ตงั้ อยเู่ ฉพาะแล้ว ในโสดาปัตตผิ ล ในกาลเป็นทสี่ ดุ ลงรอบแหง่ กถา กสกปวภโสคอกสฑกตตุหถนาสติฺวกฺฺถถปาฺเฺฒมตาฺวฏุปาุตพฺร,มารเรโิกสาาอยึิโอาฏยสามรฺ€คมโสตาเฺกีหมตปาถมสคหเนฺตาฏนนมนคิํติฺตปพฺ ฺตตฺถิ หฺีคฺวาาทกิตมายตํกุาสนโนฺกอโายตทสํฏุภสสฺถทตโาิรเาฆานทมนราสยานทสปนฺเมนตมากมฺตตหํนํคเาีตฺตสาสนนิิผวฏตปฺตาิหฺเ“€วฺถหํลุสาีตุาิณเุวฺเรสรตฏํสึฺตป,ฺฏ.ฺุถาโาตวุฆ“คปีตยาอกสาริตาาเสติิกจรเิฏวนารฺเิตฺส€ตตรฺตฺวาาาฏฺฺววโเิามฺตกยขาา€,ํํี
ถวายอยู่ ซง่ึ ทาน (สนิ ้ กาล มกี ง่ึ แหง่ เดอื นเป็นประมาณ อยแู่ ล้ว
ในสำ� นกั ของพระศาสดา ทลู วงิ วอนแล้ว ซง่ึ พระศาสดา เพอื่ ประโยชน์
แกก่ ารเสดจ็ ไปสเู่ มอื งโกสมั พ,ี (ครนั้ เมอื่ พระดำ� รสั ) วา่ ดกู อ่ นคฤหบดี ท.
อ. ตถาคต ท. ยอ่ มยนิ ดยี ง่ิ ในเรือนอนั วา่ งแล ดงั นี ้ อนั พระศาสดา
ผ้เู มอื่ ประทาน ซง่ึ ปฏญิ ญา ตรสั แล้ว, กราบทลู แล้ว วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้-ู
เจรญิ (อ. เร่ืองนนั้ ) (อนั ข้าพระองค์ ?) รู้ทว่ั แล้ว, อ. อนั อนั พระองค์ ท.
เสดจ็ มา ด้วยขา่ วสาสน์ อนั อนั ข้าพระองค์ ท. สง่ ไปแล้ว ยอ่ มควร ดงั นี ้
ไปแล้ว สเู่ มอื งโกสมั พี ยงั บคุ คลให้กระทำ� แล้ว ซงึ่ มหาวหิ าร ท. สาม คอื
อ. เศรษฐีชอ่ื วา่ โฆสกะ ยงั (บคุ คลให้กระทำ� แล้ว) ซงึ่ อารามชอ่ื วา่ โฆสติ ะ
อ. เศรษฐีชอื่ วา่ กกุ กฏุ ะ (ยงั บคุ คลให้กระทำ� แล้ว) ซงึ่ อารามชอื่ วา่ กกุ กฏุ ะ
อ. เศรษฐีชอื่ วา่ ปาวาริกะ (ยงั บคุ คลให้กระทำ� แล้ว) ซงึ่ อารามชอื่ วา่
ปาวาริกะ สง่ ไปแล้ว ซง่ึ ขา่ วสาสน์ เพอ่ื ประโยชนแ์ กก่ ารเสดจ็ มา
แหง่ พระศาสดา ฯ
อ. พระศาสดา ทรงสดบั แล้ว ซงึ่ ขา่ วสาสน์ ของเศรษฐี ท. เหลา่ นนั้ สตฺถา เตสํ สาสนํ สตุ ฺวา ตตฺถ อคมาส.ิ
ได้เสดจ็ ไปแล้ว ในทนี่ นั้ ฯ
อ. เศรษฐี ท. เหลา่ นนั้ ต้อนรบั แล้ว ทลู ยงั พระศาสดา ให้เสดจ็ ส“ปวอหิงฏิมฺฆาิชํเสเสครตฺสตฺคววฺถนหิ ตุเปาฺตาทฺโจ.ิรถมํฺจเีตโทคุ หิ จวฺคตตสาน,ิกิตกิ ฺตฺขํทุตฺวตฺทสาฺตเิสเฺ อสํุสเสวนกสฺ ตกิยฆฺถสฺยราฺมทาพรเึฺวํทุทาฺธตวเวปรหิฺวิหปฺาาปาเมริเณวรขุ าสวฺฑเปสฺสราเนตวย,ิเวสจาภยตรเสติกรฺวนสฺฺข.ิาุ
เข้าไปแล้ว ในวหิ าร มอบถวายแล้ว สามครงั้ (ด้วยคำ� ) วา่ อ. ข้าพระองค์
ยอ่ มถวาย ซง่ึ วหิ ารนี ้ แกห่ มแู่ หง่ ภกิ ษุ มพี ระพทุ ธเจ้าเป็นประมขุ
ผ้มู าแล้วจากทศิ ๔ ดงั นี ้ยอ่ มปฏบิ ตั ิ ตามวาระ ๆ ฯ
อ.พระศาสดายอ่ มประทบั อยู่ในวหิ ารหนง่ึ ๆทกุ ๆวนั ,(อ.พระศาสดา)
เป็นผ้ปู ระทบั อยแู่ ล้ว ในวหิ าร ของเศรษฐีใด ยอ่ มเป็น, อ. พระศาสดา
ยอ่ มเสดจ็ เทยี่ วไป เพอ่ื บณิ ฑะ ณ ประตแู หง่ เรือน ของเศรษฐีนนั้
นนั่ เทยี ว ฯ
ก็ อ.นายมาลาการชอ่ื วา่ สมุ นะผ้เู ป็นอปุ ัฏฐากของเศรษฐี ท.สาม ทมมีฆายลฺหราตโเํ ตสกฺตสาเํ อํโเรกปตทอนอิวปุ โตสหกเณิํสสาฏร.ิฺณสโฺ€กตํโิ ,นเฺถสาฏรฺสํ€เอีนตวํฺถเมอทาาปุรถหํ ฏาฺต€าิ .โโ“ภกอเหชสํตมุ กุ โาตนโมุ มนหฺ มาาหฺ มกิ;ํ
เหลา่ นนั้ ได้มแี ล้ว ฯ
อ. นายมาลาการนนั้ กลา่ วแล้ว อยา่ งนี ้กะเศรษฐี ท. เหลา่ นนั้ วา่
อ. ข้าพเจ้า เป็นผ้กู ระทำ� ซงึ่ อปุ การะ แกท่ า่ น ท. ตลอดกาลนาน (ยอ่ มเป็น),
อ. ข้าพเจ้า เป็ นผ้ใู คร่เพื่ออนั ยงั พระศาสดาให้เสวย ย่อมเป็ น ;
อ. ทา่ น ท. ขอจงให้ ซงึ่ พระศาสดา แกข่ ้าพเจ้า ตลอดวนั หนงึ่ ดงั นี ้ฯ
(อ. เศรษฐี ท. กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ พนาย ถ้าอยา่ งนนั้ อ. ทา่ น “เตนหิ ภเณ เสวฺ โภเชหีต.ิ
(ยงั พระศาสดา) จงให้เสวย ในวนั พรุ่งเถดิ ดงั นี ้ฯ
อ. นายมาลาการนนั้ (กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตน่ าย อ. ดลี ะ ดงั นี ้ ปสกหนฏาฺติยป“ตตกิาสเเํสทณทาคฺสาธสนาุ.ิ รฺตเสาทขฺวาชชตุามาฺช.ิ ีตนตุ ิสิพฺตาโรทมสาฺธาํ วสนปตตาปุยิ ฺถมผฺาาทารเนํทาสินวคสีิมกิณสนํมฺุเฺหตปนาตปุมตฺวผฺาิ.าลมาเู ลกสากอรฺกสฏาฺสฺ€รํ
ทลู นมิ นตแ์ ล้ว ซง่ึ พระศาสดา จดั แจงแล้ว ซงึ่ สกั การะ ฯ
ในกาลนนั้ อ. พระราชา ยอ่ มพระราชทาน ซงึ่ กหาณะ ท. แปด
อนั เป็นคา่ แหง่ ดอกไม้ แกพ่ ระนางสามาวดี ทกุ ๆ วนั ฯ
อ. ทาสี ของพระนางสามาวดนี นั้ ชอื่ วา่ ขชุ ชตุ ตรา ไปแล้ว สสู่ ำ� นกั
ของนายมาลาการชอื่ วา่ สมุ นะ ยอ่ มรบั ซง่ึ ดอกไม้ ท. เนอื งนจิ ฯ
ครงั้ นนั้ อ.นายมาลาการกลา่ วแล้วกะทาสนี นั้ ผ้มู าแล้วในวนั นนั้ วา่ ค“หปมมตุเู ชยฺวิสสาาอสฺ ฺสถสสาตีธมตมิ.นิ;ฺถมฺ ําตํ นิฏตสฺิสม€ตฺุมนฺวึฺตตาโิาทตวิว,อเวสตอเสฺวชสํ,อฺชาาปนคอริติคเวํ ฺคปสปมปุนปาุผฺาลาเยฺ ผานหกิ ิาสคโหสรเหาตอยตฺถาิกฺวาหาารํ
อ. พระศาสดา อนั ข้าพเจ้า นมิ นตแ์ ล้ว, ในวนั นี ้ อ. ข้าพเจ้า จกั บชู า
ซงึ่ พระศาสดา ด้วยดอกไม้อนั เลศิ ท. ; อ. ทา่ น จงหยดุ กอ่ น, อ. ทา่ น
เป็นหญงิ สหาย ในการเลยี ้ งดูเป็น ฟังแล้ว ซงึ่ ธรรม รบั แล้ว ซง่ึ ดอกไม้ ท.
อนั เหลอื ลง จกั ไป ดงั นี ้ฯ
46 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ซซออแยตซ.มงงึ่ึ่ึ่งอ่งังั้ ดกคอบ้พมอหอยาาไรอ.สปกะเาู่ต.ฉนศปแไทรพมใาลาณาน้สา้งวสทวะขดะนี.นัแชุาซทเนัด้พลชงึ่.ทท้ว้ตหวุ(ื่อสย.รยตมปงี่งใัเกเเรหแ่พูคนรรหาห่ิมำละ�ื่โอาส)งแ่โา่ฟตปยภดวลอันงณา่ช้วาิกื่นอรปนษ,ยอะซับัต์แ.ใุู่ง่ึทแซนดตพกมล.ง่ึวลีผิ่กรีพธ้แวนะัะลารรมธซนรระด้รแฯงึ่มกนัพร้งัปดมกรนทุออดอะเถีธ.ท้ใ.กทาไเหศนนไจป�ำ้อมนข้าาาซแย้อางเงทึ่ลงปทู่เขงขปก้.ว็บพนชัุชุ็ดนาแชฯปชร้เวระลตุคตุรอย้ศวะรตตกน่ือามรรหุโงสอาาขุ มอา.นดนนปทนนาัไนั้้โุดณนานมย้รรรานัท้ะััับบบสเนทมทแแแุ านลลลีย. ส้้้ะฯฯววววี่ สา “สาธตู ิ อธิวาเสส.ิ สมุ โน พทุ ฺธปปฺ มขุ ํ
ภิกฺขสุ งฺฆํ ปริวสิ ติ ฺวา อนโุ มทนกรณตฺถาย ปตฺตํ
อคฺคเหส.ิ สตฺถา อนโุ มทนธมมฺ เทสนํ อารภิ.
ขชุ ฺชตุ ฺตราปิ สตฺถุ ธมมฺ กถํ สณุ นฺตีเยว โสตา-
ปตฺตผิ เล อปตตฺตฏิ โฺ€นหคิ. เหสตาฺวาอจฺเตหู สิ ุ ทิวเสสุ จตฺตาโร
กหาปเณ ปปุ ผฺ านิ คเหตฺวา
คจฺฉต,ิ ตํทิวสํ อฏฺ€หิปิ ปปุ ผฺ านิ คเหตฺวา คตา.
บ(รพแดเขใแ(ทปอมนับ้ลน้าลวูรร็น.ีอว้แวรแะยะ่แสยลนันแตรลลหแ(คภอาม)่แูุ้น้วาพ่วการช.าล)ง่อีปังร่เ้้พทอข้รอพววนะ.ณซาชอ..ุาา่แรดนัด้งึ่ะนนชัเะมทคอ(กงจันอตุหใแ.เา่่นก้หาทนาจ.ตลมแหไีง้วา.า้พ้ฯหวอรม่ยสรนปัสาืมงร้อ่อ่า(แนณทดะ่ีอมฉหมกดทีนอ..้นาัอนไะ่เงัลูกวาเรมคฟ.อนปแดาไงทาร่่หังมแ็ีสนลี้ับแแฯท.มล้อต้าวขลห.อ่นสรัม)()อเ้ดวง่สัอพมคี่าหงดวงัถ.ฉณรมูวนา่าอซาเาพนัดพามมีงดก่ึะ้ฯใรีกธ่ือิไแ้ยวตไเนะรดหม(ลตยอ่ร(นรอว้้ตว้ยสันมสมดนัา.ออไอุ่ไแกงงันวรนมังมลนถสทา่ายรค่้ดเวาาี.งบอั้ปฯอ่คณูขงมัขนก็)เัมนรอนหชาุดนพะัเ้ง)นีพวชล้้นเวพรฯม�ำเดตุาร่ะยพารมอา่ืีอร(ตะสงตระอคาา่ืนขสรอาคชร.วาชมุัะงัสาวานชมเซทมาถอหอาตุมาพง่ึเลูา.ปตงนัสดตทรมแข็นหไุพมะัอรแี่ลแรชุอรมาพรหก้ลวชายนดะอ่ทงไุ่)้ชวตุาร่มงธนััมธ้ท)วงาตนร้เฉนา่าชรวจวรที ้มนนนั้ัาฯ่าาาา่้. อถ นํ สามาวตี อาห “กินฺนุ โข อมมฺ
อมหฺ ากํ รฺา ทฺวิคณุ ํ ปปุ ผฺ มลู ํ ทินฺนนฺต.ิ “โน
อยฺเยต.ิ
“อถ กสฺมา พหนู ิ ปปุ ผฺ านีต.ิ “อเฺ สุ
ทิวเสสุ อหํ จตฺตาโร กหาปเณ อตฺตโน คเหตฺวา
จตหู ิ ปปุ ผฺ านิ อาหรามีต.ิ “อชฺช กสมฺ า น
คณฺหสตี .ิ “สมมฺ าสมพฺ ทุ ฺธสฺส ธมมฺ กถํ สตุ ฺวา
ธมมฺ สสฺ อธิคตตฺตาต.ิ
ขมอจเถซแใซนอเ(อ(ดขอรหอทห้ช้.มองงงุึึ่่ยน.าัปวนีี่ัยน้ลัรนในผชอ้งยา่ททอกเรงหาน่้ทำต�ขาุายกะหมาน่ังคออเัย้้นมด้สจตาางียมนาร่ปาม.พ.งัร้ขาพน่ืงมัาะรางวา้แับวง้ห้อรแาขชนุฎนทตณเลงนะฯคุนญลจอชุชงา�นำก้ััวซ้้ศั้นไ้ควนาจเอนช้ััตุแ้งผิงทง่ึหซางยลตุเขตซลนตืนาท่วงสตโใึ่อทแ่)ูตงุ้ชึ่วรด�ำ้รนหงแหั.้ด.็ม้ลพ.้าใอรออชย้ลีน้ห้าไวเแานแดยั(ยมุต้หทปพวท้องึ่)กใลแนัเู่ซซ้ใฤตอล�ำฉหแรรซ.เ้่หวนง่ึงึ่รตนนะัพ้า่งรลแงึ่ยดทง่กฐกาแอานหว้อนวลาม้งพัาวลรูหสานด่งนะนอง้ับวาานร้ยแราคสแแดงัังนนตง่ึมั้ะคุนะลซปแนล์ส่หูขงคแอุแอนค้นงึ่�วำม้วณแีำ�ชุ้ง่นทนาห้นตันงัผ่ัล,อ้านธลทชมแใ่งุรงะ่่้รเะเาในัง้รนวจกตศงัมุลังัสแท้อหสทรสท้ปเโยา้วตารแลจาม้นจสัาป.้ขราดารงวัล้รสงวบฏือดหอองดลอูมหหง่ืมา้บวีผย้นาปานกนััาางมมาแซฟ้กอปอูงัวอดพเดอเนแวอ่อลนึ่งจนกลััา่ตนงั้าวนสแัรดด้ม้ผงวาือแแสาาย่ตโ้ะลด้พแแวี้)รทฉานลเงวนผศิ้งวกกลัยบรใขดส้แนัษะว่ะลแานะ้ล่ขวขแชุลงแัาลสปจ้ศซฐายืฯอซนลช้ม้วฎ้วดบจรางัพ่ึาไงง้่ึงตุวี,อ่้กะวธนมางซอแสอหจเตท.ทา่ใจรผะงล(.่ึ่ดทา�ำอหหรฟคร้.ธาแษุ้เืวนสแทเารามมจ้ญรสอัรดหงนรนทงทห.ซ้ราันกแา้อ้งมิ่ามงิคะ่งะรึ่.นอถเบลแงยใพงทมแุกทดตา้แึ่หงาวมเแแฯดมั่ื.อถ.คจงักย้ล้อยสลแขอนเ่ซหคาิดหา่งัออหา้งัดวตอนรัสงี่ึบ�ำ่มมญเ้บด.ลฯยงงธรว่ว)ิบคุทแแดากแแ่ดา์นจงนริิัโหนคลลา่ลาล้วงรวัวติานทท้มนนน้้ลลยยก้้ัวาววว่งร้ี,..้ี ้ อถ นํ “อเร เททหฏุีตฺ€ิ ทอาตสชิ ฺเชเอตตฺวฺตากํ กาลํ ตยา
คหิตกหาปเณ เม “อมมฺ ตยา
ปี ตํ อมตํ อมเฺ หปิ ปาเยหีติ วตฺวา, “เตนหิ มํ
นหาเปหีติ วตุ ฺเต, โสฬสหิ คนฺโธทกฆเฏหิ
นหาเปตฺวา เทฺว มฏฺ€สาฏเก ทาเปส.ิ
สา เอกํ นิวาเสตฺวา เอกํ ปารุปิ ตฺวา อาสนํ
ปญฺญาเปตฺวา เอกํ วีชนึ อาหราเปตฺวา อาสเน
นิสีทิตฺวา จิตฺรวีชนึ อาทาย ปญฺจ มาตคุ ามสตานิ
อามนฺเตตฺวา ตาสํ สตฺถารา เทสติ นิยาเมเนว ธมมฺ ํ
เทเสส.ิ
ตสฺสา ธมมฺ กถํ สตุ ฺวา ตา สพฺพาปิ โสตา-
ป“สออมตตมฺถหฺฺตมฺ ุาผิ สกเลํนอฺตชปมฺกิชตาโํ คติฏตนฺฏ€ุ ฺตหฺ€ปฺวาสึ ฏาเ.ฺุน€าตสยาตจฺถสตาพอรฺวฺพาาํ จาเกปรทิยิิลสฏฏิขติ ฺฺ€ชุ€ํ ากฺชเธมตุนมฺตมฺ มฺ รํ ํํ วนฺทิตฺวา
อมหฺ ากํ กเถหีติ วทสึ .ุ มา กริ,
จ €ตฺวา
สณุ ิตฺวา
ผลติ ส่อื การเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปริยัติธรรม วัดพระธรรมกาย 47
อ. นางขชุ ชตุ ตรานนั้ กระทำ� อยู่ อยา่ งนนั้ เป็นผ้ทู รงไว้ซงึ่ ปิฎกสาม สา ตถา กโรนฺตี อปรภาเค ตปิ ิ ฏกธรา ชาตา.
เกดิ แล้ว ในกาลอนั เป็นสว่ นอนื่ อกี ฯ
ครงั้ นนั้ อ. พระศาสดา ทรงตงั้ ไว้แล้ว ซงึ่ นางขชุ ชตุ รานนั้ อเอปุ ตาทสอคกิถฺเาคนนํํ €สเตปธฺถสมา.ิ มฺ ก“ถเอิกตาทนคํ ฺคํ ภยิกทฺขิทเวํ มมขชุ ฺสชตุาวฺตกิ ราานตํิ
ในเอตทคั คะ วา่ ดกู อ่ นภกิ ษทุ งั้ หลาย ท., (อ. ขนั ธปัญจกะ) นใี ้ ด
คอื อ. นางขชุ ชตุ รา, (อ. ขนั ธปัญจกะ) นนั่ เป็นยอด แหง่ อบุ าสกิ า ท.
ผ้เู ป็นสาวกิ า ของเรา ผ้เู ป็นธรรมกถกิ า (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
อ. หญงิ ท. มรี ้อยห้าเป็นประมาณ แม้เหลา่ นนั้ แล กลา่ วแล้ว นสตํ ปฺถาเตู ชราสํ ปฺสปิ าสโมขสฺ าติ ตปกุ .ิญามฺจมสหฺ ต,าตํอโิตนฺถิโทยสตฺเสํ เหอิ,วคมนาฺธหมํสาุ ล“อามทมฺีหิ
กะนางขชุ ชตุ ตรานนั้ อยา่ งนี ้วา่ แนะ่ แม่ อ. ข้าพเจ้า ท. เป็นผ้ปู รารถนา
เพอ่ื อนั เฝ้ า ซง่ึ พระศาสดา ยอ่ มเป็น, อ. ทา่ น ขอจงแสดง ซง่ึ พระศาสดานนั้
แกข่ ้าพเจ้า ท., อ. ข้าพเจ้า ท. จกั บชู า ซง่ึ พระศาสดานนั้ (ด้วยวตั ถุ ท.)
มขี องหอมและระเบยี บเป็นต้น ดงั นี ้ฯ
(อ. นางขชุ ชตุ ตรากลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตแ่ มเ่ จ้า ท. ชอ่ื อ. ราชตระกลู พหิ “คอนยฺตฺเยํุ น รสากชฺกกาลุ ตํ ิ.นาม ภาริยํ, ตมุ เฺ ห คเหตฺวา
เป็นทห่ี นกั (ยอ่ มเป็น), (อนั ข้าพเจ้า) ไมอ่ าจ เพอ่ื อนั พาเอาซง่ึ ทา่ น ท.
ไปในภายนอก ดงั นี ้ฯ
(อ. หญงิ ท. เหลา่ นนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ แม่ อ. ทา่ น ขอจงอยา่ สตฺถา“อรนมฺตมฺ .ิ มา โน นาเสหิ, ทสเฺ สเหว อมหฺ ากํ
ยงั ข้าพเจ้า ท. ให้ฉบิ หาย, อ. ทา่ น ขอจงแสดงนน่ั เทยี ว ซง่ึ พระศาสดา
แกข่ ้าพเจ้า ท. ดงั นี ้ฯ
(อ.นางขชุ ชตุ ตรากลา่ วแล้ว)วา่ ถ้าอยา่ งนนั้ ,อ.อนั (อนั ทา่ นท.)อาจ เ€โควสอานนฏโเฺทฺธนลฺ€มถ“เสนี กเาตุํตลนจํุา€หทฆติ ปีนฺวรตสาเทูิ ชมุกฺวถฺกหฺาโารอาอํ กจโาลําหโวคเตหกรสจ.ิาตถนฺฉเ,ิ ปคนตพฺตเฺวจฺภํตาวาตนฺตตํหกมุ ตภํสเฺ หฺเิตตถฺตฺถฉีสาิทเร,ุปตฺทํ สสํยาุตตเกฺตรณิตตเเกตฺวฺวฺณนสาาํุ
เพอื่ อนั แลดู ด้วยชอ่ งมปี ระมาณเทา่ ใด ยอ่ มเป็น, อ. ทา่ น ท. กระทำ� แล้ว
ซง่ึ ชอ่ ง มปี ระมาณเทา่ นนั้ ทฝ่ี า ท. แหง่ ห้องเป็นทอ่ี ยู่ ท. ของทา่ น ท.
ยงั บคุ คลให้นำ� มาแล้ว (ซงึ่ วตั ถุ ท.) มขี องหอมและระเบยี บเป็นต้น
ยนื แล้ว ในที่ ท. เหลา่ นนั้ ๆ จงแลดดู ้วยเทยี ว เหยยี ดออกแล้ว ซงึ่ มอื ท.
จงถวายบงั คมด้วย จงบชู าด้วย ซงึ่ พระศาสดา ผ้เู สดจ็ ไปอยู่ สปู่ ระตู
แหง่ เรือน ของเศรษฐี ท. สาม ดงั นี ้ฯ
อ.หญิง ท. เหล่านัน้ กระท�ำแล้ว อย่างนัน้ แลดูแล้ว อาคจตฺฉานฺตญตฺจถาโอโลกเตกฺวตาฺวา สวนตฺทฺถสึารุ ํ เจควจฺฉปนเู ฺตชสญํุ ฺเจจว.
ซึ่งพระศาสดา ผู้เสด็จไปอยู่ด้วยนั่นเทียว ผู้เสด็จมาอยู่ด้วย
ถวายบงั คมแล้วด้วยนน่ั เทียว บชู าแล้วด้วย ฯ
ครัน้ ภายหลงั ณ วนั หนง่ึ อ. พระนางมาคนั ทยิ า เสดจ็ ออกแล้ว พเสค“นอนตชจมาิมมพสิกคหวหนฺฺสาขโรฺเิทภณําิสปมาอฺธรปิสฺสเิตาอาถเุูาฺวาชชสกโมปาคฉคมตตทีตตโิทตฺถสิวติสฺถจฺทโรสฺสจ,มาินงํําจมฺ,กาพตินมทมาอมินฺเยิสวมตอปุอาตํฺวฺธวาิทตตคฏาาีมตุนฺฺาวฺถน€ฆเิสฺเาอนาาิต,ฺทาสฺ“ตยิส,อิยตกฺถิกฺสตคิทาําาานํน“,อสอฺต€ํอกชกําตฺวตินาตปคฺวาวอฺตนฺตฺตโญาสิมตโนิพรนนฺจาญปฺตสฺพฏสสนีหจตุ ฺฺโํ€ตปําปฺฉญิฺถาิมาิตาานช“นรสฺวสาํ ํํอาอานตกวคิม,ทาิสฺถตอนนโํตสฺาฺตริตฺทตนฺตลเาพฺถอจาาคฺวโมฺพีิมมหนตสาริ,ํํํํิิ
จากพืน้ แหง่ ปราสาทของพระองค์ ทรงเดนิ ไปมาอยู่ เสดจ็ ไปแล้ว
สทู่ ี่เป็นที่อยู่ แหง่ หญิง ท. เหลา่ นนั้ ทรงเหน็ แล้ว ซงึ่ ชอ่ งในห้อง ท.
ตรัสถามแล้ววา่ อ. ชอ่ งนี ้อะไร ดงั นี ้(ครัน้ เมอื่ คำ� ) วา่ อ.พระศาสดา
เสดจ็ มาแล้ว สพู่ ระนครนี,้ อ.หมอ่ มฉนั ท. ยืนแล้ว ในท่ีนี ้
ยอ่ มถวายบงั คมด้วยนนั่ เทียว ยอ่ มบชู าด้วย ซงึ่ พระศาสดา ดงั นี ้
อนั หญิง ท. เหลา่ นนั้ ผ้ไู มร่ ู้อยู่ ซงึ่ ความอาฆาต อนั เป็นเครื่องผกู
ในพระศาสดา แหง่ พระนางมาคนั ทิยานนั้ ทลู แล้ว ทรงด�ำริแล้ว
ว่า อ.พระสมณะ ผู้โคดม ชื่อว่าเสด็จมาแล้ว สู่พระนครนี,้
อ.เรา จกั รู้ ซงึ่ กรรม อนั อนั เราพงึ ท�ำ แก่พระสมณะ ผ้โู คดมนนั้ ,
ในกาลนี ้ อ. หญิง ท. แม้เหลา่ นี ้ เป็นอปุ ัฏฐายิกา ของพระสมณะ
ผ้โู คดมนนั้ ยอ่ มเป็น อ.เรา จกั รู้ซง่ึ กรรม อนั อนั เราพงึ ท�ำ
แก่หญิง ท. แม้เหลา่ นี ้ ดงั นี ้ เสดจ็ ไปแล้ว กราบทลู แล้ว
แกพ่ ระราชา วา่ ข้าแตม่ หาราชเจ้า อ.ความปรารถนาในภายนอก
มอี ยแู่ กห่ ญงิ ท. มรี ้อยห้าเป็นประมาณ ผ้เู จอื ด้วยพระนางสามาวด,ี
48 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ซจดเตซปอด(ยอขกเ(ยอจใผอ(อมอดดยแใมตยอซใกดเปสอซอหนนห้งงงรหออาะรึ่่ึึ่...น..ออออ่่่่ดัังงรากินู่ีนูชัััรง็พพงด่ึ..คกนา้ทลาลเปัสกนนไะยพแจมมมมง่นต่ออ่ตษหุหมกเพบปบรจ็ำรริ�อมโ่ี่ทาพถใเลจทงี่ีด,ูงนราไเดเีนออ(อออค้้รรญจญมยืะะอ้นนทหฯรปปน)ื่ทท้นอมอ้ะาาอาวมแมา่รฯร....อ.า่รออระ์งืนอ็็เ(ลั่จนพูสมลนนนระนรู.ิัมนินมง่ันัลมงทัอแคงพ้าช(น้องงงบกแาางแพนเี่ไอแูพม้แรแยนเล)ะวี,อนื.คคนรมนนาพรัใกปลชะทลม้เยรอะล.คลไลซรท้ัอช่นีงวรทคะัปนใอน้์์ไนอพิื้ทอ้นออวาภัรก็้รเ.น้อ่ะก้เว้้.ะทดงนวรึ่วอม่พม.็ชเถหนรั.)ทน.นงนะ..ซ่ี)รเามอ)ๆแมชรราไเ่งา.่คเดนท่สเติรดพะอลอ์ทยหลศงทมษึ่เมีาวาปาลวอ่เองื่ออบ้อะกแ(ผจเรศงดัซม.จาพ่ืนร่นาัวอบช่่ารค็ลน์าุม่อ้าท่หือนวงดแคนัวศ.ย้นก้รกบาัันม้าูสง่ึดาจ็์ชา่ะรพาเมสาตท่เ.เนิงลารญภเงล�จำัหขส่่าสขูรีรกสีะีคไแีลพงอ้ัอรน้ฯนทงไน้คดนิเรลู้าวท้าาสาาป่เายดาญนิศดนิดดรยมลวาก.เ็เ.ปะเนน.ััพีแกบนแแันเษา่ัอ์ชอป้นอด้า่า้้ขแสจาวาฯ้ีขจ็อเ่ช็จดซท่วงิ้นนตตลเ็รื่มอ.งึททเน้ผัาทสอลนัยยนมาด้นึเมดา้มชง่ึาทงัรทจ้าพท้กอา่ตพวท่แ้ด้ฯิลงยมดงูพูว.ปงสัพเจ็นงอ่แาื่อเซกียัตด.ง.รฐหูรวลพ่ีรยารบทป่เแาาเีอใตไรรัอลีงรงึ่ะะกงกม้ปเวชาั้ระวจ่ส้น็็นปววะหละไร.สคุนนะแา้แวยสอวกพัทส็ยผรอย่ืรอ(ะนานมะไถ้นผชหจแลยวสนิก์คอดมียงะ่ทู่ะูอ้า้ถอป�ำ้ง่เไวตูรคอพไนอ้่่ัามก)ุิดัลทาคอาสมุ่่ชใ.้สลริทปอ่พนคบนขม่ีอัะตาัมออ่งันอนมน้ง.วไเัาจแงวผแดอ์นฟรณา้ใมา�ำผม์)นนดับรทเัคถทผปย่หท้มทา่ะลน้หเกทกฉัหเจแ.งจูม็แั้ะ้งพเเูจแร้�เรใเีำ์ยุไููู่ลไะมรา้งทจป้ัด่เาพาาซตเทปิลปง่ยทขแจร้ใคิาภนม(รรลเรรขงชวปยค็รแทอล่บนนา็้.็้จงึ่นงพิญัาลก่�ำัวรน(านรัะรา้ทส้ผเ่อาวิญื่อทอ่วยนกพ้ชันลรมนละฯาแงท้รแังุ)วษไรศ้้ทเไ)โี่ไูางงมุผ้ดงแเามษ.รัคสะทีตว่อืปงฉลึนคัี่ไห้า(้หดจ่ีอฯยอ(รพวก้อวอหอหอูเงลจมรั้ม่ิยมพผ่วนทัซแซดอสนอำมปแ�ยน็อ่า่ฯ่ื่ะาน.งอนรเ.้รยกนัว้งาวณีลเ่ึงใู.ึ่.ไไรมรดปย็ลคแ่มูมนแาะโปไงเีงนซสใ่ััิูแมไค)ซเเด้ะเว้ด้็รดฯาา่้รรนหดผจว์ส็ลบดนรปเะีเอนลรแงาอึ่�ำง่ผักาปฉกงูย้า้้คเ้าอสงูผง่สมควัา่ยแ(เ้ชทวไนลทจนผ้ง็นเูรพ่มอนๆดในวห้ดร.ทตภโส่ม)ูัูณา่ททรอ่ค้ร้ิูวลีตา-นูวนัี้คนัน้น้เทั้ือเ,า้้ีัญ้วิยญนฯควง.้วดาซ้.ง้กข.พ์ผสฯจเ,แรแทะะดองเเใน.าปเ่ยไ์นผิย้รง่ึเจ้จา็้ัรสลามเจูแิื่ลงทอล(นผอมไ่ี(ไอม็ามัจน้ีเชอาในเวูท้แอสะอเ้อะถดลก็ห้้ื่อป้อก.ีวดเวรยโนขนู.ท่รื่บา(อ่อน่เนไัต..โไปบิ้.รคา็ะนกัตเนอมต้ิตินดันทญาปงปัควเแนรสงเนม็นท่ัเม่งพพมรนก้ดรร.อนอนไรื่อปง่แอทรห.ใ))ทาคุววืดอาเลอูนาปหัแสรรร้ผูเม.นป็ยีะพ(ลทนหยงสร่้่จชา่์าตฯสบคร�ะะีอกแำลุ้ายษสแหูเทน้ห)หพงวคียรชเกทั่งมูื่ญอัเหออทขิู่ลว.้ทรรวมลอ่ภห่กูม้ลใ.ะนอนยอ่ัรนรบวดกิอ่ีดกาาอ้าาเ)ล.ว)้นลูวถมอืิะดัรนาอางง้ืร.์จงาเจ้รงชัุยมคนน่ืรมงา่สท้)ดะนแแานงมยางะเต�ำเงะนเเเู่ปนนนนคกมอออทาลลทียงวจจจัวใคใรรววไิไาทท่ทททีท็้ปิมนนนหนนนนนทท่ืดััั่ืสลี้้้กก่ื้้อ่่�ฯฯำาำาาาาาวววา่่�้้งร......้้์์ี ้ กตปิ าเหเนว เต ชีวติ ํ น ภวิสสฺ ตีต.ิ ราชา “น
ตา เอวรูปํ กริสฺสนฺตีติ น สทฺทหิ, ปนุ วตุ ฺเตปิ , น
สทฺทหิเยว.
อถ นํ, เอวํ ตกิ ฺขตฺตํุ วตุ ฺเตปิ , อสทฺทหนฺตํ “สเจ
เม น สทฺทหส,ิ ตาสํ วสนฏฺ €านํ คนฺตฺวา อปุ ธาเรหิ
มหาราชาติ อาห.
ราชา คนฺตฺวา คพฺเภสุ ฉิทฺทํ ทิสฺวา “อิทํ กินฺติ
ปจุ ฺฉิตฺวา, ตสมฺ ึ อตฺเถ อาโรจิเต, ตาสํ อกชุ ฺฌิตฺวา
กิญฺจิ อวตฺวาว ฉิทฺทานิ ปิ ทหาเปตฺวา สพฺพคพฺเภสุ
ขทุ ฺทจฺฉิทฺทกวาตปานานิ กาเรส.ิ ขทุ ฺทจฺฉิทฺทกวาต-
ปานานิ กิร ตสมฺ ึ กาเล อปุ ปฺ นฺนานิ.
มาคนฺทิยา ตาสํ กิญฺจิ กาตํุ อสกฺกณุ ิตฺวา
“สมณสฺส โคตมสฺเสว กตฺตพฺพํ กริสฺสามีติ
นาครานํ ลญฺจํ ทตฺวา “สมณํ โคตมํ อนฺโตนครํ
ปวิสิตฺวา จรนฺตํ ทาสกมฺมกรโปริเสหิ สทฺธึ
อกฺโกสติ ฺวา ปริภาสติ ฺวา ปลาเปถาต.ิ
พอเนนารโฺโยลตมิโสนกิจิคสฺฉริาํ ทมิฏตฬู ปฺ€ริ ฺโกิจวหฏิฺฉาสฺา€ิ ํนคโสโตอตตีสฏสฺถฺุโ,ิา€รสํ ิ รตเนสุ อปปฺ สนฺนา
อนพุ นฺธิตฺวา “โจโรสิ
โคโณสิ คทฺรโภสิ
นตฺถิ ตยุ ฺหํ สคุ ต,ิ
ทคุ ฺคตเิ ยว ตยุ ฺหํ ปาฏิกงฺขาติ ทสหิ อกฺโกสวตฺถหู ิ
อกฺโกสนฺติ ปริภาสนฺต.ิ
ตํ สตุ ฺวา อายสมฺ า อานนฺโท สตฺถารํ เอตทโวจ
“ภนฺเต อิเม นาครา อมเฺ ห อกฺโกสนฺติ ปริภาสนฺต,ิ
อิโต อญฺญตฺถ คจฺฉามาต.ิ “ กหุ ึ อานนฺทาติ.
“อญฺญํ นครํ ภนฺเตต.ิ “ ตตฺถ มนสุ เฺ สสุ
อกฺโกสนฺเตส,ุ ปนุ กตฺถ คมิสฺสาม อานนฺทาต.ิ
“ตโตปิ อญฺญํ นครํ ภนฺเตต.ิ
“ตตฺถ มนสุ ฺเสสุ อกฺโกสนฺเตส,ุ กหุ ึ คมิสสฺ ามาต.ิ
“ตโต อญฺญํ นครํ ภนฺเตต.ิ
ผลิตสื่อการเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ตั ิธรรม วัดพระธรรมกาย 49
(อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว) วา่ ดกู อ่ นอานนท์ อ. อนั กระทำ� อยา่ งนี ้ วทอฏปุาฺสฏปฺ กต“นอม;ิฺนามฺ ํ,นเกกนเตรฺทตปฺเนอถนปุวเาตตเทอสาอวมฺ ยาํ ึ นกวนาสปูตฺทพสํุ ฺเนพวอฏฺเตกฺฏอ,ฺโตกก;ิสอฺโกนยสฺตฺตนีตฺถฺต.ิตีตฺถอ.ิ “ธภิกคนรนฺเณฺตตํํุ
ยอ่ มไมค่ วร; อ. อธกิ รณ์ เกดิ ขนึ ้ แล้ว ในทใ่ี ด, ครนั้ เมอ่ื อธกิ รณน์ นั้
เข้าไปสงบวเิ ศษแล้ว ในทน่ี นั้ นนั่ เทยี ว อ. อนั ไป ในทอี่ นื่ ยอ่ มควร;
ดกู อ่ นอานนท์ ก็ อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ เหลา่ นนั้ เหลา่ ไหน ยอ่ มดา่ ดงั นี ้ ฯ
(อ.พระอานนท์ กราบทลู แล้ว)วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญอ.ชนท.ทงั้ ปวง
เข้าไปถอื เอา ซงึ่ ทาสและกรรมกร ท. ยอ่ มดา่ ดงั นี ้ฯ
(อ.พระศาสดา)ตรสั แล้ววา่ ดกู อ่ นอานนท์อ.เราเป็นผ้เู ชน่ กบั ด้วย สสสธมเหงรฺคมฺนาํ“ํ เสมอทนหหํ เสาิํตโมนอํุ ฺโตภอตณิามาโอนยฺณริมฺนห, หาฺํทตตภนเฺถถาาิโวโคสนรงวพตฺคคิหาหฺเวคหูมิติํตฺวจทสิาตสุโโฺ อหูสสฺ อติีเตคลณิ ทฺตาหฺณิสาถิ นาาหกหํ อตถิ ภฺถิตออาิสกาาสทรถคิพิโาเสฺภนต,ํ
ช้างตวั ข้ามลงแล้ว สสู่ งคราม (ยอ่ มเป็น), เหมอื นอยา่ งวา่ อ. อนั อดกลนั้
ซงึ่ ลกู ศร ท. อนั มาแล้ว จากทศิ ท. สี่ เป็นภาระ ของช้างตวั ข้ามลงแล้ว สู่
สงคราม (ยอ่ มเป็น) (ฉนั ใด), ชอ่ื อ. อนั อดกลนั้ ซงึ่ วาจาเป็นเคร่ืองกลา่ ว
อนั อนั ชน ท. ผ้มู ศี ลี อนั โทษประทษุ ร้ายแล้ว มาก กลา่ วแล้ว ท.
เป็นภาระ ของเรา (ยอ่ มเป็น) ฉนั นนั้ นน่ั เทยี ว ดงั นี ้ เมอื่ ทรงแสดง
ซง่ึ ธรรม ปรารภ ซง่ึ พระองค์ ได้ตรัสแล้ว ซงึ่ พระคาถา ท. สาม
ในนาควรรควา่
อ. เรา จกั อดกลนั้ ซ่ึงคำ� อนั บคุ คลพงึ กลา่ วลว่ งเกิน เพยี งดงั “อหํ นาโคว สงฺคาเม จาปาโต ปติตํ สรํ
อ. ชา้ งตวั ประเสริฐ (อดกลน้ั อย)ู่ ซ่ึงลกู ศร อนั ตกแลว้ จากแลง่ อติวากฺยํ ติติกฺขิสฺสํ, ทสุ สฺ ีโล หิ พหชุ ฺชโน.
ในสงคราม,เพราะวา่ อ.ชนมากเป็นผมู้ ศี ลี อนั โทษประทษุ รา้ ยแลว้ ทนตฺ ํ นยนตฺ ิ สมิตึ, ทนตฺ ํ ราชาภิรูหติ,
(ยอ่ มเป็น) ฯ อ. ชน ท. ยอ่ มนำ� ไป ซ่ึงพาหนะ อนั บคุ คลฝึกแลว้ ทวรนมโฺ สตสฺ เตสรฏาฺโ€ทมนนตฺ สาุ ,เฺ สส,ุ โยติวากฺยํ ติติกฺขติ.
สทู่ ปี่ ระชมุ ,อ.พระราชา ยอ่ มเสดจ็ ขนึ้ เฉพาะ สพู่ าหนะอนั บคุ คล อาชานียา จ สินธฺ วา
ฝึ กแล้ว อ. บุคคลใด ย่อมอดกลน้ั ซึ่งค�ำอนั บุคคลพึง- กุ ฺชรา จ มหานาคา, อตฺตทนโฺ ต ตโต วรนตฺ ิ.
กลา่ วลว่ งเกิน, อ. บคุ คลนน้ั ผฝู้ ึกแลว้ เป็นผปู้ ระเสริฐทีส่ ดุ
ในมนษุ ย์ ท. (ยอ่ มเป็น), อ. มา้ อสั ดร ท. ดว้ ย อ.มา้ สินธพ ท.
ตวั อาชาไนยด้วย อ. ช้างใหญ่ ท. ชนิดกุญชรด้วย
ตวั อนั บคุ คลฝึกแลว้ เป็นสตั ว์ประเสริฐ (ยอ่ มเป็น), อ. บคุ คล
ผมู้ ตี นอนั ฝึกแลว้ เป็นผปู้ ระเสริฐ กวา่ พาหนะมมี า้ อสั ดรเป็นตน้
นนั้ (ยอ่ มเป็น) ดงั นี้ ฯ
อ. ธรรมกถา เป็นกถาเป็นไปกบั ด้วยวาจามปี ระโยชน์ ได้มแี ล้ว ธมมฺ กถา สมฺปตฺตมหาชนสสฺ สาตฺถิกา อโหส.ิ
แกม่ หาชนผ้ถู งึ พร้อมแล้ว ฯ
อ. พระศาสดา ครนั้ ทรงแสดงแล้ว ซงึ่ ธรรมอยา่ งนี ้ (ตรสั แล้ว) วา่ สตเอตณุ เตฺตฺหาเอี หสวตโํภตฺตวธาิสอมหสฺตุมฺมนฺตํตฺตรฺตเึ;ิ ทเนมเสวพคตทุจฺวอฺธฺฉากาตฺโนกีต“ํ สม.ิ สิาหสฺิ จนอินฺตปุ ฺต,ิ ปฺ ยอนิตฏฺนฺถฺ€ํ เอมอาธนทิกนิวรฺณทเส,ํ
ดกู อ่ นอานนท์ อ. เธอ อยา่ คดิ แล้ว, อ. ชน ท. เหลา่ นน่ั จกั ดา่ (สนิ ้ กาล)
มวี นั เจด็ เป็นประมาณนน่ั เทยี ว, อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ เป็นผ้นู ง่ิ จกั เป็น
ในวนั ทแ่ี ปด ; เพราะวา่ อ. อธกิ รณ์ อนั เกดิ ขนึ ้ แล้ว แกพ่ ระพทุ ธเจ้า ท.
ยอ่ มไมไ่ ป ยง่ิ กวา่ วนั เจด็ ดงั นี ้ฯ
อ. พระนางมาคนั ทยิ า ทรงยงั มหาชนให้ดา่ แล้ว ซง่ึ พระศาสดา เจเอออฬสู กตกปทสิฺโมตสฺิวกาุสนคํสฺตอนราีปฺุทสต“ิยนฺโกฺถาํ ินมฺนปภฺ สุหภสตโิณรตูุขฺถาาาิ ป,รก“าํ รเอนอิสตอฏตฺสฺโกฺ€าถาฺโาสมกเํีนตสเพมิาฺยเจอปสินปุ กตนฺเฏิรตฺวํฺ€าตากฺวกนกุารปํ ิฺกสลกเฺสุ “าฏโาอรเหปมนิมิ,ฺีตตตาํีิุ
ไมท่ รงอาจอยู่ เพอ่ื อนั ทรงยงั พระศาสดาให้เสดจ็ หนไี ป ทรงดำ� ริแล้ว วา่
อ. เรา จกั กระทำ� อยา่ งไรหนอแล ดงั นี ้ (ทรงดำ� ริแล้ว) วา่ อ. หญงิ ท.
เหลา่ นี ้ เป็นหญงิ ผ้มู คี วามอปุ ถมั ภซ์ ง่ึ พระสมณะผ้โู คดมนน่ั เป็นแล้ว
(ยอ่ มเป็น), อ. เรา จกั ระทำ� ซงึ่ ความฉบิ หาย แกห่ ญงิ ท. เหลา่ นน่ั ดงั นี ้
ทรงกระทำ� อยู่ ซง่ึ การบำ� รุง ในทเี่ ป็นทเ่ี สวยซง่ึ นำ� ้ จณั ฑ์ ของพระราชา
ในวนั หนง่ึ ทรงสง่ ไปแล้ว ซง่ึ ขา่ วสาสน์ แกอ่ า (มอี นั ให้รู้) วา่ ได้ยนิ วา่
อ. ความต้องการ ด้วยไก่ ท. แหง่ ฉนั (มอี ย)ู่ ,
50 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
ใใสดแมออคดดมบ(กแคไกวอ(((คคดดมหนา่้ลกกว..น่องว่งงดีากัััน้้รร้ววเแ่ามมนนยา่่หเแ่นขงึ่คาหนนดทัั้้รยยมลวอืค้าีีลาร้ญออออออออาเเญ้้ีาลอ่ีสขฯฯ้พพเวแมมงไจแ้วปวน..้......ขะา.ดุปลาิทงพจรรออิ่ื่ืลงาง็แนนพอแพแอพก้จแวนะะแสฬูมพพ้.พทรวกดอาลงต,าทรรฬรลหดดูรอะง่วเรรหปุย่.ยบระง้ัอาะวดะพป่้ว.ไ��ำำงะะ่นาปอุ่ถะเมันญร่ฏูบคนปุ.็รหงบัทนดดรรรมาักานืฏออาจีาวนใฐคััสสาทะ้).งลิำำช��อนังแีรไคเา.คงชฐา่างอลี))รร้แอลามูปา่อย้ซสไลเฯงทนาัารมสสัักรปงอวดานแวยาม่แูง้งึ่่หว.กอทาต))ทคาาด่น่ืา่ไลไทคนัลหาเ้ซนว.ยริปคนก.์ผวจตห้ว้นร้คัอ,วส(ัาา่ยงแึ่ะอาแ้่กน่ันสวััรูเลงัอ้เแย.ทไนัซงรนซทัอัปบแบไปสทมมกาก่อ.อลเไาอ่มงิยท่ึง.่ึะ่.ล็จดนพงไ่อกนาหลิยม่ต.น้ไวัอเมเา่พปิย้ไกาแเนนตขก่ัราา่ปญทอวตพั้าทหปเ้าอว้ตแลอ่่าอ,ววือแัทตาพ.รเิ้ไงึ.จลแาน่ไิ้งลวัวทมแัไนลคะดี่ายแปจใงึงอลดา่จนเ้ยกวลท้พมแ้หวอยอปยวเปกวกง.น้้งยวขาอ่ร้สว็ล้า..งมกแไตาันรงเรย้าเานอินมขปบภเ่้มูะณวจและ(นาาไมไหบดอ้วกาด�อำปไาค้),ทปุก้ทา,นยวีาาไล่ม้ทยซงน้มัค.วคกงก�ำแปานคัเวมดน้จา่ง่ึทา่ก่ยลอูีพคาทอบลแ็ัล้นนา่ัอคีพซงนใงีงัอแรพ.แแ่.ด้รนรใลื้ดฯวแทนน้นไ.ง่ึวะื่นหัรอมลงลกหแขง้พรเ้ัวปลยคิีภเาปะทอนัส้้(น้ก้ง้ะว้่พวปาญอยแ้รอะวม็�ำนอา.บน�ำง่รดีแสคงะดร้กนั(นผายงอไิทัานซทซนรตข�ำะอวอสวู่ตปงพบ้งาเอหซูรนงี่แ่ึงึ่มัรี่ทรอาา่นน่ัพ่จงัแ้�ำวัสณแรทสไงันส่ึัาลหมคางค.รนพเละรใกลปาลทชนิูิ)ญเหเงซเังห่์เขะ้ารรวกรสัปร่ต้มหวแาายีตจันาง้้ึ่ญแะวกอา้าว็หดนวจลัลาณ้ไชวาลนรขา่แมขางฯยนกเ้งวกิอวงดััาา่าง้วอคปตรเอซจาานนดชออ่ตย)ปขนงั็แงแ์แผงงม่จึ่ตนทกาแ็ีนอน.ีเว่ัูั�ำนอ้กแ้จ้ลกปสงเรู(หบทิ)ไ.มองเกีมเเาาพกผ่ฬ้ทู้ป็วป่จฯไมจพน.ป้าาตตนัเดบิ้ามงม็ูร้หรฬูปกุาน็รมตขยปรแรรนปขทะงใ่าดาดะัสสลบัััปฏุอไปนืตหนรรึเสลจโุู้ชแรปหงงแแััา่าัะดงดรดฐฐแ้เิแแแางง่นลเนทลลชนเกหตม้าาวงลตจลลัลไไชร้ว้้ีีววาพบปปันนิตั้)กกยุ้้้ข้้ฯฯุ้วาวาวววา้ั ,,,,,ี ้ อาคจอฺฉฏตฺ €,ุ มตกกุ ฺกเุ ฏ อปฏฺน€ สชีวกกุ ฺกเุ ฏ คเหตฺวา
อาคนฺตฺวา จ โสปาณมตฺถเก €ตฺวา
อาคตภาวํ นิเวเทตฺวา, `ปวิสตตู ิ วตุ ฺเตปิ , อปวิสติ ฺวา
ปจอฬทู€มาปุ สํฏ.ิฺ€อาฏกฺ€สสฺ สชีวจกกุ ฺก“มเุ ฏม ปหิณต,ุ ปจฺฉา อิตเรต,ิ
วจนํ กเรยฺยาสีติ ลฺจํ
มาคนฺทิโย อาคนฺตฺวา รโฺ นิเวทาเปตฺวา,
“ปวสิ ตตู ิ วตุ ฺเต, “รฺโ อาปานภมู ึ น ปวิสสิ สฺ ามีติ
อาห.
จฬู ปิอติตุ รสานฺตจกิ ฬู นปุ ฺตฏ.ิ ฺ€ากํ ปหิณิ “คจฺฉ ตาต มม
โส คนฺตฺวา เปตโุนรหิเตทนินฺเนปณอฺณฏาฺ€กาโสรชีวปกหกุ ิโฺกตเุ ฏติ
อาเนตฺวา “เทว
อาห.
ราชา “ภทฺทโก วต โน อตุ ฺตริภงฺโค อปุ ปฺ นฺโน,
โก นุ โข ปเจยฺยาติ อาห.
มาคนฺทิยา “มหาราช สามาวตีปมขุ า ปจฺ สตา
อิตฺถิโย นิกฺกมมฺ า วจิ รนฺต,ิ ตาสํ เปเสหิ, ตา ปจิตฺวา
อาหริสฺสนฺตีติ อาห.
ราชา “คจฺฉ ตาสํ ทตฺวา, อฺสสฺ กิร หตฺเถ
อทตฺวา สยเมว มาเรตฺวา ปจนฺตตู ิ เปเสส.ิ
ตาหิจฬู “มปุ ยฏํฺ€าปโากณ“าสตาปิ ธาุ ตเทํ วานติ คนฺตฺวา ตถา วตฺวา
กโรมาติ ปฏิกฺขิตฺโต
อาคนฺตฺวา ตมตฺถํ รโฺ อาโรเจส.ิ
(จแซออกงก่ึ.ั พ.ป่พทกรารรรอะณรงะ.อมทสงานพรมคตานัรณ้์บิบะ)จาะนองตานัผตงซ้พแโรู มคง่ึัสหรกาดะง่ คามวอหรนัา่งญกดทครงัิอง์ิยะทน.าททรี ้ดงห�ำ.เกงัเญหหนรน็าิงลีห้ฯแบา่ รทลทนือ้ว.ลนูั้ หแ,เหลรขหืลอ้้วารา่แือ?นตวว,นัา่าพ่่้ในรแขะก้กอาซาแงลงงึ่ แคตกนล์ผาม่ี ้อ้้วรสูห.ไมามพจรมก่รงาตะรสชะอเิง่เททงจไพปค้�าำ์ มาคนฺทิยา “กทริฏณฺ €ํํ เต มหาราช, อิทานิ ตาสํ
ปาณาตปิ าตสสฺ วา อกรณํ วา ชานิสสฺ ส,ิ
`สมณสสฺ โคตมสฺส ปจิตฺวา เปเสนฺตตู ิ วเทหิ เทวาติ
อาห.
นขแเ(หอกออ.ลงงกหา่หแนอญนลญี.้น้ัพว้ิงเิงปรแซท็ะนกงึ่.ทรรไเ่ปาก.หาชโุ ว่ลรทาเกหา่ห.ะตนิตลเวรนหั้า่รา่ัสลนับถกแา่นัืแอล้ลนลเา้่วอี้ว้วจกาอแงซลไยลสปง่ึา่า่้วง่ไอวง)กไแยนปว่ตลู่นัา่้วั้วสเปตแทสู่ ็นานร�ำวยงะ่นา่ สแนไกั ปง่ลาไไ้วแขยปดลอท้อยแ้งว..ลินพทน้ววใรา่�ำา่หะฯนไ้ศแปอลจาอแ.้สวง.ลจนด้วฬู ซท�ำาปุสมงึ่า่ ดไัส่ฏนูากงัเำ�ฐถน่ นาททิดี ้กกัฯ.., ราชา ตถา วตฺวา เปเสส.ิ อิตโร คเหตฺวา
คจฺฉนฺโต วิย หตุ ฺวา คนฺตฺวา เต กกุ ฺกเุ ฏ
ปโุ รหิตสสฺ ทตฺวา มตกกุ ฺกเุ ฏ คเหตฺวา ตาสํ
สนฺตกิ ํ เนตฺวา “อิเม กิร กกุ ฺกเุ ฏ ปจิตฺวา สตฺถุ
สนฺตกิ ํ ปหิณถาติ อาห. “อาหร สามิ,
ผลติ ส่อื การเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัติธรรม วัดพระธรรมกาย 51
ชอื่ อ. การแกงนี ้เป็นกจิ ของเรา ท. (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ต้อนรบั แล้ว คณฺหอสึ ิท.ุ นฺนาม อมหฺ ากํ กิจฺจนฺติ ปจฺจคุ ฺคนฺตฺวา
ถอื เอาแล้ว ฯ
อ. จฬู ปุ ัฏฐากนนั้ มาแล้ว สสู่ ำ� นกั ของพระราชา ผ้อู นั พระราชา วปอตุาฏุ จฺตฺโิก€มโสฺขติ.ฺเ“ตสรเมยณวฺโ,สสฺ ปสฏนิมโฺตคคกิ ตฺคํ มํ สอสฺ าคอนาปฺตคจฺวนิตาฺตฺวฺวาา“กึ เคปตณเสาฺหตถสึาาตตตู ิิิ
ตรสั ถามแล้ว วา่ แนะ่ พอ่ อ. อะไร ดงั นี ก้ ราบทลู แล้ว วา่ (ครนั้ เมอื่ คำ� ) วา่
อ. ทา่ น ท. แกงแล้ว จงสง่ ไป แกพ่ ระสมณะ ผ้โู คดม ดงั นี ้ เป็นคำ�
สกั วา่ อนั ข้าพระองคก์ ลา่ วแล้ว นน่ั เทยี ว (มอี ย)ู่ อ. หญงิ ท. เหลา่ นนั้
มาแล้ว สหู่ นทางตอบ ถอื เอาแล้ว ดงั นี ้ฯ
อ. พระนางมาคนั ทยิ า กราบทลู แล้ว วา่ ข้าแตพ่ ระมหาราชเจ้า สกโทรฺทนมหฺตาส;ิ คตี น`ิ พฺทอหาิยิทหาฺธ. า“ปสปฺสตฺถมนหาาราตชา,สนํ อตตาฺถีตติ มุ วหฺ ตุ าฺเทติส, านนํ
อ. พระองค์ จงทอดพระเนตรเถดิ , อ. หญงิ ท.เหลา่ นนั้ ยอ่ มกระทำ�
(แกช่ นท.)ผ้เูชน่ กบั ด้วยพระองค์หามไิ ด้ ;(ครนั้ เมอื่ คำ� )วา่ อ.ความปรารถนา
ในภายนอก มอี ยู่ แกห่ ญงิ ท. เหลา่ นนั้ ดงั นี ้(อนั หมอ่ มฉนั ) กราบทลู แล้ว,
อ. พระองค์ ยอ่ มไมท่ รงเชอื่ ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชา แม้ทรงสดบั แล้ว ซง่ึ คำ� นนั้ ทรงยงั คำ� นนั้ ให้อยทู่ บั แล้ว อโหสคร.ิานชฺทาิยา ตํ สตุ ฺวาปิ อธิวาเสตฺวา ตณุ ฺหีเยว
เป็นผ้ทู รงนง่ิ นนั่ เทยี ว ได้เป็นแล้ว ฯ “กินฺนุ โข กริสฺสามีติ จินฺเตส.ิ
อ. พระนางมาคนั ทยิ า ทรงดำ� ริแล้ว วา่ อ. เรา จกั กระทำ� อยา่ งไร
หนอแล ดงั นี ้ฯ
ก็ ในกาลนนั้ อ. พระราชา ทรงยงั วนั เจด็ ให้น้อมไปลว่ งวเิ ศษอยู่ วมาาเครนนตฺททิยาวาาปยเรนนจารสตาตชิ ฺตาตา“สิหสฺสํานมวฺนาีตํปวนิ ิตายิ เมาเอตจต.ิ าวสาสํ ลุ ปทาตสฺตาาทยตเลจ
โดยวาระ ๆ ณ พนื ้ แหง่ ปราสาท ของพระเทวี ท. เหลา่ นนั่ แม้สาม คอื
ของพระนางสามาวดดี ้วย ของพระนางวาสลุ ทตั ตาด้วย ของพระนาง-
มาคนั ทยิ าด้วย ฯ
ครงั้ นนั้ อ. พระนางมาคนั ทยิ า ทรงทราบแล้ว วา่ อ. พระราชา เปคอมหกิสิณํ อสฺ สิ ถตป“ีตอปฺ “ิํลเสคเปวฺทเฺเสทวตตานฺวตู าป.ิ รกเิรสมวฺ เามวคานอสฺทตาิยฺโมถาา, วทตจายิฬู €าปาิ ตปอุ าทุ สฺธาสรทาิตสตฺวนลาํํ
จกั เสดจ็ ไป สพู่ นื ้ แหง่ ปราสาท ของพระนางสามาวดี ในวนั พรุ่งหรือ
หรอื วา่ ในวนั มะรนื นี ้ดงั นี ้ทรงสง่ ไปแล้ว ซง่ึ ขา่ วสาสน์ แกอ่ า (มอี นั ให้ร้)ู วา่
ได้ยนิ วา่ อ. ความต้องการ ด้วยงพู ษิ แหง่ ฉนั (มอี ย)ู่ , อ. อา ถอนขนึ ้ แล้ว
ซงึ่ เขยี ้ ว ท. จงสง่ ไป ซงึ่ งู ตวั หนง่ึ ดงั นี ้ฯ
อ. อานนั้ กระทำ� แล้ว อยา่ งนนั้ สง่ ไปแล้ว ฯ ฉอิาททฺทาโรสมตํ สยาปสาชเมคสฺโฺยาปาตนาวลถฺทาคาิยทโคปจอาฺวเุกฺฉกตีหลตตฺขเฺตตนตฺวเ.ิโีหรนานํ เปเคสมสน.ิ ฏฺ€านํ หตฺถิกนฺตวีณํ
อ. พระราชา ทรงถอื เอา ซงึ่ พณิ อนั ยงั ช้างให้ใครน่ นั่ เทยี ว เสดจ็ ไปอยู่ ถเฉออเกินทกสฺโฺเํทต.ิ นวฉีณิทฺทาสํยปเอมปฺ ตวํ ฺถิ.อโปหเสว.ิเสตฺวา
สทู่ เ่ี ป็นทเ่ี สดจ็ ไป ของพระองค์ ฯ
อ. ชอ่ ง หนง่ึ มอี ยู่ ในราง ของพณิ นนั้ ฯ
อ. พระนางมาคนั ทยิ า ทรงยงั งู ให้เข้าไปแล้ว โดยชอ่ งนนั้
ทรงปิดแล้ว ซง่ึ ชอ่ ง ด้วยกลมุ่ แหง่ ระเบยี บ ฯ
อ. งู ได้มแี ล้ว ในภายในแหง่ พณิ นนั่ เทยี ว สนิ ้ วนั สองและวนั สาม ฯ
อ. พระนางมาคนั ทยิ า ทลู ถามแล้ว วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ ปทวตุิฏาฺเฺสโต€าม,,ทาํนค“อนคชสฺทมฺชกิยิสฺกาฺสาสมริตยาตเโฺทฺถวาคมตคนหิมฺตาปนํุรจุ ทาเฺฉทชิวิตวเสาฺวตาอ,“.ิมอน“ชสาฺชาโมปกาวตตสริยิสปุ ิาสฺโนตาิ
ในวนั นี ้ อ. พระองค์ จกั เสดจ็ ไป สปู่ ราสาท ของมเหสอี งคไ์ หน ? ดงั นี ้
ในวนั เป็นทเ่ี สดจ็ ไป แหง่ พระราชา, (ครนั้ เมอ่ื พระดำ� รสั ) วา่ (อ. เรา จกั ไป
สปู่ ราสาท) ของสามาวดี ดงั นี ้(อนั พระราชา) ตรสั แล้ว, (กราบทลู แล้ว)
วา่ ข้าแตม่ หาราชเจ้า ในวนั นี ้ อ. สบุ นิ อนั ไมเ่ ป็นทย่ี งั ใจให้เอบิ อาบ
อนั หมอ่ มฉนั เหน็ แล้ว, ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ (อนั พระองค)์ ไมท่ รงอาจ
เพอื่ อนั เสดจ็ ไป ในทนี่ นั้ ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรสั แล้ว) วา่ อ. เรา จะไปนนั่ เทยี ว ดงั นี ้ฯ “คจฺฉาเมวาต.ิ
52 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
ไดจกอทแเกปมก้.บรลััวร็เนา่งไยะสหปบวทดพดมอดาท่ีบอจ.้็รวอก่งลพูะกกรยมบแั แรรนลพไฉละลทมดบาัร้นวัน้วม้แะ้งวแาสรยลวลยงซฯาาาพ่ะ้วมอ่งึ่ชมขรมาพคาะอาคไนริณอมวงน(นััน่ั้กงดหร่ทเเค้รูมทีอใยิาว์อ่ืนยีมทบาา่ ควเนแ.ทถบวอลนัดลวู้าือ.้ะทงแาัมงนอออยลลูเบปะ.ีา้วแห้นแ็ไนภ)ล้ารมแพอร้มว้ผหณจรยแ้วอะูง่กัา่ล์า่นพรังม้วาทนเพรีกสชนะ.(ัร้ำ�ดวาขะเหศยอง้ัารมนนาแนียแั ทอชีด)ีตลรอ้รยาเ้พว่ดนังพทู่บทรงหัยีระแนรรงญงอมรงีใใ้ซทงไไห้ดิงดคงวึ่ ้มทเแอ้โส้แเผ์ หสภแ..ดล้สู ดงล่ชห้จ็วผมว้จ็วนมก้าเมู ไจะอล่รปซตบือะอมบัแง่ึเิทปทนนัฉอผล่ี๓พนทนด้ยั้วา่ีีู่ สา ยาวตตยิ ํ วาเรตฺวา “เอวํ สนฺเต, อหํปิ ตมุ เฺ หหิ
สทฺธึ คมิสสฺ ามีติ วตฺวา นิวตฺตยิ มานาปิ อนิวตฺตติ ฺวา
“น ชานามิ `กึ ภวิสสฺ ต’ิ เทวาติ รฺา สทฺธิเฺ ว
อคมาส.ิ ราชา สามาวตีมิสฺสกาหิ ทินฺนานิ วตฺถ-
ปปุ ผฺ คนฺธาภรณานิ ธาเรตฺวา สโุ ภชนํ ภุ ฺชิตฺวา
วีณํ อสุ สฺ ีสเก €เปตฺวา สยเน นิปชฺชิ.
เน(ปเปอ็น็นนออแท) ล..รอพ้งวอนรบกะง�ำแนูนไปลหา้วปงลเปมรงัโ็านาแดศคหสยแนัตง่ัชลททวอ่ ้วี่์เมิยงปนีอา็นซนัาเ้ งึ่ทปหก็ี่บหนาลารรรมุ่ราอยทแวอใกหจมกเะง่แขฯวดล้าา่อ้วอเกสยไดู่มกจ็ส้ รจเนิ ้ทะาวท่ียกนั �ำวชสแไอ่ ปอลงงอ้วแแยหลซู่ไง่ งะ่ึปพพวๆิณนังั มพสฯาาามนๆ มาคนฺทิยา อปราปรํ วิจรนฺตี วิย หตุ ฺวา
วีณาฉิทฺทโต ปปุ ผฺ คลุ ํ อปเนส.ิ
สปโฺ ป ทฺวีหตีหํ นิราหาโร เตน ฉิทฺเทน
นิกฺขมิตฺวา อสสฺ สนฺโต ผณํ กตฺวา สยนปิ ฏฺเ€
นิปชฺชิ.
ไใอสรแซอซไออมดนา.ลง่ึ่ึะ..ปงู่ ้ชโวทเ่้พไวพเรหสดรนาสัรนารอรญียยนงนยีสะจนะ่ั.งยสีงีิรงา้ารเ้อใทาดาพททากห.ขทชกบรัียชรสสญอางแ.ะแวาบำ�ุขผพงลน่แลดน้หนิอเู้อวรวขา้มว้วกังะอมา่.ลง้เยพช(ดนัหอ่มาเขยขจนรงลันมลาออ่้้าะานมาคีฉา่ง้มแนซีมเ์อนพ้นนััทฯปตเา่ึงกยปี็ทร.น้พ่งหเ็แู่ะนอิยสปผจรญอมรน็)้ัาาไะกูนัา,.้มผมเิองเผชร้ปมอรู่เทาง้าา้มูจอ็.บีนควรทห้าีสเงงดญ์อผุหห.รอริเ้ียืสูน็หอทญิอยู่มแย(น็.อู่ิงเส;เลวปมอ่แกหยบค้า่็วมนทลตแลอ่ าร,้)ลวไ.เิมอ่าันขยท้ม้วยเ้.นเาเพหค่ซปมหอแ่ัอนเ้็ง่ึลวน่ือปมตรนัดงอรา่ือ็พอไพ่นนูอ้.วนมหยรผรนนััยด้ฟงี่ะนะู่้้อูยพูงัังรลออดนัทนอ่ารงำ�,งซบัะชรมีคตบ้ นคงงึ่อาคุไผ์รอาคกีรมนง้ั้คสสูกนัทำัน�รค้ไ่ีลมแ้หะพสดรเ์เขมแลสมทงร้รวอืน้ดอื่อดวะต�ำชรงา่ะรแอพ่ือจ็เิ เท?คอรนลงวไซราพปคตย้่ะ�วำาง่ึ ;,์ู่ มาคนฺทิยา ตํ ทิสวฺ า “เทว สปโฺ ปติ มหาสทฺทํ
กตฺวา ราชานจฺ ตา จ อกฺโกสนฺตี “อยํ ทนฺธราชา
อลกฺขิโก มยฺหํ วจนํ น สณุ าต,ิ อิมาปิ นิสสฺ ริ ิกา
ทพุ ฺพินีตา, กินฺนาม รฺโ สนฺตกิ า น ลภนฺต;ิ กึ
นุ ตมุ เฺ ห อิมสฺมึ มเตเยว, สขุ ํ ชีวสิ ฺสถ, ชีวนฺเต, ทกุ ฺขํ
สปชีวทาถสฺโท;าทนํอชสคฺชโุนตฺตมํุเยทนาวาตปวิ าฏอปฺฏาสตหปุ ีต.ิ โินวทิรวิฏนฺโฺต€,ยิ า`สปิามเมาวตตยิยาา
ใแ(ชชนนทห้ล่ืาอางั่ ร้โ้แงแวงพ;คลมอดซอล้นวั้ม.�ำง่ึ.งทพงีอรกทหิแูิยรย่อบวั่ญะลาา่นพนร้วนงิงารท)นีส้้ชอแท่ีเีเง่้ปามมป.กว็เ็น้แทผนหา่ล้ลทบรูรลบั งู้วปี่นอา่แเอหอกนไล;.ดน็นอี้ว้โ้กเแยอปใหรซลู่็นซนะญ!งึ่้ววงึ่ทแไอซินงคกัล�ำ.ง่ึ่วน้แวทเงารีลทู้ดฯ.ผมา้ว.้งออัูทผนซนนััี่แ้ชูเีงึ่ภอ้หหเวั่ชปนัยังล่ชอ่็นหแเ้า่ารงรตญนาาไทค่ีสม้ิวงว.ง่กเ่กทาไชใะปมรน.ื่อวะคแเหแา่หทลา้ลออล�ำ้ยว้วงนัา่คคอนทซกุซีกวีง่ึ.ค้เงึ่าค,ปขากม็�ำปนอมรโลรงผแขกมตอ่้ลชูอรนนย้ธววั่งี ้ ราชา สปปฺ ํ ทิสฺวา มรณภยตชฺชิโต “เอวรูปํ ปิ
นาม อิมํ กริสฺสนฺต;ิ อโห ปาปาหํ อิมาสํ ปาปภาวํ
อาจิกฺขนฺตยิ าปิ อิมิสสฺ า วจนํ น สทฺทห;ึ ป€มํ
อตฺตโน คพฺเภสุ ฉิทฺทานิ กตฺวา นิสนิ ฺนา, ปนุ
มยา เปสเิ ต กกุ ฺกเุ ฏ ปฏิปหิณสึ .ุ อชฺช สยเน
สปปฺ ํ วิสฺสชฺชสึ ตู ิ โกเธน สมปฺ ชฺชลโิ ต วยิ อโหส.ิ
อแทแหก.วั่ ท่เง่ ใรหา่นแานญมพทท้ ริง..,ะอออรท.า.ย.พชทา่ หารกา่ ะ้ผานรน้เูะปทวาท็นา่ง.�ำสจยแดาองัลมกูจม้ว่อิตาแซวนมหงึ่ดแีเง่คมีมนวตไ่รดาตะทม้ปดา.โร้วกออะยรนัท.ธใเาทสนตนี่มพพอ่แองึ่รใลเนะค้ฉวเนั่รพทเซๆวาทง่ึีดะียดโ้วอวงั อยนวจื่นาีใ้งฯทนใยหตอ่แ้เนปมกด็นไ่ร้ว้มอไยปม่ย,ี สามาวตีปิ ปฺจนฺนํ อิตฺถีสตานํ โอวาทํ อทาสิ
“อมมฺ า อมหฺ ากํ อฺ ํ ปฏิสรณํ นตฺถิ, นรินฺเท จ
เทวยิ า จ อตฺตนิ จ สมเมว เมตฺตจิตฺตํ ปวตฺเตถ,
มา กสสฺ จิ โกปํ กริตฺถาต.ิ
ผลติ สอ่ื การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ัติธรรม วดั พระธรรมกาย 53
อ. พระราชา ทรงเอาแล้ว ซงึ่ ธนมู สี ณั ฐานเพยี งดงั เขาสตั ว์ วตวิสิสาสปฺ ีชตรปฺเาํ ชฏชสสิปาร.ิ ําสสฏหนิยสฺนาสฺ ยถฺห€าิตปมฺวาํ าเสปสงิ ตฺคาฺวมธานาวํุ ตอสึาาปทมาเุารยวตกชยิ ติยาฺวํ าโอปเุเสรถพตฺพสฺวาารํ
มเี ร่ียวแรงอนั บณั ฑติ ก�ำหนดแล้วด้วยพนั ทรงดดี แล้ว ซงึ่ สาย
ทรงผกู สอดแล้ว ซง่ึ ลกู ศร มยี าพษิ อนั ดม่ื แล้ว ทรงกระทำ� แล้ว
ซง่ึ พระนางสามาวดี ในเบอื ้ งหน้า (ทรงยงั ราชบรุ ุษ ท.) ให้พกั ไว้แล้ว
ซง่ึ หญงิ ท. เหลา่ นนั้ ทงั้ ปวง ตามลำ� ดบั ทรงปลอ่ ยแล้ว ซง่ึ ลกู ศร
ทพี่ ระอรุ ะ ของพระนางสามาวดี ฯ
อ. ลกู ศรนนั้ กลบั เฉพาะแล้ว เป็นสภาพมหี น้าเฉพาะตอ่ หนทาง คอววออชิยิยาถณุ ฺฌคํ ํอตรโิตปหสฏาชมฺวฺชิเ€าคานาานนฺคสสาิจตคา.ิตฺจภสจจ,ิิตนิฺมฉฺสินฺโตอิวาโุ ตฺเขตห,ิตวฺตอํสนมาติิเหิสมกฺวนตฺุสาตาสุ“ฺวเตมฺตสฺสาฺโมยาภตนามโู รตภุ ปนปาฏิชิเขฺโหวิหฺชิตนนทนีโฺโวตยนชหาฏาสภทฺปน€โิมายฏารสนโํปุมินโขิํปรีติวปเิ อ.ิตวตชฺตสินสาสิตินตลิโฺสฺวฺโตฺถปํตาาิ,;ิ
แหง่ ตนมาแล้วเทยี ว เป็นราวกะวา่ เข้าไปอยู่ สพู่ ระหฤทยั ของพระราชา
ได้ตงั้ อยแู่ ล้ว ด้วยอานภุ าพแหง่ เมตตา ของพระนางสามาวดนี นั้ ฯ
อ. พระราชา ทรงดำ� ริแล้ว วา่ อ. ลกู สร อนั อนั เรายงิ ไปแล้ว
เจาะแล้ว แม้ซงึ่ สลิ า ยอ่ มไป, แม้ อ. ทเี่ ป็นทก่ี ระทบ ในอากาศ ยอ่ มไมม่ ,ี
ก็ ครัน้ เม่ือความเป็ นอย่างนนั้ (มีอย่)ู อ. ลกู ศรนนั่ กลบั แล้ว
เป็นสภาพมหี น้าเฉพาะตอ่ หวั ใจ ของเรา เกดิ แล้ว ; จรงิ อยู่ แม้ อ. ลกู ศรนี ้
อนั มจี ติ ออกแล้ว อนั มสี ตั วอ์ อกแล้ว อนั มชี วี ติ ออกแล้ว ยอ่ มรู้
ซง่ึ คณุ ของสามาวดนี นั่ , อ. เรา แม้ผ้เู ป็นมนษุ ยเ์ ป็นแล้ว ยอ่ มไมร่ ู้ ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชานนั้ ทรงทงิ ้ แล้ว ซง่ึ ธนู ทรงประคองแล้ว ซง่ึ อญั ชลี ประทบั มาวตโสยิ า ธปนาํุทมฉเู ลฑฺเฑอตกุ ฺวฺกาฏุ ิกํอนิสทีชฺ ลิตึฺวาปอคิมฺคํ คยาฺหถมาสหา
นง่ั แล้ว กระหยง่ ณ ทใ่ี กล้แหง่ พระบาท ของพระนางสามาวดี ตรสั แล้ว
ซงึ่ พระคาถานี ้วา่
อ. เรา ย่อมหลงพร้อม ย่อมหลงทวั่ , อ.ทิศ ท. ทง้ั ปวง “สมฺมยุ ฺหามิ ปมยุ ฺหามิ, สพพฺ า มยุ ฺหนตฺ ิ เม ทิสา,
ย่อมมืดมวั แก่เรา, ดูก่อนสามาวดี อ. เจ้า จงต้านทานไว้ สามาวติ มํ ตายสสฺ ,ุ ตฺวจฺ เม สรณํ ภวาติ.
ซ่ึงเราด้วย, อ. เจ้า เป็ นที่พ่ึง ของเรา จงเป็ นด้วย ดงั นี้
อ. พระนางสามาวดีนัน้ ทรงสดับแล้ว ซึ่งพระด�ำรัส คตฺวจมฺฉปฺาสิตาสิ รอณตวสํ ตคสฺ ฺวจาฺฉาว“ตยจ.ิมนหํ ํ สมตุหฺวาาราช“สสารธณุ เํ ทควตาม, ํ ตสเรมณวํ
ของพระราชานนั้ ไมก่ ราบทลู แล้ว วา่ ข้าแตพ่ ระองค์ผ้สู มมตเิ ทพ
อ. ดีละ อ. พระองค์ จงทรงถึง ซ่ึงหม่อมฉัน ว่าเป็ นที่พ่ึงเถิด
ดังนี ้ (กราบทูลแล้ว) ว่า ข้าแต่มหาราชเจ้า อ. หม่อมฉัน
เป็นผ้ถู งึ แล้ว ซงึ่ บคุ คลใด วา่ เป็นทพ่ี ง่ึ (ยอ่ มเป็น), แม้ อ. พระองค์
จงทรงถึง ซึ่งบุคคลนัน้ น่ันเทียว ว่าเป็ นที่พ่ึงเถิด ดังนี ้ ฯ
อ. พระนางสามาวดี ผเู้ป็นสาวกิ าของพระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ อิทํ วตฺวา สามาวตี สมฺมาสมฺพทุ ฺธสาวิกา
ครน้ั กราบทลู แลว้ ซ่ึงคำ� นี้ กราบทลู แลว้ วา่ อ.พระองค์ “มา มํ ตฺวํ สรณํ คจฺฉ; ยมหํ สรณํ คตา,
จงอย่าทรงถึง ซ่ึงหม่อมฉนั ว่าเป็นทีพ่ ึ่ง; อ. หม่อมฉนั เอส พทุ ฺโธ มหาราช, เอส พทุ ฺโธ อนตุ ฺตโร,
เป็ นผู้ถึงแล้ว ซ่ึงบุคคลใด ว่าเป็ นที่พึ่ง (ย่อมเป็ น), สรณํ คจฺฉ ตํ พทุ ฺธํ; ตฺวฺจ เม สรณํ ภวาติอาห.
ขา้ แตม่ หาราชเจา้ อ. บคุ คลนนั่ เป็นพระพทุ ธเจา้ (ยอ่ มเป็น),
อ. พระพทุ ธเจา้ นนั่ เป็นผยู้ อดเยีย่ ม (ยอ่ มเป็น), อ. พระองค์
จงทรงถงึ ซ่ึงพระพทุ ธเจา้ พระองค์นนั้ วา่ เป็นทีพ่ งึ่ ดว้ ย ;
อ. พระองค์ เป็นทีพ่ งึ่ ของหมอ่ มฉนั จงเป็นดว้ ย ดงั นี้ ฯ
อ. พระราชา ทรงสดบั แล้ว ซง่ึ พระดำ� รสั ของพระนางสามาวดนี นั้ ภายารมาชีตาิ วตตฺวสาสฺ าอิมวํ จคนาํถสมตุาหฺวา “อิทานาหํ อตเิ รกตรํ
ตรสั แล้ววา่ ในกาลนีอ้ .เรายอ่ มกลวั ยง่ิ กวา่ ดงั นีต้ รสั แล้วซง่ึ พระคาถา
นี ้วา่
อ. เรานนั่ ยอ่ มหลงทวั่ โดยย่ิง,อ. ทิศ ท.ทงั้ ปวง ยอ่ มมืดมวั “เอส ภิยฺโย ปมยุ ฺหามิ, สพพฺ า มยุ ฺหนตฺ ิ เม ทิสา,
แกเ่ รา, ดกู อ่ นสามาวดี อ. เจา้ จงตา้ นทานไว้ ซ่ึงเราดว้ ย, สามาวติ มํ ตายสสฺ ,ุ ตฺวฺจ เม สรณํ ภวาติ.
อ. เจา้ เป็นทีพ่ งึ่ ของเรา จงเป็นดว้ ย ดงั นี้ ฯ
54 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ครัง้ นนั้ อ.พระนางสามาวดีนนั้ ทลู คดั ค้านแล้วซงึ่ พระราชานนั้ อถ นํ สา ปรุ ิมนเยเนว ปนุ ปฏิกฺขิปิ ตฺวา,
อีก โดยนยั มีในก่อนนนั่ เทียว, (ครัน้ เม่ือพระด�ำรัส) วา่ ถ้าอยา่ งนนั้ “เตนหิ ตฺจ สรณํ คจฺฉามิ สตฺถารฺจ, วรจฺ
อ. เรา จะขอถงึ ซงึ่ เจ้าด้วย ซง่ึ พระศาสดาด้วย วา่ เป็นที่พงึ่ , อนง่ึ เต ทมมฺ ีติ วตุ ฺเต, “วโร คหิโต โหตุ มหาราชาติ
อ. เรา จะให้ ซงึ่ พร แกเ่ จ้า ดงั นี ้(อนั พระราชา) ตรสั แล้ว, กราบทลู แล้ว วา่ อาห.
ข้ าแต่มหาราชเจ้ า อ. พร เป็ นพรอันหม่อมฉันรับแล้ว
จงเป็นเถิด ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชานนั้ เข้าไปเฝ้ าแล้ว ซง่ึ พระศาสดา ทรงถงึ แล้ว โส สตฺถารํ อปุ สงฺกมิตฺวา สรณํ คนฺตฺวา
(ซง่ึ พระศาสดา) วา่ เป็นสรณะ ทลู นิมนต์แล้ว ทรงถวายแล้ว ซงึ่ ทาน นิมนฺเตตฺวา ภิกฺขสุ งฺฆสฺส สตฺตาหํ ทานํ ทตฺวา
แตกรัส่หแมลแู่ ้วหวง่ า่ภอิก.ษเจุ ้าสจนิ ้ งวลนั กุ เจข็ดนึ ้ จตงรรัสับเซรียงึ่ พกมรดาแงั นล้ีวฯ้ (ซองึ่.พพรระะนนาางงสสาามมาาววดดีี สามาวตึ อามนฺเตตฺวา ห“ิรอฏุ ฺเฺ€หาิทีหวิ รํอตคฺโถณฺหนาตหฺถีติ,ิ
อาห. “มหาราช มยฺหํ
กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตม่ หาราชเจ้า อ. ความต้องการ (ด้วยวตั ถุท.) อิทํ ปน เม วรํ เทหิ: ตถา กโรหิ, ยถา สตฺถา
มีเงินเป็นต้น ยอ่ มไมม่ ี แก่หมอ่ มฉนั , แตว่ า่ อ. พระองค์ ขอจง นิพทฺธํ ปจฺ หิ ภิกฺขสุ เตหิ สทฺธึ อิธาคจฺฉต;ิ ธมมฺ ํ
ประทาน ซง่ึ พรนี ้แก่หมอ่ มฉนั : อ. พระศาสดา จะเสดจ็ มา ในที่นี ้ สณุ ิสฺสามาต.ิ
กบั ด้วยร้อยแหง่ ภิกษุ ท. ๕ เนืองนิตย์ โดยประการใด, อ. พระองค์
ขอจงทรงกระท�ำ โดยประการนนั้ เถิด ; อ. หมอ่ มฉนั ท. จกั ฟัง
ซง่ึ ธรรม ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชา ถวายบงั คมแล้ว ซงึ่ พระศาสดา ทลู แล้ว วา่ ราชา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา “ภนฺเต ปจฺ หิ
ข้าแตพ่ ระองค์ผ้เู จริญ อ. พระองค์ ท. ขอจงเสดจ็ มา ในท่ีนี ้ ภิกฺขสุ เตหิ สทฺธึ นิพทฺธํ อิธาคจฺฉถ, สามาวตีมิสสฺ กา
เนืองนิตย์ กบั ด้วยร้อยแหง่ ภิกษุ ท. ๕, (อ. หญิง ท.) `ธมมฺ ํ สณุ ิสฺสามาติ วทนฺตีติ อาห.
ผ้เู จือปนด้วยพระนางสามาวดี ยอ่ มกลา่ ว วา่ อ. หมอ่ มฉนั ท.
จกั ฟัง ซง่ึ ธรรมดงั นี ้ดงั นี ้ฯ
(อ. พระศาสดา ตรัสแล้ว) วา่ ดกู ่อนมหาบพิตร อ. อนั ไป “มหาราช พทุ ฺธานํ นาม เอกสฺมึ €าเน นิพทฺธํ
อใน. ทม่ีแหหาง่ ชเดนียวยอ่ เมนหือวงงันเิตฉยพ์ ายะอ่ ดมงัไมนีค่ ้ ฯวร(อช.่ือพแระกร่พารชะาพทุ ทธลู เแจ้ลา้ว)ท.วา่ ; คนฺตํุ นเอกวํ ฏภฺฏิกฺตขํุ;ิ มหาชโน ปจฺจาสสึ ตีต.ิ “เตนหิ
ภนฺเต อาณาเปถาต.ิ
ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ ถ้าอยา่ งนนั้ อ. พระองค์ ท. ทรงยงั ภกิ ษุรูปหนงึ่
จงให้รู้ทวั่ เถิด ดงั นี ้ฯ
อ. พรอะ.อาพนรนะทศน์านสั้ ดพาาเอทารงซยง่ึ งัรพ้อยระแเหถง่ รภะกิชษ่ือุวทา่ .อ๕านยนอ่ ทม์ไปใหส้ร้รูู่ทาวั่ชแตลร้ะวกลูฯ ปฺจสตภฺถิกาฺขอสุ าตนานนฺทิ ตอฺเาถทรํายอานณิพาทเปฺธสํ .ิราโสชกตลุ โํตคปจฏฺฉฺ€ตา.ิ ย
เนื่องนิตย์ จ�ำเดมิ แตก่ าลนนั้ ฯ
อ. พระเทวี ท. แม้เหลา่ นนั้ ทรงยงั พระเถระ ผ้เู ป็นไปกบั ด้วยบริวาร ตาปิ เทวโิ ย นิพทฺธํ เถรํ สปริวารํ โภเชนฺติ ธมมฺ ํ
ให้ฉนั อยู่ ทรงสดบั อยู่ ซง่ึ ธรรม เนื่องนิตย์ ฯ สณุ นฺต.ิ
ในวนั หนง่ึ อ. หญงิ ท. เหลา่ นนั้ ฟังแล้ว ซงึ่ ธรรมกถา ของพระเถระ ตา เอกทิวสํ เถรสสฺ ธมมฺ กถํ สตุ ฺวา
เลื่อมใสแล้ว ได้กระท�ำแล้ว ซึ่งการบูชาซึ่งธรรม ด้วยร้ อย ปสที ิตฺวา ปจฺ หิ อตุ ฺตราสงฺคสเตหิ ธมมฺ ปชู ํ อกํส.ุ
แหง่ ผ้าสไบเฉียง ท. ห้า ฯ อ. ผ้าสไบเฉียง ผืนหนง่ึ ๆ ยอ่ งถงึ คา่ เอเกโก อตุ ฺตราสงฺโค ปจฺ สตานิ อคฺฆต.ิ ตาสํ
ซงึ่ ร้อยแหง่ ทรพั ย์ ๕ ท. ฯ อ. พระราชา ไมท่ รงเหน็ แล้ว แม้ซง่ึ ผ้าผนื หนง่ึ เอกํ วตฺถํปิ อทิสวฺ า ราชา ปจุ ฺฉิ “กหุ ึ
ของหญิง ท. เหลา่ นนั้ ตรัสถามแล้ว วา่ อ. ผ้าสไบเฉียง ท. (มีอย)ู่ อตุ ฺตราสงฺคาต.ิ “อยฺยสสฺ โน ทินฺนาต.ิ “เตน สพฺเพ
ณ ท่ีไหน ดงั นี ้ฯ (อ. หญิง ท. กราบทลู แล้ว) วา่ (อ. ผ้าสไบเฉียง ท.) คหิตาต.ิ “อาม คหิตาต.ิ
อนั หมอ่ มฉนั ท. ถวายแล้ว แก่พระผ้เู ป็นเจ้า ดงั นี ้ ฯ (อ. พระราชา
ตรัสถามแล้ว) วา่ อ. ผ้าสไบเฉียง ท. ทงั้ ปวง อนั พระผ้เู ป็นเจ้านนั้
รับแล้วหรือ ? ดงั นี ้ ฯ (อ. หญิง ท. กราบทลู แล้ว) วา่ เพคะ
(อ. ผ้าสไบเฉียง ท. ทงั้ ปวง) อนั พระผ้เู ป็นเจ้า) รับแล้ว ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชา เสดจ็ เข้าไปหาแล้ว ซงึ่ พระเถระ ตรัสถามแล้ว ราชา เถรํ อปุ สงฺกมิตฺวา ตาหิ อตุ ฺตราสงฺคานํ
ซงึ่ ความทแ่ี หง่ ผ้าสไบเฉยี ง ท. เป็นผ้าอนั หญงิ ท. เหลา่ นนั้ ถวายแล้ว ทินฺนภาวํ ปจุ ฺฉิตฺวา ตาหิ ทินฺนภาวจฺ เถเรน
ทรงสดบั แล้ว ซง่ึ ความที่ (แหง่ ผ้าสไบเฉียง ท.) เป็นผ้าอนั หญิง ท. คหิตภาวจฺ สตุ ฺวา “นนุ ภนฺเต อตพิ หนู ิ วตฺถานิ,
เหลา่ นนั้ ถวายแล้วด้วย ซงึ่ ความที่ (แหง่ ผ้าสไบเฉียง ท.) เป็นผ้าอนั เอตฺตเกหิ กึ กริสสฺ ถาติ ปจุ ฺฉิ.
พระเถระรับแล้วด้วย ตรัสถามแล้ว วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ อ. ผ้า ท.
อนั มากเกิน มิใชห่ รือ ?, อ. ทา่ น ท. จกั กระท�ำ อยา่ งไร (ด้วยผ้า ท.)
มีประมาณเทา่ นี ้ดงั นี ้ฯ
ผลิตส่ือการเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 55
(อ. พระเถระ ทลู แล้ว) วา่ ดกู อ่ นมหาบพติ ร อ. อาตมภาพ รบั แล้ว ชิณฺณ“อจมีวหฺรกาากนํ ํ ทปสฺสโหานมกิ านมิหารคาณชาฺหติต.ิ ฺวา เสสานิ
(ซงึ่ ผ้า ท.) อนั เพยี งพอ แกอ่ าตมภาพ ท. จกั ถวาย (ซง่ึ ผ้า ท.) อนั เหลอื
(แกภ่ กิ ษุ ท.) ผ้มู จี วี รอนั เกา่ แล้ว ดงั นี ้ฯ
(อ, พระราชา ตรสั ถามแล้ว) วา่ อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ จกั กระทำ� “เต อตฺตโน ปรุ าณจีวรานิ กึ กริสสฺ นฺตีต.ิ
ซง่ึ จวี รอนั เกา่ ท. ของตน อยา่ งไร ดงั นฯี ้
(อ.พระเถระทลู แล้ว)วา่ อ.ภกิ ษุท.เหลา่ นนั้ จกั ถวาย(แกภ่ กิ ษุ ท.) “ชิณฺณตรจีวรกานํ ทสฺสนฺตีติ.
ผ้มู จี วี รอนั เกา่ แล้วกวา่ ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรสั ถามแล้ว) วา่ อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ จกั ระทำ� “เต อตฺตโน ชิณฺณจีวรานิ กึ กริสสฺ นฺตีต.ิ
ซง่ึ จวี รอนั เกา่ แล้ว ท. ของตน อยา่ งไร ดงั นี ้ฯ
(อ. พระเถระ ทลู แล้ว) วา่ อ. ภกิ ษุ ท. เหลานนั้ จกั กระทำ� ให้เป็น “ปจฺจตฺถรณานิ กริสสฺ นฺตีต.ิ
เครื่องปลู าด ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรสั ถามแล้ว) วา่ อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ จกั กระทำ� “ปรุ าณปจฺจตฺถรณานิ กึ กริสฺสนฺตีต.ิ
ซงึ่ ผ้าเป็นเครื่องปลู าดอนั เกา่ ท. อยา่ งไร ดงั นี ้ฯ
(อ. พระเถระ ทลู แล้ว) วา่ อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ จกั กระทำ� ให้เป็น “ภมุ มฺ ตฺถรณานิ กริสสฺ นฺตีต.ิ
เครื่องปลู าดซง่ึ พนื ้ ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรสั ถามแล้ว) วา่ อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ จกั กระทำ� “ปรุ าณภมุ มฺ ตฺถรณานิ กึ กริสสฺ นฺตีต.ิ
ซงึ่ ผ้าเป็นเครื่องปลู าดซง่ึ พนื ้ อนั เกา่ ท. อยา่ งไร ดงั นี ้ฯ
(อ. พระเถระ ทลู แล้ว) วา่ ดกู อ่ นมหาบพติ ร อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ “ปาทปุ ฺฉนานิ กริสสฺ นฺติ มหาราชาต.ิ
จกั กระทำ� ให้เป็นเคร่ืองเชด็ ซง่ึ เท้า ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรสั ถามแล้ว) วา่ อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ จกั กระทำ� “ปรุ าณปาทปุ ฉฺ นานิ กึ กริสสฺ นฺตีต.ิ
ซง่ึ ผ้าเป็นเคร่ืองเชด็ ซง่ึ เท้าอนั เกา่ ท. อยา่ งไร ดงั นี ้ฯ
(อ. พระเถระ ทลู แล้ว) วา่ อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ ทบุ แล้ว (กระทำ� ) ภิตฺต“ึ ขวณลิ มิฺฑปฺ าิ สขสฺณนฺฑฺติกีตํ ิ.โกฏฺเฏตฺวา มตฺตกิ าย มทฺทิตฺวา
ให้เป็นของมที อ่ นและทอ่ นอนั เจริญ ขยำ� แล้ว ด้วยดนิ เหนยี ว จกั ฉาบ
ซง่ึ ฝา ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรสั ถามแล้ว) วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ (อ. ผ้า ท.) นสสฺ น“ภฺตนีตฺเ.ิต เอตฺตกํ กตฺวาปิ อยฺยานํ ทินฺนานิ น
อนั อนั บคุ คลถวายแล้วแกพ่ ระผ้เู ป็นเจ้าท.จะไมเ่ สยี หายแม้เพราะกระทำ�
ซง่ึ กรรมมปี ระมาณเทา่ นหี ้ รือ ? ดงั นี ้ฯ
(อ. พระเถระ ทลู แล้ว) วา่ ดกู อ่ นมหาบพติ ร ขอถวายพระพร “อาม มหาราชาต.ิ
(อ. อยา่ งนนั้ ) ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชา ทรงเลื่อมใสแล้ว ทรงยงั บคุ คลให้น�ำมาแล้ว ปอปปกนสสิารหตเาาายหทททสสนรมมมหสฺ“ราเาปคเเเสูููอเลลลชลปฺสฆฺกาทตคํนจฺ €ฺธ€ฺฺวฆ€ิกสเเเาาเปทนาปปปคนนฺวติกตสตฺฆํ เิฺวาฺวนถฺวนปานาารฺโติกนนิสีณาสฺททนทคิินินิินณอฺนวฺนจฺนวปปตานตาตวารานฺถนาฺตฺถตนาทิาิานาฺถิ มนนรนิาสเิิูาปนลิ สปตมิปหสสจฺหนส€จฺ สฺสปสตปจฺตกตสฺฺถทาสสฺขกกิ.เสหหฺจปตฺขฺขวาสสสฺตตสตตตตฺสสฺ .ิํฺตฺุตฺถอิ ภภภํุํุสาาาาทตเเเเลลลถคคคินาภภภโนนนนาริิิ.,,ิ
ซงึ่ ร้อยแห่งผ้า ท. ห้า เหลา่ อ่ืนอีก (ทรงยงั บคุ คล) ให้วางไว้แล้ว
ณ ทใ่ี กล้แหง่ เท้า ของพระเถระ ได้ยนิ วา่ อ. พระเถระ ได้แล้ว ซง่ึ ผ้า ท.
อนั มคี า่ ร้อยห้า อนั (อนั พระราชา) ทรงวาง ถวายแล้ว ณ ทใี่ กล้แหง่ เท้า
โดยสว่ นร้อยห้า ร้อยห้าครงั้ ได้แล้ว ซง่ึ ผ้า ท. อนั มคี า่ พนั หนง่ึ
อนั (อนั พระราชา ทรงวาง ถวายแล้ว ณ ทใี่ กล้แหง่ เท้า โดยสว่ น พนั หนง่ึ
พนั ครงั้ , ได้แล้ว ซง่ึ ผ้า ท. อนั มคี า่ แสนหนงึ่ อนั (อนั พระราชา) ทรงวาง
ถวายแล้ว ณ ทใ่ี กล้แหง่ เท้า โดยสว่ นแสนหนงึ่ แสนครงั้ ฯ
ก็ ชอื่ อ. การนบั (ซง่ึ ผ้า ท. อนั อนั พระเถระ) ได้แล้ว โดย นยั มี วา่
(อ. ผ้า) ผนื หนง่ึ (อ. ผ้า ท.) สองผนื (อ. ผ้า ท.) สามผนื (อ. ผ้า ท.) สผี่ นื
(อ. ผ้า ท.) ห้าผนื (อ. ผ้า ท.) สบิ ผนื ดงั นเี ้ป็นต้น ยอ่ มไมม่ ี ฯ
ได้ยนิ วา่ ครนั้ เมอ่ื พระตถาคตเจ้าเสดจ็ ปรินพิ พานแล้วอ.พระเถระ ปกวิจินตรฺนฺติต“ตุจฺวยีถวโามขราาหคนกํเสติรกอพิสโทฺพฺสรกามาวิรสมิ,หิ .ิ ีตาตปเมิ รํ รจาสตินคินุ ถิพนฺเภาตฺพฺทิกตอเุิยฺขตฺวหานู า,ตุํ ฺวอ“เาอถตตโฺตรอฺเโถนโสสฺ สกถนลอาชฺตปุ วมกาพฺาโโหยเทุนตตีปว;ิ,ิํ
เทย่ี วไปแล้ว ตลอดชมพทู วปี ทงั้ สนิ ้ ได้ถวายแล้ว ซง่ึ บาตรและจวี ร ท.
อนั มอี ยขู่ องตนนน่ั เทยี ว แกภ่ กิ ษุ ท. ในวหิ ารทงั้ ปวง ท. ฯ
อ. พระนางมาคนั ทยา ทรงดำ� ริแล้ว วา่ อ. เรา ยอ่ มกระทำ�
ซง่ึ กรรมใด, อ. กรรมนนั้ ไมเ่ป็นแลว้ อยา่ งนนั้ ยอ่ มเป็น โดยประการอน่ื เทยี ว,
อ. เรา จกั กระทำ� อยา่ งไรหนอ แล ดงั นี ้(ทรงดำ� ริแล้ว) วา่ อ. อบุ ายนน่ั
มอี ยู่ ดงั นี ้
56 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ซดซใซทสห้งง่ึึึ่่่วูรงป้ปหเงยเปรสรญรปคีาืยอะง่ รรสิงกไตนนะั้ปาแูทเคทแมลทใีปลล.้อื่วหอ้ังวพ้แเนัแใหรลนซมะหขล้วรตงึ่ีด่า่องาขมุ่้านผชซงา่ มแ้นาัพงาึ่ว้ หเยสแสทรง่นทาดละ.นสตงัจ็ขนะ้�ำป้์น์้ไาเามปรวมใงนัือนงอแลสยกภนงทาโู่่อแาคดม.ายลยลา้พสนวคัง(วทู่อนัมจวแดเี่กแีงอาปหีไลม็นัน่ปง้วใเใทนปหหดที่ย็�้ซำนอ้้รงัรั้งง่ึูม)ยองนเบกู่นััสนีว้(รุคซเาา่เีฑดปง่ึคทีย็าทไนอล.ฟใว..เนใหกกพหอนัตใยร้ารนเ)ุัะงะปตปฯทอผิไดิ�ำปดทุ้�ำาหแแแแยนลลลลาท้นก้้้ัวววว. รฺเ อยุ ฺยานกีฬํ คจฺฉนฺเต, จฬู ปิ ตุ สาสนํ
ปหิณิ “สามาวตยิ า ปาสาทํ คนฺตฺวา ทสุ ฺสทโกสุ ฏฺสฺ€าาน-ิ
คเตาลรจเตาลฏโีสกุ ฏฺเ€ตาเคมาตรฺวาานิ วิวราเปตฺวา ตา สพฺพา
ถมเฺ ภ เวเ€ตฺวา
เอกโต กตฺวา ทฺวารํ ปิ ทหิตฺวา พหิ ยนฺตกํ ทตฺวา
ทณฺฑทีปกาหิ เคเห อคฺคึ ททมาโน โอตริตฺวา
คจฺฉตตู .ิ
เซพงึ่ ่ือเรอืออนั น.พคนัอลางัซนงท่ึ นัเ้.สยางัขทผนึ ้ ้.าเฉฯทพ.าใะหแ้เปลี้วยกแสลปู่ ้วราในสตาทมุ่ แหยง่งั นบ�ำ้คุ มคนั ลใทห.้เเปริ่ิมดแแลล้้วว โส ปเตาสลาจทาฏํ อีสภุ เิรตุยเฺหมตโกฺวฏาฺ€ถาคมาเฺ ภรานเวิ เ€วตวิ รมุ าาเรปภติ.ฺวา
วตฺถานิ
แนะ่ อคารันอ้ น. กนั้ รอรม. หนญนั่ ิองะทไ.รมดีพงั รนะี เ้นขา้างไสปาหมาาแวลด้วีเปซ็งึ่นนปารยะมมาขุ คกนั ลทา่ ิยวะอนยนัู่้วฯา่ อถ นํ สามาวตีปมขุ า อิตฺถิโย “กึ เอตํ
จฬู ปิ ตาติ วทนฺตโิ ย อปุ สงฺกมสึ .ุ
ชใแท(อออหนื่อน.ั..้แใะ่ชพเลนหแมุ่(ร้วอพมละแก.ซรา่่รลระทานงึ่้วนรรยช.นัดม้าานา้วอช)ยตผย.ว(ม้์ทมูนงใัทานรา�ำค้อา่งแภมนนนยัั ลานั เงัทอ้วยปทเนัิยรน็น.ใาบะอทหก)จ)คุก้.รเงใขครใอกห้ามลหยล้เพไอ้ทพอปา่า่ นันัยงั่ือมว้แอปบู่แปีลซยรคุใล้รงึ่วะ่นู้ะไควซกฟทโใลงึ่ยอน่ีใรอเจชบก้สหูไำ�ยนดลด้าอเา่ ด้้์แโีแงงดทแมกิลนยหป.่ก้วีแ้ิยง่ดาเทตหวเารแงัรต่้า่ลกกปลา้นาร่้วระนดะขทีซ้งกัาแ้ (ด�ำนง่ึมยอน้ใวปีลอบ่ะ่้หยยรงมแช้มผะงัแมเวั่ ห้นตั่าปลแ่ เ็ญคู้วนลกททง)้ฯ่วาิง,,.. “อมมฺ า ราชา ทฬฺหีกมมฺ ตฺถาย อิเม ถมเฺ ภ
เตลปิ โลตกิ าหิ เว€าเปต,ิ ราชเคเห นาม สยุ ตุ ฺตทยุ ตุ ฺตํ
ทชุ ฺชานํ, มา เม สนฺตเิ ก โหถ อมมฺ าติ เอวํ วตฺวา ตา
อาคตา คพฺเภ ปเวเสตฺวา ทฺวารานิ ปิ ทหิตฺวา พหิ
ยนฺตกํ ทตฺวา อาทิโต ปฏฺ€าย อคฺคึ ททนฺโต
โอตริ.
เจไแขหดอมง้ลโเ้งผปดา่เ้ไูอ็รยนนปา.งเนัต้ถา่ทพาิดยว.รมา่ ะผด(อนอย้เูงั ยท.นอ่ารู่ี่ยกงมีู้ไ้ฯสวามเปไารไ่ป็กมดนอ�ำ้าแ)ยหวลห่ดูน้วใาีดนมไสเดซิไปงด้งึ่ป็สน้อ,ราสตัะอรภทภ.อาาาทพนันพา่ มแแนทมลีเบ.้้วอทอือ้นั.นงัซพตเองึ่ปร้นโนั็ะนอแไพวผฟลา้ทุไู ะไมทธหทป่ญมี่สแร้อดุากะยณอม่หู่นัาญอกใทยรคิงะแา่ รทลงทน้ๆ�วำ.ี ้ สามาวตี ตาสํ โอวาทํ อทาสิ “อมหฺ ากํ
อนมตคฺเค สํสาเร วิจรนฺตีนํ เอวํ อคฺคนิ า
ฌายมานานํ อตฺตภาวานํ พทุ ฺธาเณนปิ ปริจฺเฉโท
น สกุ โร, อปปฺ มตฺตา โหถาติ.
ใกบ(แสขบแสเซสหยจหลอง่ึะอาาู่าณิ อ่ลอพ้มมพงวงทงุ่ มา่ฑยพพทรา,รยอนปว่ะูะวิรศบวา.เา่นผัะดผรกพ้นนา้หะรมู้ผมีเูตรนัคปา้ท้ญนีพูาี(พ(ซ,็ชรบนบัอะง่ัรังริงง่ึา้ ปรแเนะัอะนใกอหรลนภรยไภทมนัั.ลพต้ฟ้ะวกา)ู่า.มแแุนุรม)คาคภลละฏัเนัณขุลเ้หเโ้นิกไวจฐจดภหอลเ้)ษาา้าา(ปยา.มอาท่มนุ็นซสยวน้.แี่สวภมนงาึ่่หผว่ทนลัา่ดุ้ิกคีงก่ัผน้มูล.้อวขแแษ�าำลแงีกั้,เคุาลหรทุทแหคาแร้กวอง่ทอนห่ีสง่ลันรต้�หำนั..ทันอง่ะ้เพห่นณพมภิศงอเผใรนรขง่ึ้,นร่ืออต้ัในมัูะแ้ดาะดตเยรกอาบทลมไธถ,,�ำแปกงรี่รสาือือหหะคพรเงไดุงเฝทนเมด์ง่ผอพอ้รโขแาห้้�้กำกัสเอกูา.้วาหจแแญสซมงรักไรง่ลลาคไปง่ึมัิญหิพง้หว้บเวาผเพบวนฝรมหท้กู้ท(ทีนระอง่ึา้ยอ้กถลูารนผ.;ี.แ้อ่ยลวาวแ้มาูภผลม๕ก่จูาแลุอเ้้ีพเวาูกปยาลเ้ลว.สปยร็รรบ้บนวัมด็ะใยะนภซงัอแโีจ็พนภท์))ดคิกงซึ่ลาไ,แรา�ำคยปมงษึ่ร้กวะหคไผม�ำสจแแลุนวง่เนลณว่้ลลาจใา่วาทนทนน่ั้ก้้วาววงงั์,.ี่ ตา, เคเห ฌกาายจนิ ฺเต,ทตุ เวยิ ทผนลาํ,ปรกิคาฺคจหิ กมตมฺ ตฏยิฺ€ผานลํํ
มนสกิ โรนฺติโย,
ปาปณุ ึส;ุ เตน วตุ ฺตํ “อถโข สมพฺ หลุ า ภิกฺขู
ปจฺฉาภตฺตํ ปิ ณฺฑปาตปฏิกฺกนฺตา, เยน ภควา,
เตนปุ สงฺกมสึ ;ุ อปุ สงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ นิสที สึ ;ุ เอกมนฺตํ นิสนิ ฺนา โข ต ภิกฺขู
ภควนฺตํ เอตทโวจํุ `อิธ ภนฺเต รโฺ อเุ ทนสสฺ
อยุ ฺยานคตสสฺ อนฺเตปรุ ํ ทฑฺฒํ, ปจฺ อิตฺถีสตานิ
กาลกตานิ สามาวตีปมขุ านิ,
ผลิตสอื่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ตั ิธรรม วัดพระธรรมกาย 57
ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ อ. คติ ของอบุ าสกิ า ท. เหลา่ นนั้ เป็นอยา่ งไร สมปฺ ตราาโสยํต.ิ ภนฺเต อุปาสิกานํ กา คติ, โก อภิ-
(ยอ่ มเป็น), อ. ภพเป็นทไี่ ปในเบอื ้ หน้าพร้อมเฉพาะ เป็นอยา่ งไร
(ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
(อ. พระผ้มู พี ระภาคเจ้า ตรสั แล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. ตสนาฺตภ`ิ สิกสนฺขกฺเเตวทตาฺถคอาปุ มาภินสิกิโกิ ฺขยาเ,วโยสอนอปฺุตนาิ ิปสอผฺกิ นลาาาโยคกาามลินโสกิโยตต,าาตปส.ินพฺนฺพาา,
ในอบุ าสกิ า ท. เหลา่ นหี ้ นา อ. อบุ าสกิ า ท. เป็นโสดาบนั มอี ย.ู่
(อ. อบุ าสกิ า ท.) เป็นสกทาคามนิ ี มอี ย,ู่ (อ. อบุ าสกิ า ท.) เป็นอนาคามี
มอี ยู่ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. อ. อบุ าสกิ า ท. เหลา่ นนั้ ทงั้ ปวง เป็นผ้มู ผี ลออกแล้ว
หามไิ ด้ เป็นผ้มู กี าละอนั กระทำ� แล้ว (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ ฯ
ครงั้ นนั้ แล อ. พระผ้มู พี ระภาคเจ้า ทรงทราบแล้ว ซง่ึ เนอื ้ ความนนั่ อทุ านอํถอโทุขาเภนคสวิ า เอตมตฺถํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ
ทรงเปลง่ แล้ว ซง่ึ พระอทุ านนี ้ในเวลานนั้ วา่
อ. โลก อนั มีโมหะเป็นเครื่องผูกพร้อม ย่อมปรากฏ `โมหสมฺพนธฺ โน โลโก ภพพฺ รูโปว ทิสสฺ ติ,
เป็นเพียงดงั มีรูปอนั ควร (เป็น), อ. คนพาล ผูม้ ีอปุ ธิเป็น- อปุ ธิพนธฺ โน พาโล ตมสา ปริวาริโต
เครื่องผูก ผูอ้ นั ความมืดแวดล้อมแล้ว ย่อมปรากฏ สสฺสตี วิย ขายติ, ปสฺสโต นตฺถิ กิจฺ นนตฺ ิ.
เป็นราวกะว่าเทีย่ ง (เป็น), อ. กิเลสชาตเป็นเครื่องกงั วล
ย่อมไม่มี (แก่บคุ คล) ผูเ้ ห็นอยู่ ดงั นี้ ฯ
กแ็ ล (อ. พระศาสดา) ครนั้ ตรสั แล้ว อยา่ งนี ้ ทรงแสดงแล้ว วปกอฏนโุ รฺเภุ นฏฺ เวฺตอนก;ิวฺตวมจิีตมฺ รจฺิเตนมธสฺตวมมฺาปกมฺ าโนํ รนเนวทิจฺตฏเฺจวสฺ,ิเกตฏสปาฺว.ิมลาาวํ ทจิ “ริโภนนอิกฺตปฺขหาปเฺตุ วมฺวสาตขุ สฺตํปตปิาฺตาปากทหมกนุตุ ฺมฺขาฺวํํปปมาิิ
ซงึ่ ธรรม วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. ชอื่ อ. สตั ว์ ท. เทย่ี วไปอยู่ ในวฏั ฏะ เป็นผ้ไู ม่
ประมาทแล้ว สนิ ้ กาลเนอื งนติ ย์ เป็น ยอ่ มกระทำ� ซงึ่ บญุ กรรมนน่ั เทยี ว,
อ. สตั ว์ ท. เป็นผ้มู คี วามประมาท เป็น ยอ่ มกระทำ� แม้ซง่ึ กรรมอนั ลามก ;
เพราะเหตนุ นั้ อ. สตั ว์ ท. เทยี่ วไปอยู่ ในวฏั ฏะ ยอ่ มเสวย ซงึ่ สขุ บ้าง
ซง่ึ ทกุ ขบ์ ้าง ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชา ทรงสดบั แล้ว วา่ ได้ยนิ วา่ อ. ตำ� หนกั ของพระนาง เวเคนราาชคาจฺฉ“นสฺโาตมปาิ วอตทยิ ฑา ฺฒเคํ หํ สกมิรปฺ าฌปาณุ ยิตตํุีตินาสสตุ กฺวฺขาิ,
สามาวดี (อนั ไฟ) ไหม้อยู่ ดงั นี ้แม้เสดจ็ มาอยู่ โดยเร็ว ไมไ่ ด้ทรงอาจแล้ว
เพอื่ อนั เสดจ็ ถงึ พร้อม (ซง่ึ ตำ� หนกั ) อนั อนั ไฟไมไ่ หม้แล้ว,
กแ็ ล อ. พระราชา ครนั้ เสดจ็ มาแล้ว ทรงยงั ตำ� หนกั ให้ดบั แล้ว กโออสอสอาาปมณาุ ตตสหมมฺปฺ ิกฺวางาอนนารํฺกวาฺตเฺนิต“ตมอคิอพปยิว“ปุนมตลารจาฺตโฺิวาสคินเภฺวยโเงเฺเสาทควฺกนตตสมเุอิโตณฺวตตนหฺวปาว,ิสําจจุ ฺโสออฺฉส“ิโานิสมโปตหสุสฺาจุกอมปฺสคาฺฉาปมิ,มรนนิยลพุจนีตฺทมกฺจฺเฺโิิยพตาตสคานาเาณคจย;าม“อหินปกาฏุ ํฺเสกรวฺต€ิวาตฺสานตโุรีนยติฺวตนิพาํ เฺุพมภกนสาโเวิสมขถอเสิปีทฏุสมสฺนฺิตต€ฺสจตอิจาฺฺววตฺเิทีตยฺจจาา,ิ ํํิ
ผ้มู คี วามโทมนสั มกี ำ� ลงั อนั เกดิ ขนึ ้ แล้ว ผ้อู นั หมแู่ หง่ อำ� มาตยแ์ วดล้อมแล้ว
ประทบั นง่ั แล้ว ทรงอนสุ รณถ์ งึ อยู่ ซง่ึ พระคณุ ท. ของพระนางสามาวดี
ทรงดำ� ริแล้ว วา่ อ. กรรมนี ้เป็นกรรม ของใครหนอแล (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้
ทรงทราบแล้ว วา่ (อ. กรรมน)ี ้ เป็นกรรมอนั นางมาคนั ทยิ า ให้กระทำ� แล้ว
จกั เป็น ดงั นี ้ทรงดำ� ริแล้ว วา่ อ. มาคนั ทยิ า ผ้อู นั เราให้สะด้งุ แล้วถามอยู่
จกั ไม่บอก, อ. เรา จกั ถาม โดยอบุ าย ค่อย ๆ ดงั นี ้ ตรัสแล้ว
กะอำ� มาตย์ ท. วา่ แนะ่ ทา่ นผ้เู จริญ ท. ในกาลกอ่ น แตก่ าลนี ้ อ. เรา
ลกุ ขนึ ้ แลว้ ลกุ ขนึ ้ พร้อมแลว้ เป็นผ้ทู งั้รงั เกยี จทวั่ แลว้ ทงั้รงั เกยี จรอบแลว้ เทยี ว
ยอ่ มเป็น, อ. สามาวดี ยอ่ มแสวงหา ซงึ่ ชอ่ ง ของเรา เนอื งนติ ยน์ นั่ เทยี ว,
อ. สามาวดนี นั้ เป็นผ้มู กี าละอนั กระทำ� แล้ว (ยอ่ มเป็น);
ก็ ในกาลนี ้อ. จติ ของเรา เป็นธรรมชาตดบั แล้ว จกั เป็น, ส“อเิทเุกขานนนินวุปสโนขติ ํุ เเลมทภวิสจสฺอิตาิทฺตมํ ํ ีตกน.ิมิพมฺ ฺํพกตุ ตํ นภฺตว.ิ สิ ฺสต,ิ
อ. เรา จกั ได้ เพ่ืออนั อยู่ โดยความสขุ ดงั นี ้ฯ
(อ. อ�ำมาตย์ ท. ทลู ถามแล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองค์ผ้สู มมตเิ ทพ
อ. กรรมนี ้อนั ใครหนอแล กระท�ำแล้ว ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรัสแล้ว) วา่ (อ. กรรมนี)้ เป็นกรรมอนั ใคร ๆ “มยิ สเิ นเหน เกนจิ กตํ ภวิสสฺ ตีต.ิ
กระท�ำแล้ว ด้วยความรัก ในเรา จกั เป็น ดงั นี ้ฯ
58 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ใเแขพห้าล้่ืกอ้แวรอตอซะัน่พ.่ึงทกพรพ�ำะรแรระอะละทงด้วน�คำ�ำาด,์ผรงงั้ัสูสมนนมาี(้ฯันมอค้ .ตันกิเทรกทิยารพบารมทปนอูลรี.)แ้ะลหท้วมับอ่อยวันม่าืนหฉแมอันล.่อ้วใมคยฉใรังนันๆอทา่ีใอกื่นกลใร้หจะท้ักรทู้ทรไ�ำงมั่วแส่แอลดลา้วับ้จว, มาคนฺทิยา สมีเป €ิตา ตํ สตุ ฺวา “อญฺโญ
โกจิ กาตํุ น สกฺขิสฺสต,ิ มยา กตํ, เทว อหํ
จฬู ปิ ตรํ อาณาเปตฺวา กาเรสนิ ฺติ อาห.
คยจแขยอซอกงง่ึนออ่่ัวใสาง่ญมมใหพกหมั เป(อออ้ารปอกญรร้...รอต็ักะ.นาะง่ิพชนรพ,(ทเใทพแะนรารดนราี.นยกะรงะกนูทเะมร่กญนัร(น้่อ.ารมซาา)าในซาาชีงอึ่คหงอชตงแ่ึเาพนัมนัท้หแ่ืนามิ รทใทาวลม(้ผ,หตเคี.้ิยว(้แ่วู)อมู้ร(อรนัา้้นหซูทผ).ิใัส.ทชง้่ึงเ่(รทูหแวซรยสิยญงญ่ งัลาา่ม้งึ่ยอ่านิม้้เวาาแู่มงจัจจอา)ตตหบ้ะ้เานาแ.ปิิง่ใคุวงขขลนั็ย้พหญนา่คออ้(วอ่้กร)งลงทาซมะชลพดตต)งึ่งัร้ื่อไทา่งนพัรม)ิามวนะรจชราใม่ดแองนีงหแา้มสแลี,ง.ัมา้ลกนกาง้่วองทา้สวรไแ่เี)ม.้ปรจฯะตัพลวฯเาง้ทาแวร้า่วลเค,า์�ผำลลนัอนัฯอเแ้้ปูวอื่ป.ท.ดลมร็เน้เริยงวัะใจาผนากส้าซ้เูนทีอแ้(ลง่ึซ(เน.ับลข้ื่อปยงึ่เ้วแ็า่ปมงสัเนหวลบ็ใกนัเตส้น็หสวคุกญอ่าดแแตคาเส้าลลว)ุรรล์นตย้้ฯะวาว)ิ ราชา “ตํ €เปตฺวา อญฺโญ มยิ สเิ นหสตฺโต
นาม นตฺถิ, ปสนฺโนสฺมิ, วรํ เต ทมมฺ ิ เทว,ิ ตฺวํ
อตฺตโน ญาตคิ ณํ ปกฺโกสาเปหีติ.
สา ญาตกานํ สาสนํ ปหิณิ “ราชา มม
ปสนฺโน วรํ เทต,ิ สฆี ํ อาคจฺฉตตู .ิ
ราชา อาคตาคตานํ มหนฺตํ สกฺการํ กาเรส.ิ
ตํ ทิสฺวา ตสสฺ า อญฺญาตกาปิ ลญฺจํ ทตฺวา
“มยํ มาคนฺทิยาย ญาตกาติ อาคจฺฉึส.ุ
ออบใทพทนนนััรรคุรเงงะเไคบจยยฟรอลือรางงัั้ไ.ิใญงบดชหพหบาินคุม้ไรในร้คถแะหท่วลลแร้เ(รนา้ปทลใวงชห็้วยนร้าขงงัรทดใยดุิชทว้หร้วงัแนแรง้เบยลงลตยไยคุท้ะวงม็ัถงัครบ.ซแอบิว้ลคุเลงึ่นัอหคุ)ห้ควเนัคลปลใลเาล่ห็นมจุใน้ใหใรทวหทหนิัญ้ก้ิกร้้จ.แงรามบใัลยะฯรห้ีสทวแแงั ้นบะลห�ำซง่ัด้แควุง่ งแึ่ เือลคซไหล้เวฟลงึ่ป้ลวชใ,็ก็นหนใใอป้หนเท.ทกร้เห..ลพปะลเ็ใมี่ยนรหมนุ ะแาทลกรณลอ่า่ทาา้วนนช.ลทนแัา้แเ่ีเหลนหทซทะลินง่งึ่งัร้ทา่หฟแปงนอ่หนยวานนั้งงงงง่ัั ราชา เต สพฺเพ คาหาเปตฺวา ราชงฺคเณ
นาภิปปฺ มาเณ อาวาเฏ ขนาเปตฺวา เต ตตฺถ
นิสีทาเปตฺวา ปํ สํุ ปเู รตฺวา อปุ ริ ปลาลํ วิกีราเปตฺวา
อคฺคึ ทาเปส,ิ จมมฺ สสฺ ทฑฺฒกาเล อยนงฺคเลหิ
กสาเปตฺวา ขณฺฑาขณฺฑํ หีราหีรํ กาเรส.ิ
ขอแซลองึ่นั ข้งวคนพดมอมร้ว.นะยนทั่พนนเ.ราท�ำ(้ะงทมียรมรวนาั างชคทยทานัรงัรงบทงทยยคุิยรงั งังคาบบยลคุ คงุั)ใคบคนใลคุหลทใ้คเให่ีแคหล้หทีย้ย้ใง่อวหกเกด้นเขชินแือนึ้้ือลแลแด้ลวำ่�ลแ้วรแ้วลาลซ้ววะงึ่ กสเเซนนะเู่ ตงึ่ือือ(้้ เอาลนน.ำ่�นัือบ้้อนคุนั แนท่ัคเมดเ.ลท้จือทียาดดอกว้พวดสยฯลอรมา่ีรยนีดะ)ู่ มาคนฺทิยาย สรีรโตปิ ตขิ ิเณเนว สตฺเถน
ฆอทุนฺธฆนนํ ฏฺอ€าาเโนรเสปุ ตฺวมาํสํ อปุ ปฺ าเฏตฺวา เตเลน ปกฺกํ
ขาทาเปส.ิ ปเู ว วิย ปจาเปตฺวา ตเมว
ผใดห้ถกูู ้ตงึ่อพงันค้ ขรทร้นึอ้ัง้า่ พนมนนรแั้ผ้อลใ้มู มน้วีอแวดาน้ัลวย้ยหวุทศนใ.รงึ่นอัทโ.ธครงอาวเ.าปผม็้มูนตภีอทาิกยี่กยษา่ลองุา่ นนัวีเมทก้ปีอ.บั็นยดรา่้วยูปงยงั นไวกมีเา้าปส่จร็นมแารเสคปูปดว็นแรงเหหซคงนึ่ง่ รธอื่ออรบุ งรดกามงัสลนกิาว่ ี ้ฯวาา่ อเถกทิวสํ ธมมฺ สภายํ ภิกฺขู สกทถฺธํ าสสมมฏุปฺ ฺ€นาฺนเปาสยํุ
“อนนจุ ฺฉวิกํ วต อาวโุ ส เอวรูปาย
อปุ าสกิ าย เอวรูปํ มรณนฺต.ิ
ดใเยอสปน.อ่ากู ็นกเมม่อธผาานมออ้ลนูว.ภี ทนดง่ั พิกพ.ใี)ีเ้ษปรนเรดปะ็ุ้นกอท็งัศนปามน.าผลกรีอส้นู้ะน(นั.ดองั่มีแ้คพนาั ขุลวรดภ้้เอวาใสงัิกนมมนดษอกตดี,จ็ุ้นตััา้วทมแยภย(.าลคาวนแเ้วรพาหลน่ัันจ้ดล้วนเาไ้วา่มี,มเตย้นป่ือค่วร็นัคน้ าัสว)�ำเจรถค)กาแารเรลมป่ือา้วว็นแงบา่ กลเแทคล้วกรลู า่(่ห่ือวอแวงญา่.ล)ก้วิงขลด,ช้าา่ทกู ่ือตวพ.่อนรรมอนัสีะ้ะีพภแอไ(ริกรลยงะษ้ควอ่หน์ุมนวาททมอา่ง..ี สตฺถา อาคนฺตฺวา “กาย นตุ ฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ
กถาย สนฺนิสนิ ฺนาติ ปจุ ฺฉิตฺวา, “อิมาย นามาติ
วตุ ฺเต, “ภิกฺขเว อิมสฺมึ อตฺตภาเว สามาวตีปมขุ านํ
อิตฺถีนํ เอตํ อยตุ ฺตํ,
ผลิตส่ือการเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปริยัติธรรม วัดพระธรรมกาย 59
แตว่ า่ (อ. ความตาย) อนั ควรแล้ว แกก่ รรมอนั ตนกระทำ� แล้วใน อลาทจฺธิกนปฺขฺตพุ ถิ ฺเพวโนตตฺวกิาตเ,ตกหม“ิกมฺ ยึ สาฺสภจนิโตฺเตปอนตเีตอตํ ยอาตุ หาฺตหิ เรมิป:วพุ ฺเพเอตกาตหํ,ิ
กาลกอ่ นนนั่ เทยี ว อนั หญงิ ท. เหลา่ นนั้ ได้แล้ว ดงั น,ี ้ ผ้อู นั ภกิ ษุ ท.
เหลา่ นนั้ ทลู ววิ อนแล้ววา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญอ.กรรมอะไรอนั หญงิ ท.
เหลา่ นน่ั กระทำ� แล้ว ในกาลกอ่ น, อ. พระองค์ ท. ขอจงตรสั บอก
แกข่ ้าพระองค์ ท. ดงั นี ้ทรงนำ� มาแล้ว ซง่ึ เรื่องอนั ลว่ งไปแล้ว วา่ :
ในกาลอนั ล่วงไปแล้ว ครัน้ เม่ือพระเจ้าพรหมทตั ทรงยงั ราชเคอตเหีเต นพิพาทรฺธาํ ณอสฏยิฺ€ํ พปฺรหจฺมฺเจทกตพฺเตทุ ฺธารชฺชภํ ุกาฺชเนรนฺตฺเิ.ต,
บคุ คลให้กระทำ� อยู่ ซง่ึ ความเป็นแหง่ พระราชา ในเมอื งพาราณสี
อ. พระปัจเจกพทุ ธเจ้า ท. แปด ยอ่ มฉนั ในพระราชวงั เนอื งนติ ย์ ฯ
อ. หญงิ ท. มหี ้าร้อยเป็นประมาณ ยอ่ มบำ� รุง ซงึ่ พระปัจเจก- ตปณิจฺเคจปกหพนทุํจฺ อสฺธตาตฺถาหิ, อิมฌิตวาฺถนนิโฺตยํ ํ สคมเจตาฺฉปนอชฺตปุ ฺช;ิฏิตฺ€ฺวเหอาโนกนฺต,ิส.ิ นีทเทติ.ีตสีเุร สเตอฺตกํ
พทุ ธเจ้า ท. เหล่านนั้ (ฯ ในพระปัจเจกพทุ ธเจ้า ท. เหล่านนั้ หนา
อ.พระปัจเจกพทุ ธเจ้าท.เจด็ ยอ่ มไปสปู่ ่าหมิ พานต์;อ.ชฏั แหง่ หญ้าหนงึ่
มีอยู่ ที่ฝ่ังแห่งแม่น�ำ้ , อ. พระปัจเจกพทุ ธเจ้ารูปหน่ึง นงั่ เข้าแล้ว
ซงึ่ ฌาน (ทชี่ ฏั แหง่ หญ้านนั้ ) ฯ
ครงั้ นนั้ ในวนั หนงึ่ อ. พระราชา ครนั้ เมอื่ พระปัจเจกพทุ ธเจ้า ท. อิตฺถิโอยเถกอทาิวทสาํ ย รนาชทาิย,ํ อปทุ จกฺเจกกีฬพํ ทุ กฺเธีฬสิตุ ํุ คคเโตตส.,ุ ตา
ไปแล้ว ทรงพาเอา ซง่ึ หญงิ ท. เหลา่ นนั้ เสดจ็ ไปแล้ว เพอ่ื อนั ทรงเลน่
ทรงเลน่ ซง่ึ นำ� ้ ในแมน่ ำ� ้ ฯ
อ. หญงิ ท. เหลา่ นนั้ เลน่ แล้ว ซง่ึ นำ� ้ ตลอดสว่ นแหง่ วนั ในทนี่ นั้ สวอฌสน“รอาิจตพุฏาตสมรฺฺตฺพ€ยฺฺวนึหฺ มรตาิตากฺติาตาหฺตฺวรกโิฺวย,ฺถึาสยอําอ.ุอมิโครตปเฺมตปสหฺครหาตตี ิวกิจตโฺานปนาริโํีฺเเตฬณาอตรทเิติตตสสาฏจฺถาฺวรฺ,ปสุ€ตุวาริโาสฺจยาณิปทนฺตเสจจาํค€,ิิกโรฺเติทหจออูนพสาอิวกนโโิททุุหลสคพํ อฺโฑเสภฺคทุอกธา.ิาฺฒึคยฺธหทคํฺยฺครํิสํ ิตาทึ นฺวฌถฺวิสอวาํอาาสิฺวาทุ ทตายพิกกํสติ“ตรํฺเต,ุพสิส“ิ,อณินสฺกฺสตปตฏีฬากุรรรฺเิม€าอาิตาาณมสมาปปุชฺวหฺตีตสาาารรํิิิุ
ข้ามขนึ ้ แล้ว ผ้อู นั ความหนาวบบี คนั้ แล้วเทยี ว เป็นผ้ใู คร่เพอ่ื อนั ผงิ ซง่ึ ไฟ
(เป็น) (กลา่ วแล้ว) วา่ อ. ทา่ น ท. พงึ ตรวจดู ซงึ่ ทเี่ ป็นทก่ี ระทำ� ซง่ึ ไฟ
ของเรา ท. ดงั นี ้ เทย่ี วไปอยู่ ไป ๆ มา ๆ เหน็ แล้ว ซงึ่ ชฏั แหง่ หญ้านนั้
ยนื แวดล้อมแล้ว ได้ให้แล้ว ซง่ึ ไฟ ด้วยความสำ� คญั วา่ อ. กองแหง่ หญ้า
ดงั น,ี ้ ครนั้ เมอ่ื หญ้า ท. ไหม้แล้ว ตกไปอยู่ (อ. หญงิ ท. เหลา่ นนั้ ) เหน็
แล้ว ซงึ่ พระปัจเจกพทุ ธเจ้า (กลา่ วแล้ว) วา่ อ. เรา ท. เป็นผ้ฉู บิ หายแล้ว
ยอ่ มเป็น อ. เรา ท. เป็นผ้ฉู บิ หายแล้ว ยอ่ มเป็น, อ. พระปัจเจกพทุ ธเจ้า
ของพระราชา (อนั ไฟ) ไหม้อย,ู่ อ. พระราชา ทรงทราบแล้ว ทรงยงั เรา ท.
จกั ให้ฉบิ หาย, อ. เรา ท. จกั กระทำ� ซง่ึ พระปัจเจกพทุ ธเจ้านนั้ ให้เป็น
ผ้อู นั ไฟไหม้ดแี ล้ว ดงั นี ้ ทงั้ ปวง นำ� มาแล้ว ซงึ่ ฟืน ท. ข้างนดี ้ ้วย ข้างนี ้
ด้วย กระทำ� แล้ว ให้เป็นกอง ในเบอื ้ งบน แหง่ พระปัจเจกพทุ ธเจ้านนั้ ฯ
อ. กองแหง่ ฟืน ใหญ่ ได้มแี ล้ว ฯ
ครงั้ นนั้ อ.หญงิ ท.เหลา่ นนั้ สมุ แล้วซง่ึ กองแหง่ ฟืนนนั้ หลกี ไปแล้ว พสสออสคุกชมมฺุฏฌฺ าตตอาสึกสสาถสาหยา.ิุ,ฺมรสปามฺสน€ตปปมทํ ฺตโกจําสํปฺกฺเออริจมูสนากกสึสลิ า.พุตมิ ตเฺ ฺตุเฺจทอํปุ ตเฺธนามตนํ หฺวิกสาราทิกปติวฺโหฺวนกเ“ตุาสนอฺวิทฺตาอ.ิาอนอนฏุอฺโาิฺิท€ตลาาสิมยฌนมเิาปากยยปนิสมถฺตตฺสมฺาฺตาตสนุ ิปีตยขุาิํํิ
ด้วยความสำ� คญั วา่ อ. พระปัจเจกพทุ ธเจ้า จกั ไหม้ ในกาลนี ้ ดงั นี ้ ฯ
อ. หญงิ ท. เหลา่ นนั้ เป็นผ้ไู มม่ คี วามจงใจ เป็น อนั กรรม
ตดิ ตามแล้ว ในกาลนี ้กอ่ น, ก็ (อ. ชน ท.) แม้นำ� มาแล้วซงึ่ ฟืนมพี นั แหง่
เกวยี นเป็นประมาณ ท. สมุ อยู่ ซง่ึ พระปัจเจกพทุ ธเจ้า ในภายในแหง่
สมาบตั ิ ยอ่ มไมอ่ าจ เพอื่ อนั กระทำ� (ซง่ึ เหต)ุ แม้สกั วา่ อาการคอื ไออนุ่ ฯ
เพราะเหตนุ นั้ ในวนั ท่ี ๗ อ. พระปัจเจกพทุ ธเจ้านนั้ ลกุ ขนึ ้ แล้ว
ได้ไปแล้ว ตามความสบาย ฯ
อ. หญงิ ท. เหลา่ นนั้ ไหม้แล้ว ในนรก สนิ ้ พนั แหง่ ปี ท. มาก เพราะ ฌอนติราเฺตยยภตสึ าา.ุปวจสติตเสตฺวสฺ า กอมิมมฺตินสสาวเฺฺสสวกนติยตกาฺตมเมามฺ นสพสฺ หเนูควิเวิปหสาสฺฌกสาาหวยเสสมสฺ เาสาเนนนิ
ความทแี่ หง่ กรรมนนั้ เป็นกรรมอนั ตนกระทำ� แล้ว ไหม้แล้ว ในเรือน
อนั อนั ไฟไหม้อยู่ โดยทำ� นองนเี ้ทยี ว ในร้อยแหง่ อตั ภาพ ด้วยวบิ าก-
อนั เหลอื ลง แหง่ กรรมนนั้ นน่ั เทยี ว ฯ
60 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ออเแหทเออไซสจแขดใถนแ(เออเดอปเทซอขไผยหปปคปยดวหห้ง้..ลอหองงื่ึึ่....น.ัอ่เก่ัวงููราลงัูจั่อ็็็้ซงอร่้ลคนนน้เถโพถนงปงธทพยงงโด่มงร่มเถวปื่เืออสคงึ่มรจา้ว่พยเหเชนือิะวดพรอีขาร่รแลู็ถาคอค(อออสอออนีอ้คคปงมคนดานวกะองเาันทะร้เะญาานาลรมายืไอ.....น.ัวิปย่รรามอรรามชฎปแบะาเย.นปพัดงะวห�ำ้้ัันง่ืื่ปวแนน็ออแเง้้่ขงูึ่ทมาเปนิปง่ืลอัทิจไขกพแาัอจปปอนใบปนทพัุทล็หขกเงงลลนาวผดเอขพ้ัั.จต)วเวหชตตุ.ลเสม็าถยัรซใาจนานไไธจอชัอ.ุ้รญจงา้่้รว้้อมงหูนวเเา่้ะ้ดรชน้อจหหรนตวาื่องยิดง่ึ่จูะกเฯเหขรแชยอกเฯเองนะศีจปใจญนั่ตงุง,หมงิศขงวัใผิมลลงหอกปั่คาพหชุตุพลแ่กูตหป้ยดรากานนกนัันเแนญชตัุรญสพล.ออันล�ำชงจิท่ลงซตาทุ่้ัทบนสุเัอา่จางพษเัีทกลซแนชัพทรตออออค้ทท้ตุาเ้่ีหอุฯปธว่ึรญงีธยดงิน้งไ.รเ้จางห่ึาวตุมทุฐี่หนรยนกกมั็อเาจ็่ธต.ปื่นนเญนขนาวเกพีจนซเกลจะใีง่ต้ใาลธพเูฯา่แนกรมนปแัเฯพรัดนเัน้น้จันผาลแ้รงน้าึ่ก้พน้หัรเิมงถตอเงร้กาห็(พลรง่ึ้้ากนแา้วจตระหมูาว่อรยอาเนเนน็ิถทรดนุาา(ะข้ชง่วะม้(ปยิดทหฯผุากศรนวนัอสง่ัีปั.ออ่นนนเยกะีวัแกอทธาป้็้ม้นวปแือแอนกดธงู่รฯานทแััม.กเกาญอน่เลนงัา.เ(ใอั้ล็รพปจลนเลงนสปจัใรุลนงหัอี่ดเหปย้รรน้เม(รจนพวแ่ัมน.ร็พเร้เ้ยใ้นัญวป้าวนรัเดนวบัรร็ฏนญหบัแ้ฉิ้นจาาเเมนกฯเหมรใเะ็)มมหาทีวดปานหมรลลฐพ้กเน�ัำนงึ่ฯะ้า้ิดฯใเนสซแิวงทวรพลทร็ว้ยนอีญทว้ป)ญอนาารืวท่นพรม)รกคาแิสงล่ึา่มกนาัั.่าวุ.ทยะงรน็้ียงา.ซะ)น้รวพาณาทฯิุลงอ่เิดบแงมุาอมยพาไขช.นศิงกงป่ึัดเนฯฯัวกนลไ้เ้คอรวมธรปะลงอนเ้ร่ัีเรวายหาาาส็ปาากอา่นูห,เนงะกน)ัเิ็แ.กอ้่จวมน้แรลสวกกองัลจีสอเาร่.ปกล่อีาลคทามรหปครผเ้ลยม้หิันดััอาอซเทาอ่นดเขณัรทร้เนาจค่นาวพน้รปมลานูาอ่กพนแบ่ตง.ึ่นงาภัาม่ารนชงเรขแา็วหรยธสาโีเ่นนหัลไมิจดนทวน)น่ัแททุเกิายอ้กบนแสงัาลาปาจน้านแ้ีลกหเวนซขแใลบษก.ธอะงขัลิแดะ้ตดปรวุสรหนตนัง่ึยอพง้่ึลัญพง้ึ่วทเยไรุอช้ษแุวุกติ็งแญแาุในจงกอ่รรกท้ยะงวทถแยุอ่ช.ลรนรหพล่ปพใ้ทิหังสาวรหาทาว.งัอะดราก้ือห่ตมุธว้งผกวั่ะพรตรริก.แกมว่าบล่ญม(งปใ�ำยค่ท้งเเัตใระัไ้บะาทกูานลกเาตเนจาอรแกแานัหซมอั่บ(ูจนรหพา่อขรลิงเงแระฯ้ร้�ำรทกวาาิผดีลลต่ลอา้งึ่พะีเ้เม่าน้คแาะลแงแ้ครนนลแฯจปแา้ช้วร้ลคว่นรวไานแคาลอทรีล่หา่้ลือลีว็งายลการทอน้วทาตวทะ้นมั์้ผวนแเเ�ำวย้ง,่้ซมเกว้ใพวา.พพ.ะไทปก.ทแน่้.อซซงกเนูนงังั่ึาปว้มหจ็วทุบรรน.ซารเานไย่ลรงังึ่ึ่บผ่ดนพรภ้า่ปอบิรนดราาเปเรนธาเบงกึ่ท้ราน้่เาหหวฉิทกนนิ็่ัอปญิกทมุยะะแ้ทนออก่รไาชเงผรากา่ีนกั่)นจส็ลลัั.วบปเษววลกาน่นธอยะนกั่ียผ้รบเรูตรทมเ้ัจแาลสาา่่ิบบิงนะัสแแแท่พหัดุบะ้ีะขุเเวทูรุ้รียรปพปนนนตยปัทจลลลทา้าวไงวยุดนอไีษใรทิรททญว็รปม็นนนนนคดัั่ัลกกกกย้้้่ช.ะะำวววาว�้้งงงรึ่).,,..,้์ี็ ้ อิทํ เอตาสํ ปพุ ฺพกมมฺ นฺติ.
เอวํ วตุ ฺเต, ภิกฺขู สตฺถารํ ปจุ ฺฉึสุ “ขชุ ฺชตุ ฺตรา
ปน ภนฺเต เกน กมเฺ มน ขชุ ฺชา ชาตา, เกน
มหาปญฺญา, เกน โสตาปตฺตผิ ลํ อธิคตา, เกน
ปเรสํ เปสนการิกา ชาตาต.ิ
“ภิกฺขเว ตสฺเสว รญฺโญ พาราณสยิ ํ รชฺชํ
กรณกาเล เสวฺ ว ปจฺเจกพทุ ฺโธ โถกํ ขชุ ฺชธาตโุ ก
อโหส.ิ
อเถกา อปุ คฏเฺ€หาตยฺวิกาา อิตฺถี กมพฺ ลํ ปารุปิ ตฺวา
สวุ ณฺณสรกํ `อมหฺ ากํ ปจฺเจกพทุ ฺโธ
เอวญฺจ เอวญฺจ วจิ รตีติ ขชุ ฺชา หตุ ฺวา ตสฺส
วิจรณาการํ ทสเฺ สส.ิ
ตสฺส นิสฺสนฺเทน ขชุ ฺชา ชาตา.
เต ปน ปจฺเจกพทุ ฺเธ ป€มทิวเส ราชา เคเห
นิสีทาเปตฺวา ปตฺเต คาหาเปตฺวา ปายาสสสฺ
ปเู รตฺวา ทาเปส,ิ อณุ ฺหปายาสสสฺ ปเู ร ปตฺเต
ปจฺเจกพทุ ฺธา ปริวตฺเตตฺวา ปริวตฺเตตฺวา คณฺหนฺต.ิ
สา อิตฺถี เต ตถา กโรนฺเต ทิสวฺ า อตฺตโน
สนฺตกานิ ออาฏหฺ €. ทนฺตวลยานิ ทตฺวา `อิธ €เปตฺวา
คณฺหถาติ
เต ตถา กตฺวา ตํ โอโลเกสํ.ุ สา เตสํ
อธิปปฺ ายํ ญตฺวา `นตฺถิ ภนฺเต อมหฺ ากํ เอเตหิ อตฺโถ,
ตมุ หฺ ากญฺเญว ตานิ ปริจฺจตฺตานิ, คเหตฺวา
คจฺฉถาติ อาห.
เต คเหตฺวา นนฺทมลู กปพฺภารํ อคมํส.ุ อชฺชปิ
ตานิ วลยานิ อโรคาเนว. สา ตสฺส กมมฺ สสฺ
นิสสฺ นฺเทน อิทานิ ตปิ ิ ฏกธรา มหาปญฺญา ชาตา.
ป จฺ เ จ ก พุ ทฺ ธ า นํ กตออิทุปมฏสฺ สฺ€าาน นิ สฺ ส นฺ เ ท น
โสตาปตฺตผิ ลํ ปตฺตา. พทุ ฺธนฺตเร
ปพุ ฺพกมมฺ ํ.
กสสฺ ปสมมฺ าสมพฺ ทุ ฺธสฺส กาเล ปน เอกา
พอาาทราาสณํ สคีเเสหฏตฺ ฺว€าิโน ธีตา วฑฺฒมานกจฺฉายาย
อตฺตานํ อลงฺกโรนฺตี นิสที ิ.
ผลิตส่ือการเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปริยตั ธิ รรม วัดพระธรรมกาย 61
ครงั้ นนั้ อ.ภกิ ษณุ ี ผ้ขู ณี าสพ รูปหนง่ึ ผ้มู คี วามค้นุ เคย ของธดิ าของ อทคเปปุเฏหสฺฏ€ตนฺํุอสตภ€ฺวกอาถาสิกาาคกสฺมฺขรเก“มฺสนุิึกทวลุาาิโานถยสาาฺทปน.ิวนตานิิสติมทสฺ ฺถอิหฏาิ.าขอฺสิ€หเยุกกิณ.ฺเาายมขีณเาเเออสากตฏโสหาฺํ€วนติธาขฺตีตาปีณว.ิาิ ยาเมสวสสปาานสยฺตาณภเิธกิกนฺหฺขเสปนุ กมฬีาเติกยจํิํ
เศรษฐี นนั้ ได้ไปแล้ว เพอื่ อนั เหน็ ซงึ่ ธดิ าของเศรษฐีนนั้ ฯ
จริงอยู่ อ. ภกิ ษณุ ี ท. แม้เป็นขณี าสพ (เป็น) เป็นผ้ใู คร่เพอ่ื อนั เหน็
ซง่ึ ตระกลู แหง่ อปุ ัฏฐาก ท. ในสมยั เป็นทสี่ นิ ้ ไปแหง่ วนั ยอ่ มเป็น ฯ
ก็ ในขณะนนั้ อ. หญงิ ผ้กู ระทำ� ซงึ่ การรบั ใช้ บางคน ยอ่ มไมม่ ี
ในสำ� นกั ของธดิ าของเศรษฐี ฯ
อ. ธดิ าของเศรษฐีนนั้ กลา่ วแล้ว วา่ ข้าแตแ่ มเ่ จ้า อ. ดฉิ นั ยอ่ มไหว้
อ. ทา่ น ท. ถอื เอาแลว้ ซง่ึ กระเช้าแหง่ เครอ่ื งประดบั นนั่ จงให้ แกด่ ฉิ นั กอ่ น
ดงั นี ้ฯ
อ. พระเถรี คดิ แล้ว วา่ ถ้าวา่ อ. เรา จกั ไมถ่ อื เอาแล้วซงึ่ กระเช้าแหง่ ทมนิรสยยิฺสสาเอถนมารฺติ,ีฆาจปาปินตรโฺเสํตตสฺกสโตขิ “ฺวเสาปปจสนสนนสฺิรกปเายารรสอิกฺสิมนาิํพเปคหฺพสณตุตนฺวฺตฺหภาสิิตาฺสฺวโนวตาิพว;ิ นฺพเตสทสเฺตสยจสิฺสฺโยฺสาปตมตน.ิ ิ;ิ,
เครอ่ื งประดบั นใี ้ห้ แกธ่ ดิ าของเศรษฐนี นั้ ไซร้, อ. ธดิ าของเศรษฐี กระทำ� แลว้
ซง่ึ ความอาฆาต ในเรา จกั บงั เกดิ ในนรก; ก็ ถ้าวา่ อ. เรา จกั ให้ไซร้,
อ. ธดิ าของเศรษฐี จกั บงั เกดิ เป็นหญงิ ผ้กู ระทำ� ซงึ่ การรบั ใช้ ของบคุ คล
อน่ื เป็น; แตว่ า่ อ. ความเป็นคอื การรบั ใช้ ซง่ึ บคุ คลอนื่ เทยี ว เป็นสภาพ
ประเสริฐกวา่ กวา่ ความร้อนพร้อมในนรก แล (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
อ. พระเถรีนนั้ อาศยั แล้ว ซง่ึ ความเอน็ ดู ถอื เอาแล้ว ซงึ่ กระเช้าแหง่ สา อนทุ ยํ ปฏิจฺจ ตํ คเหตฺวา ตสสฺ า อทาส.ิ
เครื่องประดบั นนั้ ได้ให้แล้ว แกธ่ ดิ าของเศรษฐีนนั้ ฯ
อ. นางขชุ ชตุ ตรา เป็นผ้กู ระทำ� ซงึ่ การรบั ใช้ ของชน ท. เหลา่ อนื่ ชาตาตตส.ิ ฺส กมมฺ สฺส นิสสฺ นฺเทน ปเรสํ เปสนการิกา
เกดิ แล้ว ด้วยวบิ ากเป็นเครื่อง ไหลออก แหง่ กรรมนนั้ ดงั นี ้ฯ
ในวนั หนง่ึ อกี อ.ภกิ ษุท.ยงั วาจาเป็นเคร่ืองกลา่ วให้ตงั้ ขนึ ้ พร้อมแล้ว ฌอป“สยกาานฺกยมงปาสึาฺค,เุ,ุวนเเมตลกกีปาหทนคิมิวุนขโุสขฺทาภํ ิยเินภอาปฺนิกตยาฺขฺถ,ูจฺ สชาธีตวมตมนาากมฺ ฺตคาสิอนนภอิตฺทาาปุ ฺถิยมยริโา,ิํยเปกกปลถเกมคาํ ฺกลเตสหฏุคามฺ€ฺคฏนุติอึฺา€เคทตามฺคตเเาปลนิฺวตนสาาิ.ํุ
ในโรงเป็นทก่ี ลา่ วกบั ด้วยการแสดงซง่ึ ธรรม วา่ อ. หญงิ ท. มรี ้อยห้า
เป็นประมาณ มพี ระนางสามาวดเี ป็นประมขุ อนั ไฟ ไหม้แล้ว
ในตำ� หนกั , อ. พระญาติ ท. ของพระนางมาคนั ทยิ า (อนั ราชบรุ ุษ ท.)
ให้แล้ว ซง่ึ ไฟอนั มฟี างเป็นเชอื ้ ในเบอื ้ งบน ทำ� ลายแล้ว ด้วยไถอนั เป็น
วกิ ารแหง่ เหลก็ ท., อ. พระนางมาคนั ทยิ า (อนั ราชบรุ ุษ ท.ทอดแล้ว ด้วย
นำ� ้ มนั อนั เดอื ดพลา่ นแล้ว, ในชน ท. เหลา่ นหี ้ นา อ. ชน ท. เหลา่ ไหน
หนอแล ชอื่ วา่ ยอ่ มเป็นอย,ู่ อ. ชน ท. เหลา่ ไหน ชอื่ วา่ ตายแล้ว ดงั นี ้ฯ
อ.พระศาสดาเสดจ็ มาแล้วตรสั ถามแล้ววา่ ดกู อ่ นภกิ ษุท.อ.เธอท. กวมชตุีวถตนฺเาาตยฺตปส,ิาตปสชฺถิน“ีวาภนฺนิกมฺติสอฺขตเินิายเาวฺนควเานย;ตฺตวเิฺวยาเกนปจาจุ“ิกมฺฉา;ิตยปฺวมาเย,ตนฺตตุ“อาฺถอ,ิมปาภปฺยเิกตมฺขตเวฺตวนาเสาอ, สฺมตสารเหตตตํิิ
เป็นผ้นู ง่ั พร้อมกนั แล้ว ด้วยวาจาเป็นเครื่องกลา่ ว อะไร หนอ ยอ่ มมี
ในกาลนี ้ ดงั น,ี ้ (ครนั้ เมอ่ื คำ� ) วา่ (อ. ข้าพระองค์ ท. เป็นผ้นู งั่ พร้อมกนั แลว้
ด้วยวาจาเป็ นเครื่องกล่าว) ชื่อนี ้ (ย่อมมี ในกาลนี)้ ดังนี ้
(อนั ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ ) กราบทลู แล้ว, ตรสั แล้ว วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท.
อ. ชน ท. เหลา่ ใดเหลา่ หนง่ึ ประมาทแล้ว อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ แม้เป็นอยอู่ ยู่
ตลอดร้อยแห่งปี ชื่อว่าตายแล้วนนั่ เทียว; อ. ชน ท. เหล่าใด
ไมป่ ระมาทแล้ว, อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ แม้ตายแล้ว ชอ่ื วา่ ยอ่ มเป็นอยู่
นน่ั เทยี ว;
เพราะเหตนุ นั้ อ. พระนางมาคนั ทยิ า เป็นอยอู่ ยกู่ ด็ ี ตายแล้วกด็ ี นชนีวาานมมฺต,าตติเสยิฺมสววาาตมฺนวาาามวมตาอ;คีปิมนมานฺทขุ ิยาคาหาปถิ ภาชิกจฺีวอฺขสนภเตวฺตาาีปสอิ ิปมปอฺ ติตมาฺถตปิโฺตยิ ามตมมาตรเนายปฺตวิ ิ
ชอ่ื วา่ ตายแล้วนน่ั เทยี ว, อ. หญงิ ท. มรี ้อยห้าเป็นประมาณ มพี ระนาง-
สามาวดีเป็ นประมขุ แม้ตายแล้ว ชื่อว่าย่อมเป็ นอย่นู น่ั เทียว;
ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. เพราะวา่ (อ. สตั ว์ ท.) ผ้ไู มป่ ระมาทแล้ว ชอื่ วา่ ยอ่ มตาย
หามไิ ด้ ดงั นี ้ได้ตรสั แล้ว ซง่ึ พระคาถาท.เหลา่ นี ้วา่
62 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
อ.ความไม่ประมาท เป็นหนทางเครื่องถึงซึ่งความไม่ตาย “อปปฺ มาโท อมตํปทํ, ปมาโท มจฺจโุ น ปทํ;
(ย่อมเป็น), อ. ความประมาท เป็นหนทาง แห่งมจั จุ อปปฺ มตฺตา น มียนตฺ ิ; เย ปมตฺตา, ยถา มตา;
(ย่อมเป็น); (อ. สตั ว์ ท.) ผูไ้ ม่ประมาทแลว้ ย่อมไม่ตาย; เอตํ วิเสสโต ญตฺวา อปปฺ มาทมฺหิ ปณฺฑิตา
(อ.สตั ว์ ท.) เหลา่ ใด ประมาทแลว้ , (อ. สตั ว์ ท.) เป็นผตู้ ายแลว้ อปปฺ มาเท ปโมทนตฺ ิ อริยานํ โคจเร รตา;
(ย่อมเป็น) ฉนั ใด; (อ.สตั ว์ ท. เหล่านนั้ ย่อมเป็น ฉนั นน้ั ) เต ฌายิโน สาตติกา นิจฺจํ ทฬหฺ ปรกฺกมา
อ. บณั ฑิต ท. รู้แลว้ ซ่ึงเนือ้ ความนน่ั โดยความแปลกกนั ผสุ นตฺ ิ ธีรา นิพพฺ านํ โยคกฺเขมํ อนตุ ฺตรนตฺ ิ.
(ตง้ั อยแู่ ลว้ ) ในความไมป่ ระมาท ยอ่ มบนั เทงิ ทวั่ ในความไมป่ ระมาท
เป็นผูย้ ินดีแลว้ ในธรรมอนั เป็นอารมณ์ ของพระอริยเจ้า ท.
(ย่อมเป็น); (อ. บณั ฑิต ท.) เหล่านนั้ ผูเ้ พ่งโดยปกติ
ผูม้ ีความเพียรเป็นไปติดต่อ ผูม้ ีความบากบน่ั อนั มน่ั
เนืองนิตย์ ผูเ้ ป็นปราชญ์ ย่อมถูกตอ้ ง ซ่ึงพระนิพพาน
อนั เป็ นแดนเกษมจากโยคะ อนั ยอดเยี่ยม ดงั นี้ ฯ
ยซงึ่อ่ เมนตใือ้นงัค้ บอวยทาู่มฯท.อเหนั ลใหา่ นญนั้ ่ หคนือาวอา่ . บถทือเวอา่าแอลป้วปฺ มซง่ึาเโนทือ้ คดวงั านมี ้ยอ่ อมนั แใสหดญง่ ตตฺถ อปปฺ มาโทต:ิ ปทํ มหนฺตํ อตฺถํ ทีเปติ
มหนฺตํ อตฺถํ คเหตฺวา ตฏิ ฺ€ต.ิ
อเเแเอนดนอสขตชอหปหอหื่อน...ตักรีในู่ั้็คลลนดัสงธง่่อิอเขโวาา่่ทสสรแ,รรนดนัจกอานนอรอภีตยลั รย็ภอมงมอนนยัั้ยวิววาง้้ เาสิกไ.เน,อ์ผเพ(จททมฉตทษค-ท้ยืมอูวรมา้้น้ั.าป่ิาวุเงอา่่ัูอคีลร้หีคขเทอนารปยยนหัวมทวระมอ..นัว้ด์นาเอละเาป.มงทไพนหงมกู�เำนมาั่มชรา้หารนล่ัม่อน้อาบาไปท่(ยแะตา่ยมเนณางน.่ัคุหทพรอ่(นนุอ่แป่อภะคมีงย่ทุทนนััลมธนั้้มริกช(ลวถธท้งะัว,รอเ้บ้าษาแเเปงึพปรกม.นขัพทง(ณัล็ุมนจว้ลอาานชนรซผทง)นทฑ.ไาด่าาีนงนึ่,ั่้้ปเู.ว์ะวเงัททเคิตนกัปค้ปอตพนนโค.ี่ยว็)อ)็ล็ือ(นยนงัียนรวั้าอ้้ว.ฯกไะทู่าสอ่มอไอ.วชยดมป่ีปรภม้คนปัแ.่ือเอ่อ�ำทปบราทกล�ำเปรวมรยปะ็่ีพวะ้น(นลว.า่ัสร็ข)แเชนา่ชมาะ่เรแท้เาหมปุมกอุวนชผ้อีคาม็ยง่ลอนยศุวมลุือปน่ว-ลอ่นงัา่คเล)งงแาทดปฺทง,มเพนวมห(ปนิ.้มาใอกาิตรส็ไง่น,ใเนาม.ะลมเหปยค่หูรหโยรผไิา่ป่ทลอ์ฎอวญอมอล(้วมู า.ราย่ยกยดดา่อ่่ะีพมใอ่เเใงยัแทดรม๓ทรไวมด(นอปหู้่มเาะ้ยาาา่เเหแีย)แแภหง่ทปร้ป่ขอ่เมลปนเธามห็อลเามนรท้็ปฉา่ศรนนั่้ทง่ะคงา่เ้)าร็หนัปนชชยมหเงจัเมฯ้จ้็น้าใปามสนอาาน้ททดาง็งง่ึนนทิดล)กูงึ่้)).,,,,. สกลํปิ หิ เตปิ ฏกํ พทุ ฺธวจนํ อาหริตฺวา
กถิยมานํ อปปฺ มาทเมว โอตรต,ิ เตน วตุ ฺตํ
“เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว ยานิ กานิจิ ชงฺคลานํ
ปาณานํ ปทชาตานิ, สพฺพานิ ตานิ หตฺถิปเท
สโมธานํ คจฺฉนฺต,ิ หตฺถิปทํ เตสํ อคฺคมกฺขายติ,
ยทิทํ, มหนฺตตฺเตน; เอวเมว โข ภิกฺขเว เยเกจิ
กสุ ลา ธมมฺ า, สพฺเพเต อปปฺ มาทมลู กา อปปฺ มาท-
สโมสรณา, อปปฺ มาโท เตสํ ธมมฺ านํ อคฺคมกฺขายตีติ.
โส ปเนส อตฺถโต สตยิ า อวิปปฺ วาโส นาม,
นิจฺจํ อปุ ฏฺ€ิตาย สตยิ า เจตํ นามํ.
เยยแ(ซไวพยคอมา่ลง่ึอออ่่่งึ .รอตอ่้ทวมมม่ือคมมา,รบตเ(งปยอวาตตถรเร็าพ.บนัะะสรงึ เมล,)รเพชรไาเุออีรซพยื่มอะซาน.ังึ่ดกวป่รเงึ่ะหอพวาา่งัรอควินมตะนระอมา่ววะิจตนุีม้มตาา่นอฉะนัา้มตะิพม,ยัอทเทํปปใต(.พนดอี่(นท็พะนอาี)(้ง.ับํแรนค.ฯนดชะทพห�ำื่ีองั้น(ค)ง่รอนอดวพะิพ�ำธา่น้ีัว้น);ิรบพวยพะ(ิพปาาา่อครนวทพยนะ.วา่ิพอํนาผสา;อพนนั้มนมัูตั้อ(มาพนไีวพอนัชมนตน์ัร.้ร่ือทเนปะ่ปะปํคว.ผน็ัรอภ)น้าวท่้ะมูน)ัยาอยามํีพคพอ่มบอุ่เาปรเมรไมาดจท็ะปนะถยไ้งาันภผมธรือนเ)ี้ปะามูร้แ่ีย้็คอรมเนีพกพมอ่.เาเ่,(รจรคมชอทอะช้าาารธตน)ัภ่ือะต่ือติบรบวาเอรงัไสหาา่คัสณนัับมเยตยเแรเเ่รจฑปนุีอ่กยลรว้า็มนนิิตดัลก้วา่้)ุ อมตปํ ทนฺต:ิ อมตํ วจุ ฺจติ นิพฺพานํ, ตฺหิ
อชาตตฺตา น ชียติ, น มียต,ิ ตสฺมา อมตนฺติ
วจุ ฺจต;ิ ปชฺชนฺติ อิมินาติ ปทํ, อมตํ ปาปณุ นฺตีติ
อตฺโถ; อมตสฺส ปทํ อมตํปทํ, อมตสฺส อธิคมปุ าโยติ
วตุ ฺตํ โหต.ิ
ผลิตสอ่ื การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปริยตั ธิ รรม วัดพระธรรมกาย 63
อ. ความเป็นคืออนั เมาทว่ั ชื่อวา่ ความประมาท ฯ ปมฏุมฺ€าสโทจฺจตส:ิ งฺขาปตสมฺสชฺชสนตภยิาโาว.โวสสฺ คฺคสเฺ สตํ นามํ.
อ. ค�ำวา่ ปมาโท ดงั นีน้ นั่ เป็นชื่อ ของการสละลง ซง่ึ สติ
อนั บณั ฑิตนบั พร้อมแล้วว่าความเป็ นแห่งบคุ คลผ้มู ีสติอนั ลืมแล้ว
(ยอ่ มเป็น) ฯ
(อ. อรรถ) วา่ แหง่ ความตาย (ดงั นี ้ แหง่ บท) วา่ มจจฺ โุ น ดงั นี ้ ฯ มอปปุียมตเตนมิฺโตตจจ.ิ จฺาอตหุโปนิิ ปฺ ตปชมิ:ามตตาฺตมึโารทณนนสามฺสตจ.วิมฺจตียโุ ปนฺตนตทฺตป,ิ นีตท:ิฺตชน:ิาฺนโาอตมปุปิาโโหยชตียิตมมิครเฺโจณคว.ํ
(อ.อรรถ) วา่ เป็นอบุ าย คอื วา่ เป็นหนทาง (ดงั นี ้แหง่ บท) วา่ ปทํ
ดงั นี ้ฯ จริงอยู่ อ. ชนผ้ปู ระมาทแล้ว ยอ่ มไมเ่ ป็นไปลว่ ง ซงึ่ ชาต,ิ
(อ.ชนนนั้ ) แม้ผ้เู กดิ แล้ว ยอ่ มแกด่ ้วยนน่ั เทยี ว ยอ่ มตายด้วย เพราะเหตนุ นั้
อ. ความประมาทชอื่ วา่ เป็นหนทางแหง่ มจั จุ ยอ่ มเป็น คอื วา่ ยอ่ มนำ�
เข้าไป สคู่ วามตาย ฯ
(อ.อรรถ) วา่ ก็ (อ.สตั ว์ ท.) ผ้มู าตามพร้อมแล้ว ด้วยสติ ชอ่ื วา่ วอสฏชตฺรฏฺโตานสมตฺนรยิาอามาชรโาสหนมมนโนรฺตปฺนีตราิิจคนฺฉตนาินามฺนสํ;หลอิ ฺลอปอกตปปฺ ฺเฺถปฺมขิ;มตตฺตตพสฺตฺพปฺสาาม,ตฺต“ปนนสรสฺิจหมฺฉิ รินโปนกฺนนฺตจํ;ิิ
ผ้ไู มป่ ระมาทแล้ว(อนั ใครๆ) ไมพ่ งึ กำ� หนดวา่ (อ.สตั วผ์ ้ไู มป่ ระมาทแล้วท.)
ยอ่ มไมต่ าย คอื วา่ เป็นผ้ไู มแ่ กแ่ ละไมต่ าย ยอ่ มเป็น ดงั น,ี ้ เพราะวา่
อ.สตั ว์ ไรๆ ชอื่ วา่ ผ้ไู มแ่ กแ่ ละไมต่ าย ยอ่ มไมม่ ,ี แตว่ า่ ชอ่ื อ.วฏั ฏะ
ของสตั วผ์ ้ปู ระมาทแล้ว (อนั พระพทุ ธญาณ) ไมก่ ำ� หนดแล้ว, (อ. วฏั ฏะ)
ของสตั วผ์ ้ไู มป่ ระมาทแล้ว (อนั พระพทุ ธญาณ) กำ� หนดแล้ว,
เพราะเหตนุ นั้ (อ.สตั ว์ ท.) ผ้ปู ระมาทแล้ว แม้เป็นอยอู่ ยู่ อสชตีวปจสนฺฉมฺปฺ ฺติกตามาตสาปฺวมฺทิเาลาตกฺขมชทณีปวตตุ นํามยิ ฺตเตตยาวฺตตวปฑายิ ิ ฺเอฒมตนตตฺตชาฺวาภามาปตา,ิ เอิ วานสขทุิปอีหมปฺปิํนียปฺ นอมฺตนปตมเิิพรฺตยิมคฺพาวตฺคุ ตฺตผฺตนตลนาปาฺตมฺตนนา;ิ.ิ
ชอ่ื วา่ ตายแล้วนน่ั เทยี ว เพราะความท่ี (แหง่ ตน) เป็นผ้ไู มพ่ ้นรอบแล้ว
(จากทกุ ข์ ท.) มชี าตเิ ป็นต้น, สว่ นวา่ (อ.สตั ว์ ท.) ผ้ไู มป่ ระมาทแล้ว
ยงั ลกั ษณะแหง่ ความไมป่ ระมาท ให้เจริญแล้ว กระทำ� ให้แจ้งแล้ว
ชง่ึ มรรคและผล ท. พลนั ยอ่ มไมบ่ งั เกดิ ในอตั ภาพทส่ี องและทสี่ าม ท.;
เพราะเหตนุ นั้ (อ.สตั วผ์ ้ไู มป่ ระมาทแล้ว ท.) เหลา่ นนั้ เป็นอยอู่ ยกู่ ด็ ี
ตายแล้วกด็ ี ชอื่ วา่ ยอ่ มไมต่ ายนนั่ เทยี ว (ดงั นี ้ แหง่ บาทแหง่ พระคาถา)
วา่ อปปฺ มตตฺ า น มยี นตฺ ิ ดงั นี ้ฯ
(อ.อรรถ) วา่ สว่ นวา่ อ.สตั ว์ ท. เหลา่ ใด ประมาทแล้ว, (อ.สตั ว์ ท.) วชปโปออธเอหิยตูีวปโุพมกปนติงคตฺพจสฺคฺตนิเตฺตคชิตยถา;ิฺทวาหิตฺตนกฺริ,เาฏํปติิมยฺนิ€ฺนปปุมฺ เาํปตสจํมนานิ กวมฺเณตํฉตรุาอป“ติตฺสเาฺตททอปุามฺสาํยานวปฺาา“จติสเมทชรยเฺส“ยฺถชามิยทาปตตถวรปุมาเิม,ิาชนณตฺฌโมํเมอหนฺตตภเาทกมนตาาวาจสฺตนตตวยิตฺส;ิานฺถตฺตาเตําาตมมํปเ:ิทติมตทวสีนกเสตตายฑนปํินึลีรฺาติฺุเกาตําฒปนฺขร.ิอหปนนกสาปุิเูกฺขฺสฺธรปฺ มริสสสสาชณมตสฺสฺทตยฺชาาาฺตาิสถาตมมนตาาาว,ิ ํิ
เป็นผ้ตู ายแล้ว คอื วา่ เป็นผ้มู วี ญิ ญาณไปปราศแล้ว เชน่ กบั ด้วยทอ่ น
แหง่ ไม้ ด้วยการเข้าไปตดั ซง่ึ อนิ ทรียค์ อื ชวี ติ (ยอ่ มเป็น) ฉนั ใด อ.สตั ว์ ท.
เหลา่ นนั้ ชอื่ วา่ ยอ่ มเป็น ฉนั นนั้ นน่ั เทยี ว เพราะความทแ่ี หง่ ตนเป็น
ผ้ตู ายแล้ว ด้วยความตายคอื ความประมาท, จริงอยู่ แม้ อ. จติ
ดวงหนง่ึ วา่ อ. เรา ท. จกั ถวาย ซง่ึ ทาน อ. เรา ท. จกั รกั ษา ซง่ึ ศลี
อ. เรา ท. จกั กระทำ� ซง่ึ อโุ บสถกรรม ดงั นี ้ ยอ่ มไมเ่ กดิ ขนึ ้ (แกส่ ตั ว์ ท.)
แม้เหลา่ นนั้ ผ้เู ป็นคฤหสั ถ์ กอ่ น, แม้ อ. จติ ดวงหนง่ึ วา่ อ.เรา ท. (ยงั วตั ร ท.)
มีวตั รเพื่ออาจารย์และอปุ ัชฌาย์เป็ นต้น จกั ให้เต็ม อ. เรา ท.
จกั สมาทาน ซงึ่ ธดุ งค์ ท. อ.เรา ท. ยงั ภาวนา จกั ให้เจริญ ดงั นี ้
ยอ่ มไมเ่ กดิ ขนึ ้ (แกส่ ตั ว์ ท. เหลา่ นนั้ ) แม้ผ้เู ป็นบรรพชติ ราวกะ
(อ.จติ ดวงหนงึ่ ไมเ่ กดิ ขนึ ้ อยู่ แกส่ ตั ว์ ท.) ผ้ตู ายแล้ว, อ.สตั ว์ ท. เหลา่ นนั้
เป็นผ้มู กี ารกระทำ� ตา่ งๆ อะไร จากสตั วผ์ ้ตู ายแล้วเทยี ว ยอ่ มเป็น,
เพราะเหตนุ นั้ (อ.พระดำ� รสั ) วา่ เย ปมตตฺ า ยถา มตา ดงั นี ้ (อนั พระ-
ผ้มู พี ระภาคเจ้า) ตรสั แล้ว (ดงั นี ้แหง่ บาทแหง่ พระคาถา) วา่ เย ปมตตฺ า
ยถา มตา ดงั นี ้
(อ.อรรถ) วา่ รู้แล้ว ซงึ่ เนอื ้ ความนน่ั โดยความแปลกกนั วา่ เอตํ นตวฺถเิ สิ, สอโปตปฺ มตญฺตตสวฺ ฺสาตอ:ิ ตฺถปีตมิตฺตเอสตสฺ ํ ววิเฏสฺ ฏสโโตต
อ. การแลน่ ออกไป จากวฏั ฏะ ยอ่ มไมม่ ี แกส่ ตั วผ์ ้ปู ระมาทแล้ว, ชนาิสนฺสิตรณฺวาํ .
(อ. การแลน่ ออกไป จากวฏั ฏะ) ยอ่ มมี แกส่ ตั วผ์ ้ไู มป่ ระมาทแล้วดงั นี ้
(ดงั นี ้แหง่ บาทแหง่ พระคาถา) วา่ เอตํ วเิ สสโต ญตวฺ า ดงั นี ้ฯ
64 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ด(คแเใอ ยแหยหหลนออง่ืัั อล่้เน้ววมงบ่จมา่บาท่ีบรณ้((ฯัใรอองิาญัอด้นู้ั รซฑท...เ่าอตงอ่ึทพบ(ติอเคยองนรัังิครุ้นัอิ,งวพ.ู่ทถะออคแทายคงวึา่ั.รลกมวแทัู่่มราบผ้)แแลถรถ)ณ้มัลูคปา้ว)วาวป้บวีอืลา)่ฑา่ใัญ)วนวกวตยิกาอฯ่า่กคา่ญอ่็.อทนเวัอมปา.า.นบป็เนชมอเปทนณั่ัหปฺผน.ไ็น.)บมล้มมฑูคทณดาัป่่หีาอใตืิ.นงันรเนวฑเนทนะัหาค้้่าทติมี ้ลอวอ.ย(าอปาาน่ั.อ่ทท(ม.ไบยโตมห.อมไมิคงุัร้ม้นธอ้ทูแคบิปซ่เขยยยนลหงาึ่รอแู่้อม่ผลเตะฺยงหลม้เแูาม่)ตปิ้วตลรนวดา็นน)ู้อุ้วาน่ทซังั้ไนัยในงป่ึคอนแคงขัี.กอื้ฯคคปวอคบบวั ววาลงราคุ่ดาามตนัก้ค้วเมมนแรปกยลู้แไไป็นนัปมมผลนลนผ้ัฉญปปู่่้วนกั้นท้ัู่ลอรรญกะะงาัย้((นัยมมดดดาา่ นนิาางงงััทททนนนนทด่ั ..ีีีี ้ “เก ปน เอตํ วิเสสํ ชานนฺตีต.ิ
้ อปปฺ มาทมหฺ ิ ปณฺฑติ าต:ิ เย ปณฺฑิตา เมธาวิโน
้ สปปฺ ญฺญา อตฺตโน อปปฺ มาเท €ตฺวา อปปฺ มาทํ
วฑฺเฒนฺต,ิ เต เอตํ วิเสสการณํ ชานนฺต.ิ
อปปฺ มาเท ปโมทนฺตตี ;ิ เต เอวํ ญตฺวา
ตสฺมึ อตฺตโน อปปฺ มาเท ปโมทนฺติ ปหํสติ มขุ า
ตฏุ ฺ€ปหฏฺ€า โหนฺต.ิ
ทคอมวปา่อน.สืัรี ยะวอตเปอาม่่นปัิอ็มนาบัฏ.ทเผขปณัฐอ้ยอู็อานรฑนงิ ยนรพดดถติา่ รงัยีงวนะนนางิ่่๔พบัี(แ้ี แท้เพุลอจหธร้ว.รเ้เงอ่ิญจปใบบม้า็นนแาณแัแโตลทลลพฑ้น้ะวแ้วธพดตหิวซปิ ้รวา่ง่ง่ึักะยธพทคปขร.รวยัจิระามเเธใคจมหนรอกาไลรนโัมถพมาล่ เาป่ทนปุก๓)ธร็นตันุว้ะเ๗จารอ่มธ้าบอาปาแรรนัรทรรลมเะิยมนะทณกาสนังิ้านา์ทรขวมํเวโั่กอปออีคอข็งนนัยยจพอตผา่เู่งรงร้ยาู่พะงนใิรอรดนะดตร๙้วคพิยแีายวเลทุดจธา้วธ้รางดมั เรนค้วจไทมมียอ้ืฯา้ .่ อริยานํ โคจเร รตาต:ิ เต เอวํ อปปฺ มาเท
ปโมทนตฺ า ตํ อปปฺ มาทํ วฑฒฺ ติ วฺ า อริยานํ พทุ ธฺ ปจเฺ จก-
สพตทุ ฺตฺธตสฺาตวสึ กโพานธํิปกโฺขคิยจธรมสเฺงมฺขาเนตววจเิ ธตสุ ตโลปิ กฏตฺุ€ฺตานรธามทเฺิเมภเทจ
รตา อภิรตา โหนฺตีติ อตฺโถ.
ออผ(แอห้นเนััู พ.องอ่อง่หรนนััโรมดบบถวยณั)ณั ดปฑสฑกวอติตา่ติ งนินแดบัอหบ้ัวพ.ยง่พบรฌร้อบ้ทอามณ)ัมนแวแฑลา่ ล้วติ เ้ววแตวา่มา่สท้มฌวม.อีปิ าายัสบเยาห่ สตโัิงลนนสแิ า่ าอปนดแงดนังั้ลดคนะ้วอืี ้มฯคยดรอื ้วรวดคยา่ ้วอแยาลผลระ้มัไูกัผมมขลป่ ณณดร้ะวปปูู มยนนาชชิิ ท(ฌฌดแาางลั นนน้วี ้ เต ฌายิโนติ: เต อปฺปมตฺตา ปณฺฑิตา
“วอิปฏสฺ €ฺสสนมามาปคฺคตผฺตลิสสงงฺขฺขาาเตเตนน อารมฺมณูปนิชฺฌาเนน
ลกฺขณปู นิชฺฌาเนน จาติ
ทพุ ฺพิเธนปิ ฌาเนน ฌายิโน.
อ(ซอบดเปดง้นนวึ่ััร็งนัผรยมเนปลรลคน่ั((ูปี็ซนุน้ออวคงึ่แไ..านั้องพวปหมแอรา่ทรงเ่ลรอรพะบวถั่้วรอนัอยแีาถ)ห.เรลรทป)ยหผข้ว็แนดุตัอวลวหไซาต่งา่ป(ง่งบึ่ดนดิพทคผรงุนตัั้รววัุ่ษ้นมูผอใ่ะแาดีา้มูค้แมลดตจคีาห้วเ้ว(าำ�พถวอง่ยมเาบายีดเนัคนพม)รทมิบวอืรเ)าพคุ้จอวงแวมคนากยี่มั ตา่บลไรติแก่มอาส)ยลนากมน่ัา้์วพรจิ บเตีเอปจฺพงึดนดั่ตอ็บนํงรั้ขวกกิรานไยอทไประาีปคงล้ ไใฬชบดมเวนุอฉ่ื หฺดงราุัย่กวพุษนม้วปอ่าา่ ายี,เหยด้ฯรพะเแ้ยกวรยี ลี่ยยออเ่กฺรพะวคน.มยีแเวกอปางราใาน็ันงใมนรดมขไไรบดปอมอีะาแงังใยบห่ นกตนบา่รวบีอจ่รงุ้รา่ ุษนนนตลิัั่ฯงีุ้ สาตตกิ าต:ิ สอตภตินํ ิกฺขมปนวโตตฺตกายปิกฏเจฺ€ตาสยกิ วิรยิยาาว.
อรหตฺตปปฺ ตฺตา
นิจจฺ ํ ทฬฺหปรกกฺ มาติ ยนฺตํ ปรุ ิสตฺถาเมน
ปรุ ิสวริ ิเยน ปรุ ิสปรกฺกเมน ปตฺตพฺพํ, น ตํ
อปาปณุ ิตฺวา วิริยสฺส สณฺ€านํ ภวิสสฺ ตีติ เอวรูเปน
วิริเยน อนฺตรา อโนสกฺกิตฺวา นิจฺจํ ปวตฺเตน
ทฬฺเหน ปรกฺกเมน สมนฺนาคตา.
ตคอวนเดอบิ้้.ออวนืั้ากยาวงหแคากบอิ นลออ(รออรืา้ว..าฯถิย.ญกผอบกู(ผใอใลนฯันาตณัลน.กณว้ทอกบฑนาิชงา.ทรฯจิสตรอิื่ทถวถฉวี่ ช.กูา่ทกูาย่ัสอ่ืตยต.)อผว้ออ้อ่ผาง่สใุงม้งเูนกคนปคกาทบ็อืตอฺนื รร.ทวิปะถอดสบิวทกรู.งัอา่าาำ�กตนงกชใ้าอ)เีผห้ญหรงน(้สุแถอลค์ีจ้ฯนกนูาั่อื ้งผนตพตฺว้เู้อนบิัรซมิ้ ะงหางด่ึอื่ คผพกนงกั ้อมืูฯนรารญะพีะีใ้อนนทนรา.พะิมกำ�ีณ้ภใพา(รอหรารคานค้ถแัคนอื จกบู)ท้งอตณทั .ด.้อรซสฑก้วงงงึ่่ีายพชติพทรกอื่รร.ถะาวพะสกูปรา่นองึตถกรทพิง้กอะูาเรพหสงตราคถาล้งอบนคกอืูา่ง)์ ผุสนฺตตี :ิ เอตฺถ เทฺว ผสุ นา ญาณผสุ นา
วิปากผสุ นา. ตตฺถ จตฺตาโร มคฺคา ญาณผสุ นา
นาม.
จตฺตาริ ผลานิ วปิ ากผสุ นา นาม. เตสุ อิธ
วิปากผสุ นา อธิปเฺ ปตา.
อริยผเลน นิพฺพานํ สจฺฉิกโรนฺตา ธีรา
ปณฺฑิตา วปิ ากผสุ นาย นิพฺพานํ สจฺฉิกโรนฺติ.
ผลิตส่ือการเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปริยตั ิธรรม วัดพระธรรมกาย 65
(อ.อรรถ) วา่ อ. โยคะ ท. สี่ เหลา่ ใด ยงั มหาชน ยอ่ มให้จมลง วโลฏกฺเฏิยโโยลคโตอกตุ สเฺฺตขีทรมาธเํมอปเฺนนมฺตุตหิ,ตฺิ เรสเนตฏฺตฺห€:ิติ เฺตยเาขจมตอํ ฺตนานตุ โิพฺตรโรฺภยนยคฺตํ า.ิ มสหพาฺเพชนหํิ
ในวฏั ฏะ, อนั เป็นแดนเกษม คอื วา่ อนั มภี ยั ออกแล้ว จากโยคะ ท.เหลา่ นนั้
ช่ือว่าอนั ยอดเย่ียม เพราะความท่ีแห่งพระนิพพานเป็ นธรรมชาต
ประเสริฐทส่ี ดุ กวา่ ธรรมอนั เป็นโลกยิ ะและโลกตุ ระ ท. ทงั้ ปวง ดงั นี ้
(แหง่ บาทแหง่ พระคาถา) วา่ โยคกเฺ ขมํ อนตุ ตรํ ดงั นี ้ ฯ
ในกาลเป็นทส่ี ดุ ลงรอบแหง่ เทศนา (อ. ชน ท.) มาก เป็นพระ เทสนาปริโยสาเน พหู โสตาปนฺนาทโย อเหสํ.ุ
อริยบคุ คลมพี ระโสดาบนั เป็นต้น ได้เป็นแล้ว ฯ เทสนา มหาชนสสฺ สาตฺถิกา ชาตาต.ิ
อ. เทศนา เป็นเทศนาเป็นไปกบั ด้วยวาจามปี ระโยชน์ เกดิ แล้ว
แกม่ หาชน ดงั นแี ้ ล ฯ
อ. เร่ืองแห่งพระนางสามาวดี สามาวตวี ตถฺ ุ.
(จบแล้ว) ฯ
๒. อ. เร่ืองแห่งเศรษฐชี ่อื ว่ากมุ ภโฆสกะ ๒. กุมภฺ โฆสกวตถฺ ุ.
(อนั ข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ
อ. พระศาสดา เมอื่ ประทบั อยู่ ในพระเวฬวุ นั ทรงปรารภ ซงึ่ เศรษฐี วิหรน“อฺโตุฏฺ ฐกามุ นภฺ วโโฆตสตกิ เสอฏิมฺ€ํ ึ ธอมามฺรพเทฺภสนกํเถสสต.ิฺถา เวฬวุ เน
ชอื่ วา่ กมุ ภโฆสกะ ตรสั แล้ว ซงึ่ พระธรรมเทศนานี ้ วา่ อฏุ ฺฐานวโต ดงั นี ้
เป็นต้น ฯ
ดงั จะกลา่ วโดยพสิ ดาร อ. อหวิ าตกโรค ยอ่ มเกดิ ขนึ ้ ในเรือน สปอหพ€มิวฺพาํรปตตตาจสกริชฺฉจมฺโคารฺฉึ โหาคอเนคนปุ คหปฺคตอสนราปุาฺเสนมปฺ ฺม,ิกชึมาฺชม;ตกหรฺข.ินิ ิกฺตรํ ,ิาอชาตคทโหึตกเตสฺวทฏาฺา€สยิโกานวมมฺ เคกคารเโาหว,
ของเศรษฐีในเมอื งราชคฤห์ ในนครชอ่ื วา่ ราชคฤห์ ฯ
ครนั้ เมอื่ โรคนนั้ เกดิ ขนึ ้ แล้ว อ. สตั วด์ ริ จั ฉาน ท. กระทำ� ซง่ึ แมลงวนั
ให้เป็นต้น เพยี งใด ซงึ่ โค ท. ยอ่ มตาย กอ่ น, ในลำ� ดบั นนั้ อ. ทาสและ-
กรรมกร ท. (ยอ่ มตาย), อ. เจ้าของแหง่ เรือน ท. (ยอ่ มตาย) ในกาล
ภายหลงั แหง่ ชนทงั้ ปวง ;
เพราะเหตนุ นั้ อ. โรคนนั้ จบั แล้ว ซงึ่ เศรษฐีด้วย ซง่ึ ภรรยาด้วย คณฺหติ.สฺมา โส โรโค สพฺพปจฺฉา เสฏฺ€ิฺจ ภริยจฺ
ในกาลภายหลงั แหง่ ชนทงั้ ปวง ฯ
อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ ผ้อู นั โรคถกู ต้องแล้ว แลดแู ล้ว ซง่ึ บตุ ร ผ้ยู นื แล้ว ลชอปจกีตวิสรภลิตฺสฺตนาํโยปาุเฺตรตกฬิตณุ,ิเปคฺวีสโฺเรเาฺณปธคตอชนยผหฺวปีุวฺยโฏุิํนกปฺาฺ€เฺโฏนสนาติโอตีฺเตยนม.ิฺเป,ตปเฺ นุหหนตุภาิิทฺตคิตหตํ นฺตอิตํ ฺตึ โสฺวฺวนภนาอาโินาฺตล,€หฺทเิอเปกกํสิตมิ ตตฺุวหฺ ฺาว€าา,าิต“กปตตํ ํ าลาโอยตอาอสถตโทุกาุลาฺธฏเอกรฺ€ิมตชิตตาสีวถฺฺววเมฺนิตาาาํึ
ในทใี่ กล้ มนี ยั นต์ า ท. อนั เตม็ แล้วด้วยนำ� ้ ตา กลา่ วแล้ว กะบตุ รนนั้ วา่
แนะ่ พอ่ ได้ยนิ วา่ ครนั้ เมอื่ โรคนี ้เกดิ ขนึ ้ แล้ว (อ. ชน ท.) ทำ� ลายแล้ว ซงึ่ ฝา
หนไี ปแล้ว ยอ่ มได้ ซงึ่ ชวี ติ , อ. เจ้า ไมแ่ ลดแู ล้ว ซงึ่ เรา ท. หนไี ปแล้ว
โดยประการใด โดยประการนนั้ เป็นอยอู่ ยู่ มาแล้ว อกี , อ. โกฏแิ หง่
ทรพั ย์ ท. ๔๐ อนั เรา ท. ฝังตงั้ ไว้แล้ว ในทโี่ น้น, ขดุ ขนึ ้ แล้ว ซง่ึ โกฏแิ หง่
ทรพั ย์ ท. เหลา่ นนั้ พงึ สำ� เร็จ ซง่ึ ชวี ติ ดงั นี ้ฯ
66 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ซไกหงล่ึ วฝบั ้แามอลหา.้วบนแซลตไีุ งึ่ป้วรมแนาสลนัรทู้่ ้วดฟเี่ าปไังปแ็นแลแทละล้อวี่บ้วยซดิ สขู่ง่ึาชค่อู ทฏังำ� .มแขผาหอ้กูรงง่ ลดภมวาั เาู แขแรลาลด้วะอาตบแยอ่ดลิแู่ ภะาลยับ้วฯคดิใอืนาคททวนี่.าเนมัห้ ตลสาา่นิ ้ยนปนทัี้ ทำ�ร.้ลอสางบิยไหสแ้อลอย้วงู่ โส เตสํ วจนํ สตุ ฺวา โรทมาโน มาตาปิ ตโร
วนฺทิตฺวา มรณภยภีโต ภิตฺตึ ภินฺทิตฺวา ปลายิตฺวา
ปพฺพตคหนํ คนฺตฺวา ทฺวาทส วสสฺ านิ ตตฺถ วสติ ฺวา
มาตาปิ ตวุ สนฏฺ€านํ ปจฺจาคจฺฉิ.
เแปห็นง่ ผบค้มูรุ รุษผีนั้ มนนแนัน้ั้ลเปะอ็นห.ผนใ้ไูควปดรแอๆลนั ้วงรใ้อูพนกรก้ขอานึมล้ แแแลลห้ว้วง่ ตฯซนง่ึ เบปร็ุนุษเดนก็นั้ มหาาแมลไิ ้วด้ ใเนพกราาละคแหวาง่ มตทนี่ อถ นํ ทหรกาเล คนฺตฺวา ปรุฬฺหเกสมสสฺ กุ าเล
อาคตตฺตา น โกจิ สญฺชานิ.
มซหจอองบ่ึ..ัาากโรเแรรขดาลอาคมรุา้ว.มรแทขบับิไลดุรซดรุจัพะขุษง้่ึ้าบคยนึเ้งนรดิ์ดิแานัพ้าลแองึ้ลวไนัทพเป้วปบ.ซงึ แ็นใเวรุงึ่ ลบหุษทา่อ้ว้ียไยรผอวดัพ้สู่ถู้แ.ดเยทู่งึลบใงั แ์ค่ีแ้วนียจลหรีนรกั้้วฯ้งู่แๆ;ใซทลชงึ่ยร้ก้สวยัพอ่ รอาซมะยยกง่ึไร์ ไค้รดูพซห้ววครราน้ย้อ,นมอสมอหทา.นซมี่แอชง่ึง่ึหา.นเรง่รขถเทาทรดุแรา.หขัพห(านึคง่้ยกมสแดิ์เริไปลญัแะด็้นวทล้,ญท้ว�ำถารด)แ้าัพอลงัววนนัย้าาว่่ ์ี ้ โส มธานตสาปฺสิ ตหอู โิ รคภทาินวฺนํ สญญตฺญฺวาาวเสจนินฺเตสธิ น“ฏมฺ€ํานนํ
คนฺตฺวา
โกจิ สญฺชานาต,ิ สจาหํ ธนํ อทุ ฺธริตฺวา วลญฺชิสฺสามิ,
“เอเกน ทคุ ฺคเตน นิธิ อทุ ฺธริโตติ มํ คเหตฺวา
วเิ หเ€ยฺยํ;ุ ยนฺนนู าหํ ภตึ กตฺวา ชีเวยฺยนฺต,ิ
อหอจก..ัรือทใใหคา่คค(ด้อรนรรซงั .ัังนน้้ง่ึๆจบนภนีกั้ถรุนัผต้นัั้กุษงึ้มูรอรแนแีคอะ.ลนัล้ทนว.้วะา�ำาถบคซมยาซรุง่ึา่ตจมุษงึ่ถจ้้อากแ้นนางงลางนนัก้ท้รวอาดง.)รนานังัเวดหนนง่เุา่ ป้วน็แี ้อฯ็ยชนลแยื่อบ้ทวลา่ ้คุี่วอองซคย.หซง่ึ ลขู่กงึ่นผอบผาง้่ึา้งรกูรุเขงนุษกราอะา่านนงยทนัเ้ผจ�ำรอ้กาซาืนะงลง่ึหไทกรา่ฯน.าวดไงึ่ รแซงัรลนรถับ้้,วีา้จฯอมว้า.า่องเยรถมาู้่าีอววทยาา่่ .ู่ อเถกํ ปิ โลตกิ ํ นิวาเสตฺวา “อตฺถิ โกจิ ภตเิ กน
อตฺถิโกติ ปจุ ฺฉนฺโต ภตกวีถึ ปาปณุ ิ.
อถ นํ ภตกา ทิสวฺ า “สเจ อมหฺ ากํ เอกํ กมมฺ ํ
กริสสฺ ส,ิ ภตฺตเวตนํ ทสสฺ ามาติ อาหํส.ุ
“กึ กมมฺ ํ นามาต.ิ
จถจจมเป้งงงาีช็นตผเว้าท้เา่กมูง(ว่ียอแลอวซ.ลซาบ.งึ่ชงึ่ะเขอทเนปม้กาก็า่้นาววทไนเทตียป.ป้่ีไนมก็ยนปวลอ่ตจา่ทา่ม้นงว.เหอแ,พแ(างุยน่ืลออจอ่ะ่ซ้ปว.ไมพง่ึ)ซรทขเอ่วะรป้าา่้า่โ;็นยวนทออสช)...,วนทแกอทย์แ.น.าา่เกถระ่จนท่หงิดแงา่าญเมลนทนด่กุ้าทียคงั ขทน.มือนึ.แ้ีก(้ดแแมจซางัลห้งรง่ึอน้วงล่ปโ.ีคส้กุฯลทใตัขนกุา่ ทวนึแนเ้ ์พว.ล,ลทอาะอา.ห.กเจ.นทชาง้ะรเาา่ลวเเนตกุลททือขาียทนนนึ.ว้).ี ้ “ปโพธนโจนกมมฺ ํ: สเจ อสุ สฺ หส;ิ ปาโตว อโยฏุ ฺเ€ชาถย,
“หตตาฺถติอาสสฺอาฏุ ทฺ€ีนหํถ สกฏานิ สนฺนยฺหถ, โคเณ อมมฺ า
ตณิ ตฺถาย คมนเวลายํ,
ตุมฺเหปิ ออาุโฏรฺ €เจหหถีต.ิ ยาคํุ ปจถ ภตฺตํ ปจถาติ
วิจริตฺวา
อ. บรุ ุษนนั้ รับพร้อมแล้ววา่ อ. ดีละ ดงั นี ้ฯ โส “สาธตู ิ สมปฺ ฏิจฺฉิ.
สเพด่ือบั ปคคอแร.ลรระัังงบ้้้วโนนยรุ ซนนััุษช้้ งึ่ นนเใสอ์แนัน้ ีย.กวไง่กชนัดขาน้หกรอนรองทะงึ่ยบท.ู่รุอใ�ำุไษน.แดนทลพ้ใ้นัี่หวใ้รก้ะแซฯลรลงึ่ ้า้วกฯชาาซรงงึ่ พาเรรนือะนนนนั้าหมทลวกุ า่งั ๆพหนิมวนง่ึัพิสๆแากร่บไรุ ดุษ้ทนรนั้ง อถสฺส สนฺตเิ ก วสนตฺถาย เอกํ ฆรํ อทํส.ุ
โส เทวสกิ ํ ตํ กมมฺ ํ อกาส.ิ
อถสฺส เอกทิวสํ ราชา พิมพฺ ิสาโร สทฺทมสโฺ สส.ิ
โอด.ยเปสกกยี ็ อตงน.ิ ไพนั่ ดร้เะเปปร็น็านแชเลสา้วยีน;งนั้ ขเพอเปรง็านบะผรุ เุ้ษทูหรตงผนุ ท้มู นั้รีทาอรบัพ.ซยพงึ่ ์มเรสะายี รกงารช(้อยางอ่นขมนั้อเงปตส็นรตััส)วแด์ทลงังั้ว้ นปีวว้ ฯา่ง โส ปน สพฺพรวญฺญู อโหส;ิ ตสมฺ า “มหาธนสสฺ
ปรุ ิสสเฺ สโส สทฺโทติ อาห.
ผลิตสือ่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ตั ิธรรม วดั พระธรรมกาย 67
ครัง้ นนั้ อ.นางสนมคนหนง่ึ ผ้ยู ืนแล้วในที่ใกล้ ของพระราชานนั้ ปจยินํหวฺเิณาตอติ.ตถฺวํสาวฺสา “นคสจนกฺฉฺตเถเิ กตสาฺส€ตตติ ,ิ าเออตเิมอํ ํกามชายนาปารหิจีตาาริ ิตกเําุอวกฏํ“รฺฏปาตชรุ ิีตสาิํ
คดิ แล้ว วา่ อ. พระราชา จกั ไมต่ รัส ซง่ึ พระด�ำรัสใดหรือ หรือวา่ นนั้ ,
อ. อนั อนั เรารู้ซง่ึ บรุ ุษนี ้ ยอ่ มควร ดงั นี ้ สง่ ไปแล้ว ซงึ่ บรุ ุษ
คนหนงึ่ (ด้วยค�ำ) วา่ แนะ่ พอ่ อ. ทา่ น จงไป อ. ทา่ น จงรู้ ซงึ่ บรุ ุษนนั่
ดงั นี ้ฯ
อ. บรุ ุษนนั้ ไปแล้ว โดยเร็ว เหน็ แล้ว ซง่ึ บรุ ุษนนั้ มาแล้ว ภตกโาสนํ เวภเตคกินารคโนกฺตกฺวาปณตมํ นทสุิสฺโฺวสา อเอาโคสนตฺติ ฺวอาาโ“รเเอจโสก.ิ
บอกแล้ว วา่ อ. บรุ ุษนน่ั เป็นมนษุ ย์ผ้กู �ำพร้า ผ้กู ระท�ำซง่ึ การรับจ้าง
ของนายจ้าง ท. คนหนง่ึ (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชา ทรงสดบั แล้ว ซงึ่ คำ� ของบรุ ุษนนั้ เป็นผ้นู ง่ิ เป็น ทิวเสรปาิ ชาตตติยสทสฺิวเสปวิจนตํ สสฺสตุ ฺวาสทตฺทณุ ํ ฺหสตีุ ฺวหาตุ ฺวตาเถทวตุาิยห-.
ทรงสดบั แล้ว ซง่ึ เสยี ง ของบรุ ุษนนั้ แม้ในวนั ทสี่ อง แม้ในวนั ทสี่ าม
ตรสั แล้ว อยา่ งนนั้ นนั่ เทยี ว ฯ
อ. นางสนมแม้นนั้ คดิ แล้ว อยา่ งนนั้ นน่ั เทยี ว สง่ ไปแล้ว (ซง่ึ บรุ ุษ) `วเภปปกฏวนุ ปเฺฏิตสปณพตสตปฺ ีตาฺพฺวมนุ ปา.ินเํ มิ,สุ ต`โฺ มป“ฺถสกหริจปากเาธณอารนโริกมสสเาณนตสฺ สุิ นโฺต;วสปเจตถรุยนิิวสถํ สาวฺเสสตุจสตุภฺเินโตสฺวาฺเ,ตาวปตโจติสฺวินทาฺนเฺโตทเสอตสติปิ ทํนุ “ฺทรวปาทหปฺาชตตนตุา;ิิ,ํํุ
บอ่ ย ๆ, (ครนั้ เมอื่ คำ� ) วา่ อ. มนษุ ยผ์ ้กู ำ� พร้า ดงั นี ้ (อนั บรุ ุษนนั้ )
กลา่ วแล้ว, คดิ แล้ว วา่ อ. พระราชา แม้ทรงสดบั แล้ว ซงึ่ คำ� วา่ อ. บรุ ุษ
นน่ั เป็นมนษุ ยผ์ ้กู ำ� พร้า (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ ยอ่ มไมท่ รงเชอื่ , ยอ่ มตรสั วา่
อ. เสยี งนนั่ เป็นเสยี ง ของบรุ ุษ ผ้มู ที รพั ยม์ าก (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้บอ่ ย ๆ;
อนั เหตุ ในเร่ืองนี ้ พงึ ม;ี อ. อนั อนั เรารู้ซง่ึ บรุ ุษนน่ั ตามความเป็นจริง
อยา่ งไร ยอ่ มควร ดงั นี ้ฯ
อ. นางสนมนนั้ กราบทลู แล้ว กะพระราชา วา่ ข้าแตพ่ ระองค์ ธปีตเวรเํ สรสาสาชสฺอาาารมทาตีตชาสิ.ายสฺนาํ อคานหฺตฺว“เาทว เออหตํ ํ สหธสนสฺ ํํ ลภรามชากนุลาํ
ผ้สู มมตเิ ทพ อ. หมอ่ มฉนั ได้อยู่ ซงึ่ พนั แหง่ ทรพั ย์ พาเอา ซงึ่ ธดิ า ไปแล้ว สหสสฺ ํ ทาเปส.ิ
ยงั ทรพั ยน์ น่ั จกั ให้เข้าไป สรู่ าชตระกลู ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชา (ทรงยงั บคุ คล) ให้พระราชทานแล้ว ซง่ึ พนั แหง่ ทรพั ย์
แกน่ างสนมนนั้ ฯ
อ. นางสนมนนั้ พาเอาแล้ว ซงึ่ ธดิ านนั้ ยงั ธดิ า ให้นงุ่ แล้ว ซงึ่ ผ้า อนมปิธิวควาสิฺคเติสปวสฺวาสิฏตาสฺฺวิปตมาน“ํิตฺนอคฺวมาาเตหมฺ าตวยคฺวิยมามิสยภฺสสํ ตาธทมีตกมฺธารวึคํตีถฺคิึ ปเรอาฏอกชิปาํคเคหนนมห.ฺนฺตลโาฺวตีนาธเอนาตเกิกอากฺุขกหํมํ ทวิตตฆฺวฺวีหฺถารํํํ
อนั มคี วามเศร้าหมองเป็นธาตุ ผนื หนงึ่ ออกไปแล้ว จากพระราชวงั
กบั ด้วยธดิ านนั้ ผ้รู าวกะวา่ เดนิ ไปแล้วสหู่ นทาง ไปแล้ว สถู่ นนอนั เป็นที่
อยขู่ องนางจ้าง เข้าไปแล้ว สเู่ รอื น หลงั หนง่ึ กลา่ วแล้ว วา่ แนะ่ แม่ อ. เรา ท.
เป็นผ้เู ดนิ ไปแล้วสหู่ นทาง (เป็น) พกั ผอ่ นแล้ว ในเรือนนี ้สนิ ้ วนั หนงึ่ และ
วนั สอง จกั ไป ดงั นี ้ฯ
(อ. หญงิ นนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ แม่ อ. ประชมุ แหง่ มนษุ ย์ วสติ ํ,ุ“อเอมตฺมํ กมุ พภฺ โหฆนู สิ กสฆสฺ รมเคานหสุํ กตาจุ นฺฉิํ,, ตนตฺถสคกจฺกฺฉาถาอติธ.ิ
ในเรือน ท. มาก, (อนั ทา่ น ท.) ไมอ่ าจ เพอ่ื อนั อยู่ ในเรือนน,ี ้ อ. เรือน
ของนายกมุ ภโฆสกะ นน่ั เป็นเรือนวา่ ง (ยอ่ มเป็น), อ. ทา่ น ท. จงไป
ในเรือนนนั้ ดงั นี ้ฯ
อ. นางสนมนนั้ ไปแล้ว ในเรือนนนั้ กลา่ วแล้ว วา่ ข้าแตน่ าย เปปอาฏกโิกาตสฺขหวาิตทฺตฺวคาีหตมปํ ติิสฺถสฺอาิธ“มสคาวานตสมฺติสิ ิ ฺสฺวนาาิกมอฺขาชม“ตฺเสิตชิ าํกุ วมทตนิ ิวฺวสาอมมิจตเยตฺฉฺตํิน.ํ ปมวนุ คสปฺคติ ปฺ กิฺวนุาาํ
อ. ดฉิ นั ท. เป็นผ้ไู ปสหู่ นทาง (เป็น) จกั อยู่ ในทนี่ ี ้สนิ ้ วนั หนง่ึ และวนั สอง
ดงั นี ้แม้ผ้อู นั นายกมุ ภโฆสกะนนั้ ห้ามแลว้ บอ่ ย ๆ (กลา่ วแลว้ ) วา่ ข้าแตน่ าย
อ. ดฉิ นั ท. อยแู่ ล้ว (สนิ ้ กาล) มวี นั หนง่ึ เป็นประมาณ ในวนั นี ้ จกั ไป
ในเวลาเช้าเทยี ว ดงั นี ้ไมป่ รารถนาแล้ว เพอ่ื อนั ออกไป ฯ
อ. นางสนมนนั้ อยแู่ ล้ว ในเรือนนนั้ นน่ั เทยี ว กลา่ วแล้ว วา่ อภอหรุ นชฺ สฺเฺิสตาฺสคาปมมจนตีติสเวติสฺ ลวฺเาถาตุมยวฺเีตติ,“สววปาตสนมฺุวิตปิาฺว,ปฺตานวุ “ํอนลนปิวํ ิพุนานอปทํหฺธิวิตเทเมฺวสตวาฺว, าปจยติตาสฺวหฺสาิ,
ข้าแตน่ าย อ. ทา่ น ให้แล้ว ซง่ึ คา่ กบั ข้าว ของทา่ น จงไป, อ. ดฉิ นั
จกั หงุ ต้ม เพอื่ ทา่ น ดงั นี ้ ในเวลาเป็นทไี่ ปสปู่ ่า แหง่ นายกมุ ภโฆสกะนนั้
ในวนั รุ่งขนึ ้ , (ครนั้ เมอื่ คำ� ) วา่ อ. อยา่ เลย อ. เรานน่ั เทยี ว หงุ ต้มแล้ว
จกั กนิ ดงั นี ้(อนั นายกมุ ภโฆสกะ) กลา่ วแล้ว , รบเร้าแล้ว บอ่ ย ๆ,
68 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
ซใกอผโเปดห้งึ่นรมัู ็ยน้โะเบาปภททตแ็รำน�ช้�ำนิลสนนทแ้ดวทุอะลร้วงธจัพ้วแยท์ิดายห.ีดก์กง่ด้วปก(จว้วซย่าาา่ายง่ึรอกหฯทนนัรงซุรน่ัะตอัพงึ่ เห้มแนทัยวกตีย์ใา่นงนวงแรทรแ(าลัซบ.หช)ะงึ่แต*ง่ กอลรรบั้าะา้วกหอนนลทูนาัตน่ั ร.อไลเวดทนัาตั้ใสียดนหถอว้าแุ ทงลยห้ว.กย)งุมุแงัสมตกบภาีข้มน่คุมโ้าแฆาควยลสสลก้วอกาใมุ นัหระภอ้มนนซโนัฆีรน�ำังึ่้ สบมขสใดห้ากราิส้ีดวะแแนส้ทุลลวนกยุ้้ัธวว้ ิ์ เตน ทินฺเน คหิตมตฺตเกเยว กตฺวา อนฺตราปณโต
โภชนานิ เจว ปริสทุ ฺธตณฺฑลุ าทีนิ จ อาหราเปตฺวา
ราชกเุ ล ปจนนิยาเมน สปุ ริสทุ ฺธํ โอทนํ สาธรุ สานิ จ
เทฺว ตีณิ สปู พฺยญฺชนานิ ปจิตฺวา ตสฺส อรญฺญโต
อาคตสฺส อทาส.ิ
ขใผน้้าบู เแรริโตือคอภน่น.รคาังนน้แนยาลีน้ นัย้้วน่ั ถอกเทงึ.มุ (ทียภอดวั่ว.โแฉิฆสลนั ส้วนนิ ้ กซวาทงะึ่นงั คส.หนวนนนาัเ้ มปมง่ึ ร็นแนเัปบลนัผ้็นพะ้)เู แหรว้หอนนั รงม่ ็สดู้แบแอเลคุหลง้วคน้วดลื่อวงัผยซา่น้มู แง่ึ ีอจี้นฯลต.ิ้วาดอยอ่ีลกยนะมุอ่ กดภมลงัโเปาฆ่นว็นีส้แฯกละจ้วนะวมนัา่้ ี อถ นํ ภญุ ฺชิตฺวา มทุ จุ ิตฺตตํ อาปนฺนํ ญตฺวา
“สามิ กิลนฺตมหฺ เอกาหทฺวีหํ อิเธว โหมาติ อาห.
โส “สาธตู ิ สมปฺ ฏิจฺฉิ.
ในเแแขในกเกแอยอวพนนกอกย.อมลุ่มนง่ัั่้นื่อภทแดง่่นเมา่้า่ภเผรอทนลี่ไงาวซฉิาปอ(อ(อ(คอ้โาูอหอนนออั้ียยแาฆวงยึ่นั...นรรัเน.น..เยนลีหวใักงะพ้นส้ชงเึ่นนตยนน้้กพนสนวนาั่ชมุกาืๆอรเา้าอ่าามมุนิตนมัเุราาฯงภ้ะ้กงยทยมงปาสภะียวสยกนอโเกอสิียกะอไสดนอฆันงซนโนักนยัมมุ.น้เว.ฆมุ้นาแเงึ่มมหสนุา่มนล(อ่ภมใศเภลสห(กงนกตาดนคกกา็มาภโน้ยัวโนกนลงะไนุฆัก็งจลทนฆร้ีอโนัรสะนาั่้นงึ่สซซัน้หา้่้ฆส่ีนอยสตเนแนวนดนงงนว่ึ่ึักพเน้กยีน)ู่กแลสดม้ันปทัแมงนั่ั้มลม่่ือุะหดนแั่ละะลแื่นอกา่รนเนา่นอ้้มงอทสวัเ้ะวลนนีกะนัวทด้น้ัฯนนนัั้ท))ย้ตใ้อ้ียวาลแน้วีวยทนวีหอ.ลงูว้ยหลา่,าส่ยัยนากว่.้้เเยางก,้วงวุวสขนมิอ่ลยแม้แออ่ดูเรแแลมุ้้นาตมพวีด้า่วนลูแ.กยงลัลาภแดนดัวาั่ไ้อะรลว่นท้ใู่้โวเวตป้แโเงาแพยนน้ัทวีขด).ฆทใ้นน่ลฯะซลน็อ้เค่นาดอวษก็.รส้ีวงวึ่า้ว้แฯมา่ภีืกงัหออสขแา่กยแตน.้วนาอนามแซะลฯใอนด่ีา(่ยวง้นน้นม่งในุใ่ึฯ้ซ.วฉิาสสนนใจดนะ่ักนังึ่้อต้ตยนัวาิตทวแฉิเาทต.้ิเชยมนัอมี่นลจฯนัอต.ดัือเอรนะเัก่น.ัตโีท้แยอปุ่กงนักเดอด่อียหล็.ข.นนรอยจอ่ฉินง้วทนึละๆ้ผแรทกนันทนัทซากุ่่ออ้สูลฯอ�ำี.งนำึ่�้ขย.)ยณ้กัขนวยท์นเนัออ่้วารก่อไูใี่แยีขาอมด่ดา้นเงลหาก่มมแ้อนัใไไนเเ่งา่งปมหริดมมงาาเีเไเื้อวห้นทแแแแแตอ่ร่ือแ่ นอไลลลลลลีายาคียไดปนยย้้้้้ือจววววววงร้,่ีู่ ้ อถสฺส สายมปฺ ิ ปนุ ทิวเสปิ มธรุ ภตฺตํ ปจิตฺวา
อทาส.ิ
มทุ จุ ิตฺตญฺจสสฺ ญตฺวา “สามิ กตปิ าหํ อิเธว
วสสิ สฺ ามาติ ตตฺถ วสมานา ตขิ ิเณน สตฺเถน ตสสฺ
มญฺจฏฺ€านํ เหฏฺ€าอฏนิยํ ตหํ ตหํ ฉินฺทิ.
มญฺโจ, ตสมฺ ึ อาคนฺตฺวา นิสนิ ฺนมตฺเตเยว, เหฏฺ €า
โอลมพฺ ิ.
โส “กสมฺ า อยํ มญฺโจ เอวํ ฉิชฺชิตฺวา คโตติ
อาห.
“สามิ ทหรทารเก นิวาเรตํุ น สกฺโกมิ,
อาคนฺตฺวา เอตฺเถว สนฺนิปตนฺตีต.ิ
“อมมฺ อิทํ เม ทกุ ฺขํ ตมุ เฺ ห นิสสฺ าย ชาตํ,
อหญฺหิ ปพุ ฺเพ กตฺถจิ คจฺฉนฺโต ทฺวารํ ปิ ทหิตฺวา
คจฺฉามีต.ิ
“กึ กโรมิ ตาต, วาเรตํุ น สกฺโกมีต.ิ
สา อิมินาว นิยาเมน เทฺว ตโย ทิวเส ฉินฺทิตฺวา
เตน อชุ ฺฌายิตฺวา ขียิตฺวา วจุ ฺจมานาปิ ตเถว วตฺวา
ปนุ เอกเทฺวรชฺชเุ ก €เปตฺวา เสเส ฉินฺทิ.
จ(ทผอม้ะยอูี่นีอกา่นัอยงรทอใอ(นะ)่ไอูน..า่รทอ.ยวศนไน�ำ.อั่ดนีรนทนษ้ม,าาอทน่ีทอัยเะง้ยป.ส.งกัไ้ค็า่นปดดนมุกรง้วเฉินัมไภรด้ปรงะนัเนโง็ัม,นทฆตนนัอย้่ืแใ�ำสกี นน้อ่ลฯแกไกาก้มวลปละยาไ้โวแนา่กมดลลวนมัุอ่นย้ ้ใวแภาคีห้ลอทจโล้วเ้ฆวป.ี่ภากุเ)็สพนมเาขรกวคผเื่อนึา้ปะา่้มพอูแ็นนจนัิใลืนแน้ัอ้ชกั้หวนฯนเ่ัเไ้าจปะ่ปเม้็าพกดนขลใีผยอ่ซนอ้า่สวูงึ่ งทวอกกเั ดแ่ี.ไวนั หก็แลา่ ดกน้มผนวฉิบั้้งคัู่แ,นัแด้หนุวอล้วา่ง่เ.้จวคยเนตเะเยรอขกนียั่า.า่ทรเงทะเเ.ท,ปปเยีทร.็็วนนฯ�ำา ปต.ิ ตํทิวสํ ตสมฺ ึ นิสนิ ฺนมตฺเตเยว, สพฺพํ €านํ ภมู ิยํ
สีสํ ชนฺนเุ กหิ สทฺธึ เอกโต อโหส.ิ คมิสฺสามิ,
นิปชโฺชสนมอญฏุ ฺฺจ€สายฺสา“ปกิ ึ กโรมิ, อิทานิ กหุ ึ กโตมหฺ ีติ
อาห. ตมุ เฺ หหิ อสฺสามิโก
“ตาต กึ กโรมิ, ปฏิวิสฺสกทารเก วาเรตํุ น
สกฺโกมิ,
ผลติ ส่อื การเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปริยัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 69
(อ. เรื่องนนั้ ) จงมเี ถดิ , อ. ทา่ น อยา่ คดิ แล้ว, อ. ทา่ น จกั ไป ในทไ่ี หน นคมิปิสชโสฺฺสชหโาสนตีตกุเ,ิ อากธสีตปํ มรสกําฺเโสอรหาจสมีตินยนิฺติตฺเยอตฺวิ,าตาหฺวอ.า“อิม“ิธาอายมคมฺจฺฉเตวสวลาามภยีตาิ ตอกิ ากสหุหสฺ .ึ
ในเวลานี ้ ดงั นี ้ เรียกมาแล้ว ซง่ึ ธดิ า กลา่ วแล้ว วา่ แนะ่ แม่ อ. เจ้า
จงกระทำ� ซงึ่ โอกาสเป็นทน่ี อน เพอ่ื พช่ี าย ของเจ้า ดงั นี ้ฯ
อ. ธดิ านนั้ นอนแล้ว ณ ข้าง ๆ หนงึ่ กลา่ วแล้ว วา่ ข้าแตน่ าย
อ. ทา่ น จงมา ในทนี่ เี ้ถดิ ดงั นี ้ฯ
อ. นางสนมแม้นอกนี ้ ยอ่ มกลา่ ว กะนายกมุ ภโฆสกะนนั้ วา่ วทเิวทสตกโออ.ิ สิถตมุ ฺเราารนวติปกํิาานยสมํปนา“โฺถตคสรวาจททมฺฉิ.ฺธกปึ าตจุ สาเฺฉ.ิอติ ก“มภกคึ นิ ฺเอิยจมามฺ นสิทปโรฺธชทึฺชสนิตีติปฺว.ิ ชาฺชาตตํิ
แนะ่ พอ่ อ. ทา่ น จงไป อ. ทา่ น จงนอน กบั ด้วยน้องหญงิ ดงั นี ้ฯ
อ. นายกมุ ภโฆสกะนนั้ นอนแล้ว บนเตยี งเดยี วกนั กบั ด้วยธดิ านนั้
ได้กระทำ� แล้ว ซง่ึ ความเชยชดิ ในวนั นนั้ นนั่ เทยี ว ฯ
อ. กมุ าริกา ร้องไห้ทว่ั แล้ว ฯ
ครงั้ นนั้ อ. มารดา ถามแล้ว ซงึ่ ธดิ านนั้ วา่ แนะ่ แม่ อ. เจ้า
ยอ่ มร้องไห้ เพราะเหตไุ ร ดงั นี ้ฯ
(อ. ธดิ านนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตแ่ ม่ อ. เรื่องชอ่ื นี ้เกดิ แล้ว ดงั นี ้ฯ ตภํตชฺตา““าโอมรหํม,าตตมฺ อุ ริมํ อินออิทกามนปามฺ ิสฺน,.ิาเมอกกึ ํ ชปสาากตทฺกนปาฺตร.ิิจการาิกตํํ,ุ ลทตฺธยํุาวปฏิ ฺฏเตอีตกํิ
(อ. มารดา กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ แม่ (อ. เรื่องนนั้ ) จงมเี ถดิ ,
(อนั เรา)อาจเพอื่ อนั กระทำ� อยา่ งไรได้,อ.อนั แม้อนั เจ้าได้ ซง่ึ ผวั คนหนงึ่
ยอ่ มควร, อ. อนั แมอ่ นั นายกมุ ภโฆสกะนนั้ ได้ ซง่ึ หญงิ ผ้รู บั ใช้ใกล้เท้า
คนหนง่ึ ยอ่ มควร ดงั นี ้ ได้กระทำ� แล้ว ซง่ึ นายกมุ ภโฆสกะนนั้ ให้เป็น
ลกู เขย ฯ
อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ อยแู่ ล้ว อยพู่ ร้อมแหง่ บคุ คลพร้อมเพรียงกนั ฯ เต สมคฺคสวํ าสํ วสสึ .ุ
อ. นางสนมนนั้ สง่ ไปแล้ว ซง่ึ ขา่ วสาสน์ แกพ่ ระราชา โดยอนั ลว่ ง ก“เทภรวีตยาตกสตว,ิ า.ิ ีถติยสํ กสฺ ฉตณิปเอาํ ตหฺตกจโโฺจรกเนยฺตนน,ุามยรสทสฺณโฺ ฺโปฑนติสฆโาฆเสรสนนํ ฉํ โกเณปาเเสรนตสิุ
ไปแหง่ วนั เลก็ น้อย วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ อ. พระราชา ขอจง
(ทรงยงั ราชบรุ ุษ) ให้กระทำ� ซง่ึ การป่าวร้อง วา่ อ. ชน ท. จงกระทำ�
ซง่ึ มหรสพ ในถนนอนั เป็นทอี่ ยแู่ หง่ นายจ้าง, ก็ อ. มหรสพ อนั บคุ คล
ใด ยอ่ มไมก่ ระทำ� ในเรือน, อ. สนิ ไหม ชอื่ มปี ระมาณเทา่ นี ้ (ยอ่ มม)ี
แกบ่ คุ คลนนั้ ดงั นี ้ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชา (ทรงยงั ราชบรุ ุษ) ให้กระทำ� แล้ว อยา่ งนนั้ ฯ ราชา ตถา กาเรส.ิ
ครงั้ นนั้ อ. แมย่ าย กลา่ วแล้ว กะนายกมุ ภโฆสกะนนั้ วา่ แนะ่ พอ่ ฉโณอกถตนฺตํพฺโสพสวสฺ ุชอาาโตห, ก“ตึ ากตโรมภาตตก.ิวีถิยํ ราชาณาย
อ.มหรสพเป็นมหรสพ(อนั เราท.)พงึ กระทำ� ตามอาชญาของพระราชา
ในถนนอนั เป็นทอี่ ยแู่ หง่ นายจ้างเทยี ว เกดิ แล้ว, อ. เรา อ. จะกระทำ�
อยา่ งไร ดงั นี ้ฯ
(อ.นายกมุ ภโฆสกะกลา่ วแล้ว)วา่ ข้าแตแ่ มอ่ .ข้าพเจ้าแม้กระทำ� อยู่ กริสฺส“อามมีตมฺ .ิ อหํ ภตึ กโรนฺโตปิ ชีวติ ํุ น สกฺโกมิ, กึ
ซง่ึ การรบั จ้าง ยอ่ มไมอ่ าจ เพอ่ื อนั เป็นอย,ู่ อ. ข้าพเจ้า จกั กระทำ�
อยา่ งไร ดงั นี ้ฯ
(อ. แมย่ าย นนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ พอ่ (อ. ชน ท.) ชอื่ วา่ ผ้อู ยอู่ ยู่ เเรอกกนฺโํจ“วิตอาาปุ ตอเาทาเฺณวยฆนรากาหมวอาาจุ กสปฺจาํเิตตณวํุํุ สนอนสาฺตกลหาฺกพราานฺภต,าา.ิม,คอจอิณฺฉิณโตํปติ านคตาณมฺหกโุนเยตฺตนจ,ิ ิ
อยคู่ รองซงึ่ เรือน ยอ่ มรบั เอา แมซ่ ง่ึ หน,ี ้ อ. อาชญา ของพระราชา
(อนั ใคร ๆ) ไมพ่ งึ ได้ เพอื่ อนั ไมก่ ระทำ� , (อนั เรา ท.) อาจ เพอื่ อนั พ้น
ชอื่ จากหนี ้ ด้วยอบุ าย อยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ , แนะ่ พอ่ อ.เจ้า จงไป อ.เจ้า
จงนำ� มา ซง่ึ กหาปณะหนงึ่ หรือ หรือวา่ ซง่ึ กหาปณะ ท. ๒ จากทไี่ หน ๆ
ดงั นี ้ฯ
อ. นายกมุ ภโฆสกะนนั้ ยกโทษอยู่ ตเิ ตยี นอยู่ ไปแล้ว ยอ่ มนำ� มา สกโกหาฏสาิธนปโสนสํเาณฏปฺ€หนอาติณชุนํ ฺฌโิฉ.ตกณาหยํ าเนอปกฺโกตณตเมฺวํ าวขรียปกนฺโนหฺุโตาปกตณคเปิปนํ าเฺตสอหฺวตาจาหฺวฺจารเจยตตน.ิ อฺตตาตฺตฬเถโีสนว-
ซง่ึ กหาปณะหนง่ึ นนั่ เทยี ว จากทแี่ หง่ ทรพั ยม์ โี กฏสิ ส่ี บิ เป็นประมาณ ฯ
อ. นางสนมนนั้ สง่ ไปแล้ว ซง่ึ กหาปณะนนั้ แกพ่ ระราชา กระทำ� แล้ว
ซงึ่ มหรสพ ด้วยกหาปณะ ของตน ส่งไปแล้ว ซง่ึ ข่าวสาส์น
อยา่ งนนั้ นน่ั เทยี ว โดยอนั ลว่ งไปแหง่ วนั เลก็ น้อย อกี ฯ
70 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
อ. พระราชา (ทรงยงั ชน ท.) ให้รู้ทว่ั แล้ว อีก วา่ อ. ชน ท. ปนุ ราชา “ฉณํ กโรนฺต,ุ อกโรนฺตานํ เอตฺตโก
จงกระท�ำ ซง่ึ มหรสพ, อ. สนิ ไหม มีประมาณเทา่ นี ้ (ยอ่ มมี ทณฺโฑติ อาณาเปส.ิ
แก่ชนอ.ท.น) าผย้ไู มกก่มุ รภะโทฆ�ำสอกยะู่ นดนงัั้ นี ้ผฯ้อู นั นางสนมนนั้ กลา่ วแล้วอยา่ งนนั้
ปนุ ปิ โส ตาย ตเถว วตฺวา นิปปฺ ี ฬิยมาโน
นน่ั เทียว รบเร้าอยู่ ไปแล้ว น�ำมาแล้ว ซงึ่ กหาปณะ ท. สาม แม้อีก ฯ คนฺตฺวา ตโย กหาปเณ อาหริ.
อ. นางสนมนนั้ สง่ ไปแล้ว ซง่ึ กหาปณะ ท. แม้เหลา่ นนั้ สา เตปิ กหาปเณ รญฺโญ เปเสตฺวา ปนุ
แก่พระราชา สง่ ไปแล้ว ซงึ่ ขา่ วสาส์น โดยอนั ลว่ งไปแหง่ วนั เลก็ กตปิ าหจฺจเยน สาสนํ ปหิณิ “อิทานิ ปรุ ิเส
น้อย อีก วา่ ในกาลนี ้อ. พระราชา ทรงสง่ ไปแล้ว ซงึ่ บรุ ุษ ท. ขอจง เปเสตฺวา อิมํ ปกฺโกสาเปตตู .ิ
(ทรงยงั บรุ ุษ ท.) ให้ร้องเรียก ซง่ึ นายกมุ ภโฆสกะนีเ้ถิด ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชา ทรงสง่ ไปแล้ว ฯ อ. บรุ ุษ ท. ไปแล้ว ในที่นนั้ ราชา เปเสส.ิ ปรุ ิสา ตตฺถ คนฺตฺวา “กมุ ฺภโฆสโก
ถามแล้ว วา่ อ. บรุ ุษคนไหน ชื่อวา่ กมุ ภโฆสกะ ดงั นี ้ แสวงหาอยู่ นาม กตโรติ ปจุ ฺฉิตฺวา ปริเยสนฺตา ตํ ทิสวฺ า “เอหิ
เหน็ แล้ว ซงึ่ นายกมุ ภโฆสกะนนั้ กลา่ วแล้ว วา่ แนะ่ ทา่ นผ้เู จริญ อมโฺ ภ, ราชา ตํ ปกฺโกสตีติ อาหํส.ุ
อ. ทา่ น จงมา, อ. พระราชา ยอ่ มรับสง่ั หา ซง่ึ ทา่ น ดงั นี ้ฯ
อ. นายกมุ ภโฆสกะนนั้ กลวั แล้ว กลา่ วแล้ว (ซง่ึ ค�ำ ท.) มีค�ำวา่ โส ภีโต “น มํ ราชา ชานาตีตอิ าทีนิ วตฺวา
อ. พระราชา ยอ่ มทรงรู้จกั ซง่ึ เรา หามิได้ ดงั นีเ้ป็นต้น ไมป่ รารถนา คนฺตํุ น อิจฺฉิ. อถ นํ พลกฺกาเรน หตฺถาทีสุ
แล้ว เพ่ืออนั ไป ฯ ครัง้ นนั้ อ.บรุ ุษ ท. จบั แล้ว ซงึ่ นายกมุ ภโฆสกะนนั้ คเหตฺวา อากฑฺฒสึ .ุ
(ที่อวยั วะ ท.) มีมือเป็นต้น คร่ามาแล้ว ด้วยการกระท�ำด้วยก�ำลงั ฯ
อ. หญิงนนั้ เหน็ แล้ว ซงึ่ บรุ ุษ ท. เหลา่ นนั้ คกุ คามแล้ว วา่ สา อิตฺถี เต ทิสวฺ า “อเร ทพุ ฺพินีตา ตมุ เฺ ห มม
แนะ่ บรุ ุษผ้อู นั บคุ คลแนะน�ำได้ยากแล้ว ท. โว้ย อ. เจ้า ท. เป็นผ้ไู ม่ ชามาตรํ หตฺถาทีสุ คเหตํุ อนนจุ ฺฉวิกาติ ตชฺเชตฺวา
สมควร เพื่ออนั จบั ซง่ึ ลกู เขย ของเรา (ที่อวยั วะ ท.) มีมือเป็นต้น “เอหิ ตาต, มา ภายิ, ราชานํ ทิสฺวา ตว
(ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ (กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ พอ่ อ. ทา่ น จงมา, อ. ทา่ น หตฺถาทิคาหกานํ หตฺเถเยว ฉินฺทาเปสสฺ ามีติ ธีตรํ
อยา่ กลวั แล้ว, อ. เรา เฝ้ าแล้ว ซงึ่ พระราชา จกั ทลู (ยงั พระราชา) ให้ อาทาย ปรุ โต คนฺตฺวา ราชเคหํ ปตฺวา เวสํ
ทรงตดั ซง่ึ มือ ท. (ของบรุ ุษ ท.) ผ้จู บั ซงึ่ อวยั วะมีมือเป็นต้น ของทา่ น ปริวตฺเตตฺวา สพฺพาลงฺการปฏิมณฺฑิตา เอกมนฺตํ
นยงัน่ั เเพทศียวใดห้งเั ปน็นี ้พไาปเรออาบซแง่ึ ลธ้วิดาผ้ไปู ปรแะลด้วบั ขเฉ้าพงหาะนแ้าลถ้วงึ ดแ้วลย้วเคซรงึ่ ่ือพงรอะลรางั กชวางรั อฏฺ€าส.ิ
ทงั้ ปวง ได้ยืนแล้ว ณ ที่สดุ แหง่ หนงึ่ ฯ
อ. บรุ ุษ ท. คร่าไปรอบแล้ว น�ำมาแล้ว ซงึ่ นายกมุ ภโฆสกะ อิตรมปฺ ิ ปริกฑฺฒิตฺวา อานยสึ เุ ยว.
แม้นอกนีน้ น่ั เทียว ฯ
ครัง้ นนั้ อ. พระราชา ตรัสแล้ว กะนายกมุ ภโฆสกะนนั้ ผ้ถู วาย อถ นํ วนทฺ ติ วฺ า €ติ ํ ราชา อาห “ตวฺ ํ กมุ ภฺ โฆสโก
บงั คมแล้วยืนแล้ว วา่ อ. เจ้า เป็นผ้ชู ื่อวา่ กมุ ภโฆสกะ (ยอ่ มเป็น) นามาต.ิ
หรือ ? ดงั นี ้ฯ
(อ. นายกมุ ภโฆสกะ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองค์ผู้ “อาม เทวาต.ิ
สมมตเิ ทพ พระเจ้าข้า (อ. อยา่ งนนั้ ) ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรัสถามแล้ว) วา่ อ. เจ้า ลวงแล้ว ยอ่ มเคีย้ วกิน “กกึ ารณา มหาธนํ วญฺเจตฺวา ขาทสีต.ิ “กโุ ต
ซง่ึ ทรัพย์มาก เพราะเหตไุ ร ดงั นี ้ ฯ (อ. นายกมุ ภโฆสกะ กลา่ วแล้ว) เม เทว ธนํ, ภตึ กตฺวา ชีวามีต.ิ
วา่ ข้าแตพ่ ระองค์ผ้สู มมตเิ ทพ อ. ทรัพย์ ของข้าพระองค์ (จกั มี)
แตท่ ไ่ี หน , (อ. ข้าพระองค)์ กระทำ� แล้ว ซง่ึ การรบั จ้าง ยอ่ มเป็นอยู่ ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรัสแล้ว) วา่ อ. เจ้า อยา่ กระท�ำแล้ว อยา่ งนี,้ “มา เอวํ กริ, กึ อมเฺ ห วญฺเจสตี .ิ
อ. เจ้า ลวงแล้ว ซง่ึ เรา ท. เพราะเหตไุ ร ดงั นี ้ฯ
(อ. นายกมุ ภโฆสกะ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองค์ “น วญฺเจมิ เทว, นตฺถิ เม ธนนฺต.ิ
ผ้สู มมตเิ ทพ อ. ข้าพระองค์ ยอ่ มลวง หามไิ ด้, อ. ทรพั ย์ ของข้าพระองค์
ยอ่ มไมม่ ี ดงั นี ้ฯ
ครัง้ นนั้ อ. พระราชา ทรงแสดงแล้ว ซง่ึ กหาปณะ ท. เหลา่ นนั้ อถสฺส ราชา เต กหาปเณ ทสฺเสตฺวา “อิเม
แก่นายกมุ ภโฆสกะนนั้ ตรัสแล้ว วา่ อ. กหาปณะ ท. เหลา่ นี ้ กหาปณา กสฺสาติ อาห.
ของใคร ดงั นี ้ฯ
อ. เรอา.เป็นนผา้ยฉู กิบมุหภายโฆแสล้กวะยนอ่ นั้มเปร็นู้พรอ้อ.มกแหลา้วปณ(ะคิดทแ. ลเห้วล)า่ นวี ้า่ถโงึ อแล้ว! โส สญฺชานิตฺวา “อโห นฏฺโ€มหฺ ิ; กถํ นุ โข
อิเม รญฺโญ หตฺถํ ปตฺตาติ
ซงึ่ พระหตั ถ์ ของพระราชา อยา่ งไรหนอแล ดงั นี ้
ผลิตสื่อการเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยตั ิธรรม วัดพระธรรมกาย 71
แลดอู ยู่ ข้างนดี ้ ้วย ๆ เหน็ แล้ว ซง่ึ หญงิ ท. เหลา่ นนั้ แม้สอง ผ้ทู งั้ ประดบั ออคิิโมพตาฺภหจทิิโฺวตารรจมฺโเู อลาโล€เปกิตโนยาฺโชติตทาิสตหวฺาิ าภเทวฺ“วิตภปพิาฺพริยมนํณฺติฺฑวตจิตทิินปํฺเสตากสธม.ิ ิตมฺ าํ,
แล้วทงั้ ตกแตง่ แล้ว ผ้ยู นื แล้ว ณ ทใ่ี กล้แหง่ ประตแู หง่ ห้อง คดิ แล้ว วา่
อ. กรรม นี ้ หนกั หนอ, อนั หญงิ ท. เหลา่ นี ้ เป็นผ้อู นั พระราชาทรง
ประกอบแล้ว พงึ เป็น ดงั นี ้ฯ
ครงั้ นนั้ อ. พระราชา ตรสั แล้ว กะนายกมุ ภโฆสกะนนั้ วา่ แนะ่ ทา่ น- อาห.“อนถิสฺสนโยํ ราชา “วเทหิ โภ กสฺมา เอวํ กโรสีติ
ผ้เู จริญ อ. เจ้า จงกลา่ ว อ. เจ้า ยอ่ มกระทำ� อยา่ งนี ้เพราะเหตไุ ร ดงั นี ้ฯ เม นตฺถิ เทวาต.ิ
(อ. นายกมุ ภโฆสกะ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ
อ. บคุ คลผ้เู ป็นทอ่ี าศยั ของข้าพระองค์ ยอ่ มไมม่ ี ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรสั แล้ว) วา่ อ. บคุ คล ผ้เู ป็นทอ่ี าศยั ผ้เู ชน่ กบั ด้วยเรา “มาทิโส นิสสฺ โย น วฏฺฏตีต.ิ
ยอ่ มไมค่ วรหรือ ? ดงั นี ้ฯ
(อ. นายกมุ ภโฆสกะ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ “กลยฺ าณํ เทว, สเจ เม เทโว นิสฺสโย โหตีต.ิ
อ. ความดี (ยอ่ มเป็น), ถ้าวา่ อ. พระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ เป็นทอ่ี าศยั
ของข้าพระองค์ จะเป็นไซร้ ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรสั แล้ว) วา่ แนะ่ ทา่ นผ้เู จริญ อ. เรา (เป็นทอ่ี าศยั ) “โหมิ โภ, กิตฺตกํ เต ธนนฺต.ิ
จะเป็น, อ. ทรพั ย์ ของเจ้า มปี ระมาณเทา่ ไร ดงั นี ้ฯ “จตฺตาฬีส โกฏิโย เทวาต.ิ
(อ. นายกมุ ภโฆสกะ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ
อ. โกฏิ ท. สส่ี บิ (มอี ย)ู่ ดงั นี ้ฯ
(อ.พระราชาตรสั ถามแล้ว)วา่ อ.อนั (อนั เจ้า)ได้ ซงึ่ อะไรยอ่ มควร “กึ ลทฺธํุ วฏฺฏตีต.ิ “สกฏานิ เทวาต.ิ
ดงั นี ้ฯ (อ. นายกมุ ภโฆสกะ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ
(อ. อนั อนั ข้าพระองคไ์ ด้) ซงึ่ เกวยี น ท. (ยอ่ มควร) ดงั นี ้ฯ
อ. พระราชา ทรงยงั ราชบรุ ษุ ให้เทยี มแล้ว ซง่ึ เกวยี น ท. มรี ้อยมใิ ชห่ นงึ่ เ“กเกต“ปตสภนสาสหฏนตนเฺสสฺิณฺร€ฺถฺเจรตติฏิติาิฺวฺ€เชฺวเาทาสทาาปอเวทวนสิมาาตฺธสฺรสตตึําถมฺ,ิอิ ช€ิมธึเส“เคนนํปกตนหวกํึตปฺถตุควสอฺวุรุาฺเเตาปาติรสสหาน,ํ,โินสรนสตเาินอฺสสเฺตตมปฺสสกิฺตหตกสานํกนฺวากฺนําตฺเฏตคธิปํุ าธีตนนาวนนรตรฺฏติํนาฺาฺวฏชฺตเาตสปงติ โีตฺกคตสย,ฺิกเฺวปสฺชณวาา“าจุนเสเรฺฉปฺทท“กนิตอิตตตฺรกฺวตาฺวฺฺววาาตสฺถาาาร,ํิํึ
ทรงสง่ ไปแล้ว ทรงยงั ราชบรุ ุษให้นำ� มาแล้ว ซงึ่ ทรพั ยน์ นั้ ทรงยงั ราชบรุ ุษ
ให้กระทำ� แล้ว ให้เป็นกอง ทเี่ นนิ ของพระราชา (ทรงยงั ชน ท.) ผ้อู ยใู่ น
เมอื งราชคฤหโ์ ดยปกติ ให้ประชมุ กนั แล้ว ตรสั ถามแล้ว วา่ อ. ทรพั ย์ มี
ประมาณเท่านี ้ ของใคร ๆ มีอยู่ ในพระนครนีห้ รือ ดังนี,้
(ครนั้ เมอื่ คำ� ) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ (อ. ทรพั ยม์ ปี ระมาณเทา่ นี ้
ของใคร ๆ) ยอ่ มไมม่ ี ดงั นี ้ (อนั ชน ท.) (กราบทลู แล้ว), (ตรสั แล้ว) วา่
ก็ อ. อนั (อนั เรา) กระทำ� ซงึ่ อะไร แกบ่ รุ ษุ นนั้ ยอ่ มควร ดงั น,ี ้ (ครนั้ เมอ่ื คำ� )
วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ (อ. อนั อนั พระองคท์ รงกระทำ� ) ซงึ่ สกั การะ
แกบ่ รุ ุษนนั้ (ยอ่ มควร) ดงั นี ้ (อนั ชน ท.) กราบทลู แล้ว, ทรงตงั้ ไว้แล้ว
ซง่ึ นายกมุ ภโฆสกะ นนั้ ในตำ� แหนง่ แหง่ เศรษฐี ด้วยสกั การะ อนั ใหญ่
พระราชทานแล้ว ซงึ่ ธดิ า ของนางสนมนนั้ แกน่ ายกมุ ภโฆสกะนนั้
เสดจ็ ไปแล้ว สสู่ ำ� นกั ของพระศาสดา กบั ด้วยนายกมุ ภโฆสกะนนั้
ถวายบงั คมแล้ว กราบทลู แล้ว วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ อ. พระองค์ ท.
ขอจงทอดพระเนตร ซงึ่ บรุ ุษน,ี ้
อ. บรุ ุษชอ่ื วา่ ผ้มู ปี ัญญาเป็นเครื่องทรงจำ� ผ้มู อี ยา่ งนเี ้ป็นรูป นโ€ภสหปมตาินโกปฺึโตฺโตโเฏตก,อร,ิจปตตวธฺิฉช,ิรฺวีตูโาาาอปกาเนพุปปปิติฺพชตธสโฺวณีวีติลฺวฺสานามิลฺ ฺโมาาจวตตวยิยติํนาปธามาปนทกนมยิ โินาํลารฺนปอนตํ าากตกิอ;หวฺโํฺถิมการนิ,ินาสิวเาาอจปาเสเตปตสมฺนฺตฺวตติมาาาฺวฺวมฬาาาเนสีสมฏโภสอกฺต€ตธปฏุิฏฺตนกฺิาว€ํ วภเภิายีถวาเโนนิยาววํํ
ยอ่ มไมม่ ,ี (อ. บรุ ุษนนั้ ) เป็นผ้มู สี มบตั อิ นั บคุ คลพงึ เสวยมโี กฏสิ ส่ี บิ
เป็นประมาณ แม้เป็นอยู่ ยอ่ มไมก่ ระทำ� ซงึ่ อาการอนั เยอ่ หยงิ่ แล้วหรือ
หรือวา่ (ซงึ่ อาการ) สกั วา่ อสั มมิ านะ, (อ. บรุ ุษน)ี ้ เป็นราวกะวา่ ชน
ผ้กู ำ� พร้า (เป็น) นงุ่ แล้ว ซง่ึ ผ้าเกา่ กระทำ� แล้ว ซง่ึ การรบั จ้าง ในถนนอนั
เป็นทอ่ี ยแู่ หง่ นายจ้าง เป็นอยอู่ ยู่ อนั หมอ่ มฉนั รู้แล้ว ด้วยอบุ ายชอื่ น,ี ้
กแ็ ล (อ. บรุ ุษนนั้ อนั หมอ่ มฉนั ) ครนั้ รู้แล้ว ยงั บคุ คลให้ร้องเรียกแล้ว
ยงั บรุ ุษนนั้ ให้รบั พร้อมแล้วซงึ่ ความทแ่ี หง่ ตนเป็นผ้เู ป็นไปกบั ด้วยทรพั ย์
ยงั บคุ คลให้นำ� มาแล้ว ซงึ่ ทรพั ยน์ นั้ ตงั้ ไว้แล้ว ในตำ� แหนง่ แหง่ เศรษฐี
แม้ อ. ธดิ า อนั หมอ่ มฉนั ให้แล้ว แกบ่ รุ ุษนนั้ ;
72 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
ผ้มู อี ยขา่้างแนตเีพ่้ป็รนะรอูปงคเปผ์ ็น้เู จผร้อูิญนั หมออ่ .มฉบนั รไุ มุษเ่ คยผเห้มู น็ปี แัญล้ญว า(ยเปอ่ ็นมเเคป็รนื่อ)งดทงรั นงจี ้ ฯำ� ภนฺเต มยา เอวรูโป ธีติมา น ทิฏฺ€ปพุ ฺโพติ อาห.
ชแปมเกปห่ือ็หร็นะงว่าอกโา่บออชจยอเ.พ.่ืรอป่บู เตพิ็ปแนอแร็หรอน.ชละคง่นอตั้ีววศบว.ด้ิตนาราุ้ชวอสุษยมยวีกนัดอ่ติธสรปามใรขะุน(รรบทขทมอะกบีอร�ำกนาั งงคแ(ลอสมยบนลัแ้บดอีก่คุ้วหยบมแัรคง่อร่ลแเลตปมม้ลว)นซ็นนเ้วดผบง่ึเ)้ปนัว้;ก้เูซยีป็ยนเางกดึ่ป็นธพผร็เ็นอบรร้อมูรัรบยเะย.ีคีหมดอ่จูนวกต้ยำ�าา(รใุรยง่มูรยนอสัมหอ่เอ่โยสนมลรมมา่อนื่ือักกี้เไงมปนรมนต็จรนดีม่ี้รม้าชห้)วสัีกอ;ใอื่ยรแนทนัืวอนลโราเ่วน้ปว่ัลพัเา่ป็เนกยทวซ็นขอาน์่ยีง่ึ ชอื่นกนวั่ดวีง,ดาเตมกิูท้รวออ่อียีไยนนยถัว;ู่ ตํ สตุ ฺวา สตฺถา “เอวํ ชีวนฺตสฺส ชีวิตํ ธมมฺ ิกชีวติ ํ
นาม มหาราช; โจริกาทิกมมฺ ํ ปน อิธ โลเก เจว
ปี เฬติ หเึ สต,ิ ปรโลเก จ,
ตโตนิทานํ สขุ ํ นาม นตฺถิ; ปรุ ิสสสฺ หิ
ธนปาริชญุ ฺญกาเล ภตึ วา กสึ วา กตฺวา ชีวิตเมว
ธมมฺ ิกชีวติ นฺนาม;
ผผตอ(ผโ้้นถตู้ใัรููดัคสงึงหัย้ พแอรกมท่คลยร็ดว้้อวรแู่ าจอวซมลรด.ญง่ึ้แวรพลคอดร้ทวใวบ้วะนด.าแ)ยค้ควมลาปยวเ้วถัปญคามา็นมวีกนญาใไาีหม(ม้วยาโญอ่ดา่เแเพปยยล่็ียนปู่ท้วรตรวกทา้นารศ.ระผจท้ถูยาผ�ำงึอ่ก้ทเูพโปมสด.ร็)เนต้ยอจิอมปรยิญผแมกอู่้มูลีกตนย้ีอวาินัู่่ดยยเ้า่วทแเงยปียลนส็วะนผีเต้วปอู้สาิ็(ยน�ำแจโู่รรกผาดูปว้เ่บมูยปมคุีกธ็นแดครรตลงรรัล้มมนน้ว)ี ้ เอวรูปสฺส หิ วิริยสมปฺ นฺนสฺส สตสิ มปฺ นฺนสสฺ
กายวาจาทีหิ ปริสทุ ฺธกมมฺ สฺส ปญฺญาย นิสมมฺ การิโน
กายาทีหิ สญฺญตสสฺ ธมมฺ ชีวติ ํ ชีวนฺตสฺส
สตอิ วิปปฺ วาเส €ิตสสฺ อิสฺสริยา วฑฺฒนฺตเิ ยวาติ
วตฺวา อิมํ คาถมาห
อ. ยศ ยอ่ มเจริญย่ิง (แกบ่ คุ คล) ผมู้ คี วามเพยี รเป็นเหตลุ กุ ขน้ึ ดว้ ย “สอจุ ฏุ ิกฺ€มาฺมนสวโสฺ ต สตีมโต
ผูม้ ีสติดว้ ย ผูม้ ีการงานอนั สะอาดดว้ ย ผูใ้ คร่ครวญแลว้ - นิสมฺมการิโน
กระทำ� โดยปกตดิ ว้ ย ผสู้ ำ� รวมแลว้ ดว้ ย ผเู้ป็นอยโู่ ดยธรรมโดยปกตดิ ว้ ย สญฺญตสสฺ จ ธมฺมชีวิโน
ผูไ้ ม่ประมาทแลว้ ดว้ ย ดงั นี้ ฯ อปปฺ มตฺตสฺส ยโสภิวฑฺฒตีติ.
เหลา่ (นอนั.้ อหรนรถา)(แวหา่ ง่ บผท้มู )ีคววา่ามอเุฏพฺ ฐียารนเปว็นโเตหตดลุงั นกุ ีข้ฯนึ ้ (ดงั นี ้ ในบท ท.) ตตฺถ อุฏฺ ฐานวโตต:ิ อฏุ ฺ€านวิริยวนฺตสฺส.
สแเปหต็นง่มี ตบ((โ้ออนทต..)ออดวอรรงัรรา่นั นถถมส))ี ้ฯีโุจวทกิ วา่ษมา่ อผมฺ อ้มู สผกา้ถูสฺแตงึลาดพ้วมงัรพ้นอครีม้้ฯอือแมวลา่แ้วลด้อว้วนั ย(มดส้ีวคตยวิ กา(มรดรผงัมิดนอที ้ อ.แ)กหมแง่ลีกบ้วาทย)ก(ดรงรัวมนา่ ี ้ สตมี โตต:ิ สตสิ มปฺ นฺนสสฺ . นิรปราเธหิ
สุจิกมฺมสฺสาติ: นิทฺโทเสหิ
กายกมมฺ าทีหิ สมนฺนาคตสสฺ .
กจแหหหก�ำัราือหกมง่ บวนวี(อา่าด่ทด.งวั)แออนา่วลร.ีผรา่้ค้วถลรนก)ัน้ ริอสซวเะยมงึ่มา่ ทเา่ื่อมฺหผ�ำงก้ตอกพูนรยุาิจีร้ จรู่มา(ซกิัโรกนนงึ่ณมรี ก้(ีไะอาาซทนดแัรร�ำ้ลงงเ,ั รอาน้วอายนี .)้คฯ)่เูทกรืองัา้รวปซะา่จวง่ึทกักงใ�ำคกาแทรรรล่ะคเ.้ยวทรรียอว�ำาวญยวยอา่กแายงะลซนา่ ้วงึ่งี ้,โนอรอ(ีค้ยอ.ดผา่.งัหงลน(มนชดีห้อี่ือ้งัรวืนนอา่ )ีี ้ นิสมมฺ การิโนต:ิ “เอวญฺเจ ภวสิ ฺสติ, เอวํ
้ กริสสฺ ามีติ วา “อิมสฺมึ กมฺเม เอวํ กเต, อิทนฺนาม
ภวสิ ฺสตีติ วา เอวํ นิทานํ สลลฺ กฺเขตฺวา โรคตกิ ิจฺฉนํ
วิย สพฺพกมมฺ านิ นิสาเมตฺวา อปุ ธาเรตฺวา
กโรนฺตสสฺ .
เซโมอปดง่ึยกี ็นยชาคู่ ตสีวยร(้อิตนมเอป.่�ำงอ็สนดซเรำ�สต้งรึ่วเ้มนถเรยร็จ)อืกอ(อวดนร(ยา่ดรงั ู่มนงซัผผนีทง้่ึ้เูสู้ แวชี.้ำ�แ้ห)นวี รหงติ่แวมบง่มลดีกบท้แว้วาท)ลยร(้)ววไกซถาว่ าง่ึคมา่แกรอื กลีเธรวทาะรา่มย่ีรมกโมฺวผากไ้มทชูรงปรดชี.ีวเ)ัก้วอพ่โิ ษยนงมอื่ อตาีเภวอดาซกิชกชงงัึ่ ษกงแนโั่ คเลารีป้ฯเร้ว็โนปมด็ต(นแยโ้นดตลธย้นะร(ทรทสมวผำ�ตู าเ้มูคกรร็จอิใืรชทอรวมผ่ย.า่ )ูู้่ สญญฺ ตสสฺ าต:ิ กายาทีหิ สญฺญตสสฺ นิจฺฉิทฺทสฺส.
ธมมฺ ชีวโิ นต:ิ อาคาริกสสฺ ตลุ ากฏุ าทีนิ วชฺเชตฺวา
กสโิ ครกฺขาทีหิ อนาคาริกสฺส เวชฺชกมมฺ ทตู -
กมมฺ าทีนิ วชฺเชตฺวา ธมเฺ มน สเมน ภิกฺขาจริยา
ชีวิตํ กปเฺ ปนฺตสฺส.
ผลติ ส่ือการเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปริยัตธิ รรม วัดพระธรรมกาย 73
(อ.อรรถ) วา่ ผ้มู ีสตอิ นั ไมอ่ ยปู่ ราศแล้ว (ดงั นี ้ แหง่ บท) วา่ อปปฺ มตฺตสสฺ าต:ิ อวปิ ปฺ วตุ ฺถสตโิ น.
อปปฺ มตฺตสฺส ดงั นี ้ฯ
(อ.อรรถ) วา่ อ.ยศ อนั บณั ฑิตนบั พร้อมแล้ววา่ ความเป็นใหญ่ เจว ยโกสิตภฺติววิ ฑณฺฒฺณตภีตณ:ิ นสงฺขอาิสโฺสตริยจโภยคโสสมวมฺ ฑานฺฒสตงีตฺข.ิาโต
และโภคะและความนบั ถือด้วยดีด้วยนน่ั เทียว อนั บณั ฑิตนบั พร้อม
แล้ วว่าเกี ยรติและการกล่าวซ่ึงคุณอันบุคคลพึงพรรณนาด้ วย
ยอ่ มเจริญ ดงั นี ้ (แหง่ บท) วา่ ยโสภิวฑฺฒติ ดงั นี ้ฯ
ในกาลเป็นทสี่ ดุ ลงรอบแหง่ พระคาถา อ. นายกมุ ภโฆสกะ ตงั้ อยู่ ปเอตวฏิํ ฺค€มหาหถิ. าาอชปนรเฺิโสยสฺ สปาิ เสพนาหตู กฺถโมุิสกภฺาตโาเฆทปสสตโนฺตกาผิ ลชาาโทตสีนาตติ า.ิปปาตปฺตณุ ิผเสึ ล.ุ
เฉพาะแล้ว ในโสดาปัตตผิ ล ฯ (อ. ชน ท.) มาก แม้เหลา่ อน่ื บรรลแุ ล้ว
(ซงึ่ อริยผล ท.) มโี สดาปัตตผิ ลเป็นต้น ฯ อ. เทศนา เป็นเทศนาเป็นไปกบั
ด้วยวาจามปี ระโยชน์ เกดิ แล้ว แกม่ หาชน อยา่ งนี ้ดงั นแี ้ ล ฯ
อ. เร่ืองแห่งนายกมุ ภโฆสกะ กุมภฺ โฆสกวตถฺ ุ.
(จบแล้ว) ฯ
๓. อ. เร่ืองแห่งพระเถระช่อื ว่าจฬู ปันถกะ ๓. จฬู ปนฺถกตเฺ ถรวตถฺ ุ.
(อนั ข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ
อ. พระศาสดา เมอื่ ประทบั อยู่ ในพระเวฬวุ นั ทรงปรารภ ซง่ึ พระเถระ เวฬวุ “เอนฏุ ฺฐวาิหเนรนนฺโปตปฺ จมฬู าปเทนนฺถกาตตฺเิ ถอรมิํ อํ าธรมพมฺฺภเทกสเถนสํ ส.ิ ตถฺ า
ชอ่ื วา่ จฬู ปันถกะตรสั แล้วซง่ึ พระธรรมเทศนานีว้ า่ อฏุ ฐาเนนปปฺ มาเทน
ดงั นเี ้ป็นต้น ฯ
ได้ยนิ วา่ อ. ธดิ า ของตระกลู แหง่ เศรษฐีผ้มู ที รพั ย์ ในเมอื งราชคฤห์ หม“สอขวเออสตณเตาุ วจสิตวิฺวมฺฑสฺิยาารเฺ าาปาาหมชิมรขตปมกคณาหิู อฺ“ขเติอหฺตฑิย.ิ เมฺตมมมิกกเฺสโาาํหนิรตตนหาฺตาิธปภมนทิโตอํมูอยเาิทสโิมิกพเรฏํสสสฺพฺกเ€สฺมฺนนกิกรอึวิสมมลุ ิมฺสทสมฺ€ํ ปฺสนามํ สาเฺตตโนทธสทชฺติ;ีตฺธาาสตึาทนเํวานสวิเยสยฺสทยสฺนยปสชกนฺุถปํฺาฺกปฺวตนตาอรุคํิ ิสิสฺปตุ นกฺสโกวรภฺตลตินตสาีตลฺวฺวเเฺตติ ลลาาาาํ,,ิุ
ผ้อู นั มารดาและบดิ า ท. รกั ษาอยู่ เกนิ เปรียบ ในเบอื ้ งบนแหง่ พนื ้
แหง่ ปราสาท อนั ประกอบแลว้ ด้วยชนั้ เจด็ ในกาลแหง่ ตนเป็นผ้ถู งึ แลว้ ซงึ่ วยั
เป็นหญงิ โลเลในบรุ ุษ เพราะความทแี่ หง่ ตนเป็นผ้มู วั เมาแล้วด้วยความ
เมาในความเป็นแหง่ หญงิ สาว เป็น กระทำ� แลว้ ซง่ึ ความเชยชดิ กบั ด้วยทาส
ของตนนน่ั เทยี ว กลวั แล้ว วา่ อ. ชน ท. แม้เหลา่ อนื่ พงึ รู้ ซงึ่ กรรมนี ้
ของเรา ดงั นี ้กลา่ วแล้ว อยา่ งนี ้วา่ อนั เรา ท. ไมอ่ าจ เพอื่ อนั อยู่ ในทนี่ ,ี ้
ถ้าว่า อ. มารดาและบิดา ท. ของดิฉัน จกั รู้ ซง่ึ โทษนีไ้ ซร้,
อ. มารดาและบดิ า ท. จกั กระทำ� ซง่ึ ดฉิ นั ให้เป็นผ้มู ที อ่ นและทอ่ นอนั เจรญิ
อ. เรา ท. ไปแล้ว สปู่ ระเทศอนั ตา่ ง จกั อยู่ ดงั นี ้ฯ
อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ ถอื เอาแล้ว ซงึ่ ทรพั ยอ์ นั เป็นสาระในมอื ในเรือน คนนิกฺขฺตมเฺวตาิตฺววเาคส“เสิ ยหสฺ ตาฺถหมวตาาตฺถสิตอาตรโฺุถภํ ปวคิาเอหอคตมฺวํสเฺา.ุ อหตุ ิ ฺตอเชรานนทนฺวฏาฺ€เารนนํ
ออกไปแล้ว โดยประตู ด้านเหนอื (กลา่ วแล้ว) วา่ อ. เรา ท. ไปแล้ว
สทู่ เ่ี ป็นทอี่ นั ชน ท. เหลา่ อน่ื ไมร่ ู้ จกั อยู่ ในทใี่ ดหรือ หรือวา่ ในทน่ี นั้ ดงั นี ้
แม้ทงั้ สอง ได้ไปแล้ว ฯ
74 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
นถจขดไแชขเพกดซต(ใญถดหเ(แอเใเดไเสจปดปพยอปปดนน้องหมื่ะกอ่ึยาบาัอท่ังงงงงูรนััััั่ัร้็็็า.อนิ่้เนนรม้ืนแรรงนอนอนนไวม้อกา่ง่นงค่ีเเตาปะะหมปไภทผลา่ีแตยวงดผีีีีมตแรรอน((อออออออ((อัก้้้้ปะใ้หหแิใ็เฯญ้้เไออออา่ื่นเะีวลยอูร้้เ่รูลวูมเกนใหอ.........ปลหเคกใรฉลแววรกจะท้....งปนววทย้ วหอหสหน็ง้่ืิั(.เสห้เบสือัวเนยลพาาใ่่ะชก้ดงิ็รดปช�ชำอนปวสชน่ี้อชเาสเชญญฯใาาญอเก่้่ืงงูาแออ)วนราปล็ฯูงั็นนนนแรันันนนนาอ้ัยมน,ผใ(มมาแแ้น.ลาลูยงพน็ะือซิิน(งงอนสิสมงลพ้ทออยชร่มูเูีชนหหีนทท้ตแทนวัแาทท่ขนนีกงน่ึวน้ทจเเะน้ัาหชู้่อีน.ื่อวา่.ฯ่ือรีแโรนงง่่พัง่ีแนไกงั.ลัชัอ้ก..ิด้นน้ัั้หกมแนัฯุ่ด.ัส่ืงอืงอเอ้้กนป)หหน้อัมกปเห้้ใ่นรื่อวช(งพสหขแไหไถวีนนอยอแส(ยขดท้นนนค,คลาสนตวรง่ปอปนก้อลอา่ลอาง่งสกวนหเอัอู่อ,งาัตงาขอดิ่ทท้รหนนัฉาท้ลงรต้งมทเใาวง่งา่อนวแ่บงันใงง่งว.อหง้นแศาาะแนพนทน)น(า่.รถนใ.แทนเส.หแีอเอเงงง)ลโล้ฯหหเยยะันอทวานนารจั่เเ(มทเัาลทตปา้มยเัลกงท่เนรทปัห้ปวาาะ่กแแรดง้ลง่.ฯัทงหอมเ้ื่อว็รสาา้ี่นชแวผอว็านาทบแกนหวลน.รลไลลูาีย่กงวียนจแคงส)์ตผล้)ัแนยรคทปนูึัวลกผนัีย้้าน่้ณนัเนวัวา่ว)้ลกวั้ก้ทารผวลเอหวู้่์ูา่้้ดฯนวุ.วไษมนูว)ก)เทนั,ร้ผสทมไว้ข์้น้ผซยอจเซาูฑวทตา่แงัเอีโนกตแัภากปวิดอ้า)้)ฯเเูค่้อูซ.งรีนงเ.งู่ึ่นูผนทัียกนุกิ้.ตรใกนา่ร้กิอด่ง์แ,.ขใกงคเง่ึสยกว้นกืนัอูดพนีอษ่วกะ�ำริด้นข)นส้ัหิะ่ดคก้แลอหสาตลา่วอากรรทานทงมยนรัั่าอใแ้นเพนู่แ้วัาลกแอแ.วะาญัต้ะมดิบ(.ันรนัรเห่ีทเแ่�ำูใาเใาลงยล้้ลดใตาลชนาอวทมืงึทออมทเตวีผเนีนแดมหญซ.นิ้ง้้วรงอ่้ใไวถวยีวฯีวนก่น�ำั่าแน์�ำไ้ผใียเาูกลนมกางห่ึฟเผฉิเง่คล)ิตมขวใปิดดแไปาแก่,ใ้เรมูเวท้ต่อ้้วานนซนัเ่นพัปทัูกงวร่ลนื้กว็ลเยทแอล,่รนจดชแขลกปนุรรงแ่ึนคงไา(ัียแา่ิสา้อิภ้ลวดว.นรค่ืองะซลอภั็ทมนแขถลอเนนอรนลวิด้บญวเ(าอนพจแเอ้กืองอึ่งว์์ล้าเ่รพงึีว.ซพ.(้)นวี้าอยห.แใคะอเบ้ฯลี(ซล,ยูภร.ัแน้รเว้แงึ่ใรรนนสโรรั่อป.หหไาน้น็กกจ�ำังึ่วนตอุ่ลนเ์อคากดาอเาวปเตเ็ร.เัะค)ลปไงน่ามโรแใ้พมรวรนะ.่ัทท่�เำะ.ยา่ าปดทจเวเคครว็รนกื�ำงอลัผานอห)ใรไครเีย่ีเผ์มะสาสคาย่.วร)ทซเรน้ม้วรทนาความูาฯตลว้แรว(เไูอรเ็นาา่วนนูดแงา่ึ่อกียะอวอ่ศรื.แวรอมีจานห�ภุำทมทมนคัมืนอฯัยหาัด.คินอวัรา่.้าหมยพินัตถม่ดีซง่์ .ีน.มทเ้แนว้อภสอแนจ.วนป)ง่งวึทหอดงึงีึ่ับอาจภลเีแ่ีลแหนาะอดัส์ต้งพ่ึ้ีนไแรภกนจั่ีแญเง้แัซมจฬ.ูหอ้ะโหมวรไปพางึมำ�งกัรมนรแ็กบหัรเดงรมเึ่งรใแบ.งน่้ปปปะเง่กิดงอษกีใื่อ้รลนทกีกไไยรงง่ต้ยสก้ทอดเแกนฯดิัััียลนนนียปปมิด็อ้จ้�ทวำารคารฯงาัรเ่ร่ปู้ื่มนงาลูัากาววาัถถถนะจแแแแแแหรัะสรนราอนร้ นนืนกก่ออออรกทกกกลลลลลลาอไรรวนับกทที้ภปนนนนนืนีตั้ัััลกกยก้้้้้้อูฯะะะ�ววววาววำ่้้้ง)-,..์ ิู่ เตสํ เอกสฺมึ €าเน วสนฺตานํ สํวาสมนฺวาย
ตสสฺ า กจุ ฺฉิสมฺ ึ คพฺโภ ปตฏิ ฺ€าส.ิ
สา คพฺภปริปากมาคมฺม เตน สทฺธึ มนฺเตสิ
“คพฺโภ เม ปริปากํ คโต, าติพนฺธวุ ริ หิเต
€ทากุ เฺขนาวหํ,คพกฺภลุ วเฏุ คฺ€หาเนมํว นาม อภุ ินฺนํปิ อมหฺ ากํ
คจฺฉามาต.ิ โส “สจาหํ
ตตฺถ คมิสสฺ ามิ, ชีวิตํ เม นตฺถีติ ภเยน
“อชฺช คจฺฉาม เสฺว คจฺฉามาติ ทิวเส
อตกิ ฺกาเมส.ิ
สา จินฺเตสิ “อยํ พาโล อตฺตโน โทสมหนฺตตาย
คนฺตํุ น อสุ ฺสหติ, มาตาปิ ตโร นาม เอกนฺตหิตาว,
อยํ คจฺฉตุ วา มา วา, อหํ คมิสสฺ ามีต.ิ
สา, ตสฺมึ เคหา นิกฺขนฺเต, เคหปริกฺขารํ
ปฏิสาเมตฺวา อตฺตโน กลุ ฆรคมนภาวํ อนนฺตร-
เคหวาสีนํ อาโรเจตฺวา มคฺคํ ปฏิปชฺชิ.
โสปิ ฆรํ อาคนฺตฺวา ตํ อทิสฺวา ปฏิวสิ สฺ เก
ปจุ ฺฉิตฺวา “กลุ ฆรํ คตาติ สตุ ฺวา เวเคน อนพุ นฺธิตฺวา
อนฺตรามคฺเค สมปฺ าปณุ ิ.
ตสสฺ าปิ ตตฺเถว คพฺภวฏุ ฺ€านํ อโหส.ิ
โส “กึ อิทํ ภทฺเทติ ปจุ ฺฉิ. “สามิ เอโก ปตุ ฺโต
ชาโตต.ิ “อิทานิ กึ กริสฺสามาต.ิ
“ยสสฺ ตฺถาย มยํ กลุ ฆรํ คจฺเฉยฺยาม, ตํ กมมฺ ํ
อนฺตรามคฺเคว นิปผฺ นฺนํ, ตตฺถ คนฺตฺวา กึ กริสสฺ าม,
นิวตฺตามาติ เทฺว เอกจิตฺตา หตุ ฺวา นิวตฺตสึ .ุ
ตสฺเสว ทารกสสฺ ปนฺเถ ชาตตฺตา “ปนฺถโกติ
นามํ กรสึ .ุ ตสสฺ า นจริ สเฺ สว อปโรปิ คพโฺ ภ ปตฏิ ฺ€ห.ิ
สพฺพํ ปรุ ิมนเยเนว วติ ฺถาเรตพฺพํ.
ตสฺสาปิ ทารกสสฺ ปนฺเถ ชาตตฺตา ป€มํ ชาตสฺส
“มหาปนฺถโกติ นามํ กตฺวา ปจฺฉา ชาตสสฺ
“จฬู ปนฺถโกติ นามํ กรึส.ุ
เต เทฺวปิ ทารเก คเหตฺวา อตฺตโน วสนฏฺ€านเมว
คตา.
ผลิตสอ่ื การเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ัติธรรม วัดพระธรรมกาย 75
เมอื่ ชน ท. สองเหลา่ นนั้ อยอู่ ยู่ ในทน่ี นั้ อ. ทารกชอื่ วา่ มหาปันถกะ ท`วอทาายรนตฺยเฺเเกกตโตกาส“ตํจสิ ตนฬู ตุวตตปทฺวฺถิฺถาตนีตาฺตวม.ิ ิสามน`ตอหฺตรยําาฺยปนปิกิ ตํ,จุาามฺตฉตหิิ ิ “วาอ“ทปอมนนยมฺ ฺตฺถฺยิ,กโอทกกาจอรเฺฺจโยิกฺยอิกทอมาาหฺตรฺเิากกจาํ
ฟังแล้ว ซง่ึ ทารก ท. เหลา่ อน่ื ผ้กู ลา่ วอยู่ วา่ อ. อา อ. ลงุ ดงั นดี ้ ้วย วา่
อ. ป่ ู อ. ยา่ ดงั นดี ้ ้วย ถามแล้ว ซง่ึ มารดา วา่ ข้างแตแ่ ม่ อ. ทารก ท.
เหลา่ อนื่ ยอ่ มกลา่ ว วา่ อ. ป่ ู ดงั นี ้ยอ่ มกลา่ ว วา่ อ. ยา่ ดงั น,ี ้ อ. ญาติ ท.
ของเรา ท. ยอ่ มไมม่ ี แลหรือ ? ดงั นี ้ฯ
(อ. มารดา กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ พอ่ เออ อ. ญาติ ท. ของเรา ท. รอามชหฺ ค“าหอกนาํ มคพเหรู ตปาตานตกโอวามตหฺ ธ.ิ านกเสํ ฏเฺอ€ีตนฺถามาอตยกฺยาโก, นตตตฺถฺถิ,
ยอ่ มไมม่ ี ในทน่ี ,ี ้ แตว่ า่ อ. ตา ของเจ้า ท. ชอ่ื วา่ ธนเศรษฐี (ยอ่ มม)ี
ในเมอื งชอ่ื วา่ ราชคฤห,์ อ. ญาติ ท. ของเรา ท. ในเมอื งราชคฤหน์ นั้
เป็นผ้มู าก (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
(อ. มหาปันถกะ กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตแ่ ม่ อ. เรา ท. ยอ่ มไมไ่ ป “กสมา ตตฺถ น คจฺฉาม อมมฺ าต.ิ
ในเมอื งราชคฤหน์ นั้ เพราะเหตไุ ร ดงั นี ้ฯ
อ. หญงิ นนั้ ไมบ่ อกแล้ว ซงึ่ เหตแุ หง่ การมา แหง่ ตน แกบ่ ตุ ร ปทมทาสํสตุ รฺเํฺเสตกสสาสขาสฺุ าาปทออมนุติสตาปฺตฺสวิ ติยปนฺโ.ินฺตนุ ก,ิํ อิลกาเเมคเถอนมนหฺตนฺเิทต,ิกาสากน,ุ รึิณโนสํ ทาปมมาตุริกากฺตตํ าสาอนปฺสาํิหตอโรอก“ยเอถฺยทิเตมกิสฺวกฺวามลุา,ํํ
ครนั้ เมอ่ื บตุ ร ท. กลา่ วอยู่ บอ่ ย ๆ กลา่ วแล้ว กะสามี วา่ อ. ทารก ท.
เหลา่ นี ้ ยงั ดฉิ นั ให้ลำ� บากอยู่ เกนิ เปรียบ, อ. มารดาและบดิ า ท.
เหน็ แล้ว ซงึ่ เรา ท. จกั เคยี ้ วกนิ ซงึ่ เนอื ้ หรือ ?, อ. ทา่ น จงมา อ. เรา ท.
จกั แสดง ซงึ่ ตระกลู แหง่ ตา แกท่ ารก ท. ในกาลนี ้ดงั นี ้ฯ
(อ.สามนี นั้ กลา่ วแล้ว)วา่ อ.เราจกั ไมอ่ าจเพอ่ื อนั มใี นทพ่ี ร้อมหน้า, รอนายยชฺยิสคกสฺ“เ“ทหอสกาฺวํหามลุ ปํธปเีติมุ ต.ิ สวฺวมาทชมฺ นเฏยขฺุนา€านุํครวทภฏทฺวเฺวาฏกาิตรตนเเรํุกีตจ.ิินเอกออิสสาุปกทสฺ าฺขาาเิสยยฺสสนาามลอิ,านทยปุเาตพรุ วกฺเสพปาสึ นนน.ุ ํ
แตว่ า่ อ. เรา จกั นำ� ไป ซง่ึ ทารก ท. เหลา่ นนั้ ดงั นี ้ฯ
(อ. ภรรยานนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ อ. ดลี ะ อ. อนั อนั ทารก ท. เหน็
ซงึ่ ตระกลู แหง่ ตา ด้วยอบุ ายอยา่ งใดอยา่ งหนง่ึ นนั่ เทยี ว ยอ่ มควร ดงั นี ฯ้
อ. ชน ท. แม้สอง พาเอาแล้ว ซงึ่ ทารก ท. ถงึ แล้ว ซงึ่ เมอื งราชคฤห์
โดยลำ� ดบั อยแู่ ล้ว ในศาลาหลงั หนง่ึ ใกล้ประตแู หง่ พระนคร ฯ
อ. มารดาของทารก (ยงั บคุ คล) ให้บอกแล้ว ซง่ึ ความทแี่ หง่ ตนเป็น มาตาทปาิ ตรกนู มํ าอตาาโรจเทาฺวเปสท.ิ ารเก คเหตฺวา อาคตภาวํ
ผ้พู าเอา ซงึ่ ทารก ท. สอง มาแล้ว แกม่ ารดาและบดิ า ท.ฯ
อ.มารดาและบดิ า ท. เหลา่ นนั้ ฟังแล้ว ซงึ่ ขา่ วสาสนน์ นั้ เปผ€มปาาหตุ เตสสฺาโํ,ุตกุปเนตเฏรฺตอฺา€นตูตธาต.ิฺติกนํธกาํ ีตน,สาคฺนานาสนฺภตมนฺวตู ํ าสปสกธตพุุ นฺกฺวฺพาาํ าชีวคเ“นนตสเาฺหตหํสม,ตุิ าฺวเอราทนมาตหฺ รวฺถาเเิจิ;กทกรเฺวํนตปฺตปจิอากนมนฺขหฺชํปุ นอาเนถกิธาํ
(กลา่ วแล้ว) วา่ (แหง่ ชน ท.) ผ้เู ทย่ี วไปอยู่ ในสงสารหนา (อ. ชน ท.)
ช่ือว่าผ้ไู ม่เคยเป็ นบตุ รเป็ นแล้ว ชื่อว่าผ้ไู ม่เคยเป็ นธิดาเป็ นแล้ว
ยอ่ มไมม่ ี ; อ. ชน ท. สองเหลา่ นนั้ เป็นผ้มู คี วามผดิ ใหญ่ ตอ่ เรา ท.
(ยอ่ มเป็น), อนั ชน ท. สองเหลา่ นนั้ ไมอ่ าจ เพอ่ื อนั ยนื ในคลองแหง่
จกั ษุ ของเรา ท., อ. ชน ท. แม้สอง ถอื เอา ซงึ่ ทรพั ย์ ชอ่ื มปี ระมาณเทา่ นี ้
ไปแล้ว สทู่ อี่ นั สำ� ราญ จงเป็นอยเู่ ถดิ , แตว่ า่ (อ. ชน ท. สอง) จงสง่ ไป
ซงึ่ ทารก ท. ในทนี่ ี ้ดงั นี ้ฯ
อ. ชน ท. สองเหลา่ นนั้ ถอื เอาแล้ว ซงึ่ ทรพั ย์ อนั อนั มารดาและ ทตู านเตเฺ เตวหิ หเปตสฺเถติ ํ ทธนตํฺวคาเหปตหฺวิณาึสท.ุ ารเก อาคต-
บดิ าท.เหลา่ นนั้ สง่ ไปแล้วให้แล้วซง่ึ ทารกท.ในมอื ของทตู ผ้มู าแล้วท.
นนั่ เทยี ว สง่ ไปแล้ว ฯ
อ. ทารก ท. เตบิ โตอยู่ ในตระกลู แหง่ ตา ฯ ทารกา อยฺยกกเุ ล วฑฺฒนฺต.ิ
76 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
พขอ(ยอ.งึ อ่ จงอมพิตนอใเมเนรญุ.ปนะ่ือท็น้มอทามา)ตมหศหร,ไกาพสาซปปปว่ลง่ึ แันนกันทลกรถวถ.้วบัะา่กกผใะสอดะนมนอ้.นวบไนงมัยน้ัซ้ รเหตหรร้กไ,าาพลปลอปา่ชฯอา่.ันนาวยกถนั้แฯู่รกหลสะะน้ผวสู่ ยาม�ำกอน่ พะมกัองตึ ไ.บปาขวอจเชวพงฬู า่พื่อดปรองัันถะนนั้าถศีฟว้กฯาา่ังะสซดอง่ึาเ.ปธ็รทนเนรา่เมดือนกงก็ นถยทิจา่ิง. เตสุ จฬู ปนฺถโก อตทิ หโร, มหาปนฺถโก ปน
อยฺยเกน สทฺธึ ทสพลสฺส ธมมฺ กถํ โสตํุ คจฺฉติ.
ตสสฺ นิจฺจํ สตฺถุ สนฺติกํ คจฺฉนฺตสสฺ ,
ปพฺพชฺชาย จิตฺตํ นมิ.
โส อยฺยกํ อาห “สเจ มํ อนชุ าเนยฺยาถ, อหํ
ปพฺพเชยฺยนฺต.ิ
ดซด(ไแข(เคด้ามงึ่งงปัั ้แแรคนน้็แนันตล้�ำีีห(้้)ฯ้พ่วออเง่มเน.ะรโปห่ืะอลไ�ำ็นอรรกไพตืปงอ,ผทารอค้ใแูนงะั้.ผ?์คลสกดนั้เู้ร้วจนิดา�ำ้เรพร(งรั ิญยบกันสื่อซอ่ลวีอ)ง้่ึพมช(า่นมัอรวเแวบหปะนัแห่าเ็าวนพลจง่ปช้้)าวรเ;ัขจนะด)ถใ้้าาศถู้ากนาเกวอว่อสปสา่า่.ะ�ำน็นอทดนนคค.าานักัแ้เฤรว)จนกาห้าขตะ่นมสบยอรพีเ้สู่อ่เังสดจปอ่ พำ�มแีร็นนิญรอลหอะกั้าอวลอ.แจ,.ากงไกนคขซท่เเรรอรจ์ าขาา้,ท้างอรอบกพ.กง.ทวเขร(กจา่ลยูะ้า้าลกออแพ่ศจาา่ลมันารงรวะ้สวเทบบแปอด่าล็ววงวนานค้ชชวา่ ),์ “กึ วเทสิ ตาต, สกลโลกสสฺ าปิ เม ปพฺพชิตโต
ตว ปพฺพชฺชา ภทฺทกา; สเจ สกฺโกส,ิ ปพฺพชาหีติ
ตํ สตฺถุ สนฺตกิ ํ เนตฺวา, “กึ คหปติ ทารโก เต
ลทฺโธติ วตุ ฺเต, “อาม ภนฺเต อยํ เม นตฺตา
ตมุ หฺ ากํ สนฺตเิ ก ปพฺพชิตกุ าโมติ อาห.
ร(ยูปงั ใทดออาร..รูปกพหพนรนระนั้ะงึ่ศ)เใถาใหสรห้ระด้บู้ทาววั่บชทแอแลรกลง้วแ้ยววลงั ฯา่้วภอิกซ.ษงึ่เุธตผอจ้มู ปยีอังัญนั ทเจาทกรี่ยกกวนมั ไปีม้จเฏังพใฐ่ือหา้บบนณิวชแฑเกถะ่ทิดเปาด็รนกงั วนนตั ีนั้ฯ้ร สตฺถา อญฺญตรํ ปิ ณฺฑจาริกํ ภิกฺขํุ “อิมํ ทารกํ
ปพฺพาเชหีติ อาณาเปส.ิ
เถโร ตสฺส ตจปญฺจกกมมฺ ฏฺ€านํ อาจิกฺขิตฺวา
ปพฺพาเชส.ิ
มซซงง่ึ่ึาพกกรรอรมะ.มอีกสราาหลใมตัฝนเณนกฯอารรนัชกอ่ืเตรวะม็า่ ทมร�อำหไบาวปแ้ใันลน้ถวใจกไโะดดน้แยนั้ลอ้วบุเราซียยงึ่นกอเอานั ารแแอยลปุ บ้วสคมซาบงึ่ยพทระกบพรรทะุรทธลพ�ำแุ อจลนย้ว์ู่ โส พหํุ พทุ ฺธวจนํ อคุ ฺคณฺหิตฺวา ปริปณุ ฺณวสโฺ ส
อปุ สมปฺ ทํ ลภิตฺวา โยนิโสมนสกิ าเร กมมฺ ํ กโรนฺโต
อรหตฺตํ ปาปณุ ิ.
ยดยเอไรปนงงักััูาแจจ่อเ)ลกฬฬูู น(อ้วิดอปปอ.มแ.สัันนาหลสเู่พจถถาศ้วำ�หรกกเรแนศะระะษตกืัรอเนถฐฌ่ษพหขนัีรน้ งฐึนอาะนัใีจ้งนอนหถเงแนศั้กบ้้าใลรหลดวษว้้บา่ชว(ฐา่ยวยเวดีผพแงัสชอ้เงักูล่ือปเขุ .นถา้อว็อนีิลดท)้นัฯนัต)า่ใวดาเนหกา่ งัใใ้ิดนนหทขแีซล้้น้า.ฯลงำึ่�้แอ้พวสดตมแงึขบุั ท่ไตอนนปา่ผ่นีนั้นล้ ลญุ ว่แผกง้ากเูลจควต่จา่ เิรดิไวฬูศิ(ซแแญษปรลล้ัน,อ้้ววอยถออ.่กู.ยวทะดอา่า่ า่้งาวนนตยด(ีอมสง้ัวทนนัขุาา่ .ี ้ โส ฌานสเุ ขน ผลสเุ ขน วีตนิ าเมนฺโต จินฺเตสิ
“สกฺกา นุ โข อิมํ สขุ ํ จฬู ปนฺถกสสฺ ทาตนุ ฺติ
ป“ตมโพตหฺพาาเสเอชฏยยฺ€ฺยฺยิ กนเฺตสสเ.ิ ฏจฺ€ิสอฺสนชุ าสเนนฺตยกิฺยําถ,คนฺตอฺวหาํ เอวมาห
จฬู ปนฺถกํ
“ปพฺพาเชถ นํ ภนฺเตต.ิ
ขเใเถหหนอาลลศงมทาา่่ีลออเอไอนนาพ่ดย...ทนนนั่ั้รยู้่จพา.พนิแฯทฬูโเะรปวรดล.ะเปะหา็่(นยเัยนเถตวงบถออ่ถรนา่าุ่ .รตุมะกยนัะ้เรเอศะนเป)มอ.แรย็นั่นข.ษ่ือมงทัเ)อเศทฐ้จศนาดงีกึียฬูรนรัธงผ้ั ษษกวนิปด้เูบลฐาัีานฯ้ยีอนทว่ืตผถอ่ชมน.ั้าหู้กมแใมเนยะสลลหีไอด่ะซ้วลปใมอแีง่ึเา่หทแาลจอน้บลยีย้วนฬู น่ั้วววญุปเใพชน(ัเนเายปแอื่ปพตถ็ลออ่น็นรก้นวมัซะคบะกงศึ่เนนตปุกใลาเ็หรานันสขา่้ ้รตวดล)บขงัาดา้วอวอา่งัชไงผยนดธ(ู้เ่แูอ้ี(ิเดฉ้อกป.าพน็ททั่นคาชาาแนะรนรลกกแไ้วหทลททน้.ฯว).. เอเตเสฏปฺ€ตุี ฺตกาิรติ สาสเน สปุ ปฺ สนฺโน “กตรธีตาย โว
วตฺตํุ ลชฺชต;ิ ปจุ ฺฉิยมาโน จ “ปลาตธีตายาติ
ตสมฺ า สเุ ขเนว เตสํ ปพฺพชฺชํ อนชุ านาต.ิ
เถโร จฬู ปนถฺ กํ ปพพฺ าเชตวฺ า สเี ลสุ ปตฏิ ฺ€าเปส.ิ
โสปิ ปพฺพชิตฺวาว ทนฺโธ อโหส.ิ
เถโร ตํ อนสุ กิ ฺขนฺโต อิมํ คาถมาห
ผลิตสื่อการเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 77
กลา่ วแล้ว ซงึ่ คาถานี ้วา่
อ. ดอกบวั ชือ่ วา่ โกกนทุ มีกล่ินอนั ดี บานแลว้ ในเวลาเชา้ “ปทฺมํ ยถา โกกนทุ ํ สคุ นธฺ ํ
เป็นดอกไมม้ ีกล่ินไมไ่ ปปราศแลว้ พงึ เป็น ฉนั ใด, อ. เธอ ปาโต สิยา ผลุ ฺลมวีตคนธฺ ํ,
จงเหน็ ซ่ึงพระองั คีรส ผรู้ ่งุ เรืองอย,ู่ เพยี งดงั วา่ พระ อาทิตย์ องฺคีรสํ ปสสฺ วิโรจมานํ,
สอ่ งแสงอยู่ ในอากาศเป็นทีเ่ หน็ ซ่ึงรูปในระหวา่ ง (ฉนั นนั้ ) ดงั นี้ ฯ ตปนตฺ มาทิจฺจมิวนตฺ ลิกฺเขติ.
อ. พระจฬู ปันถกะนนั้ ไมไ่ ด้อาจแล้ว เพอ่ื อนั เรียนเอา ซง่ึ คาถา ๆ นาสกอ“กฺขิมสิ.ํ ฺมาเอตก.ิ ํ คาถํ จตหู ิ มาเสหิ อคุ ฺคณฺหิตํุ
หนง่ึ นี ้โดยเดอื น ท. สี่ ฯ
(อ. อนั ถาม) วา่ (อ. พระจฬู ปันถกะนนั้ ไมไ่ ด้อาจแล้ว เพอ่ื อนั เรยี นเอา
ซงึ่ คาถา ๆ หนง่ึ นี ้ โดยเดอื น ท. ส)ี่ เพราะเหตไุ ร ? ดงั นี ้ฯ
(อ. อนั แก้) วา่ ได้ยนิ วา่ ในกาลแหง่ พระสมั มาสมั พทุ ธเจ้า อปทฺุเทฺโสสวคาหกณิร กากหเสตุลฺสฺวปาปสมริหมฺอาาสสฺเมกพฺตฬรทุึ สฺธสฺ กอกาเาลส.ิ ทปนพฺธฺพภชิกิตฺขฺวโุ นา
พระนามวา่ กสั สปะ อ. พระจฬู ปันถกะนนั้ บวชแล้ว เป็นผ้มู ปี ัญญา เป็น
ได้กระทำ� แล้ว ซงึ่ การหวั เราะและการเยาะเย้ย ในกาลเป็นทเ่ี รียนเอาซงึ่
อเุ ทส ของภกิ ษผุ ้เู ขลา รูปใดรูปหนงึ่ ฯ
อ. ภกิ ษนุ นั้ ละอายแล้ว ด้วยการหวั เราะนนั้ ไมเ่ รียนเอาแล้ว มคคตหสณาสสฺิตฺหาเโคติสอหนนอิมิตตเภปมกิสกิกทวฺกชมฺขํ,นฺฌเฺุ มฺตคาอเนาาตยปุ .ถนมรํอุปกอยปารคุิํปสรฺคิห.ิทปเาํหพเตสฺพอนํุคชุ วิตฺคาลฺวณยชามฺหฺชวนินโตฺตฺตทสสเนนฺสฺสฺโว,ธ, จอนตชทุสฺตาฺเสฺ าโทตตโสร,.ิ ํ
ซง่ึ อเุ ทสนนั่ เทยี ว ไมไ่ ด้กระทำ� แล้ว ซง่ึ การสาธยาย ฯ
อ.จฬู ปันถกะนีบ้ วชแล้วเทยี วเป็นคนเขลาเกดิ แล้วเพราะกรรมนนั้
(ดงั น)ี ้, เมอ่ื พระจฬู ปันถกะนนั้ เรียนเอาอยู่ ซงึ่ บทในเบอื ้ งบน ๆ
อ. บทอนั พระจฬู ปันถกะทงั้ เรียนเอาแล้ว ๆ ยอ่ มหายไป ฯ เมอื่ พระ-
จฬู ปันถกะนนั้ พยายามอยู่ เพอ่ื อนั เรียนเอา ซง่ึ คาถานนี ้ น่ั เทยี ว
อ. เดอื น ท. สี่ ก้าวลว่ งแล้ว ฯ
ครงั้ นนั้ อ. พระมหาปันถกะ (กลา่ วแล้ว) วา่ ดกู อ่ นจฬู ปันถกะ นพสนาิกทุ สสฺขฺธเมกอสนฺโถากสสอเนน,ิภอํ ปิโพมตพสฺโหตพฺพเิ นาิ ,ชปเิตหนจกนวฺถติจิหโหฺูจคกาิํหิรมปาิภานเา“สจวกนหฬูํ ถิกินปํฺกเนมฑอปฺถตกฺฒตกฺถํ ฺเิ.ถกคตํ ตา.ิปจถฺวาฬูํํปเิปปอนคสิมเฺถฺสหสโสมฺตก,ิ ํึุ
อ. เธอ เป็นผ้ไู มส่ มควร ในศาสนานี ้ (ยอ่ มเป็น), อ. เธอ ยอ่ มไมอ่ าจ
เพอ่ื อนั เรียนเอา แม้ซง่ึ คาถา ๆ หนง่ึ โดยเดอื น ท. ส,ี่ ก็ อ. เธอ ยงั กจิ
แหง่ บรรพชติ จกั ให้ถงึ ซง่ึ ทส่ี ดุ อยา่ งไร, อ. เธอ จงออกไป จากทน่ี ี ้ดงั นี ้
คร่าออกแล้ว ซงึ่ พระจฬู ปันถกะนนั้ จากวหิ าร ฯ อ. พระจฬู ปันถกะ
ยอ่ มไมป่ รารถนา ซง่ึ ความเป็นแหง่ คฤหสั ถ์ เพราะความรกั ในพระพทุ ธ
ศาสนา ฯ
ก็ ในกาลนนั้ อ. พระมหาปันถกะ เป็นพระภตั ตเุ ทสก์ ยอ่ มเป็น ฯ ออปชอีวมฏปุุจุ โฺฺพฉฺ€สกาิ.ต“งวปยฺกนสโามกํฺมสิตมิฺจนฺวาคมาฺจารนตภฺตฺตกจ“ฺวกาาฺโานจิตเทลิฺตสสกพภมพตาลิกหหฺถํฺขาําภุ สุปรนตํนมฺเวาฺถตาปนนโลฺทเกูีตชสาิต.ิ ตภคตฺวฺวตนฺถาาฺตฺธุ วทุสเิ ธฺเนลทมมฺตปสมฺเิหนโกํกามปภาสโนิกทตุหฺฺถขาฺวตตูกยา.ิ ํิ
อ. หมอชวี ก ผ้โู กมารภจั ถอื เอาแล้ว ซงึ่ ระเบยี บและของหอมและเครื่อง
ลบู ไล้ อนั มาก ไปแล้ว สอู่ มั พวนั บชู าแล้ว ซงึ่ พระศาสดา ฟังแล้ว
ซงึ่ ธรรม ลกุ ขนึ ้ แล้ว จากอาสนะ ถวายบงั คมแล้ว ซงึ่ พระทศพล
เข้าไปหาแล้ว ซ่ึงพระมหาปันถกะถามแล้วว่าข้าแต่ท่านผู้เจริญ
อ. ภกิ ษุ ท. ในสำ� นกั ของพระศาสดา มปี ระมาณเทา่ ไร ดงั นี ้ฯ
(อ. พระมหาปันถกะ กลา่ วแล้ว) วา่ อ. ร้อยแหง่ ภกิ ษุ ท. มหี ้า
เป็นประมาณ ดงั นี ้ฯ
(อ. หมอชวี ก กลา่ วแลว้ ) วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เูจรญิ ในวนั พรงุ่ อ. ทา่ น ท. อาทา“เยสวฺ อมหฺภานกฺเตํ นิเพวสทุ เฺธนปปฺ ภมิกขุ ฺขาํ นคิ ณปฺหถจฺ าภติก.ิ ฺขสุ ตานิ
พาเอาแล้ว ซง่ึ ร้อยแหง่ ภกิ ษหุ ้า ท. มพี ระพทุ ธเจ้าเป็นประมขุ จงรบั
ซง่ึ ภกิ ษา ในนเิ วศน์ ของกระผม ท. ดงั นี ้ฯ
อ. พระเถระ กลา่ วแล้ว วา่ ดกู อ่ นอบุ าสก อ. ภกิ ษุ ผ้เู ขลา ชอื่ วา่ สอวมิรฺปุฬ“ตฏอฺหํ ิจุปิธฺฉสามาสตฺุโมมฺวกีตา, ิ จเจตถูฬฬูํ โปปรน€นฺเถฺถอปโโาตกกหฺว.าจนินเาฺเสตมสสาิ นทํ นฺโธนิมนภฺติกนฺขํุ
จฬู ปันถกะ เป็นผ้มู ธี รรมไมง่ อกงามแล้ว (ยอ่ มเป็น), อ. อาตมา ยอ่ มรบั
พร้อม ซง่ึ การนมิ นต์ เพอ่ื ภกิ ษุ ท. ผ้เู หลอื เว้น ซง่ึ ภกิ ษนุ นั้ ดงั นี ้ฯ
อ. พระจฬู ปันถกะ ฟังแล้ว ซงึ่ คำ� นนั้ คดิ แล้ว วา่
78 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
มอจขซองก่ึ.ัปี บงเรปคเะญุอร็นมวา.าาทโมณพด.ดครมยเ้ทวดิะคีทยา่เวถานศใานรีาน้มะเยสปเไอร่น็มนามาม่ตเรนม้ีแบันแี,่ือ้หพหจรง่รง่ับอกั้คอพ.เพมวป่ีชาร็าน้เอมกรยอมรสาะยงทขู่สดเอำ� ยปัซงั ง็นนง่ึซเใรกีงคนึ่้ฯาเาฤกรราหานเปลสั ใิม็นหนถน้ีเ์ธ้ปตอร็นเ.์รปมผป็น้มูชรเพะใาี นโ่ือตกยภภแรชาตะิกนยทกษน์อ�ำแุ อะอลทไกย้วร.,ู่ “เถโร เอตตฺ กานํ ภกิ ขฺ นู ํ นมิ นตฺ นํ สมปฺ ฏจิ ฉฺ นโฺ ต
มํ พาหิรํ กตฺวา สมปฺ ฏิจฺฉต,ิ นิสฺสํสยํ มยฺหํ
ภาตกิ สสฺ มยิ จิตฺตํ ภินฺนํ ภวิสสฺ ต;ิ กึ อิทานิ
มยฺหํ อิมินา สาสเนน, คหิ ี หตุ ฺวา ทานาทีนิ
ปญุ ฺญานิ กโรนฺโต ชีวิสฺสามีต.ิ
ในเวใลนาวเชนั ้ารเุ่งทขียนึ ้ ว ฯอ. พระจฬู ปันถกะนนั้ ได้ออกไปแล้ว เพื่ออนั สกึ โส ปนุ ทิวเส ปาโตว วิพฺภมิตํุ ปายาส.ิ
เซเอเถดปสพงึ่.วกู ็ดนื่อมา่อจ็อพทยืดนอค(อจนอับ่ีไี่ชน..จรปง.สางังัน่ัฬู้พกพคยนกึพขเปรรทรมนัอะม้รดันะียแจะยง้อวศถวฬพลจูอ่อยยาก้ฬวูปมร.เู่สะหะันปคฯใทดพจตกกถันรราฬูร่นา็ุลกงถอะอป้ะเนซัทก้ศ.หอั้นมุ ะรเาไดน็กธถแงปสงแัอตหกกอดนลรรซะง่ยจาี้วว้าปฯงึู่่ะฯจบขเรไหตด้ปาะทซน็รอูพตลูังสึ่แใยูรแเนแลหะู่ไล้ลทวดอซต้ว้ว่ีไ้ปงง่ึนุซ)หคโรงีึ่ลน้กว์,ะพกา่ะทเรใสพอะนบั ขใด.ศรเยน้าวะจ็าืนแกลขสจไ้ตปแาาาดฬู พลลนพ่แาป้วอลีรร้ันดเะะ้นัวขงถัอใอ้ขานกกงงไจีปลคะกค้ฯดั ้นเห์่อ์ผฝเ้ฉ้นนันเูจ้าจพกทแะรลไาววาิญป้ะาาว่่ง สตฺถา ปจฺจสู กาเลเยว โลกํ โวโลเกนฺโต อิมํ
การณํ ทิสวฺ า ป€มตรํ คนฺตฺวา จฬู ปนฺถกสสฺ
คมนมคฺเค ทฺวารโกฏฺ€เก จงฺกมนฺโต อฏฺ€าส.ิ
จฬู ปนถฺ โก คจฉฺ นโฺ ต สตถฺ ารํ ทสิ วฺ า อปุ สงกฺ มติ วฺ า
วนฺทิ.
อถ นํ สตฺถา “กหํ ปน ตฺวํ จฬู ปนฺถก อิมาย
เวลาย คจฺฉสีติ อาห.
“ภาตา มํ ภนฺเต นิกฺกฑฺฒต,ิ เตนาหํ วพิ ฺภมิตํุ
คจฺฉามีต.ิ
ซอบดปทแฝบใอไขมน่งวอ่ึ..างรัรนนั ผม่สดนงะปพงเดอ้าธยเทำ�าลี,รร(า้ธาเองอนักแะ้ะาอสลอคพาล.โ่หนกัมเนแยน(รพป้รวตแัขแมละันชะ็้ีนรล้อ(ถล้อีอวจนดเะ้สผวมง์้วนยัฬู้ว์ศอ้เมสมูู่ื่อย)่รูบะปาดี�ำพีหเากซบใไสคุสั้นวนนดงึ่รานืนร้ดคดยถผกิกสัล้งัาอขาลจ็ฤ้รกาน�ำเนอัรฉไปทเตะนี(ขทมงปก้ดอพใลูธรกัเอ)ร่าาแหธันสัิ์าางวงดขล้อนแดะบลาเ่ อ้(ารวอตลง่ัแบคูดุดราษงแนั้วอ่ลโ้้ควแวเชสลแห)ร้ทวยยลลหเ้เา่ลูววมพิศ้พรคว)ฯร,้า่วือดอณรซวรอดกดนาะจนาัง่ึ.้วํะรกดพมูรดเมยธาโเ่อ�ขำรเรชหีใอกบปอระอนนหต็งัทสนจแบงจเรจไุทบ)ลหณมูฬูแแฬรูกั ่ีหือ้แหมผลป้ปํรดนลง้ว้ง่อูอัว;นันหง้ค้า่วัาทนชัถนถอน,มฤีวรพอกีก้.้าหงจขกุ นผัด่ีชะะพงแสั้นาอเอูกเูมปหาชธปถยนนนั่อััี้็อื่อใง่น์,รคนหพนเทพะอสอรจมทรล่ีศทร.่จาด.ะฬูนแ่่ีูบะูีเรบอังบจ็อธนหคษปีมคอ้นไรองนังน่่ัันปะาลกรคงั่ ภเจเธพดถ�ำแแแท์ทถิกกกั้อกลลลวชยีริดษฏมุยย้้้ะวววาวง,ุีีู่ “จฬู ปนฺถก ตว ปพฺพชฺชา นาม มม สนฺตเิ ก,
ภาตรา นิกฺกฑฺฒิโตปิ กสฺมา มม สนฺตกิ ํ นาคจฺฉิ;
เอหิ, กินฺเต คหิ ิภาเวน, มม สนฺตเิ ก ภวิสสฺ สีติ
จกฺกงฺกิตตเลน ปาณินา ตํ สริ สิ ปรามสติ ฺวา
อาทาย คนฺตฺวา คนฺธกฏุ ิปมเุ ข นิสีทาเปตฺวา
“จฬู ปนฺถก ปรุ ตฺถาภิมโุ ข หตุ ฺวา อิมํ ปิ โลตกิ ํ
`รโชหรณํ รโชหรณนฺติ ปริมชฺชนฺโต อิเธว โหหีติ
อิทฺธิยา อภิสงฺขตํ ปริสทุ ฺธํ ปิ โลตกิ ํ ทตฺวา, กาเล
อาโรจิเต, ภิกฺขสุ งฺฆปริวโุ ต ชีวกสฺส เคหํ คนฺตฺวา
ปญฺญตฺตาสเน นิสีทิ.
แม้ อ. พระจฬู ปันถกะ แลดอู ยู่ ซงึ่ พระอาทิตย์ จฬู ปนฺถโกปิ สรุ ิยํ โอโลเกนฺโต ตํ ปิ โลตกิ ํ
นงั่ ลบู คล�ำอยแู่ ล้ว ซงึ่ ผ้าเก่าผืนนนั้ (ด้วยบริกรรม) วา่ รโชหรณํ “รโชหรณํ รโชหรณนฺติ ปริมชฺชนฺโต นิสีทิ.
รโชหรณํ ดงั นี ้ฯ
(อ. ทเอ่มน่ือแพหรงะ่ ผจ้าฬู เปกัน่า)ถเกปะ็นนขนั้องลเศบู รค้าลห�ำมออยงู่ แซลงึ่ ้วทอ่ไดน้เแปห็นง่ แผล้า้วเกฯ่า ผืนนนั้ ตสฺส ตํ ปิ โลติกขณฺฑํ ปริมชฺชนฺตสฺส กิลฏิ ฺ€ํ
อโหส.ิ
ในลำ� ดบั นนั้ อ. พระจฬู ปันถกะ คดิ แล้ว วา่ อ. ทอ่ นแหง่ ผ้าเกา่ นี ้ ตโต จินฺเตสิ “อิทํ ปิ โลตกิ ขณฺฑํ อตวิ ิย ปริสทุ ฺธํ,
เป็นของหมดจดรอบแล้ว เกินเปรียบ (ยอ่ มเป็น), แตว่ า่ (อ. ทอ่ น อิมํ ปน อตฺตภาวํ นิสฺสาย ปรุ ิมปกตึ ชหิตฺวา
แเดปหงั ็นนง่ ผผี ้ ้้าาเเเศรกิ่มร่า้าต)หงั้ออมายอศู่งยัแแซลลง้่ึว้ควอวยซาา่มงึ่ งอสนตันิ ้ีภ้เไกปาิดพแแลนละี ้้วคล,วะอาแ.มลสเ้วสงั อื่ขซามงึ่ รไปปทก.ตไอิยมนังัเ่ ทวมปิี่ยีในัสงหกส่อนนนอา เปอฏวฺ€ํ เปกนิลฺโฏิ ตฺ€ํ ชาตํ, อนิจฺจา วต สงฺขาราติ ขยวยํ
วิปสสฺ นํ วฑฺเฒส.ิ
ให้เจริญแล้ว ฯ ผลติ สือ่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 79
อ. พระศาสดา ทรงทราบแล้ว วา่ อ. จติ ของจฬู ปันถกะ ขนึ ้ แล้ว โปปสองนตฺกภฺวฺิลาสาฏิเสตาตฺ€ยํฺถํ มา“รจาราวชฬ“ูนคิสจรรปรฺฬสููโชนปชปาชฺฺถฺเทนิตกชฺโหถนตยกตฺุตฺวสฺวิตาาสฺ อฺวมตํ าจอฺถิตปิมิ,เอฺตสุราตํโเตํวตคฺิปาสปํ ถหิสฺโนากลรนิสารตํ ิ;หินอกิออีตฺภขโาพนิณารฺภุฬสฺฑวนิฺหตเฺตนวมฺวเิฺตยวาริ
สวู่ ปิ ัสสนา ดงั นี ้ตรสั แล้ว วา่ ดกู อ่ นจฬู ปันถกะ อ. เธอ อยา่ กระทำ� แล้ว
ซงึ่ ความหมายรู้วา่ อ. ทา่ นแหง่ ผ้าเกา่ นนี ้ น่ั เทยี ว เป็นผ้าเศร้าหมองแล้ว
เป็นผ้าอนั ธลุ ยี ้อมแล้ว (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ ก็ (อ. ธลุ ี ท.) มธี ลุ คี อื ราคะ
เป็นต้น มอี ยู่ ในภายใน ของเธอ, อ. เธอ จงนำ� ไป ซง่ึ ธลุ ี ท. เหลา่ นนั้ ดงั นี ้
ทรงเปลง่ แล้ว ซง่ึ พระรสั มี เป็นผ้มู พี ระรูปปรากฏอยู่ ราวกะวา่ ประทบั นงั่
แล้ว ข้างหน้า เป็น ได้ตรสั แล้ว ซง่ึ พระคาถาท.เหลา่ นี ้วา่
อ. ราคะ (อนั เรา ยอ่ มเรียก) วา่ ธลุ ี, ก็ แตว่ า่ (อ. ราคะ อนั เรา) “ราโค รโช, น จ ปน เรณุ วจุ ฺจติ;
ยอ่ มไมเ่ รียกวา่ ละออง; (อ. คำ� ) นน่ั วา่ ธลุ ี ดงั นี้ เป็นชือ่ ราคสเฺ สตํ อธิวจนํ `รโชติ ;
ของราคะ (ยอ่ มเป็น); อ. ภิกษุ ท. เหลา่ นนั้ ละขาดแลว้ เอตํ รชํ วิปปฺ ชหิตฺว ภิกฺขโว
ซึ่งธลุ ีคือราคะนนั่ ยอ่ มอยู่ ในพระศาสนา (ของพระพทุ ธเจา้ ) วิหรนตฺ ิ เต วิคตรชสสฺ สาสเน.
ผมู้ ีธลุ ีคือราคะไปปราศแลว้ ฯ อ. โทสะ (อนั เรา ยอ่ มเรียก) โทโส รโช, น จ ปน เรณุ วจุ ฺจติ;
วา่ ธลุ ี, ก็ แตว่ า่ (อ. โทสะ อนั เรา) ยอ่ มไมเ่ รียก วา่ ละออง; โทสสเฺ สตํ อธิวจนํ `รโชติ ;
(อ. คำ� ) นน่ั วา่ ธลุ ี ดงั นี้ เป็นชือ่ ของโทสะ (ยอ่ มเป็น); เอตํ รชํ วิปปฺ ชหิตฺว ภิกฺขโว
อ. ภิกษุ ท. เหลา่ นนั้ ละขาดแลว้ ซ่ึงธลุ ีคือโทสะ นน่ั ยอ่ มอยู่ วิหรนตฺ ิ เต วิคตรชสสฺ สาสเน.
ในพระศาสนา (ของพระพทุ ธเจา้ ) ผมู้ ีธลุ ีคือโทสะไปปราศแลว้ ฯ โมโห รโช, น จ ปน เรณุ วจุ ฺจติ;
อ. โมหะ (อนั เรา ยอ่ มเรียก) วา่ ธลุ ี, กแ็ ตว่ า่ (อ. โมหะ อนั เรา) โมหสเฺ สตํ อธิวจนํ `รโชติ;
ยอ่ มไมเ่ รียก วา่ ละออง; (อ. คำ� ) นนั่ วา่ ธลุ ี ดงั นี้ เป็นชือ่ เอตํ รชํ วิปปฺ ชหิตฺว ภิกฺขโว
ของโมหะ (ยอ่ มเป็น); อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นน้ั ละขาดแลว้ ซงึ่ ธลุ คี อื วิหรนตฺ ิ เต วิคตรชสสฺ สาสเนติ.
โมหะนนั่ ยอ่ มอยู่ ในพระศาสนา (ของพระพทุ ธเจา้ ) ผมู้ ีธลุ ีคือ
โมหะไปปราศแลว้ ดงั นี้ ฯ
ในกาลเป็ นที่สุดลงรอบแห่งพระคาถา อ. พระจูฬปันถกะ อรหตสคฺตหาํถปาปปาฏปริสิโณุ มยสิภฺ. าิทเานหิเยจวฬู สปสฺ นฺถตโีณกิ สห ปฏิสมภฺ ิทาหิ
บรรลุแล้ว ซง่ึ พระอรหตั กบั ด้วยปฏสิ มั ภทิ า ท. ฯ ปิ ฏกานิ อาคมสึ .ุ
อ. ปิฎก ท. สาม มาแลว้ แกพ่ ระจฬู ปันถกะนนั้ กบั ด้วยปฏสิ มั ภทิ า ท.
นนั่ เทยี ว ฯ
ได้ยนิ วา่ ในกาลกอ่ น อ. พระจฬู ปันถกะนนั้ เป็นพระราชา เป็น ทรง กสโารฏนเโฺโกสตน, กนิรนลาลปฏาพุ ฏนฺเพฺโตตํ ปรุเาสชฺฉเทาิ. มหุ ตุ ฺวจฺ านฺเต,นคปรปริสททุกฺฺเขธิณนํ
กระทำ� อยู่ ซง่ึ การปทกั ษิณซง่ึ พระนคร ครนั้ เมอ่ื พระเสโท ไหลออกอยู่
จากพระนลาฏ ทรงเชด็ แล้ว ซงึ่ ทส่ี ดุ แหง่ พระนลาฏ ด้วยผ้าสาฏก
อนั หมดจดรอบแลว้ ฯ
อ. ผ้าสาฏก เป็นผ้าเศร้าหมองแล้ว ได้เป็นแล้ว ฯ สาฏโก กิลฏิ ฺโ€ อโหส.ิ
80 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
นแไลอมกนะันั่ เ่แ่พหเททลรอแมี่ยีย้ะว.มดงวท้พหจอซศเรนด.ปงะ่ึพหอร็ปรนอลามกปชบอดฯตาัจแชงันิจลวีนนัเยั้ก้วปี ้ ็ทขผน, ร้อโูผองกเง้ไาพนมัดพเรามศ้เรฉารีอระพะภ้าจยเาจัหหฬูา่ะแมแงตปลลนอนุันว้นีเงน้ัปถ้ ้แอซ็กนลมงึ่อะ้รวอเขูน.ปน้านัจเิ้ไผกจป้เาิดสอกแเญแาัปิลดศล็้วนแญ้ยวัลเซาค,แ้วง่ึ รลนวอ่ืฯอ้วาำ�่.้งเพนอส.อ�ำื่ซงั ไทง่ึผขปสก้าัาซสรษรีราง่ึ ิณฏะธทนลุกา.ีี ้ โส “อิมํ สรีรํ นิสฺสาย เอวรูโป ปริสทุ ฺโธ สาฏโก
ปกตึ ชหิตฺวา ปกฏิลิลฏิ ฺภโ€ิ, ชาโต, อนิจฺจา วต สงฺขาราติ
อนิจฺจสญฺญํ เตน การเณนสฺส รโชหรณเมว
ปจฺจโย ชาโต.
ชีวโกปิ โข โกมารภจฺโจ ทสพลสสฺ ทกฺขิโณทกํ
อปุ นาเมส.ิ
มอ.ีอภยิก่ออู มษ..ิใุชพพยห่ รรอ่ ะระมือศมไาหมดสาม่งั ดปนี ใาันี น้ทถว(รตกหิงะรปาัสิรดแกแมลรลิใา้ว้ชวบ)ห่ ซทวรงึ่ลูืา่อบแดาลดตงั้วกู นร่อีวด้นฯา่้วชยีวขพก้ารแะอตห.พ่ ตั ภรถะิก์ อษฯงุ คใ์ผน้เูวจิหราิญร สตฺถา “นนุ ชีวก วิหาเร ภิกฺขุ อตฺถีติ หตฺเถน
ปตฺตํ ปิ ทหิ. “นนุ ภนฺเต วิหาเร นตฺถิ ภิกฺขตู ิ
มหาปนฺถโก
อาห.
ออห..รืหอเธวมออา่ อ.ซจชพง่ึ งีวครไกะปวศสาอมงา่ ไ.สทปเดี่แธแาหอลง่ ้วตจภรงซิกัสรง่ึษู้ แบซุ ลทรุง่ึ ุ้ษวค. วใ(วนาดา่ มว้วหิทยดาคี่แกู รห�ำ่อย)ง่นอ่ วภชมา่ิกีวไแษกมนุม่ ทอะ่ ี .พด. ใงันภนนาิกวีย้ฯษิหถุา้มารมอีอีอยยยาู่่ งดหู่ นงัรืนนัอ้ ี ้ สตฺถา “อตฺถิ ชีวกาติ อาห. ชีวโก “เตนหิ ภเณ
คจฺฉ วหิ าเร ภิกฺขนู ํ อตฺถิภาวํ วา นตฺถิภาวํ วา
ชานาหีติ ปรุ ิสํ เปเสส.ิ
บยยจบซของกึ่งอั่ัาาพองปงมงเพมัพนักรใรนะพวาแรวกกะขหวกยทาณนัง่ อ่ยศยภ�ำะมอท่่อิกนซกมงัมษ้ซนงั่ึสล้กกุง่ึคนิาอ่ร้กรววะนัะอาาใทไรท.หวมม�ำสา่้�ำเทเ่ตาพชซี่แอธม็ น่รงึ่ห.ยซแะกกง่ภา่ึงลจรบภัยกิก้ฬวรู ิก;รมษอปดษรคุื่นัน้ม(วทุืออทถยๆค.ก..กภือใดาใะนิกนกร้พววษยวายรหิ้อหิุ(ระปคทามเจารยรดิ.ร,ฬะู ็บแมนกยอปลซีอนั่าอ่.ัน้ว่ึงยรเมถภท)จฉู่ไแกิกีียะวมกะษนววรม่ ่พ),า่ีุี้:ฯี่ชทดออาเง.ัอน..ยน.บรภนภี,ม้าิกนิกัอ้พิตงษษ.พด่ีชแุุเลวางัรททนกย้วา..ี ้ ตสมฺ ึ ขเณ จฬู ปนฺถโก “มยฺหํ ภาตโิ ก `วหิ าเร
ภิกฺขู นตฺถีติ ภณต,ิ วิหาเร ภิกฺขนู ํ อตฺถิภาวมสสฺ
ปกาเสสฺสามีติ สกลํ อมพฺ วนํ ภิกฺขนู ญฺเญว ปเู รส:ิ
เอกจฺเจ ภิกฺขู จีวรกมมฺ ํ กโรนฺต,ิ เอกจฺเจ รชนกมมฺ ํ
กโรนฺต,ิ เอกจฺเจ สชฺฌายํ กโรนฺต;ิ เอวํ อญฺญมญฺญํ
อสทิสํ ภิกฺขสุ หสสฺ ํ มาเปส.ิ
บด้วอยกภแอิกล. ้ษวบุ แทรุ กุษ.่หดนมงันั้ นอชี ้เฯหีวกน็ แวลา่ ้วข้าซแง่ึ ตภเ่ ิกจ้ษาุ อท. อ. มั มพาวกนั ทใงนั้ สวนิหิ้ าเตร ม็ กรลอบบั แแลล้้วว โส ปรุ ิโส วหิ าเร พหู ภิกฺขู ทิสวฺ า นิวตฺตติ ฺวา
“อยฺย สกลอมพฺ วนํ ภิกฺขหู ิ ปริปณุ ฺณนฺติ ชีวกสสฺ
อาโรเจส.ิ
(อ. พระธรรมสงั คาหกาจารย์ กลา่ วแล้ว) วา่ แม้ อ. พระเถระแล เถโรปิ โข ตตฺเถว
ชือ่ ว่าปันถกะ เนรมิตแลว้ ซึ่งตน พนั ครงั้ นงั่ แลว้ ในอมั พวนั สหสฺสกฺขตฺตมุ ตฺตานํ นิมฺมินิตฺวาน ปนถฺ โก
อนั อนั บคุ คลพึงยินดีนน้ั นนั่ เทียว เพียงใด แต่การประกาศ นิสีทิ อมฺพวเน รมฺเม ยาว กาลปปฺ เวทนาติ.
ซ่ึงกาล ดงั นีฯ้
ดสว่งูั หินาีค้ดรรงั งจั้นนงีกน้ัฯ้ ลอา่ ว. พวา่ระอศ.าพสรดะาศาตสรสดั แาลย้วอ่ มกระบับสรุ ุษงั่ หนานั้ ชวอื่ า่ซงึ่อพ.รทะาจ่ นฬู ปไันปถแกล้ะว อถ สตฺถา ตํ ปรุ ิสํ อาห “วหิ ารํ คนฺตฺวา `สตฺถา
จฬู ปนฺถกํ นาม ปกฺโกสตีติ วเทหีต.ิ
จขฬูาปนันแคลถรนั้วก้ เะวมา่อ(่ื ยอคอ่ .ำ� มเอรเยาปา่็เนงป)น็นดนั้ผงั ้ชูนออื่นีั ้ฯวบา่ รุจษุ ฬู นปนั้ันถไปกแะล(้วยอ่กมลเา่ปว็นแ)ลอ้ว.อเร.าพเปนั ็นแหผ้งชู่ ปอื่ าวกา่ เตน คนฺตฺวา ตถา วตุ ฺเต, “อหํ จฬู ปนฺถโก อหํ
จฬู ปนฺถโกติ มขุ สหสสฺ ํ อฏุ ฺ€หิ.
อ. บรุ ุษนนั้ ไปแล้ว อกี กราบทลู แล้ว วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ โส ปรุ ิโส ปนุ คนฺตฺวา “สพฺเพปิ กิร ภนฺเต
ได้ยนิ วา่ อ. ภกิ ษุ ท. แม้ทงั้ ปวง เป็นผ้ชู อ่ื วา่ จฬู ปันถกะนนั่ เทยี ว จฬู ปนฺถกาเยว นามาติ อาห.
(ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
ผลิตสอ่ื การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปริยัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 81
(อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว) วา่ ถ้าอยา่ งนนั้ อ. ทา่ น ไปแล้ว, อ. ภกิ ษุ ใด วทต,ิ“เตตนํ หหิตคฺเถนฺตคฺวณา,ฺห,โยอวเปสส€มาํ อ`นอฺตหรํ ธจาฬู ยปิสนสฺ ฺถนโฺตกีตติ.ิ
ยอ่ มกลา่ ว ว่ อ. เรา เป็นผ้ชู อ่ื วา่ จฬู ปันถกะ (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้กอ่ น, จงจบั
ซงึ่ ภกิ ษนุ นั้ ทมี่ อื , อ. ภกิ ษุ ท. ผ้เู หลอื ลง จกั หายไป ดงั นี ้ฯ
อ. บรุ ุษนนั้ ได้กระทำ� แล้ว อยา่ งนนั้ ฯ “ปกชิรฏีวิสกกสฺ ชสโตเเาถถสตีวนตาโโีตจโวิฺถรรกตฬ.ิูเาทสถปเตสวงาตนฺโีหถภนขฺถสอานเตกหภกาปฺตสอสาตทรกุสฺกสสฺฺวํิเิจสา.ิมาฺจสปนตนป.ิอตฺตทรนสฺตานิโโทุํยฺโมคภฺธตสทึณาิกนอเฺขนฺหํคูต,มรออุณาอกชนสยาีวสฺต.ิสนกโีร.ิหฺเํธตาอยวอาสึ ยินม.ุ โุนมฺตเทตีณนสิํิ
ในขณะนนั้ นนั่ เทยี ว อ. ภกิ ษุ ท. มพี นั เป็นประมาณ หายไปแล้ว ฯ
อ. พระเถระ ได้ไปแล้ว กบั ด้วยบรุ ุษนนั้ ฯ
อ. พระศาสดา ตรสั เรียกมาแล้ว ซง่ึ หมอชวี ก ในกาลเป็นทส่ี ดุ ลง
รอบแหง่ กจิ ด้วยภตั รวา่ ดกู อ่ นชวี กอ.เธอจงรบั ซง่ึ บาตรของจฬู ปันถกะเถดิ ,
อ. จฬู ปันถกะนี ้จกั กระทำ� ซงึ่ การอนโุ มทนา แกเ่ ธอ ดงั นี ้ฯ
อ. หมอชวี ก ได้กระทำ� แล้ว อยา่ งนนั้ ฯ
อ. พระเถระ บนั ลอื อยู่ บนั ลอื เพยี งดงั สหี ะ เป็นราวกะวา่ สหี ะหนมุ่
(เป็น)ยงั ปิฏกท.สามให้กระฉอ่ นแล้วได้กระทำ� แล้วซง่ึ การอนโุ มทนาฯ
อ. พระศาสดา เสดจ็ ลกุ ขนึ ้ แล้ว จากอาสนะ ผ้อู นั หมแู่ หง่ ภกิ ษุ สทปคคนนุตรสภฺฺฺตธวเฺ สิากคสฺวนฏาุตน,กิปฺถฺธสมามวีหมฺภาเุ เขฏสสิกอฺิ€ตยฺขฏุาหฺํยู ฺ€นํิ€าอํคตยปุ กฺวนาคเวาฺสธถโตกนตตฺเุฏตา.ฺวภาึ ิกฺขภทภสุ ิกสปิกงฺขสฺฺขฺวฆสุสเิุิสสตงงิตสฺฺฆ,ฺฆฺวปําอริอวฏุ โุยฺุส€ทตฺโาคุกยยโฺเขตาชวิเสวติหณานฺวาทนาารํํ
แวดล้อมแล้ว เสดจ็ ไปแล้ว สวู่ หิ าร, ครนั้ เมอ่ื วตั ร อนั ภกิ ษุ ท. แสดงแล้ว,
เสดจ็ ลกุ ขนึ ้ แล้ว จากอาสนะ ประทบั ยนื แล้ว ทห่ี น้ามขุ แหง่ พระคนั ธกฎุ ี
ประทานแล้ว ซงึ่ พระโอวาทแหง่ พระสคุ ต ตรสั บอกแล้ว ซง่ึ กมั มฏฐาน
แก่หมู่แห่งภิกษุ ทรงส่งไปแล้ว ซ่ึงหมู่แห่งภิกษุ เสด็จเข้าไปแล้ว
สพู่ ระคนั ธกฎุ ี อนั อนั บคุ คลอบแล้วด้วยของหอมอนั บคุ คลพงึ ยนิ ดดี ้วยดี
เสดจ็ เข้าถงึ แล้ว ซง่ึ สหี ไสยา โดยพระปรศั เบอื ้ งขวา ฯ
ครงั้ นนั้ อ.ภกิ ษุ ท. ประชมุ กนั แล้ว ข้างนดี ้ ้วย ข้างนดี ้ ้วย นครออตชคุณิกุ ฺตฺฌฺคฺกกกณฑอาถมถสฺฒํฺหพฺ ยอาสิ;ลํเาาปสรยอาตภณชณํุสึ าฺหุิยน“นสาอนมาฺโเสวปตยโกุรสิฺกโภกจฺขิกตติตฺขม,ิ หฺูตูหิาอ`าทิโปตนวมนิยฺโาฺถจธเิโโสนตกหอิสจยิีทจนิตฬูสเฺตอฺวโปิมกานํสวฺถหิรสกคิตาตสาฺวรสฺฺถถาาํุ
ในสมยั เป็ นท่ีสิน้ ไปแห่งวนั เป็ นราวกะวา่ อนั บคุ คลแวดล้อมแล้ว
ด้วยมา่ นอนั เป็นวกิ ารแหง่ ผ้ากมั พลสแี ดง (เป็น) นง่ั แล้ว ปรารภแล้ว
ซง่ึ กถาอนั แสดงซง่ึ คณุ ของพระศาสดา วา่ ดกู อ่ นทา่ นผ้มู อี ายุ ท.
อ. พระมหาปันถกะ ไมร่ ู้อยู่ซง่ึ อธั ยาศยั ของพระจฬู ปันถกะ ยอ่ มไมอ่ าจ
เพอ่ื อนั ยงั พระจฬู ปันถกะให้เรียนเอา ซง่ึ คาถา ๆ หนงึ่ โดยเดอื น ท. ส,ี่
คร่าออกแล้ว จากวหิ าร (ด้วยความคดิ ) วา่ อ. จฬู ปันถกะนี เ้ ป็นคนเขลา
(ยอ่ มเป็น) ดงั น;ี ้
แตว่ า่ อ. พระสมั มาสมั พทุ ธเจ้า ได้ประทานแล้ว ซง่ึ พระอรหตั กบั ออเอารกหคสตตสมฺ ฺตามินํ มฺ ิ;ฺเาอสทอวมาโสพฺ ห;ิทุ ตฺโอธพีณนปทฺุติ นฺธรปาาอิภนฏตตํกฺตฺเาตพโนนลิ สนอหนฺนสตุาหปมฺตฏริสธปมมฏมมฺภฺ ิสหริทมานาภฺชฺตหิทตนิเาายฺตหยวิ.ิ
ด้วยปฏสิ มั ภทิ า ท. ในระหวา่ งแหง่ ภตั ร หนงึ่ นน่ั เทยี ว เพราะความท่ี
แหง่ พระองคเ์ ป็นพระธรรมราชาผ้ยู อดเยย่ี ม; อ. ปิฏก ท. สาม มาแล้ว
กบั ด้วยปฏสิ มั ภทิ า ท. นน่ั เทยี ว; โอ ! ชอ่ื อ. กำ� ลงั ของพระพทุ ธเจ้า ท.
เป็นกำ� ลงั ใหญ่ (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
ครัง้ นนั้ อ. พระผ้มู ีพระภาคเจ้า ทรงทราบแล้ว ซงึ่ ความเป็นไป ปพ“สอรุานชตรฺธฺชุปฺติอติ ตทถฺวฺวปุามาฏภยฺฏคาํวรนาตคิวฺตานธกเมฺตสมมฺํุตฺพสวฺวลฏภาสฺฏาทยติสํีตวํ อิชิ ิมฺพชํลุทุ สตกฺธคุ ถํเตสาวมยปิยฺยหวาาตกยปฺตาํ สึยอกุพฏุลู นฺต€จฺธาฺวีวนยารํํ
ทวั่ แหง่ วาจาเป็นเครื่องกลา่ ว นี ้ในโรงเป็นท่ีกลา่ วกบั ด้วยการแสดง
ซงึ่ ธรรม (ทรงด�ำริแล้ว) วา่ อ. อนั อนั เราไป ในวนั นี ้ ยอ่ มควร ดงั นี ้
เสดจ็ ลกุ ขนึ ้ แล้ว จากพทุ ธไสยา ทรงนงุ่ แล้ว ซง่ึ ผ้าชนั้ สองอนั บคุ คล
ย้อมดีแล้ว ทรงรัดแล้ว ซงึ่ ประคตเอว อนั ราวกะวา่ สายแหง่ ฟ้ า
ทรงหม่ แล้ว ซงึ่ มหาบงั สกุ ลุ จีวรของพระสคุ ต อนั เชน่ กบั ด้วยผ้า
กมั พลสีแดง
82 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ใรแชซเใเใอสพาหนนสื่งอึ่นั ชด้พีกยททวดบสจ็รา่รง่่งาาคุหีอะะยซดมมค์เอรคุงึ่ัพงกกลัศกธนักเ่ือลลพสมรแธามรดาาีลแงึรรมองงจย็้หวเฯแแขยินยง่ ดนหหึู่พืด้อ้ร้วแ่่งงีดารงยลอโะว้กวรพ้วจพากยรงาทุสะทุาดกกธนสยธีลอพลพ่เูะเแ.มจสรลี ทุหพ้ะาอดาธ่รงครันจ็อะาชนัอไทบาอ้วปานธัส.ุคกางแกมนทคะตลฎุออีท์ ิตลั้ววีอนนััี่สยปป(นัปมดุอ์อสรรบรีวห.นัโ่ะูะะรคุราอเดลเรงสมคสณอ่มับเรลิไปรนิฐ)แดะิ็ฐอนอ้ลหเยบตทนหัโ้วกังแดัวบี่กนทลซยลคุือ้อ้วปับกคา่ยดงรวาทลมอแ้ะวกรปรดันหเทยบังลยูแแข่บงัเดาือหป้ลหอนด้วงง่้้ลงววดกยงั่ภห่แงงแแีรกเูออนลลาลขามยย้�้ะาววำร้ ู่ สุรภิคนฺธกุฏิโต นิกฺขมฺม มตฺตวรวารณสีห-
วิกฺกนฺตวิลาเสน อนนฺตาย พุทฺธลีฬฺหาย
ธมฺมสภํ คนฺตฺวา อลงฺกตมณฺฑลมาลมชฺเฌ
สปุ ญฺญตฺตปวรพทุ ฺธาสนํ อารุยฺห ฉพฺพณฺณา
พทุ ฺธรํสโิ ย วสิ ฺสชฺเชนฺโต อณฺณวกจุ ฺฉึ โขภยมาโน
วิย ยคุ นฺธรมตฺถเก พาลสรุ ิโย วยิ อาสนมชฺเฌ
นิสที ิ.
(เปม็ีนอยผก้)ู่นู ็ ่ิง ไคอดร.้หเัน้ปมเ็นมแู่ แ่ือหลพง่ ้วภระฯิกสษมั ุ มาตสดั มั ขพาทุดธแเลจ้ว้า ซเปง่ึ ็นวาผจ้สู ากั เวปา่็นเเสคดรจ็ื่อมงกาแลลา่ ้วว สมมฺ าสมพฺ ทุ ฺเธ ปน อาคตมตฺเต, ภิกฺขสุ งฺโฆ
กถํ ปจฺฉินฺทิตฺวา ตณุ ฺหี อโหส.ิ
คอคกบออรูปน..่อัวราันหอางน้เสพมอเ่คน,อมยีนเววง่ึ.ค่ืองโกายแายเมพรนรหอ่ยาคพรง่มงั ะ(ะกในวทไนนศามาง่ัรอพจารแม่งงไาสลดรี,อแเะ้ดว�ำปอหหพรา็.นรง่ไิแทุือมมภเลธคทก่ือ้ิกวหเรลจหร)ษื่อร้งาา่รือุงวแืวอทกวา่อล.าล่แนั ดอเา่หมเอหูแ.วด้รต.ลลืชอบลใเา่้วแวสหรอนา่หิษ้ียตดี ้ง่ซังทแงัก้พแ่ึขงมอปั หรบนนึ้.ท้ปะง่์ีพรงั้พแ้กิยษปครหทาุ้อ่อัวทวรง่ธมมางจอเมงแจาาผดาค้ลามย้้เูมว้วปะ,ุ ยค็แนนอเจพกุหกอไ.กัคปรง่ิงนภไภะแากเมปิกมหหิกบัก่ ษรแง่ษฤดลียเลุทุแ้ทวา่บท้วมั้ยยาว,.,้ สตฺถา มทุ เุ กน จิตฺเตน ปริสํ โอโลเกตฺวา
“อยํ ปริสา อตวิ ยิ โสภต,ิ เอกสสฺ าปิ หตฺถกกุ ฺกจุ ฺจํ
วา ปาทกกุ ฺกจุ ฺจํ วา อกุ ฺกาสติ สทฺโท วา ขิปิ ตสทฺโท
วา นตฺถิ, สพฺเพปิ เม พทุ ฺธคารเวน สคารวา
พทุ ฺธเตเชน ตชฺชิตา, มยิ อายกุ ปปฺ มปฺ ิ อกเถตฺวา
นิสนิ ฺเน, เกจิ ป€มํ กถํ สมฏุ ฺ€าเปตฺวา น กเถสฺสนฺต,ิ
ไพกมพนัาร้เอแแรลมาลชะ้้วว่ืออตนัดซรอ้เง่ึวสั ร.ภยถาิกวาธาพมษรจแงึุรารลมทู้เ,้วปเ.นอ็นวีย.ดา่เคม้เวรรแยดา่ือหพกนู งง่อร่น่ักกะนเลาสทภา่รรุียกิวยเวสษงั ียอวุ จทางะกั เจ.ไพกราอยีลเ.ปหงา่ ็เดนวนธงกัเออคเ่อสรทนยีย่ือ.งอ่งแดเกมปหงั ลม็นนง่ า่ีพผี ้วใต้รนูในหรหง่ั กัสมพ้ตาเรงรัล้้ีออขยนมนนึกั้ ี,้ อหเมกวถาปส€มมฏุ ํ ฺ€กาเปถนสฺสวตามฺตีนติฺนมามธเุ รน มยา ชานิตพฺพํ,
พฺรหฺมสเรน ภิกฺขู
อามนฺเตตฺวา “กาย นตุ ฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย
สนฺนิสนิ ฺนา,
อใใ(อแไกอนดนม.นนั น้ักเร้ใงึ่แจปะนาภล็ฬกูนลอหกิก้วแ็ปนแ.าวษลัลลนนา่ีเ้ดุร้งกวอนถั่ท้าวอน่.เดก.ยทนวเน่ังะัปวเยีานหเ็านวจทเี,ลจป้า(ทีย(ออา่า็เคน่ีพวปย.นเรคป;็งาึ่น่นััน้็้นนงจเ)ขเเคเเมดฬูขอคกรยื่ีอปลง่ือรรวคจื่ันอาางฬู�ำกบงถห(ก)ลกปทยาวละา่ัมนลอู่ า่)วา่ไิมแถดว(อลกเอ)้,ปเะ้วะป.็แไนช,นข็นรม่ือ้)าตนัค้้อในพรในนนั เันสีรก้เปเข(ะแกธา็ยนลอลอาลอ่ผาง้ลวกทมเ้คเูนอท่ก.วม์นยีนีทกิด้า่ี วน.รั่แใอะดเนลเป.ททกู้วก็(เนียำ�ไ่รอาด(คผาวนลย้เ้้านูปภเนอ่หงป็ง่ันิกมี)ไา็้พนวแษเมดท้รแปลุ้ิไอพ็งลี่้ัวนทดมน้)วง่ึ้),;.ี ้ กา จ ปน โว อนตฺ รา กถา วปิ ปฺ กตาติ ปจุ ฉฺ ติ วฺ า,
“อิมาย นามาติ วตุ ฺเต, “น ภิกฺขเว จฬู ปนฺถโก
อิทาเนว ทนฺโธ, ปพุ ฺเพปิ ทนฺโธว; น เกวลญฺจสสฺ าหํ
อทิ าเนว อวสสฺ โย ชาโต, ปพุ เฺ พปิ อวสสฺ โย อโหสเึ ยว;
เทดซจง่ึงลัู้าจนวขฬูี,งิอ้อวปผนงอั้นอูงึ่ แนถนั ใหแกนภง่ละกิกข้วนาษมุ ทีล้ทุ รกทรง่อัพ.นนใยผ�ำห้์อใูมอ้เคนปั.าร็เแเน่ปรลเเา็นจพ้ว้าไโื่อลดซขอ้งึ่กกอนัเิยรงรฟะ)่ืะอทัง,ง�ำอใแซนแนัหง่ึ ลกลง่เ้นวาขว่ ลือมงุซ้ ไนคทงึ่ ปีจวร้(แาัฬพอู ลม.ปย้วนเ์ัอนรวนันัา้ถา่ เกยปโะดอ่็นนยมโีพล้กใหกิสระ้ตเดุ ปทรา็นะ�ำร วอิติทฺถาาปนรพิุ โตเฺ พโลปโกสนุตตาฺหตกุ ํรากเอมุฏมิ หุมํ ิ โฺพลภสกิกยิฺสฺขกาหู ฏุติ มุิยพฺาสจวสฺิโตตฺวสาอา,มตกิีตํํ อกาส,ึ
ตมตฺถํ
อาหริ:
ผลิตสือ่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 83
ในกาลอนั ลว่ งไปแล้ว อ. มาณพ คนหนงึ่ ผ้อู ยใู่ นเมอื งชอ่ื วา่ อคปปธมนนานมฺทฺตฺตปนกเอฺวราิตฺเรติกีเฺจตวมสอาิ มฺปิตพสอาปวิฺโิคาุ ทกิยรคฺุคีนาฺคณณิ หหฺหสณตุอิตนีสฺวาตํุ พคาจฺถรฺพรนาวิยกยปาสิจสฺสทฺจสี ิสาฺจกเนานอฺโกปิฺนโอกตาํ กปุโ.ิ มมโกรากมาตณฺขรา;ิ โสณโกสฺวทวาตกนจอกสฺธรโิฺยกตตหสสาาสนสฺลิย,ิ ํํ
พาราณสโี ดยปกติ ไปแล้ว สเู่ มอื งตกั สลิ า เป็นอนั เตวาสกิ โดยธรรม
ของอาจารยผ์ ้ทู สิ าปาโมกข์ เพอ่ื ต้องการแกอ่ นั เรียนเอาซง่ึ ศลิ ปะ เป็น
เป็นผ้กู ระทำ� ซงึ่ อปุ การะ แกอ่ าจารย์ เกนิ เปรียบ ได้เป็นแล้ว ในระหวา่ ง
แหง่ ร้อยแหง่ มาณพ ท. ห้า, ยอ่ มกระทำ� ซง่ึ กจิ ทงั้ ปวง ท. มกี ารนวดซง่ึ
เท้าเป็นต้น ; แตว่ า่ อ. มาณพนนั้ ยอ่ มไมอ่ าจ เพอ่ื อนั เรียนเอา ซงึ่ ศลิ ปะ
อะไร ๆ เพราะความทแ่ี หง่ ตนเป็นคนเขลา ฯ
อ. อาจารย์ (คดิ แล้ว) วา่ อ. มาณพนี ้เป็นผ้มู อี ปุ การะมาก แกเ่ รา นนฺตอิ าวจารยิโยมน“ฺโอตยปํิ มกมิจฺ พิ หสปุ กิ กฺขาาโเรป,ตสํุ กิ นฺขาเสปกสฺโสฺ กาตม.ิ ิ
(ย่อมเป็ น), อ. เรา ยงั มาณพนนั้ จกั ให้ศกึ ษา ดงั นี ้แม้พยายามอยู่
ยอ่ มไมอ่ าจ เพอ่ื อนั ยงั มาณพให้ศกึ ษา ซงึ่ ศลิ ปะอะไร ๆ ฯ
อ. มาณพนนั้ อยแู่ ล้ว สนิ ้ กาลนาน ไมอ่ าจอยู่ เพอ่ื อนั เรียนเอา ปออสาณปกฺฑจฺโุโอกสิตฺฉานิ.ภจฺโราจติโวิรยมํ สสฺ วอจสกุ ินติฺกปฺเฺวณตจาสฺจฺ€ิติาสฺวเาอสึ “กอา“มํยคํิ,มคิสามฺสถายํปมฺหิ ีตํ ิ อคุ ฺคอณาจฺหริิตยํํุ
แม้ซง่ึ คาถา ๆ หนง่ึ กระสนั ขนึ ้ แล้ว อำ� ลาแล้ว ซงึ่ อาจารย์ วา่ อ. กระผม อปุ การโก,
จกั ไป ดงั นี ้ฯ
อ. อาจารย์ คดิ แล้ว วา่ อ. มาณพนี ้เป็นผ้กู ระทำ� ซงึ่ อปุ การะ แกเ่ รา
(ยอ่ มเป็น), อ. เรา ยอ่ มหวงั เฉพาะ ซง่ึ ความเป็นแหง่ บณั ฑติ แกม่ าณพ
นนั้ ,
แตว่ า่ อ.เรายอ่ มไมอ่ าจเพอื่ อนั กระทำ� ซงึ่ ความเป็นแหง่ บณั ฑติ นนั้ ; ทปสจฺจฺสปุานมกีตาจโ.ิ รนํ กกาาตตพํุ ฺโสพก, ฺโกเมอิ;กมอสวฺสสฺสํ มนมฺตยํ าพนอฺธิมิตสฺวสฺา
อ. อปุ การะตอบ อนั เรา พงึ กระทำ� แกม่ าณพนแี ้ นแ่ ท้, อ. เรา
ผกู แล้ว ซงึ่ มนต์ บทหนง่ึ จกั ให้ แกม่ าณพนนั้ ดงั นี ้ฯ
อ. อาจารยน์ นั้ นำ� ไปแลว้ ซงึ่ มาณพนนั้ สปู่ ่า ผกู แลว้ ซง่ึ มนต์ บทนี ้วา่ กพ“มชปฆอีวตครเนาฏิสิวฺวฺคฺธมสสฺาตโปิตส;ิสฺตปรฺวป,ิิพาอาตคเฺพหปํฺณุ ยํปอติํารํ ฺวยอากทตตุคฺตีตตํฺคํํิฺวชณ“สาเาปนปิฺนวหตปตฺุาาฺวํ“ฺเมเฺคตาปินจ,าน“ฺฉฆ“ยฺโชทตปเตาฏนลินอสฺเาธาิมิ ยนมํเฆตตีตอเีตมติเฏนนินิ สาอฺตกอม,ิ ปาํสิมกจุจตํ กึนิกวฺฉกาิสาฺขิตฺมขรยสฺิตณฺวตนาาฺวาฺมฺตตยาา,ํํํุ
ฆเฏสิ ฆเฏส,ิ กกึ ารณา ฆเฏส;ิ อหปํ ิ ตํ ชานามิ ชานามิ อ. ทา่ น
ยอ่ มพยายาม ๆ, อ. ทา่ น ยอ่ มพยายาม เพราะเหตไุ ร, แม้ อ. เรา ยอ่ มรู้
ซงึ่ เหตนุ นั้ , อ. เรา รู้อยู่ ดงั นี ้ ยงั มาณพให้เรียนเอาอยู่ ยงั มนตใ์ ห้เป็น
ไปรอบแล้ว ร้อยครงั้ มใิ ชห่ นงึ่ ถามแล้ว วา่ อ. มนตน์ นั้ ยอ่ มปรากฏ
แกเ่ ธอหรือ ดงั น,ี ้ บอกแล้ว วา่ อ. ศลิ ปะ อนั ชอื่ อนั คนเขาลา กระทำ� แล้ว
ซงึ่ ความพยายาม กระทำ� แล้ว ให้คลอ่ งแคลว่ ยอ่ มไมเ่ ลอื นหาย ดงั นี ้
ให้แล้ว ซงึ่ เสบยี งในหนทาง กลา่ วแล้ว วา่ อ. เธอ จงไป อ. เธอ อาศยั แล้ว
ซงึ่ มนตน์ ี ้จกั เป็นอย,ู่
แตว่ า่ อ. เธอ พงึ กระทำ� ซง่ึ การสาธยาย เนอื งนจิ เพอื่ ประโยชนแ์ ก่ วตฺวาอปตลํ าอยยุ นฺโยตเฺถชาสย.ิ ปนสฺส นิจฺจํ สชฺฌายํ กเรยฺยาสีติ
อนั ไมเ่ ลอื นหาย แหง่ มนตน์ นั้ ดงั นี ้สง่ ไปแล้ว ซง่ึ มาณพนนั้ ฯ
ครงั้ นนั้ ในกาลแหง่ มาณพนนั้ ถงึ พร้อมแล้วซงึ่ เมอ่ื งพาราณสี สกิ ฺขิตอฺวถาสฺสอาพคาโรตาตณิ มสสีาตมาปฺ ตมฺตหกาาสเกลฺก“าปรสตุ มฺโตมฺ าเมนมกสาปิ สปฺ .ิํ
อ. มารดา ได้กระทำ� แล้ว ซงึ่ สกั การะและสมั มานะใหญ่ (ด้วยความ
ยนิ ด)ี วา่ อ. บตุ ร ของเรา ศกึ ษาแล้ว ซงึ่ ศลิ ปะ มาแล้ว ดงั นี ้ฯ
ในกาลนนั้ อ.พระราชาผ้เู ป็นใหญ่ในพระนครชื่อวา่ พาราณสี อกอรตาุจยฺตฺจกโตนนมทกมฺ าํ านกทิีสพปุจฺ าิโรกากฺจณมาิ มฺ สยโํรีตทาอ,ิโชทสาิสตวฺิ าป“จอ“อฺจตตเฺถวฺติ กโฺขนนนฺโุ ตวชโฺชขอนตฺนฺตาโเมมน
ทรงพิจารณาวา่ อ.โทษ อะไร ๆ ในกรรม ท. มีกายกรรมเป็นต้น
ของเรา มีอยหู่ รอหนอแล ดงั นี ้ ไมท่ รงเหน็ แล้ว ซงึ่ กรรมอะไร ๆ
อนั ไมเ่ ป็นเหตพุ อพระทยั ของพระองค์ ทรงด�ำริแล้ววา่ ช่ือ อ.โทษ
ของตน ยอ่ มไมป่ รากฏแก่ตน,
84 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
จอโเโขยเยดซเขดปปบดด้อองก.ึ่ออั่่งวั ็็กีนนยยยอนยงงกมมาดธอผไเเาี,เลปเถถ้รรรปพร้ปหบเุอูืเ้้อาา่าาบรรจ็ทศานนัาวววานมียรวรั่อยาซา่,พ่กจไนอท)ทนอัง่ึซฏรานัแ.ค.นัใะรออ้ลตคเณ,ุแร.ไ.แหดเเ้วจามนรอกรรห้วลชางาเ่.พ่ชยง่ชปขดาเ่าๆนปงึช็วยนอน้ผนวยก็นานงงั้ยนตัูธทง้ัินทจบเผไผกบรงัร.ม้าใ.ๆ้ค้อุูรมูอารคุนเเรก่มคยรปียพห้คูแเฯลมไ็ลใู่ดวนแู่ลลรลซนา่ใละงลัเใา่้วรหวคทพหนาช้้วอ,แ้กร.เ้กรนีใื่น้ยอ่ือลรใะนรเมม,ะนน็.้งสวะนอมากทีอทเดคบุซนวยอลทำา�ำ�จ็รลงึ่าษยุ.ุอชา่อ.เเคยาทืรวนยญยย�ำเาอ่่ียูย่์ูยเทา(ปนัขวาน็ซซทแ.ท็ไนอไจวงงึ่ึ่ล.มป.คงกคสั ะจทเ่มแวดถวภมปจพกัาลรนางือั็าีคนงงมลก้มวนษุเพเ�ำดธอเเีลปเียปป้วมปร�ำา็ตา่น็็์ผา่รน็รนีปนรวาเม้ิแนูแอสตแวรมลหงั่บะ้หาด่ดนอแบ้ผวง่กงจ็่.งันพอ้พรเ(ูพานอยลซิวโ.รรรวรเภีเออ่งว่ึขะ้ตระปะา่คกคทมรอาร็าร่นาแวแรเางางชปตาาชลฝลชชทา็้มมนน่ื้อ้ๆาาาวว). ปเรสํ ปญฺญายต;ิ นาครานํ ปริคฺคณฺหิสสฺ ามีติ
จินฺเตตฺวา สายํ อญฺญาตกเวเสน นิกฺขมิตฺวา
“สายมาสํ ภญุ ฺชิตฺวา นิสนิ ฺนมนสุ สฺ านํ กถาสลลฺ าโป
นาม นานปปฺ การโก โหต;ิ
สจาหํ อธมฺเมน รชฺชํ กาเรมิ, `ปาเปน
อธมมฺ ิกรญฺญา ทณฺฑพลอิ าทีหิ หตมหฺ าติ วกฺขนฺต;ิ
สเจ ธมเฺ มน กาเรมิ, `ทีฆายโุ ก โน โหตุ
ราชาตอิ าทีนิ วตฺวา มม คณุ ํ กเถสสฺ นฺตีติ เตสํ
เตสํ เคหานํ ภิตฺตอิ นสุ าเรน วจิ ริ.
โใเหดนลรยะา่อใหนโุนวมนั้ขา่ งงณไคดแ์เะ้ดปหนียงร่ นัเ้ะวรทกืออนนบัั .นยโทจืนนั่.รแเสผทลอ้ขูีย้งวดุวเทพซฯ่ีเง่ึอื่งอปาอโุ แรม.ะหงพโง่ยครเช์ะรนือรทาแ์น.ชกาฯก่ยาอ่ทรมรเขงท้เาห�ำไปน็ลแาสลยเู่ ้รวือซซนงึ่งึ่ อทโจโุ.มรสงอทคง.์ ตสฺมึ ขเณ อมุ มฺ งฺคโจรา ทฺวินฺนํ เคหานํ อนฺตเร
อมุ มฺ งฺคํ ภินฺทนฺติ เอกอมุ ฺมงฺเคเนว เทฺว เคหานิ
ปวิสนตฺถาย. ราชา เต ทิสวฺ า เคหจฺฉายาย อฏฺ€าส.ิ
อซใเพนง่ึ.ทรภกาา่าณัอะนล.เฑมเหยปะาตอ่็นณอุมททะพพ.่ี ไแยรทห,า�ำง่ยตแลโาื่นมจาม้แรยอลซทอ.้วง่ึเ..รอทเาหเโุ มา่มลน่ืองา่รสคู้อนยา์แยอ่นั้ธลู่มย้ฯวพอายย.จเารงึ ายซเขางึ่ ้ามมรไ้นูอปอตยส.ท์นู่ เู่ รา่นั้ซือนง่ึนกเยแหลอ่ลตา่ม้วนุวพแนั้ ยจลางึ้วแยดลางัวมนดา่ ีู้ เตสํ อมุ ฺมงฺคํ ภินฺทิตฺวา เคหํ ปวิสติ ฺวา ภณฺฑานํ
โอโลกนกาเล มาณโว ปพุชฺฌิตฺวา ตํ มนฺตํ
สชฺฌายนฺโต “ฆเฏสิ ฆเฏสิ, กึการณา ฆเฏสิ;
อหํปิ ตํ ชานามิ ชานามีติ อาห.
อจทไทกดก.ลัรร้เงงใวเัสกสรหแออดาำ�ด้ฉล..หจ็บัิ้ทบวโพนเแจข.หดรหล้ราเาะจป้นวไยทรบัป็นีไา.แปซแผชใเลงึ่ลแ้หอาูนเ้ว้ลวสลนักท้วยีา่สมา(รนซงลพู่าโงงนึ่ัดน้ณเรคขหยะีอวฟ้พน็ทนางดังนแ่ีมมมิเแงัวลีรเาีหนล้ ศ้ปูแ้วณ้วีน็้นนล้าทซพ้์ไ;ซวพปง่ึิงงนึ่้ ยโแทมรอจ้ออ่ลวน่ักร้)มมวตนทแเน์แีป้แล.นัหผ็้นมะเ้งสู่ห,(้มซชากลอนงีหึ่ธลา่ผ.ยนา่น้ามทา้วานอัยแ้า.พนัลอณรผผ้วยต้อ้้อพหูู)ู่นมยนนซวนนใู่ีงาไี่ึ่น้งุ่นยป่ัมแพไงเัอนดลทรเยตร้ย้ะวียาดู่ด์นนิว้้ววควททยยฯา่ร.. เต ตํ สตุ ฺวา “อิมินา กิรมหฺ ญาตา, อิทานิ โน
นาเสสฺสตีติ นิวตฺถวตฺถานิปิ ฉฑฺเฑตฺวา ภีตา
สมมฺ ขุ สมมฺ ขุ ฏฺ€าเนเนว ปลายสึ .ุ
ราชา เต ปลายนฺเต ทิสวฺ า อิตรสสฺ จ มนฺตํ
สชฺฌายนฺตสสฺ สทฺทํ สตุ ฺวา นาครานํ ปริคฺคณฺหิตฺวา
นิเวสนํ ปาวิส;ิ
จซอในง่ึ.งมไเบปราืุอรกณุษอน็ .พนคอคผโนันุ้รม้เูันห้รองีเยคน.มน์ึ่เงื่อ(จเอร้อานแัาาจโตตแจงร่เลรนีช้ว้�ำทาสมเ.ซ)วทางึ่า่ทียศงซำ�วลิแงึ่ลปลมาต้วะายรณแมัสลอพาแ้ว.แพนลใล้นรัวน้ ้ะวเดรรวจืาองั ่าาชนนกาี ้ฯชแเมอื่นทือโ่ะนรงพง้นตรนก้ัอใสานงยลิเถรานียนอกมโ.แนีเอจล้นย้้วา,,ู่ วภิ าตาย ปน รตฺตยิ า ปาโตว เอกํ ปรุ ิสํ
ปกฺโกสติ ฺวา อาห “คจฺฉ ภเณ อสกุ วีถิยํ อสกุ สฺมึ
นาม เคเห อมุ มฺ งฺโค ภินฺโน, ตตฺถ ตกฺกสลิ โต สปิ ปฺ ํ
อคุ ฺคณฺหิตฺวา อาคตมาณโว อตฺถิ; ตํ อาเนหีต.ิ
ซงึ่ ทา่ อน. บดงรัุ ุนษีน้นนั้�ำมไาปแแลล้ว้วซกงึ่ ลมา่าวณแพล้วฯวา่ อ. พระราชา ยอ่ มรับสงั่ หา โส คนฺตฺวา “ราชา ตํ ปกฺโกสตีติ วตฺวา มาณวํ
อาเนส.ิ
ครัง้ นนั้ อ. พระราชา ตรัสแล้ว กะมาณพนนั้ วา่ อถ นํ ราชา อาห
ผลติ สื่อการเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัติธรรม วัดพระธรรมกาย 85
แนะ่ พอ่ อ. เธอ เป็นมาณพผ้เู รียนเอาแล้วซง่ึ ศลิ ปะมาแล้ว อาคต“ตมฺวาํณโตวาตต.ิ “อตามกฺกเทสลวิ าโตต.ิ สปิ ปฺ ํ อคุ ฺคณฺหิตฺวา
จากเมอื งตกั สลิ า (ยอ่ มเป็น) หรือ ดงั นี ้ฯ (อ. มาณพ กราบทลู แล้ว) วา่
ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ พระเจ้าข้า (อ. อยา่ งนนั้ ) ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรสั แลว้ ) วา่ อ. เธอ จงให้ ซง่ึ ศลิ ปะนนั้ แม้แกเ่ รา ท. นิสีท“ิตอฺวมาหฺ คากณํปฺหิ าตตํ .ิ สปิ ปฺ ํ เทหีต.ิ “สาธุ เทว สมาสเน
ดงั นี ้ ฯ (อ. มาณพ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ
อ. ดลี ะ อ. พระองค์ ประทบั นงั่ แล้ว บนอาสนะอนั เสมอ จงทรงเรยี นเอาเถดิ
ดงั นี ้ฯ
ครงั้ นนั้ อ. พระราชา ทรงกระทำ� แล้ว อยา่ งนนั้ ทรงเรียนเอาแล้ว “อยนอฺเถต อนาํ จรราิยชภาาโคตตถิาสหกสตสฺ ฺวํ อาทาตสํ .ิ มนฺตํ คเหตฺวา
ซง่ึ มนตน์ นั้ กะมาณพนนั้ ได้พระราชทานแล้ว ซง่ึ พนั แหง่ ทรพั ย์
(ด้วยพระดำ� รสั ) วา่ อ. สว่ นนี ้เป็นสว่ นแหง่ อาจารย์ ของเธอ (ยอ่ มเป็น)
ดงั นี ้ฯ
ในกาลนนั้ อ.เสนาบดีกลา่ วแล้วกะนายภษู ามาลาของพระราชาวา่ มสฺสตํุ ทการิสเสฺสนสาีตป.ิ ต“ิเรสวฺ ฺโวา กปปรปฺ เสกฺวํ อาวหาต“.ิกทา รโฺ
อ. เธอ จกั กระทำ� ซงึ่ พระมสั สุ ของพระราชา) ในวนั พรุ่งหรือ หรือวา่
ในวนั มะรืนนี ้ดงั นี ้ฯ
อ. เสนาบดนี นั้ ให้แล้ว ซงึ่ พนั แหง่ ทรพั ย์ แกน่ ายภษู ามาลานนั้ ห“เสกตุ นึ ฺวาสาโปาสมตีติตขภิรสุ ํ วสฺ วสิ ตุ อสฺสฺเตสตหวิ,ิ,สิยฺส“อรํ หทปํ ตฺโหรฺวาํสาชติ า“มฺวกตสาิจ.ิ ฺสฺจกุคํ มลโนมฺนําอกฬตโึ รฺถนฉีตฺโินิตวฺทติตฺววฺวายิา,
กลา่ วแล้ว วา่ อ. กจิ ของเรา ท. มอี ยู่ ดงั น,ี ้ (ครนั้ เมอื่ คำ� ) วา่ ข้าแตน่ าย
อ. กจิ อะไร ดงั นี ้(อนั นายภษู ามาลา) กลา่ วแล้ว, (กลา่ วแล้ว) วา่ อ. เธอ
เป็นราวกะวา่ กระทำ� อยู่ ซงึ่ กรรมคอื การปลงซงึ่ พระมสั สุ ของพระราชา
เป็น สะบดั แล้ว ซง่ึ มดี โกน เกนิ เปรียบ ตดั แล้ว ซงึ่ ก้านแหง่ พระศอ
เป็นสนาบดี จกั เป็น, อ. เรา เป็นพระราชา (จกั เป็น) ดงั นี ้ฯ
อ. นายภษู ามาลานนั้ รบั พร้อมแล้ว วา่ อ. ดลี ะ ดงั นี ้ยงั พระมสั สุ คคปคนเลหหนฺโํสตธโา.ิ ทสฺวฬาเึก“นสฉ“าินมขธฺทโุสตูริตฺสิ ํุํุ สโเวมตถฏปเฺกฺมฏํฏตตจิ ฺวีตกฉฺ าณุิติ ขวฺ ปฺ€ารุ ธนุํ ารปโเรหอ,โฺ ํสกติมเอฺวนมกาสฺตปสฺํ ปฺนกุ€หลตรณาาฺวฏเาทรนเวิ นขฺเเตสวรุ ํ
ให้เปียกแลว้ ด้วยนำ� ้ อนั เจอื ด้วยของหอม ในวนั เป็นทกี่ ระทำ� ซง่ึ พระมสั สุ
ของพระราชา สะบดั แล้ว ซง่ึ มดี โกน จบั แล้ว บนทส่ี ดุ แหง่ พระนลาฏ
(คดิ แล้ว) วา่ อ. มดี โกน เป็นมดี มคี มอนั ร่อย หนอ่ ยหนง่ึ (ยอ่ มเป็น),
อ.อนั (อนั เรา)ตดั ซงึ่ ก้านแหง่ พระศอโดยการประหารครงั้ เดยี วนน่ั เทยี ว
ยอ่ มควร ดงั นี ้ยนื แล้ว ณ ทสี่ ดุ แหง่ หนงึ่ สะบดั แล้ว ซง่ึ มดี โกน อกี ฯ
ในขณะนนั้ อ. พระราชา ทรงระลกึ ถงึ แล้ว ซงึ่ มนต์ ของพระองค์ ปกมชาโจาุ รนทฺจนาสึมตฺโม.ตุเสู ลิโมฺ สช“ึ อฆา“ขเุนชเรเฏาาณนนสมิาีตนรตฆาิิปชิอเชฏามาฺชสํหอิ.,ิร.ตากฺตนชกึโาหนาตาริปมภณิ ตนีโาตสฺตฺสํ ขฆสรุรเนํ ิฏตลภสฺวามูา;ิ ฏิยอโสํ ตขหชิปํปเฺฌิสติ ทาฺวตยาาํํ
เมอื่ ทรงกระทำ� ซงึ่ การสาธยาย ตรสั แล้ว วา่ อ. ทา่ น ยอ่ มพยายาม ๆ,
อ. ทา่ น ยอ่ มพยายาม เพราะเหตไุ ร , แม้ อ. เรา ยอ่ มรู้ ซงึ่ เหตนุ นั้ อ. เรา
รู้อยู่ ดงั นี ้ ฯ อ. เหงอื่ ท. ไหลออกแลว้ จากหน้าผาก ของนายภษู ามาลา ฯ
อ. นายภษู ามาลานนั้ (คดิ แล้ว) วา่ อ. พระราชา ยอ่ มทรงรู้จกั ซงึ่ เรา
ดงั นี ้ กลวั แล้ว โยนไปแล้ว ซงึ่ มดี โกน ทภี่ าคพนื ้ หมอบลงแล้ว ด้วยอก
ณ ทใ่ี กล้แหง่ พระบาท ฯ
ชอ่ื อ. พระราชา ท. เป็นผ้ทู รงฉลาด ยอ่ มเป็น, เพราะเหตนุ นั้ “อเร รทาฏุ ชฺ€านโนหาปนิตาม`นเมฉํกราาชาโหชนาฺตนิ,าตเตตี นิ สนฺํ เํ อกวโรมสาตี ห.ิ
อ. พระราชา ตรสั แล้ว อยา่ งนี ้ กะนายภษู ามาลานนั้ วา่ แนะ่ นาย
ภษู ามาลาผ้อู นั โทษประทษุ ร้ายแล้ว โว้ย อ. เจ้า ยอ่ มกระทำ� ซง่ึ ความ
หมายรู้ วา่ อ. พระราชา ยอ่ มไมท่ รงรู้จกั ซง่ึ เรา ดงั นหี ้ รือ ? ดงั นี ้ฯ
(อ. นายภษู มาลา กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ “อภยํ เม เทหิ เทวาต.ิ
อ. พระองค์ ขอจงพระราชทาน ซงึ่ อภยั แกข่ ้าพระองคเ์ ถดิ ดงั นี ้ฯ
(อ.พระราชาตรสั แล้ว)วา่ (อ.เรอื่ งนนั้ )จงมเี ถดิ ,อ.เจ้าอยา่ กลวั แล้ว, “โหต,ุ มา ภายิ, กเถหีต.ิ
อ. เจ้า จงกลา่ ว ดงั นี ้ฯ
(อ. นายภษู ามาลา กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ กหโตุ รฺวนา“ฺโเตสตนํ เวสาิยปนตาคปิ ลตเนมึ การฬเิสทึ ฺสวฉาินมสฺทีตห;ิสอสฺตาํสหทฺมาตึตฺวม.ิ าเต`ร,อฺโหํ รมาสชฺสาํุ
อ. เสนาบดี ให้แล้ว ซง่ึ พนั แหง่ ทรพั ย์ แกข่ ้าพระองค์ กลา่ วแล้ว วา่ อ. เธอ
เป็นราวกะวา่ กระทำ� อยู่ ซง่ึ พระมสั สุ ของพระราชา (เป็น) จงตดั ซงึ่ ก้าน
แหง่ พระศอ; ครนั้ เมอื่ พระราชานนั้ สวรรคตแล้ว, อ. เรา เป็นพระราชา
เป็น จกั กระทำ� ซง่ึ เธอ ให้เป็นเสนาบดี ดงั นี ้ดงั นี ้ฯ
86 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
อรช้อ่ือนั งเอเรรอา.ีย.วกพตัไแดรถละ้แอุ ้วรละา้ไวชซรางึ่ อเเทพสนั รนรเธงาาสอะบดอดไบาัมี ศแไ่(ดยัตล้แ้รวัสลซซ้แวงึ่งึ่ ลอคจ้วาา�ำ)จกนาสนวั้รา่�ำย(นท์ ดกัรดกูงขงัด่ออน�นำงีร้เเิสแรทลานร,้วาง)บยวงดั า่บี คุอผ้ค.เู จชลรีวใิญหติ ้ ราชา ตํ สตุ ฺวา “อาจริยํ เม นิสสฺ าย ชีวติ ํ
ลทฺธนฺติ เสนาปตึ ปกฺโกสาเปตฺวา “อมโฺ ภ เสนาปติ
กึ นาม ตยา มม สนฺตกิ า น ลทฺธํ,
ดไจอเซซพดงงง่ึึ่.งั ้รพอเอนพสาอารีอใร้นะฯจะกนะ.อามราไศกาบาปราาาศชยดณสลจยทั์ีนตดนาพานัก้ราีนน้ซัสแองนแ่ึัเ้แวปท.ลลน่็ใน้า่วจน้วเแนอรากซคาวากงาึ่วา่จดแตล้นายงวัข�ำนรอน่น่ข้แานัย้มีอแแห้์ผเไงตทคน้ปทูมเอ่รวรง่็นิศอ่้งนาาแจากาจหดปฬจูราง่งะัาปรเนทสโยเันทมพี�ำน์้ทถรอกแ่ือางรก.ขลอบยงะช้์วยนังัด(ีวไบไงัเี ดติดหแบซคุ ้้เเกน็ง่ึคุปคอปส่อ็ค็นนลันกาัซลใแขแจกงห่ึใ้ลาลาาเห้ร้พวธ้วร้ร้อเอยเใะน(งจนใ,์นรเ้านรกเอนั้อทีกยาไนั .ดศากฯลใล้แแแนหเนธลลลนัญ้ ้้้อ)ีววว้),่ อทิ านิ ตปํพทฺพฏาฺ€เชํุ ตนฺวาสกโอฺ กามจ,ิ ริมยมํ ปรฏกฺฺโ€กาสนากิเปขฺ มตาฺวตาิ
“ตอํ าจรรฏิยฺ€า ตํ นิสฺสาย มยา ชีวติ ํ ลทฺธนฺติ วตวฺ า
มหนฺตํ สกฺการํ กริตฺวา ตสสฺ เสนาปตฏิ ฺ€านํ อทาส.ิ
โส ตทา จฬู ปนถฺ โก อโหส,ิ สตถฺ า ทสิ าปาโมกขฺ า-
จริโยต.ิ
เยดตตพอข.งรรงััรล้ััจสสนอพาฬูแแีม,อแใ้รเลลนทปแะม.้้วววัียศล้นใพนั้นววาถววร,หสกา่าก่ไะดดนาะศดตล้าเงึ่นาปกูรอนนัส็้เัสน่อีกนัป้ดแนแ็นาใลลภหท้วอ้วิกค้ี่ตพค.ษรองรัง่ึ้ันซ้ยุัอน้เทงเึ่ขา่รยทมเ.าองเรู่รื่อฉนแ่ืงองวพพมี,นง้เาอ้ปรใา�ำจนะ็นะัมนาจกแลาทเฬูปลาวแ่ี่พ็้ลวปงนลงึ่ไกั้นวเปค่อใถแรนนขซกื่อลอขงึ่ะ้งอวเงมุ กร.จเทื่อลกฬจูใรงาิ่ดฬนูัปพอวแจปันันยลฬูันล์อถ้วกว่ถนกัวงเดกะาเ่ สปไนงัะปฏ็นนนั้แฐเโีปโ้ิลลชตอ็น้วากงัเ้ ปคดขิย็นนนนึกะ้!ี ้ สตฺถา อิมํ อตีตํ อาหริตฺวา “เอวํ ภิกฺขเว ปพุ ฺเพปิ
จฬู ปนฺถโก ทนฺโธว อโหส,ิ
ตถาปิ สสฺ อหํ อวสฺสโย หตุ ฺวา ตํ โลกิยกฏุ มุ เฺ พ
ปตฏิ ฺ€าเปสนิ ฺติ วตฺวา,
ปเุ นกทิวสํ “อโห สตฺถา จฬู ปนฺถกสสฺ อวสฺสโย
ชาโตติ กถาย สมุฏฺ €ิตาย, จูฬกเสฏฺ €ิชาตเก
อตีตวตฺถํุ กเถตฺวา
อ.บคุ คลผูม้ ีปัญญา ผูเ้ ห็นแจ้งโดยปกติ ยงั ตน ย่อมใหต้ งั้ “อปปฺ เกนปิ เมธาวี ปาภเตน วิจกฺขโณ
ข้ึนพร้อม ดว้ ยทรพั ย์อนั เป็นตน้ ทนุ แมน้ อ้ ย เพียงดงั สมฏุ ฺ€าเปติ อตฺตานํ อณํุ อคฺคึว สนธฺ มนตฺ ิ
(อ.บคุ คล) ก่ออยู่ ซ่ึงไฟ อนั นอ้ ย ดงั นี้ ฯ
(ขย(ใเไปยใดหองัน็อ่้น้กเชงปกมรโเาดแ็ศลานะดเมปกลูรกทเกจ็้ษใ่อนนิย�ำ้นานฐี)แ)ะ้ใข,กีชภลหใอานื่อ้้วิกตใงลกวนษงั)้กา่าลกุซ่อจทแลงางึ่ นฬูห.นพลจอง่กีอรกฬู้น้ข.อะ.่อปเน่ัมุเมรนรันเทแาาแท,ถมรลเเียกัปพป้้ใว(ว็็อนะนนยน.หก์อ(ททดีาานั้ี่พี่พ้เวลมรเใงงึึ่ยปนาหิไไข็พดน้นัเด้ อป้,รโ้ยเ็งละปนเอ่จด็ปกนเมฬจู็�ำตุนแ้การปรจลัขสระันฬู้วะอ)ถนทปงใกวน่ันั�ำนา่ะเกถแทนากซหอียีล้เงะ่ึง่.วปนจข็;นอฬูีไมุ้หดผนดัปทน้เ้เูงเัันปรกตง่ึนัพ็ถนิดอวี ้ยกาแแ.ทเ์อสะลลรรนนักิ้้ววางี ้ คาถํ วตฺวา “น ภิกฺขเว อิทาเนวาหํ อิมสฺส
อวสสฺ โย ชาโต,
ปพุ ฺเพปิ อวสสฺ โย อโหสเิ มว; ปพุ ฺเพ ปนาหํ
อจกฬิมูุฏํปุมโนฺพลฺถกสโิยฺสกกาฏุตมุิอพฺโหวสสตสฺ ,ิฺวสาาม“ิกตํ ทอากปาิ ส,ึ อิทานิ โลกตุ ฺตร-
จูฬกนฺเตวาสิโก
นกั ษสัตว่รน(ใวนา่ กอา.ลเศนรนั้ษ)ฐเปีช็่ือนวเรา่ าจนฬู นั่ กเะทียผว้ฉู ล(ไาดด้เปผ็น้เู ฉแียลบ้วแใหนลกมาลผน้ฉู ี)้ลดางั ดนใีน้ฯ อหเมจวฬู ากตเิ สชฏาฺต€ีกปํ สนโมปธาณเนฺฑสิโต.ิ พฺยตฺโต นกฺขตฺตโกวโิ ท
ผลติ สื่อการเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ตั ธิ รรม วดั พระธรรมกาย 87
ในวนั หนงึ่ อกี อ. ภกิ ษุ ท. ยงั วาจาเป็นเครอ่ื งกลา่ ว ให้ตงั้ขนึ ้ พร้อมแลว้ ค“ปชอาเตหาโฏิ ตวตฺป€โุตํุ สิโเุ .ิตนอ,กจสทฬูกิวปฺโอสกิทนํนฺาถฺโนโตกธิ ปมโิ ลมฺ จกสวตตุริภหูิยฺตาิ ํรยธํมอมภาโมฺนเิกสกสฺขหฏุสฺู ิ มุชกฺชพฺจถิตตสํ ฺวปฺุสสาปฺมทฏอุ สฺํร€หาาคมเตปาิโฺเตสกถํํุ
ในโรงเป็นทก่ี ลา่ วกบั ด้วยการแสดงซง่ึ ธรรม วา่ ดกู อ่ นทา่ นผ้มู อี ายุ ท.
อ. พระจฬู ปันถกะ แม้ไมอ่ าจอยู่ เพอ่ื อนั เรียนเอา ซงึ่ คาถา มบี ทสเี่ ป็น
ประมาณ โดยเดอื น ท. ส่ี ไมส่ ละแล้ว ซงึ่ ความเพยี ร ตงั้ อยเู่ ฉพาะแล้ว
ในพระอรหตั , เป็นเจ้าของ แหง่ ขมุ ทรพั ยค์ อื ธรรมอนั เป็นโลกตุ ระ เกดิ แลว้
ในกาลนี ้ดงั นี ้ฯ
อ. พระศาสดา เสดจ็ มาแล้ว ตรัสถามแล้ว วา่ อกู อ่ นภกิ ษุ ท. โกอวลตุิมถกฺเาํ ตคุตยส,าฺตตถ“รถฺสภมธานิกามฺนหฺขฺมอิสเวสานิ คฺสฺนนาตฺมตวฺ มิ าสปาจุ“สมกฺฉาิโาิตกสยฺวเนาน,ตุ โถฺอ“หอาตริมภิทเากิยฺธยขฺววเาิรวติโยิ นเาวอภมตติกาฺรวหตฺขาิิุ
อ. เธอ ท. เป็นผ้นู ง่ั พร้อมกนั แล้ว ด้วยวาจาเป็นเครื่องกลา่ ว อะไร หนอ
ยอ่ มมี ในกาลนี ้ ดงั น,ี ้ (ครนั้ เมอื่ คำ� ) วา่ (อ. ข้าพระองค์ ท. เป็นผ้นู งั่
พร้อมกนั แล้ว ด้วยวาจาเป็นเครื่องกลา่ ว) ชอ่ื นี ้ (ยอ่ มมี ในกาลน)ี ้ ดงั นี ้
(อนั ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ ) กราบทลู แล้ว, ตรสั แล้ว วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท.
อ. ภกิ ษุ ผ้มู คี วามเพยี รอนั ปรารภแล้ว ในศาสนา ของเรา เป็นเจ้าของ
แหง่ ธรรมอนั เป็นโลกตุ ระ ยอ่ มเป็นนนั่ เทยี ว ดงั นี ้ตรสั แล้ว ซง่ึ พระคาถา
นี ้วา่
อ. หว้ งน้�ำ ย่อมไม่ทว่ มทบั ซึ่งเกาะใด อ. บคุ คลผมู้ ีปัญญา “อฏุ ฺ€าเนนปปฺ มาเทน สฺเมน ทเมน จ
พึงกระท�ำ ซึ่งเกาะ (นน้ั ) ดว้ ยความเพียรเป็นเหตลุ กุ ข้ึนดว้ ย ทีปํ กยิราถ เมธาวี, ยํ โอโฆ นาภิกีรตีติ.
ด้วยความไม่ประมาทด้วย ด้วยความส�ำรวมด้วย
ดว้ ยการฝึกดว้ ย ดงั นี้ ฯ
อ.อรรถ วา่ (อ. บคุ คล) ผ้มู าตามพร้อมแล้ว ด้วยปัญญามโี อชะ สอสสอออิรเตตีมลตมหฺสคิโยินหถตงามตฺน.ิฺขฺตตภฺากอาผถคฺีเาวเรลตโริปตทณทนปฺสีปปีภวํสํ ํ าเาู ตสกรเสกมหสสยยธิาิงรริาาฺคขฺจาวถาเถตรีเเมตาหู อกตนนิ ิมเ;ิรธอสยอ“มปฺมวฺยตอเฺปรึฺิ มฺตินิยมอหกโฺทสนาตาิงฺรเขตฺทิิยทธาํุลทุนมเตฺลมสโฺ จปนภมกเนตตชปฺกนปุอปฏิเุตณาฺฏุ€ฏิ รฺา€ฺย€ิสฺานฺยตจเทุ ภนาาาาฺธนตตตูยยิ-ํิิ
อนั เกดิ แตธ่ รรม ชอื่ วา่ ผ้มู ปี ัญญา พงึ กระทำ� คอื วา่ ควรกระทำ� คอื วา่
พงึ อาจ เพอ่ื อนั กระทำ� ซงึ่ เกาะคอื พระอรหตั ผล อนั เป็นทพี่ งึ่ ของตนเป็นแล้ว
ในสาครคอื สงสาร อนั ลกึ ยงิ่ โดยความเป็นแหง่ ทพ่ี งึ่ อนั สตั วไ์ ด้โดยยากยง่ิ
นี ้ด้วยธรรม ท. ส่ี อนั เป็นเหตเุ ป็นแล้ว เหลา่ นี ้คอื ด้วยความเพยี รเป็น
เหตลุ กุ ขนึ ้ อนั อนั บณั ฑติ นบั พร้อมแล้ววา่ ความเพยี รด้วย ด้วยความไม่
ปด้วรยะมควาาทมสอำ� รนั วอมนั อบนั ณั อนฑั บติ ณันบัฑพติ รน้อบั มพแรล้อ้วมวแา่ ลค้วววาา่ มศไลี มคอ่ อื ยคปู่ วราามศบจราสิ กทุ สธตส์ิ ดิดี่ ้ว้วยย
ด้วยการฝึ กซึ่งอินทรีย์ด้วย ดังนี ้ (ในบท ท.) เหล่านัน้ หนา
(แหง่ หมวดสองแหง่ บท) วา่ ทปี ํ กยริ าถ ดงั นี ้ฯ
(อ. อนั ถาม) วา่ (อ.บคุ คล ผ้มู ปี ัญญา พงึ กระทำ� ซง่ึ เกาะ) อนั เชน่ ไร ? อกิรเลหโตกสฺตีทโฆํ ิสโํ?ออเฆภยนิกํีริตวิกํุโอีรโิวตฆิทนุ ฺธฺตํเน.ิสาตภํุ นิกีรสตกีตฺโ:ิ กตย;ิ ํ นจหติพุ สฺพกิโธฺกปาิ
(ดงั น)ี ้ (อ.อนั แก้) วา่ อ.ห้วงนำ� ้ ยอ่ มไมท่ ว่ มทบั ซง่ึ เกาะใด (อ.บคุ คลผ้มู ี
ปัญญา พงึ กระทำ� ซง่ึ เกาะนนั้ ) ดงั นี ้(อ.อธบิ าย) วา่ อ. ห้วงนำ� ้ คอื กเิ ลส
แม้มอี ยา่ งสี่ ยอ่ มไมอ่ าจ เพอ่ื อนั ทว่ มทบั คอื วา่ เพอ่ื อนั กำ� จดั ซง่ึ เกาะใด
(อ.บคุ คลผ้มู ีปัญญา พึงกระท�ำ ซงึ่ เกาะนนั้ ), จริงอยู่ อ.พระอรหตั
อนั โอฆะ ไมอ่ าจ เพอื่ อนั ทว่ มทบั ดงั นี ้(อนั บณั ฑติ พงึ ทราบ) ฯ
ในกาลเป็นทส่ี ดุ ลงแหง่ พระคาถา (อ. ชน ท.) มาก เป็นพระ- เทสนคาาถสามวปฺสตาเฺตนปรพิสหายู โสสตาาตปฺถนิกฺนาาชทาโยตาตอ.ิ เหส,ํุ เอวํ
อริยบคุ คลมพี ระโสดาบนั เป็นต้น ได้เป็นแล้ว, อ. เทศนา เป็นเทศนา
เป็นไปกบั ด้วยวาจามปี ระโยชน์ เกดิ แล้ว แกบ่ ริษทั ผ้ถู งึ พร้อมแล้ว
อยา่ งนี ้ ดงั นแี ้ ล ฯ
อ. เร่ือง แห่งพระเถระช่อื ว่าจฬู ปันถกะ จฬู ปนฺถกตเฺ ถรวตถฺ ุ.
(จบแล้ว) ฯ
88 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
๔. อ. เ(รอ่ือันงขแ้าหเ่จงน้าักจษะักตลรข่าวอ)งคฯนพาล ๔. พาลนกขฺ ตตฺ วตถฺ ุ. (๑๘)
ซปงึ่มนากัอทษ.มัตนพรขุรยะอุญศงคชาฺ สนนดพฺตาาิ ดลงั นเมีเต้ป่ือร็นปัสตรแะ้นลท้วฯบั อยซู่งึ่ พในระพธรระรเมชตเทวศนั นาทรงนปีร้ ารวภา่ “ปมาทมนุยุญชฺ นฺตตี ิ อิมํ ธมมฺ เทสนํ สตฺถา
เชตวเน วิหรนฺโต พาลนกฺขตฺตํ อารพฺภ กเถส.ิ
อดซอชอคอ้.่ืง่ึน.ัืวอวยชซมอชานเงึ่อ.ิในถจบชน.้าทาข่คุกทัดอ.อชษค.้นวัเงนหลตัยเมสหลรผนดิใตัขา้ล่มูชทน่ัังอบนา่ีใข่จ.เงนรุันจทอ้คะุษดนังียผ้นกชสีว้เฯูพ่ือลปตยั หวา่า็บนืนรลา่วรุืพแอผโุษ(ลวด้อาดเู ห้า่วล้นวัยคน็ยบพตทือแโคุผลิสค่ีปซลค้มูอดม้งึ่รวลดีปบะาซยั)วัตญรรง่ึดปนัรใู้่วาญเพคทจยวรชี่ปด็ราไ้ิตอรทๆดะงร้ยแตคใาลยลนินมูือะ้วอ่เยวซพอมอ่ใ่างึ่ารทนเมญายทเาะกมอี่ยแานลอืยตวลใกังาู่่ไน้ิหวสษวปยสราตักืออ่วซมซรลหตัมง่ึงึ่ัยา่วถรสไหวือามีนรฯอนจีวรม่น่ั ยะาา่ึ่งี,,ู่ เอกสมฺ ึ หิ กิร สมเย สาวตฺถิยํ พาลนกฺขตฺตํ
นามตสสงฺมฺฆึฏุ ฺ€นํ.กฺขตฺเต พาลา ทมุ เฺ มธิโน ชนา ฉาริกาย
เจว โคมเยน จ สรีรํ มกฺเขตฺวา สตฺตาหํ อสพฺภิวาจํ
ภณนฺตา วจิ รนฺต,ิ กญฺจิ ญาตึ วา สหุ ชฺชํ วา
ปพฺพชิตํ วา ทิสวฺ า ลชฺชนฺตา นาม นตฺถิ, ทฺวาเร
ทฺวาเร €ตฺวา อสพฺภํ ภณนฺติ.
ไขยนแใแไห(ซมมนลกออ่นรั่ ง่ึ อเื่่เอะง่พมทเสมทขชอวหรกอกรดือ้านา่กียพัะ.็็แลจ็งวซแวศใยมลสสีกเงน่ึลขทา)์นตวาไก้้กสวาออป.ยวลษุหไานด.ัเตัจอปปยาเฯลอาอหถาด็ป์แนนนัทกรี,ลวลณตวินยตั.เ้อา่นั้้วรนา่นสไนะ.ือเมอไจาใสนอันขด้.หอ่ว็ดตพู่้รา้แ้กถาอแิยาแรลยดจงึรมมสะต้วทพอ่งัิอย้เนากนพ่ม.รอยสทว้ค�ำอี,รสง่เู้ากปเี่ลหมระพง่วตรงัอแลไทกกื่อะล,ปลงา่ .ตบัออค้วนทอเแนูัด์ผหซนใั..ดห้ ฟน้วเูลง่ึ้วมงจ่ชนััวงก(า่เยรยีโรหนิเงึ่นซิกญืหอจงัาบงน่ึัฏนอ็ด้มรทาวนาิหนแู่อขทสา.หน้่ัาหนัอจ.้ง่หาเเเงง่ไาทปหรฯพรปมภอื็อยีวนลรนแิกนัวตัาะ่ปลษุษมหถนเผร้พวยุิใ้รุะมนูั้จชอ์ื่ืทอซมทีพงข่หว.งึ่.าถ)มรอมา่ขเณะือหีงมแาู่่ ภใเสลหวีขซอนาายต่ั้สงาง่ึ่าวคนภอ่บบวาแิหนเัมตกสิ้ราุลจาุ้ษษ์มมทน้้ๆาวรุี มนสุ สฺ า เตสํ อสพฺภํ โสตํุ อสกฺโกนฺตา ยถา
พลํ อฑฺฒํ วา ปาทํ วา กหาปณํ วา เปเสนฺต,ิ เตสํ
เตสํ ฆรทฺวาเร ลทฺธํ ลทฺธํ คเหตฺวา ปกฺกมนฺต.ิ
ตทา ปน สาวตฺถิยํ ปญฺจโกฏิมตฺตา อริยสาวกา
โหนฺต,ิ เต สตฺถุ สาสนํ เปสยสึ ุ “ภควา ภนฺเต สตฺตาหํ
ภิกฺขสุ งฺเฆน สทฺธึ นครํ อปวิสติ ฺวา วหิ าเรเยว โหตตู ,ิ
ตญฺจ ปน สตฺตาหํ ภิกฺขสุ งฺฆสฺส วหิ าเรเยว
ยาคภุ ตฺตาทีนิ สมปฺ าเทตฺวา สยมปฺ ิ เคหา น นกิ ขฺ มสึ .ุ
ผอไนยเขขยดหมอ้้อ.อง่มวูัง่ั ลใ่หงแวยงมีปหอา่คนลัมเเั(กอญ้หรนแปเ้นวแู่.็ิยมท็ลตนันญ้พคหสื่อ้ณ.วนุ,รง่าาขาเนันัเภ้จวลพ้นอ้ทาพเทกม็ดิก.ิรมพแทร่ือี่สอะื่ษามทนใรข.อนดุศคมะุ้นอ.อตนักอแัาอรเ.นัง์แเษ้เหสห.หงปสขลใๆตลขัดคง่็้หาูดน้วท้ราหา่์าพ้เจ็ยกน.พขนสรเอ่ิรเน้ัซาขร้ปงึ่ทะินยิม้ะไ้งึ่า็อสน.ตาทปไหอ)ไงดมกรมุรรปแงมคสัลางรีอล่คลแู่์แงวสสาฟยทะ้์วรหลกบทดภู่ออาั่ง.้วะง่สท.บบัางอากภวพู่ไนยลวแูยแย้าาม่ิกาล่ใีเรแลู่ว้ถปนอ่ษว้ะต้ลลวอ็งึนอนแุ้อ่ว.ว่ซแใกหรคในงกงึ่ลมูปวคแง่แรววริ้วซีพา่พลิยรนลาัถ(ซง่ึ้รายว้ทจรวขงวว่ึๆะะแอ่า่ี้อาขาาจโ,พนปอมดแอจยาาอทุดคนักเงตยากแป.ธชรมเายลพเ่ ็ปอรนเนขร้แิใาวจรื็อ.น้คช)ากก้ะาท,นซอพขเ่ืออ่พยเค.ง่ึรปออรดง่ิงยรผิทร็ะงนนคั,ะื่งสอ้ัเูาสอปป์นแผอางน็ตงันว้ตงกเีูร้คใฯจกบคะพกลห์รม์รุาไา่ิททญญทุษปลขุว...่ ภิกฺขสุนงกฺฆฺขํตฺเนติมปนนฺเตปตรฺวิโายสนเิ ตค,รอํ ฏปฺ€เเวมเสทติวฺวเสา พทุ ฺธปปฺ มขุ ํ
มหาทานํ
ทตฺวา เอกมนฺตํ นิสนิ ฺนา “ภนฺเต อตทิ กุ ฺเขน โน สตฺต
ทิวสา อตกิ ฺกนฺตา,
พาลานํ อสพฺภํ สุณนฺตานํ กณฺณา
ภิชฺชนาการปปฺ ตฺตา วิย โหนฺต,ิ โกจิ กสสฺ จิ น ลชฺชติ,
เตน มยํ ตมุ หฺ ากํ อนฺโตนครํ ปวิสติ ํุ น ทมหฺ า, มยํปิ
เคหโต น นิกฺขมิมหฺ าติ อาหํส.ุ
สตฺถา เตสํ กถํ สตุ ฺวา “พาลานํ ทมุ เฺ มธานํ
กิริยา เอวรูปา โหต,ิ
ผลิตสอื่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัติธรรม วัดพระธรรมกาย 89
สว่ นวา่ (อ.ชนท.)ผ้มู ปี ัญญารกั ษาแล้วซง่ึ ความไประมาทราวกะ อคมาถตาเมมหอธาาภนวาิพโิ สนฺพิ าปนนสมธปฺ นตสฺตาึ รํปวาิยปณุ อนปฺตปฺ ีตมิ าวทตํ ฺวรากฺขอิติมฺวาา
(อ. บคุ คล รกั ษาอย)ู่ ซงึ่ ทรพั ยอ์ นั เป็นสาระ ยอ่ มบรรลุ ซง่ึ สมบตั คิ อื
อมตมหานพิ พาน ดงั นี ้ได้ตรสั แล้ว ซง่ึ พระคาถา ท. เหลา่ นี ้วา่
อ. ชน ท. ผเู้ ป็นพาล ผมู้ ีปัญญาทราม ยอ่ มตามประกอบ “ปมาทมนยุ ุ ชฺ นตฺ ิ พาลา ทมุ ฺเมธิโน ชนา,
ซึ่งความประมาท สว่ นวา่ อ. บคุ คลผมู้ ีปัญญา ยอ่ มรกั ษา อปปฺ มาทฺจ เมธาวี ธนํ เกสาฏมฺ €รํวติสรนกถฺ ฺขวตํ;ิ.
ซ่ึงความไมป่ ระมาท เพยี งดงั (อ. บคุ คล รกั ษาอย)ู่ ซ่ึงทรพั ย์ มา ปมาทมนยุ ุ ฺเชถ, มา
อนั ประเสริฐที่สุด ฯ อ. ท่าน ท. จงอย่าตามประกอบ อปปฺ มตฺโต หิ ฌายนโฺ ต ปปโฺ ปติ วิปลุ ํ สขุ นตฺ ิ.
ซ่ึงความประมาท, จงอยา่ ตามประกอบ ซึ่งความสนิทสนมดว้ ย
อำ� นาจแหง่ ความยนิ ดใี นกาม; เพราะวา่ (อ. บคุ คล) ผไู้ มป่ ระมาทแลว้
ผเู้ พง่ อยู่ ยอ่ มบรรลุ ซ่ึงความสขุ อนั ไพบลู ย์ ดงั นี้ ฯ
(อ. อรรถ) วา่ ผ้มู าตามพร้อมแล้ว ด้วยความเป็นแหง่ ชนพาล คอื วา่ โลกปตรตโลฺถกตพฺถํ าลอาชตาน:ิ นฺตพาา.เลยฺ น สมนฺนาคตา อิธ
ผ้ไู มร่ ู้อยู่ ซง่ึ ประโยชนใ์ นโลกนแี ้ ละโลกอนื่ (ดงั นี ้ในบท ท.) เหลา่ นนั้ หนา
(แหง่ บท) วา่ พาลา ดงั นี ้ฯ
(อ.อรรถ)วา่ ผ้มู ปี ัญญาออกแล้ว(ดงั นีแ้ หง่ บท)วา่ ทมุ เฺ มธโิ นดงั นีฯ้ อวีตปนิสาทสฺ เนมุมฺตนเฺ มาฺตธ.ิ ิโนปมตา:ิ ทนํ ิปอปฺ นยุ ฺุชฺา.นฺตเติ ปปมมาาเทเทนอาทกีนาลวํํ
อ.ชนพาล ท. เหล่านัน้ ไม่เห็นอยู่ ซ่ึงโทษ ในความประมาท
ยอ่ มตามประกอบ ซงึ่ ความประมาทคอื วา่ ยงั กาล ยอ่ มให้น้อมไปลว่ งวเิ ศษ
ด้วยความประมาท ฯ
(อ.อรรถ) วา่ สว่ นวา่ อ.บณั ฑติ ผ้มู าตามพร้อมแล้ว ด้วยปัญญา วปิยณฺฑอเมปิโตปธฺ ามวกาีตทลุ :ิวํ ํสรธกามฺขนโฺตคุ ม:ิตชํ ปเสฺฏฺ€าํ ยอตุ สฺตมมนํ ฺนสาตคฺตโตรตนปธนนํ
มีโอชะอนั เกิดแต่ธรรม ย่อมรักษา ซึ่งความไม่ประมาท ราวกะ
(อ. บคุ คล รกั ษาอย)ู่ ซง่ึ ทรพั ยค์ อื รตั นะเจด็ อนั ประเสรฐิ ทสี่ ดุ คอื วา่ อนั สงู สดุ
อนั ไปตามแล้วซง่ึ วงศแ์ หง่ ตระกลู (ดงั นี แ้ หง่ บท)วา่ เมธาวี ดงั นเี ้ป็นต้น:
อ.อธบิ าย วา่ เหมอื นอยา่ งวา่ (อ.ชน ท.) เมอ่ื เหน็ ซงึ่ อานสิ งส์ ป“รปอธอกเปาานปฺขปปปฺ ตปฺ ณยุุมณอีตมถาาาิิสตาเนตทอฺสฺโิสิตตาหอํสฺโมติาปถํ สิน“.€ปอโฺิสมสสตุ ปสํชฺสฺตํฺฌรนมวโปฺตาลิชํ สนาฺชกธสฺ าานคนตทํมฺโํีนตนฉนริ ิสมกธอปสฺฺขนคภฏานํฺคิเยิลฺตสํ ภฺ;ิฏกฺต€เาาํอโิ มสววมคสเิยํ ธคณุมปอสฺคปฺณสปฺสผามปฺาฺลฑเปฺทมมาิโตทตตาาปีนทีฺตตติิํิิึ
ในทรัพย์ ว่า อ.เรา ท. อาศยั แล้ว ซงึ่ ทรัพย์ อนั สงู สดุ จกั ถึง
ซงึ่ สมบตั คิ อื กามคณุ ยงั หนทางอนั เป็นทไี่ ปสโู่ ลกอนื่ จกั ให้หมดจด ดงั นี ้
ชอื่ วา่ ยอ่ มรกั ษา ซงึ่ ทรพั ยน์ นั้ ฉนั ใด , แม้ อ.บณั ฑติ เหน็ อยู่ ซง่ึ อานสิ งส์
ในความไมป่ ระมาท วา่ อ.บคุ คล ผ้ไู มป่ ระมาทแล้ว ยอ่ มได้เฉพาะ
(ซง่ึ ฌาน ท. ) มปี ฐมฌานเป็นต้น ยอ่ มบรรลุ (ซงึ่ อริยทรพั ย์ ท. ) มมี รรค
และผลเป็นต้น ยงั วชิ ชา ท. สาม ยงั อภญิ ญา ท. หก ยอ่ มให้ถงึ พร้อม
ดงั นี ้ชอื่ วา่ ยอ่ มรกั ษา ซง่ึ ความไมป่ ระมาท ราวกะ (อ. บคุ คล รกั ษาอย)ู่
ซง่ึ ทรพั ย์ อนั ประเสริฐทสี่ ดุ ฉนั นนั้ ดงั นี ้ฯ
(อ. อรรถ) วา่ เพราะเหตนุ นั้ อ. ทา่ น ท. จงอยา่ ตามประกอบ มา ปมมาาเทปนมากทานลตฺ ํ :ิ วตตี สนิ มฺ าามตยมติุ ถเฺฺ ห. มา ปมาทมนยุ ุ เฺ ชถ
ซึ่งความประมาท คือว่า อย่ายังกาลให้น้อมไปล่วงวิเศษแล้ว
ด้วยความประมาท (ดงั นี ้แหง่ บท) วา่ มา ปมาทํ ดงั นี ้ฯ
(อ. อรรถ) วา่ อ.ทา่ น ท. จงอยา่ ตามประกอบ คอื วา่ อยา่ คดิ แล้ว รจตินิสฺตงยมฺขิตาาฺถตํกมาาตมณรปตฺหฏสิ าิลนสภถฺนิตวฺถฺถน.วตฺํปิ:ิ มวาตฺถกุอานมุยกุิเลฺเสชกถาเมมสาุ
คอื วา่ อยา่ ได้เฉพาะแล้ว แม้ซงึ่ ความสนทิ สนมด้วยอำ� นาจแหง่ ตณั หา
อนั บณั ฑติ นบั พร้อมแล้ววา่ ความยนิ ดี ในวตั ถกุ ามและกเิ ลสกาม ท.
(ดงั นี ้แหง่ บาทแหง่ พระคาถา) วา่ มา กามรตสิ นถฺ วํ ดงั นี ้ฯ
(อ.อรรถ) วา่ เพราะวา่ อ.บคุ คล ชอ่ื วา่ ผ้ไู มป่ ระมาทแล้ว ปฌาาปยณอุ นปฺาโตปฺตีตม.ิ ตปโฺ ุคตฺคหโลตี :ิ อวปุิปฏุลฺ€ํ ติ สโอตฬติ าายรํ หินอิพปฺพปฺ ามนตสฺโตุขํ
เพราะความทแี่ หง่ ตนเป็นผ้มู สี ตอิ นั เข้าไปตงั้ ไว้แล้ว ผ้เู พง่ อยู่ ยอ่ มบรรลุ
ซงึ่ ความสขุ คอื พระนพิ พาน อนั ไพบลู ย์ คอื วา่ อนั โอฬาร ดงั นี ้(แหง่ บท)
วา่ อปปฺ มตโฺ ต หิ ดงั นเี ้ป็นต้น ฯ
90 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
เแปก็น่มพหอ ใรน.าะชเกทอนารศลิยดนเบงัปานคุ็ นเีคป้แท็ลนลี่สมเุดทฯีพศลรนงะราโสอเปดบ็นาแบไหปนั ่งกเพปบั ร็นดะ้ตวค้ยนาวถไาดาจ้เาปม(็นอีปแ.รละ้วชโยนฯชนท์ เ.ก) ิดมแาลก้ว คาถาปริโยสาเน พหู โสตาปนฺนาทโย อเหสํ.ุ
มหาชนสสฺ สาตฺถิกา เทสนา ชาตาต.ิ
อ. เร่ืองแห่งนักษัตรของคนพาล (จบแล้ว) ฯ พาลนกขฺ ตตฺ วตถฺ ุ.
๕. อ. เร่ือ(องแันหข่ง้าพพรเะจเ้าถรจะะชก่อื ลว่า่าวม)หฯากสั สปะ ๕. มหากสสฺ ปตเฺ ถรวตถฺ ุ. (๑๙)
ซปง่ึมพารอทะ.ํเอถพรปะรปฺ ชะมื่อศวาาา่เสทมดหนาาดกเงัสัมนส่ือีเ้ปปป็ะนระตตท้นรบั ัสฯอแยลู่ ้วใซนงึ่พพรระะเชธตรรวมนั เทศทนรงาปนราี ้ รวภา่ “ปมาทํ อปปฺ มาเทนาติ อิมํ ธมมฺ เทสนํ สตฺถา
เชตวเน วิหรนฺโต มหากสสฺ ปตฺเถรํ อารพฺภ กเถส.ิ
ใผผดอห้้กยไนิูู ้มเ้าอู่แจวป่ยลรกริ่ญูะใละภนบแัมดเูถแลขางั�ำล้้วทาจช้วเแะปื่อจลก็าวนน้วลกา่ตง่ัดา่บปแ้น้ววิณปิลยโดผดดฑอูลผ้ยวบย้ิยเพู เาคแ่ทูจิสตลลี่กยัดใื่อ้วษวนานไุรกปอาผซแลนั้ง่ึเูลกภเส้วปใิดาตัน็นยใขววนหทนึ์้นัเลิพมหง(ทั ยือใแน.น์งหฯงึ่ รทง่ าภผี่ ชท้ตปูั ค.รรอ)ฤะ.ยหมมงั ์ีนาอเพท�ำา้ พแโื่อแลลรบลกะะ้วณิ กเแดถสฑผ้วรณิ น่ยะะ เอกสฺมึ หิ ทิวเส เถโร ปิ ปผฺ ลคิ หุ ายํ วิหรนฺโต
ราชคเห ปิ ณฺฑาย ริตฺวา ปจฺฉาภตฺตํ ปิ ณฺฑปาต-
ปฏิกฺกนฺโต อาโลกํ วฑฺเฒตฺวา ปมตฺเต จ อปปฺ มตฺเต
จ อทุ กป€วปิ พฺพตาทีสุ จวนเก อปุ ปชฺชนเก สตฺเต
ทิพฺเพน จกฺขนุ า โอโลเกนฺโต นิสีทิ.
เแหไอซทแขคมอหหงึ่.นรลอป่กงงงง่่อือ่ทเาสสสัฏอธนจรสตตััิส.แอาพปววนลบ(์์รทะธยทแะท.ิใใเอ่ผศ,.ลพ.นน้มเูา้ยวว่ือปทแอสเอ่น็ั้อปอมน.ดมว็นนั้งนอบาา่ออขีก)นั้ปตุ ย,อนัดรพรร่อูงะรงัะดร้ขมูท.นทะงัอา�ำีซบัพน้ งกรทง่ึนีเทุดส้ัสรตรง่ัธาสางตัแรซญใปัสลวยคงึ่ ์ไ้แวะอ่ากรมลใณทม่คานย่้วแ.รอรพงักลวยวกมรเ�ำญด่าู่ห�ำะาดหอูหเลร้อวชชนยดนา่ยยื่อตดู่านดธู่วแอนรซัดนไั้ ลม.ร้งึ่เวทมะกกไ่ยซเดยีบเปาาจงปึ่ ้วแ็รรดินสกั็นจจล(าอตษทั เตตุุ้วคาวรุ ,แแิิ งก์ผรทอลลดื่อ(้าถู.นัอะะำ�งรือเนรักกอมปใเิแใาาอหย็ิในลครรช้าู่ร้วอทออรู้ว่แแ)ะิบบพุุิสลลวๆไตตยย้้ัััาวว่ร)์ิิ สตฺถา เชตวเน นิสนิ ฺนโกว “เกน นุ โข วิหาเรน
อชฺช มม ปตุ ฺโต กสสฺ โป วหิ รตีติ ทิพฺเพน จกฺขนุ า
อปุ ธาเรนฺโต “สตฺตานํ จตุ ปู ปาตํ โอโลเกนฺโต
วิหรตีติ ญตฺวา “สตฺตานํ จุตูปปาโต นาม
พทุ ฺธญาเณนาปิ อปริจฺฉินฺโน, มาตกุ จุ ฺฉิยํ ปฏิสนฺธึ
คเหตฺวา มาตาปิ ตโร อชานาเปตฺวา จวนกสตฺตานํ
ปริจฺเฉทํ กาตํุ น สกฺกา. เต ชานิตํุ ตว อวสิ โย,
(โอนยด.ง่ั อ่ยแอมปลอนั เ้รว.ประู้็ในกอวน)าสิ.ทรยัดอ่ีมทงันัีหงัน้ขเปนหอี ้ ว้ทางน็ งเพรธงอ(รซแ้อเงผ่ึ ปมเสปไ่็นปตเั็นปวแวส็สิน์ลภยทั้วาต.พ)รซมัสขผง่ึ ปีแพ้อเู รคลงะร้ลวพมะ่ือรารซัศณนะงึ่ มพอพนียทุร้อเะดู่ยธปค้็เวนจายร(้าถยาผอา่วม้นเูกกทเีะป้ิดว.็วนา่ขา่)นึ,้นปอน่ั สยรเว่ะทดู่ นท้ีวยวบัยาว่ อปปฺ มตฺตโก ตว วิสโย, สพฺพโส ปน จวนฺเต จ
อปุ ปชฺชนฺเต จ ชานิตํุ ปสฺสติ ํุ พทุ ฺธานเมว วิสโยติ
วตฺวา โอภาสํ ผริตฺวา สมมฺ เุ ข นิสนิ ฺโน วยิ หตุ ฺวา
อิมํ คาถมาห
ผลิตสอ่ื การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ตั ิธรรม วัดพระธรรมกาย 91
อ. บณั ฑิต ยอ่ มบรรเทา ซึ่งความประมาท ดว้ ยความไมป่ ระมาท “ปมาทํ อปปฺ มาเทน ยทา นทุ ติ ปณฺฑิโต,
ในกาลใด, (ในกาลนน้ั ) (อ. บณั ฑิตนนั้ ) ขนึ้ แลว้ สปู่ ัญญา- ปฺาปาสาทมารุยฺห อโสโก โสกินึ ปชํ
เพยี งดงั ปราสาท ผไู้ มม่ ีความเศรา้ โศก (ยอ่ มพิจารณาเหน็ ) ปพพฺ ตฏฺโ€ว ภมุ ฺมฏฺเ€ ธีโร พาเล อเวกฺขตีติ.
ซึ่งหมสู่ ตั ว์ ผมู้ ีความเศรา้ โศก อ. นกั ปราชญ์ ยอ่ มพิจารณาเหน็
(ซึ่งชน ท.) ผเู้ ป็นพาล เพยี งดงั อ. บคุ คลผยู้ ืนแลว้ บนภเู ขา
(พิจารณาเหน็ อยู่ ซ่ึงชน ท.) ผยู้ ืนแลว้ บนภาคพนื้ ดงั นี้ ฯ
(อ.อรรถ) วา่ อ.นำ� ้ อนั ใหม่ อนั ไหลเข้าไปอยู่ สสู่ ระโบกขรณี ยงั นำ� ้ ทอปอปนวโออสิยตถุทปิพโณฏกวฺตติปฺปพทฺสฑโโตฺวทจชสอกลนิโตากฺํชตาํฺลฺถฺปขรมปตมุยสุยเปูารุาตอรฺหงทานนยนปฺถฺขนโานฺุโณเปาฺ ตุกทฺนตโปมฺจทนสอตปํหาตกกปตีมทีนาํินปทฺปป:ิาลโยสึลสโิพมกงทากยปฺฺขฺโพปาฺยขสถชณทฏจนเลาําภเิปกอํฺตวลฺปพตฺจขทํนเตาสฺรคฺฺวจุนานาสูาหตาคุนยามยทุานฺตฺคทตตฺโนนตอตโตํิอสิกปิตสเํโนฺโวากฺเฺเสสตสถีนหยปกฺขโกสณนํรฺุกทขมราตฺสณตตาจิยสิ;ทิิวาํึออสมปปปนปปอเนโฺาอวสทจาปฺุรสนีหวิสิสสฺฉกตฺหสเรนทมาุาวฺวีนตตทฺตสิกฺจฺธาว-ิ.;ิ ํํํํํ
อนั เกา่ ให้กระเพอ่ื มแล้ว ไมใ่ ห้แล้ว ซงึ่ โอกาส แกน่ ำ� ้ อนั เกา่ นนั้ ยอ่ มรนุ ไป
คอื วา่ ยอ่ มนำ� ออก (ซงึ่ นำ� ้ อนั เกา่ นนั้ ) (กระทำ� ) ให้เป็นนำ� ้ ไหลไปอยู่
โดยทสี่ ดุ ของตน ชอื่ ฉนั ใด; อ.บณั ฑติ พอกพนู อยู่ ซงึ่ ลกั ษณะ
แหง่ ความไมป่ ระมาท ไมใ่ ห้แล้ว ซง่ึ โอกาส แกค่ วามประมาท ชอ่ื วา่
ยอ่ มบรรเทา คอื วา่ ยอ่ มนำ� ออก ซงึ่ ความประมาทนนั้ ด้วยกำ� ลงั
แหง่ ความไมป่ ระมาทในกาลใดฉนั นนั้ นนั่ เทยี ว,ในกาลนนั้ อ.บณั ฑติ นนั้
ผ้มู คี วามประมาทอนั บรรเทาแล้ว ยงั ข้อปฏบิ ตั ิ อนั สมควร แกป่ ัญญา
เพยี งดงั ปราสาทนนั้ ให้เตม็ อยู่ ขนึ ้ แล้ว สปู่ ัญญาเพยี งดงั ปราสาท
อนั บณั ฑติ นบั พร้อมแล้ววา่ จกั ษอุ นั เป็นทพิ ย์ อนั ชอ่ื วา่ หมดจดรอบแล้ว
เพราะอรรถวา่ ขนึ ้ ไปลว่ งแล้ว ด้วยข้อปฏบิ ตั นิ นั้ ราวกะ (อ. บคุ คล ขนึ ้ อย)ู่
สปู่ ราสาท ด้วยบนั ได ชอื่ วา่ ผ้ไู มม่ คี วามเศร้าโศก เพราะความทแี่ หง่ ตน
เป็นผ้มู คี วามเศร้าโศกเพยี งดงั ลกู ศรอนั ละได้แล้ว ยอ่ มพจิ ารณาเหน็
คอื วา่ ยอ่ มเหน็ ซง่ึ หมสู่ ตั ว์ คอื วา่ ซงึ่ หมแู่ หง่ สตั ว์ ผ้ชู อ่ื วา่ มคี วามเศร้าโศก
เพราะความทแ่ี หง่ ตนเป็นผ้มู คี วามเศร้าโศกเพยี งดงั ลกู ศรอนั ละไมไ่ ด้แล้ว
ผ้เู คลอ่ื นอยดู่ ้วย ผ้เู กดิ ขนึ ้ อยดู่ ้วย ด้วยจกั ษอุ นั เป็นทพิ ย์ (ดงั นี ้ในบท ท.)
เหลา่ นนั้ หนา (แหง่ บท) วา่ นทุ ติ ดงั นเี ้ป็นต้น ฯ
(อ. อันถาม) ว่า (อ.นักปราชญ์ ย่อมพิจารณาเห็น ซ่ึงชน ท. มปพธีโทาุารสเฺธลานยทปถิฏจปฺาณ€วิโรนฺฑติเวกฺเิโตเ?ตึณภจมูปมอ€ิยพเิปุหํตฺพปาตข€ชอีณิเฏฺชตกฺโนาิจ€ฺเสฺเวตฉอโวนปจุ รภอิปออมุกเาสวิจมฺ สมกฺเฏาฉฺขจฺุเเนตท€ฺฉติ;ิน:ิวอตฺนาเถววปฏากฺพฏฺขฺพโพต€สิโตีตีเปตช-.ิิ
ผ้เู ป็นพาล) ราวกะ อ. อะไร ? (ดงั น)ี ้ (อ.อนั แก้) วา่ (อ.นกั ปราชญ์
ยอ่ มพจิ ารณาเหน็ ซง่ึ ชน ท. ผ้เู ป็นพาล) เพยี งดงั อ. บคุ คลผ้ยู นื แล้ว
บนภเูขา(พจิ ารณาเหน็ อยู่ซง่ึ ชนท.)ผ้ยู นื แลว้ บนภาคพนื ้ ดงั นี :้ (อ.อธบิ าย)
วา่ อ.บคุ คลผ้ยู นื แล้วบนยอดแหง่ ภเู ขา (ยอ่ มพจิ ารณาเหน็ ซง่ึ ชน ท.)
ผ้ยู นื แล้ว บนภาคพนื ้ (โดยไมย่ ากหรือ) หรือวา่ (อ.บคุ คล) ผ้ยู นื แล้ว
ในเบอื ้ งบนแหง่ ปราสาท ยอ่ มพจิ ารณาเหน็ (ซงึ่ ชน ท. ) ผ้ยู นื แล้ว
ทบ่ี ริเวณแหง่ ปราสาท โดยไมย่ าก (ฉนั ใด); อ.นกั ปราชญ์ฺ คอื วา่
อ.บณั ฑติ คอื วา่ อ.พระมหาขณี าสพ แม้นนั้ ยอ่ มพจิ ารณา (ซงึ่ ชน ท.)
ผ้มู พี ชื แหง่ วฏั ฏะอนั ถอนขนึ ้ ไมไ่ ด้แล้ว ชอ่ื วา่ ผ้เู ป็นพาล ผ้เู คลอื่ นอยดู่ ้วย
ผ้เู กดิ ขนึ ้ อยดู่ ้วย โดยไมย่ าก ฉนั นนั้ ดงั นี ้
ในกาลเป็นทส่ี ดุ ลงรอบแหง่ พระคาถา(อ.ชนท.)มากกระทำ� ใหแ้ จ้งแลว้ สจฺฉิกคราึสถตู า.ิ ปริโยสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ
(ซง่ึ อริยผล ท.) มโี สดาปัตตผิ ลเป็นต้น ดงั นแี ้ ล ฯ
อ. เร่ืองแห่งพระเถระช่อื ว่ามหากสั สปะ (จบแล้ว) ฯ มหากสสฺ ปตเฺ ถรวตถฺ ุ.
92 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
๖. อ. เร่ืองแห่งภกิ ษุผู้เป็ นสหายกัน ๒ รูป ๖. เทวฺ สหายกภกิ ขฺ ุวตถฺ ุ. (๒๐)
(อันข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ
อซงึ่ปภปฺ ิกอ มษ.ตุ ทโฺพ.ตรผะ้ปเู ศปม็านสตสดเฺหตาาสยุ เกดมนั งัื่อน๒ปีเ้ปรระ็ูนปทตตบั ้นรอัสฯยแู่ ลใ้วนซพงึ่ รพะรเชะธตรวรนั มเททศรนงปารนาี ร้วภา่
“อปปฺ มตโฺ ต ปมตเฺ ตสูติ อิมํ ธมมฺ เทสนํ สตฺถา
เชตวเน วิหรนฺโต เทฺว สหายเก ภิกฺขู อารพฺภ กเถส.ิ
ณเกดตสโไเเเยใแชใปยอดหใซรปขพปดนนน้ลื่งอึ่ยออร่่ส่อกวู่าูรีย้็า้นื่อกรพะสภกะยมะทมมา่ำ�ส่อนไดตทรเมาำ�สกิกนรเปิไนี่มสกกอแอไอออออคอเระป้ลนะดออ�ำดาราษก.ั.มดรลแื....ทุย.อั.รทอ้ะรแ้างทกมภัยะ่ือ้ภุลาแ่อนา่ภภา�ำภซกทแรภหอททกินนเิขพ้วภงวนหิกนัเนกแหดณิขง่ึลิากิ�ำก.งิ่กษปร�ำอ.สนว่ัิกรษผง่สเษล้อรไสตงัวัภแษอพ็ษษปา่นงะุอรนห๒เด้ษแ้ซเนูมวุนงแุทลู่ทงิก็พุกนซพรอุนนุกร้ทนกทงพึ่ีุมน้ณรนวัี่เดะี้ยษูซีปงย้ทก่ึอรอเบสทไัุป่ีนั่กบง่ึ.้นรนหักเะวงงปึ่ัน้จุก.หน.ธ็ไมยถธะานนอซซออฯสนมศฯลัดมคีกรนนอเอร่ศร้ณ(น๒งงงึ่ท่ึ่ักยภม้จีามคา่รวป่รนนะ้ัีกผฯมภงถอึ่า้น้้ี่มอา่นสายดาณิกิฏธัผ(ร้อดนสไูย่าไิกงยียนดแปนรัษา้ม้ฐเูม้้ผนนวดีจเ่นูธพษกรตง้ลัู่รใตาหทหฏาปุ่้ยขฟ่ไูแรงเามกี,หถีก้ยวุนัล้นพมลขน.ิสรลอกกรลทัง)าผนจญถออมออเเใะป่ลมางร้่ัาาววล.ใขพอ่คซวนาดอกเมงมตดนลงิารน่ห่ภ้ห)านฯาแงรรึ่บอปนนคัะนายแนส้ลอัไนิทผาาโลยแล้.ัใมคุืนทีบจปลาอำ�อน.้ั่บะนัลิ้งาบา่หนวภฉค้มาภแแนวควุแว.วแ้เวน้นงอัทททิเมผลลาลิกกทผกาล่ิคา่ัลยคขนั้นทอ้ท้.ียแ้ษิงะว้ผษใยซู่ีว้หมลวอ่้ามขนมแาแ่ตลว้วอปางูึุุ่ผรนดีมไกขอนแเนสมเลลน้ไัภอวู่ปมป.้จรรโูกอง่ึูอเางปลี้้ว่ชวูวัอ้ปเกีะิกยแหรพปย่อลงจ้อฯวฯิหลฌ้ย็กอมจาษนนลยภใ็นนอร่นูดฝับว่าเอ่ลรวนา้าวะหเมอ่ิุนปิกงึ่ยผซทแงนรอาะดมอไทสพยมย็ร้อษนวองั่ึู่นูจมยา่ท้าอยนไืแอาหู่าทพุิเดหนนังุผแนมน่�ำศันอู่�มำลม้;อไทธแกลร้ตลผอเทูนคั่ามมษย้้อวทผขเงะลนอบบ้ั้ัวงมยูัจน.ว้ลา่้อ่า้ยแาศี่้ไหูฯวต.อ้าู่รีอนงมแกาไุฯลด่กูแาสอน่ยอนซปซาลขจนั่ทป่้้สวลวคล่ีหงึ่แู่นงยัึ่งีึ่น้แซึวเ.้ยรด้้ำา่เ�(วลกรสทุเลปเงึ่ดยะลวภืเบาอขฉ้(วซม(ัมกีย็พ้้มวยอ่กวนอแุอ้าพิกรใงึ่มรวณอยไ่ือม่าขล.นเนนรไั?ฟษาะชปฏมัปทคนล้อึวฯเง่ัทปะื้ธเนุหปน่ทสเแดฐบนแแแแวแัุ่แรปา่า็นกนป่าลาาู่ลลลลลงรลัือใว็นนท้ ่บมมม่ันหนนุ้)้้้้้้ฯววาวาวววว่ง)),.้ี ้ เต กิร สตฺถุ สเตนสฺตุเิ กเอโกกมสมฺ กฏาฺ€ลาสนเฺ ํสควเหทตารฺวูนาิ
อรฺกวิหารํ ปวิสสึ .ุ
อาหริตฺวา องฺคารกปลลฺ ํ สชฺเชตฺวา วิสพิ ฺเพตฺวา
ทหรสามเณเรหิ สทฺธึ สลลฺ ปนฺโต ป€มยามํ นิสีทต.ิ
เอโก อปปฺ มตฺโต สมณธมมฺ ํ กโรนฺโต อิตรํ โอวทติ
“อาวโุ ส มาเอวํ กริ, ปมตฺตสสฺ หิ จตฺตาโร อปายา
สยนฆรสทิสา, พทุ ฺธา นาม สาเถยฺเยน อาราเธตํุ
น สกฺกาติ.
โส ตสโฺ สวาทํ น สณุ าต.ิ
อิตโร “นายํ วจนกฺขโมติ ตํ อปตฺเถตฺวา
อปปฺ มตฺโต สมณธมมฺ ํ อกาส.ิ
อลสตฺเถโรปิ ป€มยาเม วสิ พิ ฺเพตฺวา อิตรสสฺ
นสจสปงมนิปวฺกสิฺตณชมติเฺิชธกิตฺวิตมฺวาฺวมฺาากํนกมสคิปายมฺ พชตนฏฺฺภชํฺุต€ิตํนาฺถฺวนาาปวํยฏวสฺฏิฏอคปุ ฺ€ตรเตกหีต.ิาติ ฺวเฺวลตาํ ปฺวปาววฏิออิสฺฏุโต€ติฺ€ฺตสฺวาโ;ิายนกว“ึ มสรตพหนฺตาทุฏกนิฺฺธ€สฺุทาานนติิวํํํ
อิตโรปิ มชฺฌิมยาเม วสิ ฺสมิตฺวา ปจฺฉิมยาเม
ปจฺจฏุโสฺ€ายเอวสํ มอณปปฺธมมตมฺ ฺโํ ตกโรวตหิ .ิ รนฺโต นจิรสฺเสว สห
ปฏิสมภฺ ิทาหิ อรหตฺตํ ปาปณุ ิ.
อิตโร ปมาเทเนว วีตนิ าเมส.ิ
เต วตุ ฺถวสฺสา สตฺถุ สนฺตกิ ํ คนฺตฺวา สตฺถารํ
วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทสึ .ุ
อกออ...บั ภกเธิกดิจอ้ษวแยุหทผภอง่้ป.ู บิก.รผษระ้รไูุมพมทาป่ชพ.ทิตรรแะ๒ะลมศข้วาอาเหทสงกเลแดรธาา่ลาอนบ้วนัทท้ กลู.รตแทะถรลรทงึัส้วงแ�ำถกลวแาร้า่วละม้วทแซ�ำลง่ึซแ้วทง่ึ ลี่สส้ววมดุ า่ ณแดธลกูรซหร่อง่ึ รมปนือฏภแิสิกดลนษังั หนถุ รีาืท้อฯร,. สตฺถา เตหิ สทฺธึ ปฏิสนฺถารํ กตฺวา “กจฺจิ
ภิกฺขเว อปปฺ มตฺตา สมณธมมฺ ํ กริตฺถ, กจฺจิ โว
ปพฺพชิตกิจฺจํ มตฺถกํ ปตฺตนฺติ ปจุ ฺฉิ. ปมตฺโต
ภิกฺขุ อาห
ผลติ สอ่ื การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ตั ธิ รรม วัดพระธรรมกาย 93
ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ อ. ความไมป่ ระมาท แหง่ ภกิ ษนุ นั่ (จกั ม)ี ปฏฺ€า“กยโุ ตนิปภชนฺชิตฺเตฺวา เอนติทสฺทสฺ ายนอปฺโตปฺ มวาีตโทนิ ,าเมคสตีตก.ิาลโต
แตท่ ไ่ี หน,อ. ภกิ ษนุ นั้ นอนแล้ว ประพฤตหิ ลบั อยู่ (ยงั กาล) ให้น้อมไป
ลว่ งวเิ ศษแล้ว จำ� เดมิ แตก่ าลแหง่ ตนไปแล้ว ดงั นี ้ฯ
(อ. พระศาสดา ตรสั ถามแล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ก็ อ. เธอเลา่ ? ดงั นี ฯ้ อองนคฺ ิทา““ฺทรตอกาฺวหปยํ ํนลปภลฺฺโนตนํ ฺสเภวตชีติกเฺ ชนิสฺขตาตูกวฺเ.ิามาลสปสนิ €ฺเฺตมสย.ิ วามํทวาสิ รพิูนพฺิ นโฺ ตอานหสิ รที ิตติ ฺววฺ าา
(อ.ภกิ ษนุ นั้ กราบทลู แล้ว)วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญอ.ข้าพระองค์
นำ� มาแล้ว ซงึ่ ฟืน ท. ตอ่ สมยั อนั เป็นไปกบั ด้วยกาลนน่ั เทยี ว จดั แจงแล้ว
ซง่ึ กระเบอื ้ งเป็นเครอื่ งรองรบั ซง่ึ ถา่ นเพลงิ นง่ั ผงิ อยแู่ ล้ว ตลอดยามทหี่ นงึ่
ไมป่ ระพฤตหิ ลบั อยู่ (ยงั กาล) ให้น้อมไปลว่ งวเิ ศษแล้ว ดงั นี ้ฯ
ครงั้ นนั้ อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว กะภกิ ษุ นนั้ วา่ อ. เธอ ผ้ปู ระมาท ก`ทอโพุ ปรฺพสฺปอลิ:มถสตโฺ สฺโนตตํฺววมํสยิ ฺหต,มีตฺถิมาว“ทตปสฺวุตํิ,ฺตปสอมฺปสตฺปฺโตมสตนกฺตฺาตํลิเกํปวนีตชนิ วาจปเฺฉมมินตตฺโฺวฺนตาํ
แล้ว ยงั กาล ให้น้อมไปลว่ งวเิ ศษแล้ว ยอ่ มกลา่ ว วา่ อ. ข้าพระองค์
เป็นผ้ไู มป่ ระมาทแล้ว ยอ่ มเป็น ดงั น,ี ้ อนงึ่ อ. เธอ ยอ่ มกระทำ� ซง่ึ บคุ คล
ผ้ไู มป่ ระมาทแล้ว ให้เป็นผ้ปู ระมาทแล้ว : อ. เธอ เป็นผ้รู าวกะวา่ ม้าตวั มี
กำ� ลงั อนั โทษประทษุ ร้ายแล้ว ตวั มเี ชาวอ์ นั ขาดแล้ว ในสำ� นกั แหง่ บตุ ร
ของเรา (ยอ่ มเป็น),
สว่ นวา่ อ. บตุ รของเรานนั่ เป็นผ้รู าวกะวา่ ม้าตวั มเี ชาวอ์ นั เร็ว อิมํ คเาอถสมาปหน ตว สนฺตเิ ก สฆี ชวสฺโส วิยาติ วตฺวา
ในสำ� นกั ของเธอ (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ตรสั แล้ว ซง่ึ พระคาถานี ้วา่
(คร้ันเมื่อสตั ว์ ท.) ประมาทแล้ว หลบั แล้ว อ. บุคคล- “อปปฺ มตฺโต ปมตฺเตสุ สตุ ฺเตสุ พหชุ าคโร
ผูม้ ีปัญญาดี ผูไ้ ม่ประมาทแลว้ ผูต้ ืน่ โดยมาก ย่อมละไป อพลสฺสํว สีฆสโฺ ส หิตฺวา ยาติ สเุ มธโสติ.
(ซ่ึงบคุ คลผมู้ ีปัญญานอ้ ยนน้ั ) เพยี งดงั อ. มา้ ตวั เร็ว (ละไปอย)ู่
ซ่ึงมา้ ตวั มีก�ำลงั หามิได้ ดงั นี้ ฯ
(อ.อรรถ) ว่า ผ้ชู ่ือว่าถึงพร้อมแล้วด้วยความไม่ประมาท อปปฺ ตมตาทฺถสมปฺ อนปฺโนฺปมขตีณฺโตาตสโิ;ว. สติเวปุลฺลปตฺตตาย
เพราะความท่ีแห่งตนเป็ นผ้ถู ึงแล้วซงึ่ ความไพบลู ย์แห่งสติ คือว่า
ผ้มู อี าสวะสนิ ้ แล้ว (ดงั นี ใ้ นบท ท.) เหลา่ นนั้ หนา (แหง่ บท) วา่ อปปฺ มตโฺ ต
ดงั นี ้ฯ ปมตเฺ ตสูต:ิ สตโิ วสสฺ คฺเค €ิเตสุ สตฺเตส.ุ
(อ.อรรถ) วา่ ครนั้ เมอื่ สตั ว์ ท. ตงั้ อยแู่ ล้ว ในการสละลงซง่ึ สติ (ดงั น)ี ้
(แหง่ บท) วา่ ปมตเฺ ตสุ ดงั นี ้ฯ นิทฺทสายุตนเฺ ตฺเตสสูตเุ ย;ิ ว.สตชิ าคริยาภาเวน สพฺพิริยาปเถสุ
(อ.อรรถ) วา่ (ครนั้ เมอื่ สตั ว์ ท.) ชอ่ื วา่ ประพฤตหิ ลบั อยู่ ในอริ ิยาบถ
ทงั้ ปวง ท. เพราะความไมม่ แี หง่ ธรรมเป็นเครื่องตนื่ คอื สตนิ น่ั เทยี ว
(ดงั น)ี ้ (แหง่ บท) วา่ สตุ เฺ ตสุ ดงั นี ้ฯ พหชุ าคโรต:ิ มหนฺเต สตเิ วปลุ ฺลชาคริเย €ิโต.
(อ.อรรถ) วา่ ผ้ตู งั้ อยแู่ ล้ว ในธรรมเป็นเครื่องตน่ื คอื ความไพบลู ย์
แหง่ สติ อนั ใหญ่ (ดงั น)ี ้ (แหง่ บท) วา่ พหชุ าคโร ดงั นี ้ฯ สนิ ฺธวอาพชลาสนสฺิโยวํ าตว:ิิยก. ณุ €ฺ ปาทฉนิ นฺ ชวํ ทพุ พฺ ลสสฺ ํ สฆี ชโว
(อ.อรรถ) วา่ ราวกะ อ.ม้าสนิ ธพตวั อาชาไนย ตวั มเี ชาวอ์ นั เร็ว
(ละไปอย)ู่ ซง่ึ ม้าตวั มกี ำ� ลงั อนั โทษประทษุ ร้ายแล้ว ตวั มเี ชาวอ์ นั ขาด
แล้วโดยความเป็นม้ามเี ท้าอนั ด้วน (ดงั น)ี ้ (แหง่ บท) วา่ อพลสสฺ วํ ดงั นี ้ฯ อหวคาิ คฺคเอเํสมกุเนคํมปณสธิ ตุโฺหสฺตอาตํตธ:ิิคค,ิ เเมหเออนตตุวํปฺุตํ ิ วมตาหปยาิตมวฺวนโฺาอฺเตายเคายเตวมต:ิ,นถมสารนหเุ มูปฺทิตํ ธปฺวโาสปฺยคุ เาสฺคอตฺมลกิ;ํํึ
(อ.อรรถ) วา่ อ.บคุ คลผ้มู ปี ัญญาอนั สงู สดุ ยอ่ มละไป ซงึ่ บคุ คล
ผ้มู อี ยา่ งนนั้ เป็นรูป ด้วยนกิ ายเป็นทมี่ าบ้าง ด้วยมรรคและผลเป็นที่
บรรลบุ ้าง (ดงั นี ้) (แหง่ บท) วา่ สเุ มธโส ดงั น:ี ้ (อ.อธบิ าย) วา่ ก็ ครนั้ เมอื่
บคุ คลผ้มู ปี ัญญาน้อย พยายามอยู่ เพอ่ื อนั เรียนเอา ซงึ่ สตู รสตู รหนง่ึ นน่ั
เทยี ว อ.บคุ คลผ้มู ปี ัญญาดี ยอ่ มเรียนเอา ซง่ึ วรรควรรคหนงึ่ , (อ.บคุ คล
ผ้มู ปี ัญญาด)ี ยอ่ มละไป ด้วยนกิ ายเป็นทม่ี า อยา่ งนี ้กอ่ น ,
94 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
ซพน(ทซอเผรซ้งงย้มึึ่่พอูี่จียิ ง่ึทธา่ยปาีกนัอรเงี่รนัใญปเ( ใอรรนณอนอนมน็ิัยนน้:ีาญ.กก้อบาผงึ่ทอแใลาอนันาคลุนลพ่ีาลยคดเวค้วงง่ึปกัเทู่รฏีัวปลซ็ใ(นนั.น้อ็ฏันผงนึ่)โเเก.้ะมกลมขูทบมซอมั้ลากปอีื่ส่ีคงีโุ่ึนัมไาตสกบุัญดุคปองฏัรมดัคลุยลนคแัญะฐมางคอผ่ลชนืารทปฏาล้มัมู้นวแอนด.ัตผฐแปีอลงเ)้ียามสลตูกแนัญื่ะนงทน้ัป่หูี่าผิทกยกญเอัี่งญร่ลเี่ใปอเิป่พะหอลเา็นม็ญทปนก้รเสดสปทล็ะำ�ทนไท)าีา็แปคนะพี่พี่นตธงัลล้ไาอธกปัย้้กอปนั้วถะรยใาวใยรานจนู่คดยงมแกาดกออืงัมท(พไก้ลอวนปยลว้ใ.ยวย.าาน่นาีแ่แูใ้าฏังมหงชกลนลท่ัยคฏว้รสนา้วเงิานนืร้ัทฯะลในิมค้ซหนนทยอีไอแงึ่ปรมนนว.่ััทบ)ลยือดแอเืเ.ปคทะุู่ม้วล็ฯผหคนเยียา้วพนลวลสรกยอื่ือนเั่วผ่ปออ่ดวบนเ้มู็ทนมนอา่ังัเรปีบสยนีท.กกรบัญลอวทืู่บีรร่ี้้คุดงะะแุเ่ีรญปตคทท้ลวร็้นนลลย้าำวำ�� ุ สวเวตาาพเยยฺพทมวมกิวน,นิเาลฺเจฺทตฏเปสฺเ€ยสาญวเุนเมฺเขํญธเกวปโสามตปมฺ ฺวปปนฏาพุ วฺ€ฺพสิ ารนติตภนวฺวฺตาํ าเฏิ คอฺ€โปกคุลาิ มฺคกนปฺมเตุทหเฏรฺติวตนฺา€รฺวธาฏากมฺน€ตาํฺเมํนสสราชตมหนฺฌฺตฺมติิฏสฺถาฺก€นยคาาฺโนเนตตตฺ-ํํุ
กโรต.ิ
เอวํ อธิคเมน ฉหฑิตฺฺวเฑาตยฺวาาติ:วฏฺฏวฏโตฺ เฏนิสปสฺ นรนฺโตตํ
มนฺทปญฺญํ หิตฺวา
ยาตเิ ยวาต.ิ
คาถาปริโยสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ
ปาปณุ สึ ตู .ิ
อ. เร่ืองแห่งภกิ ษุผู้เป็ นสหายกัน ๒ รูป เทวฺ สหายกภกิ ขฺ ุวตถฺ ุ.
(จบแล้ว) ฯ
๗(อ. ันอข. ้าเรพ่ือเงจแ้าหจ่งะทกาั ลว่าสวัก)กฯะ ๗. สกกฺ วตถฺ ุ. (๒๑)
ใตนรกสั ฎแู อลา.้ควาซรพงึ่ศพราระละศาธารรสทมดรเทางศปนรเาามรน่ือภีท้วาร่ ซงองึ่อทปา้าปฺศวมัยสาซกั เึ่งกทเะมนือมผงฆ้เพู ววรสาะารดลางัีชปนารเี ้แปะ็หนทง่ตับเ้นทอพยฯู่ “อปปฺ มาเทน มฆวาติ อิมํ ธมมฺ เทสนํ สตฺถา
เวสาลึ นิสฺสาย กฏู าคารสาลายํ วหิ รนฺโต สกฺกํ
เทวราชานํ อารพฺภ กเถส.ิ
(ขณแถอผด(หยปวแยซยา้่อหห.ออว่่มงูรัรง่ึอ่ืนอาะงขมมงง่่ีพททมพ้ยททหวาีทตดอคอ้ส้ี่รฯาพปา่บแบิรศนัะร.รงดรั.วุ ระตรงัังสจงภันงอ่ึ้สแะเะนตคทพ;่ะยจนหาไักัส้ทนถัมมกร้้คราซู่งเ;่กมัใบาัแาะจลหทแ่ลงึ่เนะมอบลจค้ออาส่ลานจิร)เ้.าาตวง;ยง้มมวลฉงอ่ึซสคโเแเ)ู่เท.ืิบอวจหดง่ึจจอม์ัผลซเีนทงร้ตัยน็้ฉาจา.้พเูงเง่ึ้นโัา้จพิาล้แไววพเดทุดวลเรหลีขลจิสิทรยริส้ญธกทจิ้นอ็าฉวดาระสเรกฉัรลงงวแจาผาพว่องวกทดีี้พรลา้บจมูฯนส(ี.ะร้า�ำ้พยวรกทัีพทดแะวรอะแอ่รหทลู้หิบราแัสนะ.นลทมรและูวลง่นแกัืาาหอรลตภเสทถ้วลากมจงมห้รวรากาัิศม้เ้วืะาอวัสนหวคมกใวลซวา่)่อาดน็?เาะ่ซ,งาจ่ิม่ึกจแมม,คแงึ่ฉซด้ผรหาลหเลำ�หะงอึ่ว้งัเทอูาน้าปวพเทีน.าหปล.ศขล็นั่นพ�ำรีล้รนิร้านฯ,ิะืจอพพะริไนอักาย้สะปใอทวรร.ะใหอ่มนัา่ะะมเบนัพพคฝผ้มเามสส้แสนปยรรร้าูมปตมมาััหะะั็นกอั่ง่ั้นแวสรผผรมมแง่เกมลสัาส่ข้้มมมะัเููลาาะ้ไทวมม้หาพพทพีี้สสมวปพหไบรรรมมัััททบุ่ัปญือา*ะะตัณโพพธรเนลหภภดอใิหฝงเททุุ้ิหั่นาางจยนัทาาธธคค้ทแยญาสอแสพรเเเเนอ่ี่สลาแว่ลจจตจจูร่ บ้มนนดัลุ้้้้้ะาาววาา้ร; เวสาลยิ ํ หิ มหาลิ นาม ลจิ ฺฉวี วสต.ิ
โส ตถาคตสฺส สกฺกปญฺหสตุ ฺตนฺตเทสนํ สตุ ฺวา
“สมมฺ าสมพฺ ทุ ฺโธ สกฺกสสฺ สมปฺ ตฺตึ มหตึ กตฺวา
กเถต;ิ ทิสฺวา นุ โข กเถติ อทุ าหุ อทิสวฺ า, ชานาติ
นุ โข สกฺกํ อทุ าหุ โน; ปจุ ฺฉิสสฺ ามิ นนฺติ จินฺเตส.ิ
อถโข มหาลิ ลจิ ฺฉวี, เยน ภควา, เตนปุ สงฺกมิ;
อปุ สงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ;
เอกมนฺตํ นิสนิ ฺโน โข มหาลิ ลจิ ฺฉวี ภควนฺตํ
เเทอวตาทนโมวจินฺโท“ตท.ิ ิฏฺ โ€ โข ภนฺเต ภควตา สกฺโก
ผลติ ส่ือการเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปริยัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 95
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
ภาคที่ 2 แปลโดยพยัญชนะ ฉบับสองภาษา ไทย-บาลี
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search