I
อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์� รััฐสิินธุ์์ (ม.ว.ม., ป.ช.) ณ เมรุุวััดมกุุฏกษััตริิยาราม ราชวรวิิหาร กรุุงเทพมหานคร วัันอาทิิตย์์ที่่� ๑๓ สิิงหาคม ๒๕๖๖
ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 3
4 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
สำนึ ึ กในพระมหากรุ ุ ณาธิิคุุณ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณอมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ ได้้กราบถวาย บัังคมลาถึึงแก่่อนิิจกรรมเมื่่�อ วัันที่่� ๗ สิิงหาคม ๒๕๖๖ ทรงพระกรุุณา โปรดเกล้้าโปรดกระหม่่อมพระราชทานน้้ำหลวงอาบศพ และ พระราชทานเพลิิงศพ ณ เมรุุวััดมกุุฏกษััตริิยาราม ราชวรวิิหาร กรุุงเทพมหานคร นัับเป็็นเกีียรติิยศอัันสููงสุุด แก่่ศาสตราจารย์กิ์ิตติคุิุณ อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ และวงศ์์ตระกููลอย่่างหาที่ ่�สุุดมิิได้้ ข้้าพระพุุทธเจ้้าครอบครััวของศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณอมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ขอพระราชทานพระบรมราชวโรกาส กราบถวาย บัังคมแทบเบื้้องพระยุุคลบาทด้้วยความจงรัักภัักดีีและสำนึึกในพระ มหากรุุณาธิคุิุณเป็็นล้้นพ้้นและขอเทิิดทููนไว้้เหนืือเกล้้าเหนืือกระหม่่อม เพื่่�อเป็็นสรรพสวััสดิ์์�พััฒนมงคลแก่่วงศ์์ตระกููลสืืบไป ด้้วยเกล้้าด้้วยกระหม่่อม ขอเดชะ สุุขอมร ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ ไมเคิิล ยีี (Michael Yee) แอนดรูู ยีี (Andrew Yee) แมทธิิว ยีี (Matthew Yee) ซาร่่า ยีี (Sara Yee) ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 5
คำขอบคุุณ ครอบครัวขั องศาสตราจารย์กิ์ิตติคุิุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์รั์�ัฐสิินธุ์์ ขอขอบพระคุุณคณะแพทย์์ พยาบาล และบุุคลากรผู้้เกี่่�ยวข้้อง โรงพยาบาลจุุฬาลงกรณ์์ สภากาชาดไทย โรงพยาบาลจุุฬาภรณ์์ คลินิกิ ศููนย์์แพทย์์พััฒนา และเยืือนเย็็น วิิสาหกิิจเพื่่�อสัังคม ที่่�ได้้รัักษา พยาบาลและให้้คำปรึกษึ าในการดููแลศาสตราจารย์กิ์ิตติคุิุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ตลอดการรัักษา ขอขอบพระคุุณทุุกท่่านที่่�ให้้เกีียรติิมาร่่วมงานพระราชทาน น้้ำหลวงอาบศพในวัันที่่� ๙ สิิงหาคม ๒๕๖๖ งานพระพิิธีีธรรมสวด พระอภิธรริ มวัันที่่� ๙-๑๑ สิิงหาคม ๒๕๖๖ และงานพระราชทานเพลิิงศพ วัันที่่� ๑๓ สิิงหาคม ๒๕๖๖ และขอขอบคุุณท่่านที่่�ได้้ส่่งพวงหรีีดมาเคารพศพ และร่่วม ทำบุุญบำเพ็็ญกุุศล เจ้้าภาพรู้้สึกึซาบซึ้้งเป็็นอย่่างยิ่่�ง หากมีีข้้อผิิดพลาด ใดๆ เจ้้าภาพกราบขออภััยอย่่างสููงไว้้ ณ ที่ ่�นี้้ด้้วย สุุขอมร ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ ไมเคิิล ยีี (Michael Yee) แอนดรูู ยีี (Andrew Yee) แมทธิิว ยีี (Matthew Yee) ซาร่่า ยีี (Sara Yee) 6 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์� รััฐสิินธุ์์ ชาตะ ๖ สิิงหาคม ๒๔๘๙ มรณะ ๗ สิิงหาคม ๒๕๖๖
ประวั ั ติ ิ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์� รััฐสิินธุ์์ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ เกิิดเมื่่�อวัันที่่� ๖ สิิงหาคม พ.ศ. ๒๔๘๙ ที่ ่� จัังหวััดชััยภููมิิ เป็็นธิิดาคนที่ ่�สองของคุุณพ่่อ อำไพ ภมรบุุตรกัับคุุณแม่่ลิิลิิต (ณ บางช้้าง) ภมรบุุตร มีีพี่่� น้้องร่่วม บิิดามารดา ๗ คน ได้้แก่่ ๑. พ.ญ.พิิไลวรรณ สมุุทรพงษ์์ สมรสกัับ นายวิรัิัตน์์ สมุุทรพงษ์์ ๒. ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ ๓. นายพละพงษ์์ ภมรบุุตร สมรสกัับ นางจัันทิิมา (เจีียรณััย) ภมรบุุตร ๔. นางอััจฉรา สัังวรราชทรััพย์์ สมรสกัับ นายสมเกีียรติิ สัังวรราชทรััพย์์ ๕. นางศุภุมาศ ภััทราดููลย์์ สมรสกัับ ศาสตราจารย์์ น.พ.อดิิศร ภััทราดููลย์์ ๖. นายนพดล ภมรบุุตร สมรสกัับ นางชวนฝััน (ราชกรม) ภมรบุุตร ๗. นายอภิิชาต ภมรบุุตร สมรสกัับ นางดุษณีีุ (สุุวััตถีี) ภมรบุุตร ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์สมรสกัับ ศาสตราจารย์์ ดร.สุุชาติิ ประสิิทธิ์รั์�ัฐสิินธุ์์ (ถึึงแก่กรร่ ม) มีีธิิดา ๑ คน คืือ สุขุอมร ประสิิทธิ์รั์�ัฐสิินธุ์์ (สมรสกัับไมเคิิล ยีี และมีีบุุตรธิิดา ๓ คน ได้้แก่่ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 9
แอนดรูู ยีี แมทธิิว ยีี และซาร่่า ยีี) ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์สำเร็็จการ ศึึกษาระดัับปริิญญาอัักษรศาสตรบััณฑิิต สาขาวิิชาภาษาอัังกฤษ (เกีียรติินิิยม) จากคณะอัักษรศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย เมื่่�อปีี พ.ศ. ๒๕๑๑ ต่่อมาได้้รัับทุุนฟุุลไบรท์์ (Fulbright Scholarship) ไปศึึกษาต่่อในระดัับปริิญญามหาบััณฑิิต สาขาวิิชาภาษาศาสตร์์ ณ มหาวิิทยาลััยบราวน์์ (Brown University) สหรััฐอเมริิกา สำเร็็จ การศึึกษาในปีี พ.ศ. ๒๕๑๕ และได้้รัับทุุนจาก East-West Center ไปศึึกษาต่่อในระดัับปริิญญาดุุษฎีีบััณฑิิต สาขาวิิชาภาษาศาสตร์์ ณ มหาวิิทยาลััยฮาวาย (University of Hawaii) สหรััฐอเมริิกา โดย สำเร็็จการศึึกษาในปีี พ.ศ. ๒๕๒๘ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ เป็็นอาจารย์์ ประจำภาควิิชาภาษาอัังกฤษ คณะอัักษรศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์ มหาวิิทยาลััย ในช่่วงปีี พ.ศ. ๒๕๑๑-๒๕๒๐ และเป็็นหนึ่่�งในผู้้ก่่อตั้้ง ภาควิิชาภาษาศาสตร์์ คณะอัักษรศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย ในปีี พ.ศ. ๒๕๒๐ อาจารย์์เชี่่�ยวชาญด้้านวากยสััมพัันธ์์ และเป็็น ผู้้บุกุเบิกกิารวิจัิัยด้้านภาษาศาสตร์สั์ ังคมและภาษาศาสตร์์ชาติพัิ ันธุ์์ใน ประเทศไทย อาจารย์์ได้ผลิ้ ิตผลงานทางวิิชาการที่มีีคุ่� ณูุ ูปการต่่อวงการ ภาษาศาสตร์์ของไทยมากมาย ทั้้งตำรา เช่่น ทฤษฎีีไวยากรณ์์ ภาษาศาสตร์์สัังคม และ ภาษาในสัังคมไทย และโครงการวิิจััย เช่่น หน่ว่ยสร้้างที่มีี่� ข้้อขััดแย้้งในภาษาไทย ไวยากรณ์์ฉบัับครอบคลุุมภาษา ย่่อยภาษาไทย คำเรีียกในหมวดต่่าง ๆ ที่ ่�สะท้้อนวััฒนธรรม การปรัับ 10 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
เปลี่่�ยนเป็็นสมััยใหม่่ของภาษาไทย ภาษากัับอำนาจ และบทบาทของ ภาษาประจำชาติิกัับภาษาอัังกฤษของประเทศอาเซีียน เป็็นต้้น ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ เคยดำรง ตำแหน่่งหัวัหน้้าภาควิิชาภาษาศาสตร์์ คณะอักษรั ศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์ มหาวิิทยาลััย (พ.ศ. ๒๕๓๑-๒๕๓๕) รองคณบดีีฝ่่ายวิิชาการ คณะอักษรั ศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย (พ.ศ. ๒๕๓๕-๒๕๓๙) รองกรรมการ ผู้้อำนวยการศููนย์์ทดสอบทางวิิชาการแห่่งจุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย (พ.ศ. ๒๕๔๐-๒๕๔๒) และผู้อำน ้ วยการสถาบัันไทยศึกษึา จุุฬาลงกรณ์์ มหาวิิทยาลััย (พ.ศ. ๒๕๔๒-๒๕๔๖) นอกจากนี้้ อาจารย์์ยัังเป็็นผู้้มีี บทบาทสำคััญในการก่่อตั้้งหลัักสููตรภาษาอัังกฤษเป็็นภาษานานาชาติิ (English as an International Language) บััณฑิิตวิิทยาลััย จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย และเป็็นผู้เ้สนอให้้ใช้ชื่้่�อหลักสูัูตรดัังกล่่าวด้ว้ย ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ เกษีียณอายุุ ราชการที่ ่� ภาควิิชาภาษาศาสตร์์ คณะอัักษรศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์ มหาวิิทยาลััย ในปีี พ.ศ. ๒๕๔๙ ภายหลัังจากเกษีียณอายุุราชการ นอกจากเป็็นอาจารย์์พิิเศษที่ ่� ภาควิิชาภาษาศาสตร์์แล้้ว อาจารย์์ ยัังเป็็นผู้้ทรงคุุณวุุฒิิประจำหลัักสููตรเอเชีียตะวัันออกเฉีียงใต้้ศึึกษา (Southeast Asian Studies) บััณฑิิตวิิทยาลััย จุุฬาลงกรณ์์ มหาวิิทยาลััย ตั้้งแต่่ปีี พ.ศ. ๒๕๔๐ และเป็็นบรรณาธิิการหลัักของ วารสาร MANUSYA: Journal of Humanities วารสารวิิชาการ ระดัับนานาชาติิด้้านมนุุษยศาสตร์์ ของจุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย ตั้้งแต่่ปีี พ.ศ. ๒๕๓๙ จนถึึง พ.ศ. ๒๕๖๓ ด้้วย ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 11
นอกจากนี้้ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ ยัังได้รั้ับแต่่งตั้้งเป็็นภาคีีสมาชิกิ สำนักังานราชบััณฑิิตยสภา สาขาวิิชา ภาษาศาสตร์์ ประเภทวิิชาวรรณศิิลป์์ สำนัักศิิลปกรรม เมื่่�อวัันที่่� ๗ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๓ โดยดำรงตำแหน่่งสำคััญ ได้้แก่่ กรรมการบััญญัติัิ ศััพท์์ภาษาศาสตร์์ทั่่�วไป กรรมการบััญญััติิศััพท์์ภาษาศาสตร์์ประยุุกต์์ กรรมการบััญญััติิศััพท์์ผัังเมืือง และกรรมการจััดทำคำอธิิบายถ้้อยคำ ภาษาไทย ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ ได้้รัับรางวััล ผลงานวิจัิัยดีีกองทุุนรััชดาภิิเษกสมโภช จากจุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย ประจำปีี พ.ศ. ๒๕๓๒ ได้้รัับรางวััลอาจารย์์ดีีเด่่น สาขาสัังคมศาสตร์์ และมนุุษยศาสตร์์ กองทุุนรััชดาภิิเษกสมโภช จากจุุฬาลงกรณ์์ มหาวิิทยาลััย ประจำปีี พ.ศ. ๒๕๔๗ ได้รั้ับการประกาศเกีียรติคุิุณเป็็น อาจารย์ดีี์เด่่นแห่่งชาติิ ประจำปีี พ.ศ. ๒๕๔๘ สาขามนุษุยศาสตร์์และ ศิิลปกรรมศาสตร์์ จากที่่�ประชุุมประธานสภาอาจารย์์มหาวิิทยาลััยแห่่ง ประเทศไทย ได้รั้ับทุุนเมธีีวิจัิัยอาวุุโส ประจำปีี พ.ศ. ๒๕๕๐ และ ๒๕๕๓ จากสำนัักงานกองทุุนสนัับสนุุนการวิิจััย และได้้รัับทุุนศาสตราจารย์์ วิิจััยดีีเด่่น ประจำปีี พ.ศ. ๒๕๕๙ จากสำนัักงานกองทุุนสนัับสนุุนการ วิิจััย 12 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
ภาพครอบครััว สามีี/ลู ู ก/หลาน
ภาพครอบครััว สามีี/ลู ู ก/หลาน
ภาพครอบครััว พ่่อแม่ ่พี่่�น้้อง ตอนเด็ ็ ก
ภาพครอบครััว พ่่อแม่ ่พี่่�น้้อง ตอนโต
ภาพการทำงาน (รางวั ั ล)
ภาพการทำงาน บรรยาย
ลู ู กศิิษย์์
คำไว้้อาลั ั ย
ดีีใจที่่�เกิิดมาเป็็นลููกแม่่ แม่่ทำหน้้าที่่�ได้้ดีีที่่�สุุดของความเป็็นแม่่ ให้้อิิสระมากกว่่าแม่่ทั่่�วไปแต่่สั่่�งสอนสิ่่�งที่ ่�สำคััญสำหรัับชีีวิิตในทุุก ๆ เรื่่�องอย่่างละเอีียด และเหมืือนลููกศิิษย์์ต่่าง ๆ ที่่�โดนแม่่กรี๊๊�ดกร๊๊าดใส่่ ตอนแรกก็็จะงงแต่่ตอนหลัังก็็เข้้าใจทั้้งหมดว่่าแม่่เมตตา เห็็นการณ์์ไกล และหวัังดีีเสมอ ทำให้้ชีีวิิตผ่่านขั้้นต่่าง ๆ ของชีีวิิตไปค่่อนข้้างสบาย แม่่ชอบดููละคร ละคร Y ก็็ชอบมาก รู้้จัักดาราใหม่่ทุุกคนเทีียบ เท่่าเด็ก็วััยรุ่่น รู้้มากกว่่าเพื่่�อนรุ่่นลูกอีีกู รู้้จักัคำ slang ทุกุคำเหมืือนเด็ก็ มััธยม รู้้สึึกแก่่กว่่าแม่่หลาย ๆ ครั้้งที่ ่� คุุยกััน แม่่ชอบทำกัับข้้าวมาก ๆ ขนาดป่่วยหนัักก็็ลุุกมาทำกัับข้้าวให้้ลููกและแม่่บ้้านกิินกััน แม่่รัักแมว แมวล่่าสุุดสองตััวติิดแม่่มากและหยุุดกิินอาหาร 2 วัันก่่อนแม่่จะเสีีย เหมืือนรู้้ว่่าแม่่กำลัังจะไปเลยรัับไม่่ได้้ เสีียดายที่่�แม่่ไม่่ได้้ทำงานต่่อ การทำงานคืือความสุขทีุ่สุ่� ุดของแม่่ เพราะงานไม่่ใช่่งานแต่่เป็็นสิ่่�งที่่�อยากทำมาก และสนุุกตื่่�นเต้้นกัับมััน ตลอดเวลา เป็็นตััวอย่่างที่ ่�ดีีสำหรัับทุุกคนที่ ่�รู้้จัักแม่่ แต่่แม่่ไม่่เคยทำตััว เหมืือนยุ่่งจนไม่่มีีเวลาให้้ลููกหลานและพี่ ่� น้้องเลย แม่่ไปสบายแล้้ว เสีียใจมากที่่�ไม่่มีีแม่่แล้้วแต่่ดีีใจที่่�แม่่จะไม่่เจ็็บ และไม่ต้่ ้องทนกัับร่่างกายที่่�เปลี่่�ยนไปเร็ว็มากจนใจตามไม่ทั่ ัน ถึึงแม้นั้กั ภาษาศาสตร์์อย่่างแม่่พยายามแล้้วที่่�จะใช้้คำเรีียกโรคให้้ positive ที่สุ่� ุด แต่่ความรุุนแรงของโรคไม่่ปล่่อยแม่่เลย มีีอาจารย์์บอกว่่าแม่ขึ้้ ่น ไปเป็็นนางฟ้้าที่ ่�ยิ้้มสวยและผมยาว คิิดว่่าแม่่ได้้เป็็นจริิง ๆ เพราะ นางฟ้้าเหมาะกัับแม่่ที่ ่�สุุดแล้้ว ชื่่�นรัักแม่่มากที่ ่�สุุด 22 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
Mom, Thank you for all the wonderful memories and for being a great mother to Chuen and I as well as an amazing grandmother to Andrew, Matthew and Sara. You raised a wonderful daughter who is so much like you. You were one of the best, or even the best linguistic professor in Thailand, always working on your research not because you had to but wanted to. Although you loved Hawaii from the years as a University of Hawaii Ph.D. student and numerous summers visiting us, Thailand is where your heart is. You dedicated your life’s work to making Thailand a better place with your research and the many committees you served on. Through all the honors, you remained humble and kind. Virtues that are hard to follow, but that came naturally to you. Thank you for allowing Chuen to be in my life. She is a special person, much of it came from you. I am happy that Chuen could be with you for the past 15 months, allowing us to help you a little for all that you’ve done for our family. Rest in peace. Love, Michael ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 23
Beloved Kun Yay, We will forever remember you as a loving grandmother who loved very spicy Thai food and always took us to eat at great restaurants, our favorite of which was the buffet restaurant at the Fortune hotel. All great meals were followed with ice cream dessert. Through many summers together in Thailand and Hawaii, we thank you for helping us to learn Thai and our Thai culture, taking us to many places and doing many fun activities, our favorite of which was elephant riding. Through your example, we saw the value of kindness and will strive to follow in your footsteps and be kind to everyone around us. You were a tireless professor who was so dedicated to your students and your research. Working long hours 7 days a week, the only days you took off of work was to be with us or go on a trip with us. One of the most memorable trips was taking a Disney cruise ship to the Bahama islands together, the only cruise our family has ever taken. We miss you dearly. Love, Andrew, Matthew and Sara 24 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
รัักจี๊๊�ดนะ พี่่�แจ๊๊ดและน้้อง ๆ อีีก 5 คนรวมเขยสะใภ้้รู้้สึึกเสีียใจที่ ่�จี๊๊�ดเดิิน ทางไกลไปสวรรค์์ก่่อนพวกเรา ดิิฉัันจะแทนตััวเองว่่าฉัันและจะแทน ผู้้วายชนม์์ว่่าจี๊๊�ด จี๊๊�ดและฉัันเกิิดที่จั ่� ังหวััดชััยภูมิูิ โดยคุุณพ่่ออำไพย้้ายเป็็นข้้าราชการ อััยการที่ ่�นั่่�น และคุุณแม่่ลิิลิิตก็็ลาออกจากคุุณครููที่่�โรงเรีียนเขมะสิิริิ อนุสสรณ์ุชั์ัยภูมิูขิณะนั้้นไม่มีี่ ไฟใช้้ ต้้องใช้้ตะเกีียง คุุณแม่่บอกว่่าฉัันและ จี๊๊�ดคลอดที่บ้ ่� ้านโดยหมอตำแยแล้วก็้ ็ไม่่ได้้ไปโรงพยาบาล เมื่่�อจี๊๊�ดและฉััน เติิบโตขึ้้นประมาณ 2-3 ขวบ คุุณพ่่อย้้ายมาจัังหวััดนครราชสีีมา ที่จั ่� ังหวััดนี้้ก็็ไม่มีี่ ไฟใช้้เราต้้องใช้้ตะเกีียง ฉัันและจี๊๊�ดเข้้าโรงเรีียน ศ.ว.ก. (ศิิริิวิิทยากร) โดยเดิินไปโรงเรีียนไม่่ใส่่รองเท้้าทั้้งคู่่ เพราะว่่าพอใส่่ไป เพื่่�อนจะล้้อว่่าคนอื่่�นเค้้าไม่่ใส่่ ทำไมเราต้้องใส่่ คุุณแม่่เป็็นช่่างเย็็บเสื้้อ ก็็เย็็บเสื้้อกระโปรงให้้เราอย่่างสวย เดิินไปโรงเรีียน แต่จี๊๊่ �ดมีีนิสัิัยเรีียบร้้อย มาก จะถูกพีู่่�และเพื่่�อน ๆ แกล้้งตลอดเวลา พอตกเย็็นคุุณแม่่บอกว่่าจี๊๊�ด จะมานั่่�งที่บ้ ่� ้านตอนพลบค่่ำร้้องไห้ทุ้กุวัันเนื่่�องจากถูกูแกล้้ง ต่่อมาเมื่่�อคุุณ พ่่อย้้ายเข้้ามากรุุงเทพฯ เราสองคนย้้ายมาเรีียนที่่�โรงเรีียนเขมะสิิริิ อนุุ สสรณ์์โดยต้้องเรีียนพิิเศษทุกุเย็็นเพราะการศึกษึาของเราที่ต่ ่� ่างจัังหวััด สู้้เพื่่�อน ๆ ไม่่ได้้ เมื่่�อจี๊๊�ดจบ ม. 6 ก็ต่็่อที่่�แผนกอักษรั ศาสตร์ข์องโรงเรีียน เขมะสิิริิอนุสสรณ์ุ์โดยได้ทุุ้นเรีียนไม่ต้่ ้องเสีียเงิินและเมื่่�อสอบ entrance เข้้าคณะอักษรั ศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย ติิดบอร์์ดที่่�คณะอักษรั ศาสตร์ต่์ ่อมาไปเรีียนปริิญญาโทที่่� มหาวิิทยาลััยบราวน์์ (Brown Uniศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 25
versity) และได้้ปริิญญาเอกที่่�มหาวิิทยาลััยฮาวาย (University of Hawaii) ตอนจััดกระเป๋๋าที่่�จะไปเรีียนต่่อเมืืองนอก เราสองคนนั่่�งช่ว่ยกััน จััดกระเป๋๋าค่่อย ๆ จััด เรานอนห้้องเดีียวกััน ดููหนัังสืือด้ว้ยกัันตลอด ฉััน นึกึในใจว่่าตอนเค้้ากลัับมา เราจะได้้อยู่่ห้้องนี้้ต่่อไหม เมื่่�ออยู่่ต่่างประเทศ จี๊๊�ดจะมีีจดหมายถึึงฉัันทุุกสองอาทิิตย์์ โดย ขึ้้นต้้นว่่าคุุณแจ๊๊ดที่ ่� รััก…เขีียนเล่่าความลำบาก เล่่าว่่าพยายามอดทน และสุุดท้้ายนี้้ขอส่่งความคิิดถึึงให้้คุุณพ่่อคุุณแม่่และน้้อง ๆ และบาง ครั้้งเวลาเรีียนบอกว่่าเหนื่่�อยมากท้้อแท้้ ฉัันก็็ให้้กำลัังใจไป ตอนที่่�เรีียนปริิญญาเอกที่ ่� ต่่างประเทศเอาลููกสาวคนเดีียวไป เรีียนด้้วยชื่่�อว่่า ‘บานชื่่�น’ ตอนเช้้าเราสองคนเดิินไปส่่งที่่�โรงเรีียน อนุุบาลเราเห็็นชื่่�นซุุกซนมากวิ่่�งไปมาที่่�โรงเรีียน หลัังจากที่จี๊๊่� �ดจบปริิญญาเอก ได้กลั้ ับมาทำงานที่จุ ่� ุฬาฯ แล้ว้ โทร มาบอกฉัันว่่าได้้เงิินเดืือน 9,500 บาท ระดัับด๊๊อกเตอร์์นะ ได้้ 9,500 ก็็ต้้องให้้กำลัังใจ จี๊๊�ดมีีนิิสััยอดทน ประหยััด และมีีความพยายามที่่�จะ ใช้้ชีีวิิตเพื่่�อลููกคนเดีียวของเค้้า ส่่วนฉัันนั้้นก็็ได้้รัับโทรศััพท์์ทุุกครั้้งที่่�เขามีีปััญหา และช่่วยเหลืือ ตามสมควร จี๊๊�ดมีีจิิตใจดีีมาก ตอนฉัันแต่่งงานฉัันไม่่มีีเงิินเลยเค้้าส่่ง เงิินมาจากอเมริิกา 3,000 บาทไทย ก็็เลยได้้จััดงาน ก็็ขอขอบคุุณมา ณ ที่ ่�นี้้ด้้วย เมื่่�อเร็็ว ๆ นี้้จี๊๊�ดกัับชื่่�นไปที่่�โฮมโปรซื้้อเครื่่�องฟอกอากาศ ราคา เป็็นหมื่่�นมาให้ถึ้ึงบ้้าน เห็็นว่่าพี่ส่� าวเป็็นหอบหืืดกลัวั PM 2.5 จะทำให้้ หายใจลำบาก ขอขอบคุุณมากมา ณ ที่ ่�นี้้ แล้้วบอกว่่าอัันนี้้ให้้เป็็น 26 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
ของขวััญวัันเกิิดนะไม่่ต้้องเอาเงิินมาให้้ สุุดท้้ายนี้้ขอให้จี๊๊้�ดเดิินทางไกลไปอยู่่ในที่ที่ ่� มีี่� ความสุขสุบาย อย่่า เป็็นห่่วงผู้้ใดทั้้งสิ้้น น้้อง ๆ ทุุกคนเสีียใจมาก ฝากความเสีียใจมาด้้วย และอวยพรให้้ไปสู่่สุุคติิ ถ้้าชาติิหน้้ามีีจริิงขอให้้เกิิดเป็็นพี่ ่� น้้องกัันครบ ทั้้งเจ็็ดคน…ลาก่่อน พ.ญ.พิิไลวรรณ สมุุทรพงษ์์ (พี่ ่�สาว) / - / - / - / - / - / - / - / - / - / วัันจัันทร์์ที่่� 7 สิิงหาคม 2566 5 ทุ่่ม 25 นาทีีคุุณจี๊๊�ดได้้จากพวก เราไปแล้้วอย่่างไม่่มีีวัันกลัับ แม้้ว่่าจะรู้้ล่่วงหน้้าอยู่่แล้้วว่่าต้้องมีีวัันนี้้ วัันที่ ่� ต้้องจากลา แต่่ก็็อดไม่่ได้้ที่่�จะใจหาย คุุณจี๊๊�ดเป็็นคนที่สว่� ยที่สุ่� ุดในหมู่่สี่ส่� าวพี่น้ ่� ้อง และเรีียนเก่่งมาก ๆ คุุณพ่่อคุุณแม่่รัักและภาคภููมิิใจในลููกคนนี้้มาก คุุณจี๊๊�ดเป็็นคนเงีียบ เรีียบร้้อยและสุุขุุม จึึงดููเหมืือนดุุ และเจ้้า ระเบีียบ แต่่แท้้จริิงแล้้วคุุณจี๊๊�ดเป็็นคนที่ ่�มีีจิิตใจดีีพี่ ่� น้้องพึ่่�งพาได้้เสมอ โดยเฉพาะเรื่่�องเรีียน จะคอยให้้คำปรึึกษาและสอนการบ้้านให้้ตลอด สิ่่�งที่คุ ่� ุณจิ๋๋�มไม่่เคยลืืมคืือ ปีที่น้ ่� ้องโอ๋๋จะสอบ entrance เข้้าจุุฬาฯ คุุณจิ๋๋�มขอให้้คุุณจี๊๊�ด หานิิสิิต อัักษรฯ ช่่วยสอนพิิเศษภาษาอัังกฤษให้้ หน่่อย คุุณจี๊๊�ดไม่่ยอม จะสอนให้้เอง ทุกุเย็็นที่ตึ ่� กอัึกษรั ฯ จนโอ๋ส๋ อบเข้้า ได้้สมปรารถนา ขอบคุุณจริิง ๆ ค่่ะ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 27
ตอนนี้้คุุณจี๊๊�ดไปสบายแล้้วนะคะ ขอให้้คุุณจี๊๊�ดไปเป็็นนางฟ้้าอยู่่ บนสรวงสวรรค์์ สู่่ภพภูมิูที่ิดีี่� เป็็นที่รั ่� กัและจดจำของพวกเราตลอดไปค่่ะ รัักและคิิดถึึงเสมอ คุุณจิ๋๋�ม / - / - / - / - / - / - / - / - / - / “คุุณจี๊๊�ดเป็็นพี่ส่� าวที่่�เรีียบร้้อย มีีวินัิัย มีีความมั่่�นใจในตัวัเอง และ มีีความรัับผิิดชอบสููง น้้องคนนี้้มีีความเกรงใจเสมอ แม้้จะไม่่เคยโดน ดุุเลยก็็ตาม ช่ว่งการทำงาน คุุณจี๊๊�ดเป็็นที่่�ปรึกษึาทางด้้านภาษา ทั้้งไทย และอัังกฤษ ให้กั้ับน้้อง ๆ ทุกุคน จนไปถึึงรุ่่นลูกูหลาน พี่น้ ่� ้องทั้้ง 7 เรา รัักใคร่่สามััคคีีกัันมาก เวลาสัังสรรค์์หรืือรวมตััวกัันเมื่่�อไร มากัันครบ เสมอ…คิิดถึึงนะ” ศุุภมาศ ภััทราดููลย์์ / - / - / - / - / - / - / - / - / - / ถ้้าดวงวิิญาณคุุณจี๊๊�ดยัังอ่่านไลน์์อยู่่ อยากให้รั้ับรู้้ว่่า เจี๊๊�ยบเสีียใจ มาก ขอให้้คุุณงามความดีีของคุุณจี๊๊�ดที่ ่�สร้้างมาทั้้งชีีวิิต จงดลบัันดาล 28 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
ให้คุุ้ณจี๊๊�ดได้้เดิินทางไปสู่่ภพภูมิูที่ิดีีที่� สุ่� ุดอย่่างมีีความสุขุ หมดห่ว่ง หมด เวร หมดกรรม ทั้้งหลายทั้้งปวง นะ ... เสีียใจ! เจี๊๊�ยบ / - / - / - / - / - / - / - / - / - / ก่่อนอื่่�นนุ่่นและเลีียม (รวมถึึงครอบครััวเลีียม) ขอแสดงความ เสีียใจและอาลััยกัับพี่ชื่ ่� ่�นของการจากไปของป้้าจี๊๊�ดด้ว้ยนะคะ นุ่่นได้รั้ับ ข้้อความและอััพเดทอาการของป้้าจี๊๊�ดมาตลอดระยะการรักษัาตัวัรวม ถึึงทุกุครั้้งที่คุ ่� ุณแม่่ไปเยี่่�ยมก็็จะส่่งรููปมาให้ดู้ทุูกุครั้้ง เวลาคุุยกัับคุุณแม่่ ก็็ได้้ถามอาการป้้าจี๊๊�ดเสมอ ป้้าจี๊๊�ดคอยช่่วยเหลืือ และให้้คำปรึึกษานุ่่น ในทุุกโอกาสตั้้งแต่่เด็็กจนโต จนถึึงตอนมีีครอบครััว วัันนี้้ได้้บอกเลีียม ถึึงข่่าวป้้าจี๊๊�ด เลีียมเสีียใจและบอกว่่าป้้าจี๊๊�ดเป็็นคนใจดีีมากจากที่่�เคย ได้้คุุยกััน วัันนี้้นุ่่นไม่่ได้้มีีโอกาสกลัับไปขอบคุุณและลาป้้าจี๊๊�ดเป็็นครั้้ง สุุดท้้ายด้้วยเวลาที่ ่� กะทัันหััน เสีียใจมาก ๆ ค่่ะ สุุดท้้ายนี้้ขอให้้ดวง วิิญญาณของป้้าจี๊๊�ดหลัับให้้สบาย ไปสู่่สุุคติิในภพภููมิิที่ ่�ดีีนะคะ We share your grief in this time of bereavement with deepest sympathy and condolence. รัักและเคารพป้้าจี๊๊�ดเสมอค่่ะ จาก นุ่่นและเลีียม ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 29
อาลััยนัักแสดงแนวหน้้า “อมรา” ถ้้าโลกเรานี้้เป็็นโรงละคร และทุกุคนเป็็นนักัแสดง อมราก็็เป็็นนักั แสดงชั้้นแนวหน้้าที่่�เล่่นได้้หลายบทบาทและตีีบทได้้แตกอย่่างที่่�เรีียกว่่า แตกกระจุุย เมื่่�อเล่่นบทผู้เ้รีียนในระดัับปริิญญาโทและเอกทั้้งในประเทศ และต่่างประเทศ อมราก็็เป็็นผู้้ที่่�บรรดาอาจารย์์จดจำได้้ในด้้านดีี ครั้้น มาเล่่นบทผู้้สอนตั้้งแต่ส่อนภาษาอัังกฤษในภาควิิชาภาษาอัังกฤษจนถึึง เป็็นภาควิิชาภาษาศาสตร์์ ก็็ปรากฏว่่าเป็็นผู้้คุุมวิิทยานิิพนธ์์ระดัับ ปริิญญาโทและเอกที่่�เนื้้อหอมคนหนึ่่�งของภาควิิชาภาษาศาสตร์์ นิิสิิต ชอบเนื้้อหาและสนุุกกัับการค้้นคว้้าทางภาษาศาสตร์์สัังคมและ ภาษาศาสตร์์ชาติิพัันธุ์์ จนอาจารย์์ได้้ชื่่�อว่่าเป็็นเจ้้าแม่่โซซิิโอ (Socio linguistics) ลูกศิูษย์ิ รู้้สึ์กึอบอุ่่นโดยเฉพาะเวลาสอบป้้องกัันวิิทยานิิพนธ์์ ที่่�อาจารย์ที่์ ่�ปรึกษึาลุ้้นเต็็มที่่�อย่่างมั่่�นใจในความสามารถของศิษย์ิ ์ เมื่่�อ เป็็นนักวิัจัิัยในโครงการวิจัิัย และระยะหลััง ๆ เป็็นหัวัหน้้าโครงการวิจัิัย ขนาดใหญ่่ อมราก็รั็ับผิิดชอบสููง ทำงานอย่่างมีีหลักกัาร ตรงต่่อเวลา เมื่่�อเป็็นหัวัหน้้าก็นั่่็ �งปั่่�น เขีียนรายงานอย่่างน่่ายกย่่อง ช่ว่ยสร้้างนักวิัจัิัย ขึ้้นอีีกหลายคน บทบาทที่ ่�สำคััญในทางบริิหารก็็ไม่่ย่่อย เพราะเป็็น หัวัหน้้าภาควิิชาภาษาศาสตร์์ในตอนที่่�พวกเราแยกย้้ายกัันอยู่่ในที่ต่ ่� ่าง ๆ เพราะว่่าตึกึเก่่าของคณะถูกรืู้้อถอน ไปเป็็นผู้อำน ้ วยการสำนักัไทยศึกษึา อยู่่พัักหนึ่่�งก็็มีีการจััดประชุุมวิิชาการสำคััญหลายครั้้ง บทบาทในชีีวิิต ครอบครัวก็ั ็เป็็นคุุณแม่ที่่ ่�แข็็งแกร่่ง และเป็็นคุุณยายที่่�หลาน ๆ รู้้ว่่าใจดีี แต่มีี่หลักัเกณฑ์์ 30 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
ในส่่วนของดิิฉััน อมราเป็็นผู้้ที่่�มีีบทบาทช่่วยเหลืือยามยาก เมื่่�อ ตอนที่ข ่� าดคนช่ว่ ยในสำนักัทดสอบทางภาษาสมััยแรก ๆ อมราก็็ไม่รีีร่อ เข้้ามาช่่วยให้้ผ่่านพ้้นวิิกฤตได้้ เมื่่�อขาดบรรณาธิิการทำวารสารภาษา อัังกฤษของสาขามนุษุยศาสตร์์หรืือ Manusya ที่รู้้จั่� กกัันในวัันนี้้ อมรา ก็็เข้้ามารัับหน้้าที่่�โดยไม่่เกี่่�ยงงอน แถมทำให้ว้ารสารเป็็นที่่�ยอมรัับของ TCI และวางรากฐานส่่งต่่อให้้ ดร.พิิทยาวััฒน์์ทำงานต่่อจนเข้้าฐาน Scopus บทบาทต่่าง ๆ นี้้มองดููแล้้วก็็จิิปาถะ ไม่่น่่าจะทำได้้ดีีทุุก บทบาท แต่่อมราทำได้้เพราะมีีความกล้้าและการรู้้จักค้ั ้นหาเพื่่�อพััฒนา ความสามารถในเวลาสั้้น ๆ มีีความอยากรู้้ในเรื่่�องต่่าง ๆ และศึึกษา อย่่างเอาจริิงเอาจััง ดัังนั้้น จึึงไม่่แปลกใจที่่�อมราเป็็นที่รู้้จั่� กัในหลายวงการ อมรามีีบุุคลิิกไม่่เหมืือนใคร เสีียงแหลมของเธอเป็็นที่่�จดจำได้้ แม้้ตอนที่่�เราไปเยี่่�ยมอาจารย์อั์ังกาบที่ป่� ว่ยอยู่่ พออมราเริ่่�มพููด อาจารย์์ ก็็จำได้้ทัันทีี เป็็นผู้้เล่่าเรื่่�องเหตุุการณ์์ต่่าง ๆ แบบที่่�เราบอกว่่าฟัังแล้้ว ต้้องหารสิิบ ไม่่ใช่่เพราะเหตุุใด เพราะอมรามีีความสดชื่่�นรื่่�นเริิงอยู่่ เป็็นประจำ อยากให้้คนฟัังหััวเราะ ด้้วยเหตุุนี้้จึึงเป็็นขวััญใจของ อาจารย์์อัังกาบ เมื่่�อตอนเธอเป็็นบิิดอย่่างแรง เธออธิิบายว่่าเชื้้อโรค บิิดของเธอขยายตััวแบบตััวหนึ่่�งแยกเป็็นสอง ดัังนั้้น ให้้คิิดดููเถอะว่่า มีีตััวเชื้้อโรคกี่ ่� ตััวในท้้องของเธอ ฟัังแล้้วสยองมาก แต่่ก็็ผ่่านมาได้้ แต่่ ใครจะนึกว่ึ ่าคนเดีียวกัันนี้้รัับประทานอาหารจุุอย่่างหาคนท้้ายาก เธอ กิินแล้้วหาย กิินแล้้วหาย ไม่่อ้้วนด้้วย นอกจากนี้้อมราก็็ต้้องมีีวิิธีีพููด อะไรสักัอย่่างที่่�ทำให้้ชาวจ้ว้งในประเทศจีีนทึกทัึกว่ั ่าต้้องเป็็นลูกูหลาน ของคนจ้้วงที่ ่� ย้้ายไปอยู่่แถวเมืืองไทย เป็็นลููกหลานแล้้วกลัับมาหาพี่ ่� ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 31
น้้องจ้้วงที่ ่�จีีน คิิดดููเถอะ ออกภาคสนามพร้้อมกััน 4 คน แต่่คนจ้้วง เจาะจงเอาอมราเป็็นญาติิคนเดีียว!!! อมรามีีการตััดสิินใจแก้้ปััญหาไม่่เหมืือนใคร ทำให้้เรางง นึึกไม่่ ออกว่่าตััดสิินใจอย่่างนั้้นได้้อย่่างไร คราวหนึ่่�งทีีมนักวิัจัิัยซึ่่�งมีีข้้าวของ พะรุุงพะรัังต้้องไปขึ้้นรถไฟที่ส่� ถานีีรถไฟที่่�ประเทศจีีน ไหนจะแบกของ หิ้้วของ ไหนจะโดนกระแทก เบีียดเสีียดจนหายใจไม่่ออก อยู่่ดีี ๆ ก็็ได้้ ยิินเสีียง “ช่่วยด้้วย ช่่วยด้้วย !!” ลั่่�นขึ้้นมา คนจีีนแตกฮืือ กระจาย ออกจากทีีมของเรา ทำให้้เราเดิินต่่อไปอย่่างสบาย อมราไม่่ชอบหา หมอ มีีแผลที่ ่�มีีหนองบวมเป่่ง ยุุให้้ไปกรีีดให้้หนองออกก็็ไม่่ยอมไป รัักษาเอง ทุุกวัันกิินวิิตามิินเป็็นกำมืือ บอกว่่าวิิตามิินสำคััญ จะทำให้้ ร่่างกายไม่่ขาดแร่่ธาตุุอัันไหนเลย ป่่วยครั้้งสุุดท้้ายนี้้อาจเป็็นเพราะไม่่ ยอมไปให้้หมอตรวจในเวลาที่ส่� มควรก็็เป็็นได้้ แต่ก่ารตััดสิินใจเด่่นที่สุ่� ุด ที่ ่� ทุุกคน “เอ๋๋อ” ก็็คืือตอนที่่�ไปเรีียนปริิญญาเอกแล้้วเอาชื่่�นตััวน้้อยไป ด้้วย เป็็นการตััดสิินใจที่ ่� ทุุกคนงงมาก แต่่อมรากัับชื่่�นก็็เป็็นกำลัังใจให้้ กัันอย่่างน่่าทึ่่�ง และอมรากลัับมาอย่่างงดงามพร้้อมปริิญญาเอกและ ลููกสาวน่่ารััก เชื่่�อว่่าใครที่่�ได้้รู้้จัักอมรา ได้้ใกล้้ชิิด พููดคุุย คงจะมีีภาพอมราที่ ่� สดชื่่�น พููดจาให้้กำลัังใจคนเก่่งถ้้าอยากจะพููด ภาพเหล่่านี้้คงจะอยู่่ใน ความทรงจำตลอดไป ปราณีี กุุลละวณิิชย์์ 32 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
แด่่ อ.จี๊๊�ด อมรา (ศ.กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์) ผู้้จาก เพื่่�อน ๆ อัักษรฯ รุ่่น ๓๒ และพวกเราชาวภาษาศาสตร์์ ไปสู่่ภพภููมิิที่ ่� สงบสุุขและสวยงาม... ความทรงจำมิิรู้้ลืืมของเราที่ ่�สนิิทสนมในฐานะเพื่่�อนร่่วมรุ่่น เพื่่�อนร่ว่มศาสตร์์ และเพื่่�อนร่ว่มงานของอมรา นอกจากความเก่่งกล้้า ด้้านวิิชาการ ความรัักและเมตตาลููกศิิษย์์ อมรายัังรัักแมวมาก ชอบ ทานพริิกขี้้หนูู ชอบทานเครื่่�องดื่่�ม เช่่น น้้ำชาหวานจััด แต่่ไม่่ชอบ อาหารคาวที่่�หวาน... ยัังจำเสีียงแหลมใสได้้ติิดหููเวลาอมราไปสั่่�งส้้มตำ เสีียงและ จำนวนพริกิทำให้้คนสั่่�งส้้มตำคิวต่ิ ่อไปต้้องย้้ำกัับแม่ค้่ ้าว่่า ครกต่่อไปไม่่ ต้้องใส่่พริิกนะ... อมรามีีพี่น้ ่� ้องเป็็นหมอ แต่กลั่วัโรงพยาบาลและการผ่่าตััดยิ่่�งกว่่า พวกเรา ๔ คนซึ่่�งเป็็นหญิิงไร้้มดลูกูในภาควิิชาภาษาศาสตร์์ จุุฬาฯ เสีีย อีีก... ขอให้้ดวงวิิญญาณเพื่่�อนจี๊๊�ดไปสู่่สุุคติิ เธอคงไม่่เหงานานนักัหรอก เมื่่�อถึึงเวลาตามกรรมกำหนดของแต่่ละคน พวกเราก็็คงทยอยไปคุุย กัับเธอให้้คลายเหงา ลากัันชั่่�วคราวนะคะ ระลึึกถึึงเพื่่�อนเสมอค่่ะ... ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 33
♥ เราเป็็นเพื่่�อนกััน .. เรีียนด้้วยกััน เธอเรีียนภาษา ฉัันเรีียนวรรณคดีีสองด้้านของ สิ่่�งเดีียวกััน .. ทำงานด้้วยกััน งานแรกสอนเด็็ก’ถาปััด งานที่ ่�สอนวิิชาความ เป็็นครููให้้เราและต่่อมาชื่่�นก็็มาเป็็นเด็็ก’ถาปััด .. ได้้ทุุนไปเรีียนต่่อด้้วยกััน เดิินทางไปด้้วยกััน กลัับด้้วยกััน ข้้อ สำคััญไปปฐมนิิเทศที่่�ฮาวายด้้วยกััน ..ไปเก็็บข้้อมููลทีีมวิิจััยพี่่�ปราณีีครููและพี่ ่� ของเราด้้วยกััน ไปตาม หมู่่บ้้านเล็ก็ ๆ กลางป่่าดง ทำให้้เราได้รู้้จั้กัความน่่ารักั ความใจดีีของ คนอิิสาน เราถามคุุณยายคนหนึ่่�งว่่า หมาดุุไหม คุุณยายตอบว่่า ไม่่รู้้ ซีีมัันนอนทั้้งวััน (ดุุ ในท้้องถิ่่�นนี้้แปลว่่าขยััน) คุุณยายอีีกคนพบหน้้า เราเป็็นครั้้งแรกก็็ถามคำถามอมตะว่่าอายุุเท่่าไหร่่แล้้ว เอาผััวหรืือยััง แถวนี้้มีีเหลืือโสดอยู่่คน ทางไปหมู่่บ้้านหนึ่่�งมีีไม้้กระดานวางไว้้ข้้าง คลองให้้คนกะความกว้้างของรถแล้วว้ างไม้กร้ะดานเป็็นสะพานข้้ามไป 34 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
♥ เราได้้เรีียน ได้้ทำงาน ได้้เที่่�ยวด้้วยกััน และฉัันได้้เห็็นเธอดููแลชื่่�น ..เห็็นความสงบและความมีีสติิของอมราในสถานการณ์์ต่่าง ๆ ที่ ่� ฉัันจะออกแนวโวยวาย ได้้เห็็นอารมณ์์ขัันและความเข้้าใจผู้้คนใน สภาพและวััฒนธรรมที่่�แตกต่่าง คบกัันมาหกสิิบปีี ไม่่เคยเห็็นอมรา ตกใจหรืือขุ่่นเคืืองใครอย่่างจริิงจััง ..เห็็นอมราส่่งเสริิมนักกัารในหน่ว่ ยงานให้้หาความรู้้และพััฒนา ความสามารถ เช่่น สอนให้้ใช้้คอมพิวิเตอร์์ (ยุุคเริ่่�มมีีใหม่่ ๆ) จนนักกัาร ผู้้นั้้นได้้เลื่่�อนสภาพเป็็นข้้าราชการ ..เห็็นอมราทำหน้้าที่่�ครููนอกห้้องเรีียนในหลายรููปแบบ ครั้้งหนึ่่�ง อมราในฐานะรองคณบดีีฝ่่ายวิิชาการสร้้างหลักสูัูตรอักษรั ศาสตร์์ใหม่่ ที่ฉั ่� ันเห็็นว่่าทัันสมััยและตอบโจทย์์ความต้้องการของนิิสิิต แต่่เสีียดาย แทนนิิสิิตที่่�ไม่่มีีโอกาสได้้เรีียนหลัักสููตรนี้้ ..ครั้้งหนึ่่�งนิิสิิตชายที่ชีีวิ่� ิตส่ว่นตัวัลำบากมาก ต้้องพาลูกูมาเลี้้ยง ที่่�คณะข้้างภาคภาษาศาสตร์์อมราเป็็นคนหนึ่่�งในหมู่่นิิสิิตและอาจารย์์ ที่ ่� ช่่วยกัันป้้อนนม เช็็ดอึึฉี่่� และเห่่กล่่อมให้้เด็็กนอน ..เห็็นความเมตตาสััตว์์อย่่างยิ่่�งของอมรา ครั้้งหนึ่่�งแมวที่่�อาศััย อยู่่ในคณะเดิินไปหาอาจารย์์ตามห้้อง อมราเป็็นคนเดีียวที่่�เข้้าใจว่่า แมวต้้องการความช่่วยเหลืือเพราะคลอดลููกไม่่ได้้ อมราพาไปหาหมอ และดููแลจนแมวสภาพดีี หาบ้้านให้้ลููกแมวด้้วย เราทำงานช่่วยเหลืือ สััตว์์อย่่างจริิงจััง โดยเฉพาะหมาแมวในจุุฬาฯ ครั้้งหนึ่่�งเราไปพบท่่าน อธิิการบดีีสุุชาดา กีีระนัันทน์์ ด้้วยกััน และผลที่่�ตามมาคืือมีีระบบ และงบประมาณดููแลสััตว์์จรจััดในจุุฬาฯ ให้้คนไม่่ชอบสััตว์์หายเดืือด ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 35
ร้้อนและคนรัักสััตว์์มีีความสุุขอย่่างยิ่่�ง ..(แอบ) เห็็นชื่่�นเด็็กน้้อยเอาลิิปสติิกอมรามาเล่่น อมราค่่อย บรรจงเอาลิิปสติิกแตะริิมฝีีปากชื่่�นบาง ๆ ชื่่�นยิ้้มมองแม่่ตาเป็็น ประกาย ตอนเรานั่่�งรถไฟกลัับจากเก็็บข้้อมููลวิิจััย ฉัันเห็็นสายตาชื่่�นที่ ่� จ้้องมองประตููรถไฟรอแม่่ก้้าวลงมา ฉัันเห็็นอมราจููงลููกขึ้้นเรืือบิินไป เรีียนต่่อที่่�ฮาวาย ท่่ามกลางการคััดค้้านของผู้้คนเพราะกลััวว่่าอมรา กัับชื่่�นจะลำบาก เนื่่�องจากอมราต้้องเรีียนไปด้้วยเลี้้ยงลููกไปด้้วย ฉััน เขีียนจดหมายไปถามว่่าตกลงใครดููแลใคร อมราเขีียนตอบมาว่่าแม่่ เป็็นนัักศึึกษาปริิญญาเอกที่ ่�มีีลููกคอยดููแลและเป็็นกำลัังใจ ..ขณะของชีีวิิตอัันสวยงามและอบอุ่่นเช่่นนี้้ ไม่่มีีวัันตาย รััก เพื่่�อน ภาวรรณ หมอกยา / - / - / - / - / - / - / - / - / - / อาลััยศาสตราจารย์์ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ที่่�เคารพรััก ข้้าพเจ้้ารู้้จักัอาจารย์์อมราในฐานะศิษย์ิ ์เก่่าภาควิิชาภาษาศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยฮาวาย ในแวดวงนัักภาษาศาสตร์์ตามแนวทฤษฎีี ไว ยากรณ์์ศััพทการก (Lexicase) ภายใต้้การนำของศาสตราจารย์์ สแตนลีีย์์ สตารอสต้้า (Professor Stanley Starosta) ข้้าพเจ้้าใน 36 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
ฐานะศิิษย์์รุ่่นเล็็กสุุดของอาจารย์์สตารอสต้้า ก็็ได้้รัับความเมตตาจาก อาจารย์์อมราเสมอมา อาจารย์์อมราเป็็นแบบอย่่างนัักวิิชาการ ภาษาศาสตร์์ที่่�ข้้าพเจ้้าชื่่�นชมเป็็นอย่่างยิ่่�ง อาจารย์์สร้้างผลงานด้้าน วากยสััมพัันธ์ภ์าษาไทยจำนวนมากและสร้้างนักวิั ิชาการภาษาศาสตร์์ หลากหลายสาขา รวมถึึงผลงานวิิทยานิิพนธ์์ด้้านวากยสััมพัันธ์์ไทย ตามกรอบไวยากรณ์์ศััพทการกอีีกจำนวนหนึ่่�ง อาจารย์์อมราเปรีียบ เสมืือนผู้้นำทางด้้านวากยสััมพัันธ์์ไทยสมััยใหม่่ช่่วงทศวรรษที่ ่� ผ่่านมา ข้้าพเจ้้ายัังจำได้ดีี้เมื่่�อครั้้งศาสตราจารย์ส์แตนลีีสตารอสต้้าเดิิน ทางมาร่่วมประชุุมวิิชาการนานาชาติิไทยศึึกษา ครั้้งที่่� 8 (8th ICTS) ที่จั ่� ังหวััดนครพนม ในปีี พ.ศ.2545 ด้ว้ยเหตุทีุ่ช่ ่� ว่งหลัังอาจารย์สุ์ขภุาพ ไม่ค่่ ่อยดีี ข้้าพเจ้้าในฐานะศิษย์ิก้์ ้นกุุฏิจึิึงอยากตามไปดููแลอำนวยความ สะดวก แต่่ติิดขััดเรื่่�องจำนวนที่ ่� พัักที่่�จำกััด เมื่่�ออาจารย์์อมราได้้ทราบ เข้้า จึึงได้้มีีเมตตาจิิตชวนข้้าพเจ้้าให้้พัักด้้วยกััน ทำให้้ได้้คุ้้นเคยกัับ อาจารย์์มากขึ้้น หลัังจากนั้้นข้้าพเจ้้าจึึงมีีโอกาสร่่วมงานกัับอาจารย์์อีีกหลายต่่อ หลายครั้้ง ได้้ร่่วมจััดการประชุุมวิิชาการด้้านภาษาศาสตร์์อีีกหลาย ครั้้ง และได้้รัับคำแนะนำดีี ๆ มากมาย และที่ ่�สำคััญ ข้้าพเจ้้าได้้รัับ โอกาสในการร่ว่มงานวิจัิัยที่่�อาจารย์์อมราได้รั้ับทุุนเมธีีวิจัิัยอาวุุโส สกว. ซึ่่�งตรงกัับความสนใจของข้้าพเจ้้า คืือ “ไวยากรณ์ภ์าษาไทยมาตรฐาน” ในโครงการไวยากรณ์์ไทย และ “ภาษาสื่่�อ” ในโครงการภาษากัับ อำนาจ ทำให้้ยัังคงได้้คลุุกคลีีและสนุุกกัับการทำวิิจััยแม้้จะมีีงาน บริิหารเข้้ามาเป็็นระยะ ในทีีมวิจัิัย นอกจากอาจารย์์อมราจะเป็็นแบบ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 37
อย่่างในการทำวิิจััย ถ่่ายทอดองค์์ความรู้้เพื่่�อสร้้างนัักวิิจััยรุ่่นหลััง อาจารย์์ยัังคงทำหน้้าที่ ่� กำกัับ ดููแล ติิดตามความก้้าวหน้้า เร่่งรััดการ ตีีพิิมพ์์ให้ทั้ ันตามกำหนด และสรุุปเล่่มการวิจัิัย แต่่ละวัันอาจารย์ทุ่่ ์มเท เวลาให้้กัับงานวิิชาการและงานวิิจััยของพวกเราเป็็นอย่่างมาก อาจารย์์อมราเป็็นผู้้มีีเมตตาสููงในความเป็็นครูู แต่่จะเน้้นเรื่่�อง ความวิิริิยะอุุตสาหะและการส่่งงานตรงตามกำหนดเพื่่�อสร้้างวิินััย แก่่ศิิษย์์ ข้้าพเจ้้ายัังจำได้้ดีีถึึงวัันที่่�พาลููกศิิษย์์ของอาจารย์์ไปหารืือ สถานการณ์์ที่่�นำไปสู่่ทางตััน และเมื่่�ออาจารย์์ทราบในเวลาต่่อมาว่่า ข้้าพเจ้้ารัับไม้้ต่่อในที่ ่�สุุด อาจารย์์ก็็ยัังคงแสดงความห่่วงใยต่่อทั้้ง ข้้าพเจ้้าและศิิษย์์ และแสดงมุุทิิตาจิิตเมื่่�อทราบว่่าศิิษย์์ผู้้นี้้สำเร็็จ การศึึกษาแล้้ว และเมื่่�อข้้าพเจ้้าขอความอนุุเคราะห์์ให้้อาจารย์์ เป็็นที่่�ปรึึกษาร่่วมแก่่นิิสิิตก้้นกุุฏิิที่่�ประสงค์์จะทำวิิทยานิิพนธ์์แนว วากยสััมพัันธ์์ภาษาวััยรุ่่น อาจารย์์ก็็ยิินดีีทั้้งชี้้แนะแนวทาง ช่่วยดููแล กวดขัันให้้ฟัันฝ่่าอุุปสรรครอบด้้านจนสามารถสำเร็็จการศึึกษาด้้วย ความภาคภููมิิใจ ข้้าพเจ้้าและศิิษย์์ซาบซึ้้งใจเป็็นอย่่างยิ่่�ง ในมุุมมอง ของศิษย์ิ ์คนนี้้ เห็็นว่่าภาพอาจารย์ที่์ ่�ปรึกษึาที่บั ่� ันทึกติึ ิดตัวัไปทุกุหนแห่่ง เป็็นแรงบัันดาลใจสำคััญที่่�นำไปสู่่ความสำเร็็จในการศึึกษาระดัับ ปริิญญาเอก นอกจากนี้้นิิสิิตปริิญญาเอก สาขาภาษาศาสตร์์ประยุกต์ุ์ มก. สองรุ่่นแรกยัังโชคดีีมากที่่�ได้้มีีโอกาสเรีียนวากยสััมพัันธ์์ขั้้นสููงกัับ อาจารย์์อมรา นิิสิิตต่่างประทัับใจการถ่่ายทอดองค์์ความรู้้ที่่�เข้้าใจง่่าย และความดููแลเอาใจใส่่ของอาจารย์์ แต่่ละคนได้้รัับพลัังและแรง บัันดาลใจในการเป็็นนัักภาษาศาสตร์์ที่ ่�ดีีต่่อไป 38 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
เมื่่�อทราบข่่าวว่่าอาจารย์ป่์ว่ยเมื่่�อเดืือนพฤษภาคม 2566 ข้้าพเจ้้า ได้้จััดให้้อาจารย์์ได้้ร่่วมบุุญสร้้างพระพุุทธรููปและศาลาการเปรีียญ ที่ ่� กำลัังดำเนิินการก่่อสร้้างที่่�วััดศรีีดอนชััย จัังหวััดตาก และได้้ร่่วมกัับ เหล่่ามวลมิิตรสหายและศิิษย์์ในการจุุดดวงประทีีปอธิิษฐานให้้แก่่ อาจารย์์ แต่่แล้้ววัันนั้้นก็็มาถึึง พวกเราได้้สููญเสีียปููชนีียบุุคคลทาง ภาษาศาสตร์์ภาษาไทยอีีกท่่านหนึ่่�ง ด้ว้ยกุุศลผลบุุญและคุุณความดีีทั้้งปวงที่่�อาจารย์์ได้กร้ ะทำมา ขอ อำนาจคุุณพระศรีีรััตนตรััยและสิ่่�งศัักดิ์์�สิิทธิ์์�ทั้้งหลายโปรดนำพาดวง วิิญญาณอาจารย์์อมราไปสู่่สุุคติิในสััมปรายภพด้้วยเทอญ รองศาสตราจารย์์ ดร.กิิติิมา อิินทรััมพรรย์์ ภาพแรงบันดาลใจแห่ง ความสำเร็จของนิสิต ปริญญาเอก ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 39
แด่่ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์... ในวาระแห่่งการจากลาของครููผู้้เป็็นที่ ่� รััก ศิิษย์์ขอจารึึกพระคุุณ ของครููผู้มอบค ้ วามรักัและความปรารถนาดีีให้้แก่ศิ่ษย์ิ ์เสมอมา ซึ่่�งศิษย์ิ ์ ยัังจดจำอยู่่มิิเคยเสื่่�อมคลาย... ผมได้้มีีโอกาสเรีียนกัับอาจารย์์อมราครั้้งแรกตอนเข้้าเรีียนใน ระดัับปริิญญาโท ที่ ่� ภาคภาษาศาสตร์์ เมื่่�อปีีพ.ศ.2542 รายวิิชา Syntax อาจารย์์เป็็นคนจริิงจัังกัับการสอน มีีการบ้้านให้้เราอ่่านกัันเกืือบ ร้้อยหน้้าต่่อสััปดาห์์ จำได้ว่้่าเครีียดเพราะงานเยอะและอาจารย์ก็์ค่็่อน ข้้างดุุ โดยเฉพาะผมมักัจะถูกดุู ุอยู่่บ่่อย ๆ เพราะทำอะไรไม่่เหมืือนชาว บ้้านเขา หลัังสอบกลางภาคในเทอมนั้้น สร้้างความประหลาดใจให้กั้ับ ตัวัเองมาก ทั้้ง ๆ ที่่�โดนดุุโดนว่่าบ่่อย แต่่ได้้คะแนนสอบสููงสุุด และได้้ A ในวิิชาของอาจารย์์ เรีียกว่่าเป็็นวิิชาที่ดีี่� ใจมากที่สุ่� ุดเพราะรู้้สึกว่ึ ่ามััน ยาก พอได้้ปรัับระดัับมาเรีียนป.เอก ได้้เวีียนมาพบอาจารย์์อีีกครั้้ง 40 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
ตอนสอบโครงร่่างวิิทยานิิพนธ์์ อาจารย์์อมราเป็็นกรรมการสอบ ตอน นั้้นกลััวมาก เพราะอาจารย์์เป็็นคนเสีียงดัังและสููงปรี๊๊�ด เด็็ก ภาษาศาสตร์์ต่่างพาเกรงขาม จำได้้ว่่าอาจารย์์นั่่�งติิดผมเลยตอนสอบ การสอบครั้้งนั้้นมีีกรรมการจากคณะจิิตวิิทยาเพิ่่�มอีีก 1 ท่่าน ใช้้เวลา เฉพาะสอบโครงร่่างนานถึึง 4 ชั่่�วโมง งานของเราโดนคอมเมนต์์และ ตั้้งคำถามมากมายจากคนนอกสาขา จนบรรยากาศไม่่สู้้จะดีีเพราะ กรรมการบางท่่านถึึงกัับขึ้้นเสีียงสููงและเดิินออกจากห้้องสอบไป แต่่ สิ่่�งที่่�ไม่่น่่าเชื่่�อและยัังเป็็นความทรงจำที่่�แสนประทัับใจที่ ่�สุุดก็็คืือ อาจารย์์อมราซึ่่�งนั่่�งอยู่่ใกล้้ ๆ กลัับเป็็นผู้้ที่่�พยายามสอบถามและ clarify ข้้อคอมเมนต์์ต่่าง ๆ ให้้ เมื่่�อสอบเสร็็จ อาจารย์์ยื่่�นกระดาษให้้ผม 1 แผ่่น ซึ่่�งเต็็มไปด้้วยข้้อเสนอแนะทั้้งหมดในวัันนั้้น จดด้้วยลายมืือ บรรจง อย่่างละเอีียด ในขณะที่่�ผู้้สอบหััวตื้้อคิิดอะไรไม่่ออก กระดาษ แผ่่นนั้้นเพีียงแผ่่นเดีียว แทบจะเรีียกได้ว่้่า ล้้างความเครีียดความกัังวล ให้้กัับผมได้้อย่่างไม่่น่่าเชื่่�อ การสอบในวัันนั้้นทำให้้มุุมมองของผมต่่อ อาจารย์์อมรา “เปลี่่�ยนไป” จากที่่�มองแต่่ว่่าอาจารย์์เป็็นคนดุุ น่่ากลััว กลัับเริ่่�มเห็็นถึึงความเมตตาที่่�ครููมีีให้้แก่่ศิิษย์์ แม้้จะไม่่ได้้เป็็นนิิสิิตในที่ ่� ปรึึกษา ตอนสอบป้้องกัันวิิทยานิิพนธ์์ อาจารย์์ก็็ยัังเป็็นกรรมการสอบ และให้้ความเมตตาเช่่นเคย เรีียกว่่าแทบไม่่เคยโดนท่่านดุุอีีกเลย หลัังสำเร็็จการศึึกษา ผมได้้ย้้ายมาทำงานที่่�มหาวิิทยาลััยแม่่ฟ้้า หลวง มีีโอกาสได้้ทำงานกัับอาจารย์์อมราอีีกครั้้ง ในวาระที่่�อาจารย์์ได้้ รัับทุุนเมธีีวิิจััยอาวุุโส สกว. ติิดต่่อกัันถึึง 2 ทุุน โครงการแรกทำเกี่่�ยว กัับไวยากรณ์์ไทย ผมได้รั้ับความไว้ว้างใจให้้ทำไวยากรณ์ภ์าษาไทยถิ่่�น ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 41
เหนืือ และโครงการที่ส่� องเกี่่�ยวกัับภาษาแห่่งอำนาจ ได้วิ้ิเคราะห์ภ์าษา กฎหมายไทย การดึึงพวกเราลููกศิิษย์์กลัับไปทำงานกัับอาจารย์์ทำให้้ เราไม่่ได้ห่้ ่างหายจากงานวิจัิัย อาจารย์์จะเป็็นคนคอยคุุม deadline ให้้ ส่่งงาน กระตุ้้นให้้เราตีีพิิมพ์์ จััดประชุุมวิิชาการ สร้้างบรรยากาศ วิิชาการให้้กัับพวกเราที่ ่�ส่่วนใหญ่่จะถููกดึึงให้้ไปทำงานบริิหารกัันเสีีย มาก ผลผลิิตสำคััญของการได้้ร่่วมงานทั้้งสอง ทำให้้ผมได้้ตีีพิิมพ์์ หนัังสืือ “ไวยากรณ์ภ์าษาไทยถิ่่�นเหนืือ” ซึ่่�งเป็็นงานวิิชาการชิ้้นสำคััญ ที่่�ทำให้้สรบุุศย์์ได้้ “รองศาสตราจารย์์” ด้้วย ผมพููดได้้เต็็มปากว่่า ถ้้า ไม่่มีีอาจารย์์อมราในวัันนั้้น ก็็ไม่่มีีรศ. ดร.สรบุุศย์์ ในวัันนี้้เช่่นกััน เมื่่�อปลายปีีที่ ่� ผ่่านมา ผมได้้มีีโอกาสส่่งหนัังสืือธรรมะที่่�เขีียนขึ้้น 2 เล่่มให้้อาจารย์์ด้้วย อาจารย์์โทรมาขอบคุุณและพููดคุุยกัันอยู่่เกืือบ ครึ่่�งชั่่�วโมง นั่่�นคืือสิ่่�งเดีียวที่่�อาจจะช่่วยตอบแทนพระคุุณครููได้้บ้้างไม่่ มากก็็น้้อย ผมเชื่่�อว่่าโชคชะตาได้ลิ้ขิิตให้้เราได้้มาพบกัับปููชนีียาจารย์์หลาย ท่่าน ซึ่่�งหนึ่่�งในนั้้นก็็คืือ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐ สิินธุ์์ โอกาสในชีีวิิตที่่�นำเรามาพบท่่าน นอกจากวิิชาความรู้้ที่่� ท่่าน ประสิิทธิ์์�ประสาทให้้ ก็็ยัังได้้รัับความเมตตาอย่่างเต็็มเปี่่�ยมแบบไม่่มีี เงื่่�อนไข อาจารย์์เป็็นผู้้อยู่่เบื้้องหลัังความสำเร็็จหลาย ๆ ครั้้งในชีีวิิต จวบจนถึึงปััจจุุบััน พระคุุณและความเมตตาของท่่านเกิินกว่่าที่่�เราจะ ตอบแทนได้้หมด แบบอย่่างของความเป็็นครููจะเป็็นเข็็มทิิศนำทาง บรรดาศิิษย์์ทุุกคนให้้สืืบสานความดีีงามนี้้ต่่อไป...ไม่่สิ้้นสุุด 42 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
แม้้อาจารย์์จะจากเราไปแล้ว้ แต่่ “ความเป็็นอาจารย์์” ยัังฝัังราก ลึึกอยู่่ใน “ความเป็็นตััวเรา” เสมอมา...และ...ตลอดไป ผมเชื่่�อมั่่�นเหลืือเกิินว่่า คุุณงามความดีีที่่�อาจารย์์ได้มีี้แก่่ผู้คนและ ้ โลกใบนี้้ จะเป็็นปััจจััยน้้อมนำให้้อาจารย์์ได้ถึ้ึงซึ่่�งพระรััตนตรััย และได้้ พบความ “ความสุุขที่่�แท้้” ได้้อย่่างแน่่นอน รัักและเคารพอย่่างสููง สรบุุศย์์ 8 สิิงหาคม 2566 / - / - / - / - / - / - / - / - / - / เมื่่�อเช้้ารู้้ข่่าวว่่า พี่จี๊๊่� �ด อมรา ประสิิทธิ์รั์�ัฐสิินธุ์์ ได้้เดิินทางไกลเสีีย แล้้ว รู้้สึึกตกใจที่ ่�รู้้ข่่าว รู้้จักกัันมามากกว่่า 50 ปีี สมััยก่่อนบ้้านอยู่่ละแวกเดีียวกััน แถว สามเสน บางกระบืือ ศรีีย่่าน คุ้้นเคยกัับพี่่�อมราและจ๊๊วดน้้องชายพี่ ่� เขาด้ว้ย พี่่�อมราเสีียงหวานน่่ารักั สบาย ๆ ผอมสวยตลอด พี่่�เค้้าใจเย็็น เมื่่�อก่่อนทำงานตึึกเดีียวกัันชั้้นเดีียวกัันก็็คุ้้นกััน พี่่�เป็็นคนทัันสมััยมาก ๆ สมััยที่มีี่� เด็กนิ็ ิสิิตมาเดิินจููบ กอดกัันข้้าง ตึึกเรีียน พี่่�เขาบอกว่่า พี่ ่� ต้้องสอนลููกสาวว่่าจะคบหนุ่่ม ๆ มัันก็็เรื่่�อง ธรรมดา ต้้องรู้้จักป้ั ้องกัันตัวัไม่่ให้ท้้ ้องก่่อนแต่่ง หนูฟัูังยัังงงโอ้้โฮ,! พี่นี่ ่� ่� ทัันสมััยมาก ๆ เลยนะ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 43
พี่ ่�จี๊๊�ด มีีบุุคลิิกผสมระหว่่างเข้้มแข็็งกัับอ่่อนหวาน เสีียงพี่ ่� นี่่�เป็็น เอกลัักษณ์์เลยนะ เสีียงหวานมาก ๆ เวลาเห็็นพี่่� หนููไม่่ค่่อยมองว่่าพี่ ่� เป็็นนัักวิิชาการเลย เพราะพี่ ่� ดููสบาย ๆ ๆ แต่่งชุุดไทยผ้้าเก่่าสไตล์์พี่ ่� เอง พี่่�ไม่่ค่่อยมีีมาด ดร. หรืือมาด ศ. รู้้สึึกสบายๆ บอกตรง ๆ ว่่างานของพี่่� หนูอู่่านแบบสบาย ๆ เพราะรู้้สึกว่ึ ่า เออ, นี่่�แหละ ภาษาไทย ที่สั่� ัมพัันธ์กั์ับวััฒนธรรม อ่่านแล้ว้เข้้าใจง่่าย ไม่ต้่ ้อง แปล ไม่มีีศั่ ัพท์์แสงวิิชาการให้้รุุงรััง อ่่านแล้วรู้้ ้ ประสาคนได้ง่้่าย ๆ แบบ สบาย ๆ ไม่่ได้้ข่่าวพี่่�เสีียนาน รู้้อีีกทีีน่่าตกใจ ไปดีีนะพี่่�นะ ชีีวิิตนี้้ เกิิดมาทำไม พี่่�คงเกิิดมาคุ้้มละได้้ทำในสิ่่�งที่่�อยากทำ มีีลูกู หลานให้้ชื่่�นใจ เวลาพี่ ่� พููดถึึงครอบครััวหนููยัังขำ พี่ ่� นี่ ่�สบาย ๆ จริิง ๆ มีี ชีีวิิตที่่�เป็็นตััวเองมาตลอด คนวััยเดีียวกััน เริ่่�มทยอยเดิินทางไกลรู้้สึึกใจหาย และรู้้ว่่าต้้อง เตรีียมตัวั ตายก่่อนตายให้้มากขึ้้น ชีีวิิตนี้้รักัใคร ชอบใครต้้องรีีบบอก ก่่อนจะสายไป ถ้้าได้้ล่่วงเกิินอะไรพี่่�ไป ขออโหสิิกรรมด้้วยนะพี่ ่� อิิงอร สุุพัันธุ์์วณิิชย์์ / - / - / - / - / - / - / - / - / - / รู้้สึึกเสีียดายและเสีียใจอย่่างสุุดซึ้้งต่่อการจากไปของอาจารย์์ อมรา ... จำได้้ว่่าในปีีที่่�ได้้รัับทุุน EWC เราสามคน คืือ อ.อมรา 44 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
อ.บี๋๋�ปััฐมา และผม ได้้เดิินทางไปเรีียนที่่�มหาวิิทยาลััยฮาวาย อาจารย์์ เป็็นคนเรีียนเก่่งมาก เรีียนจบปริิญญาเอกได้้ภายในสามปีีในขณะที่ ่� คนอื่่�น ๆ ต้้องเรีียนสี่่� ห้้า และหกปีีเป็็นอย่่างน้้อย.... จากเพื่่�อนร่่วมรุ่่นนัักเรีียนทุุนอีีส-เวสต์์ เซ็็นเตอร์์ ปีีพ.ศ. ๒๕๒๔ รองศาสตาราจารย์์ ดร.ดำรงค์์ ฐานดีี / - / - / - / - / - / - / - / - / - / ผมขอร่ว่มแสดงความเสีียใจและความอาลััยอย่่างสุุดซึ้้งต่่อการ จากไปของ ศาสตราจารย์์ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์ซึ่่�งเป็็นผู้้ที่่� ผม ยกย่่อง นัับถืือ และระลึึกถึึงคุุณงามความดีีของท่่านอยู่่เสมอและ ตลอดไปอย่่างไม่มีี่ วัันลืืมตราบนานเท่่านาน อาจารย์์อมราเป็็นศิษย์ิ ์เก่่า EWC รุ่่นน้้องของผมหลายปีี แต่่ผมมีีความคุ้้นเคยและสนิิทกัับท่่าน เป็็นอย่่างดีี เพราะตลอดเวลา 4 ปีีที่ ่� ผมเป็็นประธานชมรมชาว EWC และ UH ในประเทศไทย คืือตั้้งแต่่ปีี 1988 -1992 นั้้น อาจารย์์อมรา ได้้เป็็นกำลัังสำคััญในฐานะกรรมการชมรมฯ ที่่�ได้้ช่่วยเหลืือผมเพื่่�อจััด กิิจกรรมต่่าง ๆ ของชมรมฯ ในขณะนั้้นได้้อย่่างหลากหลายและบรรลุุ ผลสำเร็็จสมความมุ่่งหมายอย่่างมีีประสิิทธิภิาพสููงอีีกด้ว้ย โดยเฉพาะ อย่่างยิ่่�ง เมื่่�อปีี 1991 ซึ่่�งผมต้้องจััดประชุุมนานาชาติิร่่วมกัับ EWC และทบวงมหาวิิทยาลััย อาจารย์์อมราได้อุ้ทิุิศทั้้งเวลา กำลัังกาย และ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 45
กำลัังสติิปััญญาอย่่างเต็็มที่่�เพื่่�อช่่วยเหลืือผมและชมรมฯ ให้้สามารถ จััดประชุุมที่ ่�สำคััญครั้้งนั้้นได้้อย่่างราบรื่่�น เรีียบร้้อย และประสบผล สำเร็็จเกิินความคาดหมาย ซึ่่�งเป็็นผลให้้ชมรมฯ ของเราได้้เป็็นที่ ่�รู้้จััก และเป็็นที่่�ยอมรัับกัันในวงกว้้างทั้้งในประเทศไทยและในต่่างประเทศ ตั้้งแต่่บััดนั้้นเป็็นต้้นมาจนถึึงปััจจุุบััน บััดนี้้อาจารย์์อมราได้้เหนื่่�อยมามากแล้้ว จึึงขอให้้ท่่านได้้หลัับ อย่่างสบาย ได้พั้กผ่ั ่อนอย่่างสงบตลอดไป และขอให้้ดวงวิิญญาณของ ท่่านไปสู่่สุุคติิ ณ สััมปรายภพเทอญ รองศาสตราจารย์์ ดร.จำนง วิิบููลย์์ศรีี ศิิษย์์เก่่า EWC ปีี 1966-1968 / - / - / - / - / - / - / - / - / - / A prototypical linguist อาจารย์์เป็็น “ต้้นแบบ” ของนัักภาษาศาสตร์์ นัักวิิชาการ และ นัักใช้้ชีีวิิตที่่�ข้้าพเจ้้าอยากดำเนิินรอยตาม อาจารย์์เป็็นผู้้ให้้ทั้้งความรู้้ ข้้อคิิดในการใช้้ชีีวิิต กำลัังใจ และแรงบัันดาลใจ รัักและเคารพอาจารย์์ตลอดไป (แบงค์์ภีีม) 46 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ
กราบขอบพระคุุณและกราบลาอาจารย์์อมราที่่�รัักยิ่่�ง หนููรสริินค่่ะอาจารย์์ ลููกศิิษย์์ปริิญญาเอกจาก ม.เกษตรศาสตร์์ หนูขูอกราบขอบพระคุุณอาจารย์ที่์ ่�เปิิดโลกภาษาศาสตร์์ให้้เด็ก็เอกไทย อย่่างหนููได้้เข้้าใจความเป็็นภาษาศาสตร์์กัับทฤษฎีี Lexicase ขอบพระคุุณอาจารย์์ที่่�ให้้แนวคิิดการเรีียนและการใช้้ชีีวิิตที่ ่�ดีีที่่�หนููนำ มาปรัับใช้้อยู่่ตลอด ไม่่อยากให้้วัันนี้้เกิิดขึ้้นช่่างเป็็นช่ว่งเวลาที่่�ทำใจยาก มาก หนููขอกราบลาอาจารย์์ ขอให้้อาจารย์์ที่ ่� รัักของหนููไปเป็็นนางฟ้้า อมราอยู่่บนสวรรค์์ ขอให้้อาจารย์มีี์ความสุขุในสััมปรายภพนะคะ ด้ว้ย รัักและอาลััยยิ่่�งค่่ะ ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์์�รััฐสิินธุ์์(ม.ว.ม., ป.ช.) 47
อ.อมราที่่�เคารพรัักยิ่่�ง หนููราตรีีค่่ะ ขอกราบขอบพระคุุณอาจารย์์ที่่�ให้้ความรู้้ด้้าน ภาษาศาสตร์ทั้้ ์ งในหนัังสืือ ตำรา งานวิจัิัย และในห้้องเรีียนที่่�เปี่่�ยมล้้น ด้้วยความเมตตากรุุณายิ่่�ง หนููรู้้สึึกสะเทืือนใจและเสีียใจอย่่างสุุดซึ้้ง เมื่่�อทราบข่่าวการจากไปของอาจารย์์ในครั้้งนี้้ หนูขูอกราบลาอาจารย์์ นะคะ ขอให้้ดวงวิิญญาณของอาจารย์์ไปสู่่สุุคติิในสััมปรายภพอยู่่บน สวรรค์์ชั้้นฟ้้าตราบชั่่�วนิิรัันดร / - / - / - / - / - / - / - / - / - / อาจารย์์อมราที่่�รััก กราบลาอาจารย์์อมรา (ศาสตราจารย์์กิิตติิคุุณ ดร.อมรา ประสิิทธิ์รั์�ัฐสิินธุ์์) ด้ว้ยความอาลััย ยิ่่�ง...อาจารย์์เป็็นมากกว่่าอาจารย์์.. นอกจากอาจารย์์จะให้้ความรู้้ อาจารย์ยั์ังให้้แรงบัันดาลใจ ความ รัักและความเมตตากัับหนููมาโดย ตลอด..จนกระทั่่�งหนููมาทำงานแล้ว้ อาจารย์ก็์็ได้ชั้กัชวนให้้หนููไปทำวิจัิัยด้ว้ย ทำให้้หนููได้รู้้จั้กพี่ั ่� ๆ เก่่ง ๆ ใน 48 อนุุสรณ์์งานพระราชทานเพลิิงศพ