วงั ปารสุ กวนั
วังเพ็ชรบูรณ์ท่ีมีต่อมาภายหลัง แต่บังเอิญ
ทูลหม่อมลุงทรงอยากจะได้ที่ริมแม่น้�าสร้าง
ท่าวาสุกรี และพ่อก็อยากจะอยู่ท่ีวังปารุสก์
ต่อไป เพราะท่านก็สบายของท่านอยู่แล้ว
ทูลหม่อมลุงและพ่อจึงทรงท�าการตกลงกัน
อย่างฐานพ่ีน้อง พ่อถวายท่ีท่าวาสุกรีและ
ทูลหม่อมลุงทรงยกต�าหนักจิตรลดาและท่ีดิน
รอบๆ นนั้ ใหพ้ อ่ ตกลงใหท้ า� บรเิ วณใหญท่ ง้ั หมด
โดยมีถนนรอบท้ังส่ีด้านเป็นวังปารุสก์ พ่อจึง
จัดการร้ือก�าแพงระหว่างสองบริเวณเดิม
เวลารอ้ื กา� แพงน้ัน ข้าพเจ้าจ�าได้ดี อนึ่ง เพราะ
พอ่ แนพ่ ระทยั วา่ วงั ปารสุ กเ์ ปน็ ของทา่ น ทา่ นจงึ
ได้จัดติดตราของท่าน คือ จักรและตะบอง
ต า ม ประตูก�าแพงทุกประตูรอบบริเวณวัง
ดังข้าพเจ้าเช่ือว่า ใครๆ ก็ยังเห็นด้วยตาของ
ตนได้จนบัดน้ี ถ้าท่านยังคิดว่าวังปารุสก์
เป็นของหลวงพระราชทานให้อาศัยอยู่
ชั่วคราวแล้ว ท่านคงจะไม่ติดตราของท่าน
เป็นแน่ แต่ท่านมิได้ขอพระราชทานโฉนด...”
ย้อนไปเมื่อครั้งรัชสมัยพระบาท
สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มิได้
โปรดเกล้าฯ ออกหนังสือพระราชทาน
กรรมสิทธ์ิให้แก่สมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์
ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ
99
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจา้ ฟ้าจักรพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณโุ ลกประชานาถ หมอ่ มเจ้าหญิงชวลติ โอภาศ รพีพัฒน์
ดังเช่นท่ีมีการออกหนังสือในพระปรมาภิไธย
ยกที่ดินและพระต�าหนักให้แก่พระราชโอรส
พระองคอ์ น่ื ๆ ตามหลกั ฐาน โฉนดวงั ปารสุ กวนั
อยู่ในพระปรมาภิไธยของพระบาทสมเด็จ
พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และมิได้มีการโอน
เปน็ กรรมสทิ ธิ์พระราชทานแกส่ มเดจ็ ฯ เจา้ ฟา้
จกั รพงษภ์ วู นาถ กรมหลวงพษิ ณโุ ลกประชานาถ
ซึ่งปรากฏในหนังสือเกิดวังปารุสก์ว่า ขณะที่
สมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวง
พษิ ณโุ ลกประชานาถ ประชวรหนกั อยทู่ ส่ี งิ คโปร์
ไดโ้ ปรดใหพ้ ระยายทุ ธการเขยี นพนิ ยั กรรม เพอื่
ให้ท่านทรงลงพระนามยกพระราชทรัพย์ให้
หม่อมเจ้าหญิงชวลิตโอภาศ รพีพัฒน์ ชายา
หม่อมเจ้าหญงิ ชวลติ โอภาศ รพพี ัฒน์ สมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวง
พิษณุโลกประชานาถ และหม่อมเจ้าหญิง
ชวลิตโอภาศ รพพี ัฒน์
100
วังปารสุ กวัน
ใหเ้ ปน็ ผดู้ แู ลเลย้ี งดพู ระเจา้ วรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จา้
จุลจักรพงษ์ ต่อมาภายหลังโฉนดท่ีดินฉบับน้ี
ไดโ้ อนเปน็ ทรพั ยส์ นิ สว่ นพระมหากษตั รยิ ์ เมอื่
วันที่ ๓๐ มิถุนายน พ.ศ.๒๔๙๘ และอยู่ใน
ความดูแลของสา� นกั พระราชวัง
ส�าหรับที่ดินที่ท่าวาสุกรี ซึ่งกล่าวว่า
จะเป็นที่สร้างวังของสมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์
ภูวนาถ กรมหลวงพิษณโุ ลกประชานาถ นัน้ มี
เอกสารกลา่ ววา่ พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้
เจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้
พระยาวรพงษ์พิพัฒน์ สร้างพระต�าหนักแพ
และสะพานท่าน�้าท่ีปลายถนนพระฉนวน
ใกลป้ ระตคู ลองทอ่ ทศิ ใตว้ ดั ราชาธวิ าส สา� หรบั
เป็นท่าเทียบเรือพระที่นั่งของพระราชวังดุสิต
พระราชทานนามว่า “ท่าวาสุกรี” ปัจจุบัน
ท่าวาสุกรียังใช้เป็นท่าเทียบเรือพระท่ีนั่งและ
มโี รงเกบ็ เรอื พระราชพธิ สี ว่ นหนึ่งดว้ ย
101
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจา้ ฟา้ จักรพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพิษณโุ ลกประชานาถ
ระเบยี งชนั้ ๒ ติดกบั ห้องเสวยเลก็
102
วังปารสุ กวัน
ห้องตดิ กับหอ้ งนอนหมอ่ มคัทรนิ
ห้องตดิ กบั หอ้ งเสวยช้ัน ๒
103
จอมพล สมเด็จฯ เจา้ ฟา้ จักรพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ
ห้องนอนหมอ่ มคัทริน
หอ้ งน้า� หมอ่ มคทั รนิ
104
วังปารสุ กวนั
หอ้ งตดิ กับหอ้ งนอนหมอ่ มคัทริน
105
จอมพล สมเด็จฯ เจ้าฟา้ จักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพษิ ณโุ ลกประชานาถ
ห้องทรงพระอักษรใหม่ (หอ้ งแดง)
106
วังปารสุ กวัน
107
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจา้ ฟา้ จักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพษิ ณโุ ลกประชานาถ
ห้องบรรทม พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองคเ์ จ้าจลุ จักรพงษ์
108
วงั ปารสุ กวนั
ห้องบรรทม พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองคเ์ จ้าจลุ จกั รพงษ์
ห้องพีเ่ ลี้ยง พระเจา้ วรวงศ์เธอ พระองคเ์ จา้ จลุ จกั รพงษ์
109
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจา้ ฟา้ จักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณโุ ลกประชานาถ
ห้องของเล่น พระเจ้าวรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จ้าจลุ จักรพงษ์
110
วังปารสุ กวัน
ห้องทรงพระอักษรเดมิ
111
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
112
วังปารสุ กวัน
113
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
หอ้ งบรรทมสมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จักรพงษ์ภวู นาถ
กรมหลวงพิษณโุ ลกประชานาถ
114
วงั ปารุสกวัน
ดาดฟ้าใหญ่ ๒ ขา้ งหอ้ งบรรทม
ดาดฟา้ ใหญ่ ๒ ขา้ งหอ้ งบรรทม
115
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจา้ ฟ้าจกั รพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
เดมิ เป็นหอ้ งสรง
บันไดหน้าห้องสรงเดิม
116
วังปารสุ กวัน
117
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
118
วังปารสุ กวัน
119
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
120
วังปารสุ กวัน
121
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
122
วังปารสุ กวัน
123
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
124
วังปารสุ กวัน
125
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
126
วังปารสุ กวัน
127
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
128
วังปารสุ กวัน
129
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
130
วังปารสุ กวัน
131
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
132
วังปารสุ กวัน
133
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
134
วังปารสุ กวัน
135
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
136
วังปารสุ กวัน
137
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจา้ ฟ้าจกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพิษณโุ ลกประชานาถ
สวนด้านหลงั ของพระตา� หนกั ปารุสกวนั
138
วงั ปารสุ กวัน
เขากระโจมในสวนดา้ นหลงั ของพระต�าหนกั ปารสุ กวนั
139
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟ้าจกั รพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพษิ ณโุ ลกประชานาถ
Ç§Ñ »ÒÃØÊ¡Ç¹Ñ ËÅѧ¡ÒÃàʴ稷ÇÔ §¤µ
140
วังปารุสกวัน
กอ่ นทสี่ มเดจ็ ฯ เจา้ ฟา้ จกั รพงษภ์ วู นาถ
กรมหลวงพษิ ณโุ ลกประชานาถจะเสดจ็ ทวิ งคต
พระองค์ทรงท�าพินัยกรรมยกทรัพย์สมบัติ
ให้แก่ชายา คือ หม่อมเจ้าหญิงชวลิตโอภาศ
รพีพัฒน์ ท้ังหมด และทรงระบุให้ดูแลเล้ียงดู
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์
พระโอรส เหมือนกับเวลาที่พระองค์ยังทรง
พระชนม์ชีพ และขอให้ส่งพระเจ้าวรวงศ์เธอ
พระองคเ์ จา้ จลุ จกั รพงษ ์ ไปเรยี นทต่ี า่ งประเทศ
ตามทที่ า่ นทรงวางแผนไว ้ เมอ่ื พระเจา้ วรวงศ์เธอ
พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ จะเสกสมรสก็ขอให้
หมอ่ มเจา้ หญงิ ชวลติ โอภาศ รพพี ฒั น ์ จดั ทา� ให้
โดยสมฐานะ และระบุวา่ เมอื่ หม่อมเจ้าหญิง
ชวลิตโอภาศ รพีพัฒน์ ส้ินชีพิตักษัยแล้ว
ทรัพย์สมบัติทั้งหมดจึงจะตกเปน็ ของพระเจา้
วรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จา้ จลุ จกั รพงษ ์ แตเ่ พยี งผเู้ ดยี ว
141
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจา้ ฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพิษณโุ ลกประชานาถ
พิ นั ย ก ร ร ม ดั ง ก ล ่ า ว พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ
พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงรับให้ใช้ได้
ตามกฎหมาย และทรงรับหม่อมเจ้าหญิง
ชวลิตโอภาศ รพีพัฒน์เป็นสะใภ้หลวง
โดยท้ังหม่อมเจ้าหญิงชวลิตโอภาศ รพีพัฒน์
และพระเจา้ วรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จา้ จลุ จกั รพงษ์
ยังคงประทบั ทวี่ งั ปารุสกวันต่อไป
ภายหลังจากที่สมเด็จฯ เจ้าฟ้า
จกั รพงษภ์ วู นาถ กรมหลวงพษิ ณโุ ลกประชานาถ
เสด็จทิวงคต พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า
เจ้าอยู่หัว ได้โปรดเกล้าฯ ให้ใช้วังปารุสกวัน
142
วังปารุสกวนั
เป็นท่ีรับรองแขกเมืองท่ีส�าคัญหลายครั้ง
รวมทัง้ ไดซ้ อ่ มแซมวงั ปารสุ กวนั เพือ่ ประกอบ
พิธีพระราชทานพระสุพรรณบัฏสถาปนา
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักษมีลาวัณ
ขนึ้ เปน็ พระนางเธอลกั ษมลี าวณั (พระนามเดมิ
หม่อมเจ้าหญิงวรรณพิมล วรวรรณ พระธิดา
ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิป
ประพันธพ์ งษ)์ เมื่อป ี พ.ศ.๒๔๖๔
ระหว่างปี พ.ศ.๒๔๗๐-๒๔๗๔ ใน
รชั สมยั ของพระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยหู่ วั
พ ร ะ น า ง เ ธ อ ลั ก ษ มี ล า วั ณ แ ล ะ พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ม ง กุ ฎ เ ก ล ้ า เ จ ้ า อ ยู ่ หั ว
143
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
144
วังปารุสกวัน
ไดโ้ ปรดเกลา้ ฯ ใหซ้ อ่ มพระตา� หนกั ปรบั ปรงุ สวน
บรเิ วณวงั ปารสุ กวนั และซอื้ เครอ่ื งเรอื น รวมทง้ั
พรมทใี่ ชป้ พู ระตา� หนกั ทกุ หอ้ งจากตา่ งประเทศ
เพื่อให้เป็นท่ีประทับของดยุกแห่งบราบันต ์
มกุฎราชกุมารแห่งเบลเยียม และพระชายา
และเปน็ ทร่ี บั รองนายปอล เรอโนด ์ (Paul Renaud)
รัฐมนตรีวา่ การเมอื งข้นึ ของฝร่ังเศส
145
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
146
วังปารสุ กวัน
147
จอมพล สมเดจ็ ฯ เจ้าฟา้ จกั รพงษภ์ ูวนาถ กรมหลวงพษิ ณุโลกประชานาถ
148