วิชาแผนที่

1 2 2 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 3 1 10 10 42 43 51 52 วธ ิี กร ุ ยพก ิ ด ั ลงบนแผนที่

พิกัด 5142 ครอบคล ุ มพ ื น ้ ทภ ี ่ ายในจ ั ต ุ ร ั ส 1,000 เมตร

42 43 51 52 วธ ิี กร ุ ยพก ิ ด ั ลงบนแผนที่

1 2 2 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 3 1 10 10 42 43 51 52 วธ ิี กร ุ ยพก ิ ด ั ลงบนแผนที่

42 43 51 52 1 2 2 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 3 1 10 10 วธ ิี กร ุ ยพก ิ ด ั ลงบนแผนท ี ่

การเพิ่มตัวเลข จากพิกัด 4 ตัว เป็ น พิกัด 6 ตัว 51....42....

42 43 51 52 1 2 2 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 3 1 10 10 พิกัด 516426 วัดไม่มีโบสถ์ วธ ิี กร ุ ยพก ิ ด ั ลงบนแผนท ี ่

42 43 51 52 1 2 2 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 3 1 10 10 วธ ิี กร ุ ยพก ิ ด ั ลงบนแผนที่

42 43 51 52 1 2 2 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 3 1 10 10 พิกัด 5142 พิกัด 513425 พิกัด 51324252 วธ ิี กร ุ ยพก ิ ด ั ลงบนแผนที่

42 52 43 51 53 2 2 4 4 5 6 6 8 3 1 10 วิธีการอ่านพิกัดบนแผนที่

42 52 43 51 53 วิธีการอ่านพิกัดบนแผนที่ 1 2 2 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 3 1 10 10

42 52 43 51 53 วิธีการอ่านพิกัดบนแผนที่ 1 2 2 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 3 1 10 10

42 52 43 51 53 การอ้างกริดทางทหารให้อ้างกริดโซนและอักษร จต ั ุ ร ั ส 100,000 เมตรน าหน้าพิกัดตามล าดับ 47 P NP 52454260 1 2 2 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 3 1 10 10

ความสูง และ ทรวดทรง

ระดับความสูง(Elevation) คือ.... ระยะความสูงที่วัดตามทางดิ่ง (Vertical distance) ของจุดหนึ่งจุดใดเหนือ หรือต่ ากว่า ระดับน้ าทะเล ปานกลาง (MSL) เป็นเกณฑ์มาตรฐาน ปกติแสดง เป็นฟุต หรือเมตร

การเปลี่ยนแปลงในทางความสูง และ รูปลักษณะของผิวพิภพ ทรวดทรง คือ.....

ความส ู ง อาจแสดงบนแผนที่ได้โดยใช้เส้นลายขวานสับ การระบายสี หรือเส้นชั้นความส ู ง ส าหรับแผนที่มาตราส่วนใหญ่โดยมากแล้ว แสดงด ้ วยเส ้ นช ้ ั นความส ู ง ความส ู งน ี อ ้ าจแสดงได ้ ด ้ วยหม ุ ดระดบ ั และจ ุ ดกา หนดความส ู งอก ี ด ้ วย ทรวดทรง

เส้นชั้นความสูง (Contour line)

เส้นชั้นควำมสูง (Contour line) คือ เส้นสมมุติที่ลำกไปตำมพื้นภูมิประเทศบนแผนที่ภูมิประเทศผ่ำนจุดต่ำง ๆ ซึ่งมีควำมสูงเหนือ ระดับน ้ำทะเลปำนกลำงเท่ำกัน เพื่อที่จะแสดงลักษณะภูมิประเทศ ช่วงต่ำงเส้นชั้นควำมสูง คือ เส้นชั้นควำมสูง ๒ เส้นที่อยู่ติดกัน จะมีควำมสูงต่ำงในทำงดิ่ง คงที่เสมอ หรืออำจเรียกว่ำ “ ระยะอุทันดร ”

การสร ้ างภาพตด ั ด ้ านข ้ างลก ั ษณะภ ู ม ิประเทศ

❑ ลักษณะของภูมิประเทศที่ปรำกฏอยู่บนแผนที่ได้ โดยเส้นชั้นควำมสูงรูปแบบต่ำงๆ เป็นตัวแทน เส้นชั้นควำมสูง (Contour line)

เส้นชั้นควำมสูง มี 5 ประเภท 1. เส้นชั้นควำมสูงหลัก 2. เส้นชั้นควำมสูงรอง 3. เส้นชั้นควำมสูงแทรก 5. เส้นชั้นควำมสูงดีเพรสชั่น 4. เส้นชั้นควำมสูงโดยประมำณ

1. เส้นชั้นควำมสูงหลัก 2. เส้นชั้นควำมสูงรอง 3. เส้นชั้นควำมสูงแทรก 4. เส้นชั้นควำมสูงโดยประมำณ 5. เส้นดีเพรสชั่น เส้นชั้นควำมสูง (Contour Line) เส้นซึ่งสมมุติว่ามีในภูมิประเทศและลากผ่านต าบลต่างๆ ที่มีความสูงเท่ากันบนแผนที่แสดงด้วย สีน้ าตาล เส้นความสูงแต่ละเส้นของแผ่นที่ฉบับเดียวกัน จะมีช่วงต่างเส้นชั้นความสูงเท่ากัน

เส้นชั้นความสูงหลัก (Index Contour) เส้นสีน้ าตาลที่เขียนเป็นเส้นมีความหนาทึบใหญ่กว่าเส้นชั้นความสูงอื่นๆ ทุกๆ เส้นที่ 5 ปกติจะเขียนเป็นตัวเลขค่าความสูงก ากับไว้ เช่น เส้นชั้นความสูงที่มีค่าความสูงเหนือ ระดับน้ าทะเล 100 , 200 และ 300 เมตร

เส้นชั้นความสูงหลัก (Index contour) มีคุณสมบัติดังนี้ ✓เส้นชั้นความสูงทุกเส้นแสดงค่าระดับความสูงในแนวตั้ง ✓เส้นชั้นความสูงทุกเส้นอยู่ในพื้นแนวนอนและระนาบเดียวกัน ✓เส้นชั้นความสูงแสดงรูปแบบ และลักษณะภูมิประเทศ ✓เส้นชั้นความสูงเป็นเส้นปิด คือ บรรจบตัวเองเป็นวงๆ ไป แต่ในแผนที่ระวางเดียวอาจไม่ปรากฏ เส้นวงปิดที่สมบูรณ์ได้ เมื่อน าแผนที่ระวางติดต่อมาต่อเข้าจึงบรรจบเป็นวงปิด ✓เส้นชั้นความสูงแต่ละช่วงเส้นอาจจะมีระยะห่างต่างๆ กันไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับลักษณะ ภูมิประเทศ ถ้าหากพื้นที่ลาดชันมากเส้นชั้นความสูงชิดกันมากกว่าภูมิประเทศที่มีความลาดชันน้อย ✓เส้นชั้นความสูงโดยทั่วไปไม่ทับกัน ยกเว้น บริเวณที่เป็นหน้าผา ✓เส้นชั้นความสูงมักหันด้านหยักแหลมไปยังด้านต้นน้ า ✓ทุกๆ ต าแหน่งบนเส้นชั้นความสูงเดียวกันมีค่าความสูงเท่ากัน

เส้นชั้นความสูงรอง (Intermedaite Contour) เส้นสีน้ าตาลที่เขียนเป็นเส้นเบาๆ โดยเขียนไว้ระหว่างเส้นชั้นความสูงหลัก ปกติจะ ไม่เขียนตัวเลขค่าความสูงก ากับไว้ แต่ผู้ใช้แผนที่สามารถหาความสูงเหล่านี้ได้จาก “ช่วงต่างเส้นชั้นความสูง” ของแผนที่แต่ละระวาง

เส ้ นช ้ ั นความส ู งแทรก(Supplemental Contour) เส้นสีน้ าตาลที่เขียนด้วยเส้นประ เขียนไว้ระหว่างเส้นชั้นความสูงหลักหรือเส้นชั้นความสูงรอง ที่เขียนไว้ห่างกันมาก ๆ เพื่อแสดงความสูงเสริม เพราะบริเวณนั้นมีเส้นชั้นความสูงรองห่างกันมาก ปกติมีความสูงครึ่งหนึ่งของช่วงต่างเส้นชั้นความสูง

เส้นชั้นความสูงโดยประมาณ (Approximate contour) เส้นชั้นความสูงชนิดนี้เป็นเส้นชั้นความสูงที่ก าหนดขึ้นเองโดยประมาณ เป็นเส้นสี น้ าตาลที่เขียนด้วยเส้นประทั้งเส้นชั้นความสูงหลัก และเส้นชั้นความสูงรองทุกเส้น เขียนแสดงพื้นที่บริเวณที่ได้ข้อมูลจากภาพถ่ายทางอากาศไม่สมบรูณ์ หรือบริเวณที่บิน ถ่ายภาพทางอากาศไม่ได้

เส้นชั้นความสูงของแอ่ง (Depression contour) เส้นสีน้ าตาลที่เขียนมีลักษณะเหมือนเส้นชั้นและปลายขีดเส้นนี้จะชี้ไปสู่ที่ต่ า แสดงไว้ ณ พื้นที่ที่ต่ ากว่าพื้นที่บริเวณรอบ ๆ เส้นชั้นความสูงชนิดนี้มีลักษณะพิเศษตรงที่ มีขีดสั้นๆ ในแนวที่ตั้งได้ฉากกับเส้นชั้นความสูง ปลายของขีดหันไปทางด้านลาดลง

ลักษณะเส้นชั้นความสูง พ ้ น ื ท ี ่ ลาดชันมากเส้นชั้นความสูงชิดกันมากกว่าภม ูิประเทศท ี ่ ม ี ความลาดชันน้อย

ลักษณะเส้นชั้นความสูงในแผนท ี ่ ภม ู ปิระเทศ ✓เส้นชั้นความสูงมักหันด้านหยักแหลมไปยังด้านต้นน ้า

ลักษณะของเส้นชั้นความสูงโดยทั่วไปมีดังนี้ 1. มีลักษณะเป็นเส้นโค้งเรียบและบรรจบตัวเองเสมอ 2. บริเวณที่เป็นหุบเขา หรือล าธารจะมีลักษณะคล้ายอักษร “ ” หรือ “ ” หันปลายฐานไปสู่ที่สูง โดยเป็นร่องน้ า หรือล าธารไหลลงสู่ที่ต่ า 3. บริเวณที่เป็นสันเนิน (สันเขา) จะมีลักษณะคล้ายอักษร “ U ” หรือ “V” หันปลายฐานไปสู่ที่ต่ า 4. บริเวณที่เป็นที่ชันจะมีลักษณะเป็นเส้นชิดกันและบริเวณที่ เป็นลาด จะมีลักษณะห่างกัน 5. ภูมิประเทศที่เป็นลาดเสมอธรรมดาเส้นชั้นความสูงจะมีลักษณะห่างสม่ าเสมอกัน และบริเวณที่เป็น ลาดไม่สม่ าเสมอเส้นชั้นความสูงจะห่างไม่สม่ าเสมอกัน 6. เส้นชั้นความสูงจะไม่ตัดหรือจรดกัน นอกจากบริเวณที่เป็นชะโงกเขาหรือหน้าผาชัน 7. บริเวณเส้นชั้นความสูงเส้นสุดท้ายบรรจบกันแสดงว่า เป็นยอดเขา (ยอดเนิน) U V 8. การเคลื่อนที่ขนานไปกับเส้นชั้นความสูง แสดงว่าเคลื่อนที่อยู่บนพื้นระดับเดียวกัน ถ้าเคลื่อนที่ตัด เส้นชั้นความสูงจะเป็นการขึ้นลาดหรือลงลาด

เส้นชั้นควำมสูงหลัก (index contour) บอกค่ำควำมสูงด้วยตัวเลขลงตัว เช่น 100 เมตร เส้นชั้นควำมสูงรอง (intermediate contour) ก ำหนดเส้นชั้นควำมสูงช่วงละ 20 เมตร เส้นชั้นควำมสูงแทรก (Supplemental contour) เส้นชั้นควำมสูงแทรกแสดงด้วยเส้นประ ในก ำหนดเส้นชั้นควำมสูงแทรกช่วงละ 10 เมตร

ค่าเส้นชั้นความสูงมาตรฐานในแผนที่ มาตราส่วน ระยะเส้นชั้นความสูง(เมตร) 1 : 25,000 10 1 : 50,000 20 1 : 100,000 40 1 : 200,000 80 1 : 250,000 100 1 : 500,000 200

การหาความสูงภูมิประเทศจากเส้นชั้นความสูง 1. หาเส้นต่างช่วงชั้นความสูง (contour Interval) ของแผนที่ระวางนั้น ซึ่งดูได้จากรายละเอียดประจ าขอบระวางของแผนที่ระวางนั้น 2. การหาความสูง ณ จุดใดจุดหนึ่ง ให้หาค่าประจ าหลักเส้นชั้นความสูงหลัก (Index contour) ควรหาเส้นชั้นความสูงหลักใกล้กับจุดที่ต้องการทราบ 3. นับค่าของเส้นชั้นความสูงโดยบวกเพิ่มหรือลบออกจากจากค่าเส้นชั้น ความสูงหลัก 4. กรณีความสูงบริเวณยอดเขาที่มีตัวเลขก ากับไว้ ให้ใช้ความสูงนั้น

การหาความสูงภูมิประเทศจากเส้นชั้นความสูง 5. กรณีการหาความสูงของยอดเขาที่ไม่มีตัวเลขก ากับไว้ ให้เอาครึ่งหนึ่ง ของช่วงต่างเส้นชั้นความสูงบวกกับค่าความสูงของเส้นชั้นความสูงเส้นในสุด 6. กรณีการหาความสูงบริเวณที่ต่ าหรือแอ่ง ให้เอาครึ่งหนึ่งของช่วงต่าง เส้นชั้นความสูงลบออกจากค่าความสูงดีเพรสชั่นเส้นในสุด 7. กรณีความสูงบนพื้นลาดหรือพื้นเอียง ให้พิจารณาความสูงของจุดที่อยู่ ระหว่างสองเส้นชั้นความสูงสองเส้น ให้บวกระยะโดยประมาณของช่วง ต่างเส้นชั้นความสูงกับค่าเส้นชั้นความสูงล่าง

การหาค่าความสูงของภูมิประเทศ ✓กรณีความสูงบนพื้นลาดหรือพื้นเอียง ให้พิจารณาความสูงของจุดที่อยู่ ระหว่างสองเส้นชั้นความสูงสองเส้น ให้บวกระยะโดยประมาณของช่วงต่าง เส้นชั้นความสูงกับค่าเส้นชั้นความสูงล่าง ✓กรณีการหาความสูงของยอด ให้เอาครึ่งหนึ่งของช่วงต่างเส้นชั้นความสูง บวกกับค่าความสูงของเส้นชั้นความสูงเส้นในสุด ✓กรณีการหาความสูงบริเวณที่ต่ าหรือแอ่ง ให้เอาครึ่งหนึ่งของช่วงต่างเส้นชั้น ความสูงลบออกจากค่าความสูงดีเพรสชั่นเส้นในสุด

ลักษณะภูมิประทศ แบ่งได้ ๓ ลักษณะ ๑. ลักษณะภูมิประเทศหลัก ๒. ลักษณะภูมิประเทศรอง ๓. ลักษณะภูมิประเทศย่อย

ลักษณะภูมิประเทศหลัก (Major Terrain Features)

เส้นชั้นความสูงท ี ่ มว ี งเข ้ าบรรจบก ั น แสดงว่าเป็ นภูเขาเป็ นลูกโดด หรือยอดเขา

ยอดเขา

เส้นชั้นความสูงท ี ่ วงรอบยอดภเ ู ขาแสดงให้เห็นเป็ นต าแหน่งของยอดเขา หรือ คอเขา คือ ส ่ วนท ี ่ ต ่ า สด ุ ระหว่างยอดเขาสองยอด

เส ้ นช ั ้ นความสง ู ท ี ่ เป็ น รูปตัว U ซ้อนๆ กัน แสดงว่าบริเวณนั้นเป็ นสันเขา หรือ เขาย่อย

สันเขำย่อย สันเขา

เส ้ นช ั ้ นความสง ู ท ี ่ มล ีั กษณะ ซ้อนทับกัน แสดงว่าเป็ นหน้าผาชัน

เส ้ นช ั ้ นความสง ู ท ี ่ ล ั กษณะเป็ นรป ู ต ั ว V โดยปลายตัว V จะชี้ไปทางต้นน ้าแสดงว่าเป็ นบริเวณทางน ้าไหล

ทำงน ้ำระหว่ำงหุบเขำ

เส ้ นช ั ้ นท ี ่ ความสง ูวงบรรจบกัน และมีท่อเส้นสั้นๆ ขีดไว้ในแนวตั้งฉาก แสดงว่าบริเวณนั้นยุบตัวลงปลายท ่ อเส ้ นจะช ้ ีไปจด ุ ท ี ่ ต ่ า กว ่ า