02 รายงานวิชาการจังหวัดประจวบคีรีขันธ์

รายงานวิชาการ


ฉบับที่ กธส. 13/2564











จังหวัดประจวบคีรีขันธ์: รายงานพื้นที่อ่อนไหวต่อการเกิดดินถล่ม


PRACHUAP KHIRI KHAN: LANDSLIDE SUSCEPTIBILITY REPORT


















































กองธรณีวิทยาสิ่งแวดล้อม


กรมทรัพยากรธรณี


กันยายน 2564

อธิบดีกรมทรัพยากรธรณ ี


นายสมหมาย เตชวาล



ผูอำนวยการกองธรณีวิทยาสิ่งแวดลอม

ิ
นายนมิตร ศรคลัง


ผูอำนวยการสวนมาตรฐานและขอมูลธรณีพิบัติภัย

นายสุวิทย โคสุวรรณ




จัดพิมพโดย กองธรณีวิทยาสิ่งแวดลอม กรมทรัพยากรธรณ ี
ถนนพระรามที่ 6 แขวงทุงพญาไท เขตราชเทวี

กรุงเทพฯ 10400

โทรศพท 0-2621-9802 โทรสาร 0-2621-9795
ั

ั
พิมพครั้งที่ 1 กนยายน 2564
จำนวน 30 เลม









ขอมลการลงรายการบรรณานุกรม

ู
ี่
จังหวัดประจวบคีรีขันธ: รายงานพื้นทออนไหวตอการเกิดดินถลม/-- กรุงเทพมหานคร :
กองธรณีวิทยาสิ่งแวดลอม กรมทรัพยากรธรณี, 2564

176 หนา : 78 ภาพประกอบ : 24 ตาราง

รายงานวิชาการ ฉบับที่ กธส. 13/2564

สารบัญ



สารบัญ……………………………………………………………………………………………………………………..……...………..III


สารบัญรูป..................................................................................................................................................VII
สารบัญตาราง……………………………………………………………………………………………………………..……...…….XVI

ั
บทคดยอ……………………………………………………………………………………………………………………..……...…XVII
ิ
ิ
กตตกรรมประกาศ...................................................................................................................................XIX
่
ี
บทท 1 บทนำ .......................................................................................................................................... 1
1.1 ความเปนมา ...................................................................................................................... 1
1.2 วัตถุประสงคและเปาหมาย ................................................................................................ 2

1.2.1 วัตถุประสงค ........................................................................................................ 2

1.2.2 เปาหมาย ............................................................................................................. 2
1.3 ขอบเขตการศึกษา ............................................................................................................. 2

1.3.1 งานวิเคราะหขอมูลพื้นฐาน .................................................................................. 2

1.3.2 งานสำรวจภาคสนาม ........................................................................................... 2

1.3.3 งานศึกษาและวิเคราะห ....................................................................................... 2

1.4 ประโยชนที่คาดวาจะไดรับ ................................................................................................ 3

ั
บทท 2 วรรณกรรมปริทศน ...................................................................................................................... 5
่
ี
ั
2.1 นิยามศพท ......................................................................................................................... 5
2.2 ดินถลม .............................................................................................................................. 7
ิ
2.2.1 ความหมายของดนถลม ....................................................................................... 7
2.2.2 การจำแนกประเภทของดนถลม ........................................................................... 7
ิ
2.3 ปจจัยที่เปนสาเหตุของการเกิดดินถลม ............................................................................ 13
2.3.1 สภาพภูมประเทศ (topography) ...................................................................... 13
ิ
2.3.2 สภาพธรณวิทยาและปฐพวิทยา (Geology and Pedology) ............................ 14
ี
ี
2.3.3 สภาพพืชพรรณและการใชที่ดิน (vegetation and land use) ......................... 15
2.3.4 ปริมาณน้ำฝน (Rainfall) .................................................................................. 16


2.4 แนวความคิดเกี่ยวกับการทำแผนที่พื้นที่ออนไหวตอการเกิดดินถลม ................................ 17
2.5 วิธีการศึกษาพื้นทออนไหวตอการเกดดินถลม .................................................................. 18
ี่
ิ
ี
่
บทท 3 ขอมลพืนฐาน ........................................................................................................................... 19

ู
้
3.1 ที่ตั้งและอาณาเขต ........................................................................................................... 19
3.2 ลักษณะภูมประเทศ ......................................................................................................... 19
ิ

IV




สารบัญ



3.3 ลักษณะภูมิอากาศ ........................................................................................................... 21

3.3.1 ฤดูกาล .............................................................................................................. 21

3.3.2 พายุหมุนเขตรอน .............................................................................................. 23
3.3.3 ปริมาณฝน ........................................................................................................ 23

ี
3.4 ลักษณะธรณวิทยา ........................................................................................................... 24
3.4.1 ลำดับชั้นหิน ...................................................................................................... 24
ั
3.4.2 หินอคนี ............................................................................................................. 31
3.5 ธรณีวิทยาโครงสราง ........................................................................................................ 31

3.5.1 การวางตัวชั้นหิน ............................................................................................... 32
3.5.2 ชั้นหินคดโคง ..................................................................................................... 32

3.5.3 รอยแตกและรอยเลื่อน ...................................................................................... 32
3.6 ธรณีวิทยาประวัติ ............................................................................................................ 32

3.7 กลุมวิทยาหิน .................................................................................................................. 33

3.7.1 กลุมวิทยาหิน SS1 ............................................................................................. 33

3.7.2 กลุมวิทยาหิน SS2 ............................................................................................. 34

3.7.3 กลุมวิทยาหิน SS3 ............................................................................................. 34

3.7.4 กลุมวิทยาหิน FS1 ............................................................................................. 34

3.7.5. กลุมวิทยาหิน CB1 ........................................................................................... 42

3.7.6 กลุมวิทยาหิน CT .............................................................................................. 42
3.7.7 กลุมวิทยาหิน F-MET1 ...................................................................................... 42

3.7.8 กลุมวิทยาหิน GR .............................................................................................. 42

3.7.9 กลุมวิทยาหิน VOL2 .......................................................................................... 47
3.7.10 กลุมวิทยาหิน COL ......................................................................................... 47

3.7.11 กลุมวิทยาหิน AL ............................................................................................ 47
3.7.12 กลุมวิทยาหิน TER .......................................................................................... 47

3.7.13 กลุมวิทยาหิน BEA .......................................................................................... 47

3.7.14 กลุมวิทยาหิน MC ........................................................................................... 48

่
บทที 4 วิธีการศึกษา .............................................................................................................................. 53
4.1 ขนรวบรวมขอมูล ............................................................................................................ 53

้
ั
4.2 การสำรวจลักษณะทางธรณีวิทยา .................................................................................... 53

V




สารบัญ



4.2.1 หลักการจำแนกกลุมวิทยาหินสำหรับการศึกษาดินถลม ..................................... 54


ี
่
4.2.2 ปจจัยทเปนเกณฑในการจำแนกหนวยหิน .......................................................... 54
4.3 การจัดการขอมูล ............................................................................................................. 59
4.4 การทำแผนที่รองรอยดินถลม ........................................................................................... 60

4.5 การวิเคราะหแบบจำลองดินถลมทางคณิตศาสตร ............................................................ 66

4.5.1 Area cross tabulation ................................................................................... 70
4.5.2 Frequency ratio (Fr) ...................................................................................... 70

4.5.3 การใหน้ำหนัก (Weighting) .............................................................................. 70

4.6 การตรวจสอบแบบจำลองดนถลม (validation) .............................................................. 71
ิ
4.6.1 สมมตฐาน .......................................................................................................... 71
ุ
ิ
4.6.2 เทคนิคทีใชในการตรวจสอบ .............................................................................. 71
่
บทท 5 การวิเคราะหพื้นที่ออนไหวตอการเกิดดินถลม .......................................................................... 75

่
ี
5.1 แผนทรองรอยดนถลม (Landslide Inventory Map) ..................................................... 75
่
ี
ิ
5.2 ปจจัยที่เกี่ยวของกับการเกิดดินถลม ................................................................................ 77
5.2.1 วิทยาหิน (Lithology) ....................................................................................... 77
5.2.2 หนารับน้ำฝน (Aspect) ..................................................................................... 77

5.2.3 ทิศทางน้ำไหล (Flow direction) ...................................................................... 82

5.2.4 ระยะหางจากโครงสรางทางธรณวิทยา (The distance to structure) ................... 82
ี
5.2.5 ระดบความสูง (Elevation) ............................................................................... 82
ั
5.2.6 ความลาดชัน (Slope) ....................................................................................... 86
5.2.7 การใชประโยชนที่ดิน (Land use) ..................................................................... 86

5.3 การใหคาน้ำหนัก (Weighting) ........................................................................................ 89

5.4 พื้นที่ความออนไหวตอการเกิดดินถลม ............................................................................. 90
5.5 การตรวจสอบความถูกตองของแบบจําลอง ..................................................................... 94

บทที่ 6 การสำรวจรองรอยดินถลมในพื้นที่สำรวจ ................................................................................. 97

6.1 ประเภทดินถลมชนิดเลื่อนไถล (Slides) ........................................................................... 98
6.1.1 อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ ........................................................ 98

ิ
6.2 ประเภทดนถลมชนิดไหล (Flows) ................................................................................. 100
6.2.1 อำเภอทับสะแก จังหวัดประจวบคีรีขันธ .......................................................... 100

VI




สารบัญ



6.2.2 อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ ...................................................... 103


บทที่ 7 การทดสอบคุณสมบัติทางกายภาพของดิน .............................................................................. 109
7.1 การเกบตัวอยางแบบถูกรบกวน (disturbed sampling) .............................................. 109
็
7.2 ขอมูลของตัวอยางดินแบบไมคงสภาพ ........................................................................... 116
7.2.1 อำเภอเมอง จังหวัดประจวบคีรีขันธ ................................................................ 116
ื
7.2.2 อำเภอบางสะพานนอย จังหวัดประจวบคีรีขันธ ............................................... 121

7.2.3 อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ ...................................................... 127
7.2.4 อำเภอทับสะแก จังหวัดประจวบคีรีขันธ .......................................................... 132

ั
7.2.5 อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบครีขนธ ............................................................... 138
ี
7.2.6 อำเภอสามรอยยอด จังหวัดประจวบครีขนธ .................................................... 138
ี
ั
7.2.7 อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบครีขนธ .......................................................... 139
ี
ั
7.2.8 อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ .............................................................. 149
7.3 วิธีการวิเคราะหคุณสมบัติทางกายภาพของดิน .............................................................. 152


ั
ั
7.3.1 การหาคาพกดของอตตะเบิรก (Atterberg’s Limit)............................................ 157
ิ
7.3.2 การวิเคราะหหาขนาดของเมดดน (Graine Size Analysis) .................................. 157
็
ิ
7.3.3 การทดสอบหาความถวงจําเพาะของดน (Specific Gravity of Soil) .................... 158
ิ

ุ
7.4 คณสมบัตทางกายภาพของดิน ....................................................................................... 158
ิ
7.4.1 กลุม GC (Clayey gravel) .............................................................................. 158
7.4.2 กลุม SP-SM (Poorly graded sands - Silty sands) .................................... 158
7.4.3 กลุม SM (Silty sands) ................................................................................... 163
7.4.4 กลุม SC (Clayey sands) ............................................................................... 163

7.4.5 กลุม MH (Inorganic silts) ............................................................................. 164
7.4.6 กลุม ML (Inorganic silts and very fine sand)........................................... 164

7.4.7 กลุม CL (Clay of low to medium plasticity) ........................................... 165

่
ี
บทท 8 บทสรุปและขอเสนอแนะ ....................................................................................................... 167

8.1 บทสรุป ......................................................................................................................... 167
8.2 ขอเสนอแนะ ................................................................................................................. 169

เอกสารอางอิง ...................................................................................................................................... 171

VII




สารบัญรูป


รูปที่ 2.1 ประเภทของดินถลมจำแนกโดยอาศัยชนิดของการเคลื่อนที่ ชนิดของมวลเคลื่อนท ี่

ธรรมชาติของการเคลื่อนที่ อัตราการเคลื่อนที่ และความชื้น
ั
(คดลอกและดัดแปลงจาก Varnes, 1978) ............................................................................................... 10
รูปที่ 3.1 แผนที่ภูมิประเทศจังหวัดประจวบคีรีขันธ.................................................................................................. 20

ี
่
ิ
ุ
่
ิ
รูปที่ 3.2 แผนทแสดงรองความกดอากาศตำ ทศทางลมมรสุม และทางเดนพายุหมนเขตรอน
ที่เขาสูประเทศไทย ..................................................................................................................................... 22

รูปที่ 3.3 ปริมาณฝนรายเดอนจังหวัดประจวบคีรีขันธในชวง 12 ป พ.ศ. 2546 - 2558 ....................................... 23
ื

รูปที่ 3.4 แผนที่ธรณีวิทยาจังหวัดประจวบคีรีขันธ ................................................................................................... 25
รูปที่ 3.5 แผนที่กลุมวิทยาหินพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ ..................................................................................... 35
ั
รูปที่ 3.6 (ก) หินทรายเกรยแวกสีเทาดำ แทรกสลับกบหินโคลน บริเวณทางหลวงชนบทหมายเลข 1032
ี
ิ
ั
ตำบลรอนทอง อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบครีขนธ พกด 541814E 1248247N 47P
ั
(ข) ลักษณะเนือหินทรายเกรยแวก สีเทาดำ ............................................................................................. 38
้
ั
ี
รูปที่ 3.7 (ก) หินทรายอารโคส บริเวณตำบลทรายทอง อำเภอบางสะพานนอย จังหวัดประจวบครีขนธ
พิกัด 47P 538945E 1214910N สูงจากระดับน้ำทะเล 70 เมตร (ข) ลักษณะเนื้อ
หินทรายอารโคส สีเทาถงน้ำตาลแกมมวง................................................................................................ 39

ึ
ุ
รูปที่ 3.8 (ก) หินทรายแทรกสลับหินโคลนเนือปนกรวด บริเวณตำบลสามกระทาย อำเภอกยบุรี
้
จังหวัดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P 591565E 1342598N (ข) ลักษณะเนือหินทราย
้
สีเทาแกมเขยว ............................................................................................................................................ 40
ี
รูปที่ 3.9 (ก) หินโคลน บริเวณตำบลเขาจาว อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ
พิกัด 47P 567814E 1362811N (ข) ลักษณะเนือหินโคลน สีเทาแกมแดง .......................................... 41
้


รูปที่ 3.10 (ก) หินปูน บริเวณสำนักสงฆเกาะไผ ตำบลไรใหม อำเภอสามรอยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ
พิกัด 47P 600239E 1347498N สูงจากระดับน้ำทะเล 20 เมตร
ึ

ึ
(ข) ลักษณะเนื้อหินปูน สีสดสีเทาถง เทาออน สีผุสีเทาดำถงเทาน้ำตาล .............................................. 43
รูปที่ 3.11 (ก) หินควอรตไซต บริเวณตำบลสามรอยยอด อำเภอสามรอยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ
พิกัด 47P 606170E 1357526N สูงจากระดับน้ำทะเล 11 เมตร (ข) ลักษณะหินควอรตไซต 
สีน้ำตาลแกมเหลือง มีการแตกหักมาก ..................................................................................................... 44

ิ

รูปที่ 3.12 หินโผลปรากฏเปนดานหินไนส บริเวณหนาดนเกา ตำบลสามรอยยอด อำเภอสามรอยยอด
จังหวัดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P 604636E 1359886N ..................................................................... 45
รูปที่ 3.13 หินไมกาชีสต บริเวณตำบลทับใหญ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขนธ
ั
พิกัด 47P 598329E 1378731N .............................................................................................................. 45

VIII




สารบัญรูป



ั
รูปท 3.14 (ก) หินแกรนิต บริเวณตำบลทองมงคล อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบครีขนธ
ี่
ี
พิกัด 47P 537587E 1243360N (ข) ลักษณะเนื้อหินแกรนิต เนื้อหินคอนขางผุมาก
สีผุสีน้ำตาลเหลืองออน .............................................................................................................................. 46

รูปที่ 3.15 ตะกอนเศษหินเชิงเขา บริเวณตำบลหินเหล็กไฟ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ

พิกัด 47P 595849E 1393654N สูงจากระดับน้ำทะเล 14 เมตร ......................................................... 48

ี่
รูปท 3.16 ตะกอนน้ำพา บริเวณตำบลเกาะหลัก อำเภอเมือง จังหวัดประจวบคีรีขันธ
พิกัด 47P 5843994E 1308529N (ข) ลักษณะตะกอนเปนทรายปนทรายแปง

สีน้ำตาลแดง ................................................................................................................................................ 49

รูปที่ 3.17 (ก) ตะกอนตะพกลำน้ำ บริเวณตำบลหวยสัตวใหญ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบครีขนธ
ี

ั
ั
พิกัด 47P 558577E 1385315N (ข) ลักษณะตะกอนเปนทรายปนกรวด
สีน้ำตาล ...................................................................................................................................................... 50
รูปที่ 3.18 (ก) ตะกอนชายหาด บริเวณตำบลสามรอยยอด อำเภอสามรอยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ

พิกัด 47P 0609859E 1349555Nสูงจากระดับน้ำทะเล 6 เมตร (ข) ลักษณะตะกอนเปน

ทราย กรวด ทรายแปง สีเทา มเศษเปลือกหอยปน ................................................................................. 51
ี
ี่
รูปท 3.19 (ก) ตะกอนที่ลุมน้ำขึ้นถึง บริเวณตำบลดอนยายหนู อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ
ั
พิกัด 47P 602694E 1342076N สูงจากระดบน้ำทะเล 3 เมตร (ข) ลักษณะตะกอนเปน
ดินเคลย สีเทาดำ เนื้อออนนิ่ม .................................................................................................................. 52

ิ
รูปที่ 4.1 ตวอยางรองรอยดนถลมแสดงสีขาว (บน) และสีแดง (ลาง) จากภาพ Google earth
ั
ี่
จังหวัดนครศรีธรรมราชและพื้นที่ใกลเคียง ถายภาพเมื่อวันท 18 มนาคม 2556 ................................ 64
ี


รูปที่ 4.2 (บน) ดนถลมชนิดการไหลของเศษหินและดน น้ำตกคลองนารายณ ตำบลคลองนารายณ
ิ
ิ
อำเภอเมอง จังหวัดจันทบุรี ตำแหนง 48P 0193269 E 1392548 N (ลาง) รอยดินถลม
ื
ชนิดการเลื่อนไถลระนาบโคง บานโขดทราย ตำบลหาดเล็ก อำเภอคลองใหญ 
จังหวัดตราด ตำแหนง 48P 02771880 E 1296422 N ......................................................................... 65
รูปที่ 4.3 แผนภูมิการวิเคราะหแบบจำลองดนถลม ................................................................................................... 66
ิ
รูปที่ 4.4 ตวอยางกราฟแสดงความถกตอง (success rate curve) ของแบบจำลอง .............................................. 73

ู
ั
ี
ั
รูปที่ 5. 1 แผนที่รองรอยดินถลมในพื้นที่จังหวัดประจวบครีขนธ ในชวง 3 ปที่ผานมา
(พ.ศ. 2558–2560) ..................................................................................................................................... 76
รูปที่ 5.2 แผนที่แสดงกลุมวิทยาหิน 14 กลุม ในพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ....................................................... 80

รูปที่ 5.3 แผนที่แสดงหนารับน้ำฝน 10 กลุม ในพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ ....................................................... 81

IX




สารบัญรูป




รูปที่ 5.4 แผนที่แสดงทิศทางการไหลของน้ำ 8 กลุม ในพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ
มีระยะหางแตละกลุม 45 องศา ................................................................................................................ 83

รูปที่ 5.5 แผนที่แสดงระยะหางจากโครงสรางทางธรณีวิทยา 16 ชวงในพื้นที่จังหวัดประจวบครีขันธ
ี
มีระยะหางแตละชวง 200 เมตร ............................................................................................................... 84

รูปที่ 5.6 แผนที่แสดงระดับความสูง 7 ชวง ในพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ

มีระยะหางแตละชวง 200 เมตร ............................................................................................................... 85
ี
รูปที่ 5.7 แผนทแสดงความลาดชัน 8 ชวง ในพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ
่
มีระยะหางแตละชวง 10 องศา ................................................................................................................. 87

ั
รูปที่ 5.8 แผนที่แสดงการใชประโยชนที่ดิน 8 กลุม ในพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขนธ ............................................ 88
รูปที่ 5.9 แผนที่พื้นที่ออนไหวตอการเกิดดินถลมจังหวัดประจวบคีรีขันธ .............................................................. 91

ู

รูปที่ 5.10 กราฟ AUC แสดงคาความถกตองของแบบจำลองดนถลม ..................................................................... 95
ิ

รูปที่ 6.1 ลักษณะดินถลมชนิดการเลือนไถลของเศษหินและดนบนระนาบเรียบ (Debris Slide)
ิ
่
บริเวณ บานทงเชือก ตำบลรอนทอง อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ

ุ
พิกัด 47P 0539300E 1243900N ........................................................................................................... 99
ี
รูปท 6.2 ลักษณะดินถลมชนิดการเลื่อนไถลของเศษหินและดินบนระนาบเรียบ (Debris Slide)
่
บริเวณบานคลองเพลิน ตำบลรอนทอง อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ
พิกัด 47P 0539400E 1254900N ........................................................................................................... 99
ิ
ิ
รูปที่ 6.3 ลักษณะดนถลมชนิดการไหลของเศษหินและดน (Debris flow)
ั
บริเวณบานเขาปอ ตำบลอางทอง อำเภอทบสะแก จังหวัดประจวบครีขนธ
ี

ั
พิกัด 47P 0551900E 1268936N ......................................................................................................... 101
ิ
รูปที่ 6.4 (ก) ลักษณะดนถลมชนิดการไหลของเศษหินและดน (Debris flow) บริเวณบานเขาปอ
ิ
ั
ตำบลอางทอง อำเภอทบสะแก จังหวัดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P 0551900E 1268936N

(ข) ลักษณะเนื้อหินของเศษหินแกรนิตที่แผกระจายตามรองน้ำบนเขา .............................................. 102
รูปที่ 6.5 ลักษณะดินถลมชนิดการไหลของเศษหินและดิน (Debris flow) บริเวณรองน้ำ
ั
ุ
บริเวณอทยานน้ำตกบัวสวรรค บานหัวเขา ตำบลหวยยาง อำเภอทบสะแก

จังหวัดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P 0565279E 1290767N ................................................................ 103
ี่
รูปท 6.6 ลักษณะดินถลมชนิดการไหลของเศษหินและดิน (Debris flows) บริเวณสวนยางพารา
บานทงเชือก ตำบลรอนทอง อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ

ุ
พิกัด 47P 0537900E 1244300N ......................................................................................................... 104

X




สารบัญรูป



รูปที่ 6.7 ลักษณะดนถลมชนิดการไหลของเศษหินและดน (Debris flow) บริเวณทางน้ำ
ิ
ิ
่
และสวนยางบางสวน พนทบานตะแบกโพรง ตำบลชัยเษม อำเภอบางสะพาน
ี
ื
้
จังหวัดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P 0548560E 1266130N ................................................................ 105
รูปท 6.8 ลักษณะดินถลมชนิดการไหลของเศษหินและดน (Debris flow) บริเวณพื้นที่การเกษตร
ี่
ิ
บานเขามน ตำบลชัยเกษม อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ
ั
พิกัด 47P 0544749E 1263179N ......................................................................................................... 106
รูปที่ 6.9 รองรอยความเสียหายที่เกิดขึ้นจากดินถลมชนิดการไหลของเศษหินและดิน (Debris flows)

ั
ั
บริเวณบานเขามน ตำบลชัยเกษม อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบครีขนธ
ี
พิกัด 47P 0544749E 1263179N ......................................................................................................... 107
รูปที่ 7.1 รายละเอียดขอมูลการเก็บตัวอยางตะกอนดินบนถุงกระสอบ ................................................................ 111

รูปที่ 7.2 ภาพรางหนาตัดการพุผังของหินแกรนิตแสดงระดับการผุพังตั้งแตระดับ I-VI กรอบสีแดง
คือตำแหนงที่เลือกเก็บตัวอยางดิน (Modified from Ruxton and Berry, 1957) ........................... 111

ี่
รูปที่ 7.3 ตัวอยางหนาตัดดินทแสดงระดับการผุพังของหินแกรนิต (zone III-VI)
กรอบสีแดงแสดงตำแหนงเกบตัวอยางดิน ............................................................................................. 112
็
รูปที่ 7.4 แผนที่แสดงตำแหนงการเก็บตัวอยางดินในพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ ............................................. 115

รูปที่ 7.5 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพอทำถนน บานไรเครา ตำบลคลองวาฬ อำเภอเมอง
ื
ื
่
ิ
จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 200-250 ซม. จากผิวดน (ข) ลักษณะของหินฐานเปน
หินแกรนิต กลุมวิทยาหิน GR (ค) หนาตัดดินของชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินแกรนิต
่
ทีมระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV) (ง) ลักษณะของตวอยางเปน
ี
ั
ิ
ดนทราย สีน้ำตาลปนแดง ........................................................................................................................ 117
รูปที่ 7.6 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อทำถนน บานยานซื่อ ตำบลอาวนอย อำเภอเมือง
จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 100–150 ซม. จากผิวดน (ข) ลักษณะของหินฐานเปน
ิ
หินทราย กลุมวิทยาหิน SS1 (ค) หนาตัดดินของชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทราย

ที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV) (ง) ลักษณะของตัวอยางเปน
ดนทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง ................................................................................................. 118
ิ
รูปที่ 7.7 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อสรางที่อยูอาศัย บานวังมะเดื่อ ตำบลอาวนอย อำเภอเมอง
ื
ิ
จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 40-70 ซม. จากผิวดน (ข) ลักษณะของหินฐานเปน
หินทราย กลุมวิทยาหิน SS1 (ค) หนาตัดดินของชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทราย

ที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV) (ง) ลักษณะของตัวอยางเปน
ิ
ดนทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง ................................................................................................. 119

XI




สารบัญรูป



รูปที่ 7.8 (ก) เกบตวอยางบริเวณบอขุดดินเพื่อนำไปใชประโยชน บานมะขามโพรง ตำบลอาวนอย อำเภอเมอง
ื
ั
็
จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 150-230 ซม. จากผิวดน (ข) ลักษณะของหินฐานเปน
ิ
หินทรายแปงแทรกสลับหินทราย กลุมวิทยาหิน FS1 (ค) หนาตัดดินของชั้นดินและหินผุ
ที่เกิดจากหินทรายแปงแทรกสลับหินทรายที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)

(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง .................................................. 120

รูปที่ 7.9 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อสรางที่อยูอาศัย บานทองอินทร ตำบลไชยราช
ิ
ี
อำเภอบางสะพานนอย จังหวัดประจวบครีขันธ ที่ความลึก 50-110 ซม. จากผิวดน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปน หินโคลนปนกรวด กลุมวิทยาหิน FS1 (ค) หนาตัดดินของ

ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินโคลนที่มีระดับการ ผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินโคลนปนทรายแปง สีน้ำตาล .............................................................. 122

ั
รูปที่ 7.10 (ก) เกบตวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อสรางที่อยูอาศย บานโปงเตย ตำบลไชยราช อำเภอบางสะพาน
ั
็
ิ
นอย จังหวัดประจวบคีรีขันธ ทความลึก 70-110 ซม. จากผิวดน (ข) ลักษณะของหินฐานเปน
ี่
หินทรายแปงแทรกสลับหินดินดาน กลุมวิทยาหิน FS1(ค) หนาตดดินของชั้นดินและหินผุ
ั
่
ิ
ทีเกดจากหินทรายแปงแทรกสลับหินดินดานที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
ั
(ง) ลักษณะของตวอยางเปนดินทรายแปงสีน้ำตาล ............................................................................... 123
รูปที่ 7.11 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อทำถนน บานโปงดินดำ ตำบลชางแรก
อำเภอบางสะพานนอย จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 50-90 ซม. จากผิวดน
ิ
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินแกรนิตเนื้อสม่ำเสมอ กลุมวิทยาหิน GR (ค) หนาตัดดิน

ของชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินแกรนิตที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินทราย สีน้ำตาล ..................................................................................... 124

รูปท 7.12 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อทำถนน บานโปงสามสิบ ตำบลชางแรก
ี่
ิ
อำเภอบางสะพานนอย จังหวัดประจวบครีขันธ ที่ความลึก 70-130 ซม. จากผิวดน
ี
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินดินดาน กลุมวิทยาหิน SS1 (ค) หนาตัดดินของชั้นดิน
และหินผุที่เกิดจากหินดินดานที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
ั
(ง) ลักษณะของตวอยางเปนดนโคลนปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง .................................................. 125
ิ
รูปท 7.13 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อสรางที่อยูอาศัย บานน้ำดำ ตำบลทรายทอง
ี่
อำเภอบางสะพานนอย จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 140-180 ซม. จากผิวดิน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปน หินทราย กลุมวิทยาหิน SS2 (ค) หนาตัดดินของชั้นดิน

ี
และหินผุที่เกิดจากหินทรายที่มระดับการผุพังของ มวลหินสูง (zone IV)
ิ
ั
(ง) ลักษณะของตวอยางเปนดนทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง .................................................. 126

XII




สารบัญรูป



รูปที่ 7.14 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อนำไปใชประโยชน ตำบลทองมงคล

อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 70-100 ซม. จากผิวดน
ิ
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินทราย กลุมวิทยาหิน SS1 (ค) หนาตัดดินของ
ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทรายที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)

(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินทรายสีน้ำตาลปนแดง ......................................................................... 128

รูปที่ 7.15 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณหนาตัดดินบริเวณอางเก็บน้ำ บานไทรทอง ตำบลทองมงคล
ิ
อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 160-210 ซม. จากผิวดน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินทราย กลุมวิทยาหิน SS1 (ค) หนาตัดดินของ

ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทรายทมระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
ี
ี
่
(ง) ลักษณะของตวอยางเปนดนทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง .................................................. 129
ั
ิ
รูปที่ 7.16 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณบอขุดดินเพื่อนำไปใชประโยชน วัดเขากระจิ ตำบลกำเนิดนพคุณ
ิ
อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 50-90 ซม. จากผิวดน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินทราย กลุมวิทยาหิน SS2 (ค) หนาตัดดินของ

ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทรายที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
ิ
ั
(ง) ลักษณะของตวอยางเปนดนทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง .................................................. 130
่

ั
ิ
ี่
ี
รูปท 7.17 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดนเพื่อสรางทอยูอาศย บานคลองลอย ตำบลรอนทอง
อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 90-120 ซม. จากผิวดน
ิ
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินแกรนิต กลุมวิทยาหิน GR (ค) หนาตัดดินของ
ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินแกรนิตที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินทราย สีน้ำตาลปนเหลือง .................................................................... 131
รูปที่ 7.18 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อสรางที่อยูอาศัย บานหนองหญาปลอง ตำบลชัยเกษม

อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 180-240 ซม. จากผิวดิน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินทราย กลุมวิทยาหิน SS1 (ค) หนาตัดดินของ

ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทรายที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
ั
(ง) ลักษณะของตวอยางเปนดนทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง .................................................. 133
ิ
รูปที่ 7.19 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพอทำถนน บานตะแบกโพรง ตำบลอางทอง
ื
่

ั
อำเภอทบสะแก จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 90-130 ซม. จากผิวดิน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินแกรนิต เนื้อละเอียด กลุมวิทยาหิน GR (ค) หนาตัดดินของ
ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินแกรนิตที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
ั
(ง) ลักษณะของตวอยางเปนดินทราย สีน้ำตาลปนเทา ......................................................................... 134

XIII




สารบัญรูป



ั
่
ื

รูปที่ 7.20 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณขุดบอน้ำเพอการเกษตร บานสีดางาม ตำบลอางทอง อำเภอทบสะแก
ิ
จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 80-120 ซม. จากผิวดน (ข) ลักษณะของหินฐานเปน
หินทรายแทรกสลับหินโคลน กลุมวิทยาหิน SS2 (ค) หนาตัดดินของชั้นดินและหินผุท ี่
เกดจากหินทรายแทรกสลับหินโคลนที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
ิ
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินโคลนปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง .................................................. 135

ั
รูปที่ 7.21 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณบอขุดดินเพื่อนำไปใชประโยชน ตำบลนาหูกวาง อำเภอทบสะแก
จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 80-130 ซม. จากผิวดน (ข) ลักษณะของหินฐาน
ิ
เปนหินทราย กลุมวิทยาหิน SS1 (ค) หนาตัดดินของชั้นดินและหินผุที่เกิดจาก

หินทรายที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV) (ง) ลักษณะของตัวอยาง
ิ
เปนดนทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนเหลือง ...................................................................................... 136
รูปที่ 7.22 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อสรางที่อยูอาศัย ตำบลเขาลาน อำเภอทบสะแก
ั
ิ
จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 60-110 ซม. จากผิวดน (ข) ลักษณะของหินฐาน
เปนหินแกรนิต กลุมวิทยาหิน GR (ค) หนาตัดดินของชั้นดินและหินผุที่เกิดจาก

หินแกรนิตที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV) (ง) ลักษณะของตัวอยาง
ิ
เปนดนทราย สีน้ำตาลปนเทา .................................................................................................................. 137
รูปที่ 7.23 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อทำถนน ตำบลเขาลาน อำเภอทับสะแก
จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 80-120 ซม. จากผิวดน (ข) ลักษณะของหินฐาน
ิ
เปนหินแกรนิต กลุมวิทยาหิน GR (ค) หนาตัดดินของชั้นดินและหินผุที่เกิดจาก

หินแกรนิตที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV) (ง) ลักษณะของตัวอยาง
เปนดนทราย สีน้ำตาลปนแดง ................................................................................................................. 140
ิ
รูปที่ 7.24 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณหนาตัดดินบริเวณอางเก็บน้ำ บานรวมไทย ตำบลหาดขาม

ิ
อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 80-120 ซม. จากผิวดน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินทราย กลุมวิทยาหิน SS2 (ค) หนาตัดดินของ

ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทรายที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดนทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง .................................................. 141
ิ
รูปที่ 7.25 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณบอขุดดินเพื่อนำไปใชประโยชน บานโปงกระสัง ตำบลหาดขาม

อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 60-90 ซม. จากผิวดิน (ข) ลักษณะของ
หินฐานเปนหินทรายแทรกสลับหินโคลน กลุมวิทยาหิน SS3 (ค) หนาตัดดินของชั้นดิน

ิ
และหินผุที่เกดจากหินทรายแทรกสลับหินโคลนที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินโคลนปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง .................................................. 142

XIV




สารบัญรูป



รูปที่ 7.26 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณบอขุดดินเพื่อนำไปใชประโยชน บานยางชุมเหนือ ตำบลหาดขาม

อำเภอกยบุรี จังหวัดประจวบครีขนธ ที่ความลึก 100-150 ซม. จากผิวดน
ั
ิ
ี
ุ
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินทราย กลุมวิทยาหิน SS2 (ค) หนาตัดดินของ
ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทรายที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง .................................................. 143

ิ
็
รูปที่ 7. 27 (ก) เกบตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อทำถนน บานหนองแก ตำบลศลาลอย
อำเภอสามรอยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 80-130 ซม. จากผิวดิน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินทราย กลุมวิทยาหิน SS1 (ค) หนาตัดดินของ

ั
ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทรายที่มีระดับการผุพงของมวลหินสูง (zone IV)
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินทรายปนทรายแปง สีน้ำตาล .............................................................. 144

รูปที่ 7.28 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อทำถนน บานหนองจิก ตำบลไรเกา
อำเภอสามรอยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 80-130 ซม. จากผิวดิน

(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินทราย กลุมวิทยาหิน SS2 (ค) หนาตัดดินของ

ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทรายที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
ั
(ง)ลักษณะของตวอยางเปนดินทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง ................................................... 145
รูปที่ 7.29 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณหนาตัดดินบริเวณอางเก็บน้ำ บานทาทง ตำบลเขาเจา

ุ
อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 160-200 ซม. จากผิวดิน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินทราย กลุมวิทยาหิน SS1 (ค) หนาตัดดินของ

ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทรายที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินทรายปนทรายแปง สีน้ำตาล .............................................................. 146

รูปที่ 7.30 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อสรางที่อยูอาศัย บานทาไมลาย ตำบลเขาเจา

ิ
อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 100-140 ซม. จากผิวดน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินโคลน กลุมวิทยาหิน FS1 (ค) หนาตัดดินของ

ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินโคลนที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินโคลนปนทรายแปง สีน้ำตาลปนเหลือง .............................................. 147

รูปที่ 7.31 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณบอขุดดินเพื่อนำไปใชประโยชน บานหวยพลับ ตำบลหนองตาแตม

ิ
ี่
อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ ทความลึก 160-200 ซม. จากผิวดน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินโคลน กลุมวิทยาหิน SS2 (ค) หนาตัดดินของ
ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินโคลนที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินโคลน สีขาวปนเหลือง ......................................................................... 148

XV




สารบัญรูป



ั
็
รูปที่ 7.32 (ก) เกบตวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อทำถนน บานทุงกระทิง ตำบลหวยสัตวใหญ อำเภอหัวหิน
จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 100-130 ซม. จากผิวดน (ข) ลักษณะของหินฐานเปน
ิ
หินทรายแทรกสลับหินดินดาน กลุมวิทยาหิน SS1 (ค) หนาตัดดินของชั้นดินและหินผุ
ิ
ี
ที่เกิดจากหินทรายแทรกสลับหินดนดานทีมระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
่
(ง) ลักษณะของตัวอยางเปนดินเหนียวปนทรายแปง สีน้ำตาล ............................................................ 150
รูปที่ 7.33 (ก) เก็บตัวอยางบริเวณเปดหนาดินเพื่อทำถนน บานเนินพะยอม ตำบลหนองพลับ
ิ
อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ ที่ความลึก 70-110 ซม. จากผิวดน
(ข) ลักษณะของหินฐานเปนหินทราย กลุมวิทยาหิน SS1 (ค) หนาตัดดินของ

ชั้นดินและหินผุที่เกิดจากหินทรายที่มีระดับการผุพังของมวลหินสูง (zone IV)
ิ
ั
(ง) ลักษณะของตวอยางเปนดนทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลปนแดง .................................................. 151
รูปที่ 7.34 แสดงระบบจําแนกดนโดยระบบ Unified Soil Classification ............................................................ 155
ิ
รูปที่ 7.35 แสดงระบบจําแนกดนโดยระบบ Unified Soil Classification ............................................................ 156
ิ

XVI



สารบัญตาราง



่
ั
ตารางท 2.1 แสดงการจำแนกชนิดของดนถลม (ดดแปลงจาก Varnes, 1978) ................................................... 11
ิ
ี
่
่
ี
ี
ิ
่
ตารางท 2.2 แสดงการจำแนกระดบความเร็วในการเคลือนทของมวลดน
ั
(Cruden and Varnes, 1996) ................................................................................................................. 12
่
ี
ตารางท 3.1 คำอธิบายแผนที่ธรณีวิทยาจังหวัดประจวบคีรีขันธ ........................................................................... 26
่
ตารางท 3.2 คำอธิบายกลุมวิทยาหินพนที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ ........................................................................ 36
ี
ื้
ตารางท 4.1 ตารางการจำแนกหินอคนี (Dearman, 1991) ................................................................................... 55
ั
ี
่
ี
ตารางท 4.2 ตารางการจำแนกหินตะกอน (Dearman, 1991) ............................................................................... 56
่
ตารางท 4.3 ตารางการจำแนกหินแปร (Dearman, 1991) .................................................................................... 57
ี
่
ี่

ี
่
ตารางท 4.4 สรุปชนิดและแหลงทมาของขอมูล ....................................................................................................... 60
ี
่

ิ
ตารางท 4.5 หลักการจำแนกลักษณะของดนถลมจากการแปลความหมายภาพถายทางอากาศ
และภาพดาวเทยม (ดดแปลงจาก Miller, 2007 และ Soeters and Westen, 1996) ..................... 62
ั
ี
ตารางท 4.6 ปจจัยที่นำมาใชในแบบจำลองดินถลม ................................................................................................ 67
่
ี

ิ

ตารางท 4.7 ตารางแสดงชวงคา AUC ทใชอางองความถกตองของโมเดล
่
ี

ู
ี
่
(Hasanat and others, 2010) ................................................................................................................ 73

ุ
่

ตารางที 5.1 ความสัมพนธระหวางรองรอยดนถลมกบปจจัยทควบคมการเกดดินถลม ....................................... 78
ี่
ิ
ั
ิ

ั

ตารางท 5.2 การใหน้ำหนักดวยวิธี Reliability weighting เรียงจากมากไปหานอย ........................................... 89
ี
่
ตารางท 5.3 การใหน้ำหนักดวยวิธี Accountability weighting เรียงจากมากไปหานอย .................................. 89
ี
่
่
ตารางท 5.4 การใหน้ำหนักดวยวิธีเฉลี่ย Average weighting เรียงจากมากไปหานอย ..................................... 90
ี

ิ
่
ตารางท 5.5 ระดับความออนไหวตอการเกดดินถลม 5 ระดับ จำแนกตามวิธี STDV .......................................... 90
ี
ี

ิ
่
่
้
ตารางท 5.6 พืนทีออนไหวตอการเกิดดนถลมจำแนกตามตำบล ............................................................................ 92
ี


ตารางท 5.7 แสดงคาความถกตองของแบบจำลอง .................................................................................................. 94
่
ู
ี
ั
ตารางท 6.1ขอมูลรองรอยดินถลมในพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขนธ ....................................................................... 97

่
ั
ี
ตารางท 7.1 เกณฑการผุพงของมวลหิน (ดัดแปลงจาก Ruxton and Berry (1957)
่
Dearman (1976) Fookes (1997) และ Hearn (2016)) .................................................................. 110
ี
่
ื้
ึ
ั
็
ตารางท 7.2 แสดงตำแหนงเกบตัวอยางแบบไมคงสภาพในพนที่ศกษาจังหวัดประจวบคีรีขนธ ...................... 113
ี
่
ตารางท 7.3 แสดงรายละเอยดตำแหนง ระดบความลึก จำนวน และประเภทงาน
ี
ั
ทดสอบของตวอยางแบบไมคงสภาพ ..................................................................................................... 153

ั
ตารางท 7.4 แสดงผลการทดสอบดินขั้นพื้นฐาน
ี
่
(คาพกดอตตะเบิรก และความถวงจําเพาะของเมดดน) ...................................................................... 159

ั
ั
ิ
ิ

็
ตารางท 7.5 แสดงผลการทดสอบดินขั้นพื้นฐาน
ี
่
(การหาขนาดเม็ดดินดวยวิธีรอนผานตะแกรง และวิธีไฮโดรมิเตอร) .................................................. 161

บทคัดยอ



ิ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อกำหนดขอบเขตระดับความออนไหวตอการเกดดินถลมพื้นที่
ิ
จังหวัดประจวบคีรีขันธ ดวยการวิเคราะหพนที่ที่มีโอกาสเกดดินถลมในอนาคตดวยแบบจำลองทางสถิติแบบ
ื้
ิ
ั
สองตัวแปร (Bivariate probability) และการใหคาน้ำหนัก (Weighting) พจารณารวมกบรองรอยดินถลมใน

ู
อดีตซึ่งไดจากการแปลขอมลภาพถายดาวเทียม Google Image ในชวงป พ.ศ. 2558–2560 และการสำรวจ
ภาคสนามเพมเติม จำนวน 667 รองรอยดินถลม ควบคูกบการวิเคราะหรวมกบปจจัยทเกี่ยวของกบการเกิด
ี่
ิ่
ั
ั

ั

ดินถลม (Controlling factors) ทั้ง 7 ปจจัย ไดแก (1) วิทยาหิน (2) หนารับน้ำฝน (3) ทิศทางการไหลของน้ำ
(4) ระยะ หางจากโครงสรางทางธรณีวิทยา (5) ระดับความสูง (6) ความลาดชัน และ (7) การใชประโยชนที่ดิน
จากการศึกษาพื้นที่ออนไหวตอการเกดดินถลมในพนที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ พบวาปจจยทม ี

ื้
ิ
ั

ี่
ั
ความสัมพนธกบการเกิดดินถลม เรียงลำดับตามความสำคัญมากไปนอย คือ (1) วิทยาหิน (2) การใชประโยชน
ั

ที่ดิน (3) ระดับความสูง (4) ความลาดชัน (5) ระยะหางจากโครงสรางทางธรณีวิทยา (6) ทิศทางการไหลของน้ำ
และ (7) หนารับน้ำฝน ตามลำดับ โดยการกระจายตัวของรองรอยดินถลมสวนใหญพบอยูในพื้นที่ที่มีระดับความ
ื้
สูงตั้งแต 600-800 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง มีความลาดชันอยูในชวง 40-50 องศา บริเวณพนทปาที่มี
ี่
ตนไมใหญ และสามารถพบไดในกลุมวิทยาหิน GR จำพวกหินแกรนิต และกลุมวิทยาหิน SS1 จำพวกหินทราย
เนื้อเกรยแวก นอกจากนี้ยังสัมพันธกับมรสุมตะวันออกเฉยงเหนือ พายุหมุนเขตรอน และมรสุมตะวันตกเฉียงใต
ี
ิ
ื้
ผลจากการวิเคราะหแบบจำลองดินถลม สามารถจำแนกพนที่ออนไหวตอการเกดดินถลมออกเปน 5 ระดับ

ิ
ื้
ื้
ไดแก 1) ระดับต่ำมาก (Very low) มีพนที่ประมาณ 349 ตารางกโลเมตร คิดเปนรอยละ 9.70 ของพนที่
ื้
ิ

ออนไหวตอการเกดดินถลมทั้งหมด 2) ระดับต่ำ (Low) มีพนทประมาณ 1,084 ตารางกิโลเมตร
ี่
ิ

คิดเปนรอยละ 30.14 ของพนที่ออนไหวตอการเกดดินถลมทั้งหมด 3) ระดับปานกลาง (Moderate) มีพนที่
ื้
ื้
ิ
ื้
ิ
ประมาณ 1,694 ตารางกโลเมตร คิดเปนรอยละ 47.08 ของพนที่ออนไหวตอการเกดดินถลมทั้งหมด
ื้
ิ

4) ระดับสูง (High) มีพื้นที่ประมาณ 374 ตารางกิโลเมตร คิดเปนรอยละ 10.41 ของพนที่ออนไหวตอการเกด
ดินถลมทั้งหมด และ 5) ระดับสูงมาก (Very high) มีพื้นที่ประมาณ 96 ตารางกิโลเมตร คิดเปนรอยละ 2.67


ของพนที่ออนไหวตอการเกิดดินถลมทงหมด ทั้งนขอมูลที่ไดจากการศึกษาพื้นที่ออนไหวตอการเกิดดินถลม
ั้

ื้
ี้
สามารถนำไปใชอธิบายสภาพแวดลอมของแตละพื้นทถึงสาเหตุของการเกดดินถลมไดอยางถูกตอง และ
ิ
ี่
ื
ั
ยังสามารถนำไปใชเปนเครื่องมอในการวางแผนบริหารจดการธรณีพบัติภัยในระดับทองถิ่น (Local zoning)
ิ
เพื่อสนับสนุนการลดผลกระทบตอชีวิตและทรัพยสินของประชาชนไดทันตอเหตุการณ


คำสำคัญ: ดินถลม (Landslide), แบบจำลองทางสถิติแบบสองตัวแปร (Bivariate probability),

การใหคาน้ำหนัก (Weighting), ระดับทองถิ่น (Local zoning), ปจจัยที่เกี่ยวของกับการเกิดดินถลม
(Controlling factors)



กิตติกรรมประกาศ



ี
ุ
คณะผูจัดทำขอขอบคุณ ทานผูตรวจราชการกรมทรัพยากรธรณ นางสุรีย ธีระรังสิกล ผูที ่
ั
ี
้

ื
ิ
พัฒนาโครงการลดผลกระทบจากธรณพบัตภัย ท้งการนำเทคโนโลยีใหม ๆ มาบริหารจัดการพนทเสี่ยงภัย
ี่
ิ
ดนถลม ขอขอบคุณ นายนิมิตร ศรคลัง ผูอำนวยการกองธรณีวิทยาสิ่งแวดลอม และนายสุวิทย โคสุวรรณ
ิ
่
ี

ิ
ผูอำนวยการสวนมาตรฐานและขอมลธรณพบัตภัย ทใหการสนับสนุน ดานความรูวิชาการ พรอมคำแนะนำ
ี
ู

ิ
ิ

ี่
ั้
้

ตลอดจนการแกปญหาทเกดขนทงภาคสนามและสำนักงาน นอกจากนีขอขอบคุณ ผูอำนวยการสำนักงาน
ึ้
ทรัพยากรธรณเขต 1 นายสุธี จงอัจฉริยกุล ผูอำนวยการสำนักงานทรัพยากรธรณเขต 3 นายทนกร ทาทอง
ิ
ี
ี
ผูอำนวยการสำนักงานทรัพยากรธรณเขต 4 นายสมศกดิ์ วัฒนปฤดา ทีใหการสนับสนุนในดานตาง ๆ
ั
ี
่

ทำใหงานสำเร็จลุลวงไปดวยดี
ื้
ี
ิ
ั
่
่
ี
ี่

่
ขอขอบคณประชาชนในพนท เจาหนาทหนวยงานทองถน เจาหนาทหนวยรักษาพนธุสัตวปา
ุ
ี
้
ื
ุ
่

ิ
และเจาหนาทอทยานแหงชาติทใหความรวมมอทังในเรืองการใหขอมูลดนถลม และแบงปนประสบการณ 
่
ี่
่
ิ
ที่ประสบ รวมถงการชวยเหลือในการเขาพื้นที่สำรวจ และสิ่งที่ประทับใจคือ การมีน้ำใจของคนในทองถน
ึ

สุดทายนี ขอขอบคณคณะผูจัดทำทกคนท่ทำงานกันอยางหนักตลอด 1 ป ขอขอบคุณสถานที ่
ี
้
ุ

ุ
5 จังหวัด ทีใหคณะผูจัดมีโอกาสไดเรียนรูหลาย ๆ อยางท้งทางวิชาการ และชีวิตการทำงาน นอกจากนี ้
ั

่
ขอขอบคุณทีมงานท่มีความสามัคคี คอยชวยเหลือซ่งกันและกัน เสนอแนวคิด คำแนะนำตางๆ ทำใหได 
ี
ึ
่
รายงานวิชาการเลมนีออกมามประสิทธิภาพและความถูกตองมากทสุด และคณะผูจัดทำคาดหวังอยางยิง

ี
่
ี
้
ี
วารายงานวิชาการเลมนีจะสามารถนำไปพัฒนาความรู ความเขาใจเกยวกับภัยพิบัติดินถลม และใช
้

่
ประกอบการวางแผนเตรียมพรอมรับมือกับภัยพิบัติดินถลมที่จะเกิดขนในอนาคตได 
ึ้

คณะผูจัดทำ
ั
กนยายน 2564



- 1 -








บทที่ 1

บทนำ






1.1 ความเปนมา

ี
ดินถลมเปนไดท้งภัยธรรมชาติและภัยท่เกิดจากมนุษยทสรางความเสียหายท้งตอชีวิตและ
ั
ั
ี
่
ั

ื

ั
ทรัพยสินของประชาชนในพ้นทตาง ๆ ทวโลก รวมท้งประเทศไทย จะเห็นไดวาในระยะเวลาหลายปที ่
่
่
ี
ื

ี
้
ี
่
ี
ผานมามีเหตุการณดินถลมเกิดข้นในหลายพนท่อยางตอเนื่อง และมแนวโนมทจะเกิดบอยข้น เนื่องจาก
ึ
ึ
สภาพอากาศโลกทมีความแปรปรวนมากข้น รวมทงการรบกวนของมนุษย เชน การขยายตัวของชุมชน
ี
่
้
ึ
ั
้
ื
ี
่
ั
ี
่
เขาไปต้งถ่นฐานในพนทเสี่ยงภัยดินถลม และมีการเปลี่ยนแปลงการใชประโยชนทดินใหเปนไปตาม
ิ
่
ความตองการ จากปจจัยเหลานีลวนมีสวนกระตนใหปญหาดินถลมมความรุนแรง และมความถของ
ี
้
ุ
ี
ี

ี
ิ
ี
ื

การเกิดดินถลมบอยครั้ง ดังนั้นจึงมแนวคิดเก่ยวกับการศึกษาและวิเคราะหพ้นท่เสี่ยงตอการเกิดดนถลม
ี
เพอเปนแนวทางลดและบรรเทาความเสียหายจากพบัตภัยดินถลมดวยเทคโนโลยีสารสนเทศและเทคนิค
ิ

ิ
ื่
ึ่
การสำรวจระยะไกล (geographic information system and remote sensing techniques) ซงเปน
่
ั
ึ
ี
ื้
เทคโนโลยีทถูกนำมาใชในการศึกษาพิบัติภัยดินถลมอยางแพรหลายท้งการศกษาในพนทขนาดใหญ
ี่
ื
ื้
ี
ี่
(regional zoning) และรายพนท (local zoning) จัดเปนเครื่องมอในการบริหารจัดการทีมประสิทธิภาพ
่
ี
ื
และรวดเร็ว รวมถึงการจัดทำฐานขอมูลในรูปแบบสารสนเทศท่งายตอการปรับเปลี่ยนขอมูลเม่อม ี

การสำรวจเพิ่มเติม
ี
่
ี
่
กรมทรัพยากรธรณในฐานะหนวยงานราชการทมีหนาทรับผิดชอบในการบริหารจัดการ
ี
ี
ี
ทรัพยากรธรณและธรณีพิบัติภัยของประเทศ ดำเนินการสำรวจ ศึกษา วิจัย ปจจัยตาง ๆ ท่สงผลใหเกิด
ธรณพบัตภัยและตดตามพฤติกรรมของธรณพิบัตภัยตาง ๆ เพ่อประเมินสถานภาพ กำหนดขอบเขตพนท ่ ี
ื
ี
ิ
ื
ิ

ิ
ิ
้
ี
ี
เสียงภัย จัดทำแนวทางหรือมาตรการปองกนบรรเทาผลกระทบจากธรณพบัตภัยตาง ๆ พัฒนาขีด
ิ
ิ
ั
่

ิ
่
ื

ี

่
ิ
ความสามารถในการคาดการณและพยากรณความเสียงตอการเกิดธรณพิบัตภัย เพอเพ่มขดสมรรถนะ
ี
ี
่
้
ี
ในภารกิจหลักนัน จึงไดเกิดโครงการจัดทำแผนท่พนทออนไหวตอการเกิดดินถลมระดับรายละเอียด
้
ื
ู
ื่
โดยนำเทคโนโลยีสารสนเทศและเทคนิคการสำรวจระยะไกลควบคกบการสำรวจภาคสนามมาใช เพอทำ
ั
ู
ั
้
ความเขาใจกบลักษณะสภาพแวดลอมของพนทเสี่ยงภัยดินถลม และใชในการจัดทำฐานขอมลในรูปแบบ

่

ื
ี
สารสนเทศที่งายตอการปรับเปลี่ยนขอมูล มีความรวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ

- 2 -




ุ
ั
1.2 วตถประสงคและเปาหมาย

1.2.1 วัตถุประสงค 


ิ
เพื่อกำหนดขอบเขตระดับความออนไหวตอการเกิดดินถลมของพื้นที่ดวยแบบจำลองทางสถต ิ

1.2.2 เปาหมาย

่
ื
้
ิ
ี
มแบบจำลองทางคณตศาสตรเพอการวิเคราะหพนทออนไหวตอการเกิดดินถลมระดับ
ื


ี
่
รายละเอียด (landslide susceptibility model) ท่สามารถปรับเปลี่ยนขอมูลใหเปนปจจุบันไดงายและ

ี

แผนทพื้นที่ออนไหวตอการเกิดดินถลม (landslide susceptibility map)
่
ี
1.3 ขอบเขตการศึกษา
้
ื

การศึกษาพ้นท่ออนไหวตอการเกิดดนถลมในระดบจังหวัด เปนขอมลเชิงพนทมีลักษณะ
ิ
ั
ู

ี
ื
ี
่
่
ี
เปนกริด (raster data) มโครงสรางเปนชองเหลียม เรียกวา จุดภาพ หรือ Grid cell เรียงตอเนื่องกัน
ี
่
ี
ี

ิ
่
ในแนวราบและแนวดง ในแตละจุดภาพสามารถเก็บคาได 1 คา มความละเอยดของขอมูลอยูท 10 เมตร


ซึ่งสามารถแบงงานออกเปน 3 สวนดังนี้
1.3.1 งานวิเคราะหขอมูลพื้นฐาน
1) รวบรวมและเตรียมฐานขอมูลสารสนเทศภูมิศาสตร และภาพดาวเทียม
ี
ี
2) แปลความหมายรองรอยดนถลมเบืองตน ขอมลทางธรณวิทยา โครงสรางทางธรณวิทยา

ู
ิ
้
ธรณีสัณฐานวิทยาจากขอมูลสัมผัสไกล ไดแก ภาพถายทางอากาศ และภาพดาวเทียม
1.3.2 งานสำรวจภาคสนาม
่
1) ดำเนินการสำรวจตรวจสอบขอมูลรองรอยดินถลมทไดจากการแปลขอมูลดาวเทียม
ี
พรอมสำรวจรองรอยดินถลมปจจุบันในภาคสนาม
ี
ื้

2) สำรวจลักษณะธรณวิทยาและแบงกลุมวิทยาหินในพนที่เสี่ยงตอการเกิดดินถลม
1.3.3 งานศึกษาและวิเคราะห
ศึกษาวิเคราะหแบบจำลองทางสถตแบบสองตัวแปร (Bivariate probability) และการให
ิ
ิ
ั
คาน้ำหนัก (weighting) เพอหาคาความสัมพนธระหวางรองรอยดินถลมในอดีตในรูปแบบอัตราสวน
่
ื
ี
่

ความนาจะเปน หรือความหนาแนนของการกระจายตัวของดินถลมในแตละกลุมยอยในปจจัยท่เกยวของ

ี
กบดินถลม
ั

- 3 -




1.4 ประโยชนที่คาดวาจะไดรับ


ื้
่
1) แบบจำลองในการศึกษาพนทออนไหวตอการเกิดดินถลมในพนทตนแบบทสามารถ
ี่
ี่
ื้

ี

ื้
ี่
้
ื
นำไปใชเปนแนวทางในการจัดทำขอมูลพนทออนไหวตอการเกิดดินถลมในพนทอนในแตละภูมภาค
ิ
ี
่
ื่
ของประเทศ
ี
่
ิ

ิ
2) ขอมูลฐานและปจจัยทใชในการพจารณาการเกดดนถลมอยูในรูปแบบสารสนเทศภูมศาสตร

ิ
ิ
้
ี
(Geographic Information System, GIS) ท่มีความสัมพนธกับตำแหนงในเชิงพนท (Spatial data)
ี
่
ั
ื
้
ั
่

ี
ื
้

ซงรูปแบบและความสัมพนธของขอมูลเชิงพนททงหลายจะสามารถนำมาวิเคราะหดวย GIS และทำให
ั
ึ
่
สื่อความหมายในเรื่องการเปลี่ยนแปลงที่สัมพันธกับเวลาได
ี

ั
3) มขอมลฐานพนทออนไหวตอการเกิดดินถลมสำหรับใชในการเปนขอมูลต้งตนใน

ู
ื้
ี่
การกำหนดขอบเขตพื้นที่เสี่ยงภัยดินถลม (landslide risk zoning)
4) แนวทางในการศึกษาลักษณะทางกายภาพของชั้นดินในพื้นที่ลาดชัน และวิธีการเลือกเก็บ
ั
ตัวอยางดินในชั้นที่อยูในแนวศกยภาพเลื่อนไถล เพอใหเขาใจถึงกลไกและกระบวนการทำงานของการเกด

่
ื
ิ
ดินถลม
้
ื
่
ี
่
ึ่
5) ขอมลทางวิศวกรรมขนพ้นฐานของชันดินและหินผุของหินฐานในพ้นทเสียงภัย ซงเปน

ู
้
ื
ั
ขอมูลสนับสนุนในการวิเคราะหชนิดของการเกิดดินถลม (landslide type) ซ่งมีประโยชนอยางมาก
ึ
ี่
ในการวิเคราะหระดับความรุนแรงของพื้นทที่ไดรับผลกระทบจากดินถลม
6) ขอมูลชั้นดินที่อยูในแนวศักยภาพเลื่อนไถล และลักษณะดินถลมในพื้นที่เสี่ยงภัย
่
้
7) ฐานขอมูลสำคัญสำหรับการศึกษาและวิจัยดินถลมทังในเรืองของการปรับปรุง การวิเคราะห
แบบจำลองดินถลม เพื่อใหครอบคลุมขอมูลที่จะนำไปสูการพยากรณและคาดการณตอไป



บทที่ 2


วรรณกรรมปริทัศน





ั
ิ
2.1 นยามศพท

คำศัพททใชในรายงานฉบับนี้ บางสวนอางอิงจากพจนานุกรมศัพทธรณวิทยาฉบับ
่
ี

ี
่
ี
ิ
ู
ู

ราชบัณฑิตยสถาน (2544) คมอการทำแผนทดนถลม (Fell, 2550) และหนังสือคำศัพทจากคมือ
ื
่
ึ
ั
การประเมนความเสียงจากภัยพิบัติ ซ่งจัดทำโดย สำนักงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต ิ
ิ
ั
(United Nations Development Programme: UNDP, 2559) ท้งนี คำศัพทจะจัดเรียงตามลำดับ
้
ั
ความสำคัญ และความสัมพนธของความหมาย ดังนี้
ิ
1) ภัยธรรมชาติ (natural hazard) คอ ภัยทเกดจากธรรมชาติ เชน แผนดินไหว ดนถลม
ี่
ิ
ื
และโคลนถลม คลื่นใตน้ำหรือสึนามิ การระเบิดของภูเขาไฟ วาตภัย อุทกภัย และอื่น ๆ
ี
ิ
ิ

2) ภัยพบัต (hazard) คอ ภัยเหตุการณทเกิดจากธรรมชาตหรือการกระทำของมนุษย
ื
ิ
่

ิ
ิ
่
ี
ึ
่
ทอาจนำมาซงความสูญเสียตอชีวิตทรัพยสิน ตลอดจนทำใหเกดผลกระทบทางเศรษฐกจ สังคม และ
สิ่งแวดลอม
ี
ี
3) ความเสียงภัย (risk) คือ ความเสี่ยงท่มโอกาสหรือความเปนไปไดในการไดรับ
่
้
ั
ึ
ผลกระทบทางลบจากการเกดภัย โดยผลกระทบสามารถเกดขนกบชีวิต สุขภาพ การประกอบอาชีพ
ิ
ิ
ทรัพยสิน และบริการตาง ๆ ทั้งในระดับบุคคล ชุมชน สังคม หรือประเทศ
4) ดินถลม (landslide) คือ การเคลื่อนที่ของมวลหิน เศษหิน ดิน ตามลาดชัน
่
่
ี
ิ
ี
ิ
5) ดนถลมมพลัง (active landslide) คือ ดนถลมทปจจุบันยังมีการเคลือนตัว สามารถ
เปนไดทั้งการเคลื่อนตัวครั้งแรก (first-time) และการเกิดซ้ำ (reactivation)
6) ดนถลมอุบัติซ้ำ (reactivated landslide) คือ การเคลื่อนตัวของมวลดินอีกครั้ง
ิ
หลังจากมีการหยุดเคลื่อนตัว
ี
ี
ิ
ี
7) แผนท่รองรอยดนถลม (landslide inventory map) คือ แผนท่ดินถลมท่แสดง

ี
ั
ี
ตำแหนง จำแนก ปริมาณ กิจกรรม รวมถึงวันท่เกิดเหตุการณดินถลมแตละพนท่ อีกท้งเปนพ้นฐาน
ื
้
ื
ิ
ิ
ี
ท่สำคัญมากในการประเมนความออนไหวตอการเกดดินถลม (landslide susceptibility) โอกาส
เกิดดินถลม (landslide hazard) และความเสี่ยงภัย (landslide risk)

- 6 -



ี
่
8) แผนทออนไหวตอการเกิดดินถลม (landslide susceptibility map) คือ แผนที ่
แสดงความออนไหวตอการเกิดดนถลมเปนการประเมินเชิงปริมาณหรือเชิงคุณภาพของการจำแนก
ิ
ี
้
ื
ื
่
ื
ึ
่
ี
ิ
่
ี

ี
ปริมาณ (หรือพ้นที่) และการกระจายเชิงพนทของดินถลมทมอยูหรืออาจเกดข้นในพ้นทออนไหว
ตอการเกิดดินถลม ยังอาจรวมคำอธิบายของความเร็วและความรุนแรงของดินถลมทมีอยูหรือที ่
ี
่
อาจเกิดขึ้น ความนาจะเปนที่อาจจะเกิดดินถลม ซึ่งบอกชนิดของดินถลม และตำแหนงที่จะเกิด
่
่
ี่
ี่
ี
ี
ี
ื
9) แผนททมโอกาสเกิดดินถลม (landslide hazard map) คอ แผนทแสดงพนทท ี่
ื้
ี
มโอกาสเกิดดินถลมเปนผลผลิตทไดมาจากการประเมินแผนทความออนไหวตอการเกิดดินถลมท่ม ี
่
่
ี
ี
ี
การกำหนดรอบความถี่โดยประมาณ (ความนาจะเปนรายป) ตอการถลมที่อาจจะเกิดขึ้น
ี
10) ระดับหรือขอบเขตความรุนแรง (zoning) คือ พ้นท่ท่มการจัดระดบความไว
ี
ื
ี
ั
ตอการเกดดินถลม ทังของพนทออนไหวตอการเกดดินถลม พนทเสี่ยงภัยดินถลม และพนททไดรับ

ิ
ื้
ี่
ื้
้
ี่
ิ
ี่
ื้
ี่
ผลกระทบจากดินถลม
ี
11) แผนทเสี่ยงภัยดินถลม (landslide risk map) คือ แผนท่แสดงผลการประเมิน
ี่
ี
ความเสี่ยงดินถลมเปนผลผลิตท่ไดจากการประเมินพ้นท่ท่มีโอกาสเกดดนถลม ซงบงบอกระดับ
ิ

ื
ี
ิ
ี
ึ่
ุ
ผลกระทบทเกดขนตอองคประกอบทมความเสียงจากเหตการณภัยในพนทหนึง ๆ โดยมากแสดงผล
่
ี
่

้
ื
ี
่
่
ี

ึ

ิ
้
ี
่
เปนระดับสี
12) ดิน (soil)
ุ
่
ี
ิ
ก) ความหมายทางธรณวิทยา คือ มวลวัสดทเกดจากการผุพงของผิวโลกจากหินหรือ
ี
ั
ชั้นตะกอนและยังไมจับตัวกันวางตัวบนหินดาน
ื้
ข) ความหมายทางปฐพศาสตร คือ เทหวัตถุธรรมชาติที่ปกคลุมพนโลกอยูเปนชั้นบาง ๆ
ี
ุ
เกิดจากการสลายตัวของหินและแรผสมคลุกเคลากับอินทรียวัตถ ซ่งประกอบดวยอินทรียวัตถ ุ
ึ
อนินทรียวัตถุ น้ำ และอากาศ
ค) ความหมายทางวิศวกรรม คือ วัตถุทางธรรมชาตท่เกิดจากการแปรสภาพหรือ
ิ
ี
่
ั
ุ

ี
่
ี
สลายตวของหินและแรธาตุ ซงทบถมกนในสภาพทไมแนนอาจจะมอนทรียวัตถเปนสวนประกอบดวย
ั
ึ
ิ
ั
หรือไมก็ได แต “ดิน” หมายถึง กรวด (gravel) ทราย (sand) ทรายแปง (silt) และดินเหนียว (clay)
ิ
ี
่
13) ดินกำเนิดโดยการสลายของหิน ณ ทตั้ง (residual soil) คือ ดนทเกดจากการผุพัง
ิ
ี
่
ของหินตนกำเนิด เนื่องจากขบวนการปฏิกิริยาตอดิน ฟา อากาศ และตะกอนทับถมอยูกับท ี่
ิ
ิ
ั
ี
14) ดนกำเนิดโดยการพดพาไปตกตะกอน (transported soil) คือ ดินท่เกดจากการ
ี
ี่
ั
ถูกพัดพาจากแหลงกำเนิดโดยตัวกลาง และไปทับถมในอกทหนึ่ง ตัวกลางทพดพาอาจเปนน้ำ ลม
่
ี
และธารน้ำแข็ง

- 7 -



่
ื
15) ตะกอนน้ำพา (alluvium) คอ กรวด หิน ดิน ทราย และสิงอ่น ๆ ท่เกดจากการ
ื
ิ
ี
พัดพาของน้ำไปสะสมตัว ณ บริเวณใดบริเวณหนึ่ง เชน alluvial ตะกอนรูปพัดบริเวณที่ราบเชิงเขา
16) เศษหินเชิงเขา (colluvium) คือ กอนหินขนาดตาง ๆ ท่แตกหักกระจัดกระจาย


ี
ึ่
ั
ี่
มากองทับถมระเกะระกะอยูเชิงเขาซงเปนการแตกสลายตัวของเขาหินระยะแรก โดยเริ่มผุพงจากทสูง
รวงลงมาไปหาที่ต่ำเพราะแรงดึงดูดของโลก
17) ตวอยางแบบถูกรบกวน (disturbed sample) คอ ตัวอยางดินที่ไดจากการตอก ขุด
ั
ื
หรือตักที่ทำใหตัวอยางดินเปลี่ยนสภาพ เนื่องจากถกรบกวนจากแรงกระทำภายนอก
ู
ื
18) ระบบจำแนกดนเอกภาพ (Unified Soil Classification System, USCS) คอ
ิ
ิ
ระบบการเรียกชื่อดินจากการจำแนกจากผลการทดสอบขนาดของเม็ดดินและการกระจายตัวของดน
(grain size distribution) ขีดเหลว (liquid limit) และดัชนีพลาสติก (plastic index)


ี
19) ระนาบการเลือนไถล (slip plane) คอ แนวระนาบท่หินผุหรือดินเคลื่อนตัวผาน
ื
่

โดยปกติแนวระนาบจะประกอบไปดวยชั้นที่แข็งรองรับดานลางชั้นดินที่ออนกวา
ี

ึ
20) วิทยาหิน (lithology) คือวิชาท่วาดวยลักษณะทางกายภาพของหิน โดยการศกษา
จากหินโผลหรือหินตัวอยาง

2.2 ดินถลม



2.2.1 ความหมายของดินถลม


ี
่
ิ
ิ
ดินถลม (landslide) เกดจากการเคลื่อนทของมวลดน มวลหินลงมาตามลาดเขาดวย
อทธิพลของแรงโนมถวงของโลก (Cruden and Varnes, 1996) สามารถเกดขนเองตามธรรมชาต ิ
้
ึ
ิ

ิ
ี
ี
โดยมปจจัยภายนอกเปนตัวกระตุนหรือตัวเรง (triggering factors) เชน ปริมาณน้ำฝนทตกหนัก
่
อยางตอเนื่อง ทำใหเกิดการเปลี่ยนแปลงของชั้นน้ำใตดินสงผลใหชันดินและหินเสียสมดุลจนถึงขาด
้
ี
ิ
่
่
ี
ื
เสถยรภาพ กลาวคอกลไกและกระบวนการควบคมการเคลือนทของมวลดนทเปนผลจากน้ำฝน
ุ
่
ี
้
เปนตัวเรง และการเปลียนแปลงของระดับน้ำใตดนเปนสาเหตุ นอกจากนีปรากฏการณดนถลม
ิ

่
ิ
ึ
สามารถเกดขนไดจากการกระทำของมนุษย เชน การตัดถนน ตีนเขาถูกทำใหขาดเสถียรภาพ การตดไม 
้
ั
ิ

ื
ทำลายปา ขาดพชพรรณปกคลุม และยึดเกาะดิน ทำใหงายตอการเกิดการพังทลาย และดินถลม
2.2.2 การจำแนกประเภทของดินถลม
ึ่
ิ
การจำแนกประเภทของดนถลม และการพงทลายของลาดเขา (รูปท 2.1) ซงใชใน
ั
่
ี
้
รายงานฉบับนียึดหลักเกณฑการจำแนกของ British Geological Survey (BGS) เปนแนวทาง โดย

ื้
ั
หลักเกณฑดงกลาวมพนฐานมาจากการจำแนกประเภทดินถลมของ Varnes (1978) ซงอาศัยหลักการ
ึ่
ี

- 8 -



้
่

่
ี

พืนฐาน 2 ประการในการจำแนก ไดแก 1) ชนิดของการเคลือนท (type of movement: falls,
topples, slides, spreads, flows) และ 2) ชนิดของมวลเคลื่อนที่ (type of material: rock, debris,
ั
ี
่
่
ี
earth) (ตารางท 2.1) และการจำแนกระดบความเร็วในการเคลื่อนทของมวลดิน (Cruden and Varnes,
่
1996) (ตารางท 2.2) ดินถลมแตละประเภทสามารถอธิบายไดดังนี้
ี
ึ้
1) การรวงหลน (falls) เปนการเคลื่อนททเกดขนอยางรวดเร็วมาก (extremely rapid)
ี่
ิ
ี่
ิ

เปนการหลุด รวง กระดอน และกลิงอยางเปนอสระภายใตแรงโนมถวงของโลกจากหนาผาหรือพนที ่
ื
้
้
ื
ิ
่

ี

ี
้
ี
ลาดชันทมมมเอียงเทสูง มักเกดตามระนาบพนผิวทมการเคลื่อนทดวยแรงเฉือนนอยหรือไมมีเลย
ี
่
ี
ุ
่

เชน รอยแตกหรือรอยแยกในชันหิน สามารถจำแนกไดเปน 3 แบบตามชนิดของวัสดุ ไดแก 
้
ก) หินรวง (rock fall) หินที่หลุดรวง
ิ
ข) เศษหินและดน (debris fall) ตะกอนดินเม็ดหยาบและหินที่หลุดลวงบริเวณเชิงเขา
ค) ดินรวง (earth fall) ตะกอนดินเม็ดละเอียดที่หลุดตกลงมา
2) การลมคว่ำ (topples) เปนการเคลื่อนทในลักษณะลมคว่ำมาขางหนา (forward
ี
่
ุ
ี
ุ


่
rotation) ภายใตแรงโนมถวงของโลก โดยมจุดหมนหรือแกนของการหมนอยูทีฐานของระนาบ

รอยชันความไมตอเนื่อง (basal discontinuities)
้
่
ื
3) การเลือนไถล (slides) คือการเคลือนทของมวลบนระนาบการเฉอน (shear or
่
่
ี
rupture surfaces) สามารถแบงออกเปน 2 ประเภทตามลักษณะของระนาบการเคลือนท ไดแก 
่
ี

่
่
การเลือนไถลบนระนาบโคง (rotational slide or slump) และการเลื่อนไถลบนระนาบเรียบ

ี
่
ี

(translational slide) การเลือนไถลบนระนาบโคง มจุดเดนคอ ระนาบของการเคลือนทจะมีลักษณะ
่
่

ื
โคงคลายชอน (spoon-like shape) หรือรูปประทนหงาย (concave-upward failure surfaces)
ุ

ี่
สวนการเลื่อนไถลบนระนาบเรียบ (planar rupture surface) มวลวัสดมกจะเคลื่อนทบนระนาบที ่
ั
ุ
คอนขางขนานกับความลาดชันหรือตามระนาบรอยแตก และทิศทางการวางตัวของชั้นหิน


4) การแผออกดานขาง (lateral spread) เปนลักษณะการแตกและยืดออกดานขาง

ี
ี่
ของชั้นหิน (coherent rocks) หรือชั้นดินทมความเชื่อมแนน (cohesive soils) เนื่องจากแรงดง
ึ
(tension) หรือแรงเฉอน (shear) สวนใหญมักเกดสัมพันธกับแผนดินไหว และปรากฏการณดินไหล
ื
ิ
ี
ิ
ี
ี
ี
ี
(liquefaction) บนพ้นราบหรือพ้นท่ท่มความลาดชันนอย หรือเกดจากการท่มีหินหรือดินท่แข็งและ
ื
ื
่
ี่
็

ไมอมน้ำวางตัวทบอยูบนชั้นดินทอมน้ำ เมอชั้นดินทอมน้ำถกทบดวยน้ำหนักทมากกจะไหลออกดานขาง


ั

ุ
ี

ื่
่
ู
ั
ุ


ุ
ี
ทำใหชั้นดินและชั้นหินที่อยูดานบนแตกออกและยุบตัว
ี่
5) การไหล (flows) เปนการเคลื่อนทในลักษณะคลายของไหล (flow-like movement)

ของวัสดุแหงหรือวัสดทอมตวไปดวยน้ำลงมาตามความลาดชันและแรงโนมถวงของโลก สามารถแบง
ี
ุ
่
ิ
ั
่
ออกเปนชนิดตาง ๆ ดังนี้

- 9 -



ก) หินไหล (rock flow: deep creep) หรือ หินถลม (rock avalanche) เปนการไหล

ี่
อยางรวดเร็วท่สุด (extremely rapid) ของเศษหิน (fragmented rocks) จากกองหินทเลื่อนไถล
ี
(rock slide) หรือถลม (rock fall) มากอนหนา

ุ
่
่
ข) เศษวัสดธรณีไหล (debris flow) เปนการเคลือนทอยางรวดเร็วมาก (very rapid)
ี
ของเศษหินและตะกอนดินที่อมตัวไปดวยน้ำบนเสนทางการไหลที่มีอยูเดิม (established paths) เชน
ิ่
่
ั
รองธาร (gullies) และรองน้ำลำดบทหนึงหรือสอง (first-or second-order drainage channels)
ี
่
ิ
ิ
ี
ึ
ปกตการไหลของเศษหินและตะกอนดนมักจะมาจากดินถลมประเภทอ่น ๆ ท่เกิดข้นบนทางลาดชัน
ื
ี
โดยมีน้ำเปนตัวกลางพดพาเอาเศษหินและตะกอนดินไหล รวมถึงซากตนไมกอนทจะไหลลงมากอง
่
ั

ทับถมบริเวณที่ราบเชิงเขาในลักษณะของเนินตะกอนรูปพัดหนาหุบเขา
ุ
ี
ค) การถลมของเศษวัสดธรณ (debris avalanche) เปนการไหลอยางรวดเร็วมากถึง
ี
ี
ี
ิ่
มากทสุด (very rapid to extremely rapid) ของเศษหินและตะกอนดินท่มความชื้นหรืออมตัว
่
ไปดวยน้ำ (partially or fully saturated debris) สามารถพบไดทั่วไปบนพื้นที่ที่มีความลาดชันสูง
้
ี
่
ี
่
ิ
ง) ดินไหล (earth flow) เปนการเคลื่อนทีของชั้นดนหรือชันหินทมตะกอนขนาด
ละเอียดหรืออนุภาคของดินเหนียวเปนองคประกอบหลัก (fine-grained materials or clay-bearing
ั

่
ี
ี
ื
ิ
ั
้
่
rocks) มกเกดบนพนททมความลาดชันไมสูงนัก (moderate slopes) โดยอตราความเร็วในการไหล
ี
จะแปรผันตรงกับปริมาณความชื้นในดิน
ิ
จ) โคลนไหล (mud flow) หรือ ดนไหลแบบเร็วมาก (rapid earth flow) เปนการไหล
อยางรวดเร็วมากถงมากท่สุด (very rapid to extremely rapid) ของตะกอนดนทประกอบไปดวย
ี
ิ

ี
ึ
่
อนุภาคของทราย ทรายแปง และดินเหนียว ไมนอยกวารอยละ 50 และมีคาความชื้นในสถานภาพ

พลาสติกของดิน (plastic index) > รอยละ 5
ื
่
ั
ฉ) การคบตว (creep) เปนการคืบหรือไหลคลานอยางชา ๆ ดวยอตราความเร็วคงที
ั
ื
ไปตามการเอียงเทของชั้นดินหรือหิน สามารถแบงออกเปน 3 ประเภท คือ การคบตามฤดกาล
ู
่

ื
(seasonal creep) การคบอยางตอเนือง (continuous creep) และการคบแบบเรง (progressive
ื
creep)
ิ
ี
่
6) ดนถลมแบบซับซอน (complex landslide) เปนการเคลือนทของมวลดนมากกวา
ิ

่
ี่
ิ
หนึงชนิดในธรรมชาติมวลดินทเกดการเคลื่อนทกอนมกไปกระตุนใหเกดการเคลื่อนทในรูปแบบอน
่
ื่
ี่

ั
ิ
ี่
ตามมา เชน การเลื่อนไถลบนระนาบโคงของชันดนบนไหลเขาสามารถไถลลงมาสูตีนเขา และมวลดิน

้
ิ
สามารถไหลตอไปไดขึ้นอยูกับปริมาณความชื้นในดิน

- 10 -








































































่
ั
รูปที 2.1 ประเภทของดินถลมจำแนกโดยอาศยชนิดของการเคลื่อนที่ ชนดของมวลเคลื่อนที่ ธรรมชาติ
ิ
ของการเคลื่อนที่ อัตราการเคลื่อนที่ และความชื้น (คัดลอกและดัดแปลงจาก Varnes, 1978)

- 11 -






ิ
ตารางที่ 2.1 แสดงการจำแนกชนดของดินถลม (ดัดแปลงจาก Varnes, 1978)

ชนิดของมวลเคลื่อนที่ (type of Material)

ิ
ิ
ชนิดการเคลื่อนท ี่ ดนในเชิงวศวกรรม (Engineering soils)
(type of Movement) ชั้นหิน (bedrock) predominately coarse predominately fine

> 20 % gravel and < 20 % gravel and
coarse grain coarse grain
การรวงหลน การรวงหลน การรวงหลน

การรวงหลน (falls) ของหิน ของเศษหินและดิน ของดิน
(rock fall) (debris fall) (earth fall)
การลมคว่ำ การลมคว่ำ การลมคว่ำ
การลมคว่ำ (topples) ของหิน ของเศษหินและดิน ของดิน

(rock topple) (debris topple) (earth topple)
ระนาบโคง
การเลื่อนไถล (rotational) การเลื่อนไถล การเลื่อนไถล การเลื่อนไถล
ของหิน ของเศษหินและดิน ของดิน
(slides) ระนาบเรียบ (rock slide) (debris slide) (earth slide)
(translational)
การแผกระจายออก การแผกระจายออก การแผกระจายออก
การแผกระจายออกดานขาง
ดานขางของหิน ดานขางของเศษหินและดิน ดานขางของดิน
(lateral spreads)
(rock spread) (debris spread) (earth spread)
การไหล การไหล

ของเศษหินและดิน ของดิน
(debris flow) (earth flow)
การไหลของหิน การถลม โคลนไหล

การไหล (flows) (rock flow: Deep ของเศษวัสดุธรณี (mud flow หรือ
creep)
(debris avalanche) rapid earth flow

การคืบตัวของดิน (soil creep)



การเคลื่อนที่แบบซับซอน มีชนิดการเคลื่อนที่ตั้งแต 2 ชนิดขึ้นไป
(complex) (combination of two or more principle types of movement)

- 12 -





ตารางที่ 2.2 แสดงการจำแนกระดับความเร็วในการเคลื่อนที่ของมวลดิน (Cruden and Varnes, 1996)


ั
็
็
่
ี

ั
่
็
ระดับความเรว คำอธิบาย ความเรว ความเรวทวไป นัยสำคญของการทำลายทเปนไปได
3
ิ
ี่
7 รวดเร็วทสุด 5 x 10 5 เมตร/วนาท ี ความรุนแรงระดับสูงสุด; สิ่งกอสรางถูกทำลาย
ั
ั
โดยการปะทะกนของวตถทเคลื่อนที่ มีการ
ุ
ี
่
สูญเสียหลายชีวิต การอพยพเปนไปไดยาก
6 รวดเร็วมาก 5 x 10 3 เมตร/นาท ี สูญเสียสิ่งมีชีวิตบาง; ความเร็วรวดเร็วมาก
1
จนยากจะทำใหอพยพไดทุกคน
5 รวดเร็ว 5 x 10 1.8 เมตร/ชวโมง การอพยพยังเปนไปได; สิ่งปลูกสราง
-1
่
ั
ทรัพยสิน และเครื่องมือถูกทำลายเสียหาย
4 ปานกลาง 5 x 10 13 เมตร/เดือน สิ่งปลูกสรางชั่วคราวและสิ่งปลูกสรางที่ไวตอ
-3
ความรูสึกบางสวนยังสามารถบำรุงซอมแซม
ชั่วคราวได

3 ชา 5 x 10 1.6 เมตร/ป  การเยียวยาการกอสรางยังสามารถดำเนินตอได
-5
ระหวางการเคลื่อนไหวน; สิ่งปลูกสรางที่ไมไวตอ
ี้
ความรูสึกยังสามารถบำรุงซอมแซม โดยมีการทำ
เปนประจำ ถาการเคลื่อนไหวโดยรวมไมมาก

เกินไปในระหวางระยะเรงความเร็ว


-7
2 ชามาก 5 x 10 16 มิลลิเมตร/ป สิ่งกอสรางถาวรบางแหงยังไมไดรับความ
เสียหาย


-7
1 ชาที่สุด < 5 x 10 < 16 มิลลิเมตร/ป ยังไมสามารถตรวจจับไดหากปราศจากเครื่องมือ
วัด; การกอสรางยังเปนไปไดแตควรระมัดระวัง

- 13 -




2.3 ปจจัยที่เปนสาเหตุของการเกดดินถลม


ิ
2.3.1 สภาพภูมิประเทศ (topography)


ิ
ื
ิ
ิ
ิ
ลักษณะภูมประเทศทมอทธิตอความรุนแรงและโอกาสตอการเกดดนถลม คอ ความลาดชัน


ี
ี
่
(slope) ความยาวของความลาดชัน (slope length) ทศทางของความลาดชัน (aspect of slope)
ิ
ิ
ระดบความสูงของพื้นที่ (elevation) และภูมสัณฐาน (landform) วาเปนลักษณะสันเขาแบบยอดเขาแหลม
ั
ยอดเขามน หนาผา และเชิงเขาเปนตน สิ่งเหลานี้จะมบทบาทตอการเคลื่อนทหรือการเลื่อนไหลของ
ี่
ี
ื
ี
มวลดินตามลาดเขา จากหลาย ๆ งานวิจัยพบวาปจจัยความลาดชันและความสูงของพ้นท่มีผลตอระดับ
ความรุนแรงของการเกิดดินถลม กลาวคือ เมอพนทมีความลาดชันนอยกวา 5 องศา และความสูงนอยกวา
ื่
ี่
ื้
100 เมตร จะใหความรุนแรงตอการเกดดินถลมต่ำ (Anbalagan, 1992; Kingsbury and others, 1991)
ิ
ื
ื
ี
ี
ิ
ี่
ึ
ในขณะทระดับความรุนแรงตอการเกดดินถลมจะสูงข้นเม่อพ้นท่มความลาดชันมากกวา 45 องศา และ
ี
ี
ี
ื
็
ความสูงมากกวา 300 เมตร อยางไรกตามยังพบวาพนท่ท่มความลาดชันระหวาง 21 - 40 องศา มโอกาส
้
ี
ี
่
เกิดดินถลมมากทสุด (Lessing and others, 1983; Mehrotra and others, 1991) สำหรับใน
กรณีศึกษาทีบานกะทนเหนือ อำเภอพปูน จังหวัดนครศรีธรรมราช พบวารอยดนถลมทไดจากการ
ิ
่
่
ิ

ี
ู
ิ
่
ี
แปลภาพถายทางอากาศ จำนวน 1,826 รอยดนถลม สวนมากรอยละ 70 พบอยูในบริเวณทมความลาดชัน
ี


ระหวาง 30 องศา ถึง 60 องศา (วรวุฒิ ตันติวนิช, 2535)
ี
ั
ี
้
ั
่
ื
ี
ี่
่
ความสูงของพนทเปนปจจัยหนึงทมความสัมพนธกบการเกิดดินถลม เนื่องมาจากพนทท ่ ี
ื้
่
ื
ี
ั
้
้
ื
มีความสูงมากยอมมีการกัดเซาะพงทลายรุนแรง ตามหลักการของการปรับตัวของพนโลก พนท่ทอยูใน
ี
่

ึ
ี
ี
็
่
ทสูงกจะมการกรอน (erosion) มากตามไปดวย เชน การศกษาของ Anbalagan (1992) ไดจําแนกระดับ
ั
ิ
ี
ิ
ื
ั
ั
ความสูงต่ำของภูมประเทศตามระดบความรุนแรงทเกดดนถลมเปน 3 ระดบ คอ ระดบความรุนแรงทเกด
่
ี่
ิ
ิ
ี
่
ดินถลมต่ำพบทระดบความสูงนอยกวา 100 เมตร ระดบความรุนแรงทเกดดนถลมปานกลาง พบทระดบ
ี
ั
่
ี
ิ
ั
ั
่
ิ
ี่
ิ
ความสูง 100 - 300 เมตร และระดับความรุนแรงทเกดดินถลมสูง พบที่ระดับความสูงมากกวา 300 เมตร
่
ี
ี
อยางไรก็ตามพ้นทท่สูงชันมาก เชน หนาผาหินสวนใหญประกอบดวยชั้นหินมากกวาชันดิน จึงมความ

ื
ี
้

ึ
ั
ู
คงทนมากกวาบริเวณทเปนไหลเขาหรือลาดเขา ดงตวอยางจากการศกษาของศนยวิจัยปาไม (2537)
ั
ี
่
้
ี
ไดรายงานผลการศึกษาการเกิดดินถลมในพืนทภาคใตวา ตำแหนงท่พบดนถลมในระดับความสูงต่ำกวา
่
ิ
ี
ั
200 เมตร พบ 14 แหง ระดบความสูง 200-500 เมตร พบ 1,050 แหง ระดบความสูง 500-800 เมตร
ั
ี
พบ 744 แหง และระดับความสูงมากกวา 800 เมตร พบนอยลง โดยพบเพยง 187 แหง อันเนืองจาก
่
บริเวณที่ศึกษาที่ระดับความสูงขึ้นเปนชั้นหินมากกวาชั้นดิน

- 14 -




2.3.2 สภาพธรณวิทยาและปฐพวิทยา (Geology and Pedology)
ี
ี
สภาพธรณีวิทยาท่แตกตางกันใหชั้นดินตางชนิดกัน และความหนาตางกน เชน หินแกรนิต

ี
ั
ี
แสดงลักษณะไมมีความเปนเนื้อเดยวกน (heterogeneous) มีอัตราการผุพงสูง แรทเปนองคประกอบ

ั
่
ี
ั
ื
เม่อผุพังแลวจะใหชันดนเปนตะกอนทราย หรือตะกอนทรายปนดนเหนียว (วรวุฒิ ตันติวนิช, 2535)
้
ิ
ิ
ิ
ิ
ิ
สวนหินภูเขาไฟ มีอัตราการผุพังสูง และใหชันดนทรายปนดนเหนียว หรือดนเหนียว สวนหินตะกอน
้
ิ
ี
ื
้
ี
ื
เชน หินดนดาน หินโคลน เม่อผุพังจะใหชันดินเหนียวเปนสวนใหญ สวนพ้นท่ท่มีลักษณะธรณีวิทยาเปน


ี
ิ
ิ
หินแปร เชน หินชนวน (slate) หินควอรตไซต (quartzite) มโอกาสเกดดนถลมไดงายกวาหินตะกอนเชน

หินปูน หินโดโลไมต (limestone/dolomite) และหินทราย (Mehrotra and others, 1991) นอกจากนี ้
ั
การพิจารณาจากอัตราการผุพงอาจจะสามารถบงบอกถึงโอกาสเกิดดินถลมได เชน ปจจัยการผุพังสลายตัว
ี่
ิ
ของหินแบงเปน 3 กลุม คอ กลุมท 1 หินมีการผุพงสลายตัวเร็วแตโอกาสเกดดินถลมต่ำ ไดแก หินควอรตไซต 
ื
ั
่
ั
ี
ั
หินปูน หินแกรนิต หินแกบโบร และหินไนส กลุมท 2 หินมการผุพงสลายตวปานกลางมโอกาสเกิดดินถลม
ี
ี

ี
ิ
ั

ปานกลาง ไดแก หินดนดาน และหินทรายแปง และกลุมท่ 3 หินมการผุพงสลายตวชาแตมโอกาสเกด
ั
ี
ี

ิ
้

ี
ี


ดนถลมสูง ไดแก หินชนวน หินฟลไลต และหินชีสต นอกจากนียังพบวาโครงสรางทางธรณวิทยามผลตอ


ิ
อตราการผุพงของหิน โดยเฉพาะหินทอยูในเขตรอยเลื่อน มรอยแตกและรอยแยกมาก สงผลใหอตรา
ี
ั
ั
ี
่
ั


ั
่
ึ


ิ
การผุพงสูงตามมาดวย เนืองจากมีชองวางใหน้ำ และอากาศผานเขาไปทำปฏิกริยาทางเคมไดงายขน
ี
้
(Anbalagan, 1992)
ั้
ึ้
ั
ิ
ื
การเกดดินถลมระดับต้น (shallow landslide) มีความหลากหลายทางชนิด ทงนี้ขนอยูกบ
ชนิดของดนทเปนผลมาจากการผุพงของชันหินตนกำเนิด พิสุทธิและคณะ (2533) ไดศกษา
้

ี
ั
์
ิ
ึ

่
ี
ี
ดินท่เกิดจากการผุพังสลายตัวของหินแกรนิต บริเวณท่เกิดดินถลมอำเภอพิปูน จังหวัดนครศรีธรรมราช
ิ

ิ
พบวาดนสวนใหญเปนดินทราย สามารถแบงเปน 2 ชั้นคือ ดินชั้นบนเปนดนรวนเหนียวปนทราย
(sandy clay loam) ซงประกอบดวยอนุภาคขนาดทรายรอยละ 50 - 65 ดินชั้นลางเปนดินเหนียวปนทราย
ึ่
(sandy clay) ซงประกอบดวยอนุภาคขนาดทรายรอยละ 30 - 45 จากขอมูลนี้จะเห็นวาดินทราย
ึ่


มแรงยึดเหนี่ยวของเม็ดดินมีนอยทำใหเกดการพงทลายไดงาย โดยปกติแลวถาดินแหงสนิทจะไมม ี
ั
ิ
ี
ิ
ิ
แรงยึดเหนียวเกดขนเลย ดินจะมีแรงยึดเหนี่ยวเพมขนเมอดินไดรับความชื้นเพมขนและจะคอย ๆ ลดลง
่

ิ่
้
ื่
ึ้
ึ้
่
ึ
เมอดินไดรับความชื้นมากขนเรือย ๆ จนเกนขดจํากดพลาสติก (plastic limit: PL) ดนแทบจะไมมีแรง
ึ
้
่

ั
ี
ื่
ิ
ิ
ี
ึ

ื
ยึดเหนียวหรือไมมเลย เมอดินไดรับความชื้นมากข้นจนถึงขีดจํากัดความเหลว (liquid limit: LL)

่
่
ั

ี
ี
ี
ดินจะอยูในสภาพเหลวและไหลได คาทไดจากผลตางระหวางคาขดจํากัดความเหลวกับคาขดจํากด


่
ี
ั
้
่
พลาสตก เรียกวา ดชนีพลาสติก (plastic Index: PI) ใชเปนตัวเปรียบเทยบปริมาณความชืนทสามารถ
ิ
ี
่
ึ่
เพมใหดินไดโดยดินไมเปลียนสภาพเปนของเหลว ซงดินแตละชนิดมีคาดชนีพลาสติกไมเทากน ดนทีม ี
ั

่
ิ


่
ิ
ั
ิ
ี

่
้
่
ื
คาดัชนีพลาสติกต่ำ (PI = 5) เชน ดนทรายแปง เมอไดรับความชืนเพยงเล็กนอยจะเปลียนสภาพเปน

ี
ี่
้


ของเหลวไดงายกวาดินทมคาดัชนีพลาสติกสูง (PI = 20) เชน ดินเหนียวตองไดรับความชืนเขาไปมากกวา
จึงจะเปลียนสภาพเปนของเหลว
่

- 15 -




2.3.3 สภาพพืชพรรณและการใชที่ดิน (vegetation and land use)


้
ื
ิ
ี
พืชพรรณและสิงปกคลุมดินมีอทธิพลตอการเปลียนแปลงพ้นท่ เชน พนท่เกษตรกรรม
ื
่
ี
่
ี
ี
ี
ื
่
ื
่
้
ื
ี
พนทีปาทีมความหนาแนนมาก พ้นท่ท่มพืชพรรณหนาแนนปานกลาง พ้นท่ทมีพืชพรรณปกคลุมนอย
่
ี
ี
่
ื
ุ
่
้
และพืนทีทีไมมสิงปกคลุม (Anbalagan, 1992) เนื่องจากพืชชวยทำใหดินรวนซย เม่อฝนตกลงมาน้ำฝน
่
ี


ึ
ิ
แทรกซมและไหลผานลงสูดินชั้นลางไดดี นอกจากนี้รากพืชยังชวยยึดอนุภาคดนไมใหแตกหลุด และ
เลือนไหลไดงาย คณะทรัพยากรธรรมชาต มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร (2540) ไดรายงานการศกษา
ิ
ึ


่
ิ
สภาพดนถลมบริเวณไหลเขาของเทอกเขาหลวงในจังหวัดนครศรีธรรมราช พบวาบริเวณท่เกดดินถลม
ี
ิ
ื
สวนใหญเปนบริเวณลาดไหลเขาที่มการถางปาเพื่อปลูกยางพารา ซงมระบบรากฝอย ขาดรากแกวยึดเกาะ
ึ
ี
่
ี
ึ
ี
ชั้นดินเปนปจจัยท่สงเสริมใหเกิดการขาดเสถียรภาพงายขน เมอมการกระตุนดวยปริมาณน้ำฝน

้
่
ื
ี
(วรวุฒิ ตันติวนิช, 2535) แมวาบางแหงมีความลาดชันไมมากนัก แตรอยแผลทเกิดดินถลมจะเปดกวาง
่
ี
ึ
ี
ิ
่
ิ
ี
สวนบริเวณท่เปนปาซงมสภาพคอนขางสมบูรณมีการเกิดดนถลมบาง แตรอยแผลของการถลมจะเกดใน
ิ
่
ี
บริเวณทมีความลาดชันสูง นอกจากนี้อตราการแทรกซึมของน้ำยังเปนปจจัยเสริมในการเกดดนถลม เชน
ั
ิ
บริเวณปาผลัดใบ(deciduous forest) อัตราการแทรกซึมของน้ำมีคามากกวา 1,270 มลลิเมตรตอชัวโมง
่
ิ

่
ิ
สวนปาสน (Pine forest) มีคาระหวาง 36-1,270 มลลิเมตรตอชัวโมง (Hornbeck and Reinhart, 1964)
้
ยังพบวาในดนชันฮวมสหรือโอ อัตราการแทรกซึมของน้ำมคาสูงถง 5,994 มลลิเมตรตอชัวโมง ดินชันเอม ี
ิ
ิ
้
ั
่


ิ
ึ
ี
คาระหวาง 1,600-3,353 มิลลิเมตรตอชั่วโมง และดินชั้นบี (B horizon) มีคาระหวาง 230-432 มลลิเมตร
ิ
ตอชั่วโมง (Trimble and others, 1951)
ื
ี่
ั
กรณีศึกษาในประเทศไทยบริเวณพนทปาตนน้ำภาคเหนือ ซงเปนปาดิบเขาก็พบเชนเดียวกน
ึ่
้
ื้
ี

ั
วาแทบไมมน้ำไหลบาบนผิวหนาดนเลย (นิวัต เรืองพานิช, 2513) เปรียบเทยบกบพนทรางปรากฏวา
ิ
ี
ิ
ี่
ื
ิ
ปริมาณน้ำไหลบาบนผิวหนาดินมีมากกวาพ้นท่ปาดบเขาถง 2 เทา (นิพนธ และคณะ, 2516) โดยภายใต 
ี
ึ
ั
ื
่
ิ
สภาพปาทีปกคลุมดวยเนื้อดนปนทรายหรือเนือดนเหนียวท่ปกคลุมไปดวยฮวมส และเศษซากพช
ิ
ิ
ี
้
จะมอัตราการแทรกซึมน้ำไมแตกตางกันมากนัก โดยใหเหตุผลวาชองวางของดินในระดับความลึกประมาณ
ี
60 เซนตเมตร จากผิวดนแทบจะไมแตกตางกัน Hoover (1950) หมายความวาบริเวณพนท่ลุมน้ำทีมี
ิ

ิ
้

่
ี
ื
ิ
ิ
ปาไมปกคลุมจะไมมน้ำไหลบาบนผิวหนาดน น้ำในลำธารทเห็นเปนน้ำทไหลผานดนลาง (subsurface flow)


ี
่
ี
ี
่
ี่
เทานั้นทลงสูลำธาร (นิวัต เรืองพานิช, 2513; Hoover and Hursh, 1943; Hewlett and Hibbert,

ิ
้
ื

ู
ิ
ั
ี
่
1967; Tsukamoto, 1966) อกทงประเภทของปายังพบความแตกตางของปริมาณน้ำทพชดดซบไวในดน
ั
ี
เชน ปาดบแลง ปาดบเขา ปาดบชื้น ปาเบญจพรรณผสมไมสัก และปาเตงรัง มคาประมาณรอยละ 30, 9,
ี

ิ

็
ิ
ิ
้
ู
ั
19, 39, และรอยละ 62 ของปริมาณฝน ตามลำดบ จะเห็นวาพนท่ปาดิบเขามน้ำทถกพืชดดซบไวนอย
ี
ื
่
ี
ู
ี
ั
ี
่
้
ี
ั
ี
ทสุด เนืองจากมลักษณะของใบเปนมนและมขนาดเล็กเปนสวนใหญ นอกจากนีสภาพของบรรยากาศยัง
่
เต็มไปดวยเมฆหมอกและมคาความชื้นสัมพัทธสูงในขณะทปาชนิดอ่น ๆ มีน้ำท่ถูกพืชดูดซับไวประมาณ
่
ี
ื
ี
ี
ึ
40% ถง 60% (Tangtham, 1999)

- 16 -




2.3.4 ปรมาณน้ำฝน (Rainfall)
ิ

่
ั
่
ี
ุ
ี
จากปจจัยสำคญดงทกลาวมาแลว ปริมาณน้ำฝนยังเปนปจจัยภายนอกทมากระตนใหระบบ

ั
ี่
ี
ึ้
ื่
และกลไกลการพังทลายของดิน หรือการเคลื่อนทของมวลดินเกิดขึ้นเร็วขน กลาวคือ เมอมฝนตกน้ำฝนจะ
ึ
ิ
ิ
ซึมลงไปในดินดวยอทธิพลของแรงโนมถวง ระยะแรกการแทรกซม (infiltration) ของน้ำฝนลงไปในดน
ื
้
คอนขางเร็วเนื่องจากความชื้นในดนยังมนอย เมอมฝนตกนานขนในดนจะมความชื้นมากขนอตราการ
่
ี

ิ
ึ้
ิ
ั
ึ
ี
ี
ึ
ึ
ั
แทรกซมจะชาลงทงนี้ขนอยูกบประเภทของเนื้อดิน ถาเปนดินเนื้อหยาบจำพวกดินทรายการแทรกซมของ

ั้
ึ้
็
ี

ิ
น้ำลงไปในดินกเปนไปอยางรวดเร็ว แตถาเปนดินเนื้อละเอยดจำพวกดนเหนียวการแทรกซึมจะคอนขางชา
ั
ี่
็
ิ
ี่
ิ

ปริมาณน้ำทแทรกซมลงไปในดนจะไปกกเกบไวในชองวางในดน (soil pore) ถาปริมาณน้ำมีมากกวาทดิน
ึ
จะเกบกกไวไดก็จะไหลผานลงสูชั้นน้ำใตดินหรือชั้นน้ำบาดาล (groundwater) ปริมาณน้ำฝนทตกลงมายัง
ี่
ั
็
้
่
ิ
ี
้
ึ
พนดนแทรกซึมลงไปในดนขนอยูกับอตราการแทรกซม (infiltration rate) ถาปริมาณน้ำฝนทตกลงมาใน
ั
ึ

ื
ิ
่
ี
อัตรานอยกวาอัตราการแทรกซึม น้ำฝนจะแทรกซึมลงในดินท้งหมด แตถาปริมาณน้ำฝนทตกลงมาใน
ั
อตราท่มากกวาอัตราการแทรกซม น้ำฝนทเหลือจากการแทรกซึมลงในดนก็จะเกิดการไหลบาผิวดิน
่
ึ
ิ
ั
ี
ี
(surface runoff) ลงสูที่ต่ำ กรณีที่มพืชพรรณหรือปาไมขึ้นปกคลุมพื้นดินปริมาณน้ำฝนทตกลงมาบางสวน
ี่

ี
ี
จะถกยึดไวโดยใบกงกาน และลำตน จะมมากหรือนอยขนอยูกบชนิดของพชพรรณหรือประเภทของปาไม
ั

ื
ิ
้
ู

ึ
่

ี
ี
่
่
ิ
ิ
ึ
่
้
ื
ิ
็
เมอน้ำฝนทตกแทรกซึมลงในดน ดนกจะไดรับความชื้นเพมขนทำใหดนมีน้ำหนักเพมขนมผลทำใหแรงยึด
่
ิ
ึ
้
ิ
เหนี่ยวระหวางมวลดินดวยกันหรือระหวางมวลดินกับหินลดลง ขณะเดียวกันแรงตานตอการยึดเหนี่ยวหรือ
ี
ื้
ี
ึ้
ี
ี่
แรงผลักดันมเพมมากขน ประกอบกับสภาพพนทตามลาดไหลเขามความลาดชัน และมแรงโนมถวงของโลก

ิ่
ั
ิ
ั
จึงเปนสาเหตใหดนและหินแตกหลุดออกจากกนและเกดการถลมลงมา ดงตวอยางของ ปริญญา นุตาลัย
ั
ุ
ิ
้

และวันชัย โสภณสกลรัตน (2532) พบวาเมอมปริมาณฝนตกตงแต 260 มิลลิเมตรขนไปภายในเวลา
ั
ื
่
ุ
ี
้
ึ
24 ชัวโมง จะเกดดนถลมตามลาดไหลเขาหลายแหง อยางไรก็ตามนอกจากปริมาณน้ำฝนท่ยังตองศกษา
ิ
่
ี
ิ
ึ
ิ
่
ี
ิ่
เพมเติมแลวยังมีปจจัยจากความสัมพนธของความถและปริมาณน้ำฝน พบวาจำนวนของการเกิดดนถลม
ั
มีความสัมพนธกับความถ่และปริมาณน้ำฝน กลาวคือ ในระดับรุนแรงมากตองมีปริมาณฝนตกสะสม
ั
ี

มาแลว 2 วัน มากกวา 140 มิลลิเมตร และความหนาแนน (rainfall intensity) ของฝนมากกวา
35 มลลิเมตรตอชั่วโมง ในระดบรุนแรงตองมีปริมาณฝนตกสะสมมาแลว 2 วันปริมาณน้ำฝนระหวาง 80 -
ั
ิ


140 มลลิเมตร ความหนาแนนของฝนมากกวา 15 มิลลิเมตรตอชัวโมง และระดบรุนแรงนอยตองม ี
ิ
ั
่

ปริมาณฝนตกสะสมมาแลว 2 วัน ปริมาณน้ำฝนมากกวา 40 มิลลิเมตร ความหนาแนนของฝนมากกวา
ิ
ั
10 มลลิเมตรตอชัวโมง และการคาดคะเนปริมาณและความหนาแนนของฝนสามารถแบงเปน 3 ระดบ
่


กลาวคือ (1) ระดบรุนแรงนอย ตองมีฝนตกติดตอกันมากกวา 3 วัน มปริมาณฝนระหวาง 270-300
ั
ี
ิ
มิลลิเมตร และความหนาแนนของฝนระหวาง 90-100 มลลิเมตรตอวัน (2) ระดับปานกลาง ตองมีฝนตก
ิ
ี
ติดตอกันมากกวา 2 วัน มปริมาณฝนระหวาง 280-300 มลลิเมตร และความหนาแนนของฝนระหวาง
ี
ิ
140-150 มลลิเมตรตอวัน และ (3) ระดับรุนแรง ตองมีฝนตกมากกวา 6 วันมปริมาณฝนระหวาง 480-

ิ
500 มลลิเมตร และความหนาแนนของฝน ระหวาง 80-85 มิลลิเมตรตอวัน (Nianxueo and Zhupingo,1992)

- 17 -




ี
อยางไรก็ตามการศึกษาปริมาณน้ำฝนท่มีผลตอการเกิดดินถลมยังตองพิจารณารวมกับการเปลี่ยนแปลง
ึ่
ุ

ี
ของระดับน้ำใตดิน ซงมวงจรการเปลี่ยนแปลงแตกตางกันในแตละฤดูกาล และเปนสาเหตหลักใน
การเคลื่อนตัวของมวลดิน
2.4 แนวความคิดเกี่ยวกับการทำแผนที่พื้นที่ออนไหวตอการเกิดดินถลม


ึ
่
ภัยพิบัติทางธรรมชาติ คือ “ภัยพิบัตท่มีโอกาสเกดขน ในชวงระยะเวลาใดเวลาหนึงภายใน
ี
ิ
ิ
้
ึ

บริเวณที่เกิดปรากฏการณธรรมชาติอาจสรางความเสียหาย” (Varnes, 1984) คำจำกดความรวมถงขนาด
ั
ท่ต้งทางภูมิศาสตร และคาบอบัติซ้ำของการเกิด (Carrara and Pike, 2008) ซงขนาดจะเปนตัวบงบอก
ี
่
ุ
ั
ึ
ื
ิ

ึ
ิ
ความรุนแรงของปรากฏการณทางธรรมชาต ซ่งเปนเง่อนไขทางพฤตกรรมและพลังของการทำลายลาง
ึ
้
ั
่

ั
ี
ทตงทางภูมศาสตรจะเปนตวบงชีถงการระบุสถานท่ทอาจเกดปรากฏการณ เวลาจะเปนตวบงชีถงความถ ่ ี
้
ิ
ี
่
ั
้
ิ
ึ
ี
ของเหตุการณ (temporal frequency)
ี
ิ
ึ
ิ
ั
ิ
่
การประเมนอนตรายจากภัยพบัตดนถลมจึงตองคำนึงถง ขนาดทตั้ง และเวลาของท้งปจจัย

ั
ิ
ควบคุมและปจจัยกระตุน (Ayalew and Yamagishi, 2005; Dahal and others, 2008) อยางไรก็ตาม
ี่
เปนการยากทจะทำนายคณลักษณะที่สำคัญทงสามประการดังทกลาวมา โดยเฉพาะอยางยิ่งชวงเวลาทจะ
ี่
ุ
ี่
ั้
ุ
ิ

เกดเหตุการณ นอกจากนีทงตวแปรภายใน (ปจจัยควบคุมดินถลม) และตวแปรภายนอก (ปจจัยกระตน)
ั
้
ั
้
ั

ี
่
ิ
ี่
ถูกใชในการกำหนดการเกิดภัยพบัติดินถลมในพนท (Cevik and Topal, 2003) ตัวแปรภายในทเปน
ื้

้
ิ
ตัวกำหนดความออนไหวตอการเกิดดนถลมประกอบดวย ธรณวิทยาของชันหิน (bedrock geology)
ี
ธรณสัณฐานวิทยา (geomorphology) ความหนาของชันดิน (soil depth) ชนิดของดิน (soil type)
ี
้
ระดับของความลาดชัน (slope gradient) หนารับน้ำฝนของความลาดชัน (slope aspect) ความนูนลาด
(slope convexity) ความเวาโคงลาด (slope concavity) ระดบความสูงจากระดบน้ำทะเลปานกลาง
ั
ั

(elevation) คณสมบัตทางวิศวกรรมของวัสดุธรณท่มีความลาดชัน รูปแบบของการใชประโยชนท่ดิน
ี
ุ
ี
ี
ิ
่
(land use pattern) รูปแบบของทางน้ำ (drainage pattern) และอน ๆ (Dahal and others, 2008)
ื

ี่

ี
ื้
ิ
ี่
ตัวแปรภายนอกทเปนตัวกระตุนใหเกดดินถลมในพนททมความออนไหวประกอบดวย ฝนตกหนัก
ี่
ุ
แผนดินไหว การประทของภูเขาไฟ (Cevik and Topal, 2003) หรือการละลายของหิมะ (Malamud
and others, 2004)

ิ
ความออนไหวตอการเกดดนถลม (landslide susceptibility) นิยมใชกนอยางกวางขวาง
ั

ิ
่
(Akgün and Bulut, 2007) และใชแทนทคำวา “ความเสียงภัยดินถลม” (landslide hazard) เนืองจาก
่
ี
่


ึ

สามารถกำหนดพนทเสี่ยงภัยดินถลมไดโดยไมตองอางถงเวลาและขนาด (Dai and Lee, 2001)
ื้
ี่
ี่
ื
นอกจากนี้ความออนไหวตอการเกิดดินถลมคอ ความเปนไปไดที่จะเกิดดินถลมในอนาคตในพนที่ทกำหนด
ื้

ั
ี
ิ
ั
ื
่
ั
้
ั
ข้นอยูกบทงสองตัวแปรคอ ตวแปรภายในทเปนปจจัยควบคุมการเกิดดนถลม และตวแปรภายนอกท ่ ี
ึ
เขามากระตุนมีความแตกตางขึ้นอยูกับเฉพาะพื้นที่ และเกิดขึ้นชั่วคราว

- 18 -




่
ี
ื
ั

แผนทพ้นท่ออนไหวตอการเกิดดินถลมพิจารณาจากการกระจายตวของการเกิดดินถลม
ี
ในอดีตและปจจัยควบคุมตาง ๆ (Nandi and Shakoor, 2010) ดวยเหตุนี จึงมีความสำคัญตอการระบุ
้

ู
่
ี
ี
ื
การเกิดดินถลมในอดีตอยางแมนยำ และกำหนดความสัมพันธระหวางขอมลเชิงพ้นทท่แสดงถึงลักษณะ
ิ
ทางกายภาพและเหตุการณดนถลมทเกดข้น เพ่อกำหนดความออนไหวท่เชือถอไดของการเกิดดินถลม

ิ
่
ี

่
ื
ี
ึ
ื

่
ี

ั
้
ิ
ในอนาคต (Park and Chi, 2008) โดยขนตอนสำหรับการประเมนและการทำแผนทความออนไหวตอ
การเกิดดนถลมในอดีตทผานมา มีความยากลำบากและใชเวลานาน (Dahal and others, 2008)
่
ี
ิ
ั
่

แตเนื่องจากการพฒนาของระบบภูมิศาสตรสารสนเทศ (GIS) และแอพพลิเคชันทางคอมพวเตอร ทำให
ิ

ในปจจุบันการวิเคราะหความออนไหวในการเกิดดินถลมสามารถทำไดงายขึ้น (Dahal and others, 2008)
2.5 วิธีการศึกษาพื้นที่ออนไหวตอการเกิดดินถลม
ี
ั
ู
่
ื
ิ
วิธีการทางสถต คอ การวิเคราะหรวมกนของปจจัยททำใหเกิดดินถลมในอดีตถกกำหนด
ิ
ื
ึ

่
ี
ในเชิงสถิติและการคาดการณเชิงปริมาณจะทำข้นสำหรับพ้นทท่ไมมีดินถลมในปจจุบัน แตมีสภาพที ่
ี
ั
คลายคลึงกน (Soeters and van Westen, 1996) ในปจจุบันแนวทางทางสถิติถือเปนเทคนิคที่เหมาะสม
่
ี
ิ
ิ
่

ทสุดสำหรับการประเมนความออนไหวตอการเกดดนถลม (Dai and others, 2001) เนืองจากเปนไปตาม
ิ
วัตถประสงค งายตอการปรับปรุง และสามารถทำซ้ำได (He and Beighley, 2008) วิธีการทางสถิตทีใช
่
ิ

ุ
ิ
สำหรับการวิเคราะหภัยพบัตดินถลมในโครงการนีคือ วิธีการวิเคราะหแบบสองตัวแปร (Bivariate
ิ
้
statistical analysis)
ั
ี
การวิเคราะหทางสถติสองตวแปรหลักคอ (1) ตวแปรปจจัยทควบคุมดินถลม เชน สภาพ
่
ิ
ื
ั
ื
่
ี
ั
ี
ธรณวิทยา ความลาดชัน การใชประโยชนท่ดน และอ่น ๆ และ (2) แผนทการกระจายตวของการเกด
ิ
ิ
ี
ู
ดินถลม โดยคาน้ำหนักจะถกคำนวณใหแตละชั้น (class) ของแผนท่ปจจัยท่เปนสาเหต (Soeters and
ี
ุ
ี
Van Westen, 1996; Süzen and Doyuran, 2004) มีการจัดอันดับชั้นของขอมูลโดยใชความหนาแนน
ของการเกิดดนถลม (Ayalew and Yamagishi, 2005) วิธีการนี้จะสมมติวาปจจัยทงหมดไมม ี
ั้
ิ

ั
ั
ความสัมพนธซงกนและกน (Suzen and Doyuran, 2004) วิธีการวิเคราะหทางสถิตแบบสองตวแปรนี้
ั
ึ
ิ
่
ั
ถือวาเปนวิธีทมประสิทธิภาพและมีความยืดหยุน แตกมขอจำกดอยูหลายประการ (Thiery and others,


ี

่

ี
ั
ี
็

ึ่
2007) ซงขอจำกัดอาจรวมถึงการสูญเสียคุณภาพและความถูกตองของขอมลดวย การลดความซับซอน
ู


ของขอมลเฉพาะเรืองทใหตวแปรปจจัยมากเกินไปจนเกิดขอผิดพลาดของคาความออนไหวของขอมล

่

ั
่
ี
ู
ู

่
ั

การแปลงคาปจจัยตอเนื่องใหเปนแบบไมตอเนืองมแนวโนมทจะตองอาศยความเห็นของผูเชี่ยวชาญใน

ี
่

ี
้
ิ
ี
ั
ี
การกำหนดขอบเขตของชันขอมล วิธีการวิเคราะหทางสถิตแบบสองตวแปรมวิธีการตาง ๆ ท่แตกตางกน


ู
ั
่
ี
ออกไป ซงประกอบดวย วิธีการอัตราสวนของความถ (Pradhan and Lee, 2010) วิธีการคาน้ำหนักของ

ึ่

หลักฐาน (Regmi and others, 2010) วิธีการคาของขอมล (information value method) (Süzen
ู


and Doyuran, 2004) แบบจำลองความนาจะเปนของ Bayesian และปจจัยความแนนอน (certainty
factors) (Soeters and van Westen, 1996)

บทที่ 3


ขอมูลพื้นฐาน





3.1 ที่ตั้งและอาณาเขต


จังหวัดประจวบคีรีขันธเปนจังหวัดภาคกลางของประเทศไทย ตั้งอยูบริเวณตอนบน

ของภาคใต ระหวางเสนละติจูดที่ 12 องศา 31 ลิปดาเหนือ ถึง 11 องศา 24 ลิปดาเหนือ และลองจจูด
ิ
ที่ 99 องศา 9 ลิปดาตะวันออก ถง 102 องศา 9 ลิปดาตะวันออก อยูหางจากกรุงเทพมหานคร
ึ
ิ
ั
ตามเสนทางรถยนตประมาณ 399 กโลเมตร มีเนื้อที่ประมาณ 6,367 ตารางกโลเมตร มีอาณาเขตติดกบ
ิ
ั้
บริเวณใกลเคียงทง 4 ดาน ไดแก (1) ทิศเหนือติดตอกับจังหวัดเพชรบุรี (2) ทิศใตติดตอกบจังหวัดชุมพร
ั
(3) ทิศตะวันออกติดตอกับอาวไทย (4) ทิศตะวันตกติดตอกับสาธารณรัฐแหงสหภาพพมา

3.2 ลักษณะภูมิประเทศ


ิ
ั
ลักษณะภูมประเทศโดยทั่วไปของจังหวัดประจวบคีรีขนธเปนพนที่ทมีความแตกตางของ
ี่
ื้
ลักษณะภูมิประเทศ ตั้งแตเทือกเขาสูงไปจนถึงที่ราบลุมและที่ราบชายฝงทะเล (รูปที่ 3.1) โดยบริเวณทาง
ตะวันตกของจังหวัดมีลักษณะเปนเทือกเขาสูงสลับซับซอนของเทือกเขาตะนาวศรีกั้นเขตแดนระหวาง
ประเทศไทยและประเทศพมา สวนบริเวณทางตะวันออกของจังหวัดเปนพนที่ราบลุมและที่ราบชายฝง
ื้
ทะเล ซึ่งเปนบริเวณที่มีการสะสมตัวของตะกอนทางน้ำและตะกอนชายฝงทะเล โดยสามารถแบงลักษณะ
ภูมิประเทศของจังหวัดประจวบคีรีขันธออกเปน 5 บริเวณ มีรายละเอียดดังนี้


ื
ั
1) บริเวณเทอกเขาสูง อยูทางตะวันตกของจงหวัดมีลักษณะเปนเทอกเขาสูงสลับซับซอน
ื
ของเทือกเขาตะนาวศรีเปนพรมแดนระหวางประเทศไทยกบประเทศพมา วางตัวในแนวเหนือ-ใต
ั
เปนแหลงกำเนิดทางน้ำสำคัญหลายสาย เชน แมน้ำปราณบุรี แมน้ำกยบุรี คลองบางสะพาน และ
ุ
คลองบางนางรม และคลองกรูด ยอดเขาสูงสุดมีความสูงประมาณ 1,215 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล
ปานกลาง ครอบคลุมอำเภอหัวหิน อำเภอปราณบุรี อำเภอสามรอยยอด อำเภอกุยบุรี อำเภอเมือง
อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน และอำเภอบางสะพานนอย


2) บริเวณเนินเขา อยูทางตอนกลางของจังหวัดมีลักษณะเปนภูเขาสลับเนินเขา และเขาโดด
มีความสูงประมาณ 50-300 เมตรเหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง ครอบคลุมอำเภอหัวหิน อำเภอปราณบุรี

อำเภอกุยบุรี อำเภอสามรอยยอด อำเภอเมือง อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน และอำเภอบางสะพานนอย

- 20 -



















































































รูปที่ 3.1แผนที่ภูมิประเทศจังหวัดประจวบคีรีขันธ

- 21 -




ื้
3) บริเวณลอนลาดและตะพัก มีลักษณะเปนพนที่เนินลาด สูง-ต่ำสลับกัน มีความสูงประมาณ
10-50 เมตรเหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง บางบริเวณพบชั้นดินปกคลุมสามารถทำการเกษตรได 

ื้
4) บริเวณที่ราบลุม อยูทางตอนกลางคอนไปทางตะวันออกของจังหวัด มีลักษณะเปนพนที่
ลูกคลื่นลอนตื้น และที่ราบลุมแมน้ำ มีความสูงประมาณ 5-10 เมตรเหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง

ั
ิ
ครอบคลุมอำเภอหวหน อำเภอปราณบุรี อำเภอสามรอยยอด อำเภอกุยบุรี บางสวนของอำเภอเมือง
อำเภอทับสะแก และอำเภอบางสะพาน

5) บริเวณที่ราบชายฝงทะเล อยูทางตะวันออกสุดของจังหวัดติดกับอาวไทย กระจายตัวเปน


บริเวณกวางในแนวเหนือ-ใต ประมาณ 5-10 กิโลเมตร มีลักษณะเปนพื้นที่ลุมชุมน้ำ พื้นที่ลุมน้ำขึ้นถึง และ

พื้นที่ชายหาดที่ไดรับอทธิพลจากการขึ้นลงของน้ำทะเล มีความสูงประมาณ 1-5 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล
ิ
ิ
ปานกลาง ครอบคลุมอำเภอหัวหน อำเภอปราณบุรี อำเภอสามรอยยอด อำเภอกยบุรี อำเภอเมือง อำเภอ
ุ
ทับสะแก อำเภอบางสะพาน และอำเภอบางสะพานนอย


3.3 ลักษณะภูมิอากาศ


ลักษณะภูมิอากาศของจังหวัดประจวบคีรีขนธ (กรมอตุนิยมวิทยา, 2563) อยูภายใตอิทธิพล
ั

ุ
ของมรสุมที่พดประจำฤดูกาล 2 ชนิด (รูปที่ 3.2) คือ มรสุมตะวันออกเฉยงเหนือ ซึ่งพดพามวลอากาศเย็น
ั
ั
ี
และแหงจากประเทศจีนเขาปกคลุมประเทศไทยในชวงฤดูหนาวประมาณกลางเดือนตุลาคมถงเดือน
ึ
ั
ี
กมภาพนธ ทำใหจังหวัดประจวบคีรีขนธมีอากาศหนาวเย็น แตยังคงมีฝนตกตอเนื่องอกระยะหนึ่งจนถึง
ุ
ั
เดือนธันวาคม และมรสุมตะวันตกเฉียงใต ซึ่งพดพามวลอากาศชื้นจากทะเลและมหาสมุทรเขาปกคลุม
ั
ั
ประเทศไทยในชวงฤดูฝนประมาณกลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม ทำใหจงหวัดประจวบคีรีขันธ
มีฝนตกชุกและอากาศชุมชื้น
3.3.1 ฤดูกาล

ิ
ฤดูกาลของจังหวัดประจวบคีรีขันธ พจารณาตามลักษณะของลมฟาอากาศของประเทศไทย
สามารถแบงออกเปน 3 ฤดู ดังนี้

ั
1) ฤดูหนาว เริ่มตนประมาณกลางเดือนตุลาคมถงประมาณกลางเดือนกุมภาพนธ ซึ่งเปน
ึ
ชวงที่มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพดพาเอามวลอากาศเย็นและแหงปกคลุมประเทศไทย ประกอบกับ
ั

รองความกดอากาศสูงจากประเทศจีน ทำใหมีอากาศหนาวเย็นและแหงทั่วไป ในบางปฤดูหนาวอาจเริ่มชา
กวากำหนดได ทั้งนี้ขนอยูกับบริเวณความกดอากาศสูงจากประเทศจีนที่แผลงมาปกคลุมประเทศไทยดวย
ึ้
ี่
ึ

โดยบางปจะยังคงมีฝนตกตอเนื่องจนถงเดือนพฤศจิกายน ซึ่งในชวงเดือนธันวาคมจะเปนเดือนทมีอากาศ
หนาวที่สุดในรอบป

- 22 -



ุ
2) ฤดูรอน เริ่มตนประมาณกลางเดือนกมภาพนธถึงกลางเดือนพฤษภาคม ซึ่งเปนชวง
ั
ั
วางเวนของมรสุม ลักษณะอากาศโดยทั่วไปจะไมรอนอบอาวมากนัก เนื่องจากจังหวัดประจวบคีรีขนธเปน

จังหวัดที่ติดกับทะเล โดยเดือนเมษายนจะเปนเดือนที่มีอากาศรอนอบอาวมากที่สุดในรอบป

3) ฤดูฝน เริ่มตนประมาณกลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม ซึ่งเปนชวงที่มรสุม


ั
ตะวันตกเฉียงใตพดพาเอามวลอากาศชื้นจากทะเลและมหาสมุทรอินเดียปกคลุมประเทศไทย ประกอบกบรอง
ั
ั
ความกดอากาศต่ำที่พาดอยูบริเวณภาคใตของประเทศไทย ทำใหจงหวัดประจวบคีรีขนธในระยะนี้อากาศ
ั
จะมีความชุมชื้นและมีฝนตกชุกมากขึ้น ตั้งแตประมาณกลางเดือนพฤษภาคมเปนตนไป และหลังจาก
กลางเดือนตุลาคมเปนตนไปฝนจะเริ่มลดนอยลงอยางรวดเร็ว อยางไรก็ตามนอกจากปจจัยดังกลาวที่จะ



ึ้
ทำใหมีฝนตกชุกแลว ยังขนอยูกบอทธิพลของพายุหมุนเขตรอนที่เคลื่อนตัวเขาใกลหรือเขาสูประเทศไทยใน
ิ
ั
ชวงดังกลาวดวย

















































รูปที่ 3.2 แผนที่แสดงรองความกดอากาศต่ำ ทิศทางลมมรสุม และทางเดินพายุหมุนเขตรอนที่เขาสูประเทศไทย

- 23 -




3.3.2 พายุหมุนเขตรอน

พายุหมุนเขตรอนที่เคลื่อนตัวผานหรือเขาสูจังหวัดประจวบคีรีขันธ มีแหลงกำเนิดจากทะเล
จีนใตและมหาสมุทรแปซิฟกเหนือดานตะวันตก โดยเคลื่อนตัวเขาสูอาวไทยกอนเคลื่อนขึ้นฝงประเทศไทย

ั้
ํ
บริเวณจังหวัดประจวบคีรีขันธ ทำใหพายุหมุนเขตรอนออนกาลังอยูในขนพายุดีเปรสชันเปนสวนใหญ
ิ
ํ

ซึ่งไมมีกาลังและความรุนแรงมากนัก นอกจากทำใหเกดฝนตกหนักลมกระโชกแรงเปนครั้งคราว และ
ิ
ิ
ื้
มีบางครั้งที่อาจจะเกดน้ำทวมฉับพลันไดในบางพนที่ รวมถึงเกดความเสียหายตอสาธารณูปโภคตาง ๆ ได
ุ
ั
โดยพายุหมนเขตรอนมักจะเคลื่อนตัวผานหรือเขาสูจังหวัดประจวบคีรีขันธ ตั้งแตเดือนกนยายนไปจนถึง
ิ
สิ้นเดือนพฤศจิกายน โดยเฉพาะในเดือนตุลาคมและพฤศจกายนจะเปนชวงที่พายุหมุนเขตรอนมีโอกาส

เคลื่อนเขาสูพื้นที่ไดมากที่สุด
3.3.3 ปริมาณฝน
ื้
ี่
ั
เนื่องจากจังหวัดประจวบคีรีขนธมีลักษณะภูมิประเทศอยูในพนทอบฝน ทำใหมีปริมาณฝน
ั
คอนขางนอย โดยปริมาณฝนเฉลี่ยตลอดทั้งปบริเวณอำเภอเมองประมาณ 1,091.8 มิลลิเมตร และ
ื
ี
มีจำนวนวันฝนตกประมาณ 121 วัน สวนพื้นทบริเวณอำเภอหัวหินมปริมาณฝนเฉลี่ยตลอดทั้งปประมาณ
ี่
955.1 มิลลิเมตร และมีจำนวนวันฝนตกประมาณ 107 วัน เดือนตุลาคมเปนเดือนที่มีฝนตกชุกมากที่สุด
ื่
ในรอบป โดยปริมาณฝนมากที่สุดใน 24 ชั่วโมง วัดได 429.2 มิลลิเมตร เมอวันที่ 2 พฤศจิกายน 2512
ที่สถานีอุตุนิยมวิทยาหัวหิน อำเภอหัวหิน (กรมอุตุนิยมวิทยา, 2563) (รูปที่ 3.3)



































รูปที่ 3.3 ปริมาณฝนรายเดือนจังหวัดประจวบคีรีขันธในชวง 12 ป พ.ศ. 2546 - 2558

- 24 -



3.4 ลักษณะธรณีวิทยา



ั
ลักษณะทางธรณีวิทยาของจังหวัดประจวบคีรีขนธ ตามขอมูลแผนที่ธรณีวิทยามาตราสวน
ั
ื่
1:50,000 (กรมทรัพยากรธรณี, 2551) และรายงาน “การจำแนกเขตเพอการจดการดานธรณีวิทยาและ
ทรัพยากรธรณี ประจวบคีรีขันธ” (กรมทรัพยากรธรณี, 2551) ประกอบดวย หินแปร หินตะกอน หินอัคนี
ิ
และตะกอนรวน โดยจังหวัดประจวบคีรีขันธรองรับดวยหินแข็งที่มีอายุตั้งแตมหายุคพาลีโอโซอกตอนตน

(มากกวา 570 ลานป) จนถึงยุคควอเทอรนารี (ตะกอนปจจุบัน) โดยรอยละ 40 รองรับดวยหินแข็งจำพวก
หินตะกอนและหินแปร รอยละ 15 เปนหินอัคนี และรอยละ 45 เปนตะกอนปจจุบัน โดยหินเหลานี้

สามารถแยกออกจากกันไดโดยอาศัยลักษณะและสวนประกอบของเนื้อหิน การวางตัวของชั้นหิน


สภาพแวดลอมของการสะสมตะกอน ตลอดจนซากดึกดำบรรพตาง ๆ แผนที่ธรณีวิทยา และคำอธิบาย
แผนที่ธรณีวิทยา แสดงดังรูปที่ 3.4 และตารางที่ 3.1



3.4.1 ลำดับชั้นหิน

หินที่พบในจังหวัดประจวบคีรีขันธ สามารถอธิบายเรียงลำดับจากหินอายุแกที่สุดไปยังหนที่

ิ
มีอายุออนกวาตามลำดับ ไดดังนี้


3.4.1.1 หินยุคพรีแคมเบรียน (PE – Precambrain)

ิ

ิ
หมวดหนเขาเตา พบกระจายตัวเล็กนอยทางทศตะวันออกของบานทับใต อำเภอหัวหิน และ
บานสามรอยยอด อำเภอสามรอยยอด ประกอบดวย หินออรโทไนส และหินไนสรูปตา พบการคดโคงของ
ั

หินหลอมละลาย และหินที่มีการแตกหักบดอัด ไดแก หินบราสโดไมโลไนต หนอลตราไมโลไนต
ิ
หินไมโลไนตไนส หินซิลิมาไนตไมกาชีสต และหินออน แถบชั้นบางของหินแคลกซิลิเกต หินควอรตไซด และ
หินควอตซไมกาชีสต สวนใหญ


3.4.1.2 หินยุคแคมเบรียน–ออรโดวิเชียน (EO – Cambrain-Ordovocian)

ิ
หมวดหนเขาทับทิม พบกระจายตัวเปนหยอม ๆ บริเวณทิศตะวันออกของบานวังพง และ
บานปราณบุรี อำเภอปราณบุรี และพบเล็กนอยบริเวณบานสามรอยยอด อำเภอสามรอยยอด ประกอบดวย
หินควอรตไซต สีน้ำตาลแกมเหลือง มีการแตกหักมาก หินควอตซชีสต หินไมกาชีสต และหินชีสต

สีน้ำตาลถึงสีน้ำตาลแกมเหลือง


3.4.1.3 หินยุคออรโดวิเชียน (O - Ordovocian)



พบกระจายตัวเปนหยอมเล็ก ๆ ทางทิศเหนือของบานสามรอยยอด ติดกับชายฝงอาวไทย

ประกอบดวย หินปูนเนื้อโดโลไมต สีเทาหินออนสีเทา ไมแสดงชั้น หินฟลไลต สีน้ำตาลถึงสีน้ำตาลแกมแดง

- 25 -


















































































รูปที่ 3.4 แผนที่ธรณีวิทยาจังหวัดประจวบคีรีขันธ

- 26 -



ตารางที่ 3.1 คำอธิบายแผนที่ธรณีวิทยาจังหวัดประจวบคีรีขันธ


ุ
ยค หินตะกอน หินชั้น และหินแปร
PERIOD SEDIMENTARY AND METAMORPHIC ROCKS

Qb ตะกอนชายหาด: ทราย กรวด ทรายแปง มีเปลือกหอย เศษปะการัง และเศษซากพืช



Qtf ตะกอนที่ลุมราบน้ำขึ้นถึง: ดินเคลยสีเทา หรือสีเทาปนเขียว เนื้อออนนิ่ม ชั้นหนา
มีชั้นทรายละเอียด และชั้นพีตแทรกสลับ พบเปลือกหอยบาง
Qmr ตะกอนที่ลุมชุมน้ำ: ดินเคลย เนื้อนิ่ม สีดำ มีเศษพวกพืชหญา หรือพืชน้ำปะปนมาก มีน้ำขัง
ควอเทอรนารี Qa ตะกอนน้ำพา : กรวด ทราย ทรายแปง และดินเหนียว

QUATERNARY
Qbo ตะกอนสันทรายเกา: ทรายเนื้อปานกลางถึงหยาบ การคัดขนาดปานกลาง ความกลมมนดี
มีเศษเปลือกหอยปน
Qt ตะกอนตะพัก: กรวด และทราย



Qc ตะกอนเศษหินเชิงเขาและตะกอนผุพังอยูกับที่: เศษหิน ประกอบดวยหินควอรตไซต 

หินทราย หินทรายแปง หินแกรนิต ทราย และทรายแปง ดินลูกรัง และดินเทอราโรซา


ึ
จูแรสซิก JKI หินทราย สีน้ำตาลแกมแดง เนื้อละเอียดถงปานกลาง เม็ดแรเหลี่ยม การคัดขนาดดี
ั้
ิ
JURASSIC เปนแถบชนบางถึงชั้นหนา สลับดวยชั้นหินกรวดมน กรวดประกอบดวยหนทราย
แรควอตซ และหินดินดาน เม็ดคอนขางกลมถึงกลม เนื้อหินเปนทราย และทรายแปง
ึ
Tr หินทราย สีน้ำตาลแกมแดง เนื้อละเอียดถงปานกลาง เม็ดแรเหลี่ยม การคัดขนาดดี
ิ
ไทรแอสซิก เปนแถบชั้นบางถึงชั้นหนา สลับดวยหินกรวดมน กรวดประกอบดวย หนทราย
ึ่
แรควอตซ และหินดินดาน กรวดกงกลมถึงกลม วัสดุประสานเปนทรายและทรายแปง
TRIASSIC
ตอนลางเปนหินกรวดมน ฐานกรวดประกอบดวย หินปูน รูปรางเหลี่ยม หินทรายและ
แรควอตซ รูปรางกึ่งกลมถึงกลม วัสดุประสานเปนทรายและทรายแปง สีแดง




P หินปูน สีเทาถึงเทาเขม เปนชั้นถึงไมแสดงชั้น มีหินเชิรตเปนกระเปาะ หินปูนเนื้อโดโลไมต
เพอรเมียน พบซากดึกดำบรรพจําพวกฟวซูลินิด แบรคิโอพอด ปะการัง แอมโมนอยด และไครนอยด


PERMIAN
พบหินทรายและหินดินดานบาง
ึ
CPkc หินทรายอารโคส สีขาวถงสีน้ำตาลแกมเหลือง เนื้อละเอียดมากถึงปานกลาง การคัด
ึ
ั้
ขนาดปานกลางถงดี ไมแสดงชน และเปนแถบชั้นบาง หินโคลนสีขาว สีเทาปานกลาง
เนื้อละเอียดมากถึงละเอียด การคัดขนาดดีชั้นบาง และเปนแถบชั้นบาง เม็ดแรเหลี่ยม
พบซากดึกดำบรรพจําพวกหอยตะเกียง พลับพลึงทะเล และไบรโอซัว
คารบอนิฟอรัส

ื้
ั
CARBONIFEROUS CPkp หินควอรตไซต หินฮอรนเฟลสและหินชนวน พบบริเวณสัมผัสกับหินอคนี หินทรายเนอ
ี
ี
เกรยแวก สีเทาแกมเขยวถึงสีเทาปานกลาง เนื้อละเอยดมากถึงปานกลาง การคัดขนาดไมดี

ึ
เม็ดแรเหลี่ยมถงกลม หินดินดาน สีเทาแกมเขยวถงสีเทาปานกลาง แตกเปนแผนเรียบ
ี
ึ

ี
ื้

ึ
และแถบชนบาง หินทรายอารโคส สีขาวถงสีน้ำตาลแกมเหลืองออน เนอละเอยดมากถง

ั้
ึ

ปานกลาง การคัดขนาดปานกลางถึงดี เม็ดแรคอนขางเหลี่ยมถึงกลม



- 27 -



ตารางที่ 3.1 คำอธิบายแผนที่ธรณีวิทยาจังหวัดประจวบคีรีขันธ (ตอ)

ยุค หินตะกอน หินชั้น และหินแปร
PERIOD SEDIMENTARY AND METAMORPHIC ROCKS

CPkh หินทรายและหินโคลนเนื้อปนกรวด สีเทาแกมเขยว สีเทา เนื้อละเอยดถึงปานกลาง
ี
ี
ึ
็
เนื้อแนน แขง ลักษณะกรวดกึ่งเหลี่ยมถึงกึ่งมน ความมนนอยถงปานกลาง การคัด
ขนาดไมดี ประกอบดวย แรควอรต หินทราย หินปูน และหินแกรนิต มีการเรียงตัวของ
คารบอนิฟอรัส เม็ดกรวดบริเวณใกลแนวรอยเลื่อน และพบหนควอรไซต หินฮอรนเฟล และ
ิ
CARBONIFEROUS หินทรายแปรสภาพบริเวณสัมผัสกับหินแกรนิต

CPlp หินโคลนสีเทา แสดงชนบางชัดเจน แทรกสลับชน บางกบหินทรายสีขาวขน เนื้อละเอียด
ั้
ั
ั้
ุ
เม็ดกงกลม ความมนนอย บริเวณตอนกลางแทรกดวยหินทรายเนอเฟลดสปาร สีขาว
ื้
ึ่
เนื้อปานกลางกึ่งกลม ความมนนอย
ื้
ไซลูเรียน SD หินทรายเนื้อควอรต หินทรายเนอดิน สีน้ำตาล เทา และน้ำตาลแกมแดง เนื้อละเอียด
SILURIAN ถึงหยาบ เม็ดกึ่งกลม การคัดขนาดดี สลับดวยหินดินดานและหินทรายแปง บางแหง

ถูกแปรสภาพเปนหินควอรตไซต หินฟลไลต และหินชนวน ชั้นหินเชิรต พบซากดึกดำบรรพ 



จําพวกเทนตะคิวไลต

ออรโดวิเชียน O หินปูนเนื้อโดโลไมต สีเทา หินออนสีเทา ไมแสดงชั้น หินฟลไลต สีน้ำตาลถึงสีน้ำตาล

ORDOVICAIN แกมแดง
แคมเบรียน EO หินควอรตไซต สีนำตาลแกมเหลือง มีการแตกหกมาก หินควอตซชสต หนไมกาชีสต
้
ั
ี
ิ
CAMBRIAN และหินชีสต น้ำตาลถึงสีน้ำตาลแกมเหลือง
ิ
ิ
พรี-แคมเบรียน PE หินออรโทไนส และหนไนสรูปตา พบการคดโคงของหนหลอมละลาย หินที่มีการ
ั
ั
PRE-CAMBRIAN แตกหักบดอด ไดแก หินบราสโดไมโลไนต หินอลตราไมโลไนต และหินไมโลไนตไนส
หินซิลิมาไนตไมกาชีสต หินออน แถบชั้นบางของหินแคลกซิลิเกต หินควอรตไซด และ
หินควอรตไมกาชีสต
ยุค หินอัคนี
PERIOD IGNEOUS ROCKS

ิ
Kgr หินอัคนีชนดหินแกรนิต มีแรไบโอไทต ฮอรนเบลนด-มัสโคไวต-ทัวรมาลีนเปน
ครีเทเชียส
CRETACEOUS สวนประกอบ
Kv หินไรโอไลต หินเถาภูเขาไฟเนื้อไรโอไลต สีเทาถึงสีเทาเขม เนื้อดอก

ิ
ิ
ั

คารบอนิฟอรัส E Cgr E หินอคนีชนิดหนแกรนิตบริเวณแปรสัมผัส หินคาตาคลาสติแกรนิต หนไบไอไทต
CARBONIFEROUS แกรนิต

- 28 -



3.4.1.4 หินยุคไซลูเรียน – ดีโวเนียน (SD – Silurian-Devonian)



พบกระจายตัวเปนหยอม ๆ บริเวณหวยวังยางทางทิศตะวันตกของบานทับใต อำเภอหัวหิน
ประกอบดวย หินทรายเนื้อควอตซ หินทรายเนื้อดิน สีน้ำตาล เทา และน้ำตาลแกมแดง เนื้อละเอียด

ถึงหยาบ เม็ดกึ่งกลม การคัดขนาดดี แทรกสลับดวยหินดินดาน และหินทรายแปง บางแหงถูกแปรสภาพ


ิ
เปนหินควอรตไซต หินฟลไลต หินไมกาชีสต และหนชนวน ชั้นหินเชิรต พบซากดึกดำบรรพจำพวก
เทนตะคิวไลต

3.4.1.5 หินยุคคารบอนิเฟอรัส – เพอรเมียน (CP - Carboniferous-Permian)


1) กลุมหินแกงกระจาน: หมวดหินแหลมไมไผ (Cplp) พบกระจายตัวในแนวทิศเหนือ-ใต
ตามทางหลวงหมายเลข 4 ตั้งแตบริเวณบานทุงมะเมา และบานหนองหญาปลอง อำเภอเมือง รวมทั้งพบ

บริเวณเทือกเขาทางดานตะวันตกของจังหวัดติดชายแดนไทย-พมา ประกอบดวย หินโคลนสีเทา ชั้นบาง

ี
ิ
แสดงชั้นหนชัดเจน แทรกสลับดวยหินทราย สีขาวขุน เนื้อละเอยด เม็ดกึ่งกลม ความมนนอย บริเวณ
ึ่
ตอนกลางแทรกดวยหินทรายเนื้อเฟลดสปาร สีขาว เนื้อปานกลาง กงกลม ความมนนอย บางบริเวณ
มีหินทรายแสดงการเชื่อมประสานของเม็ดตะกอน

ิ

2) กลมหนแกงกระจาน: หมวดหินเกาะเฮ (Cpkh) พบกระจายตัวเล็กนอยทางตอนกลางของ
ุ
็
ื่


พนที่ ทางทศใตของอางเกบน้ำเขอนคลองบง อำเภอเมือง และบริเวณใกลอางเกบน้ำยางชุม อำเภอกยบุรี
ุ
ึ
็
ื้
ิ
ื้
รวมทงพบทางตอนใตของพนที่บริเวณทิศตะวันตกของบานไชยราช อำเภอบางสะพานนอย ตอเนองไปในเขต
ื่
ั้
ึ
จังหวัดชุมพร ประกอบดวย หินทราย และหินโคลนเนื้อปนกรวด สีเทาแกมเขียว สีเทา เนื้อละเอยดถง
ี
ปานกลาง เนื้อแนน แข็ง ลักษณะกรวดกงเหลี่ยมถึงกงมน ความมนนอยถึงปานกลางการคัดขนาดไมดี
ึ่
ึ่
ั
ประกอบดวย แรควอตซ หินทราย หนปูน และหินแกรนิต มีการเรียงตวของเม็ดกรวดบริเวณใกลแนวรอย
ิ
เลื่อน และพบหินควอรตไซต หินฮอรนเฟลส และหินทรายแปรสภาพบริเวณสัมผัสกบหินแกรนิต
ั
ุ
3) กลมหินแกงกระจาน: หมวดหินเขาพระ (Cpkp) พบกระจายตัวเปนบริเวณกวาง
สวนใหญจะกระจายตัวทางดานตะวันตกของพนที่ในแนวเหนือ-ใต ติดชายแดนไทย-พมา ตอเนื่องจาก
ื้
ิ
ื้
จังหวัดเพชรบุรีถึงจังหวัดชุมพร ครอบคลุมพนที่ทางดานตะวันตกของอำเภอหัวหน อำเภอปราณบุรี
อำเภอสามรอยอด อำเภอกยบุรี อำเภอเมือง อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน และอำเภอบางสะพาน
ุ
ึ
ี
นอยประกอบดวย หินทรายเนื้อเกรยแวก สีเทาแกมเขียวถึงสีเทาปานกลาง เนื้อละเอยดมากถงปานกลาง
ี

การคัดขนาดไมดี เม็ดแรเหลี่ยมถึงกลม หินดินดาน สีเทาแกมเขยวถงสีเทาปานกลาง แตกเปนแผนเรียบ
ึ
ี
และแถบชั้นบาง หินทรายอารโคส สีขาวถึงสีน้ำตาลแกมเหลืองออน เนื้อละเอยดมากถงปานกลาง
ึ
การคัดขนาดปานกลางถึงดี เม็ดแรคอนขางเหลี่ยมถึงกลม