เรื่อง ไฟฟ้า

200

 คำถามทา้ ยกิจกรรม
1. วงจรไฟฟ้าท่ไี มม่ ีทรานซิสเตอรแ์ ละวงจรไฟฟ้าทม่ี ที รานซิสเตอรใ์ นวิธกี ารดำเนนิ กจิ กรรมขอ้ 2 มีผลให้
ไดโอดเปลง่ แสงมีการเปลีย่ นแปลงแตกตา่ งกันหรือไม่ อย่างไร
ตอบ ………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. เมอ่ื ตอ่ ตัวตา้ นทานคงที่ 20 กิโลโอห์มเข้าในวงจรไฟฟา้ และตอ่ เข้าท่ขี าเบสของทรานซิสเตอร์ มผี ลตอ่
ไดโอดเปล่งแสงหรอื ไม่ อย่างไร ทำไมจงึ เปน็ เช่นน้นั
ตอบ ………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. การปรบั ตวั ตา้ นทานแปรคา่ ไดม้ ีผลตอ่ ค่าความต่างศกั ยไ์ ฟฟา้ ครอ่ มขาเบสและขาอิมติ เตอร์ และมผี ลต่อ
การเปล่งแสงของไดโอดเปลง่ แสงอยา่ งไร
ตอบ ………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. กิจกรรม สรุปได้ว่าอย่างไร
ตอบ ………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………

201

แนบทา้ ยแผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 23: การใหค้ ะแนนด้านกระบวนการ (P)

แนวทางบนั ทึกการคน้ ควา้ กิจกรรมที่ 6.10 ทรานซสิ เตอรม์ หี น้าท่อี ะไร

 ตารางบนั ทึกผลการทำกิจกรรม

ตารางแสดง การเปล่ียนแปลงของไดโอดเปล่งแสงในวงจรไฟฟา้

การต่อวงจรไฟฟา้ การเปลย่ี นแปลงของไดโอดเปล่งแสง

……………………………สว่าง……………………….

…………………………ไมส่ ว่าง……………………….

……………………………สว่าง……………………….

ตารางแสดง การเปลย่ี นแปลงของไดโอดเปล่งแสงในวงจรไฟฟ้าเมอื่ ความต่างศกั ยไ์ ฟฟา้ คร่อมระหวา่ งขาเบสและ

ขาอมิ ติ เตอร์ของทรานซิสเตอรเ์ พมิ่ ขน้ึ

ความต่างศกั ยร์ ะหว่าง การเปล่ียนแปลงของ หมายเหตุ
ขาเบสเทยี บกับสายร่วม (V) ไดโอดเปลง่ แสง

0 ไม่สวา่ ง

0.1 ไมส่ ว่าง

0.2 ไมส่ ว่าง

0.3 ไม่สวา่ ง

0.4 ไมส่ ว่าง

0.5 ไม่สวา่ ง

0.6 ไม่สว่าง ไดโอดเปลง่ แสงเร่ิมสว่างท่ี 0.65 V

0.7 สว่างมาก หมุนปุ่มปรบั คา่ สดุ สเกลวัดได้ 0.74 V

ไดโอดเปลง่ แสงยังคงสวา่ งมาก

แนบท้ายแผนการจัดการเรยี นร้ทู ี่ 23: 202
การให้คะแนนดา้ นความรู้ (K)

เฉลยใบกิจกรรมท่ี 6.10 ทรานซสิ เตอร์มีหน้าทอ่ี ะไร

เฉลยคำถามท้ายกิจกรรม

1. วงจรไฟฟ้าทไ่ี ม่มีทรานซิสเตอรแ์ ละวงจรไฟฟา้ ท่ีมีทรานซสิ เตอร์ในวิธกี ารดำเนนิ กจิ กรรมขอ้ 2 มผี ลให้
ไดโอดเปลง่ แสงมกี ารเปล่ียนแปลงแตกต่างกนั หรอื ไม่ อย่างไร

แนวคำตอบ การเปลีย่ นแปลงของไดโอดเปลง่ แสงในวงจรท้ังสองแตกตา่ งกัน โดย วงจรไฟฟา้ ที่ไมม่ ี
ทรานซิสเตอรห์ รือวงจรที่ไม่ไดต้ อ่ ทรานซิสเตอรต์ ามวธิ กี ารดำเนนิ กิจกรรมในข้อ 1 ไดโอดเปล่งแสงจะสว่าง เพราะ
มีกระแสไฟฟา้ เคล่ือนทีค่ รบวงจร สว่ นวงจรไฟฟ้าทม่ี ีทรานซิสเตอรใ์ นวิธีการดำเนนิ กจิ กรรมข้อ 2 ไดโอดเปล่งแสง
จะไม่สว่าง แสดงวา่ ไม่มีกระแสไฟฟ้าในวงจร น่นั คือ ทรานซิสเตอร์ไม่ยอมให้กระแสไฟฟ้าเคล่อื นที่

2. เมื่อต่อตวั ตา้ นทานคงที่ 20 กิโลโอห์มเขา้ ในวงจรไฟฟ้าและต่อเขา้ ท่ขี าเบสของทรานซสิ เตอร์ มีผลตอ่
ไดโอดเปล่งแสงหรือไม่ อยา่ งไร ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น

แนวคำตอบ เม่ือต่อตวั ตา้ นทานคงที่ 20 กโิ ลโอห์มเขา้ ในวงจรไฟฟา้ และต่อเข้าท่ีขาเบสของทรานซิสเตอร์
ทำใหไ้ ดโอดเปลง่ แสงมีการเปลีย่ นแปลง โดยพบว่าไดโอดเปลง่ แสงจะสวา่ ง แสดงวา่ มีกระแสไฟฟ้าในวงจร นน่ั คือ
ทรานซสิ เตอรย์ อมให้กระแสไฟฟา้ เคลื่อนท่ีครบวงจรเม่ือมีการปอ้ นกระแสไฟฟ้าเข้ากบั ขาเบสของทรานซสิ เตอร์
ครบวงจร

3. การปรับตวั ต้านทานแปรคา่ ไดม้ ผี ลต่อค่าความตา่ งศักยไ์ ฟฟ้าครอ่ มขาเบสและขาอิมิตเตอร์ และมีผลต่อ
การเปลง่ แสงของไดโอดเปล่งแสงอยา่ งไร

แนวคำตอบ เมื่อหมุนปมุ่ ปรบั ค่าของตวั ตา้ นทานแปรคา่ ไดม้ ีผลต่อความตา่ งศักย์ไฟฟ้าครอ่ มขาเบสและ
ขาอมิ ิตเตอร์และมผี ลต่อการเปล่งแสงของไดโอดเปล่งแสง โดยเม่ือความต่างศักย์ไฟฟา้ คร่อมขาเบสและขา
อมิ ติ เตอรม์ ีคา่ ประมาณ 0.65 โวลต์ ทรานซิสเตอร์จะยอมให้กระแสไฟฟา้ เคล่ือนท่ีครบวงจร สงั เกตจาก
ไดโอดเปลง่ แสงเร่ิมสว่าง

4. จากกจิ กรรม สรุปไดว้ ่าอยา่ งไร
แนวคำตอบ ทรานซสิ เตอร์ควบคุมการปิดหรือเปดิ วงจรไฟฟ้าได้ โดยเมื่อความต่างศักย์ไฟฟ้าครอ่ ม

ขาเบสและขาอิมติ เตอรข์ องทรานซสิ เตอรม์ ีคา่ นอ้ ยกวา่ 0.65 โวลต์ วงจรไฟฟ้าจะเปิด ไม่มีกระแสไฟฟา้ ในวงจร
แตถ่ ้าความตา่ งศักยไ์ ฟฟา้ เท่ากับหรอื มากกว่า 0.65 โวลต์ ทรานซิสเตอร์จะทำใหว้ งจรไฟฟ้าปิด มีกระแสไฟฟา้
ในวงจรนัน้

203

แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 24

เร่ือง ออกแบบ Smart Farming รหัสวชิ า ว23102 เวลา 2 ชั่วโมง
หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 6 ช่ือหน่วยการเรียนรู้ ไฟฟ้า
กลุ่มสาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รวม 22 ชว่ั โมง
สาระที่ 2 ชื่อสาระ วิทยาศาสตร์กายภาพ
ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 3 ภาคเรยี นที่ 2

มาตรฐาน ว 2.3

1. มาตรฐานการเรยี นรู้/ตัวช้ีวดั
ว 2.3 เข้าใจความหมายของพลังงาน การเปลี่ยนแปลงและการถ่ายโอนพลังงาน ปฏิสัมพันธ์ระหว่าง

สสารและพลงั งาน พลงั งานในชวี ติ ประจำวัน ธรรมชาตขิ องคลนื่ ปรากฏการณ์ทเ่ี กี่ยวข้องกับเสยี ง แสง และคลื่น
แม่เหล็กไฟฟ้า รวมทั้งนำความรไู้ ปใช้ประโยชน์

ตัวช้วี ัด
ว 2.3 ม.3/7 เขยี นแผนภาพและตอ่ ชนิ้ สว่ นอิเลก็ ทรอนิกส์อยา่ งงา่ ยในวงจรไฟฟ้า

2. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด
1) เครื่องใช้ไฟฟ้าอย่างง่ายประกอบด้วยชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์หลายชนิดที่ทำงานร่วมกัน การต่อวงจร

อิเล็กทรอนิกส์ โดยเลือกใช้ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ที่เหมาะสมตามหน้าที่ของชิ้นส่วนนั้น ๆ จะสามารถทำให้
วงจรไฟฟ้าทำงานได้ตามต้องการ

3. จุดประสงค์การเรยี นรู้ นักเรยี นบรรยายวิธกี ารเขียนแผนภาพการต่อชน้ิ ส่วนอิเลก็ ทรอนกิ ส์อย่างงา่ ย
1) ดา้ นความรู้ (K) ในวงจรไฟฟ้า
นกั เรยี นใช้ทกั ษะการสร้างแบบจำลอง โดยการเขียนแผนภาพและ
2) ดา้ นทักษะ (P) ตอ่ ชิ้นส่วนอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์อยา่ งง่ายในวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย
นกั เรยี นตระหนักถึงความสำคัญของการใชอ้ ุปกรณ์การทำกจิ กรรมได้
3) ด้านเจตคติ (A)

4. คณุ ลักษณะผ้เู รียน ซอ่ื สตั ยส์ จุ รติ  ม่งุ ม่นั ในการทำงาน
4.1 คุณลกั ษณะท่พี งึ ประสงค์  ใฝเ่ รียนรู้  มีจติ สาธารณะ
รกั ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ อยอู่ ย่างพอเพยี ง

มีวินัย รักความเป็นไทย

5. ด้านสมรรถนะสำคญั ของผ้เู รยี น
 ความสามารถในการสอื่ สาร: นักเรียนสามารถสอ่ื สาร โดยการนำเสนอข้อมูลจากการสงั เกต การ

ปฏบิ ัตกิ จิ กรรมการสืบค้นข้อมูล และการอภปิ ราย มาอธบิ ายเก่ยี วกบั หนา้ ท่ีของชน้ิ สว่ นอิเล็กทรอนิกส์แตล่ ะชนิด
 ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี: นกั เรียนสามารถใชเ้ ทคโนโลยี โดยการใชโ้ ปรแกรมสำเร็จรูปใน

การจำลองการตอ่ วงจรอเิ ล็กทรอนกิ ส์เสมือนจรงิ

6. สาระการเรียนรู้
การออกแบบวงจรไฟฟ้าให้ทำงานได้ตามตอ้ งการในบางครงั้ จำเป็นต้องใชช้ ิน้ สว่ นอเิ ล็กทรอนิกส์หลายชิ้น

พร้อมกันจึงมีการประดิษฐ์วงจรรวม (integrated circuit) หรือเรียกว่า ไอซี (IC) ซึ่งภายในจะมีวงจรหรือส่วน
ของวงจรขนาดเล็กที่รวบรวมชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ เช่น ทรานซิสเตอร์ ไดโอด ตัวต้านทานลงบนชิพ

204

(chip) ที่สร้างจากซิลิกอน โดยไอซีหน่ึงๆ อาจมีวงจรที่ประกอบด้วยขึ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์เพียงไม่กี่ชิ้นส่วนไป

จนถึงหลายร้อยขึ้นส่วนแต่ใช้พื้นที่น้อย เราจึงนำไอซีมาต่อในวงจรไฟฟ้าของเครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ ได้ เช่น

วีดโิ อเกมส์ สมาร์ตโฟน คอมพิวเตอร์

จากการเรียนรู้ที่ผ่านมาจะพบว่า ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์มีหลายชนิด เช่น ตัวต้านทาน ไดโอด

ตัวเก็บประจุ ทรานซิสเตอร์ โดยชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์แต่ละชนิดทำหน้าที่แตกต่างกัน บางชนิดมีข้ัว บางชนิด

ไม่มีข้วั ดังนัน้ การต่อวงจรไฟฟา้ เพ่ือใช้งานต้องเลือกใชช้ น้ิ ส่วนอิเล็กทรอนิกส์ให้เหมาะสมตามหน้าที่ของชิ้นส่วน

น้นั ๆ และตอ้ งตอ่ วงจรให้ถูกตอ้ งจึงจะสามารถทำให้วงจรไฟฟา้ ทำงานไดต้ ามตอ้ งการ

ตัวอย่างวงจรไฟฟา้

วงจรที่ใช้ทรานซิสเตอร์หนึ่งตัวร่วมกับ LDR โดยมี LDR ทำหน้าที่
วงจรสวิตชท์ ำงานด้วยแสง เสมือนเซ็นเซอร์แสงและไดโอดเปล่งแสงเป็นส่วนแสดงผล ซึ่งในภาวะแสง

ปกติ LDR จะมคี า่ ความต้านทานไฟฟา้ น้อยมากทำให้ทรานซิสเตอร์ไม่ทำงาน

จนกระท่งั ภาวะแสงน้อยจนมดื LDR จะมคี า่ ความตา้ นทานไฟฟ้าสงู ขึ้น จงึ ทำ

ให้ศักย์ไฟฟ้าที่ขาเบสสูงไปด้วย เมื่อศักย์ไฟฟ้าที่ขาเบสสูงเพียงพอ

โดยประมาณ 0.65 ถึง 0.75 โวลต์ จะมีกระแสไฟฟ้าปริมาณที่เหมาะสม

เคลื่อนท่ีผ่านขาเบส ทำให้ทรานซิสเตอร์ทำงาน นั่นคือมีกระแสไฟฟ้า

ภาพวงจรสวิตซ์ทำงานดว้ ยแสง เคลื่อนที่ผ่านไดโอดเปล่งแสง ทำให้ไดโอดเปล่งแสงสว่าง วงจรสวิตช์ทำงาน
ด้วยแสงสามารถนำไปใชง้ าน เชน่ เครอื่ งวดั ความสวา่ งของแสง

วงจรตรวจสอบความช้ืน วงจรท่ใี ชท้ รานซสิ เตอร์หนึ่งตวั เพือ่ ควบคุมการทำงานของวงจรไฟฟ้า
โดยมีไดโอดเปล่งแสงเป็นส่วนแสดงผล และใช้เส้นลวดตัวนำเป็นส่วนรับ

ความชื้น ซึ่งในภาวะความชื้นมากจะทำให้วงจรปิด กระแสไฟฟ้าเคลื่อนที่

ครบวงจรจึงทำให้มีกระแสไฟฟ้าเคลื่อนที่ผ่านขาเบสในปริมาณที่เหมาะสม

ส่งผลให้ทรานซิสเตอร์ทำงาน นั่นคือมีกระแสไฟฟ้าเคลื่อนที่ผ่าน

ไดโอดเปลง่ แสง ทำให้ไดโอดเปล่งแสงสวา่ ง วงจรตรวจสอบความชื้นสามารถ

นำไปใชง้ าน เช่น เครอื่ งวดั ความขนึ้ ในดิน
7.ภกาจิพกวรงรจมรกตารรวเจรสยี นอบรู้ความช้ืน

ใชร้ ูปแบบการจดั การเรียนการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry Cycles: 5Es) (2 ชว่ั โมง; 120นาท)ี

ขน้ั ท่ี 1 กระตุ้นความสนใจ (Engagement) (20 นาที)

1) ครแู ละนกั เรียนสนทนาร่วมกนั เพ่ือกระต้นุ ความสนใจของนกั เรียน โดยครูใช้สอ่ื คลิปวดี ทิ ัศน์

เรอ่ื ง ตัวอยา่ งการต่อวงจรไฟฟ้าของวงจรตั้งเวลาอยา่ งง่าย สบื คน้ ได้จาก https://youtu.be/4t7Fm9yKG-g

และ ตัวอยา่ งการต่อวงจรไฟฟา้ ของวงจรไฟกะพรบิ อย่างง่าย สืบค้นไดจ้ าก https://youtu.be/GK3cb85k8S0

เพ่อื ให้นักเรียนเรยี นรตู้ วั อยา่ งการต่อวงจรไฟฟา้ อยา่ งง่าย

ข้นั ท่ี 2 ขัน้ สำรวจและคน้ หา (Exploration) (40 นาที)

2) ครูเชื่อมโยงเข้าสู่กิจกรรมท้ายบท Smart Farming ทำได้อย่างไร โดยใช้คำถามว่า การ

วางแผนสรา้ งชนิ้ งาน โดยประยุกตใ์ ช้ความรู้เร่ืองการต่อวงจรไฟฟ้าและหน้าท่ีของชิน้ ส่วนอิเล็กทรอนิกส์น้ัน ควร

ประกอบไปดว้ ยอปุ กรณอ์ ะไรบ้าง (นกั เรียนตอบตามเขา้ ใจของนกั เรียน)

3) นักเรียนอ่านชื่อกิจกรรม จุดประสงค์ และวิธีดำเนินกิจกรรม ตามหนังสือเรียนรายวิชา

พื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เล่ม 2 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน

205

พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) สสวท. กระทรวงศึกษาธิการ หน้า 142 และครูตรวจสอบความ
เขา้ ใจการอา่ น โดยใช้คำถามดังต่อไปนี้

- กิจกรรมนี้เกีย่ วกบั เรอื่ งอะไร (ออกแบบชิ้นงานโดยประยกุ ต์ใช้ความรู้เร่อื งการต่อวงจรไฟฟา้
และหนา้ ทข่ี องชนิ้ ส่วนอเิ ลก็ ทรอนิกส์)

- กจิ กรรมนี้มจี ุดประสงค์อะไร (สรา้ งชน้ิ งานโดยประยกุ ตใ์ ช้ความรู้เรื่องการต่อวงจรไฟฟ้าและ
หน้าทีข่ องชน้ิ สว่ นอิเล็กทรอนิกส์ เพื่อแกป้ ัญหาในสถานการณ์ทีก่ ำหนด)

- วิธีดำเนินกิจกรรมมีขั้นตอนโดยสรุปอย่างไร (อ่านสถานการณ์ที่กำหนดให้ ระบุปัญหาและ
ความตอ้ งการทพ่ี บในสถานการณ์ รวบรวมข้อมูลและสบื ค้นแนวคดิ เกี่ยวกบั หน้าท่ีของชิ้นสว่ นอิเล็กทรอนิกส์และ
การต่อวงจรไฟฟ้าออกแบบช้ินงาน วางแผนการทำงาน ต่อวงจรไฟฟ้า และสรา้ งชน้ิ งานตามท่อี อกแบบไว้
จากนนั้ ทดสอบการทำงานและวเิ คราะหป์ ัญหาและนำเสนอวธิ กี ารปรบั ปรงุ แกไ้ ขช้นิ งาน)

4) ขณะท่ีนักเรียนแต่ละกลุ่มทำกิจกรรม ครูเดินสังเกตการทำกิจกรรมของนักเรียนแต่ละกลุ่ม
และให้คำแนะนำ ถ้านักเรียนมีข้อสงสัยในประเด็นต่าง ๆ ที่อาจเป็นปัญหา ซึ่งครูควรรวบรวมปัญหา และ
ขอ้ สงสยั ทพ่ี บจากการทำกจิ กรรมของนกั เรียนเพ่ือใชเ้ ปน็ ข้อมูลประกอบการอภิปรายหลงั จากการทำกิจกรรม

ขนั้ ท่ี 3 ขน้ั อธบิ ายและลงข้อสรปุ (Explanation) (20 นาที)
5) นักเรียนบันทึกการทำกิจกรรมลงในแบบบันทึกการค้นคว้ากิจกรรมท้ายบท Smart

Farming ทำได้อยา่ งไร โดยการตอบคำถามทา้ ยกิจกรรม และรว่ มกนั สรุปผลของกิจกรรม

ขั้นที่ 4 ข้นั ขยายความรู้ (Elaboration) (20 นาที)
6) ให้นักเรียนเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการต่อวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย และร่วมกันอภิปราย

เกี่ยวกับสิ่งที่นักเรียนได้ออกแบบจากการทำกิจกรรมท้ายบท เพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า ในการต่อวงจรไฟฟ้าต้อง
เลือกใช้ช้ินส่วนอิเล็กทรอนิกส์ใหเ้ หมาะสมตามหน้าท่ีของชิน้ ส่วนนนั้ และต่อวงจรไฟฟา้ ให้ถูกต้อง วงจรไฟฟ้าจึง
ทำงานไดต้ ามตอ้ งการ

เช่น การนำความรู้เกี่ยวกับชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์และวงจรไฟฟ้ามาใช้สร้างเคร่ืองวัดแสงอัตโนมตั ิ คือ
ตัวต้านทานแปรคา่ ตามแสงมาใชเ้ ป็นส่วนรับความเข้มแสง ไดโอดเปล่งแสงเปน็ ส่วนแสดงผล ทรานซสิ เตอร์เป็น
สวิตช์อัตโนมัติ และตัวต้านทานคงที่ควบคุมปริมาณกระแสไฟฟ้าในวงจรไฟฟ้า เมื่อภาวะแสงน้ อยจนมืด
ไดโอดเปล่งแสงจะสว่างเพื่อเตือนว่าบริเวณนั้นมีความสว่างของแสงน้อย เนื่องจากที่ภาวะแสงน้อยจนมืด
ตัวต้านทานแปรค่าตามแสงจะมีค่าความต้านทานไฟฟ้าสูงขึ้นจนส่งผลต่อค่าความต่างศักย์ไฟฟ้าของขาเบส
เทียบกับสายร่วมมีค่าระหว่าง 0.65-0.75 โวลต์ ทรานซิสเตอร์จึงยอมให้กระแสไฟฟ้าเคลื่อนที่ผ่าน
ขาคอลเลก็ เตอรไ์ ปยงั ขาอมิ ิตเตอร์ได้ครบวงจร ไดโอดเปล่งแสงจึงสว่างเตอื น

7) นักเรียนเรียนรู้การใช้สถานการณ์จำลอง สื่ออินเตอร์แอ็กทีฟซิมูเลชัน ตอนการต่อชิ้นส่วน

อิเล็กทรอนิกส์ โดยใช้โปรแกรมออนไลน์ ตาม link ดังน้ี http://ipst.me/10655 เพื่อช่วยให้นักเรียนสามารถ

เข้าใจเกี่ยวกับการทำงานของชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ในวงจรไฟฟ้า เช่น วงจรสวิตช์ทำงานด้วยแสง วงจร
ตรวจสอบความช้นื วงจรตัง้ เวลาอย่างง่าย และวงจรไฟกระพรบิ อยา่ งง่าย โดยสามารถสร้างวงจรไฟฟา้ จำลอง

ขั้นที่ 5 ข้ันประเมนิ (Evaluation) (20 นาที)
8) นักเรยี นตรวจสอบการทำแบบบันทึกการทำกจิ กรรมและส่งตามกำหนดที่วางไว้
9) ครูตรวจสอบการส่งแบบบันทึกการค้นคว้าของนักเรียนและให้คะแนนประเมินตามเกณฑ์

การประเมนิ (Rubrics Score)

206

8. ส่ือการเรียนรู้/แหล่งเรยี นรู้
8.1 อุปกรณ์ทำกจิ กรรม: จำนวน 20 รายการ ดงั แสดงแนบไวใ้ นใบกิจกรรมทา้ ยบท

8.2 คลปิ วีดิทศั น์: - ตัวอยา่ งการต่อวงจรไฟฟ้าของวงจรตั้งเวลาอยา่ งงา่ ย สืบค้นได้จาก:

https://youtu.be/4t7Fm9yKG-g

- ตัวอยา่ งการต่อวงจรไฟฟา้ ของวงจรไฟกะพริบอยา่ งงา่ ย สืบค้นไดจ้ าก:

https://youtu.be/GK3cb85k8S0

8.3 สถานการณจ์ ำลอง: สอ่ื อนิ เตอรแ์ อ็กทีฟซิมเู ลชัน ตอนการต่อช้ินสว่ นอเิ ลก็ ทรอนิกส์

8.4 ใบกจิ กรรม: ใบกิจกรรมท้ายบท Smart Farming ทำได้อย่างไร

8.5 แบบบนั ทึกกจิ กรรม: แบบบนั ทึกการค้นควา้ กจิ กรรมท้ายบท Smart Farming ทำไดอ้ ย่างไร

8.6 แหล่งเรยี นรู:้ หนังสอื เรียนรายวชิ าพ้ืนฐานวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 3
เลม่ 2 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน พุทธศักราช 2551
(ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2560) สสวท. กระทรวงศึกษาธกิ าร

9. การวดั และการประเมิน

ตัวชว้ี ัด/ผลการเรยี นรู้ วธิ ีการวัด เคร่ืองมือวัด เกณฑ์ทีใ่ ช้ในการประเมิน
- ได้ไมน่ ้อยกวา่ 2 คะแนน
1. บรรยายวิธีการเขยี น - ตรวจการตอบคำถาม - คำถามทา้ ยกิจกรรม
ระดบั คุณภาพดี ถือว่า
แผนภาพการต่อชิ้นส่วน ท้ายกจิ กรรมท้ายบท ทา้ ยบท Smart Farming ผ่านการประเมิน
ดา้ นความรู้
อิเลก็ ทรอนกิ ส์อย่างง่ายใน ทำได้อย่างไร
วงจรไฟฟ้า (ดา้ นความรู้: K) จำนวน 2 ข้อ - ได้ไมน่ ้อยกว่า 2 คะแนน
ระดบั คุณภาพดี ถือว่า
2. การใช้ทกั ษะการสร้าง - ตรวจการทำแบบ - แบบบันทกึ การคน้ คว้า ผ่านการประเมิน
ด้านกระบวนการ
แบบจำลอง โดยการเขยี น บนั ทกึ การคน้ ควา้ กิจกรรมท้ายบท
- ไดไ้ ม่น้อยกว่า 2 คะแนน
แผนภาพวงจรไฟฟ้าอยา่ งง่าย กิจกรรมท้ายบท Smart Farming ทำได้ ระดับคุณภาพดี ถือวา่
ผ่านการประเมิน
(ด้านกระบวนการ: P) อยา่ งไร ด้านเจตคติ

3. ตระหนักถึงความสำคญั - สังเกตการใชง้ าน - เกณฑ์การประเมนิ การใช้
ของการใช้อุปกรณ์
การทำกิจกรรมได้ อปุ กรณ์ในกิจกรรม งานอุปกรณ์ในกจิ กรรม
(ดา้ นเจตคต:ิ A)
ของนักเรยี น ของนักเรียน

207

9.1 เกณฑก์ ารประเมินผลนักเรยี น เกณฑ์การประเมนิ (Rubrics Score)

ประเดน็ การประเมิน ค่าน้ำหนัก แนวทางการให้คะแนน
คะแนน
การใหค้ ะแนนตอบ ตอบคำถามท้ายกจิ กรรมท้ายบท ถูกต้อง จำนวน 2 ข้อ
คำถามทา้ ย 3 ตอบคำถามทา้ ยกิจกรรมท้ายบท ถูกต้อง จำนวน 1 ข้อ
2 ตอบคำถามท้ายกจิ กรรมท้ายบท ไม่ถูกต้อง
กิจกรรมท้ายบท 1 บันทึกผลการทำกิจกรรม จากการสรา้ งแบบจำลอง โดยออกแบบวิธีการ
การให้คะแนนการบันทึก สรา้ งเครอื่ งมืออเิ ล็กทรอนิกสอ์ ยา่ งงา่ ยในวงจรไฟฟา้ ได้ถูกต้อง และ
แบบบนั ทกึ การค้นคว้า 3 สอดคล้องตามประเด็นคำถามในแบบบันทึกการค้นคว้า
บนั ทึกผลการทำกิจกรรม จากการสร้างแบบจำลอง โดยออกแบบวิธีการ
กจิ กรรมท้ายบท 2 สร้างเครอ่ื งมอื อเิ ลก็ ทรอนิกสอ์ ย่างงา่ ยในวงจรไฟฟ้าได้แต่ไม่สอดคล้อง
ตามประเด็นคำถามในแบบบันทึกการค้นควา้
1 บนั ทกึ ผลการทำกจิ กรรม จากการสรา้ งแบบจำลอง โดยออกแบบวธิ กี าร
สร้างเคร่ืองมืออิเล็กทรอนิกส์อย่างง่ายในวงจรไฟฟ้าไดไ้ มถ่ ูกตอ้ ง และไม่
สอดคลอ้ งตามประเดน็ คำถามในแบบบันทึกการคน้ คว้า

ประเด็นการประเมิน คา่ นำ้ หนัก แนวทางการใหค้ ะแนน
คะแนน
การให้คะแนน ใช้งานอุปกรณก์ ารทดลองในกิจกรรมได้ถูกวิธี หยบิ เคลอ่ื นย้ายอุปกรณ์
การใช้งานอปุ กรณ์ 3 อยา่ งระมัดระวงั ไม่หยอกลอ้ หรอื แกลง้ เพอื่ นขณะกำลังใช้งานอุปกรณ์
และหลังการใช้งานอปุ กรณ์มีการเกบ็ รักษาอยา่ งถูกวิธี
ในกิจกรรม 2 ใช้งานอุปกรณก์ ารทดลองในกิจกรรมได้ถูกวธิ ี หยิบ เคล่อื นยา้ ยอุปกรณ์
อย่างระมดั ระวัง ไมห่ ยอกล้อหรอื แกลง้ เพ่ือนขณะกำลังใชง้ านอุปกรณ์
1 แต่หลงั การใช้งานอปุ กรณไ์ ม่มีการเกบ็ รักษาอย่างถูกวิธี หรอื ไมเ่ กบ็
อุปกรณ์เข้าตูเ้ กบ็ อุปกรณต์ ามประเภทของอุปกรณ์
ใชง้ านอปุ กรณก์ ารทดลองในกิจกรรมได้ แต่ขณะหยบิ เคล่ือนย้ายอุปกรณ์
หรอื กำลังใชง้ านอุปกรณ์ จะหยอกลอ้ หรือแกล้งเพ่ือน อาจทำให้อปุ กรณ์
เสียหายได้ และหลังการใช้งานอุปกรณ์ไม่มกี ารเก็บรักษาอย่างถกู วธิ ี

9.2 ระดับคุณภาพ

คะแนนรวมเฉลย่ี 3.00 หมายถงึ ดมี าก
คะแนนรวมเฉลยี่ 2.00 - 2.99 หมายถงึ ดี
คะแนนรวมเฉลีย่ 0.01 - 1.99 หมายถึง พอใช้

ดังนั้น นักเรยี นต้องได้คะแนนเฉล่ยี ทกุ ประเด็นการประเมิน ไมต่ ่ำกว่า 2.00 แสดงระดับ

คณุ ภาพ ดี ถือวา่ ผ่านเกณฑ์การประเมินในแผนการจัดการเรียนท่ี 24

208

บันทกึ หลังการสอน

หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 ไฟฟา้ .... ...... ... ...

แผนการสอนเรอื่ ง 24 ออกแบบ Smart Farming

วนั ท.ี่ ..............................เดือน...............................................................พ.ศ.................

1. สรปุ ผลการเรียนการสอน
1. นกั เรียนจำนวน....................คน ผา่ นจดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้...........คน คดิ เปน็ ร้อยละ.............
ไมผ่ า่ นจุดประสงค.์ ......................คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ.............

ได้แก.่ .................................................................................................
2. สรุปผลตามรายจดุ ประสงค์การเรียนรู้

2.1 นักเรยี นมีความร้คู วามเข้าใจ ( K)

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2.2 นกั เรียนมคี วามรูเ้ กิดกระบวนการ (P)

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2.3 นักเรียนมีเจตคติ (A)

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. ข้อเสนอแนะหลงั การจดั การเรยี นการสอน

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงช่อื ............................................ครผู สู้ อน ลงช่ือ.............................................หัวหนา้ กลุม่ สาระ
() ()

ตำแหนง่ ................................................... ลงชื่อ.............................................ผชู้ ่วย/รองฯวิชาการ
…………./……………./………… ()

ลงชือ่ ............................................ผู้อำนวยการ
()

209

แบบบันทกึ การประเมินคุณภาพการเรียนรู้ของนักเรยี นช้ันมธั ยมศึกษาปที ่ี 3

รายวิชาวิทยาศาสตรพ์ น้ื ฐาน (ว23102) หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 ไฟฟ้าI

แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 24 เร่ือง ออกแบบ Smart Farming .

คำช้แี จง: ทำเคร่อื งหมาย ✓ ในช่องค่าน้ำคะแนนแต่ละด้านตามจดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ โดยประเมนิ ตามเกณฑ์

(Rubrics Score)

เลข ชอื่ -นามสกุล/ ดา้ นความรู้ (K) ด้านกระบวนการ (P) ด้านเจตคติ (A) คะแนนรวม
ท่ี รหสั นักเรียน ค่าน้ำหนกั คะแนน ค่านำ้ หนกั คะแนน ค่านำ้ หนักคะแนน
ระดับ
3 2 1 3 2 1 32 1 คุณภาพ

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

210

เลข ชอ่ื -นามสกุล/ ดา้ นความรู้ (K) ดา้ นกระบวนการ (P) ด้านเจตคติ (A) คะแนนรวม
ท่ี รหัสนกั เรียน คา่ นำ้ หนักคะแนน ค่าน้ำหนกั คะแนน ค่าน้ำหนักคะแนน
ระดับ
321 32 1 32 1 คุณภาพ

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

เกณฑ์การพิจารณาคุณภาพ หมายถึง ดีมาก
คะแนนรวมเฉลี่ย 3.00 หมายถึง ดี
คะแนนรวมเฉล่ีย 2.00 - 2.99 หมายถงึ พอใช้
คะแนนรวมเฉลยี่ 0.01 - 1.99

ตอ้ งไดค้ ะแนนเฉลีย่ ทกุ ประเด็นการประเมิน ไม่ตำ่ กว่า 2.00 แสดงระดับคุณภาพ ดี ขึ้นไปเท่าน้ัน
ถึงจะผ่านการเรยี นรู้ตามตัวชว้ี ัด

ผลการประเมนิ การเรยี นรขู้ องนักเรียน
ผเู้ รยี นท่ี ผ่าน ตัวชี้วัด
มจี ำนวน…………………………คน คิดเป็นรอ้ ยละ………………………………………………..
ผ้เู รยี นท่ี ไม่ผ่าน ตวั ช้วี ดั
มจี ำนวน…………………………คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ………………………………………………..
1)………………………………………………........……….สาเหตุ……………….........................................................
2)………………………………………………........……….สาเหตุ……………….........................................................
3)………………………………………………........……….สาเหตุ……………….........................................................

สอื่ การเรียนรู้แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 24: 211
สอื่ วีดิทศั น์

คลิปวดี ีทศั น์: ตัวอย่างการต่อวงจรไฟฟ้าของวงจรตง้ั เวลาอย่างงา่ ย

สอ่ื วดี ทิ ศั นเ์ รื่อง ตัวอย่างการต่อวงจรไฟฟา้ ของวงจรตั้งเวลาอย่างงา่ ย อธิบายเกยี่ วกับการตอ่ วงจร
ชิ้นส่วนอิเลก็ ทรอนิกส์อยา่ งง่ายในวงจรตงั้ เวลาอย่างงา่ ย

แหล่งที่มา: เว็บไซตอ์ า้ งองิ
https://youtu.be/4t7Fm9yKG-g
เผยแพร่เมื่อ 23 ตลุ าคม พ.ศ. 2562
(ชอ่ งYouTube: Compulsory Science IPST)

212

สอ่ื การเรยี นรู้แผนการจดั การเรียนร้ทู ี่ 24: สอ่ื วีดิทศั น์

คลปิ วีดที ศั น์: ตวั อยา่ งการต่อวงจรไฟฟา้ ของวงจรไฟกะพริบอยา่ งง่าย

สื่อวีดิทัศน์เรื่อง ตัวอย่างการต่อวงจรไฟฟ้าของวงจรไฟกะพริบอย่างง่าย อธิบายเกี่ยวกับการต่อวงจร
ช้นิ ส่วนอิเลก็ ทรอนิกสอ์ ยา่ งง่ายในวงจรไฟกะพรบิ อยา่ งงา่ ย

แหล่งท่ีมา: เวบ็ ไซตอ์ ้างอิง
https://youtu.be/GK3cb85k8S0
เผยแพร่เมื่อ 23 ตลุ าคม พ.ศ. 2562
(ช่องYouTube: Compulsory Science IPST)

สือ่ การเรียนรู้แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ 24: 213
สื่ออนิ เตอร์แอก็ ทีฟซิมูเลชนั

ส่อื อนิ เตอร์แอ็กทีฟซิมูเลชนั ตอน การต่อช้ินส่วนอิเล็กทรอนกิ ส์

ส่อื อนิ เตอรแ์ อ็กทฟี ซิมูเลชนั ตอน การตอ่ ชนิ้ ส่วนอเิ ลก็ ทรอนิกส์ เป็นส่ือประกอบการจัดการเรียนการ
สอนวชิ าวิทยาศาสตร์ ในระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน้ ทจ่ี ะช่วยใหน้ ักเรียนเข้าใจเกี่ยวกับการทำงานของช้ินส่วน
อิเล็กทรอนิกส์ในวงจรไฟฟ้า เช่น วงจรสวติ ช์ทำงานด้วยแสง วงจรตรวจสอบความชืน้ วงจรตั้งเวลาอย่างง่าย
และวงจรไฟกระพรบิ อยา่ งงา่ ย โดยสามารถสร้างวงจรไฟฟ้าจำลอง

แหล่งท่มี า: เวบ็ ไซตอ์ า้ งองิ http://ipst.me/10655

เผยแพรเ่ ม่ือ 2 กันยายน พ.ศ. 2562
(เจ้าของผลงาน สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.))

214

สอื่ การเรยี นรู้แผนการจัดการเรียนร้ทู ่ี 24: ใบกจิ กรรมท้ายบท

ใบกิจกรรมทา้ ยบท Smart Farming ทำได้อย่างไร

หนงั สือเรยี นรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 3 เลม่ 2 ตามหลักสูตรแกนกลาง

การศกึ ษาข้ันพืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบบั ปรบั ปรุงพ.ศ. 2560) สสวท. กระทรวงศึกษาธกิ าร หน้า 142

กจิ กรรมทา้ ยบท Smart Farming ทำไดอ้ ย่างไร?
จดุ ประสงค์ สรา้ งชิ้นงานโดยประยกุ ตใ์ ชค้ วามรู้เรือ่ งการตอ่ วงจรไฟฟ้าและหน้าท่ีของชน้ิ สว่ น
อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ เพอื่ แกป้ ัญหาในสถานการณ์ท่กี ำหนด
วสั ดอุ ุปกรณ์ วัสดุท่ีใชต้ อ่ กลุ่ม

1. ทรานซสิ เตอรช์ นิด NPN เบอร์ BC547 5 อัน
2. ตัวเก็บประจขุ นาด 100 μF 3 อัน
3. ตัวต้านทานคงท่ีขนาด 220 Ω 2 อัน
4. ตวั ต้านทานคงที่ขนาด 330 Ω 4 อัน
5. ตวั ตา้ นทานคงที่ขนาด 680 Ω 2 อนั
6. ตวั ตา้ นทานคงท่ีขนาด 1 kΩ 1 อัน
7. ตัวตา้ นทานคงท่ีขนาด 4.7 kΩ 1 อนั
8. ตัวตา้ นทานคงที่ขนาด 10 kΩ 3 อัน
9. ตวั ตา้ นทานคงท่ีขนาด 20 kΩ 1 อัน

10. ตัวต้านทานคงท่ีขนาด 100 kΩ 2 อัน

11. ตัวตา้ นทานแปรคา่ ตามแสง 1 อนั

12. ไดโอดเปล่งแสงสแี ดง 1 อนั

13. ไดโอดเปล่งแสงสีเขยี ว 1 อนั
14. สายไฟฟ้า 1 ม้วน
15. ถ่ายไฟฉายขนาด 1.5 V 2 กอ้ น

16. แบตเตอร่ีขนาด 9 V 1 ก้อน

17. กระบะถ่านแบบ 2 ก้อน 1 อนั
18. สวติ ชก์ ดติดปลอ่ ยดับ 1 อนั
19. เบรดบอรด์ 4 อนั

สถานการณ์ท่ี แหล่งท่องเท่ยี วเชิงเกษตรแห่งหน่ึงมุ่งเน้นการท่องเที่ยวควบคู่ไปกับการเรียนรู้

กำหนดให้ ด้านการเกษตรและวิถีการดำรงชีวิตภายใต้ทรัพยากรที่มอี ยู่ แต่เนื่องจากพื้นที่เกษตร

มีพืชจำนวนมาก เช่น ข้าว พืชดอก พืชสวนผลไม้ พืชผักสวนครัวและพืชสมุนไพร
ทำให้เกษตรกรประสบปัญหาในการดูแล เช่น รดน้ำไม่ตรงเวลา รดน้ำปริมาณมากไป

หรอื นอ้ ยเกินไป ซง่ึ พืชบางชนิดตอ้ งการความช้นื ในดินและความเขม้ แสงไมเ่ ท่ากัน

215

กิจกรรมท้ายบท Smart Farming ทำได้อย่างไร?

สถานการณท์ ่ี จึงทำให้ผลผลิตด้อยคุณภาพและได้ปริมาณน้อย เกษตรกรจึงต้องการอุปกรณ์

กำหนดให้ บางอย่างมาช่วยควบคุมการรดน้ำ การตรวจสอบความชื้นและความเข้มแสง

นอกจากน้ีเกษตรกรยังต้องการอปุ กรณ์ทช่ี ่วยทำให้การนำเสนอขอ้ มูลเกี่ยวกับพันธ์ุพืช

และการทำการเกษตรให้แก่นักท่องเที่ยวให้มีความน่าสนใจด้วยให้นักเรียนสร้าง

ชิ้นงาน เพ่ือช่วยเกษตรกรในสถานทที่ ่องเทย่ี วเชิงเกษตรแห่งน้ี โดยประยุกต์ใช้ความรู้

เรอ่ื งการต่อวงจรไฟฟ้าและหนา้ ที่ของช้ินสว่ นอเิ ลก็ ทรอนิกส์

วิธีดำเนนิ กจิ กรรม 1. อ่านสถานการณท์ ่ีกำหนดให้ ระบปุ ญั หาและความต้องการท่ีพบในสถานการณ์

จากนน้ั ตัดสินใจเลอื กความต้องการ

2 รวบรวมขอ้ มลู และสบื ค้นแนวคิดเกยี่ วกับหนา้ ท่ีของชนิ้ ส่วนอิเล็กทรอนิกสแ์ ละ

การต่อวงจรไฟฟา้ วางแผนการทำงานต่อวงจรไฟฟา้ และสร้างชิ้นงานทีอ่ อกแบบไว้

4. ทดสอบการทำงานของวงจรไฟฟา้ และการใชง้ านของช้ินงานนั้น แลว้ บนั ทกึ ผล

5.วเิ คราะห์ปญั หาและนำเสนอวธิ ีการปรับปรงุ แก้ไขชน้ิ งานทสี่ ร้างขน้ึ โดยประยุกตใ์ ช้

ความรู้เกยี่ วกับการต่อวงจรไฟฟา้ และหนา้ ท่ีของช้นิ สว่ นอเิ ลก็ ทรอนิกส์

การเตรยี มตวั • ครูควรปอกสายไฟฟ้าให้พร้อมใช้งาน ในกรณีที่ตอ่ วงจรไฟฟา้ บนเบรดบอร์ด

ล่วงหนา้ สำหรับครู • ครูควรตรวจสอบอุปกรณไ์ ฟฟา้ และชิ้นส่วนอเิ ล็กทรอนิกส์ให้อยใู่ นสภาพพร้อมใชง้ าน

• ครคู วรศึกษาวงจรไฟฟา้ จากตัวอย่างวงจรไฟฟา้ และควรทดลองต่อวงจรไฟฟา้

เพ่อื ตรวจสอบวา่ วงจรไฟฟา้ ท่ีใชใ้ นกจิ กรรมต่ออย่างไรและวงจรไฟฟา้ ทำงานได้หรือไม่

ข้อควรระวัง • เนื่องจากขาของทรานซสิ เตอรอ์ ยูช่ ิดกัน ครคู วรยำ้ เตือนใหน้ กั เรียนระวังไม่ให้ลวด

ตัวนำของสายไฟฟา้ ทตี่ ่อกบั ขาของทรานซิสเตอร์แตะกนั เพราะจะเกิดไฟฟ้าลัดวงจร

• ครูควรยำ้ เตือนนกั เรียนไม่ควรดดั ขาของทรานซสิ เตอร์ เนื่องจากหักงา่ ย

ขอ้ เสนอแนะใน กอ่ นต่อชน้ิ ส่วนอเิ ล็กทรอนกิ ส์ที่มีขว้ั ในวงจรไฟฟา้ ครูควรแนะนำให้นกั เรยี นสงั เกต

การทำกิจกรรม และวเิ คราะห์ขั้วของชนิ้ ส่วนอิเลก็ ทรอนิกสเ์ พื่อใหก้ ารต่อวงจรไฟฟ้าถูกต้อง

ส่ือการเรยี นร/ู้ • ตัวอย่างการต่อวงจรไฟฟา้ ของวงจรตัง้ เวลาอย่างง่าย

แหลง่ เรียนรู้ https://youtu.be/4t7Fm9yKG-g

• ตวั อย่างการต่อวงจรไฟฟา้ ของวงจรไฟกะพริบอย่างงา่ ย

https://youtu.be/GK3cb85k8S0

216

คำถามทา้ ยกิจกรรม

1. ในการสรา้ งช้ินงานไดน้ ำความรเู้ กย่ี วกบั ช้ินส่วนอเิ ล็กทรอนกิ สแ์ ละวงจรไฟฟา้ มาใช้อย่างไรบ้าง

2. จากการทดสอบช้ินงานที่สรา้ งขน้ึ ปัญหาทพี่ บคืออะไร และนำความรเู้ กี่ยวกับช้ินสว่ นอิเล็กทรอนกิ สแ์ ละ

วงจรไฟฟา้ มาใชใ้ นการปรบั ปรงุ แก้ไขชิ้นงานอย่างไร

สอ่ื การเรยี นรู้แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ 24: แบบบันทึกการค้นคว้ากจิ กรรมทา้ ยบท

แบบบันทึกการค้นคว้ากิจกรรมทา้ ยบท Smart Farming ทำได้อยา่ งไร

ช่อื -นามสกุล..........................................................................................ชัน้ .................เลขท.ี่ ..........กลมุ่ ท.่ี ...........
 บนั ทึกการทำกจิ กรรม

- แนวคิด: - หลักการ:

- วัสดุและอปุ กรณ์: ช่อื เครอื่ งมือ

.......................................
- วธิ กี ารทำเคร่ืองมือ:

 ผลการทำกิจกรรม
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 คำถามทา้ ยกิจกรรม
1. ในการสร้างชนิ้ งานได้นำความร้เู กี่ยวกับชน้ิ สว่ นอิเล็กทรอนิกสแ์ ละวงจรไฟฟ้ามาใชอ้ ยา่ งไรบา้ ง

ตอบ ………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. จากการทดสอบชนิ้ งานทส่ี รา้ งขนึ้ ปญั หาทพี่ บคืออะไร และนำความรู้เก่ียวกับช้ินส่วนอเิ ล็กทรอนกิ ส์และ
วงจรไฟฟ้ามาใช้ในการปรับปรงุ แก้ไขชน้ิ งานอย่างไร

ตอบ ………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………

217

แนบท้ายแผนการจัดการเรยี นรู้ท่ี 24: การใหค้ ะแนนด้านกระบวนการ (P)

แนวทางบันทึกการคน้ คว้ากิจกรรมทา้ ยบท Smart Farming ทำได้อย่างไร

 บนั ทกึ การทำกิจกรรม

- แนวคิด: - หลกั การ:
ถา้ แสงในบริเวณที่ต้องการวดั เป็นแสง ในเครือ่ งวัดแสงอตั โนมัติจะใชต้ วั
ทีม่ ีความเขม้ แสงน้อย ใหเ้ คร่ืองวัดแสง
อัตโนมตั ทิ ำงานโดยให้ไดโอดเปล่งแสง ต้านทานแปรค่าตามแสง (LDR) เป็น
สวา่ ง เซน็ เซอร์ เนื่องจากความต้านทานไฟฟา้
ของ LDR จะข้นึ อยู่กับความเข้มแสง โดย
ถา้ แสงมีความเข้มน้อย ความตา้ นทานไฟฟ้า
ของ LDR จะมีค่ามาก กระแสไฟฟา้ จะมีค่า
น้อย ทำใหค้ วามตา่ งศักย์ไฟฟ้าที่ขาเบสมี
ความเหมาะสมและทรานซสิ เตอรท์ ำงานได้

ชอื่ เคร่อื งมอื

เคร่อื งวัดแสงอัตโนมัติ

- วสั ดแุ ละอปุ กรณ์: - วิธีการทำเครือ่ งมือ:
1. ทรานซิสเตอรช์ นิด NPN เบอร์ BC547 1. นำวงจรสวติ ช์ทำงานดว้ ยแสงมา
ออกแบบเครือ่ งวัดแสงอตั โนมัติ
2. ตวั ตา้ นทานคงท่ี 220 Ω 1 kΩ และ 2. ตอ่ วงจรไฟฟ้าตามที่ออกแบบไว้
3. ทดสอบว่าวงจรไฟฟา้ ทำงานไดห้ รือไม่
10 kΩ โดยใช้มือบงั แสงท่ีตกกระทบ LDR
3. ตวั ต้านทานแปรค่าตามแสง 4. ประกอบวงจรไฟฟา้ ในกลอ่ งกระดาษ
4. ไดโอดเปลง่ แสง เพื่อทำเป็นเคร่ืองวัดแสงอตั โนมัติ
5. ถา่ นไฟฉาย 1.5 V พร้อมกระบะถา่ น 5. ประเมนิ ว่าเครื่องวดั แสงอัตโนมตั ิสามารถ
6. สายไฟฟา้ ใช้งานไดต้ ามความต้องการหรือไม่ โดยวาง
7. เบรดบอรด์ เครอ่ื งวดั แสงอตั โนมตั ิไว้บริเวณที่ตอ้ งการวัด
8. วัสดุอืน่ ๆ ตามท่อี อกแบบ เชน่ แสงหรอื ใช้มือบงั แสงท่ีตกกระทบ LDR
กลอ่ งกระดาษ

 ผลการทำกจิ กรรม
เครอ่ื งวดั แสงอัตโนมตั ิทำงานเมอ่ื ภาวะแสงนอ้ ยจนมืด ไดโอดเปลง่ แสงจะสวา่ งเพอื่ เตือนว่าบริเวณน้นั มี

ความสว่างของแสงนอ้ ย เน่ืองจากที่ภาวะแสงน้อยจนมืด ตัวต้านทานแปรค่าตามแสง (LDR) จะมีค่าความตา้ นทาน
ไฟฟา้ สูง สง่ ผลตอ่ ค่าความตา่ งศกั ย์ไฟฟา้ ของขาเบสเทียบกับสายร่วมมีค่าเหมาะสม ( 0.65-0.75 โวลต์)
ทรานซสิ เตอรจ์ ึงทำให้วงจรไฟฟา้ ปดิ อตั โนมตั ิและทำให้กระแสไฟฟา้ เคลื่อนที่ผ่านขาคอลเล็กเตอร์ไปยงั ขา
อมิ ิตเตอรไ์ ดค้ รบวงจร

แนบทา้ ยแผนการจดั การเรียนร้ทู ่ี 24: 218
การให้คะแนนด้านความรู้ (K)

เฉลยใบกจิ กรรมท้ายบท Smart Farming ทำไดอ้ ยา่ งไร

เฉลยคำถามทา้ ยกิจกรรม

1. ในการสร้างชิน้ งานไดน้ ำความรูเ้ กีย่ วกับชนิ้ ส่วนอเิ ล็กทรอนิกส์และวงจรไฟฟา้ มาใชอ้ ย่างไรบ้าง
แนวคำตอบ นำความรู้เกย่ี วกับช้นิ ส่วนอิเล็กทรอนิกส์และวงจรไฟฟ้ามาใช้สร้างเครื่องวัดแสงอัตโนมัติ

คือ ตัวตา้ นทานแปรคา่ ตามแสงมาใช้เป็นสว่ นรับความเข้มแสง ไดโอดเปล่งแสงเป็นสว่ นแสดงผล ทรานซิสเตอร์
เป็นสวิตช์อัตโนมัติ และตัวต้านทานคงที่ควบคุมปริมาณกระแสไฟฟ้าในวงจรไฟฟ้า เม่ือภาวะแสงน้อยจนมืด
ไดโอดเปล่งแสงจะสว่างเพื่อเตือนว่าบริเวณนั้นมีความสว่างของแสงน้อย เนื่องจากที่ภาวะแสงน้อยจนมืด
ตัวต้านทานแปรค่าตามแสงจะมีค่าความต้านทานไฟฟ้าสูงขึ้นจนส่งผลต่อค่าความต่างศักย์ไฟฟ้าของขาเบส
เทียบกับสายร่วมมีค่าระหว่าง 0.65-0.75 โวลต์ ทรานซิสเตอร์จึงยอมให้กระแสไฟฟ้าเคลื่อนที่ผ่านขา
คอลเล็กเตอรไ์ ปยงั ขาอมิ ิตเตอร์ได้ครบวงจร ไดโอดเปลง่ แสงจงึ สวา่ งเตอื น

2. จากการทดสอบชน้ิ งานท่ีสร้างขึน้ ปญั หาทีพ่ บคืออะไร และนำความร้เู ก่ยี วกับชนิ้ สว่ นอิเลก็ ทรอนิกสแ์ ละ
วงจรไฟฟา้ มาใช้ในการปรับปรงุ แกไ้ ขชิ้นงานอย่างไร

แนวคำตอบ ผลการทดสอบอาจพบปัญหา เช่น วงจรไฟฟ้าไม่ทำงานเนื่องจากใช้จุดสำหรับต่อร่วม
ของขา ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์บนเบรดบอร์ดผิดตำแหน่ง ปรับปรุงแก้ไขโดยตรวจสอบขั้วของชิ้นส่วน
อิเล็กทรอนิกส์ และจุดที่ใช้ต่อร่วมของขาชิ้นส่วนอิเลก็ ทรอนิกส์บนเบรดบอร์ดให้ถูกต้อง สอดคล้องกับแผนภาพ
ของวงจรไฟฟ้า