GARIS PANDUAN INSTRUMEN PBPPP

 Instrumen Standard Kualiti Perkhidmatan Berpencapaian Tinggi Psikologi &
Kaunseling

 Jadual pemantauan
 Data kumpulan sasaran
 Surat / memo pekeliling berkaitan
 Sasaran Kerja Tahunan (SKT)

Temu bual
Contoh-contoh soalan yang boleh diajukan:

 Adakah pemantauan termasuk dalam bidang tugas anda?
 Apakah aspek yang dipantau dan instrumen yang digunakan dalam pemantauan?
 Siapakah yang terlibat dalam pemantauan?
 Bagaimanakah anda memantau perkhidmatan kaunseling?
 Bagaimanakah anda memantau kes kaunseling?
 Jika berlaku perubahan perancangan pemantauan perkhidmatan kaunseling atau kes

kaunseling, apakah tindakan anda?

Pemerhatian
Penilaian dilakukan secara tidak formal (melalui mesyuarat dan temu bual dengan rakan sekerja)

D3 : KEMAHIRAN

E2 : PELAKSANAAN APLIKASI PSIKOLOGI DAN KAUNSELING
A2.1
: PELAKSANAAN PERKHIDMATAN KAUNSELING (SESI KAUNSELING / BIMBINGAN /
KONSULTASI / ADVOKASI)

HURAIAN Pelaksanaan perkhidmatan kaunseling (sesi kaunseling / bimbingan / konsultasi / advokasi)
merujuk kepada keupayaan pegawai untuk menjalankan perkhidmatan kaunseling (sesi
kaunseling / bimbingan / konsultasi / advokasi) secara profesional selaras dengan definisi-definisi
yang berikut:

Kaunseling ertinya suatu proses sistematik untuk membantu perhubungan berdasarkan prinsip-
prinsip psikologi yang dilaksanakan oleh kaunselor berdaftar mengikut kod etika kaunseling untuk
mencapai suatu perubahan, kemajuan dan penyesuaian yang holistik, baik dan sukarela pada diri
klien supaya perubahan, kemajuan dan penyesuaian itu akan berterusan sepanjang hayat klien.
(Akta Kaunselor 580:8)

Suradi (1997) menyatakan bimbingan ialah proses untuk membantu individu memahami dirinya
dan dunia di sekelilingnya supaya dia boleh menggunakan kebolehan, keupayaan dan bakat
dengan sepenuhnya.

Konsultasi ialah khidmat runding cara yang sistematik dalam bidang-bidang kepakaran psikologi
dan kaunseling untuk keperluan klien. Contohnya; Guru Besar mendapatkan khidmat konsultasi
daripada Kaunselor berkaitan dengan permasalahan di sekolah.

Advokasi ialah khidmat rujukan yang sistematik dan telus dalam bidang-bidang kepakaran untuk
memandu klien mendapatkan alternatif penyelesaian masalah. Contohnya; merujuk klien yang
bermasalah perkahwinan kepada Jabatan Agama Islam.

PENJELASAN Keupayaan kaunselor untuk:
DESKRIPSI

 Mengendalikan perkhidmatan sesi kaunseling secara profesional

- bersemuka antara kaunselor dengan klien;
- penstrukturan (etika kerahsiaan, jangka masa, persetujuan, jangkaan, ada perubahan

terhadap diri klien, dan persekitarannya);
- tempat yang kondusif;
- komunikasi dua hala;
- menggunakan pendekatan psikologi dan humanistik;
- klien ialah manusia normal (emosi, intelektual, spiritual, fizikal);
- ada perancangan dan hala tuju (sebelum, semasa, selepas); dan
- proses dinamik yang menunjukkan kemajuan secara berterusan

 Menyediakan laporan perkhidmatan kaunseling

- menggunakan borang-borang yang khusus
- format laporan mengikut pendekatan yang digunakan oleh kaunselor
- secara manual (bertulis / bercetak) atau dalam talian (ePsK); dan
- laporan berstatus “SULIT” dan disimpan di dalam almari berkunci

 Mematuhi Akta 580 dan Kod Etika Kaunselor

- akur kepada semua peraturan yang termaktub di dalam Akta 580 dan Kod Etika
Kaunselor. Contohnya; Akta 580 : Bahagian IV : Pendaftaran Kaunselor dan Perakuan

Amalan: Perkara 22 : Kaunselor hendaklah didaftarkan

 Memberikan maklum balas (jika perlu)
- akur kepada prosedur maklum balas mengikut piagam pelanggan
- boleh memberikan maklum balas / pelaporan sesi untuk kes rujukan

 Memberi bimbingan, konsultasi dan advokasi jika perlu
- Akur kepada prosedur konsultasi dan advokasi mengikut keperluan klien
- Mematuhi kod etika kaunseling

PENJELASAN Semakan Bahan
KAEDAH Penilaian boleh dibuat berdasarkan contoh-contoh yang berikut:
PENILAIAN
 Borang-borang perkhidmatan kaunseling (BK 01 – BK 09)
 Kod Etika Kaunselor (Lembaga Kaunselor)
 Akta 580 (Akta Kaunselor 1998)
 Surat / memo arahan yang berkenaan
 Sasaran Kerja Tahunan (SKT)
 Buku log sesi atau rekod kaunseling

Temu bual
Contoh-contoh soalan yang boleh diajukan:

 Jelaskan maksud sesi kaunseling yang profesional.

 Berapa lamakah anda menyediakan laporan sesi?

 Kepada siapakah maklum balas diberikan?

 Bagaimanakah anda mengekalkan kerahsiaan dalam sesi kaunseling?
• Berapakah sasaran sesi kaunseling yang dilaksanakan pada tahun ini?
• Apakah program utama yang anda laksanakan?

Pencerapan

 Supervision secara formal semasa kaunselor menjalankan sesi kaunseling atas
persetujuan klien

Pemerhatian

Penilaian dilakukan secara formal semasa kaunselor mengadakan sesi kaunseling individu atau
kelompok dan penilaian tidak formal boleh dilakukan pada bila-bila masa tanpa memaklumkan
PYD.

D3 : KEMAHIRAN
E2 : PELAKSANAAN APLIKASI PSIKOLOGI DAN KAUNSELING
A2.2 : APLIKASI INSTRUMEN PSIKOMETRIK / UJIAN PSIKOLOGI

HURAIAN Punca kuasa bagi aplikasi instrumen psikometrik / ujian psikologi ini ialah Pekeliling
Perkhidmatan Bil. 18 Tahun 2005 Panduan Aplikasi Psikologi Dalam Pengurusan Sumber
Manusia Sektor Awam.
Aplikasi instrumen psikometrik / ujian psikologi ialah kebolehan pegawai untuk menggunakan
instrumen psikometrik / ujian psikologi secara profesional dan beretika. Instrumen psikometrik
/ ujian psikologi ini terdiri daripada instrumen yang berlesen dan instrumen yang diadaptasi.
Instrumen ini digunakan untuk keperluan pembangunan personal, penilaian personal,
intervensi, dan penyelidikan.

PENJELASAN Keupayaan pegawai untuk:
DESKRIPSI
 Mengaplikasikan instrumen psikometrik / ujian psikologi secara profesional dan
beretika seperti berikut:

i. Mengenal pasti instrumen psikometrik / ujian psikologi

- menyenaraikan jenis instrumen dan kegunaan;
- menyimpan instrumen-instrumen tersebut;

ii. Mentadbir instrumen psikometrik / ujian psikologi

- merancang penggunaan instrumen (sebelum, semasa dan selepas);
- mahir mentadbir (melaksana, pemarkatan dan interpretasi) instrumen mengikut

SOP

iii. Menyediakan profil dan laporan instrumen psikometrik / ujian psikologi

- pelaporan mengikut manual yang ditetapkan
- menyediakan dan mengemas kini buku log penggunaan secara manual dan dalam

talian

iv. Membuat tindakan susulan berdasarkan dapatan instrumen psikometrik/
ujian psikologi

- akur kepada prosedur maklum balas mengikut piagam pelanggan
- boleh memberikan maklum balas / pelaporan instrumen psikometrik / ujian

psikologi untuk kes yang dirujuk

v. Beretika semasa pengendalian instrumen psikometrik / ujian psikologi

- pematuhan Kod Etika Kaunselor dan Akta 580 – Penggunaan Instrumen
Psikometrik

 Mengemukakan maklum balas, konsultasi atau melaksanakan kajian berdasarkan
instrumen psikometrik / ujian psikologi

PENJELASAN Semakan Bahan
KAEDAH Penilaian berdasarkan mana-mana contoh yang berikut:
PENILAIAN
 Memo permohonan dan kebenaran penggunaan instrumen (jika berkaitan)
 Rekod penggunaan instrumen psikometrik / ujian psikologi

Secara manual atau dalam talian (log penggunaan instrumen: jenis instrumen, tujuan

penggunaan, bilangan klien, tarikh pelaksanakan)
 Instrumen psikometri / ujian psikologi
 Bahan-bahan lain yang berkaitan
 Sasaran Kerja Tahunan (SKT)

Temu bual
Contoh-contoh soalan yang boleh diajukan:

 Adakah anda mengaplikasikan instrumen psikometrik / ujian psikologi dalam tugas
anda?

 Adakah anda merekodkan penggunaan instrumen?
 Mengapakah anda menggunakan instrumen psikometrik?
 Apakah yang anda lakukan selepas klien menjalani ujian psikometrik?
 Bagaimanakah anda melaporkan hasil ujian psikometrik?

Pemerhatian

Dilakukan secara formal dan tidak formal

Pencerapan

 Pencerapan dilakukan secara formal dan tidak formal

D3 : KEMAHIRAN
E2 : PELAKSANAAN APLIKASI PSIKOLOGI DAN KAUNSELING
A2.3 : PELAKSANAAN PERKHIDMATAN

HURAIAN Antara punca kuasa bagi pelaksanaan perkhidmatan psikologi dan kaunseling dalam sektor awam
adalah daripada Pekeliling Perkhidmatan Awam Bil.1 Tahun 1999 Panduan Mewujudkan
Perkhidmatan Kaunseling Di Agensi Awam dan Pekeliling Perkhidmatan Bil.18 Tahun 2005
Panduan Aplikasi Psikologi Dalam Pengurusan Sumber Manusia Sektor Awam.

Pelaksanaan perkhidmatan ialah keupayaan pegawai untuk melaksanakan perkhidmatan,
program dan aktiviti psikologi dan kaunseling yang telah dirancang berdasarkan takwim tahunan,
dan Anggaran Belanja Mengurus (ABM) yang diluluskan. Program ini berdasarkan pendekatan
3P (Pembangunan, Pencegahan, dan Pemulihan) kepada kumpulan sasaran yang terdiri
daripada warga pendidikan di KPM, JPN, PPD, IPG, dan Kolej Matrikulasi.

PENJELASAN Keupayaan pegawai untuk:
DESKRIPSI
 Melaksanakan perkhidmatan utama psikologi dan kaunseling seperti yang berikut:

- perkhidmatan kaunseling (individu, kelompok, keluarga, kerjaya)
- perkhidmatan bimbingan (individu, kelompok, keluarga, kerjaya)
- perkhidmatan konsultasi / advokasi

 Melaksanakan program 3P

- sistem data dan maklumat (ePsK & ett)
- instrumen psikometrik / ujian psikologi
- pelaksanaan dasar kaunseling
- program modal insan (pool, psikososial, Critical Incident Stress Management (CISM),

persaraan, keibubapaan, AKRAB, Organisasi Mantap Berdasarkan Aplikasi
Kaunseling (OMBAK), pementoran, sharing, caring & healing, dan lain-lain)
- program profesionalisme dan pelan operasi latihan kompetensi kaunselor
- program penyelidikan dan pembangunan
- program pemantauan kes dan perkhidmatan
- program / aktiviti pengurusan dan pentadbiran
- program inovasi dan kreativiti
- program out-reach dan klinik kaunseling / one stop centre
- tugas-tugas lain yang berkaitan dengan psikologi & kaunseling yang diarahkan dari
semasa ke semasa

 Mengenal pasti kumpulan sasaran menggunakan kaedah seperti yang
berikut:

- kaedah ujian psikologi, pemerhatian, temu bual, tapisan, rujukan, sesi kaunseling,
psikososial, jemputan, dan lain-lain

- kumpulan sasaran terdiri daripada semua warga KPM

 Menyediakan kertas kerja / cadangan berdasarkan format yang ditetapkan seperti
yang berikut:

- pengenalan
- objektif
- rasional
- tarikh pelaksanaan (masa dan tempat)
- input program
- kaedah pelaksanaan
- jadual pelaksanaan program
- jawatankuasa pelaksana
- kos program
- penilaian program

 Melaksanakan perkhidmatan program / aktiviti yang telah dirancang berdasarkan
takwim yang ditetapkan (sebelum, semasa, dan selepas)

 Menyediakan dokumentasi program

- pelaporan pelaksanaan program
- Format Instrumen Pelaporan Program BPsK
- Piawai Star Rating Mampu

 Penilaian program

- mengumpulkan data penilaian program
- menganalisis data
- menyediakan laporan program
- membentangkan laporan
- melaksanakan tindakan susulan

PENJELASAN Semakan Bahan
KAEDAH Penilaian dilakukan berdasarkan contoh yang berikut:
PENILAIAN
 PP / SPP / surat / memo yang berkaitan dengan perkhidmatan psikologi dan
kaunseling

 Kertas kerja / cadangan
 Dokumentasi program
 Takwim
 Sasaran Kerja Tahunan (SKT)
 Perancangan strategik
 Bajet

Temu bual
Contoh-contoh soalan yang boleh diajukan:

 Berapakah sasaran sesi kaunseling yang dilaksanakan pada tahun ini?
 Apakah program utama yang anda laksanakan?
 Jelaskan maksud sesi kaunseling yang profesional.
 Berapa lamakah anda menyediakan laporan sesi?
 Kepada siapakah maklum balas diberikan?
 Bagaimanakah anda mengekalkan kerahsiaan dalam sesi kaunseling?
 Apakah jenis perkhidmatan kaunseling yang menjadi keutamaan anda?
 Siapakah kumpulan sasaran yang terlibat dengan perkhidmatan anda?
 Bagaimanakah anda memastikan bajet yang diperuntukkan itu diuruskan secara

optimum?

Pemerhatian
Dilakukan secara formal dan tidak formal

Pencerapan

 Pencerapan dilakukan secara formal dan tidak formal

D3 : KEMAHIRAN
E3 : PENTAKSIRAN PSIKOLOGI DAN KAUNSELING
A3.1 : PENILAIAN PERKHIDMATAN KAUNSELING DAN PEMANTAUAN

HURAIAN Penilaian perkhidmatan kaunseling dan pemantauan ialah keupayaan pegawai untuk
melaksanakan penilaian perkhidmatan kaunseling dan pemantauan secara sistematik dengan
menggunakan Instrumen Standard Kualiti Perkhidmatan Berpencapaian Tinggi Psikologi &
Kaunseling atau borang pemantauan, serta dapat mengemukakan laporan pelaksanaan
pemantauan.

Pelaksanaan penilaian perkhidmatan kes kaunseling ialah keupayaan pegawai untuk
memantau klien yang dilaksanakan oleh semua Kaunselor Organisasi terhadap kes-kes yang
menjadi keutamaan seperti sakit mental, sakit berpanjangan, jenayah, dan pegawai yang
berprestasi rendah.

Pemantauan Perkhidmatan merujuk kepada penyeliaan oleh Kaunselor BPsK, Ketua Sektor dan
Ketua Unit terhadap perkhidmatan yang dilaksanakan kepada kaunselor di organisasi masing-
masing.

PENJELASAN Keupayaan pegawai untuk:
DESKRIPSI  Menilai dan memantau perkhidmatan psikologi dan kaunseling berdasarkan kepada:

i. Standard Kualiti Perkhidmatan Berpencapaian Tinggi Psikologi Dan Kaunseling

ii. Pemantauan kes-kes; dengan menggunakan kaedah seperti yang berikut:

- ujian psikologi
- pemerhatian
- temu bual
- tapisan
- rujukan
- sesi kaunseling
- psikososial
- jemputan
- anekdot
- soal selidik
- data maklumat ePsK
- bahan-bahan lain yang berkaitan

iii. *Supervision
Hanya boleh dilaksanakan oleh Kaunselor Berdaftar dan memiliki sekurang-kurangnya
di peringkat Sarjana dalam bidang Bimbingan & Kaunseling

 Mengenal pasti kumpulan sasaran

Bil Pemantau Kumpulan yang dipantau
(Sasaran)
1 Kaunselor Organisasi Bahagian (KOB)
KON, KOD, KU KOI &
2 Kaunselor Organisasi Negeri (KON) Klien
3 Kaunselor Organisasi Daerah (KOD) KOD, Klien
4 Ketua Unit Kaunselor Organisasi Induk (KU IPGM) Klien
5 Ketua Unit Kaunselor Organisasi Kampus (KU KOI) KU KOI, KOI & Klien
6 Kaunselor Organisasi Matrikulasi (KOM) KOI & Klien
Klien

 Melaksanakan penilaian perkhidmatan kaunseling dan pemantauan berdasarkan
prosedur yang ditetapkan

- Instrumen Standard Kualiti Perkhidmatan Berpencapaian Tinggi Psikologi &

Kaunseling
- Prosedur pemantauan ‘POOL’

 Membuat tindakan penambahbaikan, inovasi atau kreativiti

- berdasarkan pelaporan pemantauan dan maklum balas pemantauan
- ulasan pihak pengurusan

PENJELASAN Semakan bahan
KAEDAH Penilaian dilakukan berdasarkan contoh yang berikut:
PENILAIAN
 PP / SPP/ surat / memo berkaitan perkhidmatan psikologi dan kaunseling.
 Kertas kerja / cadangan
 Dokumentasi program
 Sasaran Kerja Tahunan (SKT)
 Perancangan strategik
 Bajet
 Jadual pemantauan
 Bahan-bahan lain yang berkaitan

Temu bual
Contoh-contoh soalan yang boleh diajukan:

 Bagaimanakah anda menilai sesuatu perkhidmatan itu berkualiti ?
 Apakah isu-isu yang dapat dikenal pasti dalam menjalankan perkhidmatan?
 Adakah anda menjalankan penambahbaikan?

Pemerhatian
Dilakukan secara formal dan tidak formal

Pencerapan
Pencerapan dilakukan secara formal dan tidak formal



D3 : KEMAHIRAN
E1
A1.1 : PERANCANGAN INTERVENSI/ (RE)HABILITASI
HURAIAN
: PENGETAHUAN BIDANG KHUSUS

(Re)habilitasi ialah program intervensi yang berkait rapat dengan isu pendidikan yang
menyebabkan ketidakupayaan peningkatan kualiti hidup dan potensi diri. Program intervensi ini
adalah berasaskan sekolah dan berpusat.

Program intervensi dilaksanakan secara holistik dan bersepadu tentang proses pemulihan bagi
meningkatkan kemahiran motor, komunikasi, emosi, kognitif, sosial, dan keupayaan yang hilang
akibat kecacatan, kecederaan dan penyakit. Kehilangan kemahiran-kemahiran ini mengakibatkan
gangguan mobiliti, komunikasi dan keupayaan dalam menjalani aktiviti harian.

Matlamat intervensi/ (re)habilitasi bertujuan meminimakan impak ketidakupayaan bagi
membolehkan klien menjalani proses pembelajaran dengan lebih baik.

Klien merujuk kepada Murid Berkeperluan Khas (MBK) dan kanak-kanak berkeperluan khas yang
menerima intervensi/ (re)habilitasi atau ibu bapa/penjaga/guru dan profesional yang lain apabila
menerima khidmat konsultasi Pusat Perkhidmatan Pendidikan Khas (3PK).

PENJELASAN Keupayaan pegawai untuk:
DESKRIPSI

 menguasai jenis permasalahan/ ketidakupayaan klien

- mempunyai pengetahuan yang mendalam berkaitan dengan jenis permasalahan/
ketidakupayaan, contohnya, perkembangan pertuturan yang lewat, masalah
pendengaran, masalah penglihatan, masalah pembelajaran, dan lain-lain.

 menguasai pelbagai pendekatan intervensi/ (re)habilitasi berasaskan bukti (evidence -
based)

- mempunyai pengetahuan yang berkaitan dengan pendekatan intervensi/ (re)habilitasi
berasaskan bukti (evidence–based), contohnya, modifikasi tingkah laku, rangsangan
pertuturan dan bahasa, rangsangan pendengaran, integrasi sensori dan lain-lain.

 menguasai prosedur saringan/ penilaian

- mengetahui cara mengambil case history, membuat pemerhatian, menemu bual dan
menggunakan borang penilaian standard/ instrumen/ senarai semak.

- mengetahui prosedur dalam menjalankan saringan/ penilaian kepada klien.

 menguasai kaedah pengendalian instrumen /ujian/ alatan khas

berupaya mengendalikan instrumen/ ujian/ alatan khas mengikut bidang khusus.
contoh bidang:

 Audiologi - ujian pendengaran menggunakan alat khas seperti Audiometer dll
 Patalogi Pertuturan Bahasa - Instrumen Penilaian Awal Kanak-Kanak dll
 Peripatetik - Ujian Denver dll
 Psikologi - Ujian Saringan Vanderbilt/ Conners dll

 mematuhi kod etika profesionalisme

contoh bidang:

 Psikologi (American Psychological Association (APA) Code of Conduct for
Psychologist)

 Patalogi Pertuturan Bahasa (Malaysia Association of Speech-Language (MASH)
and Hearing Code of Ethics)

 Audiologi (Malaysian National Society of Audiologists (MANSA) Code of Ethics),
 Terapi Carakerja (Malaysian Occupational Therapy Association (MOTA) Code of

Ethics)

PENJELASAN Semakan Bahan
KAEDAH Penilaian berdasarkan mana-mana contoh yang berikut:
PENILAIAN
 borang pendaftaran klien/ surat kebenaran/ surat rujukan
 buku log instrumen/ ujian/ alatan khas
 fail klien
 laporan penilaian/ ujian
 instrumen/ ujian/ alatan khas
 dokumen-dokumen yang berkaitan dll.

Temu bual
Contoh-contoh soalan yang boleh diajukan:

 Apakah jenis permasalahan / ketidakupayaan klien?
 Mengapakah instrumen/ ujian ini dipilih?

D3 : KEMAHIRAN
E1 : PERANCANGAN INTERVENSI/ (RE)HABILITASI
A1.2 : PERANCANGAN
HURAIAN
Pengetahuan perancangan ialah keupayaan pegawai untuk menghasilkan rangka kerja
intervensi yang menepati kriteria pelan intervensi yang ditetapkan.

PENJELASAN Keupayaan pegawai untuk:
DESKRIPSI  merancang dan menyediakan pelan intervensi/ (re)habilitasi

- penulisan pelan intervensi/ (re)habilitasi mestilah mengandungi maklumat klien,
objektif, aktiviti, bahan/ alatan khas, jangka masa, pencapaian dll.

 merancang penggunaan instrumen/ ujian/ alatan khas/ bahan

- pengetahuan tentang penggunaan instrumen/ ujian/ alatan khas/ bahan mengikut jenis
permasalahan/ ketidakupayaan klien, contohnya, klien yang bermasalah pendengaran
perlu menjalani ujian pendengaran.

- pemilihan instrumen/ ujian/ alatan khas khas/ bahan perlu berdasarkan kesesuaian,
praktikal dan berkesan untuk menggalakkan penglibatan klien secara aktif dan
mengekalkan minat semasa sesi intervensi.

 merancang dan menentukan pendekatan intervensi/ (re)habilitasi yang sesuai

- pemilihan pendekatan intervensi/ (re)habilitasi perlu berdasarkan kesesuaian dan
berkesan untuk menangani permasalahan/ ketidakupayaan klien, contohnya, Applied
Behavior Analysis, Psycholinguistic Approach, Parent-Child Interaction Approach,
Child-Centered Therapy Approach, Prevention Approach, Ling 6 Sounds, Sensory
Integration Approach, dll.

 merancang tindakan susulan

- mengenal pasti tindakan susulan seperti meneruskan sesi intervensi secara berkala/
menamatkan sesi intervensi/ membuat rujukan kepada profesional lain

PENJELASAN Semakan Bahan
KAEDAH Penilaian berdasarkan contoh yang berikut:
PENILAIAN
 fail klien
 pelan intervensi/ (re)habilitasi
 dokumen-dokumen lain yang berkaitan

Temubual
Contoh-contoh soalan yang boleh diajukan:

 Kenapa pendekatan ini dipilih?
 Apakah pendekatan yang paling sesuai untuk masalah klien?

D3 : KEMAHIRAN
E2
A2.1 : PELAKSANAAN

HURAIAN : PENGENDALIAN SESI INTERVENSI/ (RE)HABILITASI

Pengendalian intervensi/ (re)habilitasi ialah kaedah pengurusan aktiviti yang dirancang
mengikut keperluan permasalahan/ ketidakupayaan klien. Pengendalian sesi hendaklah
tersusun, lancar dan mengikut pelan intervensi.

PENJELASAN Keupayaan pegawai untuk:
DESKRIPSI
 membina hubungan (rapport)

- Rapport ialah usaha membina hubungan dan persefahaman yang lebih harmoni
dan menunjukkan sifat empati kepada klien bagi mewujudkan komunikasi yang
lebih berkesan. Antara kemahiran yang diperlukan ialah kemahiran mendengar
secara aktif, penggunaan komunikasi non-verbal (isyarat tubuh dan ekspresi
wajah) dan menunjukkan kepekaan yang tinggi terhadap keadaan klien.

 memastikan kesediaan klien

- mengenal pasti dan mengawal tingkah laku, persekitaran, emosi, dan fizikal klien
secara berkesan dan selamat untuk meningkatkan minat klien supaya terlibat
secara aktif dalam aktiviti yang dijalankan mengikut peruntukan masa yang
ditetapkan.

 menjalankan penilaian kepada klien.

- memilih dan menjalankan penilaian yang bersesuaian dengan klien mengikut
prosedur, contohnya, penilaian tahap penguasaan bahasa menggunakan Clinical
Evaluation of Language Fundamentals 4th Edition (CELF-4), Vineland Adaptive
Behavior Scale 2nd Edition (VABS-2), Movement Assessment Battery for Children
(Movement ABC) dll.

 melaksanakan aktiviti intervensi/ (re)habilitasi mengikut sesi yang dirancang.

- tempoh sesi intervensi/ (re)habilitasi tidak melebihi satu jam dan/atau mengikut
pelan yang dirancang. Kekerapan sesi intervensi/ (re)habilitasi adalah mengikut
keperluan klien dan persetujuan ibu bapa/penjaga, seperti sesi sekali seminggu/
dua kali sebulan.

PENJELASAN Semakan Bahan
KAEDAH Penilaian berdasarkan contoh-contoh yang berikut:
PENILAIAN
 buku log klien (tarikh dan masa kedatangan, nama klien, nama pegawai terlibat dan
tanda tangan ibu bapa/penjaga)

 fail klien (borang temujanji, borang pendaftaran, surat kebenaran ibu bapa, pelan dan
laporan intervensi/ (re)habilitasi, laporan doktor, laporan penilaian, dll)

 bahan/ alatan khas (senarai bahan yang dipilih di dalam pelan intervensi)
 Dokumen-dokumen lain yang berkaitan

Pencerapan
Penilaian berdasarkan contoh-contoh yang berikut:

 Manual pencerapan.
Contoh item seperti persediaan dan perancangan, pengendalian sesi, pematuhan
prosedur, kemahiran penggunaan teknik dan pendekatan intervensi, tingkah laku dan
respon klien, sahsiah diri dan lain-lain

 Senarai semak
 Dokumen-dokumen lain yang berkaitan

D3 : KEMAHIRAN
E2
A2.2 : PELAKSANAAN
HURAIAN
: PENGGUNAAN BAHAN/ ALATAN KHAS INTERVENSI/ (RE)HABILITASI

Penggunaan bahan/ alatan khas intervensi/ (re)habilitasi ialah kebolehan pegawai dalam
menggunakan alatan khas/ bahan bantu intervensi seperti perisian Dr. Speech, Picture
Exchange Communication System (PECS), Kit Pertuturan, Close Circuit Television Magnifier
(CCTV), Audiometer, FM System, dll.

PENJELASAN Keupayaan pegawai untuk:
DESKRIPSI
 memilih bahan/ alatan khas yang sesuai

- contoh: audiologis memilih Audiometer untuk membuat saringan pendengaran,
psikologis memilih Strategy for Teaching Autism Based on Research (STAR
program), terapis pertuturan bahasa memilih Picture Exchange Communication
System untuk menggalakkan komunikasi berfungsi.

 menggunakan bahan/ alatan khas yang sesuai

- bahan/ alatan khas yang digunakan menarik, sesuai, selamat dan berkesan serta
dapat membantu mengatasi atau meminimumkan impak permasalahan/
ketidakupayaan klien.

PENJELASAN Semakan bahan
KAEDAH Penilaian berdasarkan contoh-contoh yang berikut:
PENILAIAN
 Alatan khas berfungsi dengan baik
 Alatan khas diselenggara

Pencerapan
Penilaian berdasarkan contoh-contoh yang berikut:

 Bahan/ alatan digunakan secara optimum dan sesuai dengan klien semasa sesi
dijalankan

 Manual pencerapan
 Senarai semak
 Dokumen –dokuman lain yang berkaitan

D3 : KEMAHIRAN
E2
A2.3 : PELAKSANAAN
HURAIAN
: KEMAHIRAN KOMUNIKASI

Kemahiran komunikasi ialah proses penyampaian maklumat secara berkesan bagi
menggalakkan penglibatan klien dalam sesi intervensi. Mesej yang disampaikan difahami
dengan tepat dan jelas oleh penerima.

PENJELASAN Keupayaan pegawai untuk:
DESKRIPSI
 komunikasi berkesan

- menggunakan bahasa lisan yang jelas, mudah dan tepat atau kaedah komunikasi
alternatif seperti Augmentative Alternative Communication, isyarat, gesture, dan
ekspresi wajah yang sesuai mengikut permasalahan/ ketidakupayaan klien.

 memberikan maklum balas yang relevan

- mempamerkan kepekaan, membuat pertimbangan dan memberikan maklum balas
yang sewajarnya.

 empati
- sensitif untuk memahami situasi klien / keluarga klien dari perspektif mereka
- pegawai tidak prejudis dan tidak bersikap ‘judgemental’

PENJELASAN Pencerapan
KAEDAH Penilaian berdasarkan contoh-contoh yang berikut:
PENILAIAN
 menggunakan bahasa lisan atau komunikasi alternatif yang mudah difahami, sopan dan
sesuai dengan keperluan klien semasa sesi dijalankan

Pemerhatian
Penilaian berdasarkan contoh-contoh yang berikut:

 Memerhati komunikasi verbal dan non-verbal

D3 : KEMAHIRAN
E2 : PELAKSANAAN
A2.4 : KONSULTASI
HURAIAN
Konsultasi ialah usaha untuk memberikan khidmat nasihat dan khidmat bantu kepakaran
kepada ibu bapa, penjaga, profesional dan guru

PENJELASAN Keupayaan pegawai untuk:
DESKRIPSI
 melaksanakan khidmat nasihat/ khidmat bantu kepada ibu bapa/ penjaga, guru dan
profesional

- contoh: khidmat nasihat berkenaan cara/ kaedah menjalankan aktiviti yang bersesuaian
bagi membantu kanak-kanak/ MBK di rumah/ di sekolah.

- contoh: khidmat nasihat berkenaan cadangan penempatan sekolah mengikut
keupayaan klien

- contoh: khidmat nasihat berkenaan rujukan kepada professional lain seperti Pediatrik,
Psikiatris Kanak-kanak

- contoh: khidmat bantu mendapatkan bantuan alat sokongan seperti kerusi roda, Brailler
atau Alat Bantu Pendengaran (ABP) dan lain-lain

- contoh: khidmat bantu kepada guru bagi pengubahsuaian kelas untuk membolehkan
MBK pendengaran mengikuti pembelajaran dengan selesa dan lain-lain

 merekodkan khidmat nasihat/ khidmat bantu kepada ibu bapa/ penjaga, guru dan
profesional lain

PENJELASAN Semakan bahan
KAEDAH Penilaian boleh dibuat berdasarkan contoh-contoh yang berikut:
PENILAIAN
 fail klien (borang temujanji, borang pendaftaran, surat kebenaran ibu bapa, pelan dan
laporan intervensi/ (re)habilitasi, laporan doktor, laporan penilaian/khidmat
nasihat/konsultasi, dll)

Pencerapan
Penilaian berdasarkan contoh-contoh yang berikut:

 kemampuan memberikan khidmat nasihat/ khidmat bantu dengan menggunakan bahasa
yang difahami dan sesuai kepada ibu bapa/ penjaga, guru dan profesional lain

 kemampuan membuat keputusan tentang jenis bantuan yang diperlukan klien
 kemampuan merekodkan khidmat nasihat/ khidmat bantu yang telah dijalankan

D3 : KEMAHIRAN
E3
A3.1 : PENILAIAN
HURAIAN
: PENILAIAN SESI INTERVENSI /(RE)HABILITASI

Penilaian ialah penerapan pelbagai cara/ kaedah dan penggunaan alat penilaian untuk
memperoleh informasi pencapaian klien. Penilaian dijalankan mengikut bidang khusus audiologi/
patologi pertuturan bahasa/ terapi carakerja/ peripatetik/ fisioterapi/ psikologi klinikal/ psikologi
pendidikan/ visual rehab.

PENJELASAN Keupayaan pegawai untuk:
DESKRIPSI
 menjalankan penilaian sebelum/ semasa/ selepas sesi intervensi/ (re)habilitasi

- kaedah penilaian yang dijalankan adalah melalui interprestasi data/ pemerhatian/
mengemukakan soalan/ ujian semula/ temu bual/ penggunaan alat penilaian

- contoh: penilaian awal meliputi functional behavioral assessment untuk mengenalpasti
tingkah laku yang hendak diubah.

- contoh: penilaian semasa sesi meliputi keberkesanan intervensi/ (re)habilitisi yang
dilakukan.

- contoh: penilaian selepas sesi meliputi rumusan sama ada pendekatan intervensi/
(re)habilitisi yang digunakan sesuai atau tidak, diikuti tindakan susulan (meneruskan/
menukar pendekatan).

 membuat keputusan dan tindakan susulan berdasarkan dapatan penilaian

- mengenal pasti pencapaian klien

- mengenal pasti kekuatan dan kelemahan sesi

- menentukan keperluan klien bagi meningkatkan potensi diri dan kualiti hidup

PENJELASAN Semakan bahan
KAEDAH Penilaian boleh dibuat berdasarkan contoh-contoh yang berikut:
PENILAIAN
 fail klien (borang temujanji, borang pendaftaran, surat kebenaran ibu bapa, pelan dan
laporan intervensi/ (re)habilitasi, laporan doktor, laporan penilaian, dll)

 laporan pencapaian klien (outcome sesi intervensi/ (re)habilitasi)

Pencerapan
Penilaian berdasarkan contoh-contoh berikut:

 kaedah penilaian yang digunakan
 keputusan dan tindakan susulan yang diambil

JAWATANKUASA PENGGUBALAN GARIS PANDUAN INSTRUMEN

PENAUNG : EN MD. SANI BIN LATIP

PENASIHAT : HJ. ADZMAN BIN TALIB

PENYELARAS : CIK ROSEMAWATI BINTI HUSSEIN

FASILITATOR :

1. EN HISHAMMUDIN BIN AHMAD

2. EN MOHD. AZIZI BIN JAAFAR

3. EN MOHD. FAIZUL FIRDAUS BIN MOHD. ZULKIFLI

4. EN NASZERI BIN MD.NOR

5. EN MAHDY BIN ABDUL AZIZ

6. PN. SALWA BINTI AHMAD RAFEE

7. CIK NURUL HIDAYAH BINTI SUKIMAN

8. PN WAN FARAH HILLIA BINTI ABU BAKAR

AHLI PANEL PENGGUBALAN GARIS PANDUAN INSTRUMEN

1. GENERIK

BIL. NAMA ORGANISASI

1 DR. MOHAMAD HUSSIN BIN IPG KAMPUS PENDIDIKAN ISLAM
MOHAMAD YUSUF
KOLEJ MATRIKULASI SELANGOR
2 EN KAMAL ARIFFIN BIN BIDIN JABATAN PENDIDIKAN NEGERI
KEDAH
3 EN MOHD NADZRI BIN ISHAK SK SEKSYEN 7, BDR BARU BANGI

4 TN HJ ABD. SHUKOR B. UJANG

5 EN ABDUL RAZAK B. SAID PPD JEMPOL DAN JELEBU

6 EN MOHAMAD SUPIAN B. TAHARIM BAHAGIAN PSIKOLOGI DAN
KAUNSELING KPM

7 EN AZERAN BIN OSMAN JABATAN PENDIDIKAN NEGERI
MELAKA

8 TN HJ MOHAMMAD AFFANDI BIN KOLEJ VOKASIONAL BESUT
ABDUL RAHMAN

9 EN MANSOR BIN BAHARI PPD KULIM BANDAR BAHARU

10 TN HJ ABDUL RASID BIN BAKAR SMK TINGGI MELAKA

2. PdP GURU

BIL. NAMA ORGANISASI
1 TN HJ KASMAN BIN EMBONG PPD HULU TERENGGANU,
TERENGGANU
2 EN MOHD KHIR BIN KASSIM SMK BANDAR BARU SALAK
TINGGI, SELANGOR
3 PN HJH RADIAH BTE YUSOF SMKA SULTAN MUHAMMAD,
MELAKA
4 PN HJH ROSNI BTE ADOM
SMK SERI TANJONG, MELAKA
5 PN HJH FARIZA NURBAYA
MUHAMMAD SMK NASIRUDDIN SHAH,
TERENGGANU
6 TN HJ ABDUL RASID BIN BAKAR
SMK TINGGI MELAKA

3. PT(A)

BIL. NAMA ORGANISASI
1 EN. AHMAD BIN SAAD SK FAKEH ABD SAMAD,
2 DR.HJ. ALIAS BIN ABDUL GHANI KUANTAN.
3 EN. AHMAD ZAWAWI BIN BIDIN SMK METHODIST BANTING
4 HJ. MOHAMAD BIN MAHADI SK FELCRA SG ARA KOTA TINGGI
SM SAINS KOTA TINGGI
5 EN. AZALAN BIN ISHAK KOLEJ MATRIKULASI KEDAH

6 DR. HJH. NOR HAYATI BINTI MT. IPG KAMPUS DARULAMAN
ALI INSTITUT AMINUDDIN BAKI,
KPM
7 DR. AHMAD MASRIZAL BIN KOLEJ MATRIKULASI MELAKA
MUHAMMAD
IPG KAMPUS PERLIS
8 EN. KHAIRUDIN BIN NOZARI
IAB UTARA
9 EN. AMRAN BIN PA
KOLEJ MATRIKULASI PERAK
10 PN. HJH NORIHAN BINTI AZIZAN
KOLEJ MATRIKULASI SELANGOR
11 EN. AZMAN BIN MOKHTAR ENGLISH LANGUAGE TEACHING
CENTRE (ELTC)
12 EN. MOHD MAHYUDDIN BIN
MOHD NOORDIN

13 PN. HJH. KAMARIAH BT. HJ
SAMSUDDIN

4. GBK

BIL NAMA ORGANISASI

1 TN. HJ. MESKUN BIN TUMIN SMK SEMENCHU, KOTA
TINGGI.JOHOR

2 EN.ZAMZAN BIN OMAR SK TAMAN SERI REMBAU,
NEGERI SEMBILAN

3 PN. ROZIANA BINTI SUPARMAN SK LABOHAN DAGANG,
@ HJ TAHIR BANTING, SELANGOR

5. JURULATIH

BIL NAMA ORGANISASI

1. EN. MOHAMAD NIZAM BIN BAHAGIAN SUKAN KPM
ISMAIL SSM BUKIT JALIL, KUALA
LUMPUR
2. EN. ZULKEFLI BIN SHAMSUDIN BAHAGIAN KOKURIKULUM DAN
KESENIAN KPM
3. CIK ROZAINA BINTI ABD RAZAK BAHAGIAN SUKAN KPM
SSM TUNKU MAHKOTA ISMAIL,
4. EN. HEZREEN BIN SININ JOHOR
SSEM KUALA LUMPUR
5. EN. ZAKARIAN BIN LAIN
SSEM JOHOR
6. EN. SYED ABD HAKIM BIN SAID
SELIMAN SSEM JOHOR

7. EN. ABDUL JABAR BIN SHAIN

8. CIK ZALINA BTE BAHTIAR

6. PDP PENSYARAH

BIL NAMA ORGANISASI
IPGK TEMENGGONG IBRAHIM
1 EN. SULEIMAN BIN YUNOS JOHOR BAHRU
IPGK ILMU KHAS
2 TN. HJ ALIAS @ ALIASON BIN KUALA LUMPUR
AWANG ENGLISH LANGUAGE TEACHING
CENTRE MALAYSIA
3 PN. HJH KAMARIAH BINTI HJ KOLEJ MATRIKULASI SELANGOR
SAMSUDDIN BANTING

4 EN. MOHD MAHYUDDIN BIN MOHD KOLEJ MATRIKULASI KEDAH
NOORDIN

5 PN. ROHAIDAH BINTI SHARI

6 PN. NOR ASHIKIN BINTI ALAWI ENGLISH LANGUAGE TEACHING
7 EN. MOHD ROHIT BIN SAFUAN CENTRE MALAYSIA
8 TN. HJ NORIZAN BIN GHAZALI
9 EN. ABDULLAH BIN HASSAN KOLEJ MATRIKULASI SELANGOR
10 PN. KHALIDAH BINTI KHALID BANTING
11 TN. HJ RAHIMI BIN ABDUL MAJID IPGK TEMENGGONG IBRAHIM
JOHOR BAHRU

INSTITUT AMINUDDIN BAKI
CAWANGAN UTARA KEDAH

IPGK TUN HUSSIEN ONN
BATU PAHAT

IAB CAWANGAN UTARA
JITRA

7. PTB

BIL. NAMA ORGANISASI

1 EN. SHAIFUL HASNAN BIN ABDUL BAHAGIAN BUKU TEKS, KPM
HAMID

2 PN. NOR HASHIMAH BINTI ABDUL PEJABAT PENDIDIKAN DAERAH
SAMAT BATANG PADANG, PERAK

3 EN. MOHAMAD AKMAL BIN BAHAGIAN TEKNOLOGI
ABDUL RAZAK PENDIDIKAN, NEGERI SEMBILAN

4 EN. AHMAD FUAD BIN MOHD JABATAN PENDIDIKAN NEGERI
NORDIN PULAU PINANG
INSTITUT AMINUDDIN BAKI
5 PN. HJH. NOR ASIAH BT HJ. CAWANGAN GENTING
IBRAHIM HIGHLANDS, PAHANG
JABATAN PENDIDIKAN NEGERI
6 EN. ROSLAN BIN ABD MAJID PULAU PINANG

7 EN. AZMAN BIN MOKHTAR KOLEJ MATRIKULASI PERAK

8 PN. KHALIDAH BINTI OMAR PEJABAT PENDIDIKAN DAERAH
9 EN. A. RAZAK BIN. A. KARIM SEREMBAN
10 EN. AZIZI BIN ZAKARIA JABATAN PENDIDIKAN NEGERI
JOHOR
BAHAGIAN TEKNOLOGI
PENDIDIKAN NEGERI SEMBILAN

8. FASILITATOR

BIL NAMA ORGANISASI
1 EN. NORDIN BIN TAHIR PPD KULIM BANDAR BAHARU,
KEDAH
2 PN. ZABIBI WATI BINTI ABU MANSOR PPD PETALING PERDANA

3 PN. NOR HAYATI BINTI MOHD PPD PETALING PERDANA
SHAHARIM
PPD HULU SELANGOR
4 PN. UMMAL SALMAH BINTI MSM
SULTAN DULKARUNAIN

5 EN. ROHAIZAN BINTI MOHAMAD SAHID PPD KUALA SELANGOR

6 PN. SYARIDAH ZUHARA BINTI HJ. PPD SEREMBAN
ZAKARIA

9. KAUNSELOR ORGANISASI

BIL. NAMA ORGANISASI

1 TN. HJ ENGLIMAN BIN ROSLAN BAHAGIAN PSIKOLOGI DAN
KAUNSELING
2 EN. MOOHAMMAD NAUFAL BIN INSTITUT PENDIDIKAN GURU
AZID@AZIZ KAMPUS TUANKU BAINUN

3 TN. HJ. MOHAMAD DAUD BIN ABDULLAH PEJABAT PENDIDIKAN
DAERAH HILIR PERAK

4 TN. HJ. BADRUNSHAM BIN DAHALAN JABATAN PENDIDIKAN
@OMAR NEGERI KEDAH
BAHAGIAN PSIKOLOGI DAN
5 EN. ZAIDI BIN KORIB KAUNSELING

6 PUAN HAZLIN BT BAHARUM KOLEJ MATRIKULASI MELAKA

7 EN. MOHAMAD SUPIAN BIN TAHARIM BAHAGIAN PSIKOLOGI DAN
KAUNSELING
8 EN. MOHAMED SAIPUDDIN BIN MOHD
SAID PEJABAT PENDIDIKAN
DAERAH PERAK TENGAH
9 EN. MOHD SANI BIN TUHIMIN JABATAN PENDIDIKAN
NEGERI SELANGOR

10 EN. FAIZUL ANUAR BIN ABDUL BAZID PEJABAT PENDIDIKAN
WILAYAH BANGSAR DAN
PUDU

11 EN. INTAN SUHAINI BIN MOHD. SELAMIN BAHAGIAN PSIKOLOGI DAN
KAUNSELING

10. 3PK

BIL. NAMA ORGANISASI
1 CIK PAIZAH BT ZAKARIA BAHAGIAN PENDIDIKAN
KHAS,PUTRAJAYA
2 CIK ZURAIDAH BT MANSOR BAHAGIAN PENDIDIKAN
KHAS,PUTRAJAYA
3 PUAN SITI JAMILAH BT UNIT 3PK NEGERI JOHOR
SAMSUDDIN
UNIT 3PK NEGERI MELAKA
4 PUAN ZAINUN BT TUKIMAN

5 ENCIK ZAIDEE BIN HAMZAH UNIT 3PK NEGERI MELAKA

6 CIK FARHANA BINTI NOR AZMI UNIT 3PK NEGERI SELANGOR

7 PUAN IFFAH RASHIDA BT MAZLAN UNIT 3PK WP PUTRAJAYA

8 CIK NORSHAM BT HARMAN SHAH UNIT 3PK NEGERI PERAK

9 PUAN MAHFUZAH BT ZAINOL UNIT 3PK WP PUTRAJAYA
10 PUAN MAZLIFAH BT MOHAMAD UNIT 3PK WP PUTRAJAYA
11 ENCIK RAZALI B ABDUL WAHAB UNIT 3PK NEGERI PERAK