Kompilasi Pembelajaran Berasaskan Projek (PBL) Kimia kimia

Kandungan 3

Prakata………………………………………………….………………………………….. 4

Kata-kata aluan Pn Rushi Juani……………………………………………………… 6

Kata-kata aluan Pengetua Dr Rutil Taising………………………………………. 7
23
Pembelajaran Berasaskan Projek (PBL) 36
Massage Oil Scented Candle………………………………………………………….. 51
Brick it Ralph……………………………………………………………………………... 70
Eggshell Salt……………………………………………………………………………….. 81
Bioplastic Paix Mouvi…………………………………………………………………... 103
Kewujudan Garam Semulajadi……………………………………………………….. 130
Orange Fragrance Oil……………………………………………………………………. 143
Baja Kompos kulit bawang……………………………………………………………. 156
Laman web: www.wefertilizerpro.wordpress.com..................................

Flooring composite by rice husk and epoxy……………………………………….
Lampiran

2

Prakata

Buku ini merupakan kompilasi pembelajaran berasaskan projek (PBL) bagi mata
pelajaran kimia tingkatan 4 dan 5 yang mendedahkan murid sekolah menengah kepada
industri yang menggunakan pengetahuan STEM sebagai elemen utama dan berdasarkan

DSKP kimia tingkatan 4 dan 5.
Buku ini bertujuan sebagai rujukan kepada guru dan juga murid untuk melaksanakan

PBL dan seterusnya memperkasakan pembelajaran abad ke 21 serta melaksanakan
elemen penting sekolah TS25.

3

Seulas Kata Setinta Bicara 4

Pn. Rushi Juani
Guru pelaksana PBL Kimia 2022

Assalamualaikum dan salam sejahtera. Bersyukur ke hadrat Ilahi kerana akhirnya kompilasi Project
Based-Learning (PBL) bagi mata pelajaran kimia SMK Pekan Telipok ini Berjaya dibukukan. Buku ini
merupakan hasil usaha murid-murid tingkatan 4 dan 5 aliran sains tulen di SMK Pekan Telipok yang
mengambil mata pelajaran kimia yang telah Berjaya melaksanakan PBL dalam tempoh yang telah
ditetapkan dan telah membukukan hasil karya mereka dan juga telah membentangkan hasil kerja
mereka dalam sesi penilaian mengikut rubrik PBL STEM kimia.

Saya ingin merakamkan setinggi-tinggi penghargaan kepada tuan pengetua SMK Pekan Telipok Dr Rutil
Taising yang tidak putus-putus memberi dorongan dan galakan sekaligus memberi sokongan kepada
saya selaku guru mata pelajaran dan pelaksana PBL STEM SMKPT, tidak lupa juga kepada Encik Micheal
Sungkad Penolong kanan Kokurikulum dan semua pihak pentadbir dan warga sekolah yang sangat
menyokong untuk inovasi murid yang terhasil daripada PBL. Saya juga mengambil kesempatan ini untuk
merakamkan penghargaan tidak terhingga saya kepada ketua bidang saya Pn Nuraini Salleh yang
tidak pernah putus menyokong saya dan seterusnya kepada rakan baik saya iaitu Ketua Panitia sains
tulen Dr Jeffry Juan Rosales yang memberikan tunjuk ajar dalam PBL STEM sekaligus bertindak sebagai
sumber rujukan utama saya tentang PBL STEM. Tidak lupa juga kepada rakan-rakan sains tulen saya iaitu
Pn Lianah Ooi, Pn Jaclyn Ibi dan juga ketua panitia sains Pn Lamina Suanti yang bersama-sama menjadi
hakim penilai mengikut rubrik penilaian PBL pada hari pembentangan dan kemuncak PBL kimia 2022.
Semua markah projek ini telahpun dimasukkan dalam markah projek PBD tingkatan 4 dan 5 kimia.
Antara produk yang Berjaya dihasilkan oleh murid-murid melalui pelaksanaan PBL ialah massage oil of
scented candle, bioplastic Paix Mouvi, Brick from wasted tiles, perfume from orange peel, laman web baja,
baja kompos daripada kulit bawang, composite flooring daripada epoxy resin dan sekam padi,
pembinaan laman web garam semulajadi, Garam daripada kulit telur.

Melalui PBL saya dapat melihat potensi setiap individu mampu berkembang dengan hebat jika
pendekatan seperti ini diterapkan sebagai satu elemen dalam pengajaran dan pembelajaran pelajar.
Projek ini dapat meningkatkan minat para pelajar dalam subjek kimia kerana pembelajaran berasaskan
Projek mendedahkan mereka kepada dunia industry yang sebenar berdasarkan DSKP kimia/ sukatan
pelajaran kimia yang banyak melibatkan keperluan dalam industry yang memerlukan pelajar menjadi
pengkaji, menjalankan aktiviti makmal dan seterusnya mampu menghasilkan produk akhir melalui team
work dengan jayanya. PBL juga mampu memupuk banyak nilai-nilai murni dalam diri murid itu sendiri
seperti menunjukkan komitmen, kesungguhan, kesabaran, rajin, Amanah dan bertanggungjawab.
Seterusnya elemen-elemen PAK21 dapat ditonjolkan dengan begitu jelas iaitu kreatif, kritis,
kolaboratif,komunikasi dan satu lagi elemen seni dapat dilihat dalam diri setiap individu.

Di samping itu, diharap dengan lahirnya kompilasi PBL kimia ini dapat menjadi inspirasi dan rujukan
guru-guru dan pelajar dalam memperkasakan PBL di sekolah. Saya juga ingin mengambil kesempatan
mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua warga sekolah dan seterusnya kepada PPD tuaran
yang terus mengangkat PBL sebagai satu elemen utama dalam STEM dan juga mata pelajaran lain.
Harapan saya, semoga apa yang telah dihasilkan memberi manfaat kepada semua.

“KITA IMPIKAN KITA JAYAKAN”

Rushi Juani

Guru Pelaksana PBL

5

Seulas Kata Setinta Bicara

Dr Rutil bin Taising
Pengetua SMK Pekan Telipok

Salam sejahtera. Bersyukur kita kepada Tuhan kerana dengan izinnya saya berpeluang
mengabdikan kata-kata aluan di dalam buku kompilasi Project Based-Learning (PBL) Kimia 2022.
Penghasilan dan pelaksanaan buku kompilasi PBL Kimia ini merupakan satu usaha yang baik
dalam menerapkan nilai-nilai pembelajaran abad ke 21 disamping dapat memupuk banyak nilai-
nilai merentas kurikulum dalam diri murid-murid sepanjang pelaksanaan PBL..

Syabas dan tahniah kepada unit sains dan matematik terutamanya panitia sains tulen kerana
bersama-sama saling menyokong sepanjang pelaksanaan PBL kimia. Tahniah kepada guru mata
pelajaran Pn Rushi Juani dan murid-murid yang telah mengorbankan banyak tenaga dan masa
untuk menimba ilmu kimia dan menjayakan PBL kimia. PBL merupakan satu elemen penting yang
ditekankan dalam modul sekolah TS25, dengan penghasilan buku kompilasi PBL kimia 2022
membuktikan bahawa, elemen penting ini benar-benar telah dilaksanakan dan murid-murid
sendiri telah mengalami pengalaman yang amat berharga sepanjang pelaksanaan PBL. Saya
sendiri melihat kesungguhan murid-murid yang sanggup berada di dalam makmal sepanjang cuti
penggal berlangsung sedangkan murid lain berada di rumah menikmati cuti sekolah dengan
keluarga mereka. Tahniah sekali lagi saya ucapkan kepada para murid yang saya kasihi.

6

Saya yakin buku ini dapat dimanfaatkan untuk membantu meningkatkan prestasi kimia
yang merupakan mata pelajaran kritikal. Dengan adanya buku ini, adalah diharapkan
ianya dapat digunakan oleh semua guru dan pelajar (menengah) sebagai salah satu
bahan semasa menjalankan PBL . Semoga buku kompilasi PBL Kimia 2022 ini bermanfaat
untuk semua.

Sekian selamat maju jaya

“KITA IMPIKAN KITA JAYAKAN”

DR RUTIL TAISING

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

BRICK IT RALPH

By Increscent

24

Crystal Sinion Nurul Nadia

Nur Alyaa Aisyah INCRESCENT Eva
Grace

25

PERNYATAAN MASALAH

Pembangunan di negara kita saban hari
semakin meningkat. Dengan itu, kita tidak
boleh terlari daripada masalah
pembuangan sisa jubin yang berlebihan
dan tidak dikendalikan dengan baik
terutamanya di kawasan yang membina
bangunan baharu ataupun rumah-rumah
yang baru membuat penambahbaikan
pada rumah.

26

PENGENALAN PROJEK

Produk kami merupakan bata ringan yang dihasilkan daripada campuran bahan
terbuang, jubin, dan sejenis tanah liat yang dike ali sebagai 'Air Dry Clay'. Idea ini
merupakan idea asal daripada kumpulan kami dengan bimbingan guru kami iaitu ,
Pn. Rushi Juani.

Berdasarkan pemerhatian kami, terdapat banyak sisa pembuangan jubin yang
tidak dikendalikan dengan baik. Hal ini amat ketara terutama sekali dikawasan
perumahan yang melakukan penambahbaikan rumah serta pembangunan
bangunan-bangunan baharu di bandar. Oleh itu , Kami tekad untuk
mengaplikasikan 3R (reuse, recycle, reduce) dalam produk kami.

Dengan itu , kami telah melaksanakan projek kami disekolah dengan bimbingan
guru subjek kimia kami. Sehubungan dengan itu , kami telah melaksanakan 2
eksperimen di dalam Makmal Kimia 1 serta ujian kekuatan bahan terhadap produk
kami. Data eksperimen telah kami sediakan di bahagian aktiviti projek.

27

OBEJKTIF PROJEK

I II III

Mengurangkan sisa Mengaplikasikan Mengurangkan
pembuangan jubin amalan 3R dalam penggunaan kos
yang tidak dikendalikan kehidupan harian pembuatan yang

dengan baik banyak

28

BAHAN & KOS Air, H2O

Jubin terbuang

Air Dry Clay
( RM 35)

29

PROSES PEMBUATAN
Bata, konkrit/beam & kemasan
30

PROSES I (BATA RINGAN)

1. Sediakan bahan dan alat.
2. Hancurkan jubin menggunakan lesung batu.
3. Timbang ‘clay’ dan jubin mengikut nisbah yang ditetapkan.
4. Campurkan ‘clay’ dan jubin mengikut nisbah yang ditetapkan.
5. Tambahkan air sedikit demi sedikit dalam campuran ‘clay’ dan jubin tersebut.
6. Bahagikan campuran tersebut kepada 50g.
7. Bentukkan campuran yang telah dibahagikan itu menjadi bentuk segi empat
tepat.
8. Keringkan campuran yang telah dibentuk di bawah cahaya matahari.

31

PROSES II (KONKRIT/BEAM)

1. Sediakan bahan dan alat.
2. Campurkan simen dan pasir lalu gaulkan campuran tersebut sehingga sebati.
3. Tuangkan air sedikit demi sedikit lalu gaulkan sehingga sebati.
4. Tuangkan campuran ke dalam acuan tersebut.
5. Letakkan campuran di dalam acuan tersebut di bawah matahari untuk proses
pengeringan.

32

PROSES III (KEMASAN)

1. Sediakan alatan dan bahan
2. Bancuhkan simen ke dalam bekas.
3. Gaulkan simen sehingga sebati.
4. Tuangkan simen ke atas 'beam' lalu letak dan susunkan bata.
5. Ulang semula langkah tersebut.
6. Tuangkan simen ke atas susunan bata yang terakhir.
7. Keringkan simen dan bata tersebut.

33

LAMPIRAN

34

10 SOALAN

1.Apa definisi seramik ?

- Seramik ialah pepejal yang terdiri daripada bahan bukan organik dan bahan bukan logam.

2.Adakah seramik merupakan sejenis unsur atau sebatian ?

- Seramik kebanyakannya terdiri daripada sebatian logam , sebatian separa logam dan sebatian bukan logam.

3.Apakah contoh-contoh bahan yang membentuk seramik ?

- Tanah liat (kaolin), oksida , karbida dan nitrida.

4.Apakah sifat asas seramik ?
i) Rintangan haba tinggi. Hal ini menyebabkan seramik tidak bole dikitar semula.
ii) Seramik keras, kuat dan tahan terhadap mampatan kerana terikat oleh ikatan kovalen dan ikatan ion yang kuat.
iii) Seramik adalah rapuh dan lemah terhadap regangan. Atom seramik terikat dengan kuat dal susunan yang tidak
teratur. Maka, apabila daya dikenakan, atom-atom dalam seramik tidak menggelongsor diatas satu sama lain.
iv) Seramik tidak mengkonduksikan elektrik dan haba kerana seramik tidak mempunyai elektron yang bergerak bebas.

5. Apakah jenis-jenis seramik ?
- Seramik tradisional & Seramik termaju

35

10 SOALAN

6. Apakah perbezaan antara seramik tradisional dan seramik termaju ?
- Seramik tradisional diperbuat daripada tanah liat seperti kaolin, Al2O3.2SiO2.2H2O. Manakala , seramik termaju pula
diperbuat daripada bahan bukan organik seperti oksida , karbida dan nitrida.

7. Apakah kegunaan seramik dalam bidang pembinaan ?
- Seramik digunakan sebagai bahan binaan seperti simen , paip bawah tanah ataupun jubin.

8. Apakah kelebihan seramik jika dibandingkan dengan bahan lain seperti plastik dan kaca ?
- Seramik lebih mudah dibentuk semasa proses pembentukan dilalkukan berbanding dengan plastik dan kaca.

9. Nyatakan proses yang terlibat dalam pembuatan seramik.
- Pembentukan dan pembakaran.

10. Nyatakan contoh seramik tradisional dan seramik termaju.
Seramik tradisional : termbikar, mangkuk , batu-bata
Seramik termaju : cakera pemotong, cakera brek

36

EGGSHELL SALT

PBL (OVI SAL)
Hasil kerja:-
MALCIE
KIMIA FLORENCIE

MASIZZATI

NAMA GURU: NUR QISTINA
RUSHI JUANI NUR AFRINA

37

Maklumat Diri Ahli

NAMA: NAMA:
MALCIE FLORENCIE NUR QISTINA ALIA

KELAS: 4 STEM KELAS: 4 STEM
T. TINGGAL: T. TINGGAL:
INANAM UUC

NAMA: NAMA:
MASIZZATI NUR AFRINA
KELAS: 4 STEM
T. TINGGAL: KELAS: 4 STEM
TELIPOK JAYA
T. TINGGAL:

HARTAMAS

38

Pernyataan Isu pembuangan sisa
Masalah makanan misalnya kulit
telur yang merupakan
salah satu sisa makanan

yang paling banyak
dibuang.

39

Pengenalan - Eksperimen ini dimulakan
dengan mencampurkan kulit
Projek telur yang kering dan sudah

- Kulit telur merupakan salah satu dihancurkan dengan asid
bahan sisa makanan yang paling kerap hidroklorik untuk
dibuang. oleh itu, kami menjalankan
projek ini sebagai salah satu alternatif mengestrak kalsium klorida
lain untuk memanfaatkan kulit telur. yang merupakan hasil
Maka, alternatif kami adalah untuk eksperimen.
menghasilkan garam daripada kulit
telur melalui beberapa eksperimen 40
yang perlu dijalankan.

Objektif Projek

Mengkaji alternatif Membuat Meneroka proses
lain untuk perbandingan pembuatan
antara natrium garam
menghasilkan garam klorida dan kalsium kalsium klorida.
selain daripada
natrium klorida. klorida. 41

BAHAN RADAS

KERTAS TURAS KULIT TELUR 1. BIKAR
2. PENUNU BUNS
ALAT 3. TUNGKU KAKI
PENIMBANG 4. MANGKUK PIJA
5. CORONG TURAS
ASID PENYARING 6. KELALANG KON
HIDROKLORIK 7. KASA DAWAI
8. KETUHAR
9. PIPET PASTEUR
10. SPATULA

42

PROSEDUR

1. Bersihkan kulit 3. Keringkan kulit te
telur terlebih di dalam ketuhar pa
dahulu. suhu 110°C dalam ma

minit.

2. Keluarkan membran
dalam kulit telur.

43

5. Masukkan 20ml HCl 6. Masukkan kulit t
ke dalam bikar. menggunakan spat
ke dalam bikar ya
4. Hancurkan kulit
telur menggunakan berisi HCl sehingg
lesung batu sehingga larutan tersebut tid

menjadi serbuk. berbuih.

44

7. Saring larutan 9. Panaskan laruta
tersebut menggunakan CaCl² sehingga

kaedah penurasan. beberapa titik ai
sahaja yang terting

8. Hasil turas (CaCl²)
masukkan ke dalam

mangkuk pijar.

45

10. Sejukkan sebatian 11. Korek hablur CaCl² di
tersebut. dalam mangkuk pijar.

46

47

48

Hasilnya

49

50