ตารางบันทึกผลกิจกรรม ตอนที่ 1 ครั้งที่ ก่อนชน รถคันที่ m (kg) u (m/s) mu (kg.m/s) ½ mu2 (J) Σmu (kg.m/s) Σ½ m(J1 2 3 ตอนที่ 2 ครั้งที่ ก่อนชน รถคันที่ m (kg) u (m/s) mu (kg.m/s) ½ mu2 (J) Σmu (kg.m/s) Σ½ m(J1 2 3
หลังชน mu2 J) รถคันที่ m (kg) v (m/s) mv (kg.m/s) ½ mv2 (J) Σmv (kg.m/s) Σ½ mv2 (J) หลังชน mu2 J) รถคันที่ m (kg) v (m/s) mv (kg.m/s) ½ mv2 (J) Σmv (kg.m/s) Σ½ mv2 (J)
สรุปผลการทำกิจกรรม ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. คำถามท้ายกิจกรรม ตอนที่ 1 1. หลังการชนในแต่ละกรณี รถทดลองทั้งสองคันเคลื่อนที่อย่างไร ขนาดความเร็วก่อนการชนและหลังการชน ของรถทดลองแต่ละคันเป็นอย่างไร เคลื่อนแยกออกจากกัน โดยกรณีมวลเท่ากัน รถคันที่เข้าชนหยุดนิ่ง รถคันที่ถูกชเคลื่อนที่ในทิศทางของคันที่ เข้าชน กรณีรถเข้าชนมีมวลมากกว่า รถทั้งสองเคลื่อนที่ตามกันไปโดยคันที่ถูกชนเคลื่อนเร็วกว่าคันที่เข้าชน 2. ผลรวมของโมเมนตัมก่อนการชนและผลรวมของโมเมนตัมหลังการชนในแต่ละกรณีเป็นอย่างไร ผลรวมโมเมนตัมก่อนชนและหลังชนมีขนาดเท่ากันโดยประมาณ และมีทิศทางเดียวกัน 3. ผลรวมของพลังงานจลน์ก่อนการชนและผลรวมของพลังงานจลน์หลังการชนในแต่ละกรณีเป็นอย่างไร ผลรวมพลังงานจลน์ก่อนชนและหลังชนมีค่าเท่ากันโดยประมาณ
ตอนที่ 2 1. หลังการชนในแต่ละกรณี รถทดลองแต่ละคันเคลื่อนที่อย่างไร ขนาดของความเร็ว ก่อนการชนและหลังการ ชนของรถทดลองแต่ละคันเป็นอย่างไร ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 2. ผลรวมของโมเมนตัมก่อนการชนและผลรวมของโมเมนตัมหลังการชนในแต่ละกรณี เป็นอย่างไร ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 3. ผลรวมของพลังงานจลน์ก่อนการชนและผลรวมของพลังงานจลน์หลังการชนในแต่ละกรณีเป็นอย่างไร ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 4. เมื่อรถทดลองชนกันแล้ว รูปร่างของดินน้ามันเปลี่ยนไปหรือไม่ อย่างไร ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. *******************
22. การทดลองเรื่อง การชนของวัตถุในแนวตรง จุดประสงค์ เพื่อศึกษาผลรวมของโมเมนตัมและผลรวมของพลังงานจลน์จากการชนของรถทดลองในแนวตรง ก่อนและหลังการชน วัสดุและอุปกรณ์ 1. รถทดลอง 2 คัน 2. แท่งเหล็ก 2 แท่ง 3. รางไม้ 1 ราง 4. เครื่องเคาะสัญญาณเวลา 1 เครื่อง 5. หม้อแปลงโวลต์ต่ำ 1 เครื่อง 6. แผ่นเหล็กสปริง 1 แผ่น 7. สายไฟพร้อมปากหนีบ 2 เส้น 8. แถบกระดาษและกระดาษคาร์บอน 2 ชุด วิธีดำเนินกิจกรรม ตอนที่ 1 การศึกษาผลรวมของโมเมนตัมและผลรวมของพลังงานจลน์จากการชนของรถที่ติดแผ่นเหล็กสปริง 1. จัดอุปกรณ์ ดังรูป โดยใช้แถบกระดาษและกระดาษคาร์บอนแต่ละชุดกับรถทดลองแต่ละคัน 2. กดสวิตซ์ให้เครื่องเคาะสัญญาณเวลาทำงาน ผลักรถทดลองคันที่ 2 ไปชนรถทดลองคันที่ 1 สังเกต การเคลื่อนที่ของรถทดลองทั้งสองคันหลังจากชนกัน 3. ทำซ้ำข้อ 1.-2. โดยเพิ่มมวลของรถทดลองคันที่ 2 เป็น 2 และ 3 เท่าของรถทดลองคันที่ 1 ด้วย การวางแท่งเหล็ก 1 และ 2 ลงบนรถทดลองคันที่ 2 4. จากแถบกระดาษที่ได้จากการทดลองแต่ละครั้ง นำมาหาขนาดของความเร็วของรถทดลองก่อนการ ชนและหลังชน กิจกรรม 6.1 เฉลย
5. ชั่งมวลของรถทดลอง คำนวณโมเมนตัม พลังงานจลน์ ผลรวมของโมเมนตัมและผลรวมของ พลังงานจลน์ทั้งก่อนการชนและหลังการชน บันทึกผลในตาราง ตอนที่ 2 การศึกษาผลรวมของโมเมนตัมและผลรวมของพลังงานจลน์จากการชนของรถที่ติดดินน้ำมัน ปฏิบัติเช่นเดียวกับวิธีทำกิจกรรมใน ตอนที่ 1 แต่เปลี่ยนแผ่นเหล็กสปริงเป็นดินน้ำมันติดที่หน้ารถ ทดลองคันที่ 1 แทน *********
ตารางบันทึกผลกิจกรรม ตอนที่ 1 ครั้งที่ ก่อนชน รถคันที่ m (kg) u (m/s) mu (kg.m/s) ½ mu2 (J) Σmu (kg.m/s) Σ½ m(J1 1 0.50 0 0 0 0.410 0.12 0.50 0.82 0.410 0.17 2 1 0.50 0 0 0 0.70 0.72 1.00 0.70 0.70 0.245 3 1 0.50 0 0 0 1.22 1.22 1.50 0.81 1.22 0.49 ตอนที่ 2 ครั้งที่ ก่อนชน รถคันที่ m (kg) u (m/s) mu (kg.m/s) ½ mu2 (J) Σmu (kg.m/s) Σ½ m(J1 1 0.50 0 0 0 0.40 0.12 0.50 0.80 0.40 0.160 2 1 0.50 0 0 0 0.70 0.22 1.00 0.70 0.70 0.245 3 1 0.50 0 0 0 1.01 0.32 1.50 0.675 1.01 0.375
หลังชน mu2 J) รถคันที่ m (kg) v (m/s) mv (kg.m/s) ½ mv2 (J) Σmv (kg.m/s) Σ½ mv2 (J) 17 1 0.50 0.83 0.83 0.17 0.415 0.17 2 0.50 0.50 0 0 70 1 0.50 0.50 0.74 0.14 0.67 0.19 2 1.00 1.00 0.3 0.05 22 1 0.50 0.50 1.12 0.314 1.24 0.47 2 1.50 1.50 0.45 0.152 หลังชน mu2 J) รถคันที่ m (kg) v (m/s) mv (kg.m/s) ½ mv2 (J) Σmv (kg.m/s) Σ½ mv2 (J) 60 1 0.50 0.40 0.20 0.04 0.40 0.080 2 0.50 0.40 0.20 0.04 245 1 0.50 0.45 0.23 0.051 0.68 0.152 2 1.00 0.45 0.45 0.101 375 1 0.50 0.50 0.25 0.063 1.00 0.251 2 1.50 0.50 0.75 0.188
สรุปผลการทำกิจกรรม 1. การชนในหนึ่งมิติทุกกรณี โมเมนตัมรวมของระบบคงตัว 2. การชนของรถทดลองที่ติดแผ่นเหล็กสปริงเป็นการชนที่ไม่มีการสูญเสียพลังงานจลน์ในระหว่างการ ชน นั่นคือ พลังงานจลน์รวมก่อนการชนเท่ากับพลังงานจลน์รวมหลังการชน ซึ่งแสดงว่าพลังงานจลน์รวมของ ระบบคงตัว การชนในลักษณะนี้เรียกว่า การชนแบบยืดหยุ่น (elastic collision) 3. การชนของรถที่ติดดินน้ำมันเป็นการชนของวัตถุที่สูญเสียพลังงานจลน์ไประหว่างการชน นั่นคือ พลังงานจลน์รวมก่อนการชนจะมากกว่าพลังงานจลน์รวมหลังการชน ซึ่งแสดงว่า พลังงานจลน์ส่วนหนึ่งหายไป ระหว่างการชน การชนในลักษณะนี้เรียกว่า การชนแบบไม่ยืดหยุ่น (inelastic collision) คำถามท้ายกิจกรรม ตอนที่ 1 1. หลังการชนในแต่ละกรณี รถทดลองทั้งสองคันเคลื่อนที่อย่างไร ขนาดความเร็วก่อนการชนและหลังการชน ของรถทดลองแต่ละคันเป็นอย่างไร ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 2. ผลรวมของโมเมนตัมก่อนการชนและผลรวมของโมเมนตัมหลังการชนในแต่ละกรณีเป็นอย่างไร ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 3. ผลรวมของพลังงานจลน์ก่อนการชนและผลรวมของพลังงานจลน์หลังการชนในแต่ละกรณีเป็นอย่างไร ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. .................................................
ตอนที่ 2 1. หลังการชนในแต่ละกรณี รถทดลองแต่ละคันเคลื่อนที่อย่างไร ขนาดของความเร็ว ก่อนการชนและหลังการ ชนของรถทดลองแต่ละคันเป็นอย่างไร หลังชนรถทั้งสองเคลื่อนที่ไปด้วยกัน ด้วยความเร็วเท่ากัน ในทิศที่เคลื่อนที่เข้าชน 2. ผลรวมของโมเมนตัมก่อนการชนและผลรวมของโมเมนตัมหลังการชนในแต่ละกรณี เป็นอย่างไร ผลรวมโมเมนตัมก่อนชนและหลังชนมีขนาดประมาณเท่ากัน และมีทิศเดียวกัน 3. ผลรวมของพลังงานจลน์ก่อนการชนและผลรวมของพลังงานจลน์หลังการชนในแต่ละกรณีเป็นอย่างไร ผลรวมพลังงานจลน์ก่อนชนมากกว่าหลังชนทุกกรณี 4. เมื่อรถทดลองชนกันแล้ว รูปร่างของดินน้ามันเปลี่ยนไปหรือไม่ อย่างไร รูปร่างดินน้ำมันเปลี่ยนไป โดยยุบตัวลง *******************
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 17 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว31202 รายวิชาฟิสิกส์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 โมเมนตัมและการชน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่4 เรื่อง การดีดตัวแยกจากกันของวัตถุในหนึ่งมิติ จำนวน 3 ชั่วโมง ภาคเรียนที่2 ปีการศึกษา 2566 สอนโดย นางสาวศศิธร สีมายา 1. มาตรฐานการเรียนรู้ สาระฟิสิกส์ : 1. เข้าใจธรรมชาติทางฟิสิกส์ ปริมาณและกระบวนการวัด การเคลื่อนที่แนวตรง แรง และกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน กฎความโน้มถ่วงสากล แรงเสียดทานสมดุลกลของวัตถุ งานและกฎการอนุรักษ์ พลังงานกล โมเมนตัมและกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม การเคลื่อนที่แนวโค้ง รวมทั้งนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ 2. ผลการเรียนรู้ ทดลอง อธิบาย และคำนวณปริมาณต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับการชนของวัตถุในหนึ่งมิติทั้งแบบยืดหยุ่น ไม่ ยืดหยุ่น และการดีดตัวแยกจากกันในหนึ่งมิติซึ่งเป็นไปตามกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ (K) - อธิบายการชนแบบยืดหยุ่นและการชนแบบไม่ยืดหยุ่น 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ (P) - ทดลองการดีดตัวแยกจากกันของวัตถุเพื่อสรุปเกี่ยวกับโมเมนตัมและพลังงานที่ เกี่ยวข้อง 3.3 ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - มีวินัย - ใฝ่เรียนรู้ - มุ่งมั่นในการทำงาน 4. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด 4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา 5. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ แนวคิด/รูปแบบการสอน/วิธีการสอน/เทคนิค : สืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model)
6. สาระสำคัญ การชนในหนึ่งมิติ (collisions in one dimension) หรือ การชนในแนวตรง เป็นการชนที่แนวการ เคลื่อนที่ของวัตถุทั้งสองอยู่ในแนวเส้นตรงเดียวกันทั้งก่อนการชนและหลังการชน ในการชนกันของวัตถุ โมเมนตัมของระบบมีค่าคงตัว เป็นไปตามกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม แต่พลังงานจลน์ของระบบอาจมีค่าคงตัว หรือไม่คงตัวก็ได้ การชนที่มีพลังงานจลน์ของระบบมีค่าคงตัว เรียกว่า การชนแบบยืดหยุ่น (elastic collision) การชนที่พลังงานจลน์ของระบบมีค่าไม่คงตัว เรียกว่า การชนแบบไม่ยืดหยุ่น ( inelastic collision) 7. ภาระงาน/ชิ้นงาน 7.1 กิจกรรม 6.2 การดีดตัวแยกจากกันของวัตถุในแนวตรง 8. กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสร้างความสนใจ 13.ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ 2. ครูนำ เข้าสู่หัวข้อ 6.5.2 โดยตั้งคำถามให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายว่า ฝักแห้งของพืชบางชนิด เช่น ต้อยติ่ง เมื่อโดนน้ำฝน ฝักจะดีดตัวออกจากกัน ทำให้เมล็ดที่อยู่ภายในกระเด็นไป ในกรณีนี้โมเมนตัมรวมของ ฝักเป็นไปตามกฎการอนุรักษ์โมเมนตัมหรือไม่ โดยครูเปิดโอกาสให้นักเรียนอภิปรายอย่างอิสระ ขั้นที่ 2 ขั้นสำรวจและค้นหา 1. นักเรียนศึกษาระบบอยู่นิ่งแล้วเกิดการดีดตัวแยกจากกันทำ ให้วัตถุในระบบเคลื่อนที่ออกจากกัน โดยทำกิจกรรม 6.2 การทดลองเรื่องการดีดตัวแยกจากกันของวัตถุในแนวตรง 2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม เพื่อทำกิจกรรม 6.2 เพื่อศึกษาผลรวมของโมเมนตัมและผลรวมของพลังงานจลน์ ของรถทดลองก่อนและหลังจากการดีดตัวแยกจากกัน 3. ครูคอยแนะนำนักเรียนตลอดการทำกิจกรรม ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มนำเสนอผลการทำกิจกรรมหน้าชั้นเรียน 2. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายผลการทำกิจกรรม 6.1 ตอนที่ 1 และตอนที่ 2 จนได้ข้อสรุปดังนี้ 1. ก่อนตัดเส้นด้าย โมเมนตัมของรถทดลองทั้งสองคันเท่ากับศูนย์ และพลังงานจลน์ของรถ ทดลองทั้งสองคันเท่ากับศูนย์ด้วย เพราะรถทดลองอยู่นิ่ง เมื่อตัดเส้นด้ายแล้วแผ่นเหล็กสปริงจะดีดตัวออก และถ่ายโอนพลังงานศักย์ยืดหยุ่นให้แก่รถทดลองทั้งสองคัน พลังงานศักย์ยืดหยุ่นจะเปลี่ยนรูปเป็นพลังงาน จลน์ ทำให้รถทดลองทั้งสองคันเคลื่อนที่แยกจากกัน
2. ผลรวมของโมเมนตัมของรถทดลองก่อนการแยกตัวออกจากกันและหลังแยกตัวออกจาก กันคงตัว โดยเท่ากับศูนย์เช่นเดิม แต่พลังงานจลน์รวมของรถทดลองภายหลังการแยกตัวไม่เป็นศูนย์ เพราะรถ ทดลองทั้งสองต่างก็เคลื่อนที่ไปในทิศทางตรงข้าม ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ 1. ครูยกตัวอย่างของสถานการณ์ที่คล้ายกับกิจกรรม 6.2 ซึ่งแสดงไว้ดังรูป 6.12 ในหนังสือเรียน แล้ว ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับการอนุรักษ์โมเมนตัมและการเคลื่อนที่ของลูกโป่งขณะปล่อยอากาศออก การเคลื่อนที่ ของปลาหมึก และการเคลื่อนที่ของจรวด 2. ครูอธิบายตัวอย่าง 6.10 เพื่อสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับการคำ นวณโมเมนตัมและพลังงานจลน์ใน กรณีที่มีการยิงกระสุนเข้าไปฝังในเป้า จากนั้น อธิบายขั้นตอนการแก้ปัญหาเรื่องโมเมนตัมและการชนในหนึ่ง มิติตามรายละเอียดในหนังสือเรียน แล้วอธิบายตัวอย่าง 6.11 - 6.12 3. นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 โมเมนตัมและการชน ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล 1. ครูตรวจสอบผลการทำแบบทดสอบหลังเรียน เพื่อตรวจสอบความเข้าใจหลังเรียนของนักเรียน 2. ครูตรวจสอบความรู้เกี่ยวกับการดีดตัวแยกจากกันของวัตถุในหนึ่งมิติจากการตอบคำถามท้าย กิจกรรม 6.2 3. ครูประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ได้แก่ทักษะการทดลอง จากการทำกิจกรรม 6.2 4. ครูประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และสมรรถนะที่สำคัญจากการจากการอภิปรายร่วมกันและ จากการตอบคำถามท้ายกิจกรรม และจากการทำกิจกรรมการทดลอง 9. สื่อการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม ฟิสิกส์ ม.4 เล่ม 2 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง โมเมนตัมและการชน 2) ชุดอุปกรณ์การทดลองเรื่องการการดีดตัวแยกจากกันของวัตถุในแนวตรง 9.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องเรียน 2) ห้องสมุด 3) แหล่งข้อมูลสารสนเทศ
10. การวัดผลประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน ด้านความรู้ (K) - แบบทดสอบหลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง โมเมนตัมและการ ชน - ตรวจแบบทดสอบหลัง เรียน - แบบทดสอบหลังเรียน ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ - แบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง โมเมนตัมและการ ชน - ตรวจแบบทดสอบก่อน เรียน - แบบทดสอบก่อนเรียน ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ด้านกระบวนการ (P) - ทดลองการชนของวัตถุ ในหนึ่งมิติ - ทดลองการดีดตัวแยก จากกันของวัตถุ - การทำกิจกรรม 6.2 - แบบประเมินทักษะ กระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สมรรถนะที่สำคัญ - สมรรถนะที่สำคัญ - สังเกตความสามารถใน การสื่อสาร การคิด และ การแก้ปัญหา - แบบประเมินสมรรถนะ ที่สำคัญ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
11. บันทึกหลังการสอน บันทึกความคิดเห็นและข้อเสนอแนะ ความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของครูพี่เลี้ยง 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ............................................................. (นายไกรสร แจ่มใสดี) ตำแหน่งครูพี่เลี้ยง วันที่.........เดือน.......................พ.ศ.............. ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางรุ่งนภาลัย ราชภักดี) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............
ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางอภิญญา เที่ยงธรรม) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มบริหารวิชาการ วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............
12. บันทึกหลังการสอน ผลการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ปัญหา / อุปสรรค ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ลงชื่อ.................................(ผู้สอน) (นางสาวศศิธร สีมายา) นักศึกษาฝึกปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 18 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว31202 รายวิชาฟิสิกส์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 การเคลื่อนที่แนวโค้ง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่4 เรื่อง การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ จำนวน 2 ชั่วโมง ภาคเรียนที่2 ปีการศึกษา 2566 สอนโดย นางสาวศศิธร สีมายา 1. มาตรฐานการเรียนรู้ สาระฟิสิกส์ : 1. เข้าใจธรรมชาติทางฟิสิกส์ ปริมาณและกระบวนการวัด การเคลื่อนที่แนวตรง แรง และกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน กฎความโน้มถ่วงสากล แรงเสียดทานสมดุลกลของวัตถุ งานและกฎการอนุรักษ์ พลังงานกล โมเมนตัมและกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม การเคลื่อนที่แนวโค้ง รวมทั้งนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ 2. ผลการเรียนรู้ อธิบาย วิเคราะห์ และคำนวณปริมาณต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ และ ทดลองการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ (K) - อธิบายหลักการของการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ (P) - ทดลองการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างการกระจัดในแนว ระดับกับการกระจัดในแนวดิ่ง - นำหลักการของการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ไปคำนวณปริมาณต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับ การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ 3.3 ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - มีวินัย - ใฝ่เรียนรู้ - มุ่งมั่นในการทำงาน 4. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด 4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา
5. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ แนวคิด/รูปแบบการสอน/วิธีการสอน/เทคนิค : สืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model) 6. สาระสำคัญ การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ (projectile motion) เป็นการเคลื่อนที่ของวัตถุในสองมิติที่มีแนวการ เคลื่อนที่เป็นแนวโค้งพาราโบลา การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ประกอบด้วยการเคลื่อนที่ในสองแนวที่ตั้งฉาก กันและเป็นอิสระต่อกัน โดยแนวหนึ่งเคลื่อนที่ด้วยความเร่งคงตัว และอีกแนวหนึ่งเคลื่อนที่ด้วยความเร็วคง ตัว ทั้งนี้โดยมีปริมาณที่ใช้ร่วมกันคือ เวลา เนื่องจากเป็นวัตถุก้อนเดียวกัน กรณีวัตถุเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ ที่มีความเร่งในแนวแกน y คงตัว และมีความเร็วในแนวแกน x คงตัว สามารถอธิบายได้ด้วยสมการ ในแนวแกน y ∆y=uy t+ 1 2 ay t 2 vy=uy+ay t vy 2 =uy 2 +2ay∆y และ ∆y=( uy +vy 2 )t ในแนวแกน x ∆x=uy t สำหรับกรณีวัตถุเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ภายใต้สนามโน้มถ่วงของโลกโดยไม่คิดแรงต้านอากาศวัตถุ จะมีความเร่งในแนวดิ่งคงตัวซึ่งเท่ากับความเร่งโน้มถ่วงของโลก (ay=-g) และการเคลื่อนที่ในแนวระดับจะมี ความเร็วคงตัว 7. ภาระงาน/ชิ้นงาน 7.1 ใบงาน 7.1 เรื่อง การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ 7.2 กิจกรรม 7.1 การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ 8. กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสร้างความสนใจ 1. ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ 2. นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน เพื่อตรวจสอบความรู้เดิมของนักเรียนเป็นรายบุคคลก่อนเข้าสู่ กิจกรรม 3. ครูนำเข้าสู่บทเรียนโดยให้นักเรียนสังเกตแนวการเคลื่อนที่ของวัตถุที่ถูกโยนไปในอากาศโดยให้ ตัวแทนนักเรียน 2 คน สาธิตการโยนรับและส่งวัตถุ เช่น ลูกเทนนิส หรือลูกบอล แล้วให้นักเรียนอภิปราย ร่วมกันในประเด็นดังต่อไปนี้ - เส้นทางการเคลื่อนที่ของวัตถุมีลักษณะเป็นอย่างไร
- ความเร็วของวัตถุขณะเคลื่อนที่ออกจากมือมีลักษณะเป็นอย่างไร - ความเร็วของวัตถุขณะอยู่ที่จุดสูงสุดมีลักษณะเป็นอย่างไร - แรงที่กระทำต่อวัตถุขณะที่วัตถุเคลื่อนที่มีอะไรบ้าง และมีทิศทางใด ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนตอบคำถามอย่างอิสระ ไม่คาดหวังคำตอบที่ถูกต้อง ขั้นที่ 2 ขั้นสำรวจและค้นหา 1. ครูให้ความรู้ตามรายละเอียดในหนังสือเรียนว่า การเคลื่อนที่ของวัตถุในอากาศที่มีเส้นทางการ เคลื่อนที่เป็นแนวโค้ง ถ้าไม่มีแรงต้านของอากาศหรือแรงต้านทานมีผลน้อยมากจนไม่ต้องนำมาคิด เรียกว่า การ เคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ (projectile motion) 2. นักเรียนทำกิจกรรม 7.1 ในหนังสือเรียน โดยครูคอยแนะนำการทำกิจกรรมตลอดการทำกิจกรรม ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป 1. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายโดยใช้ผลการทำกิจกรรมและการตอบคำถามท้ายกิจกรรมตาม รายละเอียดในหนังสือเรียน จนได้ข้อสรุปดังนี้ 1. การปล่อยลูกกลมโลหะที่ตำแหน่งเดียวกันทุกครั้งเพื่อให้ความเร็วของลูกกลมโลหะหลุดจาก ปลายรางตอนล่างมีค่าเท่ากัน 2. แนวการเคลื่อนที่ของลูกกลมโลหะที่ปรากฏบนกระดาษกราฟเป็นแนวโค้ง 3. จากกราฟระหว่างขนาดการกระจัดในแนวดิ่ง (∆y) กับกำลังสองของขนาดการกระจัดใน แนวระดับ ((∆X) 2 ) ทำให้สรุปได้ว่า ∆y α (∆x) 2 หรือ ∆y =k (∆x) 2 เมื่อ k เป็นค่าคงตัวของการแปรผัน ซึ่งเป็น สมการของเส้นกราฟพาราโบลา ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ 1. ครูให้ความรู้เพิ่มเติมว่า การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์มีแนวการเคลื่อนที่เป็นเส้นโค้งพาราโบลา โดย วัตถุ จะมีการกระจัดทั้งในแนวระดับและแนวดิ่งพร้อมกัน จากนั้น ให้นักเรียนอภิปรายว่าการกระจัดในแนวดิ่ง และแนวระดับมีความสัมพันธ์กันอย่างไร โดยครูอาจสาธิตด้วยการนำเหรียญขนาดเท่ากันสองเหรียญมาวาง โดยให้เหรียญแรกวางที่ขอบโต๊ะ และวางอีกเหรียญบนไม้บรรทัดส่วนที่ยื่นพ้นขอบโต๊ะ แล้วกดปลายด้านหนึ่ง ของไม้บรรทัด นำไม้บรรทัดอีกอันมาเคาะปลายไม้บรรทัดที่ยื่นพื้นขอบโต๊ะโดยเร็ว แล้วให้นักเรียนสังเกตการ เคลื่อนที่ของเหรียญทั้งสองเมื่อใช้แรงเคาะต่าง ๆ กัน ดังรูป 7.3
รูป 7.3 การเคาะไม้บรรทัดให้เหรียญทั้งสองเคลื่อนที่ 2. ครูและนักเรียนอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับการเคลื่อนที่ของเหรียญทั้งสองซึ่งควรได้ข้อสรุปว่า เหรียญ ที่อยู่บนไม้บรรทัดจะตกในแนวดิ่ง ส่วนเหรียญที่ขอบโต๊ะจะเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ แต่เหรียญทั้งสองใช้เวลา ในการเคลื่อนที่ตกถึงพื้นพร้อมกันไม่ว่าจะเคาะด้วยแรงขนาดเท่าใดก็ตาม จากนั้นครูให้ความรู้เพิ่มเติมว่าวัตถุที่ เคลื่อนที่แบบโพรเจไทล์ประกอบด้วยการเคลื่อนที่ทั้งในแนวระดับ และแนวดิ่งพร้อม ๆ กัน และเป็นอิสระต่อ กัน โดยการเคลื่อนที่ในแนวระดับจะเหมือนกับการเคลื่อนที่แนวตรงด้วยความเร็วคงตัว (ความเร่งเป็นศูนย์) ส่วนการเคลื่อนที่ในแนวดิ่งจะเหมือนกับการตกแบบเสรีด้วยความเร่งคงตัว การที่วัตถุมีการเคลื่อนที่ทั้งสอง แนวนี้ ทำให้วัตถุเคลื่อนที่เป็นแนวโค้งพาราโบลา 3. ครูให้ความรู้เกี่ยวกับสมการที่ใช้ในการคำนวณการเคลื่อนที่ตามรายละเอียดในหนังสือเรียน แล้ว อภิปรายตัวอย่าง 7.1-7.6 ตามรายละเอียดในหนังสือเรียน 4. นักเรียนทำใบงาน 7.1 เรื่อง การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ ส่งครูท้ายชั่วโมง ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล 1. ครูตรวจสอบผลการทำแบบทดสอบก่อนเรียน เพื่อตรวจสอบความเข้าใจก่อนเรียนของนักเรียน 2. ครูตรวจสอบความรู้เกี่ยวกับการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์จากการทำใบงาน 7.1 3. ครูประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ได้แก่ทักษะการทดลอง จากการทำกิจกรรม 7.1 และทักษะการคำนวณจากการทำใบงาน 7.1 3. ครูประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และสมรรถนะที่สำคัญจากการจากการอภิปรายร่วมกันและ จากการการทำใบงาน 7.1 และจากการทำกิจกรรมการทดลองที่ 7.1 9. สื่อการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม ฟิสิกส์ ม.4 เล่ม 2 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 เรื่อง การเคลื่อนที่แนวโค้ง 2) ชุดอุปกรณ์สำหรับการสาธิตเพื่อกระตุ้นความสนใจ เช่น ลูกเทนนิส ลูกบอล 3) ชุดอุปกรณ์สำหรับการสาธิตการเคลื่อนที่ของเหรียญ ประกอบด้วยเหรียญจำนวน 2 เหรียญ และ ไม้บรรทัดจำนวน 2 อัน
9.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องเรียน 2) ห้องสมุด 3) แหล่งข้อมูลสารสนเทศ 10. การวัดผลประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน ด้านความรู้ (K) - แบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 เรื่อง การเคลื่อนที่แนว โค้ง - ตรวจแบบทดสอบก่อน เรียน - แบบทดสอบก่อนเรียน ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ - อธิบายหลักการของ การเคลื่อนที่แบบ โพรเจกไทล์ - ตรวจใบงาน 7.1 - ใบงาน 7.1 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ด้านกระบวนการ (P) - ทดลองการเคลื่อนที่ แบบโพรเจกไทล์เพื่อหา ความสัมพันธ์ระหว่างการ กระจัดในแนวระดับกับ การกระจัดในแนวดิ่ง - นำหลักการของการ เคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ ไปคำนวณปริมาณต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการ เคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ - การทำใบงาน 7.1 - การทำกิจกรรม 7.1 - แบบประเมินทักษะ กระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน สมรรถนะที่สำคัญ - สมรรถนะที่สำคัญ - สังเกตความสามารถใน การสื่อสาร การคิด และ การแก้ปัญหา - แบบประเมินสมรรถนะ ที่สำคัญ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
11. บันทึกหลังการสอน บันทึกความคิดเห็นและข้อเสนอแนะ ความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของครูพี่เลี้ยง 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ............................................................. (นายไกรสร แจ่มใสดี) ตำแหน่งครูพี่เลี้ยง วันที่.........เดือน.......................พ.ศ.............. ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางรุ่งนภาลัย ราชภักดี) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............
ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางอภิญญา เที่ยงธรรม) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มบริหารวิชาการ วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............
12. บันทึกหลังการสอน ผลการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ปัญหา / อุปสรรค ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ลงชื่อ.................................(ผู้สอน) (นางสาวศศิธร สีมายา) นักศึกษาฝึกปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา
การทดลองเรื่อง การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ จุดประสงค์ 1. ศึกษาลักษณะของเส้นทางการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ 2. หาความสัมพันธ์ระหว่างการกระจัดในแนวระดับและการกระจัดในแนวดิ่งของการเคลื่อนที่แบบ โพรเจกไทล์ เวลาที่ใช้90 นาที วัสดุและอุปกรณ์ 1. ชุดทดลองการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ 1 ชุด 2. กระดาษกราฟ 2 แผ่น 3. กระดาษคาร์บอน 1 แผ่น 4. กระดาษขาว 1 แผ่น วิธีดำเนินกิจกรรม 1. ประกอบรางอะลูมิเนียมเข้ากับแป้นไม้ ให้รางตอนล่างอยู่ในแนวระดับ แล้วติดกระดาษกราฟเข้ากับ แป้นไม้ 2. ตัดกระดาษขาวและกระดาษคาร์บอนขนาดกว้างและยาวเท่ากับเป้าโลหะ ติดกระดาษขาวเข้ากับ เป้า แล้วนำกระดาษคาร์บอนทับกระดาษขาว โดยยึดติดเฉพาะปลายบนของกระดาษคาร์บอน จากนั้นติดเป้า กับแป้นไม้ เมื่อเริ่มต้นทดลองให้เลื่อนเป้ามาชิดกับปลายรางตอนล่าง ดังรูป กิจกรรม 7.1
3. นำลูกกลมโลหะมาวางบนรางอะลูมิเนียมใกล้ปลายรางตอนบน โดยถือไม้บรรทัดกั้นลูกกลมโลหะไว้ 4. ยกไม้บรรทัดขึ้นอย่างรวดเร็ว ปล่อยให้ลูกกลมโลหะกลิ้งลงตามรางเข้าชนกับเป้า 5. ยกปลายล่างของกระดาษคาร์บอนขึ้น จะเห็นจุดดำบนกระดาษขาว ซึ่งเป็นตำแหน่งที่ลูกกลมโลหะ ชนเป้า ทำเครื่องหมายบนกระดาษกราฟให้มีระดับตรงกับจุดดำบนเป้า 6. ทำซ้ำข้อ 3.-5. โดยแต่ละครั้งให้วางลูกกลมโลหะที่ตำแหน่งเดิม แต่เลื่อนเป้าออกไปครั้งละ 1 เซนติเมตร จนกระทั่งลูกกลมโลหะไม่กระทบเป้า 7. ลากเส้นโค้งผ่านทุกจุดบนกระดาษกราฟ โดยกำหนดให้จุดเริ่มต้น คือ จุดที่ลูกกลมโลหะกระทบเป้า ในตำแหน่งที่เป้าอยู่ชิดรางอะลูมิเนียม แล้วลากแกนนอนหรือแกน x และแกนตั้งหรือแกน y ตัดกันที่จุดเริ่มต้น 8. วัดขนาดการกระจัดของจุดต่างๆ ในแนวระดับ (∆x) และในแนวดิ่ง (∆y) จากจุดเริ่มต้น พร้อมทั้ง หากำลังสองของขนาดการกระจัดในแนวระดับ ((∆x) 2 ) 9. บันทึกผลลงในตาราง แล้วเขียนกราฟระหว่างขนาดการกระจัดในแนวดิ่ง (∆y) กับกำลังสองของ ขนาดการกระจัดในแนวระดับ ((∆x) 2 )) โดยให้การกระจัดในแนวดิ่งอยู่ในแนวแกนตั้ง
ตารางบันทึกผลกิจกรรม ขนาดของการกระจัดในแนว ระดับ (∆y) (cm) ขนาดของการกระจัดในแนวดิ่ง (∆y) (cm) กำลังสองของขนาดการกระจัด ในแนวระดับ (∆x) 2 (cm2 ) กราฟระหว่างขนาดการกระจัดในแนวดิ่ง (∆y) กับกำลังสองของขนาดการกระจัดในแนวระดับ ((∆x) 2 ))
สรุปผลการทำกิจกรรม ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. คำถามท้ายกิจกรรม 1. การปล่อยลูกกลมโลหะที่ตำแหน่งเดิมใกล้ปลายรางตอนบนทุกครั้ง มีผลต่อความเร็วที่ปลายรางตอนล่าง อย่างไร ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 2. แนวการเคลื่อนที่ของลูกกลมโลหะจากกระดาษกราฟมีลักษณะอย่างไร ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 3. จากกราฟระหว่างขนาดการกระจัดในแนวดิ่ง (∆y) กับกำลังสองของขนาดการกระจัดในแนวระดับ(∆x) 2 ปริมาณทั้งสองมีความสัมพันธ์กันอย่างไร จะสรุปลักษณะของแนวการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์เป็นแนวโค้ง แบบใด ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. *******************
เรื่อง การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ 1. จงพิจารณาข้อความต่อไปนี้เกี่ยวกับการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ว่าถูกต้องหรือไม่ หากไม่ถูกต้องให้แก้ไข พร้อมให้เหตุผล ข้อความ คำตอบ เหตุผล 1. วัตถุที่เคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์จะเคลื่อนที่ เป็นแนววิถีโค้งพาราโบลาคว่ำ ภายใต้แรง เนื่องจากสนามโน้มถ่วงของโลก 2. การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์เป็นการ เคลื่อนที่ที่เกิดขึ้นในสองแนวพร้อมกัน คือ แนวระดับและแนวดิ่ง 3. ในขณะที่วัตถุเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ไป ถึงตำแหน่งสูงสุด ความเร็วในแนวระดับและ แนวดิ่งจะมีค่าเป็นศูนย์ 4. ถ้านักฟุตบอลต้องการเตะลูกฟุตบอลให้ไป ตกที่ตำแหน่งไกลสุด เขาจะต้องเตะลูกฟุตบอล ด้วยความเร็วต้นทำมุมมากกว่า 45 องศากับ แนวระดับ ใบงานที่ 7.1
2. เครื่องบินลำหนึ่งบินในแนวระดับเหนือผิวน้ำทะเลเป็นระยะ 2,450 เมตร ด้วยความเร็ว 150 เมตรต่อวินาที ในแนวระดับ ต่อมานักบินได้ทิ้งระเบิดลงมาลูกหนึ่ง จงหาว่าลูกระเบิดจะตกถึงผิวน้ำทะเลด้วยเวลาเท่าใด และ อยู่ห่างจากจุดปล่อยในแนวระดับเท่าใด ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. .................................................
3. เครื่องบินลำหนึ่งบินขนานกับผิวน้ำที่ความสูง 1,960 เมตร ด้วยความเร็ว 144 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ต่อมา คนขับเครื่องบินปล่อยกระเป๋าเดินทางออกไป พบว่ากระเป๋าเดินทางตกลงบนเรือที่จอดนิ่ง ก. จงหาเวลาที่กระเป๋าเดินทางลอยในอากาศ ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ข. จงหาว่าขณะปล่อยกระเป๋าเดินทาง เครื่องบินอยู่ห่างจากเรือเท่าใด ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. .................................................
4. นักเรียนเตะลูกฟุตบอลขึ้นจากพื้นทำมุม 53 องศากับแนวระดับ ลูกฟุตบอลตกกระทบพื้นห่างออกจากจุด เตะ 10.0 เมตร ก. จงหาความเร็วต้นของลูกฟุตบอล ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ข. จงหาความสูงสูงสุดของลูกฟุตบอลจากพื้น ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................
22. การทดลองเรื่อง การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ จุดประสงค์ 1. ศึกษาลักษณะของเส้นทางการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ 2. หาความสัมพันธ์ระหว่างการกระจัดในแนวระดับและการกระจัดในแนวดิ่งของการเคลื่อนที่แบบ โพรเจกไทล์ เวลาที่ใช้90 นาที วัสดุและอุปกรณ์ 1. ชุดทดลองการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ 1 ชุด 2. กระดาษกราฟ 2 แผ่น 3. กระดาษคาร์บอน 1 แผ่น 4. กระดาษขาว 1 แผ่น วิธีดำเนินกิจกรรม 1. ประกอบรางอะลูมิเนียมเข้ากับแป้นไม้ ให้รางตอนล่างอยู่ในแนวระดับ แล้วติดกระดาษกราฟเข้ากับ แป้นไม้ 2. ตัดกระดาษขาวและกระดาษคาร์บอนขนาดกว้างและยาวเท่ากับเป้าโลหะ ติดกระดาษขาวเข้ากับ เป้า แล้วนำกระดาษคาร์บอนทับกระดาษขาว โดยยึดติดเฉพาะปลายบนของกระดาษคาร์บอน จากนั้นติดเป้า กับแป้นไม้ เมื่อเริ่มต้นทดลองให้เลื่อนเป้ามาชิดกับปลายรางตอนล่าง ดังรูป กิจกรรม 7.1 เฉลย
3. นำลูกกลมโลหะมาวางบนรางอะลูมิเนียมใกล้ปลายรางตอนบน โดยถือไม้บรรทัดกั้นลูกกลมโลหะไว้ 4. ยกไม้บรรทัดขึ้นอย่างรวดเร็ว ปล่อยให้ลูกกลมโลหะกลิ้งลงตามรางเข้าชนกับเป้า 5. ยกปลายล่างของกระดาษคาร์บอนขึ้น จะเห็นจุดดำบนกระดาษขาว ซึ่งเป็นตำแหน่งที่ลูกกลมโลหะ ชนเป้า ทำเครื่องหมายบนกระดาษกราฟให้มีระดับตรงกับจุดดำบนเป้า 6. ทำซ้ำข้อ 3.-5. โดยแต่ละครั้งให้วางลูกกลมโลหะที่ตำแหน่งเดิม แต่เลื่อนเป้าออกไปครั้งละ 1 เซนติเมตร จนกระทั่งลูกกลมโลหะไม่กระทบเป้า 7. ลากเส้นโค้งผ่านทุกจุดบนกระดาษกราฟ โดยกำหนดให้จุดเริ่มต้น คือ จุดที่ลูกกลมโลหะกระทบเป้า ในตำแหน่งที่เป้าอยู่ชิดรางอะลูมิเนียม แล้วลากแกนนอนหรือแกน x และแกนตั้งหรือแกน y ตัดกันที่จุดเริ่มต้น 8. วัดขนาดการกระจัดของจุดต่างๆ ในแนวระดับ (∆x) และในแนวดิ่ง (∆y) จากจุดเริ่มต้น พร้อมทั้ง หากำลังสองของขนาดการกระจัดในแนวระดับ ((∆x) 2 ) 9. บันทึกผลลงในตาราง แล้วเขียนกราฟระหว่างขนาดการกระจัดในแนวดิ่ง (∆y) กับกำลังสองของ ขนาดการกระจัดในแนวระดับ ((∆x) 2 )) โดยให้การกระจัดในแนวดิ่งอยู่ในแนวแกนตั้ง
ตารางบันทึกผลกิจกรรม ขนาดของการกระจัดในแนว ระดับ (∆y) (cm) ขนาดของการกระจัดในแนวดิ่ง (∆y) (cm) กำลังสองของขนาดการกระจัด ในแนวระดับ (∆x) 2 (cm2 ) 1.00 0.10 1.00 2.00 0.35 4.00 3.00 0.70 9.00 4.00 1.20 16.00 5.00 1.90 25.00 6.00 2.65 36.00 7.00 3.30 49.00 8.00 4.45 64.00 9.00 5.55 81.00 10.00 6.80 100.00 11.00 8.20 121.00 12.00 9.70 144.00 กราฟระหว่างขนาดการกระจัดในแนวดิ่ง (∆y) กับกำลังสองของขนาดการกระจัดในแนวระดับ ((∆x) 2 ))
สรุปผลการทำกิจกรรม 1. การปล่อยลูกกลมโลหะที่ตำแหน่งเดียวกันทุกครั้งเพื่อให้ความเร็วของลูกกลมโลหะหลุดจากปลายราง ตอนล่างมีค่าเท่ากัน 2. แนวการเคลื่อนที่ของลูกกลมโลหะที่ปรากฏบนกระดาษกราฟเป็นแนวโค้ง 3. จากกราฟระหว่างขนาดการกระจัดในแนวดิ่ง (∆y) กับกำลังสองของขนาดการกระจัดในแนวระดับ ((∆X) 2 ) ทำให้สรุปได้ว่า ∆y α (∆x) 2 หรือ ∆y =k (∆x) 2 เมื่อ k เป็นค่าคงตัวของการแปรผัน ซึ่งเป็นสมการของ เส้นกราฟพาราโบลา คำถามท้ายกิจกรรม 1. การปล่อยลูกกลมโลหะที่ตำแหน่งเดิมใกล้ปลายรางตอนบนทุกครั้ง มีผลต่อความเร็วที่ปลายรางตอนล่าง อย่างไร การปล่อยลูกกลมโลหะที่ตำแหน่งเดิมใกล้ปลายรางตอนบนทุกครั้งทำให้ความเร็วของลูกกลมโลหะหลุด ออกจากปลายรางตอนล่างมีค่าเท่ากัน 2. แนวการเคลื่อนที่ของลูกกลมโลหะจากกระดาษกราฟมีลักษณะอย่างไร แนวการเคลื่อนที่ของลูกกลมโลหะที่ปรากฏบนกระดาษกราฟเป็นแนวโค้ง 3. จากกราฟระหว่างขนาดการกระจัดในแนวดิ่ง (∆y) กับกำลังสองของขนาดการกระจัดในแนวระดับ(∆x) 2 ปริมาณทั้งสองมีความสัมพันธ์กันอย่างไร จะสรุปลักษณะของแนวการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์เป็นแนวโค้ง แบบใด จากกราฟสรุปได้ว่า ขนาดการกระจัดในแนวดิ่ง (∆y) แปรผันตรงกับกำลังสองของขนาดการกระจัดในแนว ระดับ ((∆x) 2 ) โดยพิจารณาได้จาก ∆y α (∆x) 2 หรือ ∆y =k (∆x) 2 เมื่อ k เป็นค่าคงตัวของการแปรผัน เนื่องจากสมการ y = kx2 เป็นสมการของกราฟพาราโบลาที่ผ่านจุดกำเนิด ดังนั้น การเคลื่อนที่ของลูกกลม โลหะเป็นการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ที่มีแนวการเคลื่อนที่เป็นเส้นโค้งพาราโบลา *******************
เรื่อง การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ 1. จงพิจารณาข้อความต่อไปนี้เกี่ยวกับการเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ว่าถูกต้องหรือไม่ หากไม่ถูกต้องให้แก้ไข พร้อมให้เหตุผล ข้อความ คำตอบ เหตุผล 1. วัตถุที่เคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์จะเคลื่อนที่ เป็นแนววิถีโค้งพาราโบลาคว่ำ ภายใต้แรง เนื่องจากสนามโน้มถ่วงของโลก ถูกต้อง 2. การเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์เป็นการ เคลื่อนที่ที่เกิดขึ้นในสองแนวพร้อมกัน คือ แนวระดับและแนวดิ่ง ถูกต้อง 3. ในขณะที่วัตถุเคลื่อนที่แบบโพรเจกไทล์ไป ถึงตำแหน่งสูงสุด ความเร็วในแนวระดับและ แนวดิ่งจะมีค่าเป็นศูนย์ ไม่ถูกต้อง ณ ตำแหน่งสูงสุด ความเร็วในแนวดิ่งจะ เป็นศูนย์ ส่วนความเร็วในแนวระดับจะมี ค่าคงที่ตลอดการเคลื่อนที่ 4. ถ้านักฟุตบอลต้องการเตะลูกฟุตบอลให้ไป ตกที่ตำแหน่งไกลสุด เขาจะต้องเตะลูกฟุตบอล ด้วยความเร็วต้นทำมุมมากกว่า 45 องศากับ แนวระดับ ไม่ถูกต้อง การเตะลูกฟุตบอลให้ไปตกตำแหน่งที่ไกล ที่สุด นักฟุตบอลจะต้องเตะลูกฟุตบอลด้วย ความเร็วต้นทำมุมเท่ากับ 45 องศากับแนว ระดับ ซึ่งจะทำให้ลูกฟุตบอลเคลื่อนที่แบบ โพรเจกไทล์เต็มรูปแบบ ใบงานที่ 7.1
2. เครื่องบินลำหนึ่งบินในแนวระดับเหนือผิวน้ำทะเลเป็นระยะ 2,450 เมตร ด้วยความเร็ว 150 เมตรต่อวินาที ในแนวระดับ ต่อมานักบินได้ทิ้งระเบิดลงมาลูกหนึ่ง จงหาว่าลูกระเบิดจะตกถึงผิวน้ำทะเลด้วยเวลาเท่าใด และ อยู่ห่างจากจุดปล่อยในแนวระดับเท่าใด วิธีทำ พิจารณาในแนวดิ่ง ; คำนวณหาเวลาที่ลูกระเบิดเคลื่อนที่ จากสมการ ∆y = uy t + 1 2 gt2 -2,450 = 0 + 1 2 (-9.8) t 2 -2,450 = (-4.9) t 2 t 2 = 500 t = 22.36 s พิจารณาในแนวระดับ ;คำนวณหาระยะทางในแนวระดับของลูกระเบิด จากสมการ ∆x = ux t = (150)(22.36) = 3,354 m ตอบ ลูกระเบิดจะตกถึงผิวน้ำทะเลด้วยเวลา 22.36 วินาที และอยู่ห่างจากจุดปล่อยในแนวระดับเป็น ระยะทาง 3,354 เมตร
3. เครื่องบินลำหนึ่งบินขนานกับผิวน้ำที่ความสูง 1,960 เมตร ด้วยความเร็ว 144 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ต่อมา คนขับเครื่องบินปล่อยกระเป๋าเดินทางออกไป พบว่ากระเป๋าเดินทางตกลงบนเรือที่จอดนิ่ง ก. จงหาเวลาที่กระเป๋าเดินทางลอยในอากาศ วิธีทำ พิจารณาในแนวดิ่ง จากสมการ ∆y = uy t + 1 2 gt2 -1,960 = 1 2 (-9.8) t 2 -1,960 = (-4.9) t 2 t 2 = 400 t = 20 s ตอบ กระเป๋าเดินทางลอยในอากาศ 20 วินาที ก่อนถึงเรือ ข. จงหาว่าขณะปล่อยกระเป๋าเดินทาง เครื่องบินอยู่ห่างจากเรือเท่าใด วิธีทำ พิจาณาในแนวระดับ จากสมการ ∆x = ux t = (144 x 1000 3600 )(20) = (40)(20) = 800 m จากภาพจะได้ว่า d 2 = x 2 + y 2 = (800) 2 + (1,960) 2 = 4.48 x 106 d = 2,117 m ตอบ ขณะปล่อยกระเป๋าเดินทาง เครื่องบินอยู่ห่างจากเรือ 2,117 เมตร
4. นักเรียนเตะลูกฟุตบอลขึ้นจากพื้นทำมุม 53 องศากับแนวระดับ ลูกฟุตบอลตกกระทบพื้นห่างออกจากจุด เตะ 10.0 เมตร ก. จงหาความเร็วต้นของลูกฟุตบอล วิธีทำ จากสมการ R = u 2 sin2θ g 10.0 = u 2 (2sin θ0 cos θ0 ) g 10.0 = u 2 (2sin53cos53) 9.8 u 2 = (10.0)(9.8) (2)(0.8)(0.6) u = 10.1 m/s ตอบ ความเร็วต้นของลูกฟุตบอลเท่ากับ 10.1 เมตรต่อวินาที ข. จงหาความสูงสูงสุดของลูกฟุตบอลจากพื้น วิธีทำ จากสมการ H = u 2 sin2θ0 2g = (10.1) 2 (sin53) 2 2(9.8) = 3.3 m ตอบความสูงสูงสุดของลูกฟุตบอลจากพื้นเท่ากับ 3.3 เมตร
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 19 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว31202 รายวิชาฟิสิกส์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 การเคลื่อนที่แนวโค้ง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่4 เรื่อง การเคลื่อนที่แบบวงกลม จำนวน 2 ชั่วโมง ภาคเรียนที่2 ปีการศึกษา 2566 สอนโดย นางสาวศศิธร สีมายา 1. มาตรฐานการเรียนรู้ สาระฟิสิกส์ : 1. เข้าใจธรรมชาติทางฟิสิกส์ ปริมาณและกระบวนการวัด การเคลื่อนที่แนวตรง แรง และกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน กฎความโน้มถ่วงสากล แรงเสียดทานสมดุลกลของวัตถุ งานและกฎการอนุรักษ์ พลังงานกล โมเมนตัมและกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม การเคลื่อนที่แนวโค้ง รวมทั้งนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ 2. ผลการเรียนรู้ ทดลองและอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างแรงสู่ศูนย์กลาง รัศมีของการเคลื่อนที่ อัตราเร็วเชิงเส้น อัตราเร็วเชิงมุม และมวลของวัตถุในการเคลื่อนที่แบบวงกลมในระนาบระดับ รวมทั้งคำนวณปริมาณต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง และประยุกต์ใช้ความรู้การเคลื่อนที่แบบวงกลมในการอธิบายการโคจรของดาวเทียม 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ (K) - อธิบายหลักการของการเคลื่อนที่แบบวงกลมที่เกี่ยวข้องกับแรงสู่ศูนย์กลาง ความเร่งสู่ ศูนย์กลางและความสัมพันธ์ระหว่างอัตราเร็วเชิงเส้นกับอัตราเร็วเชิงมุม 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ (P) - ทดลองการเคลื่อนที่แบบวงกลมเพื่อศึกษาความสัมพันธ์เกี่ยวกับคาบ แรงสู่ศูนย์กลาง รัศมีของการเคลื่อนที่แบบวงกลม - นำหลักการของการเคลื่อนที่แบบวงกลมไปคำนวณปริมาณต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการ เคลื่อนที่แบบวงกลม 3.3 ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - มีวินัย - ใฝ่เรียนรู้ - มุ่งมั่นในการทำงาน 4. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด
4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา 5. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ แนวคิด/รูปแบบการสอน/วิธีการสอน/เทคนิค : สืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model) 6. สาระสำคัญ การเคลื่อนที่แบบวงกลม (circular motion) เป็นลักษณะการเคลื่อนที่ของวัตถุในสองมิติที่มี เส้นทางการเคลื่อนที่เป็นวงกลมหรือส่วนของวงกลม สำหรับการศึกษาในชั้นนี้เน้นการศึกษาการเคลื่อนที่ แบบวงกลมสม่ำเสมอ (uniform circular motion) ซึ่งเป็นการเคลื่อนที่แบบวงกลมที่มีอัตราเร็วคงตัวไม่มี แรงกระทำต่อวัตถุในแนวสัมผัสเส้นทางการเคลื่อนที่ แต่มีแรงกระทำต่อวัตถุในทิศเข้าสู่ศูนย์กลางหรือแรงใน แนวตั้งฉากกับเส้นทางการเคลื่อนที่ เรียกว่า แรงสู่ศูนย์กลาง (centripetal force) คำนวณได้จากสมการ Fc= mv 2 r การเคลื่อนที่แบบวงกลมสามารถอธิบายได้ด้วยอัตราเร็วเชิงมุม (angular speed) ซึ่งคือ มุมระนาบ ที่รัศมีกวาดไปได้ต่อหนึ่งหน่วยเวลา ใช้สัญญลักษณ์ ω มีหน่วยเป็น เรเดียนต่อวินาที (rad/s) โดยอัตราเร็ว เชิงมุมมีความสัมพันธ์กับอัตราเร็วเชิงเส้นตามสมการ Fc=mω 2 r การโคจรของดาวเทียมรอบโลกที่มีการเคลื่อนที่แบบวงกลมจะมีแรงโน้มถ่วงซึ่งเป็นแรงดึงดูดระหว่าง มวลของดาวเทียมกับโลกทำหน้าที่เป็นแรงสู่ศูนย์กลางทำให้ดาวเทียมยังโคจรอยู่ได้ ซึ่งหาได้จากสมการ F= Gm1m2 r 2 ดาวเทียมบางชนิดโคจรไปทางเดียวกันกับโลกด้วยอัตราเร็วเชิงมุมเท่ากันกับโลก และมีคาบการโคจร เท่ากับคาบการหมุนรอบตัวเองของโลก ดาวเทียมจึงอยู่ตรงกับตำแหน่งที่กำหนดไว้บนพื้นโลกตลอดเวลา 7. ภาระงาน/ชิ้นงาน 7.1 ใบงาน 7.2 เรื่อง การเคลื่อนที่แบบวงกลม 7.2 กิจกรรม 7.2 การเคลื่อนที่แบบวงกลม 8. กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสร้างความสนใจ 14.ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ 2. ครูนำเข้าสู่บทเรียนโดยให้นักเรียนยกตัวอย่างของวัตถุที่มีการเคลื่อนที่แบบวงกลม เช่น การโคจร รอบโลกของดาวเทียม การเคลื่อนที่ของรถยนต์รอบวงเวียน การเคลื่อนที่ของรถไต่ถัง การหมุนรอบของ กระเช้าไฟฟ้าของชิงช้าสวรรค์ การแกว่งของวัตถุที่ผูกติดกับเชือกให้เคลื่อนที่เป็นวงกลม การเคลื่อนที่ของรถไฟ
ตีลังกาในสวนสนุก การขว้างค้อนของนักกีฬาขว้างค้อน เป็นต้น จากนั้นให้นักเรียนอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับ การเคลื่อนที่ของวัตถุดังกล่าวในประเด็นต่อไปนี้ - เส้นทางการเคลื่อนที่ของวัตถุมีลักษณะอย่างไร - ทิศทางของความเร็วของวัตถุขณะเคลื่อนที่มีลักษณะเป็นอย่างไร - แรงที่กระทำต่อวัตถุขณะที่วัตถุเคลื่อนที่มีอะไรบ้าง และมีทิศทางใด ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนตอบคำถามอย่างอิสระ ไม่คาดหวังคำตอบที่ถูกต้อง ขั้นที่ 2 ขั้นสำรวจและค้นหา 1. ครูให้ความรู้ตามรายละเอียดของหนังสือเรียนว่า การเคลื่อนที่ของวัตถุที่มีเส้นทางการเคลื่อนที่เป็น วงกลมหรือส่วนของวงกลม เรียกว่า การเคลื่อนที่แบบวงกลม (circular motion) 2. นักเรียนทำกิจกรรม 7.2 ในหนังสือเรียน จากนั้น อภิปรายร่วมกันจนได้ข้อสรุปเกี่ยวกับการ เคลื่อนที่แบบวงกลม ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป 1. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายโดยใช้ผลการทำกิจกรรมและการตอบคำถามท้ายกิจกรรมตาม รายละเอียดในหนังสือเรียน จนได้ข้อสรุปดังนี้ 1. ขณะรัศมีคงตัว ถ้าขนาดแรงเข้าสู่ศูนย์กลางเพิ่มขึ้น คาบการเคลื่อนที่จะลดลง 2. กราฟระหว่างส่วนกลับของกำลังสองของคาบ 1 T 2 กับขนาดแรงดึงในเส้นเชือก (F) เป็นกราฟ เส้นตรง แสดงว่า เมื่อรัศมีคงตัว ส่วนกลับของกำลังสองของคาบ 1 T 2 แปรผันตรงกับขนาดของแรงที่ใช้ ดึงจุกยาง (F) หรือ 1 T 2 ∝ F 3. ขณะที่แรงดึงในเส้นเชือกคงตัว คาบของการเคลื่อนที่จะเพิ่มขึ้นถ้ารัศมีของการเคลื่อนที่ เพิ่มขึ้น 4. กราฟระหว่างกราฟกำลังสองของคาบ (T 2 ) กับรัศมีของการเคลื่อนที่ของจุกยาง (r) เป็น กราฟเส้นตรง แสดงว่า เมื่อขนาดของแรงที่ใช้ดึงคงตัว กำลังสองของคาบ (T 3 ) แปรผันตรงกับความยาวเชือก (l) หรือT 2 ∝ l ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ 1. ครูให้ความรู้ตามรายละเอียดในหนังสือเรียนจนสรุปได้ว่าแรงสู่ศูนย์กลางที่กระทำต่อวัตถุให้ เคลื่อนที่แบบวงกลม แปรผันตรงกับกำลังสองของอัตราเร็วของวัตถุ และแปรผกผันกับรัศมีของวงกลม 2. ครูให้ความรู้เกี่ยวกับการเคลื่อนที่แบบวงกลมสม่ำเสมอ การเคลื่อนที่ของดาวเทียม และการเลี้ยว โค้งของรถยนต์หรือรถจักรยานยน โดยอภิปรายตัวอย่าง 7.7-7.12 ตามรายละเอียดในหนังสือเรียน 3. นักเรียนทำใบงาน 7.2 เรื่อง การเคลื่อนที่แบบวงกลม ส่งครูท้ายชั่วโมง
4. นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 เรื่อง การเคลื่อนที่แนวโค้ง ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล 1. ครูตรวจสอบผลการทำแบบทดสอบหลังเรียน เพื่อตรวจสอบความเข้าใจหลังเรียนของนักเรียน 2. ครูตรวจสอบความรู้เกี่ยวกับการเคลื่อนที่แบบวงกลม จากการทำใบงาน 7.2 3. ครูประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ได้แก่ทักษะการทดลอง จากการทำกิจกรรม 7.2 และทักษะการคำนวณ จากการทำใบงาน 7.2 4. ครูประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และสมรรถนะที่สำคัญจากการจากการอภิปรายร่วมกันและ จากการทำใบงาน 7.2 และจากการทำกิจกรรมการทดลองที่ 7.2 9. สื่อการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม ฟิสิกส์ ม.4 เล่ม 2 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 เรื่อง การเคลื่อนที่แนวโค้ง 2) ชุดอุปกรณ์กิจกรรมที่ 7.2 9.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องเรียน 2) ห้องสมุด 3) แหล่งข้อมูลสารสนเทศ 10. การวัดผลประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน ด้านความรู้ (K) - แบบทดสอบหลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 เรื่อง การเคลื่อนที่แนว โค้ง - ตรวจแบบทดสอบหลัง เรียน - แบบทดสอบหลังเรียน ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ - อธิบายหลักการของ การเคลื่อนที่แบบวงกลม ที่เกี่ยวข้องกับแรงสู่ ศูนย์กลาง ความเร่งสู่ - ตรวจใบงาน 7.2 - ใบงาน 7.2 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์
รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน ศูนย์กลางและ ความสัมพันธ์ระหว่าง อัตราเร็วเชิงเส้นกับ อัตราเร็วเชิงมุม ด้านกระบวนการ (P) - ทดลองการเคลื่อนที่ แบบวงกลมเพื่อศึกษา ความสัมพันธ์เกี่ยวกับ คาบ แรงสู่ศูนย์กลาง รัศมีของการเคลื่อนที่ แบบวงกลม - นำหลักการของการ เคลื่อนที่แบบวงกลมไป คำนวณปริมาณต่าง ๆ ที่ เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนที่ แบบวงกลม - การทำกิจกรรม 7.2 - การทำใบงาน 7.2 - แบบประเมินทักษะ กระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สมรรถนะที่สำคัญ - สมรรถนะที่สำคัญ - สังเกตความสามารถใน การสื่อสาร การคิด และ การแก้ปัญหา - แบบประเมินสมรรถนะ ที่สำคัญ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
11. บันทึกหลังการสอน บันทึกความคิดเห็นและข้อเสนอแนะ ความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของครูพี่เลี้ยง 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ............................................................. (นายไกรสร แจ่มใสดี) ตำแหน่งครูพี่เลี้ยง วันที่.........เดือน.......................พ.ศ.............. ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางรุ่งนภาลัย ราชภักดี) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............
ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางอภิญญา เที่ยงธรรม) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มบริหารวิชาการ วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............
12. บันทึกหลังการสอน ผลการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ปัญหา / อุปสรรค ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ลงชื่อ.................................(ผู้สอน) (นางสาวศศิธร สีมายา) นักศึกษาฝึกปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา