1.ยาบัญชียาหลักปรับปรุง64

แนวทางกํากบั การใชยา Human normal immunoglobulin, intravenous (IVIG)
ขอบงใช โรค pemphigus vulgaris ท่ีมอี าการรุนแรง และไมตอบสนองตอ การรกั ษาดวยยามาตรฐาน

1. ระบบอนุมตั ิการใชยา
ขออนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงานสิทธิประโยชนภายหลังการรักษา (post-authorization) เนื่องจากผูปวย

สวนใหญเปนผูปวยหนัก อาการฉุกเฉินเรงดวน และจําเปนตองไดรับยาในทันทีมิเชนน้ันผูปวยอาจถึงแกชีวิตได
โดยมีการลงทะเบียนแพทย สถานพยาบาล และผปู ว ยหลงั ทาํ การรักษา กบั หนวยงานสิทธปิ ระโยชน

2. คณุ สมบตั ขิ องสถานพยาบาล
เปนสถานพยาบาลที่มีแพทยเฉพาะทางตามท่ีระบุไวในขอ 3 และมีแพทยเฉพาะทางสาขาอื่นที่พรอมจะ

รวมดูแลรักษาปญหาแทรกซอ นทีอ่ าจจะเกดิ จากโรคและ/หรือการรักษา

3. คุณสมบตั ิของแพทยผ ูทําการรักษา
3.1 เปนแพทยผูเชี่ยวชาญที่ไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาสาขาตจวิทยา ซึ่งปฏิบัติงาน

ในสถานพยาบาลตามขอ 2
3.2 ในกรณีสถานพยาบาล ไมมีแพทยตามขอ 3.1 ใหผูอํานวยการโรงพยาบาลแตง ตัง้ แพทยท่ีไดรับหนังสืออนุมัติ

หรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาสาขาอายุรศาสตร หรือสาขากุมารเวชศาสตร ท่ีมีความรูความชํานาญในการใชยาดังกลาว
อยางนอย 2 คน

4. เกณฑการวินิจฉยั โรค
ผปู ว ยไดรบั การวนิ จิ ฉยั วา เปนโรค pemphigus vulgaris โดยมลี กั ษณะทางคลนิ ิกครบถว นดงั ตอ ไปนี้
4.1 อาการ และอาการแสดงเขาไดกับโรค pemphigus vulgaris
4.2 มผี ลการตรวจทางหองปฏิบตั กิ ารทสี่ นบั สนุนการวนิ ิจฉัย ขอใดขอ หนงึ่ ดงั ตอ ไปน้ี
y histopathology พบลกั ษณะทางพยาธวิ ิทยาเขา ไดกบั โรค pemphigus vulgaris
y direct immunofluorescence study ใหผลบวกวามี IgG หรือ C3 ติดอยูท่ีชองวางระหวางเซลล
keratinocyte (Intercellular space)
y indirect immunofluorescence study ใหผลบวก anti-intercellular antibody
y enzyme link immunosorbent assay (ELISA) สําหรับ desmoglein 1 และ 3 ใหผลบวกชนิด
หนึ่งชนิดใด หรอื ทัง้ สองชนิด

238

5. เกณฑอนมุ ัติการใชย า
อนมุ ตั ิการใช IVIG ในโรค pemphigus vulgaris ท่มี ีอาการรุนแรง ดวยเกณฑด งั นี้
5.1 ตอ งไมเปน ผปู ว ยระยะสดุ ทาย (terminally ill) †
5.2 ผปู วยไดร บั การวนิ จิ ฉยั วาเปนโรค pemphigus vulgaris ตามเกณฑการวนิ จิ ฉัยโรคในขอ 4
5.3 ผูปวยตองมีอาการรุนแรง ซึ่งหมายถึงมีพื้นท่ีรอยโรค (body surface area involvement) > 30% ของ
พ้ืนทผ่ี ิวกาย
5.4 มีความจาํ เปน ตอ งใช IVIG เน่อื งจากไมสามารถใชยาอ่นื ได ซึ่งหมายถึงขอใดขอ หนง่ึ ดงั ตอ ไปนี้
5.4.1 ไมสามารถควบคุมโรคไดดวยยา prednisolone 1 มิลลิกรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอวัน รวมกับ
ยากดภูมิคุมกันเชน cyclophosphamide หรือ azathioprine ในขนาด 100 มิลลิกรัมตอวัน เม่ือ
ใหย าติดตอ กนั นาน 6 สัปดาห
5.4.2 ไมสามารถใชการรักษาที่ใชอยูได เน่ืองจากผลขางเคียงของยาหรือพิษของยาที่ใชอยู เชน โรคติดเช้ือ
ทรี่ นุ แรงเบาหวานทคี่ วบคุมไดไมด ี โรคกระดกู พรุนจนยบุ ตวั ลง การกดไขกระดูก
5.4.3 มีขอหา มใชย ากลมุ immunosuppressive drugs
5.5 หากควบคุมโรคไดอ นุมตั ิใหใช IVIG ไดไ มเ กนิ 6 cycle แตถา ใหยาครบ 3 cycle แลว ยงั ควบคุมโรคไมไ ด
ใหพจิ ารณาหยดุ ยา
5.6 มีการกรอกแบบฟอรมกํากับการใชยาบัญชี จ(2) ทกุ คร้ังท่ใี ชย ากับผูปว ย††

6. ขนาดยาท่แี นะนํา และวิธกี ารใหย า
ขนาดยาที่แนะนํา คือ 2 กรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอ cycle แบงใหในเวลา 3 วนั โดย 1 cycle มีระยะเวลา

3-4 สัปดาห ถาให 3 cycle แลวยังควบคุมโรคไมไดใหพิจารณาหยุดยา หากควบคุมโรคไดและไมมีรอยโรคใหมนาน
3 สัปดาหแลว ใหคอย ๆ ลดขนาดยาลง หรือใหยาในระยะเวลาท่ีหางออกไป รวมทั้งหมดไมเกิน 6 cycle
แลว พจิ ารณาเปล่ียนไปใชยาอ่ืน

† ผปู ว ยระยะสุดทา ย (terminally ill) หมายถึง ผูป วยโรคทางกายซ่งึ ไมสามารถรกั ษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชีวิตยืนยาวข้ึน (irreversible) ซ่ึง
ในความเห็นของแพทยผ รู ักษา ผปู ว ยจะเสียชวี ิตในระยะเวลาอนั ส้ัน
หมายเหตุ ผูปวยดังกลา วควรไดร ับการรักษาแบบประคบั ประคอง (palliative care) โดยมงุ หวงั ใหล ดความเจบ็ ปวดและความทุกขท รมานเปนสําคัญ
†† โปรดเกบ็ รกั ษาขอ มูลไวเ พอื่ ใชเปนหลักฐานในการตรวจสอบการใชย า โดยหนว ยงานการกาํ กบั ดแู ลการสง่ั ใชยาบญั ชี จ(2)

239

แนวทางกาํ กบั การใชยา Human normal immunoglobulin, intravenous (IVIG)
ขอบง ใช hemophagocytic lymphohistiocytosis (HLH)

1. ระบบอนุมัตกิ ารใชย า
ขออนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงานสิทธิประโยชนภายหลังการรักษา (post-authorization) เน่ืองจาก

ผูปวยสวนใหญมักจะมาดวยอาการฉุกเฉิน และจําเปนตองไดรับยาในทันทีมิเช นนั้นผูปวยอาจถึงแกชีวิตได
โดยมีการลงทะเบียนแพทย สถานพยาบาล และผูปว ยหลังทําการรักษา กับหนวยงานสิทธิประโยชน

2. คณุ สมบัติของสถานพยาบาล
เปนสถานพยาบาลท่ีมีแพทยเฉพาะทางตามที่ระบุไวในขอ 3 และมีแพทยเฉพาะทางสาขาอื่นที่พรอมจะ

รวมดูแลรกั ษาปญหาแทรกซอนทอี่ าจจะเกดิ จากโรคและ/หรอื การรักษา

3. คณุ สมบัตขิ องแพทยผ ทู าํ การรกั ษา
เปนแพทยผูเช่ียวชาญที่ไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในอนุสาขาโลหิตวิทยาแ ละมะเร็งในเด็ก

หรืออนสุ าขากุมารเวชศาสตรโ รคติดเชอ้ื ซงึ่ ปฏิบัตงิ านในสถานพยาบาลตามขอ 2

4. เกณฑอ นุมัติการใชยา
การใช IVIG ในโรค hemophagocytic lymphohistiocytosis (HLH) ชนิดรุนแรงที่อาจเปนอันตรายถึงชีวิต

มีขอกําหนดดังน้ี
4.1 ตองไมเ ปน ผปู วยระยะสดุ ทาย (terminally ill) †
4.2 ผูป วยเดก็ ทไ่ี ดร ับการวนิ ิจฉัยวา เปน โรค HLH โดยตองมีการตรวจพบครบถว นทงั้ 4 ขอตอไปน้ี
4.2.1 มไี ข
4.2.2 มามโต
4.2.3 Cytopenia มากกวา หรอื เทา กับ 2 cell lines (โดยมอี ยา งนอย 2 ใน 3 ขอ ตอ ไปน)ี้
y Hemoglobin < 9 g/dL (อายนุ อยกวา 4 สัปดาห Hb < 12 g/dL)
y Absolute neutrophil <1,000/ μL
y Platelet < 100,000/ μL
4.2.4 มีการตรวจพบ Hemophagocytosis ในไขกระดกู ตอ มนํา้ เหลือง
นอกจากนอี้ าจมีผลการตรวจอน่ื ๆ ทสี่ นบั สนุนการวนิ จิ ฉยั โรค HLH ไดแก
4.2.5 Hypertriglyceridemia และ/หรือ hypofibrinogenemia
y Fasting triglyceride > 2 mmol/L
y Fibrinogen < 1.5 g/L

† ผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซึ่งไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชีวิตยืนยาวขึ้น (irreversible)
ซ่งึ ในความเหน็ ของแพทยผรู ักษา ผปู ว ยจะเสียชวี ิตในระยะเวลาอนั สัน้
หมายเหตุ ผูปวยดังกลาวควรไดรับการรกั ษาแบบประคบั ประคอง (palliative care) โดยมุงหวงั ใหลดความเจ็บปวดและความทุกขท รมานเปนสาํ คัญ

240

4.2.6 Serum ferritin > 500 μg/L
4.2.7 Soluble interleukin-2 receptor (sCD25) > 2,400 U/mL
4.2.8 Natural killer cell activity ตาํ่ หรือ ไมม ี
4.3 มกี ารกรอกแบบฟอรมกํากับการใชย าบัญชี จ(2) ทกุ ครัง้ ทใี่ ชย ากบั ผูป วย††

†† โปรดเกบ็ รกั ษาขอ มูลไวเ พอ่ื ใชเปนหลกั ฐานในการตรวจสอบการใชยาโดยหนว ยงานการกาํ กบั ดูแลการสั่งใชย าบญั ชี จ(2)

241

แนวทางกาํ กบั การใชย า Human normal immunoglobulin, intravenous (IVIG)
ขอบงใช โรค Dermatomyositis ที่มอี าการรนุ แรง

1. ระบบอนมุ ตั กิ ารใชย า
ขออนุมัติการใชยา Intravenous human normal immunoglobulin (IVIG) จากหนวยงานสิทธิประโยชน

หลังการรักษา (post-authorization) โดยมีการลงทะเบียนแพทย สถานพยาบาล และผูปวยกอนทําการรักษา
กบั หนวยงานสทิ ธิประโยชน

2. คุณสมบัติของสถานพยาบาล
2.1 เปนสถานพยาบาลท่ีมีคุณสมบัติในการดูแลผูปวย dermatomyositis ที่สําคัญ ไดแก มีหอผูปวยวิกฤต
(intensive care unit) ทีม่ ี respiration care ยาที่จําเปน รวมทง้ั มแี พทยเ ฉพาะทางตามที่ระบไุ วใ นขอ 3
2.2 มีแพทยเฉพาะทางสาขาอื่นที่พรอมจะรวมดูแลรักษาปญหาแทรกซอนท่ีอาจจะเกิดจากโรคและ/หรือ
การรักษา

3. คณุ สมบตั ิของแพทยผ ทู าํ การรักษา
3.1 เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาอายุรศาสตรโรคขอและ
รูมาติสซ่ัม หรืออนุสาขากุมารเวชศาสตรโรคขอและรูมาติสซ่ัม หรืออายุรศาสตรสาขาประสาทวิทยา หรือ
อนุสาขากุมารเวชศาสตรป ระสาทวิทยา ซึง่ ปฏิบัติงานในสถานพยาบาลตามขอ 2
3.2 ในกรณีสถานพยาบาล ไมมีแพทยตามขอ 3.1 ใหผูอํานวยการโรงพยาบาลแตงต้ังแพทยท่ีไดรับหนังสือ
อนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาสาขาอายุรศาสตร หรือกุมารเวชศาสตร ท่ีมีความรูความชํานาญ
ในการใชยาดังกลาวอยา งนอ ย 1 คน

4. เกณฑอ นมุ ัตกิ ารใชย า
อนมุ ัตกิ ารใช IVIG ในโรค dermatomyositis ที่มอี าการรนุ แรง ดว ยเกณฑทุกขอ ดงั นี้
4.1 ตองไมเ ปนผปู วยระยะสดุ ทาย (terminally ill)†
4.2 ตอ งไมเปน ผูป ว ยทไี่ ดร ับการวนิ จิ ฉยั วาเปน dermatomyositis associated with malignancy
4.3 ผูปวยไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรค dermatomyositis โดยมีผื่นที่เปนลักษณะจําเพาะสําหรับโรคนี้ ไดแก
Heliotrope ห รือ Gottron’s papule ห รือ Gottron’s sign ห รือ V-sign ห รือ Shawl’s sign ห รือ
Mechanic’s hands รว มกบั มลี กั ษณะทางคลนิ กิ อยางนอย 2 ใน 4 ขอ ดงั ตอไปน้ี
4.3.1 มีกลามเนื้อสวนตนแขนและตนขาออนแรงแบบสมมาตร (symmetrical proximal muscle
weakness)

† ผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซึ่งไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชีวิตยืนยาวขึ้น (irreversible)
ซึ่งในความเหน็ ของแพทยผรู ักษา ผูปว ยจะเสยี ชวี ติ ในระยะเวลาอนั สนั้
หมายเหตุ ผปู วยดงั กลา วควรไดรบั การรกั ษาแบบประคบั ประคอง (palliative care) โดยมุงหวังใหลดความเจบ็ ปวดและความทกุ ขทรมานเปนสําคญั

242

4.3.2 มีระดับเอนไซมของกลามเน้ือชนิดใดชนิดหนึ่งสูงข้ึน ไดแก creatinine kinase (CK) หรือ
aspartate transaminase (AST) หรือ alanine transaminase (ALT) หรือ lactate
dehydrogenase (LDH)

4.3.3 ผลตรวจทางพยาธิวิทยาของกลามเน้ือเขาไดกับภาวะกลามเนื้ออักเสบ (inflammatory
myopathy)

4.3.4 ผลการตรวจคลืน่ ไฟฟา กลามเนอ้ื เขาไดกบั ภาวะกลามเนื้ออกั เสบ (inflammatory myopathy)
4.4 ผูปวยตองมีอาการรุนแรงจนอาจถึงแกชีวิต (life-threatening condition) ซ่ึงหมายถึง กลามเนื้อท่ีเก่ียวของ

กับการหายใจ (respiratory muscle) หรอื การกลนื (esophageal involvement) ออนแรงขนั้ รนุ แรง ไดแ ก
มีภาวะการหายใจลมเหลวชนิดเฉียบพลัน (acute respiratory failure) หรือมีประวัติสําลักอาหาร
จนเกิดปอดอกั เสบเฉยี บพลนั (aspiration pneumonia)
4.5 ผูปวยไมตอบสนองตอการรักษาดวยยากลุมสเตียรอยด (steroids) ในขนาดสูงหรือยากดภูมิคุมกัน
(immunosuppressive agents) หรือเกิดผลขางเคียงอยางรุนแรงจากการรักษาดังกลาว หรือไมสามารถ
ใหย ากลมุ สเตียรอยดหรือยากดภมู คิ ุมกนั ในการรักษาเบือ้ งตน ไดตามคาํ จาํ กัดความขอ ใดขอ หน่งึ ดังตอ ไปน้ี
4.5.1 ไมตอบสนองตอการรักษาดวยยากลุมสเตียรอยดในขนาดสูงหรือยากดภูมิคุมกัน หมายถึง

ไดรับยาดังกลาวมาแลวอยา งนอ ย 2-4 สัปดาห แลวอาการไมด ขี ้ึน หรือ
4.5.2 เกิดผลขางเคียงอยางรุนแรงจากการรักษาดวยยากลุมสเตียรอยดในขนาดสูงหรือยากดภูมิคุมกัน

หมายถึง การเกิดผลขางเคียงจนอาจเปนอันตรายถึงแกชีวิต เชน เม็ดเลือดขาวต่ําอยางรุนแรง
(agranulocytosis) เปน ตน หรือ
4.5.3 ไมส ามารถใหก ารรักษาดวยยากลมุ สเตียรอยดหรือหรือยากดภมู คิ ุมกนั เชน มกี ารติดเช้ืออยางรนุ แรง
และยงั ไมส ามารถควบคุมไดดวยยาปฏิชวี นะ (antibiotics) เปนตน
4.6 มกี ารกรอกแบบฟอรม กาํ กับการใชยาบญั ชี จ(2) ทุกครง้ั ทใ่ี ชยากบั ผปู ว ย††

5. ขนาดยาและวธิ ีการใหยา
ขนาดยาท่ีใช คือ 2 กรัมตอน้ําหนักตัว 1 กิโลกรัม แบงให 2-5 วัน (เชน 0.4 กรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอวัน

นาน 5 วัน หรือ 1 กรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอวัน นาน 2 วัน) ใหยาดวยวิธี continuous infusion
ถา ผปู ว ยอาการยงั ไมดีขึน้ สามารถให IVIG ซาํ้ ไดอีกทุก 4 สปั ดาห แตรวมทั้งหมดไมเกิน 3 รอบตอ การกําเริบ 1 ครั้ง

6. การประเมินระหวางการรกั ษา
6.1 การประเมินดา นประสิทธผิ ลของการรกั ษา
ใหป ระเมนิ ผปู วยภายใน 4 สปั ดาหหลังไดรับยา ดังนี้
6.1.1 กําลังกล าม เนื้ อที่ ใชใน ก ารห ายใจ (respiratory muscle) ไดแก peak negative
inspiratory pressure และ peak positive expiratory pressure หรอื การกลนื อาหาร

††โปรดเกบ็ รักษาขอ มลู ไวเ พ่ือใชเปนหลกั ฐานในการตรวจสอบการใชย า โดยหนวยงานการกํากบั ดแู ลการสั่งใชย าบัญชี จ(2)

243

6.1.2 ระดับเอนไซมของกลามเน้ือชนิดใดชนิดหน่ึง ไดแก creatinine kinase (CK), aspartate
transaminase (AST), alanine transaminase (ALT) ห รือ lactate dehydrogenase
(LDH)

6.2 การประเมินดานความปลอดภัย
ใหต ดิ ตามผลขางเคียงชนิดเฉยี บพลันที่อาจเกิดขึน้ จากการไดร บั ยา IVIG
6.2.1 ปฏกิ ริ ิยาทเ่ี กิดขน้ึ ขณะใหยาทางหลอดเลือดดํา (infusion reaction) ไดแก คล่ืนไส อาเจียน
ไข หนาวสัน่ ปวดกลามเนอ้ื ปวดหลัง ใจส่ัน ความดันตา่ํ แนนหนาอก หายใจไมอ่มิ
6.2.2 อาการแพชนิดรุนแรง (fatal anaphylactoid reaction) ขณะใหยา ใหระวังในผูที่มีภาวะ
ขาดอิมมูโนโกลบูลนิ เอ (Immunoglobulin A deficiency)
6.2.3 Autoimmune hemolytic anemia (AIHA)
6.2.4 Thrombotic event ไดแก ischemic stroke จากการท่ีมีเกรด็ เลือดสูงขึ้นหลงั ได IVIG
6.2.5 ไตวายเฉียบพลัน

7. เกณฑก ารหยุดยา
7.1.กรณีทใี่ หการรักษาดวย IVIG เน่ืองจากไมตอบสนองตอการรกั ษาหรือเกดิ ผลขา งเคียงตอยากลมุ สเตียรอยดใน
ขนาดสูงหรือยากดภมู ิคุมกันใหพ ิจารณาหยดุ ยาเมอ่ื
7.1.1 ตอบสนองตอการรักษาดีมากภายหลังการรักษา 1-3 ครั้ง กลาวคือ ไมมีอาการสําลักอาหาร หรือ
peak negative inspiratory pressure และ peak positive expiratory pressure ดีข้ึนจนอยูใน
ระดับที่จะสามารถหายใจเองได หรือ มีระดับเอนไซมของกลามเนื้อชนิดใดชนิดหนึ่งกลับมาเปนปกติ
หรือลดลงมากกวารอ ยละ 50
7.1.2 ไมตอบสนองตอการรักษากลาวคือ ยังมีการสําลักอาหารหรือไมสามารถหายใจเองไดเนื่องจาก
กลามเนื้อที่ใชในการหายใจยังออนแรงหรือเอนไซมของกลามเน้ือลดลงไมถึงรอยละ 50 ภายใน 4
สัปดาหหลังไดรบั ยาครัง้ ที่ 2
7.2 กรณีท่ีใหการรักษาดวย IVIG เนื่องจากมีการติดเชื้อรุนแรง ทําใหไมสามารถใหการรักษาดวยยากลุม
สเตียรอยดใ นขนาดสงู หรือยากดภูมิคุมกนั ในเบื้องตนใหพ ิจารณาหยุด IVIG เมื่อผูปวยหายจากการติดเชอ้ื และ
สามารถรับการรักษาภาวะโรคกําเริบดังกลาวดวยยากลุมสเตียรอยดในขนาดสูงหรือยากดภูมิคุมกันไดอยาง
ปลอดภยั

244

แนวทางกาํ กบั การใชย า intravenous human normal immunoglobulin,
ขอ บง ใช โรค Chronic Inflammatory Demyelinating Polyradiculoneuropathy (CIDP)

1. ระบบอนมุ ตั กิ ารใชยา
1.1 ขออนุมัติการใชยา intravenous human normal immunoglobulin (IVIG) จากหนวยงานสิทธิประโยชน

กอนการรักษา (pre-authorization) โดยมีการลงทะเบียนแพทย สถานพยาบาล และผูปวยกอนทําการรักษา
กบั หนว ยงานสทิ ธิประโยชน

1.2 กรอกแบบฟอรม กาํ กบั การใชยาบญั ชี จ(2) ในคร้ังแรกที่ใชย ากับผูปวย และทุก ๆ 6 เดอื น

2. คณุ สมบตั ขิ องสถานพยาบาล
2.1 เปนสถานพยาบาลท่ีมีคุณสมบัติในการวินิจฉัยและดูแลผูปวย chronic inflammatory demyelinating

polyradiculoneuropathy (CIDP) ที่สําคัญ ไดแก สามารถตรวจหรือสงตรวจ nerve conduction study และ
electromyography รวมทง้ั มแี พทยเฉพาะทางตามทร่ี ะบไุ วใ นขอ 3

2.2 มีแพทยเฉพาะทางสาขาอื่นที่พรอมจะรวมดูแลรักษาปญหาแทรกซอนที่อาจจะเกิดจากโรคและ/หรือ
การรกั ษา

3. คุณสมบตั ิของแพทยผูทาํ การรักษา
เปนแพทยผ ูเ ช่ียวชาญทีไ่ ดร ับหนังสืออนุมตั หิ รือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาประสาทวิทยาหรอื กมุ ารเวชศาสตร

สาขาประสาทวทิ ยา ซ่งึ ปฏบิ ตั ิงานในสถานพยาบาลตามขอ 2

4. เกณฑอ นมุ ตั กิ ารใชยา
อนมุ ัตกิ ารใช IVIG ในโรค CIDP ดวยเกณฑครบทกุ ขอ ดังนี้
4.1 ไมเปนผูปว ยระยะสุดทาย (terminally ill) †
4.2 ตอ งไมเปน ผปู ว ยท่ีไดร บั การวนิ จิ ฉัยวาเปน CIDP associated with malignancy
4.3 ผปู วยไดร ับการวนิ ิจฉัยวาเปนโรค CIDP โดยมลี ักษณะครบทุกขอดงั ตอไปน1ี้
4.3.1 มีอาการออนแรงหรือสูญเสียความรูสึกเพิ่มขึ้นเร่ือยๆ ในเวลามากกวา 2 เดือน มักมีอาการกําเริบ
เปน ระยะซ้ํา ๆ อาการออนแรงเปนทั้งที่กลามเนือ้ สวนโคนและสว นปลาย
4.3.2 Tendon reflexes มีคา 0 ถึง 1+
4.3.3 พบลกั ษณะตาม electrodiagnostic criteria อยา งนอ ย 1 ขอ

† ผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซึ่งไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชีวิตยืนยาวข้ึน (irreversible)
ซึ่งในความเห็นของแพทยผูรักษา ผปู วยจะเสียชวี ิตในระยะเวลาอันสั้น
หมายเหตุ ผูปวยดงั กลา วควรไดรบั การรักษาแบบประคับประคอง (palliative care) โดยมุงหวงั ใหลดความเจบ็ ปวดและความทกุ ขท รมานเปน สาํ คัญ
1อ า ง อิ ง จ า ก European Federation of Neurological Societies/Peripheral Nerve Society Guideline on management of chronic
inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy ป 2010; European Journal of Neurology 2010, 17: 356–363

245

a. Motor distal latency ยาวข้ึน ≥ 50% ของ upper normal limits (ULN) ในเสนประสาท
อยางนอย 2 เสน

b. Motor conduction velocity ช า ล ง ≥ 30% ข อ ง lower normal limits (LLN) ใ น
เสน ประสาทอยางนอ ย 2 เสน

c. F-wave latency ยาวข้นึ ≥ 30% ของ ULN ในเสนประสาทอยางนอ ย 2 เสน
d. ไมพ บ F-wave ในขณะที่ amplitude ≥ 20% ของ LLN ในเสนประสาทอยา งนอย 2 เสน
e. Partial motor conduction block: ≥ 50% amplitude reduction ในเสนประสาทอยาง

นอย 2 เสน
f. Abnormal temporal dispersion ในเสน ประสาทอยางนอย 2 เสน
g. Distal CMAP duration เพ่ิ ม ขึ้ น ใน เส น ป ร ะ ส า ท อ ย า งน อ ย 1 เส น แ ล ะ มี ลั ก ษ ณ ะ

demyelination อยา งนอยอีกเสน
4.3.4 พบลักษณะทางคลนิ กิ ที่สนับสนุนการวนิ จิ ฉยั (supportive criteria) อยางนอ ย 1 ขอ ไดแ ก

a. Cerebrospinal fluid (CSF) analysis พบปริมาณของโปรตีนเพิ่มข้ึน โดยพบ leukocyte
count นอยกวา 10 cells/mm3

b. ตรวจ MRI พบ enhancement ของ cauda equine หรอื รากประสาท
c. พบความผิดปกตขิ องเสนประสาทรับความรสู กึ ท่ีเขาไดกบั โรคอยางนอย 1 เสน

- เสน ประสาท sural ปกติโดยท่ีเสน ประสาท median หรอื radial ผดิ ปกติ
- Conduction velocity <80% ของคา ปกติ
- การตรวจ somatosensory evoked potentials ผิดปกติ โดยที่ไมไดเกิดจากโรคระบบ

ประสาทสวนกลาง
d. พบการตอบสนองท่ีดีตอการใชยาปรับภมู คิ มุ กนั (immunomodulatory treatment)2
e. ผลการตรวจ nerve biopsy พบหลักฐานชัดเจนของภาวะ demyelination และ/หรือ

remyelination โดยการใชกลองจุลทรรศนอิเล็กตรอน หรือ การตรวจวิเคราะหเสนใยประสาท
(teased fibre analysis)
4.4 ผูปวยไดรับ corticosteroid หรือ corticosteroid รวมกับยากดภูมิคุมกัน และมีลักษณะทางคลินิกขอใดขอ
หนึ่งดงั ตอ ไปน‡ี้
4.4.1 ไดรับยาเปนเวลา 1 เดือน และมี Inflammatory Neuropathy Cause and Treatment (INCAT)
score ≥ 6 (รายละเอียดตามภาคผนวกแนบทาย) หรือ
4.4.2 ไดร ับยาเปน เวลา 3 เดือน และมี INCAT score ≥ 2 หรือ
4.4.3 มีผลขางเคียงที่รุนแรงในระดับ grade 3 หรือ 4 จากการใช corticosteroid หรือ corticosteroid
รวมกับยากดภูมิคุมกัน

2 กรณที เี่ ขาเกณฑการวนิ จิ ฉยั ในขอน้ี ผูปวยตองมกี ารกลบั เปน ใหมหรือกาํ เรบิ ของโรคและเขา ไดก ับเกณฑขอ 4.4 จึงจะอนมุ ตั ิใชย า IVIG ได

246

5. ขนาดยาทแ่ี นะนํา และวธิ กี ารใหย า
5.1 ขนาดยา IVIG ที่แนะนํา คือ 2 กรัมตอน้ําหนักตัว 1 กิโลกรัม แบงให 2-5 วัน และตามดวยขนาด 0.5-1
กรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัม แบงให 1-2 วัน ใหยาดวยวิธี continuous infusion สามารถให IVIG ซํ้าได

หา งกนั อยา งนอย 4 สัปดาห ในกรณดี งั ตอ ไปน้ี
- ผูปวยอาการยังไมดีข้ึนหรืออาการเลวลง (INCAT score เทาเดิมหรือเพิ่มข้ึนเม่ือเทียบกับ baseline)
ภายใน 6 เดอื นหลงั ใหย า IVIG ครั้งแรก หรอื
- ผูปวยอาการดีขึ้นโดยมีคา INCAT score ลดลงอยางนอย 1 คะแนนเมื่อเทียบกับ baseline โดย
ใชยาติดตอกันไมเ กนิ 1 ป

5.2 สามารถใชร ว มกบั ยากดภูมิคมุ กนั อน่ื ได

6. การประเมินระหวา งการรักษา
6.1 การประเมนิ ดานประสิทธิผลของการรักษา
ใหประเมินผูปวยที่ 4 สัปดาหหลังไดรับยาครั้งแรก หลังจากน้ันอยางนอยทุก 3 เดือน โดยประเมินจาก
INCAT score ลดลงอยา งนอย 1 คะแนนเม่ือเทียบกับ baseline ภายใน 6 เดือน
6.2 การประเมินดานความปลอดภยั
ใหติดตามผลขางเคียงชนิดเฉียบพลนั ท่ีอาจเกดิ ข้นึ จากการไดร บั ยา IVIG
6.2.1 ปฏิกิริยาท่ีเกิดขึ้นขณะใหยาทางหลอดเลือดดํา (infusion reaction) ไดแก คล่ืนไส อาเจียน ไข
หนาวสนั่ ปวดกลา มเน้ือ ปวดหลงั ใจส่ัน ความดันต่าํ แนน หนาอก หายใจไมอ ิ่ม
6.2.2 อาการแพชนิดรุนแรง (fatal anaphylactoid reaction) ขณะใหยา ใหระวังในผูที่มีภาวะขาดอิมมูโน
โกลบลู นิ เอ (Immunoglobulin A deficiency)
6.2.3 Autoimmune hemolytic anemia (AIHA)
6.2.4 Thrombotic event ไดแ ก ischemic stroke จากการที่มีเกรด็ เลอื ดสงู ขึ้นหลงั ได IVIG
6.2.5 ไตวายเฉียบพลัน

7. เกณฑก ารหยุดยา
7.1 ตอบสนองตอการรักษา กลาวคือ INCAT score ลดลงอยางนอย 1 คะแนนเม่ือเทียบกับ baseline โดย
ใหย าตอ เนือ่ งจนครบ 1 ป หลงั จากเริม่ รกั ษา
7.2 ไมตอบสนองตอการรักษา กลาวคือ INCAT score เทาเดิมหรือเพ่ิมขึ้นเม่ือเทียบกับ baseline หลังจาก
ไดรบั ยาไปแลว 6 เดือน
7.3 สถานะของผูปวยเปลย่ี นเปน terminally ill
7.4 ผปู ว ยเกิดอาการขา งเคยี งจากการใชยา IVIG จนไมส ามารถใชย า IVIG ตอได

247

คาํ อธบิ ายแนบทายแนวทางกํากบั การใชยา intravenous human normal immunoglobulin,
ขอ บง ใช โรค Chronic Inflammatory Demyelinating Polyradiculoneuropathy (CIDP)

INCAT Disability Scale
Arm disability
0 No upper limb problems
1 Symptoms, in one or both arms, not affecting the ability to perform any of the following

functions: doing all zips and buttons; washing or brushing hair; using a knife and fork
together; handing small coins
2 Symptoms, in one arm or both arms, affecting but not preventing any of the above
mentioned functions
3 Symptoms, in one arm or both arms, preventing one or two of the above mentioned
functions
4 Symptoms, in one arm or both arms, preventing three or all of the functions listed, but
some purposeful movements still possible
5 Inability to use either arm for any purposeful movement
Leg disability
0 Walking not affected
1 Walking affected, but walks independently outdoors
2 Usually uses unilateral support (stick, single crutch, one arm) to walk outdoors
3 Usually uses bilateral support (sticks, crutches, frame, two arms) to walk outdoors
4 Usually uses wheelchair to travel outdoors, but able to stand and walk a few steps with help
5 Restricted to wheelchair, unable to stand and walk a few steps with help
Overall disability results from sum of arm and leg disability scores

อางอิง: Hughes R, Bensa S, Willison H, et al. Randomized controlled trial of intravenous immunoglobulin versus oral prednisolone in
chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy. Ann Neurol 2001;50:195-201.

248

แนวทางกํากบั การใชย า Letrozole
ขอ บงใช มะเรง็ เตานมที่มี hormone receptor เปน บวก

1. ระบบอนมุ ตั ิการใชย า
ขออนุมัติการใชยา letrozole จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization) เฉพาะ

ครง้ั แรก โดยมีการลงทะเบียนแพทย สถานพยาบาล และผปู ว ยกอ นทําการรักษา กับหนวยงานสิทธิประโยชน

2. คณุ สมบตั ขิ องสถานพยาบาล
เปนสถานพยาบาลที่มีแพทยเฉพาะทางตามท่ีระบุไวในขอ 3 และมีแพทยเฉพาะทางสาขาอื่นท่ีพรอม

จะรวมดูแลรกั ษาปญ หาแทรกซอ นท่ีอาจจะเกิดจากโรคและ/หรอื การรักษา
หมายเหตุ กรณีเปนสถานพยาบาลระดับทุติยภูมิท่ีมีความพรอมในการรักษามะเร็งเตานม

ใหสถานพยาบาลแจงความประสงคตอหนวยงานกํากับดูแลการส่ังใชยาบัญชี จ(2) เพื่อขออนุมัติ และ
ลงทะเบยี นสถานพยาบาลแตละแหงเปนกรณไี ป

3. คุณสมบตั ิของแพทยผูท ําการรักษา
เปนแพทยผูเช่ียวชาญที่ไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาอายุรศาสตรมะเร็งวิทยา

รงั สีรกั ษาและมะเร็งวทิ ยา หรืออนสุ าขาศลั ยศาสตรมะเร็งวทิ ยา ซึง่ ปฏบิ ัติงานในสถานพยาบาลตามขอ 2

4. เกณฑอ นุมัตกิ ารใชย า
อนมุ ตั กิ ารใชยา letrozole ในโรคมะเรง็ เตา นม ดวยเกณฑด งั ตอ ไปนี้
4.1 ตองไมเปนผูปว ยระยะสุดทาย (terminally ill) †
4.2 มีผลการตรวจ hormone receptor เปน บวก
4.3 ผูปวยอยใู นภาวะหมดประจาํ เดอื น (post menopause) แลว ซง่ึ หมายถึงขอหน่ึงขอ ใดตอไปน้ี
4.3.1 ผปู ว ยมีอายมุ ากกวา 60 ป
4.3.2 ผูปวยไดร บั การผา ตัดรังไขออกทง้ั หมด
4.3.3 ผูปวยหมดประจําเดือนตามธรรมชาติกอนการเกิดมะเร็งเตานมนานมากกวา 1 ป และ
ควรตรวจระดับของ FSH และ estradiol วาอยูในภาวะหมดประจําเดือนจรงิ
หมายเหตุ กรณีหมดประจําเดือนหลังการผาตัดเอามดลูกออก หรือหลังจากการใหเคมีบําบัด ไมจัดเปน
ภาวะหมดประจําเดือนตามความหมายขางตน

† ผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซ่ึงไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชีวิตยืนยาวข้ึน
(irreversible) ซึ่งในความเหน็ ของแพทยผรู ักษา ผูป ว ยจะเสียชวี ิตในระยะเวลาอนั สนั้
หมายเหตุ ผูปวยดังกลาวควรไดรับการรักษาแบบประคับประคอง (palliative care) โดยมุงหวังใหลดความเจ็บปวดและความทุกขทรมานเปน
สาํ คญั

249

4.4 เปน การใชย าในกรณีใดกรณีหน่ึงดงั นี้
4.4.1 เปนโรคระยะแพรกระจาย (advanced breast cancer)
4.4.2 เปนโรคระยะแรก โดยใชย านี้เปน ยาเสริม (adjuvant therapy) แบบ switching therapy คอื
x ใหใ ชย า tamoxifen 2-3 ป ตามดวย letrozole จนครบท้ังหมดรวมกนั เปน 5 ป หรอื
x ให letrozole 2 ป แลว ตามดว ย tamoxifen 3 ป จนครบทั้งหมดรวมกันเปน 5 ป

4.5 มกี ารกรอกแบบฟอรมกํากับการใชยาบัญชี จ(2) ทุกครง้ั ท่ีใชยากบั ผูปวย††

5. ขนาดยาท่ีแนะนําและวธิ ีการใชยา
2.5 มิลลกิ รมั ตอวนั

6. การประเมินผลการรักษาและเกณฑการหยุดยา
6.1 การประเมินวาการรักษาไมไดผลหรือมี progressive disease ใหพิจารณาจากอาการ (เชน มีอาการ

เหน่ือยหอบมากข้ึน) การตรวจรางกาย การตรวจ tumor marker ในผูปวยบางราย หรือการใช imaging
technique เชน X-ray, CT เปน ตน

6.2 ไมอ นมุ ัติใหม กี ารใชยา letrozole ตอ ไป และใหพ ิจารณาการรกั ษาในแนวทางอื่น เมอื่
6.2.1 ใชยาในโรคระยะแพรกระจายแลว ไมไ ดผ ล
6.2.2 ใชยาแลว ไดผลแตตอมามี progressive disease
6.2.3 ผูปวยทนตอ ผลขางเคียงของยาไมได
6.2.4 กรณีใชรักษาเสริมมะเร็งเตานมระยะแรก รวมระยะเวลาการใหยา letrozole และ tamoxifen

มากกวา 60 เดือน

7. ขอ แนะนาํ เพมิ่ เตมิ
แพทยควรปองกัน ติดตาม และรักษาภาวะกระดูกบางระหวางใหยา letrozole โดยใหแคลเซียมเสริม

วนั ละ 1,200–1,500 มิลลิกรมั แนะนําใหผปู วยออกกําลังกาย และหยุดสูบบุหร่ี

†† โปรดเกบ็ รกั ษาขอ มูลไวเ พือ่ ใชเปน หลกั ฐานในการตรวจสอบการใชย า โดยหนว ยงานการกาํ กับดูแลการส่ังใชยาบญั ชี จ(2)

250

แนวทางการกํากับการใชยา Antithymocyte globulin ชนิด rabbit
ขอบงใชภาวะเลือดจางเหตุไขกระดกู ฝอ ชนดิ รนุ แรง (severe aplastic anaemia)

1. ระบบอนุมตั ิการใชยา
ในการใหยาครั้งแรก ใหขออนุมัติการใชยา antithymocyte globulin ชนิด rabbit (ATG) จาก

หนวยงานสิทธิประโยชนหลังการรักษา (post-authorization) โดยมีการลงทะเบียนแพทย สถานพยาบาล
และผูปวยหลังทําการรักษา กับหนวยงานสิทธิประโยชน กรณีประสงคจะใหยาซํ้าอีก 1 คร้ัง ใหขออนุมัติ
การใชยาและลงทะเบียนกอ นการรกั ษา (pre-authorization)

2. คณุ สมบัติของสถานพยาบาล
สถานพยาบาลทม่ี กี ารใชยาตอ งเปน สถานพยาบาลที่มีความพรอมในการวนิ ิจฉยั และรักษาโรค โดย
2.1 มแี พทยเ ฉพาะทางตามท่รี ะบุไวใ นขอ 3 และมีแพทยเฉพาะทางท่ีพรอมจะดูแลรักษาปญหาแทรกซอน
ทอี่ าจจะเกดิ จากโรคและ/หรือการรกั ษา
2.2 สามารถใหเ ลือดและเกลด็ เลอื ด

3. คุณสมบตั ขิ องแพทยผูท าํ การรกั ษา
เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาอายุรศาสตรโรคเลือด หรือ

สาขากุมารเวชศาสตรโรคเลือด หรืออนุสาขาโลหิตวิทยาและมะเร็งในเด็ก ซ่ึงปฏิบัติงานในสถานพยาบาล
ตามขอ 2

4. เกณฑอนมุ ตั ิการใชยา
อนุมัติการใชยา ATG ในภาวะเลือดจางเหตุไขกระดูกฝอ ชนิดรุนแรง (severe aplastic anaemia)

โดยมเี กณฑนี้
4.1 ตอ งไมเ ปนผปู ว ยระยะสดุ ทาย (terminally ill)†
4.2 ผปู วยไมม ภี าวะ active infection
4.3 ไดรบั การวนิ ิจฉยั วาเปน ภาวะเลอื ดจางเหตุไขกระดูกฝอ ชนดิ รุนแรง โดยมเี กณฑก ารวนิ จิ ฉยั ครบทกุ ขอ
ดังตอ ไปน้ี
4.3.1 ตรวจชิ้นเน้ือไขกระดกู (bone marrow biopsy) พบ
1) Cellularity นอ ยกวารอยละ 25 ของคาปรกติ หรือ

† ผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซ่ึงไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชีวิตยืนยาวข้ึน
(irreversible) ซ่งึ ในความเหน็ ของแพทยผรู ักษา ผปู ว ยจะเสยี ชวี ิตในระยะเวลาอนั สั้น
หมายเหตุ ผูปวยดังกลาวควรไดรับการรักษาแบบประคับประคอง (palliative care) โดยมุงหวังใหลดความเจ็บปวดและความทุกขทรมานเปน
สาํ คัญ

251

2) Cellularity นอยกวา รอยละ 50 ของคาปรกติ โดยมีเซลลสรางเม็ดเลือด (hematopoietic
cells) นอยกวารอยละ 30 รวมกบั มผี ลการตรวจเปนไปตามเกณฑตอไปน้อี ยางนอ ย 2 ขอ
2.1) Absolute reticulocyte count นอยกวา 40,000 /μL หรือ corrected
reticulocyte count นอยกวา 1%
2.2) Absolute neutrophil count นอ ยกวา 500 /μL
2.3) จาํ นวนเกลด็ เลือด (platelet count) นอ ยกวา 20,000 /μL

4.3.2 ไมพบสาเหตอุ ่นื ทท่ี าํ ใหเกิดภาวะพรองเม็ดเลือดทุกชนิด (pancytopenia) เชน มะเร็งเม็ดเลือด
ขาวชนิดเฉียบพลัน (acute leukemia), myelodysplastic syndromes, โรค
hemophagocytic syndromes ท่ีเกิดจากเชื้อไวรัส (virus-associated hemophagocytic
syndrome: VAHS) เปน ตน

4.4 อาจพิจารณาใหยา ATG ซํ้าไดอีกไมเกิน 1 ครั้ง โดยตองประเมินหลังใหยาคร้ังแรกอยางนอย 12
สปั ดาห และมผี ลเปนไปตามเกณฑข อใดขอหนึ่งดังน้ี
4.4.1 ผปู ว ยไมต อบสนองตอการรักษา
4.4.2 ผูปวยกลบั เปนซาํ้

4.5 มกี ารกรอกแบบฟอรมกาํ กบั การใชย าบัญชี จ(2) ทุกครง้ั ทีใ่ ชยากบั ผปู ว ย††

5. ขนาดยาที่แนะนํา*
ขนาดยาทีแ่ นะนํา ATG ชนิด rabbit แตกตางตามช่ือการคา ในที่นร้ี ะบเุ ฉพาะทีม่ จี าํ หนาย ดงั น้ี
5.1 Thymoglobuline® ขนาดยาวันละ 2.5 – 3.5 มิลลิกรัมตอน้ําหนักตัว 1 กิโลกรัม ดวยวิธี
IV infusion เปนเวลา 12 – 18 ชั่วโมง ติดตอกัน 5 วัน ท้ังนี้กอนใหยาควรทดสอบการแพหรือ
แอนาฟแล็กซิส โดยใหยาประมาณ 2.5 mg ใน normal saline 100 ml ดวยวิธี IV infusion
เปนเวลา 1 ชวั่ โมง หากแพยารุนแรงหรอื เกดิ แอนาฟแ ล็กซสิ ใหห ยดุ ยา
5.2 ATG-Fresenius® ขนาดยาวันละ 5.0 – 7.5 มิลลิกรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัม ดวยวิธี IV infusion
เปน เวลาอยางนอย 4 ชว่ั โมง ติดตอกัน 5-7 วัน ท้งั น้ี การใหยา 30 นาทีแรก ใหห ยดยาชา ๆ แลวปรับ
เปนปรกติถาไมพบอาการผิดปรกติ (เชน ปฏิกิริยาแอนาฟแล็กซิส) และติดตามผูปวยอยางใกลชิดใน
3 วนั แรกของการใหย า
5.3 ใหใช ATG รวมกับ cyclosporine ในการรักษา severe aplastic anaemia เน่ืองจากให
ผลการรักษาเหนือกวา ใหย าเดยี่ ว ยกเวนมีเงอ่ื นไขทางการแพทยท่ีไมส ามารถใชยา cyclosporine ได
*ทงั้ น้ี ไดพ ิจารณาขนาดยาดังกลาวตามหลักฐานการวิจัยทางคลนิ กิ ทีเ่ ชือ่ ถือไดข องแตล ะผลิตภณั ฑแลว

†† โปรดเกบ็ รกั ษาขอมูลไวเพอื่ ใชเ ปนหลักฐานในการตรวจสอบการใชย า โดยหนวยงานการกาํ กับดูแลการสั่งใชย าบญั ชี จ(2)

252

6. ระยะเวลาในการรกั ษาและเกณฑการหยุดยา
เกณฑการหยุดยา มีดังน้ี
6.1 โดยท่ัวไปหยุดยาเม่ือใหยาครบ 1 ครั้ง กลาวคือ Thymoglobuline® 5 วัน หรือ ATG-Fresenius®
5-7 วนั
6.2 ผูปว ยแพยารนุ แรงหรอื เกิดแอนาฟแ ล็กซสิ
6.3 ผูปวยท่ีไดรับการรักษาดวย ATG ตามเกณฑขอ 4 แลว 2 คร้ัง แลวยังไมตอบสนอง ใหพิจารณาการ
รกั ษาดวยวธิ ีการอื่นแทน

253

แนวทางการกาํ กบั การใชยา Deferasirox
ขอบงใช ธาลสั ซีเมยี (transfusion dependence)

1. ระบบอนุมตั ิการใชยา
1.1 ขออนุมัติการใชยา deferasirox จากหนว ยงานสทิ ธิประโยชนกอ นการรักษา (pre-authorization) โดยมี

การลงทะเบยี นแพทย สถานพยาบาล กอนทาํ การรักษากับหนว ยงานสิทธิประโยชน
1.2 กรอกแบบฟอรม กาํ กับการใชยาบัญชี จ(2) ในครง้ั แรกท่ีใชย ากับผูป ว ย และทุกๆ 12 เดอื น

2. คุณสมบัติของสถานพยาบาล
2.1 เปนสถานพยาบาลท่ีสามารถดูแลผูปวยธาลัสซีเมียแบบองครวมอยางตอเน่ืองทั้งการสงเสริม ปองกัน

วนิ จิ ฉยั บาํ บัดรักษา และฟน ฟสู ภาพ
2.2 สามารถวนิ จิ ฉัย และ ตรวจหรอื สงตรวจทางหองปฏบิ ัตกิ ารตา งๆ ท่ีเกยี่ วของกับภาวะเหลก็ เกนิ
2.3 เปนสถานพยาบาลที่มีบคุ ลากรทางการแพทยที่พรอมจะรว มดูแลรักษาตามท่รี ะบุไวในขอ 3

3. คณุ สมบัตขิ องบคุ ลากรทางการแพทยผทู ําการรกั ษา
แพทยผูเช่ียวชาญที่ไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภา ในสาขาโลหิตวิทยา หรือ สาขา

อายรุ ศาสตรโ รคเลอื ด หรือ สาขากุมารเวชศาสตรโรคเลือด หรือ อนสุ าขาโลหติ วิทยาและมะเรง็ ในเดก็
กรณีไมมีแพทยเฉพาะทางขางตน ผูอํานวยการสามารถแตงต้ังอายุรแพทยหรือกุมารแพ ทย

ท่ีมีประสบการณใ นการดแู ลผปู วยธาลัสซเี มียอยา งนอ ย 1 ป ใหเปนผรู ักษาแทนได

4. เกณฑอนมุ ตั ิการใชยา
อนมุ ัติการใชยา deferasirox ในโรคธาลสั ซีเมีย โดยมีคุณสมบัตคิ รบตามเกณฑครบทุกขอ ดงั นี้
4.1 เปนผูปวยท่ีไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรคธาลัสซีเมีย และอยูในระบบทะเบียนตามขอ 1.1 หรือ

ใหดาํ เนนิ การลงทะเบยี นสําหรบั การใชยาตอ เนอ่ื ง
4.2 มีการตรวจการมองเห็น การไดยิน การทํางานของไต และการทํางานของตับ เพื่อเปนคาพ้ืนฐาน

ในการตดิ ตามความปลอดภยั จากการใชย า deferasirox
4.3 ใหก ารรกั ษาโรคธาลสั ซีเมยี ดวย deferasirox ในกรณีดงั ตอ ไปนี้
4.3.1 กรณผี ูปว ยอายุ 2-6 ป
1) ใชเ ปน ยาลําดับแรกในผูปว ยธาลสั ซีเมียชนิดพง่ึ พาเลือด* ที่มขี อใดขอหนึง่ ตอไปนี้
1.1) serum ferritin มากกวา 1000 ng/mL ติดตอกันอยางนอย 2 ครงั้ โดยวดั หา งกนั
อยา งนอย 1 เดอื น หรือ

254

1.2) Liver Iron Concentration (LIC) จากการผา ตัดชิ้นเนอื้ (biopsy) หรือ MRI เกิน
7 mg ตอ กรมั ของนา้ํ หนักเน้ือตบั แหง

* การพงึ่ พาเลือด (transfusion dependence) หมายถงึ ขอ ใดขอ หนึ่งตอ ไปนี้
ก) ไดร บั hypertransfusion มามากกวา 1 ป หรือ
ข) ไดร ับเลือด (transfusion) มาแลวมากกวา 10 ครง้ั

2) เม่ือผูปว ยท่ีไดรับยา deferasirox มีอายุครบ 6 ป ใหเ ปลย่ี นไปใชยา deferiprone แทน

4.3.2 กรณีอายุมากกวา 6 ป
ใชเ ปน ยาลาํ ดับถัดไปในผูปว ยธาลสั ซีเมียชนิดพึ่งพาเลือด ท่ีไมสามารถใชย า deferiprone ได
เน่ืองจาก สาเหตุขอใดขอหนงึ่ ดังตอไปน้ี

1) ผปู ว ยเกิดอาการไมพงึ ประสงคจาก deferiprone ตามขอ ใดขอหนงึ่ ดังน้ี
1.1) มอี าการแพย าที่แสดงดวย systemic allergic reaction รุนแรงท่ีไดร บั การยนื ยันแลว
1.2) มกี ารเพ่ิมข้นึ ของ ALT และ/หรอื AST มากกวา 2.5 เทาของ upper limit ของ
คาปกติ
1.3) มภี าวะ neutropenia (absolute neutrophil count < 1,000/μL) และเกดิ ซ้ําอีก
หลังจากไดรับ การ rechallenge
1.4) มีภาวะ severe neutropenia (absolute neutrophil count < 500/μL)
1.5) มี severe arthropathy ไดแ ก ยังคงมีอาการปวดรุนแรงหลงั จากไดย าแกป วดอยาง
เต็มท่ีแลว หรอื รบกวนการทํากิจวัตรประจาํ วันอยา งชดั เจน (disturbance of daily
life activity and/or dysfunction) จนตองหยุดยา และเกิดซํ้าอกี หลงั จากไดร บั การ
rechallenge
1.6) มีภาวะ intolerance ตอการใหยา deferiprone โดยมีผลขางเคียงจากการใชยา
deferiprone ที่มีความรุนแรง grade 2 ตาม CTCAE เชน คล่ืนไส อาเจียน ทองเสีย
เปนตน และเกิดซํ้าอีกหลังจากไดรับการ rechallenge ยกเวน ความรุนแรง ต้ังแต
grade 3 ขนึ้ ไปไมตอ ง rechallenge
หมายเหตุ: ทุกขอขางตนตองผานการประเมินและยืนยันโดยระบบ Adverse Drug
Reactions ของสถานพยาบาลแลว
(CTCAE = Common Terminology Criteria for Adverse Events)

2) ผปู วยที่ลม เหลวจากการใช deferiprone ตามเกณฑทกุ ขอ ดังตอ ไปนี้
2.1) มีการใชยา deferiprone ในขนาดสูงสุดที่ผูปวยสามารถทนได หรือถึงระดับ 100
mg/kg/day

255

2.2) มีระดบั serum ferritin > 2500 ng/mL โดย
2.2.1) ระดบั serum ferritin ไมล ดลงหรือเพิ่มขึน้ หลงั รับยาไปแลวเปน เวลา 1 ป หรือ
2.2.2) ระดับ serum ferritin ลดลงไมถึง 15% จากคาเร่ิมตนหลังรับยาไปแลวเปน
เวลา 2 ป
หมายเหตุ: ผปู ว ยทถี่ อื วาลมเหลวจากการใช deferiprone จะตองผานการประเมิน
วาใหความรวมมือในการใชย าแลว

4.4 มีการกรอกแบบฟอรมกํากับการใชย าบญั ชี จ(2) ตามท่ีกําหนด††

5. ขนาดยาท่แี นะนํา
ใหย า deferasirox รปู แบบรบั ประทาน ตามขนาดท่ีแนะนํา ดังน้ี
ขนาดยาเร่ิมตน 20 mg/kg/day สามารถปรับขนาดยาเพิ่มขึ้นคร้ังละ 5-10 mg/kg/day ทุก 3-6 เดอื น
ขนาดยาสงู สดุ 40 mg/kg/day

6. การประเมนิ ผลการรกั ษา
6.1 การประเมนิ ดา นประสิทธผิ ลของการรักษา
พิจารณาปรมิ าณธาตเุ หล็กในรางกายจาก serum ferritin ทกุ 3 เดือน
6.2 การประเมินดานความปลอดภัย
6.2.1 ตดิ ตามอาการแพที่อาจเกดิ ข้ึนในผปู ว ย
6.2.2 ติดตามการทํางานของตับและไตในสัปดาหท่ี 1 และ 3 หลังจากไดรับยาหรือเพิ่มขนาดยา จากน้ัน
ตรวจทุก 3 เดือน
6.2.3 ตรวจการมองเหน็ ของผูปวยที่คา เรมิ่ ตน (baseline) และจากนน้ั ทุก 12 เดือน
6.2.4 ตรวจการไดย นิ ของผปู วยที่คาเร่ิมตน (baseline) และจากนนั้ ทุก 12 เดือน

7. เกณฑก ารหยุดยา
7.1 ระดับ serum ferritin ลดเหลือตํ่ากวา 500 ng/ml ใหพิจารณาลดขนาดยา และหยุดยาหากระดับ
serum ferritin ลดเหลือต่ํากวา 300 ng/mL และสามารถเร่ิมใชยา deferasirox ไดใหมหาก serum
ferritin มากกวา 500 ng/mL
7.2 เกิดอาการไมพึงประสงคจ ากยาขอใดขอหนง่ึ ดงั น้ี
7.2.1 การทํางานของไตผดิ ปกติ (คา Cr > 2 mg/dL)
7.2.2 มปี ญหาการมองเห็นซงึ่ เกิดจากยา

††โปรดเก็บรกั ษาขอ มูลไวเพอื่ ใชเ ปน หลักฐานในการตรวจสอบการใชยา โดยหนว ยงานการกํากับดแู ลการส่งั ใชย าบัญชี จ(2)

256

7.2.3 มปี ญ หาการไดย นิ ซึ่งเกิดจากยา
7.3 ไมต อบสนองตอการรักษาโดยเปน ไปตามเกณฑทุกขอ ดังน้ี

7.3.1 มกี ารใชยา deferasirox ในขนาดสงู สุดท่ผี ูป วยสามารถทนได หรอื ถึงระดับ 40 mg/kg/day
7.3.2 มีระดับ serum ferritin > 2500 ng/mL โดย

1) ระดับ serum ferritin ไมล ดลงหรอื เพิ่มขึ้นหลังรบั ยาไปแลวเปน เวลา 1 ป หรอื
2) ระดบั serum ferritin ลดลงไมถงึ 15% จากคาเร่ิมตนหลังรบั ยาไปแลว เปน เวลา 2 ป
หมายเหตุ: ผูปวยที่ถือวาลมเหลวจากการใช deferasirox จะตองผานการประเมินวาใหความรวมมือในการใชยา
แลว

257

แนวทางกํากบั การใชยา Epoetin alfa/beta (epoetin alpha/beta: EPO)
ขอ บงใช ภาวะเลือดจางจากโรคไตเรือ้ รงั ที่ไมพ บสาเหตุอ่ืนท่ีรักษาได

1. ระบบอนุมัติการใชย า
ระบบการอนุมัติการใชยา epoetin (EPO) ดําเนินการเปน 2 ขั้นตอน ข้ันตอนแรก เปน

pre-authorization หากหนวยงานสิทธิประโยชนน้ันมีระบบควบคุมอยูแลวใหดําเนินงานตามขั้นตอนของ
หนวยงานสิทธิประโยชน หากยังไมมีระบบควบคุมใหดําเนินการอนุมัติไดภายในโรงพยาบาล
โดยใหโรงพยาบาลนั้นตั้งคณะกรรมการตรวจสอบความถูกตองของแนวทางการใชยาและอนุมัติการใชยา
แลวเขาสูขั้นตอนท่ี 2 เปน post-authorization ในระบบสวนกลาง (หมายถึงมีคณะกรรมการตรวจสอบ
จากหนวยงานสทิ ธปิ ระโยชนติดตามการใชยา) ภายหลงั จากมีการใชย าแลว

สําหรับสถานพยาบาลอ่ืนที่ไมใชโรงพยาบาล ใหอนุมัติดวยระบบ pre-authorization ดวยหนวยงาน
สทิ ธปิ ระโยชนเทา นัน้

2. คุณสมบตั ขิ องสถานพยาบาล
2.1 เปนโรงพยาบาลท่ีมีแพทยและพยาบาลท่ีไดรับการฝกอบรมการดูแลผูปวยโรคไตเร้ือรัง สําหรับกรณี

ที่โรงพยาบาลมีหนว ยไตเทยี ม หนวยไตเทียมของโรงพยาบาลน้นั ตอ งไดรับการรับรองจากแพทยสภา
2.2 เปนสถานพยาบาลท่ีมีเคร่ืองฟอกเลือดดวยเคร่ืองไตเทียม โดยสถานพยาบาลน้ันจะตองผาน

การรับรองจากแพทยสภา

3. คุณสมบตั ิของแพทยผ ูทําการรักษา
3.1 เปนแพทยผูเชี่ยวชาญไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในอนุสาขากุมารเวชศาสตร

โรคไต หรอื อนสุ าขาอายรุ ศาสตรโ รคไต ซงึ่ ปฏบิ ตั ิงานในสถานพยาบาลตามขอ 2
3.2 เปนแพทยผูเชี่ยวชาญไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขากุมารเวชศาสตร หรือ

อายรุ ศาสตรที่ไดร บั มอบหมายจากแพทยผ เู ชย่ี วชาญทางดานโรคไต หรือที่ผูอํานวยการโรงพยาบาลมอบหมาย
ซ่ึงปฏบิ ตั ิงานในสถานพยาบาลทไ่ี ดร บั การอนุมตั ใิ นขอ 2

4. เกณฑอนุมตั ิการใชยา
การใช epoetin ในภาวะเลอื ดจางจากโรคไตเร้ือรังท่ไี มพ บสาเหตุอื่นท่ีรักษาได มขี อ กําหนดดังน้ี
4.1 ตอ งไมเ ปนผูป ว ยระยะสดุ ทาย (terminally ill) †

† ผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซึ่งไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชีวิตยืนยาวข้ึน
(irreversible) ซึ่งในความเหน็ ของแพทยผรู ักษา ผูปว ยจะเสียชวี ติ ในระยะเวลาอนั สนั้
หมายเหตุ ผูปวยดังกลาวควรไดรับการรักษาแบบประคับประคอง (palliative care) โดยมุงหวังใหลดความเจ็บปวด และความทุกขทรมานเปน
สําคญั

258

4.2 เกณฑการวนิ ิจฉยั ภาวะเลอื ดจางจากโรคไตเรื้อรังทไ่ี มพบสาเหตอุ ื่นที่รักษาได
ผูปวยไดรับการวินิจฉัยวามีภาวะเลือดจากโรคไตเรื้อรังท่ีไมพบสาเหตุอื่นท่ีรักษาได ตามเกณฑ

ดังตอ ไปน้ี
กรณที ี่ 1 ผปู ว ยโรคไตเร้อื รงั ระยะท่ี 5 (Chronic kidney disease stage 5) ไดแ ก
1.1 ระยะเรม่ิ ใหย า (Initial Phase)
ผูปวยโรคไตเรือ้ รงั ระยะที่ 5 ท่ีไมเ คยไดรบั ยา EPO มากอ น ตองมคี ณุ สมบตั ิ ครบถวนทงั้ สามขอ ดงั นี้
1.1.1 ตอ งตรวจพบสงิ่ เหลานี้ทุกขอ ในผูป ว ยกอนการรกั ษาดว ยยา EPO
x มีคา Hb ทตี่ รวจไดนอยกวา 10 g/dL หรอื มีคา Hct นอ ยกวา 30 %
x ผูปวยเปนโรคไตเร้ือรังระยะที่ 5 (มีคา GFR นอยกวา 15 ml/min/1.73 m2 หรือ end-
stage renal disease) †††
x มีคา Serum ferritin มากกวา 100 ng/mL
x มคี า TSAT มากกวา หรือเทา กบั 20%
1.1.2 ตอ งตรวจไมพ บสิ่งเหลา นี้ทุกขอ ในผปู วยกอนการรกั ษาดว ยยา EPO
x ผูป วยกาํ ลงั มภี าวะเลือดออก (active bleeding)
x ผูปวยมีลักษณะทางคลินิก หรือ ผลการตรวจทางปฏิบัติการโลหิตวิทยาพื้นฐาน ท่ีเขาได
กับกลมุ โรค
x EPO- resistant bone marrow disease ไดแก aplastic anemia, myelodysplastic
syndrome, myelofibrosis, myelopthisic anemia หรือ ผูท่ีไดรับการวินิจฉัยแลววา
มีภาวะ pure red cell aplasia (PRCA)
x ผูปวยมีภาวะ megaloblastic anemia ซ่ึงมีหลักฐานนาเช่ือไดวาเกิดจากการขาดโฟเลต
หรือ วิตามนิ บี 12
1.1.3 ถามีโรครวม (co-morbid disease) ท่ีทําใหเกิดภาวะเลือดจาง (anemia) ก็ตองไดรับ
การรักษาโรคน้ันรวมไปดวย เชน ถาตรวจพบ Stool occult blood ใหผลบวก (Positive)
ตองมีการดาํ เนินการรักษา
1.2 ระยะการรักษาตอ เน่ืองเพ่อื ควบคุมภาวะเลือดจางจากโรคไตเรอื้ รงั (Maintenance phase)
การพิจารณาส่ังใช EPO ตอเน่ืองแกผูปวยโรคไตเร้ือรังระยะท่ี 5 เพื่อควบคุมภาวะเลือดจางจากโรค
ไตเรือ้ รงั (maintenance phase) ผูปว ยตอ งมคี ุณสมบตั ิครบถวนท้งั สามขอ ดงั นี้
1.2.1 ตอ งตรวจพบส่ิงเหลาน้ีทกุ ขอในผูปว ยกอนการขอเบิกยา EPO คราวตอ ไป
x ผูป วยเคยไดรบั การอนมุ ตั ิใหใ ชย า EPO แลว

††† KDOQI Clinical Practice Guidelines and Clinical Practice Recommendations for Anemia in Chronic Kidney Disease 2006.

259

x ในกรณีที่มีการทํา dialysis แลว ตองมีการแสดงคา Kt/V ภายในชวงเวลาไมเกิน 3 เดือน
(กอนวนั ยืน่ ขอเบิกยา) โดยคา Kt/V ทีไ่ ดควรเปน ดงั นี้
- ควรมีคา Kt/V ไมนอยกวา 1.8/ครั้ง สําหรับผูที่ทํา Hemodialysis 2 ครั้ง/สัปดาห
หรือ
- ควรมีคา Kt/V ไมนอยกวา 1.2/ครั้ง สําหรับผูที่ทํา Hemodialysis 3 ครั้ง/สัปดาห
หรือ
- ควรมีคา Kt/V ไมนอยกวา 1.7/สัปดาห สําหรับผูที่ทํา Continuous Ambulatory
Peritoneal Dialysis (CAPD)

x ตอ งมกี ารแสดงคา Serum ferritin ภายในชวงเวลาไมเ กิน 6 เดือน โดยคา Serum ferritin
ควรมากกวา 100 ng/mL

x ตองมีการแสดงคา TSAT ภายในชวงเวลาไมเกิน 6 เดือน โดยคา TSAT ควรมากกวาหรือ
เทา กบั 20%

1.2.2 ตองตรวจไมพบสิ่งเหลาน้ีในผูป วยกอ นการขอเบิกยา EPO คราวตอ ไป
x ผปู ว ยมีลักษณะทางคลนิ ิก หรือ ผลการตรวจทางปฏิบัติการโลหิตวิทยาพื้นฐาน ที่เขาไดกับ
กลุมโรค EPO-resistant bone marrow disease ไดแก aplastic anemia,
myelodysplastic syndrome,myelofibrosis, myelopthisic anemia หรือ ผูท่ีไดรับ
การวินิจฉยั แลว วา มีภาวะ PRCA

1.2.3 ถามีโรครวม (co-morbid disease) ที่ทําใหเกิดภาวะเลือดจาง (anemia) ก็ตองไดรับการ
รกั ษาโรคนั้นรว มไปดว ย

กรณีที่ 2 ผปู วยโรคไตเรอ้ื รังระยะที่ 4 (Chronic kidney disease stage 4) ไดแก
2.1 ระยะเริม่ ใหย า (Initial Phase)
ผูปวยโรคไตเรอื้ รังระยะท่ี 4 ที่ไมเคยไดรบั ยา EPO มากอน ตองมีคณุ สมบตั ิครบถวนทั้งสามขอ ดังนี้

2.1.1 ตอ งตรวจพบส่ิงเหลา น้ีทกุ ขอในผปู วยกอนการรกั ษาดว ยยา EPO
x มีคา Hemoglobin (Hb) ที่ตรวจไดนอยกวา 10 g/dL หรือมีคา Hematocrit (Hct)
นอ ยกวา 30 %
x ผูป วยเปนโรคไตเรอื้ รังระยะที่ 4 (มีคา GFR เทา กบั 15-30 mL/min/1.73 m2)
x มีคา Serum ferritin มากกวา 100 ng/mL
x มคี า TSAT มากกวาหรือเทา กับ 20%

2.1.2 ตองตรวจไมพบสิง่ เหลา น้ีทกุ ขอ ในผปู วยกอ นการรักษาดวยยา EPO
x ผปู วยกําลงั มีภาวะเลือดออก (active bleeding)

260

x ผปู วยมลี กั ษณะทางคลินิก หรือ ผลการตรวจทางปฏิบัติการโลหิตวิทยาพ้ืนฐาน ท่ีเขาไดกับ
กลมุ โรค

x EPO-resistant bone marrow disease ไดแก aplastic anemia, myelodysplastic
syndrome, myelofibrosis, myelopthisic anemia หรือ ผูท่ีไดรับการวินิจฉัยแลว
วา มภี าวะ PRCA

x ผูปวยมีภาวะ megaloblastic anemia ซึ่งมีหลักฐานนาเชื่อไดวาเกิดจากการขาดโฟเลต
หรือวติ ามนิ บี 12

2.1.3 ถามีโรครวม (co-morbid disease) ท่ีทําใหเกิดภาวะเลือดจาง (anemia) ก็ตองไดรับ
การรักษาโรคนั้นรวมไปดวย เชน ถาตรวจพบ Stool occult blood ใหผลบวก
(Positive) ตองมีการดาํ เนนิ การรกั ษา

2.2 ระยะการรักษาตอเนื่องเพื่อควบคุมภาวะเลือดจางจากโรคไตเรื้อรัง (Maintenance phase)
การพิจารณาส่ังใชยา EPO ตอเนื่องแกผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะท่ี 4 เพ่ือควบคุมภาวะเลือดจาง
จากโรคไตเร้ือรัง (maintenance phase) ผปู วยตอ งมีคณุ สมบัติครบถว นท้ังสามขอ ดงั นี้
2.2.1 ตอ งตรวจพบส่ิงเหลา นี้ทุกขอในผปู วยกอนการขอเบิกยา EPO คราวตอ ไป

x ผปู วยเคยไดรับการอนุมัติใหใ ชยา EPO แลว

x ตองมกี ารแสดงคา Serum ferritin ภายในชวงเวลาไมเกิน 6 เดือน โดยคา Serum ferritin
ควรมากกวา 100 ng/mL

x ตองมีการแสดงคา TSAT ภายในชวงเวลาไมเกิน 6 เดือน โดยคา TSAT ควรมากกวาหรือ
เทา กับ 20%

2.2.2 ตองตรวจไมพบสิง่ เหลา นี้ในผปู ว ยกอนการขอเบกิ ยา EPO คราวตอไป

x ผูปวยมลี ักษณะทางคลินิก หรือผลการตรวจทางปฏิบัติการโลหิตวิทยาพ้ืนฐาน ที่เขาไดกับ
กลุมโรค EPO-resistant bone marrow disease ไดแก aplastic anemia,
myelodysplastic syndrome, myelofibrosis, myelopthisic anemia หรือผูท่ีไดรับ
การวินิจฉัยแลววา มีภาวะ PRCA

2.2.3 ถามีโรครวม (co-morbid disease) ท่ีทําใหเกิดภาวะเลือดจาง (anemia) ก็ตองไดรับการ
รักษาโรคนั้นรวมไปดวย

4.3 ใหห ยุดใชย า EPO ในผปู ว ยทเ่ี กิดภาวะ PRCA หลังไดร ับยา EPO
4.4 มีการกรอกแบบฟอรม กํากบั การใชย าบญั ชี จ(2) ทุกครั้งที่ใชย ากับผปู ว ย††

†† โปรดเก็บรกั ษาขอมลู ไวเ พ่ือใชเปน หลกั ฐานในการตรวจสอบการใชย า โดยหนวยงานการกํากับดูแลการสง่ั ใชยาบัญชี จ(2)

261

แนวทางการกํากบั การใชย า Imiglucerase
ในขอ บง ใช Gaucher’s disease type 1

1. ระบบอนุมตั กิ ารใชย า
1.1 กําหนดใหขออนุมัติการใชยา imiglucerase ชนิดฉีดจากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา

(pre-authorization) โดยมีการลงทะเบียนกอนทําการรักษากับหนวยงานสิทธิประโยชนไดแก สถานพยาบาล
แพทยผูเชี่ยวชาญดานโลหิตวิทยาและเวชพันธุศาสตรและลงทะเบียนผูปวยโดยมีแพทยสองสาขาวิชา ดังกลาว
ตอ ผปู ว ย 1 ราย

1.2 แพทยผ ทู ําการรกั ษาตอเน่ืองกรอกแบบฟอรม ที่คณะอนุกรรมการพัฒนาบัญชยี าหลักแหงชาตกิ ําหนด
ทุก 3 เดอื น††

2. คุณสมบัติของสถานพยาบาล
2.1 มีความพรอมในการวินิจฉัยโรคสามารถตรวจและ/หรือ แปลผลการทํางานของเอนไซม
glucocerebrosidase ได หรอื สามารถตรวจและ/หรอื แปลผลการกลายพนั ธุข องยนี GBA1
2.2 มีความพรอมในการรักษาโดยการบริหารยา imiglucerase และ บริหารจัดการในการรักษาตอดวย
การปลกู ถา ยไขกระดกู

3. คณุ สมบัติของแพทยผ ทู าํ การรกั ษา
เปนอายุรแพทยหรือกุมารแพทยท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภา และมีความเชี่ยวชาญ

ในอนุสาขาโลหติ วทิ ยา หรือ เวชพนั ธุศาสตรซ ง่ึ ปฏิบัตงิ านในสถานพยาบาลตามขอ 2

4. เกณฑอ นมุ ัติการใชยา
อนมุ ัติการใชยา imiglucerase ในโรค Gaucher’s disease type 1 โดยมเี กณฑดงั นี้

4.1 ไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรค Gaucher’s disease type 1 โดยมเี กณฑการวนิ ิจฉัยครบทุกขอ ดงั นี้
4.1.1 ไดรับการตรวจยนื ยนั ทางหอ งปฏบิ ัติการดวยวิธใี ดวิธหี น่ึงตอ ไปนี้
ก) Enzyme analysis แลวพบวาเอนไซม glucocerebrosidase มีการทํางานที่ลดลงในระดับท่ี
เขาขายการเปน โรค หรือ
ข) ตรวจพบการกลายพนั ธุกอ โรคของยีน GBA1
4.1.2 ผูปว ยเปน ไปตามเกณฑอยางนอ ย 2 ขอ ดังตอ ไปนี้
1) มีภาวะเลือดจางโดย Hb นอ ยกวา 85% ของ lower limit ของคา ปกติ

†† โปรดเกบ็ รกั ษาขอมลู ไวเพือ่ ใชเปนหลกั ฐานในการตรวจสอบการใชย า โดยหนว ยงานการกํากบั ดูแลการสง่ั ใชยาบัญชี จ(2)

262

2) เกลด็ เลอื ดตํา่ กวา 50,000/mm3 อยางนอ ย 2 คร้งั ตอเนือ่ งกนั เปนเวลา หางกัน 1 เดือน โดยไมมี
สาเหตุอื่นทส่ี ามารถแกไ ขได หรอื มี spontaneous bleeding จากเกลด็ เลือดตา่ํ

3) แสดงอาการรุนแรงทีเ่ กิดจาก splenic infarct
4) ตรวจมามพบ huge splenomegaly (หมายถึง ขอบลางของมามลงมาถึงขอบบนของ iliac

crest หรือ ขอบดา นในขา ม midline)
5) มีอาการทางกระดูก ไดแก อาการวิกฤติฉับพลัน (acute bone crisis) ไดแก ปวดกระดูกรุนแรง

รวมกับมีไขและเม็ดเลือดขาวเพิ่มสูงขึ้น โดยไมพบเช้ือจาก blood culture หรือ avascular
necrosis หรอื กระดกู หกั เอง
6) มีอาการทางปอดที่รุนแรง เชน ความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดผิดปกติ (เชน SpO2 ตํ่ากวา
95% ท่ี room air) ความดันเลือดในปอดสูง (pulmonary hypertension ตรวจโดยการสวน
หัวใจ หรือ echocardiogram) หรอื มภี าวะแทรกซอน hepatopulmonary syndrome
7) การเจริญเติบโตของรางกายชามาก (failure to thrive) คือมีน้ําหนักหรือสวนสูงต่ํากวา
3rd percentile เมือ่ เทียบกบั อายทุ ง้ั น้โี ดยไมเ กิดจากสาเหตุอ่นื

4.1.3 ตรวจไมพบอาการรุนแรงทางระบบประสาทซึ่งเปนลักษณะของ Gaucher’s disease type 2
และ 3 ดงั น้ี
1) พฒั นาการชา ในเด็ก
2) พฒั นาการหรือสติปญญาถดถอยในเด็กและสมองเส่ือมในผใู หญ (dementia)
3) การกลอกตาผดิ ปกติ (oculomotor apraxia)
4) กลืนลําบาก
5) อาปากไมข้นึ (trismus)
6) แขนขาเกรง็
7) มกี ารเคล่ือนไหวผิดปกติ เชน เกร็งหลังแอน (opisthotonos) เดินเซ ชกั

4.1.4 ผูปวยและผูปกครองลงนามรับทราบวา ตองมารักษาอยางตอเน่ืองดวยยาและการปลูกถาย
ไขกระดูก หากไมมาติดตามตามนัดหรือปฏิเสธการปลูกถายไขกระดูกเมื่อสามารถทําได อาจมีผลตอ
การไดรับยาตอ

4.2 ตอ งไมเ ปน ผูปว ยระยะสดุ ทาย (terminally ill)†

† ผปู วยระยะสดุ ทา ย (terminally ill) หมายถึง ผปู ว ยโรคทางกายซ่งึ ไมสามารถรักษาได (incurable) และไมส ามารถชวยใหชวี ติ ยืนยาวขึน้ (irreversible)
ซึง่ ในความเหน็ ของแพทยผ ูร กั ษา ผปู วยจะเสยี ชวี ติ ในระยะเวลาอนั สน้ั
หมายเหตุ ผปู ว ยดังกลา วควรไดรบั การรกั ษาแบบประคับประคอง (palliative care) โดยมงุ หวงั ใหลดความเจบ็ ปวดและความทุกขทรมานเปนสาํ คัญ

263

4.3 หนวยงานสิทธิประโยชนจัดตั้งคณะทํางานฯ (Clinical Review Committee) เพ่ือทําการทบทวนขอมูล
ผูป ว ย Gaucher’s disease ทกุ 6 เดือน

5. ขนาดยาทีแ่ นะนํา
ขนาดยา imiglucerase ท่ีแนะนํา ในท่ีนี้ระบุเฉพาะที่มีจําหนาย (Cerezyme®) คือ ขนาดยาเริ่มตน 30-60

U/kg โดยใหหยดทางหลอดเลือดดําอยางชาๆ ภายใน 1-2 ช่ัวโมง ทุก 2 สัปดาห กรณีผลการตอบสนองเปนไป
อยางเหมาะสม ใหพิจารณาลดขนาดยาลง 10-15 U/kg โดยขนาดยาสูงสุดของผูปวย ไมเกิน 60 U/kg ทุก 2
สปั ดาห
6. ระยะเวลาในการรกั ษาและเกณฑการหยุดยา

6.1 ใหท าํ การประเมินผลการรักษาทกุ 6 เดือน เพื่อพิจารณาปรับขนาดยาตามเกณฑใ นขอท่ี 5
6.2 ใหพจิ ารณาหยดุ ยาเม่ือผูปว ยมีเกณฑเ ขา กันไดกบั เกณฑขอใดขอ หน่ึงดังตอไปน้ี

6.2.1 ไมตอบสนองตอการรักษาแมจะใหยาในขนาดสูงสุดเปนเวลา 6 เดือนแลว โดยประเมิน
จากเกณฑบง ชก้ี ารรักษาทีเ่ ริม่ ใหย า ตามตารางท่ี 1

6.2.2 มีการกาํ เรบิ ของระบบอน่ื
6.2.3 เกิดปฏิกริ ิยาการแพย า imiglucerase แบบรุนแรง
6.2.4 ผูป ว ยไมม ารบั การฉดี ยาเกิน 3 ครง้ั ในระยะเวลา 3 เดือน อยา งไมส มเหตผุ ล
6.2.5 ไดรับการรักษาดวยการปลูกถายไขกระดูกเปนผลสําเร็จ ดวยการตรวจเอนไซม

glucocerebrosidase ในเมด็ เลอื ดขาว มีการทาํ งานไมตํ่ากวาครึ่งหน่ึงของคา ปกติ
6.2.6 ผปู วยหรอื ผปู กครองปฏิเสธการปลกู ถา ยไขกระดูก เมอ่ื สามารถหา donor ไดแ ลว
6.3 ใหมีคณะกรรมการท่ีหนวยงานสิทธิประโยชนแตงต้ัง (Clinical Review Committee) พิจารณาเปน
รายบุคคลในกรณีอ่นื ๆ

264

ตารางที่ 1 เกณฑบ ง ชี้การรกั ษาและดชั นีวดั ผลการรักษา Gaucher’s disease type 1 ดวยยา imiglucerase

อวัยวะ/ระบบ เกณฑบงชี้การรกั ษา Therapeutic goals
รา งกาย (Indication for therapy)
(Domain)
1. เลือดจาง Hb นอยกวา 85% ของ ผูชาย ตงั้ แต 12 g/dL
ระบบโลหติ
lower limit ของคาปกติ ผหู ญิง ต้งั แต 11 g/dL;
ตับและมาม
เด็ก ต้ังแต 10 g/dL
ตบั และมาม
(ตอ ) 2. เกล็ดเลือดตํ่ากวา 50,000 /mm3 โดย ปริมาณเกล็ดเลือดเพ่ิมข้ึนจนถึงระดับที่ไมเกิด
กระดูก
ไมมีสาเหตุอื่นท่ีสามารถแกไขได หรือ มี เลอื ดออกเอง
ปอด
spontaneous bleeding ปริมาณเกล็ดเลือดเปนปกติในผูปวยที่ตัดมาม

แลว

ปริมาณเกล็ดเลือดเพ่ิมข้ึน 1.5 เทา เทียบกับ

กอนไดรบั การรักษาในผปู ว ยทไี่ มไดต ดั มาม

3.แสดงอาการรุนแรงท่ีเกิดจาก splenic มา มมีขนาดยุบลงอยา งนอ ย 50%

infarct ไมม ีอาการจากมามขาดเลือดอกี

4.Huge splenomegaly มามมีขนาดยุบลง 50% เทียบกับกอนไดรับ

ขอบลางของมามลงมาถึงขอบบนของ iliac การรักษาหรือ มามมีขนาดยุบลงและใหญไมเกิน

crest หรือ ขอบดานในขาม midline 8 เทาของคนปกติ ซ่ึงตรวจหรือวัด

ซงึ่ วัดขนาดโดยการตรวจรางกาย โดยวิธี ultrasonography หรอื MRI

ตับมีขนาดยุบลง 30% เทียบกับกอนไดรับ

การรักษาหรือ ตับมีขนาดยุบลงและใหญไมเกิน

1.25 เทาของคนปกติ ซึ่งตรวจหรือวัด

โดยวิธี ultrasonography หรือ MRI

หนา ทต่ี ับทีผิดปกติมกี ารเปล่ียนแปลงดขี ้นึ

5. อาการวิกฤติฉับพลัน (acute bone ไมม อี าการวิกฤตฉิ บั พลันเกดิ ข้นึ อกี

crisis) โดยปวดกระดูกรุนแรงรวมกับมีไข อาการปวดลดลง

และเม็ดเลือดขาวเพิ่มสูงข้ึน โดยเพาะเช้ือ เอกซเรยหรือ MRI กระดูกมีการเปล่ียนแปลงดี

จากเลอื ดไมข น้ึ ขึ้น (either MRI, QCSI2, or BMD)

หรือ มี avascular necrosis หรือ ไมม ีกระดกู หักเองเพม่ิ ใหมอีก

กระดูกหกั เอง เพื่อใหผลรักษาดวยการผาตดั โรคทางกระดกู ดีข้ึน

6.มีอาการทางปอดที่รุนแรง เชน ความ ความดันเลือดในปอดสูงมกี ารเปลี่ยนแปลงดีขนึ้

อ่ิมตัวของออกซิเจนในเลือดต่ําผิดปกติ ความอ่ิมตวั ของออกซเิ จนในเลือดไมตํ่า

265

อวัยวะ/ระบบ เกณฑบง ชี้การรกั ษา Therapeutic goals
รา งกาย (Indication for therapy)
(Domain)
(SpO2 less than 95%, room air) ภาวะ hepatopulmonary syndrome
การเจรญิ เติบโต ความดันเลือดในปอดสูง (pulmonary กลบั มาดขี ้นึ หรือหายไป
hypertension) หรือ มีภาวะแทรกซอน
hepatopulmonary syndrome

7. การเจริญเติบโตของรางกายชามาก คือ นํ้าหนักสว นสูงคอย ๆ กลับมาดีขึ้นเขาสู
มี นํ้ า ห นั ก ห รื อ ส ว น สู ง ตํ่ า ก ว า 3rd เกณฑปกติ
percentile เม่ือเทยี บกบั อายุ

หมายเหตุ ปรับปรุงจาก Modified from Ontario Guidelines for Treatment of Gaucher Disease by

Enzyme Replacement with Imiglucerase of Velaglucerase or Substrate Reduction Therapy with
Miglustat (Version 9; August 2011) (which is based on Responses are based on those shown for

ERT as presented by Pastores et al. Therapeutic Goals in the treatment of Gaucher Disease,
Seminars in Hematology, 2004)

266

แนวทางกาํ กบั การใชยา Bevacizumab ในขอบงใช
1. โรคจุดภาพชดั จอตาเสอื่ มเหตุสงู วัยแบบเปยกที่มีเสนเลือดงอกใหมใ ตรอยบมุ จอตา (Wet form of
subfoveal, juxtafoveal choroidal neovascularization (CNV) due-to aged related macular degeneration)

2. โรคศูนยกลางจอตาบวมจากเบาหวาน (Diabetic Macular Edema: DME)
3. โรคหลอดเลอื ดดาํ ท่จี อตาอุดตันท่มี ีศนู ยกลางจอตาบวม (Retinal Vein Occlusion with Macular Edema)

1. ระบบการอนุมัติการใชยา
1.1 ขออนุมัติการใชยา bevacizumab จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization)

โดยมีการลงทะเบียนสถานพยาบาลและแพทยกอนทําการรักษากบั หนวยงานสิทธิประโยชน
1.2 ลงทะเบียนผูปวยกอนทําการรักษาเพื่อขออนุมัติการใชยาครั้งแรก และขออนุมัติการใชยาตอเนื่องโดย

แพทยผทู าํ การรักษาทาํ การกรอกแบบประเมนิ ผลหลังการใหยาครบทกุ 3 เดอื น ††
1.3 ลงทะเบียนผูปวยกอนทําการรักษา และขออนุมัติการใชยาตอเน่ือง โดยแพทยผูทําการรักษาทําการกรอก

แบบประเมินผลการรักษากอนการใหยาครั้งท่ี 4, 7 และ 10 สําหรับโรค AMD และคร้ังท่ี 4 สําหรับ โรค DME หรือ
RVO

2. คณุ สมบัติของสถานพยาบาล
สถานพยาบาลทม่ี กี ารใชยาตอ งเปน สถานพยาบาลที่มคี วามพรอ มในการวินิจฉัยและรักษาโรค โดยมีเคร่ืองมือ

อุปกรณท่ีตองใชในการรักษา/วินิจฉัยโรค เชน Fundus fluorescein angiography (FFA), Optical Coherence
Tomography (OCT) เปนตน รวมท้ังมีแพทยเฉพาะทางตามท่ีระบุไวในขอ 3 และมีแพทยเฉพาะทางสาขาอ่ืน
ทพ่ี รอมจะรวมดูแลรักษาปญ หาแทรกซอนท่อี าจจะเกิดจากโรคและ/หรือการรกั ษา

3. คุณสมบตั ขิ องแพทยผูทําการรกั ษา
เปนแพทยผ เู ชี่ยวชาญที่ไดร บั หนงั สอื อนุมัติหรือวฒุ บิ ัตรจากแพทยสภาในสาขาจกั ษุวทิ ยา และเปนผูเช่ียวชาญ

ในดานโรคจอตาและน้ําวุนตา (ตามที่ราชวิทยาลัยจักษุแพทยแหงประเทศไทยรับรอง) ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาล
ตามขอ 2

4. เกณฑอนมุ ตั กิ ารใชย า
อนุมัตกิ ารใชยา bevacizumab ในโรคจุดภาพชัดจอตาเสื่อมเหตุสูงวัยแบบเปยกที่มีเสนเลือดงอกใหมใตรอย

บุมจอตา โรคศูนยกลางจอตาบวมจากเบาหวาน และโรคหลอดเลือดดําที่จอตาอุดตันที่มีศูนยกลางจอตาบวม
โดยมเี กณฑดังน้ี

4.1 ตองไมเ ปนผูป วยระยะสุดทา ย (terminally ill)†

†† โปรดเกบ็ รักษาขอ มูลไวเพือ่ ใชเปน หลักฐานในการตรวจสอบการใชยา โดยหนว ยงานการกํากบั ดแู ลการสงั่ ใชย าบัญชี จ(2)
† ผปู วยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซ่ึงไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชีวิตยืนยาวขึ้น (irreversible)
ซง่ึ ในความเห็นของแพทยผรู ักษา ผปู วยจะเสียชีวิตในระยะเวลาอนั สน้ั
หมายเหตุ ผปู วยดงั กลาวควรไดร บั การรกั ษาแบบประคับประคอง(palliative care) โดยมุงหวงั ใหลดความเจบ็ ปวดและความทกุ ขทรมาน เปนสําคัญ

267

4.2 ผูปวยไดรับการตรวจวินิจฉัยจากอาการทางคลินิกวาเปนโรคจุดภาพชัดจอตาเส่ือมเหตุสูงวัยแบบเปยกท่ีมี
เสนเลือดงอกใหมใตร อยบุมจอตา หรือ โรคศูนยกลางจอตาบวมจากเบาหวาน หรือ โรคหลอดเลือดดําท่ีจอตา
อุดตันท่ีมีศูนยกลางจอตาบวม โดยอาจยืนยันดวยเครื่อง OCT หรือ FFA ตามความเหมาะสม และ
ตองมีผลการถายภาพจอประสาทตามาแสดง

4.3 มรี ะดับความสามารถในการมองเหน็ (visual acuity) ในชวง 20/40-20/400
4.4 มีการกรอกแบบฟอรมกาํ กบั การใชย าบัญชี จ (2) ทขี่ ออนุมตั ใิ ชย ากับผูปว ยตามทรี่ ะบไุ วในขอ 1††

5. ขนาดยาที่แนะนาํ
ขนาดยา bevacizumab ที่แนะนํา คือ 1.25 มิลลิกรัม โดยเริ่มตนดวยการฉีดเขาวุนตาเดือนละ 1 ครั้ง

ตดิ ตอกนั เปน เวลา 3 เดอื น หากตอบสนองตอการรักษาไมเต็มท่ี ใหฉีดยาตอไดเดือนละ 1 คร้ัง คร้ังละ 1.25 มิลลิกรัม
ตามดุลยพนิ จิ ของแพทย
หมายเหตุ ยา bevacizumab 1 ขวด (ขนาด 100 มลิ ลกิ รัม) ใหแ บง ใชไ มนอ ยกวา 30 ครั้ง (ครง้ั ละ 1.25 มิลลิกรมั )

6 การประเมนิ ระหวา งการรักษา
6.1 การประเมนิ ดา นประสิทธผิ ลของการรักษา
ใหป ระเมินผูป วยกอนไดร ับยาตง้ั แตครัง้ ที่ 4 เปน ตนไป ดังนี้
6.1.1 ระดบั ความสามารถในการมองเห็น (visual acuity)
6.1.2 การบวมของจอประสาทตา
6.2 การประเมินดานความปลอดภยั
6.2.1 ภาวะการตดิ เชื้อภายในลูกตา (endophthalmitis)
6.2.2 เลอื ดออกในน้าํ วุนลูกตา (vitreous hemorrhage)
6.2.3 ตอกระจก (cataract)
6.2.4 จอประสาทตาหลดุ ลอก (retinal detachment)

†† โปรดเกบ็ รกั ษาขอมูลไวเพอ่ื ใชเปน หลักฐานในการตรวจสอบการใชย า โดยหนว ยงานการกาํ กับดูแลการสัง่ ใชยาบญั ชี จ(2)

268

7. ระยะเวลาในการรกั ษาและเกณฑการหยดุ ยา

ขอท่ี Age-related Macular Diabetic Macular Edema Retinal vein occlusion with

Degeneration Macular Edema

7.1 ระยะเวลาในการรกั ษา

ใชยาไดส ูงสดุ 12 ครั้ง ของการรักษา ใชย าไดส งู สดุ 6 ครงั้ ของการรักษา ใชยาไดส ูงสดุ 6 ครัง้ ของการรกั ษา

ทีร่ อยโรคเดมิ ตอตา 1 ขา ง ภายใน ท่ีรอยโรคเดิมตอตา 1 ขาง ภายใน ที่รอยโรคเดมิ ตอตา 1 ขา ง ภายใน

ระยะเวลา 12 เดือน ระยะเวลา 12 เดือน ระยะเวลา 12 เดือน

7.2 เกณฑการหยุดยาโดยพิจารณาจาก

7.2.1 ตอบสนองตอการรักษาอยาง 7.2.1 ตอบสนองตอการรกั ษาอยา ง 7.2.1 ตอบสนองตอการรกั ษาอยาง

เตม็ ท่ีโดยความหนาของจอตาบริเวณ เตม็ ทโี่ ดยระดบั การมองเห็น 20/20 เตม็ ทีโ่ ดยระดบั การมองเหน็ 20/20

จุดภาพชัดเทาปรกติ หรือ ไมพบการ และตรวจ OCT พบศนู ยก ลางจอตา และตรวจ OCT พบศนู ยกลางจอตา

ร่ัวของสี fluorescein เปน ปกติ เปนปกติ

7.2.2 ควบคุมโรคได คอื การมองเห็นเปลยี่ นแปลงไมเกินหนง่ึ แถว และตรวจ OCT พบความหนาของศนู ยก ลางจอ

ตาเปล่ยี นแปลงไมเกิน 10% โดยประเมนิ ในชว งการฉดี ยาสามครั้งลา สุด

7.2.3 ไมต อบสนองตอการรักษาโดยประเมนิ ในชว งการฉีดยาสามคร้ังลาสดุ พจิ ารณาจาก

1) ระดบั ของสายตาแยลง และ ความหนาของจอตาบริเวณจดุ ภาพชัดเทา เดิมหรือมากขึ้น หรอื

2) มกี ารรว่ั ของสี fluorescein เทาเดิมหรอื เพมิ่ ขนึ้

269

ภาคผนวก 4

บญั ชียาจากสมนุ ไพร

กลมุ ที่ 1 ยาแผนไทยหรือยาแผนโบราณ 50 รายการ

1.1 ยารกั ษากลมุ อาการทางระบบไหลเวียนโลหติ (แกลม)

(1) ยาหอมทิพโอสถ ยาผง ยาเม็ด

ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

(2) ยาหอมเทพจติ ร ยาผง ยาเม็ด

ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

(3) ยาหอมนวโกฐ ยาผง ยาเมด็

ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

(4) ยาหอมแกล มวงิ เวียน ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

(5) ยาหอมอนิ ทจกั ร ยาผง ยาเมด็

ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

1.2 ยารกั ษากลมุ อาการทางระบบทางเดนิ อาหาร

1.2.1 กลุมยาขบั ลม บรรเทาอาการทองอืด ทอ งเฟอ

(1) ยาธาตบุ รรจบ ยาแคปซูล ยาผง ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาลกู กลอน (รพ.)

(2) ยาธาตุอบเชย ยานา้ํ (รพ.)

(3) ยาเบญจกลู ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลกู กลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

(4) ยาประสะกะเพรา ยาผง ยาเม็ด

ยาแคปซลู (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

(5) ยาประสะกานพลู ยาแคปซลู ยาผง ยาเมด็

ยาผง (รพ.)

(6) ยาประสะเจตพังคี ยาแคปซลู ยาผง

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

(7) ยามันทธาตุ ยาผง ยาเมด็

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

(8) ยามหาจักรใหญ ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

(9) ยาวสิ ัมพยาใหญ ยาผง

(10) ยาอภัยสาลี ยาลูกกลอน ยาเม็ด

270

1.2.2 กลุม ยาบรรเทาอาการทอ งผูก ยาแคปซูล ยาเมด็
(1) ยาถายดเี กลอื ฝร่งั ยาแคปซลู ยาผง ยาเมด็ ยาลูกกลอน
(2) ยาธรณีสันฑะฆาต ยาแคปซลู (รพ.) ยาผง (รพ.)

1.2.3 กลมุ ยาบรรเทาอาการทอ งเสีย ยาแคปซลู ยาผง ยาลกู กลอน
(1) ยาธาตบุ รรจบ ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)
ยาเม็ด
(2) ยาเหลอื งปดสมุทร ยาแคปซลู (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

1.2.4 กลุมยาบรรเทารดิ สีดวงทวารหนัก ยาแคปซูล
(1) ยาผสมเพชรสงั ฆาต ยาแคปซลู (รพ.)
ยาเม็ด ยาลูกกลอน
(2) ยารดิ สดี วงมหากาฬ ยาแคปซลู (รพ.)

1.3 ยารักษากลมุ อาการทางสูตศิ าสตรนรเี วชวิทยา

(1) ยาประสะไพล ยาแคปซูล ยาผง ยาเมด็ ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาลกู กลอน (รพ.)

(2) ยาปลูกไฟธาตุ ยาแคปซลู (รพ.) ยาลกู กลอน (รพ.)

(3) ยาไฟประลัยกัลป ยาแคปซลู ยาผง ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

(4) ยาไฟหากอง ยาผง

ยาแคปซลู (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

(5) ยาเลือดงาม ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.)

(6) ยาสตรหี ลงั คลอด ยาตม (รพ.)

1.4 ยาแกไข ยาผง
(1) ยาเขยี วหอม ยาเม็ด (รพ.) ยาผง (รพ.)
ยาแคปซลู ยาผง ยาเมด็
(2) ยาจันทนล ีลา ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)
ยาแคปซลู ยาผง ยาเม็ด
(3) ยาประสะจันทนแ ดง ยาแคปซลู (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

271

(4) ยาประสะเปราะใหญ ยาผง ยาเมด็
(5) ยามหานิลแทงทอง ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)
(6) ยาหา ราก ยาเมด็
ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)
ยาแคปซลู ยาผง ยาเมด็

1.5 ยารกั ษากลมุ อาการของระบบทางเดนิ หายใจ ยาลกู กลอน (รพ.)
1.5.1 ยาบรรเทาอาการไอ ยาน้ํา (รพ.)
(1) ยาแกไ อผสมกานพลู ยาลกู กลอน (รพ.)
(2) ยาแกไอผสมมะขามปอม ยาน้าํ (รพ.)
(3) ยาแกไ อผสมมะนาวดอง ยาเมด็ ยาลูกกลอน
(4) ยาแกไอพื้นบานอสี าน ยาแคปซลู (รพ.) ยาชง (รพ.)
(5) ยาตรผี ลา ยาเมด็
ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)
(6) ยาประสะมะแวง ยาผง ยาลกู กลอน
ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)
(7) ยาอํามฤควาที
ยาแคปซูล (รพ.) ยาลกู กลอน (รพ.)
1.5.2 ยาบรรเทาอาการหวัด
(1) ยาปราบชมพูทวีป ยาแคปซลู ยาผง ยาเม็ด
ยาแคปซลู (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)
1.6 ยาบํารุงโลหิต
(1) ยาบาํ รงุ โลหิต ยาลกู กลอน (รพ.)
ยาผง (รพ.)
1.7 ยารักษากลมุ อาการทางกลา มเนื้อและกระดกู ยาแคปซูล ยาผง ยาเมด็ ยาลูกกลอน
1.7.1 ยาสําหรับรับประทาน ยาแคปซลู (รพ.) ยาผง (รพ.)
(1) ยากษัยเสน ยาชง (รพ.) ยาตม (รพ.)
(2) ยาแกล มอัมพฤกษ ยาลูกกลอน (รพ.)
(3) ยาธรณีสันฑะฆาต ยาแคปซลู ยาผง ยาเมด็ ยาลูกกลอน
ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)
(4) ยาผสมโคคลาน
(5) ยาผสมเถาวัลยเปรยี ง
(6) ยาสหัศธารา

272

1.7.2 ยาสําหรบั ใชภายนอก ยาข้ีผง้ึ (รพ.)
(1) ยาขีผ้ ง้ึ ไพล ยาประคบสมุนไพร (สด/แหง) (รพ.)
(2) ยาประคบ
ยาชง (รพ.)
1.8 ยาบาํ รงุ ธาตุ ปรบั ธาตุ ยาแคปซูล (รพ.)
(1) ยาตรีเกสรมาศ ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลกู กลอน
(2) ยาตรพี กิ ัด ยาแคปซลู (รพ.) ยาชง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)
(3) ยาเบญจกูล ยาแคปซลู (รพ.) ยาลกู กลอน (รพ.)

(4) ยาปลูกไฟธาตุ

กลุมที่ 2 ยาพฒั นาจากสมนุ ไพร 24 รายการ

2.1 ยารกั ษากลมุ อาการของระบบทางเดินอาหาร

2.1.1 กลมุ ยาขับลม บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ

(1) ยาขมิ้นชัน ยาแคปซลู ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

(2) ยาขิง ยาแคปซลู ยาชง

ยาแคปซลู (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาชง (รพ.)

2.1.2 กลมุ ยาบรรเทาอาการทอ งผกู ยาแคปซูล ยาชง
(1) ยาชมุ เหด็ เทศ ยาแคปซลู (รพ.) ยาชง (รพ.)
ยาแคปซูล ยาเม็ด ยาชง
(2) ยามะขามแขก ยาแคปซลู (รพ.) ยาชง (รพ.)

2.1.3 กลุมยาบรรเทาอาการทอ งเสีย ยาผง (รพ.)
(1) ยากลวย ยาแคปซูล ยาเมด็ ยาลูกกลอน
(2) ยาฟาทะลายโจร ยาแคปซลู (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)

2.1.4 กลุมยารักษาแผลในกระเพาะอาหาร

(1) ยากลว ย ยาผง (รพ.)

273

2.1.5 กลมุ ยาบรรเทาอาการคลื่นไส อาเจยี น ยาแคปซูล ยาชง
(1) ยาขงิ ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาชง (รพ.)

2.2 ยารกั ษากลุมอาการของระบบทางเดนิ หายใจ

(1) ยาฟาทะลายโจร ยาแคปซลู ยาเมด็ ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาลกู กลอน (รพ.)

2.3 ยารักษากลมุ อาการทางระบบผิวหนงั ยาทงิ เจอร (รพ.)
(1) ยาทงิ เจอรทองพันชง่ั ยาทิงเจอร (รพ.)
(2) ยาทงิ เจอรพลู ยาครมี
(3) ยาบัวบก ยาครมี (รพ.)
ยานํ้าใส (รพ.)
(4) ยาเปลือกมังคดุ ยาครมี ยาโลชนั สารละลาย (สําหรบั ปายปาก)
(5) ยาพญายอ ยาโลชนั (รพ.) สารละลาย (สําหรบั ปา ยปาก) (รพ.)
ยาขผี้ ้งึ (รพ.) ยาทงิ เจอร (รพ.)
(6) ยาวานหางจระเข ยาเจล ยาโลชันเตรยี มสด (รพ.)
(7) ยาเมลด็ นอ ยหนา ยาครีม

2.4 ยารักษากลุมอาการทางกลา มเนื้อและกระดกู ยาแคปซูล (รพ.)
2.4.1 ยาสําหรบั รับประทาน ยาแคปซลู
(1) ยาเถาวลั ยเ ปรยี ง
(2) ยาสารสกัดจากเถาวัลยเ ปรยี ง

2.4.2 ยาสําหรบั ใชภายนอก ยาเจล
(1) ยาพริก ยาครมี (รพ.) ยาเจล (รพ.) ยาขี้ผ้ึง (รพ.)
ยาครีม
(2) ยาไพล ยานํ้ามนั (รพ.)
(3) ยานํ้ามันไพล

2.5 ยารกั ษากลมุ อาการทางระบบทางเดนิ ปสสาวะ

(1) ยากระเจ๊ียบแดง ยาชง (รพ.)

(2) ยาหญา หนวดแมว ยาชง ยาชง (รพ.)

274

2.6 ยาแกไข แกรอ นใน ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)
(1) ยาบวั บก ยาแคปซลู ยาชง ยาเม็ด
(2) ยามะระขน้ี ก ยาแคปซลู (รพ.) ยาชง (รพ.)
ยาแคปซลู (รพ.) ยาชง (รพ.)
(3) ยารางจืด ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)
(4) ยาหญา ปกก่งิ

2.7 ยาถอนพษิ เบื่อเมา ยาชง (รพ.)
(1) ยารางจดื

2.8 ยาลดความอยากบุหร่ี ยาชง (รพ.)
(1) ยาหญา ดอกขาว

หมายเหตุ
1. รายละเอยี ดของยาแตละรายการตามภาคผนวก 5
2. รพ. ในเคร่อื งหมายวงเล็บ หมายถึง รปู แบบยาจากสมนุ ไพรทเ่ี ปน เภสัชตํารบั โรงพยาบาล

275

ภาคผนวก 5
รายละเอียดรายการยาตามบัญชียาจากสมนุ ไพร

กลุม ท่ี 1 ยาแผนไทยหรือยาแผนโบราณ 50 รายการ

1.1 ยารักษากลมุ อาการทางระบบไหลเวียนโลหติ (แกล ม)

(1) ยาหอมทิพโอสถ ยาผง ยาเม็ด ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

สูตรตำรบั ในผงยา 142 กรัม ประกอบดว ย

1. ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี ดอกมะลิ เกสรบัวหลวง ดอกกระดังงา ดอกจำปา

ดอกบัวจงกลนี หัวแหวไทย กระจับ แกนฝางเสน แกนจันทนแดง แกนจันทนขาว

แกน จนั ทนเทศ เน้ือไมก ฤษณา เปลือกชะลดู เปลอื กอบเชย เปลือกสมลุ แวง แกน สนเทศ

เหงาวานน้ํา เหงากระชาย หัวเปราะหอม ดอกคำไทย รากชะเอมเทศ แกนสุรามฤต

ลำตน ขาตน ลกู จันทน ดอกจนั ทน หนักสิง่ ละ 4 กรัม

2. โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา โกฐกระดูก โกฐกานพราว

โกฐพงุ ปลา โกฐชฎามงั สี หนักสิ่งละ 2 กรัม

3. เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนขาวเปลือก เทียนตาต๊ักแตน เทียนเยาวพาณี

เทยี นสตั ตบุษย เทียนเกลด็ หอย เทียนตากบ หนักส่ิงละ 1 กรมั

4. พมิ เสน หนกั 2 กรัม การบูร หนัก 1 กรัม

ขอ บงใช แกลมวงิ เวียน

ขนาดและวิธใี ช ชนิดผง

รับประทานคร้ังละ 1 – 1.4 กรัม ละลายน้ำกระสายยา เมื่อมีอาการ ทุก 3 - 4 ชั่วโมง

ไมควรเกินวันละ 3 ครั้ง

นำ้ กระสายยาทใ่ี ช

น้ำดอกไมห รอื น้ำสุก

ชนดิ เมด็

รบั ประทานครง้ั ละ 1 – 1.4 กรัม เมือ่ มีอาการ ทุก 3 - 4 ชัว่ โมง ไมควรเกนิ วนั ละ 3 คร้งั

ขอหามใช -

ขอ ควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนล่มิ (anticoagulant) และ

ยาตา นการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)

- ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางย่ิงในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ

ไต เนือ่ งจากอาจเกิดการสะสมของการบรู และเกิดพษิ ได

- ควรระวงั การใชย าในผปู วยท่ีแพล ะอองเกสรดอกไม

อาการไมพ ึงประสงค -

ขอมลู เพิ่มเตมิ -

276

(2) ยาหอมเทพจิตร ยาผง ยาเม็ด ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

สูตรตำรบั ในผงยา 366 กรมั ประกอบดวย

1. ดอกพิกุล ดอกบนุ นาค ดอกสารภี เกสรบัวหลวง ดอกบัวขม ดอกบัวเผ่ือน หนักสิ่งละ

4 กรมั ดอกมะลิ หนัก 183 กรมั

2. ผิวมะกรูด ผิวมะง่ัว ผิวมะนาว ผิวสมตรังกานูหรือสมจุก ผิวสมจีน ผิวสมโอ

ผวิ สม เขยี วหวาน หนกั ส่ิงละ 4 กรัม ผิวสมซา หนกั 28 กรัม

3. โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา โกฐกระดูก โกฐกานพราว

โกฐพุงปลา โกฐชฎามงั สี หนกั สง่ิ ละ 4 กรัม

4. เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนขาวเปลือก เทียนตาต๊ักแตน เทียนเยาวพาณี

เทียนสัตตบุษย เทยี นเกล็ดหอย เทยี นตากบ หนักส่งิ ละ 4 กรมั

5. ลูกจันทน ดอกจันทน ลูกกระวาน ดอกกานพลู แกนจันทนแดง แกนจันทนขาวหรือ

แกนจันทนชะมด เน้ือไมกฤษณา กระลำพัก ขอนดอก เปลือกชะลูด เปลือกอบเชย

หวั เปราะหอม รากแฝกหอม หนักส่งิ ละ 2 กรัม

6. พมิ เสน หนกั 4 กรัม การบูร หนัก 1 กรัม

ขอ บง ใช แกลมกองละเอียด ไดแก อาการหนามืด ตาลาย สวิงสวาย (อาการที่รูสกึ ใจหววิ วิงเวียน

คลน่ื ไส ตาพรา จะเปน ลม) ใจสนั่ และบำรงุ ดวงจิตใหชมุ ช่นื

ขนาดและวิธใี ช ชนดิ ผง

รับประทานครั้งละ 1 - 1.4 กรัม ละลายน้ำสกุ เมือ่ มีอาการ ทุก 3 - 4 ชัว่ โมง ไมควรเกิน

วันละ 3 ครง้ั

ชนิดเม็ด

รบั ประทานครงั้ ละ 1 - 1.4 กรัม เมอื่ มีอาการ ทกุ 3 - 4 ชั่วโมง ไมควรเกนิ วันละ 3 คร้ัง

ขอหามใช -

ขอ ควรระวงั - ควรระวงั การรับประทานรวมกบั ยาในกลุมสารกันเลือดเปนลม่ิ (anticoagulant) และ

ยาตา นการจับตวั ของเกลด็ เลือด (antiplatelets)

- ควรระวังการใชยาอยางตอเน่ือง โดยเฉพาะอยางย่ิงในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ

ไต เน่ืองจากอาจเกดิ การสะสมของการบูรและเกิดพษิ ได

- ควรระวังการใชยาในผปู ว ยที่แพละอองเกสรดอกไม

อาการไมพ งึ ประสงค -

ขอมลู เพม่ิ เติม -

277

(3) ยาหอมนวโกฐ ยาผง ยาเม็ด ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

สตู รตำรบั ยา ในผงยา 212 กรัม ประกอบดวย

1. โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา โกฐกระดูก โกฐกานพราว

โกฐพงุ ปลา โกฐชฎามงั สี หนกั สิ่งละ 4 กรมั

2. เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนขาวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน เทียนเยาวพาณี

เทยี นสตั ตบุษย เทียนเกล็ดหอย เทียนตากบ หนกั ส่งิ ละ 4 กรมั

3. เปลือกสมุลแวง หญาตีนนก รากแฝกหอม เปลือกชะลูด หัวเปราะหอม กระลำพัก

ขอนดอก เนอ้ื ไมกฤษณา หนกั สิง่ ละ 4 กรมั

4. เหงา ขิงแหง ดอกดปี ลี รากเจตมูลเพลงิ แดง เถาสะคา น รากชาพลู หนกั สิ่งละ 3 กรัม

5. หัวแหวหมู ลูกกระวาน ดอกกานพลู ดอกจันทน ลูกจันทน เปลือกอบเชยญวน

ลูกผกั ชลี า แกนสน หนักสงิ่ ละ 4 กรมั

6. แกนสักขี ลูกราชดัด ลูกสารพัดพิษ แกนจันทนเทศ แกนจันทนแดง ลูกกระดอม

เถาบอระเพ็ด หนักส่งิ ละ 4 กรัม

7. เกสรบัวหลวง ดอกบนุ นาค ดอกพกิ ุล ดอกสารภี ดอกมะลิ หนักส่งิ ละ 4 กรมั

8. เนอื้ ลกู มะขามปอม เนอื้ ลกู สมอพเิ ภก รากชะเอมเทศ หนักส่ิงละ 4 กรมั

9. พมิ เสน หนกั 1 กรัม

ขอบงใช 1. แกล มวิงเวียน คลนื่ เหยี น อาเจียน (ลมจุกแนนในอก) ในผูสูงอายุ

2. แกลมปลายไข (หลังจากฟนไขแลวยังมีอาการ เชน คลื่นเหียน วิงเวียน เบื่ออาหาร

ทอ งอดื และออนเพลยี )

ขนาดและวิธีใช ชนิดผง

รับประทานครั้งละ 1 - 2 กรัม ละลายน้ำกระสาย เม่ือมีอาการ ทุก 3 - 4 ช่ัวโมง

ไมค วรเกินวนั ละ 3 ครั้ง

นำ้ กระสายยาที่ใช

x กรณแี กลมวิงเวียน คล่นื เหียน อาเจียน (ลมจกุ แนนในอก) ในผูสงู อายุ ใชนำ้ ลกู ผักชี
(15 กรัม) หรอื เทยี นดำ (15 กรัม) ตมเปน น้ำกระสายยา

x กรณีแกลมปลายไข (หลังจากฟนไขแลวยังมีอาการ เชน คล่ืนเหียน วิงเวียน
เบื่ออาหาร ทองอืด ออนเพลีย) ใชกานสะเดา (33 กาน หรือ 15 กรัม) ลูกกระดอม
(7 ลูก หรือ 15 กรมั ) และเถาบอระเพ็ด (7 องคลุ ี หรอื 15 กรมั ) ตม เปนนำ้ กระสายยา

ขอ หามใช x ถาหาน้ำกระสายยาไมไ ด ใหใ ชน ำ้ สุกแทน
ขอ ควรระวัง ชนิดเม็ด

อาการไมพ ึงประสงค รบั ประทานคร้ังละ 1 - 2 กรมั ทุก 3 - 4 ชัว่ โมง เมือ่ มอี าการ ไมควรเกินวนั ละ 3 คร้งั
ขอมูลเพ่ิมเติม หามใชใ นหญิงตง้ั ครรภ และผูที่มีไข
- ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนล่ิม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตวั ของเกลด็ เลือด (antiplatelets)
- ควรระวังการใชยาในผปู วยท่แี พละอองเกสรดอกไม

-
ในสูตรตำรับไดต ัดไครเครือออก เน่ืองจากมีขอ มูลงานวจิ ัยบงช้ีวา ไครเครือที่ใชและมกี าร

จำหนายในทองตลาด เปนพืชในสกุล Aristolochia ซ่ึงพืชในสกุล Aristolochia
มีรายงานพบวากอใหเกิดความเปนพิษตอไต (nephrotoxicity) และเม่ือป ค.ศ. 2002

องคก ารอนามยั โลกไดประกาศใหพชื สกุล Aristolochia เปน สารกอ มะเร็งในมนุษย

278

(4) ยาหอมแกล มวงิ เวยี น ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

สูตรตำรบั ในผงยา 225 กรัมประกอบดวย

1. รากชะเอมเทศ หนกั 32 กรัม แกนจันทนเทศ หนกั 24 กรมั

2. ดอกกานพลู โกฐเชียง โกฐหวั บวั รากแฝกหอม เกสรบวั หลวง หนกั สิง่ ละ 12 กรมั

3. เปลือกสมุลแวง หนัก 10 กรัม เปลือกอบเชยญวน เปลือกอบเชยเทศ เนื้อไมกฤษณา

กระลำพัก โกฐจุฬาลมั พา โกฐพงุ ปลา เปลือกชะลดู หนกั สิง่ ละ 8 กรมั

4. พิมเสน ขอนดอก ดอกบุนนาค ดอกพกิ ลุ ดอกสารภี หนักส่ิงละ 6 กรัม

5. เถามวกแดง 5 กรัม น้ำประสานทองสะตุ แกน จนั ทนแ ดง หนกั ส่ิงละ 4 กรัม

ขอบงใช แกลมวงิ เวยี น ออ นเพลีย นอนไมห ลบั

ขนาดและวิธีใช รบั ประทานคร้ังละ 600 มิลลิกรัม – 1 กรัม ละลายน้ำสุก เม่ือมีอาการ ทุก 3 – 4 ชั่วโมง

ไมควรเกินวันละ 3 คร้งั

ขอหา มใช -

ขอ ควรระวัง - ควรระวงั การรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตา นการจับตัวของเกลด็ เลือด (antiplatelets)

- ควรระวังการใชกับผูปวยท่ีมีประวัติแพเกสรดอกไม

อาการไมพ ึงประสงค -

ขอ มูลเพิม่ เตมิ -

(5) ยาหอมอินทจกั ร ยาผง ยาเม็ด ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

สตู รตำรบั ในผงยา 98 กรมั ประกอบดวย

เถาสะคาน รากชาพลู เหงาขิง ดอกดีปลี รากเจตมูลเพลิงแดง ลูกผักชีลา โกฐสอ

โกฐเขมา โกฐกานพราว โกฐพุงปลา โกฐจุฬาลัมพา โกฐเชียง โกฐกักกรา โกฐน้ำเตา

โกฐกระดูก เทียนดำ เทียนขาว เทียนแดง เทียนขาวเปลือก เทียนเยาวพาณี

แกนจันทนแดง แกนจันทนเทศ เถามวกแดง เถามวกขาว รากยานาง เปลือกชะลูด

เปลือกอบเชย เปลือกสมุลแวง เนื้อไมกฤษณา กระลำพัก เถาบอระเพ็ด ลูกกระดอม

กำยาน ขอนดอก ลูกจันทน ดอกจันทน ลูกกระวาน ดอกกานพลู ลำพันแดง

ดอกสารภี ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกจำปา ดอกกระดังงา ดอกมะลิ ดอกคำไทย

แกนฝางเสน ดีววั พิมเสน หนักสง่ิ ละ 2 กรมั

ขอบงใช 1. แกล มบาดทะจติ

2. แกคลื่นเหยี นอาเจียน

3. แกล มจุกเสียด

279

ขนาดและวธิ ใี ช ชนิดผง
รับประทานครั้งละ 1 – 2 กรัม ละลายน้ำกระสายยา ทุก 3 – 4 ช่ัวโมง ไมควรเกิน
ขอหา มใช วันละ 3 ครัง้
ขอ ควรระวงั นำ้ กระสายยาทใ่ี ช
อาการไมพึงประสงค
ขอมลู เพม่ิ เตมิ x กรณแี กลมบาดทะจิต ใชน้ำดอกมะลิ

x กรณีแกคลื่นเหียนอาเจยี น ใชน้ำลกู ผกั ชี เทียนดำตม ถา ไมม ีใชน้ำสุก

x กรณแี กล มจุกเสยี ด ใชนำ้ ขิงตม
ชนดิ เม็ด
รับประทานคร้ังละ 1 - 2 กรมั ทกุ 3 - 4 ชั่วโมง ไมควรเกนิ วันละ 3 ครงั้
หามใชใ นหญิงตง้ั ครรภ
- ควรระวงั การรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิม่ (anticoagulant) และ
ยาตา นการจับตวั ของเกล็ดเลือด (antiplatelets)
- ควรระวงั การใชกับผูปวยท่ีมปี ระวัติแพเ กสรดอกไม
-
ในสตู รตำรับไดตัดไครเครือออก เนื่องจากมีขอมูลงานวจิ ัยบงชี้วา ไครเ ครือท่ีใชและมีการ
จำหนายในทองตลาด เปนพืชในสกุล Aristolochia ซึ่งพืชในสกุล Aristolochia
มีรายงานพบวากอใหเกิดความเปนพิษตอไต (nephrotoxicity) และเม่ือป ค.ศ. 2002
องคก ารอนามัยโลกไดประกาศใหพืชสกุล Aristolochia เปนสารกอ มะเรง็ ในมนษุ ย

1.2 ยารกั ษากลมุ อาการทางระบบทางเดินอาหาร

1.2.1 กลุมยาขบั ลม บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ

(1) ยาธาตุบรรจบ ยาแคปซูล ยาผง ยาลูกกลอน ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาลกู กลอน (รพ.)

สูตรตำรับ ในผงยา 104 กรัม ประกอบดวย

1. เนือ้ ลูกสมอไทย หนกั 16 กรมั

2. โกฐกานพรา ว หนกั 8 กรัม

3. เหงาขิง โกฐเขมา โกฐพุงปลา โกฐเชียง โกฐสอ เทียนดำ เทียนขาว เทียนสัตตบุษย

เทียนเยาวพาณี เทียนแดง ลูกจันทน ดอกจันทน ดอกกานพลู เปลือกสมุลแวง

ลูกกระวาน ลูกผักชีลา ใบพมิ เสนตน ดอกดีปลี หัวเปราะหอม การบรู หนกั ส่ิงละ 4 กรัม

ขอ บง ใช บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ

ขนาดและวธิ ใี ช ชนิดผง

ผูใหญ

รับประทานครงั้ ละ 1 กรมั ละลายนำ้ กระสายยา วันละ 3 คร้งั กอนอาหาร เมื่อมีอาการ

280

เด็ก อายุ 6 - 12 ป

รับประทานคร้ังละ 500 มิลลิกรัม ละลายน้ำกระสายยา วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร

เมือ่ มีอาการ

นำ้ กระสายยาท่ีใช

x กรณีแกทองอืด ทองเฟอ ใชกระเทียม 3 กลีบ ทุบชงน้ำรอนหรือใชใบกะเพรา

ตม เปน นำ้ กระสายยา

x ถาหาน้ำกระสายยาไมไ ดใหใชน ้ำสุกแทน

ชนิดแคปซลู และชนิดลกู กลอน

ผใู หญ

รบั ประทานคร้งั ละ 1 กรัม วนั ละ 3 คร้ัง กอ นอาหาร เมื่อมีอาการ

เด็ก อายุ 6 - 12 ป

รบั ประทานครัง้ ละ 500 มิลลกิ รัม วนั ละ 3 คร้งั กอนอาหาร เมือ่ มีอาการ

ขอหามใช หามใชในหญงิ ต้งั ครรภ และผูทีม่ ไี ข

ขอ ควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกบั ยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตา นการจับตวั ของเกล็ดเลือด (antiplatelets)

อาการไมพ ึงประสงค - ควรระวังการใชยาอยางตอเน่ือง โดยเฉพาะอยางย่ิงในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ
ขอมูลเพ่มิ เติม ไต เนอ่ื งจากอาจเกดิ การสะสมของการบรู และเกิดพิษได
-
ในสูตรตำรับไดต ัดไครเ ครือออก เนื่องจากมีขอ มลู งานวจิ ัยบงช้ีวาไครเครือที่ใชและมกี าร
จำหนายในทองตลาด เปนพืชในสกุล Aristolochia ซ่ึงพืชในสกุล Aristolochia
มีรายงานพบวากอใหเกิดความเปนพิษตอไต (nephrotoxicity) และเม่ือป ค.ศ. 2002

องคก ารอนามัยโลกไดป ระกาศใหพชื สกุล Aristolochia เปนสารกอมะเร็งในมนษุ ย

(2) ยาธาตอุ บเชย ยานำ้ (รพ.)

สูตรตำรบั ในยาน้ำ 100 มลิ ลิลติ ร ประกอบดวย

1. เปลอื กอบเชยเทศ เปลือกสมุลแวง ลกู กระวาน ดอกกานพลู รากชะเอมเทศ หนักส่ิงละ

800 มลิ ลกิ รัม

2. เกลด็ สะระแหน การบรู หนกั สิ่งละ 50 มิลลิกรัม

ขอบงใช ขับลม บรรเทาอาการทองอดื ทองเฟอ

ขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 15 - 30 มิลลลิ ติ ร วนั ละ 3 คร้ัง หลงั อาหาร

ขอ หามใช -

ขอควรระวงั ควรระวังการใชย าอยางตอ เน่ือง โดยเฉพาะอยางยิง่ ในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต

เนอื่ งจากอาจเกิดการสะสมของการบรู และเกิดพิษได

อาการไมพ ึงประสงค -

ขอมูลเพม่ิ เตมิ -

281

(3) ยาเบญจกลู ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน ยาแคปซลู (รพ.) ยาชง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

สูตรตำรบั ในผงยา 100 กรมั ประกอบดว ย

ดอกดีปลี รากชาพลู เถาสะคา น รากเจตมลู เพลิงแดง เหงาขงิ แหง หนกั สิ่งละ 20 กรัม

ขอ บง ใช บรรเทาอาการทอ งอดื ทองเฟอ

ขนาดและวธิ ีใช ชนิดชง

รบั ประทานครัง้ ละ 1.5 – 2 กรัม วันละ 3 ครัง้ หลงั อาหาร

ชนิดผง

รบั ประทานคร้งั ละ 800 มลิ ลิกรัม – 1 กรัม วันละ 3 คร้ัง หลงั อาหาร

ชนิดแคปซูล ชนิดเมด็ และชนดิ ลกู กลอน

รับประทานคร้งั ละ 800 มลิ ลกิ รมั – 1 กรมั วนั ละ 3 ครั้ง หลงั อาหาร

ขอ หามใช หามใชในหญิงต้งั ครรภ ผทู ่ีมีไข และเดก็ เล็ก

ขอควรระวัง - ไมควรใชย านใ้ี นฤดรู อ น เนอื่ งจากอาจทำใหไฟธาตุกำเรบิ

- ไมควรรบั ประทานติดตอกนั นานเกนิ 7 วัน

อาการไมพ ึงประสงค -

ขอ มูลเพมิ่ เติม -

(4) ยาประสะกะเพรา ยาผง ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

สูตรตำรับ ในผงยา 90 กรัม ประกอบดวย

1. ใบกะเพราแดง หนัก 45 กรัม

2. ผิวมะกรูด หนัก 20 กรัม

3. รากชะเอมเทศ มหาหงิ คุ หนักสงิ่ ละ 8 กรมั

4. พริกไทยลอ น เหงาขงิ ดอกดปี ลี หวั กระเทยี ม หนกั สง่ิ ละ 2 กรัม

5. เกลือสนิ เธาว หนกั 1 กรัม

ขอ บงใช บรรเทาอาการทองอืด ทอ งเฟอ จกุ เสยี ด

ขนาดและวธิ ีใช ชนดิ ผงและชนดิ เม็ด (แบบอดั เปยก)

เด็ก อายุ 1 – 3 เดือน รับประทานครั้งละ 100 – 200 มลิ ลิกรมั

อายุ 4 – 6 เดือน รบั ประทานครงั้ ละ 200 – 300 มิลลกิ รัม

อายุ 7 – 12 เดือน รบั ประทานคร้ังละ 400 – 600 มิลลิกรัม

โดยนำยาละลายน้ำกระสายยา (ทิ้งไวใหตกตะกอน แลวใชหลอดหยดดูดสวนน้ำใส)

รบั ประทานวนั ละ 2 คร้งั เชาและเย็น เม่อื มีอาการ

น้ำกระสายยาท่ีใช

x กรณีแกทองอดื ทองเฟอ ใชน ำ้ สุก หรือนำ้ ใบกะเพราตม

x กรณีแกจ กุ เสียด ใชไพลเผาไฟพอสุก ฝนกบั นำ้ สุก

ชนดิ แคปซูลและชนดิ เม็ด

เดก็ อายุ 6 - 12 ป

รับประทานครง้ั ละ 1 กรมั วันละ 2 ครั้ง เชาและเยน็ เม่ือมีอาการ

ขอ หามใช หามใชในหญงิ ต้งั ครรภ และผทู ่ีมีไข

ขอควรระวงั -

อาการไมพ งึ ประสงค -

ขอมูลเพ่มิ เตมิ -

282

(5) ยาประสะกานพลู ยาแคปซลู ยาผง ยาเมด็ ยาผง (รพ.)

สตู รตำรับ ในผงยา 250 กรัม ประกอบดวย
1. ดอกกานพลู หนกั 125 กรัม

2. เปลือกซิก หนัก 10 กรัม เหงาขม้ินชัน หนัก 8 กรัม เปลือกเพกา เปลือกขี้อาย

หนกั ส่ิงละ 4 กรมั

3. เหงาขิงแหง ดอกดีปลี หนักส่ิงละ 3 กรัม เหงาไพล รากเจตมูลเพลิงแดง เถาสะคาน

รากชาพลู หนักสิ่งละ 2 กรัม พริกไทยลอน หนักส่ิงละ 1 กรัม เหงาวานน้ำ หัวกระชาย
การบูร หนักสงิ่ ละ 4 กรมั

4. รากแฝกหอม หัวเปราะหอม รากกรุงเขมา ใบกระวาน ลูกกระวาน ลูกผักชีลา

หนกั สิง่ ละ 4 กรมั เนื้อไมก ฤษณา ลูกจันทน หนกั สงิ่ ละ 8 กรัม

5. เทียนดำ เทียนขาว โกฐสอ โกฐกระดกู หนกั ส่งิ ละ 4 กรมั

6. รากขาวสาร หนกั 8 กรัม รากแจง หนกั 4 กรัม
7. กำมะถันเหลอื ง หนัก 4 กรมั

ขอบงใช บรรเทาอาการปวดทอ ง จกุ เสียด แนน เฟอ จากอาหารไมย อ ย เน่ืองจากธาตุไมปกติ

ขนาดและวธิ ใี ช ชนดิ ผง

รบั ประทานครัง้ ละ 1 กรัม ละลายน้ำกระสายยา วันละ 3 ครงั้ หลังอาหาร เม่ือมีอาการ

น้ำกระสายยาทใี่ ช

x ใชไพลเผาไฟพอสกุ ฝนกบั น้ำปูนใสเปน นำ้ กระสาย

x ถาหาน้ำกระสายยาไมไ ดใ หใชนำ้ สกุ แทน
ชนดิ แคปซลู และชนิดเม็ด

รบั ประทานครั้งละ 1 กรมั วนั ละ 3 คร้ัง หลงั อาหาร เม่อื มอี าการ

ขอ หามใช หา มใชในหญงิ ตั้งครรภ และผทู ่ีมไี ข

ขอควรระวัง ควรระวังการใชย าอยางตอ เนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผปู วยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต

เน่อื งจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได

อาการไมพ ึงประสงค -

ขอ มลู เพิม่ เติม ในสูตรตำรับไดต ัดไครเ ครือออก เน่อื งจากมีขอมูลงานวิจัยบงชี้วาไครเครือที่ใชและมกี าร

จำหนายในทองตลาด เปนพืชในสกุล Aristolochia ซ่ึงพืชในสกุล Aristolochia

มีรายงานพบวากอใหเกิดความเปนพิษตอไต (nephrotoxicity) และเมื่อป ค.ศ. 2002

องคก ารอนามยั โลกไดป ระกาศใหพืชสกลุ Aristolochia เปน สารกอมะเร็งในมนษุ ย

283

(6) ยาประสะเจตพังคี ยาแคปซลู ยาผง ยาแคปซลู (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเมด็ (รพ.)

สตู รตำรับ ในผงยา 66 กรมั ประกอบดวย

1. รากเจตพังคี หนกั 33 กรัม

2. เหงา ขา หนัก 16 กรมั

3. รากระยอม พริกไทยลอน เถาบอระเพ็ด หนกั สิ่งละ 2 กรัม

4. ดอกจันทน ลูกจันทน ลูกกระวาน ใบกระวาน ดอกกานพลู รากกรุงเขมา

เนื้อลกู สมอทะเล รากพญารากขาว เปลือกตน หวา เกลอื สนิ เธาว การบูร หนกั ส่ิงละ 1 กรัม

ขอ บงใช แกก ษยั จกุ เสยี ด ขับผายลม

ขนาดและวธิ ใี ช ชนดิ ผง

รับประทานคร้งั ละ 1 กรมั ละลายนำ้ สกุ วนั ละ 2 ครัง้ เชา และเย็น กอนอาหาร

ชนดิ แคปซลู และชนิดเม็ด

รบั ประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 2 ครั้ง เชา และเย็น กอนอาหาร

ขอ หามใช หามใชในหญงิ ตั้งครรภ และผทู ีม่ ไี ข

ขอควรระวงั ควรระวังการใชยาอยางตอ เน่ือง โดยเฉพาะอยางยิง่ ในผูปวยที่มีความผิดปกติของตับ ไต

เน่อื งจากอาจเกดิ การสะสมของการบรู และเกดิ พิษได

อาการไมพ ึงประสงค -

ขอ มลู เพิ่มเติม ในสตู รตำรับไดต ัดไครเครือออก เนือ่ งจากมีขอ มูลงานวจิ ัยบงช้ีวา ไครเ ครือที่ใชและมกี าร

จำหนายในทองตลาด เปนพืชในสกุล Aristolochia ซ่ึงพืชในสกุล Aristolochia

มีรายงานพบวากอใหเกิดความเปนพิษตอไต (nephrotoxicity) และเมื่อป ค.ศ. 2002

องคก ารอนามยั โลกไดป ระกาศใหพชื สกุล Aristolochia เปนสารกอมะเร็งในมนษุ ย

284

(7) ยามันทธาตุ ยาผง ยาเมด็ ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

สตู รตำรบั ในผงยา 93 กรมั ประกอบดว ย

1. เหงา ขงิ ลกู เบญกานี หนักสิง่ ละ 9 กรัม

2. โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว

เทียนขาวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน ลูกผักชีลอ ม ลูกผักชีลา หัวกระเทียม เปลือกสมลุ แวง

เปลือกโมกมัน แกนจันทนแดง แกนจันทนเทศ ดอกกานพลู ดอกดีปลี รากชาพลู

เถาสะคา น รากเจตมลู เพลงิ แดง พรกิ ไทยลอน ลกู จนั ทน การบรู หนักสิ่งละ 3 กรมั

ขอบงใช บรรเทาอาการทองอดื ทอ งเฟอ แกธาตุไมปกติ

ขนาดและวธิ ใี ช ชนิดผง

ผูใหญ รับประทานคร้ังละ 1 กรมั

เด็ก อายุ 6 - 12 ป

รบั ประทานคร้งั ละ 500 มิลลิกรมั ละลายนำ้ สกุ วนั ละ 3 ครัง้ กอ นอาหาร

ชนดิ แคปซลู และชนดิ เมด็

ผใู หญ รับประทานครง้ั ละ 1 กรมั วนั ละ 3 ครั้ง กอนอาหาร

เดก็ อายุ 6 - 12 ป

รบั ประทานครงั้ ละ 500 มลิ ลิกรัม วนั ละ 3 คร้งั กอนอาหาร

ขอหามใช - หามใชในเดก็ อายตุ ำ่ กวา 1 ขวบ เนือ่ งจากเปนยารสรอน ทำใหล น้ิ ปากแสบรอนได

- หามใชใ นหญงิ ตั้งครรภ และผทู ่ีมีไข

ขอ ควรระวงั - ควรระวังการรับประทานรวมกบั ยาในกลุมสารกันเลือดเปนล่ิม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)

- ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ

ไต เนอื่ งจากอาจเกิดการสะสมของการบรู และเกิดพษิ ได

อาการไมพึงประสงค -

ขอ มลู เพ่มิ เตมิ ในสูตรตำรับไดต ัดไครเ ครือออก เนอื่ งจากมีขอ มูลงานวจิ ัยบงช้ีวา ไครเ ครือท่ีใชและมีการ

จำหนายในทองตลาด เปนพืชในสกุล Aristolochia ซ่ึงพืชในสกุล Aristolochia

มีรายงานพบวากอใหเกิดความเปนพิษตอไต (nephrotoxicity) และเม่ือป ค.ศ. 2002

องคการอนามยั โลกไดป ระกาศใหพืชสกลุ Aristolochia เปนสารกอ มะเรง็ ในมนษุ ย

285

(8) ยามหาจักรใหญ ยาเมด็ ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

สตู รตำรับ ในผงยา 114 กรัม ประกอบดวย

1. ใบกระพังโหม หนัก 60 กรมั

2. ยาดำสะตุ หนกั 8 กรมั

3. โกฐสอ โกฐเขมา โกฐพุงปลา โกฐกานพราว โกฐกระดูกเทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว

เทียนขาวเปลือก เทียนเยาวพาณี เนื้อลูกสมอไทย เนื้อลูกสมอพิเภก เน้ือลูกมะขามปอม

ลูกจันทน ดอกจันทน ลูกกระวาน ดอกกานพลู รากชะเอมเทศ เมล็ดโหระพา ลูกผักชีลา

สารสมสะตุ เหงาขม้ินออ ย หวั กระเทยี ม หนกั สง่ิ ละ 2 กรัม

ขอบงใช 1. แกล มซาง

2. บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ

ขนาดและวิธใี ช 1. แกลมซาง

ชนิดผงและชนดิ เมด็ (แบบอัดเปย ก)

เดก็ อายุ 1 – 5 ขวบ

รับประทานคร้ังละ 500 มิลลิกรัม – 1.5 กรัม ละลายน้ำสุก เพ่ิมและลดไดตามสวน

วันละ 2 ครงั้ เชาและเยน็ กอ นอาหาร

2. บรรเทาอาการทองอดื ทองเฟอ

ชนดิ ผงและชนิดเม็ด (แบบอดั เปยก)

เด็ก อายุ 1 – 5 ขวบ

รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1.5 กรัม ละลายน้ำสุก เพ่ิมและลดไดตามสวน

วันละ 2 ครั้ง เชาและเยน็ กอนอาหาร

ชนดิ เม็ดและชนิดแคปซลู

เด็ก อายุ 6 – 12 ป รบั ประทานครง้ั ละ 1.5 กรัม วันละ 2 ครง้ั เชา และเย็น กอ นอาหาร

ขอหา มใช -

ขอ ควรระวงั - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนล่ิม (anticoagulant) และ

ยาตา นการจบั ตวั ของเกลด็ เลือด (antiplatelets)

- หากรบั ประทานแลวมอี าการทองเสีย ควรหยดุ รบั ประทานยา

อาการไมพ งึ ประสงค -

ขอ มูลเพิม่ เติม -

286

(9) ยาวสิ ัมพยาใหญ ยาผง

สตู รตำรับ ในผงยา 108 กรมั ประกอบดว ย

1. ดอกดปี ลี หนกั 54 กรัม

2. ลูกผักชลี า ลูกจันทน ดอกจันทน หนักสง่ิ ละ 8 กรมั

3. ลูกกระวาน ดอกกานพลู โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา

เปลือกอบเชย เปลือกสมุลแวง เนื้อลูกสมอเทศ เนื้อลูกสมอไทย เหงาวานน้ำ

เถาบอระเพ็ด เหงาขงิ แหง รากพญารากขาว หนกั ส่งิ ละ 2 กรัม

ขอ บงใช บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ จุกเสยี ด

ขนาดและวิธีใช รบั ประทานคร้ังละ 1 กรัม ละลายน้ำสกุ หรือผสมน้ำผง้ึ ปนเปนลูกกลอน ทุก 4 ชัว่ โมง

ขอหา มใช หา มใชในหญงิ ต้งั ครรภ และผทู ่มี ไี ข

ขอ ควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนล่ิม (anticoagulant) และ

ยาตา นการจบั ตวั ของเกลด็ เลือด (antiplatelets)

- ค ว ร ร ะ วั ง ก า ร ใช ร ว ม กั บ ย า phenytoin, propranolol, theophylline แ ล ะ

rifampicin เนอื่ งจากตำรับนม้ี ดี อกดปี ลใี นปริมาณสงู

อาการไมพ ึงประสงค -

ขอ มูลเพิ่มเตมิ ในสตู รตำรับไดตัดไครเ ครือออก เน่ืองจากมีขอมลู งานวจิ ัยบงช้ีวาไครเครือท่ีใชและมกี าร

จำหนายในทองตลาด เปนพืชในสกุล Aristolochia ซ่ึงพืชในสกุล Aristolochia

มีรายงานพบวากอใหเกิดความเปนพิษตอไต (nephrotoxicity) และเมื่อป ค.ศ. 2002

องคก ารอนามัยโลกไดป ระกาศใหพชื สกลุ Aristolochia เปน สารกอมะเรง็ ในมนุษย

(10) ยาอภัยสาลี ยาลกู กลอน ยาเม็ด

สตู รตำรบั ในผงยา 187 กรมั ประกอบดวย

1. หัศคุณเทศ หนัก 24 กรัม พริกไทยลอน แกนจันทนเทศ หนักส่ิงละ 16 กรัม

รากเจตมลู เพลงิ แดง หนกั 12 กรัม

2. หวั บกุ รอ หนัก 15 กรัม เนื้อลกู สมอไทย เน้ือลกู สมอเทศ หนกั สงิ่ ละ 13 กรัม

3. เทียนแดง หนัก 11 กรัม เทียนขาวเปลือก หนัก 10 กรัม เทียนตาต๊ักแตน หนัก 9 กรัม

เทยี นขาว หนกั 8 กรัม

4. โกฐเขมา หนกั 9 กรมั โกฐสอ หนัก 8 กรัม

5. เหงาวานน้ำ หนัก 7 กรัม ดอกกานพลู หนัก 4 กรัม ลูกกระวาน หนัก 3 กรัม

ดอกจนั ทน หนัก 2 กรมั ลกู จันทน หนัก 1 กรมั

6. ลกู พลิ ังกาสา หนัก 6 กรัม

ขอ บงใช บำบัดโรคลม บรรเทาอาการจกุ เสยี ดแนน

ขนาดและวิธใี ช รับประทานครงั้ ละ 1.5 – 2 กรมั วนั ละ 2 ครง้ั เชา และเยน็ กอนอาหาร

ขอหา มใช หามใชใ นหญิงต้งั ครรภ และผทู ่มี ีไข

ขอควรระวงั ควรระวังในการรบั ประทานรวมกับยาในกลมุ สารกนั เลอื ดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตา นการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)

อาการไมพ งึ ประสงค -

ขอ มลู เพ่มิ เติม -

287