VBVNHN Tam Cá Nguyệt San Kỳ 2 Tập Một

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 301 Vietnamese culture is different from American culture, the role of the Vietnamese-American woman has changed. A lot of Vietnamese couples could not adjust with this situation, and many have divorced or separated. Almost all my articles deal with enjoying the real moMẹnt with your spouse and making him cooperate with you in everyday house chores or big events. After writing for magazines for seven years, with my husband’s support, I collected the majority of these articles and published a book titled "The Key to Family Happiness" (Chìa Khóa Mở Cửa Hạnh Phúc Gia Đình) in 1996. I continue to participate in many community activities, including the Vietnamese Public Radio and the Fairfax County School Board. I have volunteered to work at my two children’s schools. With the help of my family members and some close friends I have set up a small group of Charity named “Charity Group of VA Affection” in the year 2005 to help the handicapped children in Da Nang and Quang Nam for vocational training, to offer scholarships to poor students of Quang Nam, Danang, Hue, Vinh Long so they can continue their study to college, to teach basic English to the needy teenagers in HoiAn at night to give them a chance looking for a stable job at hotel, restaurant’s services and to send rice and new clothes to the lonely seniors and unfortunate orphans on TET ( Lunar New Year) occasion. So far, the Charity Group of VA Affection” worked smoothly with the help from the sweet-hearted, compassionate Buddhist and Christian sisters in Vietnam and the generous donations of all my family members and good friends in the US. After 34 years living in the U.S., I adore and appreciate the humor and friendliness of Americans. It makes life a lot easier and gives me a positive attitude toward life. The diversity of this civilized society makes me feel that I am accepted in this country for which I am and what I have done. I have found real happiness in America. I have even reunited with my family. In 1989, I sponsored 12 members of my family including my mother, my brother, my three sisters, their husbands, and my nieces and nephews. Everybody lived together in my house for six months. After the initial settlement period, everybody tried very hard, working as office cleaners, gardeners, cashiers during the day and going to college at night. Now they have almost reached their goals and have contributed to their second homeland as professionals and good citizens. They are dentists, doctors,

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 302 architects, computer engineers. The youngest member of my family has just graduated from U.V A. with honors, and currently attends Harvard medical School. My daughter Lina was married in May 1999 and is working as editor/writer for the Library of Congress in Washington DC. She was graduated from Johns Hopkins University for her M.A. in English in December 2000. In November 9, 2006 Lina had a very cute baby girl named Serena who just turned two and is talking more every day. My son Sam was graduated from Law School of the University of Virginia in Charlottesville in May 2005. He was married to his best friend Rachel Alberico in August 2005. Sam is very happy in his new job with the Small Business Administration in Washington, D.C. as attorney and Rachel is teaching English at West Springfield High school. My family is happy, and so am I. I am a lucky refugee who was able to flee from the Communist government to safety, but thousands of Vietnamese died at sea or in the jungle on the way to freedom. Thousands of Vietnamese military officers and officials of Republic of Vietnam, even teachers died in the horrible communist prisons or were tortured from head to toe, stripped of all human rights! In Memory of the terrible collapse of South Vietnam 4/30/1975, with sincere thanks to the American people. Lê Mộng Hoàng Lê Tống Mộng Hoa 2/8/2009

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 303 Từ logo này trên trang group ‘’FB Hoa Tiên’’ và qua bài thơ TQBD của thi hữu Hoàng Dũng TN có bài thơ họa ý cùng tên bên dưới: 1/. TỐ QUỐC BẤT DIỆT TỔ Lạc Long Quân nòi Bách Việt QUỐC kỳ biểu hiện chính quyền ta VIỆT dòng Hồng Lạc truyền dài mãi NAM tộc Hùng Vương tiến tít xa MUÔN kiếp cháu con gìn Đất Nước ĐỜI đời nòi giống giữ Sơn Hà BẤT kỳ kẻ cướp sang xâm chiếm DIỆT lũ bạo tàn quyết chẳng tha! ThaNhân chia sẻ với HD qua bài cảm họa trên (Nguồn FB: HoaTiên NHD) Camthành Feb 14th, 2024.

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 304 Sau đó TN có thêm bài thứ hai: 2/. TỔ QUỐC VIỆT NAM BẤT DIỆT TỔ xưa đã hỏng dấu còn phơi QUỐC vốn định ngay tại sách trời* VIỆT giống Hồng Bàng ra sức đắp NAM dòng Hưng Đạo cố công bồi MUÔN người chính nghĩa xây chân lý ĐỜI lũ Việt gian phá nát chơi BẤT cứ kẻ nào mưu bán, chiếm DIỆT cho hết Cộng Nước vang ngời!! ThaNhân Camthành Feb 17th, 2024 *’’Nam Quốc Sơn Hà Nam Đế cư Tiệt nhiên định phận tại Thiên Thư! Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư’’ Lý Thường Kiệt ThaNhân phỏng dịch: HOÀNG HẠC LÂU Âm Việt ngữ: nguyên tác: Tích nhân dĩ thừa Hoàng Hạc khứ Thử địa không dư Hoàng Hạc lâu Hoàng Hạc nhất khứ bất phục phản Bạch vân thiên tải không du du Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ Phương Thảo thê thê Anh Vũ châu, Nhật mộ hương quan hà xứ thị Yên ba giang thượng sử nhân sầu. Thôi Hiệu Dịch nghĩa: Lầu Hoàng Hạc Người xưa đã cưỡi Hạc Vàng bay đi rồi Lầu Hạc Vàng còn trơ lại đây Hạc Vàng một khi đã bay đi, không trở lại nữa Mây trắng nghìn thu lởn vởn hoài Mặt sông lúc trời tạnh Phản chiếu cây cối Hán Dương rõ mồn một Cỏ thơm trên bãi Anh Vũ mơn mởn xanh tươi Trời tối rồi đâu là quê hương mình? Trên sông khói tỏa, sóng gợn khiến người sinh buồn.

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 305 3/. LẦU HOÀNG HẠC (Đường Luật) Xưa người cưỡi hạc biệt về mô Để mỗi Hạc Lầu đứng ngẩn ngơ Cánh Hạc ngàn đi (không trở lại) đà bỏ lỡ Vầng mây trăm lượn mãi bơ vơ Hán Dương nắng chiếu hàng cây (ngóng) ngớ Anh Vũ sương giăng lớp cỏ mơ Chiều xuống xa quê tràn nỗi nhớ Mặt sông khói phủ ngập mong chờ! Chuyển qua: (Lục Bát) Hạc Vàng bay tít tầng mây Hạc đi bỏ lại lầu này bơ vơ Hạc bay biệt tích giang hồ Ngàn năm mây trắng ngẩn ngơ mối sầu Hán Dương sông lạnh bấy lâu Cỏ kia Anh Vũ một màu tang thương Chiều hôm nặng nhớ quê hương Mặt sông khói phủ vấn vương nỗi sầu ThaNhân phỏng dịch Camthành Apr 11, 2011 (Trích trong Giọt Sầu Quê Hương, tg xb 2011, nam California USA) Ba Bài họa thơ ‘’Cảnh Nhàn’’ Nguyễn Bỉnh Khiêm 4a/. QUÊN THẾ SỰ! (Tất cả đều bát vận đồng âm) Câu thơ bình rượu với cây đàn Quẩy gánh thong dong đổ gánh than! Bước thấp lao đao người vắng, cạn Bước cao lếu láo kẻ đông, van Ngày vui đôi hớp không ai cản Tối khoái dăm câu gió chẳng can!! Nằm khểnh vuốt râu quên hết chán Câu thơ bình rượu với cây đàn! ThaNhân cẩn họa ý ‘’Cảnh Nhàn’’ của Cụ Trạng Trình NBK

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 306 4b/. VUỐT RÂU NẰM KHỂNH Một rượu một trà một tí thơ Rung rinh nửa gánh mặc ai mơ Bước cao lếu láo người nâng bợ Bước thấp lao đao kẻ hững hờ! Ngày khoái dăm câu đâu bõ nhớ Tối vui mấy hớp chẳng nên chờ Vuốt râu nằm khểnh tâm không sợ Đánh giấc qua đêm quên béng thơ! ThaNhân cẩn họa ý thơ ‘’Cảnh Nhàn’’ TT/NBK 4c/. NGÀY THÁNG TIÊU DAO Một đàn một rượu một vần thơ Nửa gánh nhẹ tênh thả tiếng tơ Nốt bổng véo von người thích nhớ Cung trầm tha thiết kẻ hay mơ Người khôn tinh mắt danh không lỡ Tớ dại say tình lợi ngó ngơ Ngày tháng tiêu dao như giấc mớ Ngỏ hồn lơ đễnh cả câu thơ ThaNhân cẩn họa ý bài ‘’Cảnh Nhàn’’ TT/NBK CẢNH NHÀN (TT NGUYỄN BỈNH KHIÊM) Một mai một cuốc một cần câu Thơ thẩn dầu ai vui thú nào Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ Người khôn người đến chốn lao xao Thu ăn măng trúc Đông ăn giá Xuân tắm hồ sen Hạ tắm ao Rượu đến gốc cây ta sẽ nhắm Nhìn xem phú quí tựa chiêm bao (Nguyễn Bỉnh Khiêm)

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 307 5/. ĐA TÌNH Gặp em muốn nói đôi lời Nhưng mà luống cuống rụng rời tay chân. Vân vê đứng lặng tần ngần Nhín theo tiếc nuối tâm thần ngẩn ngơ. Vụng về đêm đến làm thơ Những hờn vớ vẩn những ngơ ngẩn buồn Vu vơ sầu vấn tơ vương Mênh mang nhung nhớ khói sương mịt mờ Nhìn theo em dáng hững hờ Đau lòng ôm lấy hư vô cõi sầu. Em đâu! Em hỡi em đâu!? Một mình trống vắng riêng sầu bơ vơ. Bước đi từng bước thẫn thờ Tự mình chuốc lấy tự vơ vào mình!! Tại ta cái giống đa tình, Đành thôi chấp nhận một mình đau thương Tha Nhân (Saigon 1960, thời Hoa niên) 6/. ĐANG CHUỐT CỰA GÀ Đông đến Xuân tàn hết kiếp hoa Cây khô trơ trụi dưới trăng ngà!! Một thời chinh chiến bao gần gũi Một thuở tạm dung lại lãng xa Gối mỏi hằng trông ngày phục quốc Chân chồn vẫn ngóng phút hưng gia Trách ai khéo vẽ tranh vân cẩu Còn tiếc nên đang chuốt cựa gà Camthành, Nov 30, 2016 Tha Nhân

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 308 7/. ĐÁNH CỘNG AN DÂN, ĐUỔI TÀU CỨU NỨỚC (dĩ thủ vi đề) ĐÁNH quân thái thú giữ bình yên CỘNG đảng bấy lâu quá chế - chuyên AN lạc tự mình gầy chính nghĩa DÂN đen làm chủ chống tà quyền ĐUỔI phường thống trị ta xây đảo TÀU chệt gian manh chúng phá thuyền CỨU giống Lạc Long quang phục Việt NƯỚC Nam hưng thịnh tiếp nòi Tiên Camthành Dec 26, 2017 Tha Nhân 8/. ĐÁNH KHÔNG THA Nam Quan Bản Giốc Hoàng Trường sa Tất cả đều là Mẹ Việt ta Những kẻ bá quyền tâm định chiếm Chúng bay sẽ bị đánh không tha Việt gian dâng hiến bay hăm hở Chớ tưởng dân Nam hèn cả nhà Xem lại sử ghi còn rất đủ Quang Trung ... Hưng Đạo ...cả Hai Bà!! Cam Thành, Dec 24, 2007 Tha Nhân 9/. ĐẢNG BÓ TAY Cộng Sản Việt Nam hãy ngó này Tại mi Biển Đất hiến quan thày! Dân chài chúng giết, xưng tên: chủ Hàng lậu chúng tuồn, vỗ ngực: đây! Lũng đoạn thị trường, mi chẳng biết Khoan dò lục địa, mi nào hay Bao người khuyến cáo mi cùm hết Để đến nước cùng mi bó tay Tha Nhân Camthành

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 309 10/. ĐẢNG NẰM IM! Cả lũ vong nô chẳng có tim Giặc vào xâm lấn đảng nằm im ‘’Bá quyền’’ múa gậy đảng mần kịch ‘’Bành trướng’’vung roi đảng đóng phim Dầu khí thăm dò ‘’tàu lạ’’ cấm Ngư dân đánh cá ‘’láng giềng’’ dìm ‘’Chữ vàng bốn tốt’’ đảng ôm bám ‘’Đồng chí 309ong309m’’ đảng cứ tin!?... Camthành Sept 29, 2019 Tha Nhân cảm tác khi tàu hải dương 981 của Tàu Cộng vào xâm lấn bãi Tư Chính Trong vùng đặc quyền KT của VN 11/. ĐÁ CŨNG ĐAU THƯƠNG Vướng sầu uống mãi chẳng vơi sầu Túy lúy ngất ngư càng thấm đau! Xẻ nghé thôi rồi! Đành biệt xứ Tan đàn ơi hỡi! Phải xa nhau! Ruột gan quặn thắt ruột gan nát Tâm trí rối bời tâm trí nhàu! Đá cũng xót thương 309ong sỏi đá Ta đương lây lất chốn đâu đâu!? Tha Nhân 12/. ĐÃ SẴN SÀNG Gần đất xa trời tuổi cuối Đông Còn gì đâu nữa để mà trông! Có chăng dĩ vãng từng ôm ấp Thắc thỏm giờ đây chỉ ngóng mong!! Bỏ hết ngoài tai không vướng ý Lỏng buông tâm trí chẳng vương 309ong An nhiên tự tại vui ngày tháng Đã sẵn sàng cho chuyến cuối cùng! Camthành Nov 3, 2019 Tha Nhân

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 310 VƯỢT BIỂN Hoài nhớ Quê Hương ôi đại dương Trườn theo sóng nước con thuyền lướt Bồng bềnh mây sáng phương trời xa Lặng lắng nghe lòng ta vấn vương Tìm ai theo bóng chim xa đàn Buồn nhớ làng xưa gió bạt ngàn Tê tái sầu non nước chứa chan Trùng khơi phơi nỗi hờn sang ngang Người ra đi mãi không quay về Vùi lấp bao nhiêu vết não nề Vượt sóng trùng dương vì muốn sống Sa vào lòng biển, ngỡ cơn mê ! Yêu dấu ơi, chờ nhau buốt lạnh Tự Do ơi ,có thật mong manh Lộng trong gió biển gào đêm đen Lồng ngực xoáy theo nước cuốn nhanh Thuyền đương giương cánh mang hy vọng Vội vã dang tay vói, rũ lòng Biển mặn xót xa người biệt xứ Sóng ngầm khua tiếng khóc mênh mông. Đình Duy Phương. Nhớ người Bạn có chồng & con trai đi vượt biên mất tích ngoài biển .

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 311 NHỚ SÀI-GÒN Tiếng ai than thở nhớ Sài-Gòn Thổn thức lòng tôi những héo hon Phố cũ người xưa dường đã mất Sài-Gòn ẩn hiện bóng vàng son. Saigon của tôi , yêu thương ước vọng Đẹp não nùng, hòn ngọc viễn đông Bão táp phong ba bao thế hệ Bao lần mài dũa ngọc càng trong . Tôi vẫn nhớ sân trường phượng vĩ Hè về hoa phượng đỏ đường đi. Ngôi nhà Thờ kiến trúc uy nghi Chùa lợp mái cong cong tuyệt mỹ. Catinat, đường Tự Do phơi phới Khách nước ngoài thăm viếng tới lui Khu Chợ Bến Thành bốn cửa lớn Đông Tây Nam Bắc gặp nhau cười . Đường Nguyễn Huệ hoa xuân rực rỡ Mai vàng Thủ Đức rợp trời thơ Trái cây dưới tỉnh về nườm nượp Nhớ lại ngày Xuân, tưởng giấc mơ . Người tượng đá rơi dòng lệ nóng ! Nhớ Sài-Gòn nhớ cả non sông Sóng trùng duơng nổi dậy trong lòng Sài-Gòn hỡi một đời tôi nhớ Em . Đình Duy Phương

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 312 ÔI…CŨNG NHỮNG CHIẾC LÁ ME XANH Nếu bạn là những người lang thang ở các phân khoa đại học không cần phải qua những cuộc thi tuyển như luật khoa, văn khoa… thì luôn luôn được thưởng thức những buổi chiều thi vị ngồi ở quán cà phê ngắm lá me bay trên đường Duy Tân ở Luật Khoa hay đi dạo trên đường Cường Để gần Đại Học Văn Khoa. Chúng tôi dường như ai cũng đang theo đuổi một giấc mộng vàng…mong được trúng tuyển vào trường Y, trường Dược để vui lòng gia đình và có một nghề chuyên môn cho tương lai. Cũng có nhiều người thi vào trường Quốc Gia Hành Chánh …một bước lên quan… võng anh đi trước võng nàng theo sau. Ai thích làm nghề gõ đầu trẻ thì thi vào Đại Học Sư Phạm... Nói cho oai thế thôi chứ trường chuyên môn nào chúng tôi đều ghi danh thi cả… nghề chọn người người mà. Ngày mới vào đại học thì nhóm bạn khá đông rồi từ từ tách lẻ, thành những đôi tình nhân dìu nhau dưới hàng lá me xanh, bỏ lại những người không may mắn ôm theo cuộc tình lỡ. Nhưng dù thế nào đi chăng nữa, đây là khoảng thời gian đẹp nhất của cuộc đời, và nó trở thành kỷ vật gói ghém mang theo trong suốt đời sống còn lại của kẻ lưu vong khi nhà tan nước mất. Tôi là một trong những người may mắn trúng tuyển trong kỳ thi vào trường Quốc Gia Hành Chánh, dù là vào lớp thấp nhất. Chỉ học có một năm mà thành Cô Tham như một người cô họ của tôi thường suýt xoa, vì cô thuộc con nhà khoa bảng ngày xưa nên rất coi trọng những người làm việc cho chính phủ. Còn tôi thì cảm thấy…an tâm vì khi đi học thì có tiền lương như công chức và ra trường thì có việc làm ngay. Vả lại con gái học cao quá thì cũng khó…lấy chồng, tôi tự an ủi, nhất là các chàng khi thi rớt phải lên đường nhập ngũ tòng quân…”nam nhi chi chí”…lấy vợ học cao hơn mình thì cũng mất đi cái khí khái trượng phu.? Cứ nhìn qua bên trường luật… các nàng cứ tà tà học lên cao và

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 313 lớp càng cao thì các chàng như những “cánh Phượng lạc loài “ vì phần lớn đang xông pha ngoài chiến trận.!!! Khi ra trường, tôi được bổ nhiệm về làm việc tại bộ Tài Chánh. Đi làm rồi mới thấy nản vì đa số nhân viên là phe ta, phía nam thì thường là những người được biệt phái về làm ở nhiệm sở cũ, và hầu như đã có gia đình hay những bậc cao niên khả kính. Tôi vẫn còn nhớ Thụy Uyển, chị bạn cùng sở lớn tuổi hơn tôi và chúng tôi khá thân, chị là người Bắc, rất xinh đẹp duyên dáng, văn thơ lưu loát và thường than thở Tủi phận nữ nhi trong thời chiến Điểm phấn trang hồng cho gió mây. Tôi an ủi - Chị nói thế thôi, chứ một ngày nào đó gió mây cũng ngẩn ngơ, bay xuống và mang chị theo đấy Thuỵ Uyển cười buồn - Ở đó mà mơ mộng, cô em dễ thương của tôi ơi, đừng để cơ hội vượt khỏi tầm tay mà rồi tiếc nối như chị nhé. Làm việc được vài năm, tôi cũng thay đổi chỗ làm vài lần tùy theo nhu cầu của công việc. Đời công chức … sáng xách dù theo, chiều mang về… trời Saigon mưa nắng chẳng ai hay, Trong khi đời sống tình cảm của tôi vẫn…bồng bềnh trôi nổi chưa có bến bờ thì cuồng phong bão tố nổi lên, quét sạch và cuốn theo tất cả những công trình những hoài bão ước mơ của chúng tôi… Saigon trong cơn mê hoảng rơi theo vận nước tan hoang. Những ngày trước ngày 30/4/75, mọi người hoảng sợ chạy đôn đáo tìm đường di tản, một số ít người may mắn thoát được và những kẻ xấu số bị kẹt lại và tôi ở trong những người đó. Ngày 1 tháng 5, lệnh từ chinh phủ mới: quân nhân phải trình diện tại phường khóm, công chức phải trình diện ở nhiệm sở cũ. Chúng tôi đến sở, ngơ ngác nhìn nhau, mắt điểm xem ai mất ai còn, lòng đầy hoang mang sợ hãi chờ đợi những bất hạnh sẽ xảy đến . Sau khi tên thủ trưởng tiếp thu sở tôi điểm danh xong, hắn nói phủ đầu cả mấy

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 314 tiếng đồng hồ rồi cho từng người ngồi riêng biệt viết bản kê khai lý lịch. Những người có chức vụ cao bị thẩm vấn trước và đưa đi nơi khác, phần còn lại tạm thời ở lại, tôi chỉ làm việc theo chuyên môn nên ở trong số người này. Những ngày sau đó thì mọi người trong sở bị gọi đi gọi lại về những điều khai trong bản khai lý lịch, it nhất cũng dăm ba lần, thỉnh thoảng có người biến mất nhưng không ai dám hỏi, ngay cà trong đám người còn lại vì không còn tin nhau nữa, bạn bè ngày trước có ai ngờ lại là kẻ nằm vùng, ăn cơm quốc gia thờ ma cộng sản. Khoảng hai tuần sau thì được lệnh tập trung ở khu trường học trên đường Cường Để để học tập cải tạo. Khi chúng tôi đến nơi thì được đưa vào sân trường, có lẽ ngày trước là trường Dòng và nơi ở của các Soeur nên kiến trúc theo lối Pháp và phong cảnh rất là đẹp, tên trường đã bị bỏ và thay và thay bằng tên mới với màu sơn đỏ chói . Sau khi ổn định, chúng tôi được cho ngồi dưới những gốc cây me cổ thụ có tàng lớn, ngồi xếp vòng tròn trên đất, giỏ sách có đồ ăn trưa để bên và phải có cuốn sổ nhỏ để chép ghi chép khi cán bộ giảng huấn. Chỗ tôi ngồi hơi bằng phẳng nên cũng dễ xếp chân, lại có bóng mát, chỉ hơi chút gió là lá me bay là là, mải ngắm cảnh tôi quên mất mình là tội đồ đang đi nghe giảng huấn cải tạo cho đến khi nghe giọng nói trọ trẹ của tên cán bộ. Hắn đứng ngay gần chỗ tôi ngồi nhưng lưng quay về phía tôi, cách khoảng hai mét có một người cán bộ nữa, có mang súng, gườm gườm nhìn mọi người. Tôi nhìn quanh, độ khoảng 60 người trong nhóm học tập, ngồi gần nhau dưới bóng cây me già. Dù thích ngắm những chiếc lá me xanh lang thang lơ lửng, tôi vẫn phải chăm chú nghe và ghi chép vì đã thấy hắn bất chợt hỏi người ngồi nghe và phải trả lời, lần đầu chưa đúng sẽ bị cảnh cáo, lần sau sẽ bị kỷ luật. Đến buổi chiều, ai cũng mệt vì ngồi lâu và nắng chiều chiều thẳng vào người, không còn bóng mát nữa. Tinh thần của chúng tôi luôn luôn căng thẳng vì không biết mình bị gọi “trả bài” lúc nào và trả lời không đúng ý của họ thì sẽ ra sao.?

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 315 Học tập đến ngày thứ ba thì ai cũng bơ phờ mệt mỏi, vì ngồi trên đất rất lâu, rất khó khăn khi đứng lên và đứng không nổi. Tôi cũng bị gọi trả bài mấy lần và có một lần bị phê bình tàn tệ. Những chiếc lá me xanh không còn mơ màng lơ lửng nữa mà như tạt vào mặt chúng tôi vì gió mạnh và cơn mưa đang tới. Họ vẫn nói… mưa đã rơi , chúng tôi vẫn ngồi yên hứng lấy những hạt mưa đầu mùa lẫn với lá me dính trên tóc trên mặt và trên quần áo của chúng tôi như những uất hận phủ lên người chiến bại.. như những tội đồ nằm trong tay kẻ thắng thô bạo và tàn nhẫn, phải lắng tai nghe chính sách vô thần vô nhân đạo của cộng sản. Chúng tôi ngồi như thế trong mưa đã hơn ba tiếng để nghe những tội lỗi đã làm và phải học để cải tạo thành con người mới.!!! Tai tôi lùng bùng, tròng kính cận đầy nước mưa… những cây me cổ thụ nhạt nhòa và khi tôi cảm thấy như sắp gục xuống thì hết giờ và được lệnh giải tán. Khi mọi người đã đứng dậy và bắt đầu đi về, thấy tôi vẫn ngồi yên, cô gái ngồi gần nói nhỏ .. cố gắng đứng lên và đi về, kẻo họ tưởng là ngồi ăn vạ thì mệt đấy… rồi cố giúp tôi đứng lên. Tôi đi đứng ngả nghiêng siêu vẹo nhưng cũng chẳng có ai để ý vì nhiều người đi run rẩy, ướt và lạnh. Cuối cùng thì tôi cũng ra đến ngoài đường, mưa còn lất phất nhưng gió thổi mạnh làm lá me bay tơi tả, rơi vào mặt và tóc tôi, dính đầy trên thân thể tôi như những nhục nhã mà chúng tôi phải chịu đựng, như những đau thương tang tóc trong lòng. Ôi những chiếc lá me yêu dấu của một thời vàng son đã trở thành những chiếc lá của uất hận phủ đầy lên chúng tôi như những nỗi thống khổ vô tận của người dân khi nước mất nhà tan. Ý Nhi Nguyễn Thị Dung

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 316 Mưa Tháng Tư (nhớ ngày 30/4/1975) Triệu Dương NLT Tôi nhớ Sài-gòn cuối tháng Tư, Mưa nhứ trút nước, trời âm u. Giang sơn nghiêng ngửa, lòng đau xót, Nghĩ đến tương lai: quá mịt mù… Tôi lê những bước chân quờ quạng, Phố xá như không có một người, Tôi chưa nhìn thấy vửng trăng sáng, Một lũ yêu tinh đã đến rồi ! Người dân chạy loạn không nhà ở, Từ Huế, miền Trung, Đa Lạt về. Bao nhiêu em bé, người già yếu, Dặt díu nhau đi, cảnh não nề. Sấm sét rền vang dưới bóng đèn, Tình cờ tôi gặp một người quen Co ro trong áo mưa tầm tả, Một mảnh khăn tang nỗi muộn phiền. Người từ Quảng Trị mới vô đây, Nhà cửa không còn, sống lất lây. Chồng chết giữa đường vì pháo kích, Con chưa đầy tháng bồng trên tay… Buổi lễ bàn giao…qua phát thanh, Loan tin Đại Tướng Dương Văn Minh Lên làm Tổng Thống thay ông Thiệu, Để cụ Trần Hương lại một mình. Người vô trách nhiệm đã ra đi, Mặc kệ giang sơn lúc loạn ly!... Binh bại rút lui như tháo chạy, Dân lành sống chết chẳng cần chi! Cơn mưa tầm tã ngập Sài-gòn, Ngao ngán trong lòng chuyện nước non! Nghe kể nỗi niềm giờ tuyệt vọng, Bên thếm, thiếu phụ vẫn ôm con! Triệu Dương NLT

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 317 Quân Y Chiến Trường Thế Kỷ thứ 21 MỞ ĐẦU Lịch sử chiến tranh tiến triển không ngừng, Từ thủa sơ khai loài người bắt đầu xung đột bằng đấm đá, sau đó dùng cây gắn đá hay kim khí, dùng cung tên bắn nhau. Lúc đầu thì một hai người đánh nhau sau lập phe đảng có thủ lãnh đi đầu. Phần đông thủ lãnh rất khỏe mạnh, lực sĩ giỏi võ đi đầu, đàn em theo sau. Rồi tiến tới tướng tá đi hộ vệ và thủ lãnh vua chúa có nhiều mưu lược hơn nên càng ngày càng lùi vào phía sau. Tới thế kỷ thứ 19 vẫn còn dàn quân đi đầu như thời chiến tranh Nã-phá-Luân, tướng tá đứng đàng sau thúc giục quân tiến lui. Rồi dùng kỵ binh đi thám báo trước. Thế kỷ thứ 20 như trong Đại chiến thứ nhất vẫn còn xua quân qua rãnh tiền tuyến sau khi đã dùng pháo binh bắn phá địch trước. Dần dần kỹ thuật được khai thác để thay thế người, radar, máy bay, vệ tinh báo trước để oanh tạc hay thả thảm bom trước khi lục quân tiến tới. Thời Tổng thống Reagan thì bắt đầu nghiên cứu thực hiện Stars War dùng hệ thống vệ tinh canh chừng khi có hỏa tiễn liên lục địa bắn tới thi có báo động cho hỏa tiễn bạn bắn lên ngăn chận ngay trên không gian. Gần đây chiến tranh vùng Vịnh đã cho chúng ta nếm vài mùi chiến trận tương lai: hỏa tiễn Tomahawk từ tàu ngầm hay từ chiến hạm đàng xa được bắn trước để dẹp tan các trung tâm truyền tin radar đầu não rồi hàng đợt máy bay oanh tạc bay tới trải thảm bom các chỗ địch quân tập trung sau đó dùng trọng pháo tầm xa bắn trước khi chiến xa được tung ra. Thành ra khi bộ binh tới chỉ còn là để kết thúc trận địa mà thôi. Chiến tranh vùng Vịnh cũng cho ta thấy vài ví dụ chiến tranh vi trùng và hóa học. CHIẾN TRƯỜNG TƯƠNG LAI ĐẦU THẾ KỶ THỨ 21 Với những dữ kiện trên người ta dự đoán trong tương lai sẽ không có chiến tranh toàn diện hay đại chiến mà sẽ chỉ có xung đột nhỏ sơ khai ở các nước nhỏ tranh giành đất đai hay tự ái dân tộc, tôn giáo. Vì không thể dàn trận đánh nhau quy mô vì nhiều lý do như không đủ khả năng kỹ thuật hay nguồn lực nên các quốc gia sẽ đi vào con đường xung đột không chiến tranh (operation other than war), bằng cách dùng khủng bố môi sinh tinh vi như đe dọa phá thủng rỗng lỗ ozone, dùng bom nguyên tử được đánh cắp hay chế tạo lén để cho nổ ở Bắc cực (Nam cực có ít nước đá hơn) để làm tan băng đá ngập lụt địa cầu hay làm thay đổi nhiệt độ mùa màng vì độ xéo địa cầu bị lung lạc vì bom nổ ngay trên trục. Đó là chưa kể bom nguyên tử có thể gây một mùa đông nguyên tử

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 318 (nuclear winter) tương đương với sự sụp đổ biến mất của loài khủng long thời tiền sử. Các vũ khí sẽ tinh vi và có tầm phá hoại rất rộng. Vũ khí hóa học và vi trùng lẫn siêu vi trùng sẽ được tận dụng. Vì dưỡng khí là nguồn sống của sinh vật, sẽ có vũ khí làm tắt hay thay thế dưỡng khí ở một vùng rất lớn như một thành phố chẳng hạn. Xung đột cũng lan ra trên làn sóng điện tử (cyberwar) và đó là mối sợ hiện nay của các quân đội trên thế giới. Ngoài chiến tranh khủng bố lại còn có nguy cơ như các vật trong không gian rơi xuống địa cầu như sao chổi, meteor, asteroid có khả năng tàn phá nhân loại như hồi thời kỳ khủng long bị diệt chủng. Các khoa học gia đã ước lượng có chừng 100 thiên tỷ (trillion) sao chổi hiện đang bay trong không gian ngoài hệ thống mặt trời. Thường thường thì các sao chổi đó chỉ là bụi đá nhưng có chừng 35.000 sao chổi hiện đang có trong hệ thống mặt trời không gian của chúng ta. Trong các sao chổi đó có vài siêu sao chổi (supercomet) có đường kính tới 200 dặm với một lõi vật cứng rất lớn chưa được cháy hết mà đã rơi xuống trái đất. Tất nhiên các cường quốc sẽ dùng hỏa tiễn nguyên tử phá các sao chổi đó trước khi rơi xuống địa cầu nhưng chúng ta sẽ không tránh khỏi họa lây vì rơi phóng xạ (nuclear fall out). Vì những đe đọa trên, các cường quốc sẽ cố gắng hợp tác chống lực lượng khủng bố, Liên Hiệp Quốc sẽ được dùng hữu hiệu hơn để canh gác các yếu điểm môi sinh hay những xưởng siêu kỹ nghệ toàn thế giới và để khám phá đề phòng các nhóm khủng bố sản xuất vũ khí hóa học hay siêu vi trùng lẫn tránh chiến tranh trên làn sóng điện tử (cyberwar). Thành ra chiến trường tương lai sẽ nặng về kỹ thuật báo trước (information-rich technology) từ báo động trên không gian cho tới trên mặt đất. Kỹ thuật vật lý máy móc hiện nay sẽ được thay thế với kỹ thuật dựa trên nguyên tử (atom) gọi là nanotechnology và microchip (micro: một phần triệu) sẽ được thay thế bằng nanochip (nano: một phần tỉ) nghĩa là máy móc sẽ càng ngày càng nhỏ bé mà vẫn có khả năng rất mạnh. QUÂN ĐỘI TƯƠNG LAI ĐẦU THẾ KỶ THỨ 21 Kỹ thuật sẽ được đặt nặng và khai thác tối đa. Quân số quân đội sẽ được giảm xuống rất nhiều, không còn tung quân như quân đoàn, sư đoàn đi đánh nhau nữa. Ngay cả Không quân cũng không cần nhiều phi công nữa mà sẽ dùng nhiều máy bay không người lái (drone) oanh tạc hay thám thính hơn nữa hỏa tiến và vệ tinh sẽ được dùng nhiều hơn. Chiến thuật và chiến lược sẽ được thay đổi: quân đội sẽ chỉ là một nhóm nhỏ với kỹ thuật rất tinh vi, để áp dụng thay đổi tùy trường hợp và có khả năng di

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 319 động dễ dàng và rất nhanh chóng. Tầm hoạt động sẽ không còn như 20 cây số bây giờ cho một sư đoàn hoạt động mà là 200 dặm vuông. Để tránh các vụ đơn vị bắn lầm nhau và vì phải di chuyển thường xuyên và rất nhanh chóng nên các binh lính sẽ được gắn microchip (nanochip) liên lạc thẳng với vệ tinh chỉ dẫn để biết định hướng tránh đi lạc và nhận diện lẫn nhau. Tình báo sẽ tinh vi hơn: quân đội sẽ (hay đang dùng) điều khiển những con ruồi hay con gián có gắn nanochip điện tử vào trong bụng cho bay vào trong trung tâm hành quân của địch để thu nhập tin tức tình báo. QUÂN Y TƯƠNG LAI ĐẦU THẾ KỶ THỨ 21 Kỹ thuật điện tử và nguyên tử sẽ được áp dụng ngay trên người lính, Microchip (nanochip) gắn trên thân thể có thể thu thập tất cả các dữ kiện lâm sàng từ nhịp thở, áp huyết mạch máu lẫn nhiệt độ và có thể truyền đi xa vào đơn vị quân y trợ tá. Y khoa truyền hình (telemedicine) sẽ được thông dụng tối đa: không còn cần các nhà thương tối tân ngay sát chiến trường nữa. Bệnh nhân được khám bệnh truyền hình ngay tại chỗ và cách cấp cứu được sử dụng ngay rồi di chuyển cấp tốc về hậu phương. Không cần bác sĩ phục vụ ngoài tiền tuyến mà sẽ có siêu y tá biết sử dụng máy điện tử. Các máy điện tử cũng có thể chẩn bệnh nhanh chóng tất cả các bệnh đã được biết trên thế giới. Binh lính cũng không cần hồ sơ bệnh lý nữa, Microchip hay nanochip sẽ cho nhân viên quân y biết quá trình bệnh tật, loại máu lẫn thuốc men đã và đang được dùng. Binh lính khi nhập ngũ đã được tuyển chọn thanh lọc các bệnh di truyền hay thiếu khả năng chống cự bệnh tật hay có tiềm tàng bệnh hiểm nghèo như dễ bị chấn thương, lâu lành bệnh. Hơn nữa chỉ tuyển mộ các binh lính có lối sống lành mạnh mà thôi. Y khoa phòng ngừa sẽ là ngành chính được chú trọng nhất: ngân sách quân y về y khoa phòng ngừa sẽ chiếm phần lớn nhất trong tổng số ngân sách quân y. Các binh lính bắt buộc phải được huấn luyện kỹ càng và theo học các khóa bổ túc và cập tại hóa. Sự chích ngừa các bệnh tật sẽ quy mô hơn. Lối sống lành mạnh được phổ biến rộng rãi qua các trung tâm khỏe mạnh (wellness center) được thiết lập tại tất cả các chỗ tập trung binh lính.

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 320 Binh lính sẽ được truyền dạy cách tự trị săn sóc các bệnh thông thường, tránh bỏ các lối sống thác loạn. Tình trạng sức khỏe lẫn sự hiểu biết về y khoa phòng ngừa sẽ là một trong các điều kiện được dùng để thăng thưởng hay lên cấp. Các máy điện tử sẽ khai thác tối đa để dùng theo dõi sức khỏe và để đo lường tình trạng khỏe mạnh để chữa trị ngay trước khi phát bệnh hay trước khi bị chấn thương,. Các khoa học gia kiếm cách gia tăng khoảng cách thì giờ vàng (golden hour) từ khi bị thương cho tới khi được chữa trị các vết thương hiểm nghèo bằng cách tăng gia hệ thống kháng thể, tăng gia sinh lý để làm vết thương chóng lành, tăng gia hệ thống đông máu. Dùng máy robot đi thu nhặt bệnh nhân và có khả năng tự động chích thuốc tối cần để giữ bệnh nhân sống sót đến khi được chữa trị thực sự. Bệnh viện dã chiến sẽ được giảm đi rất nhiều vì quân y phải được di động dễ dàng và nhanh chóng và vì làm việc thu lượm tản thưởng được thực hiện bằng máy robot. Vì binh lính khỏe mạnh hơn lại đã được thanh lọc lỹ càng, tương lai cùng không cần nhiều bệnh viện quân y tĩnh tại. Các kỹ thuật điện tử sẽ được hoàn hảo và có thể áp dụng cho mọi binh chủng như Hải, Lục và Không quân mà không cần tới quân y riêng của từng binh chủng. Hơn nữa nếu các cường quốc hợp tác với nhau chặt chẽ thì không những quân y không phân biệt binh chủng mà lại còn có thể được dùng chung cùng hệ thống điện tử, cùng thuốc men, cùng một cách chữa trị với quân y các nước bạn (Quân Y Liên Hiệp Quốc). Quân y tương lai cũng sẽ được dùng rất nhiều để cứu trợ thiên tai hay dùng trong các chương trình phát triển bảo vệ hòa bình (peace keeping). KẾT LUẬN Để tóm tắt, chiến trường đầu thế kỷ thứ 21 không những sẽ áp dụng tối đa các kỹ thuật điện tử hiện tại mà lại còn áp dụng kỹ thuật nanotechnology. Vũ khí sẽ có khả năng tàn phá hơn và khôn hơn (smart weapon). Quân số quân đội sẽ giảm đi rất nhiều. Sẽ có ít chiến tranh quy mô giữa các đại cường quốc nhưng vì có nhiều xung đột khủng bố, các cường quốc sẽ họp chung các quân đội để canh chừng các yếu điểm môi sinh trên thế giới hay các trung tâm kỹ nghệ. Kỹ thuật điện tử tinh vi cũng sẽ được áp dụng vào trong quân y ngay từ khi tuyển mộ binh lính qua lúc huấn luyện đến khi chẩn bệnh hay chữa bệnh hay đến khi bị thương ngoài tiền tuyến. Y khoa phòng ngừa sẽ được đặt lên hàng đầu chú trọng nhiều đến cách sống lành mạnh. Các bệnh viện dã chiến sẽ không còn nữa mà thay thế bằng quân y viện truyền hình rất dễ lưu động. Sẽ không có sự phân biệt giữa các quân y binh chủng Hải-Lục-Không quân nữa, tất cả đều dùng một hệ thống quân y đồng chủng. Hơn nữa các cường quốc trên

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 321 thế giới sẽ thành lập một hệ thống Quân Y Liên Hiệp Quốc dùng cùng một thứ thuốc cách chữa trị giống nhau và một hệ thống điện tử hợp với nhau. Quân y tương lai sẽ là một Quân Y kỹ thuật điện tử. Nói một cách khác futuristic hơn nữa thì sau khi phương pháp”cloning” được phát minh tinh vi hơn (hiện nay khoa học đã sản xuất được các bộ phận con người từ stem cell ra, như đã cloning được chú cừu hay khoa học gia Nhật bản đã chế tạo được một robot có thể cử động và tuân theo vài mệnh lệnh bằng lời nói giản dị). Hay gần đây khoa học gia đã tìm được cách cho một thương binh bị cụt tay làm cử động cánh tay nhân tạo bằng mệnh lệnh trí óc của ông ta, không những làm cử động cánh tay giả gắn vào người ông ta mà làm cử động được cánh tay giả đặt ở một phòng khác! Khoa học sẽ chế tạo hay “clone” được một thân thể con người sinh sống lấy được. Tới lúc đó khoa học cũng sẽ tiến hơn nữa như thu thập được trí nhớ cho vào một «flash drive » rồi cắm vào con người clone để họ có thể thông minh suy nghĩ lấy (MT hay memory transfer). Như thế sẽ có một bước nhảy Quantum Leap của khoa học nhanh gấp bội. Cứ tưởng tượng là nếu gắn MT của một người có trí thông minh như Einstein (nếu có) vào một thân thể cường tráng trẻ trung khỏe mạnh của một con người “clone” thì trí thông minh của nhân loại sẽ không tăng triển bằng linear arithmetic nhưng bằng exponential growth rất nhanh không bờ bến. Chúng ta coi chuyện đó là hoang đường như trong huyền thoại Hy lạp đã có anh chàng Icarus muốn gắn lông chim vào cánh tay để bay được hay chuyện Tề Thiên Thánh hay Tôn Ngộ Không trong Tây Du Ký nhổ lông ở thái dương biến thành nhiều chú khỉ khác. Tới lúc đó thì không hiểu Chiến Trường Quân Y hay Quân Đội ra sao? Nhưng lại có lý thuyết tiên đoán là trong tương lai nhân loại sẽ không có chiến tranh nữa: giống người Homo Deus sẽ thay thế giống Homo Sapiens. Biết đâu đó? “ The vitality of thought is an adventure. Ideas won’t keep. Something must be done with them.” Alfred North Whitehead. Cập nhật của bài viết lần đầu tiên vào tháng chạp năm 1996. Nguyễn Dương, tháng bảy năm 2019 Y sĩ Đại úy QLVNCH Cựu Y sĩ Đại tá Quân Đội Hoa kỳ Cựu Y sĩ Trưởng Sư Đoàn 1 Thiết Giáp Hoa kỳ

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 322 THAM KHẢO 1. US Medicine. MHSS Reconnoiters the Future, August-October 1996. 2. Fire on Earth: Doomsday, Dinosaurs and Humankind. John and Mary Gribbin. St Martin’s. 3. Quest for Perfection: The Drive to Build Better Human Beings. Gina Maranto, Scribner. 4. Nuclear Winter: Medical Issues. Tập san Y Sĩ số 102, May 1981. D. Nguyen. 5. Sapiens: A Brief History of Humankind. Yuval Noah Harari, 2015. 6. ”Memory Transplant” achieved in snails. BBC News, 14 May 2018. Army Public Health Weekly Update, 18 May 2018. 7. Homo Deus: A Brief History of Tomorrow. Yuval Noah Harari, 2017.

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 323 Tự Hào Là Người Việt Nam Trên Quê Hương Thứ Hai Cung Thị Lan Những lúc rảnh rỗi tôi thường tâm sự với đồng nghiệp ở sở Xã Hội, nơi tôi làm việc, rằng: “Tôi chỉ muốn sống ở Việt Nam và được chôn sau khi chết tại quê hương tôi; thế nhưng, cuộc sống khắc nghiệt sau biến cố 30 tháng 4 năm 1975 đã khiến tôi trốn ra khỏi nước và đến Mỹ theo diện tị nạn.” Các bạn đồng nghiệp, bất kể khuôn mặt ưu tư của tôi, reo lên một cách hồn nhiên rằng: “Ồ! Nhờ như thế mà chúng tôi may mắn có bạn làm chung ở đây!” Bà cán sự của chương trình sức khỏe nói: “Tôi biết chiến tranh Việt Nam năm 1975 và lý do gì người Việt các bạn phải rời quê hương nên tôi hiểu cảm giác của bạn lắm! Nhưng bạn ở đây đã lâu, đã là thành viên của nước Mỹ thì hãy vui vẻ hòa nhập trong cái tô sà lách trộn của chúng tôi đi! Đừng buồn nữa!” Cô cán sự của chương trình giữ trẻ tiếp lời: “Trước đây tôi đã từng làm việc với vài người Việt ở những chỗ làm khác nên tôi cũng biết tính tình của người Việt. Các bạn làm việc rất siêng năng và đáng tin cậy!” Người khác gật gù: “Tôi cũng nghĩ người Việt góp nhiều công sức cho đất nước chúng tôi. Thêm vào đó, văn hóa đặc biệt của các bạn góp phần đáng kể cho nền văn hóa đa dạng của Mỹ! Người Việt các bạn làm việc rất siêng năng và cần cù. Các bạn không nề hà việc làm tay chân hay trí óc. Chính vì cần cù và chịu khó mà các bạn đã thành công và thăng tiến trong nghề nghiệp!” Người khác nói thêm: “Còn tôi thì rất thích ăn các món ăn Việt. Tôi thích món Phở và chả giò nhất. Cuối tuần, tôi thường đưa gia đình tôi đến các tiệm ăn Việt Nam ở thương xá Eden Virginia.” Bà sếp của chương trình giữ trẻ khẳng định: “Tôi cũng đã được thưởng thức vài món ăn Việt và còn thấy chiếc áo dài tuyệt đẹp của người Việt nữa! Phải nói là thức ăn, y phục và phong tục tập quán của các bạn rất đặc biệt. Đối với tôi, tìm hiểu về những điều đó rất thú vị; cho nên, có thể nói là chúng tôi may mắn khi có các bạn ở đây.” Những lời nói chân thành của bạn đồng nghiệp đã làm tôi ngạc nhiên và cảm động nhưng tôi chỉ đáp lại bằng hai chữ cảm ơn một cách đơn giản. Tôi không làm sao có đủ thì giờ để giải bày tất cả suy tư hòa lẫn cảm kích đang đầy ắp trong tâm trí của tôi về sự thay đổi của bản thân mình, gia đình mình và cả cộng đồng người Việt kể từ khi chúng tôi lần lượt bỏ quê cha đất tổ ra đi cho đến nay. Những điều tôi đang trang trải trên những giòng chữ này. Những ngày đầu tiên tị nạn trên đất Mỹ, người Việt tị nạn chúng tôi thường đón nhận những cặp mắt nghi ngại và xa lạ, khác hẳn với những ánh mắt tin tưởng chân thành và tuyệt đối của ngày hôm nay. Từ ngày đó đến nay

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 324 đã bốn mươi năm. Một thời gian dài đủ cho chúng tôi chứng minh mình là ai với người bản xứ và các sắc dân khác. Tuy nhiên, sự thành công của người Việt tị nạn chúng tôi không những chỉ đơn thuần về phong cách làm việc uy tín, Anh Văn tiến bộ, bằng cấp cao, thu nhập cao hay nghề nghiệp vững chải trong việc hội nhập vào xã hội Mỹ mà chúng tôi còn thành công đáng kể trong việc duy trì và phát triển văn hóa của dân tộc mình. Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, người Việt chúng tôi đến Mỹ với tư cách tị nạn bằng nhiều cách khác nhau: Người đi trong những chuyến di tản ngay ngày miền Nam Việt Nam rơi vào tay Cộng Sản, người vượt biên bằng đường thuỷ, người vượt biên bằng đường bộ, người đi chính thức diện con lai theo chương trình Ra Đi Có Trật Tự (Orderly Departure Program), hay tù nhân chính trị theo diện HO (Humanitarian Organization). Dù đến xứ tự do bằng hình thức nào chúng tôi đều có chung một điểm là tinh thần suy sụp. Trong khi buồn khổ vì sống xa nơi chôn nhau cắt rốn, khủng hoảng tinh thần vì mất mát người thân trên biển, trầm cảm vì bị hãm hiếp bởi hải tặc hay đau khổ bởi những chứng bệnh ngặt nghèo kết quả từ những năm trong các trại tù, người Việt tị nạn chúng tôi còn khốn khổ bởi ngôn ngữ bất đồng, phương tiện đi lại khó khăn, phong tục tập quán khác biệt và kỳ thị của một số người bản xứ. Tuy nhiên, bất kể xuất thân từ những hoàn cảnh khó khăn như thế nào, và bỡ ngỡ với môi trường mới ra sao, người Việt tị nạn chúng tôi luôn cố gắng đối phó mọi thử thách với quyết tâm cao độ. Chúng tôi không quản ngại đường sá xa xôi, phương tiện giao thông hạn chế để đến chỗ làm đúng giờ. Chúng tôi không nề hà những việc làm bằng tay chân như bồi bàn, bồi phòng, rửa chén, giữ trẻ, quét dọn, hay vệ sinh để không còn phải phụ thuộc vào sự trợ cấp của xã hội. Chúng tôi không e ngại chuyện làm hai, ba công việc khác nhau để sớm có chỗ ở ổn định. Và chúng tôi không ngần ngại chuyện nhín thời gian hiếm hoi học thêm Anh ngữ để có thể kiếm việc làm tốt hơn. Tôi đã sống trong khu Park Road của vùng Tây Bắc Hoa Thịnh Đốn từ năm 1990 đến năm 1997 nên biết rất rõ người Việt tị nạn trong vùng này. Đa số người Việt tị nạn trong các chung cư ở đường Park Road là con lai. Vì hoàn cảnh vô gia cư và thất học khi sống lây lất ở Việt Nam, đa số con lai không biết ngày sinh nên khi làm giấy tờ đi Mỹ diện ODP họ đều có chung ngày sinh là 31 tháng 12. Có một số con lai không biết chữ nên phải đánh chéo dấu thập khi ký tên. Thế mà chỉ sau một năm ở Mỹ, họ có thể ký tên thuần thạo, viết chữ dễ dàng và trao đổi lưu loát với người Mỹ. Vài năm sau đó, họ lần lượt thi lấy bằng luật, bằng lái xe, bằng làm móng tay, bằng làm tóc và cả bằng Quốc Tịch

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 325 Mỹ. Không ai có thể tin rằng những người con lai Mỹ chỉ biết chăn trâu, làm ruộng, đánh giầy, bán vé số, làm thuê làm mướn và thậm chí ăn xin ở Việt Nam nay trở thành những công dân Mỹ biết lái xe đi làm, tự mưu sinh bằng những nghề khác nhau như móng tay, tóc, thợ máy, mộc, hay nhà hàng. Với sức cố gắng vượt bậc cùng với sự giúp đỡ tận tâm của các tổ chức bất vụ lợi trong vùng như Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển, Cộng Đồng Việt Nam vùng Hoa Thịnh Đốn và Hội Ái Hữu Người Việt Maryland, con lai đã sát cánh cùng những người Việt tị nạn có chút vốn Anh văn và bằng cấp từ trong nước không ngừng học thêm Anh Văn và nghề nghiệp trong các nhà thờ, hội đoàn, trường dạy nghề , trường trung cấp và trường đại học hầu giảm bớt gánh nặng của xã hội và nâng cao mức thu nhập cho đời sống của gia đình. Có rất nhiều tư nhân thành công trong kinh doanh siêu thị, tiệm ăn, nhà hàng, tiệm tóc, tiệm nail. Những cơ sở thương mại này đã tạo nên một khối công ăn việc làm đáng kể cho những người Việt tị nạn mới đến, giải quyết được sự phụ thuộc trợ cấp của xã hội để tạo dựng nên cuộc sống độc lập bằng sức lao động của mình. Sự thành công này đã khiến cho các trung tâm thương mại người Việt phát triển mạnh hòa theo nhịp phát triển của các cộng đồng người Việt tại Mỹ. Đã có nhiều khu thương mại lớn, nhỏ của người Việt ở California, Houston Texas và các nơi khác như New York, Florida... Riêng ở vùng Hoa Thịnh Đốn, khu thương mại Eden là khu tập trung mua bán và có nhiều sinh hoạt đáng kể của Cộng Đồng người Việt trong vùng. Hầu hết các tiệm ăn Việt khu thương mại Eden không những phục vụ cho người Việt mà thu hút cả người Mỹ và các sắc dân khác. Hầu hết người Việt tị nạn chúng tôi không những chú tâm đến vấn đề thu nhập của gia đình mà luôn coi trọng việc dạy dỗ con cái trở thành người công dân hữu ích trên quê hương thứ hai. Chúng tôi, không ai nói ai, cùng đồng lòng tôn trọng và tuân theo luật pháp của xã hội Mỹ từ giao thông, học đường, tài chính, ngân hàng đến những yêu cầu khác của xã hội. Chúng tôi luôn thanh toán những khoản nợ đúng qui định, đi làm đúng giờ, bảo đảm chất lượng công việc của mình ở chỗ làm và nhất là bảo đảm sự tiếp thu kiến thức của con cái mình ở trường học. Các gia đình Việt Nam chúng tôi thường đặt nặng vấn đề học vấn và luôn khuyến khích con cái học hành chăm chỉ để thành công trong trường. Ngoài ra, chúng tôi còn tạo điều kiện cho con cái mình tham gia những sinh hoạt lành mạnh đồng thời giúp đỡ chúng tham gia những công tác thiện nguyện để đáp ứng yêu cầu của học sinh trước khi vào các trường Đại Học. Dựa vào sự trợ giúp của các chương trình giáo dục miễn phí và các hội đoàn từ

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 326 thiện, con cái chúng tôi ghi danh vào các lớp học thêm để nâng cao điểm học tập trong nhà trường. Các lớp học tiếng Việt giúp cho các em có điều kiện nói, đọc và viết tiếng Việt thường xuyên đồng thời giúp các em biết thêm lịch sử Việt Nam. Những sinh hoạt lành mạnh như Phong Trào Hướng Đạo, Thiếu niên Thánh Thể của các nhà thờ hay Gia đình Phật Tử của các chùa đã giúp cho các em thể hiện lòng tôn kính đối với tín ngưỡng của mình và giữ gìn thuần phong mỹ tục của dân tộc. Ngoài ra, các hội đoàn của cộng đồng người Việt chúng tôi thường xuyên tổ chức những ngày Lễ truyền thống như: Giỗ tổ Hùng Vương, Lễ Hai Bà Trưng, Tết Trung Thu, Tết Nguyên Đán. Những ngày Lễ hội này tạo cho đồng hương có dịp gặp gỡ họp mặt đồng thời giúp cho giới trẻ Việt có cơ hội tìm hiểu cội nguồn và phong tục tập quán của người Việt Nam. Đáng kể nhất là hội Kết Đoàn do nhóm trẻ trong vùng Hoa Thịnh Đốn đã góp sức cùng các hội đoàn khác đã thành lập từ lâu trong cộng đồng tổ chức các ngày Lễ truyền thống của người Việt và thực hiện các công tác xã hội rất ý nghĩa như thăm viếng các viện Dưỡng Lão, phát thức ăn cho người Vô Gia Cư hay gây quỹ từ thiện nhằm giúp đỡ cho những người thiệt thòi hay những nạn nhân bão lụt Việt Nam, Nhật Bản, Thái Lan và Phillippines. Đáng nhớ nhất là toàn thể cộng đồng người Việt vùng Hoa Thịnh Đốn cùng các cộng đồng người Việt khác ở khắp nơi trên đất Mỹ và thế giới đã phát động rầm rộ phong trào gây quỹ giúp đỡ người dân Philippines trong trận bão dữ dội Haiyan đầu tháng 11 năm 2013. Việc làm hết sức ý nghĩa này bày tỏ phần nào sự đền ơn đáp nghĩa của người Việt tị nạn đối với nước Philippines, quốc gia cưu mang và giúp đỡ thuyền nhân Việt trong hải trình tìm bến tự do. Giới trẻ Mỹ gốc Việt trong thế hệ hai, ba luôn đồng nhịp với thế hệ cha anh chúng tôi, tham gia đều đặn với những hoạt động của Cộng Đồng. Các em không những thu thập văn hóa “ Xin chào”, “ Cảm ơn”, “xin lỗi” , “ Con có thể … không?” của văn hóa Mỹ và cả “Dạ”, “Thưa”, “Đi thưa về trình”, “Kính trên nhường dưới”, “Tiên học lễ hậu học văn”… của văn hóa Việt Nam. Song song với chuyện trau dồi phẩm chất Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí và Tín, cộng đồng người Việt chúng tôi còn khuyến khích nhau giữ gìn và tôn vinh chiếc áo dài truyền thống của dân tộc. Trước đây, trong những năm 1976 đến 1980, những chiếc áo dài truyền thống Việt Nam ít thấy xuất hiện trên đất Mỹ thì ngày nay những chiếc áo dài đủ màu, đủ sắc, đủ kiểu thường tha thướt phô bày trong các nhà thờ, chùa chiền và các hội lớn trên xứ Cờ Hoa này. Các thí sinh trong các cuộc thi hoa hậu Áo Dài Việt Nam hay Hoa Hậu Việt Nam

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 327 thường phải tham gia các cuộc trình diễn áo dài dân tộc. Trong những ngày hội Tết Âm Lịch tại Maryland, ban tổ chức thường miễn phí cho những ai tham gia với chiếc áo dài Việt Nam. Mặc dù trời rất lạnh, vẫn có rất nhiều em nữ vui vẻ tham gia. Các em nói là không phải vì miễn phí mà vì các em cảm thấy tự hào khi mặc chiếc áo dài Việt Nam. Đồng nghiệp của tôi đã nhận định khá chính xác rằng người Việt chúng tôi đã mang sắc thái mới, làm giàu cho sự đa dạng của nền văn hóa Mỹ. Tuy nhiên, có lẽ họ không bao giờ biết rõ là chúng tôì đã làm điều đó từ con số không. Bạn bè của tôi, những người Việt đến Mỹ theo làn sóng tị nạn năm 1975, đã tâm sự với tôi rằng: “Tuy những người vượt biển bằng thuyền như bạn nguy hiểm và gian nan hơn những người chạy loạn trong đợt di tản nhưng những người đi sau được may mắn là kế thừa được những gì người đi trước ky cóp, tích trữ cho. Nhờ như vậy mà bây giờ các bạn được hưởng đầy đủ các món ăn Việt Nam ở Mỹ chẳng khác gì ở Việt Nam. Chứ ngày đầu tiên tụi này đến Mỹ khổ không sao tả hết được! Đã nhớ nhà đến đau lòng mà còn nhớ những món ăn Việt Nam khủng khiếp. Thèm chút nước mắm cũng không có chớ nói chi đến các món chả giò, phở, bún bò, bún riêu. Không dễ dàng tìm thấy các loại rau húng, rau quế, rau răm, ngổ, bạc hà, bắp chuối… như bây giờ đâu!” Lời tâm sự này đã khiến tôi hình dung cảnh những người Việt Tị Nạn đầu tiên săn lùng trên đất Mỹ từng loại gia vị quý hiếm, góp nhặt từng loại rau nhiệt đới để chế biến các món ăn na ná với những món ăn thường có ở Việt Nam. Ngày nay, những món ăn chế biến kia đã trở thành những món ăn thuần tuý đậm đà. Mùi vị không khác mùi vị của các món ăn ở Việt Nam. Bởi hầu hết các mảnh vườn của người Việt chúng tôi trên đất Mỹ đều có đủ các loại rau từng có ở quê nhà như: húng quế, xả, ớt, ngò, rau răm… nên chúng tôi đã dễ dàng thực hiện được điều này. Những khu vườn của người Việt ở miền nắng ấm như California, Texas, Florida còn có nhiều loại trái cây thường có ở Việt Nam như nhãn, mãng cầu, vải, chôm chôm, bưởi, xoài, dưa hấu, chùm ruột, chuối, khế, ổi, chanh , đu đủ… Những loại trái cây này đã giúp cho những bàn thờ tổ tiên của người Việt trong những ngày Tết Âm Lịch trở nên đẹp mắt và đầy đủ cùng những chiếc bánh chưng, bánh Tét truyền thống. Có thể nói là chúng tôi đã đem theo quê hương Việt Nam đến tận Hoa Kỳ. Với ngôn ngữ Việt, chiếc áo dài truyền thống, và các món ăn Việt, chúng tôi đã duy trì bản sắc dân tộc Việt trên quê hương thứ hai. Nếu trong những năm đầu tiên, người Việt tị nạn chúng tôi thường bị người bản xứ ái ngại là gánh nặng thì ngày nay hầu hết chúng tôi được tin

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 328 tưởng là những công dân Mỹ gốc Việt góp phần đắc lực cho đất nước. Đa số con của người Việt tị nạn và con của con lai đều thành công trong các trường đại học và đều có việc làm vững chắc. Lớp trẻ này trở thành thế hệ trẻ Mỹ gốc Việt vững mạnh kế thừa và phát triển đức tính siêng năng cần mẫn của cha mẹ. Nhiều người Mỹ gốc Việt hiện nay có mặt hầu hết trong các cơ quan chính phủ Liên Bang cũng như tiểu bang. Đã có nhiều người thành công trong các ngành y khoa, dược khoa, luật khoa, giáo dục, xã hội, không gian, chính trị và cả quân đội. Chúng tôi có bác sĩ Nguyễn Xuân Nam đạt nhiều giải thưởng trong ngành y, giáo sư bác sĩ Đặng Văn Chi, phó trưởng khoa Y của trường Johns Hopkins, là bác sĩ hàng đầu về ung thư tại Mỹ. Nhiều giáo sư đại học thành công như giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng của đại học George Mason, giáo sư Cao Hữu Trí của đại học California ở San José, Giáo sư Nguyễn Văn Xương ở đại học California ở San Diego. Chúng tôi có tiến sĩ Nguyễn Tuệ giữ kỷ lục của viện Công nghệ Massachusetts, kỹ sư Đinh Trường Hân giám đốc Nghiên Cứu và Phát Triển các chương trình về xe của Bưu Điện Hoa Kỳ. Chúng tôi còn có giáo sư Nguyễn Xuân Vinh Được Giải Thưởng Của Hội Du Hành Vũ Trụ Hoa Kỳ, dân biểu Cao Quang Ánh là người Việt đầu tiên được bầu vào Hạ Viện Mỹ, nữ khoa học gia Dương Nguyệt Ánh thành công trong việc chế bom Áp Nhiệt cho chiến trường Afghanistan đạt huy chương phục vụ Quốc gia về an ninh, tướng Lương Xuân Việt là tướng Mỹ gốc Việt đầu tiên trong quân lực Hoa Kỳ phụ trách hành quân tác chiến, nữ đại tá Elizabeth Phạm, nữ trung tá lục quân Phạm Phan Lang, nữ trung tá bác sĩ không quân Mylene Trần Huỳnh,... và còn rất nhiều người nữa. Tôi tin chắc là nếu mỗi người Mỹ gốc Việt viết về cuộc sống họ ở Mỹ, sẽ có vô số câu chuyện thành công lý thú đáng để cho các thế hệ con cái mai sau học hỏi và tự hào. Sự thành công vượt bậc của chúng tôi, người Việt tị nạn trước đây và người Mỹ gốcViệt hiện nay, không phải chỉ do tính siêng năng cần cù chịu khó của chúng tôi mà còn do tấm lòng nhân ái và vòng tay rộng mở của nước Mỹ. Ngay từ những ngày đầu tiên, chúng tôi được chính phủ tận tâm giúp đỡ từ tài chính, y tế, thực phẩm, nhà trẻ, học hành, giáo dục khuyết tật đến cả giao thông vận chuyển. Cùng với những trợ cấp xã hội, sự Tự Do và Dân Chủ của nước Mỹ đã tạo cho chúng tôi cơ hội phát triển khả năng và tài lực của mình. Chúng tôi có thể ghi danh học ở bất cứ lứa tuổi nào, bất cứ môn học gì và bất cứ trường học nào, giờ học nào phù hợp với sở thích, khả năng và thời khóa biểu của mình. Bản thân tôi khi đến Mỹ là người đàn bà có chồng con. Với ba đứa con trai nhỏ, vừa làm vừa học không phải là chuyện dễ dàng nhưng tôi đã

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 329 cố gắng dành thời gian để đến trường. Kết quả là tôi lấy được bằng cử nhân, rồi bằng thạc sĩ và trở thành nhân viên của chính phủ Hoa Thịnh Đốn. Mặc dù, sự thành công của tôi chỉ là hạt cát trong sa mạc cống hiến và thành công của vô số đồng hương trong cộng đồng người Việt tại Hải Ngoại nhưng tôi rất hãnh diện vì mình đã đồng hành cùng đồng hương góp phần vào sự cố gắng chung của Cộng Đồng. Sự tận tụy của chúng tôi trong 40 năm đã tạo một uy tín khá lớn trong lòng những người bản xứ và bày tỏ phần nào sự đền ơn đáp nghĩa đối với xứ sở cưu mang mình. Lòng thương nhớ Việt Nam không bao giờ nguôi trong lòng tôi nhưng tôi chỉ còn biết cầu nguyện cho quê hương tôi sớm có Tự Do Dân Chủ. Tôi suy nghĩ rất nhiều về tình cảnh hai quê của mình và thường chạnh lòng với thân phận lưu vong trong giòng chảy ngày càng xa cội nguồn. Nhưng, tôi tự an ủi rằng số phận của mình gắn liền với quê hương thứ hai nên tôi tiếp tục cùng cộng đồng người Việt duy trì bản sắc của dân tộc trong “cái tô sà lách trộn của nước Mỹ”. Cung Thị Lan

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 330 TƯỞNG NIỆM MẸ CỦA CHÚNG CON [Mười đứa con] Võ Ngọc Hoa Bút hiệu Kim Ngôn Từ khi tôi biết nghe kể chuyện qua Ông bà Nội Ngoại và Bác Hai của chúng tôi thì Má tôi rất được yêu thương, vì Ba tôi là con một. Không kể Bác Hai là Linh mục. Má tôi là con trong một gia đình có 6 trai và 2 gái. Đến khi Ba Má tôi có tới đứa con thứ mười một là Út Trung; Ba của chúng tôi vẫn luôn tỏ vẻ rất hạnh phúc... Nhưng Má ơi..!!!..Chúng con xin nhớ nhắc đến cô con gái cưng của Ông Bà Ngoại, khi Má chưa tròn hai mươi tuổi. Con nhà Quan bước theo chồng về làm dâu trong một gia đình Quý tộc tại Vĩnh Trinh, Long Xuyên, Việt Nam. Từ đó, các con đứa thứ nhất, đứa thứ nhì, đứa thứ ba ra đời... Cuộc Thế Chiến thứ II .. 1945 cũng đã qua; đến đứa thứ tư, năm, sáu, bảy;... Nước VN bị chia đôi!!!!! Tiếp theo, đứa thứ tám, thứ chín, thứ mười và mười một. Các con lần lượt lớn khôn trong tình yêu thương bảo bọc của Ba Má. Nhưng! Má ơi !!.. Má tôi, từ ngài Ba của chúng tôi bị tử nạn khi mới tuổi bốn mươi. Má tôi làm quả phụ ba mươi tám tuổi. Thánh giá Chúa gởi cho Má bất ngờ trong những ngày đầu năm Tháng Gieng Dương lịch (tháng Chap Âm lịch) Bác Hai, Cha Khánh phải đổi đi vùng Sóc Trăng, Cà Mau . Rồi thời gian qua , Chúa đã đón đi bao người thân thương của Má Ông bà Nội, Ông bà Ngoại của chúng con và em gái thứ nhỉ của con đã từ giã còi đời đi trước Ba con. Má ơi ngày Ba mất con con nhỏ lắm . Thư bất tận ngôn . Con xin dâng nên hương lòng nhớ Má .Ở trên nước trời Má biết con và các cháu nhớ thương Má . Xin Má phù hộ cho các con cháu của Má sống sao nên người tốt . Con gái của Má : Võ Ngọc Hoa Kim Ngôn —————

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 331 Mẹ Em Ngô Thy Vân Mẹ em trăm tuổi lẻ ba Cháu con chắt chít cả nhà đông vui Mẹ em trông ngóng mình tui Về thăm hiền mẫu trong ngày mẹ yêu! Mẹ Với Em Tiễn con đi, mắt mẹ long lanh Ngày trở về... mộ mẹ cỏ xanh Mộ em trai, trải màu đất mới Tang thương nầy suốt cả năm canh Bởi vì đâu mây sầu giăng lối Cơn lốc về đón người đi nhanh Mẹ với em trần gian cách biệt Cuộc đời nầy vắng mẹ buồn tanh! Ngô Thy Vân —————-

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 332 MẸ RU CON Lê Nguyễn Nga Mẹ ru con ngủ hàng ngày Tiếng ru thấm mãi ơn dầy nghĩa cao Con ơi hãy ngủ đi nào Đêm khuya thao thức dạt dào tinh sâu Dòng sữa Mẹ qúa ngọt ngào Nuôi con khôn lớn mong sao nên người Con ngủ say nét môi cười Tiếng Mẹ ru mãi suốt đời không thôi Con nay khôn lớn rạng ngời Sức Mẹ luôn đã ngược xuôi, mỏi mòn Tuổi đời chồng chất như non Mẹ thương theo gót chân con, giúp tròn Mẹ tôi nay đã không còn Ơn sâu tình Mẹ núi non sánh bằng Đời con, những bước gian nan Mẹ tôi luôn mãi cưu mang mọi đàng Mẹ ơi hoa nở rồi tàn Tình Mẹ như thác trên ngàn không ngưng Nhớ Mẹ nước mắt rưng rưng Cánh hoa dâng Mẹ nhớ nhung ngập tràn. Lê Nguyễn Nga Ngày Lễ Mẹ 2020 ——

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 333 Chim Xa Rừng Triệu Dương NLT (nhân ngày Hiền Mẫu) Mẹ ngồi tựa cửa lắng nghe, Tiếng chim cu gáy, trưa Hè thiết tha. Nhờ con, mắt thấm lệ nhòa, Hàng cây im bong, sân nhà chiều lên. Bên song, dáng mẹ dịu hiền, Một vừng trán rộng, tóc huyền búi cao. Vườn hoa trổ lộc cành đào, Đất lành chim đậu, cất cao giọng buồn. Chim cu gáy, loài chim khôn, Thấy người vác ná, giương cung…bỏ vườn. Trách người sao chẳng biết thương, Diệt loài chim quý, dứt đường tới lui. Chim kia đã bỏ đi rồi, Mẹ còn đứng đó, bồi hồi tâm tư. Mẹ ơi! Biết nói răng chừ, Người ta độc ác chẳng vừa khuyển ưng. Để chim xa tổ, xa rừng, Để con xa mẹ, mịt mùng biển khơi. Đã qua mấy chục năm rồi, Tiếng chim lại gáy ở ngoài vườn kia! Nơi đây con vẫn nhớ về, Vườn xưa, nhà cũ, trưa Hè mẹ mong. Vẫn nghe rạo rực trong lòng, Mỗi khi nắng ấm, nụ hồng nở hoa. Bổng nghe tiếng gọi từ xa, Tiếng quen như tiếng mẹ cha thuở nào. (Trích “Thơ Toàn Tập” Thương Về Quảng Trị, trang 229…) Nguyễn Lý Tưởng ( Bút hiệu Triệu Dương) ———

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 334 MẸ VÀ CON Đình Duy Phương Lọt lòng bé tẹo tý teo Con còn đỏ hỏn khô nhèo vết da Nhờ dòng sữa mẹ căng ra Mỗi ngày con được mượt mà bụ xinh Ngắm con đẹp ánh bình minh Tắm con trong nước lung linh lụa là Đong đầy tình mẹ bao la Dù mưa hay nắng, mẹ ra chợ đường Những ngày con bệnh càng thương Suốt đêm canh thức bên giường con đau Chăm chút từng miếng canh rau Thịt xay nát nhuyễn chêm vào cháo, cơm Khi con được lớn khôn hơn Bảo ban dạy dỗ chẳng sờn công lao Rồi khi sinh lực tiêu hao Mẹ thêm nhiều tuổi, con cao bằng người Học hành đỗ đạt ra đời Công thành danh toại, con yêu một thời Đi làm trách nhiệm với người Nhìn con vất vả mẹ thời xót thương Lòng mẹ luôn thấy vấn vương Mẹ già lẫn thẩn cũng thường trẻ thơ Ra vào trông ngóng, đợi chờ Đứa con yêu quý bây giờ ở đâu Dù mới gặp con hôm nào Mẹ hoài vẫn muốn ôm vào Nôi Tim . Đình Duy Phương VBVNHN V TNHK

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 335 Mother’s Day - Father’s Day Nhị thủ Bao đêm lặng ngắm ánh trăng ngà Vọng sóng bờ ghềnh vỗ biển xa Lễ Mẹ châu buồn thêm thắm đẫm Ngày Cha giọt tủi lại chan hòa Lìa quê lúc trẻ thương vời vợi Biệt xứ khi già nhớ thiết tha Bà Chiểu Đa Kao trời kỷ niệm Đồng Nai Tân Định cách quan hà -/- Bần thần con ngóng biển non xa Lệ tủi tuôn theo bóng nguyệt tà Đất khách hôm nay Mừng Lễ Mẹ Quê người tháng tới Vọng Ngày Cha Mơ màng cổng trước hàng mai cỗi Tưởng tượng vườn sau gốc bưởi già Mồ mả song đường nhang khói lạnh Bình bông tàn rụi mấy cành hoa ThanhSong ntkp - Xướng CA. May/12/2024

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 336 MỪNG NGÀY HIỀN MẪU Bát điệp từ MẸ Lễ MẸ Hoa Kỳ lại đến đây Hôm nay vọng MẸ ở phương nầy Hoài thai MẸ giữ ân vờn núi Dưỡng dục MẸ gìn đức cuốn mây MẸ gánh sầu bi vì tạo dựng MẸ mang khổ cực bởi bồi xây Hương lòng tưởng đến công lao MẸ Nhớ MẸ bờ mi lệ ngấn đầy ThanhSong ntkp-Họa TÂM HƯƠNG KỈNH MẸ Nhân dịp Mother’s Day Hương vờn khói quyện Mẫu thân tôi Giọt lệ tràn mi nghẹn cả lời Tiếng dạy hiền hòa êm sóng gió Câu khuyên ấm áp lặng trùng khơi Dăm lần bão dập đời khôn gượng Mấy lúc giông lùa nghiệp chẳng vơi Người đã nhiều phen gồng gánh trẻ Giờ thương tưởng đến Mẹ xa rồi ThanhSong ntkp - Họa

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 337 NHỚ MẸ HIỀN Họa Xót xa nhớ lại lúc sinh thời Con khổ về ôm Mẹ khóc thôi Giọng nói hiền lành răn dạy đạo Lời khuyên dịu ngọt nhủ can đời Ơn dày giáo dưỡng càng lao lực Nghĩa nặng sanh thành khó nghỉ ngơi Chữ hiếu thâm tình chưa trả được Than ôi Từ Mẫu viễn du rồi ThanhSong ntkp Mẹ Ru Đêm Trăng Họa Mười sáu vầng trăng sáng rực trời Hoa lài trắng bạch tỏa hương lơi Rì rào gió thổi bên triền núi Vi vút thông reo dưới lũng đồi Lụn bấc vòm sao thêm rạng rỡ Tàn canh ánh nguyệt bớt ngời ngời Ầu ơ nhịp võng vòng tay Mẹ Giấc trẻ say nồng hạnh phúc ơi ThanhSong ntkp

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 338 Bóng Mẹ Bên Đời Họa Tình thương của Mẹ biết đâu bờ Gởi trọn tâm mình lẫn ước mơ Hởi dạ nhìn con cười hạnh phúc Nao lòng thấy trẻ khóc bâng quơ Vỗ về thiết thực khi buồn khổ Bảo vệ bình yên lúc mịt mờ Lặng ngụp bon chen lìa phụ mẫu Thân già quạnh quẽ dáng cằn xơ ThanhSong ntkp-Họa ÂN CHA NGHĨA MẸ Họa Trọng chữ ân tình nặng nghĩa thâm Vừa đau tím ruột đến gan bầm Sáng mai Lễ Mẹ cười vui sượng Tháng tới Ngày Cha khóc tủi thầm Chín chữ cù lao khôn trọn hiếu Một đời giáo dưỡng chửa tròn tâm Song phần phụ mẫu giờ hiu quạnh Thắt thẻo lòng con lệ khó cầm ThanhSong ntkp

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 339 Hoài Niệm Song Đường Họa Tha phương đoài đoạn ngóng quê nhà Dõi bóng chim trời khuất nẻo xa Cuối hạ trao sầu nương tiếng cuốc Đầu thu gởi tủi lắng canh gà Tưởng cha vóc hạc vun giàn mướp Vọng mẹ hình mai tưới chậu hoa Mồ mả song thân giờ quạnh quẽ Tâm hương khấn nguyện mắt mi nhòa Thanh Song ntkp

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 340 Vết Đau... Ngày Lễ Mẹ Khi Mẹ mất…con chưa từng được biết Đất khách quê người, đón Lễ Mẹ Cha Ba năm sau, tạm biệt nước non nhà Sang xứ lạ, mang theo hình bóng Mẹ… Mẹ lặng lẽ…ngồi gần bên khung cửa Trên xe lăn cứ mỗi buổi hoàng hôn Dáng còm cõi hai tay lần xâu chuỗi Miệng Niệm Kinh, đôi mắt thật u buồn Từng vòng chuỗi, nguyện lành cho bá tánh Cầu chúng con cuộc sống được bình yên Thân tật bệnh, Mẹ không cầu riêng Mẹ Ôi Mẫu Từ…lòng vời vợi vô biên… Xuyên năm tháng…chúng con vì cơm áo Tất bật mưu sinh…quên cả Mẹ hiền Nhưng Mẹ vẫn không so đo phiền não Xót con mình…sao lận đận triền miên ! Từng giờ khắc…Mẹ hay ngồi tựa cửa Thương các con bận rộn chốn gần xa… Mẹ chỉ ước…"Nếu được, vài ba bữa Thì ráng qua đây thăm viếng Mẹ già…" Và Mẹ đã...mắt ngời lên rạng rỡ Cười thật tươi...xe được dựng trong sân Câu Mẹ vẫn thường xuyên hay thăm hỏi "Con ăn gì chưa, biểu trẻ dọn cơm…” Ôm khuôn mặt…nét thời gian nhắc nhở… Sức lụn tàn thêm, vóc hạc xương mai Ôm vai Mẹ…đớn đau lòng tự nhủ Ngót chục con…càng trĩu nặng hao gầy!…

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 341 Nơi viễn xứ nhiều đêm dài trăn trở Hướng về Nam…mộ Mẹ cạnh mồ Cha Mẹ yên nghĩ trên Làng Quê Đất Tổ Thân tha phương, con tủi phận xa nhà ! Hôm nay đã là ngày MỪNG LỄ MẸ Trông cháu con…tựa Mẹ ngóng con xưa Bàn Thờ cúng bày đơn sơ hoa quả Mẹ thấu chăng, con mắt lệ nhạt nhòa… Bóng dáng Mẹ lăn xe bên khung cửa... Ngôi Từ Đường nhang khói quyện trầm hương Nhưng Từ Mẫu…làm sao còn thấy nữa Mẹ Hiền ơi! Xin an giấc miên trường… Và bây giờ biền biệt chốn viễn phương Con đau xót ngóng về nơi cố thổ Đâu còn Mẹ…để dâng lời ái ngữ… Nên lòng con quặn thắt…ngậm ngùi thương Nước mắt khôn cầm…từng giọt trào tuôn… ThanhSong ntkp

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 342 Như… Như Ba Mẹ, đôi Kim Đồng Ngọc Nữ Như tình yêu vẹn giữ đến thiên thu Như thời gian cùng sánh bước đường tu Như một đời chung gánh gồng con trẻ Như tình Mẹ, che nụ hồng chớm nở Như ơn Cha, trụ vững bước gai chông Như giọt mưa tươi mát giữa hạ nồng Như tia nắng ấm tình trong đông giá Như vũ trụ bao trùm trên thiên hạ Như dòng sông êm ả một miền quê Như đại dương rộng cửa đón con về Như nguyện...muôn đời làm con Ba Mẹ… ThanhSong ntkp Emeryville, CA.

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 343 Khóc Mẹ Thuyền Từ...vừa tách bến mê Nương theo sóng giác trở về chơn như Cuối cùng - Chiếc lá vàng rơi Thanh Liên Đài đã về nơi Niết Bàn… Bao nhiêu gian khổ đa đoan Bên Cha - Mẹ gánh một đàn con thơ Chở che con trẻ dại khờ Đưa lưng hứng đỡ vết roi đầu đời… Vì con mải miết rong chơi Chẳng lo ham học vâng lời Mẹ Cha Lại còn ngang bướng nhất nhà Con là đứa trẻ làm Cha Mẹ buồn ! Khi vừa đến tuổi thành nhơn Mãi trôi lăn giữa áo cơm bạc tiền Nghiệp dồn dập nghiệp triền miên Thì Cha cỡi hạc quy tiên về Trời Cù lao cúc dục cao vời Đủ cho con suốt một đời ăn năn! Vết đau âm ỉ chưa lành Tiếp thêm vết nữa riêng dành cho con Tuổi già chồng chất mỏi mòn Mẹ buông tay giữa vòng tròn tử sinh!

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 344 Hiểu ra cái nghĩa vô thường Cũng không ngăn nổi giọt thương giọt buồn Mẹ đi vào giấc miên trường Bỏ con ở lại bên đường mồ côi Đau lòng con lắm Mẹ ơi Tìm đâu được tiếng nói cười ngày xưa? Vòng tay âu yếm vỗ về Đỡ nâng con giữa biển mê sóng đời Bây giờ con đã mồ côi… Bơ vơ như chiếc lá trôi giữa dòng! Mẹ ơi con rất đau lòng! Mẹ ơi con rất đau lòng…Mẹ ơi…! 5.Am-Apr/5/2004 (16-2-Giáp Thân) Trưởng nữ ThanhSong ntkp-Kính bái

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 345 Mẹ Ta… Dứt Nghiệp Về Không… Ngày xưa…tiễn Mẹ ra đi Ta còn ở lại làm gì cho nguôi Đã hơn mười mấy năm rồi Có đêm ướt gối, nhớ Người…Mẹ ơi… Tuổi thơ dại dột rong chơi Để lưng Mẹ hứng roi đời thay ta… Thương con Cha cố răn đe Thương ta, Mẹ lại chở che…thân hình Lưng hằn roi…Mẹ lặng thinh Để con đau, Mẹ biết mình đau hơn… Tuổi thơ quấy quả lụy người… Bây giờ bạc tóc, nói lời mông lung… Mẹ ta dứt nghiệp về không… Ta còn nặng nợ, long đong ta bà… ThanhSong ntkp

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 346 Chiều Thu Thăm Mộ Họa Triền sông khói quyện nhánh dừa lay Mộ chí vàng loang nắng trải dài Giọt tủi tuôn trào môi mặn đắng Niềm đau nén lại mắt nồng cay Mây đưa mẹ nhập miền tri giác Gió cuộn con vào chốn khứ lai Đốt nén nhang lòng thêm khắc khoải Sương chiều lãng đãng lá thu phai ThanhSong ntkp Khúc Đồng Dao Họa hoán vận Lời ru dịu ngọt khúc đồng dao Giấc điệp say sưa tự lúc nào Nghĩa Mẹ nồng nàn y bóng cả Tình Cha vời vợi hệt cây cao Thương con chẳng quản mồ hôi đẫm Xót trẻ không ngưng giọt lệ trào Nhớ thuở bươn đời trong nắng gió Thèm nghe nhịp võng cạnh bờ ao Thanh Song ntkp

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 347 Mẹ Thương Yêu (1) Xướng Khi xưa cá nấu canh bầu Xương da Mẹ rỉa, đuôi đầu Mẹ ăn Nhường con phần thịt ngọt mềm Con ăn một miếng Mẹ vui Mẹ mừng… Nuôi con đến tuổi thành nhơn Con chưa đền đáp công ơn cao dày Mẹ giờ mình hạc xương mai Mắt mờ chân yếu thân nay mỏi mòn… Mẹ nhìn con đút cháu con Mẹ vui như thuở Mẹ còn thanh xuân Nghĩ mà thấy thẹn với lòng Cù lao chín chữ…con không vẹn toàn! ThanhSong ntkp-15/02/1995 Kính dâng Mẹ: Thiện Từ Đào Thị Hiệp.

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 348 Mẹ Yêu Thương (2) Xướng Con thuở nhỏ, rắn đầu còn biếng nhác Cha răn đe với những trận đòn roi Trong ký ức tuổi thơ nhiều nước mắt Và tim con chỉ có Mẹ mà thôi… Nén tiếng khóc, đỡ đòn con khờ dại Mẹ dịu hiền an ủi chuyện buồn vui Mẹ nhân ái sớt chia từng khó nhọc Mẹ cam lòng chịu đựng tiếng hờn oan…* Con khôn lớn trong vòng tay của Mẹ Con vào đời chập chững bước chông gai Đường trắc trở, tuổi con còn quá trẻ Đã sớm vương mối nợ của trần ai… Trong hạnh phúc niềm vui con riêng hưởng Lúc khổ đau tìm đến Mẹ thở than Tay rộng mở Mẹ ôm con âu yếm Rồi lựa lời kiếm cách để khuyên can… Hình bóng Mẹ theo con từng năm tháng Tuổi trẻ qua mau bổng chốc chợt già Tình yêu đã sớm cằn khô lạnh giá Một kiếp người…rồi cũng sẽ phôi pha! Bình tâm lại, nhìn đoạn đời khúc khuỷu Đầy gai chông luôn có Mẹ cạnh bên Con thơ dại Mẹ nâng từng giấc ngủ Đến trưởng thành…còn ấp ủ tim con Kể làm sao…cạn nghĩa một tình thương! ThanhSong ntkp (30/03/1995) *Ông Bà xưa vẫn đổ thừa…"Con hư tại mẹ…"

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 349 Vòng Tay Mẹ Hiền Xướng Thuở con chào đời Mẹ nâng niu trong vòng tay âu yếm Giấu buồn đau bằng tiếng hát ầu ơ… Chở che con bên mái chái sau hè Của Đào Phủ Đường tôn nghiêm bề thế Con lớn dần Bằng tấm lòng thương mến Bà Ngoại thường giấu giếm sớt chia cho Những miếng bánh, những mảnh vải sô Để con có được chút quà mừng năm mới… Con hai tuổi đời…Mẹ Cha đùm túm Cả gia tài gói ghém chưa đầy chiếc cần xé nhỏ nhoi ! Bế bồng con... Rời khỏi nơi cắt rốn chôn nhau Xuống Sài Gòn, hòa mình vào cuộc sống khó khăn vất vả. Đồng lương Cha ít ỏi... Lắm khi chỉ vừa đủ thuốc thang con ! Con lớn lên… Tuổi thơ nhiều mơ ước nhưng thiếu thốn khát thèm Bởi nhà nghèo, lại quá đông em ! Cha đã oằn vai…càng thêm khổ nhọc Sinh đau ốm, Cha thường bực dọc Tuổi trẻ vô tâm, con mãi mê chơi, chẳng lo ham học Còn dại khờ, bướng bỉnh, nặng đòn roi… Cha răn đe, và Mẹ lại chở che Để đở đòn cho con… Lưng Mẹ thường lằn ngang vết dọc…

1/3/2024 VBVNHN TAM CÁ NGUYỆT SAN K Ỳ II 2024 350 Mẹ xót xa trong lòng nhưng không dám khóc… Càng thương Mẹ...càng thương Mẹ… Cha càng giận con cứng đầu biếng học Mẹ thương con thủ thỉ khuyên lơn Con sớm vào đời… Bởi thường cùng Mẹ lo toan (Cơm nước, gạo tiền, mắm muối sách vở, học hành, quần áo, thuốc men…) Đồng lương Cha càng lúc như càng ít hơn… Bởi Mẹ có thêm vài đứa con bé nhỏ ! Mẹ và con, đã phải lắm phen nhục nhằn vay hỏi Con lớn dần…trong đòn roi kinh hãi của Cha... Và trong tình thương bao la của Mẹ… Con sớm vào đời, nên cũng sớm vội yêu đương Sớm có chồng, lòng Mẹ chẳng yên Mẹ vẫn nghĩ…"…Con của Mẹ vẫn còn bé bỏng…" Con nuôi con, mới hiểu lòng cha mẹ Như đất trời, như biển cả mênh mông Khi nhìn con đề huề trong êm ấm vợ chồng Mẹ hạnh phúc - Như chính mình hạnh phúc… Nhưng cuộc đời Thường ít niềm vui mà nhiều nước mắt Sớm yêu đương - Con cũng sớm chán chường… Khi hiểu ra rằng - Trong tất cả mọi tình thương Đều phai nhạt… Chỉ còn lại trong con là tình yêu thương của Mẹ… Con bây giờ, đâu còn nhỏ dại Những đắng cay năm tháng khiến chai lì Đầu chớm bạc thế thái nhân tình như cũng bạc Nghĩa vợ chồng rồi cũng đến phai phôi… Mẹ thấy con buồn, chắt lưỡi "Tội nghiệp con tôi... Khi không vui, con hãy về đây với mẹ…"