กรมการพัฒนาชุมชน การประยุกต์ทฤษฎีใหม่ สู่ โคก หนอง นา แห่งน�้ำใจและความหวัง กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ การประยุกต์ทฤษฎีใหม่ สู่ โคก หนอง นา แห่งน�้ำใจและความหวัง ISBN 978-974-458-700-8
ชื่อหนังสือ การประยุกต์ทฤษฎีใหม่สู่ โคก หนอง นา แห่งน�้ำใจและความหวัง กรมการพัฒนาชุมชน ผู้จัดพิมพ์ กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย พิมพ์ครั้งที่ ๑ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๔ ที่ปรึกษา พลเอก อนุพงษ์เผ่าจินดา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย นายนิพนธ์บุญญามณี รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย นายทรงศักดิ์ทองศรี รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย นายฉัตรชัย พรหมเลิศ ปลัดกระทรวงมหาดไทย ประธานคณะบรรณาธิการ นายสุทธิพงษ์จุลเจริญ อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน บรรณาธิการ นายเอนก นาวิกมูล ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ประจ�ำ พ.ศ. ๒๕๖๓ นายธงชัย ลิขิตพรสวรรค์ กองบรรณาธิการ นายนิวัติน้อยผาง รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน นายโชคชัย แก้วป่อง รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน นางวิไลวรรณ ไกรโสดา รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน นางสาวชนมณัฐ รอดบุญธรรม ผู้ตรวจราชการ นางสาวกาญจนา ทองเกษม นางภัทราวดีหมั่นเรียน นายจรูญศักดิ์เขียวสุคนธ์ นางสาวเยาวมาลย์เศรษฐา นางพัชรินทร์สมหอม นางสาวชาลินีจันทรากุล นายสุปรีดิ์ณ นคร ภาพประกอบ หอจดหมายเหตุเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช กรมประชาสัมพันธ์ ถ่ายภาพ นายพิชญ์เยาว์ภิรมย์ นายสายัณห์ชื่นอุดมสวัสดิ์ ศิลปกรรม นางสาวทิษฏยา นาคเนียม พิสูจน์อักษร นายรัตนพล ชื่นค้า ด�ำเนินการพิมพ์ ห้างหุ้นส่วนจ�ำกัด ส�ำนักพิมพ์ต้นฉบับ (๒๐๑๘) ๘ ซอยงามวงศ์วาน ๒๓ แยก ๑๘ ต�ำบลบางเขน อ�ำเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี๑๑๐๐๐ พิมพ์ที่ บริษัทพิมพ์ดีจ�ำกัด ๓๐/๒ ถนนเจษฎาวิถีต�ำบลโคกขาม อ�ำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสาคร ๗๔๐๐๐ โทร. ๐-๒๔๐๑-๙๔๐๑ จ�ำนวนหน้า ๑๖๘ หน้า จ�ำนวนพิมพ์ ๑๐,๐๐๐ เล่ม ISBN 978-974-458-700-8 © สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับแก้ไขปรับปรุง) พ.ศ. ๒๕๕๘ 2 Printed in Thailand 2020
สารบัญ บทนำ ๐๐๙ บทที ๒ พระราชประวัติ ่ พระบาทสมเด็จพระเจ้ าอยูหัว ่ ๐๑๕ บทที ๓ หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและทฤษฎีใหม่่ ๐๔๕ บทที ๔ การประยุกต่ทฤษฎีใหม ์สู่ ่ โคก หนอง นา แห่ งน้ำใจและความหวัง ๐๘๑ บทที ๕ โครงการฟาร่ ์ มตัวอย่ างฯ ต้ านภัยโควิด-๑๙ ๑๐๑ บทที ๖ โครงการพระราชทาน โคก หนอง นา แห่่ งน้ำใจและความหวัง กรมราชทัณฑ์ ๑๐๙ บทที ๗ ผลสัมฤทธิ่ของการทำ์งานอย่ างตอเนื่อง : สู ่ ้ ไมถอย ไม ่ มีท่อ้ ๑๒๑ 3
4
คำนำ ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก วันที่ ๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู ่หัว พระราชทานพระปฐมบรมราชโองการว ่า “เราจะสืบสาน รักษา และต่อยอด และครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งอาณาราษฎรตลอดไป” กรมการพัฒนาชุมชน รู้สึกส�ำนึกในพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจตามรอย เบื้องพระยุคลบาทพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร นานัปการ เพื่อบ�ำบัดทุกข์ บ�ำรุงสุข ให้พสกนิกรชาวไทยมีความเป็นอยู่ที่ดีจึงได้จัดท�ำหนังสือ ชื่อ “การประยุกต์ทฤษฎีใหม่สู่ โคก หนอง นา แห่งน�้ำใจและความหวัง กรมการพัฒนาชุมชน” เนื้อหาสาระของหนังสือแบ่งออกเป็น ๖ บท ดังนี้ บทที่ ๑ บทน�ำ บทที่ ๒ พระราชประวัติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว บทที่ ๓ หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและทฤษฎีใหม่ บทที่ ๔ การประยุกต์ทฤษฎีใหม่สู่ โคก หนอง นา แห่งน�้ำใจและความหวัง บทที่ ๕ โครงการฟาร์มตัวอย่างฯ ต้านภัยโควิด-๑๙ บทที่ ๖ โคก หนอง นา แห่งน�้ำใจและความหวัง กรมราชทัณฑ์ บทที่ ๗ ผลสัมฤทธิ์ของการท�ำงานอย่างต่อเนื่อง : สู้ไม่ถอย ไม่มีท้อ หนังสือเฉลิมพระเกียรติเล่มนี้ ต้องการเผยแพร่ให้ประชาชนกับหน่วยงานต่างๆ ได้น�ำไป ประยุกต์ใช้เพื่อตามรอยพระยุคลบาทในการพัฒนาประเทศและตนเองต่อไป และกรมการพัฒนาชุมชน ได้น้อมน�ำโครงการโคก หนอง นาแห่งน�้ำใจและความหวัง มาเป็นยุทธศาสตร์ส�ำคัญข้อหนึ่งของกรมฯ กรมการพัฒนาชุมชนขอขอบคุณ หอจดหมายเหตุเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และทุกท ่านที่ให้ ความอนุเคราะห์ในการประมวลเรื่องราวและภาพถ่ายส�ำคัญต่างๆ มาไว้ในที่เดียวกัน หวังว่าหนังสือ เล่มนี้จะอ�ำนวยประโยชน์แก่ผู้สนใจค้นคว้าแนวพระราชด�ำริเรื่องหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และทฤษฎีใหม่และร่วมใจกันสร้างประเทศให้มั่นคงแข็งแรงยิ่งขึ้นตลอดไป นายสุทธิพงษ์จุลเจริญ อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน มีนาคม ๒๕๖๔ 5
6
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานภาพวาดฝีพระหัตถ์“โคก หนอง นา แห่งน�้ำใจและความหวัง” เมื่อวันที่ ๓ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๓ 7
บทน�ำ ๑
บทนำ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บ รมน าถบพิต ร เสด็จขึ้นเถลิ งถวัลย ร าชสมบัติ เมื่อวันศุก ร์ ที่ ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๙๓ พระราชทานพระปฐมบรมราชโองการความว่า “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม” และภายหลังได้พระราชทาน “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” เพื่อเป็น แนวทางในการด�ำรงชีวิตของคนไทยในทุกระดับ ตั้งแต ่ระดับครอบครัว หมู ่บ้าน ชุมชน จนถึงประเทศ เพื่อให้สามารถใช้ชีวิตอยู ่ในสังคมโลก ในยุคโลกาภิวัตน์ได้อย่างเป็นสุข ทรงอธิบายขยายความต่อมาว่า ความพอเพียง หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถึงความจ�ำเป็นที่จะต้องมี ระบบภูมิคุ้มกันในตัวที่ดีพอสมควร ต่อมาพระราชทาน “ทฤษฎีใหม ่” ในด้านการเกษตร เพื่อเป็น เครื่องมือในการปฏิบัติตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่เป็นรูปธรรม และเข้าใจง่าย โดยจัดการทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจ�ำกัดให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยเฉพาะการจัดการน�้ำและดิน การเตรียมพื้นดินส�ำหรับกักเก็บน�้ำไว้ใช้ได้ ตลอดทั้งปีการจ�ำแนกที่ดินเป็นแปลงเล็กๆเพื่อเพาะปลูกพืชที่หลากหลายซึ่งทุกสิ่ง ที่กล่าวมาจะท�ำให้เกษตรกรมีอาหารบริโภคอย่างเพียงพอ คือ การพออยู่พอกิน ในครัวเรือน ดังนั้นทฤษฎีใหม่จึงเป็นรูปแบบการเพาะปลูกของเกษตรกรรายย่อย เพื่อแก้ปัญหาความยากจน สร้างความมั่นคงด้านอาหารในระดับครัวเรือน ให้พึ่งตนเองได้ก่อน ต่อจากนั้นจึงพัฒนาไปสู่การรวมกลุ่ม สร้างความเข้มแข็ง ของชุมชน ซึ่งจะเป็นพื้นฐานน�ำไปสู่การสร้างเครือข่ายขนาดใหญ่ต่อไป ภาพหน้าซ้ายบนและล่าง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู ่หัว โดยเสด็จ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ไปทอดพระเนตรโครงการอ่างเก็บน�้ำห้วยเรือ บ้านดงน้อย ต�ำบลดงมะไฟ และโครงการ อ ่างเก็บน�้ำห้วยเดียก อันเนื่องมาจาก พระราชด�ำริ บ้านนาค�ำ ต�ำบลห้วยยาง อ�ำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร เมื่อวันที่ ๑๓ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ ภาพหน้าขวา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู ่หัว โดยเสด็จ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ไปทรงเยี่ยมราษฎรที่มาเฝ้าทูลละออง ธุลีพระบาทรับเสด็จ ในโอกาสที่เสด็จ พระราชด�ำเนินไปทรงเป็นประธานในพิธี สมโภชพระบรมสารีริกธาตุที่ค้นพบในองค์ พระธาตุพนม ณ วัดพระธาตุพนม ต�ำบล ธาตุพนม อ�ำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม เมื่อวันที่ ๒๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๑๘ 11
ในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษกพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ ๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ พระราชทานพระปฐม บรมราชโองการว่า “เราจะสืบสาน รักษา และต่อยอด และครองแผ่นดิน โดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งอาณาราษฎรตลอดไป” พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู ่หัวทรงทราบด้วยพระเนตรพระกรรณถึงปัญหาความทุกข์ยาก ของราษฎรมาตั้งแต ่ยังทรงพระเยาว์จากการโดยเสด็จพระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จ พระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ไปทรงเยี่ยม พสกนิกรในทุกภูมิภาคของประเทศไทย ด้วยพระวิริยะอุตสาหะ และทรงเอา พระราชหฤทัยใส่ในการเรียนรู้แนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและทฤษฎีใหม่ ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรอย่างถ่องแท้จึงน�ำมาสู่โครงการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชด�ำริ ด้านการเกษตรและส่งเสริมอาชีพ ในรูปแบบ โคก หนอง นา แห่งน�้ำใจและ ความหวังเพื่อบ�ำบัดทุกข์บ�ำรุงสุขให้แก่พสกนิกรของพระองค์ กรมการพัฒนาชุมชนจึงก�ำหนดยุทธศาสตร์เป็นการพิเศษ โดยมุ ่ง เดินตามรอยพระยุคลบาท ด้วยความเชื่อมั่นว ่าหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียงและทฤษฎีใหม่ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพล อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรเป็นหลักการที่จะท�ำให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน และถาวร เป็นรากฐานของประชาชนชาวไทยต่อไป ภาพหน้าขวาบน พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ประทับพิงรถยนต์พระที่นั่งบนสะพานไม้ บ้านเจาะบากง ต�ำบลปูโยะ อ�ำเภอสุไหงโก-ลก จังหวัดนราธิวาส เมื่อวันที่ ๗ กันยายน พ.ศ. ๒๕๒๔ ภาพหน้าขวาล่าง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยเสด็จ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ไปทอดพระเนตรพื้นที่นาที่ถูกน�้ำท่วมเสียหาย ในท้องที่อ�ำเภอมหาราช และอ�ำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อวันที่ ๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๙ 12
13
พระราชประวัติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ๒
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยเสด็จพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ไปทอดพระเนตรศูนย์พัฒนาหน่วยต่าง ๆ ของโครงการตามพระราชด�ำริจังหวัดแม่ฮ่องสอน เมื่อวันที่ ๑๘ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๓๔ 16
พระราชประวัติ พระบาทสมเด็จพระเจ้ าอยูหัว ่ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จพระราชสมภพ เมื่อวันจันทร์ที่ ๒๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๕ ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู ่หัว มีพระเชษฐภคินี๑ พระองค์ คือ ทูลกระหม ่อมหญิง อุบลรัตนราชกัญญาสิริวัฒนาพรรณวดีและพระขนิษฐภคินี ๒ พระองค์คือสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธร มหาวชิราลงกรณวรราชภักดี สิริกิจการิณีพีรยพัฒน รัฐสีมาคุณากรปิยชาติสยามบรมราชกุมารีและสมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์อัครราชกุมารีกรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี 17
ครั้นทรงเจริญพระชนมายุ ๑ เดือน ๑๘ วัน พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ประกอบ พระราชพิธีสมโภชเดือนและขึ้นพระอู่ เมื่อวันที่ ๑๕ กันยายน พ.ศ. ๒๔๙๕ ณ ท้องพระโรงพระที่นั่ง อัมพรสถาน พระราชวังดุสิต 18
19
20
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยเสด็จพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ไปทอดพระเนตรควายเหล็ก และกิจการเกษตร ณ สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต เมื่อวันที่ ๑๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๐๔ การศึกษา พ.ศ. ๒๔๙๙ ทรงเจริญพระชนมายุ ๔ พรรษา ทรงเข้ารับการศึกษา ณ โรงเรียนจิตรลดา พระราชวังดุสิต จนถึงระดับมัธยมศึกษา จึงเสด็จพระราชด�ำเนินไปทรงศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษ พ.ศ. ๒๕๐๙ ทรงเข้ารับการศึกษาระดับประถมศึกษาที่โรงเรียนคิงส์มีด เมืองซีฟอร์ด แคว้นซัสเซกส์ ประเทศอังกฤษ ระหว่างเดือนมกราคมถึงเดือนกันยายน พ.ศ. ๒๕๐๙ จากนั้น ทรงเข้าศึกษาต่อ ที่โรงเรียนมิลล์ฟิลด์เมืองสตรีท แคว้นซอมเมอร์เซท พ.ศ. ๒๕๑๓ ทรงเข้ารับการศึกษาระดับเตรียมทหาร ที่คิงส์สกูล นครซิดนีย์ ประเทศ ออสเตรเลีย ทรงศึกษาจนถึงเดือนพฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๑๔ 21
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงบาตร เนื่องในโอกาสคล้ายวันประสูติณ พระต�ำหนักจิตรลดารโหฐาน เมื่อวันที่ ๒๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๐๕ 22
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จออก ณ พระต�ำหนักจิตรลดารโหฐาน พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้นายทหารผู้ใหญ่๓ เหล่าทัพ เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ถวายต�ำแหน่ง นักเรียนนายร้อย นักเรียนนายเรือ และนักเรียนนายเรืออากาศ ชั้นปีที่ ๕ ชั้นสูงสุด โดยด�ำรงต�ำแหน่งหัวหน้านักเรียนพิเศษ เมื่อวันที่ ๒๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๐๗ 23
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงแสดงพระองค์เป็นพุทธมามกะ ท่ามกลางคณะสงฆ์ซึ่งมีสมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก (จวน อุฏฺฐายี) เป็นประธาน ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เมื่อวันที่ ๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๐๙ 24
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงศึกษาอยู่ ณ โรงเรียนคิงส์มีด เมืองซีฟอร์ด แคว้นซัสเซกส์ วันที่ ๒๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๐๙ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงท�ำสวนใน Sunker Garden และทรงมีพระราชปฏิสันถารกับ MR. Barrett ครูใหญ่ เมื่อวันที่ ๒๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๐๙ 25
พ.ศ. ๒๕๑๕ ทรงเข้ารับการศึกษาในวิทยาลัยการทหารชั้นสูง ที่วิทยาลัยการทหาร ดันทรูน กรุงแคนเบอร์รา หลักสูตรของมหาวิทยาลัยการทหารแห่งนี้แบ่งออกเป็น ๒ ภาค คือ ภาควิชาการทหารส่วนอีกภาคหนึ่งเป็นการศึกษาวิชาสามัญระดับปริญญาตรีมหาวิทยาลัยนิวเซาท์เวลล์ โดยทรงรับปริญญาอักษรศาสตรบัณฑิต (การศึกษาด้านทหาร) มหาวิทยาลัยนิวเซาท์เวลล์เครือรัฐ ออสเตรเลีย เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๙ พ.ศ. ๒๕๒๐ ถึง พ.ศ. ๒๕๒๑ ทรงเข้าศึกษาที่โรงเรียนเสนาธิการทหารบก รุ่นที่ ๕๖ พ.ศ. ๒๕๒๗ ถึง พ.ศ. ๒๕๓๐ ทรงเข้าศึกษาด้านกฎหมาย และทรงได้รับปริญญา นิติศาสตรบัณฑิต (เกียรตินิยม อันดับ ๒) จากมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. ๒๕๓๓ ทรงเข้ารับการศึกษา ณ วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักรแห่งสหราชอาณาจักร พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงฝึกภาคสนามประจ�ำปี 26
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงฝึกบินเดี่ยวเฮลิคอปเตอร์ แบบยูเอช - ๑ เอช ณ สนามฝึกบิน กองบัญชาการกองทัพอากาศ ดอนเมือง เมื่อวันที่ ๑๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๒๓ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงฝึกวิชาทหาร ณ วิทยาลัยการทหารดันทรูน 27
หลักสูตรที่ทรงฝึกอบรม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเข้ารับการฝึกอบรมหลักสูตรทางการทหารและการบิน ได้แก่หลักสูตรวิชาอาวุธพิเศษ การท�ำลายและยุทธวิธีการรบนอกแบบ หลักสูตรต้นหนชั้นสูง หลักสูตร การลาดตระเวนและต้นหนชั้นสูง และหลักสูตรส่งทางอากาศ เดือนธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๒ ถึงเดือนมกราคม พ.ศ. ๒๕๒๓ ทรงเข้ารับการศึกษาหลักสูตร การฝึกบินเฮลิคอปเตอร์ใช้งานทั่วไป แบบ ยู เอช - ๑ เอช ของบริษัทเบลล์จ�ำนวนชั่วโมงบิน ๕๙.๓๖ชั่วโมงและทรงเข้ารับการศึกษาหลักสูตรการฝึกบินเฮลิคอปเตอร์โจมตีแบบเอเอช-๑เอสคอบรา ของบริษัทเบลล์จ�ำนวนชั่วโมงบิน ๑ ชั่วโมง เดือนกุมภาพันธ์ ถึงเดือนพฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๓ ทรงเข้ารับการฝึกและทรงศึกษา ตามโครงการช่วยเหลือทางทหารของกองทัพบกสหรัฐอเมริกา ที่ฟอร์ตแบรกก์รัฐนอร์ธ แคโรไลนา สหรัฐอเมริกา ตามหลักสูตรต่อไปนี้ - หลักสูตรอาวุธประจ�ำกายและเครื่องยิงลูกระเบิด - หลักสูตรการปฏิบัติการพิเศษ - หลักสูตรการต่อต้านการก่อการร้าย - หลักสูตรการสงครามแบบกองโจร - หลักสูตรการฝึกการด�ำรงชีพ - หลักสูตรส่งทางอากาศ (ทางบกและทางทะเล) เดือนมิถุนายน ถึงเดือนกรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๒๓ ทรงเข้ารับการศึกษาหลักสูตรการฝึกบิน เฮลิคอปเตอร์ ใช้งานทั่วไป แบบ ยูเอช - ๑ เอช และเฮลิคอปเตอร์ใช้งานทั่วไป แบบ ยูเอช - ๑ เอ็น ของบริษัทเบลล์จ�ำนวนชั่วโมงบิน ๒๔๙.๕๖ ชั่วโมง เดือนกันยายน ถึงเดือนตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๓ ทรงเข้ารับการศึกษาหลักสูตรการฝึกบิน เฮลิคอปเตอร์โจมตีติดอาวุธ(แบบ ยูเอช - ๑ เอช ของบริษัทเบลล์) ของกองทัพบกไทย จ�ำนวนชั่วโมงบิน ๕๔.๕๐ ชั่วโมง เดือนธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๓ ถึงเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๔ ทรงเข้ารับการศึกษา หลักสูตรการฝึกบินเครื่องบินปีกติดล�ำตัว แบบ Siai-Marchetti SF ๒๖๐ MT จ�ำนวนชั่วโมงบิน ๑๗๒.๒๐ ชั่วโมง เดือนมีนาคม ถึงเดือนกรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๒๔ ทรงเข้ารับการศึกษาหลักสูตรการฝึกบิน เครื่องบินปีกติดล�ำตัว แบบ Cessna T - ๓๗ จ�ำนวนชั่วโมงบิน ๒๔๐ ชั่วโมง เดือนตุลาคม ถึงเดือนธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๔ เสด็จพระราชด�ำเนินไปทอดพระเนตรกิจการ ทางทหารและต�ำรวจ ที่ประเทศอังกฤษ เบลเยียม สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีเนเธอร์แลนด์สาธารณรัฐ ฝรั่งเศส และออสเตรเลีย เดือนตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๕ ถึงเดือนกันยายน พ.ศ. ๒๕๒๖ ทรงเข้ารับการศึกษาหลักสูตร การบินเปลี่ยนแบบเป็นเครื่องบินขับไล่แบบเอฟ - ๕ (พิเศษ) รุ่นที่ ๘๓ (พ.ศ. ๒๕๒๖) เอ ทีดับบลิว และหลักสูตรเครื่องบินขับไล่ชั้นสูง รุ่นที่ ๘๓ (พ.ศ. ๒๕๒๖) เอ วีดับบลิว ที่ฐานทัพอากาศวิลเลียมส์ รัฐอริโซนา สหรัฐอเมริกา จ�ำนวนชั่วโมงบินมากกว่า ๒,๐๐๐ ชั่วโมง 28
29
๑ 30
พระราชพิธีสถาปนาเฉลิมพระนามาภิไธย เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๕ เนื่องในโอกาสทรงเจริญพระชนมายุครบ ๒๐ พรรษา ทรงบรรลุนิติภาวะ ตามกฎหมาย พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ตั้งการพระราชพิธีสถาปนาเฉลิมพระนามาภิไธย สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชิราลงกรณ ให้ด�ำรงพระราชอิสริยยศ “สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร” ตามโบราณขัตติยราชประเพณีโดยก�ำหนดการพระราชพิธีเป็น ๔ วัน วันที่ ๒๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๑๕ เวลา ๑๐.๓๐ น. พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม ่อมให้ พลตรีพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธ์ุ ยุคล เป็นผู้แทนพระองค์เสด็จไปในการพระราชพิธี จารึกพระสุพรรณบัฏและพระราชลัญฉกร ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม วันที่ ๒๗ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๑๕ เวลา ๑๕.๐๐ น. พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม ่อมให้ พลตรีพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธ์ุ ยุคล เป็นผู้แทนพระองค์เสด็จไปในการพระราชพิธี ศรีสัจจปานการเสกน�้ำพระพิพัฒนสัตยา ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เวลา ๑๖.๓๐ น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวโดยเสด็จพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารีและสมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี ไปในการพระราชพิธีทรงบ�ำเพ็ญพระราชกุศลทักษิณานุปทาน ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พระบรมมหาราชวัง วันที่๒๘ธันวาคมพ.ศ.๒๕๑๕เวลา๑๒.๐๐น.พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศรมหาภูมิพล อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ตั้งการพระราชพิธี สถาปนาเฉลิมพระนามาภิไธย “สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร” ณ พระที่นั่ง อนันตสมาคม พระราชวังดุสิต ปรากฏพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร สิริกิติยสมบูรณสวางควัฒน์ วรขัตติยราชสันตติวงศ์ มหิตลพงศอดุลยเดช จักรีนเรศยุพราชวิสุทธ สยามมกุฎราชกุมาร 31
พระราชพิธีทรงผนวช พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู ่หัว มีพระราชศรัทธาในพระบวรพุทธศาสนาจึงเสด็จออก ทรงผนวช เพื่อสนองพระเดชพระคุณพระราชบุพการีและเพื่อทรงศึกษาและปฏิบัติตามพระธรรมวินัย พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณา โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ก�ำหนดพระราชพิธีทรงผนวชขึ้น เมื่อวันที่ ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๒๑ ณ พัทธสีมาพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยมีสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก (วาสน์วาสโน) เป็นพระอุปัธยาจารย์สมเด็จพระญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน) เป็นพระราชกรรมวาจาจารย์ทรงได้รับการถวายพระสมณนามว่า “วชิราลงกรโณ” ประทับจ�ำพรรษา ณ พระต�ำหนักปั้นหยา วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร เป็นเวลา ๑๕ วัน ตลอดระยะเวลาแห่งการทรงผนวชนั้น ทรงประกอบพระราชกรณียกิจนานาประการ อาทิ ทรงร่วมท�ำวัตรเช้า - เย็น ท�ำสังฆกรรม สดับพระธรรมเทศนา และทรงศึกษาพระธรรมวินัยร่วมกับ พระภิกษุอื่นๆ เสด็จพระราชด�ำเนินไปทรงรับบิณฑบาตจากพระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ และประชาชน ณ สถานที่ต่างๆ เสด็จพระราชด�ำเนินไปทรงสักการะสมเด็จพระสังฆราช และพระเถระ ชั้นผู้ใหญ่ ณ พระอารามต่างๆ เสด็จพระราชด�ำเนินไปทรงสักการะพระพุทธรูปส�ำคัญ เจดียสถาน และสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ในส่วนภูมิภาค และเสด็จออกให้คณะสงฆ์และคณะบุคคลต่างๆ เฝ้า ถวายสักการะ เป็นต้น 32
33
34
เสด็จขึ้นทรงราชย์ วันที่๑๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรเสด็จสวรรคต จากนั้น วันที่๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ สภานิติบัญญัติแห่งชาติรับทราบ มติคณะรัฐมนตรี กราบบังคมทูลเชิญ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จขึ้นด�ำรงสิริราชสมบัติสืบราชสันตติวงศ์เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ ๑๐ แห ่งพระบรมราชจักรีวงศ์ เฉลิมพระปรมาภิไธยว ่า “สมเด็จพระเจ้าอยู ่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร” พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระราชธิดา ๒ พระองค์และพระราชโอรส ๑ พระองค์ดังนี้ ๑.สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดีกรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา ประสูติเมื่อวันที่ ๗ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๑ ๒.สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าสิริวัณณวรีนารีรัตนราชกัญญา ประสูติเมื่อวันที่ ๘ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๐ ๓. สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกรรัศมีโชติมหาวชิโรตตมางกูร สิริวิบูลยราชกุมาร ประสูติเมื่อวันที่ ๒๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๘ วันที่ ๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จออก ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต พระราชทาน พระบรมราชวโรกาสให้นายพรเพชรวิชิตชลชัย ประธานสภานิติบัญญัติแห่งชาติพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ประธานองคมนตรี พลเอก ประยุทธ์จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและนายวีระพล ตั้งสุวรรณประธานศาลฎีกาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท กราบบังคมทูล อัญเชิญเสด็จขึ้นทรงราชย์เป็นพระมหากษัตริย์สืบราชสันตติวงศ์ 35
พระราชพิธีราชาภิเษกสมรส พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ประกอบพระราชพิธี ราชาภิเษกสมรสและมีพระบรมราชโองการให้สถาปนาพลเอกหญิงสุทิดาวชิราลงกรณ์ณอยุธยาเป็น สมเด็จพระราชินีสุทิดาเมื่อวันพุธ ที่๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ณพระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต จากนั้น ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สถาปนา สมเด็จพระราชินีสุทิดา ทรงด�ำรงราชฐานันดรศักดิ์เป็น สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี พระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ตั้งการพระราชพิธี บรมราชาภิเษก วันที่ ๔ - ๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ และพระราชพิธีเบื้องปลาย ดังนี้ วันเสาร์ที่ ๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ พระราชพิธีบรมราชาภิเษก เฉลิมพระปรมาภิไธย ตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า “พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ มหิศรภูมิพลราชวรางกูร กิติสิริสมบูรณอดุลยเดช สยามินทราธิเบศรราชวโรดม บรมนาถบพิตร พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว” เสด็จออกมหาสมาคม พระบรมวงศานุวงศ์คณะองคมนตรีคณะรัฐมนตรี ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทถวายพระพรชัยมงคล จากนั้น เสด็จพระราชด�ำเนิน โดยขบวนพระบรมราชอิสริยยศไปทรงนมัสการพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ประกาศพระองค์เป็น พุทธศาสนูปถัมภก ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม แล้วเสด็จพระราชด�ำเนินไปถวาย บังคมพระบรมรูปสมเด็จพระบูรพมหากษัตริยาธิราช ณ ปราสาทพระเทพบิดร และถวายบังคม พระบรมอัฐิพระอัฐิสมเด็จพระบรมราชบุพการีณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท และพระราชพิธี เฉลิมพระราชมณเฑียร 36
37
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อัมพร อมฺพโร) สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ถวายน�้ำพระพุทธมนต์ด้วยครอบพระกริ่ง รัชกาลที่ ๕ ที่พระปฤษฎางค์ ภาพล่าง พระมหาราชครูพิธีศรีวิสุทธิคุณ ทูลเกล้า ทูลกระหม่อมถวายน�้ำเทพมนตร์ด้วยพระมหาสังข์ พิธีพราหมณ์ที่พระหัตถ์ 38
วันอาทิตย์ที่๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ พระราชพิธีเฉลิมพระปรมาภิไธย พระนามาภิไธยและ สถาปนาพระฐานันดรศักดิ์พระบรมวงศ์จากนั้นเสด็จพระราชด�ำเนินเลียบพระนครโดยขบวนพยุหยาตรา ทางสถลมารค วันจันทร์ที่ ๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ เสด็จออกสีหบัญชร พระที่นั่งสุทไธสวรรย์ปราสาท พสกนิกรเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ถวายพระพรชัยมงคล จากนั้น เสด็จออก ณ พระที่นั่งจักรี มหาปราสาท คณะทูตานุทูตและกงสุลต่างประเทศประจ�ำประเทศไทย และผู้แทนองค์การระหว่าง ประเทศในประเทศไทย เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ถวายพระพรชัยมงคล พระราชพิธีเบื้องปลาย วันพฤหัสบดีที่ ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ เสด็จพระราชด�ำเนิน เลียบพระนครโดยขบวนพยุหยาตราทางชลมารค โดยประทับเรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์จากท่าวาสุกรี ถึงท่าราชวรดิฐจากนั้น เสด็จพระราชด�ำเนินไปประทับพระราชยานพุดตานทอง ยาตราโดยขบวนราบ ไปยังพระบรมมหาราชวัง เป็นอันเสร็จสิ้นการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พ.ศ. ๒๕๖๒ พระมหาราชครูพิธีศรีวิสุทธิคุณ ประธานพระครูพราหม์ทูลเกล้าฯ ถวายน�้ำเทพมนต์ด้วยพระมหาสังข์พิธีพราหมณ์ที่พระหัตถ์ขวา 39
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชด�ำเนินเลียบพระนคร โดยขบวนพยุหยาตราทางสถลมารค จากพระบรมมหาราชวัง ไปยังวัดบวรนิเวศวิหาร วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม และวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เมื่อวันที่ ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ 40
เสด็จออก ณ สีหบัญชรพระที่นั่งสุทไธสวรรย์ปราสาท วันที่ ๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ 41
คณะทูตานุทูตและกงสุลต่างประเทศประจาประเทศไทย ํ และผู้แทนองค์การระหว่างประเทศในประเทศไทย เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ถวายพระพรชัยมงคล ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท วันท่ี่ ๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ 42
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีเสด็จพระราชด�ำเนินโดยขบวนพยุหยาตราทางชลมารค ประทับเรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์จากท่าวาสุกรีถึงท่าราชวรดิฐ จากนั้น เสด็จพระราชด�ำเนินไปประทับพระราชยานพุดตานทอง ยาตราโดยขบวนราบ ไปยังพระบรมมหาราชวัง เมื่อวันที่ ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชด�ำเนินโดยขบวนพยุหยาตราทางชลมารค ประทับเรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์ จากท่าวาสุกรีถึงท่าราชวรดิฐ เมื่อวันที่ ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ 43
หลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง และทฤษฎีใหม่ ๓
46