Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
ASAS ILMU TAJWID ) مبادئ علم التجويد1
S - Berikan takrif ilmu Tajwid dari sudut bahasa dan istilah ilmu tajwid.: . َعِّرف التجويد لغة واطلاحا-1س
J - ilmu Tajwid : . التحسين: التجويد لغة-ج
Dari segi bahasa : Memperelok dan memperhalusi. بإعطاءكل تلاكة القرءاف على حسب ما أنزؿ الله على نبيو محمد: واصطلاحا
حرؼ حقو من اتظخارج كالصفات كمستحقو من اتظد أك الغن أك الإظهار أك الإدغاـ
Dari segi istilah ilmu Tajwid: membaca al Quran mengikut apa yang
diturunkan oleh Allah swt kepada nabi Muhammad saw dengan .كغيرىا
memberikan Hak huruf iaitu makhraj dan sifatnya, dan Mustahaq huruf
iaitu mad (bacaan panjang), ghunna (dengung), izhar (menyatakan
bunyinya), idgham (memasukkan huruf ke dalam huruf lain) dan lain-lain.
S – Apa hokum mempelajari ilmu Tajwid ? ما حكم العلِم بالتجويد؟-2س
J - Hukum mengetahui ilmu tajwid adalah fardu kifayah . حكم العلم بالتجويد فرض كفاية-ج
S – Apa hokum menggunakan ilmu Tajwid? ما حكم العم ِل بالتجويد؟-3س
J - Hukum menggunakannya (semasa membaca al Quran) adalah fardu ain bagi . حكم العمل بو فرض عين على كل مسلم كمسلمة-ج
setiap muslim lelaki atau perempuan.
اذكر دليلا قرءانيا على وجوب العم ِل بالتجويد-4س
S – Nyatakan Dalil al Quran tentang kewajipan Membaca al Quran dengan ْ : ىكىرتًًٌل اليقٍرءىا ىف تىػٍرتًٍي ىل – اتظزمل: قاؿ الله تعالى-ج
bertajwid.
J - Firman Allah s.w.t: “dan bacalah Al-Quran Dengan "Tartil". اذكر دليلا من السنة النبوية على وجوب العم ِل بالتجويد-5س
.... اقرءكا القرءاف بلحوف العرب كأصواتها: قاؿ الرسوؿ-ج
S – Nyatakan Dalil al Quran tentang kewajipan Membaca al Quran dengan
bertajwid.
J - Sabda nabi saw : “bacalah al Quran dengan nada suara bahasa Arab”
S – Nyatakan Topik perbincangan ilmu Tajwid اذكر موضوع علم التجويد-6س
J - Topik perbincangannya : perkataan-perkataan al Quran dari sudut menghalusi
sebutan huruf dan memperelokkanya الكلمات القرءانية من حيث إحكاـ حركفها كإتقاف: موضوع علم التجويد-ج
.النطق بها
1
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Apakah Kelebihan ilmu Tajwid? ما فضل علم التجويد؟-7س
J - Kelebihan ilmu Tajwid: Ilmu ini adalah semulia-mulia ilmu kerana ia langsung
berkait dengan (kitab Allah) sebaik-baik perkataan yang diturunkan kepada semulia- ىذا العلم من أشرؼ العلوـ لتعلقو بأشرؼكلاـ أنزؿ على: فضل علم التجويد-ج
mulia manusia yang diutuskan iaitu penghulu kita nabi Muhammad saw. . أشرؼ بشر أرسل كىو سيدنا محمد
S – Kenapa ilmu tajwid dianggap semulia--mulia ilmu ? لداذا يعد علم التجويد من أشرف العلوم؟-8س
J - Kerana ia langsung berkait dengan (kitab Allah) sebaik-baik perkataan yang . لتعلقو بأشرؼ كلاـ أنزؿ على أشرؼ بشر أرسل كىو سيدنا محمد-ج
diturunkan kepada semulia-mulia manusia yang diutuskan iaitu penghulu kita nabi
Muhammad saw. . من الواضع لعلم التجويد؟-9س
الواضع لعلم التجويد ىو أئمة القرءاف الذين كفقهم الله تعالى للعمل على حفظ-ج
S – Siapakah penyusun ilmu Tajwid ?
J - Penyusun ilmu Tajwid ialah imam-imam qiraat yang diberi taufiq oleh Allah .كتابو من اللحن كالتحريف
untuk berusaha menjaga kitabNya daripada kesalahan dan penyelewengan.
S – Apakah Faedah ilmu Tajwid ? ما الفائدة من علم التجويد ؟-11س
J - Faedah ilmu Tajwid: mencapai kebahagiaan di dunia dan akhirat. الفوز بالسعادة في الدنيا كالآخرة: الفائدة من علم التجويد-ج
S - Apakah Sumber ilmu Tajwid ? ما استمداد علم التجويد ؟-11س
J - Sumber ilmu Tajwid: kitab al Quran dan Hadis. Juga dari cara bacaan nabi saw ككيفية قراءة الصحابة من من الكتاب كالسنة ككيفية قراءة النبي: استمدادق-ج
dan bacaan para sahabat selepasnya, tabi’in serta imam-imam Qiraat dan .بعده كالتابعين كأئمة القراءة كأىل الأداء
pengamalnya.
S – Apa nama ilmu ini ? . ما اسم ىذا العلم ؟-12س
J - Namanya : ilmu Tajwid al Quran al Karim. . علم تجويد القرءاف الكرًن: اسمو-ج
2
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Nyatakan permasalah yang dibincangkan dalam ilmu Tajwid. اذكر مسائل علم التجويد؟-13س
J - Masalah yang dibincangkannya ialah kaedah-kaedah dan permasalahan secara قواعده كقضاياه الكلية التي يتوصل بها إلى معرفة أحكامو: مسائل علم التجويد-ج
menyeluruh yang menyampaikan kepada mengetahui / memahami hokum-hukumnya
secara terperinci. .اتصزئية
Contoh : كل نوف ساكنة كقع بعدىا حرؼ من حركؼ اتضلق نرب إظهارىا كيسمى: مثل
Setiap nun mati dan selepasnya terdapat huruf Halqi maka wajiblah .إظهارا
mengizharkannya. Ini dinamakan Izhar.
S – apa Tujuan mempelajari ilmu Tajwid ما الغاية من دراسة علم التجويد؟-14س
J - Tujuan mempelajari ilmu Tajwid ialah : Memelihara lidah daripada kesalahan . يصٍوف اللساف عن اللحن في القرءاف: الغاية من دراسة علم التجويد-ج
dan penyelewengan ketika membaca ayat-ayat al Quran.
) اللحن وأقسامو وحكم كل قسم2
LAHN DAN BAHAGIANNYA SERTA HUKUMNYA
. َعِّرف اللحن-1س
S – Berikan Takrif Lahn. . ىو اتططاء كاتظيل عن الصواب: اللحن-ج
J - Lahn ialah kesalahan dan seleweng dari cara yang betul.
S – Berapakah / Apakah bahagian Lahn ? ما أقسام اللحن ؟/ إلىكم ينقسم اللحن ؟-2س
ُ) تضن جلي: ينقسم اللحن إلى قسمين-ج
J - Lahn terbahagi kepada dua bahagian :
1- Lahn Jaliy 2- Lahn Khafiy ِ) تضن خفي
S – terangkan erti Lahn Jaliy dari sudut bahasa dan istilah. . بِّّي معٌت اللحن الجلي لغة واصطلاحا-3س
J - Lahn Jaliy dari sudut bahasa : Lahn yang Zahir
dan istilah: kesalahan yang berlaku pada (sebutan) perkataan-perkataan al Quran dan اللحن اتصلي لغة اللحن الظاىر-ج
mencacatkannya mengikut bacaan biasa, فيخل بعرؼ القراءة،واصطلاحا عبارةه عن خطأ يطرأ على ألفاظ القرءاف الكرًن
contoh : . تبديل الطاء ضادا كالذاؿ زايا أك جعل الفتحة كسرة أة الضمة فتحة:مثل
Menukar huruf Ta ( ) طkpd Dho ( ) ض, zal ( ) ذkepada Zai ( ) زatau menjadikan baris
atas ( َ ى- ) kepada baris bawah ( ًَ - ), baris hadapan ( َ ي- ) kepada baris atas ( َ ى- ).
3
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah لداذا سمى جليا ؟-4س
S – Kenapa dinamakan Lahn Jaliy ? . يسمى جليا لاشًتاؾ العلماء كغيرىم في معرفتو-ج
J - Dinamakan Lahn Jaliy kerana ulamak dan golongan lain turut menamakan
sedemikian.
S – Apa Hukum Lahn Jaliy ? ما حكم لح ٍن جل ٍّي ؟-5س
J - Hukumnya adalah haram dan diseksa orang yang melakukannya dengan sengaja. فإف فعلو ناسيا أك جاىلا فلا حرمة، حراـ يعاقب عليو فاعلو إف تعمده: حكمو-ج
Sekiranya melakukannya dengan lupa atau jahil maka tidaklah berdosa.
عليو
S - Apa itu Lahn Khafiy ?
J - Lahn Khafiy : Kesalahan yang berlaku pada (sebutan) perkataan dan ما اللحن الخفي ؟-6س
mencacatkannya mengikut bacaan biasa tanpa perubahan maknanya, . اللحن الخفي ىو خطأ يطرأ على الألفاظ فيخل بالعرؼ دكف اتظعٌت-ج
. ترؾ الإظهار في اتظظهر كترؾ الإدغاـ في اتظدغم كقصر اتظمدكد كمد اتظقصور:مثل
Contoh :
Meninggalkan izhar pada muzhar (perkataan yang mesti diizharkan), meninggalkan لداذا سمي لحنا خفيا-7س
idgham pada mudgham (perkataan yang mesti diidghamkan), atau memendekkan . تشي تضنا خفيا لاختصاصو علماء التجويد كالقراءات بمعرفتو دكف سواىم-ج
bacaan yang panjang, memanjangkan bacaan yang pendek.
ما حكم كل قسم من اللحن ؟-8س
S – Kenapa dinamakan Lahn khafiy ?
J - Dinamakan Lahn khafiy kerana ulamak tajwid dan qiraat sahaja yang menamakan أك ناسيا فعلو فإف ،تعمده إف فاعلو عليو حراـ ـ يعاقب حكمو : جل ٌي تضن )ُ -ج
sedemikian. فلا ًحرىمة عليو جاىلا
S – Apakah Hukum kedua-dua Lahn ini ? . حراـ: كقيل. حكمو مكركه كمعيب عند أىل ىذا الفن: ِ) تضن خفي
J - Lahn Jaliy : Hukumnya adalah haram dan diseksa orang yang melakukannya
dengan sengaja. Sekiranya melakukannya dengan lupa atau jahil maka tidaklah
berdosa.
Lahn khafiy : Hukumnya adalah makruh dan mencacatkan bagi ulamak ilmu tajwid
ini. Pendapat lain mengatakan : hukumnya juga haram.
4
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
Rukun Bacaan ) أركان القرءاة3
S - Berapakah Rukun Bacaan dan sebutkan kesemuanya. .كم أركان القراءة واذكرىا-1س
J - Rukun Bacaan ada tiga :
1- sah sanad : seseorang itu perlu membaca al Quran dengan guru yang teliti / tepat : أركاف القرءاة ثلاثة-ج
sebutannya dan mahir serta bersambung sanadnya dengan nabi saw. يقرأ على شيخ متقن النطق حاذؽ متصل السند بالنبي: صحة السند-ُ
2- perlu sama dengan resam usmani . ضركرة اتظوافقة للرسم العثماني-ِ
. ضركرة اتظوافقة لوجو من كجوه النحو-ّ
3- menepati dengan ilmu nahu.
ما الدقصود بصحة السند ؟-2س
S – Apakah maksud sah sanad أف يقرأ على شيخ متقن النطق حاذؽ متصل السند بالنبي: صحة السند-ج
J - Sah sanad : seseorang itu perlu membaca al Quran dengan guru yang teliti / tepat
sebutannya dan mahir serta bersambung sanadnya dengan nabi saw.
Peringkat bacaan al Quran مراتب القراءة
S - Berapakah Peringkat bacaan al Quran serta nyatakannya. كم مراتب القراءة مع الذكر-1س
: مراتب القراءة أربعة كىي-ج
J - Peringkat bacaan al Quran ada empat :
الحدر.ّ التحقيق.ِ الًتتيل.ُ
1. Tartil 2. Tahqiq 2. Hadar - 3. Tadwir
التدوير.ّ
S – Apakah peringkat bacaan Tartil ?. . ما الًتتيل ؟ واذكر الفرق بّي الًتتيل والتحقيق-2س
J - Tartil – bacaan perlahan-lahan dan tenang serta merenungi makna . ىو القراءة بتؤدة كطمأنينة مع تدبر اتظعاني كمراعاة الأحكاـ: الًتتيل-ج
dan memelihara hokum-hukumnya.
ما الدقصود بالتحقيق ؟-2س
S – Apakah maksud peringkat bacaan Tahqiq ?
S – Apakah peringkat Bacaan yang digunakan untuk mereka baru ما ىي مراتب القراءة التي تؤخذ في مقام التعليم؟-س
belajar al Quran ? التحقيق ىو مثل الًتتيل تداما إلا أنو أكثر منو اطمئنانا كىو اتظأخوذ بو في مقاـ-ج
J -Tahqiq – bacaannya seperti Tartil Cuma lebih lambat dan perlahan.
.التعليم
Bacaan ini biasanya bagi mereka baru belajar al Quran.
5
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Apakah maksud al hadar ? ما ىو الحدر ؟-3س
J - Hadar ialah bacaan cepat serta memelihara hokum tajwid . الحدر ىو قراءة القرءاف الكرًن بسرعة مع المحافظة على أحكاـ التجويد-ج
S – Berikan takrif at Tadwir . عّرف التدوير ؟-4س
J - Tadwir ialah bacaan al Quran bentuk pertengahan di antara bacaan التدوير ىو قراءة القرءاف الكرًن بحالة متوسطة بين الاطمئناف كالسرعة مع مراعاة-ج
perlahan-lahan dan bacaan cepat serta memelihara hokum tajwid.
.الأحكاـ
S – Apakah Peringkat yang secara umumnya adalah paling baik ? ما أفضل ىذه الدراتب على العموم مع التعليل ؟-5س
kenapa ? . أفضل ىذه اتظراتب على العموـ مرتبة الًتتيل لنزكؿ القرءاف الكرًن بها-ج
J - Peringkat yang terbaik secara umumnya ialah peringkat bacaan
tartil kerana al Quran diturun dengan cara bacaan tersebut. ْ : ىكىرتًًٌل اليقٍرءىا ىف تىػٍرتًٍي ىل – اتظزمل: قاؿ الله تعالى
Firman Allah s.w.t: “dan bacalah Al-Quran Dengan "Tartil".
Membaca Isti’azah ) الإستعاذة4
. عّرف الإستعاذة-1س
S - berikan takrif Isti‟azah.
J - Erti Isti‟azah : memohon dan berpegang teguh serta berlindung . الإستعاذة ىي الالتجاء كالاعتصاـ كالتحصن بالله من الشيطاف الرجيم-ج
dengan Allah s.w.t. daripada syaitan yang direjam.
S –Sebutkan dua daripada bentuk Lafaz Isti’azah . . اذكر اثنّي من صيغ الإستعاذة-2س
]ااًلملعىنسظاميليمَعّشٍياًلمطىعاىنلًيفالمالًََّشّمرٍيًىجنٍطيىااًملًف]َّشاٍيلَّرطىًاجٍيًفًما]لَّرًجٍيًم بًاللًه
J - dua b[[ممeًًٍيٍيnًًججtّّررuََاللkًًفف اLططىىااafٍٍييaََّّششzااللIsىىننtممiًً‟aيلمًهzاللaًبعhٍواذيل:]أىعيٍوذي بًاللًه الس]مأىيعيع بًاللًه [أىعيٍوذي )ُ -ج
بًاللًه [أىعيٍوذي )ِ
[أىعيٍوذي
)ّ
S – Apakah bentuk Lafaz Isti‟azah yang terkenal dan terpilih bagi ما صيغة الإستعاذة الدشهورة والدختارة عند أىل الأداء ؟-3س
أىعيٍوذي بًاللًه ًم ىن ال َّشٍيطىا ًف الَّرًجٍيًم: صيغة الإستعاذة اتظشهورة كاتظختارة عند أىل الأداء
Qurra’?
J -يًمLًٍجaَّرfالazا ًفIطىstٍيi‟َّشaالzنa ىhًم yلًهaًالn بgٍوذيtعيeأىrp]ilih dan terkenal ialah
[
6
S – Kenapa bentuk ini paling terkenal ? Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
J - kerana مiًaجٍيnًّرyَالa ًفdاiطىseّشٍيbَ uالtىنdًمalًهaللmبا ذsٍuًتىعrسaٍ hفىاaىفlاNقٍرءىaليh اlىتayٍىرأaقىػtذىا9ًإ8]فى:. لداذا تعتبر ىذه الصيغة بأشهرىا ؟-4س
تعتبر ىذه الصيغة بأشهرىا لأنها ىي التي كرد ذكرىا في سورة النحل في قولو تعالى-ج
[:
ٖٗ : النحل. فىًإذىا قىػىرأٍ ىت اليقٍرءىا ىف فىا ٍستىعً ٍذ باللًه ًم ىن ال َّشٍيطىا ًف الَّرًجٍيًم:
S – Apa hokum membaca Isti’azah ? ما حكم الإستعاذة ؟-5س
J - Hukum membaca Isti’azah adalah sunat, dan pendapat lain . كاجبة: كقيل. حكمها مستحبة-ج
mengatakan: wajib.
S – Berapakah Keadaan membaca isti’azah .ب) في المحافل كاتظناسبات كم أحوال الإستعاذة وما ىي ؟-6س
J - Keadaan membaca isti‟azah terdapat 4 keadaan: .ب) في الإنفراد
1- dua keadaan perlu dinyaringkan bacaannya iaitu : : للإستعاذة أربعة أحواؿ-ج
: حالتاف نرهر بها فيهما-ُ
i) peringkat pembelajaran
ii) di majlis orang ramai. أ) في مقاـ التعليم
: حالتاف يسٌر بها فيهما-ِ
2- dua keadaan perlu diperlahankan bacaannya iaitu :
i) dalam solat أ) في الصلاة
ii) ketika sendirian
S – Jelaskan Bentuk bacaan isti’azah bersama basmalah di awal . بّّي أوجو الإستعاذة مع البسملة عند أولكل سورة مع التمثيل-7س
setiap surah serta contohnya.
J - Membaca Isti‟azah bersama basmalah di awal setiap surah terdapat : للإستعاذة مع البسملة عند أكؿكل سورة أربعة أكجو-ج
empat cara bacaannya :
قطع الجميع.ُ
1) Berhenti setiap satu daripadanya:
Seseorang itu membaca Isti‟azah berhenti dan kemudiannya membaca ثم يبدأ بالآية اتظراد، ثم يقف على البسملة،أف القارئ يقف على الإستعاذة
basmalah berhenti, seterusnya membaca ayat yang ingin dibacanya.
اللًه الَّرًجٍيًم .قراءتها
Coًهnللtاoيرh ٍص:[ أىعيٍوذي بًاللهً ًم ىن ال َّشٍيطىا ًف الَّرًجٍيًم * بً ٍسًم اللهً الَّرتٍزى ًن الَّرًحٍيًم * إًىذا ىجآءى نى إً ىذا الَّرًحٍيًم الَّرتٍزى ًن بً ٍسًم ال َّشٍيطىا ًف ًم ىن للًه[ ىكأاىلعيىفٍٍتوذيًحبًا]للًه:ا
] ىكالىفٍت ًح ىجآءى * * مثاؿ
نى ٍصير
7
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
2) Berhenti pada isti’azah dan menyambung basmalah dengan ِ .قطع الأول ووصل الثاني بالثالث
أف القارئ يقف على الإستعاذة ثم يصل البسملة بالآية اتظراد قراءتها.
awal surah: مثاؿ [ :أىعيٍوذي بًاللًه ًم ىن ال َّشٍيطىا ًف الَّرًجٍيًم *بً ٍسًم اللهً الَّرتٍزى ًن الَّرًحٍيًم قي ٍل يىىو اللهي
Seseorang itu membaca isti‟azah berhenti dan kemudiannya membaca أى ىحد ].
basmalah dan menyambungkanya dengan ayat yang ingin dibacanya.
Contoh : الَّرًحٍيًم الَّرتٍزى ًن اللًه *بً ٍسًم الَّرًجٍيًم ال َّشٍيطىا ًف ًم ىن بًاللهً
]. أى ىحد اللهي يىىو قي ٍل أىعيٍوذي [
3) Menyambung Isti’azah dan Basmalah sahaja serta memisahkan ّ .وصل الأول بالثاني وقطع الثالث
awal surah: أف يصل القارئ الإستعاذة بالبسملة ،ثم يقف ،ثم يبدأ بالآية اتظراد قراءتها.
Seseorang itu menyambung isti’azah dengan basmalah dan berhenti, مثاؿ [ :أىعيٍوذي بًاللًه ًم ىن ال َّشٍيطىا ًف الَّرًجٍيًم بً ٍسًم اللًه الَّرتٍزى ًن الَّرًحٍيًم * قي ٍل يىىو اللهي
kemudian membaca ayat yang ingin dibacanya. أى ىحد ].
ْ .وصل الجميع
Contoh : الَّرًحٍيًم الَّرتٍزى ًن اللًه بً ٍسًم الَّرًجٍيًم ال َّشٍيطىا ًف ًم ىن بًاللًه أف القارئ يصل الإستعاذة بالبسملة بالآية اتظراد قراءتها.
] أى ىحد اللهي يىىو قي ٍل * أىعيٍوذي [
4) Menyambung ketiga-tiganya sekaligus:
Iaitu menyambung Isti‟azah dengan Basmalah serta ayat yang ingin
dibacanya tanpa berhenti. مثاؿ [ :أىعيٍوذي بًاللًه ًم ىن ال َّشٍيطىا ًف الَّرًجٍيًم بً ٍسًم اللًه الَّرتٍزى ًن الَّرًحٍيًم قي ٍل يىىو اللهي
أى ىحد ].
Contoh : يىىو قي ٍل الَّرًحٍيًم الَّرتٍزى ًن اللًه بً ٍسًم الَّرًجٍيًم ال َّشٍيطىا ًف ًم ىن بًاللًه أىعيٍوذي [
اللهي أى ىحد ].
S – Jelaskan Bentuk bacaan bismillah di antara dua surah . س -8وضح أوجو البسملة التي بّي السورتّي مع التمثيل.
J - Bentuk bacaan bismillah di antara dua surah terdapat tiga cara :
ج -أكجو البسملة التي بين السورتين ثلاثة :
1) Berhenti setiap satu daripadanya: ُ -قطع الجميع
BMaaskmsauldanhyًَa : berhenti di akhir surah dan kemudiannya membaca قطع آخر السورة عن البسملة عن أكؿ السورة اتظراد قراءتها.
berhenti, seterusnya membaca surah yang ingin مثاؿ [ :ىكَىلٍ يى يكن َلّوي يكيفنوا أى ىحد * بً ٍسًم اللًه الَّرتٍزى ًن الَّرًحٍيًم * قي ٍل أىعيٍوذي بًىر ًٌب الىفلىًق
dibacanya. ]
[ ىكَىلٍ يى يكن َلّوي يكيفنوا أى ىحد * بً ٍسًم اللًه الَّرتٍزى ًن الَّرًحٍيًم * قي ٍل أىعيٍوذي بًىر ًٌب الىفلىًق ] Contoh :
8
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
2) Berhenti pada akhir surah dan menyambung basmalah dengan قطع الأول ووصل الثاني بالثالث
awal surah lain: .قطع آخر السورة ككصل البسملة بأكؿ السورة اتظراد قراءتها
Maksudnya : berhenti di akhir surah dan kemudiannya membaca
Basmalah dengan menyambungkanya dengan awal surah lain yang ] [ ىكَىلٍ يى يكن َلّوي يكيفنوا أى ىحد * بً ٍسًم اللهً الَّرتٍزى ًن الَّرًحٍيًم قي ٍل أىعيٍوذي بًىر ًٌب الىفلىًق: مثاؿ
ingin dibacanya. : وصل الجميع.ِ
3) Menyambung ketiga-tiganya sekaligus:
Maksudnya : menyambung akhir surah dengan Basmalah serta awal .كصل آخر السورة بالبسملة بأكؿ السورة اتظراد قراءتها
surah lain yang ingin dibacanya tanpa berhenti. ] [ ىكَىلٍ يى يكن َلّوي يكيفنوا أى ىحد بً ٍسًم اللًه الَّرتٍزى ًن الَّرًحٍيًم قي ٍل أىعيٍوذي بًىر ًٌب الىفلىًق: مثاؿ
S – Apakah Bentuk yang dilarang membacanya dan mengapa ia ما الوجو الذي يدتنع منها مع التعليل-9س
dilarang? الوجو الذم نشتنع منها ىو وصل الأول بالثاني وقطع الثالث-ج
J - Bentuk yang dilarang ialah Menyambung akhir surah dan Basmalah .لئلا يتوىم أف آخر السورة [بً ٍسًم اللًه الَّرتٍزى ًن الَّرًحٍيًم ] كليس كذلك
sahaja serta memisahkan awal surah lain. Ini kerana supaya tidak
disangkakn bahawa akhir surah itu ialah basmalah sedangkan
sebenarnya bukan begitu.
S – Sebutkan Bentuk bacaan di antara surah al Anfal dan surah al . اذكر الأوجو التي بّي سورة الأنفال وسورة براءة مع التمثيل-11س
Taubah (Baraah).
J - Bentuk bacaan di antara surah al Anfal dan surah al Taubah : الأكجو التي بين سورة الأنفاؿ كسورة براءة ثلاثة-ج
(Baraah) terdapat tiga cara : : القطع-ُ
1) Berhenti setiap satu daripadanya: .الوقف على آخر سورة الأنفاؿ مع التنفس كالابتداء بأكؿ سورة براءة
Maksudnya : berhenti di akhir surah al Anfal serta bernafas dan ] ...ِ [ إً َّف اللهى بً يك ًٌل ىش ٍيوء ىعلًٍيمُ * بػىىراءىةه ًم ىن اللًه ىكىر يسٍولًًو: مثاؿ
kemudiannya memulakan dengan awal surah Baraah السكت-ِ
2) Diam seketika .الوقف على آخر سورة الأنفاؿ بدكف التنفس كالابتداء بأكؿ سورة براءة
Maksudnya : berhenti di akhir surah al Anfal tanpa bernafas dan ] .. [ إً َّف اللهى بً يك ًٌل ىش ٍيوء ىعلًٍيم * بػىىراءىةه ًم ىن اللًه ىكىر يسٍولًًو: مثاؿ
kemudiannya memulakan dengan awal surah Baraah.
57 : سورة الأنفال1
1 : سورة البراءة2
9
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah الوصل
.اتظراد بو كصل آخر سورة الأنفاؿ بأكؿ سورة براءة
3) Menyambung kedua-duanya sekaligus: ] ...[ إً َّف اللهى بً يك ًٌل ىش ٍيوء ىعلًٍيم بػىىراءىةه ًم ىن اللًه ىكىر يسٍولًًو
Maksudnya : menyambung akhir surah al Anfal dengan awal surah al
Baraah.
C] o..n.tًوoًولhٍيس:[ إً َّف اللهى بً يك ًٌل ىش ٍيوء ىعلًٍيم بػىىراءىةه ًم ىن اللًه ىكىر
NUN MATI DAN TANWIN ) النون الساكنة والتنوين5
S – Berikan Pengertian Nun Sakinah عّرف النون الساكنة-1س
J - Nun mati ialah nun yang tiada tiga baris (atas, hadapan dan bawah). ) النوف الساكنة ىى اتطالية من اتضركات الثلاث (الفتح كالضم ك الكسر-ج
S – Bagaimana keadaan nun sakinah ? كيف تكون النون الساكنة ؟-2س
J - Ianya tidak berubah sama ada ketika bacaan sambung atau berhenti. كتكوف متوسطة، كاتضركؼ، كالأفعاؿ، كتكوف فى الأتشاء، تكوف ثابتة كصلا كقفا-ج
Nun mati ini ada pada kata nama, kata kerja dan huruf. Ianya berada di
tengah dan di akhir perkataan. .كمتطٌرفة
S – Berikan Pengertian Tanwin beserta contoh. . عّرف التنوين مع الدثال-3س
J - Tanwin ialah nun mati yang ditambah di akhir kata nama dari segi . التنوين ىو نوف ساكنة زائدة تلحق آخر الاسم لفظا لا خطٌا-ج
sebutan sahaja tidak pada tulisan.
)ّ ( يك ٌل، ) ( ىح ًكيوم، ) ( ىعلًي نما: مثل
C)ٌّلoيكn(to،)hيوم:( ىح ًك،)( ىعلًي نما
ما علامة التنوين ؟-4س
S – Apakah Tanda Tanwin ? )َ ( ه، )َ ( و، )َ الفتحتاف أك الكسرتاف أك الضمتاف ىكذا ( ن: علامة التنوين-ج
J - Tanda Tanwin ،ia)lَaوh(d،ua)َنba(ris di atas, di bawah atau di hadapan.
Simbolnya : )َ( ه
S – Bagaimana keadaan Tanwin ? .كيف يكون التنوين ؟-5س
J - Tanwin hanyalah berada di akhir perkataan. التنوين لا يكوف إلا متطٌرفان-ج
10
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah اذكر الفرق بّي النون الساكنة والتنوين-6س
s – Nyatakan Perbezaan Antara Nun Mati Dan Tanwin
J - Perbezaan Antara Nun Mati Dan Tanwin الفرؽ بين النوف الساكنة كالتنوين-ج
NUN MATI TANWIN التنوين النوف الساكنة
حرؼ زائد عن بنية الكلمة حرؼ أصلي من أحرؼ اتعجاء
1 huruf asal daripada huruf hijaiyah huruf tambahan daripada binaan ثابت في اللفظ دكف اتطط
ثابت في الوصل دكف الوقف ثابتة فى اللفظ كاتطط
perkataan ثابتة في الوصل كالوقف ُ
يكوف في الأتشاء فقط تكوف فى الأتشاء كالأفعاؿ كاتضركؼ ِ
2 wujud pada sebutan dan tulisan hanya wijud pada sebutan tidak pada ّ
ْ
tulisan
3 wujud ketika bacaan sambung dan wujud ketika bacaan sambung dan tidak
bacaan waqf (berhenti) pada bacaan waqf (berhenti).
4 ada pada kata nama, kata kerja dan hanya pada kata nama sahaja
huruf
5 berada di tengah dan akhir perkataan hanya berada di akhir perkataan sahaja
يكوف متطرفنا ٓ تكوف متوسطة كمتطٌرفة
HOKUM NUN MATI DAN TANWIN ) أحكام النون الساكنة والتنوين6
S – Berapakah hokum Nun mati dan tanwin ? ْ) الإخفاء حقيقي كم أحكام النون الساكنة والتنوين ؟-1س
J - Nun mati dan tanwin mempunyai empat hokum: : للنوف الساكنة كالتنوين أربعة أحكاـ كىى-ج
ُ) الإظهار اتضلقى ِ) الإدغاـ ّ) الإقلاب
1) Izhar halqi
2) Iidgham
3) Iqlab
4) Ikhfa hakiki
Hokum Pertama : Izhar Halqi الإظهار الحلقي: الحكم الأول
S – Apakah takrif Izhar ? ما تعريف الإظهارلغة واصطلاحا ؟-1س
J - Izhar Dari sudut bahasa: ialah nyata atau jelas. . البياف أك الإيضاح: الإظهار لغة-ج
Dari sudut istilah (ilmu tajwid) : : ialah mengeluarkan setiap huruf
dari makhrajnya tanpa ghunnah (dengung) pada huruf muzhar . إجراج كل حرؼ من تؼرجو من غير غنة فى اتضرؼ اتظيظهر: وإصطلاحا
11
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
J - Huruf muzhar iaitu nun mati dan tanwin. ما الحرف الدُظهر ؟-2س
S – Berapakah Huruf izhar ? . اتضرؼ اتظيظهر ىو النوف الساكنة كالتنوين-ج
كم حروف الإظهار؟-3س
J - Huruf izhar ada enam huruf : []أ, []ىػ, []ع, []ح, []غ, []خ.
. اتطاء، كالغين، كاتضاء، كالعين، كاتعاء، اتعمزة: حركؼ الإظهار ستة كىى-ج
S – Bilakah wajib dibaca Izhar ? متى وجب الإظهار ؟-4س
J - Wajib dibaca Izhar apabila ada salah satu dari enam huruf ini
selepas nun mati dalam satu perkataan atau dua perkataan, atau berada كجب الإظهػار إذا كقع أم حرؼ من ىذه الأحرؼ الستة بعد النوف الساكنة فى-ج
selepas tanwin pada dua perkataan. كلمة أك فى فى كلمتين أك بعد التنوين فيكلمتين
S –Kenapa dinamakan izhar halqi ? لداذا سمي إظهارا حلقيّا ؟-5س
J - Dinamakan izhar halqi kerana huruf-hurufnya keluar dari halkum. تشى إظهارا حلقيٌا تطركج حركفو من اتضلق-ج
S – Apakah sebab diizharkan ? ما سبب الإظهار ؟-6س
J - Sebab diizharkan ialah kerana amat jauh antara makhraj nun mati . التباعد الشديد بين تؼرج النوف الساكنة كتؼرج أحرفو الستة: سبب الإظهار-ج
dan makhraj enam huruf ini.
عند العين كاتضاء: ِ) وسطى .كم مراتب الإظهار واذكرىا-7س
S – Berapakah Peringkat izhar dan sebutkannya.
J - Peringkat izhar ada tiga : مرتب الإظهار ثلاثة-ج
عند اتعمزة كاتعاء: ) عليا1
1) Tinggi : ketika hamzah dan Ha
2) Pertengahan : ketika ain dan ha عند الغين كااتطاء: ) دنيا3
3) Rendah : ketika ghin dan ha
S – Apakah huruf muzhar itu ?
12
S – Sebutkan tiga contoh izhar halqi Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah س -8اذكر ثلاثة من أمثلة الإظهار الحلقي.
J - contoh izhar halqi : الأمثلة مع التنوين ج -أمثلة النوف الساكنة كالتنوين حالة الإظهار :
رسوؿ أمين
]رسوؿ أمين[ ],من حكيم[ ],أنعمت[ ],من أىل[ ],ينػئوف[ جرؼ ىار الأمثلة مع النوف الساكنة
حقيق على
عليم حكيم من كلمتين من كلمة حركؼ الإظهار
كرب غفور
يومئذ خػشعة ينػئوف من أىل اتعمزة
من ىاجر ينػهوف اتعاء
من عمل أنعمت العين
من حكيم ينحتوف اتضاء
من غير شيء فسينغضوف الغين
كمن خزم كاتظنخنقة اتطاء
Hokum Kedua : Idgham الحكم الثاني :الإدغام
S – Berikan Pengertian Idgham dari sudut bahasa dan istilah. س -1عّرف الإدغام لغة وإصطلاحا.
J - Dari sudut bahasa: idgham ialah memasukkan sesuatu dalam ج -الإدغام لغة :إدخاؿ شىء فى شىء
sesuatu. وإصطلاحا :إدخاؿ حرؼ ساكن فى حرؼ متحٌرؾ بحيث يصيراف عند النطق بهما
Dari sudut istilah (ilmu tajwid) : :memasukkan huruf mati pada huruf
berbaris yang mana ketika menyebut kedua-dua huruf itu ianya حرفا كاحدا مش ٌددا.
menjadi satu huruf yang bersabdu.
س -2ما الحرف الدُدغم ؟
? S – Apa Huruf yang diidghamkan itu ج -اتضرؼ اتظيدغم ىو النوف الساكنة كالتنوين.
J - Huruf yang diidghamkan itu ialah nun mati dan tanwin.
س -3اذكر حروف الإدغام.
S – Nyatakan Huruf-huruf idgham. ج -حركؼ الإدغاـ ستة ىى :الياء كالراء كاتظيم كاللاـ ك النوف ( يرملوف )
]ف[ ],ك[ ],ؿ[ ],ـ[ ],ر[ ],م[ J - Huruf idgham ada enam iaitu
( يرملوف )
13
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Bilakah wajib idgham ? متى وجب الإدغام ؟-4س
J - Wajib idgham apabila ada salah satu daripada huruf-huruf idgham . كجب الإدغاـ إذا كقع حرؼ من حركؼ الإدغاـ بعد النوف الساكنة أك التنوين-ج
selepas nun mati atau tanwin
S – Terangkan Bahagian idgham. ِ) إدغاـ بغير غنة و ّضح أقسام الإدغام-5س
J - Idgham ada dua bahagian: ُ) إدغاـ بغنة: الإدغاـ قسماف-ج
1- Idgham bighunnah (memasukkan huruf mati pada huruf ما الفرق بّي إدغام بغنة وإدغام بغير غنة-6س
berbaris beserta dengung)
الفرؽ بين إدغاـ بغنة كإدغاـ بغير غنة-ج
2- Idgham bila ghunnah (memasukkan huruf mati pada huruf
berbaris tanpa dengung)
S – Apakah beza antara Idgham bighunnah dan Idgham bila ghunnah? إدغاـ بغير غنة إدغاـ بغنة
J – Perbezaan antara Idgham bighunnah dan Idgham bila ghunnah
والراء، اللام: الياء كالنوف كاتظيم كالواك ( ينمو ) حرفاف: ُ حركفو
Idgham Bighunnah Idgham Bila Ghunnah
ِ كجب الغنة لايغن
1 Hurufnya : []م, []ف, []ـ, [( ينمو ) ]ك Hurufnya : []ؿ, []ر,
يسمى إدغاماكاملا ّ يسمى إدغاما ناقصا
2 wajib dengung tidak dengung
3 dinamakan idgham naqis dinamakan idgham kamil
S – Bilakah wajib idgham bighunnah? متى وجب الإدغام بغنة ؟-7س
J - Wajib idgham apabila salah satu dari huruf-huruf [ ]ينموini berada كجب الإدغاـ إذا كقع حرؼ من ىذه الأحرؼ (ينمو ) بعد النوف الساكنة أك-ج
التنوين
selepas nun mati atau tanwin maka.
S – Kenapa dinamakan idgham bighunnah sebagai idgham naqis ?. لداذا سمى إدغام بغنة إدغاما ناقصا ؟-8س
J - Dinamakan idgham naqis kerana hilangnya huruf pertama iaitu nun تشٌي إدغاما ناقصا لذىاب اتضرؼ الأكؿ كىو النوف الساكنة أك التنوين كبقاء-ج
mati atau tanwin dan kekal sifatnya iaitu ghunnah (dengung). Ghunnah
ini menghalang sempurnanya tasydid (sabdu). . كالغنة مانعة منكماؿ التشديد، الصفة كىى الغنة
14
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
? S – Bilakah wajib Idgham bial ghunnah س -9متى وجب الإدغام بغير غنة ؟
] danر[ J - Wajib Idgham bial ghunnah apabila ada dua huruf iaitu ج -كجب الإدغاـ بغير غنة إذا كقع حرؼ من الراء كاللاـ بعد النوف الساكنة أك
] selepas nun mati atau tanwinؿ[ التنوين
? S – Kenapa di dinamakan idgham bighairi ghunnah س -11لداذا سمى إدغام بغير غنة ؟
J - Dinamakan idgham bighairi ghunnah sebagai idgham kamil. Iaitu ج -تشى إدغاـ بغير غنة إدغامانكاملان (كامل التشديد) لذىاب اتضرؼ كالصفة معان.
sempurna tasydid (bacaan sabdu). Ini kerana hilangnya huruf dan juga
sifatnya sekali.
S – Berikan contoh idgham bighairi ghunnah. س -11ىات مثال للإدغام بغنة والإدغام بلا غنة.
J - contoh idgham bighairi ghunnah : ج -أمثلة النوف الساكنة كالتنوين حالة الإدغاـ :
]غفور رحيم[ ],من كاؿ[ ],من يقوؿ[ أمثلة التنوين أمثلة النوف الساكنة حركؼ الإدغاـ
لقوـ يؤمنوف
أمنة نعاسا من يقوؿ الياء
عذاب مقيم
خير كابقى من نعمة النوف
يومئذ تطبير
غفور رحيم اتظيم من كاؿ
الواك من كاؽ
من لدنو اللاـ
الراء من ربهم
? S – Apa syarat pada nun mati ketika idgham س -12ما الشرط في النون الساكنة حالة الإدغام ؟
J - Syarat pada nun mati ketika idgham itu ianya berada di akhir ج -الشرط فى النوف الساكنة حالة الإدغاـ أف تكوف متطٌرفة
perkataan.
س -13متى يسمى إظهارا مطلقا ؟
? S – Bilakah dinamakan izhar mutlak ج -يسمى إظهارا مطلقا إذا كانت النوف الساكنة حالة الإدغاـ متوسطة.
J - Dinamakan izhar mutlak apabila nun mati ketika idgham berada di
tengah perkataan.
15
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Kenapa dinamakan izhar mutlaq ? لداذا سمّى إظهاراً مطلقاً ؟-14س
. تشٌى إظهاران مطلقان لعدـ تقييده بحلق أك شفة-ج
J - Ianya dinamakan izhar mutlaq kerana tiada kaitan dengan halqum
atau bibir mulut.
S – Berikan dua contoh izhar mutlak. . ىات مثالّي من أمثلة لإظهار الدطلق-15س
J – Contoh izhar mutlak : ] ك [ صنواف، ] ك [قنواف، ] ك [بنياف،] [ الدنيا: . أمثلة لإظهار اتظطلق-ج
] [ الدنيا ] [بنياف ] [قنواف ] [ صنواف . اذكر أسباب الإدغام-16س
: أسباب الإدغاـ ثلاثة كىى-ج
S – Sebutkan Sebab-sebab idgham .)ُ) التماثل (إدغاـ النوف فى النوف
.)ِ) التقارب (إدغاـ النوف فىكل من الراء كاللاـ كالواك كالياء
J - Sebab-sebab idgham ada tiga: .)ّ) التجانس (إدغاـ النوف فى اتظيم
1- Huruf yang sama pada idghamkan [ ]فdalam []ف ما فائدة الإدغام ؟-17س
2- Huruf hampir sama pada idghamkan [ ]فdalam huruf []ر, التخفيف لأف اتضرؼ اتظدغم مشدد كاتضرؼ اتظشدد يقوـ مقاـ حرفين: فائدة الإدغاـ
[]ؿ, []ك, dan []م .ساكن فمتحرؾ كينطق بهما حرفا كاحدا
3- Huruf sejenis pada idghamkan [ ]فdalam []ـ
.
S – Apa faedah idgham ?
J -Faedah (hokum) idgham ialah meringankan (bacaan) kerana huruf
yang diidghamkan bersabdu dan huruf bersabdu menepati dua huruf
iaitu huruf mati dan huruf berbaris dan kedua-duanya dibaca dengan
satu huruf sahaja.
16
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
Hokum Ketiga : Iqlab الإقلاب: اتضكم الثالث
S – Berikan Pengertian Iqlab dari sudut bahasa dan istilah .
. عّرف الإقلاب لغة وإصطلاحا-1س
J - Pengertian Iqlab dari sudut bahasa : mengubah sesuatu dari bentuk
asalnya. . تحويل الشيء عن كجهو: الإقلاب لغة-ج
جعل حرؼ مكاف آخر مع مراعاة الغنة كالإخفاء فى اتضرؼ الأكؿ: كإصطلاحا
Pada istilah : menjadikan satu di tempat huruf yang lain serta
memelihara [ ]الغنةdengung dan [ ]الإخفاءpada huruf pertama.
S – Apakah maksud huruf pertama ? ما الدراد بالحرف الأول ؟-2س
J – Huruf pertama ialah nun mati dan tanwin yang ditukar kepada mim . اتظراد باتضرؼ الأكؿ النوف الساكنة كالتنوين اتظقلبين ميما-ج
S – Apakah Huruf iqlab itu ? ما حرف الإقلاب ؟-3س
. حرف الإقلاب ىو الباء-ج
J - Iqlab ialah huruf []ب.
S – Bilakah wajib menukar nun mati dan tanwin kepada mim dengan متى وجب قلب النون الساكنة والتنوين ميما وإخفائها بغنة ؟-4س
membaca dengan ikhfa‟ dan dengung ? كجب قلب النوف الساكنة كالتنوين ميما كإخفائها بغنة إذا كقعت الباء بعد النوف-ج
.الساكنة من كلمة أك منكلمتين أك بعد التنوين منكلمتين
J - Wajib menukar [ ] ٍفyang mati dan [ نوه. ] tanwin kepada [ ]ـserta
mengikhfa‟kannya dengan [ ]الغنةdengung apabila huruf [ ]بberada
selepas [ ] ٍفyang mati dalam satu atau dua perkataan, juga apabila ia ما سبب الإقلاب ؟-5س
سبب الإقلاب سهولة النطق بالنوف الساكنة كالتنوين بقلبهما ميما كإخفائهما فى-ج
berada selepas tanwin dalam dua perkataan.
الباء
S – Apa sebab Iqlab ?
J - Sebab Iqlab ialah mudahnya menyebut nun mati dan tanwin dengan بّّيكيفية الإقلاب ؟-6س
menukar kedua-duanya kepada huruf mim dan menyembunyikannya : تتحققكيفية الإقلاب بواحد من أمور ثلاثة كىي-ج
pada huruf ba. Ianya lebih mudah daripada izhar dan idgham.
(ُ) قلب النوف الساكنة أك التنوين ميما
S – Terangkan cara berlakunya Iqlab ?
J - Berlakunya Iqlab dengan salah satu dari tiga cara berikut:
1) Menukar nun mati atau tanwin kepada mim
17
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
2) Ikhfa’kan mim dalam ba ِ) إخفاء اتظيم فى الباء
’3) Dengungkan serta ikhfa ّ) الغنة مع الإخفاء
? S – Apakah Simbol Iqlab dalam al Quran
] mim kecil di atas nunـ[ J - Tanda Iqlab dalam al Quran diletakkan س -7ما علامة الإقلاب فى الدصحف ؟
mati atau tanwin. ج -علامة الإقلاب فى اتظصحف كضع ميم قائمة (ـ) فوؽ النوف الساكنة أك التنوين
S – Berikan contoh iqlab.
أنبئوني -من بعد نوح -خبير بصير J - س -8ىات ثلاثة من أمثلة الإقلاب.
ج -أنبئوني -من بعد نوح -خبير بصير
Hokum keempat : Ikhfa’ Hakiki الحكم الرابع :الإخفاء الحقيقي
? S – Apakah erti Ikhfa‟ pada bahasa dan istilah س -1ما الإخفاء لغة وإصطلاحا ؟
J - Ikhfa’ pada bahasa : tertutup / tersembunyi. ج -الإخفاء لغة :السًت.
Pada Istilah : menyebut huruf dengan sifat izhar dan idgham tanpa
sabdu disamping mengekalkan dengung pada huruf pertama iaitu nun كإصطلاحا :النطق باتضرؼ بصفة بين الإظهار كالإدغاـ عار عن التشديد مع بقاء
mati atau tanwin. الغنة في اتضرؼ الأكؿ كىو النوف الساكنة أك التنوين.
? S – Apakah Huruf-huruf ikhfa‟ itu س -2ما حروف الإخفاء ؟
J - Huruf ikhfa’ ada 15 huruf : ج -حركؼ الإخفاء تسسة عشر حرفا[ :.ص ،ذ ،ث ،ؾ ،ج ،ش ،ؽ ،س ،
],ض[ ],ت[ ],ؼ[ ],ز[ ],ط[ ],د[ ],س[ ],ؽ[ ],ش[ ],ج[ ],ؾ[ ],ث[ ],ذ[ ],ص[ د ،ط ،ز ،ؼ ،ت ،ض ،ظ]
]ظ[ ( ًص ٍف ذىا ثػىنىا ىك ٍم ىجاىد ىش ٍخ هص قىٍد تىشىا #يدٍـ طىػيًٌػبنا ًزٍد ًفي تػينقى ىض ٍع ظىالًنما)
( ىستي ٍجىز ىص َّد ىؾ فىثً ٍق ىضطى وظ ىش ٌوذ) Ringkasnya
18
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Bilakah wajib ikhfa‟ ? متى وجب الإخفاء ؟-3س
J – Wajib ikhfa’ apabila salah satu dari 15 huruf ikhfa’ berada selepas
كجب الإخفاء إذا كقع حرؼ من حركؼ الإخفاء اتطمسة عشر بعد النوف-ج
nun mati pada satu perkataan atau dua perkataan, juga selepas tanwin
pada dua perkataan. .الساكنة من كلمة أك منكلمتين أك بعد التنوين منكلمتين
S – Kenapa dinamakan ikhfa‟ ?
J - Dinamakan ikhfa’ kerana nun mati atau tanwin benar-benar
tersembunyi dan tidak nyata kedua-duanya pada sebutan dan bacaan لداذا يسمى إخفاء حقيقيا؟-4س
sebelum huruf –huruf ikhfa’..
يسمى إخفاء حقيقيا لتحقق سًت النوف الساكنة أك التنوين كعدـ ظهورنذا في-ج
S – Berapakah Kedudukan ikhfa‟ dan nyatakannya. .النطق كالقراءة قبل حركؼ الإخفاء
J - Kedudukan ikhfa’ ada tiga tahap :
1) Tinggi : كم مراتب الإخفاء واذكرىا ؟-3س
: مراتب الإخفاء ثلاثة-ج
Pada huruf []ط, [ ]دdan [ ]تkerana hampir makhrajnya dengan nun
mati dan tanwin.
2) Rendah : عند الطاء كالداؿ كالتاء لقربها تؼرجا من النوف الساكنة كالتنوين: ُ) عليا
. عند القاؼ كالكاؼ لًبيع ًد تؼرجهما عن النوف الساكنة كالتنوين: ِ) دنيا
Pada huruf [ ]ؽdan [ ]ؾkerana jauh makhrajnya dengan nun mati dan
tanwin.
3) Pertengahan : عند بقية حركؼ الإخفاء لأنها َل تبعد عن تؼرج النوف كَل تقرب منها: ّ) كسطى
Pada huruf –huruf ikhfa’ yang lain kerana makhrajnya tidak jauh dari .بلكانت كسطا بينهما
nun mati dan tidak juga dekat bahkan ianya berada di tengah antara
kedua-duanya.
S – Berikan tiga contoh ikhfa‟ ? . ىات ثلاثة من أمثلة الإخفاء-8س
كمن جهد- من تذرة- ينصركم-ج
J - كمن جهد- من تذرة- ينصركم
19
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah ) حكم النون والديم الدش ّددتّي7
Hokum Nun dan Mim bersabdu ما حكم النون والديم الدش ّددتّي ؟-1س
. النوف كاتظيم اتظش ٌددتين نرب عنهما بمقدار حركتين-ج
S – Apakah hokum Nun dan Mim bersabdu [ ] ٌف. [ ?] ٌـ
J - Nun dan Mim bersabdu wajib dibaca kadar 2 harakat.
S – Bagaimana ditentukan satu harakat itu ? كيف تقدر الحركة ؟-2س
J - Satu harakat ialah kadar mengengam jari atau membukanya. تقدر اتضركة مقدار قبض الأصبع أك بسطو-ج
S – Apakah hokum bagi perkataan ( )إ َّف, (ٌ? ) ثم. ثمٌ) ؟، ما حكم (إ َّف-3س
. حكمها كجوب الغنٌة-ج
J - Hukumnya wajib didengungkan.
S – Berikan Takrif Ghunnah dari sudut bahasa dan istilah. عّرف الغنة لغة واصطلاحا-4س
J - Ghunnah dari sudut bahasa iaah suara berdengung yang keluar dari صوت أرف نسرج من اتطيشوـ: الغنة لغة-ج
hidung. . صوت لذيذ لو رنين مرٌكب في اتصسم النوف كاتظيم اتظشديدتين: كاصطلاحا
Dari sudut istilah : suara yang indah yang berdengung yang tersusun ما الخيشوم ؟-5س
pada huruf nun dan mim yang bersabdu. . الخيشوم ىو أقصى الأنف من داخلها-ج
S – Apa itu Khaisyum ? . اذكر أماكن وجود الغنة مع الدثال-6س
J - Khaisyum ialah pangkal hidung dari sebelah dalam. : توجد الغنة في-ج
S – Nyatakan Tempat adanya dengung dan sertakan contoh. (ُ) النون الساكنة والتنوين
J - Dengung terdapat pada keadaan berikut: } {من يقوؿ} {كبرؽ نرعلوف: حالة الإدغاـ بغنة نحو-
1- Nun mati dan tanwin
} {أف بورؾ} {تشيع بصير: حالة الإقلاب نحو-
- ketika keadaan idgham bighunnah, } {أف صدككم} {رنزا صرصرا: كحالة الإخفاء اتضقيقي نحو-
contoh: []من يقوؿ, []كبرؽ نرعلوف.
- ketika keadaan iqlab, contoh: []أف بورؾ, []تشيع بصير.
- ketika keadaan ikhfa hakiki, contoh: []أف صدككم, []رنزا صرصرا.
20
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah :(ِ) الديم الساكنة
2- Mim mati ] [فاحكم بينهم: حالة الإخفاء الشفوم نحو-
] [خلقكم من تراب: كإدغاـ اتظثلين الصغير نحو-
- ketika keadaan ikhfa syafawi, contoh: []فاحكم بينهم.
- ketika keadaan iqlab, contoh: []خلقكم من تراب. :(ّ) النون والديم الدشددتّي
3- Nun dan Mim bersabdu ] [إندا] [تظا: حالة كقوعهما وسطا نحو-
- ketika kedua-dua huruf ini berada di tengah perkataan, ] [إف] [عم:نحو كطرفا-
contoh: []إندا, []تظا. كم مراتب الغنة واذكرىا-7س
- ketika kedua-dua huruf ini berada di akhir perkataan, : مراتب الغنة ثلاثة كىي-ج
contoh: []إف, []عم. ] إف، [عم:(ُ) الدشدد كىو أقواىا نحو
S – Berapakah Peringkat ghunnah (dengung) ? ] خلقكم من، [من يقوؿ:نحو (ِ) الددغم
J - Peringkat ghunnah ada tiga :
1- Bersabdu, tahap ginnah yang paling tinggi, contoh: [ إف، ]عم.
2- Diidghamkan, contoh : [ خلقكم من، ]من يقوؿ.
3- Diikhfakan, contoh : [ يأتيكم بمآء، ]ينصركم.
] يأتيكم بمآء، [ينصركم:نحو (ّ) الدخفى
9) Mim mati ) الديم الساكنة8
عّرف الديم الساكنة-1س
S – Berikan Pengertian Mim mati:
J - Mim mati ialah mim yang tidak ada mana-mana daripada tiga baris ) كالكسر، كالضم، الديم الساكنة ىي اتطالية من اتضركات الثلاث ( الفتح-ج
(atas, hadapan atau bawah)
كم أحكام الديم الساكنة ؟ واذكرىا-2س
S – Berapakah Hukum Mim mati dan sebutkan kesemuanya.
J - Mim mati ada tiga hokum : : اتظيم الساكنة ثلاثة أحكامو كىي-ج
1- Ikhfa syafawi (ِ) إدغاـ اتظثلين الصغير (ُ) الإخفاء الشفوم
2- Idgham mithlain soghir
3- Izhar syafawi
(ّ) الإظهار الشفوم
21
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
Hokum pertama : Ikhfa syafawi الإخفاء الشفوي: اتضكم الأكؿ
S – Apakah Huruf ikhfa‟ syafawi ? ما حرف للإخفاء الشفوي ؟-س
J - Huruf ikhfa’ syafawi satu sahaja iaitu huruf ba. . للإخفاء الشفوم حرؼ كاحد ىو الباء-ج
S – Bilakah wajib ikhfa‟ syafawi ? متى وجب الإخفاء الشفوي ؟-س
J - Wajib ikhfa’ syafawi apabila mim mati berada sebelum huruf ba
كجب الإخفاء الشفوم إذا كقعت اتظيم الساكنة قبل حرؼ الباء بشرط أف تكوف-ج
dengan syarat mim mati tersebut berada di akhir perkataan dan huruf .اتظيم الساكنة متطرفو كحرؼ الباء في الكلمة التي تليها أخفيت
ba berada pada perkataan selepasnya maka mim tersebut
disembunyikan
S – Kenapa dinamakan ikhfa‟ syawi ?. لداذا سمى إخفاء شفويا ؟-س
J - Dinamakan syafawi kerana keluar huruf mim dan ba dari dua bibir. . تشي شفويا تطركج اتظيم كالباء من الشفتين-ج
S – Apakah perbezaan antara ikhfa‟ hakiki dan ikhfa‟ syafawi ? ما الفرق بّي الإخفاء الحقيقي والإخفاء الشفوي ؟-س
J - Perbezaan antara ikhfa’ hakiki dan ikhfa’ syafawi ialah :
: الفرؽ بين الإخفاء اتضقيقي كالإخفاء الشفوم-ج
Ikhfa’ Hakiki Ikhfa’ Syafawi الإخفاء الشفوم الإخفاء اتضقيقي
1 Berlaku dengan menyembunyikan Berlaku menyebut ُ يتم فيو سًت النوف الساكنة كالتنوين كإعدامهما حالة يتم فيو تبعيض اتظيم
dan meniadakan nun mati dan tanwi sebahagian mim dan
ketika menuturkannya. melemahkan bunyinya كإضعافها حالة النطق النطق
2 Huruf ikhfa’15 huruf’ ketika menuturkannya حرؼ الباء ِ حركفو تسسة عشر
Hurufnya ialah huruf ba
22
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S - Berikan contoh ikhfa‟ syafawi. . ىات أمثلة للإخفاء الشفوي-س
J - Contoh ikhfa’ syafawi :
: أمثلة اتظيم الساكنة حالة الإخفاء الشفوم-ج
[]فاحكم بينهم بمآ أنزؿ الله, []يوـ ىم برزكف
حرؼ الإخفاء الشفوم الأمثلة
}{فاحكم بينهم بمآ أنزؿ الله الباء
}{يوـ ىم برزكف
Hokum kedua : Idgham Mithlain Soghir إدغام الدثلّي الصغير: الحكم الثاني
S – Apakah Huruf-huruf Idgham Mithlain Soghir ? ما حرف لإدغام الدثلّي الصغير ؟-س
J - Idgham hanya ada satu huruf sahaja iaitu mim. للإدغاـ حرؼ كاحد كىو اتظيم-ج
S – Bilakah wajib Idgham Mithlain Soghir متى وجب إدغام الدثلّي الصغير ؟-س
J - Wajib dibaca Idgham Mithlain Soghir apabila mim mati berada كجب إدغاـ اتظثلين الصغير إذا كقعت اتظيم الساكنة قبل ميم مثلها متحٌركة بشرط-ج
sebelum mim seumpamanya yang berbaris dengan syarat mim mati itu
berada di akhir perkataan dan mim yang berbaris itu di permulaan .أف تكوف اتظيم الساكنة متطرفة كاتظيم اتظتحركة في بداية الكلمة التي تليها أدغمت
perkataan selepasnya. Maka diidghamkan mim tersebut
لداذا سمى إدغام مثلّي صغيرا ؟-س
S – Kenapa dinamakan idgham mithlain soghir ?. . تشي إدغاما صغيرا لسكوف اتضرؼ الأكؿ كتحريك اتضرؼ الثاني-ج
J - Dinamakan idgham soghir kerana mati huruf pertama dan berbaris
huruf kedua.
23
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S - Berikan contoh idgham mithlain: . ىات أمثلة لإدغام مثلّي صغيرا-س
J - Contoh idgham mithlain : : أمثلة اتظيم الساكنة حالة إدغاـ اتظثلين-ج
[]ضرب لكم مثلا, []خلقكم من تراب حرؼ الإدغاـ الأمثلة
}{خلقكم من تراب } {ضرب لكم مثلا اتظيم
Hokum ketiga : Izhar Syafawi الإظهار الشفوي: الحكم الثالث
S – Berapakah Huruf-huruf Izhar Syafawi ?
J - Izhar Syafawi ada 26 huruf iaitu selain huruf ba dan mim. كم حروفا للإظهار الشفوي ؟-1س
للإظهار الشفوم ستة كعشركف حرفا ما عدا حرؼ الباء كاتظيم-ج
S – Bilakah wajib dibaca Izhar Syafawi ?
J - Wajib dibaca Izhar Syafawi apabila mim mati berada sebelum متى وجب الإظهار الشفوي ؟-2س
mana-mana 26 huruf hijaiyah maka diizharkan كجب الإظهار الشفوم إذا كقعت اتظيم الساكنة قبل أم حرؼ من حركؼ-ج
S – Kenapa dinamakan izhar syafawi ?. .أظهرت.اتعجاء الستة كالعشرين
J - Dinamakan syafawi kerana keluar mim dari dua bibir.
؟. لداذا سمى إظهارا شفويا-3س
S – Bilakah izhar itu dikuatkan / lebih jelas ? . تطركج اتظيم من الشفتين: تشي شفويا-ج
J - Izhar itu dikuatkan / lebih jelas ketika betemu dua huruf iaitu wau
dan fa kerana bimbang akan disembunyikan mim dalam fa kerana متى يكون الإظهار شديدا ؟ ولداذا ؟-4س
hampir makhrajnya atau menyembunyikan mim dalam wau kerana يكوف الإظهار شديدا عند حرفي الواك كالفاء خشية أف تخفى اتظيم في الفاء لقربها-ج
sama makhrajnya.
.تؼرجا أك تخفى اتظيم في الواك لاتحادىا تؼرجا
24
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S - Berikan contoh izhar syafawi. س -5ىات مثال للإظهار الشفوي.
J - Contoh izhar syafawi : ج -أمثلة اتظيم الساكنة حالة الإظهار الشفوم:
]عليكم أنفسكم[ ],الظمئاف[ أمثلة منكلمتين أمثلة منكلمة حرؼ الإظهار الشفوم
عليكم أنفسكم اتعمزة الظمئاف
س -بّّي حكم ما تحتو خط. أَل تر التاء أمتا
مرجعكم ثم
كنشددكم بأمواؿ كبنين Jelaskan hokum bagi perkataan bergaris جعلنهم جسدا الثاء أمثلكم
كىم بالعدكة القصول - اتصيم -
-إخفاء شفوم ج -ىم بالعدكة أـ حسب اتضاء نشحق
-إظهار شفوم نشددكم أـ خلقوا
عليهم دآئرة اتطاء -
نشددكم بأمواؿ -إخفاء شفوم كأمددنهم الداؿ
أتضقنا بهم ذريتهم الذاؿ -
ربكم رب الراء إمرا
أـ زاغت الزام رمزا
فوقكم سبع السين تدسوف
تعم شراب الشين أمشاج
كىم صغركف الصاد -
ءابآءىم ضآلين الضاد كامضوا
مسهم طئف الطاء كأمطرنا
كىم ظلموف الظاء -
كالذين ىم عن اللغو أمعآءىم العين
فإنهم غيره الغين -
ذرأكم فى الأرض الفاء -
فوقهم قهركف القاؼ -
ما لكمكيف فيمكث الكاؼ
25
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
10) Makhraj Huruf ٗ) لسارج الحروف
S – Berikan takrif Makhraj عّرف الدخرج لغة واصطلاحا-1س
J - Makhraj dari sudut bahasa ialah tempat keluar. تػل اتطركج: الدخرج لغة-ج
Dari sudut istilah : tempat keluar huruf dan ia membezakan satu huruf
dengan yang lain. . تػل خركج اتضرؼ كتدييزه عن غيره:كاصطلاحا
S – Apakah faedah mengetahui makhraj huruf ما فائدة معرفة الدخرج ؟-2س
J - Dapat mengetahui kadarnya. يعرؼ بو مقداره-ج
S – Bagaimana kita dapat mengetahui makhraj ? كيف نعرف لسرج حرف ؟-3س
J - Dengan mensabdukannya atau matikannya kemudian masukan بتشديده أك تسكينو ثم أدخل عليو أم حرؼ متحرؾ فحيث انقطع الصوت-ج
padanya mana-mana huruf yang berbaris. dimana putusnya suara
S – Sebutkan huruf yang mana makhrajnya jelas ?.kenapa ?. اذكر الحروف التي لسارجها لزققة ولداذا ؟-4س
J - Huruf yang mana makhrajnya jelas ialah semua huruf hijaiyah
kerana terputus suara ketika keluar huruf tersebut. Asasnya اتضركؼ التي تؼارجها تػققة ىي كل حركؼ اتعجاء لانقطاع الصوت عند-ج
berdasarkan pada bahagian halkum, lidah dan bibir كالشفة، اللساف، كاعتمادىا على أجزاء اتضلق،خركجها
S – Sebutkan huruf yang mana makhrajnya tidak jelas ?.kenapa ? اذكر الحروف التي لسارجها مقدرة ولداذا ؟-5س
J - Huruf yang mana makhrajnya tidak jelas / diandaikan iaah 3 huruf
mad, kerana tidak putus suara ketika keluar huruf tersebut bahkan اتضركؼ التي تؼارجها مقدرة حركؼ اتظد الثلاثة لعدـ انقطاع الصوت عند-ج
suaranya berpanjangan (tidak putus) خركجها
S – Pada apakah Makhraj huruf itu dapat disimpulkan ? فيم تنحصر تؼارج اتضركؼ ؟ كما ىي ؟-ٔس
: تنحصر تؼارج اتضركؼ في تسسة تؼارج كىي-ج
J - Makhraj huruf dapat disimpulkan pada 5 tempat keluar iaitu :
(ُ) اتصوؼ (ِ) اتضلق (ّ) اللساف (ْ) الشفتاف
1- Rongga tengkak 2- Kerongkong (halkum)
3- Lidah 4- Dua bibir 5- Rongga hidung (ٓ) اتطيشوـ
26
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Apakah Pendapat ulamak tentang bilangan tempat keluar huruf ?.
J - Perbezaan pendapat Ulamak tentang bilangan tempat keluar huruf ما رأي العلماء في عدد لسارج الحروف ؟-7س
ada tiga pendapat : : اختلف العلماء في عدد تؼارج اتضركؼ إلى ثلاثة آراء كىي-ج
1) Pendapat kebanyakan ulamak, antaranya Ibnu Jazari, Khalil bin (ُ) ذىب الجمهور كمنهم ابن اتصرزم كاتطليل بن اتزد إلى أ ٌف اتظخارج سبعة
Ahmad mengatakan tempat keluar huruf ada 17 tempat.
2) Syatibi dan Sibawih mengatakan tempat keluar huruf ada 16 tempat. .عشر تؼراجا
3) Farra’, Yahya, Qatrab dan Jurami mengatakan tempat keluar huruf .(ِ) ذىب الشاطبي وسيبويو إلى أف اتظخارج ستة عشر تؼراجا
ada 14 tempat .(ّ) ذىب الفّراء ويحيى وقطرب والجرامي إلى أ ٌف اتظخارج أربعة عشر تؼراجا
S – Apakah pendapat yang paling tepat daripada tiga pandangan ini?. . ما الدختار من ىذه الدذاىب الثلاثة ؟-8س
J - Pendapat yang paling tepat ialah pendapat Khalil bin Ahmad dan اتظختار من ىذه اتظذاىب الثلاثة مذىب اتطليل بن أتزد كابن اتصزرم-ج
Ibnu Jazari yang mengatakan 17 tempat keluar huruf.
Makhraj pertama []الجوف ) (الجوف:الدخرج الأول
S – Apa erti Jauf ? ما معٌت الجوف لغة واصطلاحا ؟-1س
J – Jauf dari sudut bahasa ialah ruangan kosong اتطلاء: الجوف لغة-ج
Manakala pada istilah ialah ruangan kosong yang terdapat di antara
kerongkong dan mulut. . اتطلاء الواقع داخل اتضلق كالفم:كاصطلاحا
S – Apakah Huruf yang keluar daripada jauf ? ما الحروف التي تخرج من الجوف ؟-2س
J - Huruf yang keluar daripada jauf ialah 3 huruf mad [ م/ ك/ ]اiaitu: : تخرج من اتصوؼ حركؼ اتظ ٌد الثلاثة كىي-ج
] [قاؿ:مثل الألف اتظفتوح ما قبلها-ُ
1- Alif yang mana huruf sebelumnya berbaris di atas,
] [قيل: الياء اتظدية اتظكسور ما قبلها مثل-ِ
contoh : [ ]قاؿtelah berkata
] [يقوؿ: الواك اتظدية اتظضموـ ما قبلها مثل-ّ
2- Ya mad yang mana huruf sebelumnya berbaris di bawah,
contoh : [ ]قيلdikatakan
3- Wau mad yang mana huruf sebelumnya berbaris di hadapan,
contoh : [ ]يقوؿia sedang berkata
27
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Kenapa dinamakan jaufaiyah dan maddiyah . لداذا تسمى ىذه الحروف جوفية وم ّدية ؟-3س
J - Huruf ini dinamakan [ ]جوفيةkerana keluarnya dari rongga mulut dan . كم ٌدية لامتداد الصوت بها، تسمى ىذه اتضركؼ جوفية تطركجها من اتصوؼ-ج
dinamakan mad kerana panjang bunyi suaranya.
Makhraj kedua []الحلق )الدخرج الثاني (الحلق
S – Berapakah Makhraj [? ]اتضلق. كم لسارج الحلق ؟-1س
J - Makhraj kedua [ ]اتضلقada tiga iaitu:
1) [ ]أقصى اتضلقpangkal kerongkong , 2) [ ]كسط اتضلقtengah kerongkong : تؼارج اتضلق ثلاثة كىي-ج
3) [ ]أدنى اتضلقhujung kerongkong
ّ) أدنى الحلق ِ) وسط الحلق ُ) أقصى الحلق
S – Apakah erti [ ?]أقصى اتضلقdan huruf apa yang keluar daripada
makhraj ini? ما أقصى الحلق ؟ وما يخرج منو ؟-2س
J - [ ]أقصى اتضلقpangkal kerongkong ialah Bahagian pangkal yang jauh
bertentangan dada. Keluar daripada bahagian ini huruf [ ]أdan []ىػ. . أقصى اتضلق أبعده تؽا يلي الصدر كنسرج منو اتعمزة كاتعػاء-ج
Contoh huruf Hamzah : [ ]اقرأ, huruf Ha : []إنو يعلم اتصهر من القوؿ ] [إنو يعلم اتصهر من القوؿ: اتعاء، ] [اقرأ: مثاؿ اتعمزة-
S – Apakah erti [ ? ]كسط اتضلقdan huruf apa yang keluar daripada ما وسط الحلق ؟ وما يخرج منو ؟-3س
makhraj ini?
J - [ ]كسط اتضلقtengah kerongkong Bahagian yang berhampiran lelangit . ما لاصق اتصوزة من أسفلها كنسرج منو العين كاتضاء: كسط اتضلق-ج
dari bahagian bawah. Keluar dari bahagian ini huruf [ ]عdan []ح. ] [فجعلو غثاء أحول: اتضاء، ] [يعلم خآئنة الأعين: مثاؿ العين-
Contoh huruf ain : [ ]يعلم خآئنة الأعين, huruf ha : []فجعلو غثاء أحول
ما أدنى الحلق ؟ وما يخرج منو ؟-4س
S – Apakah erti [ ? ]أدنى اتضلقdan huruf apa yang keluar daripada
makhraj ini ? . أقربو تؽا يلي الفم كنسرج منو الغين كاتطاء: أدنى اتضلق-ج
J - [ ]أدنى اتضلقhujung kerongkong ialah Bahagian yang hampir dengan ] [كتخفى فى نفسك: اتطاء، ] [كاستغفر لذنبك:مثاؿ الغين
mulut. Keluar dari bahagian ini huruf [ ]غdan []خ.
Contoh huruf Ghain : [ ]كاستغفر لذنبك, huruf Kha : []كتخفى فى نفسك
28
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
Makhraj ketiga []اللسان ) (اللسان:الدخرج الثالث
S – Berapakah Makhraj [ ? ]اللسافsebutkan kesemuanya ? كم لسارج اللسان ؟ وما ىي ؟-1س
J - Makhraj [ ]اللسافlidah ada 10 iaitu:
: تؼارج اللساف عشرة كىي-ج
1/2) Pangkal lidah ْ) أكؿ إحدل حافتي اللساف ِ) أقصى اللساف ّ) كسط اللساف/ُ
3) Tengah lidah ٓ) أدنى إحدل حافتي اللساف إلى منتهى طرفو
4) Salah satu daripada tepi lidah ٔ) طرؼ اللساف مع ما يليو من لثة الأسناف العليا
5) Hampir salah satu daripada dua tepi lidah sehingga ke hujungnya
(bertentangan dengan gusi gigi atas). ٕ) طرؼ اللساف قريب إلى ظهره قليلا
6) Hujung lidah bertentangan dengan gusi dua gigi kapak sebelah atas ٖ) طرؼ اللساف مع أصوؿ الثنايا العليا
7) Hujung lidah serta sedikit ke belakang lidah (bertentangn gusi gigi ٖ) طرؼ اللساف مع أصوؿ الثنايا العليا
hadapan / gigi kapak) selepas makhraj huruf Nun. ٗ) طرؼ اللساف مع ما بين الثنايا العليا كالسفلى
8) Hujung lidah bertentangan dengan pangkal gigi hadapan sebelah َُ) طرؼ اللساف مع أطراؼ الثنايا العليا
atas.
9) Hujung lidah bersama gigi hadapan sebelah atas dan bawah
10) Hujung lidah bersama gigi atas (dikeluarkan lidah antara dua gigi)
S – Apakah huruf yang keluar dari [ ]أقصى اللسافPangkal lidah ? ما الحروف التي تخرج من أقصى اللسان ؟-3س
J – i) Bahagian yang jauh ke kerongkong. Keluar huruf []ؽ. ] [كأقسموا بالله: مثل، القاف: ُ) من أبعده-ج
] [كماكنتم تستكبركف: مثل، الكاف: ِ) تؽا يلي اتضلق تحت تؼرج القاؼ
ii) Bahagian yang bertentangan dengan kerongkong, di bawah
: ما الحروف التي تخرج من اللسان-4س
daripada makhraj [ ]ؽ: huruf []ؾ. اتصيم كالشين كالياء المحركة: ُ) كسط اللساف-ج
] [كاليل إذ أدبر: الياء، ] [أشتاتا: الشين، ] [كالفجر:مثاؿ اتصيم
S – Apakah huruf yang keluar dari [ ]اللسافlidah ?
J – 1) [ ]كسط اللساف: huruf []ج, [ ]شdan [ ]مberbaris.
Contoh : []كالفجر, [ ]أشتاتاdan []كاليػل إذ أدبر.
29
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
]ض[ ] : hurufأكؿ إحدل حافتي اللساف[ )2 ِ) أكؿ إحدل حافتي اللساف :الضاد ،مثل[ :ككنتم منهم تضحكوف]
]ككنتم منهم تضحكوف[ Contoh :
]قل أعوذ[ ]. Contoh:ؿ[ ] : hurufأدنى إحدل حافتي اللساف إلى منتهى طرفو[ )3 ّ) أدنى إحدل حافتي اللساف إلى منتهى طرفو :اللاـ ،مثل[ :قل أعوذ]
].ف[ ] : hurufطرؼ اللساف مع ما يليو من لثة الأسناف العليا[ )4 ْ) طرؼ اللساف مع ما يليو من لثة الأسناف العليا :النوف ،مثل[ :من ربهم]
]من ربهم[ Contoh : ٓ) طرؼ اللساف قريب إلى ظهره قليلا :الراء ،مثل[ :فرعوف]
]فرعوف[ ]. Contoh :ر[ ] : hurufطرؼ اللساف قريب إلى ظهره قليلا[ )5 ٔ) طرؼ اللساف مع أصوؿ الثنايا العليا :الطاء كالداؿ كالتاء
].ت[ ] danد[ ],ط[ ] : hurufطرؼ اللساف مع أصوؿ الثنايا العليا[ )6 مثاؿ الطاء[ :كطهر] ،الداؿ[ :نردؾ] ،التاء[ :كإذا الأرض مدت]
].كإذاالأرض مدت[ ],نردؾ[ ],كطهر[ Contoh :
].س[ ] danز[ ],ص[ ] : hurufطرؼ اللساف مع ما بين الثنايا العليا كالسفلى[ )7 ٕ) طرؼ اللساف مع ما بين الثنايا العليا كالسفلى :الصاد ،كالزام ،كالسين
]سأتعم خزنتها[ ] ,زين تعم[ ] ,كإذا صرفت[ Contoh : مثاؿ الصاد[ :كإذا صرفت] ،الزام[ :زين تعم] ،السين[ :سأتعم خزنتها]
].ث[ ] danذ[ ],ظ[ ] : hurufطرؼ اللساف مع أطراؼ الثنايا العليا[ )8
]يلهث ذلك[ ] ,إذجآءكم[ ] ,ظاتظى[ Contoh: ٖ) طرؼ اللساف مع أطراؼ الثنايا العليا :الظاء كالذاؿ كالثاء
] dua bibirالشفتّي[ Makhraj keempat مثاؿ الظاء[ :ظاتظى] ،الذاؿ[ :إذجآءكم] ،الثاء[ :يلهث ذلك]
] ? Apakah huruf yang keluar dariالشفتين[ S – Berapakah Makhraj الدخرج الرابع( :الشفتان)
? makhraj ini
] dua bibir ini ada dua tempat keluar huruf :الشفتين[ J – Bagi Makhraj س-كم لسارج للشفتّي ؟ وما الحروف التي تخرج منو ؟
].ؼ[ 1) Perut bibir bawah bertentangan gigi hadapan atas : huruf ج -للشفتين تؼرجاف كنذا:
]فػلآ أقسم بموقع النجوـ[ Contoh :
]ك[ ] danـ[ ] ,ب[ 2) Dua bibir serentak : huruf ُ) بطن الشفة السفلى مع اطراؼ الثنايا العليا :الفاء
]كلو نسش إلا الله[ ] ,ألػم تركيف[ ] ,بػلى إف ربو[ Contoh : ِ) الشفتاف معا :الباء كاتظيم كالواك
]الخيشوم[ Makhraj kelima الدخرج الخامس( :الخيشوم)
] ? Apakah huruf yang keluar dari makhrajاتطيشوـ[ S – Apa erti Makhraj س -1ما الخيشوم ؟ وما يخرج منو ؟
? ini ج -اتطيشوـ ىو أقصى الأنف من داخلها ،كتخرج منو الغنة
] ialah pangkal hidung dari bahagian dalam. Keluarاتطيشوـ[ J - Makhraj
] dengung.الغنة[ daripadanya
].إندا[ ],تظا[ ],ثم[ ],إف[ Contoh :
30
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
SIFAT HURUF (َُ) صفات الحروف
S – Berikan takrif sifat dari sudut bahasa dan istilah. عّرف الصفة لغة واصطلاحا-1س
J - [ ]صفةSifat pada bahasa : unsur yang ada pada sesuatu benda sama ما قاـ بالشيء من اتظعاني اتضسية كالصفرة أك اتظعنوية كالعلم: الصفة لغة-ج
.كالأدب
ada berbentuk lahiriah seperti warna kuning atau bentuk maknawi
seperti ilmu dan adab (akhlak). . كيفية ثابتة تعرض للحرؼ عند حصولو في تؼرجو:كاصطلاحا
Sifat dari sudut istilah : cara yang tetap yang ada pada sesuatu huruf ما فائدة معرفة صفات الحروف ؟-2س
ketika ia keluar pada makhrajnya. .كما نشيز اتضركؼ اتظشًتكة في اتظخرج، نشيز القوم من الضعيف-ج
S – Apa Faedah mengetahui sifat-sifat huruf ? إلىكم تنقسم الصفات ؟-3س
J - Faedah mengetahui Sifat huruf ini dapat membezakan nada yang : تنقسم الصفات إلى قسمين-ج
kuat dan lemah, ia juga dapat membezakan huruf yang sama ُ) قسم لو ضد ِ) كقسم لا ضدلو
makhrajnya.
S – Berapakah Bahagian sifat huruf ?
J - Sifat huruf ini terbahagi kepada dua bahagian :
1- Sifat berlawanan (5 sifat huruf dan lawannya ada 5 sifat)
2- Sifat tidak ada lawannya (7 sifat )
S – Sebutkan Sifat yang mempunyai lawan ? .(ِ) الشدة والتوسط كضدنذا الرخاوة اذكر الصفات لذا ضد ؟-4س
(ْ) الاطباق كضده الانفتاح
J - Sifat yang mempunyai lawan (5 sifat huruf dan lawannya ada 5 : الصفات تعا ضد-ج
(ُ) الذمس كضده الجهر
sifat) (ّ) الاستعلاء كضده الاستفال
(ٓ) الإذلاق كضده الإصمات
i) [ ]اتعمسlembut suara, lawannya [ ]اتصهرnyaring suara
ii) [ ]الشدة كالتوسطkuat dan pertengahan, lawannya [ ]الرخاكةlembut
iii) [ ]الاستعلاءtinggi suara , lawannya [ ]الاستفاؿrendah suara
iv) [ ]الاطباؽmenutup (mulut) lawannya [ ]الانفتاحmembuka mulut
v) [ ]الإذلاؽterlepas suara keluar, lawannya [ ]الإصماتtertegah
keluar suara.
31
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S –Nyatakan Sifat yang tidak ada lawannya. اذكر الصفات ليس لذا ضد ؟-5س
J - Sifat yang tidak ada lawannya iaitu7 sifat : : الصفات ليس تعا ضد-ج
(ُ) الصفير (ِ) القلقلة (ّ) الانحراؼ
i) [ ]الصفيرsuara siulan ii- [ ]القلقلةsuara gementar (ٓ) اللين (ٔ) التفشى (ٕ) الاستطالة
iii) [ ]الانحراؼmelencong iv- [ ]التكريرberulang-ulang
(ْ) التكرير
v) [ ]اللينlembut vi- [ ]التفشىberhamburan
vii) [ ]الاستطالةberpanjangan
Bahagian pertama : Sifat yang mempunyai lawannya الصفات التي لذا ضد:أكلا
Sifat pertama )الصفات الأكلى (الذمس
S – Apakah erti [ ]اتعمسdari sudut bahasa dan istilah ?
J - [ ]اتعمسpada bahasa : sembunyi ما الذمس لغة واصطلاحا ؟-1س
Pada istilah : suara huruf kurang jelas kerana lemah tekanannya pada اتطفاء: الذمس لغة-ج
makhrajnya.
. خفاء التصويت باتضرؼ لضعف الاعتماد على تؼرجو:كاصطلاحا
S – Berapakah Huruf [? ]اتعمس
J - Huruf [ ]اتعمسada 10 huruf. كم حركؼ الذمس ؟-ِس
iaitu huruf []ؼ, []ح, []ث, []ىػ, []ش,[]خ, []ص, []س, []ؾ, []ت. ، السين، الصاد، اتطاء، الشين، كاتعاء، كالثاء، كاتضاء، الفاء: حركفو عشرة-ج
()فحثو شخص سكت
) كالتاء (فحثو شخص سكت،الكاؼ
S – Kenapa dinamakan [? ]مهموسة
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]مهموسةkerana lemah (suaranya) dan لداذا سميت مهموسة ؟-3س
nafas terlepas ketika menyebutnya serta lemah tekanan pada تشيت مهموسة لضعفها كجرياف النفس معها عند النطق بها كضعف الاعتماد-ج
makhrajnya.
.على تؼرجها
Sifat kedua : []اتصهر
S – Apa erti [ ]اتصهرpada bahasa dan istilah ? )الصفة الثانية (الجهر
J - [ ]اتصهرpada bahasa pada bahasa : nyata / nyaring
Pada istilah : kuat sebutan hurufnya dan tertahan nafas ketika ما الجهر لغة واصطلاحا ؟-1س
menyebutnya kerana tekanna yang kuat pada makhrajnya. الإعلاف: الجهر لغة-ج
قٌوة النطق بحركفو كانحباس جرل النفس معو لقوة الاعتماد غلى تؼرجها:كاصطلاحا
32
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah ما حروف الجهر ؟-2س
كىي الباقية بعد حركؼ اتعمس، حركؼ اتصهر تسعة عشر حرفا-ج
J - Huruf [ ]اتصهرada 19 huruf iaitu huruf hijaiyah selain daripada 10
huruf []اتعمس.
S – kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]جهرية لداذا سميت جهرية ؟-4س
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]جهريةkerana nyaring dan kuat nada . للجهر بها كقوتها: تشيت جهرية-ج
suaranya ] [الشدة والتوسط: الصفة الثالثة
Sifat ketiga []الشدة كالتوسط ما الشدة لغة واصطلاحا ؟-1س
S – Apa erti [ ]الشدةpada bahasa dan istilah ? القوة: الشدة لغة-ج
J - [ ]الشدةpada bahasa: kuat
انحباس جرل الصوت عند النطق باتضركؼ لقوة الاعتماد عليو في اتظخرج:كاصطلاحا
Pada istilah : tertahan keluarnya suara ketika menyebut huruf kerana
tekanan yang kuat pada makhrajnya. ما حروف الشدة ؟-2س
اتعمزة كاتصيم كالداؿ كالقاؼ كالطاء كالباء كالكاؼ كالتاء: حركؼ الشدة ثمانية-ج
S – Apakah Huruf [? ]الشدة
J - Huruf [ ]الشدةada 8 huruf iaitu huruf []أ, []ج, []د, []ؽ, []ط, []ب, []ؾ, )(أجد قط بكت
[]ت. ()أجد قط بكت
لداذا سميت شديدة ؟-3س
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]شديدة . تشيت شديدة لقوتها كانحباس الصوت من اتصرياف لقوة الاعتماد عليها في اتظخرج-ج
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]شديدةkerana kuat (suaranya) dan
ما التوسط لغة واصطلاحا ؟-4س
nafas tertahan daripada terlepas kerana kuat tekanan pada makhrajnya. الاعتداؿ: التوسط لغة-ج
S – Apa erti [ ]التوسطpada bahasa dan istilah ? اعتداؿ عند النطق باتضرؼ لعدـ كماؿ جريانو كعدـ كماؿ انحباسو:واصطلاحا
J - [ ]التوسطpada bahasa: pertengahan
S – Apakah Huruf [ ]اتصهرitu ?
Pada istilah : pertengahan ketika menyebut huruf kerana tidak
sempurna keluar suara (seperti syiddah) dan tidak sempurna tertahan
suaranya (seperti rakhawah).
33
S – Apakah Huruf [? ]التوسط Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
J - Huruf [ ]التوسطada 5 huruf iaitu huruf []ؿ, []ف, []ع, []ـ, []ر. ()لن عمر حروف الإعتدال (التوسط) ؟-5س
.) اللاـ كالنوف كالعين كاتظيم كالراء (لن عمر: حركفو تسسة-ج
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]متوسٌطة لداذا سميت متو ّسطة ؟-6س
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]متو ٌسطةkerana pertengahan suaranya تشيت متو ٌسطة لتوسط الصوت عند النطق بها كعدـ كماؿ جريانو كعدـ كماؿ-ج
ketika menyebut huruf dan tidak sempurna keluar suara begitu juga .انحباسو
tidak sempurna tertahan suaranya.
. )الصفة الرابعة (الرخاوة
Sifat keempat
ما الرخاوة لغة واصطلاحا ؟-1س
S – Apa erti [ ]الرخاكةpada bahasa dan istilah ? اللين: الرخاوة لغة-ج
J - [ ]الرخاكةpada bahasa : lembut
. جرياف الصوت عند النطق باتضرؼ لضعف الاعتماد على تؼرجو:كاصطلاحا
Pada istilah : keluar suara ketika menyebut huruf kerana lemah
tekanan pada makhrajnya.
S – Apakah Huruf [ ]الرخاكةitu ? ما حروف الرخاوة ؟-2س
J - Huruf [ ]الرخاكةada 16 huruf iaitu selain dari huruf bersifat [ الشدة . حركؼ الرخاوة ستة عشر حرفا كىي الباقية بعد حركؼ صفة الشدة كالتوسط-ج
]كالتوسط. لداذا سميت رخوة ؟-3س
. تشيت رخوة لضعفها كضعف الاعتماد على تؼرجها-ج
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]رخوة
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]رخوةkerana lemah huruf tersebut dan )الصفة اتطامسة (الاستعلاء
الاستعلاء لغة كاصطلاحا ؟-1س
lemah tekanan pada makhrajnya. الارتفاع كالعلٌو: الاستعلاء لغة-ج
ارتفاع اللساف عند النطق باتضرؼ إلى اتضنك الأعلى:كاصطلاحا
Sifat kelima
S – Apa erti [ ]الاستعلاءpada bahasa dan istilah ?
J - [ ]الاستعلاءpada bahasa : terangkat / meninggi
Pada istilah : Lidah terangkat ketika menyebut huruf ini ke lelangit
atas.
34
? ]الاستعلاء[ S – Apakah Huruf Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
س -2ما حروف الاستعلاء ؟
] ,ط[ ],غ[ ],ض[ ],ص[ ],خ[ ] ada 7 huruf iaitu hurufالاستعلاء[ J - Huruf ج -حركفو سبعة :اتطاء كالصاد ،كالضاد ،كالغين ،كالطاء ،كالقاؼ ،كالظاء
)خص ضغط قظ( ].ظ[ ],ؽ[ (خص ضغط قظ)
? ]مستعلية[ S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan س -3لداذا سميت مستعلية ؟
] kerana lidah meninggiمستعلية[ J - Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan ج -تشيت مستعلية لاستعلاء اللساف كارتفاعو إلى اتضنك الأعلى عند النطق بحركفها
dan terangkat ke lelangit atas ketika menyebut huruf-huruf ini.
Sifat keenam الصفة السادسة (الاستفال)
س -1الاستفال لغة واصطلاحا ؟
? ] pada bahasaالاستفاؿ[ S – Apa erti ج -الاستفال لغة :الانخفاض أك الانحطاط
] pada bahasa : merendah / menurunالاستفاؿ[ J - كاصطلاحا :انخفاض اللساف أك انحطاطو عند النطق بحركفها عن اتضنك الأعلى إلى
Pada istilah : Lidah rendah atau turun ke bawah ketika menyebut huruf قاع اللفم.
ini dari lelangit atas ke dasar mulut.
س -2ما حروف الاستفال ؟
? ]الاستفاؿ[ S – Apakah Huruf iaitu selain dari 7 huruf bersifat ج -حركؼ الاستفاؿ اثنان وعشرون حرفا كىي الباقية بعد حركؼ الاستعلاء
] ada 22 hurufالاستفاؿ[ J - Huruf
].الاستعلاء[ السبعة.
? ]مستفلة[ S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan س -3لداذا سميت مستفلة ؟
] kerana lidah turun ke dalamمستفلة[ J - Huruf-huruf ini dinamakan ج -تشيت مستفلة لانخفاض اللساف في الفم كعدـ ارتفاعو إلى أعلاه عند النطق بها
mulut dan tidak terangkat ke lelangit atas ketika menyebut huruf-huruf
ini.
35
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
Sifat ketujuh )الصفة السابعة (الإطباق
الإطباق لغة واصطلاحا ؟-1س
S – Apa erti [ ]الإطباؽpada bahasa dan istilah ?
J - [ ]الإطباؽpada bahasa : melekat / mendempik الإلصاؽ: الإطباق لغة-ج
Pada istilah : Melengkung hujung lidah ke lelangit atas ketika ، انطباؽ طائفة من اللساف إلى اتضنك الأعلى عند النطق باتضرؼ:كاصطلاحا
menyebut huruf ini.
S – Berapakah Huruf [ ]الإطباؽdan sebut huruf tersebut ? .كم حروف الإطباق ؟ اذكرىا-2س
J - Huruf [ ]الإطباؽada 4 huruf iaitu []ص, [ ]ض, []ط, []ظ. ، كالظاء، كالطاء، كالضاد، الصاد: حركؼ الإطباق أربعة كىي-ج
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]مطابقة لداذا سميت مطابقة ؟-3س
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]مطابقةkerana lidah melekat dan تشيت مطابقة لانطباؽ اللساف كالتصاقو باتضنك الأعلى عند النطق بهذه-ج
berdempik dengan lelangit atas ketika menyebut huruf-huruf ini. .الأحرؼ
Sifat kelapan )الصفة الثامنة (الانفتاح
الانفتاح لغة واصطلاحا ؟-1س
S - Apa erti [ ]الانفتاحpada bahasa dan istilah ?
J - [ ]الانفتاحpada bahasa : berpisah . الافًتاؽ: الانفتاح لغة-ج
. ابتعاد اللساف عن اتضنك الأعلى عند النطق باتضرؼ:كاصطلاحا
Pada istilah : Jauh lidah dari lelangit atas ketika menyebut huruf ini.
. كم حروف الانفتاح ؟ واذكرىا-2س
S – Berapakah Huruf [ ]الانفتاحitu dan sebut huruf tersebut ? . تسسة كعشركف حرفا كىي الباقية بعد أحركؼ الإطباؽ أربعة-ج
J - Huruf [ ]الانفتاحada 25 huruf iaitu huruf hijaiyah yang selain 4
huruf []الإطباؽ. لداذا سميت منفتحة ؟-3س
. تشيت منفتحة لانفتاح اللساف أم ابتعاده عن اتضنك الأعلى عند النطق بها-ج
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]منفتحة
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]منفتحةkerana lidah terbuka iaitu Jauh
lidah dari lelangit atas ketika menyebut huruf ini.
36
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
Sifat kesembilan (الصفة التاسع ) الإذلاق
عّرف الإذلاق لغة واصطلاحا ؟-1س
S – Apa erti [ ]الإذلاؽpada bahasa dan istilah ? . حدة اللساف كبلاغتو: الإذلاق لغة-ج
J - [ ]الإذلاؽpada bahasa : Pantas lidah dan cepat menyebutnya
. سرعة النطق باتضرؼ تطركجو من طرؼ اللساف أك من الشفتين:كاصطلاحا
Pada istilah : pantas menyebut huruf ini kerana ia keluar dari hujung
lidah atau dari dua bibir.
S – Berapakah Huruf [? ]الإذلاؽ كم حروف الإذلاق ؟-2س
J - Huruf [ ]الإذلاؽada 6 huruf iaitu huruf []ؼ, []ر, []ـ, []ف, [ ]ؿ, []ب. ) كالباء (فر من لب، كاللاـ، كالنوف، كاتظيم،كالراء، الفاء: حركؼ الإذلاؽ ستة-ج
()فر من لب
لداذا سميت مذلقة ؟-3س
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]مذلقة تشيت مذلقة تطركج بعضها من طرؼ اللساف كبعضها من بطن الشفة كبعضها-ج
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]مذلقةkerana keluar sebahagiannya dari
.الشفتين
hujung lidah dan sebahagiannya keluar dari perut bibir dan sebahagian
lagi keluar dari dua bibir. )الصفة العاشرة (الإصمات
Sifat kesepuluh عّرف الإصمات لغة واصطلاحا-1س
اتظنع: الإصمات لغة-ج
S – Berikan takrif [ ]الإصماتpada bahasa dan istilah ?
J - [ ]الإصماتpada bahasa : Tertegah . ثقل يأتي عند النطق بحركفو تطركجو بعيدا عن طرؼ اللساف كالشفتين:كاصطلاحا
Pada istilah : Timbul rasa berat ketika menyebut huruf ini kerana
keluarnya jauh dari bahagian hujung lidah dan dua bibir.
S – Berapakah Huruf [ ]الإصماتdan nyatakan huruf tersebut ? . كم حركؼ الإصمات؟ واذكرىا-ِس
J - Huruf [ ]الإصماتada 23 huruf iaitu huruf hijaiyah selain daripada
6 huruf []الإذلاؽ. حركؼ الإصمات ثلاثة كعشركف حرفا كىي الباقية من حركؼ اتعجاء بعد-ج
.حركؼ الإذلاؽ ستة
37
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]مصمتة Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]مصمتةkerana berat menyebutnya لداذا سميت مصمتة ؟-س
. لثقل النطق بها تطركج حركفها من غير طرؼ اللساف كالشفتين-ج
disebabkan huruf ini keluar bukan dari hujung lidah dan dua bibir.
Bahagian kedua : Sifat yang tidak mempunyai lawannya الصفات التي لا ض ّدىا:ثانيا
Sifat pertama )الصفة الأكلى (الصفير
S – Berikan takrif [ ]الصفيرpada bahasa dan istilah? عّرف الصفير لغة واصطلاحا-1س
J - [ ]الصفيرpada bahasa : suara yang menyerupai suara burung . صوت يشبو صوت الطائر: الصفير لغة-ج
. صوت زائد نسرج عند النطق باتضرؼ يشبو صفير الطائر:كاصطلاحا
Pada istilah : suara tambahan yang keluar ketika menyebut huruf ini
yang menyerupai siulan burung. ما حروف الصفير-2س
، كالسين، كالزام، الصاد: حركؼ الصفير ثلاثة ىي-ج
S – Apakah Huruf [? ]الصفير
J - Huruf [ ]الصفيرada 3 huruf iaitu huruf []ص, []ز, []س. لداذا سميت بالصفير-3س
. تشيت بالصفير لأف صوتو يشبو صفير الطائر-ج
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]الصفير
J - Huruf-huruf ini dinamakan []الصفيرkerana suaranya menyerupai
siulan burung.
Sifat kedua )الصفة الثانية (القلقلة
S – Berikan takrif [ ]القلقلةpada bahasa dan istilah ? عّرف القلقلة لغة واصطلاحا-1س
J - [ ]القلقلةpada bahasa : bergerak dan gementar اتضركة كالاضطراب: القلقلة لغة-ج
. قٌوة اضطراب صوت اتضرؼ الساكن في تؼرجو ليظهر ظهوراكاملا:كاصطلاحا
Pada istilah : kuat lantunan suara huruf yang mati pada makhrajnya
kerana ia begitu jelas. اذكر حركؼ القلقلة-ِس
) (قطب جد. القاؼ كالطاء كالباء كاتصيم كالداؿ: تسسة-ج
S – Nyatakan Huruf [? ]القلقلة
J - Huruf [ ]القلقلةada 5 huruf. iaitu huruf []ؽ, []ط, []ب, []ج, []د.
()قطب جد
38
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]مقلقلة Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]مقلقلةkerana lidah bergerak-gerak لداذا سميت مقلقلة ؟-3س
. تشيت مقلقلة لاضطراب اللساف في الفم عند النطق بحركفها-ج
dalam mulut ketika ketika menyebut huruf-huruf ini.
)الصفة الثالثة (اللّي
Sifat ketiga ()اللّي عّرف اللّي لغة واصطلاحا-1س
S – Berikan takrif [ ]اللينpada bahasa dan istilah ?
J - [ ]اللينpada bahasa : mudah السهولة: اللّي لغة-ج
. إخراج حرفية في سهولة كعدـكلفة:كاصطلاحا
Pada istilah : mengeluarkan huruf dengan mudah dan tidak sukar.
S – Berapakah Huruf [? ]اللين كم حروف اللّي-2س
J - Huruf [ ]اللينada 2 huruf iaitu huruf [ ]كmati, sebelumnya huruf كالياء الساكنة اتظفتوح ما، الواو الساكنة اتظفتوح ما قبلها: حركؼ اللين حرفاف-ج
berbaris di atas dan huruf [ ]مmati, sebelumnya huruf berbaris di atas.
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]لينٌة قبلها
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]لينٌةkerana mudah menyebutnya dan
لداذا سميت لينّة ؟-3س
tidak sukar untuk mengeluarkannya dari makhrajnya. . تشيت لينٌة لسهولة النطق بها كعدمكلفة في إخراجها من تؼرجها-ج
Sifat keempat )الصفة الرابعة (الانحراف
عّرف الانحراف لغة واصطلاحا-1س
S – Berikan takrif [ ]الانحراؼpada bahasa dan istilah ?
J - [ ]الانحراؼpada bahasa : condong dan melencong . اتظيل كالعدكؿ: الانحراف لغة-ج
. ميل اتضرؼ عن تؼرجو حتى يصل بمخرج آخر:كاصطلاحا
Pada istilah : melencong huruf dari makhrajnya sehinga sampai kepada
makhraj lain. كم حروف الانحراف ؟-2س
. اللاـ كالراء: حركؼ الانحراؼ حرفاف-ج
S – Berapakah Huruf [? ]الانحراؼ
J - Huruf [ ]الانحراؼada 2 huruf iaitu huruf [ ]ؿdan []ر.
39
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]منحرفة Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
لداذا سميت منحرفة ؟-3س
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]منحرفةkerana melencong dua huruf ini . تشيت منحرفة لانحراؼ حرفيها عن تؼرجهما عند النطق بهما إلى غيرىا-ج
dari makhrajnya kepada makhraj lain ketika menyebutnya.
)الصفة الخامسة (التكرير
Sifat kelima ما التكرير لغة واصطلاحا-1س
S – Apa erti [ ]التكريرpada bahasa dan istilah ? . الإعادة: التكرير لغة-ج
J - [ ]التكريرpada bahasa : berulang-ulang ارتعاد اللساف كاىتزازه عند النطق باتضرؼ:كاصطلاحا
Pada istilah : bergetar dan bergoncang lidah ketika menyebut huruf ini.
S – Berapakah Huruf [? ]التكرير كم حروف التكرير ؟-2س
J - Huruf [ ]التكريرada 1 huruf sahaja iaitu huruf []ر. . حرؼ الواحد ىو الراء-ج
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]التكرير لداذا سمي بالتكرير ؟-3س
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]التكريرkerana bergetar dan bergoncang . تشي بالتكرير لارتعاد اللساف كاىتزازه عند النطق بو-ج
lidah ketika menyebutnya. )الصفة السادسة (التفشي
ما التفشي لغة واصطلاحا-1س
Sifat keenam
الانتشار: التفشي لغة-ج
S – Apa erti [ ]التفشيpada bahasa dan istiah ? انتشار اتعواء بالشين حتى يتصل بمخرج الظاء:كاصطلاحا
J - [ ]التفشيpada bahasa : berhamburan
Pada istilah : berhamburan angin pada huruf [ ]شsehingga sampai لداذا سميت متفشية ؟-3س
pada makhraj []ظ. . تشيت متفشية لانتشار الريح في الفم عند النطق بها-ج
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]متفشية
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]متفشيةkerana berhamburan angin
dalam mulut ketika menyebutnya.
40
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
Sifat ketujuh )الصفة السابعة (الاستطالة
S – Apakah erti [ ]الاستطالةpada bahasa dan istilah ? ما الاستطالة لغة واصطلاحا-1س
J - [ ]الاستطالةpada bahasa : berpanjangan
Pada istilah : makhraj [ ]ضmemanjang dari tepi pangkal lidah hingga الامتداد: الاستطالة لغة-ج
امتداد تؼرج الاد من أكؿ إحدل حافتي اللساف إلى آخرىا حتى تتصل:كاصطلاحا
sampai pada makhraj []ؿ.
.بمخرج اللاـ
S – Kenapa Huruf-huruf ini dinamakan [? ]مستطيلة
J - Huruf-huruf ini dinamakan [ ]مستطيلةkerana makhrajnya
لداذا سميت مستطيلة ؟-2س
memanjang hingga sampai pada makhraj []ؿ. . تشيت مستطيلة لامتداد تؼرجها حتى تتصل بمخرج اللاـ-ج
41
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
Mad dan Qasr ) الدد والقصر11
ِِ S - Apakah Takrif Mad dari sudut bahasa dan istilah ? ما الد ّد لغة وإصطلاحا ؟-1س
J - Mad dari sudut bahasa (Arab) ialah tambahan, seperti dalam firman Allah swt : أل يزدكم.)) (( ىكنيش ًد ٍدهك ٍم بًأىٍمىواوؿ ىكبىنًيىن: الزيادة كمنو قولو تعالى: الد ّد لغة-ج
… iaitu menambahkan untuk kamu harta dan anak-anak.. الألف كالواك كالياء إلى أكثر: إطالة الصوت بأحد حركؼ اتظد الثلاثة: كإصطلاحا
Dari sudut istilah (ilmu tajwid) : memanjangkan suara lebih daripada dua harakat من حركتين لوجود سبب من أسباب اتظد
pada salah satu dari tiga huruf mad : huruf Alif, Wau dan Ya3 kerana terdapat sebab
mad (perlu memanjangkan sebutan)
S – Nyatakan sebab mad (perlu memanjangkan sebutan)? . اذكر سببا من أسباب الدد-2س
J - terdapat huruf hamzah sebelum huruf mad atau hamzah atau atau tanda mati . كقوع نذز قبلو أك نذز أك سكوف بعده-ج
sebelumnya.
S – Berikan Takrif Qasr pada bahasa dan istilah. أل .)) اتٍطًيىاًـ ًفى ىمٍق يصوىر هت يحوهر (( : . عّرف القصر لغة وإصطلاحا-3س
J - Qasr dari sudut bahasa ialah tahan, seperti dalam firman Allah swt : … iaitu اتضبس كمنو قولو تعالى: القصر لغة-ج
ditahan di dalamnya.
.تػبوسات فيها
Dari sudut istilah : memanjangkan suara kadar dua harakat pada salah satu dari tiga
huruf mad (huruf Alif, Wau dan Ya) ketika tidak ada huruf hamzah sebelum huruf إطالة الصوت بأحد حركؼ اتظد الثلاثة بمقدار حركتين عند عدـ كجود: كإصطلاحا
mad atau tanda mati sebelumnya.
نذز قبلو أك نذز أك سكوف بعده
S – Apakah nama mad ini ? على ماذا يطلق ىذا الدد ؟-4س
J - Mad ini dinamakan mad asli dan dinamakan juga mad tobi’e
S – Kenapa dinamakan mad tobi’e ? ) يطلق اتظد بهذا اتظقدار على الدد الأصلى كيسمى ( الدد الطبيعي-ج
J - kerana ia tidak terhenti pada sebab adanya huruf hamzah atau tanda mati
(sebelumnya) bahkan hanya memadai dengan salah satu dari huruf mad itu sahaja. لداذا يسمى بالدد الطبيعي ؟-5س
لأنو لا يتوقف على سبب من نذز أك سكوف بل يكتفى بأحد حركؼ اتظد-ج
3 Dalam al Quran Rasm Uthmani ketiga-tiga huruf Mad ini tidak diletakkan apa-apa tanda di atasnya .الثلاثة
untuk menunjukkan ia sebagai huruf mad.
42
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Berapakah Huruf Mad dan sebutkan syarat-syaratnya. .كم حروف الدد ؟ واذكرىا مع شروطها-6س
J - Huruf Mad ada tiga huruf : huruf Alif, Wau dan Ya
Syarat Alif : huruf sebelumnya berbaris atas, contoh : []قىا ىؿ الألف ك الواك ك الياء: حركؼ اتظد ثلاثة كىى-ج
Syarat Wau : huruf sebelumnya berbaris hbaadwaapha,nc,ocnotnothoh: [:]يى]تنلىي ًذواٍي[هر )) أف تكوف ساكنة مفتوح ما قبلها نحو (( قىا ىؿ: شرط الألف
Syarat Ya : huruf sebelumnya berbaris )) ٍنىيىتًذلييهورا (( نحو قبلها ما مضموـ ساكنة تكوف أف : شرط
)) (( نحو قبلها ما مكسور ساكنة تكوف أف : الواو شرط
الياء
S – Apakah Dua Huruf Lin itu dan nyatakan syarat kedua-duanya? – ما حرفا اللّي وما شروطهما7س
J - Dua Huruf Lin ialah huruf Wau dan Ya yang bertanda mati dan huruf الواك كالياء الساكنتين اتظفتوح ما قبلهما: حرفا اللين نذا-ج
) بىي هت، ( ىخو هؼ: نحو
sebelumnya berbaris atas. Contoh : [ ] ىخو هؼ, []بىي هت.
S – Berapakah Peringkat Mad itu ? كم مراتب الدد ؟-8س
J - Peringkat mad ada lima tahap iaitu : مراتب اتظد تسسة كىى-ج
. البدؿ- اتظنفصل- العارض للسكوف- اتظتصل- اللازـ
1) Mad Lazim, 2) Mad Muttasil, 3) Mad ‘Arid Lis Sukun,
4) Mad Munfasil 5) Mad Badal.
S – Sebutkan Bahagian Mad اذكر أقسام الدد-9س
J - Mad terbahagi kepada dua bahagian iaitu Mad Asli dan Mad Far’i . أصلي كفرعي: ينقسم اتظد إلى قسمين-ج
S – Apakah takrif Mad Asli ? ما ىو الدد الأصلي-11س
J - Mad Asli ialah Mad Tobi’e yang berlaku pada huruf tersebut dan bukan terhenti
ىو اتظد الطبيعي الذل لا تقوـ ذات اتضرؼ إلا بو كلا يتوقف: الدد الأصلي-ج
pada sebab huruf hamzah atau tanda mati, على سبب من نذز أك سكوف
43
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Dengan apakah memadai pada Mad Asli ? بماذا يكتفى في الدد الأصلي ؟-11س
)) بوجود أحد حركؼ اتظد الثلاثة بشركطها المجتمعة فى قولو تعالى (( نيوًحيىهآ-ج
J - memadai dengan adanya salah satu dari tiga huruf Mad dengan syaratnya,
نيوًحي ىهآcontohnya terhimpun pada firman Allah swt [
]
S - Apakah takrif Mad Far’i ? ما ىو الدد الفرعي ؟-12س
J - Mad Far’i ialah mad tambahan kepada mad Tobi’e dengan sebab adanya huruf . اتظد الزائد على اتظد الطبيعي بسبب كجود نذز قبلو أك نذز أك سكوف بعده-ج
hamzah sebelumnya atau huruf hamzah / tanda mati selepasnya.
S - Sebutkan jenis mad disebabkan huruf hamzah ? اذكر أنواع الدد بسبب الذمز-13س
J - Huruf Hamzah adalah sebab kepada tiga jenis mad iaitu Mad Muttasil, Mad . اتظد اتظتصل – اتظد اتظنفصل – اتظد البدؿ-ج
Munfasil dan Mad Badal
اذكر أنواع الدد بسبب سكون-14س
S - Sebutkan jenis mad disebabkan Tanda Mati? . اتظد العارض للسكوف – اتظد اللازـ-ج
J - Tanda Mati adalah sebab kepada dua jenis mad iaitu Mad ‘Arid lis Sukun dan
Mad Lazim
S – Nyatakan Hokum Mad. . اذكر أحكام الدد-15س
J - Hokum mad ada tiga : الوجوب – كاتصواز – كاللزكـ- : أحكاـ اتظد ثلاثة كىى-ج
1- Wajib ما الدد الخاص بالوجوب والجائز واللزوم ؟-16س
2- Harus ُ) الوجوب خاص باتظد اتظتصل-ج
3- Perlu sentiasa memanjangkan bacaannya
ِ) اتصواز خاص باتظد اتظنفصل كالعارض للسكوف كالبداؿ
S – Apakah mad yang Wajib , Harus dan Lazim itu ? ّ) اللزكـ خاص باتظد اللازـ
J – 1) Mad Wajib khas pada mad Muttasil,
2) Harus mad itu khas pada mad Munfasil, mad ‘Arid lis Sukun dan mad Badal,
Lazim mad itu khas pada mad Lazim
S –Berapakah Jenis mad Far’i 2) Mad Munfasil 3) Mad Badal, كم أنواع الدد الفرعي ؟-17س
J - Jenis mad Far’i ada lima : 5). Mad Lazim
: أنواع اتظد الفرعي تسسة كىى-ج
1) Mad Muttasil, .اتظد اتظتصل – اتظد اتظنفصل – مد البدؿ – اتظد العارض للسكوف – اتظد اللازـ
4) Mad ‘Arid Lis Sukun
44
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Apakah Takrif Mad Muttasil dan sebutkannya beserta contoh ? . ما تعريف الدد الدتصل واذكره مع التمثيل-18س
J - Takrif Mad Muttasil ialah huruf mad berada di hadapan dan selepasnya
Cbeornstaomhb:u[nءيgىمآdسeَّ nلg]اa,n[hتurئىuسيfً ]h,am[كوءzرaػييh]قdalam satu perkataan yang sama. ىو أف يتقدـ حرؼ اتظد كيأتي بعده نذز متصل بو فى كلمة كاحدة: الدد الدتصل-ج
) ( قػييركوء، ) ( ًسيئىت، ) ( ال َّس ىمآءي: نحو
S – Apakah Hokum Mad Muttasil dan berapa Kadar panjangnya وما حكم الدد الدتصل وكم مقدار مده-19س
J - Hokumnya : wajib memanjangkan sebutannya. كجوب اتظد: حكمو
Kadar panjangnya ialah empat atau lima harakat ketika sambung bacaan dan enam أربع أك تسس حركات فى حالة الوصل كست حركات فى حاؿ الوقف: مقدار مده
)) (( يى ىشآءي: إذاكاف اتعمز متطرفا نحو
harakat ketika berhenti sekiranya huruf hamzah berada di akhir perkataan.
لداذا سمى متصلا ؟-21س
Contoh : []يى ىشآءي . لإتصاؿ حرؼ اتظد باتعمز فىكلمة كاحدة-ج
متصلS – Kenapa Dinamakan [ ]?
متصلJ - Dinamakan [ ] kerana huruf mad bersambung dengan huruf hamzah dalam
satu perkataan.
S – Apakah takrif Mad Munfasil dan sertakan contohnya. ما ىو الدد الدنفصل مع التمثيل ؟-21س
J - Mad Munfasil ialah huruf mad berada di hadapan dalam satu perkataan dan ىو أف يتقدـ حرؼ اتظد فى كلمة كيأتي بعده نذز منفصل عنو فى: الدد النفصل-ج
)) (( َىيًبىرًىي ىم: بداية الكلمة التى تليها نحو/ أكؿكلمة ثانية
sCeolenptoahsn:y[a ىمhًىيuىرrبuًَىيf] hamzah [yىمaيnًىgبىرbً إeىاrيa]singan pada awal perkataan lain selepasnya.
asalnya ما حكم الدد النفصل وكم مقدار مده ؟-22س
جواز اتظد كالقصر/ اتصواز تصواز قصره كمده فالقصر حركتاف: حكمو-ج
S –Apakah Hokum Mad Munfasil dan berapakah Kadar panjangnya ?
J - Hokumnya : harus memanjangkan sebutannya kerana boleh memendekkan dan ، أربع حركات أك تسس حركات: مقدار مده
memanjangkannya. Bacaan pendek ialah dua harakat.
Kadar panjangnya ialah empat atau lima harakat
S – kenapa dinamakan [? ]منفصل لداذا سمى منفصلا ؟-23س
. لإنفصاؿ حرؼ اتظد عن اتعمز لكوف كل منهما فيكلمة غير الكلمة الأخرل-ج
منفصلJ - Dinamakan [ ] kerana huruf mad berpisah dengan huruf hamzah, kedua-
duanya berada dalam dua perkataan yang berasingan
45
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Apakah takrif Mad Badal sertaka contohnya? ما ىو الدد البدل مع التمثيل-24س
ىو أف يتقدـ اتعمز على حرؼ اتظد: تعريف الدد البدل
J - Mad :B[aٍواdنيػaىمlءىاia]l,ah[نناhنشىuًإr]u,f[ٍhواaكتيm]أيzah berada di hadapan huruf mad.
Contoh )) ٍ (( ءىاىمنيػٍوا )) (( إًنشىننا )) (( أيكتيوا: نحو
S – Apakah Hokum Mad Badal dan berapakah Kadar panjangnya ? ما حكم وكم مقدار مده ؟-25س
J - Hokumnya : harus memanjangkan sebutannya kerana boleh memendekkannya . كجوا توسطو كمد لورش، اتصواز تصواز قصره تصميع القرأء: حكمو-ج
bagi semua qurra’ (ulamak dalam bidang al Quran) dan boleh membaca pertengahan
madnya atau memanjangkannya bagi Warasy. . حركتاف فقط تصميع القراٍ كأربع كست حركات لورش: مقدار مده
Kadar panjangnya ialah dua harakat bagi semua qurra’ dan empat atau enam لداذا سمى بدلاً ؟-26س
harakat bagi Warasy لأف حرؼ اتظد مبدؿ من جنس حركة ما قبلو-ج
بدلS – Kenapa dinamakan [ ] ? ما ىو الدد العارض للسكون مع التمثيل ؟-27س
بدؿJ - Dinamakan [ ] kerana huruf mad ditukar daripada jenis yang sama dengan أف يقع السكوف العارض بعد حرؼ مد فى حالة الوقف
)) (( نىستىعًيىن، )) (( الىعلى ًميىن، )) (( اتظيستىًقي يم: نحو
baris huruf sebelumnya. ما حكم الدد العارض للسكون وكم مقدار مده ؟-28س
S – Apakah takrif Mad ‘Arid lis Sukun sertakan contohnya? جواز اتظد كالقصر: حكمو-ج
J - Mad ‘Arid lis Sukun ialah sukun ‘aridh (tanda mati yang baru datang) selepas . كاتظد ست حركات، كالتوسط أربع حركات، القصر حركتاف: مقدار مده
hCuornutfohm:a[dي يمkًقeتىtسikظيa]اتw,a[نqيىfلى(ًمbىعeالr]h,en[ tنiيىbًعaتىcسaaنىn] ) sahaja.
S – Apakah Hokum Mad ‘Arid lis Sukun dan berapakah Kadar panjangnya ?
J - Hokumnya : harus memanjangkan sebutannya dan memendekkannya .
Kadar panjangnya ialah qasr (memendekkan bacaan) dua harakat, tawassud
(bacaan pertengahan) empat harakat dan mad (bacaan panjang) enam harakat .
عارضS – Kenapa Dinamakan []? لداذا سمي عارضاً ؟-29س
. لعركض سببو فى الوقف كىو السكوف-ج
عارضJ - Dinamakan [] kerana sebab baru datang ketika berhenti bacaan iaitu tanda
mati.
46
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
S – Sebutkan bentuk mad ‘Arid lis Sukun jika ianya nasab (baris atas) ? اذكر الأوجو للمد العارض للسكون إنكان منصوباً ؟-31س
Jma- ttae.rcdoanptaothti:g[aيىنbًمeلىnىعtلu]اk iaitu qasr, tawassud dan mad dengan tanda mati semata- ّ)اتظد بالسكوف اتظىح ًض ِ) التوسط ُ) القصر: ثلاثة أكجو كىى-ج
)) (( الىعلى ًميىن: نحو.
S – Sebutkan bentuk mad ‘Arid lis Sukun jika ianya majrur (baris bawah) ? اذكر الأوجو للمد العارض للسكون إنكان لررورا؟-31س
الَّرًحيًمJ - terdapat empat bentuk iaitu tiga bentuk di atas (qasr, tawassud dan mad) dan ّ)اتظد بالسكوف اتظىح ًض ُ) القصر ِ) التوسط: أربعة أكجو كىى-ج
) ( الَّرًحيًم: ْ) الَّركـ على القصر نحو
keempat raum pada qasr , contoh : [ ]
S – Sebutkan bentuk mad ‘Arid lis Sukun jika ianya marfu’ (baris hadapan) . اذكر الأوجو للمد العارض للسكون إنكان مرفوعاً ؟-32س
J - terdapat tujuh bentuk iaitu tiga bentuk di atas (qasr, tawassud dan mad) dengan اتظىح ًض بالسكوف ّ)اتظد ُ) القصر ِ) التوسط: كىى أكجو سبعة -ج
.القصر كالتوسط كاتظد مع الإشماـ على كالَّركـ )ْ
نىستىعًيينtanda mati semata-mata kemudian raum pada qasr , tawassud, mad bersama]
dengan isymam , contoh : [
)) (( نىستىعًيين: نحو
S – Berikan takrif Raum dan Isymam. ما ىو الَّروم والإشمام ؟-33س
J - Raum ialah menyebut setengah harakat dengan suara perlahan yang hanya dapat
didengari oleh orang yang berada berdekatan dan tidak dapat didengari oleh orang . الإتياف ببعض اتضركة بصوت خفى يسمعو القريب دكف البعيد: الَّروم-ج
yang jauh أف تضم الشفتين بعد إسكاف اتضرؼ للوقف إشارة إلى أف اتضركة المحذكفة: والإشمام
Isymam ialah menghimpunkan dua bibir (memuncungkan dua bibir ke hadapan) .ىى الضمة
selepas mematikan huruf kerana berhenti untuk menunjukkan bahawa baris yang
dibuang itu ialah baris hadapan.
47
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
) ( الدد اللازم: النوع الخامس من أنواع الدد الفرعي
JENIS MAD FAR’I YANG KELIMA : MAD LAZIM
Pengertian mad lazim :تعريفو
Selepas huruf mad terdapat huruf bertanda mati yang asal, ianya wujud ketika
bacaan bersambung atau berhenti pada satu perkataan. ىو أف يأتي بعد حرؼ اتظد سكوف أصلى ثابت كصلان ككقفان فى كلمة: الدد اللازم
.كاحدة
Hukumnya : perlu dibaca panjang
. لزكـ اتظد: حكمو
Kadar panjangnya : 6 harakat dan ini adalah bacaan yang paling panjang. . كىو أقول اتظدكد. ست حركات: مقدار مده
Sebab (dibaca dengan panjang) : huruf bertanda mati yang asal berada selepas huruf للزكـ م ٌده حالة كاحدة: كتشٌي لازمان. كقوع السكوف الأصلى بعد حرؼ اتظد: سببو
mad. Dinamakan Lazim kerana perlu dibaca panjang dalam satu bentuk iaitu 6
harakat ketika bacaan bersambung atau berhenti كىي ست حركات كصلان ككقنفا
Bahagian mad Lazim : أقسامو
: ينقسم اتظد اللازـ إلى قسمين
Mad Lazim terbahagi kepada dua bahagian :
1) Mad lazim kalimi .(ُ) مد لازـ كلمي
2) Mad lazim harfi
Kedua-dua bahagian ini terbahgi pula kepada muthaqqal dan mukhaffaf. Oleh . كبذلك تصير الأقساـ أربعة،(ِ) مد لازـ حرفي ككل منهما إما مثٌقل كإما تؼفف
itu mad ini mempunyai empat bahagian.
:بياف أقساـ اتظد اللازـ بالتفصيل
Penjelasan bahagian mad Lazim secara terperinci: الدد اللازم الكلمي الدثقل: (ّ) الأكؿ
(ْ) كىو أف يقع بعد حرؼ اتظد أك اللين سكوف أصلي يمد ىغم أم مش ٌدد في كلمة
Pertama : Mad lazim kalimi Muthaqqal
تزيد على ثلاثة أحرؼ
Selepas huruf mad terdapat huruf bertanda mati yang asal dan diidghamkan )) (( ال َطّآَّمةي )) (( أىتيحى ُّجوًنٌى )) (( اتضىآَقّةي: (ٓ) نحو
(bersabdu) pada satu perkataan yang mempunyai lebih tiga huruf..
Contoh: ) ( ال َطّآَّمةي, ) ( أىتيحى ُّجوًنٌى, ) ( اتضىآَقّةي.
48
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
Kedua : Mad lazim kalimi Mukhaffaf الدد اللازم الكلمي الدخّفف: الثاني
Selepas huruf mad atau huruf lin terdapat huruf bertanda mati yang asal dan tidak أم،كىو أف يقع بعد حرؼ اتظد أك اللين سكوف أصلي غير مدغم فيما بعده
diidghamkan pada huruf selepasnya (tidakbersabdu) satu perkataan yang ) كقد كقع ىذا النوع فىكلمة ( ءىآلٍئى ىن،تؼفف في كلمة تزيد على ثلاثة أحرؼ
موضعين فقط بسورة يونس
mempunyai lebih tiga huruf.. jenis ini terdapat pada perkataan iaitu dua tempat
) (ءىآلئى ىن ىكقىد يكنتيم بًًو) (ءىآلئى ىن ىكقىد ىع ىصي ىت: كنذا
sCaohnatjoahd:al)aًوmًب surah Yunus )ىع ىصي ىت ىكقىد (ءىآلئى ىن
(ءىآلئى ىن ىكقىد يكنتيم,
Ketiga : Mad lazim harfi Muthaqqal الدد اللازم الحرفى الدثقل: الثالث
Selepas huruf mad atau huruf lin terdapat huruf bertanda mati yang asal dan على ىجاؤه في مش ٌدد أم يم ٍد ىغم أصل ٌي سكوف اللين أك بعد حرؼ اتظد كىو أف يقع
diidghamkan (bersabdu pada hurufnya) perkataan yang mempunyai tiga huruf. Yang كلين مد كسطها حرؼ ثلاثة أحرؼ
mana huruf tengahnya adalah huruf mad atau huruf lin..
.) (اَل) (طسم: نحو
Contoh: )(اَل, )(طسم
Keempat : Mad lazim harfi Mukhaffaf الدد اللازم الحرفى الدخّفف: الرابع
Selepas huruf mad atau huruf lin terdapat huruf bertanda mati yang asal dan tidak كىو أف يقع بعد حرؼ اتظد أك اللين أك بعد حرؼ اللين سكوف أصلي غير مدغم فى
diidghamkan pada hurufnya (tidakbersabdu) perkataan yang mempunyai tiga huruf. : حرؼ ىجاؤه على ثلاثة أحرؼ كسطها حرؼ مد لين أك حرؼ لين فقط نحو
Yang mana huruf tengahnya adalah huruf mad atau huruf lin..
.(ص) (ؽ) كالعين من فاتحة سورتي مرًن كالشورل
Contoh:) (ص, ) (ؽyang merupakan permulaan surah Maryam dan Syura
49
Panitia Usuluddin SMU(A) Meheliah
Perbezaan antara mad Lazim Muthaqqal dan mad lazim mukhaffaf ialah kekalnya ىو بقاء السكوف بعد حرؼ اتظد فى.كالفرؽ بين اللازم الدثقل ك اللازم الدخفف
tanda mati selepas huruf Mad pada mad lazim mukhaffaf. Manakala pad mad lazim
muthaqqal kita dapati terdapat huruf mad bersabdu selepas huruf mad. Mad lazim . أما في اللازـ اتظثقل فنجد حرفا م ندا مشددا بعد حرؼ اتظد،اللازـ اتظخخف
hdaihrfimi phuannkyaanlaohlehpapdengawaraalngsuTruahhf.ahH:u)rكuىf ىمiٍلnًغi terdapat lapan huruf seperti yang
( ىسنىػيق ُّص )نىػىق ىص ( ىك ٍم ىع ىس ٍل في أكائل السور كذلك في يكوف كذلك في أكائل ال ُّسىوًر اللازـ اتضرفى دائما يكوف كاتظد
)نىػىق ىص) ( ىسنىػيق ُّص ًغٍل ىم ىك ىع ىس ٍل ( ىك ٍم: التفحة في قولو حركؼ ترعهما صاحب تذاني
Huruf yang berasingan (huruf rahsia) di aٍنwىمalٍيػنراsىحurيسahٍلويteًصrd(apat 14 huruf yang
dihimpunkan oleh pengarang Tuhfah : )قىطىىع ىك كاتضركؼ اتظقطعة اتظوجودة في أكائل السور أربعة عشر حرفا ترعها صاحب التفحة فى
Huruf-huruf ini terbahagi kepada tiga bahagian: ) ( ًصٍلوي يس ىحٍيػنرا ىم ٍن قىطىىع ىك:قولو
ألف1) Bahagian yang tidak dibaca panjang pada asalnya iaitu huruf alif ( ) : كتنقسم ىذه اتضركؼ إلى ثلاثة أقساـ
kerana huruf tengahnya bukan huruf mad. قسم لا يدد أصلا كىو الألف لأف كسطو ليس بحرؼ مد-ُ
2) Bahagian yang dibaca panjang 2 harakat iaitu lima huruf yang terhimpun ( ىح ٌّي طىيهىر) ككل: قسم يدد حركتّي كىو تسسة أحرؼ تغموعة في لفظ-ِ
(حم) كالياء: فاتضاء من،حرؼ منها مكوف من حرفين ثانيهما حرؼ مد
dalam perkataan )( ىح ٌّي طىيهىر. Setiap huruf ini terdiri dari dua huruf yang
mana huruf keduanya ialah huruf mad. Huruf ha ( )حاء: ) (حم, huruf ya (الر) في: كالطاء كاتعاء (طو) كالراء من. (يس) ك (كهيعص) أكؿ مرًن:
( )ياء: )(يس) (كهيعص, pada awal surah Maryam. Huruf To ( )طاءdan Ha .تريع مواضعها
( )ىاء: ) (طو, huruf ra ( )راء: )…… (الر.pada semua tempatnya.
( ىك ٍم ىع ىس ٍل: قسم يدد ست حركات كىى اتضركؼ الثمانية المجموعة في قولو-ّ
3) Bahagian yang dibaca panjang 6 harakat iaitu 8 huruf yang dihimpunkan فيجوز فيها التو ٌسط أربع،نػىىق ىص) عدا العين من أكؿ سورتي مرًن كالشورل
dalam ungkapan : , kecuali huruf ain pada awal surah Maryam dan Syura.
Maka boleh panjangkannya 4 harakat dan 6 harakat kerana ditengahnyaada .حركات كاتظ ٌد ست حركات لأف كسطها حرؼ لين كالأفضل اتظ ٌد
huruf lin dan yang terbaik adalah panjangkan bacaan.
50