ไทยสร้างมนุษย์สัมพันธ์

เร่ืองท่ี 1.2 ความหมายของคาํ ในภาษาไทย

“ คํา ” ตามความหมายของพจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน (2552: 176) กาํ หนดไวกค็ ือ

“ เสียงพดู เสยี งท่เี ปลง ออกมาครั้งหนึ่ง เสียงพูดหรือลายลักษณอ กั ษรทเี่ ขยี นหรอื พมิ พข้นึ

เพ่อื แสดงความคดิ โดยปรกติถอื วา เปนหนว ยท่ีเลก็ ที่สดุ ซ่ึงมีความหมายในตวั ”

คาํ คอื เสียงท่ีเปลง ออกมามีความหมายอยา งใดอยางหนง่ึ คาํ แตล ะคําแตกตา งกัน ทง้ั

ความหมายและหนา ทใี่ นการใชภ าษาผใู ชต อ งรูจกั ชนดิ ของคาํ และความหมายของคําจงึ จะเลอื กใช

ในการสอ่ื สารไดอ ยางมปี ระสทิ ธิภาพ

นววรรณ พนั ธุเมธา (2528: 67-71) จาํ แนกความหมายของคาํ ไวในลกั ษณะตา งๆ ในดา นความหมายกวา ง

และความหมายอุปมา ความหมายนยั ตรง และนยั ประหวัด ความหมายคลายกันความหมายตรงขา มกนั

และคาํ หลายความหมายดงั ตวั อยา ง ตอไปนี้

ลกั ษณะความหมาย ตวั อยา ง
กวา ง แคบ

1. ความหมายกวา ง – แคบ เส้อื เส้อื ยดื

นก กา

คน ตาํ รวจ

แกง ตม ยํา

ผลไม แตงโม

หนังสอื นติ ยสาร

ขนม ทองหยบิ

2. ความหมายตามตัว – อุปมา ตามตัว อุปมา

หัว “ อวยั วะ ” หวั หนา “ ผูเปน ใหญในหมหู นง่ึ ๆ ”

หนา “ อวยั วะ ”

ตา “ อวยั วะ ” ตาขาว “ แสดงอาการขลาดกลัว ”

ขาว “ สี ”

3 ความหมายนยั ตรง –นัยประหวดั นยั ตรง อุปมา

ดํา “ สี ” ความทุกข, ความชัว่

ดอกหญา ผูต่าํ ตอย

“ ดอกไม ”

หงส ผสู ูงศักดิ์

“ สัตว ”

 

44 

ลกั ษณะความหมาย ตัวอยาง
4 ความหมายคลา ยกัน ทิม่ ตาํ “ พดู ทบั ถม ปรกั ปรํา ซํ้าเตมิ ใหเ จบ็ ใจ ”
5 ความหมายตรงขา มกัน ทิ่มแทง “ พูดเสยี ดสใี หเ จบ็ ใจ ”
ซ้อื -ขาย, ตาย-เปน
6 คาํ หลายความหมาย แพ- ชนะ, ทุกข – สุข, ด-ี ช่ัว
ยาก- งาย, ป-ู ยา, รถ-เรอื
“ ขัน ”
1 ภาชนะ
1 ทาํ ใหตึงหรอื แนน ดว ยวิธหี มนุ กวดเรงเขาไป
2 อาการรอ งเปน เสยี งอยา งหนงึ่ ของไกหรือนกบางชนดิ
3 หัวเราะ, นกึ อยากหวั เราะ, นา หวั เราะ

1) ความหมายของคาํ
คําแตล ะคํามคี วามหมายแตกตางกนั คาํ หนง่ึ คําอาจมคี วามหมายทง้ั ความหมายตามตวั และ

ความโดยนยั
(1) ความหมายตามตวั คือความหมายทีใ่ ชพ ูดจากันตรงตามพจนานกุ รมทใ่ี หค ําจาํ กัดความ

ไวเปนความหมายทีผ่ ใู ชภ าษาเดยี วกันเขาใจตรงกนั เม่ือไดอ านหรอื ไดฟ ง เม่อื กลาวถงึ คาํ ใดคําหน่ึง คาํ น้นั ก็
หมายถึงสิ่งนนั้ มไิ ดหมายถงึ ส่งิ อ่ืน เชน

เชือ่ งชา ว.อดื อาด, ยืดยาด, ไมว องไว
ตังฉา ย น. ผกั ดองแหงแบบจนี ชนดิ หนึง่ ใชปรุงอาหาร
ตกั เตือน ก. สง่ั สอนใหรสู ํานกึ ตวั
การใชค ําในความหมายตามตวั จะทําใหก ารสือ่ สารเขา ใจงา ยและประสบความสาํ เร็จ
เพราะผูรับกับผสู งสาร เขาใจตรงกันตามความหมายที่ตองการ คําไทยจํานวนมากมคี วามหมายตามตัว
มากกวา หน่งึ ความหมาย เชน
กัน : โกนใหเปนเขตเสมอ เชน กันคว้ิ
กัน : กีดขวางไว, แยกไว
กนั : คําประกอบทา ยกรยิ าของผกู ระทาํ ตงั้ แตสองคนขนึ้ ไป แสดงถงึ การกระทาํ รวมกัน
อยา งเดยี วกันหรอื ตอ กนั
กัน : สรรพนามบุรุษท่ี 1 แทนชอ่ื ผูพดู ใชก บั ผูเ สมอกนั หรอื ผูนอ ยแสดงความเปน
กันเอง คาํ ดงั กลา วตองอาศัยบรบิ ทและหนา ทขี่ องคําในประโยค ทําใหท ราบวาคาํ น้นั ใชใ นความหมายใด

 

45 

(2) ความหมายโดยนยั เปน ความหมายท่ีซอ นเรนอยใู นคําตอ งอาศัยตีความมคี วามหมายไม

เหมอื นเดิม เปน การนําคาํ ท่ีใชตามธรรมดาสาํ หรบั สิ่งหนึง่ ไปใชก บั สงิ่ หนึง่ ทมี่ ลี ักษณะคลา ยกันหรอื เรยี กวา

ความหมายเชงิ อปุ มาก็ได เชน เกา อี้ อาจหมายถงึ ตาํ แหนง

- ลดั ดาเธอไมไ ปทาํ งานหลายวนั ระวงั โดนแยงเกาอีไ้ ปหรอก (ตําแหนง )

- ดาว อาจหมายถึง คนสวย คนเดน

ในงานเลยี้ งรุน ปน ม้ี ดี าวมากมาย (คนสวย, คนเดน )

(3) ความหมายนยั ประหวัด เปนความหมายที่เกย่ี วโยงไปถึงส่งิ อนื่ หรือเปน คําที่มี

ความหมายแปลกไปจากเดมิ เชน ไฟอาจหมายถึง ความเรา รอ น ความรอนหรอื คนที่มคี วามตงั้ ใจทาํ งาน

อยา งเตม็ ความสามารถ

นักศกึ ษาท่ีจบมาใหมๆ กําลงั มไี ฟ (มีความต้งั ใจทาํ งานอยางเต็มความสามารถ)

ลงิ หมายถึง ความซกุ ซนไมอ ยนู งิ่

พวกลงิ ท้ังหลายมาคงยุงแน (เดก็ ๆ ทีซ่ กุ ซน)

คาํ ทีม่ คี วามหมายนัยประหวดั ยงั มอี กี มาก นักศึกษาควรคนควา เพ่ิมเตมิ ตอไป

(4) ความหมายเทียบเคียงกบั คาํ อ่ืน

คอื การนาํ คําในภาษามาเปรียบเทียบกันในลักษณะตา งๆ คือ อาจมคี วามหมายตรงกนั ขา ม ความหมาย

เหมือนกนั ความหมายคลายกันและความหมายแคบกวาง

• คําที่มคี วามหมายตรงกนั ขา ม เชน

มาก – นอย แขง็ แรง-ออนแอ ไป – มา

แพ – ชนะ รอ งไห – หวั เราะ สวย – ไมสวย – ขเี้ หร

เล็ก – ใหญ เหนือ – ใต ดี – ไมด ี – เลว

หนา – บาง ดํา – ขาว หยง่ิ – ไมห ย่งิ – ออนนอ ม

สงู – ต่าํ กลางคนื – กลางวัน ซ่อื – ไมซ อ่ื – คด

• คําที่มคี วามหมายคลายกัน

รอ – คอย กีดกนั – กีดขวาง ผัด – ผลดั

ขัดขืน - ขัดขวาง ใกล – ชดิ เสยี ดสี – เสยี ดแทง

กกั กนั – กักขัง โกรธ – แคน ยดื เยอ้ื – ยืดยาด

แกแคน – แกเ ผ็ด ชดใช – ชดเชย คับคั่ง – แนน หนา

• คาํ ท่มี ีความหมายเหมือนกนั

ในภาษาไทยมคี าํ ทมี่ ีความหมายเหมือนกันเปนจํานวนมาก บางคาํ ใชใ นคาํ ประพนั ธ

บางคํา ใชใ นสาํ นวนธรรมดา บางคําใชสาํ หรับเดก็ บางคําใชสําหรับผใู หญ บางคําใชเ ปน แบบแผนและ

ไมเ ปนแบบแผน เชน

 

46 

ผูหญิง : กัญญา กนั ยา กลั ยา กานดา แกว ตา โฉมฉาย ดรณุ ี ดวงสมร ทรามวัย นงราม
นงเยาว นารี นาริน นฤมล บงั อร นงพงา อังคณา อรไท อรนชุ สายสวาท พธู ยพุ า ยพุ นิ
ยุวดี ฯลฯ
พระจันทร : แข จันทร บหุ ลนั นสิ ากร แถง ศศิธร เดือน บหุ ลนั โสม ศศิน จนั ทมิ า นสิ า
นาถ รชั นนี าถ สสี วิชุ ดาราบดี
พระอาทติ ย : ตะวนั ภานุมาศ ไถง ทินกร ทิวากร วรณุ รวิ รวี ภาณุ รพี ภาสกร สรุ ยิ ะ สรุ ยิ า
สุริยน สุรยิ ัน สุรยิ ง ทินกร รงั สิมา สูรย อาภากร สหัสรงั สี สรุ ะอกั กะ
ดอกไม : โกสมุ บุปผา บุปผชาติ บษุ บา บษุ บง บษุ บัน บุหงา ผกา มาลา มาลี สุมาลี
นก: ทิชาชาติ บุหรง ปก ษา ปกษี ปกษิน สกุณา สกุณี วิหค
กนิ –หมาํ่ -รบั ประทาน
แฟน –ภรรยา –ภริยา – เมยี
นอน – เคง
เพริศพร้งิ – เฉดิ โฉม – งาม-วไิ ล-อาํ ไพ-ไพจติ ร-ลออ-รจุ ิ-พะงา
เนตร – ตา – นัยนต า
ภาพยนตร – หนงั
ชม – ดู

• คาํ ทีม่ ีความหมายกวา งและความหมายแคบ คาํ บางคํามีความหมายครอบคลุมคําอ่นื
คาํ บางคาํ มี ความหมายครอบคลุมไปกวางไกล จะกลา วถึงคาํ ที่มคี วามหมายกวางและความหมายแคบ ดังนี้

- เคร่ืองดนตรมี คี วามหมายกวา ง หมายถงึ เคร่อื งดนตรีทกุ ชนดิ ความหมายแคบกเ็ ปน
ขมิ จะเข โทน ราํ มะนา ฉ่ิง เปนตน

- ผลไมม คี วามหมายกวา งหมายถงึ ผลไมทกุ ชนิด ผลไมเ มอื งรอน ผลไมเมืองหนาว แต
ถา ตองการใหม คี วามหมายแคบลงก็ตองบอกวา เปน ทุเรยี น เงาะ องุน ขนุน มะมว ง แอปเปล สม

- หนังสอื มคี วามหมายกวา ง หมายถึง หนงั สือทุกประเภท เชน แบบเรียน นวนยิ าย
สารานกุ รม พจนานุกรม ตอ งการใหแ คบลงกต็ องระบุวา เปน หนงั สือนวนยิ ายเร่อื งฟา จรดทราย แบบเรยี น
ภาษาไทย

2) ชนดิ ของคาํ
คาํ ในภาษาไทยไมม กี ารเปลี่ยนแปลงรูปเพอ่ื บอกความสมั พันธของคาํ ที่เรียงกนั อยใู นประโยค

คํามีอยูจ าํ นวนมากและระบจุ าํ นวนแนนอนไดย าก แตส ามารถจดั ชนดิ ใหแ นน อนลงไปไดว า มกี ชี่ นิด คําชนดิ เดยี วกนั
มักทําหนา ที่อยา งเดยี วกนั มตี าํ แหนง และบริบท (คําแวดลอ มขอ ความทีอ่ า นผอู า นจะใชความรสู กึ และ
ประสบการณม ากาํ หนดความหมายหรือความเขา ใจ โดยนาํ คําแวดลอ มมาชว ยประกอบความรูและประสบการณ
เพื่อทําความเขา ใจหรอื ความหมายของคํา) แนนอนวาปรากฏหนา หรอื หลงั คําใดไดห รือไมได

 

47 

การจาํ แนกชนดิ ของคํามีหลายเกณฑจ ํานวนชนิดของคํากแ็ ตกตา งกนั เชน พระยาอุปกติ ศลิ ป-สาร
(2538:70) จาํ แนกชนิดของคาํ ออกเปน 7 ชนดิ สว นหนงั สืออเุ ทศภาษาไทยชดุ บรรทดั ฐานภาษาไทย เลม 3
จาํ แนกชนดิ ของคําในภาษาไทยออกเปน 12 ชนิด โดยใชเ กณฑหนาท่ี เกณฑตําแหนง ทค่ี าํ ปรากฏและ
สมั พันธก บั คําอนื่ และเกณฑค วามหมายประกอบกนั ในทน่ี ี้จะใชเ กณฑข องหนังสอื อุเทศภาษาไทยชุด
บรรทดั ฐานภาษาไทย เลม 3 เพือ่ ใหร ชู นดิ ของคําตางๆ ท้ัง 12 ชนิด ท่เี ราใชอยใู นชวี ติ ประจาํ วนั ทีเ่ พิม่ จาก
ของพระยาอุปกติ ศิลปสารชนดิ ของคําท้ัง 12 ชนดิ ไดแ ก คาํ นาม คาํ สรรพนาม คาํ กรยิ า คําวิเศษณ คาํ ท่ี
เกย่ี วกบั จํานวน คําบอกกาํ หนด คาํ บุพบท คําเชื่อม คาํ ลงทาย คาํ อุทานและคําปฏิเสธ มรี ายละเอยี ดดังน้ี

(1) คาํ นาม เปน คําทีห่ มายถงึ บคุ คล สตั ว วัตถุ สง่ิ ของ สภาพธรรมชาติท้ังท่มี ีชีวิตและไม
มชี วี ติ ท้งั ทเี่ ปน รปู ธรรมและนามธรรม ตลอดจนกิรยิ าอาการตางๆ เชน ชาวนา แมน ํา้ ความรู
กรงุ เทพมหานคร การเดิน ความดี เปน ตน

- สมชาย ตดิ แผน กระดาษเล็กๆ ไวที่ผนงั
- ความคดิ อยา งรอบคอบจะชวยใหผานอปุ สรรคไปได
- นกั เรยี น สามโรงเรียนมาประชมุ กนั
(2) คาํ สรรพนาม เปนคาํ ทใ่ี ชแทนคํานามทไ่ี มต องการกลา วซาํ้ เชน ฉนั เขา เธอ ทาน
ขา หมอ มฉัน ฯลฯ
- นาวนิ ลมื กระเปาสตางคไ วท ่ีหองเรียนเขาจงึ รีบกลบั ไปเอา
- เราพาคณุ พอ กบั คุณแมมาดว ย
- ฉันยืมหนงั สือมาใหเ ธอ
(3) คาํ กรยิ า คอื คาํ ทแ่ี สดงกริ ิยาอาการ เชน มี ถือ น่งั ยืน ฟง อาน เปนตน
- แมปอนขาวนอ ง
- เขาสอนภาษาไทยใหเดก็ ๆ
- ผอู ํานวยการศนู ยอ บรมนกั ศึกษาในหอ งประชมุ
- ผูย มื หนงั สอื มาใหเธอ
(4) คาํ ชวยกิรยิ า คอื คําที่ไมใ ชค าํ กรยิ าและอยตู ามลําพงั ไมได จะอยูรว มกบั คาํ กรยิ าและจะ
อยขู างหนา คํากรยิ าเสมอ เชน
- คุณพอ จะไปหาเขาวนั พรงุ นี้
- สุดใจมกั ออกไปวงิ่ ที่สวนสาธารณะทกุ เชา
- รถสุพจนถ กู รถคันนัน้ เฉ่ยี วเมื่อเชานี้

 

48 

(5) คาํ วิเศษณ คอื คําที่ทาํ หนา ท่ีเปนสวนขยายคาํ นาม คาํ กริยา หรือคําวิเศษณ ใหเ ขา ใจ
และรูจ ักสิ่งนน้ั ชดั เจนมากขนึ้ เชน

- นักศกึ ษาใหมเรียนเกง มาก
- นกเขาบนิ สงู
- สมเกียรติตอ งตอกตะปูแรงๆ หนอ ยนะ
(6) คําท่เี กยี่ วกบั จํานวน คอื คาํ ท่มี คี วามหมายถงึ จาํ นวน เชน
- คณุ นา จะซอ้ื หนงั สือ 3 เลม
- เจาหนาที่ตรวจคน กระเปาเดนิ ทางทกุ ใบ
- มคี นมาประชุมเปน รอ ย
(7) คาํ บอกกําหนด คอื คําท่ีขยายนามอยตู าํ แหนง ทา ยสดุ ในนามวลี เชน คําบอกกําหนด
ไดแก น่ี น้ี นน่ั นน้ั โนน โนน นนู นนู
- โรงเรยี นโนน มนี กั เรยี นพกิ ารเพยี งไมกีค่ น
- เร่อื งส้นั น้ใี ครเปน ผูแตง
- บานหลังนนั้ ไมมีคนอยเู ลย
(8) คาํ บพุ บท คือคาํ ท่ีปรากฏหนานามวลแี ละประกอบกันเขาเปนบพุ บทวลี คาํ บพุ บทมี
ความหมายเพอื่ บอกตาํ แหนง หนา ที่ ความเกย่ี วของ ความมุงหมาย ฯลฯ ของนามวลที ่สี มั พันธกับคํากรยิ า
หรอื นามวลกี บั นามวลีในประโยคเดยี วกนั
เชน ดนิ สอของฉันหายบอยมาก
คณุ แมนอนบนโซฟา
นิสาตัง้ ใจเรียนตอเพ่ืออนาคตของตนเอง
(9) คาํ เช่อื ม คอื คําที่ใชเช่ือมคํา วลี หรือประโยคเขา ดวยกนั ไดแก กบั (หรอื กะ) และหรือแตเ ชน
- นาํ้ กะนํา้ มันเขากนั ไมไ ด
- รถไฟจะออกจากสถานใี นเวลา 15 นาฬกิ า กบั 21 นาฬกิ า
- นภาชอบขาวเจา หรอื ขาวเหนียว
(10) คาํ ลงทา ย หมายถงึ คําท่ปี รากฏในตาํ แหนงทา ยสุดของประโยคไมมีหนาทีส่ มั พนั ธก บั
สวนใดสว นหนง่ึ ของประโยค เชน ละ, นะ, คะ
- พรงุ นีเ้ ปน วนั เกดิ นะ
- เราจะไปแลวละ
- พรอมจะไปแลว ใชไหมคะ

 

49 

(11) คาํ อทุ าน คอื คาํ ทเ่ี ปลง ออกมาเพอ่ื แสดงอารมณความรูสึกตางๆ มกั ปรากฏหนา
ประโยค ในการเขียนมักมีเครื่องหมายอศั เจรีย (!) กาํ กบั หลงั คาํ อทุ าน เชน โถ! วา ย! ตายจริง! ตายละวา! โธ!

โถ! เจา ตูบไมน า ตายเลย
โอโ ฮ! แตง ตวั สวยจริง
โธ! ไมน าเลยนะ
(12) คาํ ปฏิเสธ คอื คาํ ทีใ่ ชในการไมย อมรับ จําแนกเปน 2 ชนิด คือ คําปฏเิ สธกรยิ า และคํา
ปฏเิ สธขอ ความ
คําปฏิเสธกริยาไดแ กคาํ วา ม,ิ ไม,หาไม และหา...ไม
- เรามิใชค นดอี ะไร
- วนั นี้อากาศไมแจมใส
- โจรไมค าํ นึงถงึ ความเดอื ดรอนของคนอืน่ เลย
คําปฏิเสธขอ ความไดแ ก หามไิ ด, มไิ ด เชน
- คุณมากบั ภรรยาหรือ
- หามิได
3) การใชสาํ นวนสุภาษติ และคําพงั เพย
สาํ นวน พจนานุกรมฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน พ.ศ. 2525 ใหค วามหมายไวด งั นี้ สํานวน
น.ถอ ยคาํ ที่ เรียบเรียง โวหาร, บางทีกใ็ ชว า สํานวนโวหาร, คดี เชน ปด สาํ นวน
การใชส ํานวนสุภาษติ และคําพังเพยเปน สวนหนึง่ ทช่ี ว ยใหผูรับสารเขา ใจความหมายไดเ รว็ ข้นึ เชน ขอสอบ
วิชาภาษาไทยปนี้งา ยเหมือนปอกกลว ยเขา ปากทเี ดยี ว
ในเร่ืองขุนชางขุนแผน กวเี ลือกใชสํานวนสภุ าษติ ขนึ้ มากลาวใหเ หมาะสมกับเรื่อง เชน
“ บรุ าณทานสมมตุ มิ นุษยน ้ี ยากแลว มใี หมส าํ เร็จถึงเจ็ดหน ” ตรงกับสาํ นวน “ ชวั่ เจด็ ทีดเี จด็ หน ” การใช
สํานวนสุภาษติ และคําพงั เพยในงานเขยี นนั้น ควรเขา ใจความหมายของสาํ นวนใหแ จมชดั เสยี กอน ตอง
ระมดั ระวงั ในการเลือกใช ดงั น้ี
(1) เลือกใชใ หเ ขา กบั เน้อื เรอื่ ง
การใชสํานวน สุภาษติ และคําพงั เพยควรใชใ หเ ขา กับเนอื้ เร่อื ง จะทาํ ใหง านเขยี นนน้ั
นาอา นนาสนใจ และเขา ใจไดงา ยขึน้ เชน
- บหุ งากบั สายใจเขากนั ไดด ที ุกเรื่องเปน ปเ ปน ขลุย (หมายถงึ ถูกคอกนั เขา กันไดด ี)
- เธอผดิ แลวไมย อมรบั ผดิ เถยี งคาํ ไมต กฟาก (พูดโตแ ยงโดยไมหยุด)

 

50 

(2) เลือกใชใ หต รงกบั ความหมาย
การใชส าํ นวนสุภาษติ และคาํ พงั เพย ควรศกึ ษาทาํ ความเขาใจความหมายใหแจม ชัดเสียกอ น

ถา ใชผิดความหมายจะทาํ ใหงานเขียนนั้น ไมม คี ุณคา เชน อําพลเปนคนหนา ตาดี สงู สงา ทา ทางเปนสภุ าพบรุ ุษ
แตงตวั สะอาดเรยี บรอ ย แตดุรายใจดําอํามหิต ไมม ีเมตตาคนประเภทนเี้ รียกวา “คนหนา ซ่ือใจคด” ใชสาํ นวนนี้
ไมถ ูกตอ งควรใชส ํานวน “หนา เนอ้ื ใจเสอื ” จึงจะถกู ตอ งตรงกบั ความหมาย

1) การใชส ํานวนสุภาษติ และคาํ พงั เพย
2) การใชโ วหาร
(3) ควรเขียนสํานวนสุภาษติ และคาํ พังเพยใหถกู ตอ ง ในปจจบุ นั มสี ํานวนหลายสาํ นวนมัก
เขยี นผิดไปจากเดมิ ซ่ึงจะทาํ ใหความหมายผดิ และงานเขยี นดอยคาลงไปดว ย เชน
- เขา เมอื งอยา ลมื พรา เขา ปา อยา ลืมขวาน ทถ่ี กู ตองคอื
- เขา เถือ่ นอยา ลมื พรา ไดหนาอยา ลมื หลงั
- นกรา ยไมโหด ทถี่ ูกตองคือนกไรไ มโหด
- คนลมอยา ทบั ทีถ่ กู ตอ งคอื คนลมอยาขา ม
- คนหลังคาเขา ทถี่ ูกตองคอื คาหนงั คาเขา
(4) เลือกใชสาํ นวนสภุ าษติ และคําพงั เพยใหเ หมาะสม
ควรเลือกใชส าํ นวนสภุ าษิตและคําพงั เพยใหเหมาะสมไมมากเกนิ ไป ควรเลอื กใชใ ห
ถกู กาลเทศะ และพอเหมาะ
4) การใชโวหาร
โวหารตามความหมายในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 หมายถึง ชนั้ เชงิ
หรือสํานวนแตงหนังสอื หรอื พดู ถอ ยคาํ ทเ่ี ลน เปนสาํ บดั สํานวน
โวหาร คอื การเลือกสรรถอยคาํ มาใชใ หม ีความไพเราะ สละสลวย มคี วามเหมาะสม
โวหารชวยขยายความใหช ัดเจนยงิ่ ขน้ึ และเพื่อถายทอดอารมณความรสู ึกนึกคดิ ความรจู ินตนาการของ
ผูเขียนใหกวา งขวางออกไป ในการเขยี นอาจใชโวหารตา งๆกนั โดยคํานงึ ถงึ ความหมายของขอความที่เขยี น
การใชโ วหารเปนการใชภ าษาอยางมศี ิลปะโวหารในการเขียนมี 5 ประเภท คือ
1. บรรยายโวหาร
2. พรรณนาโวหาร
3. เทศนาโวหาร
4. อุปมาโวหาร
5. สาธกโวหาร
บรรยายโวหาร หมายถึง โวหารเขยี นอธิบายหรือบรรยายเหตกุ ารณท เี่ ปนขอเท็จจรงิ ไป
ตามลาํ ดบั เหตกุ ารณใ หผ ูอ า นไดรับความรู ความเขา ใจ เขยี นตรงไปตรงมา เขยี นใหไดค วามชดั เจน ไมเ ยนิ เยอ

 

51 

ควรใชภ าษาทกี่ ะทัดรดั ตรงจดุ ประสงคอา นเขาใจงา ย การเขียนทวั่ ไปมกั ใชบรรยายโวหาร เชน การเขยี น
ตํารา บทความ สารคดี การเขียนเลาเรอ่ื ง เขยี นรายงาน

หลกั การเขียนบรรยายโวหารมีดงั น้ี
1. เรียบเรยี งความคดิ ใหเ ปนระเบยี บอยา งตอเนือ่ ง
2. เขียนเฉพาะสาระสาํ คญั
3. ผูเ ขยี นจะตอ งมีความรูเก่ียวกบั เรื่องที่เขยี น
4. ใชภาษาเขยี นใหถ ูกตองเขา ใจความหมาย
ตัวอยางบรรยายโวหาร
ทา เรอื และสถานท่สี าธารณะในเมืองสงิ คโปรม ีเชลยทหารญ่ปี นุ ถูกเกณฑไปทํางานโยธา
เปนกลมุ ๆ ทั่วไปหมด ทกุ คนอยูในสภาพผแู พ คอื หงอยเหงาเศรา ซึมและสวนใหญม ักจะมรี างกายซูบผอม
ทกุ คนไมส วมเสอ้ื นุงแตกางเกงขาส้ันสีกากี สวมหมวกทหารที่หนาหมวกมเี ครอ่ื งหมายแสดงยศ พอเหน็
เชลยเหลาน้ันทาํ งานตากแดดจนเนื้อตวั ไหมเกรยี มนาเวทนาจรงิ ๆ ญป่ี ุน เปนชาตทิ ี่อยูใ นกรอบวินัยอยา งเขม งวด

(ชีวติ ทีเ่ ลอื กไมไ ด : กรุณา กศุ ลาสยั )

“ ชางยกขาหนา ใหควานเหยยี บขึ้นน่ังบนคอ ตัวมนั สงู ใหญ ใบหูไหวพะเยิบ หญิงบนเรอื นลงบันไดมา
ขางลา ง เธอชูแขนยนื่ ผา ขาวมาและขาวหอ ใบตองขน้ึ ไปใหเ ขา”

(ตลิง่ สูงซุงหนกั )

พรรณนาโวหาร หมายถงึ การเขียนที่สอดแทรกอารมณความรสู ึกของผเู ขียนทาํ ใหผ อู า น
เกิดความซาบซึ้ง ประทบั ใจ มีความรสู ึกคลอ งตามไปกบั ผเู ขียน การเลือกใชถอ ยคาํ ทีไ่ พเราะเห็นภาพพจนไ ดงาย

หลกั การเขียนพรรณนาโวหารมีดังน้ี
1. ใชถ อ ยคาํ ทีเ่ ลือกสรรแลว เพ่อื สอ่ื ความหมายและอารมณความรสู กึ ทช่ี ดั เจน
2. ใชภาพพจนเ พือ่ ใหเกิดอารมณแ ละความรูสกึ จนิ ตนาการคลอยตาม
3. เขยี นใจความควรเนนใหเ กิดภาพพจน เกิดอารมณค วามรสู กึ ไปกับผเู ขียน
ตวั อยางพรรณนาโวหาร
“ ดอกจนั ทนก ระพอ รว งพรแู ตมิไดหลนลงสพู ื้นดินทีเดยี ว เกสรเล็กๆ แดงเรือ่ แกมเหลืองลอยวอ นกระจดั
พรดั พรายอยใู นอากาศท่ีโปรง สะอาดหนอยหนง่ึ เหมอื นลวดลายของตาขายทค่ี ลุมไตรพระ กลบี และเกสร
อาจจะตกลงถกู เหยยี บเปน ผยุ ผงไป

(แผนดนิ ของเรา : แมอ นงค)

 

52 

“ สามยอดตลอดระยะระยับ วะวะวบั สลับพรรณ
ชอฟาตระการกลจะหยนั จะเยาะยวั่ ทิฆมั พร
นภศูลประภสั สร
บราสีพลิ าศศุภจรญู ดจุ กวกั นภาลัย
หางหงสผจงพิจิตรงอน

(สามคั คีเภทคาํ ฉันท)

เทศนาโวหาร หมายถงึ การเขยี นชี้แจงใหผอู า นเขาใจ ชใี้ หเห็นประโยชนหรอื โทษของเร่ือง
ที่กลาวเปนการโนมนาวใหผ ูอานคลอ ยตามหรอื เพอื่ ส่ังสอน แนะนาํ ช้ีแจง ปลกุ ใจหรือเพื่อใหรถู งึ ขอเท็จจริง

หลักการเขยี นเทศนาโวหารมีดังนี้
1. การเขยี นเทศนาโวหารตอ งใชโ วหารอ่นื ๆมาประกอบเชน บรรยายโวหาร สาธกโวหาร
หรอื พรรณนาโวหาร
2. ชักจงู ใจผูอ านใหคลอ ยตาม การอธิบายตอ งชีช้ ดั ใหเ หน็ ถงึ โทษหรอื ประโยชนอ ยา งมเี หตผุ ล

ตวั อยางเทศนาโวหาร
“ ถาไมมคี ุณธรรมเปนส่ิงจรรโลงจติ ใจ คนเรากค็ งไมแ ตกตางไปจากสตั วปา.... เราคงจะฉกฉวยแยงชิงสิง่ ท่ี
เราอยากไดโดยไมค ํานึงถงึ วาส่ิงนั้นจะมใี ครเปน เจาของครอบครองอยูแลว หรือไม ผใู หญก็ขมเหงรังแกผูนอย
หรอื คนทอี่ อนแอกวา ตามอาํ เภอใจ ลูกหลานจะดหู มน่ิ ดูแคลนพอแมทแ่ี กเฒา ใหไดรบั ความทกุ ขย ากรอ นใจ”

(ลอดสายมงั กร : ประภัสสร เสวิกลุ )

“ คนท่ีเกิดมาโดยกรรมเกา มไิ ดสง เสริมใหด มี าแตก ําเนิด เชนเกดิ มามรี ูปรางหนา ตานา เกลียด ขี้รวิ้ ขเี้ หร และ
เกดิ ในตระกลู ท่ีขัดสนยากจนท้งั ที่ความโงเ ขลาเบาปญญา แตถ า ในชาตนิ เ้ี ขาไดทาํ กรรมดี คอื ประพฤตติ วั ดี
ฝก หัดจนเปน คนมีนิสยั ดี มคี วามขยันหมนั่ เพยี ร มานะอดทน และคอยศึกษาคน ควาแสวงหาความรูอยูเสมอ
แลว กรรมท่ีเขาทาํ ดีในชาตนิ จี้ ะสง เสรมิ ใหเ ขาเปน คนดี มงั่ คัง่ สมบูรณม คี วามสุขความเจริญ และมคี นนับ
หนาถอื ตาเขาได และกไ็ ดมตี วั อยา งใหเ ขาเห็นมากมายเหมือนกนั ฉะนั้นกรรมดีจึงเปนสิง่ จําเปนทสี่ ุดทล่ี ูก
จะตองปฏบิ ัตใิ นชาตนิ ้ี

(จดหมายจางวางหร่ํา : น.ม.ส.)

อปุ มาโวหาร หมายถงึ การเขียนเปนสาํ นวนเปรียบเทยี บทีม่ ีความคลา ยคลงึ กนั เพอื่ ทาํ ให
ผูอ า นเกดิ ความเขาใจลกึ ซง้ึ ยงิ่ ขนึ้ เปรยี บเทยี บส่งิ ของทีเ่ หมือนกนั โยงความคิดไปสูอ กี สงิ่ หน่งึ

ตวั อยางอุปมาโวหาร
“ คาํ โบราณกลา วไวว า ธรรมดาภรรยาอุปมาเหมอื นอยา งเสอ้ื ผา ขาด แลหายแลวกจ็ ะหาได พน่ี อ งเหมือนแขน
ซา ยขวา ขาดแลว ยากทจ่ี ะตอ ได”

(สามกก : เจา พระยาพระคลงั หน)

 

53 

“ การทจ่ี ะเรยี นวิชาไดด ว ยวธิ ใี ดน้นั ไมสาํ คัญ ขอ สาํ คญั อยูกับตวั ผูเรยี นตางหาก เปรียบเสมือนแตงกวาจะดอง
ดว ยนํ้าสม ฝรัง่ กไ็ ด ดองดว ยน้ํากระเทยี มกไ็ ด เมอ่ื ดองแลว ก็อรอยทัง้ สองอยาง ขอสาํ คญั คอื แตงกวาที่เอาลง
ดองจะตองเปน แตงทยี่ ังไมเ นา ถาเนาเสยี แลว จะดองดว ยน้ํากระเทยี มหรือนาํ้ สม ขวดละตําลงึ มนั ก็ไมเปนรส
ท้ังน้นั บุคคลที่สืบเสาะรา่ํ เรยี นวิชากเ็ หมือนแตงกวาดอง ถานิสัยใจคอมนั เนาเสยี แลว ถึงจะร่าํ เรยี นดว ยวิธใี ด
มันกค็ งไมเ ปน เร่อื งทั้งสิ้น

(จดหมายจางวางหรา่ํ : น.ม.ส)

สาธกโวหาร หมายถงึ การทผ่ี เู ขยี นหยบิ ยกตวั อยางมาประกอบการอธบิ ายเพื่อสนบั สนนุ
ขอ ความทีเ่ ขยี นไวใ หผอู า นเขา ใจงา ยขึ้น

หลกั การเขยี นสาธกโวหาร
1. สามารถเลือกใชใหเหมาะสมกับโอกาส เหมาะกบั จดุ มงุ หมาย
2. ยกตวั อยางมาอางองิ ประกอบการอธิบายเพื่อใหเ ขา ใจงายเหน็ ชดั เจนขึ้น
ตวั อยา ง สาธกโวหาร
“อํานาจความสัตยเปนอํานาจท่ีศกั ด์สิ ทิ ธ์ไิ มเ พยี งแตจับหวั ใจคน แมแ ตส ตั วก็ยังมคี วามรสู กึ ในความสัตยซ ือ่
เมื่อกวนอูตายแลว มา ของกวนอกู ไ็ มย อมกนิ หญา กนิ นํา้ และตายตามเจาของไปในไมชา ไมยอมใหหลงั ของ
มนั สมั ผัสกบั ผอู ่ืนนอกจากนายของมัน”

(สามกก : เจาพระยาพระคลงั หน)

สรุป

ภาษาไทยมคี าํ หลากหลายความหมายท้ังความหมายตามตวั ความหมายโดยนยั ความหมายนยั
ประหวดั ความหมายคลา ยกนั ความหมายตรงกันขา ม และคําหลายความหมาย การใชภ าษาใหม ี
ประสทิ ธภิ าพจงึ จาํ เปนตอ งรจู กั เลือกคาํ มาใชไดอยางถกู ตอ งเหมาะสม และรูจักคาํ อยา งกวางขวางจะชว ย
ใหงานเขยี นมคี ุณคา และพัฒนางานเขียนใหดขี น้ึ

การใชสํานวน คาํ พงั เพย และสภุ าษติ เปน สว นหนึง่ ทีจ่ ะทําใหง านเขยี นนาอา น มคี วามหมาย
สละสลวย ชวยใหเ ขาใจสาระไดง า ยขึน้ ควรเลอื กใหเ หมาะสมกับเนอ้ื ความดว ย

การใชโ วหารในงานเขยี นจะชว ยขยายความใหชัดเจนมากขน้ึ และถา ยทอดอารมณความรสู กึ
จินตนาการของผูเ ขียนใหก วา งขวางเปน การใชภ าษาอยางมศี ลิ ปะโวหารในการเขยี นมี 5 ประเภท คอื
บรรยายโวหาร พรรณนาโวหาร เทศนาโวหาร อุปมาโวหารและสาธกโวหาร

 

 

54 

เร่ืองที่ 1.3 คาํ ที่มักเขียนผิด

การเขยี นสะกดคําใหถ กู ตองเปนเร่อื งสาํ คัญท่ีจะตองระมดั ระวงั เพราะนอกจากจะทาํ ให

ความหมายคลาดเคลอ่ื นแลว ยงั แสดงถึงระดับความรขู องผูเขยี นดว ย การที่นกั ศึกษาจะเปนผเู ขยี นสะกดคํา

ไดถูกตอง ขึน้ อยกู ับความเอาใสใ จและเปน คนชางสงั เกตจดจําของนกั ศกึ ษาเอง รวมทง้ั ขน้ึ อยูกับการเรยี นรู

หลักเกณฑ คาํ ทม่ี ักเขียนผดิ ดังตอ ไปนี้

1) การประวสิ รรชนีย

1. คาํ ไทยที่พยางคหนาออกเสยี งอะเต็มมาตราจะประวิสรรชนยี  เชน ปะทะ กะทิ กะลา กะโล

2. คําทอี่ อกเสยี งอะในพยางคกลาง มกั จะประวสิ รรชนยี  เชน สับปะรด ชาํ มะนาด การะเกด กาํ มะถัน

3. คําทีม่ าจากภาษาบาลแี ละสันสฤตทมี่ ีพยางคทายออกเสียงอะ และไมมคี ําอืน่ มาสมาสตอทาย เชน พละ

มรณะ วรรณะ อิสระ

4. คาํ ท่เี กิดจากคาํ ไทยสองคําประสมกนั ตอ มาคําหนากรอนเปน เสียงอะตอ งประวสิ รรชนีย เชน

หมากพรา ว กรอ นเปน มะพราว สาวใภ กรอนเปน สะใภ

หมากขาม ” มะขาม หมากมว ง ” มะมวง

หมากปราง ” มะปราง ตาวนั ” ตะวนั

ตาปู “ ตะปู ตวั ขาบ ” ตะขาบ

5. คาํ อัพภาส คือ คําท่มี สี องคํา ซํ้ากนั ตอ มาคําหนากรอ นเปน เสียงอะตองประวสิ รรชนีย เชน ยะแยม

คะครืน้ วะวับ ยะยบั

6. คําทมี่ าจากภาษาจีนชวาญีป่ ุน พยางคทอี่ อกเสียงอะใหป ระวสิ รรชนยี  เชน บะหมี่ ระตู ตะหลวิ

7. คําท่ีมาจาก ภาษาบาลีและสันสกฤตไมต อ งประวิสรรชนยี ตรงพยางคห นา ท่อี อกเสียงอะ เชน ภริยา

นรินทร นมัสการ อธิบาย

2) หลกั การใช ใอ ไอ ไอย อยั

1. ใอ ใชกบั คาํ ไทยแท 20 คํา มีคาํ วา ผใู หญ สะใภ ใฝฝน จิตใจ หลงใหล ใต ใกล ใคร

ใคร ใช ใช ใด ใน ใย ใย ใน ใส ใหม ให ใบ

2. ไอ ใชกบั คําไทยแท ยกเวนคาํ ทีใ่ ชไมมวน 20 คํา เชน ไหม ไฟ ไป แตถา มีเสยี งซํา้ กนั

เชน ใจ – ไจ, ใย-ไย, ให- ไห

3. ไอย ใชก บั คําท่มี เี สยี งสระเอ มตี ัว ย สะกด และย ตาม (เอย ย) ในภาษาบาลี สนั สกฤต

เชน

อปุ เมยย - อปุ ไมย

อาชาเนยย - อาชาไนย

เทยยทาน – ไทยทาน

 

55 

4. อัย เฉพาะคาํ ที่มาจากบาลแี ละสนั สกฤต ซึ่งเดิมท้งั พยางคหนา และตัว ย ซ่ึงเปน พยางค
หลงั ตา งก็ออกเสียงมสี ระอะกาํ กับท้งั 2 พยางค นํามาใชใ นภาษาไทย เราใหต ัว ย เปน ตัวสะกด

สระอะทีพ่ ยางคหนาจงึ กลายเปน หันอากาศ เชน
ขย – ขยั
ชย – ชยั
วย – วยั
วนิ ย – วนิ ยั

4) หลักการใช บนั –บรร
1. การใชบัน มใี ชอยูในคาํ ท่ีมาจากภาษาเขมรเปนสว นใหญ เชน บันได บันทึก บันดาล

บันเทิง บันลอื
2. การใชบรร ใชใ นคาํ ที่แผลงมาจากประ หรอื บริ เชน
ประจบ – บรรจบ
ประสม – บรรสม
ประจุ – บรรจุ
บริหาร – บรรหาร

5) หลกั การเขียนคาํ พองเสยี ง
คําพอ งเสยี ง คอื คําทอี่ อกเสยี งเหมือนกนั แตเขยี นสะกดตา งกนั จงึ มคี วามหมายตา งกนั

หลกั การเขยี นคาํ พอ งเสยี งจงึ ตองรคู วามหมายของคําดงั ตวั อยาง
พนั : วงรอบดวยส่งิ ที่เปนเสนสาย จํานวนสบิ รอย
พนั ธ : ขอ ผูกมดั ผกู มัด ตรงึ
พันธุ : พวกพอ ง, พีน่ อง, วงศวาน
พรรค : หมูคนที่เขารวมกนั เปน พวกเปนฝา ย
พรรณ : วรรณแปลวา สี ชนดิ
กาล : เวลา คร้ัง คราว
การ : งาน สง่ิ หรือเรือ่ งท่ีทําธรุ ะหนา ท่ี
กาฬ : รอยดํา
กาน : ตดั เพ่อื ใหแ ตกใหม
การณ : เหตุ, เคา, มูล
กานท : บทกลอน
กานต : เปนทร่ี ัก
กาญจน : ทอง
ทัน : เปน ไปตามเวลาที่กําหนด

 

56 

ทณั ฑ : โทษทเี่ น่ืองดวยความผดิ
ทนั ต : ฟน
ธัญ : ขา วเปลือก
ธรรม : ธรรม มักพบในรอยกรอง
ประพาส : ไปตา งถิ่นหรือตางแดน, เทย่ี วไป
ประพาต : พัด
ประภาษ : ตรัส, บอก, พดู
ประภาส : แสงสวา ง
มาศ : ทอง
มาส : เดอื น, พระจันทร
มาตร : เครือ่ งวดั
มาด : มุง, หมายไว, คาดไว

6) หลกั การเขียนคําที่มี น ณ
คําทใ่ี ช น ณ มหี ลักสงั เกต ดงั น้ี
1. ใชเ ขยี นคาํ ไทย เชน นัง่ นอน นึก นาน นาง นก
2. ใชเ ขียนคําบาลี สันสกฤต เชน นคร เนตร นรชน นรนิ ทร นยั นา ประณีต อรรณพ

ภาณุ ประณาม
3. ใชเขียนคําท่ีมาจากภาษาอ่นื เชน ไนลอน มชิ ชันนารี ไนต
4. ใช ณ ตามหลัง ร ฤ ษ เชน กรุณา กรณี ไปรษณยี  ลักษณะ กษาปณ นารายณ

พราหมณ

7) หลกั การใช ส, ศ และษ
คําท่ใี ช ส มหี ลักสงั เกต ดงั นี้
1. ใชเ ขยี นคาํ ไทย เชน เสือ สาง สาด เสา มีใช ศ บางคาํ เชน ศอก เศกิ ศกึ
2. เขียนคาํ สันสกฤตซ่ึงอยูหนาวรรคตะ (ด ต ถ ท ธ น) เชน สตรี พิสดาร สถาพร

วรรคจะ ( จ ฉ ช ซ ฌ ญ ) เชน พฤศจกิ ายน อศั จรรย ปรศั จิม
3. เขียนคําสันสกฤตทวั่ ไป เชน ศรี เกศา อาศรม
4. ษ มใี ช เชน เชษฐา กฤษณา ลักษณะ มีใชไมม ากนัก
5. เขยี นคําทม่ี าจากภาษาอนื่ เชน ศก

 

57 

8) หลกั การใช ซ ทร
คําทีใ่ ช ซ ทร มีหลกั สังเกต ดงั น้ี
1. คาํ ไทยแทท่อี อกเสยี ง “ ซอ ” มักใช ซ เชน ซวดเซ ซอกแซก ซึมซาบ ซอนแซก
2. คาํ ท่ีรบั มาจากภาษาเขมร ซึ่งภาษาเดมิ ใช ซร ไทยเรานํามาใชเ ปน ทร และ ออกเสียง

เปน ซอ เชน ทราบ ไทร ทรดุ โทรม แทรก เทรา ทรวง ทรง โทรม พงั ทลาย
3. คําท่ไี ทยรบั เอามาจากภาษาสนั สกฤต ซึ่งในภาษาเดิมใช ทร ไทยใช ทร แตออกเสยี ง

เปน ซอ เชน มัทรี อนิ ทรี นนทรี เปน ตน

9) คาํ ทมี่ กั เขียนผดิ

คาํ ท่มี กั เขียนผดิ มาจากสาเหตตุ า งๆ เฉพาะตัวแตล ะบุคคลทีเ่ ปน สาเหตุ แบงเปนประเด็นๆ

ไดด งั น้ี

(1) เขยี นผดิ เพราะใชแนวเทยี บคาํ ผดิ เน่ืองมาจากความไมแ มน ยาํ ในคาํ ทถี่ กู ตอ งเวลา

เขยี นจึงนึกเทยี บคําอ่นื ในแนวเดียวกนั กบั ท่เี คยเขยี นหรอื เคยรูเ หน็ มาแลว ทําใหเ ขยี นหนังสือผิดเพราะคาํ

บางคํามีความหมาย หรอื รปู ศัพทแตกตางกนั จะใชห ลักเดยี วกันไมได คําที่เขยี นผดิ เพราะใชแ นวเทยี บผดิ มี

อยมู าก เชน

สงั วาล เขียนผิดเปน สังวาลย เพราะเทียบกบั มาลย

อานสิ งส ” อานิสงฆ เพราะเทยี บกบั พระสงฆ

คําทเ่ี ขียนผดิ เสมอเพราะใชแ นวเทยี บผดิ เชน

กําพดื เขยี นผิดเปน กาํ พืช ตนโพ เขยี นผิดเปน ตน โพธิ์

ยอมเยา ” ยอ มเยาว อบั ปาง ” อปั ปาง

สาํ อาง ” สําอางค ราํ พนั ” รําพรรณ

กังวล ” กังวน รื่นรมย ” รน่ื รมณ

จักรวาล ” จักวาฬ ผาสุก ” ผาสขุ

ชมพู ” ชมภู โครงการ ” โครงการณ

ตานขโมย ” ตาลขโมย อเนจอนาถ ” อเน็จอนาถ

บิณฑบาต ” บณิ ฑบาตร โจษจัน ” โจทจรรย

จํานง ” จาํ นงค จาระไน ” จารนยั

ดอกจนั ” ดอกจันทร เพชร ” เพช็ ร

แกงบวด ” แกงบวช อวสาน ” อวสานต

อฒั จนั ทร ” อฒั จรรย หงส ” หงษ

สิงโต ” สงิ หโ ต สงั เกต ” สงั เกตุ

สงั วร ” สังวรณ มุงมาด ” มงุ มาตร

 

58 

ศึกษานิเทศก ” ศึกษานเิ ทศน ลูกนมิ ิต ” ลูกนมิ ิตร
วิจารณ ทะเลสาป
สันโดษ ” วจิ ารย ทะเลสาบ ” คลีนกิ
อารมณ หา งเหริ
สีสนั ” สันโดษ คลนิ กิ ” จรเข
ว่งิ เปย ว สามาน
โอกาส ” อารมย หา งเหนิ ” ขาวโภชน
เบญจเพส สายสนิ
” สีสรรพ จระเข ”

” วง่ิ เปรย้ี ว สามานย ”

” โอกาศ ขา วโพด ”

” เบญจเพศ สายสญิ จน ”

(2) เขยี นหนงั สือผดิ เพราะเราออกเสียงผิด

คาํ บางคําบางคนออกเสยี งไมตรงออกเสยี งไมชดั เลยตดิ นสิ ัย ออกเสยี งผิด เมื่อเขยี น

จงึ เขียนผิดดวย อาจมาจากการอานอกั ษรนาํ อา นเรยี งพยางคไ มถ กู หรอื รปู คําทใ่ี ชช วนใหออกเสยี งได

หลายๆ แบบ หรือบางคาํ คนสวนมากออกเสยี งอยางหนึง่ ซ่ึงไมตรงกบั รูปท่เี ขยี นตามพจนานกุ รม เชน

แทรกแซง เขียนผดิ เปน แซกแซง ลดา เขยี นผดิ เปน ลดั ดา

ชันโรง ” ชนั นะโรง หยบิ หยง ” หยบิ โหยง

อะไหล ” อาหลัย ชกุ ชี ” ชกุ กะชี

กรวดนํ้า ” ตรวจนํา้ พรรณนา ” พรรนา

ขะมกั เขมน ” ขมกั เขมน สาํ บัดสาํ นวน ” สําบสั สํานวน

จกั จนั่ ” จกั กะจัน่ อีหลยุ ฉยุ แฉก ” อีลุยฉยุ แฉก

ชักเยอ ” ชกั กะเยอ หลากไย ” หยักไย

ซา หรม่ิ ” สลิม่ ประนีประนอม ” ประณปี ระนอม

กากบาท ” กากะบาด ปรักหกั พงั ” สลักหักพัง

นิจศีล ” นจิ สิน สปั ระยทุ ธ์ิ ” สบั ประยทุ ธิ์

เงนิ ทดรอง ” เงินทดลอง ประกาศติ ” ปกาศติ

เครือ่ งราง ” เคร่ืองลาง ประณีต ” ปราณีต

นิสัย ” นิสสัย จญั ไร ” จงั ไร

สตางค ” สตงั ค โควตา ” โควตา

 

59 

(3) เขียนผดิ เพราะไมรูห ลักเกณฑทางภาษา

หลักภาษาเปนสิง่ สาํ คญั ในการเรียนภาษา ความไมเ ขาใจในเร่ืองอกั ษรวิธีหรอื การ

เขยี นสะกดการนั ตเน่ืองจากหลักภาษามีขอ ยกเวน มากจงึ ควรจะไดเขา ใจเรื่องการใชพ ยัญชนะตน พยัญชนะ

ตวั สะกดการผนั เสยี งวรรณยกุ ต ตวั ควบกลํ้า การใชสระและการใชการันต ทําใหไ มม ีกฎเกณฑในการเขียน

จึงเขยี นผิดไดง า ย เชน

เขยี นพยญั ชนะตนผดิ

ชอนสอม เขียนผดิ เปน ชอ นซอ ม

ทรุดโทรม ” ซดุ โทรม

พสิ ูจน ” พิศูจน

ซวดเซ ” ทรวดเซ

บรภิ าษ ” บรพิ าษ

ศตั รู ” สัตรู

เขยี นตัวสะกดผดิ

คาํ นวณ เขียนผิดเปน คาํ นวน
พศิ ฐาน
พษิ ฐาน ” อาจนิ ต
เทดิ ทลู
อาจิณ ” มงกุฏ
อาเลียร
เทิดทนู ”

มงกุฎ ”

อาเจยี น ”

เขยี นตัวการนั ตผ ดิ

จักรพรรดิ เขยี นผดิ เปน จักรพรรดิ์
โทรศพั ย
โทรศัพท ” รตั นโกสนิ ท
ปรารมย
รัตนโกสนิ ทร ” พระสงค
อตุ รดษิ ฐ
ปรารมภ ”

พระสงฆ ”

อตุ รดติ ถ ”

 

60 

(4) เขียนผดิ เพราะเห็นรูปคาํ หรือตวั อยางทผ่ี ดิ

นกั ศกึ ษาเคยเหน็ คําคําน้ัน มาจนเคยชนิ และเปนคาํ ท่ีใชก นั ผิดเสมอจนจําไดต ิดตาจน

เขา ใจวา เปนคาํ ทเ่ี ขยี นถูกตอง อาจจะเห็นจากสือ่ มวลชนประเภทตางๆ เชน หนงั สอื พมิ พ หรือสิง่ พิมพอ ื่นๆ

เชน ในบัตรเชญิ ประกาศโฆษณา แจง ความ ควรจะไดฝ ก สงั เกต จดจําคําทถี่ กู อยา ใชต ามโดยไมไดศ กึ ษา

รสชาติ เขียนผิดเปน รสชาด

สะดวก ” สดวก

สะอาด ” สอาด

อา ” อาว

อนญุ าต ” อนุญาติ

รงั สี ” รังษี

โอกาส ” โอกาศ

อานสิ งส ” อานิสงฆ

สชี มพู ” สีชมภู

สบาย ” สะบาย

กันแสง ” กรรแสง

เกสร ” เกสร

จักรวาล ” จักรวาฬ

ซากศพ ” ทรากศพ

ดาดฟา ” ดาษฟา

พสิ ดาร ” พศิ ดาร

เมตตาปรานี ” เมตตาปราณี

รตั นตรยั ” รัตนไตร

ละออง ” ลออง

เกรด็ ความรู ” เกล็ดความรู

ภาคภูมิ ” พากพูม

รศั มี ” รัสมี

กเิ ลส ” กเิ ลศ

(5) เขยี นผดิ เพราะไมท ราบความหมายของคาํ
คําในภาษาไทยเรามีคําพองและคาํ ไวพจนอ ยมู าก ซึ่งคําเหลานมี้ รี ูปคาํ และความหมาย

แตกตางกันทําใหเ ราเขยี นสะกดการนั ตผดิ ไดงา ย ถา หากเราจาํ แตเสียงโดยไมพ จิ ารณาถงึ ความหมายจะตอง
จาํ ความหมายของคํานนั้ ๆ ควบคูกันไปดวย และนอกจากน้ียังมคี ําเปน จํานวนมากที่เราตอ งรคู วามหมายดว ย จงึ จะทําให
เราเขียนสะกดการนั ตไ ดถ ูกตอ งในทีน่ จี้ ะกลาวแยกเปนคาํ ทม่ี ักเขียนผดิ มาจากการใชพ ยญั ชนะ, สระ,
วรรณยกุ ต, ตวั สะกด และตวั การันตด งั นี้

 

61 

• การใชพยัญชนะท่ีมกั เขยี นสะกดผิด

ความหมาย เขียนถกู เขียนผดิ
ปลายกระดกู สันหลงั ที่สดุ ลงมาขา งลา ง กนกบ กนขบ
ชื่อยุงชนดิ หนง่ึ เปนพาหะนาํ โรคมาเลเรยี กนปลอง กนปอ ง
แผส ว นบุญดว ยวธิ หี ล่ังน้ํา กรวดนาํ้ ตรวจนา้ํ
เลก็ ๆ นอ ยๆ คละกัน กระจกุ กระจิก กะจกุ กะจกิ
รบี รอ น, เรงรบี , ขมขี มัน กระตือรือรน กระตอื รอื ลน
ช่ือไมลม ลกุ ชนดิ หนึง่ กระเทยี ม กาเทยี ม
อวยั วะภายในของคนและสัตว รูปเปน ถุง กระเพาะ กาเพาะ
จํากัด ขีดคัน่ ขีดขนั้
กะๆ คํานวณเอาอยา งหยาบๆ คะเน คะเณ
เครอื่ งใชส ําหรับตักของกิน มีท่จี ับยื่นออกมา ชอน – สอ ม ชอ น-ซอ ม
แดงสกุ ใส, แดงเขม, แดงจดั แดงกา่ํ แดงกล่าํ
ลุ, ถึง, สําเรจ็ บรรลุ บรรร,ุ บันลุ
พูดกบั เจานาย เพ็ดทลู เท็จทลู
ภยั ตา งๆ เภทภยั เพทภยั
ชอ่ื นกในวงศเดียวกบั นกเขา พริ าบ พิลาบ
แสงเงนิ แสงทอง เชา ตรู อุษา อุสา

• การใชพยญั ชนะทม่ี ักเขยี นสะกดผิด เขียนผดิ
กะบาล
ความหมาย เขยี นถกู กาเงา กางอด
กระทดั รดั
สว นกลางของกะโหลกศีรษะ, หวั กบาล กระทิ
โกรธอยา งแสนงอน กระเงากระงอด กระเพรา
สมทรง, สมสวน, เหมาะเจาะ กะทดั รดั กาลาสี
นํ้าท่ีคนั้ ออกจากมะพราวขูด กะทิ ขะมกุ ขะมวั
ชอ่ื ไมลม ลกุ ชนิดหนง่ึ กะเพรา ขะโมย
ลกู เรือ กะลาสี คนึง
มดื , มัว,โพลเ พล, จวนคาํ่ , จวนมืด ขมกุ ขมัว ทะแยง
ผลู กั ทรพั ย ขโมย ทะยอย
คิดทบทวน นกึ ตรอง คะนึง ไนยนา
เฉยี ง, เฉลียง ทแยง ทนง
ติด ๆ กนั ไป, ไปหรอื มาทีละนอ ย ทยอย ผะดุง
ดวงตา นัยนา ละออ
ถอื ตวั , หยง่ิ ในเกยี รตขิ องตวั ทะนง ระโหฐาน
ประดุจ, ค้าํ , คา้ํ จนุ , ระวัง, อดุ หนนุ ผดุง ใยดี
งาม ลออ
ทีเ่ ฉพาะตวั รโหฐาน
พอใจ ยนิ ด,ี เออ้ื ไยดี

 

62 

• การใชวรรณยกุ ตท ่ีมักเขยี นสะกดผดิ เขียนถกู เขียนผดิ
กราฟ กราฟ
ความหมาย กว ยเต๋ียว กวยเตยี๋ ว
แผนภมู ทิ ใี่ ชเสน หรือจุด หรือภาพ แกป แกป
ชอื่ ของกนิ ชนดิ หน่งึ ทาํ ดว ยแปงขา วเจา คุกก้ี คุกก๊ี
ชื่อหมวกทไี่ มม ีปก โดยมากมักมีกะบงั หนา เฉากว ย เฉากวย
ชอื่ ขนมชนิดหนึ่งจาํ พวกขนมเคก อะลุมอลว ย
ชอ่ื ขนมชนิดหนึ่งสีดําทาํ จากเมอื กของ อะลมุ อลวย ละราระลัง
พรรณไมช นดิ หน่ึง กนิ กบั นา้ํ หวาน ละลา ละลงั ยุบยับ่
ปรองดองกัน ผอ นหนกั ผอ นเบาใหแ กก นั ยบุ ยับ มาย
หว งหนาหว งหลงั ๆ มา ย ผลอ ย
อาการทีเ่ สียแลวเสียอกี ผล็อย แปะซะ
ไรคูผ วั เมยี แปะ ซะ
อาการท่รี ว งหรอื หลน ไปโดยเรว็ เขียนผดิ
ชอ่ื อาหารใชป ลาน่งึ จมิ้ นาํ้ สมกนิ กับผัก กงสุน
กบถ
• การใชตัวสะกดท่มี ักเขยี นสะกดผิด เขยี นถูก กลว ยบวดชี
ความหมาย กงสุล กังวน
กบฏ กรรแสง
ผดู ูแลผลประโยชน ณ ตางประเทศ กลวยบวชชี กับตนั
ประทษุ รา ย ตอ ทางอาณาจกั ร, ทรยศ กงั วล กําพูชา
ของหวานชนดิ หนง่ึ ทําดวย กลวยตม กับกะทิ กนั แสง กากบาด
หวงใย, มีใจพะวงอยู กปั ตัน น้าํ มันกา ซ
รอ งไห กัมพชู า เกษยี น
นายเรอื กากบาท แกงบวช
ประเทศเขมร นํ้ามนั กาด คาํ นวน
ชือ่ เครื่องหมายอยา งตนี กา เกษยี ณ โจทจัน
เรยี กนาํ้ มนั ชนดิ หน่ึงทใ่ี ชต ามตะเกยี ง แกงบวด ชอลค
ส้ินไปเชนเกษยี ณอายุราชการ คํานวณ เดยี จฉนั ท
ของหวานทใ่ี ชผ ลไม เผอื ก มันฟกทอง โจษจนั ทลู หวั
กะประมาณ ชอลก โทษะ
พูดกนั เซง็ แซ, เลาลือกนั อ้อื อึง เดียดฉนั ท บวงบาษ
เคร่อื งเขียนกระดานดาํ ชนดิ หนึ่งที่เปน สขี าวทาํ จาก ทูนหวั อนทุ ณิ
แคลเซยี มซัลเฟต โทสะ วกิ าร
ไมพ อใจดว ย, รังเกียจ, ลําเอยี ง บว งบาศ ไฟแชค็
เทนิ , ทรงหรือเชิญสิ่งของไวบ นศรี ษะ อนทุ ิน
ความโกรธ, ความฉนุ เฉยี ว วกิ าล
บว งสาํ หรับโยนไปคลอง ไฟแชก็
สมดุ บนั ทึกประจําวนั
ยามคา่ํ คืน, ผิดเวลา
เครอื่ งขีดไฟชนดิ หนึง่

 

63 

• การใชก ารันตท ม่ี กั เขยี นสะกดผดิ

ความหมาย เขียนถกู เขียนผดิ

ธนู เกาทัณฑ เกาทนั ฑ
กีตา
เคร่อื งดีดชนดิ หนงึ่ มี 6 สาย ใชม อื ดดี กีตาร คอนเสิรท
คฤหสั น
การแสดงดนตรสี ากลแบบหนง่ึ ใชเคร่ืองดนตรีวงใหญ คอนเสริ ต คริสตมาส
ครองราชยสมบตั ิ
ผูครองเรอื น, ผไู มใชนกั บวช, ฆราวาส คฤหัสถ คาํ ภีร
เครือ่ งกันฑ
ชือ่ วนั สมภพของพระเยซู ครสิ ตมาส เครื่องยนตร
มัธยัทธ
เสวยราชยเ ปน พระมหากษัตรยิ  ครองราชสมบัติ ยอมเยาว
รกั ษาการ
หนังสอื ตําราทีส่ ําคญั ทางศาสนา คัมภีร พาณิชย
ดํารงค
สิง่ ของสําหรับถวายพระเทศน เครื่องกัณฑ เชาวน
เชาวปญ ญา
เครอ่ื งจักรที่ทาํ ใหเกดิ พลงั งานหรอื วัตถุเคลอ่ื นท่ี เครือ่ งยนต นมิ นตร
เซล
ใชจา ยอยา งประหยดั มัธยสั ถ

เบา, พอสมควร ยอมเยา

เฝา ดูแลเหตกุ ารณ รกั ษาการณ

พอคา พาณชิ (พอ คา)

ทรงไว ชูไว, ทาํ ใหคงอยู ดํารง

เร็ว เชาว

ปญญาหรือความคดิ ฉบั ไว เชาวนป ญญา

เชอื้ เชิญพระ นมิ นต

หนวยชวี ติ ทีเ่ ลก็ ทส่ี ดุ เซลล

สรปุ
ภาษาเปรยี บเหมือนหวั ใจของการตดิ ตอ สื่อสารระหวางบคุ คล ทําใหเกิดความเขา ใจ

ตรงกัน ในปจ จุบันนีม้ ักพบวา มีการใชภ าษาผดิ พลาดและบกพรอ งอยเู สมอโดยเฉพาะในเรอ่ื งการใช
คํา การใชสาํ นวนภาษาท่ีไมเ หมาะสม การใชค าํ ท่ไี มสภุ าพ การใชคาํ ไมถ กู ตอ งตามไวยากรณ การ
ใชคาํ ผดิ ความหมาย การวางรูปวรรณยกุ ตผ ดิ ท่ี การใชป ระโยคไมถ กู ตอ งเหมาะสม การเขียน
ตวั สะกดการันต รวมท้ังการลําดบั ความลําดับประโยค ผเู ขยี นควรจะศกึ ษาและสนใจเลือกใชใ ห
ถูกตอ งเพอื่ พฒั นางานเขยี นใหมีคุณคา มากขึ้น

 

64 

ตอนที่ 2 เขียนสอื่ สารสรา งมนษุ ยสมั พันธ

เร่ืองท่ี 2.1 การใชภ าษาเขียนเพอ่ื การส่ือสารและสรา งมนษุ ยสัมพันธในชีวิตประจาํ วัน

การใชประโยคเพื่อการสื่อสาร
ในการเขยี นทเี่ ปน แบบแผนหรอื กงึ่ แบบแผน ผเู ขียนจะตอ งระมัดระวงั เรื่องการสรา งประโยค
ดวยประโยคทส่ี รางข้ึนเพอื่ นาํ ไปใชใ นการสือ่ สารน้ัน ผสู งสารจะประสบความสาํ เรจ็ ในการส่อื สารหรอื ไม
ข้ึนอยูกับการใชป ระโยคเปน สําคัญ ดังนน้ั การเขียนประโยคยอมจะตอ งคํานึงถงึ หลกั การสรางประโยคให
เปนประโยคทส่ี มบรู ณ มีความหมายแจม ชดั ไมกํากวม มคี วามกระชบั รดั กุม จะทําใหผ รู ับสารอา นไดอ ยาง
ราบรน่ื เขา ใจความหมายไดถ ูกตองตรงกบั ความตองการของผเู ขยี น ดังจะกลาวถึงประโยคดังน้ี
หลกั การใชประโยคท่ดี มี ี 3 ประการคอื
1. ประโยคถกู ตองตามหลักภาษา
2. ประโยคกะทดั รดั และสละสลวย
3. การสรางประโยคใหมีนา้ํ หนัก

1. ประโยคถกู ตองตามหลกั ภาษา
1) ประโยคสามัญ คือประโยคทปี่ ระกอบดว ยภาคประธานและภาคแสดง ประโยคสามัญ

แบงไดเ ปน 2 ชนดิ คอื ประโยคสามญั ที่มีกรยิ าวลเี ดียวกบั ประโยคสามญั ทมี่ กี รยิ าหลายวลีเรียงกนั โดยไมม ี
คําเชื่อมกริยาวลีเหลา น้ี

ตัวอยาง ประโยคสามัญทมี่ กี ริยาวลเี ดยี ว คอื ประโยคสามญั ทม่ี ีกริยาวลเี พียง 1 กรยิ าวลใี น
กริยาวลีมีคาํ กริยาเพยี งคําเดยี ว เชน

นายสุพจนน่งั ในหอ งประชมุ
นอ งถกู ดุ
ปรีชาเพิ่งเปน ประธานนักศกึ ษา
ประโยคสามัญทม่ี ีหลายกรยิ าวลีคอื เปน ประโยคสามัญทีม่ กี รยิ าวลหี ลายกริยาทาํ หนาที่เปน
ภาคแสดงของประธานเดยี วกัน เชน
- สมสมัยโบกมอื -ลาพวกนอง ๆ
- เล็กนอน-รอ งเพลงในหอ งนงั่ เลน
- พอกําลงั นง่ั -อา นหนงั สือพมิ พ

 

65 

3) ประโยคความซอ น คือประโยคซ่ึงประกอบดวยประโยคหลกั หรอื มุขยประโยคและมี
ประโยคยอ ยหรอื อนุประโยคซ่ึงเปน ประโยคสามญั เปนสวนหนึง่ ของประโยคหลกั ไดแก เปน ประธาน เปน
หนวยเติมเต็ม หรอื เปน สวนขยาย อนปุ ระโยคแบงไดเ ปน 3 ชนิด คือ นามานปุ ระโยค คณุ านปุ ระโยค และ
วเิ ศษณานปุ ระโยค ประโยคซอนจึงแบง ตามอนุประโยค ได 3 ชนดิ คอื

(1) ประโยคความซอ นทม่ี ีนามานปุ ระโยค คอื อนปุ ระโยคทําหนา ท่ีเปน ประธาน เปน
กรรมหรอื สว นเตมิ เต็ม เชน

- นกุ ูลไมชอบใหใ ครมาวา คณุ พอ ของเธอ
- ทีส่ มสมัยเลามาน้ันถูกตองแนนอน
- เลขานกุ ารคนใหมเ ปนท่ีโปรดปรานของเจา นาย
(2) ประโยคซอ นทีม่ คี ุณานปุ ระโยค คอื อนุประโยคทาํ หนาท่ขี ยายนามทีน่ ํามาขา งหนา มี
คําเช่อื ม ที่ ซงึ่ อนั เชน
- เดก็ ที่รองไหอยนู ัน้ คอื นอ งของฉนั เอง
- สดุ าซ้อื เสอ้ื ตวั นั้นจากเดก็ ทีอ่ ยขู างโรงเรียน
(3) ประโยคซอนทีม่ ีวิเศษณานุประโยค คอื อนุประโยคที่ทาํ หนาทีอ่ ยา งวิเศษกริยาวลี คือ
ขยายกรยิ าวลี เชน
- นพพรทาํ งานหามรงุ หามคาํ่ จนกระทง่ั รางกายออ นแอ
- นชุ มาเม่ือเธอหลบั แลว
4) ประโยครวม คอื ประโยคยอ ยตง้ั แต 2 ประโยคข้นึ ไปมารวมเขาเปน ประโยคเดยี วกนั
ประโยคยอ ยอาจเปน ประโยคสามญั หรอื ประโยคซอนกไ็ ดแตต อ งมคี าํ เชือ่ ม และ, และก็, แต, ทวา , แตท วา,
หรอื เชน
- ภรรยาของสมชายตง้ั ครรภแตแทงเสยี กอ น
- พอ จะไปบางแสนและแมก ็จะไปดว ย
- หมอจะไปหาคนปวยหรือจะใหคนปวยมาหาหมอ

การสรา งประโยคใหถูกตอ งและแจม แจงผเู ขียนควรคาํ นงึ ถงึ เร่อื งตอ ไปน้ี
1) การสรา งประโยคตามรปู ประโยคของภาษาไทย รปู ประโยคทใี่ ชใ นภาษาไทยมี 4 รปู คอื
(1) ประโยคประธาน คือประโยคทีใ่ ชผ กู ระทําข้ึนตนประโยค เชน
- พอ กนิ ขาว
- แมคา ขายของ
- ตํารวจจบั ผูรา ย
- สายใจไมช อบอานหนังสอื เลม น้ี

 

66 

(2) ประโยคกรรม คอื ประโยคทีใ่ ชผ ถู กู กระทําข้ึนตนประโยค เชน
- พ่ีฉันถกู แมต ี
- กระตายถกู เสือกิน
- ขโมยคนน้ันถกู ตํารวจจบั ไปแลว
- หนังสือเลม นส้ี ายใจไมชอบอาน
ประโยคที่ใชก รรมขน้ึ ตน เพอ่ื ความเดน ชดั นี้ ใชไ ดเ ปนครั้งคราว จะใชเ สมอไมได ประโยคท่ี
ใชคําวาถกู มกั ใชก ับผูรบั ไมย นิ ดีรบั หรือทาํ ส่งิ นนั้ เชน ถกู ดา ถกู ตี ถูกปลน เชน บานนีถ้ ูกขโมยปลน นกั เรียน
ถูกครูตี
ถา ผรู บั ยนิ ดจี ะใชคําวาไดรบั ก็ได เชน
- กิตตไิ ดร บั เลอื กใหเ ปน ประธานนักศกึ ษาป 2554
การใชค าํ วา ถกู และไดรบั เนอ่ื งมาจากการตดิ สาํ นวนตา งประเทศ เชน
- การประเมินการสอนของครูถูกวดั ไดโ ดยนกั เรียน
คําวา ไดร บั ใชก ับผรู บั ไมย ินดี นาจะเกดิ จากเปนการรกั ษาน้ําใจผทู ไ่ี ดรับสิง่ ไมด ี เชน
- สมรไดรบั คําตาํ หนิจากผอู ํานวยการอยางรนุ แรง
- สมคิดไดรบั การลงโทษจาํ คกุ ตลอดชีวิต
(3) ประโยคกรยิ า คอื ประโยคที่ใชก รยิ าขน้ึ ตนประโยค เพ่อื ใหกรยิ าเดนนาํ ประธานมาไว
ขางหลัง คํากริยาทขี่ ึน้ ตน คอื เกดิ มี ปรากฏ เชน
- เกดิ นํ้าทว มใหญใ นจงั หวดั ตา งๆ ของประเทศไทย
- มีคนรายเขา ปลน รา นทองในหา งสรรพสินคา
- ปรากฏสุริยปุ ราคาเตม็ ดวงเมอ่ื ปก อ น
(4) ประโยคการติ คอื ประโยคประธานหรอื ประโยคกรรมที่มีผรู บั ใชอยูด วย เชน
- ดวงใจใหน อ งไปซือ้ ของ
- สมชายสงลกู ไปเรยี นหนงั สือตอตางประเทศ
2) การเรียงบทสาํ คัญในประโยคใหถ ูกตอ ง ผูใชภ าษาในการเขยี นจะเขียนรูปประโยคแบบใด
ก็ได เพยี งแตวา จะตอ งการเนน สว นใด ถา ตอ งการเขยี นรปู ประโยคแบบใดก็เรยี งประโยคใหถูกตอ งตาม
ลกั ษณะประโยคนน้ั ๆ เชน ประโยคประธานตองเรียงใหเ ปน ลําดับ ดงั นีค้ ือ
ประธาน กริยา และกรรม
- ปลาใหญกนิ ปลาเลก็
ประโยคกริยาเรยี งกนั กรยิ าที่กลาวถงึ เหตกุ ารณที่เกดิ กอ น ควรเรยี งไปตามลําดบั เพ่อื ผอู านจะ
ไดสื่อลาํ ดับเหตุการณที่เกิดขนึ้ จริง เชน
- นาํ้ ในนาระเหยแหงไปหมดแลว

 

67 

ในภาษาเขยี นไมควรละบทใดบทหน่งึ เหมอื นอยา งภาษาพูด เพราะในภาษาเขียน ถา ขาดบทใด
บทหนง่ึ จะทาํ ใหผดิ ไวยากรณได เชน

- สงบไปน่ังหางยิงสตั วท ีเ่ ขายงิ ไดต ัวใหญมาก ประโยคหลงั ขาดประธาน ควรใชว า
- สงบไปนั่งหางยิงสตั ว สัตวท ี่เขายิงไดต วั ใหญมาก
3) การวางสวนขยายใหถกู ที่ ในประโยคท่มี ปี ระธานกริยา และกรรมน้นั ไมส ับสน แตถ า
ประโยคซบั ซอ นมขี อความขยายเพิม่ การผกู ประโยคจะยุงยากสบั สน จงึ ตองระมัดระวังการวางสว นขยาย
ใหถ กู เพื่อใหข อ ความไมกํากวม ชัดเจน มีความหมายตรงตามตองการของผูเขียน ประโยคสามญั มักเรียง
ประธาน กริยา กรรม เมอื่ มีคําขยายประธานจะอยูหลงั ประธาน คําขยายกริยาอยูห ลงั กรยิ า คําขยายกรรมอยู
หลังกรรม มีบางคร้งั คาํ ขยายกรยิ าอาจไมไ ดอ ยหู ลังคาํ กรยิ า มีกรรมมาแทรกอยรู ะหวางคํากริยากบั คําขยาย
กรยิ า เชน
- นภิ าชอบมากเสื้อชดุ ใหม ควรใชวา
- นภิ าชอบเสอ้ื ตวั ใหมม าก
4) การใชค าํ ใหถูกตอง การสรา งประโยคตองคํานงึ ถงึ การเลือกใชค ําใหถูกตอง ทําให
ขอความชัดเจนแจมแจง และไมผิดหลกั ไวยากรณอ กี ดว ย

(1) การใชค ําผิดชนดิ ไดแ ก การเลอื กคํามาใชในประโยคไมถ กู ตอ ง เชน เราจะตงั้ ใจเปน
อาจารยใหด ีทส่ี ุดตามท่ีไดปณิธานไว ควรใชค าํ วา “เราจะต้ังใจเปน อาจารยใหดีท่ีสุดตามท่ไี ดต ง้ั ปณิธานไว”

(2) การใชคาํ ชนดิ เดียวกนั ผดิ เชน ในกรุงเทพมหานครมีผูอาศยั อยา งแนนหนาควรใชวา ใน
กรุงเทพมหานครมผี อู าศยั อยางหนาแนน

(3) การเขยี นประโยคใหจบกระแสความ ประโยคท่ีเขียนไมจ บกระแสความจะทําใหผูอา น
รูสกึ วา ยงั มีบางสวนขาดหายไป ผูเ ขียนตอ งละเอยี ดรอบคอบ เชน

- บางคนที่คดิ วาตนเองเกง และฉลาดมคี วามสามารถในการทาํ งานควรใช
- บางคนที่คดิ วา ตนเองเกงและฉลาดมีความสามารถในการทาํ งานมักเปนคนเยอหย่งิ
5) การเวนวรรคตอนใหถูกตอง การเขยี นตอ งเวน วรรคตอนที่ถูกตอ ง แบง ขอ ความเปน
ตอนๆ ใหไ ดค วามชัดเจน เพราะการแบงวรรคตอนผดิ บางครง้ั อาจทาํ ใหความหมายเปลี่ยนไป เชน
- คุณพอ พกั รอ นพาครอบครวั ไปเที่ยวหลายแหง เชน ทชี่ ายทะเล ภูหลวง และจงั หวดั เลย
ประโยคนท้ี าํ ใหเ ขา ใจผิดวาภหู ลวงเปนชื่อชายทะเลแหง หนง่ึ

2. ประโยคกะทดั รัดและสละสลวย

การใชค าํ นอกจากตองระมดั ระวังในการเลอื กใชคําใหถูกตอง ชัดเจนแลว ความสละสลวย
กเ็ ปนเรื่องทส่ี าํ คญั ควรคาํ นงึ ถงึ ดวย ภาษาทใ่ี ชท ้ังการพดู และการเขยี นควรจะมีความไพเราะ นา อา น นา ฟง
มคี วามงดงามทางภาษา การใชคําเพือ่ ใหเ กดิ ความสละสลวยมขี อ ควรพิจารณา ดงั น้ี

 

68 

ความกระชับ ความกระชับ หมายถงึ ถอยคํานอ ย ใจความมาก การเลือกใชค ํา ควรเลอื กใช
คําสั้นๆ กินความหมายมาก เลือกใชคาํ ที่ชวยใหประโยคกระชบั และกะทดั รัด ไมฟ ุมเฟอ ย เยน่ิ เยอ เชน
สณุ ปี ลกู ผักชี ยี่หรา ตะไคร พริกและโหระพา อาจแทนดวยคํา “พชื ผักสวนครวั ” ไดโ ดยมเี นือ้ ความ
เหมอื นกนั ไมเสียความ

ความเยน่ิ เยอ บางคร้ังเกดิ จากมีคาํ ทไี่ มจ ําเปน อยูในประโยคดว ย คาํ เหลา นน้ั ถา ตดั ออกก็จะ
ไมเ สยี เนื้อความ เชน

- หา มรถบรรทุกขึ้นสะพานนไ้ี มไ ด ควรเปน หามรถบรรทุกขึน้ สะพานนี้
- นักศกึ ษาบางคนมีความตงั้ ใจทําคะแนนเกบ็ มาก ควรเปน นกั ศกึ ษาบางคนตง้ั ใจทํา
คะแนนเกบ็ มาก
- โฆษกรฐั บาลทําการแถลงขา วตอประชาชน ควรเปน โฆษกรฐั บาลแถลงขาวตอ
ประชาชน

3. การสรางประโยคใหมนี ้ําหนกั

การสรา งประโยคใหม ีนา้ํ หนกั จะทําใหง านเขียนมีความชดั เจน เพราะผอู านจะทราบ
จดุ ประสงคข องผเู ขยี นไดว า ตอ งการเนน อะไร ทําไดด งั นี้

1) วางถอยคําทตี่ อ งการเนนใหอ ยใู นตอนตน ของประโยค เชน
- รถเขาจอดอยทู ่สี ถานีขนสง
- ทส่ี ถานขี นสง รถเขาจอดอยู
บางครงั้ อยตู อนทาย เพราะทายประโยคเปน ตอนจบความ สว นทายของประโยคแบบนี้

จะมนี ้าํ หนกั อยตู อนทา ย เชน
- คนอจิ ฉาผูอื่นใจแคบ เหน็ แกตวั เปนคนทไ่ี มมีใครคบดวย

2) การใชคาํ ซํา้ กนั ชวยใหข อความมีนาํ้ หนกั เชน
- คนทีเ่ ห็นคนเปน คนจงึ จะนบั วา คน

3) การขนานความ คอื การเรยี บเรยี งขอ ความในประโยคใหตอเนื่องกนั อาจใชส นั ธาน
เปนตัวเชือ่ มขอ ความ ซึง่ มีนาํ้ หนกั เทาๆ กนั เชน

- ทใ่ี ดมรี ัก ท่ีนนั่ ยอมมีทุกข
- ผูใ ดมีธรรมะ ผูนน้ั เปน เจา แหง สิง่ ทงั้ ปวง

 

69 

สรปุ
การใชประโยคในภาษาเขยี น ควรคาํ นึงถงึ ความชดั เจน กะทดั รดั สละสลวย และให

ประโยคมนี ้ําหนกั ผเู ขยี นตอ งศกึ ษาหาความรูเ พอื่ ใหง านเขยี นมคี ณุ ภาพ สามารถถายทอด
สอื่ ความรคู วามคดิ ของผเู ขยี นไดถ ูกตองครบถว นตามความตอ งการ

 

การเขียนจดหมายเพื่อการส่ือสาร

ปจจบุ นั เรามกี ารพัฒนา การสื่อสารทางโทรคมนาคมไดอ ยา งรวดเรว็ สามารถพดู คุย หรือ
สงขอความโตตอบกันไดใ นทนั ที แตการสอ่ื สารทางการเขยี นจดหมายกย็ งั มคี วามจาํ เปน และสาํ คญั ตอการ
สอ่ื สารในชีวิตประจําวนั จดหมายทเี่ ราส่อื สารกันทุกวนั นี้ แบงเปน 4 ประเภท ดงั น้ี

1. จดหมายสวนตัว เปน จดหมายท่เี ขียนติดตอ กนั เปน สว นตัวระหวา งบุคคลทค่ี นุ เคยกนั เชน
ญาติพนี่ อ ง เพอื่ น ครูอาจารย เพ่ือไมตรอี นั ดี ไตถามทกุ ขสุขของกันและกัน ภาษาท่ใี ชจ ะไมเครง ครัด อาจ
เปน ภาษาก่งึ แบบแผน ไมเปน ทางการ

2. จดหมายกจิ ธุระ เปน จดหมายที่เกยี่ วของกบั กจิ การงานตา งๆ หรือระหวางบุคคลกับบรษิ ทั
หา งรา น องคก ร เพ่อื แจงธรุ ะ เชน จดหมายสมัครงาน จดหมายเชิญวทิ ยากร จดหมายสง่ั ซอื้ ขอความ
ชวยเหลอื การใชภาษาเปนสง่ิ จาํ เปนมากในการเขยี น จดหมายประเภทน้ี จะประสบความสําเรจ็ ยอ มตอ งใช
ภาษาเขยี นใหเปน ประโยชนต อ อาชพี และการตดิ ตอ สือ่ สารดว ย

3. จดหมายธุรกิจ เปน จดหมายท่ีเก่ียวของกับการคา ระหวา งบรษิ ัทหางรานตางๆ ภาษาควร
ส้ันกะทัดรดั บอกจุดประสงคทีต่ องการชัดเจน เขา ใจงา ย ไมใชคาํ ฟมุ เฟอย ภาษาทีใ่ ชค วรเปน ภาษาเขียน

4. จดหมายราชการ เปนจดหมายที่เขยี นติดตอ กนั ระหวา งสว นราชการตา งๆ หรอื หนว ย
ราชการกับบุคคลภายนอก ภาษาทใี่ ชเ ปนทางการ ใชภ าษาแบบแผน ควรเขียนใหถกู ตอ งเหมาะสม

ในเร่อื งการเขยี นจดหมายตามรูปแบบราชการ จะกลาวถงึ การเขียนจดหมายกจิ ธรุ ะทมี่ คี วาม
จาํ เปนสําหรับนกั ศึกษาสามารถนําไปใชในการสอ่ื สารในชีวติ ประจําวนั ได

หลกั สําคญั ในการเขียนจดหมาย

1. วางรปู แบบของการเขียนจดหมายแตละประเภทใหถูกตองซึ่งแสดงถึงความเปน ผูรูจักกาลเทศะ
2. เขียนขอ ความในจดหมายใหช ดั เจนอา นงายตวั สะกดวรรคตอนใหถกู ตอ งเขียนใหสะอาดเรยี บรอยไมม ี
รอยขูดขีดลบหรอื สกปรก

 

70 

3. เน้ือความในจดหมายครบถวนไมใชภ าษาฟมุ เฟอย
4. ใชกระดาษสีสุภาพควรเปนกระดาษสขี าวจาหนา ซองครบถว นและชดั เจน

มารยาทในการเขียนจดหมาย

1. เขยี นใหชดั เจน อา นงาย ตวั เขยี นเหมาะสม ไมใ หญหรือเล็กจนเกนิ ไป
2. ถอ ยคําท่ีใชต องสภุ าพ ไพเราะ ไมว กวน และไมเ ขยี นคําหยาบ ควรใชภ าษาเชิงสรา งสรรค
ไมใชภาษาหยาบคายรนุ แรง
3. เขียนอยา งเปนระเบยี บ เรยี บรอ ย วรรคตอนใหถกู ตอ ง ไมเขยี นฉีกคํา
4. ระมดั ระวงั ในการใชค ํา ไมเขยี นเหยยี ดหยาม กระทบ กระท่งั เสยี ดสผี อู ื่นใหเสยี หาย
5. ถา ตองการยกขอความมาประกอบสงิ่ ทเ่ี ขียน ตอ งใหเกยี รติเจาของขอความนนั้ ดว ยการ
บอกท่ีมาทุกครั้งวา มาจากไหน เรือ่ งอะไร ของใคร
6. การเขียนอางองิ ถึงบุคคล ตอ งระมดั ระวงั ในการเขยี นคํานําหนา ชอ่ื สะกดชอ่ื และนามสกุล
บอกตําแหนง ใหถกู ตอ ง
7. มีความรับผดิ ชอบงานเขียนของตน เพราะการเขยี นท่ีทําใหผ อู ่นื เสยี หายอาจถกู ฟองรอ ง
ดําเนนิ คดี เรียกรองคาเสยี หายได
การหมัน่ ฝก ฝนทกั ษะในการเขียนและมมี ารยาทในการเขียน มีความจาํ เปน ตอการนาํ ไปใช
สอ่ื สารและสรางมนุษยสมั พนั ธในชีวติ ประจาํ วัน เพราะเปนพ้นื ฐานทที่ กุ คนควรจะรู เพื่อความถูกตอ ง
รวดเร็ว และประสบความสาํ เรจ็ ในการทํางาน

การเขียนจดหมายกิจธรุ ะ

จดหมายกิจธรุ ะเปนจดหมายทเ่ี ขยี นตดิ ตอ กนั กบั บคุ คลหรอื บริษัท หา งรา น สมาคม ฯลฯ เพือ่
ติดตอ กจิ ธรุ ะอยเู สมอ การเขยี นจดหมายกิจธรุ ะมีขอ ควรคํานงึ ดงั น้ี

1. ความถกู ตอ ง การเขียนจดหมายกจิ ธุระตองอานทบทวนเนือ้ หาสาระในทกุ ยอ หนา ให
ถกู ตอ ง กอ นทจี่ ะสงจดหมายทุกครัง้ ชอ่ื ตําแหนง ของผูรบั วันและเวลาท่ีนัดหมายตองตรวจสอบใหถ ูกตอ ง
ถาผิดพลาดจะเกิดความเสียหายเปน อยา งมาก

2. ความสมบูรณ ตองเขียนระบทุ กุ ประเดน็ ท่จี าํ เปน จะทาํ ใหผ ูรับจดหมายอา นเขาใจไดวา
จดหมายมวี ตั ถุประสงค จะจัดกิจกรรมในวัน เวลาใด สถานทีใ่ ด

3. ความกะทัดรัด ใชภ าษาระดบั มแี บบแผน ไดใ จความชัดเจน ภาษาตองกระชับ คําสนั้ ๆ
กินความหมายมาก

4. ความสภุ าพ ตอ งใชภาษาสภุ าพ สรางความประทับใจ เพราะจดหมายกจิ ธรุ ะสว นใหญ
มกั จะมเี นื้อความขอรอ งใหผูอ่นื ทาํ สิ่งใดสิง่ หน่งึ รวมถงึ การใชก ระดาษ การพิมพ ความสะอาดและการจา
หนา ซอง

 

71 

ตวั อยา ง แบบการเขยี นจดหมายกิจธุระ

โรงเรยี นสายทพิ ยการดนตรี
159 ถนนพระราม 6 เขตดสุ ิต
กรงุ เทพมหานคร 10300
15 มีนาคม 2553
เรื่อง ................................................
เรียน ...................................................
ส่ิงทีส่ ง มาดวย .........................................................

……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

ขอแสดงความนบั ถอื

(นายจุมพล รกั การ)
ผอู าํ นวยการโรงเรยี นสายทพิ ยการดนตรี

 

72 

หลักการเขยี นจดหมายสมัครงาน

1. กระดาษและซองจดหมายควรใชส ีขาวหรอื สอี อ น
2. เขยี นรายละเอยี ดในเนอ้ื ความของจดหมาย เชน เพศ อายุ การศกึ ษา ประสบการณ
ความสามารถพเิ ศษ
3. เนอ้ื ความควรเขยี นรยี งลําดบั ตามแนวทาง ดังนี้

1) แหลงท่ไี ดรับขอ มูลขาวสาร เชน ทางหนงั สอื พมิ พชือ่ อะไร ลงวนั ที่ .............
2) กลาวถึงคุณสมบัติและความสามารถพเิ ศษ รายละเอยี ดสวนตวั ของผสู มัครงาน
3) ภาษาเขยี นควรเปน ภาษาทางการ ใชภาษาสุภาพ
4) ถา บริษทั ตองการเอกสาร ใหแ นบสาํ เนาไปกับจดหมายไดในกรณที ที่ างบรษิ ัทตอ งการ
เทา นน้ั

ตัวอยางจดหมายกจิ ธรุ ะ : จดหมายสมคั รงาน

231/1 ถนนรามอนิ ทรา
แขวงทา แรง เขตบางเขน
กรุงเทพฯ 10220
3 สิงหาคม 2553
เรอ่ื ง ขอสมัครงานในตําแหนง เลขานุการ
เรยี น ผจู ัดการฝายบคุ คลบรษิ ัท อมรชัย จาํ กดั
ส่งิ ที่สงมาดวย ใบประกาศนยี บตั รพมิ พด ดี ท้งั ภาษาไทยและภาษาองั กฤษ
ดว ยดิฉันไดทราบขาวการรบั สมคั รงานของกรมแรงงาน เมอื่ วันท่ี 1 สงิ หาคม 2553 วา
บรษิ ัท อมรชยั จาํ กัด ตอ งการรบั พนักงานในตําแหนง เลขานกุ าร 1 ตําแหนง ดฉิ ันมีความประสงค จะขอ
สมคั รงานในตาํ แหนง นี้ ขอใหท านพจิ ารณาความเหมาะสม ดงั รายละเอียดตอไปนี้
ดฉิ นั นางสาวพรสรวง อรา มใส อายุ 25 ป สญั ชาตไิ ทย สาํ เรจ็ การศกึ ษาระดบั ปรญิ ญาตรี
จากคณะนเิ ทศศาสตร มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร ปการศึกษา 2550 ดฉิ ันมีความสามารถใชภ าษาองั กฤษได
เปน อยา งดี พมิ พดดี ท้ังภาษาไทยและภาษาอังกฤษ มีทกั ษะการใชค อมพิวเตอรไ ดเ ปน อยางดี เคยฝก งานดา น
เลขานกุ ารท่บี ริษัทไทยแสง จาํ กัด มหาชน เปนเวลา 4 เดอื น เมือ่ จบการศกึ ษาแลว ดิฉนั ไดทํางานทบี่ รษิ ัท
พฒั นาอตุ สาหกรรม จาํ กัด ในตาํ แหนงผูชวยเลขานกุ าร เปนเวลา 1 ป และขอลาออกเพราะดิฉันตอ งการมี
ประสบการณใ นการทาํ งานมากข้ึน
ดฉิ ันหวังในความกรุณาของทานพิจารณา ใหดฉิ นั มีโอกาสไดพบทาน เพอ่ื เรียนทา นดวย
ตนเองและมโี อกาส รบั ใชใ นบรษิ ทั ของทาน ดฉิ นั จะทํางานเตม็ กาํ ลงั ความสามารถ ติดตอ กบั ดฉิ ันไดต ามที่
อยูขางตน หรอื โทร. 02-5512838
ขอแสดงความนบั ถอื
(นางสาวพรสรวง อรามใส)

 

73 

หลักการเขียนจดหมายเชญิ เปน วทิ ยากร
1. เขยี นตามรูปแบบจดหมายกจิ ธุระใหถ ูกตอ งครบถวนสมบูรณ

2. เนื้อความควรเขยี นบอกสาเหตุวาจะมกี ารอบรมท่ีไหนอยา งไรกําหนดวนั เดอื นปใ หช ัดเจนครบถว น
3. เขยี นถงึ ผูรบั หนังสือวามคี วามเชย่ี วชาญดานใดและเชิญใหพดู เรอ่ื งใด
4. สรุปวา หวงั วา ผรู ับหนงั สอื จะใหค วามกรณุ าเปน วิทยากรเพื่อผูฟ งจะไดรับประโยชนเ ปน อยางมาก
5. ภาษาตองใชภาษาสภุ าพชัดเจนตรงไปตรงมาครอบคลุมและใหเ กียรตแิ กวิทยากรเปนอยา งยงิ่
6. ควรสงจดหมายลวงหนา แตเ น่นิ ๆเพื่อวิทยากรจะตองเตรียมตัวในการพูด
7. ใชค ําขน้ึ ตนและคําลงทายใหถ กู ตอง

ตวั อยางจดหมายกจิ ธรุ ะ : จดหมายเชญิ วทิ ยากร

ท่ี 6/2553 ชมรมภาษาไทย สถาบนั การศกึ ษาทางไกล
133 ถนนเพชรบรุ ี ซอย 3
แขวงทุงพญาไท เขตราชเทวี
กรุงเทพฯ 10400
1 มนี าคม 2554
เรอ่ื ง ขอเชิญวิทยากร
เรยี น อาจารยฐ ติ พิ ร รกั การ
สง่ิ ทส่ี งมาดวย กําหนดการจดั งาน “ วนั วชิ าการ ประจาํ ป 2554”

ดวยสถาบนั การศกึ ษาทางไกลจะจดั งาน “ วันวิชาการ ประจําป 2554” ทางชมรมภาษาไทย
ตระหนกั ในคณุ คา ภาษาไทยและรณรงคใ หน ักศกึ ษา อา น-เขียนและใชภ าษาไทยใหถ กู ตอ งทางชมรมภาษาไทย
พจิ ารณาเหน็ วา ทานเปน ผูท รงคณุ วุฒิ มีความรอบรูใ นเรื่อง “ การใชภ าษาไทยอยางสรา งสรรค ” จึงขอเรียนเชิญ
ทา นเปน วทิ ยากรบรรยายในหัวขอดังกลาว ในวนั ศกุ รท ่ี 20 พฤษภาคม 2554 เวลา 13.00 – 15.00 น.
ณ หอประชุมสถาบนั การศึกษาทางไกล จาํ นวนนักศกึ ษาที่เขาฟง 250 คน

จงึ เรียนมาเพอื่ โปรดอนุเคราะหเปน วิทยากร ตามวัน เวลาและสถานท่ี ทไี่ ดกลาวมาขา งตนนี้
และขอขอบคณุ มา ณ โอกาสนด้ี ว ย

ขอแสดงความนับถือ
อมร ขจรศกั ด์ิ

(นายอมร ขจรศกั ดิ)์
ประธานชมรมภาษาไทย

พรพจน อดุ ม
(นายพรพจน อดุ ม)
อาจารยท ี่ปรึกษาชมรมภาษาไทย
ชมรมภาษาไทย โทร. 02-282-7131

 

74 

ตวั อยางจดหมายขอบคุณ

ชมรมภาษาไทย สถาบันการศึกษาทางไกล
133 ถนนเพชรบรุ ี ซอย 3
แขวงทงุ พญาไท เขตราชเทวี
กรุงเทพฯ 10400
30 พฤษภาคม 2554

เร่ือง ขอขอบคณุ
เรียน อาจารยฐ ติ ิพร รกั การ

ตามที่ทางชมรมภาษาไทย สถาบนั การศกึ ษาทางไกล ไดจ ดั งาน “ วนั วชิ าการ ประจําป 2554 ”
เมือ่ วันศกุ รท ่ี 20 พฤษภาคม 2554 ณ หอประชุมสถาบนั การศกึ ษาทางไกล และไดเ รียนเชญิ ทานเปน วิทยากร
บรรยายใหนกั ศึกษาฟงในหวั ขอ “ การใชภ าษาไทยอยา งสรางสรรค ” การบรรยายของทานทําใหน กั ศึกษาไดร บั
ความรู ความเขาใจ และตระหนักในวฒั นธรรมทางภาษาของชาตอิ ยางดียิง่

ชมรมภาษาไทยขอขอบพระคณุ ทา นเปนอยา งยิง่ และหวงั วาคงจะไดรบั ความอนุเคราะหจ าก
ทานอกี ในโอกาสตอไป

ขอแสดงความนับถือ
อมร ขจรศักด์ิ

(นายอมร ขจรศักด์)ิ
ประธานชมรมภาษาไทย

พรพจน อดุ ม
(นายพรพจน อุดม)
อาจารยทีป่ รึกษาชมรมภาษาไทย
ชมรมภาษาไทย โทร. 02-282-7131

 

75 

การเขียนรายงาน

การเขียนรายงาน หมายถึง การเขยี นเสนอผลของการศึกษาคนควาในรายวชิ าตา งๆ ทเี่ รยี บเรียงขึ้น
อยางมีแบบแผน เพอ่ื เสนอเปน สวนหนง่ึ ของการศกึ ษา

รายงานมรี ูปแบบทจี่ ัดเปนสว นประกอบสาํ คญั 3 สวน ดงั น้ี
1. สวนประกอบตอนตน ประกอบดว ยสว นตา งๆ ดงั น้ี
- ปกนอก จะมชี อ่ื เรอ่ื งของรายงาน ช่ือผเู ขยี น
- ปกใน จะมรี ายละเอียด ดังนี้ ชื่อเรื่อง ชอื่ ผูเขียน ชอ่ื วิชาที่เขียนรายงานประกอบ รหัสวิชา

ภาคเรยี น ปก ารศึกษา
- คาํ นํา จะกลา วถงึ วตั ถปุ ระสงคข องรายงาน ขอบเขตรายงาน
- สารบัญ เปน การระบหุ ัวขอ สาํ คัญๆ ของรายงาน เรียงกันตามลาํ ดับเรอ่ื งท่ปี รากฏ มกี ารระบุ

เลขหนา วาเรอ่ื งตา ง ๆ ข้นึ อยูกบั หนาใด
2. สว นของเนื้อความ สว นสําคญั ทีป่ รากฏคอื
- เน้อื หาสาระ เปน สว นสําคัญ ผลจากการศึกษาคน ควา จะนาํ มาเรยี บเรยี ง นาํ เสนอในสว นน้ี
- เชงิ อรรถ เปน คาํ อธิบายเน้อื หาเพม่ิ เติม เชน อธบิ ายศพั ท ใหคําจํากดั ความ บอกแหลง ท่มี าของ

ขอมูล เชิงอรรถอยสู วนทา ยของหนา แตละหนาทต่ี อ งการขยายความเพม่ิ เติม
3. สว นประกอบตอนทา ย ประกอบดว ย
- บรรณานุกรม หมายถงึ รายช่อื หนงั สอื ที่ผเู ขยี นใชเ ปน แหลง ขอมูลในการคน ควา โดยเขยี น

เรียงลาํ ดบั ช่ือตามตวั อกั ษรตวั แรกของชื่อผแู ตง ถา มภี าษาไทยและภาษาตางประเทศ ให
เรียงรายชอื่ แหลง ขอ มูลภาษาไทยกอน

หลักการสาํ คญั ของการเขียนรายงาน

1. รวบรวมขอมลู การอา งถงึ แหลงขอมูลตา งๆ อาจทาํ ไดโ ดยการสมั ภาษณ การฟง และการอา น
2. วางโครงเรอ่ื ง

2.1 ขน้ั รา งโครงเร่ืองครา วๆ ขั้นตอนน้เี ปน การจดั ลําดับความคดิ เก่ยี วกับเรอื่ งท่ีจะเขยี นโดย
อาศยั บนั ทึกทเ่ี ตรยี มไว

2.2 โครงเรื่องจริงเมอื่ เขาใจโครงเร่ือง และวธิ ีทาํ โครงเร่อื งแลวก็จดั ทาํ โครงเรือ่ งจริงได โดย
ปรบั ปรงุ จากโครงเรอ่ื งครา วๆ ดงั นี้

1) ตดั สว นท่ีเกนิ ตอ งการออก
2) เติมส่ิงทขี่ าดไป
3) เรยี งลําดบั หวั ขอ ใหเหมาะสม

 

76 

3. ศึกษาสวนประกอบของรายงาน
3.1 สว นปก ประกอบดวย หนา ปก คาํ นาํ และสารบัญหนาปกรายงาน
- กะระยะใหต วั อักษรอยูก ่ึงกลางหนา กระดาษ
- แบง สวนหนาปกเปน สว นบน คือชอ่ื เรอื่ ง สวนกลาง ชื่อผูเขยี นรายงาน และสว นลา ง คณะ

หรอื สถาบันทผ่ี ูเขยี นรายงานจะตองนาํ สง พรอ มวนั เดอื น ปทีส่ ง
3.2 สว นเนอ้ื หา แบง เปน 3 สว นใหญๆ คือ คํานาํ เนอ้ื เรือ่ ง และสรปุ
3.3 สวนอา งอิง ตอ งแสดงแหลง ทีม่ าของขอ มูลอยา งชดั เจน การอา งอิงแหลง ความรู ชว ยให

ขอ เขยี นนั้นมนี าํ้ หนกั ทน่ี าเชอ่ื ถือ และเปนการแสดงมารยาทตอเจา ของความรู ความคดิ เดมิ สวนอา งอิงนย้ี ังแยก
ออกเปน สวนสาํ คัญอีก 2 สวน ไดแ ก

1) สวนอา งอิงในเนอ้ื หา
- การคัดลอกขอ ความมาโดยตรง ตองใหเ หมอื นตนฉบบั เดิมทุกประการ และควรกลา ว

นาํ ในเนอ้ื เร่อื งวาเปน คาํ กลา วของใคร คาํ ทค่ี ัดลอกมานนั้ ตอ งอยูภายในเคร่อื งหมายอญั ประกาศ พรอ มทงั้ มี
ตวั เลขกํากบั ดว ย

- การเกบ็ ใจความมาประกอบเรอ่ื ง หมายถงึ การนาํ ยอ ความมาใช ไมต อ งใส
เคร่อื งหมายอญั ประกาศ แตใ หใ สห มายเลขกํากบั ทส่ี ว นเหนอื ตอนทายของขอ ความ

2) สว นอา งอิงทา ยรายงาน คอื บญั ชีรายชอื่ เอกสารอา งอิง ซง่ึ มีชื่อเรียกเฉพาะวา บรรณานกุ รม

ตวั อยา งการเขยี นบรรณานุกรม

คึกฤทธิ์ ปราโมช สแ่ี ผนดนิ เลม 2 พระนคร : สํานกั พิมพช ยั ฤทธิ์, 2496
บรรเทา กิตตศิ กั ดิ์ . หนงั สือเรียนภาษาไทย ท071 หลกั ภาษาไทย. พิมพค รง้ั ที่ 7 กรงุ เทพมหานคร : บริษทั

โรงพิมพไทยวฒั นาพานิช จาํ กัด, 2541

4. ตองใชภ าษาท่ีเปนทางการ ใชอ ยางถูกตองเหมาะสม
4.1 ไมตอ งเลอื กเฟนถอยคําหรือสํานวนโวหารทีไ่ พเราะมาเขียน
4.2 ใชภาษาเรียบงายตรงไปตรงมา
4.3 ไมแ สดงอารมณใ ดๆ ลงไปในขอ เขยี น
4.4 ควรเลือกใชประโยคสนั้ ๆ ทุกประโยคควรมีใจความบรบิ ูรณ
4.5 การเสนอเนือ้ หาสาระควรเปนตอนๆ และแยกเปน ขอ ๆ

 

77 

ตัวอยา งการเขยี นปกรายงาน

การใชภ าษาในวรรณคดี : วเิ คราะหจ ากวรรณคดไี ทย

นางสาวมณจี นั ทร เชยี่ วชาญชัย

รายงานน้เี ปน สวนหน่งึ ของการศกึ ษารายตวิชัวาอพยทาง3ก3า0ร1เ3ขยีภนาษคาาํไนทาํยเพอ่ื การสอ่ื สารและสรา งมนษุ ยสัมพนั ธ 2

ภาคเรียนที่ 1 ปการศกึ ษา 2553

คาํ นาํ
รายงานน้เี ปน สวนหนง่ึ ของการศกึ ษารายวิชาภาษาไทยเพอ่ื การส่ือสารและสรา ง

มนุษยสมั พนั ธ 2 ภายในเลมมเี นื้อหาเกย่ี วตกัวบั อกยาา รงพกดู าดรมีเขมี ียนนษุ สยสารัมบพญันั ธ เขียนถูกหลกั รกั ษภ าษาไทย

รวมทง้ั ส่ิงที่ควรคํานงึ ถึงในการส่ือสาร เน้ือหาที่คน ควา มานนั้ จะทําใหเ กิดประโยชนแ กผอู า น ผอู าน
สามารถทจ่ี ะนําความรูตาง ๆ ในการสรา งมนษุ ยสัมพนั ธไปใชในการดาํ เนินชวี ติ ประจาํ วันได

............................
20 กันยายน 2553

 

78 

สารบัญ หนา
(1)
คาํ นาํ (3)
สารบัญ 1
บทที่ 1 ความสําคญั ของการพดู 2
บทท่ี 2 ลกั ษณะการพดู ทด่ี ี 3
บทท่ี 3 คณุ ธรรมในการพูด 4
บทท่ี 4 ขอ ควรคาํ นึงในการพูด
15
บรรณานุกรม

สรุป

การเขยี นรายงานทางวิชาการผเู ขยี นจะตองวางแผนอยางเปนระบบควรมกี ารกําหนดขอบเขต
ใหส อดคลอ งกับหัวขอ และวตั ถปุ ระสงคเพือ่ ใหส ามารถวางแผนข้ันตอนตา ง ๆ และไดข อมูลทคี่ รบถว นสาํ หรบั
การทํารายงานเปนรูปเลม ไดส มบรู ณ รวมทัง้ ผูทาํ รายงานจะตอ งคาํ นงึ ถงึ เรื่องของการใชภ าษาและเครอื่ งหมาย
วรรคตอนตาง ๆ อยา งถูกตอ ง รูปเลม ของรายงานนน้ั แตละสถานศกึ ษาอาจมีความแตกตา งกัน ผทู าํ รายงาน
จะตอ งเลือกใชรปู แบบใดกใ็ ชร ูปแบบนั้นเหมือนกนั ตลอดทัง้ เลม

 

 

79 

เร่ืองที่ 2.2 การเขยี นวิพากษวิจารณ

การวพิ ากษ คอื ก.พิจารณาตดั สิน
การวิจารณ คือการแสดงความคิดเหน็ สิ่งใดสง่ิ หน่งึ เพ่ือดขู อ ดแี ละขอ บกพรอ ง โดยผานการอา น
การฟง การดูมาพิจารณา แลวถา ยทอดใหผ อู ืน่ รับรู ผวู จิ ารณตอ งวจิ ารณป ระกอบกบั เหตผุ ล มใี จเปน กลางไมเอน
เอียง ลักษณะการวิจารณจ ะเปน การตเิ พ่อื กอ ใหเ กดิ ประโยชน
วิพากษว จิ ารณห มายถึง ก.วิจารณ, ติชม
การเขยี นวิพากษว จิ ารณ จงึ หมายถงึ การเขียนแสดงความคิดเห็นตอ สงิ่ ใดสงิ่ หนง่ึ ทงั้ ในดานดแี ละ
ดานบกพรองอยา งมเี หตุผล และมีหลกั การเขียนวพิ ากษวจิ ารณ มีจดุ มุงหมายเพ่อื ใหผวู ิจารณก ลาแสดงออก
ในทางท่ีถูกทค่ี วร กลา คิด กลา ตดั สินใจ

คุณสมบัตขิ องผูเ ขยี นวิพากษว จิ ารณท ดี่ ี
1. เปน คนมีใจกวา ง มองปญหาหรอื สถานการณต า งๆ ดวยใจเปน กลาง มเี หตผุ ล มหี ลกั การ มอี ดุ มคติ
ปราศจากอคติ
2. เขียนส่ิงท่ีตนจะวิพากษว ิจารณด ว ยเหตุผลมิใชอ ารมณ
3. มสี ติปญญาเฉยี บแหลม รอบรู มีประสบการณ มีจุดมุงหมายในการวจิ ารณ เปนนกั อา น นกั ฟง
นกั ดู รูจกั พิจารณาไตรตรองปญหา เร่ืองราวตางๆ อยางมเี หตผุ ล
4. เปนผทู ่ีมปี ฏิกิรยิ าฉบั ไวตอ เรื่องราวตางๆ ทีพ่ บเห็น มีประสาทสมั ผัสรวดเรว็

การวพิ ากษวจิ ารณป ระเภทใดก็ตาม ผเู ขยี นควรคํานงึ ถึงส่ิงตอไปน้ี
1. ความรูและขอมูลในเรอ่ื งท่ีจะเขียนวิพากษว จิ ารณ ตอ งถกู ตองชดั เจน มคี วามรูในเรอ่ื งท่ีจะ
วิพากษว จิ ารณม ากพอ
2. ตองรูหลกั วิชาหรอื หลกั เกณฑเฉพาะในแตล ะเรือ่ ง เชน จะวพิ ากษว จิ ารณตัวละคร
วพิ ากษว จิ ารณห นงั สอื ขา ว เพลง การเมอื ง เศรษฐกจิ วรรณคดี ภาพยนตร
3. แนวความคดิ ของผเู ขยี นควรเปน ไปในลกั ษณะของการเสนอแนะ การวพิ ากษว จิ ารณท ่ดี ตี อ ง
ชี้ใหเห็นทง้ั จดุ เดน และจดุ ดอย การแสดงจดุ ดอยควรเปน ไปในลักษณะตเิ พื่อกอ ไมใ ชติเพอ่ื ทาํ ลาย สง่ิ ทจ่ี ะชวย
ใหการวิพากษว ิจารณด ีมคี ณุ คา คือการเสนอแนวความคดิ ทแ่ี หลมคม ใหค ุณคาที่ผเู ขียนสอดแทรกและความ
สมเหตสุ มผลทผี่ เู ขียนยกมาสนบั สนุนแนวความคดิ ดังกลาว

การวพิ ากษว จิ ารณแ บงออกได 3 ชนดิ ดว ยกันคอื
1. วิพากษวจิ ารณเ ร่อื งท่ัวไป หมายถงึ วพิ ากษวิจารณเหตุการณท่วั ๆ ไป เชน รายการโทรทัศน
รายการวิทยุกระจายเสยี ง ภาพยนตร ละคร เปนตน

 

80 

2. วิพากษว จิ ารณท างวิชาการ หมายถงึ การวพิ ากษว จิ ารณใ นสาขาตา งๆ เชน การแพทย ดนตรี
การเมอื ง เปนตน

3. วิพากษวจิ ารณห นงั สอื คือการวพิ ากษว ิจารณหนังสือที่เราอา นทวั่ ๆ ไป วรรณกรรม วรรณคดี
เรอ่ื งส้ัน นวนยิ าย บทรอ ยกรอง เปนตน

วิธีการวพิ ากษว จิ ารณ
การเตรยี มเนื้อเรอ่ื งท่จี ะใชเ ขียนวพิ ากษว จิ ารณข นึ้ อยกู ับแนวในการเขยี น ตลอดจนความเหมาะสม
สอดคลองกบั สภาพการณทว่ั ๆ ไป ไดแ ก ผูอาน โอกาส และเวลา แยกตามแนวการเขียน ดงั นี้
1. การเขยี นวพิ ากษวจิ ารณทวั่ ไป มกั เขียนเพอื่ แสดงความคดิ เหน็ ตอ สงิ่ ใดส่งิ หนึ่ง อาจสนับสนุน
หรอื คัดคาน โดยมีตวั อยางประกอบการแสดงความคดิ เหน็
2. การเขยี นวิพากษวจิ ารณทางวิชาการเปนการเขียนวพิ ากษว ิจารณท ่ผี เู ขยี นตองมคี วามรหู รือ
ศกึ ษาปญหาอยา งถอ งแท วเิ คราะหแตล ะดา นดว ยใจเปน กลางไมม ีอคติ จะอาจจบลงดว ยขอเสนอแนะ ขอแกไ ข
ปรับปรงุ หรอื ไมม กี ็ได นิยมเขยี นปญ หาดา นสังคม การเมอื ง เศรษฐกจิ การแพทย การศกึ ษา เปนตน
3. การเขยี นวิพากษว จิ ารณห นงั สอื มกั เปน การแนะนาํ ใหผ อู า นไดร จู ักและบอกคุณสมบตั ิของ
หนงั สอื เลม นนั้ การวิพากษว จิ ารณจ ะแยกเปนประเภทตา งๆ ดงั นี้

(1) หนังสือประเภทวชิ าการ ความถูกตอ งและความตอเนือ่ งของเนอ้ื หา ความยากงา ยดานการ
ใชภ าษาโดยรวม แลว จงึ พิจารณาเน้ือหา

(2) หนังสือประเภทบนั เทงิ คดี รอ ยแกว ผเู ขียนวพิ ากษว จิ ารณจ ะตองศกึ ษาองคป ระกอบของ
หนงั สอื แตละประเภท เชน ถาเปน การวิพากษวจิ ารณน วนยิ ายก็ตองศึกษา รูปแบบ แนวคิด โครงเรอื่ ง เน้ือเรื่อง
ตวั ละครและกลวิธใี นการแตง

(3) หนังสอื ประเภทรอ ยกรอง ถาเปนวรรณคดคี วรพจิ ารณาขนบธรรมเนียมในการแตง เปน
เร่อื งสาํ คัญ ถา ในปจจุบนั รอยกรอง มกั เปน รอ ยกรองขนาดสน้ั ๆ ควรพิจารณาแนวคิดของผูเขียนเปน หลกั ส่งิ ที่
ตองวพิ ากษวจิ ารณเปนหลกั คือ ความงามดานวรรณศลิ ป ไดแก ความถูกตอ งของฉนั ทลกั ษณ และสนุ ทรยี รสใน
ดานตา งๆ เชน อารมณส ะเทอื นใจ โกรธ รกั ชัง ความไพเราะของคาํ และความ

 

81 

ตวั อยางการวพิ ากษว จิ ารณห นงั สือ “เจา ชายนอย”
ตามทัศนะของ ดร.เสรี พงศพศิ ในหนงั สอื “”สอนลกู ใหค ิดเปน”

เจาชายนอย เปน หนังสือทคี่ ลาสสกิ และสมบรู ณแ บบทส่ี ุดเลมหนง่ึ สาํ หรับลกู และสําหรับพอ เปน
หนังสือเดก็ ทเี่ ขยี นแบบงา ยๆ สนกุ ชวนตดิ ตามการผจญภยั ของเจาชายนอ ยท่ีเดนิ ทางทอ งไปในดวงดาวและใน
ทะเลทราย

แตใ นเวลาเดยี วกนั ภายใตความเรียบงายนก้ี ็มีความซับซอ นที่วาดว ยบทเรียนแหง ชวี ติ เจาชายนอ ย
คนหาคําตอบสาํ หรบั ชีวติ ของตนเอง ซง่ึ ผอู านกเ็ รียนรูค น หาส่ิงทีส่ ําคญั ท่ีสดุ ในชวี ติ ประจาํ วนั ของตนเองไปดว ย

เร่ืองเจา ชายนอ ยเรม่ิ จากผูเลา ซงึ่ เปน นกั บนิ เกดิ อุบตั เิ หตตุ อ งรอนลงกลางทะเลทรายในแอฟรกิ า ทน่ี น่ั
เขาพบเจาชายนอยทมี่ าจากตา งดาว ทเ่ี ลาใหเขาฟง วา เดนิ ทางมาอยา งไร พบเห็นอะไรบา ง จนมิตรภาพของทั้ง
สองคอยๆ เบงบาน

เปนหนงั สือทีเ่ ขียนข้นึ มาจากสวนลกึ ของความรสู กึ นกึ คดิ และจติ วญิ ญาณของผูเขียน ทเ่ี หน็ ความสําคญั
ของจนิ ตนาการ ความใสสะอาดบริสทุ ธิ์ และความจรงิ ใจของเดก็ ๆ ทอ่ี ยากรูอ ยากเหน็ อยากเขา ใจเร่ืองราวตางๆ
แตกตางจากผใู หญที่ไมสนใจอะไรที่เปน สาระหรือแกน ของความเปน จริง มองเหน็ แตเ ปลอื กนอกของส่ิงตา งๆ
เทา น้ัน

เจา ชายนอ ยทาํ ใหเห็นวา เดก็ มที ศั นะเกยี่ วกบั ความเปน จรงิ ทีท่ าํ ใหผ ใู หญตอ งนาํ ไปคดิ และคน หาวา
ตนเองเปนใคร และทาํ อยางไรจึงจะมชี วี ติ อยางมีคณุ คา และมคี วามหมาย

หนงั สือเจาชายนอยพดู ถึงการเขา ถึงความจรงิ อยา งครบถวน เพ่อื จะเห็นความงาม ผเู ขียนเชื่อวาส่งิ ที่
ปรากฏภายนอกเปน เหมอื นเปลือกหอยทีป่ ด บังเนือ้ แทข องสิง่ ตางๆ เขาชใ้ี หเห็นวา คนเราไมค อยจะเรยี นรูทจี่ ะ
มองลึกลงไปจากพื้นผวิ หรือไมก็ลมื วา จะทาํ เชนน้ันไดอ ยา งไร ที่เปนเชน นเ้ี พราะผใู หญมักไมม องเขา ไปขางใน
จึงไมร จู กั ตวั เองและไมร จู ักคนอ่นื

ผูเขียนพูดเอาเองบา ง อาศัยเจา ชายนอ ยบา ง วิพากษว จิ ารณ “ผูใหญ” อยางตรงไปตรงมาวาพดู แตเ รอ่ื งไร
สาระ คยุ ไดแ ตเ รือ่ งกอลฟ เรอื่ งเนคไท พอคยุ เร่ืองอะไรทสี่ าํ คัญก็เริ่มเบือ่ หนาย คนเหลา นีไ้ มเ ปด หัวใจใหเรือ่ ง
จรงิ จงั ของชวี ติ

การเขยี นวิพากษว จิ ารณ
การเขยี นวพิ ากษวจิ ารณห นงั สอื ไมวา จะเปน หนงั สอื ประเภทใด กม็ หี ลักในการเขยี นคลา ยคลงึ กันคือ
1. แนะนําหนงั สอื คอื บอกช่ือหนงั สอื ชอ่ื ผูแ ตง ประวัติความเปน มาของหนังสอื ใหค วามรูหรอื
นา สนใจอยา งไร
2. บอกเนือ้ หายอและบอกแนวคิดสําคัญของเรื่อง
3. เขยี นประโยคทีต่ องการจะกลาวถงึ ในดา นดแี ละดา นบกพรอ งในหนงั สอื เลมน้ันได พรอ มทั้ง
ยกตวั อยางประกอบ

 

82 

4. ใชถ อยคาํ ภาษาในการเขยี นใหชดั เจน สละสลวย ถูกตอง มีสํานวน มีอะไรนาสนใจบาง เชน
ภาพพจน ยกตวั อยางประกอบ

ตวั อยา งการเขียนวิพากษว ิจารณตวั ละครในวรรณคดี

เหตใุ ดวนั ทองจึงถูกประหารชวี ิต

นางวันทองเปน ตัวละครเอกในเร่อื งขนุ ชางขุนแผน เปน วรรณคดที ่ีไดร บั ความนยิ มอยา งมาก เพราะ

สะทอนภาพสงั คมไดต งั้ แตเกิดจนตาย มขี นบธรรมเนียมประเพณี และใชภาษาทอ่ี า นงา ย สละสลวย “ เหตใุ ดวนั

ทองจงึ ถูกประหารชีวิต อาจตอบไดห ลายแง บางคนอาจเห็นวา วนั ทองตายเพราะสองใจ บางคนกลาววา วนั ทอง

ตายเพราะความเห็นแกตวั ของผูช าย ”

การเขยี นวพิ ากษว จิ ารณน ีข้ อเสนอตวั อยางความเหน็ วา นางวนั ทองตายเพราะสภาพการเลี้ยงดู

ลกู สาวของสังคมไทย จากเนอื้ ความพอแมข องนางวันทองอยูในฐานะดี การเลี้ยงดลู กู สาวจะมบี า วไพรพ รอ ม

หนา รับใชไ ดท ุกเรือ่ ง ในเวลาแตง งานกม็ แี มจดั การใหเ สรจ็ การตัดสนิ ใจของนางวนั ทองอยทู แ่ี มค นเดียว จาก

เรื่องราวทง้ั หมดจะเห็นวา การอบรม เล้ยี งดูลกู สาวของนางศรีประจันนน้ั มิไดพ ยายามใหลูกคอื นางวันทองได

มโี อกาสรับผิดชอบชีวิตตนเองเลย ความรกั ลูกท่ศี รปี ระจันแสดงมานน้ั ทาํ ใหน างวนั ทองไมมีโอกาสฝก คิด

และตัดสนิ ใจไดดว ยตนเองเลย

ในตัวอยา งน้สี งั คมไทยไมไดเ ปด โอกาสใหผ หู ญิงไทยไดม โี อกาสเลอื ก ไมว าจะเปน การเลือก

ใครหรือเลือกกระทําสิง่ ใดและเลอื กทาํ อยา งไร เม่อื ถึงโอกาสทีใ่ หว ันทองเลอื กเองโดยไมรตู วั และไมไดฝ ก มา

กอนใหรูจักการตดั สนิ ใจดว ยตนเอง นางวนั ทองจงึ เลอื กไมได ดังคํากลอนท่วี า

“ เฮยอวี นั ทองวากระไร มงึ ต้ังใจปลดปลงใหต รงท่ี

อยาพะวงกงั ขาเปนราคี เพราะมึงมผี วั สองกตู องแคน

ถารักใหมก็ไปอยูกบั ไอช า ง ถา รกั เกาเขาขา งอายขุนแผน

อยาเวยี นวนไปใหค นมนั หมนิ่ แคลน ถา แมนมงึ รักไหนใหว า มา

นางวันทองไมส ามารถตัดสินใจไดท ันทว งที ดังคํากลอนท่วี า

คราน้ันวันทองฟง รับสั่ง ใหละลา ละลังเปน หนกั หนา

คร้นั จะทลู กลวั พระราชอาญา ขุนชา งแลดูตายกั คิ้วลน

พระหมน่ื ไวยใชใ บใหแมว า บุยปากตรงบดิ าเปน หลายหน

วันทองหมองจติ คิดเวียนวน เปนจนในนิง่ อยูไมทูลไป

พระพันวษาทรงเปดโอกาสใหอีกครงั้ หนง่ึ ดงั คํากลอนทว่ี า

 

83 

หรอื มงึ ไมร กั ใครใหว ามา จะรกั ชูชังผวั มงึ กลัวอาย

จะอยดู ว ยลกู ชายก็ไมว า ตามใจกจู ะใหด งั วาจา

นางวนั ทองก็ยงั ไมส ามารถเลือกได ดงั คาํ กลอนท่ีวา

คิดคะนึงตะลึงตะลานอก ดงั ตวั ตกพระสุเมรุภูผา

ใหอ ุทยั อดั อั้นตนั อรุ า เกรงผดิ ภายหนากส็ ุดคดิ

เมอื่ เปนเชน นจ้ี ะถือวา การท่นี างวนั ทองตดั สนิ ใจไมไ ด นแี้ หละเปน การตดั สินใจของนางวันทองแลว

เพราะนางไมส ามารถเลือกทางชีวติ ของตนเองได เพราะไมเคยไดเ ลอื กมากอ นเลย พระพนั วษาจงึ

พพิ ากษาให

เรง เร็วเหวยพระยายมราช ไปฟนฟาดเสียใหม ันเปน ผี

ตัวอยางการเขยี นวพิ ากษว จิ ารณน้ี เปนเพียงแงมุมเดยี วเทา น้ัน วรรณคดเี รื่องขุนชา งขนุ แผนเปน

วรรณคดมี รดกที่เราสามารถเขยี นวพิ ากษวจิ ารณไ ดม ากมายทัง้ เรื่อง วฒั นธรรม ประเพณี คานยิ มตา งๆ

ประโยชนข องการวิพากษวจิ ารณ
1. เปนการพัฒนางานใหเ จรญิ กา วหนาเพราะไดรับขอ เสนอแนะใหป รบั ปรุงในสวนทผ่ี ูเขียนมองไมเหน็ ของ

ตนเอง
2. ชว ยใหง านเขยี นมีความประณตี ละเอยี ดรอบคอบมากยง่ิ ขน้ึ เพราะไดความคดิ จากหลายฝา ยวิพากษว จิ ารณ
3. ชวยชแี้ นะสิง่ ทค่ี วรแกไขปรับปรงุ ในการทํางาน
4. ทาํ ใหผูเขียนไดร ูผลของการทํางานซ่งึ จะออกมาในรูปของการวพิ ากษวจิ ารณจากบุคคลหลากหลายอาชพี

เปนกําลังใจใหแ กผ ูทีต่ ั้งใจทํางานและทํางานไดดี
5. ทาํ ใหงานนน้ั แพรหลายเปนประโยชนต อสังคมเม่ือไดอ า นจะนําไปประยุกตใ ชใ นชวี ติ ประจาํ วนั ได

สรปุ
การเขยี นวิพากษว จิ ารณไมวา จะเปน การวพิ ากษว จิ ารณเ รือ่ งใดกต็ าม ผวู พิ ากษวจิ ารณจ ะตองมคี วามรู

หรอื ศกึ ษาเร่ืองหรอื ปญหานน้ั ๆ ใหถ องแทเ สียกอ น โดยการวเิ คราะหใ นแตล ะดานดว ยใจท่ีเปนกลาง
ไมม ีอคตเิ ปนไปในลกั ษณะสรา งสรรค แลว อาจจบการวพิ ากษวจิ ารณโ ดยใหข อเสนอแนะ ขอแกไขปรับปรงุ
หรืออาจจะไมมีก็ได

เรอื่ งที่ 2.3 การประเมนิ งานเขียนของผูอื่น

งานเขยี น คอื สงิ่ ทีเ่ ขียนขึ้นทงั้ หมด เพื่อจุดมงุ หมายอยา งใดอยางหน่ึง จะเขียนรปู แบบใดกต็ าม เชน
สารคดี บทความ นวนยิ าย เร่ืองส้นั ตาํ รา ขา ว ประกาศ บทละครพดู ใชก ลวิธีในการนาํ เสนอท่ีแตกตา งกัน
ผรู ับสารจะไดร บั คณุ คา ของงานเขียนแตกตา งกนั ผูรับสารจงึ ควรศกึ ษาแนวทางในการประเมนิ คณุ คา งานเขยี น
ของผอู นื่ เพื่อนําแนวทางไปพฒั นางานเขยี นของตนเอง

 

84 

ความหมายของการประเมนิ งานเขียนคอื การตัดสินคุณคา ของสาระทีอ่ าน โดยผานการวิเคราะห
วจิ ารณม าแลววา งานเขยี นนน้ั ดีหรอื ไมอยา งไร ใหค ณุ คา ดา นใดบาง สามารถนํามาประยุกตใ ชพฒั นางานเขยี น
ของตนเองอยา งไร

การประเมนิ งานเขยี นเปน การพัฒนาการอกี ขั้นหนึง่ ของการรับสาร ซ่ึงผรู บั สารจะตอ งรูความหมาย
และตีความ วเิ คราะห แยกแยะรายละเอยี ดกอนจะใชดุลยพินจิ ประเมนิ คางานเขียนอยา งมีเหตุผลตรงตามเจตนา
ของผเู ขยี นไดอ ยางถกู ตอง มหี ลักในการประเมนิ งานเขียน ดงั นี้

1. พิจารณาประเภทของงานเขยี น พจิ ารณาวา เปน งานเขยี นประเภทใด รอยแกว หรือรอยกรอง
รอยแกว เปน นวนยิ าย เรื่องสน้ั นิทาน บทละคร บทความ สารคดี เพราะงานเขียนแตละประเภท

มีกลวธิ กี ารพจิ ารณาและแนวทางประเมินงานเขยี นแตกตา งกัน
รอยกรอง เปนกาพย กลอน โคลง ฉันท และรา ย ซึง่ มฉี ันทลกั ษณท แี่ ตกตา งกนั ออกไป

2. ศึกษาอยางละเอยี ด เพ่อื วเิ คราะหแ ยกแยะรายละเอยี ด รูความหมายโดยพิจารณาองคป ระกอบ
ตางๆ เชน รูปแบบ เนื้อหา การใชส าํ นวนภาษา กลวธิ ีการนาํ เสนอเรื่อง และแนวคิดของเรือ่ ง

3. การตคี วาม เปน การทําความเขา ใจความหมาย ความรสู กึ ความสะเทือนอารมณจ ากงานเขยี น มี
ทั้งเจตนาอยา งชัดเจนจนผอู านสามารถเขา ใจไดทนั ทีโดยไมตอ งพจิ ารณา เชน เอย ! นา สงสารจริงๆ เดก็ ผูหญงิ
ตวั เลก็ ๆ ท่ีขายพวงมาลัยอยูๆ กห็ ายไป และเจตนาท่ซี อ นความหมายแฝง ซ่ึงไมไดส่ือความหมายตามรูปคาํ
ผูอานจะตองอาศัยความรู ประสบการณแ ละภูมหิ ลงั เพอ่ื คน หาสารทต่ี องการจะสอื่ หรือกลา วอยา งหนงึ่ อาจจะ
หมายถงึ อกี สิง่ หน่ึงกไ็ ด โดยใชอปุ มา อุปลักษณ บุคคลวตั ผอู านตอ งดขู อความแวดลอม

4. การประเมนิ คณุ คา เปนการตดั สินคุณคาของงานเขยี น ซึง่ ผรู บั สารจะตอ งประเมินคณุ คาโดยใช
วจิ ารณญาณตดั สนิ อยางมเี หตุผล ตอ งอาศยั ความรแู ละประสบการณของผูประเมนิ โดยปราศจากอคตดิ ว ยใจเปน
ธรรม พิจารณาความนาเช่ือถอื ความสมบรู ณและความถกู ตองจึงจะเกดิ ประโยชนแ กผูรบั สาร

แนวทางการประเมนิ งานเขยี น
ชุตมิ า สัจจานนท และคณะ (2542) ไดน ําเสนอเกณฑก ารประเมินคุณคา วรรณกรรมไทย เพื่อใชเ ปน

แนวทางในการศกึ ษาวิเคราะหป ระเมินคณุ คา วรรณกรรมและเปน แนวทางในการสรา งสรรคว รรณกรรมทม่ี ี
คุณคา เกณฑก ารประเมินคณุ คาน้ี นกั ศึกษาสามารถนําไปใชเปนแนวทางในการประเมินงานเขียนประเภทตางๆ
ไดด ังนี้

1. การประเมินงานเขียนประเภทสารคดี
การประเมนิ คณุ คางานเขยี นประเภทสารคดี ควรพิจารณาประเมินใน 4 ประเด็นหลกั ดงั นี้
(1) เนื้อหา สารคดเี ปนงานเขียนท่มี งุ เนน ใหค วามรูแ ละความเพลดิ เพลนิ มีเนือ้ หาสะทอ น

แนวคดิ รวมทง้ั พิจารณาความถกู ตอ งของเนือ้ หาทน่ี ําเสนอ มีการอา งอิงแหลง ขอ มูลทถ่ี ูกตอ งนา เชือ่ ถือ

 

85 

ขนั้ ตอน ในการประเมนิ งานเขยี นของผูอนื่
จับประเดน็ ใหไ ด โดยอา นใหละเอยี ด

• ศึกษาหาความรเู รอ่ื งท่ีจะประเมินนน้ั ๆ อยา งละเอยี ด
• วเิ คราะหแ ยกออกเปน สวนๆ ในงานเขียนน้นั ๆ
• พิจารณาขอ ดี ขอดอ ยของงานเขียนนนั้ ๆ วา มีดอี ยา งไร ดอยอยา งไร
• ใชเ กณฑป ระเมนิ คาต้งั ไว
• ประเมินงานเขยี นดว ยใจยุตธิ รรม
• สามารถยกขอดแี ละขอ ดอ ยมากลา วไดถ ูกตอ ง
2) การใชภ าษา การใชภ าษาทสี่ ือ่ ความไดอ ยา งตรงไปตรงมาอานเขาใจงาย การใช
สํานวนภาษามีพลงั ในการสง สาร การใชภาษาควรระมดั ระวังใหถูกตองทัง้ ในดา นความหมายและหนาท่ขี องคาํ
ทั้งกาลเทศะตลอดจนการสะกดคาํ ใหถกู ตอง เน่ืองจากเปน องคป ระกอบสาํ คัญในการสอ่ื ความหมาย ทงั้ การ
เลือกใชศพั ทเ ฉพาะหรือศพั ทบัญญัติใหถ ูกตอ งเหมาะสมกับเรอื่ ง หากจาํ เปน ตองใชค ําภาษาตา งประเทศ ก็อาจจะ
ใชก ารเขียนภาษาไทยทับศพั ทไ ดกรณหี าคาํ ไทยไมได
3) วิธีการนําเสนอ พิจารณาจากชอื่ เร่ืองตองมคี วามนา สนใจ ลาํ ดบั เรือ่ งนา ตดิ ตาม
กลวธิ ีการนาํ เสนอเหมาะสมกับเนอื้ หาและนา สนใจ นําเสนอในรปู แบบทเ่ี หมาะสมและถูกตอ ง ขอ เท็จจรงิ ท่ี
ผอู านควรรูและเกดิ ประโยชนตอ สวนรวมและตนเอง ไมส อดแทรกความคดิ เห็นสว นตัว
4) คณุ คา ของสารคดี งานเขยี นใหทัง้ ความรู ความคดิ และความบนั เทงิ ชว ยใหผ ูอา นมี
ความรู ความคดิ เปนคนทนั สมัย เปดโลกทศั นใหก วางไกล กา วทนั โลกอยูตลอดเวลา
ตวั อยางการประเมนิ งานเขียนสารคดี
เรอ่ื ง ตลาดน้ําอัมพวา ชวี ติ ชวี ากาํ ลงั จะหวนคนื มดี ังน้ี
เสยี งเพลงลกู ทุงแวว หวาน กังวานมาแตไ กล ในขณะทแี่ สงไฟเร่ิมเตน กระพรบิ ไปตามจังหวะ
เสียงเพลง หา งออกไปไมไกลนกั เรอื พายลาํ นอ ยหากเตม็ ไปดวยขนม ผลไมจ ากบานสวนหลายลํากําลงั มงุ หนา
ใกลเขามา....นานมาแลว ท่คี วามครึกครืน้ เชนนหี้ า งหายไปจากลําคลองอมั พวา
หลายสิบปผานมาแลว ตลาดนํ้าอมั พวา อําเภออมั พวา จงั หวัดสมทุ รสงคราม ผานวันเวลาอัน
เงียบเหงา หลงั จากเสนทางสญั จรทางนํา้ เริ่มหมดความสําคัญและถนนหนทางเขา มาทดแทนที่ ตลาดน้าํ บรเิ วณ
ปากทางอัมพวาติดกบั แมน า้ํ แมกลองแหงน้ี ซึ่งเดิมทเี ปน จุดแลกเปล่ยี นซอื้ ขายสินคาอันสาํ คัญที่สุดของเมอื ง
แมก ลองจงึ คอย ๆ ซบเซาลงไป เรอื หลายรอ ยทีเ่ คยลอยลาํ บรรทกุ ขา วของเครื่องใช อาหารหวานคาว ก็หาง
หายไป จนลาํ คลองแหง น้ีเงยี บเหงาไปดว ย
หากในวนั นี้ ภาพอดีตในลาํ คลองสายน้ีคลายกําลงั ถกู ปะตดิ ปะตอ ฟน กลบั คนื ขน้ึ มาอกี หน ดวย
ความพยายามของชาวชมุ ชนอมั พวากับการสนับสนุนของเทศบาลตาํ บลอัมพวา ทช่ี ว ยกันพฒั นาบรเิ วณถนน
หนาเทศบาลใหเ ปนท่จี ําหนา ยอาหาร ขนม และผลไมห ลากหลายชนดิ พรอม ๆ กับชวนชาวบา นสวนจากลํา

 

86 

คลองอ่นื ละแวกใกลเคียงใหล อยเรอื นาํ สนิ คา อาหารมาจาํ หนาย เพ่ือนาํ ความคึกคกั ของตลาดน้ําในอดีตใหหวน
คืนสลู าํ คลองอัมพวา โดยกาํ หนดใหมสี ัปดาหละ 3 วัน คอื วันศกุ ร เสารและอาทติ ย ชวงเวลาบา ยสี่โมงไปจนถึง
เวลาประมาณสามทุม

ทุกๆ เย็นวันศกุ ร เสาร และอาทติ ย เรอื นแถวไมเกาแกรมิ คลองท่ีเคยเงียบเหงา จงึ กลบั มามี
ชีวิตชวี าอกี หน เม่ือคนในชมุ ชนชวยกันจดั ชว ยกนั หาสนิ คา ผลิตภณั ฑซ งึ่ ทํากนั ในชมุ ชนมาวางจําหนาย บา งกห็ า
เครอ่ื งขยายเสยี งผลัดกันรองรําทําเพลงสรางความครกึ ครื้น ในขณะท่ีลาํ คลองเต็มไปดวยเรือลอยลาํ จาํ หนาย
อาหารการกนิ ทงั้ กวยเต๋ยี วเรอื ผดั ไทย หอยทอด และขนมไทยหลากหลายชนดิ

ตลาดนํ้ายามเยน็ อมั พวาจึงนบั เปนจุดหมายใหมสําหรับการทอ งเที่ยวเพอื่ สมั ผัสกบั อดีตและ
ความเปน ไปของชุมชนอนั เกา แกอ กี แหงหนง่ึ ซึง่ ไมค วรผานเลย ทง้ั ยงั มรี ะยะไกลไมห า งจากกรุงเทพฯ มาก
นกั การเดินทางมาทองเท่ยี วซือ้ อาหารการกิน นอกจากจะชว ยใหช าวบา นมีรายไดเ สริมเพ่มิ ข้ึนแลว ยงั อาจชวย
ตอ เตมิ กาํ ลงั ใจใหกบั ความพยายามการพลิกฟน รักษาอดตี อันสวยงามของชุมชนไดอ กี ทางหนงึ่ ดวย

เสียงเพลงลูกทงุ แวว หวาน กังวานมาแตไ กล ในขณะทแ่ี สงไฟเรม่ิ เตน กระพริบไปตามจังหวะ
เสียงเพลง หางออกไปไมไกลนักเรือพายลาํ นอยหากเต็มไปดวยขนม ผลไมจากบา นสวนหลายลํากําลังมงุ หนา
ใกลเ ขา มา....นานมาแลว ทค่ี วามครึกครนื้ เชน นี้หางหายไปจากลาํ คลองอัมพวา

หากวนั น้ีบรรยากาศเหลา นน้ั คลา ยจะกลบั มาเย่ียมเยอื นลาํ คลองสายนี้อกี หน

(สายัณห ชื่นอุดมสวสั ดิ์ : อนสุ าร อ.ส.ท. เดือนกุมภาพันธ 2548)

1. เน้ือหา ผเู ขียนสารคดี เร่ือง ตลาดนํา้ อัมพวา ชวี ิตชวี ากําลังจะหวนคนื แสดงความคดิ เห็น
เกย่ี วกบั ความเงยี บเหงาของตลาดนํา้ อัมพวา อําเภออมั พวา จงั หวัดสมทุ รสงคราม อันเน่อื งมาจากเสน ทางสญั จร
ทางนํา้ เรม่ิ หมดความสาํ คญั เพราะถนนหนทางเขามาแทนทีต่ ลาดนํา้ บรเิ วณปากนํา้ อมั พวาตดิ กบั แมนา้ํ แมกลอง
แหงน้ี ซึ่งเดมิ เปนจุดทพี่ อคา แมคามาเปล่ยี นซ้ือขายสนิ คาทส่ี าํ คญั ท่สี ุดของเมืองแมกลอง ก็ซบเซาลงไปจากเคยมี
เรือหลายรอยทลี่ อยลําบรรทกุ ขา วของเคร่ืองใช อาหารคาวหวาน จะเหน็ วา ผเู ขยี นเขยี นเลา ประสบการณจ รงิ
ตามทีไ่ ดเคยพบเหน็ ไมม ีอารมณห รอื การนําอคติสวนตวั มาเกย่ี วขอ ง และบอกขอดที ีน่ าสนใจวาอยไู มไ กลจาก
กรุงเทพฯ นา จะไปทอ งเทยี่ วซ้ือหาขาวของได

2. วิธกี ารนําเสนอ ผเู ขียนต้งั ชือ่ เรื่องมคี วามนา สนใจ กระชบั ตรงประเดน็ ลาํ ดับเรื่องจากความ
เงียบเหงาซบเซาวามาจากสาเหตใุ ด และชวี ติ ชีวากาํ ลงั จะหวนคนื มาไดอ ยางไร อานเขาใจงา ย กลวธิ กี ารนําเสนอ
เหมาะสมกับเน้อื หาและนา สนใจจากช่ือเรือ่ ง นาํ เสนอขอเท็จจริงทีผ่ ูอานควรรูแ ละเกิดประโยชนต อ สงั คม
นาํ เสนอวา ไมห างจากกรุงเทพฯ ผูท่ีอยใู นกรุงเทพฯ สนใจที่จะไปจะทาํ ใหต ลาดน้ําอัมพวามชี วี ติ ชีวามากข้นึ

3. การใชภ าษา ใชภ าษาถกู ตอง ชัดเจนสอ่ื ความไดอ ยางตรงไปตรงมา สละสลวย ในชวงการเปด
เรอื่ งผเู ขียนเลอื กใชค าํ ทาํ ใหเ กดิ จนิ ตนาการตามไปดวย “เสยี งเพลงลกู ทุงแวว หวาน กังวานมาแตไ กล ในขณะท่ี
แสงไฟเรมิ่ เตน กระพริบไปตามจงั หวะเสยี งเพลง หางออกไปไมไกลนกั เรอื พายลาํ นอ ย หากเต็มไปดว ยขนม
ผลไมจ ากบา นสวนหลายลาํ กาํ ลงั มุงหนา ใกลเขา มา.....”

 

87 

วารีดุรยิ างค

เนาวรัตน พงษไพบลู ย

แทบฝงธารท่เี ราเฝา ฝน ถึง เสียงน้าํ ซ่ึงกระซบิ สาดปราศจากเสยี ง
จกั รวาลวนุ วายไรสําเนียง โลกนีเ้ พียงแผนภพสงบเยน็

เพ่ือชื่นชมรมณียก บั ชีวติ ท่จี ะคิดจะทาํ ตามคดิ เหน็
ระเรือ่ ยเรอ่ื ยเฉอ่ื ยฉ่าํ ลมื ลําเค็ญ ลืมความเปน ปรศั นีของชีวติ

หางนกยงู ระยา เรยี่ คลอเคลียนํา้ แพนดอกฉ่าํ ชอ ยชอวรวจิ ติ ร
งามด่ังเปลวเพลงิ ปา มานิรมติ สรอยโสภติ อภิรมุ พุม หวั ใจ

เพชรนาํ้ คางคา งหลนบนพรมหญา เย็นหยาดฟามาฝน หลงวันใหม
เคลาเคลยี หยอกดอกหญาอยา งอาลัย เมือ่ แฉกดาวใบไผไ หวตะวนั

มโหรีจากราวปา มาเรือ่ ยรี่ ราชินีแหงนา้ํ คา งจะหางหัน
ฝก ตอ ยติ่งแตกดอกประชันกนั จักจ่ันจเ่ี จ้อื ยรบั เรอื่ ยรอ ง

ลมระเริงลูหววิ พลิว้ ระลอก สพั ยอกยอดไมไปลิ่วลอ ง
แลว ใบไมก ็ไหวสายขงึ ขา ยกรอง ทอแสงทองทอดประทับซับน้าํ คา ง

ดอกไมปา ปรงุ กลิ่นประท่ินปา อบบหุ งามาลัยทัว่ ไพรกวา ง
หอมจนหอบหวั ใจไปเควง ควาง เคลม้ิ ถวิลกลิน่ ปรางอบกลางทรวง

ผเี สื้อสวยแตมสที ่ีกลบี แกม ชมพแู ยม แดงระยับสลับมว ง
กานเกสรออ นฉ่ํานาํ้ ผงึ้ รวง หยาดหยดพวงพุม ระยา จากคาคบ

และเราลิ้มรสหวามของความหวาน จากสายธารทไ่ี หลไมรจู บ
จากสายใจไหลยอ นซอกซอนซบ เงยี บสงบระงบั ลงตรงมุมนี้

เลกิ ความคิดขนั แขงปรงุ แตงจติ เลิกชีวิตวนุ วายในทกุ ที่
เลิกเดือดรอ นดิ้นรนคนไยดี ไมต อ งมปี รารถนาในอารมณ

ฟง ตนไมสายนํ้ายา้ํ ใหหยุด หยดุ เสียทเี ถิดมนษุ ยห ยดุ สะสม
หยุดปรงุ แตงแสรางตามความนยิ ม สรา งสังคมโสโครกโลกจงึ รอน

 

88 

จงหยดุ ชมชื่นใจในใจเถดิ ทกุ ส่ิงเกดิ กอ ไวใ นใจกอ น*
สมมติจากหวั ใจไปทุกตอน ใจจึงซอนทกุ สิง่ จรงิ ลวงไว

สงสารใจ ใจเจา เอยไมเ คยนงิ่ วนและวิ่งคนื และวนั หวนั่ และไหว
เหมือนถกู กายกําบงั กกั ขงั ใจ ใจจึงไดด้นิ รนทุกหนทาง

กลางคืนคอยเปน ควันอัน้ อดั ไว ครน้ั กลางวนั กเ็ ปน ไฟไปทกุ อยา ง
รา งกายถูกผกู พันสรรพางค เปนส่อื กลางแกใ จรับใชก าร

เม่ือใจทกุ ขก ายกต็ อ งทนครองทกุ ข ครั้นใจสขุ กายก็สุขสนกุ สนาน
วนเวยี นหวางทุกขส ขุ ทกุ วนั วาร แลวสะสมสนั ดานการเปน คน

ทุกวถิ ที ใี่ จไดเ ที่ยวทอ ง ลว นขึน้ ลอ งอยูระหวา งกลางปลายตน
ที่โคจรของใจไมเคยจน ไมเคยพน ไมเคยพรากจากวงจร

ใจจึงหนายจงึ เหน่อื ยจงึ เมอื่ ยลา วุน ผวาวอ นไหวถูกไลต อน
เกิดแลว กอ ลอแลว เรน เย็นแลว รอน ไมพักผอ นเพยี งสกั คราวเฝา แฟบฟู

รูและเหน็ เปน ไปตามใจอยาก จึงเหมอื นฉากขวากขวางกาํ บงั อยู
หยุดเสียทหี ยดุ เสยี เถิดเปด ประตู เพ่อื ไดร แู ละไดเ ห็นตามเปนจริง

ขอกายเจาจงเปนเชน ตนไม ยืนอยไู ดโดยภพสงบน่งิ
เพือ่ แผรมและเปนหลกั ใหพกั พงิ แตง ดอกพรงิ้ ผลัดฤดอู ยูชว่ั กาล

และใจเจาจกั เปน เชน สายน้าํ ใสเย็นฉํา่ ชนื่ แลว ไหลแผวผา น
เพ่อื เล้ยี งชีพชโลมไลใ หเ บิกบาน เพยี งพองพานผิวแผว แลวผานเลย

อิสระเสรที ี่จะไหล ดว ยเพลงไพเราะล้ําร่ําเฉลย
ชมดอกไมสายลมพรมรําเพย และชน่ื เชยกบั ชีวติ ทกุ ทศิ ทาง*

วงของน้าํ ทาํ ประกายกบั สายแดด รอนจะแผดเผาทรายพริบพรายพราง
ราวกากเพชรเกล็ดโปรยโรยระวาง หาดกรวดกวางกลางนํ้าเรมิ่ ครํา่ ครวญ

ไมใ ยดีปรีดาประสาโลก ไมท กุ ขโศกเสยี ใจหรือไหห วน
มคี วามสขุ อยทู กุ ยามตามทค่ี วร ไมป น ปวนไปตามความเรารอ น

รจู ักเพยี งพอดที จี่ ะรบั ความเกดิ ดับธรรมดาอทุ าหรณ
พรอ มรูสกึ ตามวิสยั ไปทกุ ตอน เหมือนทกุ กอนกรวดทรายยอ มคลายกนั

 

89 

การประเมินคณุ คากวีนิพนธป ระเมนิ ใน 4 ประเด็น ดังน้ี

1. เนอื้ หา สาระสะทอนแนวคดิ ในการดาํ รงชีวติ ดวยจิตใจอนั สงบสขุ จะเปนประโยชนต อ

ตนเองและตอผอู ่นื คนเราควรหาโอกาสมุมสงบท่งี ดงามของธรรมชาติดวยทศั นยี ภาพทใี่ ดสกั แหง หนง่ึ ทาํ ใจให

สงบ ละทิ้งความวนุ วายทง้ั หลาย ผอนคลายความเครง เครียด ใหธรรมชาติเปนโอสถรกั ษาใจ ทาํ งานใหเ ปน สว น

หน่งึ ของธรรมชาติ ใหเ ปรยี บไดกับตน ไมย นื ตน ท่สี งบมน่ั คง มีดอกประดบั โลกใหรม เงาพกั พิงผูอ น่ื ใจเหมือน

สายน้ํา มอี ิสระเสรใี นการไหลยังความรมรื่นใหเ กดิ ข้นึ กบั ส่งิ ท้ังปวง

2. รูปแบบ วารีดุริยางคแตง ดวยกลอนสุภาพมขี นาดยาว 100 บท ในทน่ี ้ตี ัดตอนมา 20 บท เพื่อ

เปน แนวทางในการประเมนิ คุณคางานเขยี นประเภทกวนี พิ นธ กวีใชร ปู แบบกลอนสภุ าพเปนคําประพันธน ไ้ี ด

เหมาะสม ชมความงามของธรรมชาติ ใชภ าษาตาง ๆ อา นแลวเขาใจไดทนั ที

3. ความงามดา นการประพนั ธ กวมี คี วามสามารถในการสรรคาํ และวลที ่ีมที ง้ั เสียงเสนาะและ

การใชโวหารภาพพจน ทําใหเกดิ จินตภาพและมคี วามหมายท่ที ําใหเ ขา ใจลกึ ซง้ึ ใหอารมณสะเทอื นใจเชน คาํ วา

“เพชรน้าํ คาง” หมายถึง นํา้ คา งใสสะอาดดงั เพชรน้ําบริสทุ ธ์ิ ในทน่ี จี้ ะกลา วถงึ การใชก วโี วหารพอสมควร ดังนี้

“แทบฝงธารทเ่ี ราเฝา ฝน ถึง เสียงน้าํ ซ่ึงกระซบิ สาดปราศจากเสียง

จักรวาลวนุ วายไรสาํ เนียง โลกนี้เพียงแผน ภพสงบเยน็ ”

- ใชโ วหารปฏพิ ากยแ สดงความเห็นซงึ่ มองวา ขัดแยงกนั เชน เสยี งนํ้ากระซบิ สาด แตไมมีเสียง

จักรวาลวนุ วายแตไมม เี สียงดงั

“ฟง ตนไมส ายน้ํายา้ํ ใหหยดุ หยุดเสียทีเถิดมนุษยห ยดุ สะสม

หยุดปรุงแตงแสรง ตามความนิยม สรา งสังคมโสโครกโลกจงึ รอ น

- ใชโ วหารบุคคลวัตท่กี ลาววาตน ไมก ับสายนาํ้ บอกใหค นหยดุ การกระทาํ ทที่ าํ ใหโลกเดอื ดรอ น

หางนกยงู ระยา เร่ียคลอเคลียน้ํา แพนดอกฉํา่ ชอ ยชอวรวจิ ิตร

งามดง่ั เปลวเพลงิ ปา มานริ มิต สรอ ยโสภติ อภริ มุ พุมหวั ใจ

- ใชโวหารบคุ คลวตั เปรียบหางนกยงู เหมือนส่ิงมีชวี ิต

- ใชโ วหารอปุ มา งามเหมือนเปลวเพลงิ

สงสารใจใจเจา เอยไมเคยน่ิง วนและวง่ิ คนื และวันหว่ันและไหว

เหมือนถูกกายกาํ บงั กกั ขงั ใจ ใจจงึ ไดด ิ้นรนทุกหนทาง

- การใชโ วหารบุคคลวตั วน – วง่ิ

- เลน สัมผสั ใจ – ใจ – เจา

- การเลนจังหวะ วน – วงิ่ คนื – วัน หวน่ั – ไหว

มโหรีจากราวปามาเรือ่ ยรี่ ราชนิ ีแหงนา้ํ คา งจะหางหนั

- การใชโวหารอปุ มาเปรียบเสยี งตา ง ๆ เกดิ จากชายปา ประดจุ เสยี งมโหรี

 

90 

4. คุณคาของกวนี พิ นธ ใหข อ คิดและมีสาระจรรโลงสังคม ดงั น้ี
- ความงามของธรรมชาติมีคา เหนอื ความงามท่ีมนษุ ยปรงุ แตง ข้นึ
- มนษุ ยเ ราควรมชี วี ติ อยเู พ่ือทาํ ประโยชนใหแ กผ อู ื่นดว ย ไมม ุงแตจ ะทาํ ประโยชนใหแก

ตนเองแตอ ยา งเดียว
- มนุษยควรเลง็ เหน็ วา ใจสําคญั ยง่ิ กวากาย เม่อื ใจเปน สขุ กายกเ็ ปน สุขดว ย
- ใหร จู ักพอเพยี ง ไมเ รา รอน
- เขา ใจธรรมดาของชวี ติ ที่ “อนิจจงั ” มีเกดิ มดี บั
4. คุณคา ของสารคดี เปน งานเขียนทเ่ี ขียนขน้ึ จากเหตุการณจริง ผูเ ขยี นเปรียบเทยี บบรรยากาศ
เห็นภาพไดชัดเจน ใหท้ังความรคู วามคดิ วาการจะพัฒนาชมุ ชนใหม คี วามเจรญิ ไดน นั้ ตองไดร ับความรวมมือ
รวมใจของคนในชมุ ชนนน้ั ๆ รวมท้ังชว ยเปดโลกทัศนข องผอู านใหก วา งไกล หลายคนยงั ไมเ คยรูจกั ตลาดน้ํา
อัมพวา เม่ือไดอ า นงานเขียนสารคดีน้แี ลว นาสนใจไปทอ งเที่ยว

2) การประเมนิ คุณคา กวนี พิ นธ
การประเมนิ คณุ คากวนี พิ นธ ควรประเมนิ ใน 4 ประเดน็ ดังน้ี
(1) เน้อื หา สาระสะทอนแนวคิดเฉพาะตน สรา งสรรคม ีความเปน สากล
(2) รูปแบบ การประพนั ธมรี ปู แบบเหมาะสมกับเนื้อหา ถกู ตองตามฉนั ทลกั ษณแ ตล ะ

ประเภท
(3) ความงามดานการประพนั ธ ใชค ําใหต รงตามที่ตองการเหมาะกบั เนอ้ื เรอ่ื งและฐานะของ

บคุ คลในเรอื่ ง และสอดคลอ งกับลักษณะคําประพนั ธ ตอ งสรรคาํ โดยคํานงึ ถงึ ความงามความไพเราะดานเสียง
เสนาะและใชโ วหารภาพพจนอยา งมชี ั้นเชงิ

(4) คุณคา ของกวีนพิ นธ บทกวีนพิ นธกอใหเ กดิ จนิ ตภาพ มรี สกระทบใจ ความรสู กึ และ
อารมณใ หข อคิดและมีสาระจรรโลงสังคม

ตัวอยางการประเมินกวีนพิ นธ

สรุป
การประเมินงานเขียนของผอู น่ื เปน การตดั สินคุณคางานเขยี นที่ผูอา นตอ งวิเคราะห

แยกแยะรายละเอยี ด กอ นทจี่ ะตัดสินอยา งมเี หตุผล ตองอาศัยความรู ประสบการณข อง
  ผูป ระเมินเปนอยา งมาก โดยปราศจากอคติ มีความเท่ียงตรง เชือ่ ถือได เปรียบเทียบกบั

ผูประเมินผูอื่น หรือผลงานอน่ื ๆ ในลกั ษณะเดยี วกนั ตอ งตอบคาํ ถามไดวา ประเมนิ ทาํ ไม
ประเมนิ อะไร เมอื่ ไร ดว ยวิธใี ด โดยใคร ใชข อ กาํ หนดหรอื เกณฑอะไร

 

91 

เร่อื งท่ี 2.4 การใชภาษาใหเ กดิ ประโยชนในเชงิ สรา งสรรค

การเขียนเปน ทกั ษะหนงึ่ ทค่ี วรไดร บั การฝก ฝน จงึ จะทาํ ใหส ามารถเขียนถายทอดเร่อื งราวใหผอู นื่ ได
เขา ใจตรงตามที่ผูเขียนเจตนาจะเขยี นบอก ผูทจี่ ะเขยี นไดด ีตองเปน ผูท่ีอา นมาก ฟง มาก มคี วามรู ความคดิ
และใชประสบการณใ นการสรา งประโยคใหเ ปน เรอ่ื งราวและถกู ตอ งตามหลกั การใชค ํา ความหมายของคาํ
ดังไดกลา วมาแลว การเขยี นทีส่ ามารถถายทอดความรูสกึ นึกคดิ ออกมาเปน ลายลกั ษณอักษรตอ งไดรบั การ
ฝก ฝน แนวทางการเขียนแบง ไดเปน 4 ข้นั ดังนี้

1. การคิดใหเขา จดุ ประสงค ตอ งคาํ นึงถึงจุดประสงคท สี่ ําคญั เพียงจดุ เดยี ว โดยลองตง้ั คําถามตัวเอง
ดวู า ในเรื่องนนั้ มขี อมลู หรืออาศยั แนวคดิ อะไรบาง ทา นมคี วามรูหรอื สามารถหาขอ มูลหรอื ความคดิ เหลา น้ัน
มาไดห รอื ไม ทานสามารถบอกจดุ สาํ คัญของเรอื่ งน้ันๆ เปน ขอความสน้ั ๆ ไดหรือไมถ า ยังตอบคาํ ถามไมได
แสดงวาคิดยงั ไมเ ขา จุด ถา จะเขียนในสง่ิ ทก่ี วา งเกนิ ไป กย็ อ มไมอาจเขยี นสน้ั ๆ หรือมคี วามรไู มพอในเรื่อง
นั้นๆ การเขยี นในส่ิงทม่ี ีขอบเขตเนอ้ื หากวางๆ ผูอ านจะไมไ ดอ ะไรจากผูเขยี นไปเพยี งพอ แมจ ะเปนเรือ่ งท่ี
นาสนใจยอมเปนขอเขยี นทีเ่ ปลา ประโยชน การเขยี นเน้อื หาขอบเขตแคบและอธิบายอยา งละเอียดกบั การ
เขียนกวา งใหร ายละเอยี ดไมเ พยี งพอ อยา งไหนจะไดประโยชนมากกวากัน ฉะนั้นจงึ ควร “คดิ ในส่ิงท่ีรู คิดใน
หวั ขอท่ีจํากัด ทําใหผ ูอา นเขา ใจความคดิ หลักกระจา งแจง

2. การจัดระเบียบความคิด คอื จัดลําดบั เร่อื งราวเปน 3 ลักษณะ คือ
1. การจัดลาํ ดบั เรอ่ื งราว เปนการเขยี นเร่อื งราวใหผ ูอา นเขา ใจงา ย ไดความชดั เจน
2. จดั ลาํ ดับเหตผุ ลเปนการเขยี นโดยใชเ หตแุ ละผลรูขอเทจ็ จรงิ
3. จัดลาํ ดับเวลา สถานท่ี เปน การเขียนลําดบั เรื่องราวตา ง ๆ ตามวันเวลา สถานท่ี ใหผ ูอานเกิด
ภาพพจน

3. มคี วามกระชับในเร่ืองทคี่ ดิ คอื คดิ ใหก ระชบั และแจมชดั เวลาเขียน สรปุ ใหไ ดเฉพาะเจาะจงท่ีสดุ
เขียนขอ เท็จจรงิ ที่จาํ กัดแนนอน ไมใ ชส ิง่ ทกี่ วา งหรือเราไมรแู นนอน ถา เรือ่ งวิชาการตอ งใชข อมลู ถกู ตองจริงๆ

4. แสดงความคิดอยา งแจมแจง ขอ เขียนจะนาอานตอ เมอื่ มีแรงกระตนุ อยูภ ายในขอ เขยี นนน้ั อารมณ
ของผเู ขยี นเปน ส่ิงสาํ คญั ทท่ี าํ ใหข อ เขยี นนา อา นหรอื ไม ถา ผเู ขียนเขยี นเพราะมอี ารมณท่ีจะเขยี น ขอเขยี นนนั้
ยอ มดกี วาขอ เขยี นฝนใจเขยี นออกมา ทงั้ น้ีผเู ขยี นจะตอ งมีความสามารถในการเขียนดวย

จากทีก่ ลาวมาตงั้ แตตอนตน ผูท ่ีมคี วามสามารถในการเขยี นจะตอ งมีความรอบรูท างเน้ือหา
การใชคาํ ความหมายของคํา รจู ักเรียงลําดบั เรื่องราว รูจ กั ใชโครงสรางของประโยค การใชเครือ่ งหมาย
วรรคตอนและการสะกดคาํ ไดอยา งถกู ตอง การใชภาษาใหเ กดิ ประโยชนน ้นั ผูเขยี นจาํ เปนจะตองศกึ ษาวธิ กี าร
เขยี นและฝกฝนเพ่อื ใหเกดิ ความชํานาญและใชภ าษาในการสื่อความหมายไดถ กู ตอง การเขียนมหี ลายประเภท
และมีกลวธิ กี ารเขยี นทแี่ ตกตา งกันขึน้ อยกู บั ความตอ งการของผเู ขยี นทจ่ี ะเขยี นเรือ่ งประเภทใด จะกลา วถงึ การ
เขยี นประเภทตา งๆ พอสมควร เพอื่ เปน แนวทางในการศกึ ษา

 

92 

การเขยี นแนะนาํ แหลง ทอ งเท่ียว
การเขียนแนะนําแหลง ทองเทย่ี ว ผเู ขียนเปรียบเหมือนผนู าํ นําผูอา นไปเท่ียวดว ยความเพลิดเพลนิ

คมุ คา ประหยดั เงิน ประหยดั เวลา ปลอดภยั ภาษาท่ีใชเขยี นเปน ภาษาแบบแผน ส่งิ ท่จี ะตอ งกลาวถึงวิธีการ
เดินทาง แหลงอาหารท่พี ัก คา ใชจา ยในการเดนิ ทางทัง้ หมด และการเตรยี มตวั ในการเดนิ ทางเปน ตน วา ควรนาํ
เสอ้ื ผาประเภทไหน รองเทา ยาสามัญประจาํ ตวั
แนวทางในการเขยี น ดงั นี้

1. เขยี นสงิ่ ทน่ี าสนใจ นา รู เปน ความรูเ กย่ี วกบั สถานท่ีน้นั ๆ เชน ดานภูมิศาสตร ประวัตศิ าสตร
ความรูด า นวฒั นธรรมประเพณี สถานที่พักผอนหยอนใจ โบราณสถาน โบราณวัตถุ

2. ใหค วามรทู ่ีถกู ตองเปน ขอ เทจ็ จริง ไมส รปุ สงิ่ ใดทผ่ี เู ขยี นไมทราบแนช ดั หรอื ไมแ สดงความ
คิดเหน็ มากเกนิ ไป ใชศลิ ปะในการเขยี นใหผูอานไดร ับความรแู ละความเพลดิ เพลนิ

3. เขยี นในสงิ่ ที่ตนไดพ บดวยตนเอง จะดกี วาฟง จากผอู นื่ เลา เพอื่ ไมใหเกดิ การผดิ พลาดได

ตัวอยาง การเขยี นแนะนาํ แหลงทองเทย่ี ว
อุทยานแหงชาติภกู ระดงึ

อทุ ยานแหงชาติภูกระดึง อยูใ นทอ งที่อาํ เภอภูกระดงึ จงั หวัดเลย ลักษณะภูมปิ ระเทศเปน ภเู ขาหนิ ทราย
ประกอบดว ยภเู ขาท่มี ีธรรมชาตสิ วยงามมาก มีพ้ืนทีร่ าบกวา งใหญส ลับกบั เนนิ เตย้ี ๆ มีพนั ธไุ มดอก ไมใ บ
ข้ึนอยูท ่วั ไปตามบริเวณนาํ้ ตก ลําธารและลานหนิ

สภาพภมู ิอากาศบนภกู ระดึงเยน็ สบายตลอดป อุณหภมู เิ ฉล่ยี ประมาณ 15 องศาเซลเซียส ในฤดหู นาว
อากาศหนาวเยน็ มาก บางคร้ังอุณหภูมมิ ีตาํ่ ลงถึง 0 องศาเซลเซยี ส ชว งฤดฝู นอากาศแปรปรวน ฝนตกชกุ ทําให
เกดิ ภัยธรรมชาติบางประการ เชน ดนิ ถลม ตามหนา ผาและน้ําปา ไหลรนุ แรงตามลําธารเชิงเขา

ปาไมในอทุ ยานภูกระดงึ มหี ลายชนิด เชน ปา เตง็ รัง ปาเบญจพรรณ ปาดงดบิ เขา ปาดบิ แลง และปา
สนเขา มดี อกไมบ านสะพรงั่ สลับกันในแตละฤดกู าล เน่ืองจากภูมิประเทศประกอบไปดว ยปา ไม ทุงหญา และ
ลาํ ธาร เปนแหลงอาหารทสี่ มบรู ณ ซ่งึ มีสตั วป าและนกหลายชนดิ และยังมีเตา หายากคอื เตา ปูลู เปนเตาท่มี ี
หางยาวอยตู ามลาํ ธารในปาเขาระดับสงู ของประเทศไทย กัมพูชาและลาว

สิง่ อํานวยความสะดวก
อุทยานแหงชาติภกู ระดงึ มบี า นพักสําหรบั นกั ทองเทีย่ วจาํ นวน 6 หลัง คายพกั 2 หลงั และเต็นท 300
หลงั นกั ทองเทีย่ วนําเตน็ ทไ ปกางไดใ นบรเิ วณทจี่ ดั ไว เสยี คาธรรมเนียมคนละ 5 บาท
สําหรบั อาหารมบี ริการขายทบี่ รเิ วณอทุ ยานแหงชาตภิ กู ระดงึ จะมรี า นคา หลายรา นบนยอดภู
ตดิ ตอสอบถามรายละเอยี ดและสํารองท่ีพกั ไดท กี่ องอทุ ยานแหงชาติ กรมปาไม เขตจตจุ กั ร กรงุ เทพฯ
10900 โทร 5794842, 5795269 และ 5790529 หรือที่อุทยานแหงชาตภิ กู ระดงึ หมู 1 ตําบลครีฐาน อําเภอ
ภูกระดึง จ.เลย 42180 ถาจะเดนิ ทางไปทองเทยี่ วในเทศกาลตางๆ ควรจองบา นพักลวงหนา 1 เดอื น

 

93