แผนการจัดการเรียนรู้ เทอม 2

ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ 1. ครูอธิบายเกี่ยวกับความหมายของโมเมนตัม การหาค่าโมเมนตัม และสมการ (6.1) ตามรายละเอียด ในหนังสือเรียน จากนั้นครูชี้แจงคำถามสำคัญที่นักเรียนจะต้องตอบได้หลังจากการเรียนรู้บทที่ 6 และหัวข้อต่าง ๆ ที่นักเรียนจะได้เรียนรู้ในบทที่ 6 ตามรายละเอียดในหนังสือเรียน 2. ครูอธิบายตัวอย่าง 6.1 และ 6.2 เพื่อสร้างความเข้าใจให้กับนักเรียนเกี่ยวกับการคำนวณโมเมนตัม ของวัตถุ 3. นักเรียนทำใบงาน 6.1 เรื่อง โมเมนตัม ส่งครูท้ายชั่วโมง ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล 1. ครูตรวจสอบผลการทำแบบทดสอบก่อนเรียน เพื่อตรวจสอบความเข้าใจก่อนเรียนของนักเรียน 2. ครูตรวจสอบความรู้เกี่ยวกับโมเมนตัม จากการทำใบงาน 6.1 2. ครูประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ได้แก่ทักษะการคำนวณ จากการทำใบงาน 6.1 3. ครูประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และสมรรถนะที่สำคัญจากการจากการอภิปรายร่วมกันและ จากการทำใบงาน 6.1 9. สื่อการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม ฟิสิกส์ ม.4 เล่ม 2 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง โมเมนตัมและการชน 2) ถุงทราย 2 ถุง สำหรับการทำกิจกรรม 9.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องเรียน 2) ห้องสมุด 3) แหล่งข้อมูลสารสนเทศ 10. การวัดผลประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน ด้านความรู้ (K) - แบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 - ตรวจแบบทดสอบก่อน เรียน - แบบทดสอบก่อนเรียน ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์

รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน เรื่อง โมเมนตัมและการ ชน - บอกความหมายของ โมเมนตัม - ตรวจใบงาน 6.1 - ใบงาน 6.1 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ด้านกระบวนการ (P) - คำนวณโมเมนตัมของ วัตถุ - ตรวจใบงาน 6.1 - แบบประเมินทักษะ กระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สมรรถนะที่สำคัญ - สมรรถนะที่สำคัญ - สังเกตความสามารถใน การสื่อสาร การคิด และ การแก้ปัญหา - แบบประเมินสมรรถนะ ที่สำคัญ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์

11. บันทึกหลังการสอน บันทึกความคิดเห็นและข้อเสนอแนะ ความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของครูพี่เลี้ยง 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ............................................................. (นายไกรสร แจ่มใสดี) ตำแหน่งครูพี่เลี้ยง วันที่.........เดือน.......................พ.ศ.............. ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางรุ่งนภาลัย ราชภักดี) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............

ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางอภิญญา เที่ยงธรรม) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มบริหารวิชาการ วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............

12. บันทึกหลังการสอน ผลการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ปัญหา / อุปสรรค ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ลงชื่อ.................................(ผู้สอน) (นางสาวศศิธร สีมายา) นักศึกษาฝึกปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา

เรื่อง โมเมนตัม 1. จงตอบคำถามเกี่ยวกับโมเมนตัม 1.1 นิยามของโมเมนตัม คืออะไร ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 1.2 ความเร็วและมวลของวัตถุเกี่ยวข้องกับไมเมนตัมอย่างไร ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 1.3 นอกจากขนาดของมวลและความเร็ว สิ่งใดบ้างที่มีผลทำให้โมเมนตัมมีการเปลี่ยนแปลง ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 1.4 ถ้าวัตถุมีความเร็วมาก แรงที่ใช้ต้านวัตถุมีขนาดอย่างไร ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 1.5 เรียงลำดับวัตถุที่ต้องออกแรงในการรับวัตถุจากมากไปน้อย เมื่อวัตถุมีดังต่อไปนี้ ลูกฟุตบอล ลูก โบว์ลิง ลูกปิงปอง กำหนดให้ตำแหน่งที่ปล่อยให้วัตถุตกสูงจากแนวระดับเท่ากัน ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ใบงานที่ 6.1

2. จงเรียงลำดับขนาดโมเมนตัมของสถานการณ์ที่กำหนดให้จากมากไปน้อย พร้อมทั้งแสดงวิธีคำนวณ สถานการณ์ ก. รถไฟฟ้าความเร็วสูงมวล 104 กิโลกรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 500 เมตรต่อ วินาที สถานการณ์ ข. ลูกเทนนิสมวล 250 กรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 20 เมตรต่อวินาที สถานการณ์ ค. เครื่องบินลำหนุ่งมวล 34 x 103 กิโลกรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 400 กิโลเมตร ต่อชั่วโมง ก. รถไฟฟ้าความเร็วสูงมวล 104 กิโลกรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 500 เมตรต่อวินาที ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ข. ลูกเทนนิสมวล 250 กรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 20 เมตรต่อวินาที ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ค. เครื่องบินลำหนึ่งมวล 34 X 103 กิโลกรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 400 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ขนาดของโมเมนตัมจากมากไปน้อย สถานการณ์ที่มีขนาดโมเมนตัมจากมากไปน้อย

3. จงพิจารณาความถูกต้องของข้อความที่เกี่ยวกับโมเมนตัม พร้อมให้เหตุผลสนับสนุน 3.1 โมเมนตัมสามารถบอกพลังวานจลน์ของวัตถุได้ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 3.2 เมื่อใดก็ตามที่วัตถุมีโมเมนตัม แสดงว่าวัตถุนั้นมีพลังานกลด้วย ดังนั้นหากวัตถุใด ๆ ไม่มีโมเมนตัม แสดงว่าวัตถุนั้นย่อมไม่มีพลังงานกลเช่นกัน ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 3.3 วัตถุที่มีมวลมาก มักจะมีโมเมนตัมมากกว่าวัตถุที่มีมวลน้อยเสมอ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 3.4 ในการหยุดรถบรรทุกกับรถยนต์ที่เคลื่อนที่ด้วยยความเร็วเท่ากันรถบรรทุกจะต้องใชแรงต้านใน การหยุดมากกว่ารถยนต์ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 3.5 กฎข้อหนึ่งของนิวตันสามารถเขียนในรูปแบบของโมเมนตัมได้ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. .................................................

เรื่อง โมเมนตัม 1. จงตอบคำถามเกี่ยวกับโมเมนตัม 1.1 นิยามของโมเมนตัม คืออะไร ปริมาณที่แสดงการเคลื่อนที่ของวัตถุที่มีมวลแตกต่างกัน และบอกถึงความพยายามที่จะเคลื่อนที่ไป ข้างหน้าของวัตถุ 1.2 ความเร็วและมวลของวัตถุเกี่ยวข้องกับไมเมนตัมอย่างไร เนื่องจากโมเมนตัมขึ้นกับขนาดของมวลและขนาดของความเร็ว จึงกล่าวได้ว่า โมเมนตัมจะมีค่ามาก เมื่อขนาดของมวลและความเร็วมีค่ามาก และโมเมนตัมจะมีค่าน้อยเมื่อขนาดของมวลและความเร็วมีค่าน้อย 1.3 นอกจากขนาดของมวลและความเร็ว สิ่งใดบ้างที่มีผลทำให้โมเมนตัมมีการเปลี่ยนแปลง เนื่องจากโมเมนตัมเป็นปริมาณแวกเตอร์ที่มีทิศทางเดียวกับความเร็ว จึงกล่าวได้ว่า เมื่อทิศทางของ ความเร็วเปลี่ยนแปลง โมเมนตัมก็จะเปลี่ยนแปลงเช้นกัน 1.4 ถ้าวัตถุมีความเร็วมาก แรงที่ใช้ต้านวัตถุมีขนาดอย่างไร ถ้าวัตถุที่มีความเร็ว แรงที่ใช้ต้านวัตถุจะมีค่ามาก หรือการหยุดวัตถุทำได้ยากกว่าวัตถุที่มีความเร็วน้อย 1.5 เรียงลำดับวัตถุที่ต้องออกแรงในการรับวัตถุจากมากไปน้อย เมื่อวัตถุมีดังต่อไปนี้ ลูกฟุตบอล ลูก โบว์ลิง ลูกปิงปอง กำหนดให้ตำแหน่งที่ปล่อยให้วัตถุตกสูงจากแนวระดับเท่ากัน เนื่องจากแรงที่ใช้ในการรับวัตถุขึ้นอยู่กับมวลของวัตถุ ดังนั้น การรับลูกโบว์ลิงจะต้องออกแรงมากที่สุด รองลงมาคือ ลูกฟุตบอล และลูกปิงปอง ตามลำดับ ใบงานที่ 6.1 เฉลย

2. จงเรียงลำดับขนาดโมเมนตัมของสถานการณ์ที่กำหนดให้จากมากไปน้อย พร้อมทั้งแสดงวิธีคำนวณ สถานการณ์ ก. รถไฟฟ้าความเร็วสูงมวล 104 กิโลกรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 500 เมตรต่อ วินาที สถานการณ์ ข. ลูกเทนนิสมวล 250 กรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 20 เมตรต่อวินาที สถานการณ์ ค. เครื่องบินลำหนุ่งมวล 34 x 103 กิโลกรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 400 กิโลเมตร ต่อชั่วโมง ก. รถไฟฟ้าความเร็วสูงมวล 104 กิโลกรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 500 เมตรต่อวินาที วิธีทำ จากสมการ p = mv P = 104 X 500 P = 5 X 106 kg m/s ดังนั้น รถไฟฟ้ามีโมเมนตัมเท่ากับ 5 X 106 กิโลกรัม เมตรต่อวินาที ข. ลูกเทนนิสมวล 250 กรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 20 เมตรต่อวินาที วิธีทำ จากสมการ p = mv P =(0.250) (20) P = 5 kg m/s ดังนั้น ลูกเทนนิสมีโมเมนตัมเท่ากับ 5 กิโลกรัม เมตรต่อวินาที ค. เครื่องบินลำหนึ่งมวล 34 X 103 กิโลกรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็ว 400 กิโลเมตรต่อชั่วโมง วิธีทำ จากสมการ p = mv P = 34 X 103 X 400 X 103 3,600 P = 34 X 103 X 111.1 P = 3.78 X 106 kg m/s ดังนั้น เครื่องบินมีโมเมนตัมเท่ากับ 3.78 X 106 กิโลกรัม เมตรต่อวินาที ขนาดของโมเมนตัมจากมากไปน้อย 5 X 106 kg m/s > 3.78 X 106 kg m/s >5 kg m/s สถานการณ์ที่มีขนาดโมเมนตัมจากมากไปน้อย ก. > ข. > ค.

3. จงพิจารณาความถูกต้องของข้อความที่เกี่ยวกับโมเมนตัม พร้อมให้เหตุผลสนับสนุน 3.1 โมเมนตัมสามารถบอกพลังวานจลน์ของวัตถุได้ ถูกต้อง เนื่องจากเมื่อพิจารณาสมการโมเมนตัม P = mv และสมการพลังานจลน์ของวัตถุ Ek= 1 2 mv 2 จะเห็นได้ว่าสมการเขียนพลังงานจลน์ของวัตถุในรูปของโมเมนตัมได้ ดังสมการEk= 1 2 pv ดังนั้น โมเมนตัม สามารถบอกพลังานจลน์ได้ หรือกล่าวได้ว่า โมเมนตัมเกิดขึ้นกับวัตถุที่มีความเร็ว 3.2 เมื่อใดก็ตามที่วัตถุมีโมเมนตัม แสดงว่าวัตถุนั้นมีพลังานกลด้วย ดังนั้นหากวัตถุใด ๆ ไม่มีโมเมนตัม แสดงว่าวัตถุนั้นย่อมไม่มีพลังงานกลเช่นกัน ไม่ถูกต้อง เนื่องจากโมเมนตัมจะเกิดขึ้นกับวัตถุที่มีความเร็ว การที่วัตถุมีความเร็วไม่ได้หมายความ เพียงแค่ว่าวัตถุมีพลังงานจลน์เกิดขึ้นเท่านั้น แต่วัตถุอาจจะมีพลังงานศักย์อื่น ๆ เกิดขึ้นได้ ซึ่งก็ถือได้ว่าเป็น พลังงานกลเช่นกัน 3.3 วัตถุที่มีมวลมาก มักจะมีโมเมนตัมมากกว่าวัตถุที่มีมวลน้อยเสมอ ไม่ถูกต้อง เนื่องจากโมเมนตัมเป็นผลคูณระหว่างมวลกับความเร็วของวัตถุหรืออนุภาคนั้น ๆ จึงทำให้ โมเมนตัมขึ้นอยู่กับมวลและความเร็ว ดังนั้น ถ้าวัตถุมีมวลมากแต่ความเร็วน้อยก็อาจจะมีโมเมนตัมน้อยกว่า วัตถุที่มีมวลน้อยแต่มีความเร็วมากก็ได้ 3.4 ในการหยุดรถบรรทุกกับรถยนต์ที่เคลื่อนที่ด้วยยความเร็วเท่ากันรถบรรทุกจะต้องใชแรงต้านใน การหยุดมากกว่ารถยนต์ ถูกต้อง เนื่องจากรถบรรทุกมีมวลมากกว่ารถยนต์ เมื่อเคลื่อนที่ด้วยความเร็วเท่ากัน รถบรรทุกจะมี โมเมนตัมมากกว่ารถยนต์ จึงทำให้รถบรรทุกต้องให้ใช้แรงต้านในการหยุดมากกว่ารถยนต์ 3.5 กฎข้อหนึ่งของนิวตันสามารถเขียนในรูปแบบของโมเมนตัมได้ ถูกต้อง เนื่องจากกฎข้อที่หนึ่งของนิวตันมีอีกชื่อหนึ่งว่า กฎแห่งความเฉื่อย ซึ่งสามารถเขียนในรูปแบบ ของโมเมนตัมได้ว่า โมเมนตัมของวัตถุคงตัวเสมอ นอกจากจะมีแรงภายนอกมากระทำต่อวัตถุนั้นหรืออาจกล่าว ได้ว่า โมเมนตัมของวัตถุเป็นศูนย์ (วัตถุหยุดนิ่ง) หรือวัตถุเคลื่อนที่ต่อไปในทิศทางเดิม (โมเมนตัมเท่าเดิม) เมื่อ ไม่มีแรงภายนอกมากระทำ

แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 13 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว31202 รายวิชาฟิสิกส์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 โมเมนตัมและการชน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่4 เรื่อง แรงและการเปลี่ยนโมเมนตัม จำนวน 3 ชั่วโมง ภาคเรียนที่2 ปีการศึกษา 2566 สอนโดย นางสาวศศิธร สีมายา 1. มาตรฐานการเรียนรู้ สาระฟิสิกส์ : 1. เข้าใจธรรมชาติทางฟิสิกส์ ปริมาณและกระบวนการวัด การเคลื่อนที่แนวตรง แรง และกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน กฎความโน้มถ่วงสากล แรงเสียดทานสมดุลกลของวัตถุ งานและกฎการอนุรักษ์ พลังงานกล โมเมนตัมและกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม การเคลื่อนที่แนวโค้ง รวมทั้งนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ 2. ผลการเรียนรู้ อธิบาย และคำนวณโมเมนตัมของวัตถุ และการดลจากสมการและพื้นที่ใต้กราฟความสัมพันธ์ ระหว่างแรงลัพธ์กับเวลา รวมทั้งอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างแรงดลกับโมเมนตัม 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ (K) - วิเคราะห์ อภิปราย และสรุปเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างแรงกับการเปลี่ยนโมเมนตัม 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ (P) - ประยุกต์ใช้ความสัมพันธ์ระหว่างแรงกับการเปลี่ยนโมเมนตัมในการแก้ปัญหา 3.3 ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - มีวินัย - ใฝ่เรียนรู้ - มุ่งมั่นในการทำงาน 4. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด 4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา 5. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ แนวคิด/รูปแบบการสอน/วิธีการสอน/เทคนิค : สืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model)

6. สาระสำคัญ เมื่อมีแรงลัพธ์กระทำต่อวัตถุจะทำให้โมเมนตัมของวัตถุเปลี่ยนไป โดยแรงลัพธ์ที่กระทำต่อวัตถุ เท่ากับอัตราการเปลี่ยนโมเมนตัมของวัตถุนั้น เขียนแทนได้ด้วยสมการ ∑ F⃑ = ∆p⃑ ∆t 7. ภาระงาน/ชิ้นงาน 7.1 ใบงาน 6.2 เรื่อง แรงและการเปลี่ยนโมเมนตัม 8. กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสร้างความสนใจ 9. ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ 2. ครูนำเข้าสู่หัวข้อ 6.2 โดยอาจเปิดคลิปวีดิโอการเล่นกีฬาบางประเภท เช่น ฟุตบอล แบดมินตัน ปิงปอง เทนนิส และ อาจให้นักเรียนดูทั้งคลิปวีดิโอแบบใช้กล้องความเร็วปกติ และ คลิปวีดิโอแบบใช้กล้อง ความเร็วสูง (high-speed camera) เช่น คลิปวีดิโอแสดงการเล่นกีฬาเทนนิส และคลิปวีดิโอแสดงการเคลื่อนที่ ของลูกเทนนิสกระทบกับตาข่ายของไม้เทนนิสแบบเคลื่อนที่ช้า ๆ ซึ่งสามารถหาได้จากอินเทอร์เน็ต ทั้งนี้ ระหว่างการชมคลิป ครูให้นักเรียนอภิปรายเกี่ยวกับขนาดและทิศทางของโมเมนตัมของลูกบอล รวมทั้งขนาด และทิศทางของแรงที่ใช้ในการทำให้ลูกบอลมีโมเมนตัมเปลี่ยนไป โดยครูเปิดโอกาสให้นักเรียนอภิปรายอย่าง อิสระ ไม่คาดหวังคำตอบที่ถูกต้อง ขั้นที่ 2 ขั้นสำรวจและค้นหา 1. ครูทบทวนสมการของการเคลื่อนที่ในแนวตรงและกฎการเคลื่อนที่ข้อที่สองของนิวตัน แล้วนำ นักเรียนอภิปรายเกี่ยวกับการใช้สมการดังกล่าวในการหาความสัมพันธ์ระหว่างแรงกับโมเมนตัมของวัตถุตาม รายละเอียดในหนังสือเรียน จนสรุปได้สมการ (6.2) และ (6.3) ทั้งนี้ ครูควรเน้นว่า กฎการเคลื่อนที่ข้อที่สอง ของนิวตันกล่าวได้อีกแบบหนึ่งว่า แรงลัพธ์ที่กระทำต่อวัตถุเท่ากับอัตราการเปลี่ยนโมเมนตัมของวัตถุ ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป 1. ครูอธิบายตัวอย่าง 6.3 และ 6.4 ตามรายละเอียดในหนังสือเรียน เพื่อสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับการ คำนวณแรงและโมเมนตัมของวัตถุที่เปลี่ยนไป ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ 1. นักเรียนทำใบงาน 6.2 เรื่อง แรงและการเปลี่ยนโมเมนตัม ส่งครูท้ายชั่วโมง

ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล 1. ครูตรวจสอบความรู้เกี่ยวกับแรงและการเปลี่ยนโมเมนตัม จากการทำใบงาน 6.2 2. ครูประเมินทักษะ ได้แก่ทักษะการแก้ปัญหา จากการทำใบงาน 6.2 3. ครูประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และสมรรถนะที่สำคัญจากการจากการอภิปรายร่วมกันและ จากการทำใบงาน 6.2 9. สื่อการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม ฟิสิกส์ ม.4 เล่ม 2 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง โมเมนตัมและการชน 2) คลิปวีดิโอการเล่นกีฬาประเภทต่าง ๆ และคลิปวีดิโอจากการบันทึกด้วยกล้องความเร็วสูง (highspeed camera) 9.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องเรียน 2) ห้องสมุด 3) แหล่งข้อมูลสารสนเทศ 10. การวัดผลประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน ด้านความรู้ (K) - วิเคราะห์ อภิปราย และสรุปเกี่ยวกับ ความสัมพันธ์ระหว่าง แรงกับการเปลี่ยน โมเมนตัม - ตรวจใบงาน 6.2 - ใบงาน 6.2 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ด้านกระบวนการ (P) - ประยุกต์ใช้ ความสัมพันธ์ระหว่าง แรงกับการเปลี่ยน - ตรวจใบงาน 6.2 - แบบประเมินทักษะ กระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์

รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน โมเมนตัมในการ แก้ปัญหา ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สมรรถนะที่สำคัญ - สมรรถนะที่สำคัญ - สังเกตความสามารถใน การสื่อสาร การคิด และ การแก้ปัญหา - แบบประเมินสมรรถนะ ที่สำคัญ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์

11. บันทึกหลังการสอน บันทึกความคิดเห็นและข้อเสนอแนะ ความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของครูพี่เลี้ยง 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ............................................................. (นายไกรสร แจ่มใสดี) ตำแหน่งครูพี่เลี้ยง วันที่.........เดือน.......................พ.ศ.............. ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางรุ่งนภาลัย ราชภักดี) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............

ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางอภิญญา เที่ยงธรรม) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มบริหารวิชาการ วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............

12. บันทึกหลังการสอน ผลการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ปัญหา / อุปสรรค ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ลงชื่อ.................................(ผู้สอน) (นางสาวศศิธร สีมายา) นักศึกษาฝึกปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา

เรื่อง แรงและการเปลี่ยนโมเมนตัม คำชี้แจง จงนำคำที่กำหนดให้เติมลงในช่องว่างให้ถูกต้อง แรงลัพธ์ เวลา ทิศทาง โมเมนตัม มวล แรง แรงกระทำ ความเร็ว แรงต้าน ช่วงเวลา ความเร่ง 1. ...................................ของวัตถุแปรผันตรงกับแรงลัพธ์ที่มีมากระทำกับวัตถุ และแปรผกผันกับ ...................................ของวัตถุ 2. ผลคูณระหว่างมวลและความเร็วของวัตถุ เรียกว่า................................... 3. แรงลัพธ์ของวัตถุเท่ากับอัตราการเปลี่ยนแปลงโมเมนตัมขณะนั้นทั้งขนาดและ................................... 4. การเปลี่ยนแปลงโมเมนตัมเกี่ยวข้องกับแรง เนื่องจากแรงมีผลทำให้...................................ของวัตถุ เปลี่ยนแปลงไป 5. การรับถุงทรายที่มีมวลต่างกัน แต่เคลื่อนที่ด้วยความเร็วเท่ากันให้หยุดนิ่ง จะได้ว่า แรงที่ใช้รับถุงทราย ที่มี...................................มาก จะมากกว่าแรงที่ใช้รับถุงทรายที่...................................น้อย 6. การออกแรงต้านวัตถุซึ่งกำลังเคลื่อนที่ให้หยุดนิ่ง พบว่า วัตถุที่มีโมเมนตัมมากต้องออก ...................................มากกว่าวัตถุที่มีโมเมนตัมน้อย 7. ...................................มีผลทำให้โมเมนตัมของวัตถุเปลี่ยนแปลงไป 8. กำหนดให้เวลามีค่าคงตัว ถ้าแรงมีค่าเพิ่มขึ้น แสดงว่า...................................มีค่าเพิ่มขึ้น 9. จากสมการ F⃑= ∆p⃑ ∆t ได้ว่า...................................ของวัตถุเท่ากับอัตราการเปลี่ยนแปลงโมเมนตัม ขณะนั้นทั้งขนาดและทิศทาง 10. แรงที่ทำให้วัตถุเคลื่อนที่หรือหยุดการเคลื่อนที่ของวัตถุ จะขึ้นอยู่กับ...................................และ ................................... 11. แรงที่กระทำกับวัตถุที่มีการเคลื่อนที่การดลเท่ากันจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับ...................................ที่ กระทำ 12. ถ้าโมมเนตัมของวัตถุก่อนถูก ...................................เป็น p⃑=mu⃑ แล้ว p⃑ 2 = mv⃑คือโมเมนตัมของวัตถุ หลังถูก................................... ใบงานที่ 6.2

เรื่อง แรงและการเปลี่ยนโมเมนตัม คำชี้แจง จงนำคำที่กำหนดให้เติมลงในช่องว่างให้ถูกต้อง แรงลัพธ์ เวลา ทิศทาง โมเมนตัม มวล แรง แรงกระทำ ความเร็ว แรงต้าน ช่วงเวลา ความเร่ง 1. ความเร่งของวัตถุแปรผันตรงกับแรงลัพธ์ที่มีมากระทำกับวัตถุ และแปรผกผันกับ มวล ของวัตถุ 2. ผลคูณระหว่างมวลและความเร็วของวัตถุ เรียกว่า โมเมนตัม 3. แรงลัพธ์ของวัตถุเท่ากับอัตราการเปลี่ยนแปลงโมเมนตัมขณะนั้นทั้งขนาดและ ทิศทาง 4. การเปลี่ยนแปลงโมเมนตัมเกี่ยวข้องกับแรง เนื่องจากแรงมีผลทำให้ โมเมนตัม ข อ ง ว ั ต ถุ เปลี่ยนแปลงไป 5. การรับถุงทรายที่มีมวลต่างกัน แต่เคลื่อนที่ด้วยความเร็วเท่ากันให้หยุดนิ่ง จะได้ว่า แรงที่ใช้รับถุงทราย ที่มี มวล มาก จะมากกว่าแรงที่ใช้รับถุงทรายที่ มวล น้อย 6. การออกแรงต้านวัตถุซึ่งกำลังเคลื่อนที่ให้หยุดนิ่ง พบว่า วัตถุที่มีโมเมนตัมมากต้องออก แรงต้าน มากกว่าวัตถุที่มีโมเมนตัมน้อย 7. แรง มีผลทำให้โมเมนตัมของวัตถุเปลี่ยนแปลงไป 8. กำหนดให้เวลามีค่าคงตัว ถ้าแรงมีค่าเพิ่มขึ้น แสดงว่าโมเมนตัม มีค่าเพิ่มขึ้น 9. จากสมการ F⃑= ∆p⃑ ∆t ได้ว่า แรงลัพธ์ ของวัตถุเท่ากับอัตราการเปลี่ยนแปลงโมเมนตัมขณะนั้น ทั้งขนาดและทิศทาง 10. แรงที่ทำให้วัตถุเคลื่อนที่หรือหยุดการเคลื่อนที่ของวัตถุ จะขึ้นอยู่กับ มวล ความเร็ว และ เวลา 11. แรงที่กระทำกับวัตถุที่มีการเคลื่อนที่การดลเท่ากันจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับ ช่วงเวลา ที่ กระทำ 12. ถ้าโมมเนตัมของวัตถุก่อนถูก แรงกระทำ เป็น p⃑=mu⃑ แล้ว p⃑ 2 = mv⃑ คือโมเมนตัมของ วัตถุหลังถูก แรงกระทำ ใบงานที่ 6.2 เฉลย

แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 14 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว31202 รายวิชาฟิสิกส์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 โมเมนตัมและการชน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่4 เรื่อง การดล จำนวน 3 ชั่วโมง ภาคเรียนที่2 ปีการศึกษา 2566 สอนโดย นางสาวศศิธร สีมายา 1. มาตรฐานการเรียนรู้ สาระฟิสิกส์ : 1. เข้าใจธรรมชาติทางฟิสิกส์ ปริมาณและกระบวนการวัด การเคลื่อนที่แนวตรง แรง และกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน กฎความโน้มถ่วงสากล แรงเสียดทานสมดุลกลของวัตถุ งานและกฎการอนุรักษ์ พลังงานกล โมเมนตัมและกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม การเคลื่อนที่แนวโค้ง รวมทั้งนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ 2. ผลการเรียนรู้ อธิบาย และคำนวณโมเมนตัมของวัตถุ และการดลจากสมการและพื้นที่ใต้กราฟความสัมพันธ์ ระหว่างแรงลัพธ์กับเวลา รวมทั้งอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างแรงดลกับโมเมนตัม 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ (K) - บอกความหมายของแรงดลและการดล - วิเคราะห์ อภิปราย และสรุปเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างแรงดลกับโมเมนตัม 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ (P) - คำนวณการดลจากสมการและพื้นที่ใต้กราฟความสัมพันธ์ระหว่างแรงลัพธ์กับเวลา - ประยุกต์ใช้ความรู้เกี่ยวกับ โมเมนตัมของวัตถุ การดล และแรงดลในการแก้ปัญหา 3.3 ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - มีวินัย - ใฝ่เรียนรู้ - มุ่งมั่นในการทำงาน 4. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด 4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา

5. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ แนวคิด/รูปแบบการสอน/วิธีการสอน/เทคนิค : สืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model) 6. สาระสำคัญ แรงลัพธ์ที่กระทำต่อวัตถุในช่วงเวลาสั้น ๆ เรียกว่า แรงดล (impulsive force) ผลคูณระหว่างแรง ลัพธ์ดล ∑ F⃑ กับช่วงเวลาที่แรงกระทำ ∆t เรียกว่า การดล (impulse) เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ ⃑I ซึ่งมีค่าดัง สมการ ⃑I = (∑ F⃑ )∆t การดลเป็นปริมาณเวกเตอร์ มีทิสเดียวกับแรงลัพธ์ มีหน่วยเป็น นิวตันวินาที (N s) อาจหาค่าการดลได้จากพื้นที่ใต้กราฟระหว่างแรงลัพธ์กับเวลา การดลมีความสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลง โมเมนตัม ตามสมการ ⃑I = ∆p ความสัมพันธ์นี้เรียกว่า ทฤษฎีบทการดล-โมเมนตัม (impulsemomentum theorem) 7. ภาระงาน/ชิ้นงาน 7.1 ใบงาน 6.3 เรื่อง การดล 8. กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสร้างความสนใจ 10.ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ 2. ครูนำเข้าสู่หัวข้อ 6.3 โดยใช้คำถามให้นักเรียนคาดคะเนและให้เหตุผลประกอบการคาดคะเน ว่าจะ เกิดผลอย่างไรเมื่อปล่อยไข่ตกลงจากที่สูงลงบนพื้นผิวต่างกัน หลังจากนั้นอาจเลือกนักเรียนสามคนร่วมการ สาธิตปล่อยไข่ตกสู่พื้น ให้คนที่หนึ่ง ปล่อยไข่ดิบที่ความสูง 0.5 เมตร ลงบนพื้นแข็ง คนที่สอง ปล่อยไข่ดิบจาก ตำแหน่งระดับความสูงเดียวกันให้ตกลงบนฟองน้ำหนา และคนที่สาม ปล่อยไข่ดิบให้ตกลงบนฟองน้ำหนา เหมือนกันแต่ปล่อยจากตำแหน่งระดับความสูง 1 เมตร ก. ไข่กระทบพื้นแข็ง ข. ไข่กระทบฟองน้ำ รูป 6.1 ไข่กระทบพื้นที่ต่างกัน หลักการสาธิตครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายภายใต้หัวข้อ ดังนี้ 1. ความเร็วของไข่ขณะตกกระทบฟองน้ำและตกกระทบพื้นแข็งต่างกันหรือไม่ อย่างไร

2. ผลที่เกิดขึ้นเมื่อไข่ตกกระทบฟองน้ำและตกกระทบพื้นแข็งต่างกันหรือไม่ อย่างไร 3. โมเมนตัมที่เปลี่ยนไปของไข่ทั้งสองเมื่อตกกระทบฟองน้ำกับตกกระทบพื้นแข็งต่างกันหรือไม่อย่างไร 4. ช่วงเวลาที่ไข่เปลี่ยนความเร็วขณะกระทบฟองน้ำจนหยุดนิ่งต่างกับช่วงเวลาที่ไข่กระทบพื้นแข็งจน หยุดนิ่งหรือไม่ อย่างไร ในการอภิปราย ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนแสดงความคิดเห็นอย่างอิสระ ไม่คาดหวังคำตอบที่ถูกต้อง 3. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับการเปรียบเทียบการตกกระทบพื้นหรือฟองน้ำของไข่กับ การที่ส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายปะทะหรือกระทบวัตถุแข็งเมื่อเกิดอุบัติเหตุในการขับขี่ยานพาหนะหรือเล่น กีฬา รวมทั้งอภิปรายเกี่ยวกับลักษณะของวัสดุที่ใช้ป้องกันการบาดเจ็บ โดยครูไม่คาดหวังคำตอบที่ถูกต้อง ขั้นที่ 2 ขั้นสำรวจและค้นหา 1. ครูร่วมอภิปรายกับนักเรียนเกี่ยวกับ แรงที่กระทำต่อวัตถุกับค่าของการเปลี่ยนโมเมนตัมตาม รายละเอียดในหนังสือเรียน จนได้ข้อสรุปเกี่ยวกับความหมายของ แรงดล แรงดลเฉลี่ย และการดล รวมทั้ง สมการ (6.4) สมการ (6.5) และทฤษฎีบทการดล-โมเมนตัม ครูควรเน้นว่า แรงที่กระทำต่อวัตถุนอกจากจะ ขึ้นอยู่กับค่าของการเปลี่ยนโมเมนตัมแล้ว ยังขึ้นกับช่วงเวลาที่แรงกระทำกับวัตถุเพื่อใช้ในการเปลี่ยนโมเม นตัมของวัตถุ และ ในกรณีการดลที่ทำให้วัตถุเปลี่ยนโมเมนตัมในแนวตรง การดลกับโมเมนตัมเดิมอยู่ในแนว เดียวกัน โดยอาจมีทิศทางเดียวกันหรือทิศทางตรงข้ามกันก็ได้ ดังนั้นการใช้สมการ ⃑I = mv⃑ - mu⃑ ในกรณีการ ดลและการเปลี่ยนโมเมนตัมในแนวตรง จึงควรใส่เครื่องหมาย + และ – เพื่อกำหนดทิศทางของปริมาณ เวกเตอร์เหล่านั้นด้วย ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป 1. ครูอภิปรายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเปรียบเทียบสถานการณ์ของไข่ดิบกับหลักการทำงานของอุปกรณ์ ลดการบาดเจ็บต่าง ๆ ในการเล่นกีฬาหรือขับขี่ยานพาหนะ โดยใช้สมการ F⃑= mv⃑ - mu⃑ ∆t ประกอบการอภิปราย ซึ่ง ควรได้ข้อสรุปว่า ช่วงเวลาที่ไข่ตกกระทบบนฟองน้ำจนหยุดนิ่งมากกว่าช่วงเวลาที่ไข่ตกกระทบบนพื้นแข็งจนหยุด นิ่ง ดังนั้น แรงที่ฟองน้ำกระทำต่อไข่จึงน้อยกว่า เป็นผลทำให้ไข่ไม่แตก สำหรับไข่ที่ตกบนพื้นราบแข็งนั้นช่วงเวลา ตั้งแต่กระทบจนหยุดนิ่งน้อยมาก แรงที่พื้นกระทำต่อไข่จึงมาก เป็นผลให้ไข่แตก เปรียบได้กับการที่ร่างกายของผู้ เล่นกีฬาหรือขับขี่ยานพาหนะไปกระแทกกับวัตถุหรือสิ่งของต่าง ๆ การที่มีอุปกรณ์ที่มีลักษณะหนาและยืดหยุ่น เหมือนฟองน้ำจะช่วยเพิ่มช่วงเวลาตั้งแต่กระทบจนหยุดนิ่ง ช่วยทำให้แรงที่กระทำกับร่างกายน้อยลง จึงช่วยลด การบาดเจ็บในการเล่นกีฬาหรือขับขี่ยานพาหนะได้ ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ 1. นักเรียนทำใบงาน 6.3 เรื่อง การดล ส่งครูท้ายชั่วโมง

ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล 1. ครูตรวจสอบความรู้เกี่ยวกับการดล จากการทำใบงาน 6.3 2. ครูประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ได้แก่ทักษะการคำนวณ และการแก้ปัญหา จาก การทำใบงาน 6.3 3. ครูประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และสมรรถนะที่สำคัญจากการจากการอภิปรายร่วมกันและ จากการทำใบงาน 9. สื่อการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม ฟิสิกส์ ม.4 เล่ม 2 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง โมเมนตัมและการชน 2) ไข่ดิบที่มีมวลเท่ากันหรือใกล้เคียงกัน 3 – 5 ฟอง 3) ฟองน้ำหนาประมาณ 3 – 5 เซนติเมตร 2 อัน 4) อุปกรณ์ทำความสะอาด 9.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องเรียน 2) ห้องสมุด 3) แหล่งข้อมูลสารสนเทศ 10. การวัดผลประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน ด้านความรู้ (K) - บอกความหมายของแรง ดลและการดล - วิเคราะห์ อภิปราย และ สรุปเกี่ยวกับความสัมพันธ์ ระหว่างแรงดลกับ โมเมนตัม - ตรวจใบงาน 6.3 - ใบงาน 6.3 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ด้านกระบวนการ (P)

รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน - คำนวณการดลจาก สมการและพื้นที่ใต้กราฟ ความสัมพันธ์ระหว่างแรง ลัพธ์กับเวลา - ประยุกต์ใช้ความรู้ เกี่ยวกับ โมเมนตัมของ วัตถุ การดล และแรงดล ในการแก้ปัญหา - ตรวจใบงาน 6.3 - แบบประเมินทักษะ กระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สมรรถนะที่สำคัญ - สมรรถนะที่สำคัญ - สังเกตความสามารถใน การสื่อสาร การคิด และ การแก้ปัญหา - แบบประเมินสมรรถนะ ที่สำคัญ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์

11. บันทึกหลังการสอน บันทึกความคิดเห็นและข้อเสนอแนะ ความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของครูพี่เลี้ยง 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ............................................................. (นายไกรสร แจ่มใสดี) ตำแหน่งครูพี่เลี้ยง วันที่.........เดือน.......................พ.ศ.............. ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางรุ่งนภาลัย ราชภักดี) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............

ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางอภิญญา เที่ยงธรรม) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มบริหารวิชาการ วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............

12. บันทึกหลังการสอน ผลการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ปัญหา / อุปสรรค ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ลงชื่อ.................................(ผู้สอน) (นางสาวศศิธร สีมายา) นักศึกษาฝึกปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา

เรื่อง การดล คำชี้แจง จงแสดงวิธีคำนวณหาผลลัพธ์เกี่ยวกับการดลและแรง 1. วัตถุ A มีมวลเป็น 2 เท่าของวัตถุ B ถ้าปล่อยวัตถุทั้งคู่ให้ตกจากหยุดนิ่งในจุดเดียวขณะกระทบพื้นนั้น โมเมนตัมของวัตถุ A มีขนาดเป็นกี่เท่าของวัตถุ B .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 2. ปล่อยลูกบาสเกตบอลมวล 50 กรัม จากตำแหน่งสูงจากพื้น 1.25 เมตร พบว่า ลูกบาสบอลกระทบพื้นแล้ว กระดอนขึ้นสูง 0.8 เมตร จงหาการดลของลูกบาสเกตบอลในขณะกระทบพื้น .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ใบงานที่ 6.3

.............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 3. นักกีฬาเตะลูกบอลเข้ากระทบกำแพงแล้วลูกบอลสะท้อนกลับออกมาด้วยอัตราเร็ว 10 เมตรต่อวินาที ซึ่ง เท่ากับอัตราเร็วเดิม ถ้าลูกบอลมวล 200 กรัม และแรงที่กำแพงกระทำต่อลูกบอลเป็น 40 นิวตัน ลูกบอลจะ กระทบกำแพงนานเท่าใด .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 4. ในการทดลองการชนของรถที่มีมวล 500 กิโลกรัม กับกำแพง ถ้าตอนแรกวิ่งเข้าไปด้วยความเร็ว 15.0 เมตร ต่อวินาที และกระดอนมาด้วยอัตราเร็ว 2.60 เมตรต่อวินาที หากแรงดลเฉลี่ยที่กำแพงกระทำต่อรถยนต์เป็น 880 นิวตัน เวลาที่รถชนกับกำแพงเป็นเวลาเท่าใด .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................

เรื่อง การดล คำชี้แจง จงแสดงวิธีคำนวณหาผลลัพธ์เกี่ยวกับการดลและแรง 1. วัตถุ A มีมวลเป็น 2 เท่าของวัตถุ B ถ้าปล่อยวัตถุทั้งคู่ให้ตกจากหยุดนิ่งในจุดเดียวขณะกระทบพื้นนั้น โมเมนตัมของวัตถุ A มีขนาดเป็นกี่เท่าของวัตถุ B วิธีทำ ปล่อยที่ความสูงเดียวกัน v 2 = u 2 + 2g∆x v จะไม้ขึ้นกับมวล VA = VB และ mA = 2mB PA PB = mA VA mB VB PA PB = 2mB VA mB VB pA = 2pB ดังนั้น ขณะวัตถุกระทบพื้นนั้นโมเมนตัมวัตถุ A มีขนาดเป็น 2 เท่าของวัตถุ B 2. ปล่อยลูกบาสเกตบอลมวล 50 กรัม จากตำแหน่งสูงจากพื้น 1.25 เมตร พบว่า ลูกบาสบอลกระทบพื้นแล้ว กระดอนขึ้นสูง 0.8 เมตร จงหาการดลของลูกบาสเกตบอลในขณะกระทบพื้น วิธีทำ พิจารณาก่อนกระทบพื้น จากสมการ v 2 = u 2 + 2g∆x เนื่องจาก u = 0 จะได้ v=√2g∆x v=√(2)(9.8)(1.25) v = 4.95 m/s พิจารณาหลังกระทบพื้น จากสมการ v 2 = u 2 + 2g∆x O = u 2 + 2(-9.8)(0.8) u=√(2)(9.8)(0.8) u = 3.96 m/s จากสมการ ∆p⃑= mv⃑ - mu⃑ ∆p⃑= m(v⃑ - u⃑) ∆p⃑=( 50 x 10-3 )(4.95 -(-3.96)) ∆p⃑ = 0.446 kg m/s ดังนั้น การดลของลูกบาสเกตบอลในขณะกระทบพื้นเท่ากับ 0.446 กิโลกรัม เมตรต่อวินาที ใบงานที่ 6.3 เฉลย

3. นักกีฬาเตะลูกบอลเข้ากระทบกำแพงแล้วลูกบอลสะท้อนกลับออกมาด้วยอัตราเร็ว 10 เมตรต่อวินาที ซึ่ง เท่ากับอัตราเร็วเดิม ถ้าลูกบอลมวล 200 กรัม และแรงที่กำแพงกระทำต่อลูกบอลเป็น 40 นิวตัน ลูกบอลจะ กระทบกำแพงนานเท่าใด วิธีทำ จากสมการ F⃑= ∆p⃑ ∆t ∆t= ∆p⃑ F⃑ ∆t= mv⃑ - mu⃑ F⃑ ∆t= (0.200)(-10) - (0.2000)(10) -40 ∆t= 0.10 s ดังนั้น ลูกบอลจะกระทบกำแพงนาน 0.10 s 4. ในการทดลองการชนของรถที่มีมวล 500 กิโลกรัม กับกำแพง ถ้าตอนแรกวิ่งเข้าไปด้วยความเร็ว 15.0 เมตร ต่อวินาที และกระดอนมาด้วยอัตราเร็ว 2.60 เมตรต่อวินาที หากแรงดลเฉลี่ยที่กำแพงกระทำต่อรถยนต์เป็น 880 นิวตัน เวลาที่รถชนกับกำแพงเป็นเวลาเท่าใด วิธีทำ จากสมการ F⃑∆t = mv⃑ - mu⃑ พิจารณาเวลาที่รถยนต์ชนติดกำแพง ∆t = mv⃑ - mu⃑ F⃑ ∆t = (500)(2.60) - (500)(-15.0) 880 ∆t = (1,300) + (7,500) 880 ∆t = 8,800 880 ∆t = 10 s ดังนั้น รถชนกับกำแพงเป็นเวลา 10 วินาที

แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 15 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว31202 รายวิชาฟิสิกส์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 โมเมนตัมและการชน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่4 เรื่อง การอนุรักษ์โมเมนตัม จำนวน 3 ชั่วโมง ภาคเรียนที่2 ปีการศึกษา 2566 สอนโดย นางสาวศศิธร สีมายา 1. มาตรฐานการเรียนรู้ สาระฟิสิกส์ : 1. เข้าใจธรรมชาติทางฟิสิกส์ ปริมาณและกระบวนการวัด การเคลื่อนที่แนวตรง แรง และกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน กฎความโน้มถ่วงสากล แรงเสียดทานสมดุลกลของวัตถุ งานและกฎการอนุรักษ์ พลังงานกล โมเมนตัมและกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม การเคลื่อนที่แนวโค้ง รวมทั้งนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ 2. ผลการเรียนรู้ ทดลอง อธิบาย และคำนวณปริมาณต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับการชนของวัตถุในหนึ่งมิติทั้งแบบยืดหยุ่น ไม่ ยืดหยุ่น และการดีดตัวแยกจากกันในหนึ่งมิติซึ่งเป็นไปตามกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ (K) - วิเคราะห์ อภิปราย และสรุปเกี่ยวกับกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ (P) - ประยุกต์ใช้กฎการอนุรักษ์โมเมนตัม ในการแก้ปัญหา 3.3 ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - มีวินัย - ใฝ่เรียนรู้ - มุ่งมั่นในการทำงาน 4. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด 4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา 5. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ แนวคิด/รูปแบบการสอน/วิธีการสอน/เทคนิค : สืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model)

6. สาระสำคัญ เมื่อไม่มีแรงภายนอกมากระทำต่อระบบ โมเมนตัมรวมของระบบมีค่าคงตัว ซึ่งเป็นไปตามกฎการ อนุรักษ์โมเมนตัม (law of conservation of momentum) เขียนแทนได้ด้วยสมการ p⃑ i = p⃑ f 7. ภาระงาน/ชิ้นงาน 7.1 ใบงาน 6.4 เรื่อง การอนุรักษ์โมเมนตัม 8. กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสร้างความสนใจ 11.ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ 2. ครูนำเข้าสู่หัวข้อ 6.4 โดยทบทวนเรื่องทฤษฎีงาน-พลังงานจลน์ และกฎการอนุรักษ์พลังงานกลที่ได้ เรียนมาในบทที่ 5 จากนั้นใช้คำถามนำ เพื่อให้นักเรียนอภิปรายร่วมกันว่า ทฤษฎีการดล-โมเมนตัมที่ได้เรียนมา ในหัวข้อ 6.3 นำไปอธิบายการอนุรักษ์ปริมาณใด โดยเปิดโอกาสให้นักเรียนตอบอภิปรายอย่างอิสระไม่คาดหวัง คำตอบที่ถูกต้อง ขั้นที่ 2 ขั้นสำรวจและค้นหา 1. ครูร่วมอภิปรายกับนักเรียนเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างการดลและโมเมนตัมในสถานการณ์ที่วัตถุ สองก้อนเคลื่อนที่เข้ามากระทบกันบนพื้นลื่น ตามรายละเอียดในหนังสือเรียน ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป 1. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปเกี่ยวกับกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม โดยแสดงให้เห็นว่า การที่ทฤษฎีการดลโมเมนตัมนำไปอธิบายการอนุรักษ์โมเมนตัม และสมการ (6.7) ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ 1. นักเรียนทำใบงาน 6.4 เรื่อง การอนุรักษ์โมเมนตัม ส่งครูท้ายชั่วโมง ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล 1. ครูตรวจสอบความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์โมเมนตัม จากการทำใบงาน 6.4 2. ครูประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ได้แก่ทักษะการแก้ปัญหา จากการทำใบงาน 6.4 3. ครูประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และสมรรถนะที่สำคัญจากการจากการอภิปรายร่วมกันและ จากการทำใบงาน 6.4

9. สื่อการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม ฟิสิกส์ ม.4 เล่ม 2 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง โมเมนตัมและการชน 9.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องเรียน 2) ห้องสมุด 3) แหล่งข้อมูลสารสนเทศ 10. การวัดผลประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน ด้านความรู้ (K) - วิเคราะห์ อภิปราย และสรุปเกี่ยวกับกฎการ อนุรักษ์โมเมนตัม - ตรวจใบงาน 6.4 - ใบงาน 6.4 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ด้านกระบวนการ (P) - ประยุกต์ใช้กฎการ อนุรักษ์โมเมนตัม ในการ แก้ปัญหา - ตรวจใบงาน 6.4 - แบบประเมินทักษะ กระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สมรรถนะที่สำคัญ - สมรรถนะที่สำคัญ - สังเกตความสามารถใน การสื่อสาร การคิด และ การแก้ปัญหา - แบบประเมินสมรรถนะ ที่สำคัญ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์

11. บันทึกหลังการสอน บันทึกความคิดเห็นและข้อเสนอแนะ ความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของครูพี่เลี้ยง 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ............................................................. (นายไกรสร แจ่มใสดี) ตำแหน่งครูพี่เลี้ยง วันที่.........เดือน.......................พ.ศ.............. ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางรุ่งนภาลัย ราชภักดี) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............

ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางอภิญญา เที่ยงธรรม) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มบริหารวิชาการ วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............

12. บันทึกหลังการสอน ผลการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ปัญหา / อุปสรรค ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ลงชื่อ.................................(ผู้สอน) (นางสาวศศิธร สีมายา) นักศึกษาฝึกปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา

เรื่อง การอนุรักษ์โมเมนตัม คำชี้แจง จงแสดงวิธีการคำนวณหาผลลัพธ์เกี่ยวกับการชน 1. ปืนใหญ่บางระจันมวล 1,000 กิโลกรัม เมื่อบรรจุลูกกระสุนหนัก 200 กิโลกรัม ลงในลำปืนใหญ่กระสุนจะ ถูกยิงออกไปด้วยความเร็ว 50 เมตรต่อวินาที จงหาว่า ปืนใหญ่จะเคลื่อนที่ถอยหลังด้วยความเร็วเท่าใด .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 2. รถยนต์มวล 1,200 กิโลกรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตรา 25 เมตรต่อวินาที เข้าชนท้ายรถบรรทุกมวล 9,000 กิโลกรัม ที่เคลื่อนที่ในทิศทางเดียวกัน 20 เมตรต่อวินาที ดังภาพ หลังจากชนแล้วรถยนต์มีความเร็ว 18 เมตร ต่อวินาที ในทิศทางเดิม จงหาอัตราเร็วของรถบรรทุกหลังการชนกันแล้ว ................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ใบงานที่ 6.4

เรื่อง การอนุรักษ์โมเมนตัม คำชี้แจง จงแสดงวิธีการคำนวณหาผลลัพธ์เกี่ยวกับการชน 1. ปืนใหญ่บางระจันมวล 1,000 กิโลกรัม เมื่อบรรจุลูกกระสุนหนัก 200 กิโลกรัม ลงในลำปืนใหญ่กระสุนจะ ถูกยิงออกไปด้วยความเร็ว 50 เมตรต่อวินาที จงหาว่า ปืนใหญ่จะเคลื่อนที่ถอยหลังด้วยความเร็วเท่าใด วิธีทำ ปืนใหญ่และกระสุนแยกออกจากันใช้กฎการอนุรักษ์โมเมนตัม ∑ P⃑ก่อนยิง= ∑ P⃑หลังชน mAuA + mBuB = mAvA + mBvB 0 = (1,000) vA + (20)(50) vA= (20)(50) 1,000 = -1 m/s ดังนั้น ปืนใหญ่จะเคลื่อนที่ถอยหลังด้วยความเร็วเท่ากับ 1 เมตรต่อวินาที 2. รถยนต์มวล 1,200 กิโลกรัม เคลื่อนที่ด้วยอัตรา 25 เมตรต่อวินาที เข้าชนท้ายรถบรรทุกมวล 9,000 กิโลกรัม ที่เคลื่อนที่ในทิศทางเดียวกัน 20 เมตรต่อวินาที ดังภาพ หลังจากชนแล้วรถยนต์มีความเร็ว 18 เมตร ต่อวินาที ในทิศทางเดิม จงหาอัตราเร็วของรถบรรทุกหลังการชนกันแล้ว วิธีทำ จากกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม ∑ P⃑ก่อนยิง= ∑ P⃑หลังชน mAuA + mBuB = mAvA + mBvB (1,200)(25) + (9,000)(20) = (1,200)(18) + (9,000) vB v B = 30,000 + 180,000 - 21,600 9,000 = 20.93 m/s ดังนั้น หลังการชนกันถบรรทุกมีความเร็วเท่า 20.93 เมตรต่อวินาที ใบงานที่ 6.4 เฉลย

แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 16 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวิชา ว31202 รายวิชาฟิสิกส์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 โมเมนตัมและการชน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่4 เรื่อง การชนของวัตถุในหนึ่งมิติ จำนวน 3 ชั่วโมง ภาคเรียนที่2 ปีการศึกษา 2566 สอนโดย นางสาวศศิธร สีมายา 1. มาตรฐานการเรียนรู้ สาระฟิสิกส์ : 1. เข้าใจธรรมชาติทางฟิสิกส์ ปริมาณและกระบวนการวัด การเคลื่อนที่แนวตรง แรง และกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน กฎความโน้มถ่วงสากล แรงเสียดทานสมดุลกลของวัตถุ งานและกฎการอนุรักษ์ พลังงานกล โมเมนตัมและกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม การเคลื่อนที่แนวโค้ง รวมทั้งนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ 2. ผลการเรียนรู้ ทดลอง อธิบาย และคำนวณปริมาณต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับการชนของวัตถุในหนึ่งมิติทั้งแบบยืดหยุ่น ไม่ ยืดหยุ่น และการดีดตัวแยกจากกันในหนึ่งมิติซึ่งเป็นไปตามกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.1 ด้านความรู้ (K) - อธิบายการชนแบบยืดหยุ่นและการชนแบบไม่ยืดหยุ่น 3.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ (P) - ทดลองการชนของวัตถุในหนึ่งมิติเพื่ออธิบายการชนแบบยืดหยุ่นและการชนแบบไม่ ยืดหยุ่น 3.3 ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - มีวินัย - ใฝ่เรียนรู้ - มุ่งมั่นในการทำงาน 4. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคิด 4.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา 5. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ แนวคิด/รูปแบบการสอน/วิธีการสอน/เทคนิค : สืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model)

6. สาระสำคัญ การชนในหนึ่งมิติ (collisions in one dimension) หรือ การชนในแนวตรง เป็นการชนที่แนวการ เคลื่อนที่ของวัตถุทั้งสองอยู่ในแนวเส้นตรงเดียวกันทั้งก่อนการชนและหลังการชน ในการชนกันของวัตถุ โมเมนตัมของระบบมีค่าคงตัว เป็นไปตามกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม แต่พลังงานจลน์ของระบบอาจมีค่าคงตัว หรือไม่คงตัวก็ได้ การชนที่มีพลังงานจลน์ของระบบมีค่าคงตัว เรียกว่า การชนแบบยืดหยุ่น (elastic collision) การชนที่พลังงานจลน์ของระบบมีค่าไม่คงตัว เรียกว่า การชนแบบไม่ยืดหยุ่น ( inelastic collision) 7. ภาระงาน/ชิ้นงาน 7.1 กิจกรรม 6.1 การชนกันของวัตถุในแนวตรง 8. กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นสร้างความสนใจ 12.ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ 2. ครูนำเข้าสู่หัวข้อ 6.5 โดยการสาธิตการชนกันของลูกทรงกลมของชุดอุปกรณ์สาธิตโมเมนตัม ดังรูป 6.2 โดยก่อนการสาธิต ครูใช้คำถามเพื่อให้นักเรียนคาดคะเนพร้อมให้เหตุผลประกอบการคาดคะเนว่า จะ เกิดผลอย่างไร ถ้าดึงลูกทรงกลม 1 ลูก 2 ลูก 3 ลูก ให้ห่างออกไปแล้วปล่อยให้แกว่งมาชนลูกทรงกลมที่เหลือ รูป 6.2 ชุดอุปกรณ์สาธิตโมเมนตัม โดยครูอาจให้นักเรียนอภิปรายก่อนจะเขียนหรือบอกผลการคาดคะเนพร้อมเหตุผลประกอบ จากนั้น ครูให้นักเรียน 3 คนปล่อยลูกทรงกลม 1 ลูก 2 ลูก 3 ลูก ตามลำดับ แล้วให้นักเรียนสังเกตผลที่เกิดขึ้น ครูและ นักเรียนอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับผลการปล่อยลูกทรงกลม จนได้ข้อสรุปว่าสถานการณ์การชนกันของลูกทรง กลมของอุปกรณ์สาธิตสามารถอธิบายได้ด้วยกฎการอนุรักษ์โมเมนตัม จากนั้นครูถามนักเรียนว่านอกจากการ ชนกันจะมีการอนุรักษ์โมเมนตัมแล้ว ยังมีปริมาณใดอีกบ้างที่มีการอนุรักษ์ โดยเปิดโอกาสให้นักเรียนตอบ คำถามอย่างอิสระ ไม่คาดหวังคำตอบที่ถูกต้อง

ขั้นที่ 2 ขั้นสำรวจและค้นหา 1. ครูชี้แจงจุดประสงค์การเรียนรู้ของหัวข้อ 6.5 ก่อนจะนำเข้าสู่กิจกรรม 6.1 เพื่อหาคำตอบว่าในการ ชนกันมีปริมาณใดบ้างที่มีการอนุรักษ์ 2. นักเรียนแบ่งกลุ่มทำกิจกรรม 6.1 การทดลองเรื่องการชนของวัตถุในแนวตรง พร้อมทั้งตอบคำถาม ท้ายกิจกรรม 3. ครูคอยแนะนำนักเรียนตลอดการทำกิจกรรม ขั้นที่ 3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มนำเสนอผลการทำกิจกรรมหน้าชั้นเรียน 2. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายผลการทำกิจกรรม 6.1 ตอนที่ 1 และตอนที่ 2 จนได้ข้อสรุปดังนี้ 1. การชนในหนึ่งมิติทุกกรณี โมเมนตัมรวมของระบบคงตัว 2. การชนของรถทดลองที่ติดแผ่นเหล็กสปริงเป็นการชนที่ไม่มีการสูญเสียพลังงานจลน์ใน ระหว่างการชน นั่นคือ พลังงานจลน์รวมก่อนการชนเท่ากับพลังงานจลน์รวมหลังการชน ซึ่งแสดงว่าพลังงาน จลน์รวมของระบบคงตัว การชนในลักษณะนี้เรียกว่า การชนแบบยืดหยุ่น (elastic collision) 3. การชนของรถที่ติดดินน้ำมันเป็นการชนของวัตถุที่สูญเสียพลังงานจลน์ไประหว่างการชน นั่นคือ พลังงานจลน์รวมก่อนการชนจะมากกว่าพลังงานจลน์รวมหลังการชน ซึ่งแสดงว่า พลังงานจลน์ส่วนหนึ่ง หายไประหว่างการชน การชนในลักษณะนี้เรียกว่า การชนแบบไม่ยืดหยุ่น (inelastic collision) ขั้นที่ 4 ขั้นขยายความรู้ ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการทำกิจกรรมทั้งสองตอนผลรวมของโมเมนตัมก่อนการชน และผลรวม ของโมเมนตัมหลังการชนไม่เท่ากัน แต่มีค่าใกล้เคียงกันซึ่งมีสาเหตุที่อาจสรุปได้ดังนี้ 1. การเลือกช่วงที่จะหาความเร็วก่อนการชนและหลังการชนผิดพลาดไป ความเร็วก่อนการ ชนจะต้องวัดจากช่วงจุดบนแถบกระดาษก่อนเกิดการชนเล็กน้อย และความเร็วหลังการชนจะต้องวัดเมื่อแผ่น เหล็กสปริงคลายตัวออกเต็มที่แล้ว หรือเมื่อดินน้ำมันยุบตัวแล้ว ความเร็วก่อนการชน และความเร็วหลังการชน นั้น เป็นความเร็วตรงจุดที่เกิดการชน จากการทำกิจกรรมจะหาความเร็วตรงจุดที่เกิดการชนโดยตรงไม่ได้ จึง ต้องหาความเร็วเฉลี่ยในช่วงเวลาสั้น ๆ ทั้งก่อนการชนและหลังการชนแทน ความเร็วเฉลี่ยที่หาได้มีค่าเท่ากับ ความเร็วตรงจุดที่เกิดการชน 2. สำหรับกิจกรรม 6.1 ตอนที่ 1 นั้น ผลรวมของพลังงานจลน์ก่อนการชนและหลังการชน อาจไม่เท่ากัน มีสาเหตุ คือ ความเร็วที่วัดได้ทั้งก่อนการชนและหลังการชนผิดพลาดไป ซึ่งเกิดจากการเลือกช่วง จุดที่ใช้วัดความเร็วไม่ถูกต้อง และผลเกิดจากแรงเสียดทานของล้อรถทดลองด้วย ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล 1. ครูตรวจสอบความรู้เกี่ยวกับการชนกันของวัตถุในหนึ่งมิติจากการตอบคำถามท้ายกิจกรรม 6.1

2. ครูประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ได้แก่ทักษะการทดลอง จากการทำกิจกรรม 6.1 3. ครูประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และสมรรถนะที่สำคัญจากการจากการอภิปรายร่วมกันและ จากการตอบคำถามท้ายกิจกรรม และจากการทำกิจกรรมการทดลอง 9. สื่อการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม ฟิสิกส์ ม.4 เล่ม 2 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง โมเมนตัมและการชน 2) ชุดอุปกรณ์การทดลองเรื่องการชนของวัตถุในแนวตรง 9.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องเรียน 2) ห้องสมุด 3) แหล่งข้อมูลสารสนเทศ 10. การวัดผลประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน ด้านความรู้ (K) - อธิบายการชนแบบ ยืดหยุ่นและการชนแบบ ไม่ยืดหยุ่น - การทำกิจกรรม 6.1 - กิจกรรม 6.1 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ด้านกระบวนการ (P) - ทดลองการชนของวัตถุ ในหนึ่งมิติ - ทดลองการดีดตัวแยก จากกันของวัตถุ - การทำกิจกรรม 6.1 - แบบประเมินทักษะ กระบวนการทาง วิทยาศาสตร์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A) - คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สมรรถนะที่สำคัญ

รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน - สมรรถนะที่สำคัญ - สังเกตความสามารถใน การสื่อสาร การคิด และ การแก้ปัญหา - แบบประเมินสมรรถนะ ที่สำคัญ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์

11. บันทึกหลังการสอน บันทึกความคิดเห็นและข้อเสนอแนะ ความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของครูพี่เลี้ยง 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ............................................................. (นายไกรสร แจ่มใสดี) ตำแหน่งครูพี่เลี้ยง วันที่.........เดือน.......................พ.ศ.............. ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางรุ่งนภาลัย ราชภักดี) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............

ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา/ผู้ที่ได้รับมอบหมาย 1. ได้ทำการตรวจแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ◻ ดีมาก ◻ ดี ◻ พอใช้ ◻ ควรปรับปรุง ◻ สามารถนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้ ◻ ควรปรับปรุงก่อนนำไปใช้ 2. ข้อเสนอแนะอื่น ๆ ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ลงชื่อ......................................................... (นางอภิญญา เที่ยงธรรม) ตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มบริหารวิชาการ วันที่.........เดือน.......................พ.ศ. .............

12. บันทึกหลังการสอน ผลการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ปัญหา / อุปสรรค ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ลงชื่อ.................................(ผู้สอน) (นางสาวศศิธร สีมายา) นักศึกษาฝึกปฏิบัติการสอนในสถานศึกษา

22. การทดลองเรื่อง การชนของวัตถุในแนวตรง จุดประสงค์ เพื่อศึกษาผลรวมของโมเมนตัมและผลรวมของพลังงานจลน์จากการชนของรถทดลองในแนวตรง ก่อนและหลังการชน วัสดุและอุปกรณ์ 1. รถทดลอง 2 คัน 2. แท่งเหล็ก 2 แท่ง 3. รางไม้ 1 ราง 4. เครื่องเคาะสัญญาณเวลา 1 เครื่อง 5. หม้อแปลงโวลต์ต่ำ 1 เครื่อง 6. แผ่นเหล็กสปริง 1 แผ่น 7. สายไฟพร้อมปากหนีบ 2 เส้น 8. แถบกระดาษและกระดาษคาร์บอน 2 ชุด วิธีดำเนินกิจกรรม ตอนที่ 1 การศึกษาผลรวมของโมเมนตัมและผลรวมของพลังงานจลน์จากการชนของรถที่ติดแผ่นเหล็กสปริง 1. จัดอุปกรณ์ ดังรูป โดยใช้แถบกระดาษและกระดาษคาร์บอนแต่ละชุดกับรถทดลองแต่ละคัน 2. กดสวิตซ์ให้เครื่องเคาะสัญญาณเวลาทำงาน ผลักรถทดลองคันที่ 2 ไปชนรถทดลองคันที่ 1 สังเกต การเคลื่อนที่ของรถทดลองทั้งสองคันหลังจากชนกัน 3. ทำซ้ำข้อ 1.-2. โดยเพิ่มมวลของรถทดลองคันที่ 2 เป็น 2 และ 3 เท่าของรถทดลองคันที่ 1 ด้วย การวางแท่งเหล็ก 1 และ 2 ลงบนรถทดลองคันที่ 2 4. จากแถบกระดาษที่ได้จากการทดลองแต่ละครั้ง นำมาหาขนาดของความเร็วของรถทดลองก่อนการ ชนและหลังชน กิจกรรม 6.1

5. ชั่งมวลของรถทดลอง คำนวณโมเมนตัม พลังงานจลน์ ผลรวมของโมเมนตัมและผลรวมของ พลังงานจลน์ทั้งก่อนการชนและหลังการชน บันทึกผลในตาราง ตอนที่ 2 การศึกษาผลรวมของโมเมนตัมและผลรวมของพลังงานจลน์จากการชนของรถที่ติดดินน้ำมัน ปฏิบัติเช่นเดียวกับวิธีทำกิจกรรมใน ตอนที่ 1 แต่เปลี่ยนแผ่นเหล็กสปริงเป็นดินน้ำมันติดที่หน้ารถ ทดลองคันที่ 1 แทน *********