การบัญชีชั้นกลาง 1

180

ใบเนอื้ หา/ใบความรู้
หนว่ ยที่ 9 เรอ่ื ง เงนิ ลงทุนระยะยาว (ตอ่ )

1 : ความหมายของห้นุ กู้

ความหมายของหุ้นกู้ (Bonds payable) การระดมทุนเพื่อนามาดาเนินธุรกิจ มีได้หลายวิธี ซ่ึงการ
ออกหุ้นกู้ ก็เป็นการกู้ยืมเงินระยะยาวประเภทหน่ึง ซ่ึงเป็นได้ทั้งสินทรัพย์ (ทางด้านผู้ซื้อ หรือ ผู้ลงทุน)
ขณะเดยี วกนั ก็เปน็ หนส้ี นิ (ทางดา้ นผขู้ าย หรือ ผูอ้ อกหุ้นก้)ู

หุ้นกู้ เป็นคาศัพท์ที่ใช้กับบริษัทจากัด แต่ถ้าเป็นรัฐบาล หรือ รัฐวิสาหกิจ จะใช้คาว่า พันธบัตร การ
ออกหนุ้ ก้โู ดยท่วั ๆ ไปจะมีเง่ือนไข สัญญา และ ข้อจากดั เพ่อื ปอ้ งกนั มิให้ผู้ใหก้ ู้ยมื เสยี เปรียบ ขอ้ ความทจ่ี ะตก
ลงไว้ คือ จานวนหุ้นกู้ท่ีจดทะเบียน อัตราดอกเบี้ย วันครบกาหนดชาระ การไถ่ถอน หลักประกัน ข้อจากัด
เกี่ยวกับเงินทุนหมุนเวียน การจ่ายเงินปันผล การก่อหน้ีใหม่ เป็นต้น ซ่ึงข้อความดังกล่าวจะเปิดเผยไว้ในงบ
การเงิน เพื่อให้ผ้ใู ช้งบการเงนิ ไดท้ ราบ

หุ้นกู้เป็นสัญญาท่ีตกลงทาร่วมกนั ระหว่างผู้กู้ กับผู้ให้กู้ หุ้นกู้แต่ละฉบับจะมีการกาหนดมูลค่าหน้าตั๋ว
(Par value หรอื Face value) ไว้ เช่น ราคาฉบับละ 100 บาท, 1,000 บาท หรือ 10,000 บาท นอกจากนั้น
ก็มีวนั ครบกาหนดชาระคืน อตั ราดอกเบย้ี และเงื่อนไขตา่ งๆ เช่น การแปลงสภาพ การไถถ่ อนคืน เปน็ ต้น ผ้ถู อื
หนุ้ กู้จะไมม่ สี ิทธอิ อกเสียง แต่จะได้รบั ดอกเบยี้ ตามทกี่ าหนดไว้

2 : ประเภทของหุน้ กู้

หนุ้ กู้จาแนกเป็นประเภทใหญ่ๆ ไดค้ อื
1. จาแนกตามวนั ที่ ๆ ถึงกาหนดการชาระ

1.1 Term bonds คือ ประเภทที่กาหนดการไถ่ถอนหุ้นกู้ ครั้งเดียวทั้งหมด เช่น ไถ่ถอนเมอ่ื
ครบกาหนด 4 ปี ในวันท่ี 31 ธนั วาคม 2547

1.2 Serial bonds คอื ประเภทท่กี าหนดการไถ่ถอนหุ้นกเู้ ปน็ งวดๆ เชน่ ไถถ่ อนคร้งั ที่ 1 เมอื่
ครบกาหนดในวันท่ี 30 มิถุนายน 2543 คร้ังท่ี 2 ในวันที่ 31 ธันวาคม 2545 และคร้ังสุดท้าย เม่ือวันท่ี 30
มิถนุ ายน 2547

2. จาแนกตามหลักประกัน
2.1 Secured bonds คือ ห้นุ กูท้ ี่มหี ลักประกนั เป็นสนิ ทรพั ยเ์ ฉพาะอย่าง เชน่ ทีด่ ิน โฉนด

เลขที่ 4536 แขวงพญาไท เขตพญาไท กรงุ เทพมหานคร
2.2 Unsecured bonds คือ หุ้นกู้ท่ีไม่มีหลักประกันอ่ืนใด นอกจากสินทรัพย์ท่ัวไปของ

บริษัท เช่น อาคาร ยานพาหนะ วสั ดุอุปกรณ์ ซ่ึงต้องเฉลี่ยทรัพย์ร่วมกบั เจ้าหนร้ี ายอ่ืน

181

3. จาแนกตามลักษณะการออกหนุ้ กู้
3.1 ห้นุ กูท้ ี่จดทะเบียนทง้ั ตน้ เงินและดอกเบีย้ บรษิ ทั ผู้ออกหุน้ กู้จะระบุชอ่ื ผู้ถือ หนุ้ ลงในสมุด

ทะเบียนของบริษัท จดทะเบียนโอนกับบริษัทผู้ออกหุ้นกู้ การโอนหุ้นเปล่ียนช่ือและสิทธิในการรับดอกเบ้ีย
จะตอ้ ง

3.2 ห้นุ กู้ท่จี ดทะเบยี นเฉพาะตน้ เงนิ การโอนหุ้นก้เู ปลย่ี นมอื จะตอ้ งจดทะเบยี นกับบริษทั
3.3 หนุ้ กชู้ นิดท่ีไมต่ อ้ งจดทะเบยี นการโอน การโอนหุ้นกู้เพอื่ เปลยี่ นมือกเ็ พยี งแต่ได้ส่งมอบ
ใบห้นุ โดยไม่ตอ้ งสลกั หลัง

3 : ขอ้ ดขี องการออกห้นุ กู้เมอ่ื เทยี บกับการออกหุ้นทนุ

การออกหนุ้ กู้มขี อ้ ดเี มื่อเปรียบเทียบกับหุน้ ทนุ (หุ้นสามัญ) คอื
1. ผูถ้ ือหุน้ สามัญเดมิ ไมเ่ สยี สทิ ธิในการบรหิ ารงาน เนอ่ื งจากผูถ้ ือหุ้นกู้มีฐานะเปน็ เจ้าหนี้ของกจิ การ
2.เงินปันผลที่ผู้ถือหุ้นสามัญได้รับไม่สามารถนามาหักเป็นค่าใช้จ่าย เพ่ือประหยัดภาษีได้ขณะท่ี
ดอกเบีย้ จา่ ยจากการออกห้นุ กู้ นามาหกั เปน็ ค่าใช้จา่ ย ทาให้กิจการเสยี ภาษเี งนิ ไดน้ ้อยลง
3. ถา้ กิจการสามารถนาเงินทไ่ี ด้รับจากการออกหุ้นก้ไู ปบริหารงานแล้ว ใหผ้ ลตอบแทนสงู กวา่ ดอกเบี้ย
จ่ายของหนุ้ ก้แู ลว้ จะทาให้กาไรสทุ ธิสว่ นทีเ่ ปน็ ของผ้ถู ือหุน้ สามญั สงู ข้นึ
4. ดอกเบี้ยจ่ายของหุน้ กู โดยทว่ั ไปแลว้ จะตา่ กว่าเงินปันผลทกี่ จิ การได้จา่ ยใหแ้ ก่ ผถู้ ือหุ้นสามญั

4 : การบัญชีเกี่ยวกับการซ้อื ห้นุ กู้เพื่อลงทนุ ระยะยาว

ผู้ลงทุนจะซอื้ หุ้นกูโ้ ดยตรงจากบรษิ ัทผู้ออกหุ้นกู้เอง หรือ ซ้ือโดยอ้อมจากบุคคลอื่น หรือ ซ้ือในตลาด
หลักทรัพย์ก็ได้ ราดาซ้ือขายของหุ้นกู้จะข้ึนอยู่กับ ความเสี่ยง ความเชื่อถือของตัว บริษัทผู้ออกหุ้นกู้ สภาพ
เศรษฐกิจ อุปสงค์และอุปทานของผู้ซ้ือและผู้ขาย อัตราดอกเบ้ีย ซ่ึงระบุไว้บนใบหุ้นกู้ เป็นอัดราดอกเบ้ียที่
กาหนดโดยผ้อู กห้นุ กู้ ซง้ึ ระบไุ วเ้ ปน็ ร้อยละของมูลค่าหน้าตว๋ั เชน่ 9% ตอ่ ป,ี 10% ตอ่ ปี เป็นตน้

กรณีท่ีอัตราดอกเบี้ยในท้องดลาดแตกต่างจากอัตราดอกเบย้ี ที่ระบุไวใ้ นใบหุ้นกู้ ผลต่างนี้เป็นส่วนลด
มูลค่าหนุ้ กู้ (Discount) หรือสว่ นเกินมูลค่าหุ้นกู้ (Premium) ข้นึ อยกู่ ับบรษิ ัททอี่ อกหุน้ กู้ถา้ มีผลการดาเนนิ งาน
ดี ฐานะการเงินม่ันคง ก็จะมีผู้เช่ือถือและต้องการลงทุนในหุ้นกู้มาก บริษัทผู้ออกหุ้นกู้ก็จะขายได้ในราคาสูง
กว่ามูลค่า จะมีส่วนเกินมูลค่าหุ้นกู้ ในทางกลับกัน บริษัทใดมีฐานะการเงินอ่อนแอ ความเสี่ยงด่อนข้างสูง
บริษทั ผอู้ อกหุ้นกู้จะขายไดใ้ นราคาต่ากวา่ มูลค่าเกิดสว่ นตา่ หรือส่วนลดมูลคา่ ห้นุ กู้

การบันทึกบัญชีเงินลงทุน ได้กล่าวไว้แล้วตามหลักเกณฑ์ในตอนดัน ซึ่งประกอบด้วยราคาทุนที่ซ้ือ
บวกคา่ นายหน้า และค่าใชจ้ ่ายอ่ืนๆ ท่เี กี่ยวกับการซื้อ

การโอนส่วนเกนิ และสว่ นตา่ มลู ค่าของเงินลงทนุ ซ้ือห้นุ กู้
ส่วนเกินมูลค่าหนุ้ กู้และส่วนต่าหรือสว่ นลดมูลค่าหนุ้ กู้ คือ จานวนท่จี ะต้องนาไปปรับปรุงกบั ดอกเบี้ย
หุ้นกู้ทไี่ ดร้ ับจากบริษทั ผอู้ อกหนุ้ กู้ นบั ตั้งแตว่ ันซื้อห้นุ กู้จนถึงวันครบกาหนดไถถ่ อนห้นุ กู้นน้ั การท่ผี ลู้ งทนุ ซือ้ หุ้น
กู้ไดใ้ นราคาสงู กวา่ มูลค่า กเ็ พราะเหตุวา่ อัตราดอกเบี้ยหุ้นกู้นนั้ สูงกว่าอัตราดอกเบี้ยในทอ้ งตลาด ดงั นนั้ จงึ ควร

182

ถือว่าส่วนหนึ่งของดอกเบ้ียห้นุ กทู้ ี่ได้รับมาน้นั เป็นการชดเชยส่วนเกินมูลค่าหุ้นกู้ท่ีได้จ่ายไปในขณะที่ซอื้ หนุ้ กู้
ในทางตรงกันข้าม การท่ีผู้ลงทุนซ้ือหุ้นกู้ได้ไนราคาต่ากว่ามูลค่า ก็เพราะอัตราดอกเบี้ยของหุ้นกู้น้ันต่ากว่า
อัตราดอกเบี้ยในท้องดลาด และส่วนท่ีต่ากว่ามูลค่า ก็คือ รายได้ค่าดอกเบ้ียจากเงินลงทุน ส่วนท่ีรับมาแล้ว
ลว่ งหนา้ ส่วนท่ีตา่ กวา่ มูลค่าหุ้นกู้ จึงควรถือเป็นส่วนหน่งึ ของรายไดค้ ่าดอกเบ้ยี ดว้ ย

* การนาสว่ นเกนิ มลู ค่าหนุ้ กไู้ ปปรับปรงุ หกั กบั ดอกเบีย้ รบั นัน้ เรียกว่า Premium amortization
* การนาส่วนตา่ หรือสว่ นลดมูลคา่ หนุ้ กไู้ ปปรบั ปรุงเพม่ิ ดอกเบี้ยรบั นั้น เรยี กว่า Discount accumulation
การคานวณ Premium amortization และ Discount accumulation นั้นมวี ิธไี ดวธิ ีหน่ึงดงั น้ี

1. วิธเี สน้ ตรง (Straight line method)
2. วิธดี อกเบย้ี ทบตน้ (Compound interest method)
การบันทกึ บญั ชีเกีย่ วกบั เงินลงทุนซื้อหุน้ ก้ใู นราคาสงู กว่ามูลค่า และการไถถ่ อน

183

แบบทดสอบหลงั เรยี น

รหสั 30201 - 2001 วชิ าการการบญั ชชี น้ั กลาง 1

ชุดการสอนที่ 11 เรอ่ื ง เงนิ ลงทนุ ระยะยาว (ตอ่ ) จานวน 10 ขอ้ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

คาสง่ั จงทาเครอื่ งหมาย (X) ลงหนา้ ขอ้ ท่ถี กู ตอ้ งทสี่ ุด

1. ข้อใดคือความแดกต่างระหว่างห้นุ กแู้ ละห้นุ สามญั

ก. สทิ ธใิ นการออกเสียง ข. ผลตอบแทนท่ไี ด้รบั

ค. สิทธิในการรบั ผลตอบแทน ง. ถกู ทกุ ข้อ

จากโจทย์ตอ่ ไปน้ี จงตอบคาถามข้อ 2-4

เมือ่ วันที่ 1 สิงหาคม 2546 บรษิ ัท เอแอนด์บี จากัด ซอื้ หุ้นกูช้ นดิ 7.5 % อายุ 5 ปี ในบรษิ ทั เอม็

แอนดเ์ อน็ จากดั จานวน 1,000 หุ้น ราคาตราไว้หนุ้ ละ 200 บาท ในราคาหุ้นละ 225 บาท บวกดอกเบ้ียดา้ ง

รบั เสยี ศใช้จ่ายในการซอ้ื 1,000 บาท จ่ายดอกเบี้ยปลี ะคร้งั คอื ในวนั ท่ี 1 กรกฎาคม

2. ดอกเบีย้ ดา้ งรบั ที่บรษิ ทั เอแอนด์บี จากดั จะต้องจ่ายจะเป็นจานวนเท่าใด

ก. 1,250 บาท ข. 13,750 บาท

ค. 15,000 บาท ง. ไม่ต้องจา่ ย

3. บญั ชเี งินลงทุน-หุ้นกู้ ที่จะบันทึกบัญชีในวันที่ 1 สงิ หาคม 2546 จะมยี อดเท่ากับเท่าใด

ก. 200,000 บาท ข. 225,000 บาท

ค. 226,000 บาท ง. 227,250 บาท

4. จานวนเงินท่บี ริษัท เอแอนดบ์ ี จากัด จะตอ้ งจ่ายทง้ั ส้นิ จะเปน็ จานวนเทา่ ใด

ก. 200,000 บาท ข. 225,000 บาท

ค. 226,000 บาท ง. 227,250 บาท

จากโจทย์ต่อไปน้ี จงตอบคาถามขอ้ 5-6

เมื่อวันที่ 1 พฤศจกิ ายน 2545 บริษทั เหลอื งแดง จากัด ซอ้ื หนุ้ ก้ชู นดิ 6 % อายุ 10 ปี ในบริษัท ฟ้า

ขาว จากัด ราคาตราไว้ 10,000 บาท ในราคา 98 บาท บวกดอกเบย้ี ค้างรบั เสยี คา่ ใช้จ่ายในการซ้อื 500 บาท

จา่ ยดอกเบีย้ ปีละ 2 ครง้ั คอื ในวันท่ี 1 มีนาคม และ วนั ที่ 1 กนั ยายน

5. ดอกเบี้ยค้างรบั ทีบ่ รษิ ทั เหลืองแดง จากัด จากัด จะต้องจา่ ยจะเปน็ ระยะเวลาเทา่ ใด

ก. 2 เดอื น ข. 6 เดอื น

ค. 8 เดอื น ง. 12 เดือน

6. จานวนเงนิ ท่บี รษิ ทั เหลอื งแดง จากัด จากัด จะตอ้ งจา่ ยทัง้ สนิ้ จะเป็นจานวนเทา่ ใด

ก. 9,800 บาท ข. 10,000 บาท

ค. 10,400 บาท ง. 10,500 บาท

184

แบบทดสอบหลงั เรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 - 2001 วชิ าการการบญั ชชี น้ั กลาง 1

ชุดการสอนที่ 11 เรอ่ื ง เงนิ ลงทนุ ระยะยาว (ตอ่ ) จานวน 10 ข้อ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

คาสง่ั จงทาเครอ่ื งหมาย (X) ลงหนา้ ขอ้ ท่ีถกู ตอ้ งทส่ี ุด

7. การบนั ทึกรายการตัดสว่ นเกินและส่วนตา่ มูลค่าของเงินลงทุนซือ้ หุน้ กู้ จะปรบั ปรงุ กับบญั ชีอะไร

ก. ดอกเบี้ยรบั ข. ดอกเบย้ี ค้างรบั

ค. เงินลงทุน-ห้นุ กู้ ง. ไมต่ ้องปรบั ปรงุ

8. สาเหตุของการขายเงินลงทนุ ระยะยาวในหุ้นก้กู อ่ นกาหนดไถถ่ อนคอื อะไร

ก. ขาดเงินทุนหมนุ เวยี น ข. ผบู้ รหิ ารเปลี่ยนนโยบายในการลงทนุ

ค. ขอ้ จากัดทางดา้ นกฎหมาย ง. ถูกทุกขอ้

9. ขอ้ ใดคอื สาเหตุของการแปลงสภาพหุ้นกู้

ก. ต้องการเปล่ียนสถานภาพจากเจา้ หนเ้ี ปน็ ผูถ้ ือหุ้น

ข. บริษทั ผูอ้ อกหนุ้ กจู้ ่ายเงินปันผลให้ในอตั ราท่ีสงู กว่าอตั ราดอกเบ้ยี หุ้นกู้

ค. นโยบายผบู้ รหิ าร

ง. ถกู ทกุ ข้อ

10. การแสดงรายการเงนิ ลงทนุ ระยะยาว-หนุ้ ในงบการเงนิ กรณบี ริษัทผ้อู อกหนุ้ กจู้ ดทะเบยี นใน

ตลาดหลักทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย จะแสดงอย่างไร

ก. แสดงในราคาทนุ รวม

ข. แสดงในราคาตลาดรวม

ค. แสดงในราคาทนุ รวมหรือราคาตลาดรวมที่ตา่ กว่า

ง. แสดงในราคารวมเฉล่ยี

185

โครงการสอนรายหนว่ ย

รหสั วชิ า 30201 - 2001 ช่ือวชิ า การบญั ชชี นั้ กลาง 1

ช่ือหนว่ ย เงนิ ลงทนุ ระยะยาว (ตอ่ ) จานวน 4 ชว่ั โมง

รายการสอนหวั ขอ้ การเรยี นรู้

นอกจากเงินลงทนุ หนุ้ ทุนแล้ว กจิ การสามารถเลือกลงทนุ ในเงนิ ลงทนุ ห้นุ ประเภทหนไี้ ด้ ซง่ึ เงนิ ลงทนุ

ประเภทดงั กล่าวจะแสดงถงึ การเปน็ หน้ตี อ่ กนั ซึง่ ผ้อู อกห้นุ สญั ญาวา่ จะจา่ ยชาระเงนิ คืนดว้ ยการไถถ่ อนหนุ้ กู้

เมื่อครบกาหนด ทั้งนีบ้ รษิ ทั ผู้ออกหนุ้ กู้ยนิ ดที จี่ ะจ่ายดอกเบี้ยให้ผู้ลงทนุ เปน็ ผลตอบแทนจากการลงทุน

หวั ขอ้ การเรยี นรู้ จุดประสงคก์ ารสอนหรอื จุดประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม

1.5. การขายเงนิ ลงทนุ ระยะยาวในหนุ้ กู้ ก่อนครบ 1. บนั ทึกรายการขายเงินลงทนุ ระยะยาวในหุ้นกู้ ก่อน

กาหนดไถ่ถอน ครบกาหนดไถ่ถอนได้

1.6. การแปลงสภาพหุ้นกู้ 2. บันทึกรายการแปลงสภาพหนุ้ กู้ได้

1.7. การแสดงรายการในงบการเงนิ 3. แสดงรายการในงบการเงนิ ได้

4. มกี ารพฒั นาคณุ ธรรม จริยธรรม คา่ นยิ ม และ

คุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์ท่ีผูส้ อนสามารถสังเกตเห็น

ได้ ในดา้ นความมมี นษุ ยสมั พันธ์ ความมวี นิ ยั ความ

รับผิดชอบ ความเช่ือมั่นในตนเอง ความสนใจใฝ่รู้

ความรกั สามคั คี ความกตญั ญกู ตเวที

วธิ กี ารสอน :

1. แนะนาการเรยี นการสอน วิชาการบัญชีชัน้ กลาง 1 รายละเอยี ดมาตรฐานวิชาชีพ จุดประสงค์

รายวิชา มาตรฐานรายวิชา คาอธิบายรายวชิ า การวัดผลและประเมินผล

2. นาเข้าสู่บทเรียน นอกจากเงินลงทุนห้นุ ทุนแล้ว กิจการสามารถเลือกลงทนุ ในเงินลงทนุ หุ้น

ประเภทหนไ้ี ด้ ซึง่ เงินลงทนุ ประเภทดังกลา่ วจะแสดงถึงการเปน็ หนีต้ อ่ กัน ซงึ่ ผูอ้ อกหุ้นสัญญาวา่

จะจา่ ยชาระเงนิ คนื ด้วยการไถถ่ อนหนุ้ กู้เมื่อครบกาหนด ทั้งน้ีบริษัทผอู้ อกหุ้นกยู้ นิ ดีที่จะจ่าย

ดอกเบี้ยให้ผู้ลงทนุ เปน็ ผลตอบแทนจากการลงทนุ เพือ่ ให้สอื่ ความเข้าใจได้ง่ายขน้ึ ครอู ธบิ าย

เนื้อหาสาระการเรยี นรู้ พร้อมยกตัวอย่างประกอบตามแต่ละหวั ข้อ

3. เปดิ โอกาสให้ผ้เู รียนร่วมแสดงความคิดเห็นตา่ ง ๆ ขณะสอน

4. ให้ผู้เรียนและผสู้ อนรว่ มกนั สรปุ เน้ือหาทัง้ หมด

5. ให้ผู้เรียนทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบทเรียน ในส่วนท่ี 1 สง่ ภายในชว่ั โมงเรยี น

6. ผู้เรยี นศกึ ษาค้นควา้ เพ่ิมเติมดว้ ยตนเอง จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ เชน่ อนิ เทอร์เน็ต

186

สื่อการสอน
1. หนงั สือเรียน การบญั ชชี น้ั กลาง 1 ของศิริวรรณ ผวิ นวล และสฤษดิ์ ปานศรีพงษ์

การประเมนิ :

1. สังเกตพฤตกิ รรมการเรยี นร้ขู องผเู้ รยี นในชั้นเรยี น
2. ประเมินพฤติกรรมการเรียนและพฤติกรรมการทางาน
3. ประเมนิ การทาแบบประเมนิ ผลท้ายบท 10 ข้อ ทาถกู ไดข้ ้อละ 1 คะแนน

ทาถกู 8-10 ขอ้ ดี
ทาถกู 6-7 ข้อ ปานกลาง
ทาถูก 2-5 ข้อ ผ่าน
ทาถกู 0-1 ข้อ ไมผ่ า่ น

187

แผนการจดั การเรยี นรู้

ช่ือวชิ า การบญั ชีชนั้ กลาง 1 รหสั วชิ า 30201 - 2001 สอนครงั้ ที่ 12
จานวน 4 ชม.
หนว่ ยท่ี 9 ชอ่ื หนว่ ย เงนิ ลงทนุ ระยะยาว (ตอ่ )

1. หวั ขอ้ การเรยี นรู้

1.5. การขายเงนิ ลงทุนระยะยาวในห้นุ กู้ ก่อนครบกาหนดไถ่ถอน
1.6. การแปลงสภาพหนุ้ กู้
1.7. การแสดงรายการในงบการเงิน

2. สาระสาคญั

นอกจากเงินลงทุนหุ้นทุนแล้ว กิจการสามารถเลือกลงทุนในเงินลงทุนหุ้นประเภทหนไ้ี ด้ ซ่ึงเงินลงทุน
ประเภทดังกล่าวจะแสดงถึงการเป็นหน้ีต่อกัน ซึ่งผู้ออกหุ้นสัญญาว่าจะจ่ายชาระเงินคืนด้วยการไถ่ถอนหุ้นกู้
เม่อื ครบกาหนด ทั้งน้ีบริษัทผอู้ อกหุ้นกยู้ ินดีที่จะจ่ายดอกเบย้ี ให้ผ้ลู งทนุ เปน็ ผลตอบแทนจากการลงทนุ

3. สมรรถนะประจาหนว่ ย

3.1. บนั ทึกรายการขายเงินลงทุนระยะยาวในหุ้นกู้ กอ่ นครบกาหนดไถถ่ อนได้
3.2. บันทึกรายการแปลงสภาพหุ้นกูไ้ ด้
3.3. แสดงรายการในงบการเงินได้
3.4. มกี ารพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงคท์ ี่ผสู้ อนสามารถสังเกตเห็นได้

ในดา้ นความมมี นษุ ยสัมพนั ธ์ ความมวี ินยั ความรับผิดชอบ ความเชอ่ื มน่ั ในตนเอง ความสนใจใฝ่รู้
ความรกั สามัคคี ความกตัญญกู ตเวที

4. จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

4.1 จุดประสงคท์ วั่ ไป
4.1.1. มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการขายเงินลงทนุ ระยะยาวในหุ้นกู้ ก่อนครบกาหนดไถ่ถอน
4.1.2 มีความรู้ความเข้าใจเก่ียวกบั การแปลงสภาพหนุ้ กู้
4.1.3 มีความรูค้ วามเข้าใจเกีย่ วกบั การแสดงรายการในงบการเงนิ

4.2 จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม
4.2.1. ผู้เรียนบนั ทกึ รายการขายเงินลงทนุ ระยะยาวในหนุ้ กู้ ก่อนครบกาหนดไถ่ถอนได้
4.2.2. ผเู้ รียนบันทกึ รายการแปลงสภาพหุ้นกู้ได้
4.2.3 ผเู้ รยี นแสดงรายการในงบการเงนิ ได้

188

5. กจิ กรรมการจัดการเรยี นรู้

ในการเรยี นการสอนของหนว่ ยที่ 9 ครงั้ ท่ี 12 (จานวน 4 ชวั่ โมง)
5.1. แนะนาการเรียนการสอน วชิ าการบญั ชชี นั้ กลาง รายละเอียดมาตรฐานวชิ าชีพ

จุดประสงคร์ ายวิชา มาตรฐานรายวิชา คาอธิบายรายวิชา การวัดผลและประเมินผล
5.2. อธิบายการขายเงินลงทุนระยะยาวในหุ้นกู้ ก่อนครบกาหนดไถ่ถอน การแปลงสภาพหุ้นกู้

การแสดงรายการในงบการเงิน ในขณะบรรยายจะ สอดแทรกความรู้ด้านคณุ ธรรม จริยธรรม ให้ผเู้ รียนตาม
โอกาส

5.3. เปิดโอกาสให้ผ้เู รยี นรว่ มแสดงความคิดเหน็ ต่าง ๆ ขณะสอน
5.4. ให้ผู้เรยี นและผสู้ อนรว่ มกนั สรปุ เนื้อหาทงั้ หมด
5.5. ให้ผู้เรยี นทาแบบฝกึ หัดท้ายบทเรียน ในส่วนท่ี 1 สง่ ภายในชั่วโมงเรียน
5.6. ผู้เรียนศกึ ษาคน้ ควา้ เพิม่ เติมด้วยตนเอง จากแหลง่ การเรยี นรตู้ า่ ง ๆ เชน่ อนิ เทอร์เนต็

6. สอื่ การจดั การเรยี นรู้

6.1. หนงั สือเรียน การบญั ชีชน้ั กลาง 1 ของศิริวรรณ ผิวนวล และสฤษดิ์ ปานศรพี งษ์

7. การวดั ผลและประเมนิ ผล

7.1. สังเกตพฤติกรรมการเรยี นรู้ของผ้เู รียนในชน้ั เรยี น
7.2. ประเมินพฤติกรรมการเรียนและพฤตกิ รรมการทางาน
7.3. ประเมนิ การทาแบบประเมนิ ผลทา้ ยบท 10 ขอ้ ทาถูกไดข้ ้อละ 1 คะแนน

ทาถูก 8-10 ข้อ ดี
ทาถกู 5-7 ข้อ ปานกลาง
ทาถูก 2-5 ข้อ ผ่าน
ทาถูก 0 -1 ข้อ ไมผ่ ่าน

8. แหลง่ การเรยี นรเู้ พมิ่ เตมิ

1. อินเตอรเ์ น็ต
2. ห้องสมดุ

9. กจิ กรรมเสนอแนะ (ถ้ามี)

-

189

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น

รหสั 30201 - 2001 วชิ าการการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชุดการสอนที่ 12 เรอ่ื ง เงนิ ลงทนุ ระยะยาว (ตอ่ ) จานวน 10 ข้อ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

คาสง่ั จงทาเครอื่ งหมาย (X) ลงหนา้ ขอ้ ทถี่ กู ตอ้ งทส่ี ดุ

1. จานวนเงนิ ท่ีบรษิ ทั เหลืองแดง จากัด จากดั จะต้องจ่ายทัง้ ส้ินจะเปน็ จานวนเท่าใด

ก. 9,800 บาท ข. 10,000 บาท

ค. 10,400 บาท ง. 10,500 บาท

2. การบันทกึ รายการตดั สว่ นเกินและสว่ นต่ามลู ค่าของเงินลงทนุ ซ้อื หนุ้ กู้ จะปรบั ปรุงกบั บญั ชีอะไร

ก. ดอกเบี้ยรับ

ข. ดอกเบย้ี คา้ งรบั

ค. เงนิ ลงทุน-ห้นุ กู้

ง. ไม่ตอ้ งปรบั ปรุง

3. สาเหตขุ องการขายเงนิ ลงทุนระยะยาวในหนุ้ กกู้ อ่ นกาหนดไถ่ถอนคอื อะไร

ก. ขาดเงินทนุ หมุนเวียน

ข. ผู้บรหิ ารเปลีย่ นนโยบายในการลงทุน

ค. ขอ้ จากดั ทางดา้ นกฎหมาย

ง. ถูกทกุ ขอ้

4. ข้อใดคือสาเหตขุ องการแปลงสภาพหุ้นกู้

ก. ตอ้ งการเปลย่ี นสถานภาพจากเจ้าหนเ้ี ป็นผถู้ ือหุ้น

ข. บริษัทผอู้ อกห้นุ กู้จ่ายเงนิ ปันผลให้ในอตั ราที่สงู กว่าอัตราดอกเบ้ยี หุน้ กู้

ค. นโยบายผบู้ รหิ าร

ง. ถกู ทกุ ขอ้

5. การแสดงรายการเงนิ ลงทุนระยะยาว-ห้นุ ในงบการเงินกรณบี ริษัทผอู้ อกหุ้นกู้จดทะเบียนใน

ตลาดหลกั ทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย จะแสดงอยา่ งไร

ก. แสดงในราคาทุนรวม

ข. แสดงในราคาตลาดรวม

ค. แสดงในราคาทุนรวมหรือราคาตลาดรวมท่ีตา่ กวา่

ง. แสดงในราคารวมเฉล่ีย

190

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 - 2001 วชิ าการการบญั ชชี น้ั กลาง 1

ชุดการสอนท่ี 12 เรอ่ื ง เงนิ ลงทนุ ระยะยาว (ตอ่ ) จานวน 10 ข้อ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

คาสง่ั จงทาเครอ่ื งหมาย (X) ลงหนา้ ขอ้ ที่ถกู ตอ้ งทส่ี ุด

6. ขอ้ ใดคือความแดกตา่ งระหว่างหุ้นกูแ้ ละห้นุ สามัญ

ก. สทิ ธิในการออกเสยี ง

ข. ผลตอบแทนทีไ่ ด้รบั

ค. สิทธิในการรบั ผลตอบแทน

ง. ถูกทกุ ข้อ

จากโจทย์ต่อไปนี้ จงตอบคาถามข้อ 7-8

เม่ือวนั ที่ 1 สงิ หาคม 2546 บรษิ ทั เอแอนด์บี จากัด ซ้อื หุ้นกู้ชนดิ 7.5 % อายุ 5 ปี ในบริษทั เอ็ม

แอนดเ์ อ็น จากัด จานวน 1,000 หนุ้ ราคาตราไว้หนุ้ ละ 200 บาท ในราคาหนุ้ ละ 225 บาท บวกดอกเบ้ยี ดา้ ง

รบั เสียศใช้จ่ายในการซื้อ 1,000 บาท จ่ายดอกเบ้ียปลี ะครง้ั คอื ในวนั ท่ี 1 กรกฎาคม

7. ดอกเบ้ยี ดา้ งรับที่บริษัท เอแอนด์บี จากัด จะต้องจ่ายจะเป็นจานวนเทา่ ใด

ก. 1,250 บาท ข. 13,750 บาท

ค. 15,000 บาท ง. ไมต่ อ้ งจ่าย

8. บญั ชีเงินลงทนุ -ห้นุ กู้ ทจ่ี ะบันทกึ บญั ชีในวนั ท่ี 1 สงิ หาคม 2546 จะมยี อดเท่ากบั เท่าใด

ก. 200,000 บาท ข. 225,000 บาท

ค. 226,000 บาท ง. 227,250 บาท

9. จานวนเงินท่บี ริษทั เอแอนด์บี จากัด จะต้องจา่ ยทั้งสิ้นจะเปน็ จานวนเท่าใด

ก. 200,000 บาท ข. 225,000 บาท

ค. 226,000 บาท ง. 227,250 บาท

จากโจทย์ตอ่ ไปนี้ จงตอบคาถามขอ้ 10

เมือ่ วนั ที่ 1 พฤศจิกายน 2545 บรษิ ทั เหลอื งแดง จากัด ซอ้ื ห้นุ กู้ชนิด 6 % อายุ 10 ปี ในบรษิ ทั ฟ้า

ขาว จากัด ราคาตราไว้ 10,000 บาท ในราคา 98 บาท บวกดอกเบย้ี ค้างรับ เสยี คา่ ใช้จา่ ยในการซอ้ื 500 บาท

จา่ ยดอกเบีย้ ปีละ 2 ครัง้ คือในวันที่ 1 มีนาคม และ วนั ที่ 1 กนั ยายน

10. ดอกเบยี้ คา้ งรบั ที่บริษทั เหลืองแดง จากดั จากัด จะตอ้ งจา่ ยจะเป็นระยะเวลาเทา่ ใด

ก. 2 เดอื น ข. 6 เดือน

ค. 8 เดอื น ง. 12 เดอื น

191

ใบเนอื้ หา/ใบความรู้
หนว่ ยที่ 9 เรอ่ื ง เงนิ ลงทนุ ระยะยาว (ตอ่ )

5 : การขายเงนิ ลงทุนระยะยาวในห้นุ กู้ กอ่ นครบกาหนดไถถ่ อน

กิจการท่มี เี งนิ ลงทุนระยะยาวไว้ อาจมคี วามจาเปน็ ท่ีจะต้องขายเงนิ ลงทุนดังกล่าวไปเนือ่ งจากเหตุผล
หลายประการ เช่น ประสบปัญหาด้านเงินทุนหมุนเวียน เปล่ียนนโยบายในการลงทุน ข้อจากัดทางด้าน
กฎหมาย เปน็ ตน้ ในกรณเี ชน่ นจี้ ะมีกาไรหรอื ขาดทนุ จากการขายเกดิ ข้ึน

การคานวณราคาตามบัญชี (Book value) ของเงินลงทุน ก็เหมือนกับที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์ โดย
ท่ัวๆ ไป คือ จะต้องมีการตัดส่วนตา่ หรือสว่ นเกนิ มูลค่าหนุ้ กู้ จนถงึ วนั ขายเสียกอ่ นในขณะที่ ที่ดนิ อาคาร และ
อุปกรณก์ ็จะมกี ารคดิ ค่าเสอ่ื มราคาจนถงึ ณ วนั ขาย เชน่ กนั

ตวั อยา่ งที่ 3 จากตวั อย่างท่ี 2 บริษทั เมตตา จากัด ได้ขายหนุ้ กู้ 9% ให้บริษทั กรุณา จากัด ไปเม่ือวันท่ี 1
กมุ ภาพนั ธ์ 2543 ในราดา 96 บาท บวกดอกเบ้ียคา้ งรบั คา่ ใช้จา่ ยในการขาย 60 บาท

การบันทึกบัญชี 300
2543
ม.ค.1 Dr. ดอกเบย้ี รับ 300

Cr. ดอกเบยี้ ค้างรับ
กลบั รายการดอกเบยี้ ค้างรับ ปี 2542

ก.พ. 1 Dr. เงินลงทุน-หุ้นกู้ 9% ใน บจก. กรุณา 5.45

Cr. ดอกเบีย้ ค้างรบั ( 1 x 300) 5.45
ปรบั ปรุงบญั ชเี งนิ ลงทนุ แล5ะ5ดอกเบย้ี กบั สว่ นต่ากว่ามูลค่าห้นุ กู้ ปี 2543

ก.พ. 1 Dr. เงนิ สด 9,915.00

ขาดทนุ จากการขายหนุ้ กู้ 190.91

Cr. เงินลงทุน-ห้นุ กู้ 9% ใน บจก. กรุณา 9,730.91

ดอกเบยี้ รบั 375.00

บนั ทกึ การขายเงินลงทนุ ในหุน้ กขู้ อง บริษัท กรณุ า จากดั

192

6 : การแปลงสภาพหนุ้ กู้

บริษัทท่ีออกหุ้นกู้ อาจกาหนดเงื่อนไขในการขายหุ้นกู้ไว้ว่า สามารถแปลงสภาพหุ้นกู้เป็นหุ้นชนิดอ่ืน
ได้ เชน่ หนุ้ สามญั แปลงสภาพจากการเป็นเจา้ หน้ี (กรณีซอื้ หนุ้ กู้) มาเปน็ เจ้าของกิจการ (ผู้ถอื หุ้นสามญั )

ตวั อย่างท่ี 4 บรษิ ทั เมตตาธรรม จากัด ถอื หนุ้ กู้ 9% ในบริษัท ปนู ซเี มนต์ไทย จากดั (มหาชน) ราคาตาม
มลู ค่า 10,000 บาท มีราคาตามบัญชีในวันท่ี 1 มกราคม 2546 จานวน 9,850 บาท และไดน้ า
หุน้ กูไ้ ปแปลงสภาพเป็นหุน้ สามญั ในวนั น้ี อตั ราส่วน 10 หุ้นสามัญ ตอ่ หุ้นกู้ 1,000 บาท หุ้น
สามญั มูลคา่ หุ้นละ 100 บาท ราคาซื้อขายในตลาดหลกั ทรพั ย์แหง่ ประเทศไทย หนุ้ ละ 110 บาท
บริษทั ปนู ซเี มนตไ์ ทย จากดั จ่ายดอกเบี้ยคา้ งรับใหด้ ว้ ย 200 บาท

การบนั ทกึ บัญชี

2546

ม.ค.1 Dr. เงินลงทุน - หุ้นสามญั ใน บจม. ปนู ซเี มนตไ์ ทย 11,000

เงินสด 200

Cr. เงนิ ลงทนุ - หนุ้ กู้ 9% ใน บจม. ปนู ซีเมนตไ์ ทย 9,850

ดอกเบ้ยี รบั 200

กาไรจากการแปลงสภาพหนุ้ กู้ 1,150

บันทึกการแปลงสภาพหุ้นกู้ 9% เปน็ หุน้ สามัญ 100 หนุ้ ( 10 X 10,000)
1000
ราคาตลาดหุ้นละ 110 บาท

7 : การแสดงรายการในงบการเงนิ

หุ้นกู้ถือเป็นเงินลงทุนระยะยาว (หลักทรัพย์ประเภทหนี้) ชนิดหนึ่ง การแสดงรายการในงบดุลมี
หลกั เกณฑ์ ดงั นี้

1) ในกรณีท่ีเป็นหลักทรัพย์ของบรษิ ัทที่ได้จดทะเบียน (ซื้อขาย) ในตลาดหลักทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย
เช่น หุ้นกู้ของบริษัท แลนด์แอนด์เฮ้าส์ จากัด (มหาชน) และพันธบัตรรัฐบาลหุ้นกู้ หรือพันธบัตรท่ีออกโดย
องค์การของรัฐบาล รัฐวสิ าหกจิ หรือนิตบิ คุ คลที่มีกฎหมายเฉพาะ จดั ตง้ั ขน้ึ (ธกส, ธอส, IFCT เป็นตนั ) ทั้งหมด
ทก่ี ลา่ วมาน้ถี ือเป็นหลกั ทรัพย์ ในความต้องการของตลาด ใหแ้ สดงในราคาทนุ รวม หรือราคาตลาดรวมที่ต่ากว่า
จานวนท่ีเปล่ียนแปลงไประหว่างราคาทุนรวม และมูลค่าสุทธิที่จะได้รับรวมให้บนั ทกึ ไว้ใน บัญชีค่าเผื่อการลด
ราคาหลกั ทรพั ย์ ประเภทหนี้ในความตอ้ งการของตลาดท่ีจัดเปน็ สินทรพั ย์หมุนเวียน ให้นาไปรวมในส่วนของผู้
ถอื หุ้น

2) หนุ้ กู้ (หลักทรพั ย์ประเภทหน้)ี ของบริษทั ที่ไมเ่ ขา้ เกณฑ์ ตามขอ้ 1) ให้แสดงในราคาทุน หรอื ราคา
ทปี่ ระเมิน ตามหลกั เกณฑ์อย่างมีระบบ โดยมีหลักฐานอา้ งองิ ที่เช่อื ถอื ได้

193

แบบทดสอบหลงั เรยี น

รหสั 30201 - 2001 วชิ าการการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชุดการสอนที่ 12 เรอ่ื ง เงนิ ลงทนุ ระยะยาว (ตอ่ ) จานวน 10 ข้อ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

คาสง่ั จงทาเครอื่ งหมาย (X) ลงหนา้ ขอ้ ทีถ่ กู ตอ้ งทส่ี ุด

1. จานวนเงนิ ท่ีบรษิ ทั เหลืองแดง จากดั จากัด จะต้องจ่ายทั้งส้ินจะเปน็ จานวนเท่าใด

ก. 9,800 บาท ข. 10,000 บาท

ค. 10,400 บาท ง. 10,500 บาท

2. การบันทกึ รายการตดั สว่ นเกินและส่วนต่ามลู ค่าของเงนิ ลงทุนซ้อื หนุ้ กู้ จะปรบั ปรุงกบั บญั ชีอะไร

ก. ดอกเบี้ยรับ

ข. ดอกเบย้ี คา้ งรบั

ค. เงนิ ลงทุน-ห้นุ กู้

ง. ไม่ตอ้ งปรบั ปรุง

3. สาเหตขุ องการขายเงนิ ลงทุนระยะยาวในหนุ้ กกู้ อ่ นกาหนดไถ่ถอนคอื อะไร

ก. ขาดเงินทนุ หมุนเวียน

ข. ผู้บรหิ ารเปลีย่ นนโยบายในการลงทุน

ค. ขอ้ จากดั ทางดา้ นกฎหมาย

ง. ถูกทกุ ขอ้

4. ข้อใดคือสาเหตขุ องการแปลงสภาพหนุ้ กู้

ก. ตอ้ งการเปลย่ี นสถานภาพจากเจ้าหนเ้ี ปน็ ผูถ้ ือหุ้น

ข. บริษัทผอู้ อกห้นุ กู้จ่ายเงนิ ปนั ผลให้ในอตั ราทีส่ ูงกวา่ อัตราดอกเบ้ยี หุน้ กู้

ค. นโยบายผบู้ รหิ าร

ง. ถกู ทกุ ขอ้

5. การแสดงรายการเงนิ ลงทุนระยะยาว-หุ้นในงบการเงินกรณีบริษัทผอู้ อกหุ้นกู้จดทะเบียนใน

ตลาดหลกั ทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย จะแสดงอยา่ งไร

ก. แสดงในราคาทุนรวม

ข. แสดงในราคาตลาดรวม

ค. แสดงในราคาทุนรวมหรือราคาตลาดรวมที่ตา่ กว่า

ง. แสดงในราคารวมเฉล่ีย

194

แบบทดสอบหลงั เรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 - 2001 วชิ าการการบญั ชชี น้ั กลาง 1

ชดุ การสอนท่ี 12 เรอื่ ง เงนิ ลงทนุ ระยะยาว (ตอ่ ) จานวน 10 ข้อ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

คาสง่ั จงทาเครอ่ื งหมาย (X) ลงหนา้ ขอ้ ท่ถี กู ตอ้ งทสี่ ุด

6. ข้อใดคอื ความแดกตา่ งระหว่างหุ้นกูแ้ ละห้นุ สามญั

ก. สิทธใิ นการออกเสียง

ข. ผลตอบแทนท่ไี ด้รบั

ค. สิทธิในการรบั ผลตอบแทน

ง. ถูกทกุ ข้อ

จากโจทย์ตอ่ ไปน้ี จงตอบคาถามขอ้ 7-8

เมือ่ วันที่ 1 สงิ หาคม 2546 บรษิ ัท เอแอนด์บี จากัด ซ้อื หุ้นกชู้ นดิ 7.5 % อายุ 5 ปี ในบริษทั เอ็ม

แอนด์เอน็ จากัด จานวน 1,000 หุ้น ราคาตราไว้หุ้นละ 200 บาท ในราคาหนุ้ ละ 225 บาท บวกดอกเบ้ยี ดา้ ง

รับ เสียศใช้จ่ายในการซ้อื 1,000 บาท จ่ายดอกเบ้ียปลี ะครง้ั คอื ในวนั ท่ี 1 กรกฎาคม

7. ดอกเบี้ยด้างรับที่บรษิ ัท เอแอนดบ์ ี จากัด จะต้องจา่ ยจะเป็นจานวนเท่าใด

ก. 1,250 บาท ข. 13,750 บาท

ค. 15,000 บาท ง. ไม่ต้องจ่าย

8. บัญชีเงินลงทนุ -หุ้นกู้ ทีจ่ ะบนั ทกึ บญั ชีในวนั ท่ี 1 สิงหาคม 2546 จะมียอดเท่ากบั เท่าใด

ก. 200,000 บาท ข. 225,000 บาท

ค. 226,000 บาท ง. 227,250 บาท

9. จานวนเงนิ ทบี่ ริษัท เอแอนดบ์ ี จากัด จะตอ้ งจ่ายทัง้ สนิ้ จะเป็นจานวนเท่าใด

ก. 200,000 บาท ข. 225,000 บาท

ค. 226,000 บาท ง. 227,250 บาท

จากโจทย์ต่อไปนี้ จงตอบคาถามขอ้ 5

เม่ือวันท่ี 1 พฤศจิกายน 2545 บรษิ ทั เหลืองแดง จากัด ซ้ือห้นุ กู้ชนิด 6 % อายุ 10 ปี ในบรษิ ทั ฟ้า

ขาว จากัด ราคาตราไว้ 10,000 บาท ในราคา 98 บาท บวกดอกเบย้ี ค้างรับ เสยี คา่ ใช้จา่ ยในการซอ้ื 500 บาท

จ่ายดอกเบี้ยปีละ 2 คร้งั คือในวนั ท่ี 1 มนี าคม และ วนั ท่ี 1 กนั ยายน

10. ดอกเบยี้ คา้ งรบั ท่ีบริษทั เหลืองแดง จากัด จากดั จะตอ้ งจา่ ยจะเปน็ ระยะเวลาเทา่ ใด

ก. 2 เดอื น ข. 6 เดอื น

ค. 8 เดือน ง. 12 เดอื น

195

โครงการสอนรายหนว่ ย

รหัสวชิ า 30201 - 2001 ช่ือวชิ า การบญั ชชี น้ั กลาง 1

ช่ือหนว่ ย ทดี่ นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 4 ชวั่ โมง

รายการสอนหวั ขอ้ การเรยี นรู้

ทด่ี นิ อาคาร และอุปกรณเ์ ป็นสินทรัพย์ทมี่ ีตัวตนและมีอายุการใชง้ านมากกวา่ 1 ปี ท่กี จิ การมีไว้เพ่ือ

ใช้ในการดาเนนิ งาน ไม่ไดม้ ีไวเ้ พือ่ ขาย ทงั้ น้ี สินทรพั ยด์ ังกลา่ วจะตอ้ งมมี ูลคา่ พอสมควร ดงั นนั้ กิจการจะตอ้ งมี

การกาหนดมูลคา่ ของสินทรพั ย์ใหถ้ กู ตอ้ ง เพอื่ แสดงข้อมูลในงบการเงิน ใหแ้ สดงฐานะการเงนิ ท่แี ท้จริง

หวั ขอ้ การเรยี นรู้ จดุ ประสงคก์ ารสอนหรอื จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม

1.1. ความหมายของทด่ี ิน อาคารและอปุ กรณ์ 1. บอกความหมายของท่ีดนิ อาคาร และอุปกรณ์ได้

1.2. การวดั มูลคา่ เร่มิ แรกของทีด่ นิ อาคาร และ 2. วดั มลู คา่ ของที่ดนิ อาคาร และอปุ กรณไ์ ด้

อปุ กรณ์ 3. บนั ทกึ ดอกเบีย้ จ่ายเป็นต้นทุนของสนิ ทรัพย์ได้

1.3. หลักการบนั ทกึ ดอกเบีย้ จา่ ยเป็นต้นทุนของ 4. มกี ารพัฒนาคณุ ธรรม จรยิ ธรรม ค่านิยม และ

สนิ ทรัพย์ คุณลักษณะอันพึงประสงคท์ ่ผี ูส้ อนสามารถสังเกตเห็น

ได้ ในดา้ นความมมี นุษยสมั พันธ์ ความมวี ินยั ความ

รับผิดชอบ ความเช่ือม่นั ในตนเอง ความสนใจใฝ่รู้

ความรกั สามคั คี ความกตัญญูกตเวที

วธิ กี ารสอน :

1. แนะนาการเรยี นการสอน วิชาการบัญชชี ั้นกลาง 1 รายละเอยี ดมาตรฐานวิชาชพี จุดประสงค์

รายวชิ า มาตรฐานรายวชิ า คาอธบิ ายรายวชิ า การวัดผลและประเมินผล

2. นาเข้าสู่บทเรียน ทด่ี นิ อาคาร และอปุ กรณเ์ ป็นสินทรพั ยท์ ่มี ีตัวตนและมอี ายกุ ารใชง้ านมากกว่า 1

ปี ท่ีกจิ การมีไวเ้ พื่อใช้ในการดาเนินงาน ไม่ไดม้ ไี ว้เพ่อื ขาย ท้ังนี้ สนิ ทรัพยด์ ังกล่าวจะตอ้ งมมี ลู คา่

พอสมควร ดงั นน้ั กิจการจะต้องมกี ารกาหนดมูลค่าของสินทรพั ย์ใหถ้ ูกต้อง เพอ่ื แสดงขอ้ มลู ในงบ

การเงิน ให้แสดงฐานะการเงินทีแ่ ท้จรงิ เพอื่ ให้ส่อื ความเข้าใจไดง้ ่ายข้ึน ครอู ธบิ ายเนอื้ หาสาระ

การเรยี นรู้ พร้อมยกตัวอย่างประกอบตามแตล่ ะหัวข้อ

3. เปดิ โอกาสให้ผู้เรยี นรว่ มแสดงความคิดเหน็ ต่าง ๆ ขณะสอน

4. ให้ผู้เรียนและผสู้ อนรว่ มกนั สรุปเน้ือหาทงั้ หมด

5. ให้ผู้เรยี นทาแบบฝกึ หดั ทา้ ยบทเรียน ในส่วนท่ี 1 ส่งภายในชัว่ โมงเรยี น

6. ผเู้ รยี นศึกษาคน้ คว้าเพ่มิ เตมิ ด้วยตนเอง จากแหลง่ การเรียนรู้ตา่ ง ๆ เชน่ อินเทอร์เน็ต

196

สื่อการสอน
1. หนงั สือเรียน การบญั ชชี น้ั กลาง 1 ของศิริวรรณ ผวิ นวล และสฤษดิ์ ปานศรีพงษ์

การประเมนิ :

1. สังเกตพฤตกิ รรมการเรยี นร้ขู องผเู้ รยี นในชั้นเรยี น
2. ประเมินพฤติกรรมการเรียนและพฤติกรรมการทางาน
3. ประเมนิ การทาแบบประเมนิ ผลท้ายบท 10 ข้อ ทาถกู ไดข้ ้อละ 1 คะแนน

ทาถกู 8-10 ขอ้ ดี
ทาถกู 6-7 ข้อ ปานกลาง
ทาถูก 2-5 ข้อ ผ่าน
ทาถกู 0-1 ข้อ ไมผ่ า่ น

197

แผนการจดั การเรยี นรู้

ช่ือวชิ า การบญั ชีชน้ั กลาง 1 รหสั วชิ า 30201 - 2001 สอนครง้ั ที่ 13
จานวน 4 ชม.
หนว่ ยที่ 10 ชอื่ หนว่ ย ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์

1. หัวขอ้ การเรยี นรู้

1.1. ความหมายของท่ีดิน อาคารและอุปกรณ์
1.2. การวัดมูลค่าเร่มิ แรกของที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์
1.3. หลักการบนั ทึกดอกเบ้ยี จ่ายเป็นต้นทนุ ของสินทรพั ย์

2. สาระสาคญั

ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์เป็นสินทรัพย์ที่มตี ัวตนและมีอายุการใช้งานมากกว่า 1 ปี ท่ีกิจการมไี วเ้ พอื่
ใชใ้ นการดาเนนิ งาน ไม่ได้มไี วเ้ พอ่ื ขาย ทัง้ นี้ สนิ ทรพั ยด์ ังกลา่ วจะต้องมมี ูลค่าพอสมควร ดงั นนั้ กิจการจะต้องมี
การกาหนดมูลคา่ ของสนิ ทรพั ย์ใหถ้ ูกตอ้ ง เพอื่ แสดงขอ้ มูลในงบการเงนิ ให้แสดงฐานะการเงินทแ่ี ทจ้ รงิ

3. สมรรถนะประจาหนว่ ย

3.1. บอกความหมายของที่ดนิ อาคาร และอปุ กรณ์ได้
3.2. วัดมูลค่าของท่ีดนิ อาคาร และอุปกรณไ์ ด้
3.3. บนั ทกึ ดอกเบย้ี จา่ ยเปน็ ตน้ ทุนของสนิ ทรพั ยไ์ ด้
3.4. มกี ารพัฒนาคณุ ธรรม จริยธรรม คา่ นยิ ม และคุณลักษณะอันพงึ ประสงคท์ ผี่ สู้ อนสามารถ
สังเกตเหน็ ได้ ในดา้ นความมมี นุษยสมั พันธ์ ความมีวินยั ความรบั ผิดชอบ ความเชอื่ มน่ั ในตนเอง ความสนใจ
ใฝร่ ู้ ความรักสามัคคี ความกตัญญกู ตเวที

4. จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

4.1 จดุ ประสงคท์ วั่ ไป
4.1.1. มคี วามรคู้ วามเข้าใจเก่ียวกบั ความหมายของทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์
4.1.2. มคี วามร้คู วามเข้าใจเก่ยี วกบั การวัดมูลค่าเริม่ แรกของท่ดี นิ อาคาร และอุปกรณ์
4.1.3. มีความรคู้ วามเข้าใจเกีย่ วกับหลกั การบันทึกดอกเบี้ยจา่ ยเปน็ ต้นทนุ ของสนิ ทรัพย์

4.2 จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม
4.2.1. ผู้เรยี นบอกความหมายของที่ดิน อาคาร และอุปกรณไ์ ด้
4.2.2. ผู้เรยี นวัดมลู คา่ ของท่ดี นิ อาคาร และอุปกรณ์ได้
4.2.3. ผู้เรยี นบนั ทกึ ดอกเบีย้ จา่ ยเป็นต้นทุนของสนิ ทรัพยไ์ ด้

198

5. กจิ กรรมการจดั การเรยี นรู้

ในการเรยี นการสอนของหนว่ ยท่ี 10 ครง้ั ที่ 13 (จานวน 4 ชวั่ โมง)
5.1. แนะนาการเรียนการสอน วชิ าการบญั ชชี ้ันกลาง 1 รายละเอยี ดมาตรฐานวิชาชพี

จดุ ประสงคร์ ายวชิ า มาตรฐานรายวิชา คาอธบิ ายรายวชิ า การวดั ผลและประเมนิ ผล
5.2. อธิบายความหมายของที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ การวัดมูลค่าเริ่มแรกของที่ดิน อาคาร

และอุปกรณ์ หลักการบนั ทึกดอกเบ้ียจ่ายเป็นตน้ ทุนของสินทรัพย์ ในขณะบรรยายจะ สอดแทรกความรู้ด้าน
คุณธรรม จริยธรรม ใหผ้ เู้ รยี นตามโอกาส

5.3. เปิดโอกาสให้ผเู้ รยี นรว่ มแสดงความคิดเหน็ ต่าง ๆ ขณะสอน
5.4. ใหผ้ ู้เรยี นและผสู้ อนร่วมกันสรปุ เน้อื หาท้ังหมด
5.5. ใหผ้ ู้เรยี นทาแบบฝกึ หดั ทา้ ยบทเรยี น ในส่วนท่ี 1 ส่งภายในช่ัวโมงเรียน
5.6. ผู้เรียนศกึ ษาคน้ คว้าเพ่ิมเตมิ ด้วยตนเอง จากแหล่งการเรยี นรูต้ ่าง ๆ เชน่ อินเทอร์เนต็

6. สอื่ การจดั การเรยี นรู้

6.1. หนังสือเรียน การบญั ชีชัน้ กลาง 1 ของศิรวิ รรณ ผวิ นวล และสฤษดิ์ ปานศรพี งษ์

7. การวดั ผลและประเมนิ ผล

7.1. สงั เกตพฤตกิ รรมการเรียนร้ขู องผเู้ รียนในชนั้ เรยี น
7.2. ประเมินพฤติกรรมการเรียนและพฤติกรรมการทางาน
7.3. ประเมินการทาแบบประเมินผลท้ายบท 10 ข้อ ทาถูกไดข้ ้อละ 1 คะแนน

ทาถูก 8-10 ข้อ ดี
ทาถูก 5-7 ขอ้ ปานกลาง
ทาถกู 2-5 ขอ้ ผา่ น
ทาถูก 0 -1 ขอ้ ไมผ่ า่ น

8. แหลง่ การเรยี นรเู้ พม่ิ เตมิ

1. อินเตอรเ์ น็ต
2. หอ้ งสมุด

9. กิจกรรมเสนอแนะ (ถ้าม)ี

-

199

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น

รหสั 30201 – 2001 วิชาการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชุดการสอนที่ 13 เรอื่ ง ทดี่ นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ข้อ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

คาสงั่ จงทาเครอ่ื งหมาย (X) ลงหนา้ ขอ้ ที่ถกู ตอ้ งทส่ี ุด

1. มาตรฐานการบัญชไี ทยเรอ่ื งท่ีดนิ อาคารและอุปกรณ์ เป็นมาตรฐานการบญั ชฉี บับท่ีเทา่ ใด

ก. ฉบบั ที่ 9 ข. ฉบบั ที่ 22

ค. ฉบับที่ 31 ง. ฉบับที่ 32

2. รายการใดดงั ต่อไปน้ี ท่ีถอื เป็นตนั ทนุ ของที่ดิน

ก. ค่านายหนา้ ในการซือ้ ที่ดนิ ข. คา่ ทาถนน

ค. คา่ ปราบวัชพชื ง. ถกู ทกุ ข้อ

3. รายการใดดงั ต่อไปนี้ ท่ีถือเป็นตันทนุ ของอาคาร

ก. คา่ ซอื้ อาคาร ข. ค่าจดทะเบียนกรรมสทิ ธิ์

ค. คา่ ซ่อมแซมเพือ่ ให้ใช้งานได้ ง. ถูกทุกข้อ

จากโจทย์ตอ่ ไปนี้ จงตอบคาถามข้อ 4-5

กจิ การแห่งหนงึ่ ซื้อท่ีดิน โกดงั เกบ็ สินค้าและเคร่อื งจักร ในราคา 2,000,000 บาท หลังจากได้ประเมินราคา

สนิ ทรัพยแ์ ต่ละรายการแลว้ ปรากฏวา่ ควรมรี าคาดงั น้ี

ท่ดี ิน 1,200,000 บาท

โกดังเก็บสนิ ค้า 600,000 บาท

เคร่ืองจกั ร 600,000 บาท

4. ราดาทด่ี ินที่จะบนั ทกึ บัญชจี ะมรี าคาเทา่ ใด

ก. 500,000 บาท ข. 666,666.67 บาท

ค. 1,000,000 บาท ง. 2,000,000 บาท

5. ราคาเครือ่ งจักรที่จะบนั ทกึ บญั ชีจะมีราคาเท่าใด

ก. 500,000 บาท ข. 666,666.67 บาท

ค. 1,000,000 บาท ง. 2,000,000 บาท

6. กิจการแหง่ หนง่ึ ก่อสรา้ งอาคารขึ้นใชเ้ อง โดยมีค่าใช้จา่ ยหลายรายการ ให้ระบวุ า่ รายการใด

ดงั ตอ่ ไปนี้ ถือเปน็ ตนั ทนุ ของอาคาร

ก. คา่ ธรรมเนียมในการขออนุญาตกอ่ สรา้ งอาคาร

ข. ค่าแบบแปลน

ค. ค่าแรงงานคนงาน

ง. ถกู ทุกขอ้

200

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 – 2001 วชิ าการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชดุ การสอนที่ 13 เรอื่ ง ทดี่ นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ขอ้ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

จากโจทย์ตอ่ ไปน้ี จงตอบคาถามขอ้ 7-8

เมอื่ วนั ท่ี 16 พฤษภาคม 2546 กจิ การแห่งหน่งึ นารถยนต์รบั ส่งนกั เรียนจานวน 5 คัน ไปแลกกบั อาคารเพ่ือใช้

เป็นอาคารเรียน โดยมรี ายละเอยี ดดงั น้ี

รถยนต์ อาคาร

ราคาทนุ 3,000,000 5,000,000

ค่าเสอ่ื มราคาสะสม 600,000 2,500,000

ราคาตลาด 2,000,000 2,000,000

7. กิจการจะมีกาไรหรอื ขาดทุนจากการแลกเปลยี่ นสินทรพั ย์

ก. กาไรจานวน 100,000 บาท ข. กาไรจานวน 2,000,000 บาท

ค. ขาดทุนจานวน 400,000 บาท ง. เท่าทนุ เพราะราคาดลาดเท่ากัน

8. ทางดา้ นเจา้ ของอาคาร จะบันทึกรายการอยา่ งไร

ก. เดบติ รถยนต์ 3,000,000

คา่ เส่อื มราคาสะสม-อาคาร 2,500,000

เครดิต อาคาร 5,000,000

กาไรจากการแลกเปลยี่ นสนิ ทรพั ย์ 500,000

ข. เดบิต รถยนต์ 2,000,000

ค่าเส่อื มราคาสะสม-อาคาร 2,500,000

ขาดทนุ จากการแลกเปลี่ยนสนิ ทรัพย์ 500,000

เครดติ อาคาร 5,000,000

ค. เดบติ อาคาร 5,000,000

ค่าเสือ่ มราคาสะสม-รถยนต์ 600,000

เครดิต รถยนต์ 3,000,000

กาไรจากการแลกเปลีย่ นสินทรัพย์ 2,600,000

ง. เดบิต อาคาร 2,000,000

คา่ เสอ่ื มราคาสะสม-รถยนต์ 600,000

ขาดทุนจากการแลกเปล่ยี นสนิ ทรัพย์ 400,000

เครดติ รถยนต์ 3,000,000

201

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 – 2001 วิชาการบญั ชชี น้ั กลาง 1
ชดุ การสอนท่ี 13 เรอ่ื ง ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ข้อ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------
9. กิจการแห่งหน่ึงนาคอมพิวเตอร์รุ่นเก่าราคาทุน 29,900 บาท ค่าเสื่อมราคาสะสม 14,950 บาท ราคาตลาด
เท่ากับ 14,950 บาท ไปแลกคอมพวิ เตอร์รุ่นใหม่ราคา 35,000 บาท ค่าเสื่อมราคาสะสม 14,000 บาทราดาตลาด
เท่ากับ 20,000 บาทโดยจ่ายเงินสดเพิ่มจานวน 5,050 บาท กิจการจะมีกาไรหรือขาดทุนจากการแลกเปลี่ยน
เทา่ กับเทา่ ใด

ก. กาไรจานวน 5,100 บาท
ข. กาไรจานวน 6,050 บาท
ค. ขาดทุนจานวน 50 บาท
ง. เทา่ ทุน
10. กจิ การแห่งหนง่ึ คันพบทองคาในถ้าซ่งึ ตงั้ อยู่บนท่ีดนิ ของกิจการที่เพง่ิ ซ้อื มาเพอื่ ก่อสรา้ งรีสอรท์ มลู ค่าทองคาท่ี
คนั พบมีราคาดลาดเทา่ กบั 1,000,000 บาท กจิ การจะบันทึกรายการ
อยา่ งไร
ก. เดบติ ทองคา 1,000,000

เครดดิ กาไรจากการคน้ พบสนิ ทรัพย์ 1,000,000
ข. เดบิต ทองคา 1,000,000

เครดิด ส่วนเกนิ ทนุ จากการบรจิ าค 1,000,000
ค. เดบิต ที่ดิน 1,000,000

เครดิต สว่ นเกินทนุ จากการบรจิ าค 1,000,000
ง. เดบดิ ท่ีดนิ 1,000,000

เครดิต สว่ นเกนิ ทนุ จากการคน้ พบ 1,000,000

202

ใบเนอ้ื หา/ใบความรู้
หนว่ ยที่ 10 เรอื่ ง ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์

1 : ความหมายของทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์

ตามมาตรฐานการบัญชขี องสมาคมนักบัญชแี ละผู้สอบบัญชีรับอนญุ าตแหง่ ประเทศไทย ฉบบั ท่ี 32
เรื่องท่ีดิน อาคาร และอุปกรณ์ ไดใ้ ห้ความหมายของทด่ี ิน อาคาร และอปุ กรณ์ ดงั นี้

ที่ดิน อาคาร และอปุ กรณ์ (Property plant and equipment) หมายถงึ สนิ ทรัพยท์ ีม่ ตี วั ตนซึง่ เขา้
เง่ือนไขดังตอ่ ไปน้ี

1. กจิ การมไี ว้เพ่ือใชป้ ระโยชนใ์ นการผลติ เพอ่ื ใช้ในการจาหนา่ ยสนิ ค้าหรอื บริการ เพอื่ ใหเ้ ชา่ หรอื เพ่อื
ใชใ้ นการบรหิ ารงาน

2. กจิ การคาดวา่ จะมีอายกุ ารใชง้ านมากกวา่ หนง่ึ รอบปีบญั ชี
ดังนัน้ จากความหมายข้างตันทดี่ นิ อาคาร และอปุ กรณ์ ไดแ้ ก่ ทีด่ ิน อาคาร เครอ่ื งจกั รรถยนต์ เป็น
ตนั ท่ีดนิ อาคาร และอุปกรณ์ ในอดตี เรียกวา่ "สินทรัพย์ถาวร" เพราะว่ามอี ายกุ ารใชง้ านมากกวา่ 1 ปี ของ
การดาเนนิ งาน และในปัจจุบนั สินทรพั ย์ถาวร เรียกว่า "ที่ดนิ อาคารและอปุ กรณ"์

2 : การวดั มลู คา่ เรม่ิ แรกของทด่ี นิ อาคาร และอปุ กรณ์

การวัดมลู ค่าเรม่ิ แรกของทดี่ นิ อาคาร และอปุ กรณน์ น้ั กจิ การจะตอ้ งบันทึกมลู คา่ เร่ิมแรกของท่ดี ิน
อาคารและอปุ กรณ์ท่เี ขา้ เกณฑ์การรบั รู้เปน็ สินทรัพย์ โดยใชร้ าคาทุน ซึง่ ประกอบด้วยราคาซอ้ื รวมราคานาเข้า
ภาษีซื้อท่ีเรยี กคืนไม่ได้ และตันทนุ ทางตรงอน่ื ๆ ทเี่ กย่ี วกบั การจดั หาสนิ ทรพั ย์ ให้สนิ ทรัพย์อย่ใู นสภาพพรอ้ มท่ี
จะใช้ไดต้ ามวตั ถุประสงค์ เชน่ ตันทุนการเตรยี มสถานที่ ตันทนุ การติดตัง้ คา่ ธรรมเนียมวชิ าชพี เปน็ ตนั
สว่ นลดการค้าด่างๆ และด่าภาษีท่ีจะไดร้ ับคืน ตอ้ งนามาหักจากราคาซ้อื (มาตรฐานการบัญชีไทยฉบบั ท่ี 32
เรอ่ื งทีด่ นิ อาดาร และอปุ กรณ)์ การซ้อื ทีด่ ิน อาคาร และอุปกรณ์ จะมีทัง้ การซ้อื เป็นเงินสดและเป็นเงินเชอื่ ใน
หนว่ ยนีจ้ ะกลา่ วถึงเฉพาะการซ้อื เปน็ เงนิ สด

การซอื้ ทด่ี นิ อาคาร และอปุ กรณช์ นดิ เดยี ว
ทด่ี ิน (Land)
ต้นทนุ ของท่ดี นิ ประกอบดว้ ย
1. ราคาซอื้ ทดี่ ิน (สาหรับส่วนลดการค้าทีเ่ กิดขนึ้ ต้องนามาหักออก เพื่อใหเ้ ป็นราคาซื้อท่ีแทจ้ ริง)
2. คาอากรแสตมปี และ ค่าธรรมเนยี มที่เก่ียวข้องกบั การโอนกรรมสทิ ธิ์ (ถา้ ม)ี
3. นายหน้า และ ภาระต่างๆ ทต่ี ิดมากับท่ีดิน เช่น ภาระภาษที ี่ดนิ
4. ค่าใช้จ่ายทางตรงทีท่ าใหท้ ด่ี ินนัน้ อยใู่ นสภาพพร้อมท่จี ะใชง้ านได้ โดยคา่ ใชจ้ ่ายดังกล่าวตอ้ งให้

ประโยชนแ์ ก่กจิ การ มีอายุการใช้งานไมจ่ ากดั เช่น คา่ ถมทด่ี ิน ค่ารังวัด ค่าปรับพน้ื ที่

203

สาหรบั ค่าใช้จ่ายที่ใหป้ ระโยชน์แก่กิจการเม่ืออายใุ ช้งานจากัดไมต่ ้องนามารวมเป็นราคาทนุ ของทีด่ ิน

เชน่ คา่ ปราบวชั พืช ค่าทาถนน คา่ สาธารณูปโภค คา่ ทาท่อระบายน้า ค่าทารัว้ ดงั น้นั คา่ ใช้จ่ายดังกล่าวจดั เป็น

ค่าใช้จ่ายในส่วนปรับปรุงท่ีดิน

และในการซ้ือทด่ี นิ ถ้ามสี ง่ิ ปลูกสร้างคดิ มาดว้ ย เช่น อาคารเก่า และกิจการต้องรื้ออาคารเกา่ เพราะใช้

ประโยชน์ไมไ่ ด้ ดงั นนั้ ค่ารื้อถอน และ ค่าขนยา้ ยซากอาคารเก่า ใหร้ วมเปน็ ด้นทุนของท่ีดนิ และในกรณีท่ี

กจิ การขายซากอาคารเกา่ ให้นาราคาซากเปรียบเทียบกบั ค่ารอื้ ถอน ดังน้ี

1. ถ้าราคาซากอาคารเกา่ น้อยกว่า ค่ารื้อถอน ผลตา่ งใหร้ วมราคาทนุ ของทด่ี ิน

2. ถา้ ราคาซากอาคารเกา่ มากกวา่ คา่ ร้อื ถอน ผลต่างใหล้ ดราคาทุนของท่ีดิน

ตวั อย่างท่ี 1 กจิ การซ้อื ท่ีดินเพอื่ ใชใ้ นการดาเนินงาน โดยมีข้อมูลดังนี้

ราคาทีด่ ิน 300,000 บาท

อากรแสตมปแ์ ละคา่ โอนกรรมสิทธ์ิ 6,000 บาท

ค่านายหน้า 24,000 บาท

คา่ ถมท่ีดนิ 60,000 บาท

คา่ รงั วดั 3,000 บาท

รวมราคาทุน 393,000 บาท

บนั ทกึ การบญั ชี 393,000
Dr. ทดี่ นิ 393,000
Cr. เงินสด
ซือ้ ท่ดี นิ เปน็ เงนิ สด

อาคาร (Buildings)
ตน้ ทุนของอาคาร (โดยการซ้ือ) ประกอบดว้ ย
1. ราคาซอื้ อาคาร
2. คา่ ใชจ้ ่ายในการซื้อ เช่น คา่ นายหนา้ ค่าจดทะเบยี นกรรมสทิ ธ์
3. คา่ ซ่อมแซม ปรับปรุง และ เปลีย่ นแปลงเพือ่ ให้อาคารนั้นอยใู่ นสภาพพรอ้ มทใ่ี ช้งานได้
หมายเหตุ การซ้ือที่ดินพร้อมอาคาร ถา้ อาคารยงั ให้ประโยชนใ์ นการดาเนินงานได้ และกจิ การไม่ร้ือถอนอาคาร

ทิ้ง ต้องคานวณราคาทุนของทด่ี นิ ออกจากราคาทนุ ของอาคารใหช้ ดั เจน ซึ่งหลกั การคานวณจะ
กล่าวในหวั ขอ้ ต่อไป
เครอ่ื งจกั รและอปุ กรณ์ (Machinery and equipment)
ต้นทุนของเครอื่ งจักรและอุปกรณ์ ประกอบด้วย
1. ราคาซ้อื
2. คา่ ใชจ้ า่ ยต่างๆ เกี่ยวกบั การซ้ือ เช่น ค่าระวาง ค่าขนส่ง ค่าภาษี

204

3. คาใช้จ่ายต่างๆ ท่ีทาให้เคร่ืองจักรและอปุ กรณ์อย่ใู นสภาพพรอ้ มท่จี ะใช้งานได้ เชน่ ค่าตดิ ต้งั
คา่ ใช้จ่ายในการทดลองเครื่อง

รถบรรทกุ และรถยนต์ (Truck and automobile)
ต้นทนุ ของรถบรรทกุ และรถยนต์ ประกอบดว้ ย
1. ราคาซือ้
2. คา่ ใชจ้ ่ายต่างๆ ในการซ้อื ทท่ี าใหไ้ ด้มาใชง้ านได้ เชน่ ค่าขนสง่

สาหรับค่าใช้จ่ายท่ีเกดิ ขึน้ ภายหลงั ท่ีไดใ้ ชง้ านรถยนต์แล้ว เชน่ คา่ ต่อทะเบียนรถ ค่าภาษี เป็นตน้ ให้
ถอื เป็นคา่ ใช้จา่ ยประจางวดน้นั

เครอื่ งมอื (Tools)
เครอ่ื งมอื เป็นทีด่ นิ อาคาร และอุปกรณ์ ที่มขี นาดเล็ก ซง่ึ แบง่ ออกไดเ้ ป็น 2 ประเภท ดงั น้ี
1. เครื่องมือทีต่ อ้ งใชไ้ ฟฟ้า (Machine tools) เชน่ สวา่ นไฟฟ้า ลูกหมู
2. เครอื่ งมอื ทตี่ ้องใชม้ อื (Hand tools) ได้แก่ ฆ้อน ส่วิ ไขควง

ราคาทุนของเครื่องมอื ประกอบดว้ ย ราคาซือ้

ภาชนะ (Containers)
ภาชนะท่ีใชใ้ นการบรรจุสินค้า เช่น ขวด ลังเปลา่ ถงั
กิจการซอ้ื มา ราคาทุนจะประกอบดว้ ยราคาซอ้ื หรือ
ถา้ กจิ การผลติ ขึน้ เอง ราคาทุนเท่ากับวตั ถุดิบ ดาแรง และ คา่ ใช้จ่ายที่เกย่ี วของกับการผลติ ท้ังสน้ิ
ส่วนมากการจดั ภาชนะมีลกั ษณะเก่ยี วกับวัสดุสานักงานเพราะตันทนุ ของภาชนะมรี าคาทนุ ไม่สูง จึงไม่
ตอ้ งคดิ ค่าเส่ือมราดา แต่จะต้องทาการตรวจนบั ภาชนะคงเหลอื เมอ่ื สิน้ งวดและสาหรบั ส่วนที่ขาดไปถือเปน็
คา่ ใช้จ่ายของงวดบัญชีนัน้
แบบและเบา้ หลอม (Patterns and disc)
ในกรณที กี่ จิ การซือ้ แบบและเบา้ หลอมมา ราคาทุนประกอบด้วยราคาซอ้ื และคา่ ใช้จา่ ยท่ีเกย่ี วข้อง
เช่น ค่าขนส่ง
และถ้ากจิ การสร้างแบบและเบ้าหลอมขน้ึ ใช้เอง ราคาทนุ ประกอบดว้ ย วตั ถุดิบ คา่ แรงและค่าใช้จ่ายท่ี
เกี่ยวข้องกบั การผลิตทงั้ ส้นิ

เครอื่ งใชส้ านกั งาน
ใชส้ านักงาน เช่นเคร่ืองพมิ พ์ดีดเครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องถ่ายเอกสาร เครอ่ื งอดั สาเนา เครื่องบวก
เลข เป็นตัน
ราคาทนุ ประกอบด้วย ราคาซ้ือและค่าขนสง่ (ถ้ามี)

205

การซอื้ ท่ดี นิ อาคาร และอปุ กรณร์ วมกนั หลายชนดิ
การซ้ือทีด่ ิน อาคาร และอุปกรณร์ วมกนั หลายชนิดในราคาทุนรวม เชน่ การซื้อทดี่ ินอาคาร และ
เคร่อื งจกั ร ในราคารวม ในกรณีเชน่ นีก้ จิ การจะตอ้ งแบ่งราคาทุนรวมให้เป็นราคาทุนสาหรบั ทดี่ นิ อาคาร และ
อุปกรณแ์ ตล่ ะชนดิ ใหช้ ัดเจน เพราะทดี่ นิ อาคาร และอปุ กรณ์ที่ได้มามีอายกุ ารใช้งานไม่เทา่ กัน
ดังน้ัน การแบ่งราดาทุนของทดี่ ิน อาคาร และอุปกรณแ์ ต่ละชนิด ทาได้โดยการใช้ราคาประเมินของ
ทดี่ ิน อาคาร และอุปกรณแ์ ต่ละชนิดโดยผู้ชานาญทาการประเมินเป็นเกณฑใ์ นการแบง่ ราคาทุน

3 : หลกั การบนั ทกึ ดอกเบยี้ จา่ ยเปน็ ตน้ ทนุ ของสนิ ทรพั ย์

กรณีที่กิจการ กู้ยมื เงนิ จากบคุ คลภายนอกมาเพอ่ื ชาระค่าสนิ ทรพั ย์นั้น ดอกเบี้ยจ่ายที่เกิดขึ้น ให้
บนั ทกึ เป็นตนั ทนุ ของสินทรพั ย์ หรอื ค่าใช้จ่าย ตามหลักเกณฑ์ ดงั น้ี

1. ถ้าดอกเบย้ี จา่ ยท่ีเกดิ ขึน้ ในระหวา่ งท่กี ารดาเนินการเพ่ือให้ได้มาซง่ึ สินทรัพย์ยงั ไม่แล้วเสรจ็
ดอกเบี้ยจา่ ยใหบ้ ันทึกเป็นตน้ ทุนของสนิ ทรัพย์

ตวั อยา่ งท่ี 2 เมอ่ื วันที่ 1 มกราคม 2543 บริษทั เอกกมล จากัด ได้กยู้ มื เงินจาก ธนาคารกรุงไทย จากัด

(มหาชน) จานวน 10 ล้านบาท อตั ราดอกเบ้ีย 12% ต่อปี เพื่อนามากอ่ สรา้ งอาคารสานักงานซง่ึ

ใชเ้ วลาก่อสรา้ ง 3 ปี ในวันท่ี 31 ธนั วาคม 2545

การบนั ทกึ บญั ชี ตามตัวอยา่ งขา้ งตนั ดอกเบี้ยจา่ ยทีเ่ กิดข้ึน ระหวา่ งวันท่ี 1 ม.ค. - 31 ธ.ค. 2545 กิจการจะ

นามาบนั ทึกเปน็ ต้นทนุ ของ อาคารสานักงานดังนี้

Dr. อาคารสานักงาน 3,600,000

Cr. เงินสด/เงนิ ฝากธนาคาร 3,600,000

บันทกึ ดอกเบยี้ จ่ายจานวน 3.6 ล้านบาท เป็นตน้ ทุนของอาคารสานักงาน

2. ดอกเบย้ี จา่ ยทไ่ี ดเ้ กดิ ข้นึ ในภายหลงั ท่สี นิ ทรัพยไ์ ดแ้ ล้วเสร็จ พรอ้ มท่ีจะใชง้ านได้ ให้บนั ทึกบัญชเี ป็น

คา่ ใช้จา่ ยจากตวั อยา่ งถ้ากจิ การจะตอ้ งชาระดอกเบ้ยี จา่ ยต้งั แต่ 1 มกราคม 2546 เป็นต้นไป กจิ การจะบันทึก

บญั ชีดงั นี้

Dr. ดอกเบ้ียจา่ ย XX

Cr. เงนิ สด/เงนิ ฝากธนาคาร XX

บนั ทกึ ดอกเบี้ยจ่ายเงนิ ก้ยู ืมจากธนาคารกรงุ ไทย จากัด (มหาชน)

206

แบบทดสอบหลงั เรยี น

รหสั 30201 – 2001 วิชาการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชุดการสอนที่ 13 เรอื่ ง ทดี่ นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ข้อ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

คาสงั่ จงทาเครอ่ื งหมาย (X) ลงหนา้ ขอ้ ที่ถกู ตอ้ งทสี่ ดุ

1. มาตรฐานการบัญชไี ทยเรอ่ื งท่ีดนิ อาคารและอุปกรณ์ เปน็ มาตรฐานการบัญชฉี บบั ที่เทา่ ใด

ก. ฉบบั ที่ 9 ข. ฉบบั ที่ 22

ค. ฉบับที่ 31 ง. ฉบับท่ี 32

2. รายการใดดงั ต่อไปน้ี ท่ีถอื เป็นตนั ทนุ ของที่ดนิ

ก. ค่านายหนา้ ในการซือ้ ที่ดนิ ข. คา่ ทาถนน

ค. คา่ ปราบวัชพชื ง. ถูกทกุ ขอ้

3. รายการใดดงั ต่อไปนี้ ท่ีถือเป็นตันทนุ ของอาคาร

ก. คา่ ซอื้ อาคาร ข. คา่ จดทะเบยี นกรรมสิทธิ์

ค. คา่ ซ่อมแซมเพือ่ ให้ใช้งานได้ ง. ถูกทุกข้อ

จากโจทย์ตอ่ ไปนี้ จงตอบคาถามข้อ 4-5

กจิ การแห่งหนงึ่ ซื้อท่ีดิน โกดงั เกบ็ สินค้าและเคร่ืองจกั ร ในราคา 2,000,000 บาท หลงั จากได้ประเมินราคา

สนิ ทรัพยแ์ ต่ละรายการแลว้ ปรากฏวา่ ควรมรี าคาดังนี้

ท่ดี ิน 1,200,000 บาท

โกดังเก็บสนิ ค้า 600,000 บาท

เคร่ืองจกั ร 600,000 บาท

4. ราดาทด่ี ินที่จะบนั ทกึ บัญชจี ะมรี าคาเทา่ ใด

ก. 500,000 บาท ข. 666,666.67 บาท

ค. 1,000,000 บาท ง. 2,000,000 บาท

5. ราคาเครือ่ งจักรที่จะบนั ทกึ บญั ชีจะมีราคาเทา่ ใด

ก. 500,000 บาท ข. 666,666.67 บาท

ค. 1,000,000 บาท ง. 2,000,000 บาท

6. กิจการแหง่ หนง่ึ ก่อสรา้ งอาคารขึ้นใชเ้ อง โดยมีค่ใช้จ่ายหลายรายการ ให้ระบุวา่ รายการใด

ดงั ตอ่ ไปนี้ ถือเปน็ ตนั ทนุ ของอาคาร

ก. คา่ ธรรมเนียมในการขออนุญาตกอ่ สร้างอาคาร

ข. ค่าแบบแปลน

ค. ค่าแรงงานคนงาน

ง. ถกู ทุกขอ้

207

แบบทดสอบหลงั เรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 – 2001 วิชาการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชดุ การสอนที่ 13 เรอื่ ง ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ขอ้ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

จากโจทย์ตอ่ ไปน้ี จงตอบคาถามขอ้ 7-8

เมอื่ วนั ท่ี 16 พฤษภาคม 2546 กิจการแห่งหน่งึ นารถยนต์รบั ส่งนกั เรียนจานวน 5 คัน ไปแลกกบั อาคารเพ่ือใช้

เป็นอาคารเรียน โดยมรี ายละเอยี ดดงั น้ี

รถยนต์ อาคาร

ราคาทนุ 3,000,000 5,000,000

ค่าเสอ่ื มราคาสะสม 600,000 2,500,000

ราคาตลาด 2,000,000 2,000,000

7. กิจการจะมีกาไรหรอื ขาดทุนจากการแลกเปลย่ี นสินทรพั ย์

ก. กาไรจานวน 100,000 บาท ข. กาไรจานวน 2,000,000 บาท

ค. ขาดทุนจานวน 400,000 บาท ง. เท่าทนุ เพราะราคาดลาดเท่ากัน

8. ทางดา้ นเจา้ ของอาคาร จะบันทึกรายการอยา่ งไร

ก. เดบติ รถยนต์ 3,000,000

คา่ เส่อื มราคาสะสม-อาคาร 2,500,000

เครดิต อาคาร 5,000,000

กาไรจากการแลกเปลยี่ นสนิ ทรพั ย์ 500,000

ข. เดบิต รถยนต์ 2,000,000

ค่าเส่อื มราคาสะสม-อาคาร 2,500,000

ขาดทนุ จากการแลกเปลี่ยนสนิ ทรัพย์ 500,000

เครดติ อาคาร 5,000,000

ค. เดบติ อาคาร 5,000,000

ค่าเสือ่ มราคาสะสม-รถยนต์ 600,000

เครดิต รถยนต์ 3,000,000

กาไรจากการแลกเปลีย่ นสนิ ทรัพย์ 2,600,000

ง. เดบิต อาคาร 2,000,000

คา่ เสอ่ื มราคาสะสม-รถยนต์ 600,000

ขาดทุนจากการแลกเปล่ยี นสนิ ทรัพย์ 400,000

เครดติ รถยนต์ 3,000,000

208

แบบทดสอบหลงั เรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 – 2001 วิชาการบญั ชชี นั้ กลาง 1
ชดุ การสอนท่ี 13 เรอื่ ง ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ข้อ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------
9. กิจการแห่งหน่ึงนาคอมพิวเตอร์รุ่นเก่าราคาทุน 29,900 บาท ค่าเสื่อมราคาสะสม 14,950 บาท ราคาตลาด
เท่ากับ 14,950 บาท ไปแลกคอมพวิ เตอรร์ ุ่นใหม่ราคา 35,000 บาท ค่าเส่ือมราคาสะสม 14,000 บาทราดาตลาด
เท่ากับ 20,000 บาทโดยจ่ายเงินสดเพิ่มจานวน 5,050 บาท กิจการจะมีกาไรหรือขาดทุนจากการแลกเปลี่ยน
เทา่ กับเทา่ ใด

ก. กาไรจานวน 5,100 บาท
ข. กาไรจานวน 6,050 บาท
ค. ขาดทุนจานวน 50 บาท
ง. เทา่ ทุน
10. กจิ การแห่งหนง่ึ คันพบทองคาในถ้าซึง่ ตั้งอยู่บนทีด่ ินของกจิ การทเ่ี พิ่งซือ้ มาเพอื่ ก่อสรา้ งรีสอร์ท มลู ค่าทองคาท่ี
คนั พบมีราคาดลาดเทา่ กบั 1,000,000 บาท กิจการจะบันทึกรายการ
อยา่ งไร
ก. เดบติ ทองคา 1,000,000

เครดดิ กาไรจากการค้นพบสินทรัพย์ 1,000,000
ข. เดบิต ทองคา 1,000,000

เครดิด ส่วนเกนิ ทนุ จากการบริจาค 1,000,000
ค. เดบิต ที่ดิน 1,000,000

เครดิต สว่ นเกินทุนจากการบรจิ าค 1,000,000
ง. เดบดิ ท่ีดนิ 1,000,000

เครดิต สว่ นเกนิ ทุนจากการค้นพบ 1,000,000

209

โครงการสอนรายหนว่ ย

รหัสวชิ า 30201 - 2001 ชอื่ วชิ า การบญั ชีชนั้ กลาง 1

ชอ่ื หนว่ ย ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 4 ชวั่ โมง

รายการสอนหวั ขอ้ การเรยี นรู้

ที่ดนิ อาคาร และอุปกรณ์เปน็ สนิ ทรพั ยท์ ี่มีตัวตนและมีอายกุ ารใช้งานมากกวา่ 1 ปี ทกี่ จิ การมไี วเ้ พื่อ

ใช้ในการดาเนินงาน ไมไ่ ด้มีไวเ้ พอ่ื ขาย ท้งั นี้ สนิ ทรพั ย์ดังกล่าวจะต้องมมี ูลค่าพอสมควร ดงั นัน้ กิจการจะตอ้ งมี

การกาหนดมลู ค่าของสินทรพั ย์ให้ถกู ต้อง เพ่อื แสดงข้อมูลในงบการเงิน ให้แสดงฐานะการเงินที่แท้จริง

หวั ขอ้ การเรยี นรู้ จุดประสงคก์ ารสอนหรอื จุดประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม

1.4 การแลกเปล่ยี นสนิ ทรัพย์ 1. บันทกึ รายการแลกเปล่ียนสนิ ทรัพย์ได้

1.5 การรับบรจิ าค และการค้นพบสนิ ทรพั ย์ 2. บันทึกรายการรบั บรจิ าค และการคน้ พบสินทรัพย์

ได้

3. มกี ารพฒั นาคณุ ธรรม จรยิ ธรรม คา่ นิยม และ

คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ที่ผู้สอนสามารถสงั เกตเห็น

ได้ ในด้านความมีมนษุ ยสมั พันธ์ ความมีวนิ ยั ความ

รบั ผิดชอบ ความเชื่อมนั่ ในตนเอง ความสนใจใฝ่รู้

ความรกั สามคั คี ความกตัญญูกตเวที

วธิ กี ารสอน :

1. แนะนาการเรยี นการสอน วชิ าการบญั ชีช้นั กลาง 1 รายละเอยี ดมาตรฐานวชิ าชีพ จุดประสงค์

รายวชิ า มาตรฐานรายวิชา คาอธบิ ายรายวิชา การวัดผลและประเมนิ ผล

2. นาเขา้ สู่บทเรยี น ทดี่ นิ อาคาร และอปุ กรณ์เป็นสินทรพั ยท์ มี่ ีตัวตนและมอี ายุการใชง้ านมากกวา่ 1

ปี ที่กิจการมีไวเ้ พ่อื ใชใ้ นการดาเนนิ งาน ไม่ไดม้ ไี วเ้ พ่ือขาย ทัง้ นี้ สนิ ทรพั ย์ดังกลา่ วจะต้องมีมลู ค่า

พอสมควร ดังน้นั กจิ การจะตอ้ งมกี ารกาหนดมลู ค่าของสนิ ทรพั ย์ให้ถกู ตอ้ ง เพอ่ื แสดงข้อมลู ในงบ

การเงนิ ให้แสดงฐานะการเงนิ ที่แทจ้ ริง เพือ่ ใหส้ ื่อความเข้าใจไดง้ า่ ยขน้ึ ครูอธิบายเนอ้ื หาสาระ

การเรยี นรู้ พร้อมยกตวั อยา่ งประกอบตามแต่ละหัวข้อ

3. เปิดโอกาสให้ผเู้ รยี นร่วมแสดงความคิดเห็นตา่ ง ๆ ขณะสอน

4. ให้ผู้เรียนและผสู้ อนร่วมกันสรปุ เนือ้ หาท้ังหมด

5. ให้ผู้เรียนทาแบบฝึกหัดทา้ ยบทเรียน ในส่วนที่ 1 สง่ ภายในชัว่ โมงเรยี น

6. ผูเ้ รียนศึกษาคน้ คว้าเพม่ิ เตมิ ด้วยตนเอง จากแหลง่ การเรียนรตู้ ่าง ๆ เช่น อนิ เทอรเ์ น็ต

210

สื่อการสอน
1. หนงั สือเรียน การบญั ชชี น้ั กลาง 1 ของศิริวรรณ ผวิ นวล และสฤษดิ์ ปานศรีพงษ์

การประเมนิ :

1. สังเกตพฤตกิ รรมการเรยี นร้ขู องผเู้ รยี นในชั้นเรยี น
2. ประเมินพฤติกรรมการเรียนและพฤติกรรมการทางาน
3. ประเมนิ การทาแบบประเมนิ ผลท้ายบท 10 ข้อ ทาถกู ไดข้ ้อละ 1 คะแนน

ทาถกู 8-10 ขอ้ ดี
ทาถกู 6-7 ข้อ ปานกลาง
ทาถูก 2-5 ข้อ ผ่าน
ทาถกู 0-1 ข้อ ไมผ่ า่ น

211

แผนการจดั การเรยี นรู้

ช่อื วชิ า การบญั ชีชน้ั กลาง 1 รหัสวชิ า 30201 - 2001 สอนครงั้ ท่ี 14
จานวน 4 ชม.
หนว่ ยท่ี 10 ชอ่ื หนว่ ย ทีด่ นิ อาคารและอปุ กรณ์

1. หวั ขอ้ การเรยี นรู้

1.4 การแลกเปลี่ยนสินทรัพย์
1.5 การรบั บรจิ าค และการค้นพบสินทรพั ย์

2. สาระสาคญั

ท่ีดิน อาคาร และอุปกรณ์เป็นสินทรัพย์ท่ีมีตัวตนและมีอายุการใช้งานมากกว่า 1 ปี ที่กิจการมไี วเ้ พ่อื
ใชใ้ นการดาเนนิ งาน ไมไ่ ดม้ ไี วเ้ พ่ือขาย ท้ังนี้ สนิ ทรัพยด์ งั กลา่ วจะต้องมมี ูลคา่ พอสมควร ดังน้นั กิจการจะตอ้ งมี
การกาหนดมูลคา่ ของสินทรัพย์ใหถ้ ูกตอ้ ง เพอ่ื แสดงข้อมูลในงบการเงนิ ให้แสดงฐานะการเงินทีแ่ ท้จริง

3. สมรรถนะประจาหนว่ ย

3.1. บันทึกรายการแลกเปล่ยี นสินทรพั ย์ได้
3.2. บนั ทกึ รายการรับบริจาค และการคน้ พบสนิ ทรัพย์ได้
3.3. มีการพฒั นาคุณธรรม จรยิ ธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงคท์ ่ผี ้สู อนสามารถสังเกตเห็นได้

ในด้านความมีมนุษยสัมพนั ธ์ ความมีวนิ ยั ความรับผดิ ชอบ ความเช่อื ม่นั ในตนเอง ความสนใจใฝ่รู้
ความรักสามคั คี ความกตญั ญกู ตเวที

4. จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

4.1 จุดประสงคท์ ว่ั ไป
4.1.1. มีความรู้ความเข้าใจเกีย่ วกับการแลกเปล่ยี นสนิ ทรัพย์
4.1.2 มคี วามรู้ความเข้าใจเกย่ี วกับการรบั บริจาค และการค้นพบสนิ ทรพั ย์

4.2 จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม
4.2.1. ผู้เรียนบันทกึ รายการแลกเปลย่ี นสินทรัพยไ์ ด้
4.2.2. ผเู้ รยี นบนั ทกึ รายการรบั บริจาค และการค้นพบสินทรัพย์ได้

212

5. กจิ กรรมการจดั การเรยี นรู้

ในการเรยี นการสอนของหนว่ ยท่ี 10 ครง้ั ที่ 14 (จานวน 4 ชว่ั โมง)
5.1. แนะนาการเรยี นการสอน วชิ าการบญั ชชี ั้นกลาง 1 รายละเอียดมาตรฐานวชิ าชพี

จุดประสงคร์ ายวชิ า มาตรฐานรายวิชา คาอธบิ ายรายวิชา การวดั ผลและประเมินผล
5.2. อธิบายการแลกเปล่ียนสินทรัพย์ การรับบริจาค และการค้นพบสินทรัพย์ ในขณะบรรยาย

จะ สอดแทรกความรดู้ ้านคุณธรรม จรยิ ธรรม ใหผ้ ้เู รยี นตามโอกาส
5.3. เปิดโอกาสให้ผเู้ รยี นรว่ มแสดงความคิดเห็นต่าง ๆ ขณะสอน
5.4. ใหผ้ ู้เรยี นและผูส้ อนรว่ มกันสรปุ เนือ้ หาทัง้ หมด
5.5. ใหผ้ ู้เรียนทาแบบฝึกหัดท้ายบทเรยี น ในส่วนที่ 1 ส่งภายในชวั่ โมงเรยี น
5.6. ผ้เู รียนศึกษาค้นควา้ เพ่มิ เติมดว้ ยตนเอง จากแหลง่ การเรียนร้ตู ่าง ๆ เชน่ อนิ เทอรเ์ น็ต

6. สอ่ื การจดั การเรยี นรู้

6.1. หนังสือเรยี น การบัญชีชัน้ กลาง 1 ของศริ วิ รรณ ผิวนวล และสฤษดิ์ ปานศรีพงษ์

7. การวดั ผลและประเมนิ ผล

7.1. สังเกตพฤติกรรมการเรยี นรู้ของผูเ้ รยี นในชนั้ เรยี น
7.2. ประเมินพฤตกิ รรมการเรียนและพฤติกรรมการทางาน
7.3. ประเมนิ การทาแบบประเมินผลทา้ ยบท 10 ข้อ ทาถูกไดข้ อ้ ละ 1 คะแนน

ทาถูก 8-10 ขอ้ ดี
ทาถกู 5-7 ข้อ ปานกลาง
ทาถกู 2-5 ข้อ ผา่ น
ทาถกู 0 -1 ข้อ ไมผ่ า่ น

8. แหลง่ การเรยี นรเู้ พมิ่ เตมิ

1. อินเตอรเ์ นต็
2. ห้องสมดุ

9. กจิ กรรมเสนอแนะ (ถ้าม)ี

-

213

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น

รหสั 30201 – 2001 วชิ าการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชดุ การสอนที่ 14 เรอื่ ง ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ขอ้ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

จากโจทย์ต่อไปน้ี จงตอบคาถามขอ้ 2-3

เมอ่ื วนั ที่ 16 พฤษภาคม 2546 กิจการแหง่ หนงึ่ นารถยนตร์ ับส่งนักเรยี นจานวน 5 คนั ไปแลกกบั อาคารเพ่ือใช้

เปน็ อาคารเรยี น โดยมีรายละเอยี ดดังน้ี

รถยนต์ อาคาร

ราคาทนุ 3,000,000 5,000,000

คา่ เสือ่ มราคาสะสม 600,000 2,500,000

ราคาตลาด 2,000,000 2,000,000

2. กิจการจะมีกาไรหรอื ขาดทนุ จากการแลกเปลี่ยนสินทรัพย์

ก. กาไรจานวน 100,000 บาท ข. กาไรจานวน 2,000,000 บาท

ค. ขาดทุนจานวน 400,000 บาท ง. เท่าทนุ เพราะราคาดลาดเท่ากนั

3. ทางดา้ นเจ้าของอาคาร จะบันทึกรายการอยา่ งไร

ก. เดบติ รถยนต์ 3,000,000

ค่าเส่ือมราคาสะสม-อาคาร 2,500,000

เครดิต อาคาร 5,000,000

กาไรจากการแลกเปลี่ยนสินทรพั ย์ 500,000

ข. เดบิต รถยนต์ 2,000,000

ค่าเสื่อมราคาสะสม-อาคาร 2,500,000

ขาดทนุ จากการแลกเปลยี่ นสนิ ทรัพย์ 500,000

เครดิต อาคาร 5,000,000

ค. เดบติ อาคาร 5,000,000

ค่าเส่อื มราคาสะสม-รถยนต์ 600,000

เครดติ รถยนต์ 3,000,000

กาไรจากการแลกเปล่ยี นสินทรพั ย์ 2,600,000

ง. เดบติ อาคาร 2,000,000

คา่ เส่ือมราคาสะสม-รถยนต์ 600,000

ขาดทุนจากการแลกเปลยี่ นสนิ ทรัพย์ 400,000

เครดติ รถยนต์ 3,000,000

214

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 – 2001 วิชาการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชดุ การสอนที่ 14 เรอื่ ง ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ขอ้ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

4. กิจการแห่งหนึ่งนาคอมพิวเตอร์รุ่นเก่าราคาทุน 29,900 บาท ค่าเสื่อมราคาสะสม 14,950 บาท ราคาตลาด

เท่ากับ 14,950 บาท ไปแลกคอมพิวเตอรร์ ุ่นใหม่ราคา 35,000 บาท ค่าเส่ือมราคาสะสม 14,000 บาทราดาตลาด

เท่ากับ 20,000 บาทโดยจ่ายเงินสดเพิ่มจานวน 5,050 บาท กิจการจะมีกาไรหรือขาดทุนจากการแลกเปลี่ยน

เทา่ กับเทา่ ใด

ก. กาไรจานวน 5,100 บาท

ข. กาไรจานวน 6,050 บาท

ค. ขาดทนุ จานวน 50 บาท

ง. เท่าทนุ

5. กิจการแห่งหน่งึ คันพบทองคาในถา้ ซง่ึ ตงั้ อยบู่ นที่ดินของกจิ การทเ่ี พ่งิ ซื้อมาเพื่อก่อสรา้ งรีสอรท์ มูลคา่ ทองคาที่คนั

พบมีราคาดลาดเทา่ กบั 1,000,000 บาท กจิ การจะบนั ทึกรายการ

อยา่ งไร

ก. เดบิต ทองคา 1,000,000

เครดดิ กาไรจากการค้นพบสินทรพั ย์ 1,000,000

ข. เดบิต ทองคา 1,000,000

เครดดิ สว่ นเกนิ ทนุ จากการบริจาค 1,000,000

ค. เดบิต ท่ีดิน 1,000,000

เครดติ สว่ นเกนิ ทุนจากการบริจาค 1,000,000

ง. เดบิด ที่ดนิ 1,000,000

เครดิต สว่ นเกินทนุ จากการคน้ พบ 1,000,000

6. มาตรฐานการบญั ชีไทยเรื่องที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ เปน็ มาตรฐานการบญั ชีฉบบั ท่ีเท่าใด

ก. ฉบบั ท่ี 9 ข. ฉบบั ที่ 22

ค. ฉบับท่ี 31 ง. ฉบบั ท่ี 32

7. รายการใดดังต่อไปน้ี ท่ีถือเป็นตนั ทุนของที่ดนิ

ก. คา่ นายหน้าในการซือ้ ท่ีดนิ ข. ค่าทาถนน

ค. คา่ ปราบวชั พชื ง. ถกู ทุกข้อ

215

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 – 2001 วชิ าการบญั ชชี น้ั กลาง 1

ชุดการสอนท่ี 14 เรอ่ื ง ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ขอ้ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

8. รายการใดดังต่อไปนี้ ที่ถือเป็นตนั ทนุ ของอาคาร

ก. คา่ ซ้อื อาคาร ข. ค่าจดทะเบียนกรรมสทิ ธ์ิ

ค. ค่าซ่อมแซมเพอ่ื ให้ใช้งานได้ ง. ถกู ทุกข้อ

จากโจทย์ต่อไปนี้ จงตอบคาถามขอ้ 4-5

กจิ การแห่งหน่ึงซอ้ื ที่ดนิ โกดังเกบ็ สนิ ค้าและเครื่องจักร ในราคา 2,000,000 บาท หลงั จากไดป้ ระเมินราคา

สนิ ทรพั ยแ์ ตล่ ะรายการแลว้ ปรากฏว่าควรมรี าคาดังน้ี

ทด่ี ิน 1,200,000 บาท

โกดังเกบ็ สนิ ค้า 600,000 บาท

เคร่อื งจักร 600,000 บาท

9. ราดาทด่ี ินที่จะบนั ทึกบัญชีจะมีราคาเท่าใด

ก. 500,000 บาท ข. 666,666.67 บาท

ค. 1,000,000 บาท ง. 2,000,000 บาท

10. ราคาเครอ่ื งจกั รที่จะบนั ทึกบญั ชีจะมรี าคาเทา่ ใด

ก. 500,000 บาท ข. 666,666.67 บาท

ค. 1,000,000 บาท ง. 2,000,000 บาท

216

ใบเนอ้ื หา/ใบความรู้
หนว่ ยท่ี 10 เรอื่ ง ทดี่ นิ อาคารและอปุ กรณ์

4 : การแลกเปล่ยี นสินทรัพย์

กจิ การสามารถนาสนิ ทรัพยท์ ี่ใช้แล้วแต่ยงั ไม่หมดอายกุ ารใชง้ านนาไปแลกเปลีย่ นกับ
สินทรพั ยใ์ หม่ ดงั น้นั ราคาทุนของสินทรัพยท์ ีไ่ ด้มาใหม่ ใหบ้ ันทึกดว้ ยราคายุติธรรมของสินทรัพย์
ทนี่ าไปแลกหรือสนิ ทรัพย์ทไี่ ด้มา ซึง่ แลว้ แต่ราคาใดมีหลกั ฐานท่ีชัดแจ้ง
ตามมาตรฐานการบญั ชี ฉบบั ที่ 32 ของสมาคมนักบัญชีและผู้สอบบญั ชรี ับอนุญาตแหง่
ประเทศไทย ไดใ้ หค้ วามหมาย "ราคายุตธิ รรม" ดังน้ี
ราคายุตธิ รรม หมายถึง ราคาท่ีเกดิ จากการแลกเปลี่ยนระหวา่ งผู้ซือ้ และผู้ขายที่มี
ความรอบรู้ และเต็มใจทจ่ี ะแลกเปล่ยี นโดยมีการตอ่ รองทเ่ี ป็นอิสระและไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกนั

ดังนั้น จากความหมายข้างต้น ทาให้การแลกเปลี่ยนสินทรัพย์อาจมีเงินสดเข้ามาเก่ียวข้อง เช่น การ
จา่ ยเงนิ สดเพมิ่ หรือบางกรณีอาจจะไม่มีเงนิ สดเข้ามาเกี่ยวข้องก็ได้

การแลกเปลย่ี นสนิ ทรัพย์ แบ่งออกเป็น 2 ลกั ษณะ ดงั นี้
1. การแลกเปลีย่ นสนิ ทรัพยต์ า่ งชนดิ กัน เช่น

* อาคารแลกเปล่ยี นกับที่ดิน
* อาคารแลกเปลี่ยนกับรถยนต์
2. การแลกเปลี่ยนสินทรพั ย์ชนดิ เดียวกนั เชน่
* ทดี่ ินแลกเปลีย่ นกับท่ีดนิ
* อาคารแลกเปล่ียนกบั อาคาร

ขัน้ ตอนในการคานวณการแลกเปลี่ยนสินทรพั ย์

1. หาคา่ เส่ือมราคาสะสมต้งั แต่วนั ทเ่ี ริม่ ใช้สินทรัพย์จนถึงวันแลกเปลี่ยน

2. หาราคาตามบญั ชีของสนิ ทรัพยท์ นี่ าไปแลกเปลีย่ นเทา่ กบั ราคาทุน - ค่าเสอื่ มราคาสะสม

3. หากาไรขาดทุนจากการแลกเปลย่ี นสินทรพั ย์

ราคายุตธิ รรม (ราคาตลาด) XX

หกั ราคาตามบญั ชขี องสินทรพั ย์ XX

กาไร (ขาดทนุ ) จากการแลกเปลยี่ นสินทรพั ย์ XX

4. คานวณหาเงินสดทจ่ี ่ายเพ่ิม หรอื ได้รับจากการแลกเปลีย่ น

5. บนั ทกึ บัญชีในสมุดรายวันท่วั ไป

217

การแลกเปลี่ยนสินทรพั ยต์ า่ งชนิดกนั (Exchange for dissimilar assets)
หลัก : ในกรณที เ่ี กดิ กาไรหรอื ขาดทุนจากการแลกเปล่ยี นตามวธิ นี ใ้ี ห้รับรู้ผลกาไรและขาดทุนทันที

กรณกี ารแลกเปลย่ี นสินทรัพยต์ ่างชนิดกนั ในกรณีไม่มีเงนิ สดเข้ามาเกยี่ วข้อง

ตวั อยา่ งที่ 1 เมอ่ื วนั ที่ 1 มีนาคม 2546 บริษัท มานพ จากดั นาอาดารไปแลกเปล่ยี นกับรถยนต์ จาก

บรษิ ทั ดนัย จากัด ตอ่ ไปน้ีเป็นข้อมลู เกี่ยวกับสินทรพั ยท์ ัง้ 2 ชนดิ

อาคาร รถยนต์

ราคาทุนของสนิ ทรัพย์ทน่ี ามาแลกเปลีย่ น 150,000 100,000

คา่ เสื่อมราคาสะสม 100,000 30,000

ราคาตลาดของสนิ ทรพั ยท์ น่ี ามาแลกเปลี่ยน 60,000 60,000

การแลกเปลี่ยนสินทรัพย์ทั้ง 2 ชนิดน้ี ไม่มีเงินสดเข้ามาเก่ียวข้องเพราะราคาตลาดของสินทรัพย์

เทา่ กัน

5 : การรับบริจาค และการคน้ พบสินทรัพย์

การรบั บรจิ าค

ราคาทุนของสินทรพั ย์ท่ีได้รับบริจาคจากบุคคลอน่ื ให้บันทึกด้วยราคาตลาดของสินทรัพย์นนั้ และให้

เครดิตบญั ชีสว่ นเกนิ ทนุ จากการบรจิ าค

ตวั อยา่ งที่ 2 กจิ การได้รบั บริจาคที่ดนิ จาก บรษิ ัท ก จากัด ราคาตลาดของท่ีดิน ณ วันน้ี เทา่ กับ 120,000 บาท

การบนั ทกึ บญั ชี

Dr. ท่ีดนิ 120,000

Cr. สว่ นเกนิ ทนุ จากการบรจิ าค 120,000

บันทึกท่ดี ินทไี่ ด้รบั บรจิ าค

สาหรบั บัญชสี ว่ นเกินทุนจากการบริจาด ให้นาไปแสดงภายใตส้ ่วนของเจ้าของในงบดุล

การค้นพบ

ราคาทุนของสินทรัพย์ท่ีต้นพบโดยธรรมชาติ ให้บันทึกด้วยราคาประเมินจากผู้เช่ียวชาญและ ให้

เครดติ ส่วนเกนิ ทุนจากการคันพบ

218

แบบทดสอบหลงั เรยี น

รหสั 30201 – 2001 วชิ าการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชดุ การสอนที่ 14 เรอื่ ง ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ขอ้ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

จากโจทย์ต่อไปน้ี จงตอบคาถามขอ้ 2-3

เมอ่ื วนั ที่ 16 พฤษภาคม 2546 กิจการแหง่ หนงึ่ นารถยนตร์ ับส่งนักเรยี นจานวน 5 คนั ไปแลกกบั อาคารเพ่ือใช้

เปน็ อาคารเรยี น โดยมีรายละเอยี ดดังน้ี

รถยนต์ อาคาร

ราคาทนุ 3,000,000 5,000,000

คา่ เสือ่ มราคาสะสม 600,000 2,500,000

ราคาตลาด 2,000,000 2,000,000

2. กิจการจะมีกาไรหรอื ขาดทนุ จากการแลกเปลี่ยนสินทรัพย์

ก. กาไรจานวน 100,000 บาท ข. กาไรจานวน 2,000,000 บาท

ค. ขาดทุนจานวน 400,000 บาท ง. เทา่ ทุน เพราะราคาดลาดเท่ากนั

3. ทางดา้ นเจ้าของอาคาร จะบันทึกรายการอยา่ งไร

ก. เดบติ รถยนต์ 3,000,000

ค่าเส่ือมราคาสะสม-อาคาร 2,500,000

เครดิต อาคาร 5,000,000

กาไรจากการแลกเปลี่ยนสินทรพั ย์ 500,000

ข. เดบิต รถยนต์ 2,000,000

ค่าเสื่อมราคาสะสม-อาคาร 2,500,000

ขาดทนุ จากการแลกเปลยี่ นสนิ ทรัพย์ 500,000

เครดิต อาคาร 5,000,000

ค. เดบติ อาคาร 5,000,000

ค่าเส่อื มราคาสะสม-รถยนต์ 600,000

เครดติ รถยนต์ 3,000,000

กาไรจากการแลกเปล่ยี นสินทรพั ย์ 2,600,000

ง. เดบติ อาคาร 2,000,000

คา่ เส่ือมราคาสะสม-รถยนต์ 600,000

ขาดทุนจากการแลกเปลยี่ นสนิ ทรัพย์ 400,000

เครดติ รถยนต์ 3,000,000

219

แบบทดสอบหลงั เรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 – 2001 วิชาการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชดุ การสอนที่ 14 เรอื่ ง ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ขอ้ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

4. กิจการแห่งหนึ่งนาคอมพิวเตอร์รุ่นเก่าราคาทุน 29,900 บาท ค่าเสื่อมราคาสะสม 14,950 บาท ราคาตลาด

เท่ากับ 14,950 บาท ไปแลกคอมพิวเตอรร์ ุ่นใหม่ราคา 35,000 บาท ค่าเส่ือมราคาสะสม 14,000 บาทราดาตลาด

เท่ากับ 20,000 บาทโดยจ่ายเงินสดเพิ่มจานวน 5,050 บาท กิจการจะมีกาไรหรือขาดทุนจากการแลกเปลี่ยน

เทา่ กับเทา่ ใด

ก. กาไรจานวน 5,100 บาท

ข. กาไรจานวน 6,050 บาท

ค. ขาดทนุ จานวน 50 บาท

ง. เท่าทนุ

5. กิจการแห่งหน่งึ คันพบทองคาในถา้ ซึง่ ตง้ั อยบู่ นที่ดินของกิจการท่เี พ่งิ ซื้อมาเพื่อก่อสรา้ งรีสอรท์ มูลคา่ ทองคาที่คนั

พบมีราคาดลาดเทา่ กบั 1,000,000 บาท กจิ การจะบนั ทกึ รายการ

อยา่ งไร

ก. เดบิต ทองคา 1,000,000

เครดดิ กาไรจากการค้นพบสินทรพั ย์ 1,000,000

ข. เดบิต ทองคา 1,000,000

เครดดิ สว่ นเกนิ ทนุ จากการบริจาค 1,000,000

ค. เดบิต ท่ีดิน 1,000,000

เครดติ สว่ นเกนิ ทุนจากการบริจาค 1,000,000

ง. เดบิด ที่ดนิ 1,000,000

เครดิต สว่ นเกินทนุ จากการคน้ พบ 1,000,000

6. มาตรฐานการบญั ชีไทยเรื่องที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ เป็นมาตรฐานการบญั ชีฉบบั ท่ีเท่าใด

ก. ฉบบั ท่ี 9 ข. ฉบับที่ 22

ค. ฉบับท่ี 31 ง. ฉบับท่ี 32

7. รายการใดดังต่อไปน้ี ท่ีถือเป็นตนั ทุนของที่ดิน

ก. คา่ นายหน้าในการซือ้ ท่ดี ิน ข. ค่าทาถนน

ค. คา่ ปราบวชั พชื ง. ถกู ทกุ ข้อ

220

แบบทดสอบหลงั เรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 – 2001 วชิ าการบญั ชชี น้ั กลาง 1

ชุดการสอนท่ี 14 เรอื่ ง ทดี่ นิ อาคารและอปุ กรณ์ จานวน 10 ขอ้ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

8. รายการใดดังต่อไปนี้ ที่ถือเป็นตนั ทนุ ของอาคาร

ก. คา่ ซ้อื อาคาร ข. คา่ จดทะเบยี นกรรมสทิ ธ์ิ

ค. ค่าซ่อมแซมเพอ่ื ให้ใชง้ านได้ ง. ถกู ทกุ ข้อ

จากโจทย์ต่อไปนี้ จงตอบคาถามข้อ 4-5

กจิ การแห่งหน่ึงซอ้ื ที่ดนิ โกดังเกบ็ สินค้าและเครือ่ งจกั ร ในราคา 2,000,000 บาท หลงั จากไดป้ ระเมินราคา

สนิ ทรพั ยแ์ ตล่ ะรายการแลว้ ปรากฏว่าควรมีราคาดังน้ี

ทด่ี ิน 1,200,000 บาท

โกดังเกบ็ สนิ ค้า 600,000 บาท

เคร่อื งจักร 600,000 บาท

9. ราดาทด่ี ินที่จะบนั ทึกบัญชีจะมีราคาเทา่ ใด

ก. 500,000 บาท ข. 666,666.67 บาท

ค. 1,000,000 บาท ง. 2,000,000 บาท

10. ราคาเครอ่ื งจกั รที่จะบนั ทึกบญั ชจี ะมรี าคาเท่าใด

ก. 500,000 บาท ข. 666,666.67 บาท

ค. 1,000,000 บาท ง. 2,000,000 บาท

221

โครงการสอนรายหนว่ ย

รหสั วชิ า 30201 - 2001 ช่อื วชิ า การบญั ชีชนั้ กลาง 1

ช่อื หนว่ ย คา่ เสอื่ มราคาและมลู คา่ เสอ่ื มสน้ิ จานวน 4 ชวั่ โมง

รายการสอนหวั ขอ้ การเรยี นรู้

สินทรพั ยท์ ก่ี ิจการได้มาใช้ประโยชนใ์ นการดาเนินงาน ตอ้ งมีการกาหนดมูลคา่ ต้นทุนของสินทรัพย์ให้

ถูกต้อง และกจิ การไม่สามารถใช้ต้นทนุ ของสินทรัพยห์ มดประโยชน์ภายใน 1 ปี จงึ จาเป็นอยา่ งย่งิ ทจ่ี ะรบั รู้

ค่าใช้จ่ายตามส่วนของตน้ ทนุ ที่หมดประโยชนแ์ ลว้

หวั ขอ้ การเรยี นรู้ จดุ ประสงคก์ ารสอนหรอื จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม

1.1. ค่าเสอ่ื มราคา 1. บอกมลู คา่ ของสนิ ทรัพยท์ ี่ใช้คิดค่าเสือ่ มราคาได้

1.2. มลู ค่าเสื่อมสน้ิ 2. คานวณคา่ เสอื่ มราคาแต่ละวิธีได้

3. กาหนดมลู ค่าของทรัพยากรธรรมชาตไิ ด้

4. คานวณมลู ค่าเสื่อมสนิ้ และบันทกึ บัญชไี ด้

5. มกี ารพัฒนาคุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นิยม และ

คณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์ทผี่ ูส้ อนสามารถสงั เกตเห็น

ได้ ในด้านความมีมนษุ ยสัมพันธ์ ความมวี นิ ยั ความ

รับผดิ ชอบ ความเช่อื มั่นในตนเอง ความสนใจใฝ่รู้

ความรกั สามัคคี ความกตัญญกู ตเวที

วธิ กี ารสอน :

1. แนะนาการเรยี นการสอน วชิ าการบัญชชี นั้ กลาง 1 รายละเอียดมาตรฐานวชิ าชีพ จุดประสงค์

รายวิชา มาตรฐานรายวชิ า คาอธบิ ายรายวชิ า การวดั ผลและประเมนิ ผล

2. นาเข้าสู่บทเรียน สนิ ทรัพยท์ ี่กจิ การไดม้ าใช้ประโยชนใ์ นการดาเนินงาน ตอ้ งมีการกาหนดมูลค่า

ตน้ ทนุ ของสนิ ทรัพย์ให้ถูกตอ้ ง และกจิ การไม่สามารถใช้ตน้ ทุนของสนิ ทรัพย์หมดประโยชนภ์ ายใน

1 ปี จงึ จาเป็นอย่างยงิ่ ท่จี ะรบั ร้คู ่าใช้จา่ ยตามสว่ นของต้นทนุ ที่หมดประโยชนแ์ ล้ว เพือ่ ให้สื่อความ

เขา้ ใจไดง้ ่ายข้นึ ครอู ธบิ ายเนอ้ื หาสาระการเรียนรู้ พรอ้ มยกตัวอย่างประกอบตามแตล่ ะหัวขอ้

3. เปดิ โอกาสให้ผู้เรียนรว่ มแสดงความคิดเหน็ ตา่ ง ๆ ขณะสอน

4. ให้ผู้เรียนและผู้สอนร่วมกันสรปุ เนื้อหาทงั้ หมด

5. ใหผ้ ู้เรียนทาแบบฝกึ หดั ท้ายบทเรียน ในสว่ นที่ 1 ส่งภายในช่วั โมงเรียน

6. ผ้เู รยี นศึกษาคน้ ควา้ เพม่ิ เติมด้วยตนเอง จากแหล่งการเรยี นร้ตู ่าง ๆ เชน่ อินเทอรเ์ น็ต

222

สื่อการสอน
1. หนงั สือเรียน การบญั ชชี น้ั กลาง 1 ของศิริวรรณ ผวิ นวล และสฤษดิ์ ปานศรีพงษ์

การประเมนิ :

1. สังเกตพฤตกิ รรมการเรยี นร้ขู องผเู้ รยี นในชั้นเรยี น
2. ประเมินพฤติกรรมการเรียนและพฤติกรรมการทางาน
3. ประเมนิ การทาแบบประเมนิ ผลท้ายบท 10 ข้อ ทาถกู ไดข้ ้อละ 1 คะแนน

ทาถกู 8-10 ขอ้ ดี
ทาถกู 6-7 ข้อ ปานกลาง
ทาถูก 2-5 ข้อ ผ่าน
ทาถกู 0-1 ข้อ ไมผ่ า่ น

223

แผนการจดั การเรยี นรู้

ชือ่ วชิ า การบญั ชชี น้ั กลาง 1 รหสั วชิ า 30201 - 2001 สอนครง้ั ที่ 15
จานวน 4 ชม.
หนว่ ยท่ี 11 ชอื่ หนว่ ย คา่ เสอ่ื มราคาและมลู ค่าเสอ่ื มสน้ิ

1. หัวขอ้ การเรยี นรู้

1.1. ค่าเสอ่ื มราคา
1.2. มูลค่าเส่อื มส้นิ

2. สาระสาคญั

สินทรพั ยท์ กี่ ิจการไดม้ าใช้ประโยชน์ในการดาเนินงาน ตอ้ งมีการกาหนดมลู คา่ ตน้ ทนุ ของสนิ ทรัพย์ให้
ถูกต้อง และกิจการไม่สามารถใช้ต้นทุนของสินทรัพย์หมดประโยชน์ภายใน 1 ปี จึงจาเป็นอย่างย่ิงท่ีจะรับรู้
คา่ ใชจ้ า่ ยตามส่วนของต้นทนุ ทหี่ มดประโยชน์แล้ว

3. สมรรถนะประจาหนว่ ย

3.1. บอกมูลค่าของสินทรพั ยท์ ่ีใช้คดิ ค่าเส่ือมราคาได้
3.2. คานวณคา่ เส่อื มราคาแต่ละวิธีได้
3.3. กาหนดมูลค่าของทรัพยากรธรรมชาตไิ ด้
3.4. คานวณมูลคา่ เสอ่ื มส้ินและบนั ทกึ บัญชไี ด้
3.5. มกี ารพฒั นาคุณธรรม จริยธรรม คา่ นิยม และคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงคท์ ี่ผู้สอนสามารถสงั เกตเห็นได้

ในด้านความมีมนษุ ยสัมพนั ธ์ ความมีวนิ ยั ความรับผิดชอบ ความเช่ือมั่นในตนเอง ความสนใจใฝ่รู้
ความรักสามัคคี ความกตัญญูกตเวที

4. จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

4.1 จุดประสงคท์ ว่ั ไป
4.1.1. มีความรคู้ วามเข้าใจเกีย่ วกับคา่ เสื่อมราคา
4.1.2 มีความร้คู วามเข้าใจเกีย่ วกบั มลู ค่าเสือ่ มสิ้น

4.2 จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม
4.2.1. ผู้เรยี นบอกมูลค่าของสนิ ทรัพยท์ ่ใี ช้คดิ ค่าเส่ือมราคาได้
4.2.2. ผเู้ รยี นคานวณคา่ เสื่อมราคาแต่ละวิธไี ด้
4.2.3 ผเู้ รียนกาหนดมลู ค่าของทรพั ยากรธรรมชาติได้
4.2.4 ผูเ้ รียนคานวณมูลค่าเส่อื มสิน้ และบนั ทึกบัญชีได้

224

5. กจิ กรรมการจดั การเรยี นรู้

ในการเรยี นการสอนของหนว่ ยที่ 11 ครงั้ ที่ 15 (จานวน 4 ชว่ั โมง)
5.1. แนะนาการเรยี นการสอน วิชาการบัญชชี ั้นกลาง 1 รายละเอยี ดมาตรฐานวิชาชพี

จดุ ประสงค์รายวชิ า มาตรฐานรายวชิ า คาอธิบายรายวชิ า การวัดผลและประเมินผล
5.2. อธิบายค่าเสื่อมราคา มูลค่าเส่ือมสิ้น ในขณะบรรยายจะ สอดแทรกความรู้ด้านคุณธรรม

จริยธรรม ใหผ้ ูเ้ รียนตามโอกาส
5.3. เปิดโอกาสให้ผู้เรยี นร่วมแสดงความคิดเห็นต่าง ๆ ขณะสอน
5.4. ให้ผู้เรยี นและผสู้ อนรว่ มกนั สรปุ เนอื้ หาท้งั หมด
5.5. ให้ผู้เรียนทาแบบฝกึ หัดทา้ ยบทเรยี น ในสว่ นท่ี 1 สง่ ภายในชว่ั โมงเรียน
5.6. ผ้เู รยี นศกึ ษาค้นควา้ เพม่ิ เตมิ ดว้ ยตนเอง จากแหล่งการเรยี นรตู้ า่ ง ๆ เช่น อนิ เทอรเ์ น็ต

6. สอ่ื การจดั การเรยี นรู้

6.1. หนังสือเรยี น การบญั ชีชัน้ กลาง 1 ของศริ วิ รรณ ผวิ นวล และสฤษด์ิ ปานศรพี งษ์

7. การวดั ผลและประเมนิ ผล

7.1. สังเกตพฤติกรรมการเรียนรขู้ องผู้เรียนในชนั้ เรียน
7.2. ประเมนิ พฤติกรรมการเรียนและพฤติกรรมการทางาน
7.3. ประเมินการทาแบบประเมินผลท้ายบท 10 ข้อ ทาถูกได้ขอ้ ละ 1 คะแนน

ทาถูก 8-10 ขอ้ ดี
ทาถกู 5-7 ขอ้ ปานกลาง
ทาถูก 2-5 ขอ้ ผา่ น
ทาถูก 0 -1 ข้อ ไมผ่ า่ น

8. แหลง่ การเรยี นรเู้ พม่ิ เตมิ

1. อนิ เตอร์เนต็
2. หอ้ งสมดุ

9. กิจกรรมเสนอแนะ (ถา้ ม)ี

-

225

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น

รหสั 30201 - 2001 วชิ าการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชุดการสอนท่ี 15 เรอื่ ง ค่าเสอื่ มราคาและมลู คา่ เสอื่ มสนิ้ จานวน 10 ขอ้ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

คาสงั่ จงทาเครอื่ งหมาย (X) ลงหนา้ ขอ้ ท่ถี กู ตอ้ งทสี่ ดุ

1. ข้อใดคือสนิ ทรพั ย์ที่มกี ารคิดคา่ เสือ่ มราคา

ก. ที่ดิน ข. วัสดุสานกั งาน

ค. เครื่องจกั ร ง. สินค้า

2. ปัจจยั สาคญั ที่เกยี่ วข้องกบั การคานวณค่าเส่อื มราคาคอื อะไร

ก. ราคาทนุ ของสนิ ทรัพย์ ข. อายุการใชง้ านโดยประมาณ

ค. ราคาซาก ง. ถูกทุกขอ้

3. วิธีการคานวณคา่ เสื่อมราคาวธิ ที ่ีง่ายและเป็นวิธีทีก่ ิจการโดยท่วั ไปนิยมใช้คือวิธอี ะไร

ก. เส้นตรง ข. ช่ัวโมงการทางาน

ค. คานวณตามผลผลติ ง. วธิ ีลดลงทุกปี

จากโจทย์ต่อไปน้ี จงตอบคาถามขอ้ 4-6

เม่อื วนั ท่ี 1 มกราคม 2545 กิจการแห่งหน่ึงซือ้ เครื่องจกั รราคาทุน 300,000 บาท คาดวา่ จะมอี ายกุ ารใช้

งาน 5 ปี ราดาซาก 30,000 บาท กิจการคาดว่าจะผลติ สินค้าได้ทงั้ สน้ิ ประมาณ 100,000 หน่วยและใช้งานได้

ประมาณ 8,000 ชวั่ โมง ในปีนีก้ ิจการใช้เครอ่ื งจักรผลิตสินคา้ ได้ จานวน 18,000 หนว่ ย โดยใชเ้ วลาผลิตทั้งสน้ิ

1,500 ช่ัวโมง

4. ถ้ากิจการคานวณคา่ เสอื่ มราคาวธิ เี สน้ ตรง คา่ เส่อื มราคาประจาปี 2545 จะมีจานวนเท่าใด

ก. 54,000 บาท ข. 48,600 บาท

ค. 50,625 บาท ง. 60,000 บาท

5. ถ้ากิจการคานวณคา่ เสื่อมราคาวธิ ีชวั่ โมงการทางาน คา่ เสอื่ มราคาประจาปี 2545 จะมี

จานวนเท่าใด

ก. 54,000 บาท ข. 48,600 บาท

ค. 50,625 บาท ง. 60,000 บาท

6. ถา้ กจิ การคานวณค่าเสือ่ มราคาวิธีคานวณตามผลผลติ ค่าเส่ือมราคาประจาปี 2545 จะมี

จานวนเท่าใด

ก. 54,000 บาท ข. 48,600 บาท

ค. 50,625 บาท ง. 60,000 บาท

226

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น (ตอ่ )

รหสั 30201 - 2001 วชิ าการบญั ชชี นั้ กลาง 1

ชดุ การสอนที่ 15 เรอ่ื ง คา่ เสอื่ มราคาและมูลคา่ เสอื่ มสนิ้ จานวน 10 ขอ้ เวลา 15 นาที

-------------------------------------------------------------------------

7. วิธีการคานวณคา่ เสอื่ มราคาสาหรับสินทรพั ย์ที่มีลกั ษณะคล้ายกนั หรือประเภทเดยี วกนั ทีซ่ อ้ื มาพร้อมกันเปน็

จานวนมาก โดยใช้อตั ราเดยี วกันเรียกวา่ วธิ อี ะไร

ก. Declining Balance Method

ข. Double-declining Balance Method

ค. Group Depreciation

ง. Composite Depreciation

8. สินทรพั ยท์ ่ีมีราคาต่าและมีหนว่ ยเลก็ ๆ ควรใช้วธิ ีคานวณคา่ เสื่อมราคาวิธีใด

ก. เสน้ ตรง

ข. วิธลี ดลงทุกปี

ค. คานวณตามผลผลิต

ง. วิธกี ารตรี าคาสนิ ทรพั ย์คงเหลอื

9. สินทรัพยใ์ นขอ้ ใดที่เป็นทรัพยากรธรรมชาติและตอ้ งนามาคานวณมลู ค่าเส่อื มสน้ิ

ก. เหมืองแร่ ข. ปา่ ไม้

ค. รังนก ง. ถูกทุกขอ้

10. กิจการแห่งหนึง่ ลงทุนทาเหมืองแร่ดบี ุก โดยเสียค่าสมั ปทาน ค่าใชจ้ ่ายในการสารวจและพัฒนาเปน็ เงินทั้งสิ้น

6,000,000 บาท ดาดว่าจะขุดแร่ดีบุกได้ประมาณ 550,000 ตัน หลังจากนั้นจะขายที่ดินได้ประมาณ 500,000 บาท

ในปี 2545 กิจการขุดแรด่ ีบกุ ได้ 50,000 ดนั มูลค่าเส่ือมสน้ิ ประจาปี 2545 จะเปน็ เท่าใด

ก. 500,000 บาท ข. 545,454.55 บาท

ค. 550,000 บาท ง. 600,000 บาท

227

ใบเนอ้ื หา/ใบความรู้
หนว่ ยที่ 11 เรอื่ ง คา่ เสอ่ื มราคาและมลู คา่ เสอ่ื มสนิ้

1 : ค่าเสื่อมราคา

ค่าเส่ือมราคา (Depreciation) หมายถึง มูลค่าของสินทรัพย์ที่มีการเส่ือมสภาพส่วนที่ ตัดเป็น
ค่าใชจ้ า่ ย ในแต่ละรอบระยะเวลาบัญชี ตลอดอายกุ ารใชง้ าน ท่ีได้ประมาณไว้

อายกุ ารใช้งาน (Useful life) หมายถงึ ยะเวลาทีก่ จิ การคาดวา่ จะได้ประโยชนจ์ าก
สินทรัพย์ทีม่ ีการเส่อื มสภาพนั้น หรือ จานวนผลผลติ หรอื ผลตอบแทนที่คลา้ ยคลงึ กัน ท่ีกจิ การคาดว่าจะไดร้ ับ
จากการใชส้ ินทรพั ยน์ น้ั

กล่าวโดยสรุป การคิดค่าเสื่อมราคา ก็คือการนาตันทุนของสินทรัพย์นนั้ มาจัดสรรเฉลี่ยเป็นค่าใชจ้ า่ ย
ตามอายุการใชง้ าน หรือประโยชนท์ ี่จะได้รบั นัน่ เอง

สินทรัพย์ที่จะต้องมีการคิดค่าเสื่อมราคา ได้แก่ อาคาร เคร่ืองจักร เคร่ืองตกแต่งและติดตั้ง อุปกรณ์
สานกั งาน และยานพาหนะ เปน็ ตน้ ยกเว้น ทด่ี ิน ไมม่ กี ารคดิ ค่าเส่อื มราคาเพราะมีอายุการใช้งานไมจ่ ากดั

ปจั จัยสาคญั ท่เี ก่ยี วข้องกับการคานวณคา่ เส่ือมราคา คือ
1. ราคาทนุ ของสินทรัพย์ หมายถงึ ราคาซ้อื และค่าใช้จา่ ยตา่ งๆ ท่เี กดิ ข้ึนที่ทาใหส้ ินทรัพยอ์ ย่ใู นสภาพ

และ ในสถานท่ีใช้งานได้
2. อายุใช้งานโดยประมาณ คือ ระยะเวลาท่ีกิจการคาดคะเนว่าจะใช้สินทรัพย์ในการดาเนินงาน

ตามปกติ ซ่ึงสว่ นใหญ่ผู้ผลติ สนิ ทรัพยน์ น้ั อาจจะเป็นผ้กู าหนดอายุใชง้ านของสนิ ทรัพยซ์ ง่ึ กาหนดเป็นระยะเวลา
เปน็ เดือน เป็นปี หรือ จานวนหนว่ ยทีจ่ ะผลิตได้ หรือชวั่ โมงการทางาน หรือ ระยะทาง เปน็ ต้น

อย่างไรกต็ ามอายุการใช้งานของสนิ ทรัพย์ ควรประมาณโดยพจิ ารณาจากสง่ิ ตอ่ ไปนี้
1) การเส่อื ม และ สกึ หรอของสินทรัพย์ ตามสภาพที่แท้จริง
2) การล้าสมยั
3) กฎหมายและข้อจากดั อืน่ ๆ ในการใช้สนิ ทรพั ย์นัน้

3. ราคาซาก หมายถึง มูลค่าที่คาดว่าจะขายสินทรัพย์นั้นได้ เมื่อหมดอายุการใช้งานหักด้วย ค่ารื้อ
ถอน และค่าใชจ้ ่ายในการจาหนา่ ยสินทรัพย์น้นั

การบันทึกบัญชี

Dr. คา่ เส่ือมราคา-ชอื่ สินทรพั ย์ XX
Cr. ค่าเส่อื มราคาสะสม-ชอ่ื สนิ ทรพั ย์ XX

228

บัญชีค่าเสื่อมราคา จัดเป็นบัญชีค่าใช้จ่าย เมื่อส้ินงวดจะต้องโอนปิดเข้าบัญชี กาไรขาดทุนเพ่ือวดั ผล

การดาเนินงานในงวดบัญชปี ปี ัจจบุ นั และนายอดคา่ เส่อื มราคาไปแสดงในงบกาไรขาดทุน

บัญชีค่าเส่ือมราคาสะสม จัดเป็นบัญชีปรับมูลค่าของสินทรัพย์ถาวรน้ันๆ ให้แสดงมูลค่าสุทธิที่มียอด

คงเหลือตามประโยชนท์ ่ีจะไดร้ บั ในอนาคตในงบดุล

การเปดิ เผยข้อมูลในงบการเงนิ

งบกาไรขาดทนุ

ค่าใชจ้ า่ ยในการดาเนินงาน

คา่ เส่อื มราคา - ชือ่ สินทรพั ย์ XX

งบดลุ

ที่ดนิ อาคารและอปุ กรณ์

ท่ีดิน XX

อาคาร XX

หัก ค่าเส่อื มราคาสะสม-อาคาร XX XX

หมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน

หมายเหตุ - 1 นโยบายบญั ชี

การตัดค่าเสือ่ มราคา

บริษัทฯ คิดค่าเสื่อมราคาท่ีดิน อาคาร และอุปกรณ์ วิธีเส้นตรง (Straight-line method) ซ่ึงตัดตาม

ราคาตามระยะเวลา ดงั นี้

อาคาร 5 ปี

เครอ่ื งจกั ร 10 ปี

เครื่องตกแตง่ และอุปกรณ์

สานกั งาน 10 ปี

ยานพาหนะ 7 ปี

หมายเหตุ - 5 ท่ดี นิ อาคาร และอปุ กรณ์-ราคาทุน

ทด่ี ิน อาคาร และอปุ กรณ์ ประกอบดว้ ย

ค่าเสือ่ มราคา ราคาทนุ

ราคาทนุ สะสม (สทุ ธิ)

ท่ดี นิ XX XX XX

อาคาร XX XX XX

เครือ่ งจกั รและอุปกรณ์ XX XX XX

เครื่องตกแต่งและติดตง้ั XX XX XX

ยานพาหนะ XX XX XX

รวม XX XX XX

229

ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์ ส่วนใหญ่ใช้เป็นหลักทรัพย์ค้าประกันเจ้าหนีเ้ งินกู้ยืมระยะยาวและในรอบ
บญั ชีมคี ่าเสื่อมราคาท่ีปรากฎในงบกาไรขาดทุนจานวนเงนิ ...................บาท

วิธีการคานวณค่าเส่ือมราคา
การคิดค่าเส่ือมราคามีหลายวิธีแต่ละวิธีมีความเหมาะสมและข้อจากัดแตกต่างกัน ทั้งน้ีข้ึนอยู่กับ

ลักษณะการเสื่อมสภาพของสนิ ทรพั ย์ ซงึ่ อาจสรุปไดด้ งั น้ี
1. การคดิ คา่ เส่อื มราคาในอัตราเปล่ียนแปลงตามชั่วโมงการทางานหรือตามจานวนผลผลิตเป็นวธิ ีการ

คิดค่าเส่ือมราคาที่เหมาะสมกบั สินทรัพย์ทม่ี ีการเสือ่ มสภาพเน่อื งจากการใชง้ าน วธิ ีนเี้ ปน็ วธิ ีการท่สี อดคลอ้ งกับ
แม่บทการบัญชีในเรอ่ื งการเปรียบเทียบค่าใช้จ่ายกับรายได้มากที่สุดแต่มีข้อจากัดท่ีไม่ได้คานึงถึงการเส่ือมค่า
อันเนื่องจากความล้าสมัยและมักจะมีปัญหาในทางปฏิบัติในการประมาณประโยชน์ ท่ีจะได้รับจากการใช้
สินทรพั ย์ดังกลา่ ว

2. การคิดค่าเส่ือมราคาในอัตราคงที่ เป็นวิธีการคิดค่าเส่ือมราคาที่เหมาะสมกับสินทรัพย์ที่มีการ
เส่ือมสภาพตามระยะเวลา การคิดค่าเส่ือมราคาตามวิธีนี้จึงงา่ ยและสะดวก แต่มีข้อเสียท่ีไม่ได้คานงึ ถึงตน้ ทุน
ของเงนิ ทุนและไมไ่ ดค้ านงึ ถงึ ประโยชนท์ ่ไี ด้จากการใช้สินทรัพยท์ ่แี ทจ้ ริง

3. การคิดค่าเสื่อมราคาในอัตราลดลง เป็นวิธีการคิดค่าเสื่อมราคาที่เหมาะสมกับสินทรัพย์ท่ีมี
ประสิทธิภาพสูงในระยะแรก และประโยชน์ที่ให้ในระยะหลังไม่แน่นอน หรือสินทรัพย์ท่ีข้ึนอยู่กับสมัยนิยม
การคิดค่าเส่ือมราคาดามวิธีนี้จะทาให้ค่าใช้จ่ายที่เกิดจากการใช้สินทรัพย์ค่อนข้างสม่าเสมอดลอดอายุการใช้
งาน เนอ่ื งจากค่าซ่อมแซมบารงุ รกั ษาในระยะหลงั มักจะสงู ขน้ึ ขณะทค่ี ่าเส่ือมราคาลดลง

4. การคิดค่าเสื่อมราคาในอัตราเพิม่ ขึ้น เป็นวิธีการคิดค่าเสื่อมราคาที่เหมาะสมกับสินทรัพย์ที่คาดว่า
จะให้ประโยชน์เพิม่ ข้ึนตามระยะเวลาของการใช้สินทรัพย์นน้ั การคิดค่าเส่ือมราคาตามวธิ ีนี้จึงไม่ค่อยมีโอกาส
ไดใ้ ชเ้ พราะสนิ ทรัพย์ที่มคี ณุ สมบัติดังกล่าวมีน้อย ดังน้นั ถา้ หากสินทรัพย์ใดมีลกั ษณะที่คาดว่าจะไม่ใหป้ ระโยชน์
เพ่มิ ขน้ึ ตามระยะเวลาของการใชส้ ินทรัพยน์ ัน้ แลว้ ไมแ่ นะนาใหค้ ดิ คา่ เส่ือมราคาตามวิธีนี้

วธิ กี ารคานวณคา่ เส่ือมราคามีดังต่อไปน้ี
1. วธิ เี สน้ ตรง (Straight-line method)
2. วิธชี ัว่ โมงการทางาน (Working-hours method)
3. วิธีคานวณตามผลผลติ (Productive-output method)
4. วิธีลดลงทกุ ปี (Reducing-charge method)
ก. Declining balance method
ข. Double-declining balance method
ค. Sum of years' digits method
5. Group depreciation
6. Composite depreciation
7. โดยวธิ ีอืน่ ๆ