136 ตรงที่เพลงพวกนี้มันเป่าตรงๆไม่ยากอะไรแต่ระบ าสี่บทมัน กลับลมกลับลิ้น เป่าอย่างนี้ก็ไปอย่างนี้ เพลงนี้ ใช้ท านองหลักเป็นการบอกลู่ทางของปี่ชวา เหมือนระนาดต้องตีให้ทั่วผืนแหละคนที่ไล่ระนาดเพลงทะแย จะแตกฉานเรื่องทางกลอนมากจากเพลงทะแยเนี่ยแหละ จะขึ้นจะลงเป่าเพลงระบ าสี่บทบอกได้เป็นอย่าง ดีผมได้ต่อเพลงนี้มาเพราะครูเห็นว่าเวลาจ ากัดเลยจัดของยากให้เพื่อไปประยุกต์ใช้ในวงอื่น ๆ ได้ เพลง ระบ าสี่บทมีความส าคัญต่อปี่ชวาในเรื่องกระบวนนิ้ว ลม และลิ้น” รังสี เกษมสุข (2564 , 11 เมษายน, สัมภาษณ์) ได้กล่าวไว้ว่า “การควบคุมการใช้ลม การใช้ลิ้น ในการเป่าปี่ชวาหรือจะเป็นเครื่องเป่าอื่นๆ ก็แล้วแต่นับเป็นกระบวนการส าคัญที่สุดในการบรรเลงเพราะ เสียงดนตรีที่มีคุณภาพจะก่อให้เกิดความไพเราะไปสู่ผู้ฟังได้ท าให้เกิดความงามเป็นสิ่งส าคัญที่จะท าให้การ บรรเลงนั้นๆ เกิดคุณค่าขึ้น ดังนั้นนักดนตรีที่ดีนะครับไม่ว่าจะเป่าปี่ ตีฆ้อง ตีระนาด ล้วนต้องมีการฝึกฝน ให้เกิดความช านาญ เกิดคุณภาพเสียงที่ไพเราะซึ่งสิ่งเหล่าพวกเราจะต้องเรียนกับผู้เชี่ยวชาญโดยตรงจึงจะ เห็นผลนะครับและต้องมีมานะอดทนในการที่จะฝึกฝนจนประสบความส าเร็จโดยเฉพาะเครื่องมือปี่ชวา เนี่ยมีความยากอย่างยิ่งเพราะการใช้งานค่อนข้างที่จะต้องใช้ความคล่องตัวสูง อย่างเช่นการเป่าเพลงสะระ หม่าตอนช่วงออกแปลงนั้นต้องใช้ความเร็วสูงครับสุนทรียะรสจึงเกิดขึ้นกระบวนการควบคุมน้ าหนักลม การใช้ลิ้น การใช้นิ้วค่อนข้างยากครับผู้เรียนควรฝึกฝนกับผู้เชี่ยวชาญโดยตรงจึงจะส าเร็จครับผม”
ภาคผนวก ค โน้ตท านองปี่ชวาเพลงระบ าสี่บท ครูปี๊บ คงลายทอง (ศิลปินแห่งชาติ) ประกอบด้วย เพลงพระทอง เพลงเบ้าหลุด เพลงสะระบุหร่ง เพลงบลิ่ม
138 เพลงพระทอง ท านองปี่ชวาเพลงพระทอง ส านวนที่ 1 - ซ - ดํ - - รํมํ - ลํ- ซํ - มํ- รํ - - - มํซํ - - - รํ - มํ- รํ - ดํ- ล - ดํ- รํ - มํ- ซํ - มํ- ซํ - ลํ– ดํ - ซ - ดํ - - รํ มํ ฟํมํฟํลํ ซํฟํมํรํ - - - - - ดํ- รํ - มํ- รํ ซํมํมํมํ รํมํซํลํ - ดํ- รํ มํรํดํซ ซํมํรํดํ - ซํ- มํ - รํ- ซํ - ดํ- ลํ - ซํ- มํ - ซํ- มํ - รํ- ดํ ฟ ม ฟ ล ซ ฟ ม ร ม ซ ม ดํ ล ดํซ ล ม ซ ม ล ซ ล ดํรํ มํรํดํล ซ ล ดํรํ มํรํดํซ ซํมํรํดํ - - - - - ดํ- รํ - มํ- รํ - ดํดํดํ - ซํ- มํ - รํ- ดํ - ซํ- ดํ - รํ- มํ - - - - - ดํ- รํ - มํ- รํ - ดํดํดํ - ซํ- มํ - รํ- ซํ - ลํ- ซํ - มํ- รํ - - - ซ - - - ล - รํ- ล - ดํ- รํ - มํ- รํ - ดํดํดํ รํดํมํรํ ดํล - ดํ ท านองปี่ชวาเพลงพระทอง ส านวนที่ 2 - ซ - ดํ - - รํมํ - ลํ- ซํ - มํ- รํ - - - มํซํ - - - รํ - มํ- รํ - ดํรํ- ดํล - - ซ ล ดํรํมํซํ - มํ- ซํ ดํมํรํดํ ลํซํรํมํ ฟํลํซํฟํ ดํฟํมํฟํ รํมํดํรํ - - - - - ดํ- รํ - มํ- รํ ซํมํมํมํ รํมํซํลํ - ดํ- รํ มํรํดํล ซํมํรํดํ - ซํ- มํ - รํ- ซํ - ด* - ลํ - ซํ- - มํ– ซํลํ ซํมํรํดํ ฟํมํฟํลํ ซํฟํรํมํ มํมํมํด ลํด ซํลํ มํซํมํลํ ซํลํด ร มํซํมํลํ ซํลํด ร มํรํดํซ ซํมํรํดํ - - - - - ดํ- รํ - มํ- รํ - ดํดํ- ดํ– ซํลํ ซํมํรํดํ ท ล ซ - ดํ– รํมํ - - - - - ดํ- รํ - มํ- รํ - ดํดํดํ - ซํ- มํ - รํ- ซํ - ลํ- ซํ - มํ- รํ - - ซํฟํ มํรํดํล - ซ - ล - ดํ- รํ - มํ- รํ - ดํดํดํ รํดํมํรํ ดํล - ดํ ท านองปี่ชวาเพลงพระทอง ส านวนที่ รํ ดํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ รํ ซํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ ดํ ล ซ ล ดํ รํ มํ ซํ มํ ลํ มํ ซํ มํ รํ ดํ - ล – ซ ล ดํ รํ มํ ซํ - มํ รํ ซํ ดํ มํ รํ ดํ ลํ ซํ รํ มํ ฟํ ลํ ซํ ฟํ ดํ ฟํ มํ ฟํ รํ มํ ดํ รํ - - - - - ดํ - รํ - มํ - รํ ซํ มํ มํ มํ ฟํ ซํ ฟํ ลํ ซํ ฟํ มํ รํ ดํ ซ ล ท ดํ มํ รํ ดํ - ซํ - มํ - รํ - ซํ - ดํ - ลํ -ซํลํ –ซํมํ - – ซํ ลํ ซํ มํ รํ ดํ ฟํ ดํ ฟํ ลํ ซํ ฟํ มํ รํ มํ มํ มํ ด* ลํ ด* ซํ ลํ มํ ซํ มํ ลํ ซํ ลํ ดํ รํ มํ รํ ดํ ซ ล ท ดํ รํ ดํ ซ ล ท ดํ มํ รํ ดํ - - - - - ดํ - รํ - มํ - รํ - ดํ ดํ - ดํ – ซํ ลํ ซํ มํ รํ ดํ ท ล ซ - ดํ – รํ มํ - - - - - ดํ - รํ - มํ - รํ - ดํ ดํ ดํ - ซํ - มํ - รํ - ซํ - ลํ - ซํ - มํ - รํ - - ซํ ฟํ มํ รํ ดํ ล - ซ - ล - ดํ - รํ - มํ - รํ - ดํ ดํ ดํ รํ ดํ มํ รํ ดํ ล - ดํ
139 ภาพที่ 55 QR-Code แสดงสํำนวนกลอนปี่ชวำเพลงพระทอง ที่มา: ผู้วิจัย เพลงเบ้าหลุด ท านองปี่ชวาเพลงเบ้าหลุด ส านวนที่ 1 - - - ดํ - รํรํรํ - - - ฟํ - รํรํรํ - ดํดํดํ - ท - ดํ - ฟํ- รํ - รํรํรํ ท ดํท รํ ดํรํฟํซํ - ลํ- ซํ - ฟํ- รํ รํฟํรํซ รํฟํรํดํ ท ฟ ซ ล ท รํดํท - - - ซ - ฟ - ท ล ซ ฟ - ท – ดํรํ ฟํรํซํฟํ รํฟํรํดํ ท ฟ ซ ล ท รํดํท ซ ล ท ดํ รํฟํรํดํ รํซํรํฟํ รํดํท ล ท ดํรํล ท ดํซ ล ท ดํท ฟ ซ ล ท ดํ - - - ท - ดํดํดํ - - - รํ - ดํดํดํ ล ซ ฟ - ท – ดํรํ ลํซํฟํรํ ฟํรํดํท ฟํรํรํรํ ฟํรํรํรํ ฟํรํซํฟํ รํฟํรํดํ ลํซํฟํรํ ดํ– รํดํท - - - ดํ รํดํท - ดํรํ - - - รํ - รํรํรํ - ฟํ- รํ ดํท - ดํ - - - ดํ - ดํดํดํ ลํซํฟํรํ ดํ- รํดํท - - - ล - - - ซ - - - ดํ - - - ท - - ดํรํ ดํท ฟ ซ ฟ ซ ล ซ ล ฟ - ซ ท านองปี่ชวาเพลงเบ้าหลุด ส านวนที่ 2 - - - ดํ - รํ รํ รํ - ลํ - ซํ - ฟํ - รํ - ดํ ดํ ดํ - ท - ดํ ล ซ ฟ - ท – ดํ รํ ท ดํ ท รํ ดํ รํ ฟํ ซํ ล ซ ฟ - ท – ดํ รํ รํ ฟํ รํ ซ รํ ฟํ รํ ดํ ท ฟ ซ ล ท รํ ดํ ท - - - ซ - ฟ - ท ล ซ ฟ - ท – ดํ รํ ฟํ รํ ซํ ฟํ รํ ฟํ รํ ดํ ท ฟ ซ ล ท รํ ดํ ท ซ ล ท ดํ รํ ฟํ รํ ดํ รํ ซํ รํ ฟํ รํ ดํ ท ล ท ดํ รํ ล ท ดํ ซ ล ท ดํ ท ฟ ซ ล ท ดํ - - - ท - ดํ ดํ ดํ - - - รํ - ดํ ดํ ดํ ล ซ ฟ ท ล ท ดํ รํ ซ ล ท ดํ ท รํ ดํ ท ฟํ รํ รํ รํ ฟํ รํ รํ รํ ฟํรํ ซํ ฟํ รํ ฟํ รํ ดํ ลํ ซํ ฟํ รํ ดํ - รํดํท - - - ดํ รํดํท - ดํรํ - - - รํ - รํ รํ รํ ดํ รํ ฟํ รํ ดํ ท - ดํ - - - ดํ - ดํ ดํ ดํ ลํ ซํ ฟํ รํ ดํ - รํดํท - ลํ - ลํ - - - ซํ - - - ด* - - - ทํ - - ดํ รํ ดํ ทํ ฟํ ซํ ฟํ ซํ ลํ ซํ ลํ ฟํ - ซํ
140 ท านองปี่ชวาเพลงเบ้าหลุด ส านวนที่ - - - ดํ - รํ รํ รํ - ลํ - ซํ ฟํ ลํซํฟํ -รํ - ดํ ดํ ดํ - ท - ดํ - ฟ - - ท – ดํ รํ ท ดํ ท รํ ดํ รํ ฟํ ซํ ล ซ ฟ - ท – ดํ รํ รํ ฟํ รํ ซ รํ ฟํ รํ ดํ ท ฟ ซ ล ท รํ ดํ ท ฟํ ดํ ซ ล ท ซ ล ท ดํ ล ท ดํ รํ ท ดํ รํ ฟํ รํ ซํ ฟํ รํ ฟํ รํ ดํ ท ฟ ซ ล ท รํ ดํ ท ซ ล ท ดํ รํ ฟํ รํ ดํ รํ ซํ รํ ฟํ รํ ดํ ท ล ท ดํ รํ ล ท ดํ ซ ล ท ดํ ท ฟ ซ ล ท ดํ ดํ ท ดํ ดํ ดํ รํ ดํ ดํ ดํ ฟํ ดํ ดํ ดํ รํ ดํ ดํ ล ซ ฟ ท ล ท ดํ รํ ซ ล ท ดํ ท รํ ดํ ท ฟํ รํ รํ รํ ฟํ รํ รํ รํ ฟํ รํ ซํ ฟํ รํ ฟํ รํ ดํ ลํ ซํ ฟํ รํ ฟํ รํ ดํ ท ฟ ฟ ฟ ท ดํ ท ฟํ รํ - - - รํ - รํ รํ รํ ดํ รํ ฟํ รํ ดํ ท - ดํ - - - ดํ - ดํ ดํ ดํ ลํ ซํ ฟํ รํ ดํ - รํดํท - ลํ - ลํ - - - ซํ - - - ด* - - - ทํ - - ดํ รํ ดํ ทํ ฟํ ซํ ฟํ ซํ ลํ ซํ ลํ ฟํ - ซํ ภาพที่ 56 QR-Code แสดงสํำนวนกลอนปี่ชวำเพลงเบ้ำหลุด ที่มา: ผู้วิจัย เพลงพระสะระบุหร่ง ท านองปี่ชวาเพลงสะระบุหร่ง ส านวนที่ 1 - - - ม - ซ – ด - ซฺ - ด - ร - ม - ซ - ม - ร - ซ - ล - ซ - ม - ร - - - ร - ร - ร - ม - ร - ด - ลฺ - ร - ม - ซ - ล - - - ดํ - - - รํ - - ซ ล ซ ดํ รํ มํ ฟํ มํ ฟํ ลํ ซํ ฟํ มํ รํ - มํ - รํ - ดํ - ล - ด - ซ - ล - ดํ ท ซ ล ท ดํ ล ท ดํ รํ ท ดํ รํ มํ ดํ รํ มํ ลํ ซํ รํ มํ ฟํ ลํ ซํ ฟํ ดํ ฟํ มํ ฟํ รํ มํ ดํ รํ รํ ดํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ รํ ซํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ ซ ซ ซ ดํ ซ ดํ รํ มํ ซํ ลํ ซํ รํ ซํ มํ รํ ดํ - - ซ ดํ ท ล ท ดํ ท ล รํ ดํ ท ล ท ดํ - ซํ - มํ - รํ- ดํ - ซํ - ดํ - ท - ล - ท รํ ล ท ล ซ ม - ร - ม - ซ - ล - ร - ม - ซ - ล - รํ - ล - ดํ - รํ - - - รํ - รํ รํ รํ มํ รํ ดํ ลํ - ซ - ดํ รํ มํ ซํ ลํ - ดํ - รํ - มํ - รํ - ดํ - ล - - - ซ - - - ล - รํ - ล - ดํ - รํ - ซํ - มํ - รํ - ดํ - - มํ รํ ดํ รํ - มํ
141 ท านองปี่ชวาเพลงสะระบุหร่ง ส านวนที่ 2 - - - ม - ซ - ด ทฺ ลฺ ซฺ - ด – ร ม ล ซ ร ม ฟ ล ซ ฟ ด ฟ ม ฟ ร ม ด ร ร ด ร ร ร ม ร ร ม ล ซ ร ม ร ด ลฺ ม ม ม ดํ ล ดํ ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ดํ รํ - - ซ ล ซ ดํ รํ มํ ฟํ มํ ฟํ ลํ ซํ ฟํ มํ รํ มํ ซํ มํ ลํ ซํ ฟํ มํ รํ ดํ ซ ล ท ดํ มํ รํ ดํ ท ซ ล ท ดํ ล ท ดํ รํ ท ดํ รํ มํ ดํ รํ มํ ลํ ซํ รํ มํ ฟํ ลํ ซํ ฟํ ดํ ฟํ มํ ฟํ รํ มํ ดํ รํ รํ ดํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ รํ ซํ รํ รํ รํ มํ ดํ รํ ซ ล ซ ดํ ซ ดํ รํ มํ ซํ ลํ ซํ รํ ซํ มํ รํ ดํ - - ซ ดํ ท ล ท ดํ ท ล รํ ดํ ท ล ท ดํ ซํ ซํ ซํ รํ ซํ มํ รํ ดํ ซํดํ ท ดํ ล ท ซ ล ท มํ รํ ล ท ล ซ ม - ร - ม - ซ - ล ม ม ม ดํ ล ดํ ซ ล ม ซ ม ล ซ ล ดํ รํ - - - รํ - รํ รํ รํ มํ รํ ดํ ลํ - ซ - ดํ รํ มํ ซํ ลํ - ดํ - รํ มํ ลํ ซํ รํ มํ รํ ดํ ล ม ม ม ซ ม ซ ม ล ม ซ ม ล ซ ล ดํ รํ ท ล ซ ร ซ ม ร ด ร ม ซ ร ซ ม ม ม ภาพที่ 57 QR-Code แสดงสํำนวนกลอนปี่ชวำเพลงสะระบุหร่ง ที่มา: ผู้วิจัย
142 เพลงบลิ่ม ท านองปี่ชวาเพลงบลิ่ม ส านวนที่ 1 - - - ม - ม ม ม - - ซ ล ซ ดํ รํ มํ มํ ซฺ มํ รํ มํ ซํ มํ รํ ดํ ซ ล ท ดํ มํ รํ ดํ รํ ดํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ รํ ซํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ ซํ ลํ ซํ รํ ซํ มํ รํ ดํ รํ มํ ซํ รํ ซํ มํ มํ มํ ซํ ลํ ซํ รํ ซํ มํ รํ ดํ ท ล ซ - ดํ – รํ มํ - - - - - รํ - มํ - รํ - มํ - มํ มํ มํ ท ท ท รํ ท ท ท มํ ท รํ ท มํ รํ มํ ซํ ลํ ซ* มํ รํ ท มํ รํ ท ล รํ ท ล ซ ท ล ซ ม ทํ ลํ ซํ รํ ซํ มํ รํ ดํ รํ มํ ซํ รํ ซํ มํ มํ มํ ซํ รํ มํ ซํ มํ ลํ มํ ซํ มํ รํ ดํ ซ ซํ มํ รํ ดํ รํ ดํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ รํ ซํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ ดํ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ - ดํ – รํ มํ ซํ ลํ ซํ รํ ซํ มํ รํ ดํ รํ มํ ซํ รํ ซํ มํ มํ มํ - - - ซ - - - ล - - - ดํ - - - รํ - - - ซ - - - ล - รํ - ล - ดํ - รํ - - - - - ดํ - รํ - ดํ - รํ - รํ รํ รํ ท านองปี่ชวาเพลงบลิ่ม ส านวนที่ 2 ซํ มํ มํ มํ ซํ มํ มํ มํ - - ซ ล ซ ดํ รํ มํ มํ ซ มํ รํ มํ ซํ มํ รํ ดํ ซ ล ท ดํ มํ รํ ดํ รํ ดํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ รํ ซํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ ดํ ลํ ซํ รํ ซํมํ รํ ดํ รํ มํ ซํ รํ ซํ มํ มํ มํ ซํ ลํ ซํ รํ ซํ มํ รํ ดํ ท ล ซ - ดํ – รํ มํ - - - - - รํ - มํ - รํ - มํ - มํ มํ มํ ท ท ท รํ ท ท ท มํ ท รํ ท มํ รํ มํ ซํ ลํ ซํ มํ รํ ท มํ รํ ท ล ท ล ซ - ดํ - รํ มํ ซํ ลํ ซํ รํ ซํ มํ รํ ดํ รํ มํ ซํ รํ มํ ซํ - มํ - - ซ ล ดํรํ ดํ มํ มํ รํ ดํ ซ ซํ มํ รํ ดํ รํ ดํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ รํ ซํ รํ รํ รํ มํ รํ รํ ดํ ล ซ ร ซ ม ร ด ท ล ซ - ดํ – รํ มํ ซํ ลํ ซํ รํ ซํ มํ รํ ดํ รํ มํ ซํ รํ ซํ มํ มํ มํ - - - ซ - - - ล - - - ดํ - - - รํ - - - ซ - - - ล - รํ - ล - ดํ - รํ - - - - - ดํ - รํ - ดํ - รํ - รํ รํ รํ ภาพที่ 58 QR-Code แสดงสํำนวนกลอนปี่ชวำเพลงบลิ่ม ที่มา: ผู้วิจัย
143 ประวัติผู้วิจัย ชื่อ - ชื่อสกุล นายศักดิ์สิทธิ์ ฤทธิ์รอด วันเดือนปีเกิด 6 ตุลาคม 2538 สถานที่เกิด โรงพยาบาลหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ ที่อยู่ 86 หมู่ 4 ต าบลห้วยเขน อ าเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร 66120 สถานที่ท างาน พระบรมหาราชวัง ถนนหน้าพระลาน เเขวงพระบรมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200 ประวัติการศึกษา พ.ศ. 2553 มัธยมศึกษาตอนต้น วิทยาลัยนาฏศิลปสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย พ.ศ. 2556 มัธยมศึกษาตอนปลาย วิทยาลัยนาฏศิลปสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย พ.ศ. 2561 ศิลปบัณฑิตสาขาวิชาคณะศิลปนาฏดุริยางค์ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม พ.ศ. 2565 ศิลปมหาบัณฑิตสาขาวิชาดุริยางคศิลป์สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม