได้ถูกต้องทส่ี ุด
1. ทกุ ข์ – ความไมส่ บายกายไม่สบายใจ
2. สมุทยั – ทางปฏิบตั ิให้ถึงความดบั ทกุ ข์
3. นโิ รธ – เหตุท่ที ำให้พ้นทุกข์
4. มรรค – ความดับทุกข์
5. ขอ้ ใดตรงกับความหมายของคำวา่ “สัมมาทฏิ ฐิ” มากที่สดุ
1. กระตา่ ยตนื่ ตมู
2. กงเกวยี นกำเกวียน
3. บวั ไมใ่ ห้ซ้ำน้ำไม่ให้ขุ่น
4. เห็นกงจักรเปน็ ดอกบัว

128

6. ขอ้ ใดหมายถึงหลกั ธรรมท่ีว่า “ท่ีต้งั แหง่ การทำบุญ ทางแหง่ การทำความดี"
1. ภาวนา 4
2. มงคล 38
3. มรรคมอี งค์ 8
4. บุญกิรยิ าวัตถุ 10

7. ข้อใดกลา่ วถูกต้องตามขอ้ ความทีว่ า่ “ปรารถนาสิ่งใด ไมไ่ ด้สมหวงั ”
1. ทกุ ข์
2. สมุทัย
3. นโิ รธ
4. มรรค

8. ขอ้ ใดเปน็ การแก้ปัญหาตามหลกั ของอรยิ สัจ 4
1. แก้ทต่ี ัวบคุ คล
2. แก้ทต่ี ัวปญั หา
3. แกท้ ีส่ าเหตุ
4. แก้ท่คี รอบครัว

9. ข้อใดเป็นหลกั ธรรมในการปฏบิ ตั ติ นเพื่อเตรยี มความพร้อมสำหรับการทำงาน
1. โภควภิ าค 4 – อตั ถะ 3
2. อทิ ธบิ าท 4 - พรหมวิหาร 4
3. สัปปุริสธรรม 7 – มรรคมีองค์ 8
4. บญุ กิรยิ าวัตถุ 10 – อุบาสกธรรม 7

10. ขอ้ ใดเปน็ คุณธรรมตามหลักธรรมฆราวาสธรรม 4 ทวี่ า่ “สามีภรรยามคี วามซื่อสตั ยต์ ่อกัน ไมน่ อกใจ
ฝ่ายใดฝา่ ยหน่งึ ”

1. สจั จะ
2. ทะมะ
3. ขนั ติ
4. จาคะ

129

เฉลยแบบฝกึ หัดท่ี 4
เรื่อง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา

ข้อ เฉลย
11
23
32
41
54
64
71
83
92
10 1

130

แบบประเมนิ สมรรถนะสำคญั ของผ้เู รียน

เน้อื หาเรื่อง ………………………………………………………..…………นักเรียนช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี …….
คำชี้แจง 1. ให้คะแนนในแบบบนั ทกึ ข้างล่างตามพฤติกรรมทีป่ รากฏ

2. เกณฑ์การวัดและประเมินผล
คะแนนเต็ม 15 คะแนน
คะแนน 13 - 15 คะแนน หมายถงึ ดมี าก
คะแนน 10 - 12 คะแนน หมายถึง ดี
คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถึง ปานกลาง
คะแนนต่ำกวา่ 7 คะแนน หมายถงึ ตอ้ งปรับปรุง

พฤติกรรม ความสามารถ ความสามารถ ความสามารถ ความสามารถ ความสามารถ รวมคะแนน ระดบั
ในการส่ือสาร ในการคิด ในการ ในการใช้ ในการใช้ (15) คณุ ภาพ
เลขท่ี (3) แก้ปญั หา ทกั ษะชวี ิต เทคโนโลยี
(3) (3) (3) (3)
1
2
3

40

บนั ทึกเพ่มิ เติม
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………

(ลงชอื่ ) …………………..............……….. ผู้ประเมิน
(………….…………...........…………)

วันท่ี ……เดือน…….....……….พ.ศ………

131

เกณฑ์การประเมนิ สมรรถนะสำคัญของผเู้ รียน

ขอ้ รายการ ระดับการให้คะแนน
ท่ี
3 21
ถ่ายทอดความรู้ได้
1 ความสามารถ อย่างเป็นระบบใช้ ถ่ายทอดความรู้ไดอ้ ย่าง สามารถถา่ ยทอด
ภาษาอยา่ งถูกต้อง
ในการสื่อสาร เหมาะสม และชดั เจน เป็นระบบ ใชภ้ าษาอยา่ ง ความรู้ได้ไม่
ตอบคำถามไดอ้ ย่าง
ถูกต้อง และมีเหตุผล ถกู ต้องเหมาะสม แต่ เหมาะสม และ
ประกอบชดั เจน
แก้ปัญหาได้อย่าง ไมช่ ัดเจน ไม่ชัดเจน
ถูกต้องทุกรายการ/
2 ความสามารถ หัวข้อ (100 %) ตอบคำถามไดอ้ ยา่ ง ตอบคำถามได้ แต่
ในการคดิ เรยี นรู้ด้วยตนเอง
อย่างต่อเน่อื ง ทำงาน ถกู ต้อง มเี หตผุ ล ไม่สามารถอธบิ าย
3 ความสามารถ และอยู่รว่ มกบั บุคคล
ในการแกป้ ัญหา อนื่ ได้อยา่ งมีความสขุ ประกอบแต่ไมช่ ดั เจน เหตุผลได้
จัดการปัญหาได้อย่าง
4 ความสามารถใน เหมาะสม แกป้ ัญหาไดถ้ ูกต้อง แก้ปัญหาไดบ้ าง
การใช้ทักษะชวี ติ (100 %)
ทกุ รายการ/หัวข้อ รายการ/หวั ขอ้
สามารถสืบค้นข้อมูล
จากแหลง่ ข้อมูลได้ (90 - 60 %) (น้อยกว่า 50 %)
อย่างหลากหลาย
ถกู ต้องและตรง เรยี นรู้ดว้ ยตนเอง อย่าง เรยี นรดู้ ้วยตนเอง
ประเด็น มากกวา่ 3
รายการ ต่อเน่ือง ทำงานและอยู่ อยา่ งต่อเนอื่ ง

รว่ มกบั บุคคลอ่ืนได้อย่าง ทำงานและอยู่

มคี วามสขุ จดั การปญั หา รว่ มกับบุคคลอ่ืนได้

ได้อยา่ งเหมาะสม อย่างมีความสุข

(90 - 60 %) จดั การปญั หาได้

อยา่ งเหมาะสม

(น้อยกวา่ 50 %)

5 ความสามารถ สามารถสบื ค้นข้อมลู จาก สามารถสบื ค้น
ในการใช้
เทคโนโลยี แหล่งขอ้ มลู ได้อย่าง ข้อมลู จากแหล่ง

หลากหลาย ถกู ต้อง ข้อมูลได้ 1 รายการ

บางสว่ นและตรง

ประเดน็ 2 - 3 รายการ

132

แบบประเมนิ คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์

เน้ือหาเรื่อง ………………………………………………………..…………นกั เรียนช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ …….

คำช้ีแจง 1. ใหค้ ะแนนในแบบบันทึกข้างลา่ งตามพฤติกรรมท่ีปรากฏ

2. เกณฑ์การวดั และประเมินผล

คะแนนเตม็ 12 คะแนน

คะแนน 10 - 12 คะแนน หมายถงึ ดีมาก

คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถึง ดี

คะแนน 6 คะแนน หมายถึง ปานกลาง

คะแนนต่ำกวา่ 6 คะแนน หมายถึง ตอ้ งปรบั ปรงุ

พฤติกรรม ซ่ือสัตย์ มวี ินัย ใฝเ่ รียนรู้ มุ่งมนั่ ใน รวมคะแนน ระดบั
สจุ ริต (3) (3) การทำงาน (12) คณุ ภาพ

เลขท่ี (3) (3)

1

2

3

40

บนั ทึกเพ่มิ เติม
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………….………………………………………………………………....................

(ลงชอ่ื ) ……………………...................…….. ผปู้ ระเมิน
(…………..................……………………)
วันที่……เดือน……........……….พ.ศ………

133

เกณฑก์ ารประเมนิ คณุ ลักษณะอันพึงประสงค์

ขอ้ รายการ ระดับการใหค้ ะแนน

ที่ ประเมนิ 3 21

1 ซื่อสตั ย์ ไม่คัดลอกงานของคนอ่ืน มกี ารคัดลอกงานของคน มกี ารคดั ลอกงานของ

สุจรติ หรอื คดั ลอกงานคนอ่นื อนื่ มกี ารอ้างอิงบาง คนอน่ื มีการอ้างอิง

แตม่ ีการอ้างอิงทุก รายการ (90 - 60 %) (น้อยกว่า 50 %)

รายการ (100 %)

2 มีวนิ ยั ปฏบิ ตั ติ ามข้อตกลงของ ปฏิบตั ิตามข้อตกลงของ ปฏิบตั ิตามข้อตกลง

กลุ่มทุกกจิ กรรม กลมุ่ เปน็ บางกิจกรรม ของกลุ่มบาง

(100 %) (90 - 60 %) กจิ กรรม (น้อยกว่า

50 %)

3 ใฝเ่ รียนรู้ แสวงหาข้อมูลอา้ งอิงได้ แสวงหาข้อมลู อา้ งองิ ได้ แสวงหาข้อมลู อ้างองิ

มากกว่า 3 รายการ 2 - 3 รายการ ได้ 1 รายการ

4 มุ่งมนั่ ทำงาน/ปฏิบัติกจิ กรรม มีความรับผิดชอบใน มีความรบั ผิดชอบ /

ในการทำงาน ตามทไี่ ด้รบั มอบหมายให้ การปฏบิ ตั กิ จิ กรรม ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมไดบ้ าง

สำเรจ็ ตรงต่อเวลา ตามทไ่ี ดร้ ับมอบหมาย กิจกรรม (น้อยกวา่

(100 %) บางกจิ กรรม 50 %)

(90 - 60 %)

แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 5 134

กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 3
หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 5 เรื่อง พระไตรปฎิ กและพทุ ธศาสนสภุ าษติ จำนวน 3 ชั่วโมง
รายวิชา สังคมศึกษา รหัสวชิ า ส23101

1. มาตรฐานการเรยี นรู้ ตวั ชี้วัด
มาตรฐาน ส 1.1 รู้และเขา้ ใจประวตั ิ ความสำคัญ ศาสดา หลกั ธรรมของพระพุทธศาสนา หรือ
ศาสนาทต่ี นนับถือและศาสนาอน่ื มศี รัทธาที่ถูกตอ้ ง ยดึ ม่นั และปฏบิ ัตติ าม
หลักธรรม เพ่อื อย่รู ่วมกันอย่างสันตสิ ุข
ตวั ชวี้ ดั ม.3/6 อธิบายสงั ฆคณุ และข้อธรรมสำคัญในกรอบอรยิ สจั 4 หรือหลกั ธรรมของศาสนา
ที่ตนนบั ถอื ตามทีก่ ำหนด

2. จุดประสงคก์ ารเรียนรู้
2.1 นกั เรียนบอกพทุ ธปณิธาน 4 ในมหาปรินพิ านสตู รได้
2.2 นักเรียนอธิบายพทุ ธปณธิ าน 4 ในมหาปรินิพานสูตรได้
2.3 นกั เรียนยกตัวอย่างพทุ ธศาสนสุภาษิตได้
2.4 นักเรยี นวิเคราะห์พุทธศาสนสภุ าษติ ได้

3. สาระการเรียนรู้
3.1 เรื่องนา่ รู้จากพระไตรปฎิ ก : พทุ ธปณิธาน 4 ในมหาปรนิ ิพานสตู ร
3.2 พทุ ธศาสนสุภาษติ
3.2.1 อตตฺ า หเว ชิตํ เสยโฺ ย ชนะตนน่ันแลดีกวา่
3.2.2 ธมมฺ จารี สขุ ํ เสติ ผปู้ ระพฤติธรรมยอ่ มอยเู่ ปน็ สขุ
3.2.3 ปมาโท มจฺจุโน ปทํ ความประมาทเป็นทางแหง่ ความตาย
3.2.4 สสุ สฺ สู ํ ลภเต ปญญฺ ํ ผ้ฟู งั ด้วยดียอ่ มได้ปญั ญา

135

4. ผ้เู รียนเกิดคณุ ลกั ษณะอยา่ งไร
4.1 ความรู้ (K) ทกั ษะ (P) และเจตคติ (A)

วตั ถุประสงค์ ด้านความรู้ ดา้ นทักษะ ดา้ นเจตคติ
(K) (P) (A)
1. นักเรยี นบอกพุทธปณิธาน 4 บอก
ในมหาปรินิพานสตู รได้ นกั เรยี นใหค้ วาม นักเรยี นมีความ-
2. นกั เรียนอธบิ ายพทุ ธปณิธาน 4 อธบิ าย รว่ มมือใน รบั ผิดชอบในการ
ในมหาปรนิ ิพานสูตรได้ การปฏบิ ัติ ปฏบิ ัติกจิ กรรม
3. นักเรยี นยกตัวอยา่ งพทุ ธศาสนสุภาษติ ยกตัวอยา่ ง กจิ กรรม (คุณลักษณะ
ได้ (สมรรถนะสำคัญ อนั พึงประสงค์/
4. นักเรยี นวิเคราะห์พุทธศาสนสภุ าษิตได้ วิเคราะห์ ของผเู้ รยี น) คา่ นิยม 12
ประการ)

4.2 ทกั ษะ/กระบวนการ
4.2.1 ทักษะเฉพาะวิชา
- ความยดื หยุ่นและการปรบั ตัว
4.2.2 ทักษะครอ่ มวิชา
4.2.2.1 การทำงานกล่มุ
4.2.2.4 การคิดวิเคราะห์
4.2.2.3 การนำเสนอ

5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน
5.1 ความสามารถในการส่อื สาร
5.2 ความสามารถในการคิด
6.3 ความสามารถในการแกป้ ัญหา
6.4 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวติ
6.5 ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี

6. คุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์
6.1 ซอ่ื สัตย์ สจุ ริต
6.2 มีวนิ ัย
6.3 ใฝเ่ รียนรู้
6.4 มงุ่ มัน่ ในการทำงาน

136

7. คา่ นิยม 12 ประการ
7.1 ซื่อสัตย์ เสยี สละ อดทน มีอดุ มการณ์ในสงิ่ ทดี่ ีงามเพ่ือส่วนรวม (สอดคล้องคณุ ลักษณะ 6.1)
7.2 ใฝห่ าความรู้ หมัน่ ศกึ ษาเล่าเรียนท้ังทางตรง และทางอ้อม (สอดคล้องคุณลกั ษณะข้อ 6.3)
7.3 มศี ลี ธรรม รกั ษาความสตั ย์ หวังดีต่อผู้อืน่ เผื่อแผแ่ ละแบ่งปัน (สอดคล้องคุณลกั ษณะขอ้ 6.1)
7.4 เข้าใจเรยี นรู้การเป็นประชาธิปไตย อนั มพี ระมหากษัตริยท์ รงเป็นประมขุ ที่ถูกตอ้ ง (สอดคล้อง

คุณลักษณะขอ้ 6.3)
7.5 มรี ะเบยี บวนิ ัย เคารพกฎหมาย ผู้นอ้ ยรจู้ ักการเคารพผใู้ หญ่ (สอดคล้องคณุ ลักษณะข้อ 6.2)

8. กระบวนการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้
ชัว่ โมงที่ 1
1. ขั้นระบุปญั หาหรือความต้องการ (ความสามารถในการคดิ )
1.1 นักเรยี นเลขท่ี 7 หรืออื่นๆ ออกมาอา่ นบัตรคำพุทธสภุ าษติ ท่ตี ดิ อยู่บนกระดานดำ เช่น

อตฺตา หเว ชติ ํ เสยโฺ ย (อ่านว่า อัต-ตา-หะ-เว-ชิ-ตงั -เสย-โย) ธมฺมจารี สขุ ํ เสติ (อ่านว่า ทำ-มะ-จา-ร-ี
สุ-ขงั -เส-ต)ิ ปมาโท มจฺจุโน ปทํ (อา่ นว่า ปะ-มา-โท-มดั -จ-ุ โน-ปะ-ทัง) สุสสฺ ูสํ ลภเต ปญญฺ ํ (อ่านวา่
สุด-สู-สงั -ละ-พะ-เต-ปัน-ยงั )

1.2 นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น 5 กลุ่ม โดยคละนักเรียนที่เรียนเก่ง ปานกลาง อ่อน หรือ
แบง่ กลุ่มตามอธั ยาศยั และให้แตล่ ะกล่มุ เลือกประธาน รองประธาน และเลขานุการกลมุ่

1.3 นักเรียนแต่ละกลุ่มระบปุ ญั หาหรอื ความตอ้ งการท่นี ักเรยี นอยากเรียนรู้เกี่ยวกับ
พระไตรปิฎกและพุทธศาสนสุภาษติ ลงในกระดาษเปลา่ ทค่ี รูแจกให้ (เช่น เรือ่ งน่ารจู้ ากพระไตรปิฎก :
พทุ ธปณธิ าน 4 ในมหาปรินิพานสตู ร พุทธสภุ าษติ เปน็ ต้น)

2. ข้ันการออกแบบหรอื วางแผนแกป้ ัญหา (ความสามารถในการแกป้ ัญหา)
2.1 ตวั แทนแตล่ ะกลุ่มมารับใบงานท่ี 5 เร่ือง พระไตรปิฎกและพุทธศาสนสภุ าษิต
2.2 ประธานกลมุ่ นำทำงานตามใบงานท่ี 5 เรื่อง พระไตรปฎิ กและพทุ ธศาสนสุภาษติ ไดแ้ ก่

กำหนดเวลาทำงาน ใหเ้ พ่ือนจับคูท่ ำงานตามใบงานที่ 5 เรอ่ื ง พระไตรปฎิ กและพุทธศาสนสภุ าษติ เชน่
2.2.1 ค่ทู ี่ 1 ทำข้อที่ 1 เรอื่ งน่ารจู้ ากพระไตรปิฎก:พุทธปณิธาน 4 ในมหาปรนิ ิพานสตู ร
2.2.2 คู่ที่ 2 ทำข้อท่ี 2 พุทธศาสนสภุ าษิต
1) อตฺตา หเว ชติ ํ เสยฺโย ชนะตนนัน่ แลดกี วา่
2) ธมฺมจารี สุขํ เสติ ผู้ประพฤติธรรมย่อมอย่เู ปน็ สขุ
2.2.3 คูท่ ี่ 3 ทำข้อท่ี 3 พุทธศาสนสภุ าษิต
1) ปมาโท มจฺจุโน ปทํ ความประมาทเป็นทางแห่งความตาย
2) สุสฺสูสํ ลภเต ปญฺญํ ผู้ฟังดว้ ยดยี ่อมได้ปญั ญา

137

2.3 นกั เรียนแตล่ ะกลุม่ วางแผนร่วมกันในการทำงานท่ไี ดร้ ับมอบหมาย เชน่ วิธีการศกึ ษา
ค้นคว้า หนังสอื /เอกสาร/เว็บไซด์ทีน่ ำมาอ้างอิง ลำดับความยากงา่ ยของงานที่ไดร้ ับมอบหมาย เปน็ ตน้

3. ขน้ั การสร้างต้นแบบ ชนิ้ งาน/โครงการ (ความสามารถในการส่อื สาร)
3.1 นักเรยี นแตล่ ะคู่ชว่ ยกนั ศกึ ษาคน้ คว้างานท่ีไดร้ บั มอบหมายตามใบงานท่ี 5 เรอื่ ง

พระไตรปิฎกและพุทธศาสนสภุ าษิต
3.2 นกั เรียนแต่ละคชู่ ว่ ยกนั ทบทวนความถกู ต้องของการทำใบงานทค่ี ู่ของตนรับผดิ ชอบ และ

สรา้ งความเข้าใจให้ตรงกนั เพ่ือเตรยี มการถา่ ยทอดความร้ใู หแ้ ก่คู่อน่ื ในกลุ่ม
3.3 นกั เรยี นแตล่ ะคู่ถ่ายทอดความรู้ที่ค่ตู ัวเองรบั ผิดชอบจากใบงานที่ 5 เรือ่ ง พระไตรปิฎก

และพุทธศาสนสุภาษติ ถา่ ยทอดความรู้ให้กับคู่อืน่ ๆ ในกล่มุ (แตล่ ะคู่สลบั กันถ่ายทอดความร)ู้
ชั่วโมงที่ 2
4. ขั้นการประเมินและปรับปรงุ ตน้ แบบ การประเมนิ การเรียนรู้ (ความสามารถในการใช้

เทคโนโลยี)
4.1 นกั เรยี นแต่ละกลุ่มออกมานำเสนองานตามสลากหมายเลข 1 – 5 ที่จบั ได้ ดังนี้
4.1.1 หมายเลข 1 เรื่องนา่ รู้จากพระไตรปิฎก : พุทธปณธิ าน 4 ในมหาปรนิ ิพานสูตร
4.1.2 หมายเลข 2 พุทธศาสนสภุ าษติ ดังนี้
1) อตฺตา หเว ชติ ํ เสยโฺ ย ชนะตนน่ันแลดกี วา่
2) ธมฺมจารี สขุ ํ เสติ ผปู้ ระพฤติธรรมย่อมอยู่เป็นสขุ
4.1.3 หมายเลข 3 พุทธศาสนสภุ าษิต ดังน้ี
1) ปมาโท มจฺจุโน ปทํ ความประมาทเป็นทางแห่งความตาย
2) สสุ สฺ ูสํ ลภเต ปญญฺ ํ ผ้ฟู งั ดว้ ยดยี ่อมได้ปญั ญา
4.2 เพื่อนนกั เรยี นแสดงความคิดเห็นเพม่ิ เตมิ

ชั่วโมงท่ี 3
4.3 นกั เรียนทำแบบฝกึ หัดที่ 5 เรื่อง พระไตรปฎิ กและพุทธศาสนสภุ าษิต
4.4 นักเรียนเขียน Mind Mapping พระไตรปิฎกและพุทธศาสนสุภาษิต (นำกลับไปทำท่ี

บา้ น/นอกเวลาเรียน)
4.5 ใหแ้ ต่ละกลมุ่ นำผลงานไปเผยแพร่ เช่น จัดป้ายนิเทศ ลงในเฟสบ๊คุ เป็นต้น

5. ขน้ั ถอดบทเรียน (ความสามารถในการคดิ )
5.1 นักเรยี นและครรู ่วมกันถอดบทเรียนเกี่ยวกบั พระไตรปิฎกและพุทธศาสนสุภาษติ
5.2 ครกู ล่าวชมเชยนกั เรียนท่ใี ห้ความรว่ มมือในการปฏิบตั ิกจิ กรรมจนประสบผลสำเร็จ

138

9. กจิ กรรมต่อเนอ่ื ง (ความสามารถในการใชท้ ักษะชวี ติ )
นกั เรียนยกพุทธศาสนสภุ าษิตที่ตัวเองชอบมาคนละ 1 บท พรอ้ มบอกเหตผุ ลว่าทำไมถงึ เลือก

พทุ ธศาสนสภุ าษิตบทนี้ แลว้ นำมาเล่าให้เพ่ือนฟัง/จัดปา้ ยนิเทศ/ลงเฟสบุ๊ค เปน็ ตน้

10. สื่อการเรียนรู้
10.1 บัตรคำ อตฺตา หเว ชติ ํ เสยโฺ ย, ธมมฺ จารี สขุ ํ เสติ, ปมาโท มจฺจุโน ปทํ, สสุ สฺ ูสํ ลภเต ปญญฺ ํ
10.2 กระดาษเปลา่
10.3 สลากหมายเลข 1 - 5
10.4 ใบงานที่ 5 เรื่อง พระไตรปฎิ กและพทุ ธศาสนสภุ าษิต
10.5 แบบฝกึ หดั ท่ี 5 เร่ือง พระไตรปฎิ กและพุทธศาสนสภุ าษติ
10.6 แบบประเมินสมรรถนะสำคญั ของผู้เรยี น
10.7 แบบประเมินคุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์

139

11. การวัดผลและประเมินผล

วธิ กี ารวัดและ เคร่ืองมอื เกณฑก์ ารวัดและประเมินผล
(ข้อ 10.4)
ประเมินผล (ขอ้ 10.3)
คะแนนเตม็ 10 คะแนน (ผ่านรอ้ ยละ 50)
(ขอ้ 10.1-10.2) คะแนน 9 - 10 คะแนน หมายถึง ดีมาก
คะแนน 7 - 8 คะแนน หมายถงึ ดี
1. การประเมนิ ผลตามเกณฑ์ทก่ี ำหนด คะแนน 5 - 6 คะแนน หมายถึง ปานกลาง
คะแนนต่ำกว่า 5 คะแนน หมายถึง ต้องปรบั ปรงุ
1.1 ประเมิน แบบฝึกหัด คะแนนเตม็ 15 คะแนน (ผ่านรอ้ ยละ 50)
คะแนน 13 - 15 คะแนน หมายถงึ ดีมาก
ความรู้ คะแนน 10 - 12 คะแนน หมายถึง ดี
คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถึง ปานกลาง
1.2 ประเมนิ แบบประเมนิ คะแนนต่ำกวา่ 7 คะแนน หมายถึง ต้องปรับปรงุ
สมรรถนะสำคัญของ สมรรถนะสำคัญของ คะแนนเตม็ 12 คะแนน (ผ่านรอ้ ยละ 50)
ผู้เรยี น ผ้เู รยี น คะแนน 0 - 12 คะแนน หมายถงึ ดมี าก
คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถงึ ดี
1.3 ประเมนิ แบบประเมิน คะแนน 6 คะแนน หมายถงึ ปานกลาง
คณุ ลักษณะ คุณลกั ษณะ คะแนนต่ำกว่า 6 คะแนน หมายถึง ต้องปรบั ปรุง
อนั พงึ ประสงค์ อันพงึ ประสงค์
ค่านิยม 12 ประการ คา่ นยิ ม 12 ประการ คะแนนเตม็ 10 คะแนน (ผา่ นรอ้ ยละ 50)
คะแนน 9 - 10 คะแนน หมายถงึ ดมี าก
2. ตรวจผลงาน ใบงาน คะแนน 7 - 8 คะแนน หมายถึง ดี
ตรวจใบงาน คะแนน 5 - 6 คะแนน หมายถึง ปานกลาง
คะแนนต่ำกวา่ 5 คะแนน หมายถงึ ตอ้ งปรับปรุง

140

12. ช้นิ งาน/ภาระงาน

ชนิ้ งาน ภาระงาน
ในชว่ั โมง
1. ใบงานท่ี 5 เรือ่ ง พระไตรปิฎก 1. จัดทำใบงานที่ 5 เรื่อง พระไตรปฎิ ก
และพุทธศาสนสุภาษิต และพุทธศาสนสภุ าษิต
นอกช่วั โมง
2. ให้นักเรยี นเขยี น Mind Mapping 2. เขยี น Mind Mapping พระไตรปฎิ ก
พระไตรปฎิ ก และพุทธศาสนสภุ าษิต และพุทธศาสนสุภาษิต

13. แหล่งเรียนรู้
1. ห้องสมุดโรงเรียน...........................
2. หอ้ งสมดุ อำเภอ/จงั หวัด...................................
3. เว็บไซต์ http://thaiproverb.kapook.com/?tag=%E0%

…………………http://thaiproverb.kapook.com/?cat=16 เป็นต้น

14. บนั ทึกผลหลงั การจัดกิจกรรมการเรียนรู้
14.1 ผลการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้
14.1.1 กจิ กรรม

......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................... ...........................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................ ..............
......................................................................................................................................................................

14.2 ปัญหาและอุปสรรค
......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................... ............................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

141

14.3 ข้อเสนอแนะ/แนวทางแกไ้ ข
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................. ....................................

ลงช่ือ …................………………………………… ผ้สู อน
(...........................................................)

วนั ท่ี .... เดือน .................. พ.ศ. .........

15. บนั ทึกความคดิ เหน็ / ข้อเสนอแนะของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................

ลงชอื่ .....................................................
(.........................................................)

16. รองผู้อำนวยการกลุ่มบริหารวิชาการ
.............................................................................................................................................. ........................
........................................................................................................... ...........................................................

ลงชื่อ .....................................................
(.........................................................)

17. ผู้อำนวยการสถานศึกษา
....................................................................................................................... ...............................................
............................................................................................................................. .........................................

ลงชอื่ .....................................................
(.........................................................)

142

ใบงานท่ี 5
เร่ือง พระไตรปฎิ กและพุทธศาสนสุภาษิต

คำชีแ้ จง ให้นักเรียนศกึ ษาหัวขอ้ ดงั น้ี
คทู่ ่ี 1 ศึกษาหัวข้อ เรอ่ื งนา่ รจู้ ากพระไตรปฎิ ก : พุทธปณธิ าน 4 ในมหาปรินิพานสตู ร
คู่ที่ 2 ศึกษาหวั ข้อ พุทธศาสนสภุ าษติ ดังน้ี
1. อตฺตา หเว ชติ ํ เสยโฺ ย ชนะตนน่นั แลดกี ว่า
2. ธมฺมจารี สุขํ เสติ ผู้ประพฤติธรรมย่อมอย่เู ปน็ สุข
คทู่ ี่ 3 ศึกษาหวั ข้อ พุทธศาสนสุภาษิต ดังนี้
1. ปมาโท มจฺจุโน ปทํ ความประมาทเปน็ ทางแห่งความตาย
2. สสุ สฺ ูสํ ลภเต ปญญฺ ํ ผู้ฟังดว้ ยดยี ่อมได้ปญั ญา

...................................................................................................................................... ................................
................................................................................................... ...................................................................
............................................................................................................................. .........................................
.................................................................................................................................................... ..................
................................................................................................................ ......................................................
............................................................................................................................. .........................................
................................................................................................................................................................. .....
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................
......................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .........................................
............................................................................................................................. .........................................
......................................................................................... .............................................................................

143

แบบฝึกหัดท่ี 5
เรอื่ ง พระไตรปิฎกและพุทธศาสนสุภาษิต

1. ข้อใดหมายถงึ พุทธบริษัท
1. ภิกษุ ภิกษณุ ี อบุ าสก อุบาสกิ า
2. ภิกษุ ฆราวาส อุบาสก อุบาสกิ า
3. ฆราวาส ภิกษณุ ี อุบาสก อบุ าสิกา
4. ภกิ ษุ ภกิ ษุณี อบุ าสก อุบาสกิ า ฆราวาส

2. ขอ้ ใดคือคุณสมบตั ิของพทุ ธบริษัท
1. ปฏบิ ัติ ช้ีแจง ปกปอ้ ง เผยแผ่
2. ชแี้ จง ปกปอ้ ง เผยแผ่ พัฒนา
3. ปกป้อง เผยแผ่ พฒั นา นำไปใช้
4. ศกึ ษา ปฏบิ ตั ิ ชีแ้ จง ปกป้อง

3. ขอ้ ใดเปน็ สำนวนไทยที่ตรงข้ามกบั พุทธศาสนสภุ าษติ ท่วี ่า “สสุ ฺสูสํ ลภเต ปญญฺ ํ”
1. ปลาหมอตายเพราะปาก
2. ปากปราศรัยนำ้ ใจเชือดคอ
3. ฟังไม่ไดศ้ ัพท์ จบั ไปกระเดียด
4. พูดไปสองไพเบยี้ นง่ิ เสียตำลึงทอง

4. ขอ้ ใดเป็นพทุ ธศาสนสภุ าษิตท่ีสอนให้เรารจู้ ักหักห้ามใจไม่กระทำในสิง่ ทีไ่ มค่ วรกระทำสามารถเอาชนะ
กิเลสฝา่ ยต่ำทมี่ าครอบงำจิตใจได้

1. ธมมฺ จารี สุขํ เสติ
2. อตตฺ า หเว ชติ ํ เสยโฺ ย
3. สสุ สฺ สู ํ ลภเต ปญฺญํ
4. ปมาโท มจจฺ โุ น ปทํ
5. ข้อใดสอดคลอ้ งกับพุทธปณธิ านที่วา่ “มชี ัยไม่ลอกข้อสอบเพ่ือนถึงแมเ้ พอื่ นจะใหล้ อกก็ตาม”
1. ศึกษา
2. ปฏิบัติ
3. ชแ้ี จง
4. ปกปอ้ ง

144

6. ข้อใด คือพุทธศาสนสภุ าษิต ในการรณรงค์ทต่ี รงกับวันสงกรานต์ “เมาไม่ขบั ” มากท่ีสุด
1. ธมมฺ จารี สุขํ เสติ
2. สุสฺสูสํ ลภเต ปญญฺ ํ
3. ปมาโท มจจฺ ุโน ปทํ
4. อตตฺ า หเว ชติ ํ เสยโฺ ย

7. ขอ้ ใดเปน็ พุทธศาสนสุภาษิตในการรักษา ศีล 5 อย่างเครง่ ครดั
1. ธมมฺ จารี สุขํ เสติ
2. ปมาโท มจฺจโุ น ปทํ
3. สุสสฺ สู ํ ลภเต ปญญฺ ํ
4. อตตา หเว ชติ ํ เสยฺโย

8. ข้อใดตรงกับพุทธศาสนสภุ าษติ บทท่วี ่า “สุสสฺ ูสํ ลภเต ปญฺญ”ํ มากท่สี ดุ
1. ศีล - สมาธิ
2. ศลี – ปัญญา
3. ศีล – บารมี
4. สมาธิ – ปัญญา

9. ข้อใดเป็นการสนทนาและมีความคดิ เห็นของคู่สนทนา เราควรใหค้ วามเคารพซ่งึ จะแสดงออกได้
อย่างไร

1. นำไปพดู ตอ่
2. เหน็ ดว้ ยทุกเรอื่ ง
3. ให้ขอ้ เสนอแนะกบั คู่สนทนา
4. รบั ฟงั แล้วนำมาไตร่ตรองอย่างมสี ติ
10. ข้อใดเปน็ บุคคลที่ปฏบิ ัติตนในฐานะเป็นผฟู้ ังทดี่ ี
1. รชั นตี ้งั ใจฟังทกุ เรอื่ งท่ีครูพดู
2. มะนาวมีอคติกบั ครูผู้สอน
3. สยามรู้จกั แยกแยะเรอื่ งที่ฟงั
4. กระปุกก้มหน้ากม้ ตาจดเรอ่ื งราวทรี่ บั ฟังมา

145

เฉลยแบบฝึกหัดที่ 5
เรอื่ ง พระไตรปฎิ กและพุทธศาสนสุภาษิต

ข้อ เฉลย
11
24
33
42
52
63
71
84
94
10 3

146

แบบประเมนิ สมรรถนะสำคญั ของผ้เู รียน

เน้อื หาเรื่อง ………………………………………………………..…………นักเรียนช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี …….
คำชี้แจง 1. ให้คะแนนในแบบบนั ทกึ ข้างล่างตามพฤติกรรมทีป่ รากฏ

2. เกณฑ์การวัดและประเมินผล
คะแนนเต็ม 15 คะแนน
คะแนน 13 - 15 คะแนน หมายถงึ ดมี าก
คะแนน 10 - 12 คะแนน หมายถึง ดี
คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถึง ปานกลาง
คะแนนต่ำกวา่ 7 คะแนน หมายถงึ ตอ้ งปรับปรุง

พฤติกรรม ความสามารถ ความสามารถ ความสามารถ ความสามารถ ความสามารถ รวมคะแนน ระดบั
ในการส่ือสาร ในการคิด ในการ ในการใช้ ในการใช้ (15) คณุ ภาพ
เลขท่ี (3) แก้ปญั หา ทกั ษะชวี ิต เทคโนโลยี
(3) (3) (3) (3)
1
2
3

40

บนั ทึกเพ่มิ เติม
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………

(ลงชอื่ ) …………………..............……….. ผู้ประเมิน
(………….…………...........…………)

วันท่ี ……เดือน…….....……….พ.ศ………

147

เกณฑก์ ารประเมนิ สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รียน

ขอ้ รายการ ระดับการใหค้ ะแนน
ท่ี
3 21
ถา่ ยทอดความรู้ได้
1 ความสามารถ อย่างเปน็ ระบบใช้ ถ่ายทอดความรู้ได้อย่าง สามารถถ่ายทอด
ภาษาอยา่ งถกู ต้อง
ในการสื่อสาร เหมาะสม และชัดเจน เป็นระบบ ใชภ้ าษาอย่าง ความรู้ได้ไม่

ถกู ต้องเหมาะสม แต่ เหมาะสม และ

ไมช่ ดั เจน ไมช่ ดั เจน

2 ความสามารถ ตอบคำถามได้อย่าง ตอบคำถามไดอ้ ย่าง ตอบคำถามได้ แต่

ในการคดิ ถกู ต้อง และมีเหตุผล ถกู ต้อง มีเหตผุ ล ไมส่ ามารถอธบิ าย

ประกอบชดั เจน ประกอบแต่ไม่ชัดเจน เหตุผลได้

3 ความสามารถ แก้ปญั หาไดอ้ ย่าง แก้ปัญหาได้ถูกตอ้ ง แก้ปัญหาไดบ้ าง

ในการแกป้ ัญหา ถูกต้องทุกรายการ/ ทุกรายการ/หวั ข้อ รายการ/หวั ข้อ

หวั ขอ้ (100 %) (90 - 60 %) (นอ้ ยกวา่ 50 %)

4 ความสามารถใน เรยี นรดู้ ว้ ยตนเอง เรียนรู้ดว้ ยตนเอง อย่าง เรียนรู้ด้วยตนเอง

การใช้ทักษะชวี ติ อยา่ งต่อเนือ่ ง ทำงาน ต่อเน่ือง ทำงานและอยู่ อย่างต่อเนือ่ ง

และอย่รู ่วมกับบุคคล รว่ มกบั บคุ คลอ่ืนได้อย่าง ทำงานและอยู่

อน่ื ได้อยา่ งมคี วามสุข มคี วามสขุ จดั การ ร่วมกับบุคคลอนื่ ได้

จัดการปัญหาได้อย่าง ปัญหาได้อย่างเหมาะสม อย่างมีความสุข

เหมาะสม (100 %) (90 - 60 %) จัดการปัญหาได้

อยา่ งเหมาะสม

(น้อยกวา่ 50 %)

5 ความสามารถ สามารถสืบคน้ ข้อมลู สามารถสบื ค้นข้อมลู จาก สามารถสบื คน้

ในการใช้ จากแหล่งข้อมูลได้ แหลง่ ขอ้ มูลได้อย่าง ขอ้ มลู จากแหล่ง

เทคโนโลยี อย่างหลากหลาย หลากหลาย ถูกต้อง ขอ้ มูลได้ 1 รายการ

ถกู ต้อง และตรง บางส่วนและตรง

ประเด็น มากกว่า 3 ประเดน็ 2 - 3 รายการ

รายการ