การท�ำส�ำมะโนประชากรและเคหะของจังหวัดเพชรบุรี พ.ศ. ๒๕๔๓ การท�ำส�ำมะโนประชากรและเคหะของจังหวัดเพชรบุรี ใน ปี พ.ศ. ๒๕๔๓ พบว่า ประชากร ของจังหวัดเพชรบุรีมียอดรวมทั้งสิ้น ๔๓๕,๓๗๗ คน จากยอดรวมสามารถจ�ำแนกเป็นเพศชายได้ ๒๑๐,๕๗๒ คน เพศหญิงได้ ๒๒๔,๘๐๕ คน มีรายละเอียดดังปรากฏในตารางที่ ๕ อายุ ประชากร ชาวไทย ชาวต่างชาติ ในเขตเทศบาล นอกเขตเทศบาล ยอดรวม ๔๓๕,๓๗๗ ๔๓๑,๙๕๑ ๓,๔๒๖ ๑๕๙,๒๐๙ ๒๖๕,๑๖๘ ชาย ๒๑๐,๕๗๒ ๑,๖๔๙ ๗๖,๔๓๒ ๑๓๔,๑๔๐ ๐ - ๔ ๑๕,๘๕๙ ๑๘๖ ๕,๖๓๒ ๑๐,๒๒๗ ๕ - ๙ ๑๗,๘๙๓ ๑๒๓ ๖,๕๕๖ ๑๑,๓๓๗ ๑๐ - ๑๔ ๑๘,๒๖๗ ๙๘ ๖,๓๙๒ ๑๑,๘๗๕ ๑๕ - ๑๙ ๑๘,๘๘๗ ๑๓๐ ๖,๖๘๗ ๑๒,๒๐๐ ๒๐ - ๒๔ ๑๘,๔๙๗ ๑๓๗ ๖,๕๖๓ ๑๑,๙๓๔ ๒๕ - ๒๙ ๑๗,๙๓๑ ๑๔๔ ๖,๕๐๑ ๑๑,๔๓๐ ๓๐ - ๓๔ ๑๗,๘๔๘ ๑๕๘ ๖,๓๕๒ ๑๑,๔๙๖ ๓๕ - ๓๙ ๑๗,๔๑๓ ๑๕๐ ๖,๖๙๓ ๑๐,๗๒๐ ๔๐ - ๔๔ ๑๕,๗๐๐ ๙๕ ๖,๐๕๗ ๙,๖๔๓ ๔๕ - ๔๙ ๑๒,๔๓๑ ๖๔ ๔,๖๗๐ ๗,๗๖๑ ๕๐ - ๕๔ ๙,๖๒๒ ๗๓ ๓,๕๖๔ ๖,๐๕๘ ๕๕ - ๕๙ ๗,๗๖๓ ๖๒ ๒,๗๓๑ ๕,๐๓๒ ๖๐ - ๖๔ ๗,๒๒๓ ๕๖ ๒,๔๑๒ ๔,๘๑๑ ๖๕ - ๖๙ ๕,๙๒๕ ๖๕ ๒,๑๑๐ ๓,๘๑๕ ๗๐ - ๗๔ ๔,๓๘๗ ๕๓ ๑,๕๗๐ ๒,๘๑๗ ๗๕ - ๗๙ ๒,๖๖๙ ๔๕ ๑,๐๖๙ ๑,๖๐๐ ๘๐ - ๘๔ ๑,๓๔๔ ๒๗ ๕๒๐ ๘๒๔ ๘๕ ขึ้นไป ๙๑๓ ๒๗ ๓๕๓ ๕๐๐ 50 พื้นภูมิเพชรบุรี
อายุ ประชากร ชาวไทย ชาวต่างชาติ ในเขตเทศบาล นอกเขตเทศบาล หญิง ๒๒๔,๘๐๕ ๑,๗๗๖ ๘๒,๗๗๗ ๑๔๒,๐๒๘ ๐ - ๔ ๑๔,๙๓๖ ๒๑๑ ๕,๒๙๘ ๙,๖๓๘ ๕ - ๙ ๑๖,๕๕๓ ๑๓๖ ๕,๙๐๖ ๑๐,๖๔๗ ๑๐ - ๑๔ ๑๗,๓๔๗ ๑๓๙ ๖,๑๕๔ ๑๑,๑๙๓ ๑๕ - ๑๙ ๑๘,๔๓๘ ๑๑๒ ๖,๔๘๙ ๑๑,๙๔๙ ๒๐ - ๒๔ ๑๘,๑๑๒ ๑๔๔ ๖,๔๙๐ ๑๑,๖๒๒ ๒๕ - ๒๙ ๑๘,๕๑๙ ๑๓๖ ๖,๗๖๓ ๑๑,๗๕๖ ๓๐ - ๓๔ ๑๙,๘๘๕ ๑๓๗ ๗,๓๔๓ ๑๒,๕๔๒ ๓๕ - ๓๙ ๑๙,๔๓๗ ๑๑๐ ๗,๓๘๑ ๑๒,๐๕๖ ๔๐ - ๔๔ ๑๗,๘๘๖ ๑๑๐ ๗,๐๐๔ ๑๐,๘๘๒ ๔๕ - ๔๙ ๑๔,๓๕๙ ๘๓ ๕,๕๕๔ ๘,๘๐๕ ๕๐ - ๕๔ ๑๐,๙๒๑ ๗๕ ๔,๑๑๘ ๖,๘๐๓ ๕๕ - ๕๙ ๙,๒๑๖ ๖๙ ๓,๔๖๓ ๕,๗๕๓ ๖๐ - ๖๔ ๘,๖๒๙ ๔๑ ๓,๑๗๖ ๕,๔๕๓ ๖๕ - ๖๙ ๗,๔๙๙ ๖๙ ๒,๗๘๘ ๔,๗๑๑ ๗๐ - ๗๔ ๕,๖๓๗ ๖๒ ๒,๑๓๓ ๓,๕๐๔ ๗๕ - ๗๙ ๓,๖๕๓ ๒๗ ๑,๒๗๓ ๒,๓๘๐ ๘๐ - ๘๔ ๒,๑๓๔ ๓๖ ๘๖๖ ๑,๒๖๘ ๘๕ ขึ้นไป ๑,๖๔๔ ๓๙ ๕๗๘ ๑,๐๖๖ ตารางที่ ๕ จ�ำนวนประชากร จ�ำแนกตามเพศ สัญชาติ และหมวดอายุ ปี พ.ศ. ๒๕๔๓ ภูมิประชา 51
การท�ำส�ำมะโนประชากรและเคหะของจังหวัดเพชรบุรี พ.ศ. ๒๕๕๓ การท�ำส�ำมะโนประชากรและเคหะของจังหวัดเพชรบุรี ใน ปี พ.ศ. ๒๕๕๓ พบว่า ประชากร ของจังหวัดเพชรบุรีมียอดรวมทั้งสิ้น ๔๗๐,๔๖๗ คน จากยอดรวมสามารถแยกสัดส่วนเป็นชาย ๒๓๐,๑๐๑ คน และเป็นหญิง ๒๔๐,๓๖๖ คน ส�ำหรับประชากรที่ไม่มีสัญชาติไทยมีจ�ำนวน ๑๑,๒๐๑ คน มีรายละเอียดดังปรากฏในตารางที่ ๖ ในปี พ.ศ. ๒๕๕๓ ส�ำนักงานสถิติแห่งชาติ ได้ท�ำการประมวลผลข้อมูลเบื้องต้นในระดับจังหวัด จากการท�ำส�ำมะโนประชากรและเคหะ เพื่อน�ำเสนอข้อมูลจ�ำนวนประชากร จ�ำนวนครัวเรือน การกระจายตัว ของประชากรในแต่ละพื้นที่ อัตราการเพิ่มของประชากร อัตราส่วนเพศ ขนาดของครัวเรือนโดยเฉลี่ย และความหนาแน่นของประชากรของจังหวัดเพชรบุรี โดยจ�ำแนกเป็นรายอ�ำเภอ และเขตการปกครอง มีรายละเอียดดังนี้ จ�ำนวนประชากรและการกระจายตัว จังหวัดเพชรบุรีเป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลางของประเทศไทย มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ ๖,๒๒๕.๑ ตารางกิโลเมตร ในปี ๒๕๕๓ แบ่งการปกครองออกเป็น ๘ อ�ำเภอ ๙๓ ต�ำบล และ ๖๙๘ หมู่บ้าน จังหวัดเพชรบุรีประกอบด้วย อ�ำเภอเมืองเพชรบุรี อ�ำเภอเขาย้อย อ�ำเภอหนองหญ้าปล้อง อ�ำเภอชะอ�ำ อ�ำเภอท่ายาง อ�ำเภอบ้านลาด อ�ำเภอบ้านแหลม และอ�ำเภอแก่งกระจาน โดยไม่มีการเปลี่ยนแปลง อ�ำเภอหลังจากท�ำส�ำมะโนประชากรและเคหะครั้งสุดท้ายในปี ๒๕๔๓ จ�ำนวนประชากรในจังหวัดเพชรบุรี ณ วันส�ำมะโน หรือวันที่ ๑ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๓ มีจ�ำนวน ๔๗๐,๔๖๗ คน เป็นชาย ๒๓๐,๑๐๑ คน และเป็นหญิง ๒๔๐,๓๖๖ คน ส�ำหรับประชากรที่ไม่มีสัญชาติไทย มีจ�ำนวน ๑๑,๒๐๑ คน ในปี ๒๕๕๓ ประชากรในเขตเทศบาลมีจ�ำนวน ๑๗๔,๕๕๘ คน หรือร้อยละ ๓๗.๑ ส่วนประชากร นอกเขตเทศบาลมีจ�ำนวน ๒๙๕,๙๐๙ คน หรือร้อยละ ๖๒.๙ เขตการปกครอง ประชากร ร้อยละ รวม ชาย หญิง รวม ๔๗๐,๔๖๗ ๒๓๐,๑๐๑ ๒๔๐,๓๖๖ ๑๐๐ ในเขตเทศบาล ๑๗๔,๕๕๘ ๘๓,๑๘๕ ๙๑,๓๗๓ ๓๗.๑ นอกเขตเทศบาล ๒๙๕,๙๐๙ ๑๔๖,๙๑๖ ๑๔๘,๙๙๓ ๖๒.๙ ตาราง ๖ จ�ำนวนประชากร จ�ำแนกตามเพศและเขตการปกครอง ปี พ.ศ. ๒๕๕๓ 52 พื้นภูมิเพชรบุรี
เมื่อพิจารณาเป็นรายอ�ำเภอ พบว่า อ�ำเภอที่มีประชากรมากที่สุด คือ อ�ำเภอเมืองเพชรบุรี (๑๒๑,๒๒๙ คน) รองลงมา คือ อ�ำเภอท่ายาง (๘๕,๔๘๑ คน) อ�ำเภอชะอ�ำ (๗๓,๖๐๙ คน) อ�ำเภอบ้านแหลม (๕๕,๔๑๔ คน) อ�ำเภอบ้านลาด (๕๒,๓๖๑ คน) อ�ำเภอเขาย้อย (๓๙,๑๒๔ คน) อ�ำเภอแก่งกระจาน (๒๘,๒๖๐ คน) และน้อยที่สุด คือ อ�ำเภอหนองหญ้าปล้อง (๑๔,๙๘๙ คน) (แผนภูมิ ๑ ) แผนภูมิ ๑ จ�ำนวนประชากร จ�ำแนกตามอ�ำเภอ พ.ศ. ๒๕๕๓ เมื่อเปรียบเทียบอัตราการเพิ่มของประชากรต่อปีเป็นรายอ�ำเภอ พบว่า ระหว่างปี ๒๕๔๓ - ๒๕๕๓ อ�ำเภอหนองหญ้าปล้อง มีอัตราการเพิ่มของประชากรสูงสุด คือ ร้อยละ ๑.๗๗ รองลงมาคือ อ�ำเภอ แก่งกระจาน ร้อยละ ๑.๔๔ อ�ำเภอชะอ�ำ ร้อยละ ๑.๓๒ และอ�ำเภอบ้านแหลมมีอัตราการเพิ่มของประชากร ต�่ำที่สุด คือ ร้อยละ ๐.๑๖ ต่อปี (ภาคผนวก ตารางสถิติ ๒) ภูมิประชา 53
อัตราส่วนเพศ อัตราส่วนเพศของประชากร แสดงให้เห็นถึงสัดส่วนของประชากรชายต่อประชากรหญิง ๑๐๐ คน อัตราส่วนเพศของประชากรจังหวัดเพชรบุรีในปี ๒๕๕๓ คิดเป็นร้อยละ ๙๕.๗ กล่าวคือ มีจ�ำนวนประชากรชาย ๙๕.๗ คน ต่อจ�ำนวนประชากรหญิง ๑๐๐ คน ซึ่งเพิ่มขึ้นจากปี ๒๕๔๓ ซึ่งมีอัตราส่วนเพศ ร้อยละ ๙๓.๗ เมื่อเปรียบเทียบระหว่างเขตการปกครอง พบว่า นอกเขตเทศบาลมีอัตราส่วนเพศสูงกว่า ในเขตเทศบาล (ร้อยละ ๙๘.๖ และ ๙๑.๐ ตามล�ำดับ) เมื่อพิจารณาเป็นรายอ�ำเภอ พบว่า อ�ำเภอแก่งกระจาน มีอัตราส่วนเพศสูงสุด คือ ร้อยละ ๑๐๓.๘ รองลงมา คือ อ�ำเภอหนองหญ้าปล้อง ร้อยละ ๑๐๑.๖ และอ�ำเภอเมืองเพชรบุรี มีอัตราส่วนเพศต�่ำสุด คือ ร้อยละ ๙๒.๕ อ�ำเภอและเขตการปกครอง อัตราส่วนเพศ พ.ศ. ๒๕๔๓ พ.ศ. ๒๕๕๓ รวม ในเขตเทศบาล นอกเขตเทศบาล อ�ำเภอ เมืองเพชรบุรี เขาย้อย หนองหญ้าปล้อง ชะอ�ำ ท่ายาง บ้านลาด บ้านแหลม แก่งกระจาน ๙๓.๗ ๙๒.๓ ๙๔.๔ ๙๐.๙ ๙๔.๖ ๑๐๑.๕ ๙๕.๘ ๙๒.๔ ๙๒.๑ ๙๓.๗ ๑๐๓.๙ ๙๕.๗ ๙๑.๐ ๙๘.๖ ๙๒.๕ ๙๗.๒ ๑๐๑.๖ ๙๖.๓ ๙๔.๙ ๙๔.๗ ๙๗.๘ ๑๐๓.๘ ตาราง ๗ อัตราส่วนเพศ จ�ำแนกตามอ�ำเภอและเขตการปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๕๓ 54 พื้นภูมิเพชรบุรี
จ�ำนวนและขนาดของครัวเรือนโดยเฉลี่ย ในปี ๒๕๕๓ จังหวัดเพชรบุรีมีจ�ำนวนครัวเรือนทั้งสิ้น ๑๔๒,๕๖๖ ครัวเรือน มีขนาดของ ครัวเรือนโดยเฉลี่ย ๓.๓ คนต่อหนึ่งครัวเรือน ซึ่งมีขนาดเล็กลงจากส�ำมะโนที่ผ่านมา คือในปี ๒๕๔๓ มีขนาดของครัวเรือนโดยเฉลี่ย ๓.๘ คน เมื่อเปรียบเทียบระหว่างเขตการปกครอง พบว่า นอกเขตเทศบาลมีขนาดของครัวเรือน โดยเฉลี่ยใหญ่กว่าในเขตเทศบาล คือ ๓.๓ คน และ ๓.๒ คนต่อหนึ่งครัวเรือนตามล�ำดับ และเมื่อ เทียบกับปี ๒๕๔๓ ทั้งในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล มีขนาดของครัวเรือนโดยเฉลี่ยเล็กลง เขตการปกครอง จำนวนครัวเรือน ขนาดของครัวเรือนโดยเฉลี่ย พ.ศ. ๒๕๔๓ พ.ศ. ๒๕๕๓ พ.ศ. ๒๕๔๓ พ.ศ. ๒๕๕๓ รวม ในเขตเทศบาล นอกเขตเทศบาล ๑๑๓,๓๒๙ ๔๒,๕๕๓ ๗๐,๗๗๖ ๑๔๒,๕๖๖ ๕๔,๐๐๖ ๘๘,๕๖๐ ๓.๘ ๓.๗ ๓.๙ ๓.๓ ๓.๒ ๓.๓ ตาราง ๘ จ�ำนวนและขนาดครัวเรือน จ�ำแนกตามเขตการปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๕๓ เมื่อพิจารณาเป็นรายอ�ำเภอ พบว่า อ�ำเภอบ้านแหลม มีขนาดของครัวเรือนโดยเฉลี่ยใหญ่ที่สุด คือ ในหนึ่งครัวเรือนมีจ�ำนวนประชากรโดยเฉลี่ย ๔.๐ คน ส่วนอ�ำเภอแก่งกระจานมีขนาดของครัวเรือน โดยเฉลี่ยเล็กที่สุด คือ ๒.๕ คนต่อหนึ่งครัวเรือน ภูมิประชา 55
ความหนาแน่นของประชากร ความหนาแน่นของประชากร พิจารณาจากจ�ำนวนประชากร โดยเฉลี่ยต่อพื้นที่ ๑ ตาราง กิโลเมตร พบว่า จังหวัดเพชรบุรีมีจ�ำนวนประชากรโดยเฉลี่ยประมาณ ๗๕.๖ คนต่อพื้นที่ ๑ ตาราง กิโลเมตร ซึ่งเพิ่มขึ้นจากส�ำมะโนที่ผ่านมา คือ ในปี ๒๕๔๓ มีความหนาแน่นของประชากรโดยเฉลี่ย ๖๙.๙ คนต่อพื้นที่ ๑ ตารางกิโลเมตร เมื่อเปรียบเทียบระดับอ�ำเภอ พบว่า ในพื้นที่ ๑ ตารางกิโลเมตร อ�ำเภอเมืองเพชรบุรี มีความหนาแน่นของประชากรสูงสุด คือ ๔๒๗.๐ คน รองลงมา คือ อ�ำเภอบ้านแหลม ๒๙๑.๘ คน และต�่ำสุด คือ อ�ำเภอแก่งกระจาน ๑๑.๓ คน (คนต่อ ๑ ตารางกิโลเมตร) อำเภอ ความหนาแน่นของประชากรโดยเฉลี่ย พ.ศ. ๒๕๔๓ พ.ศ. ๒๕๕๓ รวม ๖๙.๙ ๗๕.๖ เมืองเพชรบุรี เขาย้อย หนองหญ้าปล้อง ชะอ�ำ ท่ายาง บ้านลาด บ้านแหลม แก่งกระจาน ๔๐๕.๑ ๑๑๗.๔ ๑๐.๐ ๙๗.๖ ๑๐๙.๗ ๑๕๙.๙ ๒๘๗.๒ ๙.๘ ๔๒๗.๐ ๑๒๘.๐ ๑๒.๐ ๑๑๑.๔ ๑๑๖.๐ ๑๗๕.๖ ๒๙๑.๘ ๑๑.๓ ตาราง ๙ ความหนาแน่นของประชากร จ�ำแนกตามอ�ำเภอ พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๕๓ ประเภทที่อยู่อาศัยของประชากร ส�ำหรับประเภทที่อยู่อาศัยของประชากร ณ วันส�ำมะโน หรือวันที่ ๑ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๓ นั้น ได้จ�ำแนกเป็นที่อยู่อาศัยส่วนบุคคล และกลุ่มบุคคล พบว่า ในจังหวัดเพชรบุรีมีที่อยู่อาศัย ส่วนบุคคล ร้อยละ ๙๙.๗ ที่อยู่อาศัยของประชากรประเภทกลุ่มบุคคล (บ้านพักคนงานและสถาบัน) มีเพียงร้อยละ ๐.๓ เมื่อพิจารณาเกี่ยวกับประเภทที่อยู่อาศัยส่วนบุคคล พบว่า เป็นประเภทบ้านเดี่ยวมากที่สุด คือ ร้อยละ ๘๖.๑ รองลงมา คือ ตึกแถว/ห้องแถว/เรือนแถว ร้อยละ ๙.๑ ทาวน์เฮาส์/บ้านแฝด/ ทาวน์โฮม ร้อยละ ๓.๕ และคอนโดมิเนียม/แมนชั่น/แฟลต/อพาร์ตเมนต์/หอพักทั่วไป ร้อยละ ๐.๙ ตามล�ำดับ (ตาราง ๖) 56 พื้นภูมิเพชรบุรี
ประเภทที่อยู่อาศัย ร้อยละ รวม ๑๐๐.๐ ที่อยู่อาศัยส่วนบุคคล ๙๙.๗ บ้านเดี่ยว ๘๖.๑ ทาวน์เฮาส์/บ้านแฝด/ทาวน์โฮม ๓.๕ คอนโดฯ/แมนชั่น/อพาร์ตเมนต์ฯ ๐.๙ ตึกแถว/ห้องแถว/เรือนแถว ๙.๑ อื่น ๆ* ๐.๑ ที่อยู่อาศัยกลุ่มบุคคล** ๐.๓ ตาราง ๑๐ ร้อยละของที่อยู่อาศัยของประชากร จ�ำแนกตามประเภทที่อยู่อาศัย * หมายถึง : ที่อยู่อาศัยประเภทเรือ/แพ/รถ ห้องภายในส�ำนักงาน และอื่น ๆ ** หมายถึง : บ้านพักคนงานและสถาบัน เช่น กุฏิพระ เรือนจ�ำ หอพักนักเรียนประจ�ำ สถานสงเคราะห์ เป็นต้น อัตราการเพิ่มของประชากร จากการท�ำส�ำมะโนประชากรทุก ๑๐ ปี พบว่า อัตราการเพิ่มของประชากรแต่ละรอบ แตกต่างกัน กล่าวคือ อัตราการเพิ่มของประชากรระหว่างปี ๒๕๐๓ - ๒๕๑๓ เป็นร้อยละ ๑.๙๗ ต่อปี ระหว่างปี ๒๕๓๓ - ๒๕๔๓ เป็นร้อยละ ๐.๘๑ ต่อปี และระหว่างปี ๒๕๔๓ - ๒๕๕๓ เพิ่มขึ้นเป็น ร้อยละ ๐.๗๘ และมีแนวโน้มลดลงเนื่องจากนโยบายวางแผนครอบครัว พ.ศ. จำนวนประชากร อัตราเพิ่ม ๒๕๐๓ ๒๕๑๓ ๒๕๒๓ ๒๕๓๓ ๒๕๔๓ ๒๕๕๓ ๒๓๗,๘๕๓ ๒๘๙,๗๑๙ ๓๖๔,๙๐๐ ๔๐๑,๓๑๗ ๔๓๕,๓๗๗ ๔๗๐,๔๖๗ - ๑.๙๗ ๒.๓๑ ๐.๙๕ ๐.๘๑ ๐.๗๘ ตาราง ๑๑ จ�ำนวนประชากร และอัตราเพิ่มของประชากรต่อปี พ.ศ. ๒๕๐๓ - ๒๕๕๓ ภูมิประชา 57
รูปที่ ๑ ขบวนแห่นาคของชาว เพชรบุรีบนสะพานจอมเกล้า รูปที่ ๒ ทหารในกองพันที่ ๓ กรมทหารราบที่ ๑๑ รักษาพระองค์ 58 พื้นภูมิเพชรบุรี
รูปที่ ๓ ชาวจีนที่เข้ามาท�ำการค้าขาย จิตรกรรมวัดปากคลอง ภูมิประชา 59
รูปที่ ๔ ชาวกะเหรี่ยงชายป่า จิตรกรรมวัดปากคลอง รูปที่ ๕ ชาวจีนถวายตัวเข้ารับราชการ จิตรกรรมวัดปากคลอง 60 พื้นภูมิเพชรบุรี
รูปที่ ๖ พราหมณ์เมืองเพชรบุรีเป็นพราหมณ์พิธีในราชส�ำนัก จิตรกรรมวัดจันทราวาส รูปที่ ๗ งานชุมนุมชาวไทยทรงด�ำที่เพชรบุรี ๓๐ เมษายน ๒๕๕๓ ภูมิประชา 61
รูปที่ ๙ บรรยากาศ ตลาดเพชรบุรี ในสมัยรัชกาลที่ ๕ รูปที่ ๘ ภาพถ่ายเก่าระบุว่า เป็นงานประเพณีของ ชาวลาวเมืองเพชรบุรี 62 พื้นภูมิเพชรบุรี
รูปที่ ๑๐ ภาพถ่ายหมู่ชาวมุสลิมที่หน้ามัสยิด ต�ำบลท่าแร้ง รูปที่ ๑๑ พราหมณ์บ้านสมอพลือ ภูมิประชา 63
รูปที่ ๑๒ ครูและเด็กนักเรียน ที่เมืองเพชรบุรี สมัยรัชกาลที่ ๕ รูปที่ ๑๓ ชาวจีนที่เมืองเพชรบุรี 64 พื้นภูมิเพชรบุรี
รูปที่ ๑๔ หญิงชาวไทยทรงด�ำเขาย้อย ในยุค ๒๔๙๐ รูปที่ ๑๕ ภาพถ่ายหมู่ชาวมุสลิมที่หน้ามัสยิด ต�ำบลท่าแร้ง ภูมิประชา 65
โครงสร้างผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดเพชรบุรี การประกอบอาชีพ ๑. ด้านการเกษตรกรรม ข้อมูลการปลูกพืชเศรษฐกิจที่ส�ำคัญ ๒. ด้านการประมง ผลผลิตสัตว์น�้ำทะเล ผลผลิตสัตว์น�้ำจืด ๓. ด้านปศุสัตว์ ๔. การท�ำนาเกลือ ๕. แนวโน้มของผู้ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ๖. การพัฒนาเศรษฐกิจกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ๗. แหล่งน�้ำชลประทาน สภาพทางเศรษฐกิจ ๑. ด้านอุตสาหกรรม ๒. ด้านการท่องเที่ยว ๓. ด้านการเงิน การคลัง ๔. การพาณิชย์และการบริการ ๕. ด้านการสหกรณ์ กองทุนหมู่บ้าน โครงการธนาคารประชาชน หนึ่ง ต�ำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ ๖. ด้านรายได้ ค่าใช้จ่าย หนี้สินของประชาชน ๗. โครงสร้างประชากรและการจ้างงาน สภาพทางเศรษฐกิจและการมีงานท�ำ 66 พื้นภูมิเพชรบุรี
ภูมิประชา 67
สภาพทางเศรษฐกิจ โครงสร้างผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดเพชรบุรี โครงสร้างผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดเพชรบุรี ปี ๒๕๕๓ ณ ราคาประจ�ำปี เท่ากับ ๒๔,๙๒๓ ล้านบาท ประกอบด้วยสาขาการผลิตและการบริการที่ส�ำคัญ ๓ ล�ำดับแรก ได้แก่ สาขาอุตสาหกรรม มีสัดส่วนร้อยละ ๒๒.๙๙ สาขาเกษตรกรรม มีสัดส่วนร้อยละ ๑๔.๙๒ และสาขาการขายส่ง ขายปลีก และการซ่อมจักรยานยนต์ฯ สัดส่วนร้อยละ ๑๓.๐๓ ตามล�ำดับ โดยสาขาอุตสาหกรรมมีโครงสร้างล�ำดับแรก อันเนื่องจากการฟื้นตัวทางด้านการอุตสาหกรรมด้านส่งออก ด้านการบริโภค ด้าน การลงทุน โดยเฉพาะในช่วงไตรมาส ๑ และ ๒ ของปี ๒๕๕๓ ขณะเดียวกันยังมีแรงฉุดดึง จากการหดตัวของภาคเกษตร ปัจจัยลบจากภัยแล้ง ช่วงครึ่งปีแรก และการเกิด อุทกภัยในช่วงปลายปี ยังส่งผลให้ด้านท่องเที่ยวปรับตัวลดลงเช่นกัน แผนภูมิ ๒ ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดเพชรบุรี ปี ๒๕๕๓ ณ ราคาประจ�ำปีจาก สคช. 68 พื้นภูมิเพชรบุรี
การประกอบอาชีพ ๑. ด้านเกษตรกรรม (ที่มา ส�ำนักงานเกษตรจังหวัดเพชรบุรี) ปี ๒๕๕๓ จังหวัดเพชรบุรีมีพื้นที่ทั้งหมด ๓,๘๙๐,๗๑๑ ไร่ โดยมีพื้นที่ท�ำการเกษตรได้ ทั้งสิ้น ๙๒๗,๗๘๒ ไร่ อ�ำเภอท่ายางมีพื้นที่ท�ำการเกษตรได้มากที่สุด คือ จ�ำนวน ๒๔๑,๑๘๕ ไร่ รองลงมาเป็นอ�ำเภอแก่งกระจาน จ�ำนวน ๑๔๙,๓๔๙ ไร่ อ�ำเภอเมือง (๑๑๙,๔๐๗ ไร่) อ�ำเภอบ้านลาด (๑๑๐,๙๖๒ ไร่) อ�ำเภอชะอ�ำ (๑๐๒,๖๐๔ ไร่) ตามล�ำดับ อ�ำเภอที่มีพื้นที่น้อยที่สุด คือ อ�ำเภอหนองหญ้าปล้อง จ�ำนวน ๖๕,๑๒๔ ไร่ ปี ๒๕๕๓ (ที่มา ส�ำนักงานการเกษตรจังหวัดเพชรบุรี) จังหวัด เพชรบุรีมีพื้นที่ท�ำการเกษตรได้ทั้งหมด ๙๒๗,๗๘๒ ไร่ มีพื้นที่ท�ำนาได้มากที่สุด จ�ำนวน ๔๐๗,๖๖๑ ไร่ คิดเป็นร้อยละ ๔๓.๙๔ รองลงมาเป็นพื้นที่ท�ำไร่จ�ำนวน ๒๑๑,๕๘๐ ไร่ คิดเป็นร้อยละ ๒๒.๘๐ ปลูกไม้ผลยืนต้นจ�ำนวน ๑๙๖,๐๘๐ ไร่ คิดเป็นร้อยละ ๒๑.๑๓ และเป็นพื้นที่ท�ำการเกษตรอื่น ๆ ร้อยละ ๑๒.๑๓ - พื้นที่ท�ำนา ๔๐๗,๖๖๑ ไร่ - พื้นที่ท�ำไร่ ๒๑๑,๕๘๐ ไร่ - พื้นที่ไม้ผล - ไม้ยืนต้น ๑๙๖,๐๘๐ ไร่ - พื้นที่ปลูกผัก ๓๑,๒๔๐ ไร่ - พื้นที่ปลูกไม้ดอก - ไม้ประดับ ๘๙๒ ไร่ - พื้นที่การเกษตรอื่น ๆ ๘๐,๓๒๙ ไร่ ภูมิประชา 69
พืชเศรษฐกิจ พื้นที่เพาะปลูก ผลผลิตรวม (ตัน) ผลผลิตเฉลี่ย/ไร่ (กก.) ข้าวเจ้านาปี ๓๗๐,๐๙๔ ๒๖๙,๔๒๘,๔๓๒ ๗๒๘ ข้าวเจ้านาปรัง ๒๔๔,๒๖๔ ๑๗๘,๕๕๖,๙๘๔ ๗๓๑ สับปะรด ๔๐,๘๔๕ ๑๘๓,๕๑๖,๕๘๕ ๔,๔๙๓ อ้อยโรงงาน ๒๘,๐๔๔ ๒๑๘,๘๕๕,๓๗๖ ๗,๘๐๔ ถั่วลิสง ๖๖๖ ๒๑๘,๔๔๘ ๓๒๘ ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ๑๑,๔๑๒ ๖,๓๙๐,๗๒๐ ๕๖๐ มะนาว ๕๔,๖๔๗ ๑๐๘,๙๙๓ ๐.๘๐/ผล พืชเศรษฐกิจ/สินค้าเกษตรที่ส�ำคัญ ปีการเพาะปลูก ๒๕๕๓ ที่มา : ส�ำนักงานเกษตรจังหวัดเพชรบุรี 70 พื้นภูมิเพชรบุรี
ข้อมูลประชากรด้านเกษตรปี ๒๕๕๓ ประชากรทั้งหมด ๔๖๑,๒๓๙ คน ครัวเรือนทั้งหมด ๑๒๑,๗๑๓ ครัวเรือน ประชากรภาคเกษตร ๑๗๒,๔๘๓ คน ครัวเรือนภาคเกษตร ๖๒,๓๓๗ ครัวเรือน ท�ำนา ๒๕,๕๕๔ ครัวเรือน ท�ำไร่ ๑๐,๙๔๕ ครัวเรือน ปลูกผัก ๘,๕๖๐ ครัวเรือน ไม้ผล - ไม้ไม้ยืนต้น ๒๓,๖๓๕ ครัวเรือน ไม้ดอก - ไม้ประดับ ๔๙๓ ครัวเรือน ทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์ ๓,๘๕๐ ครัวเรือน ท�ำประมง ๔,๒๗๔ ครัวเรือน ปลูกป่าโดยเอกชน ๑,๐๔๑ ครัวเรือน ๒. ด้านการประมง (ที่มา : ส�ำนักงานประมงจังหวัดเพชรบุรี) จังหวัดเพชรบุรีมีพื้นที่ติดต่อกับชายทะเลด้านตะวันออกติดต่อกับ อ่าวไทย ตั้งแต่อ�ำเภอบ้านแหลมถึงอ�ำเภอชะอ�ำ ระยะทางประมาณ ๘๒ กิโลเมตรเศษ ท�ำให้อาชีพประมงเป็นอาชีพที่มีความส�ำคัญ และสร้างรายได้ให้กับจังหวัดเพชรบุรี สูงมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งพื้นที่ชายฝั่งอ�ำเภอบ้านแหลม เป็นแหล่งเพาะเลี้ยง หอยแครงที่ส�ำคัญที่สุดของประเทศ ส�ำหรับหอยเสียบจะมีบริเวณบางขุนไทร ซึ่งหอยเสียบจะมีเพียง ๒ แห่งเท่านั้น อีกแห่งหนึ่งคือ จังหวัดนครศรีธรรมราช ปริมาณสัตว์น�้ำทั้งจากการท�ำประมงในทะเลและประมงน�้ำจืด ในปี ๒๕๕๓ มีผลผลิต รวมทั้งสิ้น ๓๑,๒๙๐.๒๓ ตัน มีมูลค่า ๖๒๖,๒๕๓,๔๙๘ บาท แบ่งเป็น ผลผลิตสัตว์น�้ำทะเล ๑. จากการประกอบการเพาะเลี้ยงสัตว์น�้ำชายฝั่ง - กุ้งทะเล ผู้ประกอบการ ๔๐๒ ราย ผลผลิต ๑๒,๓๗๕.๓๖ ตัน มูลค่า ๑,๐๖๑,๘๗๕,๐๐๐ บาท (ข้อมูล : เกษตรและสหกรณ์จังหวัดเพชรบุรี) - หอยแครง ผู้ประกอบการ ๕๑๕ ราย ผลผลิต ประมาณ ๔,๕๖๕.๕๐ ตัน มูลค่า ๘๖,๗๔๙,๒๕๐ บาท - ปลากะพงขาว ผู้ประกอบการ ๒๙ ราย ผลผลิต ประมาณ ๒๙.๑๐ ตัน มูลค่า ๓ ล้านบาท ๒. จากการประกอบการด้วยเครื่องมือประมงทะเล จ�ำนวนเรือประมงที่ใช้ในการประกอบการ จ�ำนวน ๔๗๐ ตัน ผลผลิต ประมาณ ๖,๖๐๒,๑๖๖ ตัน ภูมิประชา 71
๓. จ�ำนวนครัวเรือนประมง ๔,๓๓๘ ครัวเรือน - ท่าเทียบเรือ ๑๓ แห่ง - โรงงานผลิตภัณฑ์สัตว์น�้ำแช่เยือกแข็ง ๑ แห่ง - โรงงานน�้ำแข็ง ๕ แห่ง - โรงงานน�้ำปลา ๑ แห่ง - สถานแปรรูปสัตว์น�้ำเบื้องต้น ๘ แห่ง - โรงงานผลิตอาหารสัตว์น�้ำ ๕ แห่ง 72 พื้นภูมิเพชรบุรี
ผลผลิตสัตว์น�้ำจืด ผลผลิตจากการเพาะเลี้ยงและจากการท�ำการประมงในแหล่งน�้ำ ผลผลิตรวม ๒,๐๗๐.๖ ตัน มูลค่า ๖๖,๒๕๙,๒๐๐ บาท - ผลผลิตสัตว์น�้ำจืดจากการเพาะเลี้ยง มูลค่า ๒,๐๐๐ ตัน ผู้ที่ท�ำการอาชีพประมงจะมีอยู่ ๒ กลุ่ม ๑. เจ้าของกิจการ ส่วนใหญ่เป็นนายทุน มีฐานะดี และค่อนข้างดี แต่บางครั้งก็อาจล้มละลายได้ เรือที่ท�ำการประมงในน่านน�้ำทะเลลึกล่วงล�้ำ น่านน�้ำประเทศเพื่อนบ้าน ถ้าจับได้โดนริบเรือประมง ๒. ลูกจ้าง ส่วนใหญ่ฐานะยากจน ต้องท�ำงานหนัก ชีวิตต้องเสี่ยง ถูกจับเมื่อเรือประมงถูกจับ เมื่อได้เงินค่าจ้างจะใช้จ่ายฟุ่มเฟือย ขาดการประหยัด ขาดคุณภาพชีวิตที่ดี ภรรยาต้องท�ำงานรับจ้างในอาชีพประมง มีรายได้ไม่แน่นอน ต้องใช้บริการกู้ยืมเงินทุนนอกระบบ ปัจจุบันผู้ประกอบอาชีพประมงต้องจ้าง แรงงานต่างด้าว เช่น พม่า เขมร ๓. ด้านปศุสัตว์ (ที่มา : ส�ำนักงานปศุสัตว์จังหวัดเพชรบุรี) ผลผลิตทางด้านปศุสัตว์ของจังหวัดเพชรบุรี ปี ๒๕๕๓ มีมูลค่า ประมาณ ๓,๕๐๐ ล้านบาท รายได้ปศุสัตว์ที่ส�ำคัญ ได้แก่ การเลี้ยงโคนม โคขุน โคเนื้อ สุกร และสัตว์ปีก โดยเป็นระบบการเลี้ยงในรูปแบบฟาร์ม และรูปแบบ รายย่อย พื้นที่เลี้ยงสัตว์ที่ส�ำคัญ ได้แก่ ภูมิประชา 73
๑. โคนม มีการเลี้ยงกันมากในพื้นที่ ๔ อ� ำเภอ ได้แก่ อ� ำเภอชะอ� ำ แก่งกระจาน ท่ายาง และ เมืองเพชรบุรี ๒. โคเนื้อ มีการเลี้ยงกันทั่วไปในทุกอ� ำเภอ ด้วยการเลี้ยงโคเนื้อพันธุ์ลูกผสม และโคพื้นเมือง ซึ่งซื้อ วัวรุ่นมาจากภาคอีสานหรือน� ำเข้าจากประเทศข้างเคียง ๓. สุกร มีเกษตรกรเลี้ยงทั่วไปทุกอ� ำเภอ ๔. สัตว์ปีก มีเกษตรกรเลี้ยงในทุกอ� ำเภอ ส่วนใหญ่เป็นการเลี้ยงไก่พื้นเมือง ได้แก่ ไก่เนื้อ และไก่ไข่ ซึ่งมีฟาร์มไก่เนื้อมาตรฐานเพื่อการส่งออก จ� ำนวน ๕๔ ฟาร์ม มีการส่งเนื้อไก่ไปต่างประเทศ ประมาณปีละ ๓ ล้านตัว มูลค่าประมาณ ๒๒๕ ล้านบาท ส่งขายตลาด ภายในประเทศปีละประมาณ ๑.๘ ล้านบาท มูลค่า ประมาณ ๔๗.๒ ล้านบาท 74 พื้นภูมิเพชรบุรี
ชนิดสัตว์/ผลผลิต เกษตรกร (ราย) จำนวนสัตว์ (ตัว) มูลค่าปศุสัตว์ (บาท) มูลค่าผลผลิต ในรอบปี (บาท) รวมมูลค่าทั้งสิ้น (บาท) ๑. โคนม ๓๘๑ ๘,๗๓๒ ๑๕๗,๑๐๐,๐๐๐ ๒๕๖,๕๐๐,๐๐๐ ๔๑๓,๖๐๐,๐๐๐ ๒. โคเนื้อ ๑๑,๘๑๘ ๑๒๕,๕๗๖ ๑,๖๒๐,๘๐๐,๐๐๐ ๘๒,๒๐๐,๐๐๐ ๑,๗๐๓,๐๐๐,๐๐๐ ๓. กระบือ ๖๗ ๓๖๙ ๒,๖๐๐,๐๐๐ ๒๐๐,๐๐๐ ๒,๘๐๐,๐๐๐ ๔. สุกร ๑,๑๐๓ ๕๙,๒๑๘ ๕๙,๘๐๐,๐๐๐ ๓๑๗,๕๐๐,๐๐๐ ๓๗๗,๓๐๐,๐๐๐ ๕. ไก่พื้นเมือง ๑๑,๑๐๑ ๒๓๘,๔๙๒ ๒๘,๖๐๐,๐๐๐ ๑๑๙,๒๐๐,๐๐๐ ๑๔๗,๘๐๐,๐๐๐ ๖. ไก่ไข่ ๑๐๑ ๑๙๘,๑๖๗ ๒๕,๗๐๐,๐๐๐ ๑๓๔,๕๐๐,๐๐๐ ๑๖๐,๒๐๐,๐๐๐ ๗. ไก่เนื้อ ๑๐๗ ๔,๘๖๗,๗๕๓ - ๓๖๕,๐๐๐,๐๐๐ ๓๖๕,๐๐๐,๐๐๐ ๘. เป็ดไข่ ๕๘๘ ๘๑,๘๑๘ ๑๒,๒๐๐,๐๐๐ ๖๖,๖๐๐,๐๐๐ ๗๘,๘๐๐,๐๐๐ ๙. เป็ดเนื้อ - เป็ดเทศ ๖๑๖ ๔๒,๘๖๒ - ๓๒,๐๐๐,๐๐๐ ๓๒,๐๐๐,๐๐๐ ๑๐. แพะ - แกะ ๒๒๔ ๙,๓๙๓ ๑๖,๘๐๐,๐๐๐ ๒๘,๑๐๐,๐๐๐ ๔๔,๙๐๐,๐๐๐ รวม ๑๙,๐๖๔ ๑,๖๔๙,๖๗๓ ๑,๙๒๓,๖๐๐,๐๐๐ ๑,๔๐๑,๘๐๐,๐๐๐ ๓,๓๒๕,๔๐๐,๐๐๐ ข้อมูลจ�ำนวนปศุสัตว์จังหวัดเพชรบุรี ปี ๒๕๕๓ (ที่มา : ส�ำนักงานปศุสัตว์จังหวัดเพชรบุรี) ภูมิประชา 75
๔. การท�ำนาเกลือ ประชากรที่ท�ำนาเกลือส่วนใหญ่เป็นประชาชนอ�ำเภอบ้านแหลม ได้แก่ ต�ำบลบ้านแหลม บางขุนไทร บางแก้ว แหลมผักเบี้ย คิดเป็นร้อยละ ๙๐ อีกส่วนหนึ่งคือประชาชนในเขตต�ำบลหาดเจ้าส�ำราญ อ�ำเภอเมือง คิดเป็น ร้อยละ ๑๐ คิดเป็นพื้นที่ประมาณ ๓๖,๐๐๐ ไร่ 76 พื้นภูมิเพชรบุรี
คุณภาพเกลือ เกลือในจังหวัดเพชรบุรีเป็นเกลือที่มีคุณภาพดีที่สุด ส�ำหรับภาคใต้ฝั่งตะวันออก เพราะ ๑. ไม่มีสารเคมี – สารปนเปื้อน เพราะไม่มีโรงงานปล่อยน�้ำเสียลง แม่น�้ำและไหลลงสู่ทะเล ๒. มีความเค็มเข้มข้นดีมาก เพราะปริมาณน�้ำจืดที่ไหลลงสู่ทะเล ภาคใต้ฝั่งตะวันออกมีน้อย จ�ำนวนผู้ประกอบอาชีพนาเกลือ มีประมาณ ๒๕๐ ครอบครัว มีผู้ประกอบอาชีพท�ำนาเกลือรายใหญ่ จ�ำนวน ๑,๐๐๐ - ๑,๕๐๐ ไร่ ประมาณ ๗ - ๘ ราย จ�ำนวน ๕๐๐ - ๑,๐๐๐ ไร่/ครอบครัว จ�ำนวนประมาณ ๑๐ ราย ๒๐๐ - ๕๐๐ ไร่/ครอบครัว จ�ำนวนประมาณ ๖๐ ราย ๑๐๐ - ๒๐๐ ไร่/ครอบครัว จ�ำนวนประมาณ ๖๐ ราย ๕๐ - ๒๐๐ ไร่/ครอบครัว จ�ำนวนประมาณ ๖๐ ราย ๒๐ - ๓๐ - ๕๐ ไร่/ครอบครัว จ�ำนวนประมาณ ๕๐ ราย ภูมิประชา 77
ปริมาณผลผลิตที่ได้ เฉลี่ยปีละ ๔๕๐,๐๐๐,๖๐๐,๐๐๐ ตัน บางปี อาจมีปริมาณ ๒๕๐,๐๐๐ - ๓๐๐,๐๐๐ ตัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปริมาณน�้ำฝนและความถี่ ของฝนตก รายได้/ราคา ราคาของเกลือขึ้นอยู่กับปริมาณและคุณภาพของเกลือ ที่ผลิตได้ในแต่ละปี มีราคาตันละ ๙๐๐ - ๑,๐๐๐ - ๑,๕๐๐ - ๒,๐๐๐ - ๒,๕๐๐ บาท ราคาเกลือสีขาวอาจมีราคาตันละ ๕,๐๐๐ บาท รายได้จากการขายผลผลิต ถ้าราคาตันละ ๑,๐๐๐ บาท จะมีรายได้ ประมาณ ๔๕๐,๐๐๐,๐๐๐ บาท คิดเป็นครอบครัวละ ๑,๘๐๐,๐๐๐ บาท (ที่มา : นายอ�ำนวย ทิมโทเม รองประธานสหกรณ์เกลือบ้านแหลม จ�ำกัด) ๕. แนวโน้มของผู้ประกอบอาชีพการเกษตรกรรม ผู้ประกอบอาชีพด้านการเกษตรจะมีอยู่ ๒ ลักษณะ ๑. เกษตรที่อยู่ในเขตชลประทาน ๒. เกษตรที่อยู่นอกเขตชลประทาน ๑. ผู้ประกอบอาชีพเกษตรที่อยู่ในเขตพื้นที่ชลประทานของ เขื่อนแก่งกระจานและโครงการแม่กลองใหญ่ ซึ่งมีพื้นที่ในเขตชลประทาน ประมาณ ๖๗๘,๗๔๓ ไร่ จาก ๙๙๓,๗๔๘ ไร่ คิดเป็นพื้นที่ประมาณร้อยละ ๖๘.๓๐ เกษตรกรที่อยู่ในพื้นที่ส่วนใหญ่สามารถประกอบอาชีพด้านเกษตรได้ผลผลิตที่ ค่อนข้างดี แต่เนื่องจากปัจจัยการผลิต เช่น ปุ๋ย ยาปราบศัตรูพืช ค่าแรง มีต้นทุน ที่สูง ประกอบกับเกษตรกรขายผลผลิตไม่ได้ราคา จึงท�ำให้มีรายได้ไม่พอกับ รายจ่าย จึงท�ำให้เกษตรกรส่วนใหญ่มีฐานะยากจน ประกอบกับรัฐบาลอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ มีนโยบายประกันรายได้ของเกษตรกร จึงท�ำให้เกษตรกรมีรายได้ เพิ่มขึ้น ซึ่งมีผลท�ำให้ฐานะความเป็นอยู่ดีขึ้น แต่นโยบายของรัฐบาลยิ่งลักษณ์ ชินวัตร เป็นนโยบายจ�ำน�ำข้าว ซึ่งผู้ได้ประโยชน์มากกว่าคือโรงสี ๒. ผู้ประกอบอาชีพเกษตรกรที่อยู่นอกเขตชลประทาน ส่วนใหญ่ คือเกษตรกรที่อยู่ในอ�ำเภอแก่งกระจาน อ�ำเภอหนองหญ้าปล้อง ซึ่งมีแนวโน้ม จะมีปริมาณน�้ำฝนน้อย โดยเฉลี่ยในปี ๒๕๕๒ มีฝนตกเพียง ๙๙ วัน หากปีใด ฝนตกน้อยลง เกษตรกรจะได้ผลผลิตน้อยลง บางรายไม่ได้ผลผลิตเลย ส่วนใหญ่ เกษตรกรกลุ่มนี้จะมีฐานะปานกลาง และค่อนข้างยากจน 78 พื้นภูมิเพชรบุรี
๖. การพัฒนาเศรษฐกิจจังหวัดเพชรบุรีกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ภายใต้กระบวนโลกาภิวัตน์ สิ่งที่ช่วยจังหวัดได้มาก ในการที่จะช่วย ในการพัฒนาจังหวัด/ประเทศของเราได้เร็วก็คือ “ทุน” (ส�ำนักงานคณะกรรมการ พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ, ๒๕๔๐ : ๘๐) ค�ำกล่าวเช่นนี้เป็นจริง เพียงครึ่งเดียว อีกครึ่งหนึ่งก็อาจเกิดผลร้ายที่รุนแรงก็ได้ เพราะเราเจอมาแล้ว ในกรณีของวิกฤติเศรษฐกิจ เมื่อปี ๒๕๔๐ ประธานธนาคารโลก James Wolferson กล่าวว่า “เงินแก้ปัญหาความยากจนไม่ได้ ถ้าขาด ๑) การจัดการที่ดี ๒) ทุนทางปัญญา วัฒนธรรม ๓) ทุนทางสังคม ซึ่งมีความส�ำคัญมาก หากขาด ๓ ประการนี้ เงินก็จะไหลไปสู่ประเทศที่พัฒนาและคนรวย ผลก็คือคนจนก็จน ต่อไป การพัฒนาจังหวัดต้องอยู่บนพื้นฐานของทุนของชุมชน ๔ ประการ ๑. ทุนทางทรัพยากรธรรมชาติ ในความหลากหลายทางชีวภาพ และความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ ป่าไม้ แร่ธาตุ เพชรบุรีมีชายทะเล ที่ยาวเหยียด มีอ่างเก็บน�้ำด้วยทรัพยากรสัตว์น�้ำทะเล และน�้ำจืด มีทะเลหมอกที่ สวยที่สุดในประเทศไทย (เขาพะเนินทุ่ง) ๒. ทุนทางวัฒนธรรม/ภูมิปัญญาท้องถิ่น องค์ความรู้ที่สั่งสม มาตั้งแต่อดีต ประเพณี ศิลปวัฒนธรรม ๓. ทุนทางสังคม ความเป็นพี่เป็นน้องร้อยรัดให้สังคมมีการช่วยเหลือ เกื้อกูล ชุมชนเข้มแข็ง ๔. ทุนทางโภคทรัพย์ เงินทุนที่ได้จากการรวมตัวกันของคนในชุมชน อันเนื่องมาจากการส่งเสริมการประหยัดอดออม ซึ่งในจังหวัดเพชรบุรีมีองค์กร การเงินที่เกิดจากการรวมตัวของชาวบ้าน คือ สหกรณ์การเกษตร และสหกรณ์ เครดิตยูเนี่ยน ท�ำให้ชาวบ้านได้เข้าถึงแหล่งเงินทุนดอกเบี้ยต�่ำ ช่วยท�ำให้ชาวบ้าน มีเงินทุน เพื่อใช้ในการประกอบอาชีพการเกษตร ท�ำมาค้าขาย ลงทุนท�ำกิจกรรม ต่าง ๆ ๗. แหล่งน�้ำ/ชลประทาน จังหวัดเพชรบุรีมีพื้นที่ทั้งหมด ๖,๒๒๕ ตารางกิโลเมตร หรือ ๓,๘๙๐,๗๑๑ ไร่ เป็นพื้นที่การเกษตร ๙๙๓,๗๔๘ ไร่ คิดเป็น ๒๕% ของพื้นทั้งจังหวัด อยู่ในเขต ชลประทาน ๖๗๘,๗๔๘ ไร่ คิดเป็น ๖๘% ของพื้นที่ท�ำการเกษตร ข้อมูลจากเกษตร จังหวัด ปี ๒๕๔๙ โดยมีโครงการชลประทานส�ำคัญ ๆ ที่ด�ำเนินการจัดหาน�้ำให้กับ เกษตรกร เพื่อใช้ประโยชน์ในการประอาชีพและการอุปโภคบริโภค ดังนี้ ภูมิประชา 79
๑. โครงการชลประทานเพชรบุรี จ�ำนวน ๑๒๓,๙๕๗ ไร่ รับน�้ำจาก อ่างเก็บน�้ำขนาดกลาง ๑๒ แห่ง อ่างเก็บน�้ำขนาดเล็ก โดยพระราชด�ำริ ๒๒ แห่ง และอ่างเก็บน�้ำขนาดเล็กถ่ายโอน ๖๕ แห่ง ๒. โครงการส่งน�้ำและบ�ำรุงรักษาเพชรบุรี จ�ำนวน ๔๖๘,๒๘๖ ไร่ รับน�้ำจากอ่างเก็บน�้ำแก่งกระจาน ๓. โครงการส่งน�้ำและบ�ำรุงรักษาเพชรบุรี จ�ำนวน ๔๖๘,๒๘๖ ไร่ รับน�้ำจากอ่างเก็บน�้ำแก่งกระจาน ๔. โครงการส่งน�้ำและบ�ำรุงรักษาราชบุรีฝั่งขวา จ�ำนวน ๘๖,๕๐๐ ไร่ รับน�้ำจากเขื่อนแม่กลอง ดังนั้น จึงยังมีพื้นที่การเกษตรอีก ๓๑๕,๐๐๕ ไร่ ที่อยู่นอกเขต ชลประทาน ซึ่งจ�ำเป็นต้องพัฒนาแหล่งน�้ำในเขตพื้นที่ดังกล่าว เพื่อเป็นแหล่งน�้ำ ต้นทุนในการเกษตรต่อไป อ่างเก็บน�้ำที่ส�ำคัญในจังหวัดเพชรบุรี • อ่างเก็บน�้ำขนาดใหญ่ จ�ำนวน ๑ แห่ง (ส่งน�้ำให้กับพื้นที่ ในเขตส่งน�้ำฯ เพชรบุรี) ได้แก่ เขื่อนแก่งกระจาน ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอแก่งกระจาน สามารถเก็บกักน�้ำได้ ๗๑๐ ล้านลูกบาศก์เมตร อ่างเก็บน�้ำแก่งกระจาน 80 พื้นภูมิเพชรบุรี
• อ่างเก็บน�้ำขนาดกลาง จ�ำนวน ๑๒ แห่ง (ส่งน�้ำให้กับพื้นที่นอก เขตส่งน�้ำฯ เพชรบุรี) ได้แก่ ๑. อ่างเก็บน�้ำห้วยตะแปด ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอชะอ�ำ เก็บกักน�้ำได้ ๔.๐ ล้านลูกบาศก์เมตร ๒. อ่างเก็บน�้ำห้วยทราย ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอชะอ�ำ เก็บกักน�้ำได้ ๑.๙๕ ล้านลูกบาศก์เมตร ๓. อ่างเก็บน�้ำบ้านทุ่งขาม ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอชะอ�ำ เก็บกักน�้ำได้ ๘.๐๐ ล้านลูกบาศก์เมตร ๔. อ่างเก็บน�้ำห้วยพุหวาย ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอชะอ�ำ เก็บกักน�้ำได้ ๐.๘๐ ล้านลูกบาศก์เมตร ๕. อ่างเก็บน�้ำโป่งทะลุ ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอชะอ�ำ เก็บกักน�้ำได้ ๐.๘๑ ล้านลูกบาศก์เมตร ๖. อ่างเก็บน�้ำหุบกะพง ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอชะอ�ำ เก็บกักน�้ำได้ ๐.๓๖ ล้านลูกบาศก์เมตร ๗. อ่างเก็บน�้ำห้วยวังยาว ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอท่ายาง เก็บกักน�้ำได้ ๐.๒๖๕ ล้านลูกบาศก์เมตร ๘. อ่างเก็บน�้ำห้วยสามเขา ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอท่ายาง เก็บกักน�้ำได้ ๓.๔ ล้านลูกบาศก์เมตร อ่างเก็บน�้ำ ห้วยตะแปด ภูมิประชา 81
อ่างเก็บน�้ำ เขากระปุก อ่างเก็บน�้ำ หนองไทร 82 พื้นภูมิเพชรบุรี
๙. อ่างเก็บน�้ำบ้านกะหร่างสาม ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอแก่งกระจาน เก็บกักน�้ำได้ ๖.๐ ล้านลูกบาศก์เมตร ๑๐. ฝายทดน�้ำห้วยสงสัย ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอแก่งกระจาน เก็บกักน�้ำได้ ๔.๐๕๔ ล้านลูกบาศก์เมตร ๑๑. อ่างเก็บน�้ำห้วยพุน้อย ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอท่ายาง เก็บกักน�้ำได้ ๐.๓๒ ล้านลูกบาศก์เมตร ๑๒. อ่างเก็บน�้ำห้วยแม่ประจัน ตั้งอยู่ที่อ�ำเภอหนองหญ้าปล้อง เก็บกักน�้ำได้ ๔๒.๒๐ ล้านลูกบาศก์เมตร • แหล่งน�้ำขนาดเล็ก จ�ำนวน ๖ ประเภท ดังนี้ ๑. อ่างเก็บน�้ำขนาดเล็กตามพระราชด�ำริ จ�ำนวน ๒๒ แห่ง เก็บกักน�้ำได้ ๑๑.๔๕ ล้านลูกบาศก์เมตร ๒. อ่างเก็บน�้ำขนาดเล็กตาม พน. หรือ กชช. จ�ำนวน ๖๕ แห่ง เก็บกักน�้ำได้ ๒๑.๔๒๔ ล้านลูกบาศก์เมตร ๓. ศูนย์บริการเกษตรเคลื่อนที่ จ�ำนวน ๙๘ แห่ง เก็บกักน�้ำ ได้ ๐.๖๓ ล้านลูกบาศก์เมตร ๔. ขุดลอกหนองน�้ำธรรมชาติ จ�ำนวน ๒๖ แห่ง เก็บกักน�้ำ ได้ ๐.๕๒ ล้านลูกบาศก์เมตร ๕. แหล่งน�้ำในไร่นาตามแผนปกติ จ�ำนวน ๕๘๙ บ่อ เก็บกักน�้ำ ได้ ๐.๗๔ ล้านลูกบาศก์เมตร ๖. แหล่งน�้ำในไร่นาตามแผนปรับโครงสร้างและระบบผลิต การเกษตร จ�ำนวน ๓๐๘ บ่อ เก็บกักน�้ำได้ ๐.๗๔ ล้านลูกบาศก์เมตร ภูมิประชา 83
สภาพทางเศรษฐกิจ ๑. ด้านอุตสาหกรรม ปัจจุบันประชากรวัยแรงงาน เมื่อจบการศึกษาในระดับต่าง ๆ จะละทิ้ง อาชีพดั้งเดิมของบรรพบุรุษ อันเนื่องจากเหตุปัจจัยหลายประการ เช่น เป็นอาชีพ ที่ไม่มีเกียรติ ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง รายได้ไม่แน่นอน รายได้ไม่พอกับค่าใช้จ่าย เกษตรกรส่วนใหญ่ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง หากจะมีที่ดินเป็นของตนเองก็ ไม่มากนัก จ�ำนวน ๕ - ๑๕ ไร่/ครอบครัว เกษตรกรได้ขายที่ดินให้กับนายทุน ต่างถิ่นไปมากมายในสมัยที่พลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ เป็นนายกรัฐมนตรี ซึ่ง เป็นไปทั่วจังหวัดและทั่วประเทศ บางหมู่บ้านได้ขายที่ดินที่เหลืออยู่ให้กับนายทุน ท้องถิ่นไปหมดแล้ว เนื่องจากให้ราคาสูงมาก เช่น ไร่ละ ๕ - ๖ แสนบาท - ไร่ละ ๒ - ๓ ล้านบาท เช่น ต�ำบลปึกเตียน บางเก่า หนองจอก หนองศาลา นายาง อ.ชะอ�ำ และบริเวณอ�ำเภอหนองหญ้าปล้อง โดยเฉพาะอ�ำเภอแก่งกระจาน ได้ขายที่ดินให้กับสนามกอล์ฟ แก่งกระจานคันทรี่คลับไปเป็นส่วนใหญ่ นอกจากนั้น นายทุนต่างถิ่นได้ซื้อที่ดินไปจัดสร้างสวนเกษตร รีสอร์ท เป็นต้น ประกอบกับอ�ำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี เป็นเขตส่งเสริมการลงทุน เขต ๓ มีอุตสาหกรรมค่อนข้างหลากหลาย ทั้งที่ได้รับการส่งเสริมการลงทุน และมิได้รับการส่งเสริมการลงทุนจากคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน จ�ำนวน อุตสาหกรรมได้มีการขยายตัวดังนี้ ปี พ.ศ. ๒๕๕๐ ๒๕๕๑ ๒๕๕๒ ๒๕๕๓ จำนวนอุตสาหกรรม ๖๖๓ ๖๖๗ ๖๗๒ ๖๘๘ (ที่มา : รายงานสถิติจังหวัด พ.ศ. ๒๕๕๓ เพชรบุรี : ๑๑๗) 84 พื้นภูมิเพชรบุรี
ในปี ๒๕๕๓ มีเงินทุนรวม ๓๐,๒๗๙,๒๒๐ ล้านบาท สามารถสร้างงาน จ�ำนวน ๒๐,๐๘๗ คน (ชาย = ๑๐,๕๘๔ คน หญิง ๙,๕๐๓ คน) โดยมีสถานประกอบ อุตสาหกรรมเกษตรมากเป็นล�ำดับที่ ๑ (๑๘๓ แห่ง) รองลงมาเป็นอุตสาหกรรม อาหาร (๙๐ แห่ง) อุตสาหกรรมยานยนต์ การขนส่ง (๖๕ แห่ง) อุตสาหกรรม พลาสติก/อโลหะ (๔๕ แห่ง) ผลิตภัณฑ์โลหะ (๓๘ แห่ง) ผลิตภัณฑ์จากไม้ (๓๒ แห่ง) ผลิตภัณฑ์เครื่องจักรกล (๓๑ แห่ง) เคมีภัณฑ์ (๑๖ แห่ง) สิ่งทอ (๑๓ แห่ง) และ ผลิตภัณฑ์อื่น เป็นต้น การขยายตัวด้านอุตสาหกรรม ท�ำให้ผู้ส�ำเร็จการศึกษา และผู้ใช้แรงงานได้มี โอกาสท�ำงานในจังหวัดบ้านเกิด ผู้ใช้แรงงานได้ท�ำงานใกล้บ้าน ได้อยู่กับครอบครัว มีความอบอุ่น เกิดความมั่นคงในชีวิต การมีอุตสาหกรรมเกษตรและอุตสาหกรรม อาหาร ท�ำให้เกษตรกรสามารถขยายผลผลิตได้ในราคาที่สูงและท�ำให้สินค้าเกษตร มีมูลค่าเพิ่ม ๒. การท่องเที่ยว จังหวัดเพชรบุรีมีแหล่งท่องเที่ยวที่ส�ำคัญ ซึ่งเป็นเมืองที่มีสภาพแวดล้อม และทรัพยากรธรรมชาติที่มีความอุดมสมบูรณ์ เป็นเมืองที่มีสามทะเล อันได้แก่ ชายทะเลที่สวยงามและยาวเหยียด ทะเลสาบน�้ำจืดที่กว้างใหญ่ที่เขื่อนแก่งกระจาน ทะเลหมอกที่สวยที่สุด (พะเนินทุ่ง) โบราณสถานที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ เป็นเมืองที่มีสามวัง คือ พระนครคีรี พระราชนิเวศน์มฤคทายวัน และ พระรามราชนิเวศน์ (วังบ้านปืน) มีวัดวาอารามอีกมากมาย สถานที่ท่องเที่ยว ที่น่าสนใจ แยกเป็นอ�ำเภอต่าง ๆ ได้ดังนี้ อ�ำเภอเมือง • เขาวัง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๔) โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้น ทรงพระราชทานนามว่า “พระนครคีรี” แต่ชาวเมืองเพชรนิยม เรียกว่า “เขาวัง” ปัจจุบันเขาวังเป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนครคีรี อยู่บนยอดเขาสูง ๙๒ เมตร นักท่องเที่ยวสามารถขึ้นชมเขาวังได้โดยการเดิน หรือใช้รถรางไฟฟ้า (Cable Car) หากต้องการรายละเอียดเพิ่มเติมติดต่อสอบถาม ได้ที่โทร. ๐ - ๒๒๒๔ - ๑๓๓๓ หรือ ๐ - ๓๒๔๒ - ๕๖๐๐ ภูมิประชา 85
พระนครคีรี หรือเขาวัง 86 พื้นภูมิเพชรบุรี
• วัดเขาบันไดอิฐ อยู่บนยอดเขา บันไดอิฐซึ่งสูง ๑๒๑ เมตร เป็นส�ำนัก วิปัสสนากรรมฐานที่มีชื่อเสียงมาแต่เดิม ในสมัยปลายกรุงศรีอยุธยา เขาบันไดอิฐยังมี ถ�้ำอีกมากมาย เช่น ถ�้ำพระอาทิตย์ พระจันทร์ ถ�้ำดุ๊ก ซึ่งมีชื่อตามดุ๊กโยฮันอัลเบิร์ต ผู้ส�ำเร็จ ราชการเมืองปอร์นสวิต ผู้เคยมาเยือน เพชรบุรี และมาเที่ยวถ�้ำแห่งนี้ • ถ�้ำเขาหลวง อยู่ภายในเขาหลวง ซึ่งสูงประมาณ ๙๐ เมตร ถ�้ำเขาหลวงถือเป็น ถ�้ำใหญ่และส�ำคัญที่สุดในเมืองเพชร เพราะ ภายในถ�้ำประดิษฐานพระพุทธรูปฉลอง พระองค์อันส�ำคัญยิ่ง ซึ่งพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้สร้างถวาย พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว วัดเขาบันไดอิฐ ถ�้ำเขาหลวง ภูมิประชา 87
วัดมหาธาตุวรวิหาร 88 พื้นภูมิเพชรบุรี
• วัดมหาธาตุวรวิหารเป็นวัดเก่าแก่ของจังหวัดเพชรบุรี ภายในวัด มีปรางค์ห้ายอด สร้างตามคติมหายาน ถวายพระธยานิพุทธะทั้งห้า ที่น่าสนใจคือ มีภาพปูนปั้น ซึ่งเป็นฝีมือช่างเมืองเพชรที่หาดูได้ยาก • วัดใหญ่สุวรรณาราม มีสิ่งที่น่าสนใจ คือ พระอุโบสถที่ไม่มีหน้าต่าง ภายในมีภาพเขียนเทพชุมนุมที่แปลกกว่าที่อื่น ภาพเขียนนี้มีอายุกว่า ๓๐๐ ปีมาแล้ว นอกจากนี้ยังมีศาลาการเปรียญที่มีความสวยงามมาก ฝีมือการแกะสลักอ่อนช้อยงดงาม วัดใหญ่สุวรรณาราม ภูมิประชา 89
• พระรามราชนิเวศน์พระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) มี พระราชประสงค์ให้สร้างด้วยพระราชทรัพย์ ส่วนพระองค์ สร้างตามยุโรปโดยย่อส่วนมาจาก พระราชวังฤดูร้อนของพระเจ้าวิลเฮล์มไกเซอร์ แห่งเยอรมนี พระราชวังนี้มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่ง ว่า “วังบ้านปืน” • หาดเจ้าส�ำราญ อยู่ห่างจากจังหวัด เพชรบุรีประมาณ ๑๕ กิโลเมตร เป็นหาด สวยงามอีกหาดหนึ่ง ในสมัยรัชกาลที่ ๖ หาดนี้มี ชื่อเสียงกว่าชายทะเลใด ๆ และทรงโปรดให้สร้าง พระต�ำหนักที่ประทับขึ้น ณ ริมหาดแห่งนี้ เรียกว่า “พระต�ำหนักหาดเจ้าส�ำราญ” พระรามราชนิเวศน์ หาดเจ้าส�ำราญ 90 พื้นภูมิเพชรบุรี
อ�ำเภอแก่งกระจาน • เขาพะเนินทุ่ง เป็นยอดเขาสูงจากระดับน�้ำทะเล ๑,๒๐๗ เมตร ที่ยอดเขาเป็นทุ่งหญ้า ในตอนเช้าตรู่จะมีทะเลหมอกปกคลุม ทั่วไป เป็นทะเลหมอกที่สวยที่สุดในประเทศไทย จากเขาพะเนินทุ่ง ออกไปประมาณ ๑๕ กม. มีน�้ำตกทอทิพย์เป็นน�้ำตกที่มีความสูงถึง ๙ ชั้น • เขื่อนแก่งกระจาน เป็นเขื่อนดินที่สร้างขั้นกั้นแม่น�้ำ เพชรบุรี ท�ำให้เกิดทะเลสาบกว้างใหญ่ และอาจกล่าวได้ว่าเป็น ทะเลสาบน�้ำจืดที่ใหญ่ที่สุดของประเทศไทย • อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน ปัจจุบันได้ขึ้นทะเบียน เป็นป่ามรดกโลกของยูเนสโกแล้ว นับเป็นอุทยานแห่งชาติที่มี พื้นที่กว้างใหญ่มากที่สุดของประเทศไทย ภายในอุทยานฯ มีจุด ที่น่าสนใจหลายแห่ง เช่น พื้นที่ทะเลสาบกว้างใหญ่ บริเวณป่าสน เขาธรรมชาติเป็นจุดชมวิวที่สร้างความประทับใจให้กับคนที่รัก ธรรมชาติ ภูมิประชา 91
อ�ำเภอท่ายาง • หาดปึกเตียน อยู่ห่างจากจังหวัดเพชรบุรี ประมาณ ๑๘ กิโลเมตร เป็นสถานที่มีความสวยงาม ของชายหาด และไม่มีผู้คนพลุกพล่าน หาดนี้อยู่ห่าง จากหาดเจ้าส�ำราญไปทางทิศใต้ ๗ กม. เป็นหาดที่ขาว สะอาดและกว้างขวางมาก มีหุ่นจ�ำลองทางโบราณคดี เรื่องพระอภัยมณี - นางผีเสื้อสมุทรบนชายหาด อ�ำเภอชะอ�ำ • หุบกะพง จากกรุงเทพฯ ไปตามถนน เพชรเกษม ก่อนถึงชะอ�ำประมาณ ๔ กิโลเมตร ตรงหลักกิโลเมตรที่ ๒๐๑ - ๒๐๒ จะมีทางแยกขวามือ เป็นทางลาดยาง ทางหลวงหมายเลข ๓๒๐๓ ตรงเข้าไป อีก ๖ กิโลเมตร ก็จะถึงสหกรณ์หุบกะพง ซึ่งนักท่องเที่ยว สามารถซื้อผลิตผลทางการเกษตรได้ที่ตลาดหน้าศูนย์ สาธิต รวมทั้งสามารถซื้อสินค้าในโครงการศิลปาชีพ ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่ท�ำจากป่านศรนารายณ์ได้ หาดปึกเตียน 92 พื้นภูมิเพชรบุรี
• หาดชะอ�ำ อยู่ห่างจากจังหวัดเพชรบุรี ประมาณ ๔๒ กิโลเมตร เป็นชายหาดที่มีความสวยงามมากของจังหวัดเพชรบุรี เป็นชายหาด ที่สวยงามไม่แพ้หัวหิน ท�ำให้ชะอ�ำเป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวาง ที่หาดนี้ มีโรงแรม และที่พักตากอากาศไว้บริการนักท่องเที่ยวหลายแห่ง หาดชะอ�ำ ภูมิประชา 93
• พระราชนิเวศน์มฤคทายวัน เป็นพระต�ำหนัก ที่ประทับริมทะเล สร้างในรัชกาลที่ ๖ ลักษณะเป็นต�ำหนักไม้ สามหลัง สองชั้น ใต้ถุนสูง มีหลังคาคุ้มแดดเดินถึงกัน โดยตลอด หันหน้าออกสู่ทะเล ได้รับขนานนามว่า “พระราชนิเวศน์แห่งความรักและความหลัง” พระราชนิเวศน์มฤคทายวัน 94 พื้นภูมิเพชรบุรี
อ�ำเภอเขาย้อย • ถ�้ำเขาย้อย อยู่บนเขาย้อย อ�ำเภอเขาย้อย ห่างจาก จังหวัดเพชรบุรี ๒๒ กิโลเมตร ในถ�้ำมีพระพุทธรูปใหญ่น้อย หลายปรางค์ประดิษฐานอยู่ สิ่งที่ส�ำคัญที่อยู่ภายในถ�้ำคือ พระพุทธไสยาสน์และพระพุทธบาทจ�ำลอง บริเวณพื้นที่ติดกับ เขาย้อยคือ บ้านดอนทรายซึ่งมีดอกไม้สวยงาม • เขาอีโก้ อยู่ทางตอนเหนือของอ�ำเภอเขาย้อย บนยอดเขาอีโก้มีพระเจดีย์ส�ำคัญองค์หนึ่ง ซึ่งเจ้าอธิการแก้ว วัดพวงมาลัย เมืองแม่กลองมาสร้างไว้เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๕ ในเทศกาลสงกรานต์ ชาวเขาย้อยนิยมเดินขึ้นมาไหว้พระ บนยอดเขานี้ เป็นประเพณีสืบมา ถ�้ำเขาย้อย ภูมิประชา 95
อ�ำเภอบ้านแหลม • วัดเขาตะเคราเป็นวัดที่ประดิษฐานพระพุทธรูป ปรางค์มารวิชัย สูง ๒๙ นิ้ว หน้าตักกว้าง ๒๑ นิ้ว เรียกกันว่า “หลวงพ่อเขาตะเครา” มีชาวเมืองและนักท่องเที่ยวไป กราบไหว้ปิดทองเป็นอันมาก ๓. สินค้า/อาหารพื้นเมือง • ขนมหม้อแกง ขนมชนิดนี้กลายเป็นสัญลักษณ์ อีกอย่างหนึ่งของเมืองเพชรบุรี ซึ่งเป็นที่แพร่หลายรู้จัก ไปทั่วประเทศ มีการแข่งขันประกวดประชันกันในด้าน การสร้างสรรค์และคุณภาพ ตลอดจนรสชาติขนมหม้อแกง ครองต�ำแหน่ง “ขนมยอดนิยม” ไม่น้อยกว่า ๓๐ ปี สามารถ หาซื้อได้ทั้งในบริเวณตัวเมือง บริเวณเขาวัง และริมถนน สายเพชรเกษม ได้แก่ ร้านแม่กิมไล้ แม่กิมลั้ง แม่ละเมียด แม่ปิ่น แม่สงวน ฯลฯ เขาอีโก้ วัดเขาตะเครา หลวงพ่อทองวัดเขาตะเครา 96 พื้นภูมิเพชรบุรี
• ข้าวเกรียบงา เป็นขนมเมืองเพชร ซึ่งรู้จักและนิยม รับประทานกันอย่างกว้างขวาง ข้าวเกรียบงามีวิวัฒนาการมาหลาย ขั้นตอน กว่าจะกลายเป็นข้าวเกรียบงาอย่างที่เห็นกันในปัจจุบัน หากจะรับประทานให้อร่อยจะต้องปิ้งเสียก่อน ข้าวเกรียบงาอยู่ใน ความนิยมของคนไทยทั่วประเทศเป็นเวลาไม่น้อยกว่า ๖๐ ปี ปัจจุบัน แม้จะมีโรงงานท�ำข้าวเกรียบงาเหลือเพียง ๕ โรงก็ตาม แต่ก็ยังได้รับ ความนิยมพอสมควร นอกจากนี้ยังมีขนมหวานเชื่อมเป็นขนมพื้นเมืองเพชรบุรี ได้แก่ ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง เม็ดขนุน จาวตาลเชื่อม และ ประเภทกวน ได้แก่ เผือกกวน ตะโก้ วุ้น กะละแม อาลัว ฯลฯ ขนมหวานเมืองเพชร ภูมิประชา 97
นักการตลาดในจังหวัดเพชรบุรีและจากต่างจังหวัด รวมทั้งกรุงเทพมหานคร เห็นเป็นโอกาส ในด้านการท่องเที่ยว จึงมีสถานบริการประเภทโรงแรม รีสอร์ท จ�ำนวน ๑๒๕ แห่ง มีห้องพัก ๕,๔๔๔ ห้อง และท�ำให้มีร้านอาหาร/ภัตตาคารในจังหวัดเพชรบุรี เป็นจ�ำนวนมากกว่า ๑๐๐ แห่ง พิจารณาจากจ�ำนวนนักท่องเที่ยว แหล่งท่องเที่ยวในภาพรวมมีปริมาณดังนี้ ปี พ.ศ. ๒๕๔๕ ๒๕๔๙ ๒๕๕๐ ๒๕๕๑ ๒๕๕๒ จำนวนนักท่องเที่ยว ๑,๔๐๔,๗๔๑ ๑,๖๐๓,๖๐๓ ๑,๗๔๙,๒๓๑ ๑,๒๔๒,๕๕๕ ๑,๔๕๒,๙๖๘ (ที่มา : รายงานสถิติจังหวัดเพชรบุรี พ.ศ. ๒๕๕๒ : ๑๔๗) ในปี พ.ศ. ๒๕๕๑ มีนักท่องเที่ยว จ�ำนวน ๑,๒๔๒,๕๕๕ คน ในปี พ.ศ. ๒๕๕๒ มีนักท่องเที่ยว จ�ำนวน ๑,๔๕๒,๙๖๘ คน เพิ่มขึ้นร้อยละ ๑๔.๔๘ แต่เมื่อเทียบกับปี พ.ศ. ๒๕๕๐ ซึ่งมีนักท่องเที่ยว จ�ำนวน ๑,๗๔๙,๒๓๑ คน แล้วในปี พ.ศ. ๒๕๕๒ ด้านการท่องเที่ยวหดตัวลงร้อยละ ๑๖.๙๕ ทั้งนี้ เป็นไปตามการหดตัวของนักท่องเที่ยวที่เข้าชมพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนครคีรี พระราชนิเวศน์มฤคทายวัน และอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน หากพิจารณาถึงจ�ำนวนห้องพักจ�ำนวน ๕,๔๔๔ ห้อง นักท่องเที่ยวจะพักเฉลี่ยคนละ ๐.๗๓ คืน หากพักคนละ ๑ ห้อง/ ๑ คน เฉลี่ยแล้วนักท่องเที่ยวคนหนึ่งใช้เงินประมาณ ๑,๙๕๐ บาท ปี พ.ศ. ๒๕๕๐ เฉลี่ย ๑๘,๗๖๑ คน ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ มีรายได้ด้านการท่องเที่ยวประมาณ ๒,๘๓๓,๒๘๗,๖๐๐ บาท (๑,๙๕๐ x ๑๔,๕๒๙,๖๘๒) อย่างไรก็ตามในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ นักท่องเที่ยวอุทยาน แห่งชาติแก่งกระจานขยายตัวร้อยละ ๕.๔๙ ซึ่งเกิดจากแรงสนับสนุนการจัดกิจกรรม “ชวนคู่รัก รับตะวัน” วันวาเลนไทน์ ปี ๒๕๕๔ สะท้อนได้ว่าการท่องเที่ยวของจังหวัดจะขยายตัวได้ หากได้รับแรงสนับสนุนจากการจัด กิจกรรมตรงตามฤดูกาล และนโยบายการส่งเสริมการท่องเที่ยวในช่วงวันหยุดต่อเนื่อง เช่น งานพระนครคีรี ของดีท่ายาง เทศกาลกินหอย ดูนก ตกหมึกของเทศบาลเมืองชะอ�ำ กินปลาพาเที่ยว แก่งกระจาน ตลาดท่าน�้ำข้ามภพ ตลาดร้อยปีของเทศบาลต�ำบลท่ายาง ต�ำบลท่ายาง เป็นต้น 98 พื้นภูมิเพชรบุรี
๔. การเงิน การคลัง ๑. ธนาคาร ในปี พ.ศ. ๒๕๕๔ จังหวัดเพชรบุรีมีสาขาธนาคารพาณิชย์ รวมทั้งสาขาย่อย จ�ำนวน ๓๙ สาขา ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์ ๕ สาขา ธนาคารออมสิน ๗ สาขา และธนาคาร อาคารสงเคราะห์ ๑ สาขา จึงมีธนาคารทั้งสิ้น ๕๒ แห่ง (ที่มา : ธนาคารแห่งประเทศไทย) จ�ำนวนธนาคารในจังหวัดเพชรบุรี ณ วันที่ ๓๐ ธันวาคม ๒๕๕๓ ลำดับที่ ชื่อธนาคาร จำนวนธนาคาร ๑ ธนาคารกรุงเทพ จำกัด ๗ ๒ ธนาคารกสิกรไทย จำกัด ๕ ๓ ธนาคารกรุงไทย จำกัด ๕ ๔ ธนาคารทหารไทย จำกัด ๒ ๕ ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด ๕ ๖ ธนาคารนครหลวงไทย จำกัด ๔ ๗ ธนาคารซีไอเอ็มบีไทย ๑ ๘ ธนาคารยูโอบี จำกัด ๑ ๙ ธนาคารกรุงศรีอยุธยา จำกัด ๕ ๑๐ ธนาคารธนชาต ๑ ๑๑ ธนาคารเกียรตินาคิน ๑ ๑๒ ธนาคารออมสิน ๗ ๑๓ ธนาคารอาคารสงเคราะห์ ๑ ๑๔ ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ๕ ๑๕ ธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย ๑ ๑๖ ธนาคารพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมแห่งประเทศไทย ๑ รวม ๕๒ ภูมิประชา 99