คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.1 เล่ม 1 (ปรับปรุงเดือนธ.ค.64)

คูม อื ครรู ายวชิ าพนื้ ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยที่ 2 ตวั เรา สตั ว และพืชรอบตวั

คาํ ถามของนักเรยี นท่ตี ้ังตามความอยากรขู องตนเอง

ถาไมมนี ้วิ หัวแมมือ จะทาํ ใหหยิบจบั สิ่งของได แตจะไมสะดวก

สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี 115

คมู ือครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตัวเรา สตั ว และพืชรอบตัว

แนวการประเมินการเรียนรู

การประเมนิ การเรยี นรูของนกั เรียนทาํ ได ดงั นี้
1. ประเมินความรเู ดิมจากการอภิปรายในช้นั เรยี น
2. ประเมนิ การเรียนรจู ากคาํ ตอบของนักเรยี นระหวางการจดั การเรียนรแู ละจากแบบบันทึกกิจกรรม
3. ประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรแ ละทักษะแหงศตวรรษท่ี 21 จากการทาํ กจิ กรรมของนักเรียน

การประเมนิ จากการทาํ กจิ กรรมท่ี 1.2 สว นตา ง ๆ ของรา งกายทาํ หนา ที่อะไร

ระดบั คะแนน 1 คะแนน หมายถงึ ควรปรับปรุง
3 คะแนน หมายถงึ ดี 2 คะแนน หมายถงึ พอใช

รหสั ส่งิ ทปี่ ระเมนิ ระดับคะแนน

ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร
S1 การสังเกต
S8 การลงความเห็นจากขอมูล
ทกั ษะแหงศตวรรษที่ 21
C4 การส่ือสาร
C5 ความรว มมือ
C6 การใชเ ทคโนโลยีสารสนเทศและการสอื่ สาร

รวมคะแนน

116 สถาบนั สง เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูมอื ครูรายวชิ าพนื้ ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยท่ี 2 ตัวเรา สัตว และพชื รอบตัว

ตาราง แสดงการวิเคราะหท ักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรตามระดับความสามารถของนักเรียน
โดยอาจใชเ กณฑก ารประเมิน ดงั นี้

ทกั ษะกระบวนการ รายการประเมนิ ดี (3) ระดับความสามารถ ควรปรับปรุง (1)
ทางวิทยาศาสตร พอใช (2)

S1 การสงั เกต บอกการใชสว น ใชประส าทสัมผัสเก็บ ใชประสาทสัมผัสเก็บ สามารถใชประสาท

ตาง ๆ ของรางกาย ร า ย ล ะ เ อี ย ด ว า ไ ด ใ ช ร า ย ล ะ เ อี ย ด ว า ไ ด ใ ช สัมผัสเก็บรายละเอียด

ในการทํากิจกรรม สวนตาง ๆ ของรางกาย สวนตาง ๆ ของรางกาย ไดบางสวนวา ไดใช

ตาง ๆ ได สวนใดบาง และใชทํา สวนใดบาง และใชทํา ส ว น ต า ง ๆ ข อ ง

อะไรไดอยางถูกตองและ อะไรไดอยางถูกตองแต รางกายสวนใดบาง

ครบถว น ไมค รบถว น และใชทําอะไรไดอยาง

ถูกตอง

S8 การลงความเห็น ลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็น

จากขอ มลู ข อ มู ล เ กี่ ย ว กั บ ขอมูลเกี่ยวกับหนาท่ีของ ขอมูลเก่ียวกับหนาท่ีของ จากขอมูลบางสว น

ห น า ท่ี ข อ ง ส ว น สวนตาง ๆ ของรางกาย สวนตาง ๆ ของรางกาย เก่ียวกับหนาท่ี ข อง

ตา ง ๆ ของรา งกาย อยา งถูกตองไดด ว ยตนเอง อยางถูกตอง จากการ ส ว น ต า ง ๆ ข อ ง

ชี้แนะของครหู รอื ผอู น่ื รางกายได แมวาจะ

ไดรับคําแนะนําจากครู

หรือผอู ่ืน

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 117

คูม ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยที่ 2 ตัวเรา สัตว และพืชรอบตัว

ตาราง แสดงการวิเคราะหท ักษะแหง ศตวรรษที่ 21 ตามระดับความสามารถของนักเรยี น
โดยอาจใชเ กณฑก ารประเมนิ ดงั นี้

ทักษะแหง รายการประเมิน ระดับความสามารถ
ศตวรรษท่ี 21
ดี (3) พอใช (2) ควรปรบั ปรงุ (1)

C4 การสื่อสาร นํ า เ ส น อ ข อ มู ล ท่ี สามารถนําเสนอขอมูลท่ี สามารถนําเสนอขอมูลที่ สามารถนําเสนอขอมูล

รวบรวมได เก่ียวกับ รวบรวมได เก่ยี วกบั หนาท่ี ร ว บ ร ว ม ไ ด เ ก่ี ย ว กั บ ท่ีรวบรวมไดบางสวน

หนาที่สวนตาง ๆ สวนตาง ๆ ของรางกาย หนาที่สวนตาง ๆ ของ เก่ียวกับหนาที่สวน

ของรางกาย โดยใช โดยใชคําพูดเพ่ือใหผูอ่ืน รางกาย โดยใชคําพูด ตาง ๆ ของรางกาย

คําพูดเพื่อใหผูอื่น เขาใจ เพอ่ื ใหผ ูอน่ื เขาใจ โ ด ย ใ ช คํ า พู ด เ พ่ื อ ใ ห

เขาใจ ผูอ่ืนเขาใจ แมวาจะได

รั บ คํ า ช้ี แ น ะ จ า ก ค รู

หรือผูอ่ืน

C5 คว ามร ว ม ทํางานรวมกับผูอื่น สามารถทํางานรวมกับ สามารถทํางานรวมกับ สามารถทาํ งานรวมกับ
มือ ใ น ก า ร ร ว บ ร ว ม ผู อื่ น ส ม่ํ า เ ส ม อ ใ นการ ผูอ่ืนในการรวบรวมขอมูล ผูอื่นไดบางครั้งในการ

ขอมูล บันทึกผ ล รวบรวมขอมูล บันทึกผล บันทึกผล นําเสนอผล ทาํ กิจกรรม

นําเสนอผล แสดง นําเสนอผล แสดงความ แสดงความคิดเห็นและ

ความคิดเห็นและ คิดเห็นและอภิปรายเพื่อ อภิปรายเพื่อบอกหนาท่ี

อภิปรายเพื่อบอก บอกหนาที่ สวนตาง ๆ สว นตา ง ๆ ของรางกายได

หนาที่สวนตาง ๆ ข อ ง ร า ง ก า ย ร ว ม ทั้ ง ร ว ม ท้ั ง ย อ ม รั บ ค ว า ม

ของรางกาย รวมทั้ง ยอมรับความคิดเห็นของ คิดเห็นของผูอ่ืน โ ดย

ย อ ม รั บ ค ว า ม คิ ด ผูอื่น ต้ังแตเร่ิมตน จ น อาศัยการชี้แนะจากครู

เห็นของผูอนื่ สาํ เร็จลุลว งดวยตนเอง หรอื ผอู ื่น

118 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คมู ือครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

ทกั ษะแหง รายการประเมิน ระดับความสามารถ
ศตวรรษท่ี 21
ดี (3) พอใช (2) ควรปรับปรงุ (1)

C6 ก า ร ใ ช สืบคนขอ มลู ทาง สามารถสืบคนขอมูลจาก สามารถสืบคนขอมูลจาก สามารถสืบคนขอมูล

เทคโนโลยีและ อนิ เทอรเ นต็ แหลงขอมูลที่นาเช่ือถือ แหลงขอมูลที่นาเช่ือถือทาง จ า ก แ ห ล ง ข อ มู ล

การสอื่ สาร เกยี่ วกับหนา ท่ีของ ทางอินเทอรเน็ตเกี่ยวกับ อินเทอรเน็ตเกี่ยวกับหนาท่ี ท่ี น า เ ชื่ อ ถื อ ท า ง

สวนตา ง ๆ ที่อยู หนาท่ีของสวนตาง ๆ ที่ ของสวนตาง ๆ ท่ีอยูภายใน อิ น เ ท อ ร เ น็ ต ไ ด

ภายในรางกาย อยูภายในรางกายไดดวย รางกายได โดยอาศัยการ บ า ง ค ร้ั ง เ ก่ี ย ว กั บ

ตนเอง ช้แี นะจากครหู รือผูอ น่ื หนาท่ีของสวนตาง ๆ

ที่อยูภาย ในรางกาย

ได แมวาครูหรือผูอ่ืน

ชวยแนะนาํ หรือชี้แนะ

สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 119

คมู อื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยท่ี 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

กจิ กรรมทา ยบทท่ี 1 รา งกายของเรา (2 ชัว่ โมง)

1. ครูใหนักเรียนวาดรูปหรือเขียนสรุปสิ่งที่ไดเรียนรูจากบทน้ี ในแบบ
บนั ทกึ กิจกรรมหนา 43

2. เม่ือนักเรียนเขียนสิ่งที่ไดเรียนรูแลว นักเรียนตรวจสอบการสรุปส่ิงท่ีได
เรียนรูของตนเองโดยเปรียบเทียบกับแผนภาพในหัวขอรูอะไรในบทนี้
ในหนงั สือเรียนหนา 39

3. นักเรียนกลับไปตรวจสอบคําตอบของตนเองในสํารวจความรูกอนเรียน
ในแบบบันทึกกิจกรรมหนา 30-32 อีกครั้ง ถาคําตอบของนักเรียนไม
ถูกตอง ใหขีดเสนทับขอความเหลาน้ัน แลวแกไขใหถูกตอง หรืออาจ
แกไ ขคาํ ตอบดว ยปากกาที่มีสตี างจากเดมิ นอกจากนค้ี รูอาจนาํ คําถาม ใน
รูปนําบทในหนังสือเรียนหนา 28 มารวมกันอภิปรายคําตอบกับนักเรียน
อีกครั้ง ดังนี้ “เมื่ออยูที่โรงเรียน ไมวาจะเลนกับเพื่อน หรือเรียนหนังสือ
เราใชสวนใดของรางกายทําสิ่งตาง ๆ” ครูและนักเรียนรวมกันอภิปราย
แนวทางการตอบคาํ ถาม เชน เม่ือเราเลนกับเพือ่ น หรอื เรยี นหนังสือเรามี
การใชสวนตาง ๆ ของรางกายทํากิจกรรม ซ่ึงกิจกรรมบางอยางตองใช
สวนตาง ๆ มากกวา 1 สวน ในการทํากิจกรรม เชน ขณะเรียนหนังสือ
เราใชมือจับดินสอเขียนหนังสือ ใชหูฟงเสียงครูพูด หรือใชปากพูดตอบ
คําถาม นักเรียนอาจมีคําตอบท่ีแตกตางจากน้ี ครูควรเนนใหนักเรียน
ตอบคาํ ถามพรอ มอธบิ ายเหตผุ ลประกอบ

4. นักเรียนทําแบบฝกหัดทายบทที่ 1 รางกายของเรา นําเสนอคําตอบ
หนาชั้นเรียน ถาคําตอบยังไมถูกตองครูนําอภิปรายหรือใหสถานการณ
เพมิ่ เติมเพอื่ แกไ ขแนวคดิ คลาดเคลอ่ื นใหถูกตอง

5. นักเรียนรวมกันทํากิจกรรมรวมคิดรวมทํา โดยวาดรูปเชิญชวนเพ่ือน ๆ
ใหดูแลรักษาสวนตาง ๆ ของรางกาย และนําไปติดท่ีปายนิเทศของ
โรงเรยี น

120 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คมู อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตวั เรา สตั ว และพืชรอบตัว

สรุปผลการเรียนรขู องตนเอง

รปู หรือขอความสรปุ ส่ิงทีไ่ ดเรยี นรจู ากบทน้ตี ามความเขา ใจของนกั เรยี น

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 121

คูมอื ครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

แนวคาํ ตอบในแบบฝก หดั ทา ยบท

















122 สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คมู ือครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตัวเรา สัตว และพืชรอบตัว

มือและแขน จบั และดึงเชือก
ขาและเทา เดิน ดนั พืน้ ขณะชกั เยอ
ตา มองดู
จมูก ดมกล่นิ

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 123

คมู อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตัวเรา สัตว และพืชรอบตัว







124 สถาบันสงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

คมู อื ครรู ายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 125

คมู อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยท่ี 2 ตัวเรา สตั ว และพืชรอบตัว

บทที่ 2 สตั วและพืชรอบตัวเรา

จุดประสงคก ารเรียนรปู ระจําบท

เมอ่ื เรยี นจบบทนี้ นักเรยี นสามารถ
1. บอกช่ือและบรรยายลักษณะสวนตาง ๆ ของสัตว
และพืช
2. บอกหนาท่ีของสวนตาง ๆ ของสัตวแ ละพืช
3. บอกช่อื สัตวและพชื และสภาพแวดลอมท่ีเหมาะสม
กับการดํารงชีวิตของสัตวและพืช ในบริเวณที่สัตว
และพืชอาศยั อยู

แนวคิดสําคญั สอื่ การเรียนรแู ละแหลงเรียนรู หนา 43-63
หนา 48-71
สัตวและพืชรอบตัวเรา ประกอบดวยสวนตาง ๆ ซึ่งมี 1. หนงั สอื เรยี น ป.1 เลม 1
ลักษณะและหนาที่แตกตางกัน สัตวและพืชอาศัยอยูใน 2. แบบบันทกึ กิจกรรม ป.1 เลม 1
บริเวณตาง ๆ ท่ีมีสภาพแวดลอมที่เหมาะสมกับ
การดาํ รงชวี ติ

บทนมี้ อี ะไร

เร่ืองที่ 1 สวนตา ง ๆ ของสตั วแ ละพืช
คําสําคัญ สัตว (animal) พชื (plant)
กจิ กรรมที่ 1.1 มารจู ักสัตวกนั ไหม
กิจกรรมที่ 1.2 มารูจกั พชื กนั ไหม
เรอ่ื งท่ี 2 บรเิ วณท่ีสัตวแ ละพืชอาศยั อยู
คําสําคญั สภาพแวดลอม (environment)
กิจกรรมท่ี 2 สัตวแ ละพชื อยทู ใ่ี ด

126 สถาบันสงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คมู ือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตัวเรา สตั ว และพืชรอบตัว

ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรและทกั ษะแหง ศตวรรษท่ี 21

รหสั ทกั ษะ กิจกรรมท่ี
1.1 1.2 2
ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร  
S1 การสงั เกต 
S2 การวัด
S3 การใชจ าํ นวน  
S4 การจาํ แนกประเภท
S5 การหาความสมั พนั ธร ะหวาง 

 สเปซกบั สเปซ  
 สเปซกบั เวลา  
S6 การจดั กระทาํ และส่ือความหมายขอ มลู 
S7 การพยากรณ
S8 การลงความเหน็ จากขอมลู
S9 การตง้ั สมมตฐิ าน
S10 การกาํ หนดนิยามเชงิ ปฏิบัติการ
S11 การกาํ หนดและควบคุมตวั แปร
S12 การทดลอง
S13 การตีความหมายขอมลู และลงขอสรปุ
S14 การสรางแบบจําลอง
ทักษะแหงศตวรรษที่ 21
C1 การสรา งสรรค
C2 การคดิ อยา งมวี ิจารณญาณ
C3 การแกปญหา
C4 การสอื่ สาร
C5 ความรว มมือ
C6 การใชเ ทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่อื สาร

หมายเหตุ : รหสั ทกั ษะที่ปรากฏ ใชเฉพาะหนงั สอื คมู อื ครูเลมนี้

สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี 127

คูมือครรู ายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

แนวคิดคลาดเคล่ือน

แนวคิดคลาดเคลอ่ื นท่อี าจพบและแนวคดิ ทถ่ี ูกตองในบทที่ 2 สัตวแ ละพืชรอบตัวเรา มดี งั ตอไปน้ี

แนวคิดคลาดเคล่อื น แนวคดิ ท่ีถกู ตอง

สตั วค อื สิง่ มชี ีวิตท่มี สี ี่ขาและมีขน (Pine, Messer & John, สัตวมีหลายชนิด บางชนิดไมมีขา มีขา 2 ขา 4 ขาหรือขา
2010) จํานวนมาก นอกจากนี้บางชนิดก็ไมมีขน หรือบางชนิดมีขน

(Reece, et al., 2011)

พืชดูดอาหารทางราก (Wynn, et. al., 2017) รากทํา รากทําหนา ทีด่ ูดนํ้าและธาตุอาหารเทา นั้น ไมด ดู อาหาร เพราะ
หนาท่ีดูดสารทกุ อยางใหก ับพืช (Fries-Gaither, 2009) พชื สรางอาหารเองได( Reece, et al., 2011)

ใบมหี นา ทด่ี ดู นํ้า (Wynn, et. al., 2017) ใบทําหนา ทีส่ รา งอาหาร สว นรากทาํ หนา ท่ีดูดนํา้ และ

ธาตอุ าหาร (Reece, et al., 2011)

ส่ิงมีชีวิตจะตอบสนองตอสภาพแวดลอมท่ีเปล่ียนแปลงไป ส่ิงมีชีวิตสามารถแสดงพฤติกรรมบางอยางเพ่ือตอบสนองตอ

โดยการหาสภาพแวดลอมท่ีชอบมากกวา (Missouri ส่ิงเราภายนอก ซ่ึงไดแก แสง อุณหภูมิ น้ํา และการสัมผัส ได

Department of Elementary and Secondary อยางเหมาะสมและสอดคลองกับลักษณะของสิ่งเราและ

Education, 2005) สภาพแวดลอมที่เปล่ียนแปลงไปเพ่ือความปลอดภัย และการ

ดํารงชีวิตไดอยางเหมาะสม เชน สัตวท่ีเคล่ือนที่ไดจะเคลอ่ื นที่

เขาหาหรอื เคล่ือนทีห่ นีส่ิงเรา ในขณะท่ีพชื เคล่ือนท่ีไมไดแตจะ

ตอบสนองตอส่ิงเราโดยการปรับแบบรูปการเจริญเติบโต

(Reece, et al., 2011)

ถา ครพู บวา มีแนวคิดคลาดเคลอื่ นใดท่ยี งั ไมไดแ กไ ขจากการทํากิจกรรมการเรยี นรู ครูควรจัดการเรียนรูเพ่ิมเติมเพื่อแกไข
ตอไปได

128 สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูม ือครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

บทนเี้ ริ่มตนอยา งไร (1 ช่วั โมง) ครูรับฟงเหตุผลของนกั เรยี น
เปนสําคัญ ครูยังไมเฉลยคําตอบ
1. ครูชักชวนนักเรียนศึกษาเรื่องสวนตาง ๆ ของสัตวและพืช โดยครูให ใด ๆ ใหกับนักเรียน แตชักชวน
นักเรียนเปดหนังสือเรียนหนา 43 อานช่ือหนวย ชื่อบท และ ใ ห ห า คํ า ต อ บ ท่ี ถู ก ต อ ง จ า ก
จุดประสงคการเรียนรูประจําบท จากน้ันครูใชคําถามวา เม่ือเรียนจบ กจิ กรรมตา ง ๆ ในบทเรียนนี้
บทนี้นักเรียนจะสามารถทําอะไรไดบาง (บอกชื่อและบรรยายลักษณะ
สว นตาง ๆ ของสตั วและพืช บอกหนา ท่ีของสวนตาง ๆ ของสตั วแ ละพืช
บอกช่ือสัตวและพืช และสภาพแวดลอมที่เหมาะสมกับการดํารงชีวิต
ของสัตวแ ละพชื ในบรเิ วณท่สี ตั วและพชื อาศัยอยู)

2. ครูใหนักเรียนเปดหนังสือเรียนหนา 44 อานชื่อบทและแนวคิดสําคัญ
จากน้ันใชคําถามวา ในบทนี้จะเรียนเรื่องอะไร (สวนตาง ๆ ของสัตวและ
พืช ลักษณะและหนาท่ีของสวนตาง ๆ ของสัตวและพืช และ
สภาพแวดลอมทเ่ี หมาะสมกบั การดํารงชีวติ ของสตั วและพืช)

3. ครูใหนักเรียนอานเนื้อเร่ืองในหนังสือเรียนหนา 44 โดยใชวิธีอานตาม
ความเหมาะสม แลวตรวจสอบความเขาใจจากการอานโดยใชคําถาม
ดังนี้

3.1 จากรูปปาชายเลนนี้มีสัตวและพืชอะไรบาง (ปลาตีน ปูกามดาบ
ตน โกงกาง)

3.2 สวนตาง ๆ ของปลาตีนและปูกามดาบมีอะไรบาง (นักเรียนตอบ
ตามสิ่งท่ีสังเกตไดจากรูปแลความเขาใจของตนเอง เชน ปลาตีนมี
ครีบ มปี าก มีตา ปกู า มดาบมีตา ปาก กระดอง ขา)

3.3 สวนตาง ๆ ของตน โกงกางไดแ กอ ะไรบา ง (นกั เรียนตอบตามความ
เขา ใจของตนเอง เชน ตน โกงกางมีราก ลาํ ตน ใบ ดอก)

3.4 สตั วแ ละพชื ในรปู มีสว นตาง ๆ เหมอื นคนหรือไม อยางไร (นกั เรียน
ตอบตามความเขาใจของตนเอง เชน ปูกามดาบ มีขา แตจํานวน
และลักษณะขาแตกตางจากคน ตนโกงกาง มีสวนตาง ๆ แตกตาง
จากคนทกุ สวน)

3.5 สิ่งมีชีวิตเหลาน้ีมีชีวิตอยูในปาชายเลนไดอยางไร (นักเรียนตอบ
ตามความเขา ใจของตนเอง เชน ปกู ามดาบ ปลาตีน มอี าหาร และ
ทหี่ ลบภยั ตน โกงกางมีดินเลน มีน้ําทําใหม ชี ีวิตอยไู ด)

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 129

คมู ือครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยท่ี 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

4. ครูชักชวนนักเรียนตอบคําถามเก่ียวกับสวนตาง ๆ ของสัตวและพืช การเตรียมตัวลว งหนาสําหรบั ครู
ในสํารวจความรูกอนเรียน โดยอาจถามวานักเรียนรูอะไรแลวบาง เพือ่ จัดการเรียนรใู นครงั้ ถดั ไป
เกี่ยวกบั สวนตา ง ๆ ของสตั วและพชื
ในคร้ังถัดไป นักเรียนจะไดเรียน
5. ครูใหนักเรียนทําสํารวจความรูกอนเรียนในแบบบันทึกกิจกรรม เร่ืองท่ี 1 สวนตาง ๆ ของสัตวและพืช
หนา 48-51 โดยอา นช่อื หนว ย และช่ือบท โ ด ย ค รู อ า จ เ ต รี ย ม รู ป พื ช แ ล ะ สั ต ว
หลาย ๆ ชนิดมาใหนักเรียนไดดูเพื่อ
6. ครูใหนักเรียนอานคําถามและตรวจสอบความเขาใจของนักเรียน นําเขา สูบทเรียน
เก่ียวกับคําถามแตละขอ จนแนใจวานักเรียนสามารถทําไดดวย
ตนเอง จึงใหนักเรียนตอบคําถาม โดยคําตอบของแตละคนอาจ
แตกตา งกนั ได และอาจตอบถกู หรือผิดก็ได

7. ครูสังเกตการตอบคําถามของนักเรียนเพื่อตรวจสอบวานักเรียนมี
แนวคดิ เกีย่ วกับสวนตาง ๆ ของสัตวและพชื รอบตัวอยางไรบา ง หรอื
อาจสุมใหนักเรียน 2-3 คน นําเสนอคําตอบของตนเองในแตละขอ
โดยยังไมตองเฉลยคําตอบใหนักเรียน แตจะใหนักเรียนยอนกลับมา
ตรวจสอบอีกครั้งหลังเรียนจบบทน้ีแลว ท้ังน้ีครูอาจบันทึกแนวคิด
คลาดเคล่ือนหรอื แนวคิดที่นาสนใจของนักเรียน แลวนํามาออกแบบ
การจัดการเรียนการสอนเพอ่ื แกไขแนวคิดใหถ ูกตอ ง

130 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

คมู ือครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยที่ 2 ตวั เรา สตั ว และพืชรอบตัว

แนวคําตอบในแบบบันทกึ กิจกรรม

คาํ ตอบของนักเรยี นในการสาํ รวจความรกู อ นเรียน อาจตอบถูกหรอื ผิดก็ไดขึน้ อยูกับความรเู ดิมของนักเรียน
แตเม่อื เรียนจบบทเรยี นแลว ใหน ักเรยี นกลับมาตรวจสอบคําตอบอกี คร้ังและแกไขใหถูกตอง ดงั ตัวอยา ง

สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ไวต อ สูกบั ศตั รู
ใชวายนํา้ ใหเ คลอ่ื นที่

ใชเดนิ
ใชบิน

131

คมู อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยที่ 2 ตัวเรา สตั ว และพืชรอบตัว
ใชมองดู

ใชหายใจ ใชด มกล่ิน

132 สถาบันสงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

คมู อื ครรู ายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 133

คมู อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยที่ 2 ตัวเรา สัตว และพืชรอบตัว

134 สถาบันสงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูม อื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

เรอื่ งท่ี 1 สว นตาง ๆ ของสตั วแ ละพชื

ใ น เ ร่ื อ ง นี้ นั ก เ รี ย น จ ะ ไ ด เ รี ย น รู เ กี่ ย ว กั บ ลั ก ษ ณ ะ
และหนาทขี่ องสว นตาง ๆ ของสตั วและพืช

จดุ ประสงคการเรียนรู

1. สงั เกต บอกลกั ษณะ และชื่อสว นตา ง ๆ ของสัตว
2. รวบรวมขอ มูลและบอกหนา ทีข่ องสว นตา ง ๆ ของสตั ว
3. สงั เกต บอกลักษณะ และช่ือสวนตาง ๆ ของพืช
4. รวบรวมขอมลู และบอกหนา ท่ีของสว นตา ง ๆ ของพืช

เวลา 6 ชั่วโมง

วสั ดุ อุปกรณสาํ หรบั ทํากจิ กรรม สอื่ การเรยี นรแู ละแหลงเรียนรู

สีไม แวนขยาย สัตวชนิดตาง ๆ เชน ปลา แมว พืช 1. หนงั สอื เรียน ป.1 เลม 1 หนา 46-52
ชนิดตาง ๆ เชน พริก มะเขือ โหระพา 2. แบบบนั ทึกกจิ กรรม ป.1 เลม 1 หนา 52–60

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 135

คมู อื ครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

แนวการจดั การเรยี นรู (60 นาที)

ขน้ั ตรวจสอบความรู (10 นาที)

1. ครูนํานักเรียนสนทนาเก่ียวกับสัตวและพืชรอบตัว โดยครูนํารูปสัตว ในการตรวจสอบความรูเดิม
และพืชท่ีพบเห็นทั่วไป เชน สุนัข ปลา ตนมะเขือ มาใหนักเรียนดู ครูเพียงรับฟงเหตุผลของนักเรียน
จากนน้ั ครใู ชค าํ ถามดงั น้ี แล ะยังไมเฉล ยคํา ตอ บใด ๆ
1.1 รปู ใดบางเปนสตั ว (นกั เรียนตอบจากสิง่ ทสี่ ังเกตได) แตชักชวนใหน ักเรยี นไปหาคําตอบ
1.2 รูปใดบา งเปนพืช (นกั เรียนตอบจากส่ิงทีส่ งั เกตได) ดวยตนเองจากการอา นเนื้อเรอ่ื ง
1.3 สัตวมีรูปรางลักษณะอยางไรบาง (นักเรียนตอบตามความเขาใจ
ของตนเอง ครูบนั ทกึ คาํ ตอบของนกั เรยี นบนกระดาน)
1.4 พชื มรี ปู รา งลักษณะอยา งไรบาง (นกั เรยี นตอบตามความเขา ใจของ
ตนเอง ครบู ันทกึ คาํ ตอบของนกั เรียนบนกระดาน)
1.5 สัตวมีสวนตาง ๆ อะไรบาง (นักเรียนตอบตามความเขาใจของ
ตนเอง ครบู นั ทึกคําตอบของนกั เรียนบนกระดาน)
1.6 พืชมีสวนตาง ๆ อะไรบาง (นักเรียนตอบตามความเขาใจของ
ตนเอง ครบู นั ทกึ คาํ ตอบของนักเรยี นบนกระดาน)

2. ครูเช่ือมโยงสูการเรียนเร่ืองสว นตาง ๆ ของสัตวและพืชโดยใชคําถามวา
สัตวและพืชมีสวนตาง ๆ อะไรบางและแตละสวนทําหนาท่ีอะไร
และชักชวนนักเรียนไปหาคําตอบโดยอานเรื่องสวนตาง ๆ ของสัตว
และพืช

ข้ันฝก ทกั ษะจากการอาน (40 นาท)ี

3. ครูใหนักเรียนอานชื่อเรื่องและคําถามในคิดกอนอาน ในหนังสือเรียน
หนา 46 แลวรวมกันอภิปรายในกลุมเพื่อตอบคําถามในคิดกอนอาน
ครูบนั ทกึ คาํ ตอบของนักเรียนบนกระดานเพ่ือใชเ ปรยี บเทียบกับคําตอบ
หลังการอา นเน้อื เรอ่ื ง

4. นักเรียนอานคําในคําสําคัญ ท้ังภาษาไทยและภาษาอังกฤษ
หากนักเรียนยังอานไมได ครูตองสอนการอาน และอาจใหนักเรียน
อธิบายความหมายตามความเขาใจ และชักชวนไปหาความหมาย
หลงั จากการอานเน้อื เรือ่ ง

136 สถาบันสงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูมอื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตัวเรา สตั ว และพืชรอบตัว

5. ครูชักชวนนักเรียนอานเน้ือเร่ือง โดยใชวิธีอานท่ีเหมาะสมกับ นักเรียนอาจไมสามารถตอบ
ความสามารถของนักเรียน และใหนักเรียนรวมกันอภิปรายใจความ คําถามหรืออภิปรายไดตามแนว
สาํ คญั โดยใชค าํ ถามดงั นี้ คําตอบ ครูควรใหเวลานักเรียนคิด
5.1 เน้ือเรือ่ งที่อานเก่ียวกบั อะไร (รูปรางลักษณะของสตั วแ ละพชื ) อยางเหมาะสม รอคอยอยางอดทน
5.2 สัตวแ ละพืชเปน สิ่งมชี วี ติ หรือไม (เปนส่งิ มชี วี ิต) และรับฟง แนวความคดิ ของนักเรยี น
5.3 สัตวแ ละพชื มรี ูปรางลักษณะแตกตางกนั หรอื ไม (แตกตางกัน)
5.4 สัตวและพืชมีอะไรแตกตางกันอีกบาง (สัตวสามารถเคลื่อนท่ีได
พชื ไมสามารถเคล่อื นท่ีได)

ขั้นสรุปจากการอาน (10 นาที)

6. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเพ่ือใหไดขอสรุปวาสัตวและพืชเปน
ส่ิงมีชีวิตเชนเดียวกับคน สัตวและพืชมีรูปรางลักษณะแตกตางกัน
สัตวสามารถเคลอื่ นท่ไี ด สวนพืชไมส ามารถเคล่อื นทีไ่ ด

7. นักเรียนตอบคําถามจากเรื่องท่ีอานในรูหรือยัง และฝกเขียนคําใน
เขยี นเปน ในแบบบันทึกกจิ กรรมหนา 52

8. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเพื่อเปรียบเทียบคําตอบของนักเรียนใน
รหู รือยังกบั คาํ ตอบท่เี คยตอบในคิดกอนอานซง่ึ ครูบนั ทกึ ไวบ นกระดาน

9. ครชู ักชวนนักเรียนลองตอบคาํ ถามทายเนื้อเรือ่ งที่อา นดงั นี้
9.1 สตั วและพืชประกอบดวยสว นตาง ๆ อะไรบาง
9.2 แตล ะสว นทําหนาท่อี ยางไร
ครูบันทึกคําตอบของนักเรียนบนกระดานโดยยังไมเฉลยคําตอบ

แตช กั ชวนใหน กั เรียนไปหาคาํ ตอบจากการทาํ กิจกรรม

การเตรียมตัวลว งหนา สาํ หรบั ครู
เพื่อจัดการเรียนรูใ นครง้ั ถัดไป

ในครั้งถัดไป นักเรียนจะไดทํากิจกรรมท่ี 1.1 มารูจักสัตวกันไหม โดยการสังเกตสวนตาง ๆ ของ
สัตว ครอู าจเตรียมสัตวของจริงหรือรูปสัตวชนิดตาง ๆ ที่ใหน ักเรยี นไดส ังเกตสวนตาง ๆ ไดชัดเจน เชน
ปลา แมว นก หรอื ใหนกั เรียนเลอื กชนดิ ของสัตวและเตรียมมาทํากจิ กรรม

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 137

คูมอื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

แนวคาํ ตอบในแบบบันทกึ กิจกรรม

เคล่ือนที่ รูปรางลักษณะ

แตกตางกนั
เคลื่อนท่ี

สตั ว พืช
สตั ว พืช

138 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูมอื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยท่ี 2 ตัวเรา สัตว และพืชรอบตัว

กิจกรรมท่ี 1.1 มารจู ักสัตวก ันไหม

กิจกรรมน้ีนักเรียนจะไดสังเกตลักษณะของสัตวและ
รวบรวมขอมูลเก่ียวกับหนาที่ของสวนตาง ๆ โดยสังเกต
ลักษณะของแตละสวนของสัตวที่เลือกไว และสืบคนขอมูล
จากแหลงเรียนรูตาง ๆ เพื่อบอกหนาท่ีของสวนตาง ๆ ของ
สตั ว

เวลา 2 ชัว่ โมง

จุดประสงคก ารเรยี นรู

1. สงั เกต บอกลักษณะและชือ่ สว นตา ง ๆ ของสัตว

2. รวบรวมขอมูลและบอกหนา ทขี่ องสว นตาง ๆ ของสัตว

วสั ดุ อุปกรณสาํ หรบั ทํากจิ กรรม 1 อัน ส่ือการเรียนรูและแหลง เรียนรู หนา 47-48
สงิ่ ทค่ี รตู องเตรยี ม/กลมุ 1 รปู หนา 53-56
1-2 กลอง 1. หนงั สอื เรยี น ป.1 เลม 1
แวน ขยาย 2. แบบบันทึกกจิ กรรม ป.1 เลม 1

สิง่ ทค่ี รูตองเตรียม/คน

รูปสตั ว

สง่ิ ที่นักเรียนตอ งเตรียม/กลุม

สีไม

ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร

S1 การสงั เกต

S8 การลงความเหน็ จากขอ มูล

ทักษะแหง ศตวรรษที่ 21

C4 การสื่อสาร

C5 ความรว มมอื

C6 การใชเทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่อื สาร

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 139

คมู อื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตัวเรา สัตว และพืชรอบตัว

แนวการจดั การเรียนรู ใ น ก า ร ต ร ว จ ส อ บ ค ว า ม รู
เดิม ครูเพียงรับฟงเหตุผลของ
1. ครูนํานักเรียนสนทนาเก่ียวกับสวนตาง ๆ ของสัตวโดยใชคําถาม นักเรียน และยังไมเฉลยคําตอบ
เพอื่ ตรวจสอบความรูเดิมดังนี้ ใด ๆ ใหกับนักเรียน แตชักชวน
1.1 รปู ชางในหนงั สอื เรยี นหนา 46 มสี วนตาง ๆ อะไรบา ง (ขา หู ตา ปาก นักเรียนไปหาคาํ ตอบดว ยตนเอง
งวง) จากการทํากิจกรรม
1.2 แตล ะสวนทําหนาที่อะไร (นกั เรียนตอบตามความเขาใจของตนเอง)

2. ครูเชื่อมโยงเขาสูกิจกรรมท่ี 1.1 โดยใชคําถามวาสัตวมีสวนตาง ๆ ท่ีมี
ลักษณะและหนาทอ่ี ะไรบาง

3. นักเรียนอานชื่อกิจกรรม และทําเปนคิดเปน และรวมกันอภิปรายเพื่อ
ตรวจสอบความเขาใจเกี่ยวกับจุดประสงคในการทํากิจกรรมโดยใชคําถาม
ดงั น้ี
3.1 กิจกรรมนี้นักเรียนจะไดเรียนเร่ืองอะไร (สวนตาง ๆ ของสัตว
และหนา ท่ขี องแตล ะสว น)
3.2 นักเรียนจะไดเรียนเร่ืองน้ีดวยวิธีใด (การสังเกตและการรวบรวม
ขอ มลู )
3.3 เม่ือเรียนแลวนักเรียนจะทําอะไรได (บอกช่ือ ลักษณะและหนาท่ี
ของสวนตาง ๆ ของสัตว)

4. นักเรียนอานทําอยางไร ทีละขอ แลวรวมกันอภิปรายเพ่ือสรุปลําดับ
ข้ันตอนการทํากิจกรรม โดยครูอาจชวยเขียนสรุปส้ัน ๆ บนกระดาน
และนําอภิปรายตามแนวคําถามดงั ตอไปนี้
4.1 นักเรียนสังเกตแลวตองทําอยางไร (วาดรูปและเขียนชื่อสวนตาง ๆ
ของสัตว)
4.2 นักเรียนตองทําอะไรตอไป (รวบรวมขอมูลเกี่ยวกับหนาท่ีของ
สวนตา ง ๆ ของสตั วท ่ีตนเองวาด)
4.3 นักเรียนจะสืบคนขอมูลอยางไร (สอบถามจากผูรู ผูปกครอง หาจาก
หนังสือที่ครูอาจชวยเตรียมไว หรือครูอาจสอนคําสําคัญที่ใช
สืบคนจากอินเทอรเน็ต เชน โครงสรางของไก สวนประกอบของไก
สว นตาง ๆ ของสนุ ัข)

5. เมอ่ื นักเรยี นเขาใจวธิ กี ารทาํ กจิ กรรมแลว ใหนกั เรยี นลงมอื ทํากจิ กรรม และ
บนั ทกึ ผลในแบบบนั ทึกกจิ กรรมหนา 53
5.1 เลือกสัตวท่ีสนใจ 1 ชนิด สังเกต วาดรูปและเขียนช่ือสว นตาง ๆ ของ
รา งกายสัตว (S1, S8)

140 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูมือครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

5.2 นกั เรยี นตองสงั เกตอะไร (สงั เกตสวนตา ง ๆ ของสัตวท ีต่ นเองเลอื ก) ขอเสนอแนะเพ่ิมเตมิ
5.3 รวบรวมขอมูลเกี่ยวกับหนาที่ของแตละสวนของสัตวจาก
ตัวอยา งตารางทีค่ รเู ขียนบนกระดาน
แหลงการเรียนรูที่เชื่อถือได เชน อินเทอรเน็ต บันทึกผลลงในรูป
ที่วาดไว (C6) ครูตรวจรูปท่ีนักเรียนวาด ซึ่งเขียนชื่อและบอกหนาที่ ถานักเรียนไมสามารถตอบ
ของแตละสวนของสัตวครบถวนหรือไม หากยังขาดส่ิงใด ครูใหความ คําถามหรืออภิปรายไดตามแนว
ชว ยเหลอื เพิม่ เตมิ คําตอบ ครูควรใหเวลานักเรียน
5.4 นกั เรยี นท้ังช้ันนาํ รูปท่วี าดมาเปรยี บเทยี บกัน โดยใหน กั เรยี นทีว่ าดรูป คิดอยางเหมาะสม รอคอยอยาง
สัตวชนิดเดียวกันมาอยูดวยกัน และชวยกันดูวามีสวนตาง ๆ อดทน และรับฟงแนวความคิด
ท่ีเหมือนกันครบถวนหรือไม และอภิปรายลักษณะและหนาท่ีของ ของนกั เรยี น
แตล ะสว น (S1, S8) (C5)
5.5 นักเรียนนําเสนอผลการทํากิจกรรม (C4) และครูอาจเขียนสรุปลงใน
ตารางทเี่ ขยี นไวบนกระดานดังตวั อยา งในขอเสนอแนะเพิม่ เติม
6. ครูชักชวนนกั เรียนรวมกันอภิปรายผลการทํากจิ กรรมโดยใชข อ มลู ในตาราง
ท่เี ขียนไว โดยใชคาํ ถามดงั น้ี
6.1 สตั วช นดิ ใดบา งที่มีตา (กระตา ย ปลา สุนัข ฯลฯ)
6.2 ตามีลักษณะอยางไร (เชน ตากระตายกลม มีสีนํ้าตาล ตาปลาก็กลม
และมสี ดี าํ )
6.3 ตาของสตั วแ ตละชนดิ มีหนาทีเ่ หมือนกันหรือไม (เหมอื นกนั )
6.4 ตามหี นาท่อี ะไร (ตามีหนา ท่มี องด)ู
ครูเปล่ียนคาํ ถามเก่ยี วกบั สวนอืน่ ๆ ของรา งกายดังขอ 6.1-6.4 จนแนใจวา
นกั เรียนมคี วามเขา ใจหนาท่ขี องแตล ะสวน
7. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายจนไดขอสรุปวาสัตวชนิดตาง ๆ มี
สว นตาง ๆ หลายสวน แตละสวนมีลักษณะและหนาทแี่ ตกตางกัน
8. นักเรียนรวมกันอภิปรายคําตอบในฉันรอู ะไร โดยครูอาจใชคําถามเพ่ิมเติม
ในการอภปิ ราย เพอ่ื ใหไดแนวคําตอบทถี่ กู ตอ ง
9. ครูใหนักเรียนสรุปสิ่งท่ีไดเรียนรูในกิจกรรมน้ี จากนั้นใหนักเรียนอาน
สงิ่ ทีไ่ ดเรียนรู และเปรียบเทยี บกับขอ สรุปของตนเอง
10.ครูกระตุนใหนักเรียนฝกตั้งคําถามเก่ียวกับเรอ่ื งที่สงสยั หรืออยากรูเพ่ิมเติม
ในอยากรูอีกวา จากน้ันครูอาจสุมนักเรียน 2-3 คน นําเสนอคําถามของ
ตนเองหนาชั้นเรียน และใหนักเรียนรวมกันอภิปรายเกี่ยวกับคําถาม
ที่นําเสนอ

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี 141

คูมอื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว
11. ครูนําอภิปรายใหนักเรียนทบทวนวาไดฝกทักษะกระบวนการทาง

วิทยาศาสตรและทักษะแหงศตวรรษที่ 21 อะไรบางและในขั้นตอน
ใดบา ง
12. ครอู าจชักชวนนกั เรยี นรวมกันอภิปรายคําถามในชวนคดิ ในหนงั สือเรียน
หนา 48 โดยอาจใหน ักเรยี นไปสบื คน ขอมลู เพ่ือหาคําตอบ

การเตรียมตวั ลวงหนาสาํ หรบั ครูเพ่อื จดั การเรยี นรูใ นครั้งถัดไป

ในครัง้ ถัดไป นักเรยี นจะไดทาํ กิจกรรมที่ 1.2 เร่อื ง มารจู กั พชื กันไหม โดยการสงั เกตและวาดรูปพืชที่สนใจ
ดงั นั้นครูควรเตรียมตัวดงั นี้
1. ครูอาจใหนักเรียนวาดรูปพืชท่ีสนใจจากบานมา 1 ชนิด ลงในแบบบันทึกกิจกรรมหนา 57 โดยย้ําวาให

นักเรียนคอย ๆ ถอนพืช แลววาดใหเห็นสวนตาง ๆ ของพืชใหครบ และใหสอบถามผูปกครองหรือสืบคน
ขอ มูลจากแหลงการเรยี นรูต าง ๆ เก่ียวกบั หนา ทขี่ องสวนตาง ๆ ของพชื
2. ครูเตรียมจัดทําสื่อ โดยนําตนพืชชนิดตาง ๆ เทาจํานวนกลุม พืชท่ีเลือกควรมีขนาดเล็กพอที่จะติดลงบน
กระดาษ A4 ได เชน ตน หญา วัชพชื ชนิดตา ง ๆ ตอยติ่ง ฯลฯ นําพชื ติดลงบนกระดาษชนิดละ 1 แผน เพ่ือ
ใชใ นขัน้ นาํ เขา สบู ทเรยี น

142 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูมอื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

แนวคาํ ตอบในแบบบันทกึ กิจกรรม

สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 143

คมู อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตัวเรา สตั ว และพืชรอบตัว
แตกตางกัน

กลม มี 2 ขาง
หู เปนสามเหล่ียมตง้ั ขน้ึ มีรหู ู มี 2 ขาง

144 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูมือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตัวเรา สตั ว และพืชรอบตัว

ปาก

ตา
ปก

ครีบ

สว น แตกตา งกนั
หนา ท่ี

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 145

คมู อื ครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยท่ี 2 ตวั เรา สตั ว และพืชรอบตัว

คําถามของนกั เรียนท่ีตั้งตามความอยากรูข องตนเอง

พริ าบ
ปากของนกพิราบมีลักษณะที่งุม สามารถกินเมล็ดขา วไดดกี วา
ปากที่แหลมของนกกระยาง

146 สถาบันสงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูมอื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยท่ี 2 ตวั เรา สตั ว และพืชรอบตัว

แนวการประเมินการเรียนรู

การประเมินการเรยี นรูของนกั เรียนทาํ ได ดังน้ี
1. ประเมินความรเู ดิมจากการอภิปรายในชนั้ เรียน
2. ประเมนิ การเรยี นรูจ ากคําตอบของนกั เรยี นระหวา งการจดั การเรียนรแู ละจากแบบบนั ทึกกจิ กรรม
3. ประเมินทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรและทกั ษะแหง ศตวรรษท่ี 21 จากการทาํ กจิ กรรมของนักเรียน

การประเมนิ จากการทาํ กจิ กรรมท่ี 1.1 มารูจกั สตั วก นั ไหม

ระดบั คะแนน 1 คะแนน หมายถงึ ควรปรับปรงุ
3 คะแนน หมายถึง ดี 2 คะแนน หมายถงึ พอใช

รหัส สิง่ ทปี่ ระเมิน ระดับคะแนน

ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร
S1 การสังเกต
S8 การลงความเหน็ จากขอมูล
ทกั ษะแหงศตวรรษที่ 21
C4 การสื่อสาร
C5 ความรว มมอื
C6 การใชเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสาร

รวมคะแนน

สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 147

คมู ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยท่ี 2 ตวั เรา สตั ว และพืชรอบตัว

ตาราง แสดงการวิเคราะหทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรต ามระดบั ความสามารถของนักเรยี น

โดยอาจใชเกณฑการประเมิน ดงั น้ี

ทกั ษะกระบวนการ รายการประเมนิ ดี (3) ระดับความสามารถ ควรปรับปรงุ (1)
ทางวิทยาศาสตร พอใช (2)

S1 การสงั เกต บรรยายรายละเอียด สามารถใชประสาท สามารถใชประสาทสัมผัส สามารถใชประสาทสัมผัส

เ กี่ ย ว กั บ ลั ก ษ ณ ะ สัมผัสเก็บรายละเอียด เกบ็ รายละเอียดของขอมูล เก็บรายละเอียดของขอมูล

แ ล ะ ร ะ บุ ชื่ อ ส ว น ข อ ง ข อ มู ล เ ก่ี ย ว กั บ เ กี่ ย ว กั บ ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง บางสวนเก่ียวกับลักษณะ

ตาง ๆ ของสัตว ลักษณะของสวนตาง ๆ สวนตาง ๆ ของสัตวได สวนตาง ๆ ของสัตวได

ของสัตวได ดวยตนเอง จากการช้ีแนะของครูหรือ แมว าจะไดร ับคําช้ีแนะจาก

โดยไมเพ่ิมเติมความ ผูอื่น หรือมีการเพ่ิมเติม ครหู รือผูอ่นื

คิดเหน็ ความคิดเหน็

S8 การลงความเห็น ล ง ค ว า ม เ ห็ น จ า ก สามารถลงความเห็น สามารถลงความเห็นจาก ส า ม า ร ถ ล ง ค ว า ม เ ห็ น

จากขอมลู ข อ มู ล เ กี่ ย ว กั บ จ า ก ข อ มู ล เ กี่ ย ว กั บ ขอมูลเกี่ยวกับสวนตาง ๆ จ า ก ข อ มู ล ไ ด เ ก่ี ย ว กั บ

สวนตาง ๆ ของสัตว สวนตาง ๆ ของสัตว ของสัตว ลักษณะและ ส ว น ต า ง ๆ ข อ ง สั ต ว

ลักษณะและหนาที่ ลั ก ษ ณ ะ แ ล ะ ห น า ที่ หนาที่ของแตละสวนได ลักษณะและหนาท่ีของ

ของแตละสว น ของแตละสวนไดอยาง อยางถูกตอง จากการ แตล ะสว นไดบา ง ส ว น

ถูกตองดว ยตนเอง ชแ้ี นะของครูหรือผอู ่ืน แมว า จะไดร บั คาํ ชแี้ นะจาก

ครหู รือผอู ่ืน

ตาราง แสดงการวเิ คราะหทักษะแหง ศตวรรษท่ี 21 ตามระดบั ความสามารถของนักเรียน
โดยอาจใชเกณฑการประเมนิ ดงั นี้

ทกั ษะแหง รายการประเมิน ระดบั ความสามารถ
ศตวรรษท่ี 21
ดี (3) พอใช (2) ควรปรับปรงุ (1)
C4 การสื่อสาร
นําเสนอขอมูลจาก สามารถนําเสนอขอมูลจาก สามารถนําเสนอขอมูล สามารถนําเสนอขอมูล

ก า ร สั ง เ ก ต แ ล ะ การสังเกตและอภิปราย จ า ก ก า ร สั ง เ ก ต แ ล ะ จากการสังเกตและ

อภิปรายเกี่ยวกับช่ือ เก่ียวกับช่ือ ลักษณะและ อภิปรายเก่ยี วกับเกี่ยวกับ อภิปรายเกี่ยวกับชื่อ

ลักษณะและหนาที่ หนาที่ของสวนตาง ๆ ของ ชื่อ ลักษณะและหนาที่ ลักษณะและหนาท่ีของ

ของสวนตาง ๆ ของ สัตว โดยใชคําพูด รูปภาพ ของสวนตาง ๆ ของสัตว สวนตาง ๆ ของสัตว

สัตว โดยใชคําพูด และเขียนบรรยายเพื่อให โดยใชคําพูด รูปภาพ โดยใชคําพูด รูปภาพ

รูปภาพ และเขียน ผอู ื่นเขา ใจไดดวยตนเอง และเขยี นบรรยาย เพอ่ื ให แ ล ะ เ ขี ย น บ ร ร ย า ย

บรรยาย เพือ่ ใหผูอ่ืน ผูอื่นเขาใจได โดยอาศัย เพ่ือใหผูอื่นเขาใจได

เขาใจ บางสวน แมวาจะได

148 สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูม ือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตัวเรา สตั ว และพืชรอบตัว

ทกั ษะแหง รายการประเมนิ ระดบั ความสามารถ
ศตวรรษที่ 21
ดี (3) พอใช (2) ควรปรับปรุง (1)

การช้ีแนะจากครูหรือ รับคําช้ีแนะจากครูหรือ

ผูอน่ื ผูอืน่

C5 คว ามร ว ม ทํางานรวมกับผูอื่น สามารถทํางานรวมกับ สามารถทํางานรวมกับ สามารถทํางานรวมกับ

มือ ใ น ก า ร ร ว บ ร ว ม ผูอื่นในการรวบรวมขอมูล ผู อ่ื น ใ น ก า ร ร ว บ ร ว ม ผูอ่ืนไดบางคร้ังในการ

ข อ มู ล บั น ทึ ก ผ ล บันทึกผ ล นําเส นอ ผ ล ขอ มลู บนั ทกึ ผล นาํ เสนอ ทํากจิ กรรม

นําเสนอผล แสดง แสดงความคิดเห็นและ ผล แสดงความคิดเห็น

ความคิดเห็นและ อ ภิ ป ร า ย เ ก่ี ย ว กั บ ช่ื อ และอภิปรายเก่ียวกับช่ือ

อภิปรายเก่ียวกับชื่อ ลักษณะและหนาท่ีของ ลักษณะ และหนาท่ีของ

ลักษณะและหนาที่ สวนตาง ๆ ของสัตวได สวนตาง ๆ ของสัตวได

ของสวนตาง ๆ ของ ร ว ม ท้ั ง ย อ ม รั บ ค ว า ม ร ว ม ทั้ ง ย อ ม รั บ ค ว า ม

สัตว รวมท้ังยอมรับ คิดเห็นตั้งแตเริ่มตนจน คิดเห็นของผูอ่ืน โดย

ความคดิ เห็น สําเร็จลลุ วง อาศัยการชี้แนะจากครู

หรือผอู ่นื

C6 ก า ร ใ ช สืบคนขอมูล ทาง สามารถสืบคนขอมูลจาก สามารถสืบคนขอมูลจาก สามารถสืบคนขอมูล

เทคโนโลยีและ อิ น เ ท อ ร เ น็ ต แหลงขอมูลท่ีนาเชื่อถือ แหลงขอมูลที่นาเช่ือถือ จ า ก แ ห ล ง ข อ มู ล

การส่ือสาร เกี่ยวกับหนาที่ของ ทางอินเทอรเน็ตเกี่ยวกับ ทางอินเทอรเน็ตเกี่ยวกับ ท่ี น า เ ชื่ อ ถื อ ท า ง

สวนตาง ๆ ของสตั ว หนาที่ของสวนตาง ๆ ของ หนาท่ีของสวนตาง ๆ อินเทอรเน็ตเกี่ยวกับ

สัตว ไดด วยตนเอง ของสัตวได โดยอาศัย หนาท่ีของสวนตาง ๆ

การช้ีแนะจากครูหรือ ของสัตวไดบางสวน

ผูอ ื่น แมวาครูหรือผูอื่นชวย

แนะนําหรอื ช้แี นะ

สถาบนั สง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 149

คูม อื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยที่ 2 ตวั เรา สตั ว และพืชรอบตัว

กจิ กรรมท่ี 1.2 มารจู ักพืชกนั ไหม

กิจกรรมน้ีนักเรียนจะไดสังเกตสวนตาง ๆ ของพืชที่
เลือกไว บอกลักษณะและช่ือสวนตาง ๆ ของพืช
และสืบคนขอมูลเพื่อบอกหนาท่ีของสวนตาง ๆ ของพืช
จากแหลงเรยี นรตู า ง ๆ

เวลา 3 ชัว่ โมง

จดุ ประสงคการเรยี นรู

1. สังเกต บอกลกั ษณะและชื่อสวนตาง ๆ ของพชื
2. รวบรวมขอ มลู และบอกหนา ที่สวนตา ง ๆ ของพืช

วสั ดุ อปุ กรณส าํ หรับทํากจิ กรรม

สง่ิ ท่คี รูตอ งเตรียม/กลุม

1. ตนพืชติดกระดาษ A4 1 ตน ส่ือการเรยี นรูและแหลง เรียนรู

2. ตน พชื ขนาดเล็กท่มี ีราก ลําตน ใบ ดอก 1. หนงั สือเรยี น ป.1 เลม 1 หนา 49-50
หนา 57-60
และอาจมผี ล เชน พริก มะเขือ โหระพา 1 ชนดิ 2. แบบบนั ทึกกิจกรรม ป.1 เลม 1

สิง่ ท่คี รตู อ งเตรียม/คน 1-2 กลอ ง

สีไม

ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร

S1 การสงั เกต

S8 การลงความเห็นจากขอ มลู

ทกั ษะแหงศตวรรษที่ 21

C4 การสอื่ สาร
C5 ความรวมมอื

150 สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คมู อื ครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตวั เรา สตั ว และพืชรอบตัว

แนวการจัดการเรียนรู ในการตรวจสอบความรู
เดิม ครูเพียงรับฟงเหตุผลของ
1. ครูนํานักเรียนเขาสูบทเรียนโดยแจกแผนกระดาษ A4 ท่ีมีตนพืชที่ครู นักเรียน และยังไมเฉลยคําตอบ
เตรียมไวใหกับนักเรียนแตละกลุม เพ่ือตรวจสอบความรูเดิมของ ใด ๆ ใหกับนักเรียน แตชักชวน
นักเรียนเก่ียวกับชื่อสวนตาง ๆ ของพืช โดยรวมกันสังเกตและเขียน นักเรยี นไปหาคาํ ตอบดวยตนเอง
ระบุช่ือสวนตาง ๆ แลวนําไปติดรอบหอง ครูใหเวลานักเรียน 5 นาที จากการทาํ กิจกรรม
เดินดงู านของเพอ่ื นกลุมอ่นื ๆ

2. ครใู หน กั เรยี นรวมกันอภิปราย โดยอาจใชค าํ ถามดังนี้
2.1 นักเรียนคิดวาพืชมีสวนตาง ๆ อะไรบาง (นักเรียนอาจตอบวา
ราก ลําตน ใบ พืชบางชนิดท่ีครูเก็บมานักเรียนอาจสังเกตเห็น
ดอกดว ย)
2.2 พืชทุกชนิดมีสวนตาง ๆ ครบหรือไม (นักเรียนตอบไดตาม
ความเขาใจของตนเอง บางคนอาจตอบวาพืชทุกชนิดมี
สวนตาง ๆ ครบ หรืออาจตอบวาพืชบางชนิดมีสวนตาง ๆ ครบ
แตบ างชนดิ มีสว นตาง ๆ ไมค รบ)
2.3 สวนตาง ๆ ของพืชทําหนาที่อะไรบาง (นักเรียนตอบตามความ
เขาใจของตนเอง เชน ใบทําหนาที่สรางอาหาร ดอกทําหนาที่
สืบพันธุ)

3. ครูเชื่อมโยงเขาสูกิจกรรมที่ 1.2 โดยชักชวนใหนักเรียนรวมกันสังเกต
ลักษณะและหนาท่ขี องสวนตาง ๆ ของพชื

4. นักเรียนอานชื่อกิจกรรม และทําเปนคิดเปน โดยรวมกันอภิปราย
เพ่ือตรวจสอบความเขาใจเกี่ยวกับจดุ ประสงค ในการทํากิจกรรมโดย
ใชค ําถาม ดังน้ี
4.1 นกั เรยี นจะเรยี นเกยี่ วกบั เรอื่ งอะไร (สว นตา ง ๆ ของพืช)
4.2 นักเรียนจะไดเรียนเรื่องน้ีดวยวิธีใด (การสังเกตและรวบรวม
ขอ มูล)
4.3 เมื่อเรียนแลว นักเรียนจะตองทําอะไรได (บอกลักษณะ ช่ือ
และหนาท่ีของสวนตา ง ๆ ของพืช)

5. ครูใหนักเรียนอานทําอยางไร ทีละขอ แลวรวมกันอภิปรายเพ่ือสรุป
ลําดับขั้นตอนในการทํากิจกรรม โดยครูอาจชวยเขียนสรุปสั้น ๆ บน
กระดาน และนําอภปิ รายโดยใชค ําถามดังน้ี
5.1 นักเรียนตองสังเกตอะไร (สังเกตสวนตาง ๆ ของพืชที่ตนเอง
สนใจ)

สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี 151

คูมือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยที่ 2 ตวั เรา สตั ว และพืชรอบตัว

5.2 นักเรียนสังเกตแลวตองทําอยางไร (วาดรูปสวนตาง ๆ ของพืช ขอเสนอแนะเพิ่มเติม
พรอมบอกช่อื แตละสว น)
ตวั อยางตารางท่คี รูเขียนบนกระดาน
5.3 นักเรียนตองทําอยางไรตอไป (รวบรวมขอมูลเกี่ยวกับหนาที่ของ
สวนตาง ๆ ของพชื ที่วาด)

5.4 นักเรียนชวยกันอภิปรายเกี่ยวกับเรื่องอะไร (ลักษณะและหนาท่ี
ของสว นตา ง ๆ ของพชื )

6. เมือ่ นกั เรยี นเขา ใจวิธกี ารทํากจิ กรรมแลว ใหน กั เรียนลงมอื ทาํ กิจกรรม
ไปทีละขอ และบนั ทกึ ผลในแบบบนั ทกึ กจิ กรรมหนา 57
6.1 เลือกพืช 1 ชนิด คอย ๆ ดึงพืชขึ้นจากดิน สังเกต แลววาดรูป
พรอมบอกชอื่ สว นตาง ๆ ของพชื (S1, S8)
6.2 รวบรวมขอมูลเก่ียวกับหนาที่ของแตละสวนของพืชจากแหลง
การเรียนรูท่ีเชื่อถือได บันทึกผล ครูตรวจรูปท่ีนักเรียนวาด
ว า นั ก เ รี ย น เ ขี ย น ช่ื อ แ ล ะ บ อ ก ห น า ที่ ข อ ง แ ต ล ะ ส ว น
ของพืชครบถวนหรือไม หากยังขาดสิ่งใดครูแนะนํา
และชวยเหลือ
6.3 นักเรียนท้ังช้ันนําภาพที่วาดมาเปรียบเทียบกัน โดยใหนักเรียน
ท่ีวาดรูปพืชชนิดเดียวกันมาอยูดวยกัน และชวยกันสังเกตวา
มีสวนตาง ๆ เหมือนกันครบถวนหรือไม และหนาท่ีของ
แตละสวนเหมอื นกันหรอื ไม (S1, S8) (C5)
6.4 นักเรียนนําเสนอผลการทํากิจกรรม (C4) และครูอาจเขียน
สรุปลงในตารางท่ีเขียนหรือติดไวบนกระดานดังตัวอยาง
ในขอเสนอแนะเพิ่มเติม ซึ่งครูสามารถปรับเปล่ียนเพิ่มชองได
ตามความเหมาะสม

7. ครูและนกั เรียนรว มกนั อภิปรายผลการทาํ กิจกรรม โดยใชค าํ ถาม ดงั น้ี
7.1 สวนตาง ๆ ของพืช มีอะไรบาง (ราก ลําตน ใบ ดอก ผล ภายใน
ผลมเี มล็ด)
7.2 เคยพบพืชอืน่ มีสวนอ่ืนนอกเหนอื จากท่ีกลา วมาหรือไม (นักเรยี น
อาจตอบวาเคยพบหรือไมเคยพบ พืชอาจมีสวนอื่น เชน
กระบองเพชรมหี นาม)
7.3 พชื ชนดิ ใดมรี ากบา ง (ผกั ตบชวา ตนกุหลาบ ตนมะมว ง ฯลฯ)
7.4 รากมลี กั ษณะอยางไร (รากของพชื บางชนิดมลี ักษณะเปน ฝอย ๆ
สีขาว)
7.5 รากมีหนา ที่อะไร (ดูดน้ําและธาตอุ าหาร และยึดลาํ ตน)

152 สถาบันสงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูมือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยท่ี 2 ตัวเรา สัตว และพืชรอบตัว

7.6 รากของพืชแตละชนิดมหี นาท่เี หมือนกันหรอื ไม (เหมอื นกัน) นั ก เ รี ย น อ า จ ไ ม ส า ม า ร ถ
ครูเปล่ียนถามสวนอื่น ๆ ดังขอ 7.3-7.6 จนแนใจวานักเรียนมี ตอบคําถามหรืออภิปรายไดตาม
แนวคําตอบ ครูควรใหเวลา
ความเขา ใจเกย่ี วกับลกั ษณะและหนา ทีข่ องแตล ะสวนของพืชได นั ก เ รี ย น คิ ด อ ย า ง เ ห ม า ะ ส ม
รอคอยอยางอดทน และรับฟง
8. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายจนไดขอสรุปวาพืชชนิดตาง ๆ แนวความคดิ ของนกั เรียน
มีสว นตาง ๆ หลายสว น และแตล ะสว นมีลกั ษณะและหนา ทแี่ ตกตาง

กนั
9. นักเรียนรวมกันอภิปรายคําตอบในฉันรูอะไร โดยครูอาจใชคําถาม

เพิ่มเติมในการอภิปราย เพ่ือใหไดแนวคําตอบของคําถามทาย

กิจกรรมนี้

10. ครูใหนักเรียนสรุปสิ่งที่ไดเรียนรูในกิจกรรมนี้ จากนั้นใหนักเรียน
อานส่ิงทไี่ ดเรยี นรู และเปรยี บเทียบกบั ขอสรุปของตนเอง

11. นักเรียนตั้งคําถามในอยากรูอีกวา จากนั้นครูสุมนักเรียน 2-3 คน
นําเสนอคําถามของตนเองหนาช้ันเรียน และใหนักเรียนรวมกัน
อภปิ รายเกยี่ วกับคําถามทน่ี าํ เสนอ

12. ครูนําอภิปรายใหนักเรียนทบทวนวาไดฝกทักษะกระบวนการทาง

วิทยาศาสตรและทักษะแหงศตวรรษที่ 21 มีอะไรบางและใน
ข้ันตอนใดบาง
13. ครูอาจชักชวนนักเรียนรว มกันอภปิ รายคาํ ถามในชวนคิด ในหนังสือ
เรยี นหนา 50 โดยอาจใหน ักเรยี นไปสบื คน ขอมลู เพอ่ื หาคําตอบ
14. นักเรียนรวมกันอานรูอะไรในเรือ่ งน้ี ในหนังสือเรียนหนา 51 ครูนํา
อภิปรายเพ่ือนําไปสูขอสรุปเกี่ยวกับสิ่งที่ไดเรียนรูในเร่ืองน้ี จากนั้น

ครูกระตุนใหนักเรียนตอบคําถามในชวงทายของเนื้อเรอื่ ง ดังน้ี “ถา
สวนใดสวนหน่ึงของสัตวหรือพืชเหลานี้หายไป สัตวและพืชจะเปน

อยางไร” ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายแนวทางการตอบคําถาม

เชน ถาสวนใดสวนหน่ึงของสัตวหรือพืชหายไปทําใหสัตวและพืช
จะเปนอยางไร” ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายแนวทางการตอบ

คําถาม เชน ถาสวนใดสวนหน่ึงของสัตวหรือพืชหายไปทําใหสัตว

หรือพืชไมสามารถดํารงชีวิตอยูไดอยางปกติ เชน สัตวไมมีขาทําให
สัตวเดินไมได หรือพืชไมมีใบทําใหพืชสรางอาหารเองไมได พืชจะ

ตาย นักเรียนอาจมีคําตอบที่แตกตางจากนี้ ครูควรเนนใหนักเรียน

ตอบคาํ ถามพรอมอธบิ ายเหตผุ ลประกอบ

สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 153

คมู อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยท่ี 2 ตัวเรา สัตว และพืชรอบตัว

การเตรียมตวั ลว งหนาสําหรับครู
เพ่ือจดั การเรยี นรใู นครงั้ ถดั ไป

ในครั้งถดั ไป นกั เรียนจะไดเ รียนเรอ่ื งที่ 2 บรเิ วณทสี่ ตั วและพืชอาศัยอยู โดยครูเตรียมตวั ดังน้ี
ครูอาจเตรียมรูปหรือวีดิทัศนของนกเงือกเพ่ือกระตุนความสนใจของนักเรียนและเพ่ิมเติม

ความรเู กย่ี วกับนกเงอื กมากกวา เรอื่ งท่ีอาน

154 สถาบนั สง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คมู อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตวั เรา สตั ว และพืชรอบตัว

แนวคําตอบในแบบบันทึกกิจกรรม

ตวั อยางคาํ ตอบ เชน
ตน เทียน

สถาบนั สง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 155

คมู ือครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตัวเรา สตั ว และพืชรอบตัว

แตกตา งกัน
เปนเสน ยาว เปนกระจุก มีสีขาว
เปน แผน มีกา นใบ มสี ีเขียว

อ
บ
ผม
ล
ร

156 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูมอื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตวั เรา สตั ว และพืชรอบตัว

สวนตา ง ๆ

ดดู นาํ้
ลาํ ตน
ใบ

สืบพันธุ

สวนตาง ๆ หนา ที่
แตกตางกนั

สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 157

คมู อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตัวเรา สัตว และพืชรอบตัว

คาํ ถามของนกั เรยี นที่ตั้งตามความอยากรขู องตนเอง

ราก ดูดน้ําและยดึ ลาํ ตน
ลําตน ลาํ เลียงนํ้า
ดอก สืบพนั ธุ

158 สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูมือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตัวเรา สัตว และพืชรอบตัว

แนวการประเมินการเรียนรู

การประเมนิ การเรียนรขู องนักเรียนทําได ดังนี้
1. ประเมนิ ความรูเดิมจากการอภปิ รายในชั้นเรียน
2. ประเมินการเรียนรูจ ากคาํ ตอบของนกั เรียนระหวางการจัดการเรียนรแู ละจากแบบบันทึกกิจกรรม
3. ประเมนิ ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรแ ละทักษะแหงศตวรรษท่ี 21 จากการทาํ กิจกรรมของนกั เรียน

การประเมนิ จากการทาํ กิจกรรมท่ี 1.2 มารูจ กั พืชกนั ไหม

ระดบั คะแนน 1 คะแนน หมายถงึ ควรปรับปรงุ
3 คะแนน หมายถงึ ดี 2 คะแนน หมายถงึ พอใช

รหัส สง่ิ ทปี่ ระเมนิ ระดับคะแนน

ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร
S1 การสังเกต
S8 การลงความเหน็ จากขอมูล
ทักษะแหงศตวรรษท่ี 21
C4 การส่ือสาร
C5 ความรว มมอื

รวมคะแนน

สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 159

คมู ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตัวเรา สตั ว และพืชรอบตัว

ตาราง แสดงการวเิ คราะหทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรตามระดับความสามารถของนกั เรยี น
โดยอาจใชเกณฑการประเมนิ ดังน้ี

ทักษะกระบวนการ รายการประเมนิ ดี (3) ระดบั ความสามารถ ควรปรับปรุง (1)
ทางวิทยาศาสตร พอใช (2)

S1 การสังเกต บรรยายรายละเอียด สามารถใชประสาท สามารถใชประสาทสัมผัส สามารถใชประสาท

เก่ียวกับลักษณะ และ สัมผัสเก็บรายละเอียด เก็บรายละเอียดของขอมูล สัมผัสเก็บรายละเอียด

ระบุชื่อสวนตาง ๆ ของ ของขอมูลเกี่ยว กับ เก่ียวกับลักษณะของสวน ข อ ง ข อ มู ล เ ก่ี ย ว กั บ

พืช ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง ส ว น ตาง ๆ ของพืชได จากการ ลักษณะสวนตาง ๆ

ตาง ๆ ของพืชได ดวย ชี้แนะของครูหรือผูอื่น หรือ ข อ ง พื ช ไ ด บ า ง ส ว น

ตนเอง โดยไมเพ่ิมเติม มกี ารเพ่มิ เตมิ ความคดิ เห็น แมวาจะไดรับคําช้ีแนะ

ความคิดเห็น จากครูหรือผูอน่ื

S8 การลงความเห็น ลงความเห็นจากขอมูล สามารถลงความเห็น สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็น

จากขอมูล เก่ยี วกับสวนตาง ๆ ของ จากขอมูลเก่ียวกับ ขอมูลเกี่ยวกับสวนตาง ๆ จ า ก ข อ มู ล เ กี่ ย ว กั บ

พืช ลักษณะและหนาท่ี สวนตาง ๆ ของพืช ของพืช ลักษณะและหนาที่ สวนตาง ๆ ของพืช

ของแตล ะสว น ลักษณะและหนาที่ ของแตละสวนได อยาง ลักษณะและหนาท่ีของ

ของแตล ะสวนไดอยาง ถูกตอง จากการชี้แนะของ แตละสวนไดบางสวน

ถกู ตอ งดว ยตนเอง ครหู รอื ผูอ่ืน แมวาจะไดรับคําชี้แนะ

จากครูหรอื ผูอ ่ืน

160 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

คูมือครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนวยท่ี 2 ตัวเรา สตั ว และพืชรอบตัว

ตาราง แสดงการวเิ คราะหท ักษะแหงศตวรรษท่ี 21 ตามระดบั ความสามารถของนักเรยี น
โดยอาจใชเกณฑก ารประเมิน ดงั น้ี

ทักษะแหง รายการประเมนิ ระดับความสามารถ
ศตวรรษท่ี 21
ดี (3) พอใช (2) ควรปรับปรงุ (1)

C4 การสอ่ื สาร นําเสนอขอมูลจากการ สามารถนําเสนอขอมูล สามารถนําเสนอขอมูล สามารถนําเสนอขอมูล

สั ง เ ก ต แ ล ะ อ ภิ ป ร า ย จากการสังเกตและ จากการสังเกตแ ล ะ จ า ก ก า ร สั ง เ ก ต แ ล ะ

เ ก่ี ย ว กั บ ช่ื อ ลั ก ษ ณ ะ อภิปรายเกี่ยวกับช่ือ อ ภิ ป ร า ย เ กี่ ย ว กั บ อภิปรายเก่ียว กับช่ือ

และหนาท่ีของสวนตาง ๆ ลักษณะ และหนาที่ เก่ียวกับชื่อ ลักษณะ ลักษณะและหนาที่ของ

ข อ ง พื ช โ ด ย ใ ช คํ า พู ด ของสวนตาง ๆ ของ และหนาที่ของสวนตาง สวนตาง ๆ ของพืช โดย

รูปภาพ และเขียนบรรยาย พื ช โ ด ย ใ ช คํ า พู ด ๆ ของพืช โดยใชคําพูด ใชคําพูด รูปภาพ และ

เพอ่ื ใหผูอืน่ เขาใจ รูปภ าพ แล ะเ ขี ย น รู ป ภ า พ แ ล ะ เ ขี ย น เขียนบรรยาย เพื่อให

บรรยายเพื่อใหผูอ่ืน บรรยายเพื่อใหผูอ่ืน ผูอ่ืนเขาใจไดบางสวน

เขา ใจไดด ว ยตนเอง เขาใจได โดยอาศัยการ แมวาจะไดรับคําช้ีแนะ

ช้แี นะจากครหู รอื ผอู ่ืน จากครูหรอื ผูอ่ืน

C5 ค ว า ม รว ม ทํางานรวมกับผูอื่นในการ สามารถทํางานรวม สามารถทํางานรวมกับ สามารถทํางานรวมกับ
มือ รวบรวมขอมูล บันทึกผล กบั ผอู ่ืนในการรวบรวม ผูอ่ืนในการรวบรวม ผู อื่ น ไ ด บ า ง ค ร้ั ง ใ น

นําเสนอผล แสดงความ ข อ มู ล บั น ทึ ก ผ ล ข อ มู ล บั น ทึ ก ผ ล การทํากจิ กรรม

คิ ด เ ห็ น แ ล ะ อ ภิ ป ร าย นํ า เ ส น อ ผ ล แ ส ด ง นําเสนอผล แสดงความ

เก่ียวกับช่ือ ลักษณะ และ ค ว า ม คิ ด เ ห็ น แ ล ะ คิดเห็น และอภิปราย

หนาที่ของสวนตาง ๆ ของ อภิปรายเกี่ยวกับช่ือ เก่ียวกับช่ือ ลักษณะ

พืช รวมท้ังยอมรับความ ลักษณะ และหนาที่ แ ล ะ ห น า ที่ ข อ ง ส ว น

คดิ เหน็ ของสวนตาง ๆ ของ ต า ง ๆ ข อ ง พื ช ไ ด

พืชได รวมท้ังยอมรับ รวมทั้งยอมรับความ

ความคิดเห็น ต้ั งแต คิดเห็นของผูอ่ืน โดย

เรม่ิ ตน จนสาํ เรจ็ ลลุ วง อาศัยการช้ีแนะจากครู

หรอื ผูอน่ื

สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 161

คมู ือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตัวเรา สัตว และพืชรอบตัว

เร่ืองท่ี 2 บริเวณที่สตั วและพืชอาศัยอยู

ในเรื่องน้ีนักเรียนจะไดเรียนรูเก่ียวกับชนิดของ
สัตวและพืชทอ่ี าศยั อยูในบริเวณตา ง ๆ และสภาพแวดลอม
ท่ีเหมาะสมตอการดํารงชีวิตของสัตวและพืชท่ีอาศัยอยูใน
แตละบรเิ วณ

จดุ ประสงคการเรยี นรู

1. สังเกต และบอกชนิดของสัตวและพืชท่ีอาศัยอยูใน
บริเวณตาง ๆ

2. รวบรวมขอมูลสภาพแวดลอมที่เหมาะสมตอการ
ดํารงชีวติ ของสตั วแ ละพชื ในแตล ะบรเิ วณ

เวลา 3 ช่วั โมง

วัสดุ อุปกรณส ําหรบั ทํากจิ กรรม สอื่ การเรียนรูแ ละแหลง เรียนรู หนา 53-57
หนา 61-67
วีดิทัศนสารคดีเก่ียวกับสัตวและพืชท่ีอาศัยอยูใน 1. หนังสือเรยี น ป.1 เลม 1
บรเิ วณตา ง ๆ 2. แบบบันทึกกจิ กรรม ป.1 เลม 1

162 สถาบนั สงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี

คูม ือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยท่ี 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว

แนวการจดั การเรยี นรู (60 นาที)

ขั้นตรวจสอบความรู (5 นาท)ี

1. ครตู รวจสอบความรูเดมิ เก่ียวกบั ชนิดสัตวแ ละพืชที่อาศัยอยูในบริเวณ ในการตรวจสอบความรูเดิม
ตาง ๆ โดยยกตัวอยางสถานท่ี เชน ปาชายเลน แลวใหนักเรียน ครูเพียงรับฟงเหตุผลของนักเรียน
รว มกนั อภปิ ราย โดยใชค ําถามดงั นี้ และยังไมเฉลยคําตอบใด ๆ ใหกับ
1.1 นักเรียนเคยไปเที่ยวปาชายเลนหรือไม (นักเรียนอาจจะตอบวา นักเรียน แตชักชวนนักเรียนไปหา
เคยหรือไมเคย) ถานักเรียนไมรูจักปาชายเลน ครูควรใหขอมูล คําตอบดวยตนเองจากการอาน
เพ่ิมเตมิ โดยใหน ักเรยี นดูรปู ปา ชายเลนในหนงั สอื เรียนหนา 44 อีก เนือ้ เรอื่ ง
ครัง้
1.2 ในปาชายเลน จะพบสัตวหรือพืชชนิดใดบาง (ตนโกงกาง ปลาตนี
ปกู ามดาบ)
1.3 สัตวและพืชเหลานั้นสามารถอาศัยในปาชายเลนไดอยางไร
(นักเรียนตอบตามความเขาใจของตนเอง เชน ตนโกงกางมีดิน
มีน้ําไวใ หเจริญเติบโต ปแู สมมีอาหารไวก ินเพอ่ื การดาํ รงชีวิต)

2. ครูเชื่อมโยงสูการเรียนโดยใชคําถามวาสัตวและพืชจะอาศัยอยูใน
บ ริ เ ว ณ ที่ มี ส ภ า พ แ ว ด ล อ ม ท่ี เ ห ม า ะ ส ม ต อ ก า ร ดํ า ร ง ชี วิ ต ห รื อ ไ ม
อยา งไรบาง

ขนั้ ฝกทกั ษะจากการอา น (45 นาที) นักเรียนอาจไมสามารถตอบ
คําถามหรืออภิปรายไดตามแนว
3. ครูใหนักเรียนอานช่ือเรื่องและคิดกอนอาน ในหนังสือเรียนหนา 53 คําตอบ ครูควรใหเวลานักเรียนคิด
แลวรวมกันอภิปรายในกลุมเพื่อตอบคําถามในคิดกอนอาน ครูบันทึก อยางเหมาะสม รอคอยอยางอดทน
คําตอบของนักเรียนบนกระดานเพ่ือใชเปรียบเทียบกับคําตอบหลัง และรับฟงแนวความคิดของนกั เรียน
การอา นเนื้อเรื่อง

4. นักเรียนอานคําในคําสําคัญทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ
หากนักเรียนยังอานไมได ครูตองสอนการอาน และอาจใหนักเรียน
อธิบายความหมายตามความเขาใจ และชักชวนไปหาความหมาย
หลังจากการอา นเนื้อเร่ือง

5. ครูชักชวนนักเรียนอานเน้ือเร่ือง โดยใชวิธีอานที่เหมาะสมกับ
ความสามารถของนักเรียน และใหนักเรียนรวมกันอภิปรายใจความ
สาํ คัญโดยใชคาํ ถามดงั นี้
5.1 นกเงือกอาศัยอยทู ใ่ี ด (นกเงือกอาศยั อยูในปาท่มี ตี นไมใ หญ)

สถาบันสง เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 163

คูมือครูรายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.1 เลม 1 | หนว ยที่ 2 ตวั เรา สัตว และพืชรอบตัว
5.2 นกเงือกกินอะไรเปน อาหาร (นกเงอื กกินผลไม และสัตวในปา เชน

กบ หนู แมลง)
5.3 โพรงตนไมใหญมีประโยชนตอนกเงือกอยางไร (เปนท่ีอยูอาศัย

หลบภัย วางไขแ ละเล้ียงลูกออน)
5.4 สภาพแวดลอมที่เหมาะสมในการดาํ รงชีวติ ของนกเงือกมีอะไรบาง

(ตน ไม สตั ว และผลไม)
5.5 สัตวและพืชชนิดอื่น ๆ ดํารงชีวิตบริเวณใดบาง (นักเรียนตอบได

ตามความเขา ใจของตนเอง)
5.6 บริเวณท่ีพืชและสัตวอาศัยอยูมีสภาพแวดลอมเปนอยางไร

(นกั เรียนตอบไดตามความเขา ใจของตนเอง)

ขน้ั สรปุ จากการอา น (10 นาที)

6. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเพื่อใหไดขอสรุปวานกเงือกอาศัยอยูใน
ปาท่ีมีตน ไมใหญ โพรงของตนไมใหญเปนท้ังที่อยูอาศัยทห่ี ลบภัย ที่วางไข
และเลี้ยงลูกออน สภาพแวดลอมในปา เชน ตนไม สัตว และผลไม
ชวยใหนกเงอื กดํารงชีวติ อยูได

7. นักเรียนตอบคําถามจากเร่ืองที่อานในรูหรือยัง และฝกเขียนคําใน
เขยี นเปน ในแบบบันทึกกจิ กรรมหนา 61

8. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายเพ่ือเปรียบเทียบคําตอบของนักเรียนใน
รหู รอื ยงั กบั คําตอบท่ีเคยตอบในคิดกอนอานซง่ึ ครบู นั ทกึ ไวบ นกระดาน

9. ครูชักชวนนักเรียนลองตอบคําถามทายเรื่องท่ีอาน ไดแก สัตวและพืช
ชนิดอ่ืน ๆ ดํารงชีวิตในบริเวณใดบาง บริเวณที่สัตวและพืชอาศัยอยู
มสี ภาพแวดลอมเปนอยา งไร จงึ ทําใหสตั วแ ละพืชดํารงอยไู ด

164 สถาบันสง เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี