๑๙๐ ในทางปฏิบัติบางแห่งในตัวผู้น าอาจจะมีรูป แบบของการเป็นผู้น าทั้ง ๒ ประเภท ในคนเดียว อาจจะมีลักษณะเฉพาะที่โดดเด่นออกมาแต่ละประเภท ซึ่งสามารถควบคุม การปฏิบัติงานให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด ลักษณะการใช้อ านาจของผู้น าแตกต่างกัน ออกไป เพราะในตัวผู้น าแต่ละคนมีอ านาจมีอิทธิพล สามารถด าเนินการหรือสั่งการได้ตาม ความเหมาะสม การใช้อ านาจ ของผู้น าในการบริหารแบ่งได้ดังนี้ ๑) การใช้อ านาจเด็ดขาด อาจจะเป็นในวงการทหารหรือต ารวจ จะเห็นได้อย่าง เด่นชัดซึ่งจ าเป็นจะต้องมีความเด็ดขาดในการสั่งการ เพราะทหาร ต ารวจ จะต้องมีวินัย ในการปกครองซึ่งกันและกัน บรรดาต ารวจที่มีอาวุธอยู่ในมือด้วยแล้ว หากขาดวินัยก็จะ เสมือนกับกองโจรที่สามารถกระท าผิดได้ตลอดเวลา ๒) การใช้อ านาจอย่างมีศิลปะ ผู้น าโดยทั่วไปเป็นบุคคลที่มีความรู้ ความสามารถ มีความอดทนรวมไปถึงประสบการณ์ในการบังคับบัญชาคน หากการท างานโดยเอาใจเขา มาใส่ใจเราแล้วผลงานต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นจะต้องเป็นที่ยอมรับของคนโดยทั่วไป ๓) การใช้อ านาจด้วยวิธีการปรึกษาหารือ เป็นลักษณะของการใช้อ านาจวิธีการ หนึ่งซึ่งใช้กันอย่างมากมาย เพราะผู้บริหารที่เปิดใจกว้างย่อมได้รับการยอมรับของ ผู้ร่วมงานด้วยกัน โดยเฉพาะในเรื่องของการสอนงานแก่ผู้ใต้บังคับบัญชาในลักษณะการ ใช้อ านาจด้วยวิธีการปรึกษาหารือ ๔) การใช้อ านาจแบบมีส่วนร่วม บางคนอาจจะบอกว่าการใช้อ านาจแบบมีส่วน ร่วมถือเป็นประชาธิปไตยมากที่สุด เนื่องจากผู้บริหารเปิดใจกว้าง ผลผลิตที่ได้จะมี ประสิทธิภาพสูงสุดแต่จะต้องขึ้นอยู่กับความรับผิดชอบของแต่ละคน ในทางทฤษฎีแล้ว การใช้อ านาจให้เป็นประโยชน์อาจเปลี่ยนแปลงไปตามสถานการณ์หรือสภาพแวดล้อม รวมถึงลักษณะของการด าเนินงานในแต่ละกิจกรรมนั้น ๆ หน้าที่ของผู้น าแบ่งออกได้ดังนี้ ๑) ลักษณะของการควบคุม คนส่วนใหญ่ไม่ต้องการให้ใครมาควบคุม แต่ในทาง ปฏิบัติงานแล้ว การควบคุมอยู่ห่าง ๆ จะได้ผลดีตามมาในลักษณะของการติดตามผลงาน อาจจะใช้การควบคุมด้วยระบบเอกสาร ระบบของงานที่เกี่ยวข้องซึ่งกันและกันหรือเป็น การควบคุมในระบบด้วยตัวของมัน เองอย่างอัตโนมัติ ๒) ลักษณะของการตรวจตรา เป็นหน้าที่โดยตรงของผู้น าหรือผู้บริหารที่จะต้อง ติดตามความเคลื่อนไหวหรือ ผลการด าเนินงานตามขั้นตอนต่าง ๆ เพื่อที่จะสามารถแก้ไข ในเหตุการณ์นั้น ๆ ได้ทันการ
๑๙๑ ๓) ลักษณะของการประสานงาน การประสานงานของหน่วยงานต่าง ๆ รวมทั้ง การประสานงานในเรื่องต าแหน่งหน้าที่การงานถือว่าเป็นความจ าเป็นและ ส าคัญอย่าง มากในการปฏิบัติงาน ๔) ลักษณะ ของการวินิจฉัยสั่งการ การสั่งการของผู้น าถือเป็นเรื่องส าคัญอย่าง หนึ่ง เพราะผู้น าที่ดีจะรู้จักการใช้คนให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด การวินิจฉัยสั่งการที่ดีนั้น จะต้องมีความชัดเจนสามารถน าไปปฏิบัติได้ทันที ๕) ลักษณะของการโน้มน้าวให้ท างาน ผู้น ามีหน้าที่หลักอย่างหนึ่ง คือ การชักชวน ให้สมาชิกมีความสนใจในการปฏิบัติ งานหน้าที่การงานด้วยความตั้งใจ มีความซื่อสัตย์ สุจริต และเต็มใจที่จะท างานนั้น ๆ ให้เกิดประสิทธิผลและประสิทธิภาพมากที่สุด ๖) ลักษณะของการประเมินผลงาน การพิจารณาความดีความชอบตลอด ระยะเวลาการท างานของพนักงานถือเป็นหน้าที่ที่ส าคัญอย่างหนึ่ง เป็นการเพิ่มขวัญ และก าลังใจในการท างาน การประเมินผลการปฏิบัติงานที่ดีควรกระท าเป็นระยะ ๆ และ สามารถแจ้งผลให้ผู้ที่ถูกประเมินได้ทราบเพื่อจะได้แก้ไขในโอกาสต่อไป หากสามารถ ประเมินผลงานได้อย่างถูกต้องและเป็นธรรมแล้ว ปัญหาด้านการบริหารงานบุคคลย่อม ลดน้อยลงไปด้วยเช่นกัน คุณสมบัติ ที่ดีของผู้น า ๑) มีความรู้ ความสามารถ การใช้สติปัญญานั้น ๆ เพื่อแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ให้ ส าเร็จลุล่วงไปได้ เมื่อมีสติปัญญาดีก็เกิด ๒) เป็นผู้มีสังคมดี ค าว่าสังคมดีคือจะต้องมีลักษณะของการเป็นผู้น าที่มีอารมณ์ มั่นคงมีวุฒิภาวะ มีความเชื่อมั่นในตนเองมีความสนใจและใช้กิจกรรมต่าง ๆ อย่าง กว้างขวางเพื่อประโยชน์ต่อการปฏิบัติงาน ๓) เป็นผู้ที่มีแรงกระตุ้นภายใน คือมีจิตส านึกเกิดขึ้นในตัวของผู้น า เป็นแรง กระตุ้นที่เกิดขึ้นจากความสัมพันธ์ต ่อแรงจูงใจที ่จะโน้มน้าวให้ผู้ปฏิบัติงานมีความ ปรารถนาที่จะท างานตรงนั้นให้เกิดความส าเร็จ ๔) เป็นผู้ที่มีทัศนคติที่ดีและมีมนุษย์สัมพันธ์ที่ดีผู้น าจะต้องตระหนักในคุณค่า และศักดิ์ศรีของตัวเอง ของลูกน้องมีความสัมพันธ์ที่ดีกับทุกคน มองโลกในแง่ดีในการที่จะ ท าให้กิจการต่าง ๆ ประสบผลส าเร็จตามเป้าหมาย ลักษณะของผู้น าที่จะท าให้การบริหารงานมีประสิทธิภาพสูงสุด ๑) ต้องเป็นนักเผด็จการ หมายถึง ผู้บริหารสามารถจะสั่งการได้อย่างเด็ดขาด ผลผลิตที่ได้มาส่วนใหญ่จะมาด้วยปริมาณ ส่วนเรื่องคุณภาพที่จะดีในช่วงแรก ๆ หากผู้น า
๑๙๒ สามารถสอดส่องดูแลอยู่ตลอดเวลา ผลผลิตก็อาจจะมีทั้งปริมาณและคุณภาพที่ดีตามไป ด้วย ๒) ต้องเป็นนักพัฒนา ผู้น าประเภทนี้จะต้องมีผู้ร่วมงานที่รู้ใจ สามารถสร้างสรรค์ งานใหม่ ๆ ตลอดเวลา ๓) ต้องเป็นนักบริหาร ผู้น าประเภทนี้จะใช้การท างานด้วยวิธีใหม่ ๆ เปิดโอกาส ให้สมาชิกได้ร่วมแสดงความคิดเห็นแม้กระทั่งในการวางนโยบายต่าง ๆ การท างาน โดยทั่วไปจึงเป็นไปในลักษณะประชาธิปไตย ผู้ร่วมงานจะต้องเป็นผู้มีคุณภาพเพียงพอ สามารถตอบสนองการท างานในระบบใหม่ ๆ ได้เป็นอย่างดี ๔) ต้องเป็นนักเผด็จ การอย่างมีศิลปะ ผู้น าประเภทนี้เป็นนักพูดที่เฉลียวฉลาด จะใช้การพูดเป็นการชักชวนให้เกิดการท างานด้วยความเต็มใจ มีการเสนอแนะและ หว่านล้อม ให้เห็นคล้อยตามไปโดยปริยาย๑๔ ๙.๗ สรุป ผู้น าเป็นกระบวนการที่ผู้น าหรือผู้ที่มีภาวะผู้น าเป็นผู้ที่ชักน า จูงใจ ชี้น า ใช้อิทธิพล หรืออ านาจที่มีอยู่ในรูปแบบต่าง ๆ ท าให้หรือกระตุ้นให้หรือชี้น าให้เพื่อนร่วมงานหรือ ผู้ใต้บังคับบัญชาให้ยินดี เต็มใจ พร้อมใจ ยินดีในการกระท าการ ให้มีความกระตือรือร้น หรือร่วมด าเนินการอย่างใดอย่างหนึ่งตามที่ผู้น าต้องการหรือตามที่ผู้น า ผู้น าของประเทศของโลกที่ยิ่งใหญ่เกรียงไกรไปด้วยความสามารถปัญญาเฉียบ แหลมจะมีประโยชน์อะไรถ้าขาดสติหรือเสียสติ และไม่ยึดหลักธรรมในการปกครอง บริหารประเทศความส าเร็จที่ได้มาไม่ว่ายุคใดสมัยใด ถ้าขาดองค์ประกอบดังกล่าวนี้จะ เป็นความส าเร็จที่ไม่ยั่งยืนย่อมสามารถเสื่อมสลายได้ ยิ่งเจริญสูงส่งทางด้านวัตถุขึ้นเท่าใด ก็ยิ่งมีโอกาสเสื่อมสลายเร็วขึ้นเท่านั้น หากสังคมมนุษย์ไม่ด ารงอยู่ในหลักพุทธธรรม ก็ไม่ สามารถแก้ปัญหาความขัดแย้งของสังคมมนุษย์ได้ เพราะหลักพุทธธรรมนั้นจะด าเนินการ แก้ปัญหาความขัดแย้งในสังคมมนุษย์ ด้วยเหตุผลและสติปัญญาอย่างยั่งยืน สอดคล้องกับบทความเรื่องภาวะผู้น าตามแนวพระพุทธศาสนาของสุทธิพงษ์ ศรีวิชัย ได้ข้อสรุปว่าผู้น าเป็นบุคคลที่ได้รับการยอมรับจากผู้อื่นทั้งภายในและภายนอก องค์กร เป็นบุคคลที่สามารถ ก าหนดทิศทางความอยู่รอดขององค์กร และเป็นผู้ประสานงาน ให้กิจกรรมต่าง ๆ ในองค์กรด าเนินไป อย่างมีประสิทธิภาพตามเป้าหมายของวิสัยทัศน์ที่ ๑๔สิทธิชัย ฝรั่งทอง, Goodnow, (กรุงเทพมหานคร: วิทยาลัยเซาธ์อีสท์บางกอก, ๒๕๖๐), หน้า ๓๐.
๑๙๓ ก าหนดไว้ โดยคุณลักษณะของผู้น าตามแนวพุทธ ที่รู้จักน้อมน าหลักธรรมข้อที่ว่าด้วย พรหมวิหาร ๔ อิทธิบาท ๔ สัปปุริสธรรม ๗ พละ ๔ สังคหวัตถุ ๔ หลักทิฏฐธัมมิกัตถ ประโยชน์ และหลักพุทธธรรมมีอัตตาธิปไตย โลกาธิปไตยและธรรมาธิปไตย โลกธรรม ๘ หลักอปริหานิยธรรม ๘ มาเป็นแนวทางในการประพฤติปฏิบัติเพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีของ คนในองค์กรประกอบกับปฏิบัติตามทฤษฎีคุณลักษณะความเป็นผู้น าตามสถานการณ์ และผู้น าเชิงปฏิรูป การเป็นผู้น าที่ดีตามหลักธรรม ของพระพุทธศาสนาไว้ ๕ ประการ มีสาระส าคัญ พอสรุปได้ ดังนี้ ๑. ผู้น าที่ดีพึงมีคุณลักษณะ ๓ ประการ ดังที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้ในทุติย ปาปณิกสูตร ๕ คือ (๑) จักขุมา เป็นผู้มีปัญญามองการณ์ไกล (๒) วิธูโร เป็นผู้รอบรู้ในการ จัดการกิจการงานทุกอย่าง อย่างถูกต้อง และ (๓) นิสสยสัมปันโน คือ เป็นผู้มีมนุษย สัมพันธ์ที่ดี คุณสมบัติทั้ง ๓ ข้อนี้ย่อมท าให้ผู้น าสามารถด าเนินกิจการงานทุกอย่างได้ อย่างมีประสิทธิภาพเป็นไปตามเป้าหมายที่วางไว้๒. ผู้น าที่ดีพึงยึดหลักธรรมาธิปไตย เพื่อมุ่งบ าเพ็ญประโยชน์สุขให้เกิดแก่มวลชน สังคม ประเทศชาติอย่างมั่นคงและยั่งยืน ตลอดไป ๓. ผู้น าที่ดีพึงยึดหลักพละ ๔ คือ (๑) ปัญญาพละ เพื่อให้เกิดการพัฒนาปัญญา ให้รอบรู้ใน ทุก ๆ ด้าน ทั้งด้านตน ด้านคน และด้านงานอย่างถูกต้องในการปฏิบัติงาน (๒) วิริยพละ เพื่อให้เกิด ความมุ่งมั่นพากเพียร ไม่ท้อถอยในกิจการงานทุกอย่าง เพื่อให้ สามารถท ากิจการงานให้บรรลุผลส าเร็จ ตามเป้าหมายได้ (๓) อนวัชชพละ เพื่อให้สามารถ ปฏิบัติงานในหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์ ๔. ผู้น าที่ดีพึงยึดหลักพรหมวิหาร ๔ เพื่อให้เกิด มนุษยสัมพันธ์ที่ดีในการด าเนินกิจการ ทุกอย่างให้บรรลุผลส าเร็จตามเป้าหมายที่ได้วางไว้ ๕. ผู้น าที่ดีพึงยึดหลักสังคหวัตถุ ๔ กล่าวโดยสรุปได้ว่า คุณลักษณะของผู้น าที่ดีตาม หลักธรรมในพระพุทธศาสนา คือ ผู้น าที่รู้จัก การปฏิบัติหน้าที่ของตน เพื่อให้กิจการงาน ทุกอย่างบรรลุผลส าเร็จตามเป้าหมายที่วางไว้โดยมุ่ง ที่จะให้เกิดประโยชน์สุขแก่มวลชน สังคม และประเทศชาติอย่างมั่นคง และยั่งยืน ตลอดไป
๑๙๔ ๙.๘ เอกสารอ้างอิงประจ าบท ธัญญลักษณ์เหล่าจันทร์. “การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างบทบาทผู้น าทางการศึกษา กับ กระบวนการวางแผนกลยุทธ์ของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดส านักงานเขตพื้นที่ การศึกษา พระนครศรีอยุธยา เขต ๑ และเขต ๒”. วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎี บัณฑิต. มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา, ๒๕๕๑. พระธรรมโกศาจารย์(ประยูร ธมฺมจิตฺโต). โลกทัศน์ชาวพุทธ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๘. ______. พุทธวิธีการบริหาร. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๙. พระภาวนาวิริยคุณ (เสริมชัย ชยมงฺคโล). รัฐศาสตร์เชิงพุทธ. กรุงเทพมหานคร: ดอกหญ้ากรุ๊ป, ๒๕๕๙. พระครูสิริจันทนิวิฐ (บุญจันทร์ เขมกาโม). ภาวะผู้น าเชิงพุทธ. กรุงเทพมหานคร: นิติ ธรรมการพิมพ์, ๒๕๕๘. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎก ฉบับภาษาไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙. ______. พระไตรปิฎก ฉบับภาษาบาลี เตปิฏก . กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลง กรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙. ศิริภัสษร อ้อยน้อย ไถวฤทธิ์. สรุปความเกี่ยวกับภาวะผู้น า. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ ชันด้า, ๒๕๕๓, สิทธิชัย ฝรั่งทอง. Good now. กรุงเทพมหานคร: วิทยาลัยเซาธ์อีสท์บางกอก, ๒๕๖๐. ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. แผนการศึกษาแห่งชาติพ.ศ.๒๕๖๐ - ๒๕๗๙. กรุงเทพมหานคร: บริษัท พริกหวานกราฟฟิค จ ากัด, ๒๕๖๐. อุทัย บุญประเสริฐ, รศ. ดร. วิชาภาวะผู้น า. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ชันด้า, ๒๕๖๓. Danister I Fernando. The Buddhist concept of democratic governance. New York: McGraw Hill Book Companying, 1956, p.19.
บรรณานุกรม บรรณานุกรม ********* ********* ๑. ภาษาไทย: ก. ข้อมูลปฐมภูมิ (Primary Sources) มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับมหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙. มหามกุฏราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาบาลีฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙. ข. ข้อมูลทุติยภูมิ(Secondary Sources) (๑) หนังสือ: กีรติ บุญเจือ. วิธีการศึกษาทั่วไปแบบบูรณาการ: มนุษย์รู้อย่างไร. กรุงเทพมหานคร: ไทยวัฒนาพานิช, ๒๕๕๕. คณาจารย์มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. วรรณคดีบาลี. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๐. จ านงค์ อดิวัฒนสิทธิ์. สังคมวิทยาตามแนวพุทธศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๕. ชัยเสฏฐ์ พรหมศรี. ภาวะผู้น าร่วมสมัย. กรุงเทพมหานคร: ปัญญาชน, ๒๕๕๗. ดนัย เทียนพุฒิ. กลยุทธ์การพัฒนาคน: ส าหรับนักฝึกอบรมมืออาชีพโปรแกรม: การ จัดท าแบบฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากร. กรุงเทพมหานคร: บุ๊คแบงก์, ๒๕๔๐. ธงชัย สันติวงษ์. พฤติกรรมองค์การ. พิมพ์ครั้งที่ ๓. กรุงเทพมหานคร: ไทยวัฒนาพานิช, ๒๕๕๐. ______. องค์กรและการบริหารการศึกษาการจัดการแผนใหม่. กรุงเทพมหานคร: ไทย วัฒนาพานิช, ๒๕๕๙. บุญมี แท่นแก้ว. จริยศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: โอเดียนสโตร์. ๒๕๕๙. ปุรชัย เปี่ยมสมบูรณ์. การวิจัยประเมินผล: หลักการและกระบวรการ รวมเล่ม. กรุงเทพมหานคร: การพิมพ์พระนคร, ๒๕๕๙. ผศ.ธนภณ สมหวัง. พุทธศาสนากับการพัฒนาไทยแลนด์ ๔.๐. ส านักวิชาศึกษาทั่วไป มหาวิทยาลัยศรีปทุม, ๒๕๖๐.
๑๙๖ พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตโต). ภาวะผู้น า: ความส าคัญต่อการพัฒนาคน พัฒนาประเทศ. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์ธรรมสภา, ๒๕๕๖. _______. พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๑. _______. ภาวะผู้น า. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา, ๒๕๔๖. _______. ภาวะผู้น า: ความส าคัญต่อการพัฒนาคนพัฒนาประเทศ. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา และสถาบันบันลือธรรม, ๒๕๔๖. ______. พุทธวิธีในการสอน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์สหธรรมิก, ๒๕๕๐. ______. มองสันติภาพโลกผ่านภูมิหลังอารยธรรมโลกาภิวัตน์. กรุงเทพมหานคร: บริษัทธรรมสารจ ากัด, ๒๕๔๐. พระธรรมโกศาจารย์ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). โลกทัศน์ชาวพุทธ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๘. _______. พุทธวิธีบริหาร. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๙. _______. พุทธวิธีในการบริหาร. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลัย, ๒๕๔๙. พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดีสุรเตโช). พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ “ค าวัด”. พิมพ์ครั้งที่ ๓. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภาและสถาบันบันลือธรรม, ๒๕๕๑. ______. พุทธวิธีการบริหาร. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๙. พระภาวนาวิริยคุณ (เสริมชัย ชยมงฺคโล). รัฐศาสตร์เชิงพุทธ. กรุงเทพมหานคร: ดอกหญ้ากรุ๊ป, ๒๕๕๙. พระครูสิริจันทนิวิฐ (บุญจันทร์ เขมกาโม). ภาวะผู้น าเชิงพุทธ. กรุงเทพมหานคร: นิติธรรมการพิมพ์, ๒๕๕๘. พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตโต). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ ๑๑. กรุงเทพมหานคร: บริษัท เอส. อาร์. พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จ ากัด, ๒๕๕๑. ______. ธรรมนูญชีวิต. พิมพ์ครั้งที่ ๘๐. กรุงเทพมหานคร: บริษัทพิมพ์สวย จ ากัด, ๒๕๕๐. ______. การพัฒนาที่ยั่งยืน. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์มูลนิธิพุทธธรรม, ๒๕๕๙. พุทธทาสภิกขุ. บริหารธุรกิจแบบพุทธ. กรุงเทพมหานคร: อตัมมโย. มปป. ธรรมสภา. ๒๕๔๖. ๑๙๖ พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตโต). ภาวะผู้น า: ความส าคัญต่อการพัฒนาคน พัฒนาประเทศ. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์ธรรมสภา, ๒๕๕๖. _______. พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๑. _______. ภาวะผู้น า. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา, ๒๕๔๖. _______. ภาวะผู้น า: ความส าคัญต่อการพัฒนาคนพัฒนาประเทศ. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา และสถาบันบันลือธรรม, ๒๕๔๖. ______. พุทธวิธีในการสอน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์สหธรรมิก, ๒๕๕๐. ______. มองสันติภาพโลกผ่านภูมิหลังอารยธรรมโลกาภิวัตน์. กรุงเทพมหานคร: บริษัทธรรมสารจ ากัด, ๒๕๔๐. พระธรรมโกศาจารย์ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). โลกทัศน์ชาวพุทธ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๘. _______. พุทธวิธีบริหาร. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๙. _______. พุทธวิธีในการบริหาร. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลัย, ๒๕๔๙. พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดีสุรเตโช). พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ “ค าวัด”. พิมพ์ครั้งที่ ๓. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภาและสถาบันบันลือธรรม, ๒๕๕๑. ______. พุทธวิธีการบริหาร. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๙. พระภาวนาวิริยคุณ (เสริมชัย ชยมงฺคโล). รัฐศาสตร์เชิงพุทธ. กรุงเทพมหานคร: ดอกหญ้ากรุ๊ป, ๒๕๕๙. พระครูสิริจันทนิวิฐ (บุญจันทร์ เขมกาโม). ภาวะผู้น าเชิงพุทธ. กรุงเทพมหานคร: นิติธรรมการพิมพ์, ๒๕๕๘. พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตโต). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ ๑๑. กรุงเทพมหานคร: บริษัท เอส. อาร์. พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จ ากัด, ๒๕๕๑. ______. ธรรมนูญชีวิต. พิมพ์ครั้งที่ ๘๐. กรุงเทพมหานคร: บริษัทพิมพ์สวย จ ากัด, ๒๕๕๐. ______. การพัฒนาที่ยั่งยืน. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์มูลนิธิพุทธธรรม, ๒๕๕๙. พุทธทาสภิกขุ. บริหารธุรกิจแบบพุทธ. กรุงเทพมหานคร: อตัมมโย. มปป. ธรรมสภา. ๒๕๔๖.
๑๙๗ พุทธทาส อินทปัญโญ. คู่มือมนุษย์. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา, ๒๕๕๙. พระเมธีวราภรณ์ (สุทัศน์ วรทสฺสี). เบญจศีลเบญจธรรม: อุดมชีวิตของมนุษย์. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์ต้นบุญ, ๒๕๕๑. พระมหาหรรษา ธมฺมหาโส. พระพุทธศาสนากับวิทยาการสมัยใหม่: ตัวแบบวิธีวิทยาว่า ด้วยพุทธบูรณาการและพุทธสหวิทยาการ. พระนครศรีอยุธยา: โรงพิมพ์มหา จุฬลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๖๐. พระอมรมุนี (จับ จิตธฒฺโม). น าเที่ยวในพระไตรปิฎก. กรมการศาสนา กระทรวง วัฒนธรรม, ๒๕๕๖. ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม. ภาวะผู้น าของไทยในอนาคต: ภาวะผู้น า ความส าคัญต่อ อนาคตไทย. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์พิมพ์ไทย, ๒๕๔๐. พยอม วงศ์สารศรี. องค์การและการจัดการ. กรุงเทพมหานคร: สุภา, ๒๕๔๒. ภาวะผู้น าส าหรับศตวรรษที่ ๒๑. วิโรจน์ สารรัตนะ. พระครูสุธีจริยวัฒน์. พระครูธรรมา ภิสมัย. พระมหาศุภชัย สุภกิจฺโจ. พระณัฐวุฒิ สัพโสและวิทูล ทาชา Journal of Education Naresuan University Vol. 20 No. 1 January - March 2018. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎก ฉบับภาษาไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙. ______. พระไตรปิฎก ฉบับภาษาบาลี เตปิฏก . กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลง กรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙. มิลินทปัญหา. พระไตรปิฎก พระสุตตันปิฎกสังยุตตนิกาย มหาวรรค เล่มที่ ๕ ภาคที่ ๒. มหามกุฎราชวิทยาลัย, ๒๕๓๑. ราชบัณฑิตยสถาน. ศัพท์ศึกษาศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: อรุณการพิมพ์, ๒๕๕๕. วัชระ งามจิตรเจริญ. พระพุทธศาสนากับวิทยาศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์ แห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ๒๕๖๐. วิเชียร วิทยอุดม. ภาวะผู้น า. พิมพ์ครั้งที่ ๔. กรุงเทพมหานคร: ธีระฟิล์มและไซเท็กซ์, ๒๕๕๐. วิโรจน์ สารรัตนะ.การบริหารหลักการทฤษฎีและประเด็นทางการศึกษา.กรุงเทพมหานคร: ทิพยวิสุทธิ์, ๒๕๔๒. วศิน อินทสระ. การท าบุญให้ทาน. กรุงเทพมหานคร: สร้างสรรค์บุ๊คส์. บจก, ๒๕๔๔. สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (พิมพ์ ธมฺมธโร). ธรรมะสร้างเยาวชน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ มหามกุฎราชวิทยาลัย, ๒๕๔๑. สัมมา รธนิธย์. หลักทฤษฎีและปฏิบัติการบริหารการศึกษา. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพมหานคร: ข้าวฟ่าง, ๒๕๕๓. ๑๙๗ พุทธทาส อินทปัญโญ. คู่มือมนุษย์. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา, ๒๕๕๙. พระเมธีวราภรณ์ (สุทัศน์ วรทสฺสี). เบญจศีลเบญจธรรม: อุดมชีวิตของมนุษย์. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์ต้นบุญ, ๒๕๕๑. พระมหาหรรษา ธมฺมหาโส. พระพุทธศาสนากับวิทยาการสมัยใหม่: ตัวแบบวิธีวิทยาว่า ด้วยพุทธบูรณาการและพุทธสหวิทยาการ. พระนครศรีอยุธยา: โรงพิมพ์มหา จุฬลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๖๐. พระอมรมุนี (จับ จิตธฒฺโม). น าเที่ยวในพระไตรปิฎก. กรมการศาสนา กระทรวง วัฒนธรรม, ๒๕๕๖. ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม. ภาวะผู้น าของไทยในอนาคต: ภาวะผู้น า ความส าคัญต่อ อนาคตไทย. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์พิมพ์ไทย, ๒๕๔๐. พยอม วงศ์สารศรี. องค์การและการจัดการ. กรุงเทพมหานคร: สุภา, ๒๕๔๒. ภาวะผู้น าส าหรับศตวรรษที่ ๒๑. วิโรจน์ สารรัตนะ. พระครูสุธีจริยวัฒน์. พระครูธรรมา ภิสมัย. พระมหาศุภชัย สุภกิจฺโจ. พระณัฐวุฒิ สัพโสและวิทูล ทาชา Journal of Education Naresuan University Vol. 20 No. 1 January - March 2018. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎก ฉบับภาษาไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙. ______. พระไตรปิฎก ฉบับภาษาบาลี เตปิฏก . กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลง กรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙. มิลินทปัญหา. พระไตรปิฎก พระสุตตันปิฎกสังยุตตนิกาย มหาวรรค เล่มที่ ๕ ภาคที่ ๒. มหามกุฎราชวิทยาลัย, ๒๕๓๑. ราชบัณฑิตยสถาน. ศัพท์ศึกษาศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: อรุณการพิมพ์, ๒๕๕๕. วัชระ งามจิตรเจริญ. พระพุทธศาสนากับวิทยาศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์ แห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ๒๕๖๐. วิเชียร วิทยอุดม. ภาวะผู้น า. พิมพ์ครั้งที่ ๔. กรุงเทพมหานคร: ธีระฟิล์มและไซเท็กซ์, ๒๕๕๐. วิโรจน์ สารรัตนะ.การบริหารหลักการทฤษฎีและประเด็นทางการศึกษา.กรุงเทพมหานคร: ทิพยวิสุทธิ์, ๒๕๔๒. วศิน อินทสระ. การท าบุญให้ทาน. กรุงเทพมหานคร: สร้างสรรค์บุ๊คส์. บจก, ๒๕๔๔. สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (พิมพ์ ธมฺมธโร). ธรรมะสร้างเยาวชน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ มหามกุฎราชวิทยาลัย, ๒๕๔๑. สัมมา รธนิธย์. หลักทฤษฎีและปฏิบัติการบริหารการศึกษา. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพมหานคร: ข้าวฟ่าง, ๒๕๕๓.
๑๙๘ สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส. พระมหาสมณนิยมในการบริหาร การคณะสงฆ์. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๓๓. ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. แผนการศึกษาแห่งชาติพ.ศ.๒๕๖๐ - ๒๕๗๙. กรุงเทพมหานคร: บริษัท พริกหวานกราฟฟิค จ ากัด, ๒๕๖๐. สิปปนนท์ เกตุทัต. วิสัยทัศน์กว้างไกลปฏิบัติได้ผลจริง: ภาวะผู้น าความส าคัญต่อ อนาคตไทย. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์พิมพ์ไทย, ๒๕๕๐. สุรพล สุยะพรหมและคณะ. พื้นฐานการจัดการ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลง กรณราชวิทยาลัย. ๒๕๕๕. เสริมศักดิ์ วิศาลาภรณ์. ในประมวลสาระชุดวิชาทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหาร การศึกษา. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, ๒๕๓๖. หน่วยที่ ๕ - ๘. อังศุมาลี บ ารุงราษฏร์. โปรแกรมวิชาเทคโนโลยีและนวัตกรรมากศึกษา. มหาวิทยาลัย ราชภัฎนครราชสีมา, ๒๕๖๐. (๒) วิทยานิพนธ์/สารนิพนธ์/บทความ กมล รักสวน. “ความพึงพอใจในการท างานของอาจารย์ในมหาวิทยาลัย”. วิทยานิพนธ์ ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, ๒๕๓๔. คติยา อายุยืน. “การพัฒนาสมรรถนะการสั่งสมความเชี่ยวชาญในงานอาชีพตามหลัก พุทธธรรม”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. เจตนย์ ศรีวังพล. “ศึกษาการประยุกต์หลักพุทธธรรมในการท างานจิตอาสาของ อาสาสมัคร สวพ. ๙๑”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๒. เฉลียว รอดเขียว และคณะ. “การประยุกต์หลักพุทธธรรมในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของ ชาวบ้านในชุมชนตลาดวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ อ าเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก”. รายงานการวิจัย. สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลัย, ๒๕๔๙. ณัฐชนันตร์ อยู่สีมารักษ์. “รูปแบบการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ตามหลักพุทธธรรมของ สถานศึกษาของรัฐสังกัดกรุงเทพมหานคร”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ ราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. ๑๙๘ สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส. พระมหาสมณนิยมในการบริหาร การคณะสงฆ์. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๓๓. ส านักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. แผนการศึกษาแห่งชาติพ.ศ.๒๕๖๐ - ๒๕๗๙. กรุงเทพมหานคร: บริษัท พริกหวานกราฟฟิค จ ากัด, ๒๕๖๐. สิปปนนท์ เกตุทัต. วิสัยทัศน์กว้างไกลปฏิบัติได้ผลจริง: ภาวะผู้น าความส าคัญต่อ อนาคตไทย. กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์พิมพ์ไทย, ๒๕๕๐. สุรพล สุยะพรหมและคณะ. พื้นฐานการจัดการ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลง กรณราชวิทยาลัย. ๒๕๕๕. เสริมศักดิ์ วิศาลาภรณ์. ในประมวลสาระชุดวิชาทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหาร การศึกษา. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, ๒๕๓๖. หน่วยที่ ๕ - ๘. อังศุมาลี บ ารุงราษฏร์. โปรแกรมวิชาเทคโนโลยีและนวัตกรรมากศึกษา. มหาวิทยาลัย ราชภัฎนครราชสีมา, ๒๕๖๐. (๒) วิทยานิพนธ์/สารนิพนธ์/บทความ กมล รักสวน. “ความพึงพอใจในการท างานของอาจารย์ในมหาวิทยาลัย”. วิทยานิพนธ์ ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, ๒๕๓๔. คติยา อายุยืน. “การพัฒนาสมรรถนะการสั่งสมความเชี่ยวชาญในงานอาชีพตามหลัก พุทธธรรม”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. เจตนย์ ศรีวังพล. “ศึกษาการประยุกต์หลักพุทธธรรมในการท างานจิตอาสาของ อาสาสมัคร สวพ. ๙๑”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๒. เฉลียว รอดเขียว และคณะ. “การประยุกต์หลักพุทธธรรมในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของ ชาวบ้านในชุมชนตลาดวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ อ าเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก”. รายงานการวิจัย. สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลัย, ๒๕๔๙. ณัฐชนันตร์ อยู่สีมารักษ์. “รูปแบบการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ตามหลักพุทธธรรมของ สถานศึกษาของรัฐสังกัดกรุงเทพมหานคร”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ ราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗.
๑๙๙ ธัญญลักษณ์เหล่าจันทร์. “การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างบทบาทผู้น าทางการศึกษากับ กระบวนการวางแผนกลยุทธ์ของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดส านักงานเขตพื้นที่ การศึกษา พระนครศรีอยุธยา เขต ๑ และเขต ๒”. วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎี บัณฑิต. มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา, ๒๕๕๑. นิสดารก์ เวชยานนท์. บทความทางวิชาการ HR. กรุงเทพมหานคร: คณะรัฐประศาสน ศาสตร์. สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. ๒๕๔๘. นิติรัฐ วรรณวิริยวัตร. “การบริหารงานแบบพุทธวิธีของโรงเรียนพระปริยัติธรรม อ าเภอ เมืองเชียงใหม่”. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิต วิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, ๒๕๖๒. พระมหาสมบัติ ธนปญฺโญ. “ยุทธศาสตร์เชิงพุทธในการบริหารโรงเรียน พระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพุทธบริหาร การศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. พระวีรวัฒน์ รอดสุโข. “เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความคงทนในการ เรียนรู้วิชาพระพุทธศาสนา เรื่อง สังคหวัตถุ ๔ พรหมวิหาร ๔ ไตรลักษณ์ ๓”. วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, ๒๕๕๐. พัฒนสรณ์ เกียรติฐิติคุณ. “รูปแบบการบูรณาการหลักพุทธธรรมในการพัฒนา ประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่เทศกิจกรุงเทพมหานคร”, ปริญญา พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. มนตรี ธีรธรรมพิพัฒน์. “จริยธรรมกับภาวะผู้น า: ศึกษาทัศนะของนักวิชาการรัฐศาสตร์ใน มหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทยที่มีต่อผู้น าทางการเมือง”. วิทยานิพนธ์อักษร ศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล, ๒๕๖๐. มยุรี ค าปาเชื้อ. “รูปแบบการบูรณาการหลักพุทธธรรมเพื่อการพัฒนาบุคลากรสาย สนับสนุนวิชาการของมหาวิทยาลัยราชภัฏในกรุงเทพมหานคร”. ปริญญาพุทธ ศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพุทธบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. วาสิตา เกิดผลประสพศักดิ์. “แบบจ าลองการบริหารเชิงพุทธบูรณการขององค์กร ปกครองส ่วนท้องถิ ่น”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐ ประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. ๑๙๙ ธัญญลักษณ์เหล่าจันทร์. “การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างบทบาทผู้น าทางการศึกษากับ กระบวนการวางแผนกลยุทธ์ของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดส านักงานเขตพื้นที่ การศึกษา พระนครศรีอยุธยา เขต ๑ และเขต ๒”. วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎี บัณฑิต. มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา, ๒๕๕๑. นิสดารก์ เวชยานนท์. บทความทางวิชาการ HR. กรุงเทพมหานคร: คณะรัฐประศาสน ศาสตร์. สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. ๒๕๔๘. นิติรัฐ วรรณวิริยวัตร. “การบริหารงานแบบพุทธวิธีของโรงเรียนพระปริยัติธรรม อ าเภอ เมืองเชียงใหม่”. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิต วิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, ๒๕๖๒. พระมหาสมบัติ ธนปญฺโญ. “ยุทธศาสตร์เชิงพุทธในการบริหารโรงเรียน พระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพุทธบริหาร การศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. พระวีรวัฒน์ รอดสุโข. “เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความคงทนในการ เรียนรู้วิชาพระพุทธศาสนา เรื่อง สังคหวัตถุ ๔ พรหมวิหาร ๔ ไตรลักษณ์ ๓”. วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, ๒๕๕๐. พัฒนสรณ์ เกียรติฐิติคุณ. “รูปแบบการบูรณาการหลักพุทธธรรมในการพัฒนา ประสิทธิภาพการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่เทศกิจกรุงเทพมหานคร”, ปริญญา พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. มนตรี ธีรธรรมพิพัฒน์. “จริยธรรมกับภาวะผู้น า: ศึกษาทัศนะของนักวิชาการรัฐศาสตร์ใน มหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทยที่มีต่อผู้น าทางการเมือง”. วิทยานิพนธ์อักษร ศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล, ๒๕๖๐. มยุรี ค าปาเชื้อ. “รูปแบบการบูรณาการหลักพุทธธรรมเพื่อการพัฒนาบุคลากรสาย สนับสนุนวิชาการของมหาวิทยาลัยราชภัฏในกรุงเทพมหานคร”. ปริญญาพุทธ ศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพุทธบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. วาสิตา เกิดผลประสพศักดิ์. “แบบจ าลองการบริหารเชิงพุทธบูรณการขององค์กร ปกครองส ่วนท้องถิ ่น”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐ ประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗.
๒๐๐ วีรชัย อนันต์เธียร. “กลยุทธ์การพัฒนาจริยธรรมสาหรับเยาวชนไทย”. พุทธศาสตร ดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๖. สุรศักดิ์ ม่วงทอง. “พุทธธรรมกับภาวะผู้น าที่พึงประสงค์ ศึกษาเฉพาะกรณีก านัน ผู้ใหญ่บ้านจังหวัดนครศรีธรรมราช”. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหิดล, ๒๕๔๓. สุปรียา ธีรสิรานนท์. “การศึกษาวิเคราะห์พัฒนาการการเรียนรู้ในกรอบของไตรสิกขากับ ทฤษฎีการเรียนรู้ของสกินเนอร์”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชา พระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. อากาศ อาจสนาม. “รูปแบบการพัฒนาสมรรถนะพยาบาลเชิงพุทธบูรณาการของ พยาบาลสังกัดกรมแพทย์ทหารเรือ”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ ราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. อัจฉรา หล่อตระกูล. “การพัฒนาสมรรถนะพนักงานมหาวิทยาลัยของรัฐ”. ปริญญา พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. (๓) วารสาร ดวงตา ราชอาษา. “บทบาทของผู้น าในกระบวนทัศน์ใหม่”. วารสารวิชาการแพรวา กาฬสินธุ์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์. ปีที่ ๓ ฉบับที่ ๒ พฤษภาคม - สิงหาคม ๒๕๕๙. บรรจบ บรรณรุจิ. “ภาวะผู้น าเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษา”. วารสารครุศาสตร์ ปริทรรศน์ฯ – ๖๐. ปีที่ ๓ ฉบับที่ ๒ พฤษภาคม-สิงหาคม ๒๕๕๙. พระเทพเวที ( ประยุทธ์ ปยุตฺโต). “ประวัติ พัฒนาการ และอิทธิพลของพระไตรปิฎก”. พุทธจักร. ปีที่ ๔๖ ฉบับที่ ๙ (กันยายน ๒๕๕๕). พระมหามฆวินทร์ ปุริสุตฺตโม. “พุทธศาสนากับศาสตร์สมัยใหม่”. วารสารปัญญา. ปีที่ ๒๕ ฉบับที่ ๑ (มกราคม – มิถุนายน ๒๕๖๑). วรภาส ประสมสุข และนิพนธ์ กินาวงศ์. “หลักการบริหารการศึกษาตามแนวพุทธธรรม”. วารสารศึกษาศาสตร์. ๑๘ (๒) (พฤศจิกายน ๒๕๔๙ – มีนาคม ๒๕๕๐). วารสารวิทยาลัยสงฆ์นครล าปาง. ปีที่ ๘ ฉบับที่ ๒. พฤษภาคม-สิงหาคม ๒๕๖๒. สมบูรณ์ สุขส าราญ. “พุทธศาสนากับการเมือง”. วารสารสังคมศาสตร์. (ตุลาคมธันวาคม ๒๕๔๓): ๒๕๔๓. ๒๐๐ วีรชัย อนันต์เธียร. “กลยุทธ์การพัฒนาจริยธรรมสาหรับเยาวชนไทย”. พุทธศาสตร ดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๖. สุรศักดิ์ ม่วงทอง. “พุทธธรรมกับภาวะผู้น าที่พึงประสงค์ ศึกษาเฉพาะกรณีก านัน ผู้ใหญ่บ้านจังหวัดนครศรีธรรมราช”. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหิดล, ๒๕๔๓. สุปรียา ธีรสิรานนท์. “การศึกษาวิเคราะห์พัฒนาการการเรียนรู้ในกรอบของไตรสิกขากับ ทฤษฎีการเรียนรู้ของสกินเนอร์”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชา พระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. อากาศ อาจสนาม. “รูปแบบการพัฒนาสมรรถนะพยาบาลเชิงพุทธบูรณาการของ พยาบาลสังกัดกรมแพทย์ทหารเรือ”. ปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ ราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. อัจฉรา หล่อตระกูล. “การพัฒนาสมรรถนะพนักงานมหาวิทยาลัยของรัฐ”. ปริญญา พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. (๓) วารสาร ดวงตา ราชอาษา. “บทบาทของผู้น าในกระบวนทัศน์ใหม่”. วารสารวิชาการแพรวา กาฬสินธุ์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์. ปีที่ ๓ ฉบับที่ ๒ พฤษภาคม - สิงหาคม ๒๕๕๙. บรรจบ บรรณรุจิ. “ภาวะผู้น าเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษา”. วารสารครุศาสตร์ ปริทรรศน์ฯ – ๖๐. ปีที่ ๓ ฉบับที่ ๒ พฤษภาคม-สิงหาคม ๒๕๕๙. พระเทพเวที ( ประยุทธ์ ปยุตฺโต). “ประวัติ พัฒนาการ และอิทธิพลของพระไตรปิฎก”. พุทธจักร. ปีที่ ๔๖ ฉบับที่ ๙ (กันยายน ๒๕๕๕). พระมหามฆวินทร์ ปุริสุตฺตโม. “พุทธศาสนากับศาสตร์สมัยใหม่”. วารสารปัญญา. ปีที่ ๒๕ ฉบับที่ ๑ (มกราคม – มิถุนายน ๒๕๖๑). วรภาส ประสมสุข และนิพนธ์ กินาวงศ์. “หลักการบริหารการศึกษาตามแนวพุทธธรรม”. วารสารศึกษาศาสตร์. ๑๘ (๒) (พฤศจิกายน ๒๕๔๙ – มีนาคม ๒๕๕๐). วารสารวิทยาลัยสงฆ์นครล าปาง. ปีที่ ๘ ฉบับที่ ๒. พฤษภาคม-สิงหาคม ๒๕๖๒. สมบูรณ์ สุขส าราญ. “พุทธศาสนากับการเมือง”. วารสารสังคมศาสตร์. (ตุลาคมธันวาคม ๒๕๔๓): ๒๕๔๓.
๒๐๑ หลักสูตรพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ คณะสังคมศาสตร์. มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๓๘๘ ปีที่ ๕ ฉบับที่ ๒ (ฉบับพิเศษ) พฤษภาคม-สิงหาคม ๒๕๕๙. อรศิริ เกตุศรีพงษ์. “สังคหวัตถุ ๔: วัฒนธรรมองค์กรที่เอื้อต่อการจัดการความรู้”. วารสาร Productivity World เพื่อการเพิ่มผลผลิต ปีที่ ๑๒ ฉบับที่ ๖๘. (พฤษภาคม–มิถุนายน ๒๕๕๐). (๔) เวบไซค์ กัณฑ์กณัฐ สุวรรณรัชภูม์และคณะ. ภาวะผู้น ากลยุทธ์ : รูปแบบของผู้น ายุคใหม่. [ออนไลน์]. แหล ่งที ่มา:ejournals.swu.ac.th/index.php/EAJ/article/ download/ 4137/4097 การเรียนการสอนในยุค ๔.๐ ต้องเป็นอย่างไร. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www. trueplookpanya. [๒๐ เมษายน ๒๕๖๔]. ดร. ปิยนันท์ สวัสดิ์ศฤงฆาร. การพัฒนาตนเองเพื่อเป็นผู้น าที่แท้จริง. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://oknation.nationtv.tv/blog/piyanan. [๒๐ มิถุนายน ๑๕๖๒]. ผู้น าตามแนวพุทธศาสนา. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www.gotoknow.org/ posts/640318 [๘ ตุลาคม ๒๕๖๒]. ผู้น าในศตวรรษที่ 21. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://phdnstru.blogspot.com/ 2013/06/21.html [๘ พฤศจิกายน ๒๕๖๓]. พระครูสุจิตตานันท์หิตจิตฺโต (ทินโพธิ์วงศ์) และคณะ. ภาวะผู้น าทางการศึกษาของ พระสงฆ์ในสถานการณ์ใหม่. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: file:///C:/Users/Asus/ Desktop/ [ออนไลน์]. [๒๓ เมษายน ๒๕๖๔]. พิมพิลัย หงษาค า. หลักการพระพุทธศาสนากับหลักการวิทยาศาสตร์. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://sites.google.com/site/fon5481136057/hnwy-thi1/1-2. [๒๒ เมษายน ๒๕๖๔]. รศ.ดร.พสุ เดชะรินทร์. คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.onab.go.th [๓๑ ตุลาคม ๒๕๖๑] รศ. ดร.อุทัย บุญประเสริฐ. วิชาภาวะผู้น า. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www. facebook.com/OEYthailand/posts/343884622367445. [๒๓ เมษายน ๒๕๖๔]. วัดเจ็ดเสมียน. พระพุทธเจ้าในสายตานักปราชญ์โลก. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https:// plus.google.com. [๒๒ เมษายน ๒๕๖๔]. ๒๐๑ หลักสูตรพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ คณะสังคมศาสตร์. มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๓๘๘ ปีที่ ๕ ฉบับที่ ๒ (ฉบับพิเศษ) พฤษภาคม-สิงหาคม ๒๕๕๙. อรศิริ เกตุศรีพงษ์. “สังคหวัตถุ ๔: วัฒนธรรมองค์กรที่เอื้อต่อการจัดการความรู้”. วารสาร Productivity World เพื่อการเพิ่มผลผลิต ปีที่ ๑๒ ฉบับที่ ๖๘. (พฤษภาคม–มิถุนายน ๒๕๕๐). (๔) เวบไซค์ กัณฑ์กณัฐ สุวรรณรัชภูม์และคณะ. ภาวะผู้น ากลยุทธ์ : รูปแบบของผู้น ายุคใหม่. [ออนไลน์]. แหล ่งที ่มา:ejournals.swu.ac.th/index.php/EAJ/article/ download/ 4137/4097 การเรียนการสอนในยุค ๔.๐ ต้องเป็นอย่างไร. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www. trueplookpanya. [๒๐ เมษายน ๒๕๖๔]. ดร. ปิยนันท์ สวัสดิ์ศฤงฆาร. การพัฒนาตนเองเพื่อเป็นผู้น าที่แท้จริง. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://oknation.nationtv.tv/blog/piyanan. [๒๐ มิถุนายน ๑๕๖๒]. ผู้น าตามแนวพุทธศาสนา. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www.gotoknow.org/ posts/640318 [๘ ตุลาคม ๒๕๖๒]. ผู้น าในศตวรรษที่ 21. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://phdnstru.blogspot.com/ 2013/06/21.html [๘ พฤศจิกายน ๒๕๖๓]. พระครูสุจิตตานันท์หิตจิตฺโต (ทินโพธิ์วงศ์) และคณะ. ภาวะผู้น าทางการศึกษาของ พระสงฆ์ในสถานการณ์ใหม่. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: file:///C:/Users/Asus/ Desktop/ [ออนไลน์]. [๒๓ เมษายน ๒๕๖๔]. พิมพิลัย หงษาค า. หลักการพระพุทธศาสนากับหลักการวิทยาศาสตร์. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://sites.google.com/site/fon5481136057/hnwy-thi1/1-2. [๒๒ เมษายน ๒๕๖๔]. รศ.ดร.พสุ เดชะรินทร์. คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.onab.go.th [๓๑ ตุลาคม ๒๕๖๑] รศ. ดร.อุทัย บุญประเสริฐ. วิชาภาวะผู้น า. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www. facebook.com/OEYthailand/posts/343884622367445. [๒๓ เมษายน ๒๕๖๔]. วัดเจ็ดเสมียน. พระพุทธเจ้าในสายตานักปราชญ์โลก. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https:// plus.google.com. [๒๒ เมษายน ๒๕๖๔].
๒๐๒ วัชระ งามจิตรเจริญ. พระพุทธศาสนากับวิทยาศาสตร์. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http:// kengkkoo.blogspot.com/2013/03/blog-post.html. [๒๒ เมษายน ๒๕๖๔) ศิริภัสษร อ้อยน้อย ไถวฤทธิ์. สรุปบทความเกี่ยวกับภาวะผู้น า. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www.gotoknow.org/posts/377895. [๒๓ เมษายน ๒๕๖๔]. สิทธิชัย ฝรั่งทอง. Good now. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: วิทยาลัยเซาธ์อีสท์บางกอก มติชนรายวัน. [๒๓ เมษายน ๒๕๖๔]. ๒. ภาษาอังกฤษ Bass, B.M. and Avolio B.J. Transformational Leadership Development. Califormia: Consulting Psychologists Press. 2020. P 31. Boal, K. & Hoiberg, R. Strategic Leadership Research: Moving on. Leadership Quarterly. 11: 515-549, 2010. Burrow, J. Jleindl, B. & Everard, K.E. Business: principles and management. 12th ed. (Mason. OH: Thomson. 2008). p. 29. อ้างใน ชัยเสฏฐ์ พรหมศรี. ภาวะผู้น าร่วมสมัย, หน้า ๑๔. Danister I Fernando. The Buddhist concept of democratic governance. [ออนไลน์] http://www.lakehouse.lk/ budusarana /2002/03/28/ Budu04.pdf [๒๓ เมษายน ๒๕๖๔]. Elliott. Stephen N.; et al. Educational Psychology: Effective Teaching. Effective Learning. 3rd. ed. Boston: Mc-Graw Hill. 2000. Feldman. Harriet R.& Others. Nursing Leadership. New York: Springer. 2008. Fulmer, R. Stumpf, S. & Bleak. J. The strategic development of high potential leaders. Strategy & Leadership. 37(3). 17-22. 2009. Locke, H., & Dearden. P. 2005; Thomas. & Ely. 1996; Mills 2005; Eddy. & Van Der Linden, 2006. Filippo, Edwin B. Management: A Behavioral Approach. (Boston: Allyn & bacon.1971). 390 ปีที่ ๕ ฉบับที่ ๒ (ฉบับพิเศษ) พฤษภาคม-สิงหาคม ๒๕๕๙) Pace, RW. Smith. Human Resource Development. New Jersey: Prentlice Hall, 1991. Ordway Tead. The A of Leadership. New York: McGraw Hill Book Companying. 1956, p.19. ๒๐๒ วัชระ งามจิตรเจริญ. พระพุทธศาสนากับวิทยาศาสตร์. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http:// kengkkoo.blogspot.com/2013/03/blog-post.html. [๒๒ เมษายน ๒๕๖๔) ศิริภัสษร อ้อยน้อย ไถวฤทธิ์. สรุปบทความเกี่ยวกับภาวะผู้น า. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www.gotoknow.org/posts/377895. [๒๓ เมษายน ๒๕๖๔]. สิทธิชัย ฝรั่งทอง. Good now. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: วิทยาลัยเซาธ์อีสท์บางกอก มติชนรายวัน. [๒๓ เมษายน ๒๕๖๔]. ๒. ภาษาอังกฤษ Bass, B.M. and Avolio B.J. Transformational Leadership Development. Califormia: Consulting Psychologists Press. 2020. P 31. Boal, K. & Hoiberg, R. Strategic Leadership Research: Moving on. Leadership Quarterly. 11: 515-549, 2010. Burrow, J. Jleindl, B. & Everard, K.E. Business: principles and management. 12th ed. (Mason. OH: Thomson. 2008). p. 29. อ้างใน ชัยเสฏฐ์ พรหมศรี. ภาวะผู้น าร่วมสมัย, หน้า ๑๔. Danister I Fernando. The Buddhist concept of democratic governance. [ออนไลน์] http://www.lakehouse.lk/ budusarana /2002/03/28/ Budu04.pdf [๒๓ เมษายน ๒๕๖๔]. Elliott. Stephen N.; et al. Educational Psychology: Effective Teaching. Effective Learning. 3rd. ed. Boston: Mc-Graw Hill. 2000. Feldman. Harriet R.& Others. Nursing Leadership. New York: Springer. 2008. Fulmer, R. Stumpf, S. & Bleak. J. The strategic development of high potential leaders. Strategy & Leadership. 37(3). 17-22. 2009. Locke, H., & Dearden. P. 2005; Thomas. & Ely. 1996; Mills 2005; Eddy. & Van Der Linden, 2006. Filippo, Edwin B. Management: A Behavioral Approach. (Boston: Allyn & bacon.1971). 390 ปีที่ ๕ ฉบับที่ ๒ (ฉบับพิเศษ) พฤษภาคม-สิงหาคม ๒๕๕๙) Pace, RW. Smith. Human Resource Development. New Jersey: Prentlice Hall, 1991. Ordway Tead. The A of Leadership. New York: McGraw Hill Book Companying. 1956, p.19.
ดััชนีีคำหลััก ก กระบวนการบููรณาการพััฒนาภาวะผู้้นำ ๕๘ กระบวนทััศน์์ในการพััฒนาประเทศภายใต้้ “ประเทศไทย ๔.๐” ๔๙ กลยุุทธ์์การบููรณาการพััฒนาภาวะผู้้นำ ๕๑ กลยุุทธ์์บููรณาการในการแก้้ปััญหาของผู้้นำ ๕๓ การบริิหารการศึึกษาของวััดในยุุคไทยแลนด์์๔.๐ ๒๑ การบููรณาการภาวะผู้้นำทางการศึึกษา ๔๓ การประเมิินการศึึกษา ๑๕๔, ๑๕๕ การปรัับกระบวนทััศน์์ใหม่่กัับการพััฒนาภาวะ ผู้้นำ ๔๗ การปรัับตััวของสถานศึึกษาในยุุคไทยแลนด์์๔.๐ ๒๑ การเป็็นผู้้นำมีีประสิิทธิิภาพ ๑๙ การพััฒนาทรััพยากรมนุุษย์์๘๙, ๙๐ การพััฒนาทรััพยากรมนุุษย์์ตามแนวพุุทธ ๘๙, ๙๐, ๙๔, ๙๘ การพััฒนาทางด้้านกายภาพ ๑๔๐ การพััฒนาทางด้้านจิิตใจหรืือทางด้้านอารมณ์์ ๑๔๐ การพััฒนาทางด้้านศีีลธรรม ๑๔๐ การพััฒนาทางด้้านสติิปััญญา ๑๔๐ การสื่่�อสารที่่�ดีี ๑๘ ข ขอบข่่ายภาวะผู้้นำการศึึกษาในพระไตรปิิฎก ๒๑ ค ความสััมพัันธ์์ของภาวะผู้้นำการศึึกษา ๑๓ คุุณลัักษณะผู้้นำ ๗๕ คุุณลัักษณะผู้้นำกัับการเปลี่่�ยนในยุุคโลกาภิิวััตน์์ ๗๐ คุุณลัักษณะผู้้นำกัับประโยชน์์ของสัังคหวััตถุุ ๔ ๗๓ คุุณลัักษณะผู้้นำตามหลัักพระพุุทธศาสนา ๖๕ คุุณลัักษณะของผู้้นำที่่�ดีีตามแนวพุุทธ ๖๙ ช ชาวพุุทธตามระบอบประชาธิิปไตย ๑๗๔ ต ไตรสิิกขาสำหรัับการพััฒนาภาวะผู้้นำ ๑๓๑ ท เทคนิิคการบููรณาการพััฒนาภาวะผู้้นำ ๕๔ ธ ธรรมราชา ๖๖ น แนวโน้้มการบริิหารการศึึกษาในยุุคไทยแลนด์์ ๔.๐ ๒๑ บ บทบาทผู้้นำในกระบวนทััศน์์ใหม่่๔๙ ป ประเมิินภาวะผู้้นำทางการศึึกษาตามนวพุุทธ ๑๕๓ ผ ผู้้นำการศึึกษาของพระสงฆ์์ในแบบเดิิม ๑๕๔, ๑๖๓
๒๐๔ พ พระไตรปิฎก๒, ๗, ๒๐, ๒๑, ๒๒, ๒๓, ๒๔, ๒๕, ๒๖, ๒๗, ๒๘, ๒๙, ๓๐, ๔๒, ๔๕, ๖๗, ๗๙, ๘๙, ๑๐๙, ๑๓๒, ๑๓๕, ๑๕๐, ๑๕๒, ๑๖๘, ๑๖๙, ๑๗๕, ๑๗๙, ๑๙๕ พระวินัยปิฎก.......................................... ๒๗ พระสุตตันตปิฎก...................................... ๒๗ พระอภิธรรมปิฎก......................................๒๘ พุทธภำวะผู้น ำทำงกำรศึกษำ ....................... ๑๑๑ ภ ภำวนำ ๔ ส ำหรับกำรพัฒนำภำวะผู้น ำ........... ๑๔๑ ภาวะทางการศึกษาจากพระไตรปิฎก .............๒๑ ภำวะผู้น ำของพุทธสำวกกลุ่มเสขะ.............. ๑๖๕ ภำวะผู้น ำของพุทธสำวกกลุ่มอเสขะ ........... ๑๖๕ ภาวะผู้น าเชิงกลยุทธ์...................................๕๒ ภำวะผู้น ำเชิงกลยุทธ์ของผู้บริหำรสถำนศึกษำ..๑๘๗ ภำวะผู้น ำทำงกำรศึกษำในยุคใหม่ .....................๑ ภำวะผู้น ำทำงพุทธศำสตร์..............................๒ ย ยอมรับโลกแห่งสสาร .............................. ๑๑๕ ร รูปแบบกำรพัฒนำภำวะผู้น ำตำมแนวพุทธ .......๑๐๓ ล ลักษณะของภำวะผู้น ำตำมหลักพุทธธรรม ....... ๑๗๙ ว วิเครำะห์ภำวะผู้น ำ.................................. ๑๗๔ วิชำชีวิตในยุคใหม่ .....................................๑๓ วิทยาการสมัยใหม่ ...................................๑๒๐ วิธีการบูรณาการแบบธรรมวิทยา .............. ๑๒๔ วิธีการบูรณาการแบบพุทธวิทยา................. ๑๒๓ วิสัยทัศน์และรักกำรเรียนรู้สิ่งใหม่.................... ๑๖ ศ ศตวรรษ 21............................................ ๓๔ ศำสตร์สมัยใหม่....................................... ๑๑๓ ศีล ๕ ส ำหรับกำรพัฒนำภำวะผู้น ำ................๑๔๓ ส สมรรถนะ.....๓๑, ๔๘, ๔๙, ๖๒, ๙๕, ๑๒๕, ๑๓๔, ๑๓๕, ๑๓๘, ๑๔๐, ๑๔๕, ๑๔๖, ๑๔๙, ๑๕๑, ๑๕๓, ๑๘๗ สังคหวัตถุ ๔ ............................................ ๗๔ สังคหวัตถุ๔ ส ำหรับกำรพัฒนำภำวะผู้น ำ .......๑๔๖ ห หลักทศพิธรำชธรรม .....................................๓ หลักพุทธธรรมกับภำวะผู้น ำ............................๕ หลักพุทธธรรมเป็นอกาลิโก..........................๑๓๓ อ อุปสรรคในกำรพัฒนำผู้น ำ............................๕๙ ผู้้นำการศึึกษาของพระสงฆ์์ในสถานการณ์์ใหม่่ ๑๖๓, ๑๖๙ ผู้้นำของพระสงฆ์์๑๖๒ ผู้้นำทางการศึึกษาของพระสงฆ์์เชิิงบููรณาการใน ประเทศไทย ๑๕๔ ผู้้นำที่่�จะทำให้้การบริิหารงานมีีประสิิทธิิภาพ สููงสุุด ๑๙๑ ผู้้นำไทยในอนาคต ๙๒ พ พระไตรปิิฎก ๒, ๗, ๒๐-๒๔, ๓๕-๔๐, ๕๒, ๕๔, ๗๖, ๘๘, ๑๐๘, ๑๓๐, ๑๓๔, ๑๔๙, ๑๕๑, ๑๖๖-๑๖๘, ๑๗๔, ๑๗๘, ๑๙๔ พระวิินััยปิิฎก ๒๒, ๒๖-๒๗, ๒๙, ๑๖๖ พระสุุตตัันตปิิฎก ๒๒, ๒๗, ๒๙, ๑๔๑, ๑๘๔ พระอภิิธรรมปิิฎก ๒๒, ๒๖-๒๘ พุุทธภาวะผู้้นำทางการศึึกษา ๑๐๙ ภ ภาวนา ๔ สำหรัับการพััฒนาภาวะผู้นำ้ ๑๓, ๑๓๙- ๑๔๑ ภาวะทางการศึึกษาจากพระไตรปิิฎก ๒๑ ภาวะผู้้นำของพุุทธสาวกกลุ่่มเสขะ ๑๖๓, ๑๖๔ ภาวะผู้้นำของพุุทธสาวกกลุ่่มอเสขะ ๑๖๓ ภาวะผู้้นำเชิิงกลยุุทธ์์๕๑ ภาวะผู้้นำเชิิงกลยุุทธ์์ของผู้้บริิหารสถานศึึกษา ๑๘๖ ภาวะผู้้นำทางการศึึกษาในยุุคใหม่่๑ ภาวะผู้้นำทางพุุทธศาสตร์์๒ ย ยอมรัับโลกแห่่งสสาร ๑๑๔ ร รููปแบบการพััฒนาภาวะผู้้นำตามแนวพุุทธ ๙๐ ล ลัักษณะของภาวะผู้้นำตามหลัักพุุทธธรรม ๑๗๔ ว วิิเคราะห์์ภาวะผู้้นำ ๑๗๓ วิิชาชีีวิิตในยุุคใหม่่๑๓ วิิทยาการสมััยใหม่่๑๒๑ วิิสััยทััศน์์และรัักการเรีียนรู้้สิ่่�งใหม่่๑๖ ศ ศตวรรษ 21 ๓๑ ศาสตร์์สมััยใหม่่๓๔, ๘๙-๙๐, ๑๐๙-๑๑๐, ๑๑๒, ๑๑๖, ๑๒๑, ๑๒๓, ๑๖๙ ศีีล ๕ สำหรัับการพััฒนาภาวะผู้้นำ ๑๓๑ ส สมรรถนะ ๔๗-๔๙, ๖๑-๖๒, ๙๓-๙๔, ๑๒๔, ๑๓๒-๑๓๓, ๑๓๖, ๑๓๘-๑๓๙ สัังคหวััตถุุ ๔ ๖๒, ๖๖, ๗๐, ๗๓-๗๔, ๘๕-๘๖, ๘๘, ๑๒๔, ๑๒๖, ๑๒๘, ๑๔๔-๑๔๕, ๑๔๘- ๑๔๙, ๑๙๓ สัังคหวััตถุุ๔ สำหรัับการพััฒนาภาวะผู้้นำ ๑๔๖ ห หลัักทศพิิธราชธรรม ๓, ๑๘๐ หลัักพุุทธธรรมกัับภาวะผู้้นำ ๒, ๕ หลัักพุุทธธรรมเป็็นอกาลิิโก ๑๓๑ อ อุุปสรรคในการพััฒนาผู้้นำ ๕๓
ประวัติผู้เขียน รองศาสตราจารย์ ดร.สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย ๑. ต าแหน่ง รองศาสตราจารย์ (ด้านการบริหารการศึกษา) ๒. สังกัด คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๓. ภาระงานในความรับผิดชอบ (ภายใน ๓ ปีย้อนหลัง) ๓.๑ ประสบการณ์การสอนปริญญาตรี ที่ วิชา มหาวิทยาลัย ๑ พระไตรปิฎกศึกษา ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๒ พระสูตรตันตปิฏก ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๒ การบริหารจัดการในห้องเรียน ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๓ ภาวะผู้น าทางการบริหารการศึกษา ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๔ สัมมนาการบริหารการศึกษา ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๕ การวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนการสอน ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๓.๒ ประสบการณ์การสอนปริญญาโท ที่ วิชา มหาวิทยาลัย ๑ การบริหารหลักสูตรและการสอน ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๒ สัมมนาทางการบริหารการศึกษา ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๓ หลักและทฤษฎีการบริหารการศึกษาตามแนวพุทธ ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๔ การพัฒนาหลักสูตร ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๕ นโยบายและหลักการบริหารการศึกษา ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๓.๓ ประสบการณ์การสอนปริญญาเอก ที่ วิชา มหาวิทยาลัย ๑ การบริหารการศึกษาเชิงพุทธ ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๒ ภาวะผู้น าและการบริหารการศึกษาในโลกการ เปลี่ยนแปลง ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๓ การจัดการความรู้ทางพระพุทธศาสนากับบริหาร การศึกษา ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๔ การจัดการความรู้ส าหรับผู้น าทางการศึกษา ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ๕ ภาษาอังกฤษส าหรับผู้บริหารการศึกษา ม.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
๒๐๖ ๔. ผลงานทางวิชาการ ๔.๑ งานวิจัย สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย.[และคนอื่น ๆ การบริหารทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมในวัดเพื่อสังคม: รายงานการวิจัยเรื่อง = The Temple natural resources and Environment for Thai society/] โดย สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย | พระมหาสหัส ฐิตสาโร [ผู้แต่งร่วม] | นิภา จีรภัทร์ [ผู้แต่งร่วม] | บุญเลิศ จีรภัทร์ [ผู้แต่งร่วม] | อินถา ศิริวรรณ [ผู้แต่งร่วม] Suddhipong Srivichai | Phramaha Sahas Thitasaro. | Intha Siriwan | Boonlert Chirapatr | Nipa Chirapatr เลขเรียกหนังสือ: RSMCU ส773กท 2548 สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย.[และคนอื่น ๆ การส่งเสริมคุณธรรมนักเรียนระดับประถมศึกษาโรงเรียน วัดเปาโรหิตย์ เขตบางพลัด กรุงเทพมหานคร = Promoting moral students Wat Paorohit primary school Bangphat district Bangkok / พระครูสมุห์ ศรัณย์ ปญฺญาวชิโร (ท านุ) โดย พระครูสมุห์ศรัณย์ ปญฺญาวชิโร (ท านุ)| สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย [อาจารย์ที่ปรึกษา] | สิน งามประโคน [อาจารย์ที่ปรึกษา] | Phrakru Samusaru Panyavachiro (Tamnu) | Suddhipong Srivichai [supervisor] | Sin Ngamprakhon [supervisor] | มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. คณะครุศาสตร์ | มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สาขาวิชาการ บริหารการศึกษา.เลขเรียกหนังสือ: TH-MCU 56-02-2 ศ161 กค ประเภทของ ทรัพยากร: Book ข้อมูลการพิมพ์: 2556 สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย. (๒๕๕๗). “บทบาทเชิงรุกของพระสังฆาธิการในการบริหารงานเพื่อ รองรับการเข้าสู่ประชาคมอาเซียน”. สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยมหา จุฬาลงกรณราชวิทยาลัย: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. (๑๘๕ หน้า) สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย และคณะ. “การประเมินหลักประสิทธิผลหลักสูตรพุทธศาสตร มหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา ภาควิชาบริหารการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย”. สถาบันวิจัยพุทธ ศาสตร์มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗. (๑๖๘ หน้า)
๒๐๗ สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย. “รูปแบบการบริหารจัดการศึกษาเชิงพุทธของมหาวิทยาลัยมหาจุฬา ลงกรณราชวิทยาลัย”. สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ ราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๘. (๑๘๒ หน้า) สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย.(๒๕๕๘). “รูปแบบการบริหารจัดการศึกษาเชิงกลยุทธ์ของมหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย”. สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยมหาจุฬา ลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๘. (๒๑๕ หน้า). สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย.(๒๕๖๑). “การลดเวลาเรียนเพิ่มเวลารู้ส าหรับการจัดการเรียนการสอน ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานการศึกษา”. สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลัย, ๒๕๕๘. (๒๓๓ หน้า). ๔.๒ บทความวิชาการ สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย และคณะ. “ภาวะผู้น าของผู้บริหารการศึกษาตามหลักพระพุทธศาสนา”. วารสารครุศาสตร์ปริทรรศน์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ ราชวิทยาลัย. ปีที่ ๑ ฉบับที่ ๑ (พฤษภาคม-สิงหาคม, ๒๕๕๗): หน้า ๕๘-๖๖. สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย และคณะ. “ระบบการบริหารจัดการวัดเพื่อสังคม”. วารสารครุศาสตร์ ปริทรรศน์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ปีที่ ๒ ฉบับที่ ๑ (มกราคม-เมษายน, ๒๕๕๘) : หน้า ๑-๑๐. Suddhipong Srivichai, Skill for Social Teaching on 21st Century by ProblemBesd Learning of Buddist Monks in Mahachulalongkornrajavidayala University. The 3ed International Conference on Multidisciplinary and Current Educational Research (ICMCER-2021) Faculty of Education, Mahachlalongkornrajavidyalaya University 1st -2 nd July 2021. Suddhipong Srivichai, The Relationship between Thailand and Srilanka, Presented Article at SIBBA University, (2014): PP. 56-65. Suddhipong Srivichai, The Buddhist Strategies for Administration in PhraPariyattidham-ma School, General Education Section, Presented Article about Mahachulalongkornrajavidyalaya University, At Howard University, (May 2017): PP. 89-98.
๒๐๘ Srivichai, Suddhipong, มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, Thailand Journal of MCU Peace Studies Vol. 6 No. 4 (2018): (October - December) - Research Articles The School Administration Process are Transparent According to Buddhist Principles. Abstract PDF (ภาษาไทย) Journal of MCU Peace Studies Vol. 6 No. 4 (2018): (October - December) - Research Articles Model of Emotional Quotient Development according to Buddha-Dhamma for the School under the Secondary Educational Service Area Office Abstract PDF (ภาษาไทย) Journal of MCU Peace Studies Vol. 7 No. 4 (2019): (July - August) - Research Articles Model of Transformational Administration of Sangha Administrative Region 1 Abstract PDF (ภาษาไทย) Journal of MCU Peace Studies Vol. 7 No. 4 (2019): (July - August) - Research Articles Development Model of Graduate Program Educational Management to the Higher Education Standard of Mahachulalongkornrajavidyalaya University Abstract PDF (ภาษาไทย) ๔.๓ หนังสือ/ต ารา สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย. (๒๕๒๖) วิชา ศาสนปฏิบัติ. แบบเรียนส าหรับนักเรียนมัธยมศึกษาชั้น ปีที่ ๔ โรงเรียนบาลีเตรียมอุดมศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย. (๒๕๕๗) จิตวิทยาในพระไตรปิฎก. ภาควิชาบริหารการศึกษา คณะ ครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย. (๒๕๕๖) หลักมนุษย์สัมพันธ์ในโรงเรียน. ภาควิชาบริหาร การศึกษาคณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย. (๒๕๕๗) หลักและทฤษฎีการบริหารการศึกษาตามแนวพุทธ. ภาควิชาบริหารการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราช วิทยาลัย (๒๓๗ หน้า) สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย. (๒๕๕๘). เอกสารค าสอน การบริหารจัดการในห้องเรียน. กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (๓๓๕ หน้า). สุทธิพงษ์ ศรีวิชัยและคณะ. (๒๕๕๘). พระไตรปิฎกศึกษา ฉบับปรับปรุ ง. กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (๒๕๐ หน้า). สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย. (๒๕๖๒) หลักการบริหารการศึกษา. ภาควิชาบริหารการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย (๓๓๓ หน้า).