ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ............................................................................................................ ........................................................................ ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายสถาปัตย์ สมสุข) หัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหน้าฝ่ายวิชาการ .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายอดิศักดิ์ เอกตาแสง) รองผู้อำนวยการกลุ่มบริหารงานวิชาการ ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหน้าสถานศึกษาที่ได้รับมอบหมาย ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายสมดุลย์ โฉมหาญ) ผู้อำนวยการโรงเรียนอุดรพิชัยรักษ์พิทยา
แผนการจัดการเรียนรู้5 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การแสดงนาฏศิลป์ไทย เรื่อง รำวงมาตรฐาน เวลา 1 คาบ รายวิชา (ศ22101) นาฏศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ผู้สอน นางสาวปภาวริน เดชโยธา โรงเรียน อุดรพิชัยรักษ์พิทยา 1. ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้ 1.1 มาตรฐานการเรียนรู้ ศ 3.1 เข้าใจและแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์วิพากษ์วิจารณ์คุณค่านาฏศิลป์ ถ่ายทอด ความรู้สึก ความคิดอย่างอิสระ ชื่นชมและประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน 1.2 ตัวชี้วัด ศ 3.1 ม.2/2 สร้างสรรค์การแสดงโดยใช้องค์ประกอบนาฏศิลป์และการละคร 2. สาระสำคัญ “รำวงมาตรฐาน”เป็นการแสดงที่มีวิวัฒนาการมาจาก “รำโทน” เป็นการรำและร้องของชาวบ้านซึ่งมีผู้รำทั้ง ชายและหญิง รำเป็นคู่ ๆ เมื่อปี พ.ศ.2487 ในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรี ได้มอบหมายให้กรม ศิลปากรปรับปรุงรำโทนเสียใหม่ให้เป็นมาตรฐาน มีการแต่งเนื้อร้องทำนองเพลง และนำท่ารำมาจากเพลงแม่บทมา กำหนดเป็นท่ารำเฉพาะแต่ละเพลงอย่างเป็นแบบแผน 3.จุดประสงค์การเรียนรู้ 1.นักเรียนมีความเข้าใจประวัติและความเป็นมาของรำวงมาตรฐาน (k) 2.นักเรียนสามารถร้องเพลงรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” (P) 3.นักเรียนชื่นชมและเห็นคุณค่าในความเป็นไทย (A) 4.สาระการเรียนรู้ ด้านความรู้ (Knowledge : K) - ประวัติความเป็นมารำวงมาตรฐาน - รำวงมาตรฐาน 10 เพลง - ลักษณะการแต่งกายรำวงมาตรฐาน - เนื้อเพลง รำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” ด้านทักษะ/กระบวนการ (Process : P) - ฝึกร้องเพลงรำวงมาตรฐาน “เพลงหญิงไทยใจงาม”
ด้านคุณลักษณะ (Attitude : A) - มุ่งมั่นตั้งใจต่อการเรียนรู้ ชื่นชมและภาคภูมิใจในศิลปะของไทย 5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 5.1 ความสามารถในการคิด 1) ทักษะการวิเคราะห์ 2) ทักษะการเชื่อมโยง 3) ทักษะการจัดกลุ่ม 4) ทักษะการนำความรู้ไปใช้ 5.2 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 6.คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1.ใฝ่เรียนรู้ 2.มุ่งมั่นในการทำงาน 3.รักความเป็นไทย 7. กระบวนการจัดการเรียนรู้ กิจกรรมเข้าสู่บทเรียน ตั้งคำถามปลายเปิดและสนทนาเพื่อนำเข้าสู่บทเรียน แนวคำถาม : นักเรียนรู้จักรำวงมาตรฐานหรือไม่ แนวคำตอบ : เคย/ไม่เคย แนวคำถาม : หากเคยเรียนมาแล้วนักเรียนรู้หรือไม่ว่ารำวงมาตรฐานมีวิวัฒนาการมาจากอะไร แนวคำตอบ : รำโทน แนวคำถาม : นักเรียนเคยเรียนหรือรู้จักเพลง รำวงมาตรฐานเพลงใดบ้าง แนวคำตอบ : เพลงงามแสงเดือน กิจกรรมการเรียนรู้ เปิดสื่อ PowerPoint เรื่องรำวงมาตรฐาน และอธิบายเนื้อหาดังนี้ - ประวัติความเป็นมารำวงมาตรฐาน - รำวงมาตรฐาน 10 เพลง - ลักษณะการแต่งกายรำวงมาตรฐาน - เนื้อเพลงรำวงมาตรฐานเพลง “งามแสงเดือน”
- ฝึกร้องเพลงรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือนด้วยปากเปล่าทีละวรรค - เปิดเพลงรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน”พร้อมกับฝึกร้องไปด้วย - ครูให้นักเรียนร้องเพลงรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” ทีละกลุ่ม - ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้ประวัติเพลงรำวงมาตรฐาน และมอบหมายให้นักเรียนกลับไปฝึกร้องเพลงรำวง มาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” เพื่อเตรียมความพร้อมในการฝึกปฏิบัติท่ารำประกอบเพลงในชั่วโมงถัดไป 8. การวัดและประเมินผล วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ - นักเรียนสามารถอธิบายประวัติความ เป็นมาของรำวงมาตรฐานได้ - แบบสังเกตพฤติกรรม การเรียนรู้ในชั้นเรียน ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการทำงาน และรักความเป็นไทย แบบประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 9. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ - power point เรื่อง รำวงมาตรฐาน “เพลงามแสงเดือน” - www.youtube.com (รำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน”)
แบบสังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล คำชี้แจง : ให้ ผู้สอน สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงในช่องที่ตรง กับระดับคะแนน ลำดับ ที่ ชื่อ-สกุล ของผู้รับการ ประเมิน ความมีวินัย ความมี น้ำใจ เอื้อเฟื้อ เสียสละ การรับฟัง ความ คิดเห็น การแสดง ความ คิดเห็น การตรงต่อ เวลา รวม 20 คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 ลงชื่อ....................................................ผู้ประเมิน ................ /................ /................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกว่า 10 ปรับปรุง
แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงในช่อง ที่ตรงกับระดับคะแนน ลำดั บ ที่ ชื่อ-สกุล ของผู้รับการประเมิน การแสดง ความ คิดเห็น การยอมรับ ฟังคนอื่น การทำงาน ตามที่ได้รับ มอบหมาย ความมีน้ำใจ การมี ส่วนร่วมใน การปรับปรุง ผลงานกลุ่ม รวม 20 คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 ลงชื่อ................................................ผู้ประเมิน ................ /................ /................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกว่า 10 ปรับปรุง
บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ............................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา/อุปสรรคในการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................ ........................................................................ ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ข้อเสนอแนะ/แนวทางการแก้ไข ............................................................................................................ ........................................................................ ............................................................................................................................. ..................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวปภาวริน เดชโยธา) วันที่........เดือน........พ.ศ.......... ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะครูพี่เลี้ยง ............................................................................................................ ........................................................................ ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวพิชญาภัค แสงอ่อน) วันที่........เดือน........พ.ศ..........
ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ............................................................................................................ ........................................................................ ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายสถาปัตย์ สมสุข) วันที่........เดือน........พ.ศ.......... ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหน้าสถานศึกษาที่ได้รับมอบหมาย ............................................................................................................ ........................................................................ ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (..........................................) วันที่........เดือน........พ.ศ..........
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 6 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การแสดงนาฏศิลป์ไทย เรื่อง การแสดงรำวงมาตรฐาน (เพลงงามแสงเดือน) เวลา 1 คาบ รายวิชา (ศ22101) นาฏศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ครูผู้สอน นางสาวปภาวริน เดชโยธา โรงเรียน อุดรพิชัยรักษ์พิทยา 1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด 1.1 มาตรฐานการเรียนรู้ ศ 3.1 เข้าใจและแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์วิพากษ์วิจารณ์คุณค่านาฏศิลป์ ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิดอย่างอิสระ ชื่นชมและประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน 1.2 ตัวชี้วัด ศ 3.1 ม.2/2 สร้างสรรค์การแสดงโดยใช้องค์ประกอบนาฏศิลป์และการละคร 2. สาระสำคัญ เพลงงามแสงเดือน คำร้อง หมื่นมานิตย์นเรศ (นายเฉลิม เศวตนันท์) หัวหน้ากอง การสังคีต กรมศิลปากร (ประพันธ์ในนามกรมศิลปากร) ทำนอง อาจารย์มนตรี ตราโมท ท่ารำ ใช้ท่าสอดสร้อยมาลา ความหมายเพลง ยามที่แสงจันทร์ส่องมายังโลกทำให้โลกนี้ ดูสวยงาม ผู้คนที่มาเล่นรำวงยามที่แสงจันทร์ ส่อง ก็มีความงดงามด้วย การรำวงนี้เพื่อให้มีความสนุกสนาน มีความสามัคคีกัน และละทิ้งความทุกข์ให้หมดสิ้นไป 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. นักเรียนสามารถอธิบายความหมายของรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” ได้ (K) 2. นักเรียนสามารถร้องเพลงรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” (P) 3. นักเรียนเห็นคุณค่าด้านความเป็นไทย (A) 4. สาระการเรียนรู้ ด้านความรู้ (Knowledge : K) - ท่าทางที่ใช้ประกอบรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” คือท่า สอดสร้อยมาลา - รูปแบบการแสดงรำวงมาตรฐาน คือ การแปลแถวเป็นวงกลม เป็นการรำคู่ ชาย-หญิง
ด้านทักษะ/กระบวนการ (Process : P) - ฝึกร้องเพลงรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” ด้านคุณลักษณะ (Attitude : A) - ใฝ่เรียนรู้ รักความเป็นไทย 5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 5.1 ความสามารถในการคิด 1. ทักษะการวิเคราะห์ 2.ทักษะการเชื่อมโยง 3. ทักษะการจัดกลุ่ม 4. ทักษะการนำความรู้ไปใช้ 5.2 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 6.คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1.ใฝ่เรียนรู้ 2.มุ่งมั่นในการทำงาน 3.รักความเป็นไทย 7. กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นที่ 1 ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน ครูและนักเรียนทบทวนเนื้อหาเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของรำวงมาตรฐานโดยการถามคำถาม ดังนี้ คำถาม: นักเรียนรู้หรือไม่ว่ารำวงมาตรฐานมีวีวิวัฒนาการมาจากอะไร แนวคำตอบ : มีวิวัฒนาการมาจากรำโทน คำถาม: รำวงมาตรฐานรำเป็นคู่ชายหญิงหรือรำเดี่ยว แนวคำตอบ: รำคู่กันชายหญิงเป็นวงกลมแบบทวนเข็มนาฬิกา คำถาม: รำวงมาตรฐานมีกี่เพลง แนวคำตอบ: มี 10 เพลง คำถาม : เพลงงามแสงเดือน ใช้ท่ารำอะไร แนวคำตอบ : ใช้ท่าสอดสร้อยมาลา ขั้นที่ 2 ขั้นจัดกิจกรรมการเรียนรู้ - นักเรียนทบทวนเนื้อเพลงรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” - ครูสาธิตท่ารำ(ท่าสอดสร้อยมาลา) พร้อมกับให้นักเรียนปฏิบัติตาม - ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5-6 คน โดยคละกันชาย-หญิง
- ครูจัดเตรียมบัตรคำเนื้อเพลงงามแสงเดือนที่ยังไม่เรียงลำดับให้นักเรียนแต่ละกลุ่ม จากนั้น ครูอธิบายกติกาการ เล่นเกมบัตรให้นักเรียนเกิดความเข้าใจ โดยให้นักเรียนเรียงบัตรคำให้ถูกต้อง หากกลุ่มไหนใช้เวลาน้อยที่สุด ถือว่า เป็นฝ่ายชนะ - ครูอธิบายความหมายของเพลง งามแสงเดือนให้นักเรียนเข้าใจ (ยามที่แสงจันทร์ส่องมายังโลกทำให้โลก นี้ ดูสวยงาม ผู้คนที่มาเล่นรำวงยามที่แสงจันทร์ส่อง ก็มีความงดงามด้วย การรำวงนี้เพื่อให้มีความสนุกสนาน มี ความสามัคคีกัน และละทิ้งความทุกข์ให้หมดสิ้นไป) ขั้นที่ 2 ขั้นสรุปการจัดการเรียนรู้ - ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความหมายและเนื้อเพลงของรำวงมาตรฐาน “เพลง งามแสงเดือน” และให้นักเรียน ร่วมกันตอบเพื่อเกิดความเข้าใจเนื้อหาที่เรียน 8. การวัดและประเมินผล วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ นักเรียนสามารถ อธิบายความหมายของของ รำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน”ได้ แบบสังเกตพฤติกรรม การเรียนรู้ในชั้น เรียน ระดับคุณภาพ 2 ผ่าน เกณฑ์ บัตรคำ “เพลงงามแสงเดือน” แบบเฉลยบัตรคำ “เพลงงามแสงเดือน” ประเมินตามความถูกต้อง ของเนื้อหา ร้อยละ 80 สังเกตพฤติกรรมการทำงานเป็นกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการทำเป็นกลุ่ม ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80 9. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ 1) powerpoint 2) บัตรคำ เพลงงามแสงเดือน 9.2 แหล่งการเรียนรู้ แหล่งข้อมูลสารสนเทศ - www.youtube.com (เพลงงามแสงเดือน)
แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงในช่อง ที่ตรงกับระดับคะแนน ลำดั บ ที่ ชื่อ-สกุล ของผู้รับการประเมิน การแสดง ความ คิดเห็น การยอมรับ ฟังคนอื่น การทำงาน ตามที่ได้รับ มอบหมาย ความมีน้ำใจ การมี ส่วนร่วมใน การปรับปรุง ผลงานกลุ่ม รวม 20 คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 ลงชื่อ................................................ผู้ประเมิน ................ /................ /................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกว่า 10 ปรับปรุง
บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ............................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา/อุปสรรคในการจัดการเรียนรู้ .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ข้อเสนอแนะ/แนวทางการแก้ไข .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวปภาวริน เดชโยธา) ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะครูพี่เลี้ยง .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวพิชญาภัค แสงอ่อน)
ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายสถาปัตย์ สมสุข) หัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหน้าฝ่ายวิชาการ .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ......................................................................................................................................... ........................................... ลงชื่อ.............................................. (นายอดิศักดิ์ เอกตาแสง) รองผู้อำนวยการกลุ่มบริหารงานวิชาการ ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหน้าสถานศึกษาที่ได้รับมอบหมาย ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายสมดุลย์ โฉมหาญ) ผู้อำนวยการโรงเรียนอุดรพิชัยรักษ์พิทยา
ใบความรู้ เพลงงามแสงเดือน 1.เพลงงามแสงเดือน (Ngam Sang Duan) คำร้อง : หมื่นมานิตย์นเรศ (นายเฉลิม เศวตนันท์) หัวหน้ากอง การสังคีต กรมศิลปากร (ประพันธ์ในนามกรม ศิลปากร) ทำนอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท ท่ารำ : ใช้ท่าสอดสร้อยมาลา ความหมายเพลง ยามที่แสงจันทร์ส่องมายังโลกทำให้โลกนี้ ดูสวยงาม ผู้คนที่มาเล่นรำวงยามที่แสงจันทร์ส่อง ก็ มีความงดงามด้วย การรำวงนี้เพื่อให้มีความสนุกสนาน มีความสามัคคีกัน และละทิ้งความทุกข์ให้หมดสิ้นไป เนื้อเพลง งามแสงเดือนมาเยือนส่องหล้า งามใบหน้าเมื่ออยู่วงรำ (ซ้ำ) เราเล่นเพื่อสนุก เปลื้องทุกข์วายระกำ ขอให้เล่นฟ้อนรำ เพื่อสามัคคีเอย
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 7 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การแสดงนาฏศิลป์ไทย เรื่อง การฝึกปฏิบัติท่ารำ รำวงมาตรฐาน (เพลงงามแสงเดือน) เวลา 1 ชั่วโมง รายวิชา (ศ22101) นาฏศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ผู้สอน นางสาวปภาวริน เดชโยธา โรงเรียน อุดรพิชัยรักษ์พิทยา 1. ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้ 1.1 มาตรฐานการเรียนรู้ ศ 3.1 เข้าใจและแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์วิพากษ์วิจารณ์คุณค่านาฏศิลป์ ถ่ายทอด ความรู้สึก ความคิดอย่างอิสระ ชื่นชมและประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน 1.2 ตัวชี้วัด ศ 3.1 ม.2/4 เสนอข้อคิดเห็นในการปรับปรุงการแสดง 2. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด การฝึกปฏิบัติท่ารำ รำวงมาตรฐาน (เพลงงามแสงเดือน) ใช้ท่ารำสอดสร้อยมาลา 3.จุดประสงค์ 1. นักเรียนมีความเข้าใจประวัติและความเป็นมาของรำวงมาตรฐาน (K) 2.ปฏิบัติท่าทางรำวงมาตรฐาน“เพลงงามแสงเดือน” (P) 3.นักเรียนชื่นชมและเห็นคุณค่าในความเป็นไทย (A) 4. สาระการเรียนรู้ ด้านความรู้ (Knowledge : K) - ท่าทางที่ใช้ประกอบรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” คือท่า สอดสร้อยมาลา - รูปแบบการแสดงรำวงมาตรฐาน คือ การแปลแถวเป็นวงกลม เป็นการรำคู่ ชาย-หญิง ด้านทักษะ/กระบวนการ (Process : P) - ฝึกร้องเพลงรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” ด้านคุณลักษณะ (Attitude : A) - ใฝ่เรียนรู้ รักความเป็นไทย 5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 5.1 ความสามารถในการคิด 1) ทักษะการวิเคราะห์
2) ทักษะการนำความรู้ไปใช้ 5.2 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 6.คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1.ใฝ่เรียนรู้ 2.มุ่งมั่นในการทำงาน 3.รักความเป็นไทย 7. กระบวนการจัดการเรียนรู้ กิจกรรมเข้าสู่บทเรียน - ตั้งคำถามปลายเปิดและสนทนาเพื่อนำเข้าสู่บทเรียนทบทวนความรู้เดิม แนวคำถาม : รำวงมาตรฐานมีกี่เพลง แนวคำตอบ : 10 เพลง แนวคำถาม : รำวงมาตรฐานมีกี่ท่ารำ แนวคำตอบ : 14 ท่ารำ แนวคำถาม : รำวงมาตรฐานเกิดขึ้นในสมัยใด แนวคำตอบ : สงครามโลกครั้งที่ 2 โดยจอมพล ป.พิบูลสงครามดำรงตำแหน่งเป็นนายกรัฐมนตรี กิจกรรมการเรียนรู้ - นักเรียนฝึกร้องรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน”ด้วยปากเปล่าเป็นการทบทวน - เปิดเพลงรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน”พร้อมกับฝึกร้องไปด้วย - ครูสาธิตท่าทางการใช้มือพร้อมกับให้นักเรียนปฏิบัติตามทีละท่า(ท่าสอดสร้อยมาลา) - ครูสาธิตท่าทางการใช้เท้าประกอบรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน”จากนั้นจึงปฏิบัติทั้งสองอย่างไป พร้อมๆกัน - สลับแถวให้นักเรียนคนที่ 5-8 ของแถวขึ้นมาอยู่ด้านหน้า เพื่อครูผู้สอนสามารถให้คำแนะนำอย่างใกล้ชิด - นักเรียนกลุ่มที่ 1-2 จัดแถวเป็นวงกลมแล้วปฏิบัติท่าทางประกอบรำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน” โดยมีนักเรียนกลุ่มที่ 3-4 นั่งเป็นวงกลมอยู่ด้านใน โดยมีครูเป็นผู้ดูแลให้คำแนะนำอย่างใกล้ชิด
- เมื่อนักเรียน2กลุ่มแรกปฏิบัติเสร็จแล้ว ให้นักเรียนกลุ่มที่นั่งในวงสลับออกไปปฏิบัติท่าอยู่วงนอกบ้าง - ครูและนักเรียนร่วมกันสนทนาถึงปัญหาหรือข้อสงสัยในการปฏิบัติท่าทางประกอบรำวงมาตรฐาน “เพลง งามแสงเดือน” และดำเนินการแก้ไขด้วยวิธีการ เพื่อนช่วยเพื่อน โดยมอบหมายให้นักเรียนที่ทำได้ของ แต่ละกลุ่ม เป็นผู้รับผิดชอบในการฝึกซ้อมเพื่อนในเวลาว่างเพื่อเตรียมตัวสอบปฏิบัติในครั้งต่อไป 8. การวัดและประเมินผล วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ - นักเรียนสามารถอธิบายประวัติความ เป็นมาของรำวงมาตรฐานได้ - แบบสังเกตพฤติกรรม การเรียนรู้ในชั้นเรียน ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการทำงาน และรักความเป็นไทย แบบประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 9. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ - www.youtube.com (รำวงมาตรฐาน “เพลงงามแสงเดือน”)
แบบสังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล คำชี้แจง : ให้ ผู้สอน สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงในช่องที่ตรง กับระดับคะแนน ลำดับ ที่ ชื่อ-สกุล ของผู้รับการ ประเมิน ความมีวินัย ความมี น้ำใจ เอื้อเฟื้อ เสียสละ การรับฟัง ความ คิดเห็น การแสดง ความ คิดเห็น การตรงต่อ เวลา รวม 20 คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 ลงชื่อ....................................................ผู้ประเมิน ................ /................ /................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกว่า 10 ปรับปรุง
แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงในช่อง ที่ตรงกับระดับคะแนน ลำดั บ ที่ ชื่อ-สกุล ของผู้รับการประเมิน การแสดง ความ คิดเห็น การยอมรับ ฟังคนอื่น การทำงาน ตามที่ได้รับ มอบหมาย ความมีน้ำใจ การมี ส่วนร่วมใน การปรับปรุง ผลงานกลุ่ม รวม 20 คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 ลงชื่อ................................................ผู้ประเมิน ................ /................ /................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกว่า 10 ปรับปรุง
บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ............................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา/อุปสรรคในการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................ ........................................................................ ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ข้อเสนอแนะ/แนวทางการแก้ไข ............................................................................................................ ........................................................................ ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวปภาวริน เดชโยธา) วันที่........เดือน........พ.ศ.......... ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะครูพี่เลี้ยง ............................................................................................................ ........................................................................ ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวพิชญาภัค แสงอ่อน) วันที่........เดือน........พ.ศ..........
ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ............................................................................................................ ........................................................................ ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายสถาปัตย์ สมสุข) วันที่........เดือน........พ.ศ.......... ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหน้าสถานศึกษาที่ได้รับมอบหมาย ............................................................................................................ ........................................................................ ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (..........................................) วันที่........เดือน........พ.ศ..........
แผนการจัดการเรียนรู้ที่8 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การแสดงนาฏศิลป์ไทย เรื่อง แนวทางการวิเคราะห์วิจารณ์การแสดงรำวงมาตรฐาน เวลา 1 ชั่วโมง รายวิชา (ศ22101) นาฏศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ครูผู้สอน นางสาวปภาวริน เดชโยธา โรงเรียน อุดรพิชัยรักษ์พิทยา 1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด 1.1 มาตรฐานการเรียนรู้ ศ 3.1 เข้าใจและแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์วิพากษ์วิจารณ์คุณค่านาฏศิลป์ ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิดอย่างอิสระ ชื่นชมและประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน 1.2 ตัวชี้วัด ศ 3.1 ม.2/3 เสนอข้อคิดเห็นในการปรับปรุงการแสดง 2. สาระสำคัญ การวิเคราะห์ วิจารณ์การแสดงรำวงมาตรฐาน เพื่อเสนอข้อคิดเห็นในการปรับปรุงการแสดงให้เกิด ความถูกต้อง 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. นักเรียนสามารถอธิบายหลักการและวิธีการสร้างสรรค์การแสดงนาฏศิลป์ในรูปแบบระบำ รำ ฟ้อนได้ (K) 2. นักเรียนมีทักษะด้านนาฏยศัพท์ทางการละคร (P) 3. นักเรียนเห็นคุณค่าด้านนาฏยศัพท์และการละคร (A) 4. สาระการเรียนรู้ 1. สาระการเรียนรู้แกนกลาง 1) วิธีการวิเคราะห์ วิจารณ์การแสดงนาฏศิลป์ 2) รำวงมาตรฐาน 5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 5.1 ความสามารถในการคิด 1) ทักษะการวิเคราะห์ 2) ทักษะการนำความรู้ไปใช้ 5.2 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต
6.คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. ใฝ่เรียนรู้ 2. มุ่งมั่นในการทำงาน 3. รักความเป็นไทย 7. กระบวนการจัดการเรียนรู้ ชั่วโมงที่ 1 วิธีสอนโดยเน้นกระบวนการ : กระบวนการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ขั้นที่ 1 นำเข้าสู่บทเรียน - ครูขออาสาสมัครนักเรียน 4 คน แสดงการรำวงมาตรฐานประกอบเพลงงามแสงเดือน หน้าชั้นเรียน - ครูถามนักเรียนที่ไม่ได้ออกมาแสดงว่า ถ้าให้นักเรียนวิเคราะห์วิจารณ์การแสดงรำวงมาตรฐานของเพื่อน นักเรียนจะวิจารณ์ในเรื่องใดบ้าง - ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับแนวทางการวิเคราะห์ วิจารณ์การแสดงรำวงมาตรฐานให้นักเรียนฟัง ขั้นที่ 2 อธิบาย - ครูให้นักเรียนแต่ละคนศึกษาความรู้เรื่อง แนวทางวิเคราะห์ วิจารณ์การแสดงรำวงมาตรฐาน เพลงงามแสง เดือน ตามหัวข้อที่กำหนด ดังนี้ 1) วิเคราะห์ประเภทของการแสดง 2) วิเคราะห์รูปแบบการแสดง 3) วิเคราะห์เครื่องแต่งกาย 4) วิเคราะห์ลีลาท่ารำ - นักเรียนตอบคำถามกระตุ้นความคิด - ครูเปิดวีซีดีการแสดงรำวงมาตรฐาน เพลงงามแสงเดือน ให้นักเรียนดู แล้วให้นักเรียนแต่ละคนนำความรู้ที่ ได้จากการศึกษามาวิเคราะห์ วิจารณ์การแสดงรำวงมาตรฐานประกอบเพลงงามแสงเดือน ลงในใบงานเรื่อง การวิเคราะห์ วิจารณ์การแสดงรำวงมาตรฐาน - นักเรียนแต่ละคนจับคู่กับเพื่อน แล้วปฏิบัติ ดังนี้ - สมาชิกคนที่ 1 อ่านผลการวิเคราะห์ วิจารณ์ในหัวข้อประเภทของการแสดง ให้สมาชิกคนที่ 2 ฟัง
- สมาชิกคนที่ 2 นำผลการวิเคราะห์ วิจารณ์ของสมาชิก คนที่ 1 มาเปรียบเทียบกับผลการวิเคราะห์ วิจารณ์ ของตนเอง และเสนอแนะเพิ่มเติมในส่วนที่แตกต่าง เพื่อหาข้อสรุปร่วมกัน - เมื่อสรุปผลการวิเคราะห์ วิจารณ์ในหัวข้อที่ 1 เสร็จแล้ว ให้สมาชิกแต่ละคนสลับหน้าที่กัน ดังนี้ - สมาชิกคนที่ 2 อ่านผลการวิเคราะห์ วิจารณ์ในหัวข้อรูปแบบของการแสดง ให้สมาชิกคนที่ 1 ฟัง - สมาชิกคนที่ 1 นำผลการวิเคราะห์ วิจารณ์ของสมาชิก คนที่ 2 มาเปรียบเทียบกับผลการวิเคราะห์ วิจารณ์ ของตนเอง และเสนอแนะเพิ่มเติมในส่วนที่แตกต่างเพื่อหาข้อสรุปร่วมกัน สมาชิกแต่ละคู่ปฏิบัติเช่นนี้จนครบทั้ง 4 หัวข้อในใบงานที่ เรื่องการวิเคราะห์ วิจารณ์การแสดงรำวง มาตรฐานเสร็จแล้วนำใบงานส่งครูตรวจ
คำถามกระตุ้นความคิด เพราะเหตุใด จึงต้องมีการวิเคราะห์ วิจารณ์ การแสดงนาฏศิลป์ (พิจารณาตามคำตอบของนักเรียน โดยให้อยู่ใน ดุลพินิจของครูผู้สอน) ขั้นที่ 3 สรุป นักเรียนทั้งห้องร่วมกันสรุปความรู้เรื่อง แนวทางการวิเคราะห์ วิจารณ์การแสดงรำวงมาตรฐาน ครูตรวจสอบความ ถูกต้อง 8. การวัดและประเมินผล วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ ตรวจใบงานการวิเคราะห์ วิจารณ์การแสดงรำ วงมาตรฐาน ใบงานการวิเคราะห์ วิจารณ์การแสดงรำ วงมาตรฐาน ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ประเมินการนำเสนอผลงาน แบบประเมินการนำเสนอผลงาน ระดับคุณภาพ 2 ผ่าน เกณฑ์ สังเกตการใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการทำงาน และรักความเป็นไทย แบบประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่าน เกณฑ์ 9. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ 9.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียน ดนตรี-นาฏศิลป์ ม.2 2) วีซีดีการแสดงรำวงมาตรฐาน เพลงงามแสงเดือน 3) ใบงานที่ 8 เรื่อง การวิเคราะห์ วิจารณ์การแสดงรำวงมาตรฐาน 9.2 แหล่งการเรียนรู้ แหล่งข้อมูลสารสนเทศ - http://www.youtube.com (รำวงมาตรฐานเพลงงามแสงเดือน)
แบบประเมินการนำเสนอผลงาน คำชี้แจง : ให้ ผู้สอน ประเมินการนำเสนอผลงานของนักเรียนตามรายการที่กำหนด แล้วขีด ✓ ลงในช่อง ที่ตรงกับระดับคะแนน ลำดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 4 3 2 1 1 ความถูกต้องของเนื้อหา 2 ความคิดสร้างสรรค์ 3 วิธีการนำเสนอผลงาน 4 การนำไปใช้ประโยชน์ 5 การตรงต่อเวลา รวม ลงชื่อ .................................................... ผู้ประเมิน ................ /................ /................ เกณฑ์การให้คะแนน ผลงานหรือพฤติกรรมสมบูรณ์ชัดเจน ให้ 4 คะแนน ผลงานหรือพฤติกรรมมีข้อบกพร่องบางส่วน ให้ 3 คะแนน ผลงานหรือพฤติกรรมมีข้อบกพร่องเป็นส่วนใหญ่ ให้ 2 คะแนน ผลงานหรือพฤติกรรมมีข้อบกพร่องมาก ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกว่า 10 ปรับปรุง
แบบประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ คำชี้แจง : ให้ ผู้สอน สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงในช่อง ที่ตรงกับระดับคะแนน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ด้าน รายการประเมิน ระดับคะแนน 4 3 2 1 1.รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 1.1 ปฏิบัติตนตามสิทธิและหน้าที่ของนักเรียน 1.2 ปฏิบัติตนตามสิทธิและหน้าที่ของนักเรียน 1.3 ให้ความร่วมมือ ร่วมใจ ในการทำงานกับสมาชิกในโรงเรียน 1.4 เข้าร่วมกิจกรรมและมีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมที่สร้างความ สามัคคี ปรองดอง และเป็นประโยชน์ต่อโรงเรียนและชุมชน 2.ซื่อสัตย์ สุจริต 2.1 ให้ข้อมูลที่ถูกต้อง และเป็นจริง 2.2 ปฏิบัติในสิ่งที่ถูกต้อง ละอาย และเกรงกลัวที่จะทำความผิด ทำตาม สัญญาที่ตนให้ไว้กับเพื่อน พ่อแม่ หรือผู้ปกครอง และครู 2.3 ปฏิบัติต่อผู้อื่นด้วยความซื่อตรง ไม่หาประโยชน์ในทางที่ไม่ถูกต้อง 3.มีวินัย รับผิดชอบ 3.1 ปฏิบัติตามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ข้อบังคับของครอบครัว และโรงเรียน ตรงต่อเวลาในการปฏิบัติกิจกรรมต่างๆ ในชีวิตประจำวัน และรับผิดชอบในการทำงาน 4.ใฝ่เรียนรู้ 4.1 แสวงหาข้อมูลจากแหล่งการเรียนรู้ต่างๆ 4.2 มีการจดบันทึกความรู้อย่างเป็นระบบ 4.3 สรุปความรู้ได้อย่างมีเหตุผล
ลงชื่อ....................................................ผู้ประเมิน ................ /................ /................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 91 - 108 ดีมาก 73 - 90 ดี 54 - 72 พอใช้ ต่ำกว่า 54 ปรับปรุง
บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ............................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา/อุปสรรคในการจัดการเรียนรู้ .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ข้อเสนอแนะ/แนวทางการแก้ไข .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวปภาวริน เดชโยธา) ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะครูพี่เลี้ยง .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวพิชญาภัค แสงอ่อน)
ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายสถาปัตย์ สมสุข) หัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหน้าฝ่ายวิชาการ .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายอดิศักดิ์ เอกตาแสง) รองผู้อำนวยการกลุ่มบริหารงานวิชาการ ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหน้าสถานศึกษาที่ได้รับมอบหมาย ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายสมดุลย์ โฉมหาญ) ผู้อำนวยการโรงเรียนอุดรพิชัยรักษ์พิทยา
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 9 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 นาฏศิลป์พื้นเมือง เรื่อง การแสดงนาฏศิลป์พื้นเมือง เวลา 2 ชั่วโมง รายวิชา (ศ22101) นาฏศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ผู้สอน นางสาวปภาวริน เดชโยธา โรงเรียน อุดรพิชัยรักษ์พิทยา 1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด 1.1 มาตรฐานการเรียนรู้ ศ 3.2 เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างนาฏศิลป์ ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม เห็น คุณค่าของนาฏศิลป์ที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทยและสากล 1.2 ตัวชี้วัด ศ 3.2 ม. 2/2 ระบุหรือแสดงนาฏศิลป์ นาฏศิลป์พื้นบ้าน ละครไทย ละครพื้นบ้านหรือ มหรสพอื่นที่เคยนิยมกันในอดีต 2. สาระสำคัญ การแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองของไทยมีรูปแบบที่หลากหลาย การแสดงแต่ละชุดแต่ละท้องถิ่น จะมีความ แตกต่างกัน เนื่องจากแต่ละท้องถิ่นมีวัฒนธรรมและประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว 3.จุดประสงค์ 1.อธิบายลักษณะการแสดงพื้นบ้านได้(k) 2. สามารถแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองได้ (P) 3. เห็นประโยชน์และความสำคัญของการบูรณาการการแสดงกับกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่น ๆ (A) 4.สาระการเรียนรู้ 1. สาระการเรียนรู้แกนกลาง - การแสดงนาฏศิลป์พื้นเมือง 5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 5.1 ความสามารถในการคิด 1) ทักษะการวิเคราะห์ 2) ทักษะการนำความรู้ไปใช้ 5.2 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต
6. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1.ใฝ่เรียนรู้ 2.มุ่งมั่นในการทำงาน 3.รักความเป็นไทย 7. กระบวนการจัดการเรียนรู้ ชั่วโมงที่1 ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน ครูสนทนากับนักเรียนถึงเรื่อง การแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองที่นักเรียนรู้จัก แลกเปลี่ยน ความคิดเห็น ขั้นสอน 1.ครูบรรยายและให้ความรู้เรื่อง นาฏศิลป์พื้นเมืองของแต่ละภาค 2. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน จับฉลากตามหัวข้อต่อไปนี้นาฏศิลป์พื้นเมืองภาคกลาง นาฏศิลป์พื้นเมืองภาคเหนือ นาฏศิลป์พื้นเมืองภาคอีสาน นาฏศิลป์พื้นเมืองภาคใต้เพื่อศึกษาค้นคว้าความรู้เรื่อง นาฏศิลป์พื้นเมืองในแต่ละภาค จากแบบเรียน เอกสาร ผู้รู้อินเทอร์เน็ต ฯลฯ โดยมีครูคอยให้คำแนะนำ 3. ครูคอยสังเกตขณะนักเรียนปฏิบัติงาน และเสนอแนะ เพื่อแก้ไขข้อบกพร่อง ดังต่อไปนี้การวางแผนการทำงาน ปฏิบัติงานตามแผน ประเมินผลการทำงานของกลุ่ม นักเรียนร่วมกันประเมินผลการทำงานเป็นกลุ่มแล้วรายงานผล ต่อไปนี้การวางแผนการทำงานเป็นอย่างไร ทำงานตามขั้นตอนหรือไม่ ทำงานร่วมกับผู้อื่นได้หรือไม่ มีปัญหา อย่างไร ลักษณะนิสัยในการทำงานเป็นอย่างไร ผลงานเป็นอย่างไร ควรปรับปรุงแก้ไขอย่างไร 4. นักเรียนออกมานำเสนอผลงานกลุ่ม ขั้นสรุปและการประยุกต์ 1. ครูแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับผลงานที่นักเรียนนำเสนอ 2. ครูและนักเรียนช่วยกันสรุปประเด็นสำคัญเรื่อง นาฏศิลป์พื้นเมืองของแต่ละภาค เพื่อให้เข้าใจร่วมกัน ครูสังเกต สมรรถนะของนักเรียนและสังเกตคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 3. นักเรียนทำกิจกรรมหรือใบงานตามที่ครูแนะนำ
ชั่วโมงที่ 2 ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน ครูทบทวนเนื้อหาของบทเรียนที่ผ่านมา ขั้นสอน 1. ครูให้ความรู้เรื่อง การแสดงพื้นบ้าน 2. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน จับฉลากหัวข้อต่อไปนี้ขั้นตอนการแสดงลิเก ขั้นตอนการแสดงหุ่น กระบอก เพื่อศึกษาค้นคว้าความรู้ จากแบบเรียน เอกสาร ผู้รู้ อินเทอร์เน็ต ฯลฯ โดยมีครูคอยให้คำแนะนำ 3. ครูคอยสังเกตขณะนักเรียนปฏิบัติงาน และเสนอแนะ เพื่อแก้ไขข้อบกพร่อง 4. นักเรียนออกมานำเสนอผลงานกลุ่ม ขั้นสรุปและการประยุกต์ 1.ครูแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับผลงานที่นักเรียนนำเสนอ 2.ครูและนักเรียนช่วยกันสรุปประเด็นสำคัญเรื่อง การแสดงพื้นบ้าน เพื่อให้เข้าใจร่วมกัน ครูสังเกตสมรรถนะของนักเรียนและสังเกตคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 8. การวัดและประเมินผล วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ ประเมินการนำเสนอ ผลงาน แบบประเมินบันทึก การแสดงนาฏศิลป์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการทำงาน และรักความเป็นไทย แบบประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 9.สื่อการเรียนรู้/แหล่งเรียนรู้ - สื่อการเรียนรู้ หนังสือเรียน ดนตรี-นาฏศิลป์ ม.2 - power point
แบบสังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม คำชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงในช่อง ที่ตรงกับระดับคะแนน ลำดั บ ที่ ชื่อ-สกุล ของผู้รับการประเมิน การแสดง ความ คิดเห็น การยอมรับ ฟังคนอื่น การทำงาน ตามที่ได้รับ มอบหมาย ความมีน้ำใจ การมี ส่วนร่วมใน การปรับปรุง ผลงานกลุ่ม รวม 20 คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 ลงชื่อ................................................ผู้ประเมิน ................ /................ /................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกว่า 10 ปรับปรุง
บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ............................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา/อุปสรรคในการจัดการเรียนรู้ .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ข้อเสนอแนะ/แนวทางการแก้ไข .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวปภาวริน เดชโยธา) วันที่........เดือน........พ.ศ.......... ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะครูพี่เลี้ยง .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... .................................................................................................................................................................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวพิชญาภัค แสงอ่อน) วันที่........เดือน........พ.ศ..........
ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... .................................................................................................................................................................................... ลงชื่อ.............................................. (นายสถาปัตย์ สมสุข) วันที่........เดือน........พ.ศ.......... ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของหัวหน้าสถานศึกษาที่ได้รับมอบหมาย .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (..........................................) วันที่........เดือน........พ.ศ..........
ใบความเรื่องนาฏศิลป์พื้นเมือง นาฏศิลป์ไทย นาฏศิลป์ คือ ศิลปะแห่งการละครและการฟ้อนรำ เป็นสิ่งที่มนุษย์สรรค์สร้างขึ้นอย่างมีแบบ แผน ประณีต วิจิตรงดงาม เพื่อให้ความบันเทิง โน้มน้าวอารมณ์หรือความรู้สึกต่าง ๆ ของผู้ชม อันประกอบด้วย การเคลื่อนไหวอิริยาบถ การแสดงท่าทาง การร่ายรำ การขับร้อง และการบรรเลงดนตรี นาฏศิลป์ไทยเป็นศิลปะ และวัฒนธรรมที่สำคัญที่แสดงถึงความเป็นชาติ โดยเฉพาะชนชาติที่มีความเจริญรุ่งเรืองมาช้านาน มีลักษณะเฉพาะ และวิวัฒนาการมาเป็นลำดับ จนกลายเป็นรูปแบบนาฏศิลป์ประจำชาติ และเป็นเอกลักษณ์ของคนไทยไปตลอด กาลนับว่ามีความสำคัญและมีคุณค่ายิ่ง แต่เดิมนาฏศิลป์ไทย จำแนกได้ 4 ประเภท ได้แก่ 1. มหรสพ คือ การแสดงต่าง ๆ ที่เป็นเรื่องราว เช่น ละคร โขน เป็นต้น และการแสดงอื่น ๆ ที่มีลักษณะคล้ายคลึง กัน 2. ระบำรำฟ้อน คือ การแสดงที่มีลักษณะเป็นชุดสั้น ๆ อาจมีเนื้อเรื่องหรือไม่มีก็ได้ 3. การละเล่นของหลวง คือ การแสดงที่นิยมแสดงเฉพาะในพระราชพิธีของหลวงเท่านั้น ได้แก่ ในงานสมโภชหรือ งานมงคลต่าง ๆ เช่น แทงวิสัย กุลาตีไม้ โมงครุ่ม รำโคม เป็นต้น 4. เพลงพื้นเมืองหรือการแสดงพื้นเมือง คือ การแสดงต่าง ๆ ที่เกิดจากการทำมาหากิน ขนบธรรมเนียม และมี ลักษณะที่แตกต่างกันไปตามสภาพความเป็นอยู่ และภูมิอากาศ การแสดงนาฏศิลป์ในยุคก่อน ๆ รูปแบบในการแสดงออกจะปรากฏในรูปแบบการรำ ระบำ และการเต้น เป็น ส่วนมาก แต่ละรูปแบบจะมีลักษณะดังนี้ 1. การรำ คือ ศิลปะแห่งการร่ายรำ ได้แก่ การรำเดี่ยว การรำคู่ การรำประกอบเพลง และการรำอาวุธ เป็นต้น 2. ระบำ คือ ศิลปะแห่งการร่ายรำที่มีผู้แสดงรำพร้อม ๆ กันหลาย ๆ คนหรือเป็นหมู่ เช่น ระบำเทพบันเทิง ระบำ ดาวดึงส์ ระบำกฤดาภินิหาร ระบำโบราณคดี ระบำเทพบุตรนางฟ้า เป็นต้น 3. การเต้น คือ ศิลปะแห่งการยกขาขึ้นลงให้เป็นจังหวะ เช่น เต้นโขน เป็นต้น
การแสดงนาฏศิลป์ไทยในรูปแบบต่าง ๆ เหล่านี้ กล่าวได้ว่ามีมาตั้งแต่สมัยโบราณ ผ่านการ วิวัฒนาการมาช้านานเป็นลำดับอย่างต่อเนื่อง ต่อมาได้บัญญัติศัพท์เรียกการเล่นหรือการแสดงทั้งสามรูปแบบนี้ว่า โขนละครและฟ้อนรำหรือระบำ 1. โขน คือ ศิลปะแห่งการเต้น 2. ละคร คือ ศิลปะแห่งการร่ายรำและการแสดงเป็นเรื่องราวต่าง ๆ 3. ฟ้อนรำหรือระบำ คือ ศิลปะแห่งการรำที่มีความงดงาม โดยทั่วไปผู้ที่ชมการแสดงนาฏศิลป์มักจะเข้าใจว่าเป็นการร่ายรำเหมือนกันทั้งหมด แต่โดยสภาพ ความเป็นจริงแล้วการร่ายรำต่าง ๆ เหล่านั้น ล้วนมีกฎเกณฑ์และลักษณะวิธีการแสดงที่แตกต่างกัน อาจแบ่ง ประเภทของนาฏศิลป์ไทยได้ 4 ประเภทได้แก่ โขน ละคร รำและระบำ และการแสดงพื้นเมือง 1. โขน คือ การแสดงที่รวมเอาศิลปะหลายแขนงเข้าด้วยกัน ได้แก่ ศิลปะการเต้น ศิลปะการรำ ศิลปะการขับร้อง ศิลปะการพากย์ ศิลปะการประดิษฐ์ต่าง ๆ เป็นต้น 2. ละคร คือ การร่ายรำที่แสดงเป็นเรื่องราวมีที่มาที่ไปของตัวละครในเรื่อง ได้แก่ ละครแบบดั้งเดิม ละครปรับปรุง และละครสมัยใหม่ 3. รำและระบำ 3.1 การรำ คือ การแสดงที่ใช้ผู้แสดงไม่เกิน 2 คน เป็นการแสดงที่มุ่งความงามของการร่ายรำ ได้แก่ การรำเดี่ยว เช่น ฉุยฉายพราหมณ์ รำโนราบูชายัญ เป็นต้น การรำคู่ เช่น รำเบิกโรง เป็นต้น การรำหมู่ เช่น รำสีนวล รำพัด รำวงมาตรฐาน เป็นต้น และการรำอาวุธ เช่น รำกริชคู่ รำทวน รำดาบ เป็นต้น 3.2 ระบำ คือ การแสดงที่รำเป็นชุดหรือเป็นหมู่มีผู้แสดงตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป เป็นการแสดงที่มุ่งเน้น ความงามของศิลปะการร่ายรำ ความสวยงามของการแต่งกาย ไม่แสดงเป็นเรื่องราวต่าง ๆ มุ่งความสวยงามและ ความบันเทิงใจ ระบำแบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ ระบำมาตรฐาน และระบำเบ็ดเตล็ด 4. การแสดงพื้นเมือง คือ การแสดงอันเกิดจากประเพณีนิยม การทำมาหากิน การประกอบอาชีพ และวิถีชีวิตของคนในท้องถิ่นต่าง ๆ การแสดงพื้นเมืองอาจแบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ รำพื้นเมือง และเพลง พื้นเมือง ได้แก่
4.1 การแสดงพื้นเมืองภาคเหนือ เช่น ฟ้อนเล็บ ฟ้อนเทียน ฟ้อนสาวไหม เป็นต้น 4.2 การแสดงพื้นเมืองภาคตะวันออกเฉียงเหนือ หรือภาคอีสาน เช่น เซิ้งกระติบข้าว หมอลำ ฟ้อนภู ไท ฯ 4.3 การแสดงพื้นเมืองภาคกลาง เช่น รำกลองยาว เพลงเกี่ยวข้าว เพลงพวงมาลัย เพลงเต้นกำรำ เคียว เพลงอีแซว เพลงเหย่อย เป็นต้น 4.4 การแสดงพื้นเมืองภาคใต้เช่น โนรา หนังตะลุง ระบำร่อนแร่ เป็นต้น การแสดงนาฏศิลป์ไทยทุกประเภททุกชนิด ถ้าเราวิเคราะห์รูปแบบการแสดงแล้ว เราสามารถจำแนก รูปแบบการแสดงนาฏศิลป์ไทย 2 รูปแบบ ได้แก่ 1. นาฏศิลป์ที่มีแบบแผน หรือนาฏศิลป์มาตรฐาน 2. นาฏศิลป์พื้นเมือง รูปแบบการแสดงนาฏศิลป์ไทย/นาฏศิลป์ นาฏศิลป์พื้นเมือง หรือนาฏศิลป์พื้นเมือง นาฏศิลป์ที่มีแบบแผน หรือนาฏศิลป์มาตรฐาน การละเล่นพื้นเมือง การรำ การรำพื้นเมือง ระบำ เพลงพื้นเมือง โขน การแสดงพื้นบ้าน ละคร การแสดงพื้นเมือง การแสดงพื้นเมืองหรือนาฏศิลป์พื้นเมืองของภาคต่าง ๆ ในปัจจุบัน ล้วนมีรากฐานมาจากการละเล่น พื้นบ้านหรือการละเล่นของท้องถิ่น ในรูปแบบต่าง ๆ ได้แก่ การละเล่น การรำ เพลง เป็นต้น แต่เนื่องจากการ ยอมรับและเลียนแบบของเมืองหลวง จึงทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงและกลายเป็นลักษณะการแสดงของเมือง โดย การรวมเอาการละเล่นพื้นบ้านหลาย ๆ ท้องถิ่นเข้ามาไว้ด้วยกัน การละเล่นพื้นบ้าน คือ การแสดงที่ชาวบ้านซึ่งเป็นชาวไร่ชาวนาตามท้องถิ่นต่าง ๆ ได้คิดค้นขึ้นและ สืบทอดกันต่อมาในลักษณะตัวต่อตัว ไม่ต้องอาศัยการจดบันทึกใด ๆ ชาวบ้านที่แสดงส่วนใหญ่ก็มิได้ยึดการแสดง เป็นงานอาชีพอย่างเดียว แต่จะมีงานอื่น ๆ เป็นงานหลัก และจะแสดงกันในยามว่างจากการทำงาน ทำไร่ ทำนา
การแสดงของชาวบ้านมักจะยอมรับและเลียนแบบการแสดงที่เป็นแบบฉบับและการแสดงพื้นเมืองด้วย ลักษณะ การละเล่นพื้นบ้านจึงมีการเปลี่ยนแปลงตลอด แต่การเปลี่ยนแปลงมิได้รวดเร็วเท่ากับการแสดงพื้นเมืองที่อยู่ใกล้ กับวัฒนธรรมที่มีแบบแผนหรือแบบฉบับ ถึงแม้ว่าการแสดงนาฏศิลป์ของไทยจะสามารถแบ่งรูปแบบการแสดง ออกเป็นการแสดงแบบฉบับหรือมาตรฐาน การแสดงพื้นเมืองและการละเล่นพื้นบ้านก็ตาม แต่ก็ไม่สามารถแยก ประเภทจากกันได้อย่างเด็ดขาด เพราะการแสดงแต่ละระดับต่างก็มีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด และมีการ ถ่ายทอดซึ่งกันและกัน การแสดงพื้นเมืองของแต่ละท้องถิ่นจะแฝงไว้ด้วยศิลปะ วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี เอกลักษณ์ประจำถิ่น ตลอดจนวิถีชีวิตและจิตใจของคนในท้องถิ่น ๆ การแสดงพื้นเมืองแต่ละภาคแต่ละท้องถิ่นจึงมี ลีลาการแสดงที่แตกต่างกันไป และนิยมเล่นกันในหมู่ประชาชน เพื่อความสนุกสนานรื่นเริงในฤดูกาลหรือเทศกาล ต่าง ๆ ในขณะที่กำลังเล่นผู้ชมอาจสามารถเข้าร่วมในการแสดงนั้น ๆ ได้ แต่การแสดงพื้นเมืองในปัจจุบันลักษณะ การแสดงจะแตกต่างไปจากเดิม กล่าวคือ จะเป็นการจัดขึ้นเพื่อความมุ่งหมายใดมุ่งหมายหนึ่ง มีการเตรียมการ มี การฝึกซ้อม มีการคัดและเลือกผู้แสดง ซึ่งเป็นการแสดงพื้นเมืองที่ผิดแปลกไปจากเดิมโดยสิ้นเชิง ประเทศไทยมีพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่มีสภาพแตกต่างกันหลายท้องถิ่น จึงทำให้การดำเนินชีวิตหรือวิถี ชีวิตตลอดจนแนวคิดในการสร้างสรรค์และวัฒนธรรมมีความแตกต่างกันไป นอกจากนั้นการติดต่อสัมพันธ์กับชน ชาติอื่น ๆ มาตลอดระยะเวลาอันยาวนาน ย่อมส่งผลถึงวัฒนธรรมในปัจจุบันด้วย เช่น ภาคเหนือมีสภาพภูมิ ประเทศเป็นป่าเขา อากาศเย็นสบาย ชีวิตความเป็นอยู่ของคนจึงเรียบง่าย มีนิสัยอ่อนโยน พูดจามีความอ่อนหวาน ดนตรีและศิลปะการแสดงจึงนุ่มนวล แช่มช้อยและเยือกเย็นตามไปด้วย ซึ่งตรงกันข้ามกับคนในภาคใต้ที่อยู่ในเขตภูมิอากาศแปรปรวนเป็นเขตมรสุมเมืองร้อน มีฝนตกเกือบตลอดปี อาศัย อยู่ตามที่ราบริมทะเล มีชีวิตที่ผูกพันอยู่กับทะเล ทำมาหากินด้วยการทำอาชีพประมง ต้องผจญกับคลื่นลมแรง จึง พูดเสียงดัง ห้วน สั้น และเร็ว ค่อนข้างกระด้าง ไม่นุ่มนวลเหมือนชาวเหนือ นอกจากนี้อิทธิพลของวัฒนธรรมของชนชาติเพื่อนบ้านยังเป็นส่วนหนึ่ง ที่ทำให้ศิลปวัฒนธรรมของแต่ ละท้องถิ่นแตกต่างกันด้วย ดนตรีและศิลปะการแสดงบางส่วนของชาวเหนือจึงมีลักษณะคล้ายกับของชาวไทยใหญ่ หรือชาวพม่า เช่นเดียวกับทางภาคใต้จะมีความคล้ายคลึงกับของชนชาติมาเลเซีย ส่วนทางภาค ตะวันออกเฉียงเหนือคล้ายคลึงกับชนชาติลาว และชาวภาคตะวันออกเฉียงเหนือทางตอนใต้ หรือที่เรียกว่า ชาว อีสานใต้ (สุรินทร์ บุรีรัมย์ ศรีสะเกษ) มีลักษณะคล้ายกับเขมร เป็นต้น การแสดงพื้นเมืองหรือการละเล่นพื้นบ้านจะเป็นรากฐานของการแสดงออกทางศิลปวัฒนธรรม ประจำถิ่น ภายใต้อิทธิพลทางความเชื่อและสิ่งแวดล้อมรอบ ๆ ตัว เช่น คนภาคกลางมีอาชีพทำนาก็เกิดการแสดง
พื้นเมืองที่มีลักษณะคล้ายกับการทำนา ได้แก่ การแสดงเต้นกำรำเคียว ระบำฝัดข้าว เพลงเกี่ยวข้าว เป็นต้น ท้องถิ่นใดมีอาชีพการทำประมง ก็จะมีลักษณะการแสดงคล้ายกับการประกอบอาชีพประมง เช่น เซิ้งสวิง เป็นต้น ทางภาคเหนือมีการแสดงฟ้อนต่าง ๆ ได้แก่ ฟ้อนเทียน ฟ้อนเล็บ ฟ้อนสาวไหม ฟ้อนมาลัย เป็นต้น การแสดงพื้นเมืองของแต่ละภาคจะมีลักษณะของการแสดงที่สะท้อนวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ การ ประกอบอาชีพ เครื่องมือเครื่องใช้ต่าง ๆ ของคนในพื้นที่นั้น ๆ แต่ได้นำมาพัฒนาหรือปรับปรุงให้สวยงามน่าดู ยิ่งขึ้น การแสดงพื้นเมืองภาคเหนือ การแสดงพื้นเมืองเป็นการแสดงที่สะท้อนวิถีชีวิตจริงของคนภาคเหนือ ให้เห็นถึงความเป็นอยู่ เครื่องมือเครื่องใช้ในการทำมาหากิน การประกอบอาชีพ ขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรม การแสดง พื้นเมืองภาคเหนือลักษณะการแสดงจะมีความอ่อนช้อย นุ่มนวล สวยงาม แต่ก็มีบางส่วนที่ได้รับอิทธิพลมาจาก ศิลปะของพม่าซึ่งมีอาณาเขตติดต่อกัน การแสดงมีหลายรูปแบบแต่ส่วนใหญ่มักเป็นการแสดงที่อยู่ในรูปของการรำ พื้นเมือง ได้แก่ ฟ้อนบายศรี ฟ้อนเล็บ ฟ้อนเทียน ฟ้องเจิง ฟ้อนดาบ และฟ้อนการตีกลองสะบัดชัย เป็นต้น การแสดงพื้นเมืองภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (อีสาน) ภาคอีสานเป็นภาคที่มีขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามรักความสนุก รื่นเริง จะเห็นว่ามีงานเทศกาล ต่าง ๆ ตลอดปี และในเทศกาลเหล่านี้นับเป็นโอกาสดีที่จะชุมนุมคนในหมู่บ้านให้มาร่วมรื่นเริงกันชั่วคราว เช่น วัน สงกรานต์ งานบุญเซิ้งบั้งไฟ เซิ้งแห่นางแมว ทอดกฐิน เซิ้งสวิง เป็นต้น การแสดงพื้นเมืองภาคกลาง การแสดงพื้นเมืองภาคกลางส่วนมากเป็นเพลงปฏิพากย์ คือ การละเล่นประเภทการร้องโต้ตอบกัน ระหว่างกลุ่มผู้ชายและกลุ่มผู้หญิงด้วยกลอนสดที่คิดขึ้นโดยใช้ปฏิภาณไหวพริบ เพลงเหล่านี้มีหลายชนิด มักนิยม เล่นกันในเทศกาลต่าง ๆ แต่ละท้องถิ่นจะมีการเล่นที่แตกต่างกันไปตามสภาพภูมิศาสตร์และการประกอบชีพ ได้แก่ เพลงเกี่ยวข้าว เพลงเรือ เพลงพวงมาลัย เพลงเหย่อย เพลงปรบไก่ เพลงอีแซว เพลงชักกระดาน เป็นต้น เพลงต่าง ๆ ที่กล่าวถึงนี้มีลีลาการร้องโต้ตอบกัน เครื่องประกอบจังหวะ เช่น ฉิ่ง กรับ โทน และการตบมือเป็นต้น การรำวงพื้นเมือง
รำวงพื้นเมืองเป็นการละเล่นอย่างหนึ่งของชาวบ้าน เป็นการละเล่นเพื่อความสนุกสนานและความ สามัคคี เดิมเรียกว่า รำโทน ซึ่งเรียกตามชื่อของเครื่องดนตรีประกอบจังหวะ คือ โทน ต่อมาได้เพิ่มเครื่องดนตรี ชนิดอื่นเข้าไปอีก 2 ชิ้น คือ ฉิ่ง และ กรับ ผู้เล่นจะร่ายรำไปตามจังหวะโทนเท่านั้น ไม่มีการขับร้องใด ๆ ท่ารำก็ ไม่ได้กำหนดรูปแบบแน่นอน จะรำอย่างไรก็ได้ แต่ขอให้การย่ำเท้าและการเคลื่อนไหวต่าง ๆ ตรงตามจังหวะก็ใช้ได้ นอกจากนั้นคนอื่น ๆ ที่ไม่ได้รำจะยืนล้อมวงแล้วตบมือตามจังหวะไปด้วย ต่อมามีผู้คิดทำนองบทร้องมา ประกอบการรำ แต่ยังยึดจังหวะโทนเป็นหลักและพัฒนามาเป็น รำวง ในปัจจุบัน และได้มีการกำหนดให้ชายหญิง รำเป็นคู่ ๆ แล้วรำเรียงลำดับกันเป็นวงกลม มีระเบียบแบบแผนในการเล่นขึ้น จึงเรียกว่า รำวงพื้นเมือง การแสดง รำวงพื้นเมืองนิยมเล่นกันในงานเทศกาลต่าง ๆ หรือเล่นเพื่อความสนุกสนาน รื่นเริง บทร้องส่วนใหญ่มีความหมาย เกี้ยวพาราสีระหว่างหนุ่มสาว หยอกเย้า ชมโฉมหรือรำพันถึงความรักและบทลาจากกัน ไม่พิถีพิถันเรื่องถ้อยคำมาก นัก ใช้ภาษาธรรมดาสามัญ แต่มีความไพเราะกินใจและจดจำง่าย ยังคงจดจำและถ่ายทอดกันสืบมา แต่มิได้บันทึก ไว้ว่าผู้ใดเป็นผู้แต่ง ปัจจุบันนี้ไม่ค่อยได้มีการแสดงรำวงพื้นเมืองกันบ่อยนัก หรือถ้ามีการเล่นรำวงมักจะใช้บทเพลง ใหม่ ๆ ทำให้บทเพลงได้เลื่อนหายไปหรือเสื่อมความนิยมไป เพลงรำวงพื้นเมือง ใกล้เข้าไปอีกนิด ใกล้เข้ามาอีกนิด ชิดชิดเข้ามาอีกหน่อย สวรรค์น้อยน้อย อยู่ในวงฟ้อนรำ รูปหล่อขอเชิญมาเล่น เนื้อเย็นขอเชิญมารำ มองมานัยน์ตาหวานฉ่ำ (ซ้ำ) มะมารำกับพี่นี่เอย ยวนยาเหล ยวนยาเหล ยวนยาเหล หัวใจว้าเหว่ ไม่รู้จะเห่ไปหาใคร จะซื้อเปลญวนที่ด้ายหย่อนหย่อน (ซ้ำ) จะเอาน้องนอนไกวเช้าไกวเย็น (ซ้ำ)
ช่อมาลี อมาลี คนดีของพี่ก็มา สวยจริงหนา เวลาค่ำคืน(ซ้ำ) โอ้จันทร์ไปไหน ทำไมจึงไม่ส่องแสง เดือนมาแฝงแสงสว่าง เมฆน้อยลอยมาบัง(ซ้ำ) ตามองตา ตามองตาสายตามาจ้องมองกัน รู้สึกเสียวซ่านหัวใจ รักฉันก็ไม่รัก หลงฉันก็ไม่หลง ฉันยังอดโค้งเธอไม่ได้ เธอช่างงามวิไล(ซ้ำ) เหมือนดอกไม้ที่เธอถือมา (ซ้ำ) หล่อจริงนะดารา หล่อจริงนะดารา งามตาจริงแม่สาวเอย วันนี้ฉันมีความสุข สนุกรื่นเริงหัวใจ ที่นี่เป็นแดนสวรรค์ เธอกับฉันมาเล่นคองก้า(ซ้ำ) ลอยกระทง วันเพ็ญเดือนสิบสอง น้ำนองเต็มตลิ่ง เราทั้งหลายชายหญิง สนุกกันจริงวันลอยกระทง ลอยลอยกระทงลอยลอยกระทง ลอยกระทงกันแล้ว
ขอเชิญน้องแก้วออกมารำวง รำวงวันลอยกระทง (ซ้ำ) บุญจะส่งให้เราสุขใจ (ซ้ำ)
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 10 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 นาฏศิลป์พื้นเมือง เรื่อง ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อนาฏศิลป์พื้นเมือง เวลา 1 ชั่วโมง รายวิชา (ศ22101) นาฏศิลป์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ผู้สอน นางสาวปภาวริน เดชโยธา โรงเรียน อุดรพิชัยรักษ์พิทยา 1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด 1.1 มาตรฐานการเรียนรู้ ศ 3.2 เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างนาฏศิลป์ ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม เห็น คุณค่าของนาฏศิลป์ที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทยและสากล 1.2 ตัวชี้วัด ศ 3.2 ม. 2/1 เปรียบเทียบลักษณะเฉพาะของการแสดงนาฏศิลป์จากวัฒนธรรมต่าง ๆ 2. สาระสำคัญ สภาพทางภูมิศาสตร์ ขนบธรรมเนียมประเพณี ศาสนา ความเชื่อ ค่านิยม และการประกบอาชีพ สิ่ง เหล่านี้เป็นปัจจัยท าให้การแสดงนาฏศิลป์ พื้นเมืองในแต่ละท้องถิ่นมีความแตกต่างกันออกไป 3.จุดประสงค์ 1. อธิบายปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อนาฏศิลป์พื้นเมืองได้(k) 2. สามารถแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองได้ (P) 3. เห็นคุณค่าของวัฒนธรรมท้องถิ่น (A) 4.สาระการเรียนรู้ 4.1 สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น - ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อนาฏศิลป์พื้นเมือง 5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 5.1 ความสามารถในการคิด 1) ทักษะการเปรียบเทียบ 2) ทักษะการจัดกลุ่ม 3) ทักษะการระบุ
5.2 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 6. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1.ใฝ่เรียนรู้ 2.รักความเป็นไทย 7. กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน 1.ครูให้นักเรียนยกตัวอย่างการแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองในแต่ละภาค แล้วถามนักเรียนว่า เพราะเหตุใด การแสดง พื้นเมืองในแต่ละภาคจึงมีรูปแบบการแสดงที่แตกต่างกัน 2. ครูอธิบายเพิ่มเติมให้นักเรียนฟังว่า การแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองในแต่ละภาคจะมีลักษณะที่เป็น เอกลักษณ์เฉพาะของภาคนั้น ๆ แตกต่างกันออกไปทั้งในรูปแบบของเพลง และการแสดง โดยสิ่งเหล่านี้เกิดจาก ปัจจัยหลายประการ ขั้นสอน 1. นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น 6 กลุ่ม ร่วมกันศึกษาความรู้เรื่อง ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อนาฏศิลป์พื้นเมือง จากหนังสือ เรียน ห้องสมุด และแหล่งข้อมูลสารสนเทศ ตามประเด็นที่กำหนด ดังนี้ 1) สภาพภูมิศาสตร์ 2) ขนบธรรมเนียมประเพณี 3) ศาสนา 4) ความเชื่อ 5) ค่านิยม 6) การประกอบอาชีพ 2. สมาชิกแต่ละกลุ่มนำความรู้ที่ได้จากการศึกษามาอภิปรายร่วมกันภายในกลุ่ม จนเกิดความเข้าใจที่ตรงกัน 3. นักเรียนตอบคำถามกระตุ้นความคิด ข้อ 1-2 คำถามกระตุ้นความคิด 3.1 การที่แต่ละท้องถิ่นมีขนบธรรมเนียมประเพณีที่ต่างกันนั้น จะส่งผลต่อการแสดงนาฏศิลป์ พื้นเมืองหรือไม่ จงอธิบาย (พิจารณาตามคำตอบของนักเรียน โดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน) 3.2 เพราะเหตุใด ค่านิยมจึงมีส่วนเข้ามาเกี่ยวข้องในการแสดงนาฏศิลป์พื้นเมือง (พิจารณาตามคำตอบของนักเรียน โดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน) 4. ครูเปิดวีซีดีการแสดงนาฏศิลป์พื้นเมือง 1 ภาค ให้นักเรียนดู แล้วให้สมาชิกแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ว่า การ แสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองที่นักเรียนได้ดูนั้นได้รับอิทธิพลมาจากปัจจัยใดบ้าง
5. ครูสุ่มนักเรียนคนใดคนหนึ่งในกลุ่ม นำเสนอผลการวิเคราะห์เกี่ยวกับปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการแสดงนาฏศิลป์ พื้นเมืองที่ได้ดูให้เพื่อนทั้งชั้นฟัง และอธิบายเพิ่มเติมในส่วนที่สมาชิกกลุ่มอื่นสงสัย ขั้นสรุป นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อนาฏศิลป์พื้นเมือง ครูตรวจสอบความถูกต้องและเสนอแนะ เพิ่มเติมเพื่อให้คำตอบถูกต้องสมบูรณ์ 8. การวัดและประเมินผล วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตความมีวินัย ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการทำงาน และรักความเป็นไทย แบบประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 9.สื่อการเรียนรู้/แหล่งเรียนรู้ - สื่อการเรียนรู้ หนังสือเรียน ดนตรี-นาฏศิลป์ ม.2
แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม ค าชี้แจง : ให้ผู้สอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรียน แล้วขีด / ลงในช่อง ที่ตรงกับระดับคะแนน ล าดับ ที่ ชื่อสกุล ของ ผู้รับ การ ประเมิ น การแสดงความ คิดเห็น การยอมรับ ฟัง คนอื่น การท างาน ตามที่ได้รับ มอบหมาย ความมีน ้าใจ การมี ส่วนร่วมในการ ปรับปรุง ผลงานกลุ่ม รวม 20 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 คะแนน ลงชื่อ................................................ผู้ประเมิน ................ /................ /................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ำเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกว่า 10 ปรับปรุง
บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ............................................................................................................................. ....................................................... ปัญหา/อุปสรรคในการจัดการเรียนรู้ .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ข้อเสนอแนะ/แนวทางการแก้ไข .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวปภาวริน เดชโยธา) วันที่........เดือน........พ.ศ.......... ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะครูพี่เลี้ยง .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….......................................................................... ......................................................................................................................................... ........................................... ลงชื่อ.............................................. (นางสาวพิชญาภัค แสงอ่อน) วันที่........เดือน........พ.ศ..........