02 รายงานวิชาการจังหวัดประจวบคีรีขันธ์

- 29 -



ิ
4) กลุมหินแกงกระจาน: หมวดหนเขาเจา (Cpkc) พบกระจายตัวเปนหยอมๆ ตั้งแต
ุ
บริเวณตอนบนถึงตอนลางของพื้นที่ โดยตอนบนพบบริเวณดานตะวันตกของแมน้ำปราณบุรี อำเภอปราณบรี
และพบกระจายตัวบริเวณเทือกเขาตอนกลาง และบางสวนทางทิศตะวันตกของอำเภอสามรอยยอด
ั
ุ
และอำเภอกยบุรี บริเวณตอนลางของจงหวัดพบทางทิศตะวันออกของอำเภอบางสะพานและ
ึ
ิ
อำเภอบางสะพานนอย ประกอบดวย หนทรายอารโคส สีขาวถึงสีน้ำตาลแกมเหลือง เนื้อละเอียดมากถง
ปานกลาง การคัดขนาดปานกลางถึงดี ไมแสดงชั้นและเปนแถบชั้นบาง หินโคลนสีขาว สีเทาปานกลาง
เนื้อละเอียดมากถึงละเอยด การคัดขนาดดี ชั้นบางและเปนแถบชั้นบาง เม็ดแรเหลี่ยม พบซากดึกดำบรรพ 
ี
จำพวกหอยตะเกียง พลับพลึงทะเล และไบรโอซัว


3.4.1.6 หินยุคเพอรเมียน (P - Permian)

กลมหินราชบุรี พบกระจายตัวทางทิศเหนือบริเวณเขาหบปลากาง ดานทิศตะวันตกของ
ุ
ุ
ื้
บานหนองพลับ อำเภอหัวหิน ตอเนื่องไปในเขตจังหวัดเพชรบุรี และพบทางขอบตะวันออกของพนที่

ถึงอาวไทย โดยกระจายตัวบริเวณเทือกเขาสามรอยยอด อำเภอสามรอยยอด ตอเนื่องถึงอำเภอกยบุรี
ุ
ทางตอนกลางของพนที่พบบริเวณเขาคั่นกะได เขาตามองลาย เขาลอมหมวก และเขาคลองวาฬ
ื้
อำเภอเมือง รวมทั้งยังพบกระจายตัวเปนหยอม ๆ ทางตอนใตของพนที่บริเวณเขตรอยตออำเภอทับสะแก

ื้
และอำเภอบางสะพาน ทางดานตะวันออกใกลกบชายฝงทะเล บริเวณบานดอนไชยเจริญ บานโคกตาหอม

ั
และพบเปนหยอม ๆ ของเขาลูกโดด บริเวณบานสายเพชร บานเขาลูกชาง อำเภอบางสะพาน บานปากกลี
บานทองมงคล บานหนองหวยฝาด บานชางแรก และบานไชยราช อำเภอบางสะพานนอย ประกอบดวย

ู
ึ
หินปูน สีเทาถึงเทาเขม เปนชั้นถงไมแสดงชั้น มีหินเชิรตเปนกระเปาะ หินปนเนื้อโดโลไมต พบซากดึกดำบรรพ 
จำพวกฟวซูลินิด แบรคิโอพอด ปะการัง แอมโมนอยด และไครนอยด พบหินทราย และหินดินดานบาง


3.4.1.7 หินยุคไทรแอสซิก (Tr - Triassic)


ึ
หมวดหินแมรำพึง พบกระจายตัวเปนหยอม ๆ เล็กนอยดานทิศใตของบานแมรำพง
ี
อำเภอบางสะพาน และทางดานตะวันตกเฉยงใตของบานทรายทอง อำเภอบางสะพานนอย ใกลเขตรอยตอ

ั
กบจังหวัดชุมพร และยังพบบริเวณเกาะทะลุในพื้นที่อาวไทย ประกอบดวย หินทราย สีน้ำตาลแกมแดง
ี
เนื้อละเอยดถึงปานกลาง เม็ดแรเหลี่ยม การคัดขนาดดี เปนแถบชั้นบางถงชั้นหนา สลับดวยหินกรวดมนที่ม ี
ึ
็
เมดกรวดประกอบดวย หนทราย และแรควอตซ และหินดินดาน กรวดกึ่งกลมถึงกลม วัสดุประสานเปน
ิ

ทราย และทรายแปง ตอนลางเปนหินกรวดมน ฐานกรวดประกอบดวย หินปูน หินทราย และแรควอตซ
รูปรางถึ่งกลมถึงกลม วัสดุประสานเปนทราย และทรายแปง สีแดง

ุ
3.4.1.8 หินยคจูแรสซิก–ครีเทเชียส (JK - Jurassic-Cretaceous)
หมวดหนลำทับ พบกระจายตัวเปนหยอมๆ ทางตอนใตของจังหวัด บริเวณดานตะวันออก
ิ
ของบานไชยราช บานน้ำดำ และบานเขาปุก อำเภอบางสะพานนอย ตอเนื่องไปในเขตจังหวัดชุมพร


- 30 -



ึ
ี
ประกอบดวย หินทรายอารโคส สีเทาถึงสีน้ำตาลแกมแดง เนื้อละเอยดถงปานกลาง เม็ดแรเหลี่ยม การคัด
ึ
ี่
ขนาดดี เปนแถบชั้นบางถงชั้นหนา สลับดวยชั้นหินกรวดมนทมีเม็ดกรวดประกอบดวย หินทราย
แรควอตซ และหินดินดาน เม็ดคอนขางกลมถึงกลม เนื้อหินเปนทรายและทรายแปง


3.4.1.9 ตะกอนยคควอเทอรนารี (Q - Quaternary)
ุ
ชั้นตะกอนในจังหวัดประจวบคีรีขันธ พบตามภูมิประเทศที่เปนทลาดเชิงเขา ที่ลาดลอนคลื่น
ี่
ี่

และทราบลุมแมน้ำ สามารถจำแนกตะกอนรวนในพนที่โดยอาศัยชนิดของตะกอนและสภาวะแวดลอม
ื้
ของการตกตะกอนออกเปน 7 หนวยตะกอน ดังนี้
1) ตะกอนเศษหินเชิงเขาและตะกอนผุพังอยกับท (Qc) พบสะสมตัวบริเวณบานหนองพลับ
ู
ี่
ิ
ุ
บานหนองแก อำเภอหัวหน บานหาดขาม อำเภอกยบุรี บานหวยทราย อำเภอเมือง และกระจายตัว
ึ
ตอเนื่องจนถงตอนใตของพนที่บริเวณทิศใตของบานทรายทอง อำเภอบางสะพานนอย และตอเนื่องไปใน
ื้

จังหวัดชุมพร ประกอบดวย เศษหินของ หินควอรตไซต หินทราย หินทรายแปง หินแกรนิต ทราย ทรายแปง

ดินลูกรัง และดินเทอราโรซา เกิดจากการผุพังของหินเดิม ตะกอนถูกพัดพาไมไกลจึงมักพบตามเชิงเขาหรือ



ึ
ขอบแอง หนวยตะกอนนี้ใชเปนแหลงดินถมสำหรับการกอสรางไดดี และเปนหลักฐานสำหรับแสดงถง
การเกดแผนดินถลมในอดีต เนื่องจากการปรับตัวสูสมดุลของธรรมชาติ ซึ่งหลายพนที่ยังคงมีความเสี่ยงตอ
ื้
ิ
การเกิดดินถลมไดอีก จึงไมเหมาะสำหรับการตั้งที่อยูอาศัย
ื้
2) ตะกอนตะพักลำน้ำ (Qt) พบกระจายตัวบริเวณเชิงเขา ทางตอนเหนือของพนที่บริเวณ
ุ
บานนคร บานเขาจาว อำเภอหัวหิน ตอเนื่องมาจากจังหวัดเพชรบรี และยังพบเปนหยอมขนาดเล็ก
ดานตะวันออกของหนองกำมะเสา อำเภอบางสะพานนอย ตอเนื่องไปในเขตจังหวัดชุมพร ประกอบดวย
กรวด และทราย


ื้
3) ตะกอนสันทรายเกา (Qob) พบกระจายตัวบริเวณขอบดานตะวันออกของพนที่ โดยพบ
สวนใหญบริเวณทิศตะวันออกของบานกยเหนือ อำเภอกุยบุรี และพบกระจายเปนแนวเหนือ-ใต
ุ
ตั้งแตบานอาวนอย ถึงบานคลองวาฬ ประกอบดวย ทราย เนื้อปานกลางถงหยาบ การคัดขนาดปานกลาง
ึ
ความกลมมนดี มีเศษเปลือกหอยปน

4) ตะกอนน้ำพา (Qa) พบกระจายตัวบริเวณที่มีลักษณะภูมิประเทศเปนที่ราบริมแมน้ำ

ซึ่งพบตะกอนกระจายตัวปดทับเปนบริเวณกวางตลอดพื้นที่ตามแนวเหนือ-ใตตอเนื่องมาจากจังหวัด

เพชรบุรีถึงจังหวัดชุมพร ประกอบดวย กรวด ทราย ทรายแปง และดินเหนียว


5) ตะกอนที่ลุมชุมน้ำ (Qmr) พบกระจายตัวบริเวณดานตะวันออกของบานศิลาลอย ถึง
บานสามกะทาย อำเภอกุยบุรี และยังพบบริเวณบานแมรำพึง อำเภอบางสะพาน ประกอบดวย ดินเคลย

เนื้อนิ่ม สีดำ มีเศษพืชพวกหญา หรือพืชน้ำปะปนมาก มีน้ำขังตลอด

- 31 -



ี่
ื้
6) ตะกอนที่ลมราบน้ำขึ้นถึง (Qtf) พบกระจายบริเวณดานตะวันออกของพนท สวนใหญ
ุ
ุ
พบบริเวณบานดอนยายหนู และบานเขาแดง อำเภอกยบรี และพบกระจายตัวเปนหยอม ๆ เล็กนอย
ุ
บริเวณบานอาวนอย และดานทศเหนือของบานคลองวาฬ อำเภอเมือง ประกอบดวย ดินเคลย สีเทาหรือ

ิ
สีเทาปนเขียว เนื้อออนนิ่ม ชั้นหนา มีชั้นทรายละเอียดและชั้นพีตแทรกสลับ พบเปลือกหอยบาง
ื้
ั
7) ตะกอนชายหาด (Qb) กระจายตัวดานตะวันตกของพนที่ติดกบอาวไทย พบตั้งแต
ั
ึ
บริเวณอำเภอหวหิน จนถงอำเภอบางสะพาน ประกอบดวย ทราย กรวด ทรายแปง มเปลือกหอย

ี
เศษปะการัง และเศษซากพืช
3.4.2 หินอัคนี


ั
หินอัคนีในจงหวัดประจวบคีรีขนธ ประกอบดวย หินอัคนียุคคารบอนิเฟอรัส และหินอัคนี
ั
ี
ยุคครีเทเซียส มีรายละเอยดดังนี้

ุ
3.4.2.1 หินอัคนียคคารบอนิเฟอรัส (Cgr)
ั
การกระจายตัวเล็กนอยทางตอนเหนือของจังหวัดประจวบคีรีขนธ บริเวณบานหนองแก
บานเขานอย และบานหนองเหียง อำเภอหัวหิน ประกอบดวย หินแกรนิต หนคาตาคลาสติกแกรนิต และ
ิ
หินไบโอไทตแกรนิต


3.4.2.2 หินอัคนียุคครีเทเซียส (Kgr)


พบหินไรโอไรต สีมวง เนื้อดอกเฟลดสปาร ซึ่งเปนดอกแสดงลักษณะรูปผลึกกงสมบูรณถึง

ึ่
ั
สมบูรณ กระจายตัวเล็กนอยบริเวณตอนใตของจงหวัดประจวบคีรีขันธ และพบหินแกรนิต สีจาง เนื้อปาน
ี
ึ
กลางถงหยาบ เนื้อสม่ำเสมอ และหินแอไพลตแกรนิต เนื้อละเอยดถึงเนื้อปานกลาง กระจายตัวบริเวณ
ขอบทางตะวันตกของจังหวัด และบริเวณทางตอนเหนือของจังหวัด


3.5 ธรณีวิทยาโครงสราง


ธรณีวิทยาโครงสรางเปนผลกระทบที่เกดจากการเคลื่อนที่และการเปลี่ยนแปลงของ
ิ
ิ
แผนเปลือกโลก ตั้งแตอดีตถึงปจจุบัน การเคลื่อนที่ตลอดเวลาของแผนเปลือกโลก ทำใหเกดการสะสมแรง
ั้
ื
เครียดหรือแรงเทคโทนิคบนผิวโลก ทงแรงดึง แรงกดดัน และแรงเฉอน ทำใหเปลือกโลกคดโคงโกงงอเปน
ื
รูปประทุนคว่ำและประทุนหงาย กอตัวเปนเทอกเขาตามมา ซึ่งการเกดรอยแตก รอยแยก และรอยเลื่อนที่
ิ

อาจเปนชองทางใหหินหลอมละลายใตผิวโลกแทรกดันตัวขึ้นมา ผลกระทบจากการเคลื่อนที่ของเปลือกโลก
อาจทำใหแผนดินเคลื่อนตัวตามแนวรอยเลื่อนในแนวราบหรือเลื่อนตัวขนลงในแนวดิ่ง ซึ่งในกรณีหลังทำให
ึ้
ั
ิ
เกดแองสะสมตะกอนขึ้น ลักษณะโครงสรางที่สำคัญทางธรณีวิทยาของพนทจังหวัดประจวบคีรีขนธ
ี่
ื้
ี
ประกอบดวย การวางตัวชั้นหิน ชั้นหินคดโคง และรอยแตกและรอยเลื่อน มีรายละเอยดดังนี้

- 32 -



3.5.1 การวางตัวชั้นหิน


ั
ชั้นหินในจงหวัดประจวบคีรีขนธมีการวางตัวอยูในแนวตะวันตกเฉยงใต-ตะวันออกเฉยงเหนือ
ั
ี
ี
พบในหมวดหนยุคคารบอนิเฟอรัส–เพอรเมียน แบงได 2 กลุม คือ กลุมชั้นหินที่มีมุมเอียงเทไปทางทิศ
ิ
ตะวันตกเฉียงเหนือ และกลุมชั้นหินที่มีมุมเอียงเทไปทางตะวันตกเฉียงใต

3.5.2 ชั้นหินคดโคง

ั
ชั้นหินคดโคงหรือรอยคดโคงในจังหวัดประจวบคีรีขนธสวนมากจะปรากฏอยูในหินตะกอน
ยุคคารบอนิเฟอรัส–เพอรเมียน เปนรอยคดโคงแบบประทุนคว่ำ และประทุนหงาย ซึ่งมีแกนของชั้นหิน
คดโคงอยูในแนวประมาณเหนือ–ใต และแนวตะวันออกเฉียงเหนือ–ตะวันตกเฉียงใต พบกระจายตัว

บริเวณแนวเทือกเขาทางดานตะวันตก รวมถึงหยอมเขา และเขาลูกโดดทางดานตะวันออกของจังหวัด


3.5.3 รอยแตกและรอยเลื่อน


ื้
แนวการแตกหลักที่พบในพนที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ มี 2 แนวหลัก คือ แนวตะวันออก–
ตะวันตก และแนวประมาณเหนือ–ใต พบทั้งรอยเลื่อนแบบปกติ (normal fault) และรอยเลื่อนที่เคลื่อนตัว
ตามแนวระดับ (strike-slip fault) เชน กลุมรอยเลื่อนระนอง เปนรอยเลื่อนแบบที่เลื่อนซายเขา (left-

ี
lateral fault) พาดผานบริเวณตอนลางของจังหวัด วางตัวในแนวตะวันออกเฉยงเหนือ–ตะวันตกเฉียงใต


3.6 ธรณีวิทยาประวัติ


เมื่อ 465 ลานปกอน ประเทศไทยแยกตัวอยูใน 2 อนุทวีป คือ อนุทวีปฉานไทย (บริเวณ

ี
ภาคเหนือ ภาคตะวันออก ภาคใต และจังหวัดประจวบคีรีขนธ) และอนุทวีปอินโดจน (บริเวณภาคอีสาน)
ั
ู
ิ
ตั้งอยูที่เสนละติจด 0-30 องศาใต ทศเหนือของประเทศไทยในขณะนั้นหันไปทางทิศใต อนุทวีปทั้งสอง
ยังเปนสวนหนึ่งของผืนทวีปใหญ ชื่อ กอนดวานา ตอมาประมาณ 400–300 ลานปกอน ดินแดนประเทศไทย

ิ
ทั้งสวนอนุทวีปฉานไทยและอนุทวีปอนโดจีน ไดเคลื่อนที่แยกตัวออกจากผืนแผนดินกอนดวานา แลวหมุน
ตัวตามเข็มนาิกาขึ้นไปทางเหนือ ตั้งอยูที่เสนละติจูดประมาณ 10–30 องศาใต

ิ
ตอมาในชวงตอนตนของมหายุคพาลีโอโซอค หรือชวงเวลาทางธรณีกาลตั้งแตยุคคารบอนิเฟอรัส
พนที่บริเวณนี้นาจะเปนไหลทวีป มีการสะสมตัวของกลุมหินแกงกระจานที่มีสภาวะแวดลอมการสะสมตัว

ื้
ิ
ิ
ภายใตอทธิพลของธารน้ำแขงในทะเล และการไหลของมวลหนในกระแสน้ำขุน ทำใหมีการสะสมตัวของ
็
หินโคลน หินโคลนปนกรวด หินทรายเกรยแวก และหินทรายเนื้อกรวด ทแสดงลักษณะการสะสมตัว
ี่

ภายใตสภาวะกระแสน้ำขุน ทำใหไดหมวดหินแหลมไมไผ หมวดหินเกาะเฮ หมวดหินเขาพระ และหมวดหน
ิ
ิ
เขาเจา ตามลำดับ หลังจากนั้นเกดการสะสมตัวของหินตะกอนยุคเพอรเมียน ตะกอนทะเลคอนขางตื้น
ี
น้ำทะเลคอนขางขุน แตคลื่นลมคอนขางสงบ จึงมีหินปูนตกสะสมตัวเปนชั้นหนา และขณะนั้นมสภาพ

- 33 -



ภูมิอากาศแบบอบอนเหมาะแกการดำรงชีวิตของสัตวในทะเลน้ำตื้นชนิดตาง ๆ ทำใหพบซากดึกดำบรรพ 
ุ

มากมายในหินชุดนี้ที่จัดอยูในกลุมหินราชบุรี ซึ่งพบเปนเทือกเขาหินปูนตามแนวตะวันออกของจังหวัด

ตอมาในชวงตอนตนของมหายุคมีโซโซอค การเคลื่อนที่ของอนุทวีป 2 ทวีป คือ อนุทวีปอินโดจีน
ิ
ั
ิ
ซึ่งอยูดานตะวันออกเคลื่อนที่มาชนกบอนุทวีปฉาน-ไทยซึ่งอยูทางทศตะวันตก และมีการมุดตัวระหวางกัน
เกิดขึ้น ทำใหเกิดการคดโคง โกงงอ และรอยแตกของชั้นหินตามแนวตะเข็บ เกิดการแทรกดันตัวขึ้นมาของ
ี
หินแกรนิต ทำใหหินในยุคตาง ๆ ถูกยกตัวสูงขน หลังจากนั้นมการแทรกดันตัวของหินแกรนิตอกครั้ง
ึ้
ี


ในชวงยุคครีเทเซียส ทำใหหินเดิมบางบริเวณถกแปรสภาพเปนหินแปร เชน หินควอตซชีสต หินควอรตไซต
ู

และหินทรายกึ่งแปรสภาพ แสดงการแตกหัก และการคดโคงอยางรุนแรง
นอกจากนี้มีการพัฒนาเกดเปนรอยเลื่อนใหญตาง ๆ ไดแก กลุมรอยเลื่อนระนอง จาก
ิ
กระบวนการดังกลาว ทำใหโครงสรางทางธรณีวิทยาในพื้นที่ ปรากฏเปนแนวรอยเลื่อน รอยแยก รอยแตก
และชั้นหินคดโคง


หลังจากนั้นพื้นที่ทั้งหมดถูกยกตัวสูงขึ้น พนจากระดับน้ำทะเลอีกครั้ง และตอมาถูกกระบวน

ั
ั

การกดเซาะ และกดกรอนโดยทางน้ำ ทำใหไดที่ตะกอนเศษหิน กรวด ทราย ทรายแปง และดินเหนียว
ซึ่งถูกพัดพาไปสะสมตัวตามที่ลาดเชิงเขา ตะพักลุมน้ำ และที่ราบ ในชวงยุคควอเทอรนารีจนถึงปจจุบัน


3.7 กลุมวิทยาหิน


ั
ี่
ิ
จากการจำแนกลักษณะเดนของแตละวิทยาหนที่พบในพื้นทจังหวัดประจวบคีรีขนธ โดย
อาศัยเกณฑ 4 ประการของ Dearman (1991) คือ ชนิดของหิน ลักษณะโครงสรางทางกายภาพของมวล
หิน เนื้อหิน และแรองคประกอบ นำไปสูการจำแนกลักษณะวิทยาหนเปนกลุม ๆ โดยสามารถจำแนก
ิ

กลุมวิทยาหินในพนที่ไดเปน 17 กลุม (รูปที่ 3.5 และตารางที่ 3.2) มีลักษณะเดนและการกระจายตัวของ
ื้
แตละกลุมวิทยาหินดังนี้

3.7.1 กลุมวิทยาหิน SS1



กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนหินตะกอนจำพวกหินทรายเนื้อเกรยแวกเปนสวนใหญ

มักแทรกสลับดวยหินตะกอนเนื้อละเอียด (Greywacke sandstone interbedded with fine-grained
sedimentary rocks) ประกอบดวย หินทรายเกรยแวก และหินทรายลิทิกแวก สีเทาแกมเขียว

ี
เม็ดตะกอนขนาดละเอียดถึงขนาดหยาบ แทรกสลับดวยหินโคลน และหินหินดินดาน สีเทาแกมเขยว
ิ
บางบริเวณพบหนกรวดมน หินปูน หินทรายเนื้ออารโคส และหินควอรตไซต รวมดวย (รูปที่ 3.6)
กระจายตัวอยูในอำเภอหัวหิน อำเภอปราณบุรี อำเภอกุยบุรี อำเภอสามรอยยอด อำเภอเมือง อำเภอทับ

สะแกบางสวนทางทิศตะวันตก และบริเวณทิศตะวันตกและตอนกลางของอำเภอบางสะพาน และอำเภอ

- 34 -



บางสะพานนอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปนภูเขาสูง กลุมวิทยาหินนี้สามารถเชื่อมโยงไดกับหมวดหิน

เขาพระ (Cpkp) และหมวดหินแมรำพึง


3.7.2 กลุมวิทยาหิน SS2


กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนหินตะกอนจำพวกหินทรายเนื้ออารโคสเปนสวนใหญ มักแทรก

สลับดวยหินตะกอนเนื้อละเอยด (Arkosic sandstone interbedded with fine-grained sedimentary
ี
ึ
็
rocks) ประกอบดวย หินทรายเนื้ออารโคส สีขาวถงน้ำตาลแกมแดง หนทรายเนื้อควอตซ เมดตะกอน
ิ
ขนาดละเอียดถึงขนาดหยาบ มักแทรกสลับดวยหนโคลน และหินดินดาน บางบริเวณสลับดวยหินกรวดมน
ิ
ี
ิ
ที่มเม็ดกรวดประกอบดวยหนทราย แรควอตซ และหินดินดาน (รูปที่ 3.7) กระจายตัวอยูในอำเภอหัวหิน
อำเภอปราณบุรี อำเภอสามรอยยอด อำเภอกุยบุรี อำเภอเมือง อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน และ
อำเภอบางสะพานนอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปนภูเขาสูง กลุมวิทยาหินนี้สามารถเชื่อมโยงไดกับ
หมวดหินเขาเจา (CPkc) หมวดหินลำทับ (JKl)


3.7.3 กลุมวิทยาหิน SS3


กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนหินตะกอนจำพวกหินทรายแทรกสลับดวยหินตะกอนเนื้อ

ละเอยด และหินตะกอนทถูกแปรสภาพ (Sandstone interbedded with fine-grained sedimentary
ี่
ี
rocks, partly metamorphic rock) ประกอบดวย หินทรายปนกรวด หินทรายแปงปนกรวด หินโคลน
ปนกรวด สีเทาถึงเทาแกมเขียว เม็ดตะกอนขนาดละเอยดถึงขนาดหยาบ แทรกสลับกับหินทรายแปง

ี
หินดินดาน และหินโคลนปนกรวด บางแหงถกแปรสภาพเปนหินควอรตไซต หินฟลไลต หินฮอรนเฟล
ู
หินชนวน และหินเชิรต (รูปที่ 3.8) กระจายตัวอยูในอำเภอกยบุรี อำเภอสามรอยยอด อำเภอเมือง และ
ุ
บริเวณตอนกลางของอำเภอบางสะพาน และอำเภอบางสะพานนอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปนภูเขา
กลุมวิทยาหินนี้สามารถเชื่อมโยงไดกับหมวดหินเกาะเฮ (CPkh)



3.7.4 กลุมวิทยาหิน FS1

ึ
กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนหินตะกอนเนื้อละเอียด เม็ดตะกอนขนาดดินเหนียวถงทราย
แปงเปนสวนใหญ มักแทรกสลับดวยหินทรายเนื้อเกรยแวก (Fine-grained sedimentary rocks
interbedded with greywacke sandstone) ประกอบดวย หินโคลน หินดินดาน และหินทรายแปง

สีเทา สีเทาแกมเขียว และสีเทาแกมแดง เนื้อละเอยด แทรกสลับกับหินทรายเกรยแวก หินทรายเนื้อ
ี
ั
เฟลดสปาร (รูปที่ 3.9) กระจายตัวอยูในอำเภอปราณบุรี อำเภอหวหิน อำเภอเมือง อำเภอบางสะพาน
นอย อำเภอบางสะพาน แสดงลักษณะภูมิประเทศเปนภูเขาสูงและเขาลูกโดด กลุมวิทยาหินนี้สามารถ

เชื่อมโยงไดกับหมวดหินเขาพระ (Cpkp) และหมวดหินแหลมไมไผ (Cplp)

- 35 -



















































































รูปที่ 3.5 แผนที่กลุมวิทยาหินพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ

- 36 -




ตารางที่ 3.2 คำอธิบายกลุมวิทยาหินพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ


กลุมวิทยาหิน คำอธิบาย


กลุมวทยาหิน SS1 มลักษณะเปนหินตะกอนจำพวกหินทรายเนื้อเกรยแวกเปนสวนใหญ มักแทรก
ี
ิ

สลับดวยหินตะกอนเนื้อละเอียด ประกอบดวย ประกอบดวย หินทรายเกรยแวก และหินทรายลิทิกแวก
SS1 สีเทาแกมเขียวเม็ดตะกอนขนาดละเอียดถงขนาดหยาบ แทรกสลับดวยหินโคลน และหินหินดินดาน
ึ
สีเทาแกมเขียว บางบริเวณพบหินกรวดมน หินปูน หินทรายเนื้ออารโคส และหินควอรตไซต รวมดวย

ิ
กลุมวทยาหิน SS2 มีลักษณะเปนหนตะกอนจำพวกหินทรายเนื้ออารโคสเปนสวนใหญ มักแทรก
ิ
ิ
สลับดวยหินตะกอนเนื้อละเอียด ประกอบดวย หินทรายเนื้ออารโคส สีขาวถึงน้ำตาลแกมแดง หนทราย
SS2
เนื้อควอตซ เม็ดตะกอนขนาดละเอียดถึงขนาดหยาบ มักแทรกสลับดวยหินโคลน และหินดินดาน
บางบริเวณสลับดวยหินกรวดมนที่มีเม็ดกรวดประกอบดวยหินทราย แรควอตซ และหินดินดาน

ิ
กลุมวิทยาหิน SS3 มีลักษณะเปนหินตะกอนจำพวกหนทรายแทรกสลับดวยหินตะกอนเนื้อละเอียด
ี่

ิ
และหินตะกอนทถูกแปรสภาพ ประกอบดวย หนทรายปนกรวด หนทรายแปงปนกรวด หินโคลนปน
ิ
SS3 กรวด สีเทาถงเทาแกมเขียว เม็ดตะกอนขนาดละเอยดถึงขนาดหยาบ แทรกสลับกบหินทรายแปง
ึ
ี
ั
หินดินดาน และหนโคลนปนกรวด บางแหงถูกแปรสภาพเปนหินควอรตไซต หินฟลไลต หินฮอรนเฟล

ิ
หินชนวน และหินเชิรต
็
ิ
ิ
กลุมวทยาหิน FS1 มีลักษณะเปนหนตะกอนเนื้อละเอียด เมดตะกอนขนาดดินเหนียวถึงทรายแปง

เปนสวนใหญ มักแทรกสลับดวยหินทรายเนื้อเกรยแวก ประกอบดวย หินโคลน หนดินดาน และ
ิ
FS1
หินทรายแปง สีเทา สีเทาแกมเขียว และสีเทาแกมแดง เนื้อละเอยด แทรกสลับกบหินทรายเกรยแวก
ี
ั
หินทรายเนื้อเฟลดสปาร
ิ
กลุมวิทยาหิน CB1 มีลักษณะเปนหินปูนเนื้อโดโลไมตเปนสวนใหญ มักแทรกสลับกับหนตะกอนและ

ู
ู
หินเชิรตเปนกระเปาะ ประกอบดวย หินปน และหินปูนเนื้อโดโลไมต หินปนเนื้อดิน สีเทาถึงเทาเขม

ชั้นหนามากถึงไมแสดงชั้น แทรกสลับกับหินทราย หินดินดาน หินโคลน มีหินเชิรตแทรกเปนกระเปราะ
CB1 ในชั้นหน บางสวนถกแปรสภาพเปนหนออน และบางบริเวณพบการแปรสภาพของชั้นหินตะกอนรวม
ิ
ู
ิ

ดวย เชน หินฟลไลต พบซากดึกดำบรรพจำพวกฟวซูลินิด แบรคิโอพอด ปะการัง แอมโมนอยด และ
ไครนอยด
กลุมวิทยาหิน CT มีลักษณะเปนหนแปรที่มากดวยแรควอตซ ประกอบดวย หินควอรตไซต สีน้ำตาล
ิ

CT
แกมเหลือง บางบริเวณพบเปนหินควอตซไมกาชีสต หินควอตซชีสต หินไมกาชีสต และหินชีสต
กลุมวิทยาหิน F-MET1 มีลักษณะเปนหินแปรที่มีริ้วขนาน ประกอบดวย หินชนวน หินไนส หินออรโท
ี


ี
ิ
ื้
ี
F-MET1 ไนส หนฟลไลต หินชีสตเนื้อฟลไลต หินชสต หินไมกาชีสต หินชสตเนอฟลไลต หินควอตซชสต และ
หินแคลกซิลิเกต

- 37 -




ี่
ตารางที่ 3.2 คำอธิบายกลุมวิทยาหินพื้นทจังหวัดประจวบคีรีขันธ (ตอ)

กลุมวิทยาหิน คำอธิบาย


ิ
กลุมวิทยาหิน GR มีลักษณะเปนหินอัคนีแทรกซอนจำพวกหนแกรนิต ประกอบดวย หินแกรนิต
หินไบโอไทตแกรนิต หินฮอรนเบลน-มัสโคไวต-ทัวรมาลีนแกรนิต และหินคาตาคลาสติกแกรนิตที่
GR แสดงการเรียงตัวและถูกบดอดในระดับลึก แสดงการเรียงตัวของเม็ดแรคอนขางดี บางบริเวณพบ
ั

หินเพกมาไทต รวมดวย

กลุมวิทยาหิน VOL2 มีลักษณะเปนหินอัคนีภูเขาไฟสีจาง ประกอบดวย หินไรโอไลต สีมวง เนื้อดอก
VOL2 เฟลดสปาร หินทัฟฟ และหินไรโอลิติก-ทัฟฟ



ู
ิ
กลุมวิทยาหิน COL มีลักษณะเปนตะกอนเศษหนเชิงเขาและตะกอนผุพังอยกับที่ ประกอบดวย

COL เศษหินควอรตไซต หินทราย หนทรายแปง หินแกรนิต และตะกอนทราย ทรายแปง ดินลูกรัง และ
ิ

ดินเทอราโรซา
กลุมวิทยาหิน AL มีลักษณะเปนตะกอนจำพวกตะกอนน้ำพา ประกอบดวย ตะกอนทราย เนอหยาบ
ื้
AL ถึงละเอียด สีน้ำตาลแดง พบกรวดขนาดเล็กปน ทรายแปงและดินเหนียว

กลุมวิทยาหิน TER มีลักษณะเปนตะกอนจำพวกตะกอนตะพกลำน้ำ ประกอบดวย กรวด ทราย ชั้น
ั
TER กรวด มีความกลมมน แทรกสลับชั้นกรวดละเอียด


กลุมวิทยาหน BEA มีลักษณะเปนตะกอนจำพวกกลุมตะกอนชายหาด และตะกอนสันทรายเกา
ิ
BEA
ประกอบดวยทราย กรวด ทรายแปง มีเศษเปลือกหอย เศษปะการัง และเศษซากพืชปะปน
กลุมวิทยาหิน MC มีลักษณะเปนตะกอนจำพวกตะกอนที่ลุมราบน้ำขึ้นถึง และตะกอนที่ลุม

MC ชุมน้ำ ประกอบดวย ชั้นดินเคลย สีเทาถงสีดำ เนื้อนิ่ม มีชั้นทรายละเอียดและชนพทแทรกสลับ มีเศษ
ึ
ี
ั้
พืชพวกหญา หรือพืชน้ำปะปน

- 38 -





































ก





























ข


รูปที่ 3.6 (ก) หินทรายเกรยแวกสีเทาดำ แทรกสลับกับหินโคลน บริเวณทางหลวงชนบทหมายเลข 1032
ตำบลรอนทอง อำเภอบางสะพาน จังหวดประจวบคีรีขันธ พิกัด 541814E 1248247N 47P (ข) ลักษณะ
ั
เนื้อหินทรายเกรยแวก สีเทาดำ

- 39 -





































ก


































ข


ั

รูปที่ 3.7 (ก) หินทรายอารโคส บริเวณตำบลทรายทอง อำเภอบางสะพานนอย จังหวดประจวบคีรีขันธ
พิกัด 47P 538945E 1214910N สูงจากระดับน้ำทะเล 70 เมตร (ข) ลักษณะเนื้อหินทรายอารโคส สีเทาถึง
น้ำตาลแกมมวง

- 40 -




































ก

































ข

รูปที่ 3.8 (ก) หินทรายแทรกสลับหินโคลนเนือปนกรวด บริเวณตำบลสามกระทาย อำเภอกุยบุรี
้
จังหวัดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P 591565E 1342598N (ข) ลักษณะเนื้อหินทราย สีเทาแกมเขียว

- 41 -






































ก


































ข

รูปที่ 3.9 (ก) หินโคลน บริเวณตำบลเขาจาว อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P 567814E

1362811N (ข) ลักษณะเนื้อหินโคลน สีเทาแกมแดง

- 42 -



3.7.5. กลุมวิทยาหิน CB1


กลุมวิทยานี้มีลักษณะเปนหินปูนเนื้อโดโลไมตเปนสวนใหญ มักแทรกสลับกับหินตะกอนและ

หินเชิรตเปนกระเปาะ (Dolomitic limestone mainly interbedded with sedimentary rock and
ู
ึ
ิ
chert nodule) ประกอบดวย หนปูน และหินปนเนื้อโดโลไมต หินปูนเนื้อดิน สีเทาถงเทาเขม ชั้นหนา
ั
มากถึงไมแสดงชั้น แทรกสลับกบหินทราย หินดินดาน หินโคลน มีหินเชิรตแทรกเปนกระเปราะในชั้นหิน
บางสวนถูกแปรสภาพเปนหนออน และบางบริเวณพบการแปรสภาพของชั้นหินตะกอนรวมดวย เชน
ิ



หินฟลไลต พบซากดึกดำบรรพจำพวกฟวซูลินิด แบรคิโอพอด ปะการัง แอมโมนอยด และไครนอยด

ี่
(รูปท 3.10) กระจายตัวอยูในอำเภอหัวหิน อำเภอกุยบรี อำเภอปราณบุรี อำเภอเมือง อำเภอทับสะแก
ุ
อำเภอบางสะพาน และอำเภอบางสะพานนอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปนเทือกเขาสูง และภูเขาลูกโดด

กลุมวิทยาหินนี้สามารถเชื่อมโยงไดกับกลุมหินราชบุรี (P) และหินยุคออรโดวิเชียน (O)
3.7.6 กลุมวิทยาหิน CT


กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนหินแปรที่มากดวยแรควอตซ (Quartz rich metamorphic

ิ
rock) ประกอบดวย หนควอรตไซต สีน้ำตาลแกมเหลือง บางบริเวณพบเปนหินควอตซไมกาชีสต
ิ
หินควอตซชีสต หนไมกาชีสต และหินชีสต (รูปที่ 3.11) กระจายตัวอยูทางดานทิศตะวันออกใกลบริเวณ
ชายฝงอาวไทยในตำบลวังกพง และตำบลปากน้ำปราณ อำเภอปราณบรี แสดงลักษณะภูมิประเทศเปน


ุ
แนวเทือกเขาสูง และภูเขาลูกโดด กลุมวิทยาหินนี้สามารถเชื่อมโยงไดกับหมวดหินเขาทับทิม (EO)
3.7.7 กลุมวิทยาหิน F-MET1


กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนหินแปรที่มีริ้วขนาน (Foliated metamorphic rock)
ประกอบดวย หินชนวน หินไนส หินออรโทไนส หินฟลไลต หินชีสตเนื้อฟลไลต หินชีสต หินไมกาชีสต

หินชีสตเนื้อฟลไลต หินควอตซชีสต และหินแคลกซิลิเกต (รูปที่ 3.12 - 3.13) กระจายตัวอยูในอำเภอหัวหิน

อำเภอปราณบุรี และอำเภอสามรอยยอด แสดงลักษณะภูมประเทศเปนแนวเทือกเขา และภูเขาลูกโดด
ิ
กลุมวิทยาหินนี้สามารถเชื่อมโยงไดกับหมวดหินเขาเตา (PE) และหินยุคไซลูเรียน–ดีโวเนียน (SD)


3.7.8 กลุมวิทยาหิน GR

กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนหนอัคนีแทรกซอนจำพวกหินแกรนิต (Intrusive igneous
ิ
rock are granitic rock) ประกอบดวย หินแกรนิต หินไบโอไทตแกรนิต หินฮอรนเบลน-มัสโคไวต-ทัวร
มาลีนแกรนิต และหินคาตาคลาสติกแกรนิตที่แสดงการเรียงตัวและถูกบดอัดในระดับลึก แสดงการเรียงตัว


็
ของเมดแรคอนขางดี บางบริเวณพบหินเพกมาไทต รวมดวย (รูปที่ 3.14) กระจายตัวอยูในอำเภอหัวหิน
อำเภอกุยบุรี บริเวณตอนลางของอำเภอเมือง อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน และอำเภอบางสะพาน
นอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปนแนวเทือกเขาสูง และภูเขาลูกโดด กลุมวิทยาหินนี้สามารถเชื่อมโยงได

กับหินแกรนิตยุคครีเทเซียส (Kgr) และหินแกรนิตยุคคารบอนิเฟอรัส (Cgr)

- 43 -







































ก


































ข


ั
ิ
รูปที่ 3.10 (ก) หินปูน บรเวณสำนักสงฆเกาะไผ ตำบลไรใหม อำเภอสามรอยยอด จังหวดประจวบคีรีขันธ
พิกัด 47P 600239E 1347498N สูงจากระดับน้ำทะเล 20 เมตร (ข) ลักษณะเนือหินปูน สีสดสีเทาถึง
้
เทาออน สีผุสีเทาดำถึงเทาน้ำตาล

- 44 -




































ก

































ข

รูปที่ 3.11 (ก) หินควอรตไซต บริเวณตำบลสามรอยยอด อำเภอสามรอยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ

พิกัด 47P 606170E 1357526N สูงจากระดับน้ำทะเล 11 เมตร (ข) ลักษณะหินควอรตไซต สีน้ำตาลแกม
เหลือง มีการแตกหักมาก

- 45 -







































รูปที่ 3.12 หินโผลปรากฏเปนดานหินไนส บริเวณหนาดินเกา ตำบลสามรอยยอด อำเภอสามรอยยอด
จังหวัดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P 604636E 1359886N




































ั
รูปที่ 3.13 หินไมกาชีสต บริเวณตำบลทับใหญ อำเภอหัวหิน จังหวดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P 598329E
1378731N

- 46 -




































ก

































ข


รูปที่ 3.14 (ก) หินแกรนิต บริเวณตำบลทองมงคล อำเภอบางสะพาน จังหวดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P
ั
537587E 1243360N (ข) ลักษณะเนื้อหินแกรนิต เนื้อหินคอนขางผุมาก สีผุสีน้ำตาลเหลืองออน

- 47 -



3.7.9 กลุมวิทยาหิน VOL2


กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนหินอัคนีภูเขาไฟสีจาง (Felsic volcanic igneous rock)


ประกอบดวย หินไรโอไลต สีมวง เนื้อดอกเฟลดสปาร หินทัฟฟ และหินไรโอลิติก-ทัฟฟ กระจายตัวอยูใน
ตำบลไชยราช อำเภอบางสะพานนอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปนแนวเทือกเขาสูง กลุมวิทยาหินนี้

สามารถเชื่อมโยงไดกับหินอัคนียุคครีเทเชียส (Kv)


3.7.10 กลุมวิทยาหิน COL


ั
กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนตะกอนเศษหินเชิงเขาและตะกอนผุพงอยูกบที่ ( Colluvial
ั
and residual deposits) เศษหินประกอบดวย หินควอรตไซต หินทราย หินทรายแปง หินแกรนิต และ
ตะกอนทราย ทรายแปง ดินลูกรัง และดินเทอราโรซา (รูปที่ 3.15) กระจายตัวอยูในอำเภอหัวหิน อำเภอ

ปราณบุรี อำเภอสามรอยรอด อำเภอกุยบุรี อำเภอเมอง อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน และอำเภอ
ื
บางสะพานนอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปนเชิงเขา และขอบแอง กลุมวิทยาหินนี้สามารถเชื่อมโยงไดกบ
ั
กลุมตะกอนเศษหินเชิงเขาและตะกอนผุพังอยูกับที่ (Qc)


3.7.11 กลุมวิทยาหิน AL


กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนตะกอนน้ำพา (Alluvial deposits) ประกอบดวยตะกอนทราย
ึ
ี

เนื้อหยาบถงละเอยด สีน้ำตาลแดง พบกรวดขนาดเล็กปน ทรายแปงและดินเหนียว (รูปที่ 3.16) กระจายตัว
ุ
ิ
ุ
ื
อยูในอำเภอหัวหน อำเภอปราณบุรี อำเภอสามรอยรอด อำเภอกยบรี อำเภอเมอง อำเภอทับสะแก อำเภอ
บางสะพาน และอำเภอบางสะพานนอย กลุมวิทยาหินนี้สามารถเชื่อมโยงไดกับกลุมตะกอนน้ำพา (Qa)
3.7.12 กลุมวิทยาหิน TER

ั

กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนตะกอนตะพกลำน้ำ (Terrace deposits) ประกอบดวย กรวด
ี
ี่
ทราย ชั้นกรวด มีความกลมมน แทรกสลับชั้นกรวดละเอยด (รูปท 3.17) กระจายตัวอยูในอำเภอหัวหิน
อำเภอปราณบุรี และอำเภอบางสะพานนอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปนเชิงเขา กลุมวิทยาหินนี้สามารถ
ั
เชื่อมโยงไดกับกลุมตะกอนตะพกลำน้ำ (Qt)

3.7.13 กลุมวิทยาหิน BEA



กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนตะกอนชายหาด และตะกอนสันทรายเกา (Beach deposits
and old beach ridged deposits) ประกอบดวยทราย กรวด ทรายแปง มีเศษเปลือกหอย เศษปะการัง
และเศษซากพืชปะปน (รูปที่ 3.18) กระจายตัวอยูในอำเภอสามรอยยอด อำเภอกยบุรี อำเภอเมือง และ
ุ
อำเภอบางสะพาน แสดงลักษณะภูมิประเทศเปนชายฝงทะเล กลุมวิทยาหินนี้สามารถเชื่อมโยงไดกบกลุม
ั
ตะกอนชายหาด (Qb) และตะกอนสันทรายเกา (Qbo)

- 48 -



3.7.14 กลุมวิทยาหิน MC


ึ
กลุมวิทยาหินนี้มีลักษณะเปนตะกอนทลุมราบน้ำขนถง และตะกอนทลุมชุมน้ำ (Tidal flat
ึ้
ี่
ี่
ี
ึ
deposits and Marsh deposits) ประกอบดวย ชั้นดินเคลย สีเทาถงสีดำ เนื้อนิ่ม มชั้นทรายละเอยด
ี
ื
และชั้นพทแทรกสลับ มีเศษพชพวกหญา หรือพืชน้ำปะปน (รูปที่ 3.19) กระจายตัวอยูในอำเภอสามรอยยอด
ี
อำเภอกยบุรี อำเภอเมอง และ อำเภอบางสะพาน แสดงลักษณะภูมิประเทศเปนชายฝงทะเล กลุมวิทยาหิน
ื
ุ
นี้สามารถเชื่อมโยงไดกับกลุมตะกอนที่ลุมราบน้ำขึ้นถึง (Qtf) และตะกอนที่ลุมชุมน้ำ (Qmr)


































รูปที่ 3.15 ตะกอนเศษหินเชิงเขา บริเวณตำบลหินเหล็กไฟ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P

595849E 1393654N สูงจากระดับน้ำทะเล 14 เมตร

- 49 -





































ก


































ข

รูปที่ 3.16 ตะกอนน้ำพา บรเวณตำบลเกาะหลัก อำเภอเมือง จังหวัดประจวบคีรีขันธ พิกัด 47P 5843994E
ิ
1308529N (ข) ลักษณะตะกอนเปนทรายปนทรายแปง สีน้ำตาลแดง

- 50 -





































ก

































ข

รูปที่ 3.17 (ก) ตะกอนตะพักลำน้ำ บรเวณตำบลหวยสัตวใหญ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ
ิ
พิกัด 47P 558577E 1385315N (ข) ลักษณะตะกอนเปนทรายปนกรวด สีน้ำตาล

- 51 -




































ก

































ข

รูปที่ 3.18 (ก) ตะกอนชายหาด บริเวณตำบลสามรอยยอด อำเภอสามรอยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ

พิกัด 47P 0609859E 1349555Nสูงจากระดับน้ำทะเล 6 เมตร (ข) ลักษณะตะกอนเปนทราย กรวด
ทรายแปง สีเทา มีเศษเปลือกหอยปน

- 52 -




































ก

































ข


รูปที่ 3.19 (ก) ตะกอนที่ลุมน้ำขึ้นถึง บริเวณตำบลดอนยายหนู อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ พิกัด
47P 602694E 1342076N สูงจากระดับน้ำทะเล 3 เมตร (ข) ลักษณะตะกอนเปนดินเคลย สีเทาดำ

เนื้อออนนิ่ม

บทที่ 4


วิธีการศึกษา





้
4.1 ขันรวบรวมขอมูล

ี่
การศกษาและรวบรวมงานวิจัยทเกี่ยวของกับการทำแบบจำลองตาง ๆ เพื่อนำมาประยุกตใช
ึ
ึ
ู

่
่

ิ
ิ
ื
ี

ในการศกษาพ้นทออนไหวตอการเกดดนถลมใหมีความยืดหยุน สามารถปรับเปลียนขอมลไดงาย และ
ทันสมัย โดยทำการเก็บรวบรวมขอมูล 3 ลักษณะ ดังนี้
่
1) รวบรวมขอมลพนฐานและปจจัยท่เกยวของกบการดินถลม เพอจัดทำฐานขอมล
ี
ั
ี
้
ื
ู

ู

่
ื

ู
ี

สารสนเทศภูมิศาสตร ประกอบดวย ขอมูลดานธรณีวิทยา ธรณโครงสราง ขอมลแบบจำลองภูมประเทศ
ิ
เชิงเลข (DEM) ปริมาณน้ำฝน และขอมูลตำแหนงรองรอยดินถลมในอดีต
ู
ี
็
ี

2) การเกบรวบรวมขอมลเอกสารท่เก่ยวของ จากแหลงเอกสารตาง ๆ เชน หองสมุด
ฐานขอมูลของกรมทรัพยากรธรณี และเว็บไซตตาง ๆ
่
ี
ู
ี
่
3) การรวบรวมผลงานทเคยทำมากอนในพนทศึกษา โดยการคนหาจากฐานขอมลของ
ื
้
กรมทรัพยากรธรณี และเว็บไซตตาง ๆ
4.2 การสำรวจลักษณะทางธรณีวทยา
ิ
่
่
ื


ี
ี
ู
ี
ี
การสำรวจธรณวิทยาในพ้นทศึกษา มจุดประสงคหลักเพอรวบรวมขอมลธรณวิทยาในสนาม
ื
้

ั
ู
ี


ทังหมด ไดแก ขอมลชนิดหิน โครงสรางทางธรณวิทยา การแผกระจายตวของหิน การลำดับชันหิน
้
ิ
่
ความตอเนืองของชันหิน และขอมลเกยวกบธรณพบัตภัยดนถลมในพนทศกษา โดยการสำรวจธรณวิทยา
ี
ื
้
ึ
่
ี
ิ
้
ิ
ู
ั

ี
่
ี
มีขั้นตอนการสำรวจดังตอไปนี้
ู
็
1) การเตรียมขอมูลพื้นฐานกอนการเกบขอมลภาคสนาม ไดแก การเตรียมแผนที่ภูมิประเทศ
ื

้
ขอมูลพนฐาน และการรวบรวมขอมูลดานธรณีวิทยาของพ้นท่จากรายงานการสำรวจธรณวิทยาในพนท ี่
ี
ื้
ื
ี
ี
เชน แผนทธรณวิทยามาตราสวน 1:50,000 และแผนทธรณวิทยามาตราสวน 1:250,000 และรายงาน
ี
่
ี
ี
่
จำแนกเขตเพอการจัดการดานธรณวิทยาและทรัพยากรธรณ จังหวัดนาน ป พ.ศ. 2549 จังหวัดอตรดตถ 
ุ
ิ
ี
ี
่
ื
ั
ุ
ป พ.ศ. 2551 จังหวัดประจวบคีรีขันธ ป พ.ศ. 2551 จังหวัดอทยธานี ป พ.ศ. 2551 และจังหวัดกระบี่
ป พ.ศ. 2556
ื
ี
2) การวางแผนการสำรวจโดยการกำหนดเสนทางการสำรวจใหครอบคลุมพ้นท่เสี่ยงภัย
ดินถลม และตรวจสอบความถูกตองของขอมูลเดิม

- 53 -

- 54 -




ุ
3) การเตรียมอปกรณสำรวจภาคสนาม เชน คอนธรณีวิทยา (Geological hammer)

ิ
ุ
เข็มทศ (Compass) แฮนดเลนส (hand lens) สมุดบันทึก (Field notebook) อปกรณบอกพิกัดตำแหนง
ดวยดาวเทียม (Global Positioning System, GPS) กลองถายรูป และอุปกรณเก็บตัวอยาง
็
ื่
ี

ู
ั
้
4) สำรวจเกบขอมลขนรายละเอยด รวบรวม และบันทึกขอมูลทางธรณีวิทยา เพอจัดกลุมหิน
้
ในพ้นท่ศึกษาตามลักษณะทางวิทยาของหิน เชน ขอมูลชนิดหิน การลำดับชันหิน การกระจายตัวของหิน
ี
ื
ธรณีวิทยาโครงสราง และถายภาพเพื่อใชประกอบการเขียนรายงาน
4.2.1 หลักการจำแนกกลุมวิทยาหินสำหรบการศกษาดินถลม
ึ
ั
ี
ี
วิทยาหิน (lithology) เปนหนึงในปจจัยทเก่ยวของกับการเกิดดินถลม อกทงเปน
ั้
่
ี
่
ี
่
ิ
่
หินตนกำเนิดของดินชนิดตาง ๆ ทีมคณสมบัตทางวิศวกรรมทีอาจเกยวของกบประเภทการเกิดดินถลม
ั
่
ี
ุ
้
ั
ี
่
้
ึ
้
ึ่
ึ
ชนิดตาง ๆ ทงนีขนอยูกับชนิดของดินทเปนผลมาจากการผุพงของชันหินตนกำเนิด ซงในการศกษาครั้งนี้
้
ั


้
ื
ี
ั
ไดทำการจำแนกลักษณะวิทยาหินแบบตาง ๆ ทพบกระจายตวในพนทศกษาใหเปนหนวยหินทีมลักษณะ
่
่
ี
ี
่
ึ
ี

่

วิทยาหินแบบตาง ๆ ทีมความคลายคลึงกันใหอยูรวมกันเปนกลุม เรียกวา กลุมวิทยาหิน (lithological
่
group) เพือบงชีความสัมพันธระหวางกลุมวิทยาหินกับรองรอยดนถลมทเกดขนท้งในอดีตและปจจุบัน
้

ิ
่
้
ึ
ิ
ี
ั
ี่
ิ
ั
และความสัมพันธระหวางกลุมวิทยาหินทเปนหินตนกำเนิดดินกบกลุมดนชนิดตาง ๆ ทกระจายตัว
่

ี
ในพื้นที่ศึกษาที่มีคุณสมบัติทางวิศวกรรมที่แตกตางกันใหมีความชัดเจนมากขึ้น
4.2.2 ปจจัยที่เปนเกณฑในการจำแนกหนวยหิน
่
่
หนวยหิน (rock unit) หมายถึง เนือหินมีลักษณะปรากฏทีสมำเสมอและสามารถทำแผนทีได 
่
้
่
ซึ่งหนวยหินถอเปนหนวยขั้นพื้นฐานสำหรับการทำแผนทีในระบบการจำแนกประเภทของวัสดุหินในสนาม
ื
(Rock Material Field Classification system; RMFC) (Natural Resources Conservation Service,

ึ
่
ี
2012) ซงในการศึกษาครั้งนีใชการทำแผนท่เพอระบุการกระจายตว (distribution) ของกลุมวิทยาหิน
ื
่
ั
้



้
แบบตาง ๆ ทปรากฏบนพืนผิวภูมิประเทศ โดยไดกำหนดกลุมวิทยาหินขนมาเปนหนวยหินเทานัน ไมไดม ี
ึ
้
้

ี
่

ิ
ั

้
การลำดับชั้นหินหรือพจารณาอายุและการวางตวของชันหินแตอยางใด พจารณาจากลักษณะเดนของ
ิ
ั
วิทยาหินแบบตาง ๆ ที่มีความคลายคลึงกน เพื่อกำหนดเปนหนวยหินของกลุมวิทยาหินนั้น ๆ โดยใชเกณฑ
ึ่
การจำแนกวิทยาหินของ Dearman (1991) ซงเปนการจำแนกลักษณะวิทยาหินสำหรับงานใน
ทางวิศวกรรมและการทำแผนที่วิศวกรรมธรณี โดยประกอบดวยเกณฑหลัก ๆ 4 ประการ ไดแก 
1) ชนิดหินโดยทัวไป (genetic type)
่
ี
ชนิดหินโดยทั่วไปประกอบดวยหินหลัก ๆ 3 ชนิด โดยแตละชนิดมรายละเอียดดังนี้


- 55 -



(1) หินอัคนี (igneous rock): เปนหินที่เกิดจากการเย็นตัวของแมกมา (magma) ทั้งที่เย็น

ตัวบนผิวโลกเรียกวา หินอคนีพุ (extrusive igneous rock) และเย็นตวใตเปลือกโลกเรียกวา หินอัคนี
ั
ั

แทรกซอน (intrusive igneous rock) ดังตารางที่ 4.1
(2) หินตะกอน (sedimentary rock): เปนหินทีมีการเกิดหลากหลายรูปแบบ ไดแก 
่

ี
ื
ี
เกิดจากอนุภาคท่แตกหักมาจากท่อ่น (detritus or terrigenous sediment) เกดจากการตกผลึกของ
ิ
ิ
สารละลายเคมี หรือชีวเคมี (chemical or biochemical precipitation) และเกดจากการทบถมของ
ั
ซากอินทรียวัตถุ (organic material) ดังตารางที่ 4.2
(3) หนแปร (metamorphic rock): เปนหินทเกิดจากการแปรสภาพ อันเนืองมาจาก
ี
่
ิ
่
ึ
ี
ความรอน (heat) ความดัน (pressure) และสารละลายเคม (chemical fluid) ซ่งสามารถแปรสภาพ
มาจากหินตนกำเนิดที่เปนไดทั้งหินอัคนี หินตะกอน และหินแปร ดังตารางที่ 4.3
ั
ี
ตารางที่ 4.1 ตารางการจำแนกหินอคน (Dearman, 1991)
PYROCLASTIC IGNEOUS GENETIC GROUP
Massive Usual structure
At least 50% of Quartz, felspars, micas, Feldspar, Dark

grains are of dark minerals dark minerals minerals Composition
igneous rock Acid Intermediate Basic Ultrabasic

Rounded grains: Very
Agglomerate Pegmatite coarse-
grained
Angular grains: Gabbro Coarse- 60

Volcanic breccia grained
Granite Diorite Pyroxenite 2
Tuff Dolerite Peridotite Medium- Predominant grain size (mm)
grained

Fine- 0.006
Fine-grained tuff
grained
Rhyolite Andesite Basalt
Very fine- Very fine- 0.002

grained tuff grained
Volcanic Glassy

Glasses Amorphous


* A tuff containing both pyroclastic and detrital material, but predominantly pyroclastic, is called tuff.

- 56 -



ตารางที่ 4.2 ตารางการจำแนกหินตะกอน (Dearman, 1991)

CHEMICAL/
DETRITAL SEDIMENTARY GENETIC GROUP
ORGANIC

Bedded Usual structure

Salts,
Grains of rock, quartz, At least 50% of grains Carbonates,
Composition
feldspar and clay minerals are of carbonate Silica
Carboneceous

Grains are of Saline rock: Very
coarse-
Rudaceous rock fragment Calcirudite Halite grained 60
Rounded grains:

Anhydrite
conglomerate
Gypsum Coarse-
grained

Angular grains: breccia 2
Arenaceous Grains are mainly Calarenite Medium-
mineral fragments
grained
Sandstone: grain are

mainly mineral fragments Limestone (undifferntiated) Calcreous rocks: 0.006 Predominant grain size (mm)
Siltstone: Limestone
50% fine Calcisiltite Dolomite Fine-
Agilliceous or Lutaceous Shale: particles Marlstone Chalk Siliceous rocks: Very fine- 0.002
grained
grained
Mudstone
Claystone:

Fissile

50% very

mudstone
fine-fine
grained Calcilutite Chert grained
Flint
particles Carbonaceous
rock:
Glassy
Lignite Amorphous
Coal

- 57 -



ตารางที่ 4.3 ตารางการจำแนกหินแปร (Dearman, 1991)


METAMORPHIC GENETIC GROUP

Foliated Massive Usual structure


Quartz, felspar, micas, Quartz, felspar, micas, Composition
dark minerals dark minerals, carbonates

Tectonic Very
breccia coarse-

grained
Migmatite
60
Hornfels
Marble Coarse-

Gneiss Granulite grained
Quartzite

Schist 2

Medium- Predominant grain size (mm)
Amphiolite grained
Phyllite

0.006

Fine-
Slate grained

0.002

Very fine-
grained
Mylonite

Glassy

Amorphous
2) ลักษณะโครงสรางทางกายภาพของมวลหิน (physical structure of rock mass)


ี
ี
้
ั
้
(1) เปนชัน (bedded): มกพบในหินตะกอน และชันตะกอนท่มการสะสมตัวเปนชั้น
ี
บางครั้งอาจพบในหินอัคนีพุหรือหินอัคนีภูเขาไฟที่มการปะทุหลาก

้
ิ
(2) เปนริวขนาน (foliation): มักพบในหินแปร ท่เกดจากกระบวนการแปรแบบไพศาล
ี
(regional metamorphism) และกระบวนการแปรในบริเวณเขตรอยเลือนและเขตรอยเฉอน ซงเปน
ื
่
ึ่
การแปรแบบพลวัตร (dynamic metamorphism)

- 58 -



(3) เปนมวลหนาทไมแสดงช้น (massive): พบไดท่วไปในหินทุกชนิด โดยมักพบใน

ั

ั
ี
่
ี
ิ
หินอัคนีแทรกซอนจำพวกหินแกรนิต หินตะกอนทเกดจากการสะสมตัวของสารละลายเคมเปนชันหนา
ี
่
้


จำพวกหินปูน และหินแปรจำพวกหินออน (marble) หินควอรตไซต (quartzite) และหินฮอรนเฟลส
(hornfels) เปนตน
3) ขนาดของอนุภาคทีเปนองคประกอบของหินทปรากฏเดนชัด (predominant grain size)
ี่
่

ซึ่งประกอบกันเปนเนื้อหน (texture)
ิ

(1) เมดหยาบมาก (very coarse-grained): ขนาดเสนผานศนยกลางใหญกวา 60 มลลิเมตร
็
ู
ิ
็
ิ
ู
(2) เมดหยาบ (coarse-grained): ขนาดเสนผานศนยกลาง 2-60 มลลิเมตร
็
ู
(3) เมดปานกลาง (medium-grained): ขนาดเสนผานศนยกลาง 0.06-2 มลลิเมตร
ิ
(4) เมดละเอยด (fine-grained): ขนาดเสนผานศนยกลาง 0.002-0.06 มลลิเมตร
ิ
ี
ู
็
็
ี
ิ
ู
(5) เมดละเอยดมาก (very fine-grained): ขนาดเสนผานศนยกลางเล็กกวา 0.002 มลลิเมตร
(6) เนื้อแกว (glassy) หรือ อสัณฐาน (amorphous): เปนเนื้อที่ประสานกันเปนเนื้อเดียว
4) แรองคประกอบ (mineralogical composition)

ี
่
ี
่
แรองคประกอบ เปนหนึงในปจจัยททำใหมวลหินมคุณสมบัตเฉพาะตาง ๆ ทางวิศวกรรม ไดแก 
ิ

ความแขงแรง ความถวงจำเพาะ และความคงทนตอการผุพง การจำแนกลักษณะของแรองคประกอบ

ั


็
สามารถแบงออกเปน 8 ลักษณะ ดังนี้
(1) เศษหิน (rock grains or lithic fragment): เปนเศษแตกหักของหินดั้งเดิม
(pre-existing rock) ทีถูกพัดพาจากตวกลางมาสะสมตัวเปนหินใหม มักพบในหินทราย หินกรวดมน และ
่
ั
ั
บางครั้งอาจพบในหินอคนีแทรกซอนชนิดหินภูเขาไฟที่เกิดจากการประทุหลาก เชน หินทัฟฟ (tuff)
ิ
(2) ควอตซ (quartz): เปนแรจำพวกแรสีจาง (felsic mineral) ในชุดปฏิกริยาของโบเวน

็
ั

ุ
ี
(Bowen’s reaction series) พบไดในหินทกชนิด มความแข็งระดบ 7 ตามมาตรวัดความแขงของโมห
(Moh’s scale)
(3) เฟลดสปาร (feldspars): พบอยูในหินอคนีทุกชนิด หินตะกอน และหินแปร
ั
โดยแรเฟลดสปารประกอบดวย โพแทสเซียมเฟลดสปาร และแพลจิโอเคลสเฟลดสปาร
่
(4) แรชนิดเมฟก (mafic) แรสีเขม (dark-coloured) และแรอืนที่เกยวของกัน: แรชนิดเมฟก
ี
่
หรือแรสีเขมในชุดปฏิกิริยาของโบเวนประกอบดวย แรจำพวกโอลิวีน (olivine) ไพร็อกซีน (pyroxene)


ั
และแอมฟโบล (amphibole) โดยมกพบในหินอคนีชนิดอลตราเมฟก (ultramafic igneous rock) ไดแก 

ั

ั
ั
หินดนไนท (dunite) หินเพอริโดไทต (peridotite) และหินอคนีชนิดเมฟก (mafic igneous rock) ไดแก 




ั
หินบะซอลต (basalt) และหินแกบโบร (gabbro)

- 59 -



ี
ิ
(5) แรดินเหนียว (clay minerals): แรดนเหนียวจัดเปนแรทมการเกดแบบทุติยภูม
ิ
ิ
ี
่
ั
(secondary mineral) กลาวคือ เกิดจากการเปลี่ยนสภาพ (alteration) ของแรเดิมในหินจากการผุพง
ี
่
ั
ทางเคมของหิน (chemical weathering) ใหเกิดเปนแรใหม ตัวอยางเชน แรเฟลดสปารทีมการผุพง
ี
ทางเคมแลวเปลียนสภาพเปนแรดนขาว (kaolinite) โดยการผุพังนี้สามารถพบไดในหินทุกชนิด
ิ
่

ี
ที่อยูในลักษณะภูมอากาศแบบรอนชื้น และแรดินเหนียวโดยสวนใหญพบเปนแรประกอบหินในหินตะกอน
ิ
ที่มีเนื้อคอนขางละเอียด ซึ่งมักพบมากในหินโคลน และหินดินดาน
(6) คารบอเนต (carbonates): ประกอบดวย แรทมองคประกอบเปนคารบอเนต (CO )

ี

่
ี
3
ั
เปนหลัก เชน แคลไซต (calcite) อะราโกไนต (aragonite) และโดโลไมต (dolomite) มกพบมากใน



หินตะกอนที่ตกผลึกจากสารละลายเคมีและชีวเคมี ไดแก หินปูน หินโดโลไมต รวมถึงหินแปรอยางหินออน
ั
ั
ุ
ิ
ื
ิ
(7) วตถจำพวกเกลอกนระเหย (salt, evaporite) วตถุจำพวกเนื้อปนซิลกา (siliceous
้
ุ
materials) และวัตถุจำพวกเนือปนคารบอเนต (carbonaceous materials): วัตถจำพวกเกลือหิน
ิ
ั
่
ระเหยซงเกดจากสารละลายเกลือ โดยท่วไปจะไมพบโผลปรากฏบนผิวดิน วัตถุจำพวกเนื้อปนซิลิกา
ึ
ู
ี่
ี
่
ั
ิ
โดยท่วไปมักพบเปนลักษณะหินทถูกแทนทดวยซิลิกา (silicification) เชน หินปูนทถกแทนทดวยซลิกา
ี่
่
ี
ั
ี
ั
(silicified limestone) สวนวัตถุจำพวกคารบอเนต โดยท่วไปมักพบในหินท่เกิดในสภาพแวดลอมรวมกบ
หินคารบอเนต เชน หินดินดานเนือคารบอเนต (carbonaceous shale) และหินโคลนเนือคารบอเนต
้
้
(carbonaceous mudstone) เปนตน
ั
(8) แกว (glass): เปนเนื้อหินทีมลักษณะเปนแกว มีแกวเปนองคประกอบ โดยท่วไปมักพบ
ี
่
เห็นไดไมมากนัก สวนใหญพบในหินอัคนีพุที่เย็นตัวบนผิวโลกอยางรวดเร็ว เชน หินออบซิเดียน (obsidian)
4.3 การจัดการขอมูล




ู
ิ
ื
ู
ู

ขอมลพนฐานเบืองตนจะถกทำใหอยูในระบบขอมลสารสนเทศภูมศาสตร ประกอบดวย
้
้

ั

ี
ขอมูลดานธรณีวิทยา ขอมูลธรณโครงสราง ขอมูลลักษณะภูมประเทศ ขอมูลแบบจำลองระดบสูงเชิงเลข
ิ
็
ึ
ปริมาณน้ำฝน การใชประโยชนท่ดิน และตำแหนงรองรอยดินถลมในอดีต ซ่งขอมูลเหลานี้จะถูกจัดเกบ
ี
อยูในลักษณะเปนกริด (raster data) คอ ขอมลทมโครงสรางเปนชองเหลียม เรียกวา จุดภาพ หรือ grid cell
ู

่
ื

่
ี
ี
ั

ี
ู
ี
่
่
ิ
ึ

ท่มการเรียงตอเนืองกนในแนวราบและแนวดง ซ่งมีความละเอียด 10x10 เมตร และในรูปแบบขอมล
้
้
เชิงเสนสำหรับขอมูลรองรอยดนถลม ทังนีการวิเคราะห การประมวลผล และการแสดงผลขอมูลเชิงพืนที ่
้
ิ

ี่
จะอยูในรูปแบบระบบสารสนเทศภูมศาสตร ดังตารางท 4.4
ิ

- 60 -



ตารางที่ 4.4 สรุปชนิดและแหลงที่มาของขอมูล


คาพิกัด
ู
่
ชนิดขอมูล ป รปแบบขอมูล ความละเอยด อางองทาง แหลงทีมา
ิ
ี
ภูมิศาสตร 
ALOS PALSAR 2009 ขอมูลแสดงลักษณะ 12.5 เมตร (m) WGS84 https://vertex.daac.
DEM เปนกริด (raster data) asf.alaska.edu/#

Google images 1989- ขอมูลแสดงลักษณะ 10 เมตร (m) WGS84 Google earth pro

2021 เปนกริด (raster data)


การใชประโยชน 2020 ขอมูลแสดงลักษณะ 10 เมตร (m) WGS84 https://www.arcgis.
ที่ดิน (Landuse) เปนกริด (raster data) com/apps/instant/m

edia/index.html?appi
d=fc92d38533d4400
78f17678ebc20e8e2

แผนที่ธรณีวิทยา 2559 ขอมูลแสดงทิศทาง 1:50,000 และ WGS84 กรมทรัพยากรธรณี

(vector Data) 1:250,000

แผนท 2527 ขอมูลแสดงทิศทาง 1:50,000 WGS84 กรมแผนททหาร
่
ี
ี
่
ภูมิประเทศ (vector Data)
ปริมาณนำฝน 2561 ขอมูลแสดงทิศทาง รายวัน WGS84 กรมอุตุนิยมวิทยา
้
(vector Data)






่
4.4 การทำแผนทีรองรอยดินถลม

ี
่
ิ
แผนทีรองรอยดนถลมเปนแผนทแสดงตำแหนง ความหนาแนน การกระจายตวของดนถลม
ิ
ั
่
ุ
ี
ื้
ี
ชนิดของดินถลม รวมถึงวันท่เกิดเหตการณดินถลมแตละพนท ซงมความสัมพันธกับปจจัยท่ควบคุม
ี
ี่
ึ่
ิ
ี
ี
ิ
ิ
การเกดดนถลม เชน ลักษณะทางธรณวิทยา ธรณวิทยาโครงสราง ลักษณะภูมประเทศ และสภาพอากาศ
้
ี

ี
่
ิ
ั

ดวยเหตุนี้การทำแผนท่รองรอยดนถลมจึงมความสำคัญทใชสำหรับเปนขอมลตงตนในการทำนายการเกิด
ู
ี
ดินถลมในอนาคตได
ั
ึ
ิ
ู

ในการศกษาครั้งนี้จัดทำขอมลตำแหนงรองรอยดนถลม โดยอาศยเทคนิคการรับรูระยะไกล

ดวยการแปลดวยสายตา (visual interpretation) จากภาพถายดาวเทยมภายใตแอปพลิเคชัน Google Earth


ี

ิ
ี
่
ี
ี

่
Pro โดยมหลักการจำแนกลักษณะของดนถลมตามชนิดและลักษณะทเห็นบนภาพถาย ดังตารางท 4.5

- 61 -



ึ่
ั
ิ
ี
่
้
เปนการหาความแตกตางของพืนทระหวางลักษณะรอยดนถลม ซงมกแสดงสีของดินอาจเปน สีน้ำตาลแดง

ิ
ึ่
หรือขาว (รูปที่ 4.1) ซงเกดจากการเปดหนาดิน/หินในบริเวณนั้น กบลักษณะพื้นทรอบขาง ซึ่งมกเปนพื้นท ี่
ั
ั
ี่
ื
ปาสีเขียว หรือพ้นท่รางโลงเตยน (bare land) โดยสามารถตรวจจับรองรอยดินถลม และสามารถกำหนด
ี
ี
ั
ั
ี
ั
ตำแหนงจากภาพดาวเทียมโดยอาศยความเขาใจเกยวกบชนิดของดินถลมกบลักษณะภูมประเทศโดยรอบ
ิ

่
ี
ิ
ั
ี
่
ี
รวมถึงความเขาใจเกยวกบลักษณะของดนถลมทแสดงออกมาบนภาพดาวเทยมหรือภาพถายทางอากาศ
่
โดยทั่วไปแลวมีเกณฑการแปลตามปจจัยตอไปนี้
1) ลักษณะธรณีสัณฐาน
2) ลักษณะทางน้ำ การผุพัง และระบบอุทกวิทยา
3) ลักษณะของสีของดน/หิน
ิ
่
ี
4) ลักษณะพชพรรณทปกคลุม
ื
ิ
ิ
5) กจกรรมของมนุษย และการใชประโยชนทดน
่
ี
ื
อยางไรก็ตามการเขาพนทเพอตรวจสอบความถูกตองของการแปลขอมูลจากภาพถาย
่

ื
้

่
ี
จะทำใหแผนที่รองรอยดินถลมมีความละเอียด แมนยำ และถูกตองมากยิ่งขึ้น (รูปที่ 4.2)

- 62 -



ตารางที่ 4.5 หลักการจำแนกลักษณะของดินถลมจากการแปลความหมายภาพถายทางอากาศและ

ภาพดาวเทียม (ดัดแปลงจาก Miller, 2007 และ Soeters and Westen, 1996)

Type of Characteristic based on morphology, vegetation, and drainage visible on stereo images
Movement

Fall and Morphology Distinct wall or free face in association with scree slopes (20 to 30 degrees)
topple and dejection cones; jointed rock wall (>50 degrees) with fall chutes.

Vegetation Linear scars in vegetation along frequent rock fall paths; vegetation density
low on active scree slopes.

Drainage No specific characteristics.

Rotational Morphology Abrupt changes in slope morphology characterised by concave (niche) and
slide convex (runout lobe) forms; often steplike slopes; semilunar crown and

lobate frontal part; back-tilting slope facets, scarps, hummocky morphology
on depositional part; D/L = ratio 0.3 to 0.1 slope 20 to 40 degrees.

Vegetation Clear vegetational contrast with surrounding, absence of land use indicative
for activity; differential vegetation according to drainage conditions.

Drainage Contrast with nonfailed slopes; bad surface drainage or ponding in niches or
back-tilting areas; seepage in frontal part of runout lobe.

Compound Morphology Concave and convex slope morphology; concavity often associated with
slide linear grabenlike depression; no clear runout but gentle convex or bulging
frontal part; back-tilting facet associated with (small) antithetic faults; D/L
ratio 0.3 to 0.1, relatively broad in size.

Vegetation As with rotational slides, although slide mass will less disturbed.

Drainage Imperfect or disturbed surface drainage, ponding in depressions and in rear part
of slide.

Translational Morphology Joint controlled crown in rock slides, smooth planar slip surface, relatively
slide shallow, certainly in surface material over bedrock; D/L < 0.1 and large width;
runout hummocky, rather chaotic relief, with block size decreasing with larger

distance.
Vegetation Source area and transportational path denuded, often with lineation in

transportation directions; differential vegetation on body in rock slides;
no landuse on body.

Drainage Absence of ponding below crown, disordered or absent surface drainage
on body; streams deflected or blocked by frontal lobe.

- 63 -



่
ตารางที 4.5 หลักการจำแนกลักษณะของดินถลมจากการแปลความหมายภาพถายทางอากาศและ
ภาพดาวเทียม (ดัดแปลงจากจาก Miller, 2007 และ Soeters and Westen, 1996) (ตอ)

Type of Characteristic based on morphology, vegetation, and drainage visible on stereo images
Movement

Lateral Morphology Irregular arrangement of large blocks tilting in various directions; block size
spread decreases with distance and morphology becomes more chaotic; large cracks

and linear depressions separating blocks; movement can originate on very
gentile slopes (<10 degrees).

Vegetation Differential vegetation enhancing separation of blocks; considerable contrast
with unaffected areas.

Drainage Disrupted surface drainage; frontal part of movement is closing off valley,
causing obstruction and asymmetric valley profile.

Earth flows Morphology One large or several smaller concavities, with hummocky relief in source area;
main scars and several small scars resemble slide type of failure; path
following stream channel and body is infilling valley, contrasting with V-
shaped valleys; lobate convex frontal part; irregular micromorphology with
pattern related to flow structures; slope > 25 degrees; D/L ratio very small.

Vegetation Vegetation on scar and body strongly contrasting with surrounding, land use
absent if active; linear pattern in direction of flow.

Drainage Ponding frequent in concave upper path of flow; parallel drainage channels on
both sides of body in valley; deflected or blocked drainage by frontal lobe.

Debris flow Morphology Large amount of small concavities (associated with drainage system) or one
major scar characterising source area; almost complete destruction along

path, sometimes marked by depositional levees; flattish desolate plain,
exhibiting vague flows structures in body of debris flow.

Vegetation Absence of vegetation everywhere; recovery will take many years.

Drainage Disturbed by main body; original streams blocked or deflected by body.

Mudslide Morphology Shallow concave niche with flat lobate accumulative part, clearly wider than
transportation path; irregular morphology contrasting with surrounding areas;
D/L ration0.05 to 0.01; slope 15 to 25 degrees.

Vegetation Clear vegetational contrast when fresh; otherwise differential vegetation
enhances morphological features.

Drainage No major drainage anomalies beside local problems with surface drainage.

- 64 -



































































่
รูปที 4.1 ตัวอยางรองรอยดินถลมแสดงสีขาว (บน) และสีแดง (ลาง) จากภาพ Google earth จังหวด
ั
นครศรีธรรมราชและพื้นที่ใกลเคียง ถายภาพเมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2556

- 65 -










































































รูปที่ 4.2 (บน) ดินถลมชนดการไหลของเศษหินและดิน นำตกคลองนารายณ ตำบลคลองนารายณ
ิ

้

ิ
ื
อำเภอเมอง จังหวัดจันทบุรี ตำแหนง 48P 0193269 E 1392548 N (ลาง) รอยดินถลมชนดการเลื่อนไถล
ระนาบโคง บานโขดทราย ตำบลหาดเล็ก อำเภอคลองใหญ จังหวัดตราด ตำแหนง 48P 02771880 E
1296422 N

- 66 -



ิ
4.5 การวิเคราะหแบบจำลองดินถลมทางคณตศาสตร

ี
ปจจัยทนำมาวิเคราะหความออนไหวตอการเกดดินถลมท้ง 7 ปจจัย ไดแก ขอมูลวิทยาหิน
่

ิ
ั

ี
ั
ิ
หนารับน้ำฝน ทศทางการไหลของน้ำ ระดบความสูง ความลาดชัน การใชประโยชนท่ดิน และระยะหาง
ื
จากโครงสรางทางธรณีวิทยา โดยจะถูกแบงเปนกลุมยอย (reclassify) เพอเปนการจัดกลุมขอมลกอน
่



ู
การประมวลผล และทำชันระยะกนชน (multi-buffer) สำหรับขอมลธรณวิทยาโครงสรางและทางน้ำ

ู
้
ี
ั
รายละเอยด ดงตารางท 4.6 การจัดเกบฐานขอมลจะอยูในรูปแบบกริด (raster data) ทมขนาดความละเอยด
ี
ี
่
ี

่
็
ี
ั
ี

ู
่
ื
ั
้
10x10 เมตร เพอนำไปใชประมวลผลในแบบจำลองทางคณตศาสตร โดยแบงออกเปน 5 ขนตอนหลัก
ิ
ดังรูปที่ 4.3 โดยแตละขั้นตอนมีรายละเอียดดังตอไปนี้
10x10 เมตร





























รูปที่ 4.3 แผนภูมิการวิเคราะหแบบจำลองดินถลม

- 67 -



ตารางที่ 4.6 ปจจัยที่นำมาใชในแบบจำลองดินถลม


ปจจัย ลำดับ กลุม

1. วิทยาหิน 1 CG1 หินกรวดมน ที่มีเม็ดกรวดเปนแรควอตซและเศษหิน
(Lithology) 2 CG2 หินกรวดมน ที่มีเม็ดกรวดเปนหินปูน

3 CG3 หินกรวดมนเชื่อมประสานดวยเหล็กออกไซด

4 SS1 หินทรายเนื้อเกรยแวก

ื้
5 SS2 หินทรายอารโคส หินทรายเนอควอตซ

่
6 SS3 หินทรายแทรกสลับกับหินตะกอนเนือละเอยดกึงแปรสภาพ
้
ี

7 SS4 หินทรายสีน้ำตาลแกมมวง ชั้นหนา

่
8 FS1 หินตะกอนเนื้อละเอียด บางสวนกึงแปรสภาพ

9 FS2 หินตะกอนเนื้อละเอียดเชื่อมประสานดวยเหล็กออกไซด

10 FS3 หินตะกอนเนื้อละเอียด เนือปนปูน
้

11 FS4 หินตะกอนเนื้อละเอียด หินโคลน หินโคลนปนซากพช
ื

12 CB1 หินคารบอเนต

13 CB2 หินคารบอเนตเนื้อดิน
14 CH หินตะกอนเนือผลึกซิลิกา
้
15 CT หินแปรสัมผัสที่มากดวยแรควอตซ

16 F-MET1 หินแปรที่มีริ้วขนานเกรดต่ำ

17 F-MET2 หินตะกอนกึงแปรสภาพ
่
18 MU1 หินอัคนีชนิดเมฟกและอัลตราเมฟก

19 MU2 หินเซอรเพนทีไนทพบรวมกบหินอัคนีชนิดอัลตราเมฟก
ั
20 GR หินแกรนิต

21 VOL1 หินอัคนีภูเขาไฟประกอบดวยแรสีจางถึงปานกลาง

22 VOL2 หินอัคนีภูเขาไฟประกอบดวยแรสีจาง

23 GY หินกเซอไรต
ี
24 COL ตะกอนเชงเขา
ิ
25 AL ตะกอนน้ำพา

26 TER ตะกอนตะพักลำน้ำ

27 BEA ตะกอนชายหาด และตะกอนสันทรายเกา

28 MC ตะกอนปาชายเลน และตะกอนทราบน้ำทะเลขนถึง
้
ึ
ี
่

- 68 -



่
ี
่
ี
ตารางท 4.6 ปจจัยทนำมาใชในแบบจำลองดินถลม (ตอ)


ปจจัย ลำดับ กลุม
2. หนารับน้ำฝน 1 Flat (-1)
(Aspect) 2 North (0-22.5)
3 Northeast (22.5-67.5)

4 East (67.5-112.5)
5 Southeast (112.5-157.5)

6 South (157.5-202.5)
7 Southwest (202.5-247.5)

8 West (247.5-292.5)
9 Northwest (292.5-337.5)

10 North (337.5-360)

3.ทิศทางการไหลของน้ำ 1 1 (90 deg)
(Flow Direction) 2 2 (135 deg)

3 4 (180 deg)
4 8 (225 deg)

5 16 (270 deg)
6 32 (315 deg)

7 64 (0 deg)

8 128 (45 deg)
4.ระดับความสูง (เมตร) 1 0-200

(Elevation) 2 200-400
3 400-600

4 600-800
5 800-1000

6 1000-1200
7 1200-1400

8 1400-1600

9 1600-1800

10 1800-2000

11 2000-2200

12 > 2200

- 69 -



ตารางที่ 4.6 ปจจัยที่นำมาใชในแบบจำลองดินถลม (ตอ)

ปจจัย ลำดับ กลุม

5.ความลาดชัน (องศา) 1 0-10
(Slope) 2 10-20
3 20-30

4 30-40
5 40-50
6 50-60

7 60-70
8 70-80
9 80-90
6.การใชประโยชนที่ดิน 1 แหลงน้ำ (Water)

(Landuse) 2 พื้นที่ปามีตนไมใหญ (Trees)

3 ทุงหญา (Grass)

4 พืชพรรณในพื้นที่ลุมน้ำทวมถึง (Flooded Vegetation)

5 พื้นที่เกษตรกรรม (Crops)
6 พุมไม (Scrub/Shrub)

7 สิ่งปลูกสราง (Built Area)

8 พื้นที่โลงไมมีพืชพรรณใบเขียว (Bare Ground)
7. ระยะหางจาก 1 0-200
ิ
โครงสรางทางธรณีวทยา 2 200-400
(เมตร) 3 400-600
(The distance to 4 600-800

structure) 5 800-1000
6 1000-1200
7 1200-1400

8 1400-1600
9 1600-1800

10 1800-2000
11 2000-2200
12 2200-2400
13 2400-2600

14 2600-2800
15 2800-3000

16 >3000

- 70 -



4.5.1 Area cross tabulation


ี
้
่
่
ั
ี
ั

ี
ั
การนำขอมูลปจจัยทเกยวของกบดินถลมมาหาความสัมพนธกบขอมูลดินถลมท่เกิดขึน
ี
ี
ิ
่
้
ในอดต หรือแผนทรองรอยดนถลม (ลักษณะจุด) โดยจุดประสงคของวิธีนี คือ การเปรียบเทยบลักษณะ
ี

ั
ู
้
ี
ื
ั
ี
ั
ี
พ้นท่เดียวกนบนขอมลสองตัว การรวมขอมูลท่มีพนท่ทับซอนกนของแตละปจจัยกบจุดรองรอยดินถลม
ื
่


ี
ในอดีต และนำออกมาในรูปแบบตาราง โดยคำนวณพ้นทของปจจัยแตละกลุมททับซอนกับจุดดนถลม
ิ
ื
่
ี
ั
ั
้
การสรางตารางนำเอาตวแปรมาไขวกนตามแนวนอนและแนวตง ตารางทไดจะแสดงรายละเอยดของตวแปร
ั
ี

่
ี
ั
้
หนึ่งในแตละอีกคาตัวแปรหนึ่งที่ใชอธิบายความสัมพันธระหวางตัวแปรทังสอง
4.5.2 Frequency ratio (Fr)
ิ
ิ
การประเมนผลของความนาจะเปนของการเกดดินถลมดวยแบบจำลองทางสถิติ Bivariate

statistical model (ตวอยางดูไดจาก Teerarungsigul (2006) และ Nawawitphisit (2010) ดวยการหา
ั

ี่
ความสัมพนธทเกี่ยวของระหวางดินถลมและปจจัยทควบคุมดินถลม โดยแตละปจจัยสามารถคำนวณหาได
ั
ี่
จากสมการที่ 1
สมการที่ 1

ั
ิ
เมอไดความสัมพนธของดนถลมและปจจัยแตละกลุมแลว คา Frequency ratio ของแตละ
ื่
ี
่

ิ

กลุมของปจจัย จะถกนำมาคำนวณเพอหาความออนไหวของพนทดนถลม (Landslide susceptibility
ื
่
ู
ื
้
index, LSI) ตามสมการที่ 2
สมการที่ 2
4.5.3 การใหน้ำหนัก (weighting)
้
เนืองจากคาความสำคญของปจจัยทนำมาวิเคราะหการเกดดนถลมนันไมเทากน การนำ
่
ี

ั

่
ิ
ั
ิ
วิธีการใหน้ำหนักกับแตละปจจัยมาใชเพ่อเพ่มความถกตองและแมนยำมากยิ่งขน (ตัวอยางดูไดจาก
ู

ื

ิ
ึ
้
่

Pantanahiran (1994) และ Teerarungsigul (2006)) ในรายงานนีนำ 2 วิธีการใหน้ำหนักมาหาคาเฉลีย
้
โดยแตละวิธีการมีการคำนวณคือ
1. Reliability probability method (RP) = the value of factor corresponding to
landslide
สมการที่ 3

- 71 -



2. Accountability probability method (AP) = the value of landslide accounted

for by factor


สมการที่ 4

3. คาเฉลี่ยทั้งสองวิธีดานบน (RP และ AP)


สมการที่ 5


เมอไดคาน้ำหนักเฉลี่ยของแตละปจจัยจะถูกนำมาคูณกับ คา Frequency ratio ของแตละ
ื่
กลุมของปจจัย และจะถูกนำมาคำนวณเพื่อหาความออนไหวของพื้นที่ดินถลม



4.6 การตรวจสอบแบบจำลองดินถลม (validation)



ในการทำแผนทพนทออนไหวตอการเกดดินถลมสิ่งทสำคัญและมีความจำเปนมาก
ี่
ิ
ี
่
ื้
ี่

ี
่
ื
ี่
คือ การตรวจสอบโมเดล (Chung and Fabbri, 2003) การตรวจสอบทไดผลจริง คอ การทมเหตการณ
ุ

ี
ี
ดินถลมเกิดขนจริงในบริเวณทโมเดลไดทำนายไว หรือ ทเรียกวา “Wait and See” (Neuhauser and
่
ี
่
้
ึ
ุ
Terhorst, 2007) แตปญหากคือตองรอเปนเวลานานกวาเหตการณดินถลมจะเกดขนหรืออาจจะ
็
้
ึ
ิ
ไมเกดเลย (Van Den Eeckhaut and others, 2006) การทำนายหรือโมเดลก็กลายเปนสิ่งทไรประโยชน
ิ
ี่

ิ
ี


ู
่
ไปเลย ดงนั้นแทนท่จะรอใหธรรมชาตเปนสิงพิสูจนวาโมเดลท่ทำถกตองหรือไม การทดสอบทาง
ั
ี
ึ่
ู
คณตศาสตรจึงถกนำมาชวยในการบงชี้ความถูกตองของโมเดล (Carrara & Pike, 2008) ซงโมเดลทดีตอง

ี่
ิ
มีความนาเชื่อถือทางสถิติดวย
4.6.1 สมมุติฐาน
ื
ิ
ิ
ุ
สมมตฐานหลักในการตรวจสอบแบบจำลองดนถลมสามารถแบงออกเปน 2 สมมตฐาน คอ
ิ
ุ
ี
ี่

ุ

ั
ิ
ั

้
ี่
(1) เหตการณดินถลมทเกดขนสัมพนธกับตวแปรตาง ๆ ไดแก ธรณวิทยา ภูมิประเทศ การใชประโยชนทดิน
ึ
ี่

ู
และปาไม และ (2) เหตการณดินถลมทจะเกิดในอนาคตถกกระตุนโดยตัวแปรเฉพาะ ไดแก ปริมาณน้ำฝน

ุ
และแผนดินไหว

4.6.2 เทคนิคที่ใชในการตรวจสอบ
่
วิธีการสำหรับตรวจสอบแบบจำลองดินถลมมอยูหลากหลายวิธี โดยวิธีทีนิยมใชกันมาก

ี
ไดแก วิธีการตรวจสอบเชิงคุณภาพ (qualitative method) จะใชวิธีการซอนทบขอมูลดินถลมบน
ั
ิ
แบบจำลองการเกดดินถลมและวิเคราะหดวยตาเปลา และวิธีการตรวจสอบเชิงปริมาณ (quantitative)



ิ
ิ
ิ
่
ี
จะใชความเกยวของของดินถลม และโซนของพบัตภัยดนถลม โดยใชการคำนวณทางคณตศาสตรเขามาชวย
ิ
ี่
ตัวอยางเทคนิคทใช ไดแก 

- 72 -



(1) การตรวจสอบภาคสนามและการซอนทบแบบงาย (ground-truthing and simple overlay)

ั


ในการประเมินพ้นท่ออนไหวตอการเกิดดนถลม การตรวจสอบแบบจำลองสามารถทำไดโดยการ
ี
ิ
ื
ไปตรวจสอบภาคสนาม หรือใชการแปลภาพถายทางอากาศ
ั
(2) กราฟบอกความถกตองของโมเดล (success rate curve) กบกราฟความถกตองของ

ู

ู
ั
ั
การทำนาย (prediction rate curve) สามารถเปนตวทดสอบความถูกตองของโมเดลได ซ่งท้งสองวิธีนี ้
ึ
มีลักษณะคลายคลึงกัน จะตางกันตรงที่ขอมูลดินถลมที่ใชในการตรวจสอบโมเดล โดยแบบกราฟบอกความ

ู
ั

ี่
ู
ถูกตองของโมเดลจะใชขอมลดินถลมชุดเดียวกบขอมลดินถลมทใชในการสรางโมเดล ซึ่งสามารถบอกไดวา
ี


ู
ี
ี
ี
โมเดลททำออกมามคาความถกตองหรือมผลลัพธดขนาดไหน แตการตรวจสอบโมเดลแบบกราฟ
่
ึ่
ความถูกตองของการทำนายจะใชขอมลดนถลมคนละชุดกบดินถลมทใชในการสรางโมเดล ซงผลของ
ั
ิ
ู
ี่
ี
ึ
ี
การตรวจสอบสามารถบอกไดวาโมเดลทสรางข้นมความถูกตองมากนอยเพียงใดและใชในการทำนายการ

่

เกิดดินถลมในอนาคตไดหรือไม สามารถทำไดโดยการเปรียบเทียบรองรอยดินถลมกับระดับความออนไหว
ี
่
(susceptibility classes) ทไดจากโมเดล โดยมวิธีการงาย ๆ โดยใชโปรแกรมทาง GIS ในการรวม
ี


(ซอนทับ) ขอมลดินถลมและขอมูลความออนไหว (susceptibility) จะไดตำแหนงพิกเซล (pixel) ทีม ี
ู


่

ิ



ิ
ี
่

ี
คาดนถลมและไมมดนถลม แลวนำผลรวมของตำแหนงทมีคาดินถลมไปสรางกราฟ โดยคาความออนไหว
จะอยูในแนวนอน (X-axis) คาผลรวมตำแหนงที่มีดินถลมอยูในแนวตั้ง (Y-axis)

ู
(3) การตรวจสอบแบบจำลองโดยใชวิธีกราฟแสดงความถกตอง การตรวจสอบแบบจำลอง

ี
ในรายงานฉบับนีเลือกใชวิธีกราฟแสดงความถูกตอง โดยใชรองรอยดินถลมชุดเดยวกบทใชในการทำ
้
่
ั
ี
แบบจำลอง เปนการนำคาตำแหนงของความออนไหวมาสรางกราฟรวมกับคาการสะสมตัวของตำแหนงดิน
ี่

ถลมที่ตกอยูบนพื้นทออนไหวนั้น ๆ ดังรูปที่ 4.4
ึ
(4) การแปลความหมายกราฟ กราฟทไดเรียกวา Success rate curve ซ่งสามารถคำนวณ
่
ี
่
ี
่
พนทใตกราฟได เรียกวา AUC-Area under curve ดังตารางที 4.7 ถาหากเสนกราฟอยูบนเสนทแยงมม

ุ


้
ื
ึ
ี
ึ้

ุ
ของคา 0 ถง 1 (หรือ 0 ถง 100%) แสดงวากราฟมความเหมาะสม ยิ่งเสนกราฟอยูเหนือเสนทแยงมมขน
ึ

ไปมากเทาไหรแสดงวาแบบจำลองมความเหมาะสมมากเทานั้น (Remondo et al., 2003) และถาหาก

ี

้

ู

คา AUC ใกล 1 มากเทาใด แสดงวา แบบจำลองนันมคาความถกตองและสามารถนำไปใชประโยชน
ี
ิ
ในการทำนายพื้นที่ออนไหวตอการเกดดินถลมได

- 73 -








































รูปที่ 4.4 ตัวอยางกราฟแสดงความถูกตอง (success rate curve) ของแบบจำลอง




ตารางที่ 4.7 ตารางแสดงชวงคา AUC ที่ใชอางอิงความถูกตองของโมเดล (Hasanat and others, 2010)

AUC Performance

0.90-1.00 Excellent (A)

0.80-0.90 Good (B)

0.70-0.80 Fair (C)

0.60-0.70 Poor (D)
0.50-0.60 Fail (F)



บทที่ 5


การวิเคราะหพื้นที่ออนไหวตอการเกิดดินถลม





ิ
ิ
ื้
การวิเคราะหพนที่ออนไหวตอการเกดดินถลมเปนการวิเคราะหพนที่ที่มีโอกาสเกดดินถลม
ื้
ิ
ในอนาคตดวยระบบสารสนเทศภูมิศาสตรและเทคนิคการรับรูระยะไกล โดยใชแบบจําลองทางสถติ
Bivariate probability และการใหคาน้ำหนัก (Weighting) ในพื้นที่จงหวัดประจวบคีรีขนธ ผลการ
ั
ั
วิเคราะหอธิบายคาความสัมพนธระหวางรองรอยดินถลมและปจจัยที่ควบคุมดินถลมทั้ง 7 ปจจย

ั
ั
้
ไดแก วิทยาหิน หนารับน้ำฝน ทิศทางการไหลของนำ ระยะหางจากโครงสรางทางธรณีวิทยา ระดับความสูง

ความลาดชัน และการใชประโยชนที่ดิน และการใหคาน้ำหนักกับปจจัยที่เกี่ยวของกับดินถลม
5.1 แผนที่รองรอยดินถลม (Landslide Inventory Map)

แผนที่แสดงตำแหนงของรองรอยดินถลมที่เกดในอดีตจนถงปจจุบันในพื้นที่จังหวัด
ิ
ึ
ประจวบคีรีขันธ ไดจากการแปลภาพถายดาวเทียมในชวง 3 ป ที่ผานมา ระหวางป พ.ศ. 2558–2560
และจากการสำรวจรองรอยดินถลมในพนที่ พบรองรอยดินถลมทั้งหมด 667 รอย (รูปที่ 5.1) จากแผนท ี่
ื้
รองรอยดินถลมพบการกระจายตัวของรองรอยดินถลมอยูในหินฐานจำพวกหินแกรนิต และหินทราย

ื้
ี
บริเวณที่มลักษณะภูมิประเทศเปนภูเขาสูง และที่ลาดเชิงเขาในพนที่ตำบลชัยเกษม และตำบลรอนทอง
อำเภอบางสะพาน ตำบลชางแรก อำเภอบางสะพานนอย ตำบลเขาลาน ตำบลนาหูกวาง และตำบล

อางทอง อำเภอทับสะแก ตำบลหวยสัตวใหญ อำเภอหัวหิน ตำบลเขาจาว อำเภอปราณบุรี ตำบลศิลาลอย
และตำบลไรเกา อำเภอสามรอยยอด ตำบลหาดขาม และตำบลกยบุรี อำเภอกุยบุรี ตำบลอาวนอย และ
ุ


ตำบลหวยทราย อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ รองรอยดินถลมที่พบสวนใหญเปนดินถลมชนิดไหล (Flow)
และดินถลมชนิดเลื่อนไถล (Slides) ตามลำดับ เชน ดินถลมชนิดไหลของเศษหินและดินที่ถกน้ำพัดพามา
ู
ื้

จากภูเขาสูงไหลมาตามรองน้ำในพนที่ตำบลหวยยาง และตำบลอางทอง อำเภอทับสะแก และตำบล
รอนทอง และตำบลชัยเกษม อำเภอบางสะพาน (รายละเอียดเพิ่มเติมในบทที่ 6) เปนตน

ึ
แผนที่รองรอยดินถลมสามารถเห็นถงการกระจายตัวของดินถลมในพื้นที่ตาง ๆ และ
ึ

การเคลื่อนยายตำแหนงดินถลมในอดีตจนถงปจจุบัน อยางไรกตามแผนที่รองรอยดินถลมนั้นยังไมสามารถ
็

ิ
บอกถึงกลไกลการเกดดินถลม และปจจัยที่เปนตัวกระตุนหรือเรงใหเกดดินถลม แตหากนำไปหา
ิ

ั
ี่
ความสัมพนธกบปจจยหลักที่เกยวของกบดินถลม อาจจะเปนแนวทางในการทำนายตำแหนงดินถลม
ั
ั

ั
ื้
ื้
ในอนาคตได ดังนั้นการทำแผนที่พนที่รองรอยดินถลม จึงมีความสำคัญมากในการวิเคราะหพนที่มีโอกาส
เกดดินถลมในอนาคต นอกจากนี้ขอมูลรองรอยดินถลมที่มรายละเอยดถึงขนาด ชนิด และความสดใหม
ี

ี
ิ
ของการเกิดดินถลมยังมีประโยชนตองานสำรวจวิศวกรรม และงานฟนฟูพื้นที่

- 76 -




















































































รูปที่ 5.1 แผนที่รองรอยดินถลมในพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ ในชวง 3 ปที่ผานมา (พ.ศ. 2558–2560)

- 77 -



5.2 ปจจัยที่เกี่ยวของกับการเกิดดินถลม


การวิเคราะหพนที่ที่มีโอกาสเกิดดินถลมดวยวิธี Bivariate approach (Frequency ratio)
ื้
ี่
ั
ั

อาศัย 7 ปจจัยที่เกยวของกบดินถลม (Landslide controlling factors) มาหาคาความสัมพนธระหวาง
รองรอยดินถลมในอดีตในรูปแบบอัตราสวนความนาจะเปน (b/a) หรือความหนาแนนของการกระจายตัว
ของดินถลมในแตละกลุมยอยในปจจัยที่เกี่ยวของกับดินถลม รายละเอียดแสดงในตารางที่ 5.1

5.2.1 วิทยาหิน (Lithology)


หินแตละชนิดมีความแตกตางทั้งทางกายภาพ และคุณสมบัติทางเคม ทำใหพื้นที่มีความเสี่ยง
ี
ั
ตอการเกิดดินถลมมากนอยแตกตางกนออกไป ดังนั้นเพื่อใหการวิเคราะหคาความออนไหวตอดินถลม


มีความถูกตอง ในพนที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ จำแนกกลุมวิทยาหินออกเปน 14 กลุม (รูปที่ 5.2 และ
ื้
ตารางที่ 5.2) คือ 1) หนทรายเนื้อเกรยแวก (SS1) 2) หินทรายอารโคส หินทรายเนื้อควอตซ (SS2)
ิ
ี
3) หินทรายแทรกสลับกบหินตะกอนเนื้อละเอยดกึ่งแปรสภาพ (SS3) 4) หินตะกอนเนื้อละเอยด บางสวน
ี
ั
กึ่งแปรสภาพ (FS1) 5) หินคารบอเนต (CB1) 6) หินแปรสัมผัสทมากดวยแรควอตซ (CT) 7) หินแปรที่ม ี
ี่
ั
ริ้วขนานเกรดต่ำ (F-MET1) 8) หนแกรนิต (GR) 9) หินอคนีภูเขาไฟประกอบดวยแรสีจาง (VOL2)
ิ
ั
10) ตะกอนเชิงเขา (COL) 11) ตะกอนน้ำพา (AL) 12) ตะกอนตะพกลำน้ำ (TER) 13) ตะกอนชายหาดและ

ตะกอนสันทรายเกา (BEA) และ 14) ตะกอนปาชายเลนและตะกอนที่ราบน้ำทะเลขึ้นถึง (MC) พบการ
กระจายตัวของรองรองดินถลมหนาแนนมากในหินทรายเนื้อเกรยแวก (53.67% ของรองรอยดินถลม)
นอกจากนี้ยังพบการกระจายตัวของรองรอยดินถลม (% of Landslide scar) ในหินแกรนิต (46.03)


5.2.2 หนารับน้ำฝน (Aspect)


ี่
ั

หนารับน้ำฝนมีความเกยวของกบบริเวณดานรับแสงแดด ลม และน้ำฝน ซึ่งสงผลตอ
ิ
การเกิดดินถลม หนารับน้ำฝนสามารถแบงออกเปน 10 กลุม คือ 1) พื้นที่ราบ Flat 2) ทศเหนือ North
ิ
ี
(0-22.5 องศา) 3) ทิศตะวันออกเฉยงเหนือ Northeast (22.5-67.5 องศา) 4) ทศตะวันออก East
(67.5-112.5 องศา) 5) ทิศตะวันออกเฉียงใต Southeast (112.5-157.5 องศา) 6) ทิศใต South
(157.5-202.5 องศา) 7) ทิศตะวันตกเฉยงใต Southwest (202.5-247.5 องศา) 8) ทิศตะวันตก West
ี
(247.5-292.5 องศา) 9) ทิศตะวันตกเฉยงเหนือ Northwest (292.5-337.5 องศา) และ 10) ทศเหนือ
ี
ิ
ั
North (337.5-360 องศา) (รูปท 5.3) จากการเปรียบเทียบกบรองรอยดินถลม พบวาหนารับน้ำฝนที่ม ี
ี่
ิ
ั
ิ
ความสัมพนธตอการเกดดินถลม (Fr ≥ 1) คือ ทศตะวันออกเฉยงใต (Fr = 2.20) ทิศใต (Fr = 1.57) และ
ี
ทิศตะวันออก (Fr = 1.48) และซึ่งนาจะมีสัมพันธกับ 3 มรสุมคือ ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ พายุหมุน
เขตรอน และลมใตจากอาวไทย (รายละเอียดเพิ่มเติมในรูปที่ 3.1 บทที่3)

- 78 -




ตารางที่ 5.1 ความสัมพันธระหวางรองรอยดินถลมกับปจจัยที่ควบคุมการเกิดดินถลม


ปจจัย กลุม Classes % of total % of Landslide Frequency
area (a) scar (b) ratio (b/a)
1. วิทยาหิน 1 SS1: หินทรายเนื้อเกรยแวก 35.69 53.67 1.50
(Lithology) 2 SS2: หินทรายอารโคส หินทรายเนื้อควอตซ 2.83 0.00 0.00
3 SS3: หินทรายแทรกสลับกับหินตะกอนเนื้อละเอียดกึ่งแปรสภาพ 0.88 0.08 0.09
4 FS1: หินตะกอนเนื้อละเอียด บางสวนกึ่งแปรสภาพ 2.13 0.00 0.00
5 CB1: หินคารบอเนต 2.23 0.00 0.00
6 CT: หินแปรสัมผัสที่มากดวยแรควอตซ 0.07 0.00 0.00
7 F-MET1: หินแปรที่มีริ้วขนานเกรดต่ำ 0.51 0.00 0.00
8 GR: หินแกรนิต 7.46 46.03 6.17
9 VOL2: หินอัคนีภูเขาไฟประกอบดวยแรสีจาง 0.02 0.00 0.00

10 COL: ตะกอนเชิงเขา 10.31 0.23 0.02
11 AL: ตะกอนน้ำพา 30.77 0.00 0.00
12 TER: ตะกอนตะพักลำน้ำ 1.59 0.00 0.00
13 BEA: ตะกอนชายหาด และตะกอนสันทรายเกา 1.91 0.00 0.00
14 MC: ตะกอนปาชายเลน และตะกอนที่ราบน้ำทะเลขึ้นถึง 3.20 0.00 0.00
2. หนารับ 1 Flat (-1) 1.26 0.00 0.00
น้ำฝน 2 North (0-22.5) 6.26 1.51 0.24
(Aspect) 3 Northeast (22.5-67.5) 11.84 10.80 0.91

4 East (67.5-112.5) 15.33 22.66 1.48
5 Southeast (112.5-157.5) 13.86 30.44 2.20
6 South (157.5-202.5) 13.70 21.45 1.57
7 Southwest (202.5-247.5) 10.58 8.76 0.83
8 West (247.5-292.5) 11.31 3.17 0.28
9 Northwest (292.5-337.5) 9.98 0.83 0.08
10 North (337.5-360) 5.86 0.38 0.06

3. ทิศทาง 1 1 (90 deg) 21.78 28.26 1.30
การไหลของนํ้า 2 2 (135 deg) 8.27 20.65 2.50
(Flow 3 4 (180 deg) 20.01 27.58 1.38
direction) 4 8 (225 deg) 5.92 6.03 1.02

5 16 (270 deg) 14.91 5.43 0.36
6 32 (315 deg) 5.44 0.38 0.07
7 64 (0 deg) 16.71 5.35 0.32
8 128 (45 deg) 6.96 6.33 0.91

4. ระยะหาง 1 0-200 20.25 25.75 1.27
จากโครงสราง 2 200-400 18.67 26.95 1.44
3 400-600 15.07 17.49 1.16