(อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว) วา่ ดกู อ่ นมหาลิ อ. ท้าวสกั กะ ผ้เู ป็น “ทิฏฺโ€ โข เม มหาลิ สกฺโก เทวานมินฺโทต.ิ
จอมแหง่ เทพ อนั เรา เหน็ แล้ว แล ดงั นี ้ฯ
(อ. เจ้าลจิ ฉวพี ระนามวา่ มหาลิ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองค์ หิ ภน“โฺเสตหสิ นกนู ฺโกภนเทเฺ ตวาสนกมกฺ ินปฺโฏทริตูป.ิ โก ภวสิ สฺ ต,ิ ททุ ทฺ โส
ผ้เู จริญ ก็ อ. ท้าวสกั กะนนั้ เป็นรูปเปรียบแหง่ ท้าวสกั กะ จกั เป็น แน,่
ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ เพราะวา่ อ. ท้าวสกั กะ ผ้เู ป็นจอมแหง่ เทพ
เป็นผ้อู นั บคุ คลเหน็ ได้โดยยาก (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
(อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว) วา่ ดกู อ่ นมหาลิ อ. เรา ยอ่ มรู้ทวั่ ธอมชเฺฺฌม“;คสากเย,ฺกสเตจฺ จฺ จาหธปํ มชมฺมาาหนนาาํ ลมสิ ิ;มปาทชนิานนฺ าตมตฺ ิา สสกกโฺฺกกกรสเณกกฺ ตตฺจํ
ซง่ึ ท้าวสกั กะด้วยซงึ่ ธรรมท.อนั เป็นเคร่ืองกระทำ� ให้เป็นท้าวสกั กะด้วย;
อ. ท้าวสกั กะ ทรงถงึ ทบั แล้ว ซง่ึ ความเป็นแหง่ ท้าวสกั กะ เพราะความ
ทแ่ี หง่ ธรรม ท. เหลา่ ใด เป็นธรรมอนั พระองคท์ รงสมาทานแล้วด้วย,
อ. เรา ยอ่ มรู้ทวั่ ซงึ่ ธรรม ท. เหลา่ นนั้ ด้วย ;
ดกู อ่ นมหาลิ อ. ท้าวสกั กะ ผ้เู ป็นจอมแหง่ เทพ เป็นผ้เู ป็นมนษุ ย์ วสจุมฺจาตโสน;ิ กฺโกมโฆมหนาาลมิ มเทาวณาโนวมินอฺโโทหสป,ิ พุ ตฺเสพฺมามน`มสุ ฆสฺ วภาโู ตติ
เป็นแล้ว มอี ยู่ ในกาลกอ่ น เป็นมาณพ ชอ่ื วา่ มฆะ ได้เป็นแล้ว,
เพราะเหตนุ นั้ (อ. ท้าวสกั กะนนั้ อนั ชน ท.) ยอ่ มเรียก วา่ อ. ท้าวมฆวะ
ดงั นี ้;
ดกู อ่ นมหาลิ อ. ท้าวสกั กะ ผ้เู ป็นจอมแหง่ เทพ เป็นผ้เู ป็นมนษุ ย์ วสสจุมมฺจาาตโโสสนน;ิ กกฺฺโโสกกกปฺกมมเุจหรหฺจาําลลทิทิาเาทนเนทวํ ําวอนาทอนมาทมินสาินฺโ,ิสทฺโต,ิ ทสฺมตปปาสพุพฺุม`ฺเสฺเาพพกฺโ`กมมปตนนรุ ิ ินสสุุ วฺทฺฺสสจุ ภภโฺจทโโููตตตติ;ิ
เป็นแล้ว มอี ยู่ ในกาลกอ่ น ได้ให้แล้ว ซงึ่ ทาน ในกอ่ น, เพราะเหตนุ นั้
(อ. ท้าวสกั กะนนั้ อนั ชน ท.) ยอ่ มเรียก วา่ อ. ท้าวปรุ ินททะ ดงั นี ้;
ดกู อ่ นมหาลิ อ. ท้าวสกั กะผ้เู ป็นจอมแหง่ เทพ เป็นผ้มู นษุ ยเ์ ป็นแล้ว
มอี ยู่ ในกาลกอ่ น ได้ให้แล้ว ซงึ่ ทาน โดยเคารพ, เพราะเหตนุ นั้
(อ. ท้าวสกั กะนนั้ อนั ชน ท.) ยอ่ มเรียก วา่ อ. ท้าวสกั กะ ดงั นี ้;
ดกู อ่ นมหาลิ อ. ท้าวสกั กะ ผ้เู ป็นจอมแหง่ เทพ เป็นผ้เู ป็นมนษุ ย์ สมาโสนกฺโกอามวสหถาํลิ อเททาวสา,ินมตินสฺมโฺ ทา ป`วพุ าฺเสพโวตมิ นสุ วฺสจุ ภจฺ โูตต;ิ
เป็นแล้วมอี ยู่ในกาลกอ่ นได้ให้แล้วซงึ่ ประเทศเป็นทพ่ี กั ,เพราะเหตนุ นั้
(อ. ท้าวสกั กะนนั้ อนั ชน ท.) ยอ่ มเรียกวา่ อ. ท้าววาสวะ ดงั น;ี ้
ดกู อ่ นมหาลิอ.ท้าวสกั กะผ้เูป็นจอมแหง่ เทพทรงดำ� รแิ ลว้ ซงึ่ เนอื ้ ความ มุหุตสฺเตกนฺโก จินมฺเหตาสลิ,ิ ตเทสวฺมาานม`ินสฺโหทสฺสกสฺโหขสตฺสิ ํ วุจอฺจตตฺถิ;ํ
พนั หนงึ่ โดยกาลครเู่ ดยี ว, เพราะเหตนุ นั้ (อ. ท้าวสกั กะนนั้ อนั ชน ท.)
ยอ่ มเรียก วา่ อ. ท้าวสหสั สกั ขะ ดงั น;ี ้
ดกู อ่ นมหาลิ อ. นางอสรุ กญั ญา ชอ่ื วา่ สชุ าดา เป็นปชาบดี อสรุ กสกฺกฺสาสฺ ปมชหาาปลติ ,ิ เทตสวาฺมนามิน`ฺทสสชุ ฺสมปฺ สตชุ ีตาิตาวจุ นฺจาตมิ;
ของท้าวสกั กะ ผ้เู ป็นจอมแหง่ เทพ (ได้เป็นแล้ว), เพราะเหตนุ นั้
(อ. ท้าวสกั กะนนั้ อนั ชน ท.) ยอ่ มเรียก วา่ อ. ท้าวสชุ มั บดี ดงั น;ี ้
ดกู อ่ นมหาลิ อ. ท้าวสกั กะ ผ้เู ป็นจอมแหง่ เทพ (ทรงยงั เทพ) อวจุิสฺจฺสตรสิย;ิ กาฺโธกิปจมฺจหํ าลรชิ ฺชเทํ วกาานเรมสิน,ิ ฺโตทสฺมเทาว`าเนทํวาตนามวตินสึฺโทานตํิ
ให้กระทำ� แล้ว ซง่ึ ความเป็นแหง่ พระราชา อนั มคี วามเป็นใหญย่ งิ่ โดย
ความเป็นใหญ่ (แหง่ เทพ ท.) ผ้อู ยใู่ นภพชอื่ วา่ ดาวดงึ ส,์ เพราะเหตนุ นั้
(อ. ท้าวสกั กะนนั้ อนั ชน ท.) ยอ่ มเรียก วา่ อ. ท้าวเทวานมนิ ทะ ดงั น;ี ้
ดกู อ่ นมหาลิอ. ท้าวสกั กะ ทรงถงึ ทบั แล้ว ซง่ึ ความเป็นแหง่ ท้าวสกั กะ สมอชมนฌฺาสุ ทสฺสคนิ กภานฺ.ฺกตู าสสนฺสฺสิ อสเหมสมา,ํุ นหเสยาสฺลสํิ สสมตาเฺตททวนิ วานฺ ตนตฺตมตฺ ปาินทฺทสาสกนฺสโฺิ กสมสปตกฺตุกพฺ ตาฺเพนตฺ ิํ
เพราะความทแี่ หง่ วตั รบท ท. ๗ เหลา่ ใด เป็นวตั รอนั พระองคท์ รง
สมาทานแล้ว อ. วตั รบท ท.๗ (เหลา่ นนั้ ) เป็นวตั รอนั ท้าวสกั กะ
ผ้เู ป็นจอมแหง่ เทพ เป็นผ้เู ป็นมนษุ ยเ์ ป็นแล้ว มอี ยู่ ในกาลกอ่ น
ทรงสมาทานแล้ว (กระทำ� ) ให้บริบรู ณแ์ ล้ว ได้เป็นแล้ว ฯ
(อ. วตั รบท ท.) ๗ เหลา่ ไหน ? (อ. วตั รบท ท.๗ เหลา่ น)ี ้ คอื * อ. เรา กตมานิ สตฺต? ยาวชีวํ มาตาเปตภิ โร อสฺส;ํ
เป็ นผ้เู ลีย้ งซง่ึ มารดาและบิดา พึงเป็ น ตลอดการก�ำหนดเพียงใด
แหง่ ชวี ติ ;
96 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
พโไเมเไผซผอซมเซโเปปปปดวดดง้้งงมึ่ึ่่ึ.ควููีีองึ ็็็็ยนยค้คเนนนยเากเีวรยปาปปผววจปไววืคอาร็่ออูกา็นว้ามกาูนตตััรนแกว.รม.มยสอแตวใีรรกาณตโลานเนาลออัตติมก่กปิเกจะ้น์อกวนนรััเลพลร็โานรอาารธอก่ีาพทอรอง้ึาไแอณนดพันนลรขเดด้ าดรหนปัปธนงัังหึกอ้์ะกเ้นวตก็ง่ไนปนลเว่อสอาพมทมปีร,า็ผ้อนี่าล้ัพนสงก็้ัสาลอ่ลีใน้ฯยยนูผตคกวจแกอนง.ึ่กั แิน้ปลูำส�์ทเลพเพ(ะน�ำลกสทหดออรก้ัรวรนหง้วึ่ั ะผิยดีดตร.นีแกงะอเเนพ้ซปงดเูสขทกลลดะสผพนัปส็งด่ึฤนนึา้มย้ีคมเวอุู้พ็มรคนพมตลเตวเใตาฝดีะพงพึีคาจยน,ีกอาิ่ลทาผเผกแดถรียปวองทอำ�่กมอ้พ้าูมาาูกใก็าาหงูนมนาดาอืนดะรรีพ่เมใอพ่ นนตนรแอกรกะคแแดนตรจนดา้ัลหอนศแาั�วำหลแะม�ำไรลเอมธลาลาหง่ ้ง่พวหซภะหแม์สกดเน้้าชตวนทรยง่หีานางำด�กทวี้อนั่่ ,อดชลงแคพนหกติาาแบ่ี ใี.วเล(ิเอลน่ีคอ;ซหดพกอคจุคเิต้วื่น.กปงดวึ่ือแง้่อร.คีายร;ทท็วำต�ัอเหะมผนนั.ลง้พ้าตหัอาีรทก้ไยงเ่ตูใลผผเวยรีดรบนชน.ดรนิ�ำ้ร้ทเเสููาบใง้าวจตีปดสทัแ)ดเนกใินัพทติร็รรเแนหดแี กพเภิญอา;ัสพงึปลลแทมงใ่ะยาีอนัท็แ้วห้วนงึชหทอ.นเทยงยไ.ลใก้ปีวผบงส่ี่.ซใปนษุรหคู่้๗�็วชำติด้มนดูง๗ุรงึ่ กปลยเจวรีิคถแบ,วใรีผาซอติ์เงรดนััางหำาึ�เ้รูรปไูเงา)่ึบหท;อจตเหสมณง่ ็ คฉนศอวบชาถลนคัเรัลลโ่ ป�ำพ์.า่แแแสะ้วีกแาาเ่ระา่ ็ปอนเกตลลลิตลอาวันลใรร็ นนดัลผ้้้;ู้ธะวาวววาว่งงี*้ ้ ์ู ยาวชีวํ กุเล เยชฏาฺว€ชาีวปํ จาอยปี ิ สุณอสวฺสาํ;โจ ยาวชีวํ
สณฺหวาโจ อสฺสํ; อสฺสํ;
ยาวชีวํ วิคตมลมจฺเฉเรน เจตสา อคารํ
อชฺฌาวเสยฺยํ; มตุ ฺตจาโค ปยตปาณิ โวสสฺ คฺครโต
ยาจโยโค ทานสํวิภาครโต; ยาวชีวํ สจฺจวาโจ อสสฺ ;ํ
ยาวชีวํ อกฺโกธโน อสฺสํ, สเจ เม โกโธ อปุ ปฺ ชฺเชยฺย,
ขิปฺปเมว นํ ปฏิวิเนยฺยนฺติ, สกฺกสฺส มหาลิ
เทวานมินฺทสฺส ปพุ ฺเพ มนสุ สฺ ภตู สสฺ สมานสฺส
อิมานิ สตฺต วตฺตปทานิ สมตฺตานิ สมาทินฺนานิ
อเหส,ํุ เยสํ สมาทินฺนตฺตา สกฺโก สกฺกตฺตํ อชฺฌคาต.ิ
อ. เทพ ท. ผูอ้ ยู่ในภพชื่อว่าดาวดึงส์ เรียกแล้ว ซ่ึงนระ “มาตาเปติภรํ ชนตฺ ํุ เกปเุ สลเุ ณเชยฏฺฺย€ปาปปฺ จหาายยินินํ ํ
ผเู้ ลยี้ งซงึ่ มารดาและบิดา ผเู้ กิด ผปู้ ระพฤตอิ อ่ นนอ้ มตอ่ บคุ คล สณฺหํ สขิลสมฺภาสํ
ผูเ้ จริญทีส่ ดุ ในตระกูลโดยปกติ ผูม้ ีวาจาอ่อนหวาน มจฺเฉรวินเย ยตุ ฺตํ สจฺจํ โกธาภิภํุ นรํ
ผูก้ ล่าวซึ่งค�ำอนั ไพเราะ ผูล้ ะซ่ึงค�ำอนั เป็นทีต่ ง้ั แห่งความ ตํ เว เทวา ตาวตึสา อาหุ `สปปฺ รุ ิโส อิตีติ.
สอ่ เสยี ดโดยปกติ ผปู้ ระกอบแลว้ ในการก�ำจดั ซ่ึงความตระหนี่
ผมู้ ีวาจาสตั ย์ ผคู้ รอบงำ� ซ่ึงความโกรธนนั้ แล วา่ อ. สตั บรุ ษุ
ดงั นี้ ดงั นี้ ฯ
เอยเทไมปปป.อ่หลู ็็นนแมาถพกมลลปา(รอ้รวานิมฏะร.ณนัแว้อมิบพผา่ลพงตัร้ใู้คว:ะชคิ ์ผื่ออรออ้ม่เูวยีกจนพั พีา่า่งออื่ มทรงวอนัะไฆรา่นัทรภงะฟ้าาสขดัคงวด้า(งัสเบซัยจแนกัง้ึ่าอ่เตีถกข้)มพ่ต้อิดะเรรปตทปัสะรฏ็รนอดแสังบิ)งลแงกั ตัคน้ดลวริ์้ผะวีงั้ทข้นทวเู จรอา่ี�ำ้งรวงแผินญทา่ดล้อู�ำ้ากู้วนมัวด่อสเากอูนจใกัแอ่.น้ามกลนมลกหะ้วมาจิานาหณซลฉนลั้าง่ึแวิพลเถีพหรโชิ้า่ืดอง่รอ่ืออพะยง.วยอนพรกา่ า่นะัาสริมงอรมลดนฆมงวว่านนคัะา่ง้ร์ี ้ “อิทํ มหาลิ สกฺเกน มฆมาณวกาเล กตํ
กมมฺ นฺติ วตฺวา ปนุ เตน “กถํ ภนฺเต มฆมาณโว
ปฏิปชฺชตีติ ตสฺส ปฏิปตฺตึ วิตฺถารโต โสตกุ าเมน
ปฏุ ฺโ€ “เตนหิ มหาลิ สณุ าหีติ วตฺวา อตีตํ อาหริ:
ใคใจใหหน้ายุ ้้แเเกแปปวลทออใ็็นนน่้วนี่น..ททแกนับซ้ ม่่ีีออคางึ่รุไนนััาวลดุษด้ณนบบอนิอ้ยชคคนุุัรนพ่ืืน่ื่อวคคลอนแนวลลว่กีลนัา่้งพพด้วมไผ้งงึึวปไคใลยยยมนแธกัิินนปโ่ลทแกลดดไ้วล่ีนปราีี ้วไไธนัยแ้ดดแแอลซ้้เยยลหอ.้วงึ่ืืนน้วงม่งแแเสมาทฯลลตทู่ณ้าา้้ววอ่่ีเณพปใบฯฯ็นนพนรุ ทนุัษท้ แ่ี ่ีกนชหดรนั่ือ้้วง่ะตยวทกนา่แ�ำมขรยซะนนฆื งึ่ ทแกะน�ำลาำแ�้วรไลใงปนก้าวปรอนะรจซใทานลงึ่ศำ� ทบคแแ่ี้อาาลลมื่นน้้วว คปาามทกนอมตฺเตมฺีเตนกรมปณํ คสฏธํุ ฺ€รวาฏยินฺเ€หูํ ิตอคฺวจานลฺตคฺวราามเมณียอมํตโฺตฆกโตนนฺวาาม€ติอมฏฏาฺฺ€€ณาาเโสนว.ิ
อปโร ตํ พาหนุ า ปหริตฺวา ตโต อปเนตฺวา สยํ
ตตฺถโสอฏฺต€าสสสฺ .ิ อกชุ ฌฺ ติ วฺ า อญฺญํ €านํ รมณียํ กตวฺ า
อฏฺ €าส.ิ
ผลิตส่ือการเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัตธิ รรม วัดพระธรรมกาย 97
(อ.บรุ ุษ)อนื่ อกี ผลกั แล้ว(ซงึ่ มาณพ)นนั้ ด้วยแขนนำ� ไปปราศแล้ว กปวาตหฺวริาตสอโตสฺวติยโตาิํ€ตปโิ ตตตโิสสํต.ฺสนเธคฺถปํิตหิอโโอสตอกธฺโฏิตชฺุน€ฺฌฏกาิ ฺ€สิตขฺพาน.ิฺวานาตฺหโาตนุ อานอกิปปขฺ เฺนนหํตสฺริตาํ.ุ ฺว€ปาารุ นิสํอาปรพมเนาณหตนุียฺ าํ
(จากท)่ี แม่้นนั้ ได้ยนื แล้ว (ในท)ี่ นนั้ เอง ฯ
(อ.มาณพ)นนั้ ไมโ่ กรธแล้ว (ตอ่ บรุ ุษ)แม้นนั้ กระทำ� แล้ว ซง่ึ ทอ่ี น่ื
ให้เป็นทอี่ นั บคุ คลพงึ ยนิ ดี ยนื แล้ว ฯ
อ. บรุ ุษ ท. ผ้อู อกไปแล้ว ฯ จากเรือน ผลกั แล้ว ซงึ่ มาณพนนั้
ด้วยแขน น�ำไปปราศแล้ว จากท่ีอนั มาณพนนั้ ทงั้ ให้หมดจดแล้ว
ทงั้ ให้หมดจดแล้ว ด้วยประการฉะนี ้ฯ
อ. มาณพ นนั้ คดิ แล้ว วา่ อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ แม้ทงั้ ปวง เป็นผ้ถู งึ แล้ว ปรอมมทยุนุ ณหฺกทํํ.โอสิวียสสถพเํ สขุ“ฺเเอพทสนกาพสกยาคฺํเทุเพสนกสฺท.ิปนฺตตี ิาฺวสลาปมเมตุเยาตทฺตสอาฺเกขุคถยมิตคฺวเาฺึ มอกนชฏตขาภฺว€ลฺ ตวาสํมตาิ.ุณ,พอฺพฑฺทอานิมลสตฺมิน,ิิตาคจฺตมินิ กํ หฺเฺ มตก€เฺตามาวฺเนนลาํ
ซงึ่ สขุ เกดิ แล้ว, อนั กรรมนี ้เป็นบญุ กรรม อนั ให้ซง่ึ ความสขุ แกเ่ รา พงึ เป็น
ดงั นี ้ ถอื เอาแล้ว ซง่ึ จอบ ได้กระทำ� แล้ว ซงึ่ ท่ี อนั มมี ณฑลแหง่ ลาน-
เป็นประมาณ ให้เป็นทอี่ นั บคุ คลพงึ ยนิ ดี ในวนั รุ่งขนึ ้ ฯ
อ. ชน ท. ทงั้ ปวง ไปแล้ว ได้ยนื แล้ว ในทนี่ นั้ นนั่ เทยี ว ฯ
ครงั้ นนั้ อ. มาณพนนั้ กระทำ� แล้ว ซง่ึ ไฟ ได้ให้แล้ว แกช่ น ท.
เหลา่ นนั้ ให้สมยั แหง่ ฤดหู นาว, (อ. มาณพนนั้ ได้ให้แล้ว) ซง่ึ นำ� ้
ในกาลแหง่ ฤดรู ้อน ฯ
ในลำ� ดบั นนั้ (อ.มาณพนนั้ )คดิ แล้ววา่ ชอ่ื อ.ทอ่ี นั อนั บคุ คลพงึ ยนิ ดี หกนอปิโรกริตปฺฺขนพิตมยฺเฺพโํติตตยนฺนวตุ“าารฺตมมกวมณิาจนครียตฺิครตํ ฺถุกํํุ ิ,ฺข€สาวอนาฏสิโขํฺตมฏานํตาปหีตมฏริ ฺกน€สาฺโโจตรยพินนฺเฺเฺพวโตมติจสตยรํ ฺาวตปา.ิ ิ ยมฉํ,คินปฺคฺทกาํ สิตโสตฺสฺวมจวาํิ
เป็นทร่ี กั ของชน ท. ทงั้ ปวง (ยอ่ มเป็น), (อ. ทนี่ นั้ ) ชอ่ื วา่ ไมเ่ ป็นทร่ี กั
ของใคร ๆ ยอ่ มไมม่ ,ี อ. อนั อนั เรา ผ้กู ระทำ� อยู่ ซงึ่ หนทาง ให้เสมอ
เทยี่ วไป จำ� เดมิ แตก่ าลนี ้ ยอ่ มควร ดงั นี ้ ออกไปแล้ว ในเวลาเช้าเทยี ว
กระทำ� อยู่ ซง่ึ หนทาง ให้เสมอ ยอ่ มเทย่ี ว รานอยู่ ซง่ึ กงิ่ แหง่ ต้นไม้ ท.
อนั ควรแล้วแกค่ วามเป็นกง่ิ ไม้อนั ตนตดั แล้วพงึ ราน ฯ
ครนั้ นนั้ อ. บรุ ุษอนื่ อกี เหน็ แล้ว ซงึ่ มาณพนนั้ กลา่ วแล้ว วา่ อถ นํ อปโร ทิสวฺ า อาห “สมมฺ กึ กโรสีต.ิ
แนะ่ สหาย อ. ทา่ น ยอ่ มกระทำ� ซง่ึ อะไร ดงั นี ้ฯ
(อ. มาณพนนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ สหาย อ. เรา ยอ่ มกระทำ� อหํปิ“มเตยหฺ ํ สหสาคโคฺยคาโมหนิ มํ ีตมิ.คคฺ ํ กโรมิ สมมฺ าต.ิ “เตนหิ
ซง่ึ หนทาง อนั เป็นเหตไุ ปสสู่ วรรคโ์ ดยปกติ เพอื่ เรา ดงั นี ้ ฯ (อ. บรุ ุษนนั้
กลา่ วแล้ว) วา่ ถ้าอยา่ งนนั้ แม้ อ. เรา เป็นสหาย ของทา่ น จะเป็น ดงั นี ้ฯ
(อ. มาณพนนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ แนะ่ สหาย อ. ทา่ น (เป็นสหาย “โหหิ สมมฺ , สคฺโค นาม พหนู ํ ปิ โย มนาโปต.ิ
ของเรา) จงเป็นเถดิ , ชอ่ื อ. สวรรค์ เป็นทร่ี กั เป็นทยี่ งั ใจให้เอบิ อาบ
(ของชน ท.) มาก (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
อ. ชน ท. ๒ ได้มแี ล้ว จำ� เดมิ แตก่ าลนนั้ ฯ อ. บรุ ุษแม้อน่ื อกี อปปจุ ฺฉโริตตปฺวโิตา อสปปตุ ฏโฺวฺร€าปาวียติ เอทสปฺวพโรฺเชปพนิ ปาเิ ตอสเตเํหตสสฺตห.ํุ ึสาเโตยชทนชิสาาวฺ โาตช;าตตเเถอาวว.ํ
เหน็ แล้ว ซง่ึ ชน ท. เหลา่ นนั้ ถามแล้ว อยา่ งนนั้ นนั่ เทยี ว ฟังแล้วเทยี ว
เป็นสหาย ของชน ท. เหลา่ นนั้ เกดิ แล้ว; อ. บรุ ุษแม้อน่ื อกี (เป็นสหาย
ของชน ท. เหลา่ นนั้ เกดิ แล้ว) อ. บรุ ุษ แม้อนื่ อกี (เป็นสหาย ของชน ท.
เหลา่ นนั้ เกดิ แล้ว) อยา่ งนี ้ อ. ชน ท. ๓๓ แม้ทงั้ ปวง เกดิ แล้ว
ด้วยประการฉะนี ้ฯ
อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ แม้ทงั้ ปวง มวี ตั ถมุ จี อบเป็นต้นในมอื เอกโยเตชนสพทฺวฺเพโิ ยปชิ กนทุมฺทตาฺตลํ า€ทาิหนตํ ฺถคาจฺฉมนคฺตฺค.ิ ํ สมํ กโรนฺตา
กระทำ� อยู่ ซง่ึ หนทาง ให้เสมอ ยอ่ มไป สนิ ้ ที่ มโี ยชนห์ นง่ึ และโยชนส์ อง
เป็นประมาณ ฯ
อ. บคุ คลผ้บู ริโภคซง่ึ บ้าน เหน็ แล้ว ซงึ่ ชน ท. เหลา่ นนั้ คดิ แล้ว วา่ กวอาโมยมฺ เอคเํ ตากหเยเรทรตุยยิสฺตฺยยฺ ฺวาํ,ุํุา;อสหรสุคํ เํปาวจิามปกโิกภิตอชวฺจฺิเโมากิ ลปอเจภิเรินวยยฺเฺยตยฺฺ นสํุ ฺตโิ อต.ิ “อมฺิเมจํ ฺฉวามมํสนตาสุาททสฺ ีนสิาิํ
อ. มนษุ ย์ ท. เหลา่ นี ้ ประกอบแล้ว ในกจิ อนั บคุ คลไมพ่ งึ ประกอบ;
แม้ถ้าวา่ อ.มนษุ ย์ท.เหลา่ นีพ้ งึ นำ� มา(ซง่ึ อาหารวตั ถุท.)มปี ลาและเนอื ้
เป็นต้น จากป่าหรือ หรือวา่ กระทำ� แล้ว ซง่ึ สรุ า พงึ ดม่ื หรือวา่ พงึ กระทำ�
ซง่ึ กรรม อนั เชน่ นนั้ อยา่ งอนื่ ไซร้, แม้ อ. เรา พงึ ได้ ซงึ่ วตั ถอุ ะไร ๆ ดงั นี ้ฯ
ครงั้ นนั้ อ. บคุ คลผ้บู ริโภคซง่ึ บ้าน ยงั บคุ คลให้ร้องเรียกแล้ว อถ เน ปกฺโกสาเปตฺวา ปจุ ฺฉิ
ซง่ึ ชน ท. เหลา่ นนั้ ถามแล้ว วา่
98 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
อ. ทา่ น ท. ยอ่ มเที่ยว กระท�ำอยู่ ซงึ่ อะไร ดงั นี ้ฯ “กึ กโรนฺตา วจิ รถาต.ิ
(อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตน่ าย (อ. เรา ท. “สคฺคมคฺคํ สามีต.ิ
ยอ่ มเท่ียว กระท�ำอย)ู่ ซงึ่ หนทางแหง่ สวรรค์ ดงั นี ้ฯ
ชื่อวา่ (อผ้.อู ยบอู่คุ ยคู่ ลอผย้บูคู่ รริโอภงคซซง่ึ เงึ่ รบือ้านนกกระลทา่ ว�ำแอลย้วา่ งวนา่ ี ้ ยออ่. มอไนั มค่ (อวนรั ,ชอน. ทอนั.) “ฆราวาสํ วสนฺเตหิ นาม เอวํ สกรุาํ ตกํุ ตนฺวาวฏปฺฏาตต,ิ ํุ
อรญฺญโต มจฺฉมํสาทีนิ อาหริตํุ
(ปอลนั าชแนลทะ.เ)น(ือช้ อื่เปว็นา่ ผต้อู้นยอจู่ ยากู่ อปย่ าคู่ ดรอ้วงยซอง่ึ เ.รืออนนั )(นอำ� นั มชาน(ซทงึ่ อ.)า(หชา่ือรววา่ตั ผถ้อูุ ทย.)อู่ มยีู่ นานปปฺ กาเร จ กมมฺ นฺเต กาตํุ วฏฺฏตีต.ิ
อยคู่ รองซงึ่ เรือน) กระท�ำแล้ว ซงึ่ สรุ า ด่ืมด้วย อ. อนั (อนั ชน ท.)
(ชอื่ วา่ ผ้อู ยอู่ ยู่อยคู่ รองซง่ึ เรอื น)กระทำ� ซงึ่ การงานท.มปี ระการตา่ งๆด้วย
ยอ่ มควร ดงั นี ้ฯ
อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ คดั ค้านแล้ว ซง่ึ ค�ำ ของบคุ คลผ้บู ริโภค เต ตสสฺ วจนํ ปฏิกฺขิปึส,ุ ปนุ ปปฺ นุ ํ วจุ ฺจมานาปิ
ซงึ่ บ้านนนั้ , (อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ ) แม้ผู้ (อนั บคุ คลผ้บู ริโภคซง่ึ บ้านนนั้ ) ปฏิกฺขิปึสเุ ยว.
กลา่ วอยู่ บอ่ ย ๆ คดั ค้านแล้วนนั่ เทียว ฯ
อ. บคุ คลผ้บู ริโภคซง่ึ บ้านนนั้ โกรธแล้ว (คดิ แล้ว) วา่ อ. เรา ยงั โส กชุ ฺฌิตฺวา “นาเสสสฺ ามิ เนติ รญฺโญ สนฺตกิ ํ
ชน ท. เหลา่ นนั้ จกั ให้ฉิบหาย ดงั นี ้ ไปแล้ว สสู่ �ำนกั ของพระราชา คนฺตฺวา “โจเร เทว วคฺคพนฺเธน วจิ รนฺเต ปสสฺ ามีติ
กราบทลู แล้ว วา่ ข้าแตพ่ ระองค์ผ้สู มมตเิ ทพ อ. ข้าพระองค์ วตฺวา, “คจฺฉ เต คเหตฺวา อาเนหีติ วตุ ฺเต, ตถา กตฺวา
ยอ่ มเหน็ ซงึ่ โจร ท. ผ้เู ที่ยวไปอยู่ ด้วยการผกู กนั โดยความเป็นพวก รญฺโญ ทสฺเสส.ิ
ดงั นี,้ (ครัน้ เม่ือพระด�ำรัส วา่ อ. เธอ จงไป อ. เธอ จบั แล้ว
ซงึ่ โจร ท. เหลา่ นนั้ จงนำ� มา ดงั นี ้(อนั พระราชา) ตรสั แล้ว, กระทำ� แล้ว
อยา่ งนนั้ แสดงแล้ว แก่พระราชา ฯ
อ. พระราชา ไมท่ รงพิจารณาแล้วเทียว (ทรงยงั ราชบรุ ุษ ท.) ราชา อวีมํสติ ฺวาว “หตฺถินา มทฺทาเปถาติ
ให้รู้ทว่ั แล้ว วา่ อ. เจ้า ท. ยงั ช้าง จงให้เหยียบ ดงั นี ้ฯ อาณาเปส.ิ
อ. มาณพช่ือวา่ มฆะ ได้ให้แล้ว ซงึ่ โอวาท (แก่ชน ท.) ผ้เู หลอื วา่ มโฆ เสสานํ โอวาทํ อทาสิ “สมฺมา €เปตฺวา
แนะ่ สหาย ท. อ. ที่พง่ึ ของเรา ท. อยา่ งอ่ืน เว้น ซงึ่ เมตตา เมตฺตํ อญฺโญ อมหฺ ากํ อวสฺสโย นตฺถิ, ตมุ เฺ ห
ยอ่ มไมม่ ี, อ. ทา่ น ท. ไมก่ ระท�ำแล้ว ซง่ึ ความโกรธ ในบคุ คลไหน ๆ กตฺถจิ โกปํ อกตฺวา รญฺเญ จ คามโภชเก จ
เป็นผ้มู ีจิตอนั เสมอ ด้วยจิตมีเมตตาเทียว ในพระราชาด้วย มทฺทนหตฺถิมหฺ ิ จ อตฺตนิ จ เมตฺตจิตฺเตน สมจิตฺตาว
ในบคุ คลผ้บู ริโภคซง่ึ บ้านด้วย ในช้างตวั เหยยี บด้วย ในตนด้วย โหถาต.ิ
จงเป็นเถิด ดงั นี ้ฯ
อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ กระท�ำแล้ว อยา่ งนนั้ ฯ ครัง้ นนั้ อ. ช้าง เต ตถา กรึส.ุ อถ เนสํ เมตฺตานภุ าเวน หตฺถี
ไมอ่ าจแล้ว เพื่ออนั เข้าไปใกล้ ด้วยอานภุ าพแหง่ เมตตา ของชน ท. อปุ สงฺกมิตํุ น วิสหิ.
เหลา่ นนั้ ฯ
อ. พระราชา ทรงสดบั แล้ว ซงึ่ เนือ้ ความนนั้ ตรัสแล้ว วา่ อ. ช้าง ราชา ตมตฺถํ สตุ ฺวา “พหู มนสุ เฺ ส ทิสวฺ า มทฺทิตํุ
เหน็ แล้ว ซง่ึ มนษุ ย์ ท. มาก จกั ไมอ่ าจ เพ่ืออนั เหยียบ, อ. เจ้า ท. น วิสหิสฺสติ, คจฺฉถ กฏสาเรน ปฏิจฺฉาเทตฺวา
จงไป อ. เจ้า ท. ปกปิดแล้ว ด้วยเสอ่ื ลำ� แพน (ยงั ช้าง) จงให้เหยยี บเถดิ มทฺทาเปถาติ อาห.
ดงั นี ้ฯ
อ. ช้าง ตวั (อนั ราชบรุ ุษ ท.) ปกปิ ดแล้ว ซง่ึ ชน ท.เหลา่ นนั้ เต กฏสาเรน ปฏิจฺฉาเทตฺวา มทฺทิตํุ เปสยิ มาโน
ด้วยเส่ือล�ำแพน ไสไปอยู่ เพื่ออันเหยียบ ก้าวกลับแล้ว หตฺถี ทรู โตว ปฏิกฺกมิ.
จากท่ีไกลเทียว ฯ
อ.พระราชาทรงสดบั แล้วซง่ึ ความเป็นไปทว่ั นนั้ (ทรงดำ� ริแล้ว) วา่ ราชา ตํ ปวตตฺ ึ สตุ วฺ า “การเณเนตถฺ ภวติ พพฺ นตฺ ิ
อนั เหตุ ในเรืองนี ้พงึ มี ดงั นี ้ทรงยงั บคุ คลให้ร้องเรียกแล้ว ซงึ่ ชน ท. เต ปกฺโกสาเปตฺวา ปจุ ฺฉิ “ตาตา มํ นิสฺสาย ตมุ เฺ ห
เหลา่ นนั้ ตรัสถามแล้ว วา่ ดกู ่อนพอ่ ท. อ. เธอ ท. อาศยั แล้ว กึ น ลภถาต.ิ
ซงึ่ เรา ยอ่ มไมไ่ ด้ ซง่ึ อะไรหรือ ? ดงั นี ้ฯ
(อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ ทลู ถามแล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ “กิเมตํ เทวาต.ิ
อ. เร่ืองนน่ั อะไร ดงั นี ้ฯ
(อ. พระราชา ตรัสแล้ว) วา่ ได้ยินวา่ อ. เธอ ท. เป็นโจร “ตมุ เฺ ห กิร วคฺคพนฺเธน โจรา หตุ ฺวา อรญฺเญ
ด้วยการผกู กนั โดยความเป็นพวก เป็น ยอ่ มเท่ียวไป ในป่ า ดงั นี ้ฯ วิจรถาต.ิ
(อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ ทลู ถามแล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ “โก เอวมาห เทวาต.ิ
อ. ใคร กลา่ วแล้ว อยา่ งนี ้ดงั นี ้ฯ
ผลติ สือ่ การเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยตั ิธรรม วดั พระธรรมกาย 99
(อ. พระราชา ตรสั แล้ว) วา่ แนะ่ พอ่ ท. อ. บคุ คลผ้บู ริโภคซง่ึ บ้าน “คามโภชโก ตาตาต.ิ
(กลา่ วแล้ว อยา่ งนี)้ ดงั นี ้ฯ
(อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้สู มมตเิ ทพ อโนสกาเเสุธสลน“ตนกฺตกุ ิราาิมยโายมอยํ ิทเกทชุนวจฺฺฌิโิยทโิตจเชฺวรตาฺจา,ฺวเาอมกวยโมอํราตปมหฺต;นาโคนตอา.ิ ตมวฺตโจภโนนชํ โกสอคกฺคโอรมมนคเฺฺเหฺคตํ
อ. ข้าพระองค์ ท. เป็นโจร (ยอ่ มเป็น) หามิได้, ก็ อ. ข้าพระองค์ ท.
ยงั หนทางแหง่ สวรรค์ ให้หมดจดอยู่ เพื่อตน ยอ่ มกระท�ำ ซงึ่ กรรมนี ้
ด้วย ๆ; อ. บคุ คลผ้บู ริโภคซง่ึ บ้าน ชกั ชวนแล้ว ซง่ึ ข้าพระองค์ ท.
เพ่ืออนั กระท�ำซงึ่ อกศุ ล เป็นผ้ใู คร่เพ่ืออนั (ยงั ข้าพระองค์ ท.)
ผ้ไู มก่ ระทำ� อยู่ ซงึ่ คำ� ของตน ให้ฉบิ หาย (เป็น) โกรธแล้ว กราบทลู แล้ว
อยา่ งนี ้ดงั นี ้ฯ
ครงั้ นนั้ อ. พระราชา ทรงสดบั แล้ว ซง่ึ วาจาเป็นเคร่ืองกลา่ ว อปอหาหตุนโํฺวรมาอวหตนถณ“ตฺวสุ ียาาสฺ รํตภตาสาโชูปตาอจฺตุ ยชฺตํเคาทตนตาาสมิริตรํจํํํุ ฺฉคนยกาาถาถโมสาํนโสกสภขฺุขตุตชํ,ึฺวมปุกขาหฺรํมิโาเภถตกโคสสํ เํมํคมกทนเุตตณาส,ิฺวสสฺาชํปเตออาปฺํนทวหตาาตฺโตสตฺถฺจ.ิ,ิ ึ
ของชน ท. เหลา่ นนั้ เป็นผ้ถู งึ แล้วซงึ่ ความโสมนสั เป็น (ตรสั แล้ว) วา่
ดกู อ่ นพอ่ ท. อ. สตั วด์ ริ จั ฉานนี ้ ยอ่ มรู้ ซงึ่ คณุ ท. ของเธอ ท, อ. เรา
ผ้เู ป็นมนษุ ยเ์ ป็นแล้ว ไมไ่ ด้อาจแล้ว เพอื่ อนั รู้, อ. เธอ ท. จงอดโทษ
ตอ่ เราเถดิ ดงั น,ี ้ กแ็ ล(อ.พระราชา)ครนั้ ตรสั แล้วอยา่ งนีไ้ ด้พระราชทาน
แล้ว ซง่ึ บคุ คลผ้บู ริโภคซง่ึ บ้าน ผ้เู ป็นไปกบั ด้วยบตุ รและภรรยา กระทำ�
ให้เป็นทาส ของชน ท. เหลา่ นนั้ ด้วย (ได้พระราชทานแล้ว) ซง่ึ ช้าง นนั้
(กระทำ� ) ให้เป็นช้างอนั บคุ คลพงึ ขดี่ ้วย (ได้พระราชทานแล้ว) ซง่ึ บ้านนนั้
(กระทำ� ) ให้เป็นเคร่ืองให้สอย ตามสบายด้วย* ฯ
อ. ชน ท.เหลา่ นนั้ (กลา่ วแล้ว) วา่ อ. อานสิ งส์ แหง่ บญุ อนั เรา ท. มมนปกควิคจาตาหกตฉฺตทฺฺตโากนพจํสช“เาตกสตฺฺฉยฺพน.ุ ึาาน“สนเอปฺทฺสปฺตกมิเสตธโิ.ตนรวนาวฺวตฺมยฺนิสาโยานฺมสสึตตมนุสิ.ปสสนา““ุอฺสาสลจทิาาําฺหาลตตุนปสสํมุ ฺวิฏฺสาฺมกาอฺลา€รหมนเตาิสปเาฺยิสํหฺสปสโํหหาสํ,ุเมติถมาฺถาอทมตึตติฏวาคุิ.เิฺถาตโรา€เเกาคุตรมตตวนาาิรรเํนํภมวอํิยสปกฑาปฺโุุตรยฺฒปุตยฺวโฺ ฺหฺนตสกาํึึ
เหน็ แล้ว ในอตั ภาพนนี ้ น่ั เทยี ว ดงั นี ้ เป็นผ้มู ใี จเลอ่ื มใสแล้ว โดยยงิ่
โดยประมาณ เป็น ขนึ ้ แล้ว สชู่ ้างนนั้ โดยวาระ ไปอยู่ ปรกึ ษากนั แล้ว วา่
ในกาลนี ้อ. บญุ อนั ยง่ิ กวา่ อนั เรา ท. พงึ กระทำ� ดงั นี ้ฯ
(อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ อ. เรา ท.จกั กระทำ� ซง่ึ ศาลาเป็น
ทพ่ี กั ผอ่ น ของมหาชน กระทำ� ให้เป็นของมน่ั คง ในหมวดสแี่ หง่ หนทางใหญ่
ดงั นี ฯ้ อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ ยงั บคุ คลให้ร้องเรียกแล้ว ซง่ึ ชา่ งไม้ เริ่มตงั้ แล้ว
ซงึ่ ศาลา, แตว่ า่ (อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ ) ไมไ่ ด้ให้แล้ว ซง่ึ สว่ นบญุ ในศาลานนั้
แกม่ าตคุ าม ท. เพราะความทแ่ี หง่ ตนเป็นผ้มู คี วามพอใจในมาตคุ าม ท.
ไปปราศแล้ว ฯ
ก็ อ.หญงิ ท.๔คอื อ.นางสนุ นั ทาอ.นางสจุ ติ ราอ.นางสธุ รรมา สวสฑชาุ ลาฺฒตามกยาฆินตสาิ มจฺสํตสสเปชทโฺ นสฏฺธฺ €ึ กเคอเํ อเิตหกกฺถโโิโตรย“หสีตนุ หิโนหตุ วฺทนฺวตาาฺตฺว.ิ า“สภจุ ตาลิตตาฺตสกิ าฺจุ ํ อสสอิมธธุุ ทมมิสามฺมฺสฺ สาาาิ.
อ. นางสชุ าดา ยอ่ มมี ในเรือน ของมาณพชอื่ วา่ มฆะ ฯ ในหญงิ ท. ๔
เหลา่ นนั้ หนา อ. นางสธุ รรมา เป็น โดยความเป็นอนั เดยี วกนั กบั
ด้วยชา่ งไม้ กลา่ วแล้ว วา่ ข้าแตพ่ ี่ อ. ทา่ น จงกระทำ� ซงึ่ ดฉิ นั ให้เป็นผู้
เจริญทสี่ ดุ ในศาลานี ้ดงั นี ้ได้ให้แล้ว ซงึ่ สนิ จ้าง ฯ
อ. ช้างไม้นนั้ รบั พร้อมแล้ว วา่ อ. ดลี ะ ดงั นี ้ ยงั ต้นไม้เป็นเคร่ือง นสสกฉิณรนกุิฏิมฺฺขฺท€ฺณหฺาาอโิต“สเเาิกถกฺวปปตาา“ึตติสโนฺวฺวรอวาาปาาเตธามนนหตฺูเถท“ิ.โสนิวภสธุตเวตสมมปจฑ.ิ ฺมปฺฺเลฉฺฒาฏเิ“ตวอิจกเฺวโ€นฺฉีหาติาตฺวมฺวาอาสยอวป€าฺยิชยเ€ลปาฺฌํมํ สเสิตเม.ิ อาฺววกลานํากิฏตกฺณ€ิ รอาฺณณกเกปณิกฺขียตรรํฺณุกาฺวนนิกฺขาํํิ
กระทำ� ซงึ่ ชอ่ ฟ้ า ให้แห้งแล้ว กอ่ นนน่ั เทยี ว ถากแล้ว เจาะแล้ว ยงั ชอ่ ฟ้ า
ให้สำ� เร็จแล้ว สลกั แล้ว ซง่ึ อกั ษร ท. วา่ อ. ศาลา นี ้ชอื่ วา่ สธุ รรมา ดงั นี ้
พนั แล้ว ด้วยผ้า เกบ็ ไว้แล้ว ฯ
ครงั้ นนั้ อ. ชา่ งไม้ ยงั ศาลา ให้สำ� เร็จแล้ว กลา่ วแล้ว กะชน ท.
เหลา่ นนั้ วา่ ข้าแตเ่ จ้า ท. โอ ! อ. เรา ท. ไมร่ ะลกึ แล้ว ซงึ่ กจิ อนั ตนควร
กระทำ� อยา่ งหนง่ึ ดงั นี ้ในวนั เป็นทยี่ กขนึ ้ ซง่ึ ชอ่ ฟ้ า ฯ
(อ.ชนท.เหลา่ นนั้ ถามแลว้ )วา่ แนะ่ ทา่ นผ้เูจรญิ (อ.ทา่ นไมร่ ะลกึ แลว้ )
ชอ่ื ซง่ึ อะไร ? ดงั นี ้ฯ
(อ. ชา่ งไม้ กลา่ วแล้ว) วา่ (อ. เรา ท. ไมร่ ะลกึ แล้ว) ซงึ่ ชอ่ ฟ้ า ดงั นี ้ฯ ““โกหณตฺณ,ุ ิกตนํ ฺตอิ.าหริสสฺ ามาต.ิ
(อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ (อ. เร่ืองนนั้ ) จงมเี ถดิ , อ. เรา ท.
จกั นำ� มา ซงึ่ ชอ่ ฟ้ านนั้ ดงั นี ้ฯ
100 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
ใอดใยกพขซแหหน้ออลงวึ่ล่ังึ ้เ้สแยก้มงวปา่(อลใตวร่เ็วคน(((อ(พคะนออ้น้คอันวแวห.ทร่ือ..บ.รลรบไชญซชำม�ันอค้ๆุ้วดญชุนชง่ึน้องินคดัเ,้างพัทา่มผมนัลนทงขง(ัแง้นมั.อู่ือีอนไบ)เ.าีไก้มฯสหแี.คยตเมีคยุ้ฯห่ม้วห่ชลดไ�่ำู้ัคนลซกาอน)แง่า่กลบา่ตรลทลนนัตล้น,ทญาคุุ้ว่รวอนัดา่้ันวัั(พ.า้า่ถ.วอแแใแเมถายชนแลหนลัสกา์อ่ลศ้ถว้วทลบไวแมฟ้้ามวาา่.งลใคุ้แล)ววานไ่หนด้วคลาดาา่่นกานังวั้เไวล้)้แจนซาัอนา่)้))าลลร(อวยีก้้ะอ,(ฯ้ใวนา่ถ.อู่อแลหนเั,ี้หาในดั.ล้้า่ขสนอทดว้้น็ววท้วา�ำ.กา่ฉิา่ยแพแเา่เอกานนัรรลนลเนลบอั็็จจา้้จววน้ไ.าแทคก(ัวทใ)อีวลา.อ้ใ้แชน).นาห่้ัว.ลไอ่ฯเพ้ขกม้วรดอฟเจ้าืรงึออ้่กงใ.ัาระพแนนาน็บมเอกสเจรกีจ(ไ้อขนัราวอาว้าะะอบงลเน้ัแ)ทพไทงหกนคุรลไ.นอื่�ำอาด่า้ค(วไอาอนง้ มลดซนสงันันใซกใ่งสงั่ึธนกุเนั่งห่ึชรนรรธุรเเดา้รอะแ่รทีะร้มฯืฉิอฟททลทรย่ี ้ามนนั้.�ำำวาว� )) “อิทานิ ฉินฺนรุกฺเขน กาตํุ น สกฺกา, ปพุ ฺเพเยว
ฉินฺทิตฺวา ตจฺเฉตฺวา วิชฺฌิตฺวา €ปิ ตกณฺณิกํ ลทฺธํุ
วฏฺ ฏตีต.ิ
“อิทานิ กึ กาตพฺพนฺต.ิ
“สเจ กสฺสจิ สเคาเหปนริเิฏยฺ€สาติ เปพตฺพฺวาาต.ิ €ปิ ตา วิกฺกายิก-
กณฺณิกา อตฺถิ,
เต ปริเยสนฺตา สธุ มมฺ าย เคเห ทิสฺวา สหสฺสํ
ทตฺวา มเู ลน น ลภสึ .ุ
“สเจ มํ สาลาย ปตฺตกิ ํ กโรถ, ทสสฺ ามีติ วตุ ฺเต,
“มยํ มาตคุ ามานํ ปตฺตึ น ทมหฺ าติ อาหํส.ุ
ซจซอ(จเ(ใหใในาง.งกึ่่ึันนลชกชสถสสอท่า่มอ่ว่งึอควว่่ฟนา่นาฟ้ร.ซนนน้ตานันั้าๆ้ง่ึช))เคุ)ถนคหยนสสาทดินัวน้งมัวว่่.ก,าศทงึ่นนอรคม,แา.ยหห.ะ(รสหลกอ่เทชนนนั้ห�ำงา่ราม่�ำงึ่งเึ่อเะลมงแ,รใกน่ืฯทไา่อ็ื่หจ(ลลมกน�ำค้้สวเ้า่ดแรวนวัก�ำ้วงะ้ันลาลเนทมรซ้(วา่็รจซีซ�ำงึ่เ้วซฯับปแงทึ่งแ่ึแง่ึ็พนพคลลี่เลทปอร้�ำว้ร้วว่ีเ็ห้ยนอปอแซกม็า่มะทนบง่ึะงโไแ่ีอทลทนชรง่ ลยก่ีอแนนี่เั้้ปวู่ยล?็)ยทมนู้่วเ(อพ่.เอวีทพ,โมเา่ยื่อี่อดห่ือไู่ชยยชมลออชนู่สื่อาม่่..นเนพทว่,ีกดนนั.ื่อา้ออี)ลทรสชผ..วะง.าน้ถูาท่า)มทดงึนา่ทข;แ่ีอนงัผ้า.ข(ลนน)ั้แเอู อ้ทปวีผเต้.วงร็ซ.้นเูเ่ชเ้ับนปจง่ึรจใน้็ายาแแนหงลลารไทญททบัก้้ขวว...้่ อถ เน วฑฺฒกี อาห “อยฺยา ตมุ เฺ ห กึ กเถถ,
น€เตปฺถติ,ฺวาคณพฺรฺหหาฺมถโลกกณํ อฺณญิกฺญํ, ํเมอาวตํ คสุ นามฺเตร,หอิตมฏฺหฺ€าากนํนกฺนมามมฺ ํ
นิฏฺ€ํ คมิสฺสตีต.ิ
ตกรธิ ึสา,ุ เวตเิภอ“ชกสสึ สา;ุ มฺธตูเึ อิ ทกกคุสณฺคฺมฺณตึ าโิกกนํ ฏํ,คฺ€เาเหอเสตกฺวสาอฺมิสสึ สฺ าครลาิลํ นานนํ ิฏวาฺ€สนานํ.เปฏฺต€าฺวนาํ
อซ(อผกทจซขพทใขน้องงก่ึ่ึ..รัจูีี่่นโงึ อคสอะทงกเรอปงดเมนกญััข่ีไรออ(อออนกจบ็มนอะาษอา้.....าาขญคุนไ่ท.นทงรชชขรดชอกคชอ�ำ้นนัา.าื่ออ้มนทงเงัลลนนัจงทอวนตงใา.ข)้แบานดแนทัง้รัทีนณย้้อฯขกัปบหคุวซ(บ.แ.ทอ่งยอ)่ชพนังคว่ึงเ่๓ตคุผมชออ้งังผาเแงชนล้ศ่คทเนูงบ๓กแาง้ผเูป่ือนพัเห้ขาล้าแหลคุ็ปน่๓วน้ลางึปลวลใาง่่็คแา่นกเเดไ๓าา่้แาววลูกจคลมปรภอปงผ้าา่บีย(ะผวฆทแ้น.อาซลนู่ดขด้า่วคจุูลป.ระ.นัง่ึาอก้แาระค้ยวอบลูดกลงรบมนฯลอ่แ.าคุขะแๆแ้าวปาคนุมนศลดดอหรคลนสลคนั่ซนะานไัแง้าง่วล้ นัมศกูู่ลเลข้ง่ึเลวแน,)ทจฯ)แแาปผ่อา้ดผวนผ้ีายลผล้อจงูรซน่้ชนทัูขว้้อาาน่วร.ง่ึกื่อจองัมกน้ัซหกฯแรมวงงเฏางบ่ึรละลจยใแา่ซาแะห้ดคงุัาดสอ่หงึ่แฯผดม้ตตาคมธแุูลง่ น่าาน้งแรันลลร้กว้นขแกอรับผ้พวทรอๆลมรยะนเ่ทองึ้ซะงอวาเ่ยูท(บกงบฉ.ดง่ึานอ่�ำดหรชรพน๓แคาุนัมะิ้โงัลอ่นลงคั่าภ๓)ดนนาฟอ้วะแซลค้าี,�งำ้ยาหงึ่ผนแไไกู่นงซ่้ปจูอลดนบแิจใตงน่ึั่รา่้ะใน่ันสผบอ้มนนเหนทเทเเู่น่นัคุแา้ทหแแรร่ีเียปืืนหตผออคลลียนว็ินนนนนนน่ัล้้ววว้ง่ึ , เตตฺตสึ ชนา เตตฺตสึ ผลกานิ ปญฺญาเปตฺวา
หตฺถิสสฺ สญฺญํ อทํสุ “อาคนฺตโุ ก อาคนฺตฺวา ยสสฺ
อตฺถตผลเก นิสีทต,ิ ตํ คเหตฺวา ผลกสามิกสเฺ สว
เขคาเทหนียปโตภฏิชฺน€าียเสปยหนิ, าตนสิ สฺ สปพาฺพทาปนริิกมมผฺ ลํ กปสิ ฏาฺ€มิปิกรสิกฺเมสมฺวํ
ภาโร ภวสิ สฺ ตีต.ิ
หตฺถี อาคตาคตํ คเหตฺวา ผลกสามิกสเฺ สว ฆรํ
เนต.ิ
โส ตสฺส ตํทิวสํ กตฺตพฺพํ กโรต.ิ
มโฆ สาลาย อวิทเู ร เอกํ โกวิลารรุกฺขํ โรเปตฺวา
ตสสฺ มเู ล ปาสาณผลกํ อตฺถริ.
สาลํ ป“สวฏิธุ ฺม€ปมฺ วาฏิ ฺน€าามกณสฺณาลิกาํ ตโอิ โวลทเกนตฺตฺว,ิ า อกฺขรานิ
วาเจตฺวา
เตตฺตสึ ชนานํ นามํ น ปญฺญายต.ิ
ผลิตสือ่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัติธรรม วดั พระธรรมกาย 101
อ. นางสนุ นั ทา คิดแล้ว วา่ อ. ชน ท. เหลา่ นี เ้ ม่ือกระท�ำ ซง่ึ ศาลา กอวฏปณฺฏตฺณตสฺติก;ินุกิ ํํนกกฺทึ ตกานรฺวุ ึสาโจ,ขุ ินปฺเสตตกธุ สฺตรมิสิกิ มฺ สฺ“าาอาิเมชมีตปา.ิตนสาา,อลตมํ ฺตยกโาโนรปนิ ฺตกพาิฺยจฺตอิฺตมตกเฺ หาาหตยํิุ
กระท�ำแล้ว ซง่ึ เรา ท. ให้เป็นผ้ไู มม่ ีสว่ นบญุ , แตว่ า่ อ. นางสธุ รรมา
กระท�ำแล้ว ซง่ึ ชอ่ ฟ้ า เป็นผ้มู ีสว่ นบญุ เกิดแล้ว เพราะความที่แหง่
ตนเป็นผ้ฉู ลาด, อ. อนั แม้อนั เรา กระท�ำ ซง่ึ กศุ ลกรรมอะไร ๆ
ยอ่ มควร; อ. เรา จกั กระท�ำ ซง่ึ อะไรหนอแล ดงั นี ้ฯ
ครัง้ นัน้ อ. ความคิดน่ัน ได้มีแล้ว แก่นางสุนันทานัน้ ว่า นสหาาโโอนปถทกสกฺขฺสราณจฺ ึเอลกตทาทธฺ เํุรโหสวส.ิฏิฺฏ“สตา,ิ ลโปํ อกาขฺ ครณตาึ นขํ นปาาเปนสียสฺ ามฺเจตี ว.ิ
อ. อนั (อนั ชน ท.) ผ้มู าแล้ว สศู่ าลา ได้ ซง่ึ นำ� ้ อนั บคุ คลพงึ ดมื่ ด้วย
นนั่ เทยี ว ซง่ึ นำ� ้ เป็นเครื่องอาบด้วย ยอ่ มควร, อ. เรา (ยงั บคุ คล) จกั ให้ขดุ
ซงึ่ สระโบกขรณี ดงั นี ้ ฯ อ. นางสนุ นั ทานนั้ (ยงั บคุ คล) ให้กระทำ� แล้ว
ซง่ึ สระโบกขรณฯี
อ. นางสจุ ิตรา คิดแล้ว ว่า อ. ช่อฟ้ า อนั นางสธุ รรมา ให้แล้ว, วปสนฏนุหปุ ฺฏนาผฺ ตตอสฺทาถฺว;ิรจุาาาสิตยกมสฺฺตึ คํากาโมนาปนุเเกอรจกสฺโขตินขารสฺทฺเเณตาโลหมกสี สรีตมิ ิิสก.ิา““าสฺสสสลราาาธุํิตลมมรปาํีตมมฺิ ลอ,.ิณาานยคมฺธียเิตยตํ ปกฺวาหปณุาปิ ปิผฺ ฺณคาากนนริกิายีฺตามํํฺุจํ กวทปิ ฏิาินวกฺเตฏิฺนราวฺตสาตา,,ิ.ิ ํุ
อ. สระโบกขรณี อนั นางสนุ นั ทา ให้กระทำ� แล้ว, อ. อนั แม้อนั เรา กระทำ�
ซง่ึ กศุ ลกรรมอะไร ๆ ยอ่ มควร; อ. เรา จกั กระทำ� ซง่ึ อะไรหนอแล ดงั นี ้ฯ
ครัน้ นัน้ อ. ความคิดนั่น ได้มีแล้ว แก่นางสุจิตรานัน้ ว่า
อ. อนั (อนั ชน ท.) ผ้มู าแล้ว สศู่ าลา ดมื่ แล้ว ซงึ่ นำ� ้ อนั บคุ คลพงึ ดมื่
อาบแล้ว ประดบั แล้ว ซง่ึ ระเบยี บ ในกาลเป็นทไี่ ป ไป ยอ่ มควร, อ. เรา
(ยงั บคุ คล) จกั ให้กระทำ� ซง่ึ สวนแหง่ ดอกไม้ ดงั นี ้ ฯ อ. นางสจุ ติ รานนั้
(ยงั บคุ คล) ให้กระทำ� แล้ว ซง่ึ สวนแหง่ ดอกไม้ อนั บคุ คลพงึ ยนิ ดี ฯ
(อ. คำ� ) วา่ ชอ่ื อ. ต้นไม้อนั เข้าถงึ ซง่ึ ดอกและเข้าถงึ ซงึ่ ผล ชอ่ื โน้น ปปอกตตาปุ ทฺตํผฺ ปภ“สกปุ เุราชมคยิจวามฺผภาเตํมลรุยาิปุวกเฺเอาคยตรปนมจสุกนณ,เฺฺโสขฺเฑวอต“ายเอนตตสมหานิฺมาํมนจึ กินามอตฺนเฆาตวํตสรตีตกฺถาฺสฺวนิมีตเาามฺมิ เมํมนมาสากตย.ิโอิหฺุหลสสฺจเธุมโี.ิิตกวาอ,กนมตเาจยฺวมาาว
ยอ่ มไมม่ ี ในสวนนนั้ โดยมาก ดงั นี ้ไมไ่ ด้มแี ล้ว ฯ
สว่ นวา่ อ. นางสชุ าดา คดิ แล้ว วา่ อ. เรา เป็นลกู สาวของลงุ
ของมาณพช่ือว่ามฆะด้วยนั่นเทียว เป็ นหญิงผู้รับใช้ใกล้เท้า
(ของมาณพชอ่ื วา่ มฆะ)ด้วย(ยอ่ มเป็น),อ.กรรมอนั อนั มาณพชอื่ วา่ มฆะ
นนั่ กระทำ� แล้ว (ยอ่ มม)ี แกเ่ รานน่ั เทยี ว, อ. กรรม อนั อนั เรากระทำ� แล้ว
(ยอ่ มม)ี แกม่ าณพชอ่ื วา่ มฆะนน่ั นน่ั เทยี ว ดงั นี ้ ไมก่ ระทำ� แล้ว
ซ่ึงกุศลกรรมอะไร ๆ ประดับอยู่ ซึ่งอัตภาพนั่นเทียว (ยังกาล)
ให้น้อมไปลว่ งวเิ ศษแล้ว ฯ
แม้ อ. มาณพชอ่ื วา่ มฆะ ยงั วตั รบท ท. เจด็ เหลา่ นี ้คอื ยงั การบำ� รุง สอกจฺฺจโกวมธาโนจฆนํปฺติ ิอ“ผมอราุสิมตวาปุ านิตจิอุ ํ ปุ สฏตฺ€อาฺตปนิ สํ กณุวเุ ตลวฺตาเปจชฏํทฺ€าานปมิ จจาฺเปยฉเูกิรรกวตมนิ ฺวมฺยาํํ
ซง่ึ มารดาและบดิ า ยงั กรรมแหง่ บคุ คลผ้ปู ระพฤตอิ อ่ นน้อมตอ่ บคุ คลผู้
เจริญที่สดุ ในตระกลู โดยปกติ ยงั วาจาสตั ย์ ยงั วาจาอนั ไม่หยาบ
ยงั วาจาอนั ไมส่ อ่ เสยี ด ยงั การกำ� จดั ซงึ่ ความตระหน่ี ยงั ความไมโ่ กรธ
ให้เตม็ แล้ว ถงึ ทว่ั แล้ว ซง่ึ ความเป็นแหง่ บคุ คลผ้อู นั บณั ฑติ พงึ สรรเสริญ
อยา่ งนี ้วา่
อ. เทพ ท. ผู้อยู่ในภพชื่อว่าดาวดึงส์ เรียกแล้ว ซ่ึงนระ “มาตาเปติภรํ ชนตฺ ํุ กเปเุ ลสเุ เณชฏยฺ€ฺยาปปปฺ จหาายยินินํ ํ
ผู้เลี้ยงซ่ึงมารดาและบิดา ผู้เกิด ผู้ประพฤติอ่อนน้อม- สณฺหํ สขิลสมฺภาสํ
ตอ่ บคุ คลผเู้ จริญทีส่ ดุ ในตระกลู โดยปกติ ผมู้ ีวาจาออ่ นหวาน มจฺเฉรวินเย ยตุ ฺตํ สจฺจํ โกธาภิภํุ นรํ
ผูก้ ล่าวซ่ึงค�ำอนั ไพเราะ ผูล้ ะซึ่งค�ำอนั เป็นทีต่ ง้ั แห่งความ ตํ เว เทวา ตาวตึสา อาหุ `สปปฺ รุ ิโส อิตีติ
สอ่ เสยี ดโดยปกติ ผปู้ ระกอบแลว้ ในการก�ำจดั ซ่ึงความตระหนี่
ผมู้ ีวาจาสตั ย์ ผคู้ รอบงำ� ซึ่งความโกรธ นนั้ แล วา่ อ. สตั บรุ ษุ
ดงั นี้ ดงั นี้
บงั เกดิ แล้วเป็นท้าวสกั กะผ้พู ระราชาแหง่ เทพเป็นในภพชอ่ื วา่ ดาวดงึ ส์ ตเอาววํ ตเตึสปปภิ สสวฺสํสเนิยสภหสาากวยฺํโกกาอาเตทปตวชฺเรถฺชาวิตชฺวานาิพหฺพุตตชฺฺตวีวาิสึต.ุปนริโิพยฺพสตาเฺตนิ.
ในกาลเป็นทสี่ ดุ ลงรอบแหง่ ชวี ติ ฯ
อ. สหาย ท. ของมาณพชอื่ วา่ มฆะนนั้ แม้เหลา่ นนั้ บงั เกดิ แล้ว
ในภพชอื่ วา่ ดาวดงึ สน์ นั้ นน่ั เทยี ว ฯ
อ. ชา่ งไม้ บงั เกดิ แล้ว เป็นเทพบตุ รชอ่ื วา่ วสิ สกุ รรม เป็น ฯ วฑฺฒกี วิสสฺ กุ มมฺ เทวปตุ ฺโต หตุ ฺวา นิพฺพตฺต.ิ
102 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
เปเบซใดมพน้ง่ึวงรั าื่ออมเะยกทปสทหคออออใดิ ว่ัรรูนาาว...แ.แะนสาทกลอลโทมแ้มา้าวทยอ้สว้าลลเวทุช.สปรูวด้สฯวนรน็ูรสนงักันัทเ์แ้นกฯัแหกซ.กกีอหทล้ตะงอ่ึ ่กเะ.ง่สา.่รห.ไาอพะนญดัอลร(เสร้นดัปตทไสา่้ญะรมู ื่รมนรรรู รียด่งะทานัแา้ททมดท่ืม.ชล.่ีเแ�ำายแ(าท้วแเลรคนอ่ก้หาิหแ้วดิแมอ่บลลง่ แซซลนัอรา้่ใวทงล้ึ่ง่ึิวษคยทน)น้น.วซรู่ัทว่ันัำ้�ใ)งว�่ึำ้ไ้นๆอสา่(ปอมวนทภัขญัฯันา่ีหบรออพดบวญงัคง.ุอช้วยลุพคค.่ือายปงังคลรแวบอเระพทตลกา่ะสรอดงกพึ่บพิโษรูงดยไาบรึงัคทปม่ืชิวษทดตุ์)อดนแ.ัท่ืมรทนลัง์ึออเใขส้เรวะทหปหงอัน์ไ.็ฯล้ในใซรงเนหา่ทปผดพั ้ทนจข็้พใิูไนรหบปอัะีะย้ทเงดมแแอ์ลิพเลลฯงงัย่รนคย้้ฯาวว่ิง์์ี ้ ตทา ตาวตสึ ภวเน อสรุ า วสนฺต.ิ
เต “อภินวา เทวปตุ ฺตา นิพฺพตฺตาติ ทิพฺพปานํ
สชฺชยสึ .ุ
สกฺโก อตฺตโน ปริสาย กสสฺ จิ อปิ วนตฺถาย
สญฺญํ อทาส.ิ
อสรุ า ทิพฺพปานํ ปิ วิตฺวา ปมชฺชสึ .ุ
สกฺโก “กึ เม อิเมหิ สาธารเณน รชฺเชนาติ
อตตฺ โน ปริสาย สญญฺ ํ ทตวฺ า เต ปาเทสุ คาหาเปตวฺ า
มหาสมทุ ฺเท ขิปาเปส.ิ เต อวํสริ า สมทุ ฺเท ปตสึ .ุ
แหง่ ภอคเู.รขังต้าน้นเชนั้ไื่อมชว้ชื่อา่ ่ือสวอเิา่.นจวริตุิมดตา้วปนยาขอตอาลงนอี ภุบสางัรู พเกบแิดงัหแเง่กลบิด้วญุแฯลข้วอทงอ่ีพสืน้ รู อทนั .มเีใหนลภา่ านยนั้ ใตฯ้ อถ เนสํ ปญุ ฺญานภุ าเวน สเิ นรุโน เหฏฺ €ิมตเล
อสรุ วมิ านนฺนาม นิพฺพตฺต.ิ
จิตฺตปาตลิ นาม นิพฺพตฺต.ิ
อปสระรู มกชา็ื่อณคอรบ.ัน้ งันเเมคก่ือิดรอแแสหลรูง่้วเทฯทพ.ชื่อแวพา่ ้แดลา้ววดใงึ นสเ์ พอรานั ะมสีพงนัคแราหมง่ โแยหชง่ นเท์สพบิ แเปล็นะ เทวาสุรสงฺคาเม ปน อสุเรสุ ปราชิเตสุ,
ทสโยชนสหสฺสํ ตาวตึสเทวนครํ นาม นิพฺพตฺติ.
ยปอ่รามจมกนี ็ี ใแอนล.ระะทพหศิ นัวปา่แัจงหฉ)ง่ ิมแโยหทชง่ .นปแ์สรหะบิ ง่ตพใู ยรนะอ่ ทนมิศคมทรี กันใษนัน้ ิณ,รอะแนหลง่ึวะา่ (ทองิศ. อพแดุหนั รง่แปหทรง.่ ะโฯยตชใู นนท์สบิิศ ตสสฺ ปน นครสสฺ ปาจีนปจฺฉิมทฺวารานํ อนฺตรา
ทสโยชนสหสฺสํ โหติ, ตถา ทกฺขิณตุ ฺตรทฺวารานํ.
แออเไดปนหนัั ็้เนสง่เปปศงู็กเน็โนมา็ดแลวือยลอิการง้.ว้าอใอ,รยนพอัแนแท.รหปหปา่ะง่ง่รมนรรโะาัยตกคสดชนลรานนัาบะทส์งนั้เาฉชแม๗ื่อหพเปวง่ ผา็นา่พดุะเอเรวขมแนัะชนึือ้ลนปยแง้ วครนัลปะดร้วตรดน้ วะ์ อบนััด้ยกนั้วเอสฯฉยสบพววงู แบินโาดละาแ้ยวกแลดรเลป้อะ้ว้ว็นยยสเแพครหดะรนั ื่อ้ง่วโแโงยบหยไธหกง่ชงปลนขอร์เรจะอทณ็ดตก.ีู ตํ ปน นครํ ทฺวารสหสฺสยุตฺตํ อโหสิ
อารามโปกฺขรณีปฏิมณฺฑิตํ, ตสสฺ มชฺเฌ สาลาย
นิสสฺ นฺเทน ตโิ ยชนสตพุ ฺเพเธหิ ธเชหิ ปฏิมณฺฑิโต
สตฺตรตนมโย สตฺตโยชนสตพุ ฺเพโธ เวชยนฺโต นาม
ปาสาโท อคุ ฺคจฺฉิ.
ไโแแ(วดวอใไดนดกหิกิ้ห.วด้คยาเงา่ยง่้ธปมรรนรรัรปง็แตออออันีแอแัตออห..รน..ลแบหนนัะนธังะ่ป้ตวลง่เแะรกธเเดป)้รจ้นทวงปกงา้็าวด๗นอ็แ็้วออในรฯสยเนวนปคัฉทงนัวทาวกิตฝรคยะีเิกทบิะ.าปงอัวนนั้าพทรฯอ็ายนเอีอรแ้ปา.ยกฯแ,วหนนััฬ็แนู่เอิกหงป่สเลนัปบทแาอง่็งนู้วม็ก.งรรน.ัโเเัแ(ตใ้รดีวกควไ้นอมหดนยดธกิิรทย้มณง่่ือแะพงาแา่แแลอีงรนัีมห๗กล้ทวไแนั แกงห่้้ววห.ดเโ,ห)ลปลมทย้วง่อใ็ง่ายอนณแ.ชน.โงวอนกวยธ(คีบิเไ้กิกสว์งชปนัดาทอปาา็นอนก้แมนม.ัรรน์ัเธหีแแปเเะเเงปปปไงป่็หลนพส็ด็็นตน็น้นวงเ่งาู้คม้วนปทป)วโฬรกดิีแกิทรอรอื่ใายิมาลานองงทรรร้ณไสวงคแ้แ.อห,าหหหนฑัยลททใอลงง่่แออล.นแแอ.าหอนั กคกนังกธง่บเ(้ว้วนัโปเไงฯแมงยปัมด็ออนหเก็ชุกก้นุมนนัังว่ดนดดิวศีแเเิกาส์ปปาแกิาลาา็็ลทลานน้ทวรม้วา.ร--)-., ปสวุวณาลสฺณธวุ ชธณาชฺณ,า,ยสปฏตฺ€วฺตีสารลุ ตยนฏมยฺ€ณฏีสฺ€ิุธสี ชมุ าตุ สฺตตาอฺตธเชรหตาส,นํ,ุ ธมชตุาม.ฺตณายิยฏฏฺฺ€€ีสสี ุุ
มชฺเฌ €ิโต ธโช ตโิ ยชนสตพุ ฺเพโธ อโหส.ิ
อิติ สาลาย นิสสฺ นฺเทน โยชนสหสสฺ พุ ฺเพโธ
ปาสาโท สตฺตรตนมโยว หตุ ฺวา นิพฺพตฺต.ิ
โกวลิ ารรุกฺขสสฺ นิสสฺ นฺเทน สมนฺตา ตโิ ยชนสต-
ปริมณฺฑโล ปาริจฺฉตฺตโก นิพฺพตฺต.ิ
ผลติ ส่อื การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปริยัติธรรม วดั พระธรรมกาย 103
อ. พระวรกายเข้าไปด้วยทงั้ กงึ่ ยอ่ มเข้าไป ในกาลแหง่ ท้าวสกั กะ ปพปอทปุีฆหรณิปฑลโฺฑตเูโปฺฒรตกุ าตมกส.ิปาพฺาณสโณลยฏณฺสฺผ€ลิรลิโสยาปกโชวสยนสิ ชฺสาตนน,ิิพาฺพวนอตชิติสฏฺุตยฺถฺสฺ€;ิสานิตมุรฺเกโนทตาานยเลลตตฺถปปตฺ กาอปรนฺุิจนาฺนฺฉฏิสาเตลนิมสฺตวิโฺนตยณกิกชมาณฺปนเเู นุลลาา
ประทบั นงั่ แล้ว บนบณั ฑกุ มั พลศลิ าใด, (อ. บนั ฑกุ มั พลศลิ าใด)
ยอ่ มฟขู นึ ้ ยอ่ มเตม็ รอบ อกี ในกาลแหง่ ท้าวสกั กะเสดจ็ ลกุ ขนึ ้ แล้ว,
อ. บณั ฑกุ มั พลศลิ า (นนั้ ) อนั มสี เี พยี งดนั สแี หง่ ดอกชยั พฤกษ์และ
ครง่ั สดและบวั โรย อนั มโี ยชนห์ กสบิ เป็นประมาณ โดยสว่ นยาว อนั มี
โยชนห์ ้าสบิ เป็นประมาณ โดยสว่ นกว้าง อนั มโี ยชนส์ บิ ห้าเป็นประมาณ
โดยสว่ นหนา บงั เกดิ แล้ว ทโี่ คนแหง่ ต้นแคฝอย ด้วยวบิ ากเป็นเครื่อง
ไหลออก แหง่ แผน่ กระดานแหง่ แผน่ หนิ ฯ
สว่ นวา่ อ. ช้าง บงั เกดิ แล้ว เป็นเทพบตุ ร ชอ่ื วา่ เอราวณั เป็น ฯ ทโสิยฑอหเฺฒยุทตฺยวโถฺ ยาโีลนชปกนกนสีฬสฺมเตาอึยโิรกาหวนิ โณิกตเฺขริอจมนรฺฉนาามาวกนโาณเคเทลตวปานอตุ าตโฺนตมฺตภหโาหหตุ วนวตฺ ําฺตฺถว;ิีนชิ พิอตหพฺโสิตหตมฺฺวสตฺ าา..ิิ
จริงอยู่ อ. สตั วด์ ริ จั ฉาน ท. ยอ่ มไมม่ ี ในเทวโลก ; เพราะเหตนุ นั้
อ. เทพบตุ รนนั้ ละแล้ว ซง่ึ อตั ภาพ ในกาลเป็นทเี่ สดจ็ ออกไป เพอื่ อนั
ทรงเลน่ ในพระอทุ ยาน เป็นช้าง ชอ่ื วา่ เอาราวณั ตวั ประกอบแล้วด้วย
ร้อยแหง่ โยชนท์ สี่ องด้วยทงั้ กงึ่ ได้เป็นแล้ว ฯ
อ. ช้างผ้เู ทพบตุ รนนั้ เนรมติ แล้ว ซงึ่ กระพอง ๓๓ ท. เพอื่ ประโยชน์ โส เตตฺตสึ ชนานํ อตฺถาย เตตฺตสึ กมุ เฺ ภ มาเปส.ิ
แกช่ น ๓๓ ท. ฯ
(อ. พระพองอนั หนง่ึ ๆ) เป็นกระพองมคี าวตุ สามเป็นประมาณ โยชนอปาปฺวฏมฺเาฏโณน . ตคิ าวตุ ปปฺ มาโณ อายามโต อฑฺฒ-
โดยสว่ นกลม เป็นกระพองมโี ยชนด์ ้วยทงั้ กง่ึ เป็นประมาณ โดยสว่ นยาว
(ยอ่ มเป็น) ฯ
อ. ช้างผ้เู ทพบตุ รนนั้ เนรมติ แล้ว ซงึ่ กระพอง อนั ประกอบแล้ว นามสพตฺเสึ พโสยํชนมิกํชฺเกฌมุ ภฺ ํ สมกาฺกเสปฺสส.ิ อตฺถาย สทุ สสฺ นํ
ด้วยโยชน์ ๓๐ ชอื่ วา่ สทุ ศั น์ เพอ่ื ประโยชน์ แกท่ ้าวสกั กะ ในทา่ มกลาง
แหง่ กระพอง ท. ทงั้ ปวง ฯ
อ. มณฑปอนั เป็นวกิ ารแหง่ รตั นะ อนั ประกอบแล้วด้วยโยชน์ ๑๒ ตสสฺ อปุ ริ ทวฺ าทสโยชนโิ ก รตนมณฑฺ โป โหต.ิ
ยอ่ มมี ในเบอื ้ งบน แหง่ กระพองนนั้ ฯ
อ. ธง ท. อนั สงู โดยโยชน์ อนั เป็นวกิ ารแหง่ รตั นะ ๗ ยอ่ มตงั้ ขนึ ้ เธสอวตยิชปตุ ราฺติตโมปตสสฺอนตณรโสฺ ฏุริตยฺถฺฺฑ€โฺนกปตนหปฺเมุ ติจนอโมเฺ หฺฉฺตภนฺจชตร.ิกฺตงฺเต,ิฌฺกคึรร.ินิณกิตตฺตตนติกสรรุถฺปชาิกยลาสฺกสลฺลกสทสํงโฺสฺฺทตกฺเโกสอฺตนมลรโนสิยตมฺมทีิสชนิสเฺ ตพทีนมฺโ.ิสสึติโยกเ.ุ,ิตาทยตโิพมสตฺ ยฺสสณฺพึ ชเคทนิปมีตวพุลนปสฺเฺลพตฺททุ งตฺธวฺโฺโทกาาา
ในระหวา่ ง ๆ ในมณฑปอนั เป็นวกิ ารแหง่ รตั นะนนั้ ฯ
อ. เสยี ง แหง่ ขา่ ยแหง่ กระดงิ่ ใด อนั อนั ลมออ่ นพดั แลว้ ยอ่ มเปลง่ ออก
ราวกะ อ. เสยี งแหง่ เพลงขบั อนั เป็นทพิ ย์ อนั เจอื ด้วยเสยี งแหง่ ดนตรีอนั
ประกอบแลว้ ด้วยองค์๕,อ.ขา่ ยแหง่ กระดงิ่ (นนั้ )ยอ่ มห้อยลงในทส่ี ดุ รอบฯ
อ. บลั ลงั กอ์ นั เป็นวกิ ารแหง่ แก้วมณี อนั ประกอบแล้ว ด้วยโยชน์
เป็นบลั ลงั กอ์ นั เทวดาตงั้ ไว้ดแี ล้ว เพอ่ื ท้าวสกั กะ ในทา่ มกลางแหง่ มณฑป
ยอ่ มเป็น, อ. ท้าวสกั กะ ยอ่ มประทบั นงั่ บนบลั ลงั กอ์ นั เป็นวกิ ารแหง่
แก้วมณนี นั้ ฯ
อ. เทพบตุ ร ๓๓ ท. นงั่ แล้ว บนบลั ลงั กอ์ นั เป็นวกิ ารแหง่ รตั นะ เนเเเโทเอออออหนจเเเวเนกกกกฺจฺเํ ตฺตสสกกกกเต,ิมสสสามตเมยนมมมฺฺฺชอฺตาฺชฺตึึึเกเสึโาาปปทกาปปสปนกยสโปุต,ิหฺขฺเมฺ ตเฺฺเนรกผตึเฺณตฺตมุคส.ิสาภฺิยจสุสสตฺเาาตฉโเตฺตนอยฺตฺตํ เชสสกเสนตอตโสตกฏเฺตฺตสตกฺฺต€ตฺตกาปสฺตสสเตณนโมฺตเปฺตสทฺณึฺตกปุวกฺขาปธหตมุ สรีตปปุตฺตเฺณโภโทผฺฺถายริโนามิทุชสยนิินนนตนิ ิคฺเาฺตจตโโโยจหหหฺจสสาฺฉนนนนเุโตายมฺฺฺฺตตตตนฺตว,ิิ,ิ;ิ,,ิ
ในกระพอง ของตน ฯ อ. ช้างผ้เูทพบตุ รนนั้ เนรมติ แลว้ ซงึ่ งา ท. เจด็ ๆ
แหง่ กระพอง ท. ๓๓ หนา ในกระพองหนงึ่ ๆ, ในงา ท. เหลา่ นนั้ หนา
อ. งาอนั หนง่ึ ๆ เป็นงายาวโดยโยชน์ ๕๐ (ยอ่ มเป็น), อ. สระโบกขรณี ท.
เจด็ ๆ ยอ่ มมี ในงาหนง่ึ ๆ, อ. กอแหง่ ดอกปทมุ ท. เจด็ ๆ ยอ่ มมี
ในสระ โบกขรณี สระหนงึ่ ๆ, อ. ดอกไม้ ท. เจด็ ๆ ยอ่ มมี ในกอ กอหนงึ่ ๆ,
อ. ใบ ท. เจด็ ๆ ยอ่ มมี ในดอกไม้ ดอกหนงึ่ ๆ, อ. เทพธดิ า ท. เจด็ ๆ
ยอ่ มฟ้ อน บนใบ ใบหนงึ่ ๆ, อ. มหรสพในเพราะอนั ฟ้ อน ท. ยอ่ มมี
บนงาแหง่ ช้าง ท. ในที่มีโยชน์ ๕๐ เป็นประมาณ ท. โดยรอบ
อยา่ งนีน้ นั่ เทียว ฯ
อ. ท้าวสกั กะ ผ้พู ระราชาแหง่ เทพ ทรงเสวยอยู่ ซง่ึ พระยศ เอวํ มหนฺตํ ยสํ อนภุ วนฺโต สกฺโก เทวราชา วจิ รต.ิ
อนั ใหญ่ ยอ่ มเสดจ็ เท่ียวไป ด้วยประการฉะนี ้ฯ
แม้ อ. นางสธุ รรมา กระท�ำแล้ว ซง่ึ กาละ ไปแล้ว บงั เกิดแล้ว สธุ มมฺ าปิ กาลํ กตวฺ า คนตฺ วฺ า ตตเฺ ถว นพิ พฺ ตตฺ .ิ
ในภพช่ือวา่ ดาวดงึ ส์นนั้ นนั่ เทียว ฯ
104 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
แใแเอใชบ(ยสยปนนนหต่ือนออ่่ธัุงั็นนัภภงเ้ร่กมม่เกกเร)นพพอาดไกสแแ(ออไอิดมิดอบมดาล...ชชอมมล.ืว่ แาข.ง้ยมง่มันื่ื่ออนก้้าส่ ลนสนึเิน้อีาอีใวววรวกเเ้บฯววกแนระททาา.่่ว.า่ิดอฟนงัโยลดดวเา่วพวบน.แเนพังช้าวนาั่กสาากบซลาอชาื่อง่ือววชนิดภขงง้ึ่นวต.งุวนรดด่ืธอเีรแสาสใ้ปรฯาา่ณรเางงึึหทลนุนจพุ็รวจนสสง้้อห.วมนิีตักาิตทื่อสใ์์นนอช.เลงทระนเนรนห.ุยนนนอัััื่พ)สา้้งลาซทานน็อัว่ปนนอชื่อุอดงอามี่แ่ทนกยนนรกา่ัั่น.สนากลมอะาร�ำดยู่รเเาจนุ้ัวแะททเี่ืนนกไะาอ่งทใิตอทปหทีียยอทนันสซม้วานรัแง่�ำววบอเ�งำึ่ธุาเสกทฯเปแลททแนอรขแัแฯฯภวร้ลรวรี่ลน่ียาลับมสะอะา้มว้วป้วว้ทภนคุแนกัาซไดรา�ำคหนชซับอปซนะ้งึ่้นวแื่อง่ึลงบ่กคงึ่เุนัยฯน้ลทักหกว้อพคแรน้วใพาาฯ่บนา้ลลงึอนนล่ัสลแบยงึ่้พวยเสะธลุะทซินดตุงึฯแวร้วยยงึ่้ีวดรหรไดนไกวนิยปีปกมง่้วชาดรทโวยแใาแ่ือ้ลอยนีา่รล.ลแวะ้ยอชว้ด้ววหา่นยนแัผกงัจง่แค้ห์หมูบบบนวใิตหอืด้ง่า่าีบงงงีัััร้งด่โเแเเเเลรุโยทกกกถพิยหพดชิิิทดดดวีชชีงย่ นานสแแแแนี่หื่องใิมป์ภหลลลหน์ใวดิดตด้้้้้ววาาวาา่ง่ึ , ตสสฺ า สธุ มมฺ า นาม ปญฺจโยชนสตกิ า เทวสภา
นิพฺพตฺต.ิ
ตโต รมณียตรํ กิร อญฺญํ €านํ นาม นตฺถิ.
มาสสฺส ออญฏฺ€ฺญมตีทริวํ เสรมณธมียมฺ ํ ส€ฺสานวนํ ํทิสตวฺตาฺเถ“วสธุ โมหมฺ ตาิ.
ยาวชฺชตฺตนา
เทวสภา วิยาติ วทนฺต.ิ
สนุ ฺนทาปิ กาลํ กตฺวา คนฺตฺวา ตตฺเถว นิพฺพตฺต.ิ
ตสสฺ า ปญฺจโยชนสตกิ า นนฺทา นาม โปกฺขรณี
นิพฺพตฺต.ิ
สจุ ิตฺตาปิ กาลํ กตฺวา คนฺตฺวา ตตฺเถว นิพฺพตฺต.ิ
ตสสฺ าปิ ปญฺจโยชนสตกิ ํ จิตฺตลตาวนํ นาม
นิพฺพตฺต,ิ ยตฺถ อปุ ปฺ นฺนปพุ ฺพนิมิตฺเต เทวปตุ ฺเต
เนตฺวา โมหยมานา วิจรนฺต.ิ
สชุ าตา ปน กาลํ กตฺวา เอกิสฺสา คริ ิกนฺทราย
พกสกณุ ิกา หตุ ฺวา นิพฺพตฺต.ิ
ดดอซข(ดยทชข(ใออดณขทยนง..อออื่อง่ึ.อ่งงงรัััั รบอ่สนนนนงเงงงวนทมองจญมำทด�ุนเเีา่ีีีนาั่ีไ้ค(((((((อฯ้้้จจ้ฯานอำออทเออออดร�หงาอ้้.วปาาร.กาส..ั(....งกรานะทแริ็อนนบนสงททน(บทุไวขรลนนรนยรัทาดย)้้าแะชนดุ้าาอาังว้ังาางเอ่ๆ้ดง�าำอ่ดทลววว)เางทรเงึนงงกนหมวราสเงสส้ับดสมงว�ำัานกนริิอดก)นสวน็เกนักกงอ์ดาาััเัยกปกายปย่แเยกีก,ันยแนี้ยวกกาก้ว็้ยยฯน็า่ลูะนอก่งงยลนัดั่นะะ่าู่ัิ้วางาซ้อน)วท้มะวเแกาง่ตตงดท.องึ่หาดถลรทเลดอรอรง.ยปงัีงารง้วัถตาอกร้สั่นวั.สสนะ็ืวลมอนนนวงาซใ.รลแยาชแ,ไุีแนะแาตี้,ัมสฯงนงึ่ลร้อ?า่เฯานลลงแลกสพนรแ้แว.วกดาส้ยว้าวด้ำลวชว�ุเ)ลาศแลง็า)จจง)เอุ่)า้จงัวนสงอ้้ลนววอว้สวาตดิวนมวดสดิ.้)ธาาุ)่วน่นััา่ชารุาจ่้ีเอูชแุ้ร)าฯนซทเาใกวอัออหวรจยขาใดคง่ึีดา่ี่.ยเว.ม้ห.้้า่างดา่หู่้วอรดาา่วเสเแ้หกาซยปานข็รตัฉไิตยตัรญอ็นงา้่ึนๆาปบขภนซัะว(อ่นน่.บคแ้นับาเดง้งงัิท์า่ึมาปใาจนไตแหงเังรพัิำ�นเย็มกกงทรนัเเจเัรตน่ญแข้กกูบทไิดร่ฉ.าผอน่าลลปผซ้ดิิูดแงิ่ีน�ำาแแ้เ.บยูา้้วาบงู่ึแสสลนแเลใมีเทท้ยรงัดลนปหง้ัลดว้ซ้วกเใอาเ่(ี่แเ้็วหทงัา้นกนเวงจ็่ึกน็อปหนยนลบตณี่กิดอไมิดใ็ท.นีง่ปนาเา่นญรัทุ้.แใ้ฯฆปแ).หลนัดสนแท.ล็ททลอนะนญนถฉิขัขลทน้้่ีวนไ้ย่ีไวา่ผ,ีอมานอ้ัว้ห)ี่ีนาำิ�งแน่้ใบบู้ผงมก่งงมสนนมีนอเ้งง้ไรเััูพยแจาเ้หใรปยหเเเะในส่ัป้กกนทอ่าลรน็ทา่านนดสู่เ็หใะดดิิ้กมนววทงำยท�นงส�ำอัอารแแนโแใไนีย่ีนทนือลลแามงลลคลวนัทีว้มนนนค้ั่ีลกกั้้ฯววาว้่?้รร่*.,ู้์ีีี ้้ สกฺโก อตฺตโน ปริจาริกาโย โอโลเกนฺโต “สธุ มมฺ า
อิเธว นิพฺพตฺตา. ตถา สนุ นฺทา จ สจุ ิตฺตา จาติ
ญตฺวา “สชุ าตา นุ โข กหุ ึ นิพฺพตฺตาติ จินฺเตนฺโต ตํ
ตตฺถ นิพฺพตฺตํ ทิสวฺ า “อยํ พาลา กิญฺจิ ปญุ ฺญํ
อกตฺวา อิทานิ ตริ จฺฉานโยนิยํ นิพฺพตฺตา, อิทานิปิ
นํ ปญุ ฺญํ อกญาฺรญาาเปตตกฺวเวาเสอนิธาตเนสตสฺ ํุ าวฏสฺฏนตฺตีตกิ ,ิ ํ อตฺตภาวํ
วิชหิตฺวา คนฺตฺวา
“กึ กโรนฺตี อิธ วิจรสีติ ปจุ ฺฉิ.
“โก ปน ตฺวํ สามีต.ิ
“อหํ เต สามิโก มโฆต.ิ
“กหุ ึ นิพฺพตฺโตสิ สามีติ.
“อหํ ตาวตสึ เทวโลเก นพิ พฺ ตโฺ ตมหฺ ,ิ ตว สหายกิ านํ
ปน นิพฺพตฺตฏฺ€านํ ชานาสีต.ิ
“น ชานามิ สามีต.ิ
“ตาปิ มเมว สนฺตเิ ก นิพฺพตฺตา, ปสสฺ สิ ฺสสิ เต
สหายิกาต.ิ
“กถาหํ ตตฺถ คมิสสฺ ามีติ.
ผลิตส่อื การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 105
อ. ท้าวสกั กะ ตรสั แล้ว วา่ อ. เรา จกั นำ� ไป ซงึ่ เจ้า ในทนี่ นั้ ดงั นี ้ เป€อนติิตสตารฺสฺวตาส“สิ าสกิ กฺสํหุ ฺโอถตกึ าาสินหตสฺส“น..ิาอนฺทหฺนาํเํยทตอวํ าาตโตโรตป.ิเจฺถก“สนฺขเินนร“สณฺทตฺสามุิยายหฺามาีตกตโิปํีเรกสวฺตขหวรฺวาสิณายฺสิกิยชเําทฺเสชวชุตโตลาฺวีเตการํํ
ทรงนำ� ไปแล้ว สเู่ ทวโลก ทรงปลอ่ ยแล้ว ทฝี่ ั่ง แหง่ สระโบกขรณี
ชอ่ื วา่ นนั ทา ตรสั บอกแล้ว แกห่ ญงิ ท. ๓ เหลา่ นอกนี ้ วา่ อ. เธอ ท.
จกั เหน็ ซง่ึ นางสชุ าดา ผ้เู ป็นสหาย ของเธอ ท. หรือ ? ดงั นี ้ฯ
(อ.หญงิ ท.เหลา่ นนั้ ทลู ถามแล้ว)วา่ ข้าแตเ่ ทพเจ้าอ.นางสชุ าดานนั้
(ยอ่ มอย)ู่ ณ ทไ่ี หน ดงั นี ้ฯ (อ. ท้าวสกั กะ) ตรสั แล้ว วา่ อ. นางสชุ าดา
ยนื แล้ว ทฝี่ ั่ง แหง่ สระโบกขรณี ชอ่ื วา่ นนั ทา ดงั นี ้ฯ
อ. หญิง ท. แม้ ๓ เหล่านนั้ ไปแล้ว ในที่นนั้ กระท�ำแล้ว อปอโตสหฺตฺสภตถ,าาอโชตวงตฺตตฺฆิสภิ าโฺาเสกวปปฬมิ สึณฺสตกฺฑถตต,นฺถฺวาสปฺสคาปนเทกฺตผฺกฺวลปมาํ:สสึ ฺส.ุ“ออถิทโ,หาโนสอิสภยสฺ ตฺยาิ าวยตตสณุ รฺสูปฺฑาํ ,ํ
ซง่ึ การเยาะเย้ย วา่ โอ ! อ. รูป ของแม้เจ้า, โอ ! อ. ผล ของการประดบั -
ซงึ่ อตั ภาพ; ในกาลนี ้อ. ทา่ น ท. จงดู ซง่ึ จะงอยปาก ของนางสชุ าดานนั้ ,
อ. ทา่ น ท. จงดซู ง่ึ แข้ง ท., อ. ทา่ น ท. จงดู ซง่ึ เท้า ท., อ. อตั ภาพ
ของนางสชุ าดานนั้ ยอ่ มงาม หนอ ดงั นี ้ หลกี ไปแล้ว ฯ
อ. ท้าวสกั กะ เสดจ็ ไปแลว้ สสู่ ำ� นกั ของนางนกยางนนั้ อกี ตรสั แลว้ วา่ สตวิสหตสฺฺาเถชยปวฺเิกนุชาตมตฺวํสิ ากเนว“ฺโตทกหฺวิฏีตาฺต€ิ ,าสวสฺ“ตุ ทาฺเตเิฏตฺ,€สานตตฺตํมากิตํ สํตอํ คฺเปุ ถนผฺ สวฺตณมฺวเฺปฺเานฑตตต“ฺตฺวทฺวีตาิฏาิ ฺ€อปคาทุจุตเเฺฉาตกิ.,
อ. หญงิ สหาย ท. อนั เจ้า เหน็ แล้วหรือ ? ดงั น,ี ้ (ครนั้ เมอื่ คำ� ) วา่
(อ. หญงิ สหาย ท. อนั หมอ่ มฉนั ) เหน็ แล้ว, (อ. หญงิ สหาย ท. เหลา่ นนั้ )
เยาะเย้ยแล้ว ซง่ึ หมอ่ มฉนั ไปแล้ว, อ. พระองค์ ขอจงทรงนำ� ไป
ซง่ึ หมอ่ มฉนั ทซ่ี อกแหง่ เขานนั้ นนั่ เทยี ว ดงั นี ้ (อนั นางนกยาง)
กราบทลู แล้ว, ทรงนำ� ไปแล้ว ซง่ึ นางนกยางนนั้ ในซอกแหง่ เขานนั้ นน่ั เทยี ว
ทรงปลอ่ ยแล้ว ในนำ� ้ ตรสั ถามแล้ว วา่ อ. สมบตั ิ ของหญงิ สหาย ท.
เหลา่ นนั้ อนั เจ้า เหน็ แล้วหรือ? ดงั นี ้ฯ
(อ. นางนกยาง กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตเ่ ทพเจ้า (อ. สมบตั ิ “ทิฏฺ€า เม เทวาต.ิ
ของหญงิ สหาย ท. เหลา่ นนั้ ) อนั หมอ่ มฉนั เหน็ แล้ว ดงั นี ้ฯ
(อ.ท้าวสกั กะ ตรสั แล้ว) วา่ อ. อนั แม้อนั เจ้า กระทำ� ซง่ึ อบุ ายเป็น “ตยาปิ ตตฺถ นิพฺพตฺตนปุ ายํ กาตํุ วฏฺฏตีต.ิ
เหตบุ งั เกดิ ในทน่ี นั้ ยอ่ มควร ดงั นี ้ฯ
(อ. นางนกยาง ทลู ถามแล้ว) วา่ ข้าแตเ่ ทพเจ้า อ. หมอ่ มฉนั “กึ กโรมิ เทวาต.ิ
จะกระทำ� อยา่ งไร ดงั นี ้ฯ
(อ. ท้าวสกั กะ ตรสั ถามแล้ว) วา่ อ. เจ้า จกั รกั ษา ซง่ึ โอวาท “มยา ทินฺนํ โอวาทํ รกฺขิสฺสสตี .ิ
อนั อนั เรา ให้แล้วหรือ ? ดงั นี ้ฯ
(อ. นางนกยาง ทลู แล้ว วา่ ข้าแตเ่ ทพเจ้า อ. หมอ่ มฉนั จกั รกั ษา “รกฺขิสสฺ ามิ เทวาต.ิ
ดงั นี ้ฯ
ครงั้ นนั้ อ. ท้าวสกั กะ ประทานแล้ว ซง่ึ ศลี ท. ห้า แกน่ างนกยางนนั้ รกฺขาอหถีตสิ สฺ วาตฺวาปปกจฺ ฺกาสมีลิ. านิ ทตฺวา “อปปฺ มตฺตา
ตรสั แล้ว วา่ อ. เจ้า เป็นผ้ไู มป่ ระมาทแล้ว (เป็น) จงรกั ษาเถดิ ดงั นี ้
เสดจ็ หลกี ไปแล้ว ฯ
อ. นางนกยางนนั้ แสวงหาแล้ว ซงึ่ ปลาตวั ตายแล้ว ท. นนั่ เทยี ว ขอนมคาทุนิปจทฺโเฺตชกฉตสสสฺชฺวิ.าาิ.กาวคฺโสิ กลิวตตสฺ านโํ ชตลกทฺเกุชากิสาปเสตวฺลปฏ.ิาปิ ิฺฏ€านฺาเ“ห€ยมงจฺคตฺจมฏุสมเฺตย€ยจํมํนฺฉจจมโกาฺฉตเตโมลตกิจสสสฉวฺ.ิฺสิยเากสเฺหยาตุวา“วฺวยชีมาปีวอํสมรอคินเตจุยฺคตฺฉสฺตเฺถตโิาหกาโวฺสนตยา.ิ ิ
ยอ่ มเคยี ้ วกนิ เอง จำ� เดมิ แตก่ าลนนั้ ฯ
อ. ท้าวสกั กะ เสดจ็ ไปแล้ว เพอ่ื ต้องการแกก่ ารทดลอง ซง่ึ นาง
นกยางนนั้ โดยอนั ลว่ งไปแหง่ วนั เลก็ น้อย เป็นราวกะวา่ ปลาตวั ตายแล้ว
เป็น เป็นผ้หู งาย (เป็น) นอนแล้ว บนหลงั แหง่ หาดทราย ฯ
อ. นางนกยางนนั้ เหน็ แล้ว ซงึ่ ปลานนั้ ได้คาบแล้ว ด้วยความ
สำ� คญั วา่ อ. ปลาตวั ตายแล้ว ดงั นี ้ ฯ อ. ปลา ยงั หาง ให้ไหวแล้ว
ในกาลเป็นทก่ี ลนื กนิ ฯ อ. นางนกยางนนั้ (รู้แล้ว) วา่ อ. ปลาตวั เป็นอยู่
ดงั นี ้ปลอ่ ยแล้ว ในนำ� ้ ฯ
อ. ท้าวสกั กะนนั้ ทรงยงั กาลหนอ่ ยหนง่ึ ให้น้อมไปลว่ งวเิ ศษแล้ว คหลิตุ นฺวาปโกสานุ นเลโิปถชกสฺชํ อาิ.วคตี ฺค“นิ มนาตงเมฺคมตฏุจวฺฺฺฉ€าํโกปจตานุ ิ เลตนสสฺตสฺ ํ าฺทิสปาฺวยรุ าโต อตุ ตฺ าโน
เป็นผ้หู งาย เป็น นอนแล้ว ข้างหน้า ของนางนกยางนนั้ อกี ฯ คเหตฺวา
อ. นางนกยางนนั้ คาบแล้ว ด้วยความสำ� คญั วา่ อ. ปลาตวั ตาย
แล้ว ดงั นี ้อกี เหน็ แล้ว (ซง่ึ ปลา) ตวั ยงั หางสว่ นปลาย ให้ไหวอยู่ ในกาล
เป็นทกี่ ลนื กนิ ปลอ่ ยแล้ว (ด้วยความคดิ ) วา่
106 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
อไนดจเขเเใ(เกขพท(ซดดอซไอกเอเซยซถซตสปปปลทคยปมนงออองงงงกยะ่ึ่ึึ่ึ่ึ่.นนวลั่ััั่งงรง�รำัััึ ง็็็ กด็อ่วรพนนนใไฟเศห่เัสมทนงนนรงงามใ่า่ชปแจมนันดดนม้จ็ใาหผผขธบร้เัีงลไแมาวีีีก,นา้((((ออ( (คอ(ร้้้สาจท้คืฯอมะเอ้ชาเนอิ้้ออออ้ดเอออออวไมููแล้อคุแเอมาขท..้ป.แาอดรดนงี่รมใไหยม่...สท.ยีง....้าธลว้ีศก.(ลาคน้ดน็่ืัอ่หคกพงรงจทน้ทนงทยังมั่ปู่ปชลกขิาน้ั.ดไ้ททวท้ฏีลว้คงลนค้่ัธานนก่หแร้(ัข้ปาซช้า)อาน่สายกอีอืสเรล,้ซ้นเ่ัาาาา่หยอว์ิงผดเ�หำวลบรีเัึหญบูวนนต(นแวะม:เ้ะอ่ง้้งตงมีวถาว่ึยนขพนเญก้้อส่ย)าปาทกู้าวสลสลงปมรบทนั็นสผทวมเตสิรดีสอ่อิงมณกะ็อกื่อข่สูัปรัเ.(วน้กวา่ักทลั่ักสอาีายนแอคุัั.กกทวผรอััเีม้ชะงกคนย็อเัแา่เดอดนใกตขโาทกกหัก.ยลแสวมธหม้คดิก.รู.บทนะนเลววดางไตื่นง้ียังะ)ัะนะ้จอทลแัษก่วอูีลญแลีชะมศรวบา้่ง�ำ,วเุคเยนตในวบ)ใัไว้กมัลเนวษป.ี่ายตลโ่ีวาน่ผาซีลล่ตนนคมหุทดสขริคีวอเีมงตเดง้ันร็้อว้ื้ทตินวทท้่ั(วรนฯปากสงูนส่ึัั)วอะ้าาาคส่งลพน่้เเีร.ักทักลรายจังนสไัหร็กพซเา.่ยา่รแ้ดนแแนง.ซเัำส�ดลา่พป)ีอทแษดมงรึงาะยสผเกถ้ปะนงิ่ึดแนลมขตลียจ็ีจนงตึ่นทถงนแอ.ผลง้้ั้เาีย,วลีอ่็เีทศรกาูกทาล้นวบ้้ัแ้ศาปอนวงดด่า้เพนกาน้ัดล้รน.ั�ำกะวยูอจวรผมม้ร้)วีลแาร�ำดง็ลขซไาีลมาำ��นำ้ีเมาลียวทง(รผะ.้วน้ะถูสซปลแไยฯเร(้ขหณดงอวยยังเึ่วรแยะดอ)เองายใดา�่ำทลเนาทืกองนลึ่่ัชิสอุอถ่ศฝแอา่่ปงงอ่ลังงหทงดังง้ถแัสวอ่ดหอา่เ้ินลเ�าวงดำนแีิลมดย็ย)ีลนซ้จแวหมแน้นปอ้�ำงา่ัล(าีมน.ทีเอมด)จ้าซ่ไหอา)ว�ำีลก่งระนู่ึห็รสผสเซ้อีทา้ญนดฯวปว้รำเ.้�วนปซัาฯกอป)่ึองา้ยใวง่วดล้นจมปังแี่งิึู่ยบงา(้่เา่ธงัแ็หนแงหนึ่ฟนษาเดิ.น่า่ลยศหงา็ง่ปังหนซาา่นนิรตดหยลอสว้ลขอ้นอังัม(นนฟม่ใิวกันอ)่าาแีล้งมาวง้ึ่แง่ อี)ซ่า้้้า่า้ทาา.วไหาวย้ยแน้เลีเังกมดฟ้อนกัแบนกอ้รเต้แกมงสึ่ดนห).้หสซรยา่ล้ธวนัาตปงขเัเัแนว่หแ)ัก้ใต้งยทัาวอคดั้งนัใลงปดหงึ่ถู้่อ่อรวนลหกอตเ่เัมกรลเวนอตนนญ่่งอไรรศื้็จ็พอกอืองน)ลัฯมนกห้ะาเีะเงรองถา้่ัง่ธมไ้า.านีกต้ฯหนีลปิงดยสอ้ลื่ือลนวิน)บฯงไลมทยยิยดทุยไมา็็ันมีลตนนาอโแ่ิ้งบา่ม้ม;อืนนหั่าคงุ่ัู่ผว(าาขแ่ลดดเแแ้ีกอยใก่ชลนอวใทนันรงสาีห่้เ่าค้้รขนอกทรูาลนลหี,ยต้คทอง้าแ่ืูไ่ร,วนืัอ.ัายกอซดแอแ.ล้ก้.วาปกว้()ีองะว่จรลอีย้งชองณ.นลษ่ึจ็งตอดนดผาลเทา่หนทแั้งยเนวศ.อวด.นหบ้ วนไ.ั่้ร้อนอ่าฉิกวีูใ(ลน�ฝำารล่้ม,ลอ่.้ีปกวทแเอหลค(ศุเซยงื.านรัทอน้จาวทวตแยทว่นมีถกย่ีแไ้ว.หซา่ะลงคึ่ียร้งวอาาแ่รงตททรหรใ.ยีทกว่เาั่าลกฯ่ศนอยางทนึ่รลงาต่สัไัปหกนั้.ว่เเาเน้เาวงื้ทอคาวอล่ีัลปนกขรนั�ปำปจขห็ผแน้้อด่อเนาใ่รว,(หักวรายปม็็ซบ่ังาแี้ยลนนหทอกบละู.หฉ.สิดสอัพออสถดษ็อนาง่ึว้รหนวไว้เเด.รรา่นรัุกัดคงเ.่ัูชชงนนทอััหดืปัยก.้ักง)ัแอูาแะแรืธงอ่ขนลศนนเกนนง่่เัเนค.ืเเเฉิ์มออษถออกแิลวทลดลจออวอวรรรนัีลนนีะัไไ้ ๗้ี้้นนนน้ัดฯัิัลลยย้อ้ฯะะ�าาาวาาาาาำวา้่่งงรร))))ี,้ ูู่่ “ชีวมจฺโฉติ วสิ ฺสชฺเชส.ิ
เอวํ ตกิ ฺขตฺตํุ วีมํสติ ฺวา “สาธกุ ํ สลี ํ รกฺขสตี ิ
อตฺตานํ ชานาเปตฺวา “อหํ ตว วีมํสนตฺถาย อาคโต,
สาธกุ ํ สลี ํ รกฺขส,ิ เอวํ รกฺขมานา นจิรสเฺ สว มม
สนฺตเิ ก นิพฺพตฺตสิ สฺ ส,ิ อปปฺ มตฺตา โหหีติ วตฺวา
ปกฺกามิ.
อลภมสาานตาโตกตปปิ ฏาฺ€หาจยฺจสเยยเํนมวตมสจสุ ฺฉฺสํ ติ ลฺวภาติ วา โน วา,
กาลํ กตฺวา
ตสสฺ สีลสสฺ ผเลน พาราณสยิ ํ กมุ ภฺ การสฺส ธีตา
หตุ ฺวา นิพฺพตฺต.ิ
อถสสฺ า ปณฺณรสโสฬสวสสฺ ทุ ฺเทสกิ กาเล สกฺโก
“กหุ ึ นุ โข สา นิพฺพตฺตาติ อาวชฺเชนฺโต ทิสฺวา
“อิทานิ มยา ตตฺถ คนฺตํุ วรฏตฺ ฏเตนีตหิิ เอลาฬกุ วณฺเณน
ปญฺญายมาเนหิ สตฺตหิ ยานกํ ปเู รตฺวา
ปาเชนฺโต พาราณสยิ ํ ปวิสติ ฺวา “เอลาฬกุ านิ
คณฺหถาติ อคุ ฺโฆเสนฺโต วีถึ ปฏิปชฺชิ; มคุ ฺคมาสาทีนิ
คเหตฺวา อาคเต ปน “มเู ลน น เทมีติ วตฺวา, “กถํ
เทสตี ิ วตุ เฺ ต, “อหํ สลี รกขฺ กิ าย อติ ถฺ ยิ า ทมมฺ ตี ิ อาห.
“สีลํ นาม สามิ กีทิส:ํ กึ กาฬํ อทุ าหุ นีลาทิ-
วณฺณนฺต.ิ “ตมุ ฺเห สีลํ
`กีทิสนฺติ น ชานาถ, กิเมว นํ รกฺขิสฺสถ,
สีลรกฺขิกาย ปน ทสฺสามีต.ิ
“สามิ เอสา กมุ ภฺ การสฺส ธีตา `สลี ํ รกฺขามีติ
วจิ รต,ิ เอตสิ สฺ า เทหีต.ิ
สาปิ ตํ “เตนหิ มยฺหํ เทหิ สามีติ อาห.
“กาสิ ตฺวนฺต.ิ
“อหํ อวชิ หิตปญฺจสีลาติ อาห.
“ตยุ ฺหเมว ตานิ มยา อานีตานีต.ิ
สกฺโก ยานกํ ปาเชนฺโต ตสสฺ า ฆรํ คนฺตฺวา
อญฺเญหิ อนาหริยํ กตฺวา เอลาฬุกวณฺเณน
เทวทตฺตยิ ธนํ ทตฺวา
ผลติ สื่อการเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปริยตั ิธรรม วัดพระธรรมกาย 107
ทรงให้รู้แล้ว ซงึ่ พระองค์ ตรัสแล้ว วา่ อ. ทรัพย์ นี ้ เป็นทรัพย์ สอตลี ตฺาานนิ ํ อชขาณนาฺฑเปานตวฺิ ากต“อฺวทาิ ํ เรตกฺขชาวี หติ ีตวิตุ ตวฺ ตยิ าฺวา ธปนก,ํ ปฺกามจฺ ิ.
เพ่ือความเป็นไปแหง่ ชีวิต ของเธอ (ยอ่ มเป็น), อ. เธอ จงรักษา
ซง่ึ ศีล ท. ห้า กระท�ำ ให้เป็นคณุ ชาตไมเ่ ป็นทอ่ น ดงั นี ้เสดจ็ หลีกไป
แล้ว ฯ
อ. ธดิ าของบคุ คลผ้กู ระทำ� ซงึ่ หม้อ แม้นนั้ เคลอ่ื นแล้ว จากอตั ภาพนนั้ สอธีตตวุ ณาฺตภสฺณหาาตุวปเวณิฺวสาฺณุตสโาสตกีลอฺกสสสจฺสาฺสวธติ าฺวสเรวาณรุ รกิฆาฺขอยเิตรสตรรุ ฺตูภปนาวสิพเริ ฺพนิยอตาภอฺตสิรส,ิ มูปรุ ทนเาชฺวฺนฏีสาฺ€อุคกโตปหสานฺสส.ิ
เป็นธดิ า ของอสรู ผ้เู จริญทสี่ ดุ ในภพแหง่ อสรู เป็น บงั เกดิ แล้ว
ในเรือนแหง่ อสรู ผ้มู เี วร ตอ่ ท้าวสกั กะ, ก็ (อ. ธดิ าของอสรู นนั้ ) เป็นผ้มู ี
รูปงาม เป็นผ้มู วี รรณะเพยี งดงั วรรณะแหง่ ทอง เป็นผ้มู าตามพร้อมแล้ว
ด้วยสริ ิแหง่ รูป อนั ไมท่ วั่ ไป ได้เป็นแล้ว เพราะความทแี่ หง่ ศลี เป็นคณุ
ชาตอนั ตนรกั ษาดแี ล้ว ในอตั ภาพ ท. ๒ ฯ
อ. ท้าวเวปจิตติ ผ้เู ป็ นจอมแห่งอสรู (กล่าวแล้ว แก่อสรู ท.) ออคอสตนณรฺตุจุ ฺหพฺฉนเวาลวาปหกิํวีตจาสิติ อนฺตนตตฺนิ ฺตสิปอโโฺสหานสาตรถุ ินาาหอเฺโตปตทนิ ฺเตจุถตฺวอฺฉําาวปกคกิ “ปุสตํตผฺสฺ ายุ สทจคฺหาิาตํ มมอาิกอํทนอํนตํท“อจฺุวตาปฺฉุาสมุ วธ.ิ“เฺ กิาหมเํ มรมสสมสฺาธมตีธตีีตติกาํิุ
ผ้ทู งั้ มาแล้ว ๆ วา่ อ. ทา่ น ท. เป็นผ้สู มควร แกธ่ ดิ า ของเรา ยอ่ มเป็น
หามไิ ด้ ดงั นี ้ไมใ่ ห้แล้ว ซง่ึ ธดิ านนั้ แกใ่ คร ๆ (คดิ แล้ว) วา่ อ. ธดิ า ของเรา
จกั ใคร่ครวญ ซง่ึ สามี ผ้สู มควร แกต่ น ด้วยตนเทยี ว ดงั นี ย้ งั หมู่แหง่ อสรู
ให้ประชมุ กนั แล้ว ได้ให้แล้ว ซง่ึ พวงแหง่ ดอกไม้ ในมอื ของธดิ านนั้
(ด้วยคำ� ) วา่ อ. เจ้า จงรบั ซง่ึ สามี ผ้สู มควร แกเ่ จ้า ดงั นี ้ฯ
ในขณะนนั้ อ. ท้าวสกั กะ ทรงตรวจดอู ยู่ ซง่ึ ทแ่ี หง่ ธดิ าของบคุ คล ปวตฏํรฺปิสฏปวตตตรสีติยฺตมฺิ นึึ ฺเขมตเณหตลอฺวลฺ สฏากกฺ€อโฺาก“สสอรุ.ิติทวสาณสฺนาฺณิ ํนมพิยนพฺาิมตคมฺตฺ นฏินฺ€ฺติตาฺวฺวนาาํ โตอํโคลอนเากฺตเนนฺวโฺ ตตาํุ
ผ้กู ระทำ� ซงึ่ หม้อนนั้ บงั เกดิ แล้ว ทรงทราบแล้ว ซง่ึ ความเป็นไปทวั่ นนั้
(ทรงดำ� รแิ ล้ว) วา่ ในกาลนี อ้ . อนั อนั เรา ไปแล้ว นำ� มา ซงึ่ ธดิ าของอสรู นนั้
ยอ่ มควร ดงั นี ้ ทรงเนรมติ แล้ว ซง่ึ เพศเพยี งดงั เพศแหง่ อสรู ผ้แู ก่
เสดจ็ ไปแล้ว ได้ประทบั ยนื แล้ว ณ ทส่ี ดุ รอบแหง่ บริษทั ฯ
อ. นางอสรุ กญั ญาแม้นนั้ แลดอู ยู่ ข้างนดี ้ ้วย ๆ ผ้สู กั วา่ เหน็ แล้วซง่ึ สปมาโุพหมฺพเิโสฆกสาเตนปนิิฺวนติวอสาิโอฺสตสชวฺโจอเฌิโสปุตตนรฺถิจตปโหอปุ ทโผฺ ลยทเาอกาุปนมฺปฺตํ หีนตขุ ฺเิปฺวตนิา.ํ นท“ิฏเอฺ€โมเสปตเฺตมาเมนว
ท้าวสกั กะนนั้ เทยี ว เป็นผ้มู หี ทยั อนั ความรกั อนั เกดิ ขนึ ้ แล้ว ด้วยอำ� นาจ
แหง่ การอยพู่ ร้อมกนั ในกาลกอ่ น อนั เพยี งดงั ห้วงนำ� ้ ใหญ่ ทว่ มทบั แล้ว
เป็น (คดิ แล้ว) วา่ อ. อสรู นน่ั เป็นสามี ของเรา (จงเป็น) ดงั นี ้โยนไปแล้ว
ซงึ่ พวงแหง่ ดอกไม้ ในเบอื ้ งบน แหง่ ท้าวสกั กะนนั้ ฯ
อ. อสรู ท. ละอายอยู่ วา่ อ. พระราชา ของเรา ท. ไมไ่ ด้แล้ว ซงึ่ อสรู มอลหภลิตอฺลสฺวโการุ า ออ“อนิทมจาุ หฺนฺฉาิวกโิ ลกํ รภตาิ,ิชาอลเยชอเฺชตมมฺตวาสกนํฺสากาธลปีตํ กุ ธฺกีตมปุ ิอสึตน.ุาจมุ ฺฉหวโติกํ
ผ้สู มควร แกธ่ ดิ า สนิ ้ กาล มปี ระมาณเทา่ นี ้ได้แล้ว ในกาลน,ี ้ อ. อสรู นี ้
นน่ั เทยี ว ผ้แู ก่ กวา่ ป่ ู เป็นผ้สู มควร แกธ่ ดิ า ของพระราชานนั้ (ยอ่ มเป็น)
ดงั นี ้หลกี ไปแล้ว ฯ
แม้ อ. ท้าวสกั กะ ทรงจบั แล้ว ซงึ่ นางอสรุ กนั ญญานนั้ ทม่ี อื นทิตสฺวากฺโกอปาิ กาตเํ ส หปตกฺเถฺขนฺทคิ. เหตฺวา “สกฺโกหมสมฺ ีติ
ทรงบนั ลอื แล้ว วา่ อ.เรา เป็นท้าวสกั กะ ยอ่ มเป็น ดงั นี ้ทรงเหาะไปแล้ว
ในอากาศ ฯ
อ. อสรู ท. (รู้แล้ว) วา่ อ. เรา ท. เป็นผ้อู นั ท้าวสกั กะผ้แู ก่ ลวงแล้ว อสรุ า “วฺจิตมหฺ า ชรสกฺเกนาติ ตํ อนพุ นฺธึส.ุ
เป็นแล้ว ดงั นี ้ตดิ ตามแล้ว ซง่ึ ท้าวสกั กะนนั้ ฯ
อ. เทพบตุ รผ้เู ป็นสารถี ชอ่ื วา่ มาตลี นำ� มาแล้ว ซง่ึ รถชอ่ื วา่ เวชยนั ต์ €ปเาปยสาสม.ิ สากต.ิฺโกลิ สงคฺ าหโก เวชยนตฺ รถํ อาหรติ วฺ า อนตฺ รามคเฺ ค
พกั ไว้แล้ว ในระหวา่ งแหง่ หนทาง ฯ ตํ ตตฺถ อาโรเปตฺวา เทวนคราภิมโุ ข
อ. ท้าวสกั กะ ทรงยกขนึ ้ แลว้ ซง่ึ นางอสรุ กญั ญานนั้ บนรถชอื่ วา่
เวชยนั ตน์ นั้ ทรงมพี ระพกั ตรเ์ ฉพาะตอ่ เทพนคร ได้เสดจ็ ไปข้างหน้าแลว้ ฯ
ครงั้ นนั้ ในกาลแหง่ ท้าวสกั กะนนั้ เสดจ็ ถงึ พร้อมแลว้ ซงึ่ ป่าแหง่ ไม้งวิ ้ ภีตาอคถรสุฬสฺ โปสตมิ กพฺ าลวิ วนริ ํวสสึ ม.ุ ปฺ ตฺตกาเล รถสทฺทํ สตุ ฺวา
อ. นกครุฑผ้ลู กู น้อย ท. ฟังแล้ว เสยี งแหง่ รถ กลวั แล้ว ร้องแล้ว ฯ
108 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
หใอฟใเซออแอเสแหผดเจอ((มแขดเเ(ไยนแใแหปหพหดยนดหน้ก้ะง.หลกามึ่...าอ่ชังงูุนนนีััป่ังต็้อ่้นลล็วกน้ภื่อปเยทแกนนร่เน่แพะาวมง่ีีงไเึ่สอรกบธ่ยมาัาาก่่ปแทาทตมอ่ชโปรี่ดนุพลีีกะรสนอ(กออออ(((อแอดั้้าอกฯรกคนนยคุอะลข้เอออรียิย่ีรบ้ภม่อ(าวอนมัค่ีนมรอร......็จป.ูแ็้ละอฏใ.ท้วะคนนาััว...วยยองณ้้หายอั้า็ไ้รตอาอหทในเบ.าโทัๆิแาลป)ทเเทาุงนบทฑทรัันสู่านณซ้ยแสไงหท้ทงอ่มาฑ)นเหกแงัรรัผเ.ท้ม้ตทพา้รเพสไราหงทึู่มชาผซ้รสพูวจ.ลากใัพปถดสถขล้แเ์งป่้าชวู้เารย่บาวนผทาง้้งรนสง่พท่ึทลาวเู่�ูำขาส่ราน้ทิำ�ดงวบัลวชัสสว่ทวะแทวอแทว้จสรกปตท.ูสสุเกาา์แกไั).ู่านบคยีง้าเ.ยวหูดสกตถปสุลัห้พะ(สงหรเาขักดแรใะจเ่ีนกิทกักนนแีแงญขตัุชคชหเ้ใตดฯเ้กามกิากรััวัวเจรแงุ่้นกึซเนนางกหกลั้่อะธ้.ตอ้ีอปหหาอหชรน่ืร้มกรถ,ดน็สะกหก�ำทนง่่ึ)แขค,พะะนกลปัๆถัไช่้ยวัอนงก่่ืรอยตะ์้ญัแปเกอทะแงัะ้่าปีอลอวแา,รนีานด่ือืยร่อ้รอส.ฯลวเนแอ่ไลุ)ว(ลกยกทไฏรม้า่มรงาวถมบแตตอทญไาวบมิัรน.า่รดลบม้าม้ัง้วอไวงะหัด.ศาิาญลเ.ื่อบา่่รทปเอ่ีตมซค้แ้สมพวดปรหทาเรตปา้ป(รแมัดส้ยสัซมพวดถ้.ร(รทรุงรถึ่หาย้อดรญชง(็าดอนัรล่ืซ.ทยตน้ร(ะีถวอ่งึ่งแตแััศสากทิรดัอททตรนอ่สงระง่ซื่บออัะทงาึ่ีนักตใตอ่ะยรก่ผามห้ลตาวข้งาีแรกกาพ.ลทรมบทงี่เึู่นวหแังแ)ดดอ่ีส้ิแรทม้มคงาู้ตษฯัช์อทผาูวลฉงร่วล้งไอนีาแ่รนาา้ิรลรยรลุกงไหงงาาลััม้อลรูวแนงสเันัรู้้พีนทัะะวแบมีอป้นนวแกคนั้�้ำกบะนนาวลมอง้ไ่ันา้บสลขชกนท้อัห)ั.แบงหเแน่นไแา์้วเบกนอิดใทีซีบงมัดฉ้๔อนทร้่ื้ัอวทู้กป)พ,ฯินฯงาซล้้่ลนรแลตงุ่ษารุ)ีกลนดิแังึ่ใู้พแวส)้นแพวิรวฉะ้ด้ง่ึววอทแวา้ล(รงเไหวเรฯแลายงยลแาา�ำ่ล้ทาสเดรยฯ(น่าตับองอลส้ัชเรว้ลพวสเแ้คว์ะ้ตทจคค้าวพว้น์กปสวงทัซั้ครส่ือวทมรซ้ทูวา่ลซียาดิิตก่ญรงัโัอกรงดึ่ีร)ร.้ทฯงรวุึ่.้้เลกแูงวตึ่ลองฯถกทาสแะาต)รอกนกัะหจ็า่ว.ซซก(ผะแลรูก.า)ใปทงึ่ะลอ.าอปมาานขมญ่ัเอวรงึ่งอทึ่้านท้ลเูมนซวนปค้ารเวงื.ใฯออนดีนาาพ่ีไอาาร้ปซา(้้.ตอว็นง)นสึ่หญหั)หีวดนอแ้ตอง้รตยียาาวกง่ึรรส)นาห�ำแา,วต้ั(้.นนกกันแตทหสีลางคยอ่ลวแารอวญ(แใัลมาก่รนขวลทอลรไกมทกก่ิพับิันเมลนี่ื.าวอห้วกดคก์าปักผก้อสวบกาขัคญอี่ไอ้่แยนวา่ัไเวว้ก้นะ็ป้ครลขกเูแอน.บงาะรมุมหแรย์(า่า่กุอฑทาาดรง่รแทหก)ซวาจุัลฯฑนัตือลฉมง่่า่ฑุ้ิะดล้อ.ขาแหง้อขงกัญ่ึงผััา่พ้้กนงนฉวัผขี;ทอ้ก*นผยนแวานันตด้ึ.วง่เลแบู้ร�อำ้แิบอดลูาปญ.าส้แลกยลตูัีส้เี)พเแพะค่วกกู้้ลกน.ฯฉจนง็รีกหใูลตก้ษกนอัู่อวบยมกนัวงี่น่นพนาึอเสคเ่นงพัแรแนนาะปเ่กสนรมเิ์้ทากมมา้ิ้าญแทอารทตอสัหลรกา้ย้าอ็อะแทมอนหนุฑระอ่คะาาหช.งด้ยะววพาง่ยแ)ยกัทนดรงผตกนชแแแอนื่อแ์ก่จงล็น์ลเขห้ี่สแ่แังูลลลาทาางจลีรไไววไานททททททนท้ัาวป้ปมนนทคดลย้กยถุ้้้้.ววาวาาว่่ร))ี,.,..,....้้้์ี่ ้ เตสํ สทฺทํ สตุ ฺวา สกฺโก มาตลึ ปจุ ฺฉิ “เก เอเต
วิรวนฺตีต.ิ
“ครุฬโปตกา เทวาต.ิ
“กกึ ารณาติ.
“รถสทฺทํ สตุ ฺวา มรณภเยนาต.ิ
“มํ เอกํ นิสฺสาย เอตฺตโก ทิโช รถเวเคน
วจิ ณุ ฺณิโต, มา นสฺส,ิ นิวตฺเตหิ รถนฺต.ิ
โส สนิ ฺธวสหสสฺ สสฺ ทณฺฑเกน สญฺญํ ทตฺวา
รถํ นิวตฺเตส.ิ
ตํ ทิสวฺ า อสรุ า น“ิวชตรฺเสตกสฺโ,ิกอทอฺธสารุ เปนรนุ โตอปุ ปตฺถฏฺม€าโฺ ภย
ปลายนฺโต อิทานิ รถํ
ลทฺโธ ภวสิ สฺ ตีติ นิวตฺตติ ฺวา อาคตมคฺเคเนว อสรุ ปรุ ํ
ปวสิ ติ ฺวา ปนุ สีสํ น อกุ ฺขิปึส.ุ
สกฺโกปิ สุชํ อสุรกญฺญํ เทวนครํ เนตฺวา
อฑฺฒเตยฺยานํ อจฺฉราโกฏีนํ เชฏฺ€กฏฺ€าเน €เปส.ิ
สา สกฺกํ วรํ ยาจิ “มหาราช มม อิมสมฺ ึ เทวโลเก
มาตาปิ ตโร วา ภาตกิ ภคนิ ิโย วา นตฺถิ; ยตฺถ ยตฺถ
คจฺฉสิ, ตตฺถ ตตฺถ มํ คเหตฺวา คจฺเฉยฺยาสีติ.
โส “สาธตู ิ ตสฺสา ปฏิญฺญํ อทาส.ิ
อสรุ าตโต“อมปหฺ าฏกฺ €ําทยิพฺพจปารจิจิตฺฉฺตตปฺตกาตสฺสลิยาปปุ ปผฺ ุปนฺผกิตาโาลยต,ิ
สญฺญาย ยทุ ฺธตฺถาย สกฺกํ อภิยชุ ฺฌิตกุ ามา อภิรูหสึ .ุ
ตโต สสกปุ ฺโกณฺณเหาฏนฺ€ํ,าสตมโตทุ ฺเทกมุ ภฺ นณาคฺฑาานนํ ํ, อารกฺขํ อทาส,ิ
ตโต ยกฺขานํ,
ตโต จตนุ นฺ ํ มหาราชาน,ํ สพพฺ ปู ริ ปน เทวนครทวฺ าเรสุ
วชิรหตฺถา อินฺทปฏิมา €เปส.ิ
อสรุ า นาคาทโย ชินิตฺวา อาคตาปิ อินฺทปฏิมา
ทรู โต ทิสวฺ า “สกฺโก นิกฺขนฺโตติ ปลายนฺต.ิ
ผลิตส่ือการเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 109
(อ. พระศาสดา) ตรสั แล้ว วา่ ดกู อ่ นมหาลิ อ. มาณพ ชอ่ื วา่ มฆะ ปปนสวตพาตฏฺวเฺวฺเิปมพาา“ชสเสอฺชอํปวิ;ทิมิพํเฺวํอโทุีสคลวฺธมุากํ าหถิยอเททามโปีหลลวาปฺิิโกหลมตุปมเตฺตกสโฺโฆรสตตาฺุโนถรจมํ,ชาวฺชณอปิเสํ ปเโสนกวปฺ าสามนเอารํ เสทปออ,ิํวปฺธริคมหูปอโาิํ มปทนอปฺ ปิสิสโมฏหสฺสฺาิปตารโิททีตยยํํิ
ปฏบิ ตั แิ ล้ว ซงึ่ ปฏปิ ทาคอื ความไประมาท อยา่ งน;ี ้ กแ็ ล อ. มาณพชอ่ื วา่
มฆะนนั่ ผ้ไู มป่ ระมาทแล้ว อยา่ งนี ้ถงึ แล้ว ซง่ึ ความเป็นใหญ่ มอี ยา่ งนี ้
เป็นรปู (ยงั เทวดา)ให้กระทำ� แลว้ ซง่ึ ความเป็นแหง่ พระราชาในเทวโลกท.๒
ชอ่ื อ. ความไมป่ ระมาท นนั่ (อนั บณั ฑติ ท.) มพี ระพทุ ธเจ้าเป็นต้น
สรรเสริญแล้ว, เพราะวา่ อ. การบรรลุ ซงึ่ คณุ วเิ ศษ ท. อนั เป็นโลกยิ ะ
และโลกตุ ระ แม้ทงั้ ปวง ยอ่ มมี เพราะอาศยั ซงึ่ ความไมป่ ระมาท ดงั นี ้
ตรสั แล้ว ซง่ึ พระคาถานี ้วา่
อ. ทา้ วมฆวะ ทรงถงึ แลว้ ซ่ึงความเป็นแหง่ เทพผปู้ ระเสริฐทีส่ ดุ “อปปฺ มาเทน มฆวา เทวานํ เคสรฏหฺ €ิโตตํ คโต;
กวา่ เทพ ท. เพราะความไมป่ ระมาท; (อ. บณั ฑิต ท.) ยอ่ มสรรเสริญ อปปฺ มาทํ ปสํสนตฺ ิ, ปมาโท สทาติ.
ซ่ึงความไมป่ ระมาท อ. ความประมาท, (อนั พระอริยเจา้ ท.)
ติเตียนแลว้ ในกาลทกุ เมือ่ ดงั นี้ ฯ
(อ.อรรถ) วา่ เพราะความไมป่ ระมาท อนั อนั ตนกระทำ� แล้วกระ โสธนตํ ตอฺถาทึอกปตปฺ ฺวมาาเทกเนตานต:ิ ออปจปฺ ลมคาาเเทมน.ภมู มิปฆปฺ วเทาเตส:ิ
ทำ� ซง่ึ การยงั ประเทศแหง่ ภาคพนื ้ ท. ในอจลคามให้หมดจดให้เป็นต้น
(ดงั นี ้ในบท ท.) เหลา่ นนั้ หนา (แหง่ บท) วา่ อปปฺ มาเทน ดงั นี ้ฯ
(อ.อรรถ) วา่ อ.มาณพ ชอ่ื วา่ มฆะ ผู้ (อนั ชน ท.) รู้ทว่ั แล้ว วา่ เทวโลอทกิ าานนิํ “รมาฆชวภาาตเวิ ปนเฺ ทาวโาตนํมโเฆสฏฺม€ตาณํ คโวโต.ทวฺ นิ นฺ ํ
อ.ท้าวมฆวะ ดงั นี ้ ในกาลนี ้ ชอื่ วา่ ถงึ แล้ว ซง่ึ ความเป็นแหง่ เทพ
ผ้ปู ระเสริฐทสี่ ดุ กวา่ เทพ ท. เพราะความทแี่ หง่ ตนเป็นพระราชาแหง่
เทวโลก ท. ๒ (ดงั นี ้แหง่ บท) วา่ มฆวา ดงั นี ้ฯ
(อ.อรรถ) วา่ อ.บณั ฑติ ท. มพี ระพทุ ธเจ้าเป็นต้น ยอ่ มชมเชย โถเมปนฺตสิสํ วนณฺตฺณตี :ิยนพฺตทุ .ิ ฺธาทโย ปณฺฑิตา อปปฺ มาทเมว
คอื วา่ ยอ่ มสรรเสริญ ซงึ่ ความไมป่ ระมาทนน่ั เทยี ว (ดงั นี ้ แหง่ บท) วา่
ปสสํ นตฺ ิ ดงั นี ้ฯ
(อ.อนั ถาม) วา่ (อ.บณั ฑติ ท. ยอ่ มสรรเสริญ ซงึ่ ความไมป่ ระมาท) ปฏิลกาภกึ ากราณรณา?ตฺตสาพ. ฺเพสํ โลกิยโลกตุ ฺตรานํ วิเสสานํ
เพราะเหตอุ ะไร ? (ดงั น)ี ้ (อ.อนั แก้) วา่ (อ.บณั ฑติ ท. ยอ่ มสรรเสริญ
ซง่ึ ความไมป่ ระมาท) เพราะความที่ (แหง่ ความไมป่ ระมาทนนั้ ) เป็นเหตุ
แหง่ การได้เฉพาะ ซงึ่ คณุ วเิ ศษ ท. อนั เป็นโลกยิ ะและโลกตุ ระทงั้ ปวง
(ดงั น)ี ้ ฯ
(อ.อรรถ) วา่ สว่ นวา่ อ.ความประมาท อนั พระอริยเจ้า ท. เหลา่ นนั้ นิจฺจํปมคราหโทิโตครนหินโิฺทติโตส. ทาต:ิ ปมาโท ปน เตหิ อริเยหิ
ตเิ ตยี นแล้ว คอื วา่ นนิ ทาแล้ว เนอื งนติ ย์ (ดงั นี ้แหง่ บาทแหง่ พระคาถา)
วา่ ปมาโท ครหโิ ต สทา ดงั นี ้ฯ
(อ.อนั ถาม) วา่ (อ.ความประมาท อนั พระอริยเจ้า ท. ตเิ ตยี นแล้ว กกึ ารณา? สพฺพวปิ ตฺตีนํ มลู ภาวโต.
ในกาลทกุ เมอื่ ) เพราะเหตอุ ะไร ? (ดงั น)ี ้ (อ.อนั แก้) วา่ (อ.ความประมาท
อันพระอริยเจ้า ท. ติเตียนแล้ว ในกาลทุกเมื่อ) เพราะความที่
(แหง่ ความประมาทนนั้ ) เป็นมลู แหง่ ความวบิ ตั ทิ งั้ ปวง ท. (ดงั น)ี ้ ฯ
(อ.อธบิ าย) วา่ จริงอยู่(อ.ความวบิ ตั ิ ท.) ทงั้ ปวง คอื อ.ความเป็น ปมาทมมนลสูุ กิสฺ าโทเยภวคาฺยตํ .ิ วา หิ อปายปุ ปตฺติ วา สพฺพา
แหง่ บคุ คลผ้มู สี ว่ นชว่ั ในมนษุ ยห์ รือ หรือวา่ คอื อ.การเข้าถงึ ซงึ่ อบาย
เป็นธรรมชาตมิ คี วามประมาทเป็นมลู นนั่ เทยี ว (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
ในกาลเป็นทสี่ ดุ ลงอบแหง่ พระคาถา อ. เจ้าลจิ ฉวี พระนามวา่ ปตฏิ ฺค€หาถิ, สาปมรปฺ ิโตยฺตสปาเรนิสามปิหพาหลูิโสลตจิ าฺฉปวนี ฺนโาสทตโายปชตาฺตตผิาเตล.ิ
มหาลิ ทรงตงั้ อยเู่ ฉพาะแล้ว ในโสดาปัตตผิ ล ฯ แม้ อ.บริษทั
ผ้ถู งึ พร้อมแล้ว ท. มาก เป็นพระอริยบคุ คลมพี ระโสดาบนั เป็นต้น
เกดิ แล้ว ดงั นแี ้ ล ฯ
อ. เร่ืองแห่งท้าวสกั กะ (จบแล้ว) ฯ สกกฺ วตถฺ ุ.
110 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
๘. อ. เร่ืองแห่งภกิ ษุรูปใดรูปหน่ึง ๘. อญญฺ ตรภกิ ขฺ ุวตถฺ ุ.
(อันข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ
อ. พระศาสดา เมื่อประทบั อยู่ ในพระเชตวนั ทรงปรารภ “อปปฺ มาทรโต ภกิ ขฺ ูติ อิมํ ธมมฺ เทสนํ สตฺถา
ซงึ่ ภกิ ษรุ ูปใดรปู หนง่ึ ตรสั แล้ว ซงึ่ พระธรรมเทศนา นี ้วา่ อปปฺ มาทรโต เชตวเน วิหรนฺโต อญฺญตรํ ภิกฺขํุ อารพฺภ กเถส.ิ
ภกิ ขฺ ุ ดงั นีเ้ป็นต้น ฯ
ได้ยินวา่ อ. ภิกษุนนั้ ทลู ยงั พระศาสดา ให้ตรัสบอกแล้ว โส กิร สตฺถุ สนฺตเิ ก ยาว อรหตฺตา กวมามฺ ยฏมฺ €นาฺโนตํ
ซงึ่ กมั มฏั ฐาน เพยี งใด แตพ่ ระอรหตั ในสำ� นกั ของพระศาสดา กถาเปตฺวา อรญฺญํ ปวิสติ ฺวา ฆเฏนฺโต
เข้าไปแล้ว สปู่ ่า พวกเพยี รอยู่ พยายามอยู่ ไมไ่ ด้อาจแล้ว เพอ่ื อนั บรรลุ อรหตฺตํ ปตฺตํุ นาสกฺขิ.
ซง่ึ พระอรหตั ฯ
อ. ภกิ ษนุ นั้ (คดิ แล้ว) วา่ อ. เรา จกั ทลู (ยงั พระศาสดา) ให้ตรสั บอก ตโต โสนิก“ฺขวมิเสิตเฺวสาตฺวาสตฺถกุ มมฺ ฏสฺ€นาฺตนกิํ ํ กถาเปสสฺ ามีติ
ซง่ึ กมั มฏั ฐาน ให้วเิ ศษ ดงั นี ้ออกไปแล้ว จากป่ านนั้ มาอยู่ สสู่ �ำนกั อาคจฺฉนฺโต
ของพระศาสดา เหน็ แล้ว ซง่ึ ไฟไหม้ป่ า อนั ใหญ่ อนั ตงั้ ขนึ ้ แล้ว อเอนกฺตํ รามมณุ คฺฑฺเคปพมฺพหตนมฺตตํ ฺถกทําวอคภฺคิรึ ุยอฺหฏุ ฺ€ตินํิสทนิ ิสฺโนฺวาอเรวญเคฺญนํ
ในระหวา่ งแหง่ หนทาง ซงึ่ เฉพาะแล้ว สยู่ อดแหง่ ภเู ขาอนั โล้น
ลกู หนงึ่ โดยเร็ว นง่ั แล้ว เหน็ แล้ว ซงึ่ ไฟ อนั ไหม้อยู่ ซง่ึ ป่ า ถอื เอาแล้ว ฑยฺหมานํ อคฺคึ ทิสวฺ า อารมมฺ ณํ คณฺหิ “ยถา
(ซง่ึ ไฟนนั้ กระท�ำ) ให้เป็นอารมณ์ วา่ อ. ไฟนี ้ ยอ่ มเผาไปอยู่ อยํ อคฺคิ มหนฺตานิ จ ขทุ ฺทกานิ จ อปุ าทานานิ
ซงึ่ ธรรมชาตเป็นเคร่ืองอนั ไฟเข้าถอื เอา ท. อนั ใหญด่ ้วย อนั น้อยด้วย ฑหนฺโตว คจฺฉต;ิ เอวํ อริยมคฺคญาณคฺคนิ าปิ
เทยี ว ฉนั ใด ; อ. อนั แม้อนั ไฟคอื อริยมรรคญาณ เผาอยู่ ซงึ่ สงั โยชน์ ท. มหนฺตานิ จ ขทุ ฺทกานิ จ สญฺโญชนานิ ฑหนฺเตน
อนั ใหญ่ด้วย อนั น้อยด้วย พงึ ไป จกั มี ฉนั นนั้ ดงั นี ้ฯ คนฺตพฺพํ ภวิสฺสตีต.ิ
อ. พระศาสดา ประทบั นง่ั แล้ว ในพระคนั ธกฎุ ี เทยี ว ทรงทราบแล้ว สตถฺ า คนธฺ กฏุ ยิ ํ นสิ นิ โฺ นว ตสสฺ จติ ตฺ วารํ ญตวฺ า
ซงึ่ วาระแหง่ จิต ของภิกษุนนั้ ตรัสแล้ว วา่ ดกู ่อนภิกษุ อ. อยา่ งนนั้ “เอวเมว ภิกฺขุ มหนฺตานิปิ ขทุ ฺทกานิปิ อปุ าทานานิ
นนั่ เทยี ว อ. สงั โยชน์ ท. ทงั้ ละเอยี ด ทงั้ หยาบ อนั เกดิ ขนึ ้ อยู่ ในภายใน วิย อิเมสํ สตฺตานํ อพฺภนฺตเร อปุ ปฺ ชฺชมานานิ
ของสตั ว์ ท. เหลา่ นี ้ ราวกะ อ. ธรรมชาตเป็นเคร่ืองอนั ไฟเข้าถอื เอา ท. อณํถุ ลู านิ สญฺโญชนานิ,
อนั ใหญ่บ้าง อนั น้อยบ้าง,
อ.อนั (อนั บคุ คล)เผาแล้วซงึ่ สงั โยชน์ ท.เหลา่ นนั้ ด้วยไฟคอื ญาณ ตานิ ญาณคฺคนิ า ฌาเปตฺวา อภพฺพปุ ปฺ ตฺตกิ านิ
กระท�ำ ให้เป็นธรรมชาตไมค่ วรเพ่ืออนั เกิดขนึ ้ ยอ่ มควร ดงั นี ้ ภกาิกตฺขํุ ุโวนฏฺฏตอีตภิ ิมวุเตขฺวานิสโินอภฺโนาสํ วิสสฺ ชฺเชตฺวา ตสสฺ
ทรงเปลง่ แล้ว ซงึ่ พระรัศมี ทรงปรากฏอยู่ แก่ภิกษุนนั้ ราวกะวา่ วิย ปญฺญายมาโน
ผ้ปู ระทบั นง่ั แล้ว ในที่มีหน้าเฉพาะ ตรัสแล้ว ซง่ึ พระคาถานี ้วา่ อิมํ คาถมาห
อ. ภิกษุ ผู้ยินดีแล้วในความไม่ประมาทหรือ หรือว่า “อปปฺ มาทรโต ภิกฺขุ ปมาเท ภยทสสฺ ิ วา
ผูม้ ีอนั เห็นซึ่งภยั เป็นปกติ ในความประมาท ย่อมเผาไปอยู่ สญฺโญชนํ อณํถุ ูลํ ฑหํ อคฺคีว คจฺฉตีติ.
ซึ่งสงั โยชน์ ทงั้ ละเอียดทง้ั หยาบ เพียงดงั อ. ไฟ (เผาไปอยู่
ซึ่งธรรมชาตเป็นเครือ่ งอนั ไฟเขา้ ถือเอาทง้ั ใหญท่ งั้ นอ้ ย) ดงั นี้ ฯ
(อ.อรรถ) วา่ ผ้ยู นิ ดแี ล้ว คอื วา่ ผ้ยู นิ ดยี งิ่ แล้ว ในความไมป่ ระมาท ตตฺถ อปปฺ มาทรโตต:ิ อปปฺ มาเท รโต อภิรโต
(ดงั นี)้ (ในบท ท.) เหลา่ นนั้ หนา (แหง่ บท) วา่ อปปฺ มาทรโต ดงั นี ้ อปปฺ มาเทน วีตนิ าเมนฺโตติ อตฺโถ.
อ.อธิบาย วา่ ผู้ (ยงั กาล) ให้น้อมไปลว่ งวเิ ศษอยู่ ด้วยความไม่
ประมาท ดงั นี ้ฯ ดงั นี ้ฯ
ผลติ สือ่ การเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยตั ิธรรม วดั พระธรรมกาย 111
(อ.อรรถ) วา่ ผ้เู หน็ อยู่ ซง่ึ ภยั ในความประมาท อนั มีการเข้าถงึ ภภยยํโตปปสมปสฺาสนเทฺสฺโตนภ,ฺโยตตท.าสสสฺ ํ ิววาาตอ:ิ ปุ นปิรยตปฺุตีปนํตมฺตลอิู าตทฺติกาํ ปปมมาาเททํ
ซงึ่ นรกเป็นต้น, อีกอยา่ งหนง่ึ ผ้เู หน็ อยซู่ งึ่ ความประมาท โดยความ
เป็นสภาพอนั บคุ คลพงึ กลวั เพราะความที่ (แหง่ ความประมาทนนั้ )
เป็นมลู แหง่ การเข้าถงึ ท. เหลา่ นนั้ (ดงั นี ้ แหง่ บาทแหง่ พระคาถา)
วา่ ปมาเท ภยทสสฺ ิ วา ดงั นี ้ฯ
(อ.อรรถ) วา่ (ซง่ึ กิเลส) อนั เป็นเครื่องประกอบ คือวา่ อนั เป็น วฏฺเฏสญโอโฺ ญสที ชานปนนฺตส:ิมตวฺถฏฺํฏททกุสฺเวขิธนํ สสทฺธโฺ ึ โยชชนนํ.ํ พนฺธนํ
เครื่องผกู พนั (ซง่ึ สตั ว์ ท.) กบั ด้วยทกุ ข์ในวฏั ฏะ ช่ือวา่ ซง่ึ สงั โยชน์
อนั มีอยา่ งสบิ อนั สามารถในการ (ยงั สตั ว์ ท.) ให้จมลง ในวฏั ฏะ
(ดงั นี)้ (แหง่ บท) วา่ สญโฺ ญชนํ ดงั นี ้ฯ
(อ.อรรถ) วา่ อนั ใหญ่ด้วย อนั น้อยด้วย (ดงั นี)้ (แหง่ บท) วา่ อณุํถูลนฺต:ิ มหนฺตจฺ ขทุ ฺทกฺจ.
อณุํถูลํ ดงั นี ้ฯ
อ.อรรถ วา่ อ.ไฟนี ้ ยอ่ มเผาไปอยู่ ซง่ึ ธรรมชาตเป็นเคร่ืองอนั อเคขอทุปจตฺฉฺทปฺ ํ ตกฑมีตสาหิทอฺจํ รอตฺโโคฺโตอถคฺปุช.วีานภทํิกคาฺขจฑนุ ฉฺ ํหอตฑนปตี ฺโหปฺ ต:ิ นมยฺโาถตอทาวภาอธพคยิคฺพํจเอปตฺุฉคนปตฺ คฺ ;ิติ ตฺตเอํกิ มาวํ ณหเกมนโควรตฺ ฺคนนิ ฺโโตสจฺา
ไฟเข้าถือเอา อนั ใหญ่ด้วย อนั น้อยด้วย นนั้ เทียว ฉนั ใด; อ.ภิกษุ
ผ้ยู นิ ดแี ล้วในความไมป่ ระมาท นนั้ ยอ่ มเผาอยู่ ซง่ึ สงั โยชน์ นนั่ คอื วา่
กระท�ำอยู่ (ซงึ่ สงั โยชน์นนั่ ) ให้เป็นธรรมชาตไมค่ วรเพ่ืออนั เกิดขนึ ้
ไป ด้วยไฟคือญาณ อนั อนั ตนถงึ ทบั แล้วด้วยความไมป่ ระมาท
ฉนั้ นนั้ นน่ั เทยี ว ดงั นี ้ (แหง่ บาทแหง่ พระคาถา) วา่ ฑหํ อคคฺ วี คจฉตฺ ิ
ในกาลเป็นทสี่ ดุ ลงรอบแหง่ พระคาถา อ. ภกิ ษุ นนั้ ผ้นู งั่ แล้ว ปสอสรพวุกหณฺกฺพตคาสฺณฺตมาํวถีตณฺโา.ิ ปปฺณตชริโํนฺวยสาาสรนาีริ เํ อนโฌาถกาเมาเปเตโสตสฺวนฺวาาาควภนณสิกฺตหฺเฺขฺวณุาตฺวยปาถฏตวาิสถนนมาฺทิสภฺคมนิ ติทฺาโสานโหนฺสวิ
อยา่ งไรเทยี ว เผาแล้ว ซง่ึ สงั โยชนท์ งั้ ปวง ท. บรรลแุ ล้ว ซงึ่ พระอรหตั กบั
ด้วยปฏสิ มั ภทิ า ท. มาแล้ว โดยอากาศ ชมเชยแล้ว สรรเสริญแล้ว
ซง่ึ พระสรีระ อนั มวี รรณะเพยี งดงั วรรณะแหง่ ทอง ของพระตถาคตเจ้า
ถวายบงั คมอยู่ หลกี ไปแล้ว ดงั นแี ้ ล ฯ
อ. เร่ืองแห่งภกิ ษรุ ูปใดรูปหน่งึ (จบแล้ว ฯ) อญญฺ ตรภกิ ขฺ ุวตถฺ ุ.
๙. อ. เร่ืองแห่งพระเถระช่อื ว่าตสิ สะผ้อู ย่ใู นนคิ มโดยปกติ ๙. นิคมวาสติ สิ สฺ ตเฺ ถรวตถฺ ุ. (๒๓)
(อนั ข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ
อ. พระศาสดา เมอื่ ประทบั อยู่ ในพระเชตวนั ทรงปรารภ ซง่ึ พระ- วิหรน“อฺโตปปฺ นมิคามทตรสิ โสฺตตตฺเิ ถอรํมิ อํ าธรมพมฺฺภเทกสเถนสํ .ิสตถฺ า เชตวเน
เถระชอื่ วา่ ตสิ สะ ผ้อู ยใู่ นนคิ มโดยปกติ ตรสั แล้ว ซง่ึ พระธรรมเทศนา
นี ้วา่ อปปฺ มาทรโต ดงั นเี ้ป็นต้น ฯ
ดังจะกล่าว โดยพิสดาร อ. กุลบุตร คนหน่ึง ผู้เกิดแล้ว สลชาทนตฺฺธตสปูเฏุ อํวฺสโกฑ€มสฺโปฺ ฺมฒโปึทวเอวิ โิต“หกนฺโิ ติคกมลุสตอปาาสิวตุ รตฺสฺโทตฺถตฺธิโฺเสวถตริตโิโรฺถยอุตสนวิ าิทาสปมเู รเนฺปนพาอิคยฺพปมิ.ชปฺคิิตจาฺวฺโเมฉา
และเตบิ โตแล้ว ในบ้านอนั ตงั้ อยแู่ ล้วในนคิ ม อนั ไมไ่ กล จากเมอื งสาวตั ถี
แหง่ หนง่ึ บวชแล้วในพระศาสนาของพระศาสดาผ้มู อี ปุ สมบทอนั ได้แล้ว
ปรากฏแล้ว ว่า ชื่อ อ. พระเถระชื่อว่าติสสะผ้อู ย่ใู นนิคมโดยปกติ
เป็นผ้มู คี วามปรารถนาน้อย เป็นผ้ยู นิ ดแี ล้วด้วยของทมี่ อี ยู่ เป็นผ้สู งดั แล้ว
เป็นผ้มู คี วามเพยี รอนั ปรารภแล้ว (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
112 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
เนอื งอน.จิ พฯระเถระนนั้ ยอ่ มเทยี่ วไปเพอ่ื บณิ ฑะในบ้านแหง่ ญาตนิ นั่ เทยี ว โส นิพทฺธํ ญาตคิ าเมเยว ปิ ณฺฑาย จรต.ิ
ใอซซซล(คหยงงงึึ่่ึ่กุ ร้ทออตู่ขันซ้สสงาันึอ(้้เงึ่ขคนททม.แทภนึรใิิสส้ลื่อาันหกิพ้ทท้วนชษเญราามนใ้อุหนนอ่ื่ มทญกกทลชทแ.็็ดดนก.ุ่.ล)ทีี,,ขยก้ว(.นึทง้ั(็ดอมอวกกพ.ี,.)ีาเ.ดร็ศรพจคา้,อีพรมารบรมษคเะรเีันป้ทศรแะเฐ็เถนนัลูรน้ลมีชษรเเแ้วิค่ืื่ออมคะฐลมวพรอ่ื)ี้ชว่ือา่พตรยอื่งอผะแรสิอ่กว้นะเคูกสมลาจ่ เาล่พจะ้อาาไ่ ถ้กุามนวรนปบปะคม่ี)าเ้ ศสนิเลวถาสยานา่ฑีแบนสอ่สทลณิิกทเมู่อด้วิโมะโิกไฑ.าดกเือมปศ้ศกวิงฯพม่็ลนยละสราเญตาะปนทท้นวน็นานั่รรตัคิ ตตงงเถมทกกก้ินีตียรรรฯสิะะะวอกสทททยระด���ำำำะอู่ อออทงั ยนนยยยำ� ,ู่ ีีููู่่่ อนาถปิ ณฺฑิกาทีสุ มหาทานานิ กโรนฺเตสปุ ิ ,
ปเสนทโิ กสเล อสทสิ ทานํ กโรนเฺ ตปิ, สาวตถฺ ึ นาคจฉฺ ต.ิ
้ ภิกฺขู “อวหิยรํ ต,ิ นิคอมนตาถิสปโฺ สิณฑฺ กิอาฏุ ทฺ€สีายุ มหสามทาฏุ นฺ€าานยิ
้ กญโารตนสิฺเตสํ สฏปฺุโิ€, ปเสนทิโกสเล อสทิสทานํ กโรนฺเตปิ ,
เนว อาคจฉฺ ตตี ิ กถํ สมฏุ ฺ€าเปตวฺ า สตถฺ ุ อาโรจยสึ .ุ
อออสไอ(ตดด.นยากัรั ้้วแัสคศา่ปวยลถงว่ายัอรค้นวาาอะแ.มวมีณาลอ้ าพคจหแ้.วมีตลรรลาปิะคงกุ้วรรหศดิคซอะราลง่ึ)นัโืออวสมยดี บา่นัด้ชวนวคุ?สยานา่ษุ คกญั์ดอดยทลวะกูา์งั(า่พรไคต่อนงเรึงทปนริีย้กดัน็้.ภ(นแงั ค้ลวเบหิเกมยครืนเงคุ่ษั่ืนอหก้รขกคุื่ออเ้ลาาินมลาพงร่าไ,ื่อใยแหดรนหคสะงัา้ยนั่้รอออ�ำวร้ินอว)งต.ังวงคตหัภยวาเ่ ์ถารขา่อา่ ียซย)ุ้พามกง่ึออ่พขใไอมแ.ห้อาดราลไ้แนะเั้ มหป้วเตอเธ็ม่าลน(งพ่อซร,ซีวไครง่ึปงอห่ึอ์ะอพ.รีกยอาือขรยอ่งหดะ้า่อคมพเ(งาั มถ์ผอกหนรร้รไนเูัรวะรี,จม้ะะืออเตั รรน่มทงวิถญานคั�าำา่้))ุ ์ สตฺถา ตํ ปกฺโกสาเปตฺวา “สจฺจํ กิร ตฺวํ ภิกฺขุ
เอวํ กโรสตี ิ ปจุ ฉฺ ติ วฺ า, “นตถฺ ิ ภนเฺ ต มยหฺ ํ ญาตสิ สํ คโฺ ค,
อหํ เอเต มนสุ เฺ ส นสิ สฺ าย อชโฺ ฌหรณยี มตตฺ ํ ลภาม,ิ
`ลเู ข วา ปณีเต วา ยาปนมตฺเต ลทฺเธ, ปนุ กึ
อาหารปริเยสเนนาติ นาคจฺฉามิ,
เใดดแเซทเใจดยผคแขแทเปปปปนน้อ้้หลิกงึ่ขอ่พืวกวอูรรู็็็็นนนนสปแงง้งยยวกกมง่่อรผ่นทตปผเมาอบาขขะินเนไใอข รู้ต้ธน�ำรมม.ูหนน่รรออื่้คุอใแา.ไภา้กุมะาาดนีคม่ิมงง�ำกแใงคลภส้ิกบชเาผ้บททาแไคปวต้าีพพวลนิพษมรา้อ้แลู่พี่่ีมมาลงาพ่ผาแณขุย้ลนห่วคมแแอีีออร้นมลรวูอตู้่วซาราีะกปหนยยัะกา้่ซตวซีคขืงอวอัง่ึร่ของ่ร่่ซ็ูู,ลง,เึ่ง์ทึ่อวฯเหอวาศป้ัาไอา(งดปง่ึฯรว่้างาา่มอธั็ชนรจพคาุเนก็องกูนเมวรย้ถ.มาจรง่ึรใไ์ผขรผ.ื่ค่ออสปราาปรนนานะะย้้าเูมูุกนงือกยัรศจรคนาแอเนัวอ่(เอ้ยขีคดภาก์แรยยธันลงยรักมเอนัา์ิรวญ่ือละิกอัปนอ่ค้้ขอว้วผแไวถ.ลา็ษม์อเมะ้นยเขยหูันม(มว่ชเอแนงุเยกปกไ่ผวไวงนาปป่่ือปพด.หไดอน็อะ่ั้เนไล่ัูม้น็กดผรตนง้ปชั)งร่.แมนอืไ้ีใาคอบ้ั้เลนาะห)ใื่อหลแนปเกกรดยวดดเปีดน้ลว็ว้ถถทแนทดีลา้ว็ทอนง้แัง่ึนวเนรขี่อแยม่ืม.ะป(น..ล)ะนั่อกาื่นลเซว็;แปนเนีร้นวใน้คเนเหั้า่ผงอึ่วขาลทกเตีรขฯนั้้อวอ้พพ้ลอ.อดู้วา:้ลยีอามใาาแย้นงา่รัวรร้วฝดดงเมจคีมาตอะนยถปภทเั่งีล,คาวะค้ห้เนยโ็คนันนิกแ.้ถซะาดรวอืต(ลลา่ไณหุหาษแอยมรง่ึา่ยมวงกัุอือะนนนบง่์.ดปุย้ปคมอคลท.)แ้ช�ำอาบงรั้ค่ิงือกนีผพัหลงม.ื่ออานยแว้คแตเูเเนอีนรัทนน่ัีชปปแกผา้ถลวดอิป.อ่มลู�บำต็็น่ลมรนนน้้านว้.วหรชวิในารคกุะทมทผายะชคิงรัสบ่ือกยบยคัน้่ีทยูี่อืทญอวห่ววแทแอ่แ้ินลอดินา่ีอแขานาา่ลหขลาูหมย้พศวดหอนนดมค้ง่ึวกตรแ)ง่เยยีังงึแง่ีแแแืเงอปเเิลปดเเนนออตคลธลลล็ววรรทน้ว็่ืมนน้ยยก้้้อ้่ัาาวาาวาาว่ว่ .,,ูู่่ ญาตหี ิ ปน เม สสํ คโฺ ค นาม นตถฺ ิ ภนเฺ ตติ
วตุ เฺ ต, ปกตยิ าปิ ตสฺส อชฺฌาสยํ ชานนฺโต “สาธุ
สาธุ ภิกฺขตู ิ สาธกุ ารํ ทตฺวา “อนจฺฉริยํ โข ปเนตํ
ภิกฺข,ุ ยํ ตฺวํ มาทิสํ อาจริยํ ลภิตฺวา อปปฺ ิ จฺโฉ
อโหส;ิ อยญฺหิ อปปฺ ิ จฺฉตา นาม มม ตนฺติ มม
ปเวณีติ วตฺวา ภิกฺขหู ิ ยาจิโต อตีตํ อาหริ:
อตีเต หิมวนฺเต คงฺคาตีเร เอกสมฺ ึ อทุ มุ พฺ รวเน
อเนกสหสฺสา สวุ กา วสสึ .ุ ตตฺถ เอโก สวุ ราชา
อตตฺ โน นวิ าสนรุกขฺ สสฺ ผเลสุ ขเี ณส,ุ ยตเํทวขาอทวสิตฏิฺวฺา€ํ
โหติ องฺกโุ ร วา ปตฺตํ วา ตโจ วา,
คงคฺ ายํ ปานยี ํ ปิวติ วฺ า ปรมปปฺ ิจโฺ ฉ สนตฺ ฏุ ฺโ€ หตุ วฺ า
อญฺญตฺถ น คจฺฉต.ิ
ตสฺส อปปฺ ิ จฺฉสนฺตฏุ ฺ€ภาวคเุ ณน สกฺกสฺส ภวนํ
กมปฺ ิ .
ผลติ สอ่ื การเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ตั ิธรรม วัดพระธรรมกาย 113
อ. ท้าวสกั กะ ทรงใคร่ครวญอยู่ ทรงเหน็ แล้ว ซง่ึ เหตนุ นั้ อตฺตโสนกฺโอกานอภุาาวเชวฺชนมาตโํนรุกตฺขํํ สทกุิสฺขฺวาาเปตสส.ิ สฺ วีมํสนตฺถํ
ทรงยงั ต้นไม้นนั้ ให้แห้งแล้ว ด้วยอานภุ าพ ของพระองค์ เพ่ืออนั
ทรงทดลอง ซงึ่ นกแขกเต้าผ้พู ระราชานนั้ ฯ
อ. ต้นไม้ หกั ลงแล้ว เป็นต้นไม้มีตอเป็นประมาณเทียว เป็น อวาฏเฺ€ตารสุกป.ิโฺ ขหรนโอฺเตภ,คคฺ อาาขโกาฏณิโมุตตโฺ วตยิว หสตุ ทวฺ ฺทาํ ฉนทิ ิจทฺ ฺฉาาวเฉรทิ นโฺ ฺโทต,
มีชอ่ งน้อยและชอ่ งใหญ่, ครนั้ เมอื่ ลม พดั อยู่ เปลง่ ออกอยู่ ซงึ่ เสยี ง
ราวกะวา่ อนั บคุ คลเคาะแล้ว ได้ตงั้ อยแู่ ล้ว ฯ
อ. ขยุ ท. ยอ่ มไหลออก จากชอ่ ง ท. ของต้นไม้นนั้ , อ. นกแขกเต้าผู้ อตนคาิสนนที ิฺตติ.ขฺวสาาสฺทิตวฺวาฉาติทาฺเทตคหปงํฺคิ าอจยคณุํ เณฺณปตาานฺวนาียิ ํ อนปทุิกิ วมฺุขติ พฺมฺวนราขฺตา,ิ ณอสมุ วุ ฺตราฺถตชเฺถกา
พระราชา จกิ กนิ แล้ว ซงึ่ ขยุ ท. เหลา่ นนั้ ดม่ื แล้ว ซงึ่ นำ� ้ อนั บคุ คลพงึ ดม่ื
ในแมน่ ำ� ้ คงคา ไมไ่ ปแล้ว ในทอ่ี น่ื ไมพ่ รนั่ พรงึ แล้ว ซงึ่ ลมและแดด
จบั แล้ว บนทส่ี ดุ แหง่ ตอของไม้มะเดอ่ื ฯ
อ. ท้าวสกั กะ ทรงทราบแล้ว ซงึ่ ความทแี่ หง่ นกแขกเต้าผ้พู ระราชานนั้ ปกรอคุกาถารุ ฺขคโถาตสเมมสปฺสิสากตกหโฺสฺ ฺวกตาาสฺวมตาาวสีตขรสตฺิ ามเํ ยอสปอโฺสรทกุนมมุทิสปหพฺตทีปฺ ํสรฺวิิตจรวาฺวฉฺ านาภชํ อาาคเวทุ ตํนมุหนฺตพฺตุ ฺวตฺวรสาําวฺทาอฺธอสมึ“วชุมกตทิํ ติเผเูอถตรฺลสนธํ รฺุโมกเตกอรมฺ กิตคอสฺวฺณุ ิมฺสาํํํ
เป็ นผ้มู ีความปรารถนาน้อยอย่างย่ิง (ทรงด�ำริแล้ว) ว่า อ. เรา
ยงั นกแขกเต้าผ้พู ระราชานนั้ ให้กลา่ วแล้ว ซง่ึ คณุ แหง่ มติ รธรรม ให้แล้ว
ซงึ่ พร แกน่ กแขกเต้าผ้พู ระราชานนั้ กระทำ� แล้ว ซงึ่ ไม้มะเดอื่ ให้เป็นต้น
มผี ลอนั ไมต่ ายแล้ว จกั มา ดงั นี ้ เป็นหงสผ์ ้พู ระราชา ตวั หนงึ่ เป็น
กระทำ� แล้ว ซงึ่ นางอสรุ กญั ญา ชอื่ วา่ สชุ าดา ข้างหน้า ไปแล้ว สปู่ ่าแหง่
ไม้มะเดอ่ื นนั้ จบั แล้ว ทก่ี ง่ิ ของต้นไม้ ต้นหนงึ่ ในทไี่ มไ่ กล เมอ่ื กลา่ ว
กบั ด้วยนำ� แขกเต้าผ้พู ระราชานนั้ กลา่ วแล้ว ซงึ่ คาถานี ้วา่
อ.ตน้ ไม้ท.มใี บอนั เขยี วสดมอี ย,ู่ อ.หมไู่ ม้ท.มากอนั มผี ลมใิ ชห่ นง่ึ “สนตฺ ิ รุกฺขา หริตปตฺตา, ทมุ าเนกผลา พหู,
(มอี ย)ู่ , อ. ใจ ของนกแขกเตา้ ยินดลี งแลว้ (ในตน้ ไม)้ อนั แหง้ แลว้ กสฺมา นุ สกุ ฺเข โกลาเป สวุ สฺส นิรโต มโนติ.
อนั ผุ เพราะเหตไุ ร หนอ ดงั นี้ (ดงั น)ี้ ฯ
อ. สวุ ชาดก ทงั้ปวง (อนั บณั ฑติ ) พงึ ให้พสิ ดาร ตามนยั อนั มาแลว้ วเสติ สฺถํ าตสเาพรทตฺพิสพํ เฺพมํ;สว.วุ อชตาฺถตปุ กปฺํ ตนฺตวเิ กยนวิปหาิ เตตตฺถ จออาิธคตจนนเยาเนนาว,
ในนวกนบิ าตนนั่ เทยี ว; ก็ อ. ความเกดิ ขนึ ้ แหง่ เนอื ้ ความนน่ั เทยี ว
ในนวกนบิ าตนนั้ ด้วยในทน่ี ดี ้ ้วยเป็นตา่ งๆกนั (ยอ่ มเป็น),อ.คำ� ทเ่ี หลอื
เป็นเชน่ กบั ด้วยคำ� นนั้ นน่ั เทยี ว (ยอ่ มเป็น) ฯ
อ.พระศาสดาครนั้ ทรงนำ� มาแล้วซง่ึ พระธรรมเทศนานีต้ รสั แล้ววา่ นออภภอนนาาิิคพิิกกจนจฺฺขขมฺพรนฺฉเุสวาิวยฺโราตนอํทิยสฺถภสอํติาเฺพปสสิอมลปฺฺโวโฺเพมอิภสหจิมนฺฉิตสสํมตฺว,ิปนธาวาคตมฺุตยิสฺคฺตมฺเิ วนุกผอสเราทเปฺสาลอเสโมชปฺหปหนิาสจิปตฺนําฺเิีตจปิฉคออฺฉินมรมหาิหตววมหเาาาตภมรน;สฺวิววตตาติาาิตฺวนยตสิพาฺต,ิสฺอภฺพิ“สิมวติกํ;มฺสํอตฺขทเมอฺวนคุาวาาาฺรปมถูโสเปทนม“าวกเทตณาาอฺโมหหิสฺกถวิ;ํิํุ
อ. ท้าวสกั กะ ในกาลนนั้ เป็นอานนท์ ได้เป็นแล้ว (ในกาลน)ี ้, อ. นกแขก
เต้าผ้พู ระราชา (ในกาลนนั้ ) เป็นเรานน่ั เทยี ว (ได้เป็นแล้ว ในกาลน)ี ้ ดงั นี ้
ตรสั แล้ว วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. อ. อยา่ งนนั้ ชอื่ อ. ความเป็นแหงบคุ คลผู้
มคี วามปรารถนาน้อย นน่ั เป็นแบบแผน ของเรา เป็นประเพณี ของเรา
(ยอ่ มเป็น), อ. ความทแ่ี หง่ ตสิ สะผ้อู ยใู่ นนคิ มโดยปกติ ผ้เู ป็นบตุ ร
ของเราได้แล้วซง่ึ อาจารย์ ผ้เู ชน่ กบั ด้วยเราเป็นผ้มู คี วามปรารถนาน้อย
เป็นเรอื่ งไมน่ า่ อศั จรรย์ (ยอ่ มเป็น); ชอื่ อนั ภกิ ษุ เป็นผ้มู คี วามปรารถนาน้อย
ราวกะวา่ ตสิ สะผ้อู ยใู่ นนคิ มโดยปกติ พงึ เป็น ; เพราะวา่ อ. ภกิ ษุ
ผ้มู อี ยา่ งนเี ้ป็นรูป เป็นผ้ไู มค่ วร เพอื่ อนั เสอ่ื มรอบ จากมรรคและผล ท.
(ยอ่ มเป็น), (อ. ภกิ ษนุ นั้ ) ยอ่ มมี ในทใ่ี กล้ แหง่ พระนพิ พาน โดยแท้
นน่ั เทยี ว ดงั นี ้ตรสั แล้ว ซงึ่ พระคาถานี ้วา่
114 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
อ. ภิกษุ ผูย้ ินดีแลว้ ในความไม่ประมาทหรือ หรือว่า “อปปฺ มาทรโต ภิกฺขุ ปมาเท ภยทสสฺ ิ วา
ผูเ้ ห็นซ่ึงภยั ใน ความประมาทโดยปกติ เป็นผูไ้ ม่ควร อภพโฺ พ ปริหานาย นิพพฺ านสฺเสว สนตฺ ิเกติ.
เพือ่ อนั เสือ่ มรอบ (ย่อมเป็น อ. ภิกษุนน้ั ย่อมมี)
ในที่ใกล้ แห่งพระนิพพานนั่นเทียว ดังนี้ ฯ
แเอจอพาหนนัั กื่องออ่ มพอนนััอรนัรตต.ระ(เคนนอสคแบไรา่อืมลรรถมบะ่ถราลรผร))อรลแุ วลบลวาท่ แุ้วา่.อลจ(แย้วาภมออ่กพหม้.หธภาโฺเารพปมิกรม็นไิษมไิดป)ดคุ,้ ร้ค(ือดผิหคอื สง้ัมอูืาวนมวานีอ่ ีาถ่้ใยาจนะยา่จะแบงเะดสลนทไงอ่ืัมะีเน้ทมปบว่ ี็ร.ิปน้ฯร)อรัรสเบลหูปสุล((นจซา่ านานง่ึ กมนันั้ท้มรห.รรนรคเหปคาแร็แนลือ(ลแผะะหห้ผไู ผมง่ลรลบือค่ ทาทววท..า่ร)) ตตถฺ อภพโฺ พ ปริหานายาต:ิ โส เอวรูโป ภกิ ขฺ ุ
สมถวิปสสฺ นาธมเฺ มหิ วา มคฺคผเลหิ วา ปริหานาย
อภพฺโพ, นาปิ ปตฺเตหิ ปริหายติ น อปปฺ ตฺตานิ น
ปาปณุ าต.ิ
แนหิพง่ พฺอ(นอา.ปุนอารสทรเฺถาส)ปววรา่ินส(พิ อนพ.ฺตภากเิินกษบนุด้านงังั้ นนยน่ัี อ้่ฯเมทมยี ว)ี ใดนงัทนใี่ ีก้(แลห้ แง่ หบง่ากทเิ แลหสงป่ พรินระพิ คพาาถนาบ) ว้าา่ง นิพพฺ านสฺเสว สนฺตเิ กต:ิ กิเลสปรินิพฺพานสฺสาปิ
อนปุ าทาปรินิพฺพานสสฺ าปิ สนฺตเิ กเยวาต.ิ
ดผได้องูั ้เนยปใ็่ีแูน(ใ้ นอนลแ.นกลชฯคิา้วนมล,อทเโปด..)็นยมเปททาสกี่กศดตุ แนลิมาบง้เรรหรอลเลปบา่แุ็นแอลหนเื่ ้วทง่เศปพซน็งนึ่รพะาพมครระาผะี อถอลรราใหยิหบตัญคอุ ก่.คบั ลเกมดพดิพ้ีวรแยระะลปเถโ้วฏสรดสะิ ชามัแบอ่ืภกวนัท่มิ า่เาปหต็นาสทิ ชตส.้นนฯะ คาถาปรโิ ยสาเน นคิ มตสิ สฺ ตเฺ ถโร สห ปฏสิ มภฺ ทิ าหิ
อรหตฺตํ ปาปณุ ิ.
อเฺ ปิ พหู โสตาปนนฺ าทโย อเหส,ํุ มหาชนสสฺ
มหปผฺ ลา เทสนา ชาตาต.ิ
อ.เร่ืองแห่งพระเถระช่ือว่าตสิ สะผู้อยู่ในนิคมโดยปกติ นิคมวาสติ สิ สฺ ตเฺ ถรวตถฺ ุ.
(จบแล้ว) ฯ อปปฺ มาทวคคฺ วณฺณนา นิฏฺ ฐิตา.
อ. กถาเป็ นเคร่ืองพรรณาซ่งึ เนอื้ ความแห่งวรรค ทตุ โิ ย วคโฺ ค
อนั บณั ฑติ กำ� หนดแล้วด้วยความไม่ประมาท (จบแล้ว) ฯ
อ. วรรค ท่สี อง (จบแล้ว) ฯ
ผลติ สื่อการเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัติธรรม วดั พระธรรมกาย 115
๓.อ.กถอาันเปบ็ นณั เ(ฑคอรติัน่ือกขงำ้�าพหพรนเรจดณ้าพารจซ้อะ่งึ มกเนแลือ้่ลาค้วว)วดา้วมยแจหติ ่งวรรค ๓. จติ ตฺ วคคฺ วณฺณนา
๑. อ. เร(อ่ือนั งขแ้าหพ่งเพจ้าระจเถะกระลช่า่อวื )วฯ่าเมฆยิ ะ ๑. เมฆยิ ตเฺ ถรวตถฺ ุ.
อ. พระศาสดา เมอื่ ประทบั อยู่ ทภ่ี เู ขา ชอื่ วา่ จาลกิ า “ผนฺทนํ จปลํ จติ ตฺ นฺติ อิมํ ธมมฺ เทสนํ สตฺถา
ทรงปรารภ ซงึ่ พระเมฆยิ ะ ผ้มู อี ายุ ตรสั แล้ว ซงึ่ พระธรรมเทศนา นี ้ วา่ จาลกิ าย ปพพฺ เต วหิ รนโฺ ต อายสมฺ นตฺ ํ เมฆยิ ํ อารพภฺ
ผนทฺ นํ จปลํ จติ ตฺ ํ ดงั นเี ้ป็นต้น ฯ กเถส.ิ
อ. เมฆยิ สตู ร ทงั้ ปวง (อนั บณั ฑติ ) พงึ ให้พสิ ดาร เพอ่ื อนั ยงั เรื่อง ตสสฺ วตฺถํุ อาวภิ วนตฺถํ สพฺพํ เมฆิยสตุ ฺตํ
แหง่ พระเถระชอ่ื วา่ เมฆยิ ะนนั้ ให้เป็นแจ้งยง่ิ ฯ วติ ถฺ าเรตพพฺ .ํ
ก็ อ. พระศาสดา ตรสั เรียกมาแล้ว ซง่ึ พระเถระชอื่ วา่ เมฆยิ ะ สตถฺ า ปน ตหี ิ วติ กเฺ กหิ อนวฺ าสตตฺ ตาย ตสมฺ ึ
ผ้ไู มอ่ าจแล้ว เพอื่ อนั ตามประกอบ ซง่ึ ความเพยี รในอมั พวนั นนั้ เพราะ อมพฺ วเน ปธานมนยุ ุ ฺชิตํุ อสกฺกณุ ิตฺวา อาคตํ
ความทแ่ี หงตนเป็นผู้ อนั วติ ก ท. ๓ ครอบงำ� แล้ว มาแล้ว ตรสั แล้ว วา่ เมฆิยตฺเถรํ อามนฺเตตฺวา “อตภิ าริยํ เต เมฆิย กตํ
ดกู อ่ นเมฆยิ ะ อ. กรรม อนั หนกั ยงิ่ อนั เธอ ผ้ลู ะแล้ว ซงึ่ เรา ผ้ผู ้เู ดยี ว ผู้ `อาคเมหิ ตาว เมฆิย, เอกโกมหฺ ิ ยาว อฺโปิ
อ้อนวอนอยู่วา่ ดกู ้อนเมฆยิ ะอ.เราเป็นผ้ผู ้เู ดยี วยอ่ มเป็นอ.ภกิ ษุบางรูป โกจิ ภกิ ขฺ ุ ทสิ สฺ ตตี ิ มํ ยาจนตฺ ํ เอกกํ ปหาย คจฉฺ นเฺ ตน;
แม้อนื่ จะปรากฏ เพยี งใด, อ. เธอ (ยงั กาล) จงให้มา เพยี งนนั้ เถดิ ดงั นี ้
ไปอยู่ กระทำ� แล้ว ;
อ. อนั ชอื่ อนั ภกิ ษุ เป็นผ้เู ป็นไปในอำ� นาจแหง่ จติ อยา่ งนี ้ เป็น ภิกฺขนุ า นาม เอวํ จิตฺตวสเิ กน วภตวฺเติตํุตนํุ วฏวฺฏฏฺฏตตีต;ิิ
ยอ่ มไมค่ วร; ชอ่ื อ. จติ นน่ั เป็นธรรมชาตเร็ว (ยอ่ มเป็น), อ. อนั (อนั ภกิ ษ)ุ จิตฺตํ นาเมตํ ลหกุ ํ, ตํ อตฺตโน วเส
ยงั จติ นนั้ ให้เป็นไป ในอำ� นาจ ของตน ยอ่ มควร ดงั นี ้ ได้ตรสั แล้ว วตฺวา อิมา เทฺว คาถา อภาสิ
ซงึ่ พระคาถา ท. ๒ เหลา่ นี ้วา่
อ. บุคคลผู้มีปัญญา ย่อมกระท�ำ ซึ่งจิต อนั ด้ินรน “ผนทฺ นํ จปลํ จิตฺตํ ทรุ กฺขํ ทนุ นฺ ิวารยํ
อนั กวดั แกวง่ อนั บคุ คลรกั ษาไดโ้ ดยยาก อนั บคุ คลหา้ มไดโ้ ดยยาก อชุ ํุ กโรติ เมธาวี, อสุ กุ าโรว เตชนํ,
ใหเ้ป็นธรรมชาตตรง, เพยี งดงั อ. บคุ คลผกู้ ระทำ� ซงึ่ ลกู ศร (กระอยทู่ ำ� ) วาริโชว ถเล ขิตฺโต โอกโมกตอพุ ภฺ โต
ซงึ่ ลกู ศร (ใหเ้ป็นธรรมชาตตรง), อ. จิตนี้ (อนั พระโยคาวจรยกขนึ้ แลว้ ปริผนทฺ ติทํ จิตฺตํ มารเธยฺยํ ปหาตเวติ.
จากทีอ่ ยู่คือกามคณุ หา้ ซดั ไปแลว้ ในวิปัสสนากมั มฏั ฐาน)
เพือ่ อนั ละซึ่งบ่วงแห่งมาร ย่อมด้ินรนไปรอบ เพียงดงั อ. ปลา
ตวั อนั ชาวประมงยกขึ้นแลว้ จากทีอ่ ยู่คือน้�ำ ซดั ไปแลว้ บนบก
(ด้ินรนไปรอบอยู่) ดงั นี้ ฯ
(อ.อรรถ) วา่ อนั ดนิ ้ รนวเิ ศษอยู่ ในอารมณ์ ท. มรี ูปเป็นต้น (ดงั น)ี ้ ตตถฺ ผนทฺ นนตฺ :ิ รูปาทสี ุอารมมฺ เณสุ วปิ ผฺ นทฺ มาน.ํ
(ในบท ท.) เหลา่ นนั้ หนา (แหง่ บท) วา่ ผนทฺ นํ ดงั นี ้ฯ
(อ.อรรถ) วา่ อนั ไมต่ งั้ อยพู่ ร้อมอยู่ ในอารมณ์ หนงึ่ ราวกะ อ.เดก็ จปลนตฺ .ิ เอกอริ ิยาปเถน อสณ€ฺ หนโฺ ต คามทารโก
ในบ้าน ผ้ไู มต่ งั้ อยพู่ ร้อมอยู่ ด้วยอริ ิยาบถหนงึ่ อนั ชอ่ื วา่ กวดั แกวง่ (ดงั นี ้ วิย เอกสฺมึ อารมมฺ เณ อสณฺ€หนฺตํ จปล.ํ
แหง่ บท) วา่ จปลํ ดงั นี ้ฯ
( อ.อรรถ) วา่ ซงึ่ วญิ ญาณ (ดงั นี ้แหง่ บท) วา่ จติ ตฺ ํ ดงั นี ้ฯ จติ ตฺ นฺต:ิ วิ ฺาณํ.
ก็ อ.วญิ ญาณนน่ั (อนั พระผ้มู พี ระภาคเจ้า) ตรสั แล้ว วา่ อ.จติ ดงั นี ้ ภูมิวตฺถุอารมฺมณกิริยาทิวิจิตฺตตาย ปเนตํ
เพราะความที่แหง่ วญิ ญาณนนั้ เป็นธรรมชาตวจิ ิตรด้วยภมู แิ ละวตั ถุ `จิตฺตนฺติ วตุ ฺตํ.
และอารมณแ์ ละวถิ จี ติ มกี ริ ิยาจติ เป็นต้น ฯ
116 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
อไแโททคดหนัรนุุ ต้โงไ่กดนฺวปัจขย((ฺเวิติอออคยํานย..ดยีออา้รนว่งูัักรร้ยสนกเรรปํอู่นถถิีด้ฯ็ใาน))ซงนัรธงึ่นมอวขรวีา่าณร้้ฯาา่ มรวมอ์อกชอนณันลาั นัมต้าชอ์ ชอสอีื่ ในัอื่นววน่ั เวาน่ปบทาอ่็อนอค่ีุอนันันทคันับเคลสี่สบคุบรบัมคุคกัแาอคลษคยไลรบปากัหไดปอดษ้า้วรนั้มโายาดหไไศขยดดน้าแย้้โโงึ่วลดดานก้วยยกนล่ั ยย้เาเพาาท(ดกก(ยอีื่ดงัวองันเนนัเพีพ้หอีแร้แร้นาาัหาหะมรง่ะง่อาบคบ(วนัซทวทกตง่ึา))ะจงมั้วววติไทาวาา่่่)้่ี เอกสทฺมรุ ึ กขฺ สนปฺตฺป:ิ ายกาิฏรฺ€มสฺมมเพฺ ณาเเธยวกิฏทฺ€ุฏขฺ €าปทนกโโคตณทํ ุรกวฺขิยํ.
ทนุ นฺ วิ ารยนตฺ .ิ วสิ ภาคารมมฺ ณํ คจฉฺ นตฺ ํ ปฏเิ สเธตํุ
ทรุ กฺขตฺตา ทนุ ฺนิวารยํ.
ทชดดอ้่ืดวอ่ั ยวนแา่นลห(ใอ้ำ�วนห้ .ขงอึ่้ทเ้าปรง่ีว็จรนา่แถามทลก)แอ่ะปวหนน่าา่ งไ่ำ� ้มตมอก้้ตน.นรั รไะบมงทยคุ้คำ�ยงัคแอืทอ่ ลลวอม่ ผ้าว่ นก้กูใไรใหมระหะ้เ้ทใ้ปเหทปำ�็น้็ร�ำนใ้อทซทหนอ่งึ่้อเ่ แปนลน็ลนไกูไม้วมทศ้ค้มอร่ ทวเนี ปรก่ีนไแลรม�ำกะอื้มมเก่กบคาีาออืแวร้องยาลกแมง้ิวแหซคลงง่ึ่ซด้วขถงึ่อนา่ทอทนทอ่กาเรพนแแาลลไลยม้้ววงิ,้ อสุ กุ าโรว เตชนนตฺ :ิ ยถา นาม อสุ กุ าโร อรญญฺ โต
เอกํ ทณฺฑํ อาหริตฺวา นิตฺตจํ กตฺวา กญฺชิยเตเลน
มกฺขิตฺวา องฺคารกปลฺเล ตาเปตฺวา รุกฺขาฬเก
อปุ ปฺ ี เฬตฺวา นีวงฺกํ อชุ ํุ วาลวิชฺฌนโยคฺคํ กโรติ,
ผซซใอใแคอดหห้้ลงงว่ึึ่อนมัือู ้้สศเเยะกศมีปปปอกลิัเแรักี็็เญปนนำห�กปัทล็็นธธนตญา้แธะวรราไรลมาุ รรปาจะแีคมมแแใ(กยควอชชนคหล่พางัื.อาาืงอจ่ะบจมรธตตวิตวคคุิะตดุดา่ตมา่วครดใงนิรีคา้าหลคดังผรมวช้ผแเ์้นแใฉูารนา้ลกูห่ลาเมลแบัระปค้เ้รวาเละปก้็ถอสนือดท็ะทานือนพวตำร�ม่ีงธาด่แ้อนผซคา่หร้วลยง่ึิดเือมราปลย้วใู่มอวคอ็นใกดนู า่อชหือ�ำปศีสดก้ามเส่รา้ผปภวตแนามอ้็ยยรูานลมตน้ัถูนแั้งัคพ้ธวีกย)จะจใวร,ิเ์ขตหแิ้งครใาลอใลหญมมรสหกงนะั้เช้เอ้่ชพปรพวกานัม็ุ่ะปินรรียตชหทแะะัธสรไ่ือลทร�ยำมรอสา้วฉแำร�านัค่นชมแนลับดเดาาล้ปช้วใวไโ้วด็ปยยานกทซต,ยอ่ปงไแ.งา่ึปมมรสจงยาใีเกอดเปิตนศหอค่ร.งบลกะแนมือแนือทรุลาลยีวไุษนด่ักย้้�วาวำว่ ้ กตฺวา จ ปน ราชราชมหามตฺตานํ สิปฺปํ
ทสฺเสตฺวา มหนฺตํ สกฺการสมมฺ านํ ลภต;ิ เอวเมว
เมธาวี ปณฺฑิโต วิญฺญู ปรุ ิโส ผนฺทนาทิสภาวเมตํ
จิตฺตํ ธตุ งฺคารญฺญวาสวเสน นิตฺตจํ อปคตโอฬาริก-
กิเลสํ กตฺวา สทฺธาสเิ นเหน เตเมตฺวา กายิก-
เจตสิกวิริเยน ตาเปตฺวา สมถวิปสฺสนาฬเก
อปุ ปฺ ี เฬตฺวา อชุ ํุ อกฏุ ิลํ นิพฺพิเสวนํ กโรต,ิ
ด(ซดหอซซเปดงงง่ึึ่ึ่ยรงงัั ็งนัือสคคนนา่ นวโงวณัุงีี( ก้้ลฯฯีา)่ขอใา้ ็วกด(า.มอดแแิเตรุอเศร้ลวหป(รยรทอษย็ง่ะถนา่ .เ.(บทอ)งแอนททาห้ราห.ีว.้บท�ำรคนา่ง่เถหลแรุือกบง่ึ ุ)ษราห(้าคุืออซ(ยวผง่ดนควง่ึัใา่แพ้มูาวห่งัชลลรรีปนชิ้าเผ้วะ(าปัชวี)ญแ้้คูคว็ปนาหซ(วกาญแรธงงึ่่รถะะทวหกรซามาตรั.อง่อนง่ึ )มงถหสงท.นั)ปว้ชุแมากั)า่ลาเหมวหษทตาอคง่ดว.ิณซ)ไอรุสสย่ี(ปง่ึัดนวม้างอุกอแชิไงกัอขีงภาปลนชารน่แัโิ้ญแวาะยี)หรเ้ ลใลทเ(วญง่ปกน้วแศิ�ำบ็อนมหเาแทบตงตือง่ลทใ)น้ชนบน้วห.บวหนทฉหนั่ญา่กนพ)นัํกเทด่าิจวนถกดซงียัา่านัเ(้รวน้ง่ึวดรละนยธวีณ้้วฯยทรมนาั่ ยขรอ่�ำาอรืเวมติทแแมิโหตั อชลลี่ยโฺไรถตนดัื้้อวววว)ุ ้ กตฺวา จ ปน สงฺขาเร สมมฺ สติ ฺวา มหนฺตํ
อวชิ ชฺ ากขฺ นธฺ ํ ปทาเลตวฺ า “ตสิ โฺ ส วชิ ชฺ า ฉ อภญิ ญฺ า
นว โลกตุ ฺตรธมเฺ มติ อิมํ วเิ สสํ หตฺถคตเมว กตฺวา
อคฺคทกฺขิเณยฺยภาวํ ลภต.ิ
วาริโชวาต:ิ มจฺโฉ วยิ .
ถเล ขติ โฺ ตต:ิ หตเฺ ถน วา ปาเทน วา ชาลาทนี ํ
วา อญฺญตเรน ถเล ฉฑฺฑิโต.
(อ. อนั วนิ จิ ฉยั ในบาทแหง่ พระคาถา) วา่ โอกโมกตอพุ ภฺ โต โอกโมกตอุพภฺ โตต:ิ “โอกปณุ ฺเณหิ จีวเรหีติ
ดงั นี ้(อนั บณั ฑิต พงึ ทราบ): อ.น�ำ้ ช่ือวา่ โอกะ (อนั บณั ฑิต ยอ่ มได้) เอตฺถ อทุ กํ โอกํ,“โอกํ ปหาย อนิเกตสารีติ เอตฺถ
ในค�ำนี ้วา่ โอกปณุ ฺเณหิ จีวเรหิ (ครัง้ นนั้ แล อ. ภิกษุ ท. เหลา่ นนั้ ฯลฯ อาลโย, อิธ อภุ ยํปิ ลพฺภต.ิ
ด้วยทงั้ จีวร ท. อนั ชมุ่ แล้วด้วยน�ำ้ มีรูปอนั ลำ� บากแล้ว............)
ปดงัหนาี,้ยอ.ทอ่ีอนยิเกู่ (ตชส่ือาวรา่ ีโอ(กอะ.มนุอีนั บละณั แฑล้ิตว ยซอ่ง่ึ ทมี่อไดย้)ู่ ผใน้มู คีอ�ำนัั นไมี ้ วร่ ะา่ ลโกึ อถกงึ ํ
ซงึ่ ท่ีอยเู่ ป็นปกต)ิ ดงั นี,้อ.น�ำ้ และที่อยแู่ ม้ทงั้ สอง(อนั บณั ฑิต)ยอ่ มได้
ในบาทแหง่ พระคาถานี ้
ผลติ สือ่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยัตธิ รรม วัดพระธรรมกาย 117
อ.เนอื ้ ความนี ้ วา่ จากทอ่ี ยคู่ อื นำ� ้ คอื วา่ จากทอี่ ยู่ อนั บณั ฑติ นบั อาลยโออาุพตกภฺิโอมโตยกตมโต:ิตฺโตอถิทุ .เฺธอโตตฺถ. โอกโมกโต อทุ กสงฺขาตา
พร้อมแล้ววา่ นำ� ้ ดงั นี ้ในคำ� นี ้วา่ โอกโมกโต ดงั นี ้ฯ
(อ.อรรถ) ว่า (อันชาวประมง) ยกขึน้ แล้ว ดังนี ้(แห่งบท) ว่า
อพุ ภฺ โต ดงั นี ้ฯ
(อ.อรรถ) วา่ อ.ปลานนั้ (อนั ชาวประมง) ยกขนึ ้ แล้ว จากทอี่ ยคู่ อื นำ� ้ เอกปอธออรุพมทชุุุรํวิผํมุภฺฺธฺ มอกนรฏโปติิทตนฺมฺท€รฺวําิกมฺติผเาถฺขนนิ นเิปลียตปฺทิมตํตขตาฺวขฺถตกิราทิฺตจิ ตโฺเโธกฺรํสํตตยาณเีตฺยกมมจมาฺส€ิธคติอจยางาุณตตฺโฺตกิฺขวฉฺโนเําุีาจถตฺนตลต.อํปสย:ิทุวคุกิสากฏยฺควภฺกํฏถริโฺโิรอิเํลากยตปลตนํภหโ;ิตนสาํ ตโฺเสจตอวํุนอิตวตุ ตฺทุวฺตํปฺตาิปกํสรนปาสิผนิเยลสฺนยฺเมตยตนทเฺ นาโโปตานตตวิ-,;ิ ํ
ซดั ไปแล้วบนบกเมอื่ ไมไ่ ด้ ซง่ึ นำ� ้ ยอ่ มดนิ ้ รนไปรอบฉนั ใด,อ.จติ นีค้ อื วา่
อนั ยนิ ดยี ง่ิ แล้วในทอ่ี ยคู่ อื กามคณุ ห้า (อนั พระโยคาวจร) ยกขนึ ้ แล้ว
จากทอี่ ยคู่ อื กามคณุ ห้านนั้ ซดั ไปแล้วในวปิ ัสสนากมั มฏั ฐานเพอ่ื อนั ละ
ซง่ึ วฏั ฏะอนั บณั ฑติ นบั พร้อมแล้ววา่ บว่ งแหง่ มาร ให้เร่าร้อนอยู่
ด้วยความเพยี รอนั เป็นไปในกายและเป็นไปในจติ ชอื่ วา่ ยอ่ มดนิ ้ รนไป
รอบ คอื วา่ ยอ่ มไมอ่ าจ เพอื่ อนั ตงั้ อยพู่ ร้อม ในวปิ ัสสนากมั มฏั ฐานนนั้
ฉนั นนั้ , ครนั้ เมอ่ื ความเป็นอยา่ งนนั้ แม้มอี ยู่ อ.บคุ คล ผ้มู ปี ัญญา
ไมท่ อดทงิ ้ แล้ว ซง่ึ ธรุ ะ ยอ่ มกระทำ� ซงึ่ จติ นนั้ ให้เป็นธรรมชาตตรง คอื วา่
ให้เป็นธรรมชาตควรแกก่ ารงาน โดยนยั แหง่ คำ� อนั ข้าพเจ้ากลา่ วแล้วนน่ั
เทยี ว ดงั นี ้(แหง่ บาทแหง่ พระคาถา) วา่ ปริผนทฺ ตทิ ํ จติ ตฺ ํ ดงั นี ้ฯ
อ. นยั อนื่ อกี วา่ อ. จติ นี ้ คอื วา่ อนั ไมล่ ะแล้ว ซง่ึ บว่ งแหง่ มาร ป€ปติ รหิํผาจนตอิตฺทปเวฺตตโ,รํ,ิ โตเสนยํ ปนโยวห.าาอรตกิโิทชพิเํลฺพมสวนาวิยฺตรฏเฺ.ิฏปธยสริผฺยงฺขนํ กาฺทิเเลตตส;ินวตฏสมฺฏฺมาํารอเมธวยาชิ รฺเหยเธิตเนยฺวตฺยาํํ
คอื วา่ ซง่ึ กเิ ลสวฏั ตงั้ อยแู่ ล้ว ยอ่ มดนิ ้ รนไปรอบ ราวกะ อ. ปลานนั้ ;
เพราะเหตนุ นั้ อ. บว่ งแหง่ มาร (อนั พระโยคาวจร) พงึ ละ, คอื วา่ อ. จติ นนั่
ยอ่ มดนิ ้ รนไปรอบ เพราะบว่ งแหง่ มาร อนั บณั ฑติ นบั พร้อมแล้ววา่
กเิ ลสวฏั ใด, อ. บว่ งแห่งมารนนั้ (อนั พระโยคาวจร) พงึ ละ ดงั นี ้
(อนั บณั ฑิตพงึ ทราบ) ฯ
ในกาลเป็นทส่ี ดุ ลงรอบแหง่ พระคาถา อ. พระเถระชอ่ื วา่ เมฆยิ ะ ปตฏิ ฺค€ิโาตถ.าปอริโยฺเสาปเนิ พหเมู ฆโสิยตตาฺเถปโนรฺนาโทสโตยาปชตาฺตตผิาเตล.ิ
ตงั้ อยเู่ ฉพาะแล้ว ในโสดาปัตตผิ ล, (อ. ชน ท.) มาก แม้เหลา่ อนื่ เป็นพระ-
อริยบคุ คลมพี ระโสดาบนั เป็นต้น เกดิ แล้ว ดงั นแี ้ ล ฯ
อ. เร่ืองแห่งพระเถระช่อื ว่าเมฆยิ ะ (จบแล้ว) ฯ เมฆยิ ตเฺ ถรวตถฺ ุ.
๒. อ. เร่ืองแห่งภกิ ษรุ ูปใดรูปหน่งึ ๒. อญญฺ ตรภกิ ขฺ ุวตถฺ ุ.
(อนั ข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ
อ. พระศาสดา เมอื่ ประทบั อยู่ ในพระเชตวนั ทรงปรารภ ซง่ึ ภกิ ษุ เชตว“เทนนุ ฺนวิหิครคฺ นหฺโตสสฺ อลหฺ โุ ตนรตํ ิ ภอิกิมฺขํ ํุธมอฺมารเทพสฺภนํ กสเตถฺถสา.ิ
รูปใดรูปหนงึ่ ตรสั แล้ว ซง่ึ พระธรรมเทศนา นี ้วา่ ทนุ นฺ คิ คฺ หสสฺ ลหโุ น
ดงั นเี ้ป็นต้น ฯ
ได้ยนิ วา่ อ. บ้าน อนั เป็นทอ่ี ยหู่ นาแนน่ ตำ� บลหนง่ึ ชอ่ื วา่ มาตกิ คาม กนภถาิกเาฺขมเูโโปกกตสสฆฺวลตารนฺถวุ าตโฺสโํสนคฺตากเิคมกริ าํ โคมวชยินอเิาฺตตโวฺวหาสป.ิพอปอพรฺิ ณเหถตตฺฑกปฺตทาาเาวยิ ทสํปมกวสามสิฏตมฺสึฺ€กิ มฏ.ิุ คฺต€าาตฺโมนาํ
ได้มแี ล้ว ใกล้เชงิ แหง่ ภเู ขา ในแวน่ แคว้น ของพระราชาพระนามวา่ โกศล ฯ
ครงั้ นนั้ ในวนั หนงึ่ อ. ภกิ ษุ ท. มหี กสบิ เป็นประมาณ ทลู ยงั พระศาสดา
ให้ตรสั บอกแล้ว ซงึ่ กมั มฏั ฐาน เพยี งใด แตพ่ ระอรหตั ในสำ� นกั ของพระ
ศาสดา ไปแล้ว สบู่ ้านนนั้ เข้าไปแล้ว เพอ่ื บณิ ฑะ ฯ
118 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
เมเขปหอีร็ลนสงา่ผนอคน้ใูานั รคนัย้ังเ้ ลรขน่เใศิอพนัห้ ตง,ื่อ้นบา่ อองั่้งานัแ.นลไๆนนป้วานั้ ใยถในนนานัท้ขมเรอี่ไแเือหหงลนบนน็้ว้าแอยนลวงอ่ั ้วา่คมนาเซนัปข้สง่ึ ้็าแนภชแลิกื่อดต้วษวงัท่ า่นุดา่ ทมี้วน้ฯ.ายผตเข้หเู กิ้จาละรวา่ิญตนใ้มดนั้แอ,ลย.อะงั .ทขภ้มาา่ิกวนาษสรุ ดวททยา.. อถ เน, โย ตสสฺ คามสสฺ สามโิ ก มาตโิ ก นาม,
ตสสฺ มาตา ทสิ วฺ า เคเห นสิ ที าเปตวฺ า นานคคฺ รเสน
ยาคภุ ตเฺ ตน ปริวสิ ติ วฺ า “ภนเฺ ต กตถฺ คนตฺ กุ ามตถฺ าติ
ปจุ ฺฉิ.
((ยออ่. ม(เเอรป.า็นภ)ทิกด.ษงั นุ เี ท้ปฯ็.นผเหู้ใลคา่ร่นเพนั้ ื่ออกันลไา่ ปวแ) ล้วส)ู่ท่ีมวาี่ควดากูม่อสน�ำมราหญาออบุ ยา่าสงกิ ไาร “ยถาผาสกุ ฏฺ€านํ มหาอปุ าสเิ กต.ิ
ใซณยนงึ่่อสทมทรี่นอ่ีแใณกี.ส้ ละวมต้แงหทลหหา.อง่ าอเ๓ดทบุ ป้าาซรซสึ่กงะงึ่กิ ทชลศาีุ่เมา่ีลนปวแ็นัแน้ทหลท.่งร้ว่ีอ้๕เูแดยลวือ่้าู่ตวจนลกัถวอ้กาา่ ด๓วระา่พอท.รอน�ำร.พีไษ้ ซพรซาะรรงึ่้ ผ,ะอ้เผู ดโุป้อบเู ็ังปน.สน็นเถดจีห้เ้ากิจฉม้ราันอรทมทบ. .รลเดับหจงงั กแแัน็ นอลลจี ้้้ยะฯววู่ สา ป“วาสทสฺ มาเูวลาสฏนฺ€ิปานชํฺชิตอฺวยายฺ า ปริเยสนตฺ ิ มญเฺ ญติ
ญตฺวา “สเจ อยฺยา อิมํ
เตมาสํ อิธ วสสิ ฺสนฺต,ิ อหํ ตีณิ สรณานิ ปญฺจ
สีลานิ คเหตฺวา อโุ ปสภกมมฺ ํ กริสฺสามีติ อาห.
ซซงง่ึ่ึ มกาหอรา.สอลบภุ ดั ิกาอสษอกิ ุ กาทไนป.ี ้จไม(าปล่กร�ำภึกบพษาากกดอนังัยนแู่ ดีล้ ้้วว(ยย) ภงั วคิกา่�ำษนาอิมจ.นกั ตเอร์)าาจใหทเพ้อ. ื่อยออทู่ านับั ศกแยัรละแ้วทล้ฯ�วำ ภิกฺขู “มยํ อิมํ นิสฺสาย ภิกฺขาย อกิลมนฺตา
ภวนิสฺสรณํ กาตํุ สกฺขิสสฺ ามาติ อธิวาสยสึ .ุ
ได้ถวอา.ยมแหล้าวอแบุ กา่ภสิกกิ ษาุ ทน.นั้ เหลปา่ ฏนิบนั้ ตั ฯแิ ล้ว ซงึ่ วิหาร อนั เป็นท่ีเป็นที่อยู่ สา เตสํ วสนฏฺ€านํ วิหารํ ปฏิชคฺคติ ฺวา อทาส.ิ
อปซรา.งึ่รวกะนกนพั อระแกฤ.ภลใตอหกิะิ .ญกษเนรัปุ่ทือทร.ในเะ.นหอพ๘วลนัฤนัา่ เตเหนปปโิ็นนั็นน้ดงึ่อขสยยอวภคา่องู่าวตพยาดน่มูใมกู นปปี่อท(รรนยะี่นะอ่ทตมนั้มา่อูาปนเนัทปรผเ็ะปน้มู ชิด)ีอ;ยมุแาอ่กลยม้นวั ุ นไทแมน่ัล.ค่เ้อวทว.กยีรอลว,นัา่ วเพอเสพนอั่ือรเเนรราาาแะลวทท้าว่ .. เต ตตถฺ วสนตฺ า เอกทวิ สํ สนนฺ ปิ ตติ วฺ า อญญฺ มญญฺ ํ
โอวทสึ ุ “หอิาสวกโุ สเคหอํ มวเฺยิ หหอิฏฺป€มมาหทาจนาริ รยํ าจรวิตวิ ฏํุ ทนวฺ าวรฏาฺเฏยตว,ิ;
อมหฺ ากํ
ขจกใสเ(ไออปมน.อก็ชัทู่ น็ันค่กง่ือไี่มทบมอพาวกีราคุ่ลรนเ่ัรอน็ปคนะเเย็ปดลนงั่พอเ็ท)นียอททุโ..ใว.ทพ้ผดาธนก้แม่ีเเูยรเปเททจนัะลอรีค็น้่ีย่ีแาพาธะัวผผวหยรทุา้ไ้ไูอาทูง่ทมใมธปศเยนร.เปเด่เยจงปัเกพรียทพ้อ็านะาื่อ้วายรมเลอภกตราะ่าเนัียงนัิกชาปทไเนม็,นษรแนอดนเลมนาัทียอแน้ั่ว์อบวี่บตาเไยกทใแควุ่�ำมจนแ่ยนูลัีา่รคอง่ เุว้ลงวเวลาปใซอลนจผ็อนงึ่.า้กโาูพ,เอเปจซาเชร้รอ(็เงึ่ลนะ้อาพาเกวอพเนผเั ่ือถดทมั้นัเอมูื่.รอรียมอเาาะนหัจวฏนััแใ,ลกัใทฐลหหแือเ้.าวปอ้)ใโ้โม;นปนป็.น้ผ๒รเร้(วเดูเดยทรโลปปดไาอ่ใ่ียามรนยรมวเาค่ายสคทไนเวนปปน็ำ�ว.ไร็ดไนนอยแาด้๒มนล)กยืั ้;,;ู่ ธรมานกพทุ ฺธสสฺ โข ปน สนฺตเิ ก ปกทมามฺ นฏปฺุ€ทานิกํํ
คเหตฺวา มยํ อาคตา, พทุ ฺธา จ นาม
วจิ รนเฺ ตนปิ สเ€น อาราเธตํุ น สกกฺ า, ยถาชฌฺ าสเยเนว
อปนาารโ€ตาาเตวธพตพฺภํุ ํิกสนฺขกาฺกจนาาส;ิ รที อกติ ปาพเปฺ ลพฺ ม,ํ ตเอสฺตกาายโตํ โโหขภถปว,นสิ ทสฺ เถฺวารีหมุปิ,เฏอฺเ€สกาสฏนฺก€กาาาเเเนลล
เทฺว เอกโต น ภวิสสฺ าม;
มด้วายแสลกญ้ั็วอญีกเอคายแาา่หะงแง่ หรลนะ้วฆง่ึ แงั ใลนจคกัทรก่าัน้รมเะมกทื่อล�ำราะซงฆง่ึแยงัหา่งอแวนั ิกหภ่ภาิกิกรษษุ อผุน้.ไูนั้มเรม่ดาีคงั นวทีา้.มฯมสำ�ารแาลญ้ว อปิ จ โข ปน อผาสเุ กน ภิกฺขนุ า อาคนฺตฺวา
วิหารมชฺเฌ คณฺฑิยา ปหตาย, คณฺฑิสญฺญาย
อาคนฺตฺวา ตสสฺ เภสชฺชํ กริสสฺ ามาต.ิ
ผลิตสอ่ื การเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ตั ธิ รรม วดั พระธรรมกาย 119
ครนั้ เมอ่ื ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ กระทำ� แล้ว ซง่ึ กตกิ า อยอู่ ยู่ อยา่ งนี ้ สวกทนปิหมาิสฏรุ ิเฺามฺนิ€สรํุกอเฺนมตสรปุาาชสกาทปฺเฺุขสฌภหีจุิสกิเวิฺฉอสฺาสิ ิตภวปาสฺ ํฺวิกมรสนาิวฺขีตกปฺต,ตุูติ ปฺิาอกิิ“อผทออํสยาิสาตาณฺเกหวฺยยฺตตาณ.ิตตโฺวนาิ“หฺากทสวหีนรมตุ ํติ เวฺเยนตฺตคหิ ุ,ฏิาตรโฺ“หน€ขํกาาฺเึตวนเอปหินสทยาตุ,ุิวฺยรฺวโาําขาเฏอคฺ€คกกนทาตทตตฺเานาิวฺววฺสตสสาา-ิํุ
ในวนั หนง่ึ อ. อบุ าสกิ านนั้ ยงั บคุ คลให้ถอื เอาแล้ว (ซง่ึ เภสชั ท.) มเี นยใส
และนำ� ้ อ้อยเป็นต้นผู้(อนั ชนท.)มที าสและกรรมกรเป็นต้นแวดล้อมแลว้
ไปแลว้ สวู่ หิ ารนนั้ ในสมยั เป็นทส่ี นิ ้ ไปแหง่ วนั ไมเ่หน็ แลว้ ซงึ่ ภกิ ษุ ท.
ในทา่ มกลางแหง่ วหิ าร ถามแล้ว ซงึ่ บรุ ุษ ท. วา่ อ. พระผ้เู ป็นเจ้า ท.
ไปแล้ว ณ ทไี่ หน หนอ แล ดงั น,ี ้ (ครนั้ เมอื่ คำ� ) วา่ ข้าแตแ่ ม้เจ้า
(อ. พระผ้เู ป็นเจ้า ท.) เป็นผ้นู งั่ แล้ว ในทเี่ ป็นทพ่ี กั ในกาลคนื และทเี่ ป็น
ทพี่ กั ในกลางวนั ท. ของตน จกั เป็น ดงั นี ้ (อนั บรุ ุษ ท.) กลา่ วแล้ว,
กลา่ วแล้ว วา่ อ. เรา กระทำ� แล้ว อยา่ งไร หนอ แล จกั อาจ เพอ่ื อนั เหน็
ดงั นี ้ฯ
ครงั้ นนั้ อ. มนษุ ยผ์ ้รู ู้ซงึ่ กตกิ าวตั ร ท. ของหมแู่ หง่ ภกิ ษุ กลา่ วแล้ว อาหํสอุถ“คณนํฺฑิยภาิกฺขปสุ หงตฺฆาสยฺส สนกฺนตกิิปวตตสิ ฺตสฺ ชนาฺตนิ นมอยนฺเสุ ยสฺ ตาิ.
กะอบุ าสกิ านนั้ วา่ ข้าแตแ่ ม้เจ้า ครนั้ เมอ่ื ระฆงั (อนั บคุ คล) เคาะแล้ว
อ. พระผ้เู ป็นเจ้า ท. จกั ประชมุ กนั ดงั นี ้ฯ
อ. อบุ าสกิ านนั้ (ยงั บคุ คล) ให้เคาะแล้ว ซงึ่ ระฆงั ฯ สกสกภสฏากิ ฺขฺ€คาู ณเคนณฺฑหึฑฺิ ปสินหทิกรทฺ ฺขาํมเปสิตตสุ ฺววฺ.ิาา “วกิหสาสฺ รจมิ อชผฺเฌาสกุ สํ นภวฺนสิิปสฺ ตตสึ ตี .ุ ิ
อ. ภกิ ษุ ท. ฟังแล้ว ซงึ่ เสยี งแหง่ ระฆงั (คดิ แล้ว) วา่ อ. ความไม่
สำ� ราญ จกั มี แกภ่ กิ ษบุ างรูป ดงั นี ้ออกแล้ว จากทอี่ นั เป็นของตน ๆ ท.
ประชมุ กนั แล้ว ในทา่ มกลางแหง่ วหิ าร ฯ
อ. ชน ท. แม้สอง ชอ่ื วา่ ผ้มู าแล้ว โดยหนทางเดยี วกนั ยอ่ มไมม่ ี ฯ จทภินสินวฺฺเฺเตตาอเตทป“ุกฺวมฺวาราปมิสติ กิฺถภปาาชิกตตุนฺขเเฺ.ิาอตสุ เหกงเิอฺฆกอกฏํ ฺม€วาคนฺนฺเฺทโคมติตนฺวเาอฺาคกตํเกมปาลกจุ โเนฺฉหมิาวมก“กโตลนอหตภาํฺถควิส.จินฉสฺฺุ นตโตตฺีขํิ
อ. อบุ าสกิ า เหน็ แล้ว (ซงึ่ ภกิ ษ)ุ รูปหนง่ึ ๆ นนั่ เทยี วผ้มู าอยู่ จาก
ทหี่ นง่ึ ๆ คดิ แลว้ วา่ อ. ความทะเลาะ ซงึ่ กนั และกนั เป็นอาการ อนั บตุ ร ท.
ของเรา กระทำ� แลว้ จกั เป็น ดงั นี ้ ไหว้แลว้ ซงึ่ หมแู่ หง่ ภกิ ษุ ถามแลว้ วา่
ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ อ. ทา่ น ท. กระทำ� แล้ว ซง่ึ ความทะเลาะหรือหนอ
แล ? ดงั นี ้ฯ
(อ. ภกิ ษุ ท. กลา่ วแล้ว) วา่ ดกู อ่ นมหาอบุ าสกิ า อ. เรา ท. ยอ่ มไม่ “น กโรม มหาอปุ าสเิ กต.ิ
กระทำ� ดงั นี ้ฯ
(อ. อบุ าสกิ า กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ ถ้าวา่ อ. ความ อเอมวหฺํ “าอสกนเํ จาเคคโนหวตฺํ วฺภอานา,คฺเตจเอฺฉเกนกลฺตกโฏาหฺ€าสนนพตโฺเฺถตพิ,เออเอเถกกกโาตกวสอมฺอาาาคค, จตยฺฉาถตถา;.ิ
ทะเลาะ แหง่ ทา่ น ท. ยอ่ มไมม่ ไี ซร้, ครนั้ เมอ่ื ความเป็นอยา่ งนนั้ (มอี ย)ู่ ,
อ. ทา่ น ท. ทงั้ ปวง ผ้เู มอ่ื มา สเู่ รือน ของดฉิ นั ท. ยอ่ มมา โดยความเป็น
อนั เดยี วกนั ฉนั ใด, อ. ทา่ น ท. ไมม่ าแลว้ ฉนั นนั้ , ผ้ผู ้เูดยี วเทยี ว เป็นผ้มู าแลว้
จากทหี่ นงึ่ ๆ (ยอ่ มเป็น) เพราะเหตไุ ร ดงั นี ้ฯ
(อ.ภกิ ษุท.กลา่ วแล้ว)วา่ ดกู อ่ นมหาอบุ าสกิ าอ.เราท. นง่ั แล้วใน ตปธม.ิฏมฺฺ €“ํเ“ทปมกฺวมหรติมาฺตอหฺ มสึปุาหาาตกาส.ิ อาเิ กร“ปุ โสากชเสอฺฌิเเเกอกาตสกยิ.สํ ตมฺ กาึ โตร€มาาเนสอมตนณฺติสธภีทมาิตเโฺฺววมานขสยามมวณยาํ
ทห่ี นง่ึ ๆ กระทำ� แล้ว ซง่ึ สมณธรรม ดงั นี ้ฯ (อ. อบุ าสกิ า ถามแล้ว) วา่ ข้า
แตพ่ อ่ ท. ชอื่ อ.สมณธรรมนนั่ อะไรดงั นีฯ้ (อ.ภกิ ษุ ท.กลา่ วแล้ว)วา่
ดกู อ่ นมหาอบุ าสกิ า อ. เรา ท. ยอ่ มกระทำ� ซงึ่ การสาธยาย
ซง่ึ อาการ ๓๒ ยอ่ มเร่ิมตงั้ ซงึ่ ความสนิ ้ ไปและความเสอื่ มไป ในอตั ภาพ
ดงั นี ้ฯ
(อ. อบุ าสกิ า ถามแล้ว) วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ ก็ อ. อนั กระทำ� ออตทุ ฺตาหภ“กุาอึ เมวปหฺ นาจกภํปขีนตยฺเิ.วตยํ ทปฺวฏตฺ€ฺตเสึปาตกํุ าตเรมุ หฺ าสกชเฺฌมวายํวฏกฺฏาตตํิุ
ซง่ึ การสาธยาย ในอาการ ๓๒ ด้วย อ.อนั เริ่มตงั้ ซง่ึ ความสนิ ้ ไปและ
ความเสอ่ื มไป ในอตั ภาพด้วย ยอ่ มควร แกท่ า่ น ท. นน่ั เทยี ว หรอื หรอื วา่
(ยอ่ มควร) แม้แกด่ ฉิ นั ท. ดงั นี ้ฯ
(อ. ภกิ ษุ ท. กลา่ วแล้ว) วา่ ดกู อ่ นมหาอบุ าสกิ า อ. ธรรม นนั่ “กสสฺ จิ ภควตา อวาริโต เอส ธมโฺ ม มหาอปุ าสเิ กต.ิ
อนั พระผ้มู พี ระภาคเจ้า ไมท่ รงห้ามแล้ว แกใ่ คร ๆ ดงั นี ้ฯ
(อ. มหาอบุ าสกิ า กลา่ วแล้ว) วา่ ถ้าอยา่ งนนั้ อ. ทา่ น ท. จงให้ ขยวย“เํ ตปนฏหฺ€ิ ปมนยํ ฺหอํปาิ จทิกฺวฺขตถฺตาสึ ตา.ิ การํ เทถ อตฺตภาเว จ
ซง่ึ อาการ ๓๒ ด้วย จงบอก ซงึ่ การเร่ิมตงั้ ซง่ึ ความสนิ ้ ไปและความเสอื่ ม
ไป ในอตั ภาพด้วย แม้แกด่ ฉิ นั ดงั นี ้ฯ
120 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
อซง่ึ. สมท(ณา่ อน.ธรภรจิกมงษทเุรงัท้ียป.นวกเงอลาฯา่ เวถแิดล้วด) งัวนา่ ี ้ ด(กูย่องั นอบมุ หาสากิอาบุ )าสใกิ หา้เรถีย้านอเยอา่างแนลนั้ว้ “เตนหิ อคุ คฺ ณหฺ มหาอปุ าสเิกติ สพพฺ ํ อคุ คฺ ณหฺ าเปส.ํุ
ดเเบรห้วร่ิมลรยตลา่ องันมแุ้ แ.ลนัา้ล้วแนอ้วลน่ับซุ ซ้วงเ่ึาทง่ึมสแคยีรกิกวรวาคา่อฯมนบุ ทสนักา้ .นิส็้๓อไกกิ ป.ราปแดะนล้ฏวทนั้ะยสิ�ำคโมแัซดวลภงึ่ายผ้วทิมมลาเสรซทรทอ่ืง่ึ ค..มก๓น๔ไาปน่ัรดดสเ้วใท้วานยยียธตวกยอนอ่าฯ.นยจโลกำ� เกวใดนา่ยิ มิ ออกาภวแกา่ญติ ภาก่ ญรกิาษลา๓นุ ทท๒นั้ .. ตอตโยฺตนสมาิคฺเขคตยโตตวีณยปํ ิ ฏปจฺ€ฏาฺ€ผยเลปาทตนวฺฺวิตาตฺปสึเาตาปหกณุ ิาิ.เภรมิกคสฺขฺเชหู คฌฺิ เนปาวยเุ รํ ตจกรสตเมสฺวฺ วาา
จตสฺโส ปฏิสมภฺ ิทา โลกิยอภิญฺญา จ อาคมสึ .ุ
วตเอ(เหปอา่นัร็.ลนวบอา่จผผตุอ.นด้เูลร.พปนัแู้)็ทอรนล;ะ.บุส้ไวผปขากั ้เูอสกปดวง็้ากิ่บัวนเฌรยาเดาจนจ้วา้ากนัับยน้ ษทรโแรทอ.ุอลลอสเนัะแุหกะวเลลปแปิ้ว็าเ่ลนัสปน้ใวท็สนนี ้ิพแนกผจมยาา้เูา้ปทล์ก็ไใงยนัส้รคปอ่ไขุ รวปหมอ่คงนกไนั รมอบัเเวปกม่ ดญ็แนิดี้วลผอแแย้เยูลกดปโู้่มว่พง็ันนวแหรไา่ตีะป้ะใผม่คกอ้เ(ูรบรัปย.ร่คด็่คอนรธ้ววมแเรยจญลรเ้ราปมะาแ็ นผคลทน)ล้ะว.,ี ้ สา มคฺคผลสขุ โต มอมฏุ ฺ€าปยตุ ฺเตทหิพิฺพอจยกํ ฺขธนุ มาโฺ มโออโลธิ
เกตฺวา “กทา นุ โข
คโตติ อปุ ธาเรนฺตี “สพฺเพปิ เม สราคา สโทสา สโม
หา, ฌานวปิ สสฺ นามตฺตํ เตสํ นตฺถิ;
อแอแใยนอ(ดซแยมหหมมหง.ึ่.นออ่่ังนีััป้ ร้นถน้้ซมมง่ซเวอืรอปๆงึง�บำีึ่ตงึ่ัไไ้อะ้าว็เพนเมมบยตุสถจ.หกพา่ รทไไ่่งัคนุงรใอุ)าา้ื่อดดอขดฉ่ีสปาคุรรท้้ย้ทมาสนอับมนลซๆอก่วั.แนซนัเาสผิิใงึ่ตถมษลงะ่ึขชยเ้ยอเูัอ้ิมดป้บไวปิอณอ่หานัม็็มแนนัคุนงจดหนทาม่หอเเีอทค�ำทงปารัึ่าง่ีงน่ัยเี่สมลนา่ีส็รนนดพดดมหู่อ)บผีอบ้ท้วมิงรัฯีอนร้ัเบูทาะมนาสยี่ปือยแเยอย.ถีอบี็ป้หนตา่รเวยย็าหนหงนทยก่ใาย่อู่ตตน็ทยคัอ่อ่ีสายดมา่ี่แสมลใัแรงบแงัแชคง่คโลลบนนไลาหอภรม้รว้ยนาีัวง่คๆ้่้บ(วชม่ใยบหรญยใวค(นีหวตุรดจดหา่งัรแญืะออรร้้,วว่ภรคกือมวยื(อยยแทอิกรอ่พหา่ี่รูหคลว..ษ.)รสนว้ญยว�ำนขทะุา่ยอออท)งัออผา่แวปอุ่ขัแน.งว้นา่เลูอมอเใลนปเา่ร้แวห.ลง็อไาิสนทล้มอนดขิศ.พยัวเ.ม้นามั่งจงั่ัตพา่รอรีนแแ้ดบาีแะ่ารับยดตลีอะงหัผคุ้งแ่เทู้งัวทน่ผ.้เหง่หูคลนป้.เีาู่พถรเ้ลน็ปๆ้ว็ีสนนือ้เวรเเ็พแนหหหนหเะผาซลเจงึลนน็็้อาจนยเูงึ่้้เวาจดา้่สาครวแแแอรน้หตนัวแลลลียวิ้ทญทนตัลถยั้้้ะวาววว่้ ..ุ กินฺนุ โข มยฺหํ ปตุ ฺตานํ อรหตฺตสสฺ อปุ นิสสฺ โย
อตฺถิ นตฺถีติ อาวชฺเชตฺวา “อตฺถีติ ทิสฺวา
“เสนาสนสปปฺ ายํ นุ โข อตฺถิ นตฺถีติ อาวชฺเชตฺวา
เสนาสนสปปฺ ายํปิ ทิสวฺ า “ปคุ ฺคลสปปฺ ายํ นุ โข
น ลภนฺตีติ อาวชฺเชตฺวา ปคุ ฺคลสปปฺ ายํปิ ทิสวฺ า
“อาหารสปปฺ ายํ นุ โข น ลภนฺตีติ อปุ ธาเรนฺตี
“อาหารสปปฺ ายํ เนสํ นตฺถีติ ทิสฺวา ตนโาตนคฺคปรฏสฺ €ญาฺยจ
นานาวิธํ ยาคํุ อเนกปปฺ การํ ขชฺชกํ
โภชนํ สมฺปาเทตฺวา ภิกฺขู นิสีทาเปตฺวา
ทกฺขิโณทกํ ทตฺวา “ภนฺเต ตมุ หฺ ากํ ยํ ยํ รุจฺจต,ิ
ตํ ตํ คเหตฺวา ปริภุญฺชถาติ นิยฺยาเทสิ. เต
ยถารุจิยา ยาคอุ าทีนิ คเหตฺวา ปริภญุ ฺชนฺต.ิ
เป็นธเรมร่ือมภชิกาษตุมทีอ.าเรหมลณา่ ์เนดนั้ียวไดไ้ดอ้ยเปู่ ็นซง่ึแอลา้วหฯารอนั เป็นที่สบาย อ. จิต เตสํ สปปฺ ายาหารํ ลภนตฺ านํ จติ ตฺ ํ เอกคคฺ ํ อโหส.ิ
ใอไใสเกมหน.สู่ ิด้น่กเ�ำจแกาานอรลลานิกญั.้วรนนร;ขแภี้นัู่้ตอลถิกอเล้้งทาษ.บอพวียุรดา่เรวรรทะซลาคอ.ศงึ่ แุ.ดิมาเทลแเสหรร้ว.ลรดลาค้ซาา่ผวแทงึ่น้า่มูดลพ.นัีโก้งัะรอไนาผะมมล!ีฯอล้ไ่ อฝีจดร.นิตห้แจมอตลั กัห้อนัวกไานัอดบัซอม้ยมงึ่บุ ดแู่ีอีแอา้ลวาลาส้ยรว้หวกิมปาาณปฏรแเอวิสกป์เนดัาม็ั่เนรรียเภปทาณว็ิที่นพาาททง่ึยแ.ที่สงขัลวบ.้อวหิปตงาาัเสอ่ยจรมสกไกัาซิไนาไทดรปลา้้.;, เต เอกคฺเคน จิตฺเตน วปิ สสฺ นํ วฑฺเฒตฺวา
นจิรสเฺ สว สห ปฏิสมภฺ ิทาหิ อรหตฺตํ ปตฺวา จินฺตยสึ ุ
“อโห มหาอปุ าสกิ า อมหฺ ากํ ลปภติมฏิ ฺหฺ€าา, ชาตา;
สเจ มยํ สปฺปายาหารํ น น โน
มคฺคผลปฏิเวโธ อภวิสฺส; อิทานิ วุตฺถวสฺสา
ปวาเรตฺวา สตฺถุ สนฺตกิ ํ คมิสฺสามาต.ิ
ผลิตสือ่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ัติธรรม วัดพระธรรมกาย 121
อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ อำ� ลาแล้ว ซง่ึ มหาอบุ าสกิ า วา่ อ. เรา ท. อว“ปตานุปฺวปาจุเมิตฺฉหภึสปาน.ุฏอ“เฺปุินตสาิวตอสตฺถมกิฺตาเฺา.ิหรํ ทฏฺ€กุ ามมหฺ าติ มหาอปุ าสกิ ํ
เป็นผ้ใู คร่เพอ่ื อนั เหน็ ซง่ึ พระศาสดา ยอ่ มเป็น ดงั นี ้ฯ โ“อสโลาเธกุ ยยฺอายถฺยาาตติ ิ พเหตนู ิ อปนิยคุ วนจนฺตาฺวนาิ
อ. มหาอบุ าสกิ า (กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระผ้เู ป็นเจ้า ท. อ. ดลี ะ
ดงั นี ้ ตามสง่ แล้ว ซงึ่ ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ กลา่ วแล้ว ซงึ่ คำ� อนั เป็นทร่ี กั ท.
มาก วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ อ. ทา่ น ท. พงึ แลดู ซงึ่ ดฉิ นั ท. แม้อกี ดงั นี ้
กลบั เฉพาะแล้ว ฯ
อ. ภกิ ษุ ท.แม้เหลา่ นนั้ แล ไปแล้ว สเู่ มอื งสาวตั ถี ถวายบงั คม เกอวป“อนขนปาจุฏมวหฺฺทจาิยนสิาิตกเาตีกยริ ฺวิเลํยทปาํามิาปตภจิมปฏฺวเตินหฺอนาิยตฺโฺเากียตขาว;อมํ,เ,าททนรนํยยาฺตอภฺยสามํ ิกาปจตีตหฺนฺขตวฺินาิสูาิตปียกนิ ิจสณํ`สํ ฺนอินฺสาโหฺฑาฺตาหวิเิเตภกต“คมฺถนวกน,ณุาึตจฺเตตยฺจกกค,กิถิถิลนโมาํภนมปฺตจากิิกิตณฺวินตถฺขาเฺถตาอฺฑยเาติววสึเตรํกน.ุูปิสขอนานวตมาเมตุนฺหฺถนปฺตากาาียมนาารรํ,ํํ
แล้ว ซง่ึ พระศาสดา นงั่ แล้ว ณ ทส่ี ดุ แหง่ หนงึ่ ผู้ (อนั พระศาสดา)
ตรสั แลว้ วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. (อ. ยนตค์ อื สรรี ะ มจี กั รสี่ มที วารเก้า
อนั เธอ ท.) พงึ อดทนได้ แลหรือ, (อ. ยนตค์ อื สรีระ มจี กั รส่ี มที วารเก้า
อนั เธอ ท.) พงึ ให้เป็นไปได้ แลหรือ, หนงึ่ อ. เธอ ท. ไมล่ ำ� บากแล้ว
ด้วยก้อนข้าวหรือ ? ดงั นี ้ (กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ
(อ. ยนตค์ อื สรีระ มจี กั รส่ี มที วารเก้า อนั ข้าพระองค์ ท.) พงึ อดทนได้,
ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ (อ. ยนตค์ อื สรีระ มจี กั รส่ี มที วารเก้า
อนั ข้าพระองค์ ) พงึ ให้เป็นไปได้, หนง่ึ อ. ข้าพระองค์ ท. ไมล่ ำ� บากแล้ว
ด้วยก้อนข้าวนนั่ เทยี ว, เพราะวา่ อ. อบุ าสกิ า คนหนงึ่ ชอื่ วา่ มาตกิ มารดา
ทราบแล้ว ซง่ึ วาระแหง่ จติ ของข้าพระองค์ ท. (ครนั้ เมอ่ื เหตนุ )ี ้ วา่ โอ !
หนอ อ. มหาอบุ าสกิ า พงึ จดั แจง ซง่ึ อาหาร ชอ่ื มอี ยา่ งนเี ้ป็นรูป แกเ่ รา ท.
ดงั นี ้ (อนั ข้าพระองค์ ท.) คดิ แล้ว, จดั แจงแล้ว ซงึ่ อาหาร อนั อนั
ข้าพระองค์ ท. คดิ แล้วอยา่ งไร ได้ถวายแล้ว ดงั นี ้กลา่ วแล้ว ซง่ึ กถาอนั
แสดงซง่ึ คณุ ของมหาอบุ าสกิ านนั้ ฯ
อ. ภกิ ษุ รูปใดรูปหนงึ่ ฟังแล้ว ซงึ่ กถาอนั แสดงซง่ึ คณุ ของมหา อเคกคคอมิาปลุาเนหปมนาฺตวตจสํฺุโอกุิหฺวตฺฉกิาาาปิตาโรฺมตฺวปวจาฺวติหฏ“ินาภโาิชหฺตรรคนตุติเํวชฺคภฺเฺวจติหสตกิกาินามวํฺขฺตรมฺนมุํ ติตชานปํตสํฺชสุ วสติตสฺคฏิสฺฺถชํนุ ําฺ€าาุนิกเมทนปฺขํ ิวาเมคสสเสตคสิตณุยนก,ิมฺวฺยฺตฺขกิสาจาเิิสถฺสกินตอสฺําอฺ.ิเหามตนสมสีตปตุุิ;กิฺจิ ฺวพุมอ“าฺเอมฺ สโพหยฏมตนตํฺ€ฺถคตาวกาฺเนคตตฺถิรรํํํ
อบุ าสกิ านนั้ เป็นผ้ใู ครเ่ พอ่ื อนั ไป ในทนี่ นั้ เป็น เรยี นเอาแลว้ ซง่ึ กมั มฏั ฐาน
ในสำ� นกั ของพระศาสดา ทลู ลาแล้ว ซงึ่ พระศาสดา วา่ ข้าแตพ่ ระองค์
ผ้เู จริญ อ. ข้าพระองค์ จกั ไป สบู่ ้าน นนั้ ดงั นี ้ออกแล้ว จากพระเชตวนั
ถงึ แล้ว ซง่ึ บ้านนนั้ โดยลำ� ดบั คดิ แล้วในวนั แหง่ ตนเข้าไปแล้วสวู่ หิ ารวา่
ได้ยนิ วา่ อ. อบุ าสกิ านี ้ ยอ่ มรู้ (ซงึ่ เหต)ุ อนั ๆ บคุ คลอนื่ คดิ แล้ว ๆ, ก็
อ. เรา ผ้เู หนด็ เหนอ่ื ยแล้ว ในหนทาง จกั ไมอ่ าจ เพอ่ื อนั กวาด ซงึ่ วหิ าร;
โอ ! หนอ อ. อบุ าสกิ า พงึ สง่ ไป ซง่ึ มนษุ ย์ ผ้ปู ฏบิ ตั ซิ ง่ึ วหิ าร แกเ่ รา ดงั นี ้ฯ
อ.อบุ าสกิ านงั่ แล้วในเรอื นเทยี วใครค่ รวญอยู่ร้แู ล้วซงึ่ เนอื ้ ความนนั้ เสปกตเฺขสฺวรออสาปิปุต.ิ าาโ“นรสคปกกิจิํ าฺฉกตปเวฺวคาิหาเนหาียรเปํํ นเปสิสปฏยินิ วิชฺยฺนิตคาาุกตฺควาิติ โจฺวมอินาาฺเต“วอชสเโอฺเ.ิ ชหหนีตฺติ วี ตมตมนตสุ เมฺสฺถํํ
สง่ ไปแล้ว ซง่ึ มนษุ ย์ (ด้วยคำ� ) วา่ อ. เจ้า จงไป, อ. เจ้า ปฏบิ ตั แิ ล้ว
ซงึ่ วหิ าร จงมา ดงั นี ้ฯ
อ. ภกิ ษุ แม้นอกนี ้ เป็นผ้ใู คร่เพอ่ื อนั ดม่ื ซง่ึ นำ� ้ อนั บคุ คลพงึ ดม่ื
(เป็น) คดิ แล้ว วา่ โอ ! หนอ อ. อบุ าสกิ า กระทำ� แล้ว ซงึ่ นำ� ้ อนั บคุ คลพงึ
ดม่ื อนั บคุ คลปรุงแล้วด้วยนำ� ้ ตาลกรวด พงึ สง่ ไป แกเ่ รา ดงั นี ้ฯ
อ. อบุ าสกิ า สง่ ไปแล้ว ซงึ่ นำ� ้ อนั บคุ คลพงึ ดม่ื อนั บคุ คลปรุงแล้ว อปุ าสกิ า ตํ เปเสส.ิ
ด้วยนำ� ้ ตาลกรวดนนั้ ฯ
(อ. ภกิ ษนุ นั้ ) คดิ แล้ว วา่ อ. อบุ าสกิ า จงสง่ ไป ซง่ึ ข้าวต้มอนั สนทิ เปเส“ตปตู นุ ิ ทจิวินเสฺเตสป.ิ าโอตปุ วาสสกิ นิ าิทฺธตยถาาคํุ อกเมาส.ิอตุ ฺตริภงฺคํ
ซงึ่ แกงออ่ ม แกเ่ รา ในเวลาเช้าเทยี ว ในวนั รุ่งขนึ ้ ดงั นี ้ ฯ อ.อบุ าสกิ า
ได้กระทำ� แล้ว อยา่ งนนั้ ฯ
อ.ภกิ ษุ นนั้ ดมื่ แล้ว ซงึ่ ข้าวต้ม คดิ แล้ว วา่ โอหนอ เปเสโยสฺยายตาิ คจํุ ินปฺเิตวติสฺว.ิ าอ“ปุ อาโสหกิ าวตตปํ เิ มเปเเสอสว.ิรูปํ ขชฺชกํ
อ.อบุ าสกิ า พงึ สง่ ไป ซง่ึ ของอนั บคุ คลพงึ เคยี ้ ว มอี ยา่ งนเี ้ป็นรูป
แกเ่ รา ดงั นี ้ฯ อ. อบุ าสกิ า สง่ ไปแล้ว ซง่ึ ของอนั บคุ คลพงึ เคยี ้ ว แม้นนั้ ฯ
122 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
สกถอซขซออนพอซก(จวซขอมดนอดด(ใอเชอซดยมอใดตดยหออนหา้้้่งงงนบอาาื่งงอกาง่ึ่ึึ่ึ่ึ่.น..น..อบรั่่สหุ่ัััังงกงงรนูนาูััััััังึ้้ภอภ.นลัโอเ้นทโาถทัสแแวนนนนมอใตไามำ�า่อหเเดจออภบุิิบภกกรราขป่บหุา่อืตตีอสถชาก่่ีอนนีีีีคนักิน้ร้ตเคอออคเว.้้้้บุาาฯ้ถชอษษาาปกป้าิกนถ.กทเบนพทลิ่่าฯุดบนิฯักมั.ยอร..ภอุปคคด้รนอทาสนสพ็ภา่ื็นภลนษามุุนงึนนนาัลาู่า่คัรขะ)ุงภ้า.้ฉภิกดดิิสาิถมนมุก่ัี่ิซกิกะซิ,รา่ผสวอิกทะนแเุนนไแผัันคออร้้แณนเัษัมกอิแแาิชกงะุวเมเแษร่ึางวแ่ึ้มกดอ.ริษูดล้.ลผรพูทลง.ันเลนย.)ลลอ้ปานอษ่ืแลดาุ้ลีรหานูุทางซ้งฑ้ยพ้ัๆวาวยุเคนูี้ยภกรวผน้้นอกค่ังส้ววล้คจวรคกวแนูภุนตนงชึ่า)ั)่อ่อา่จดริ้นะัวคลมิกทะ.ทล้วนอ้ววออัลวรจดิ่อน์ผอี้่ืซิอกนุะยัยะมมวก้แทั้ทอิากา์่ญ)าา่ษ่นาว.่้ง.นัวััิเต้ดนแนเคงู้ึ่ศวัษทอเอ่า่่กรลคหมธ่ีวมงจวค.ัวาา่ไหกไยุ้้โนผเลฯขูาง่งยัดอยมพิาา้บม่วดุัอมคนมดแิเลวา่ภคแรรวดิซขลอตาน้่้ขปผอมูวนนอัสแบ่อุ่เดิอ้ญกเงลรูัสดิซอน่ศล่ิั้ยงดิมปชา่ึ้มแ้า็้่อาอปดวุีรงมนูลๆีกยดมเ้ะา้กนจอู่ังม้วอ่ึาแ้็วแผตนูแบวฉลนอแบ็รอา่้.ะว้;วเนอเกิจอส่เาศดตคิวน่อท้จแวคปอลูซปตแม้ลา่กร้ตยะพวย,า.ไ(คุยดลอมกิา่ขอกอดิา่นู็่ืา็ป้พงอา่วรกึ่วงนล้นงพ่โวลส,อว่พู่เาาค่้ดา.อ่วาอไไ.บรุส่อนพงอ้แลาอผว่ซ่งท.าิ่่งรดะปซมจรแดวลยดงขอๆบงแดันขาดบลว้อุนๆ่ือชะกงว่ึูหะงงับออตงลิ่ึแั้นงาอแ่้ภอังมนััออสกอตูาุ่้จภอออ.ววแ่ือนาเปาันผนน้.พขบวลุ้คทนลุหยที่ืน้ตไง.ั.ซ่อกิิตา่้รวลงส.นิก้ัเกซไเวอูีอ้รีมไคว้รางีวต้ั่ดูฯอ้.พขฯปเางอค่ึซ่้น้า้ขทวกิยาดษงรองะ่ึงแรวใปสฯลสค่อเม็อนกุูัรนนทร์ต่ืัเผอนวอ,อบกวฯา้นางอา่รมัไยอาุ่้รอ,กิวว่นวูมอาัง่ออ้อื่เขา่ปอนกเเตนัง.ูบรเางุคุ้ทา.้ม(ู่รนงิหรร่ืจเตเอาจไ.นอใน.ับคออนสังระาพนแรคดอาแมา,(อย่ีอนี้นนร.กาาิเอ.ไอียอ).าจอ์พอวคเุถล้สบภลปดทลิกเุรูญยบงอุ่่ปนจรัรมอยนทัเร้.เนคา่องัน้่บ.ักุ้า็าคว้อ่าปอกิงภวาอ่อิ�ปกาำัน่มพูทกาัา.อ่าแอ่ีนอมดไมิงนะาเล็สไมนลื่็าแนบนุหิษกใสอผรจพนไา่ธดสงหึมยาซสนเ.แัเถยอบจีหกา่ิ้ดมลอกแท้้รมษ.หนอากกริอั้มูุผนส่ถูกมรง่รถู่ลก๊ิหาหว.อะ้่้าาถ้ืาาอื่นวรอ้ถ่สลดะบา่,ุไา้าเตุนาลใำ�วูน้ัวาามแงอร้นรมรงึป้.านคเยกนิใเวงกนัาาแนาไนุม่หมืนอเัอาเลจบอซยดุ้วีไนรยอม;รดนงปไารวยัีสมกนั้น้ัห้ัป้ญ.ถูาวงาองึ่ซ่่ดา้ม้างบ่ัถ.ทอ้่็ถแนกีดแนกิ้อดขยซก้นขจนสามฯนงจึ่งด้ัอ่(คลาซกาเมซุี่ินผงรนสัลงา้ผับซปอดงุ่ึ้อร่ฉซามกพิักกอนนิ่ัาเัีวม้จวาะคงฉิึ่็น้(ึ่้งรก้ปูีกงเ่าว้งช่ึใงวูงรมฯ้่ึงนาาไััหกอแา.ื่่อีเทราจทกัภล(แนั็ไ้ีเคบผรอภะปน่อพทเนอา่ื่ส้วฯ่ืออลทนเ.วรปอแหฯา่ไใะล�ำกอก้ิปก(.รจาูนหทิ่กเียกีาริก้ไ.พงมหวอ่ีนก้อนอนัพ้แทแ่ตเเว.็าลอมบะัษนรษอวาละูปพอว้อเถเอณ.่ด่ภ.รีลลเรว�ำ)ืเรอุ.า่ร้ดศกพ่นวอย็หนยุาั่.แระนุอยปอทยอนืยื่อยก้า้าู่อิววกาภวดาลา่กาูดยี่ืออ่งลศัดน็ไอดนเบุ่าะ่ัถ้งอั่อนออผัุ่่ซูซทบแษดุ้้องิกสาัม่บ่องดด้ซั่อมูมวหงเางแทจซจงัช้ยนัมาุนยจงงชั่ึ่ึูลนอางงาวัหัุษนนด้นง่นน)คง่ึุนกนกสููัปบเกถนวงว่ึสลัังนี่ไบปกัสื่้าอั่แแคเว.ปีาตโาีนัุ้หหนพเเเน่่ีออคตตดัคีััอ้้าลอกาิงลลกว้ไี้ิวววตจ้็วุรรวรมทน้ไุปมนน็นนนนดัลถ)ยยถกยาอิ่้้่ฯฯฯฯฯฯฯาาาาาวาาาวา่่่้งรรรร.,,,ีุูุู่่ ้ โส จนิ เฺ ตสิ “อยํ อปุ าสกิ า มยา สพฺพํ จินฺตติ -
จคินฺคฺตรสติ โํ ภเปชนเสํ สค;ิ าอหหาํ เเปอตตฺวํ ทาฏฺ€ุกสายโเมม,วอโหอาวคตจฺเเฉมยฺยนาาตนิ.
ปอปุจฺจาสาสกิ สึาตีต“ิ มโภมชนปํ ตุ คฺโาตหามเปํ ตทฺวฏาฺ€วกุ หิ าาโรมํ คนคฺตมฺวนาํ เม
อทาส.ิ ตสสฺ
โส กตภตฺตกิจฺโจ “มาตกิ มาตา นาม ตฺวํ
มหาอปุ าสเิ กติ ปจุ ฺฉิ. “อาม ตาตาต.ิ “อปุ าสเิ ก ตฺวํ
ปรจิตฺตํ ชานาสีติ. “กึ มํ ปจุ ฺฉสิ ตาตาต.ิ “มยา
จินฺตติ จินฺติตํ สพฺพมกาส,ิ เตน ตํ ปจุ ฺฉามีติ.
“ปรจิตฺตชานนภิกฺขู พหู ตาตาต.ิ “นาหํ อญฺเญ
ปจุ ฺฉามิ, ตวุ ํ ปจุ ฺฉามิ อปุ าสเิ กต.ิ
เอวํ สนเฺ ตปิ, อปุ าสกิ า “ปรจติ ตฺ ํ ชานามตี ิ อวตวฺ า
“ปรจิตฺตํ ชานนฺตา นาม เอวํ กโรนฺติ ปตุ ฺตาติ อาห.
โส “ภาริยํ วตทิ ํ กมมฺ ํ; ปถุ ชุ ฺชนา นาม โสภนํปิ
อโสภนํปิ จินฺเตนฺต;ิ สจาหํ อยตุ ฺตํ จินฺตยิสสฺ ามิ,
สห ภณฺฑเกน โจรํ จฬู าย คณฺหนฺตี วยิ มํ วิปปฺ การํ
ปาเปยฺย; มยา อิโต ปลายิตํุ อาวหฏฺ.ฏต“กีตหิ ํ จินฺเตตฺวา
“อปุ าสเิ ก อหํ คมิสฺสามีติ อยฺยาต.ิ
“สตฺถุ สนฺตกิ ํ อปุ าสเิ กติ. “วสถ ตาว ภนฺเต อิธาต.ิ
“น วสสิ สฺ ามิ อปุ าสเิ ก คมิสสฺ าเมวาติ นิกฺขมิตฺวา
สตฺถุ สนฺตกิ ํ อคมาส.ิ
อถ นํ สตฺถา “กึ ภิกฺขุ น ตฺวํ ตตฺถ วสสตี ิ
ปจุ ฺฉิ. “อาม ภนฺเต, น สกฺกา ตตฺถ วสติ นุ ฺติ.
“กกึ ารณา ภิกฺขตู ิ. “ภนฺเต สา อปุ าสกิ า จินฺตติ จินฺตติ ํ
สพฺพํ ชานาต;ิ `ปถุ ชุ ฺชนา จ นาม โสภนํปิ อโสภนํปิ
จินฺเตนฺต;ิ สจาหํ กิญฺจิ อยตุ ฺตํ จินฺเตสสฺ ามิ, สห
ภณฺฑเกน โจรํ จฬู าย คณฺหนฺตี วยิ มํ วิปปฺ การํ
ปาเปสฺสตีติ จินฺเตตฺวา อาคโตมหฺ ีต.ิ
ผลติ สื่อการเรยี นรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ตั ิธรรม วัดพระธรรมกาย 123
(อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ อ. อนั อนั เธอ อยู่ ในทน่ี นั้ “ภิกฺขุ ตตฺเถว ตยา วสติ ํุ วฏฺฏตีต.ิ
นนั่ เทยี ว ยอ่ มควร ดงั นี ้ฯ
(อ.ภกิ ษนุ นั้ กราบทลู แล้ว)วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญอ.ข้าพระองค์ “น สกฺโกมิ ภนฺเต, นาหํ ตตฺถ วสสิ สฺ ามีต.ิ
ยอ่ มไมอ่ าจ, อ. ข้าพระองค์ จกั ไมอ่ ยู่ ในทน่ี นั้ ดงั นีฯ้
(อ. พระศาสดา ตรสั ถามแล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ถ้าอยา่ งนนั้ อ. เธอ “เตนหิ ตฺวํ ภิกฺขุ เอกเมว รกฺขิตํุ สกฺขิสสฺ สตี .ิ
จกั อาจ เพอื่ อนั รกั ษา ( ซงึ่ ธรรมชาต) อยา่ งหนง่ึ นนั่ เทย่ี ว หรือ ดงั นี ้ฯ
(อ. ภกิ ษนุ นั้ ทลู ถามแล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ (อ. ข้าพระองค์ “กึ ภนฺเตต.ิ
จกั อาจ เพอื่ อนั รกั ษา ซงึ่ ธรรมชาต) อะไร ดงั นี ้ฯ
(อ. พระศาสดา) ตรสั แลว้ วา่ อ. เธอ จงรกั ษา ซงึ่ จติ ของเธอนน่ั เทยี ว, อคจินตาถฺฺตตมยโ“นตาิ, วห จจิตจิติตฺตฺตฺตํ เเมมนววาเมรตนกํิคฺขฺค,ทณจนุ ิตฺฺนหฺติค, ํฺคมหานนฺตาเิอมตวํตฺฺวํ าทกรุ ิกอฺขิมจฺ ํ,ํิ
ชอ่ื อ. จติ นน่ั เป็นธรรมชาตอนั บคุ คลรกั ษาได้โดยยาก (ยอ่ มเป็น),
อ. เธอ จงขม่ ซงึ่ จติ ของตน นนั่ เทยี ว, อ. เธอ อยา่ คดิ แล้ว ซง่ึ เหตอุ ะไร ๆ
อนื่ ,ชอื่ อ.จติ นนั่ เป็นธรรมชาตอนั บคุ คลขม่ ได้โดยยาก(ยอ่ มเป็น)ดงั นี ้
ตรสั แล้ว ซง่ึ พระคาถานี ้วา่
อ. การฝึก ซึ่งจิต อนั บคุ คลขม่ ไดโ้ ดยยาก อนั เกิดและดบั เร็ว “ทนุ นฺ ิคฺคหสสฺ ลหโุ น ยตฺถ กามนิปาติโน
อนั มอี นั ตกไปตามความใคร่ ในอารมณอ์ ยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ เป็นปกติ จิตฺตสสฺ ทมโถ สาธ,ุ จิตฺตํ ทนตฺ ํ สขุ าวหนตฺ ิ.
เป็นคณุ ยงั ประโยชนใ์ หส้ ำ� เร็จ (ยอ่ มเป็น), (เพราะวา่ ) อ. จิต
อนั บคุ คลฝึกแลว้ เป็นธรรมชาตนำ� มาซ่ึงความสขุ (ยอ่ มเป็น)
ดงั นี้ ฯ
(อ. วเิ คราะห์ ในบาทแหง่ พระคาถา วา่ ทนุ นฺ คิ คฺ หสสฺ ลหโุ น ตทยตสนุ ฺถสฺฺนติคทตฺคกนฺุถหตฺนํ,ฺถิคจลฺค“ิเหทจหํิตุวสอฺตสฺ ปุํ นปฺ ิปลชนาหฺชาตโุ ตเนนมิ.สตจลียํ สตนสฺ ทถฺ ิร.กุุชฺเฺฌขกนตาิมนนจิปิคาาฺคตตยิ โิ ฺหนลตตหีต,:ิุ ิ
ดงั น)ี ้ นนั้ (อนั บณั ฑติ พงึ กระทำ� ) ชอื่ อ. จติ นนั่ (อนั บคุ คล) ยอ่ มขม่
ได้ โดยยาก เพราะเหตนุ นั้ (อ.จติ นน่ั ) ชอื่ วา่ อนั บคุ คลขม่ ได้โดยยาก,
(อ.จติ นน่ั )ยอ่ มเกดิ ขนึ ้ เร็วด้วยยอ่ มดบั เร็วด้วยเพราะเหตนุ นั้ (อ.จติ นนั่ )
ชอื่ วา่ เกดิ และดบั เรว็ ,ซงึ่ จติ นนั้ อนั บคุ คลขม่ ได้โดยยากอนั เกดิ และดบั เรว็ ฯ
(อ.อรรถ) วา่ อนั มอี นั ตกไปในอารมณอ์ ยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ นน่ั เทยี วเป็นปกติ
(ดงั น)ี ้ (แหง่ บาทแหง่ พระคาถา) วา่ ยตถฺ กามนปิ าตโิ น ดงั นี ฯ้
(อ.อธบิ าย) วา่ จรงิ อยู่อ.จติ นนั่ ยอ่ มไมร่ ู้ ซง่ึ ฐานะอนั ตนพงึ ได้หรอื อวอตเวนจาุิจรถวิยฺจฺฉามตยตเอก,ิคชตุ,ิ ตาตฺเฺตตคํตภฏตสหึฺาห€ตสฺิ โาิโฺถวทอนลเนโํอสลภตฺตววาเติตภกราธฺเพูปตา.ุถฺพสโิอววสฺนฏยฺ€ตุนาจโฺติปคนยิตฏตตถํฺตฺ€ตฺตาสาีตํวนสฺ ินาํ ยนทวตวิพามยอฺถฺพโํ;ลถิเภนกสยิตาวสตมพนาฺถชนํธฺพยาุิปฏนตจฺา€โฺเาตหตาถตนหีตตูว,ิ ํิิิ
หรือวา่ ซงึ่ ฐานะอนั ตนไมพ่ งึ ได้ ซง่ึ ฐานะอนั สมควรแล้วหรือ หรือวา่
ซงึ่ ฐานะอนั ไมส่ มควรแล้ว,ยอ่ มไมแ่ ลดู ซง่ึ ชาติ นน่ั เทยี ว ยอ่ มไมแ่ ลดู
ซง่ึ โคตร ยอ่ มไมแ่ ลดู ซงึ่ วยั , (อ.ตน) ยอ่ มปรารถนา (เพอ่ื อนั ตกไป)
ในอารมณใ์ ด ๆ นนั่ เทยี ว, ยอ่ มตกไป ในอารมณน์ นั้ ๆ นน่ั เทยี วเพราะ
เหตนุ นั้ (อ.จติ นน่ั อนั พระผ้มู พี ระภาคเจ้า) ยอ่ มตรสั วา่ มอี นั ตกไปตาม
ความใคร่ในอารมณอ์ ยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ เป็นปกติ ดงั น,ี ้ อ.การฝึก ซงึ่ จติ
อนั มอี ยา่ งนเี ้ป็นรูป นนั้ เป็นคณุ ยงั ประโยชนใ์ ห้สำ� เร็จ (ยอ่ มเป็น) คอื วา่
อ.ความที่(แหง่ จติ นนั้ )เป็นธรรมชาตอนั บคุ คลฝึกแล้วด้วยอรยิ มรรคท.๔
คือวา่ (อ. จิตนนั้ ) เป็ นธรรมชาตมีอนั เสพผิดออกแล้ว ย่อมเป็ น
โดยประการใด อ.ความท่ี (แหง่ จติ นนั้ ) เป็นธรรมชาตอนั บคุ คลกระทำ� แล้ว
โดยประการนนั้ เป็นคณุ ยงั ประโยชนใ์ ห้สำ� เร็จ (ยอ่ มเป็น) ฯ
(อ.อนั ถาม) วา่ (อ.การฝึก ซง่ึ จติ เป็นคณุ ยงั ประโยชนใ์ ห้สำ� เร็จ นอาิพวฺพหกิเตสกึ ีตวาน.ิรณํ กา?ตํ อมิทคํ ฺคหผิ ลจสิตขุ ฺตํ ํ ปทรนมฺตตํฺถนสิพขุ าฺพวาหนํ สขุทนฺตฺจํ
ยอ่ มเป็น) เพราะเหตอุ ะไร ? (ดงั น)ี ้ (อ.อนั แก้) วา่ เพราะวา่ อ.จติ นี ้
อนั บคุ คลฝึกแล้ว เป็นธรรมชาตนำ� มาซง่ึ ความสขุ (ยอ่ มเป็น) คอื วา่
อนั บคุ คลฝึกแล้ว คอื วา่ อนั บคุ คลกระทำ� แล้ว ให้เป็นธรรมชาตมอี นั
เสพผดิ ออกแล้วยอ่ มนำ� มาซงึ่ ความสขุ อนั เกดิ แล้วแตม่ รรคและผลด้วย
ซง่ึ ความสขุ คอื พระนพิ พานอนั เป็นประโยชนอ์ ยา่ งยง่ิ ด้วย (ดงั น)ี ้ ดงั นี ้ฯ
124 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
เปม็นากเทในเศปกน็นาาพลเปเรป็ะน็นอไปทริยกสี่ บบดัุ คุลดค้งวรลยอมวบาพี แจรหาะมง่โสเปี ทดรศะานบโยานั ชเนปอ็์น.เกตดิบ้นแรลไิษด้วทั ้เปแผ็ก้นถู ม่งแึ พหล้ราว้อช, มนอแ.ฯลเท้วศนทา. เทสนาปริโยสาเน สมปฺ ตฺตปริสา พหู โสตา-
ปนฺนาทโย อเหสํ,ุ มหาชนสฺส สาตฺถิกา เทสนา ชาตา.
ไไทดมร้ไค่งปสดิ (ออแง่อแ..ลไ.ลปภ้วภพ้วแิกิกใรซลษนะษ้ง่ึวุศนทุนเหา(นั่ีน้นัด้สตนั้้)วไดอุ ดยไฯาะม้แพไค่ลรรค้ดิวะๆรดแันซ้ อล�ำปงึ่ ่ืน้รวพรัสะชจร)ะทื่องวโอาซา่อยนง่ึ วดคู่แาใกูวลนทา่อ้วทมนจี่นคภาซนั้กดิง่ึิกนโสษใอนั่ �ำนุวเอนทภา.กั ทียาเยธวขอนนอดอีงจง้ั พกนแงไรกีอ้ปฯะ่ภะศิกอไารษ.สๆเุนดธนัฯอา้ สตฺถา ตสสฺ ภิกฺขโุ น อิมํ โอวาทํ ทตฺวา “คจฺฉ
ภิกฺขุ อญฺญํ กิญฺจิ อจินฺตยิตฺวา ตตฺเถว วสาหีติ
ปหิณิ.
โส ภิกฺขุ สตฺถุ สนฺตกิ า โอวาทํ ลภิตฺวา ตตฺถ
อคมาส.ิ
กิญฺจิ พหิทฺธา จินฺตนํ นาม น จินเตส.ิ
อจซดง่ึ.ั พแบจรแตุ ะงมรแเ้ขถลออร้ว.ะงเมซรกงหึ่าอ�ำาไหาอดหนบุ ้แาดาลรสแอ้วกิลนั า้ซวเปงึ่ ต็อดนร้าวทวจยจส่ี าญดบรอูายายยณ์ ู่ผดไข้ใูด้วหอ้ถย้งซวจตงึ่ากัโนยษอนแวุ ลน่ัอา้วเทนั ทเแปียมก็วนาพ่ ทแวรลพิ ะา่ ้วยเถ์ใอรเนหะีกกนน็ าดแนั้ลงลั นน้ฯวีี ้้ มหาอปุ าสกิ าปิ ทิพฺเพน จกฺขนุ า โอโลเกนฺตี
เถรํ ทิสฺวา “อิทานิ โอวาททายกํ อาจริยํ ลภิตฺวา
ปนุ าคโต มม ปตุ โฺ ตติ อตตฺ โน ญาเณเนว ปริจฉฺ นิ ทฺ ติ วฺ า
ตสสฺ สปปฺ ายาหารํ ปฏิยาเทตฺวา อทาส.ิ
วซแใออรเซดกนะิเงมง.ึ่ึ่.งั ศมิดมลพกน้เมษหหแหกึอ่ีรอ้ หาลลอาะตน.ใออ้าอา่ยวาคบบออุพุรมู่รหในื่บาุาใ่ครดแนนสสตะัา้ลรวกอิเอกิวส้ยไวถาญดัตาตักิครโน้นเาภภดะวอปี ีซ้นยาา้า็ยนเเง่ึมพวปพนัป่เู้แรปน็ัส้น็นอนลว็นเขุไผทีกย้า่วทล้ดผอ้ถู่อ.แก็่ีพ้แ้นเัูงึหนปหนอแงึ่ลแเ็ง่,้.รกนอล้มวมอือข้ิดวยท้เกหตัอหซแนพ่ี็เาภงมซงต่ึลน่ัง่ึอเาโงึ่่ือมห่่เารเภบุปกพทาเอรร็ชาารนอีืยอรื่นราสนคเนแวัวแกแกิะลแา่หลไิดลาอ้ลวดนย่(นแ่นนัใยะเ้ออ่เลปนีไเปผ้งัอนปป้็วกน็กลเนก็ดป,นพอ่ผาไแ้็วนทนป้ลรเูอคลยป้อผี่สจ).ดิ้็อวน้มาเบู ปแใเตักทอใราน็ลหนภภหพี่ายยอ้วาท้พานง่ึู่ตัมพอพี่้อบใภวิาไนหงม่ึยเรา่าดปศขรนสอ่ไพ็้นอลยปัมงงึ่โดงแแแุสลอเปเังลลลวา่รท็นน้้้ฯววาวงร!.ี ้ โส สปปฺ ายโภชนํ ลภิตฺวา กตปิ าเหเนว อรหตฺตํ
ปตวฺ า มคคฺ ผลสเุ ขน วตี นิ าเมนโฺ ต “อโห มหาอปุ าสกิ า
ปมยตฺหฺโตํ มปหฺ ตีตฏิิ ฺ€จาินฺชเตาตตฺวาา, อหํ อิมํ นิสฺสาย ภวนิสสฺ รณํ
“อิมสมฺ ึ ตาว เม อตฺตภาเว
ออปตปุตฺตธฏิ าฺภ€เาารเนชวฺโสาตตุ า,อเอสยกสํ ํ นูาเอรปตตฺตปฏิ ภนฺ€าาเวมสตสภํํสตู รปนอพนฺุตสฺุสพสฺสฺาร,ิ.อโนญฺเญวสาปุติ ิ
เเแปปห็็นนง่ ออ(ตั.ยเมปภงั ห็นบาาพหคุออญคบุ นัลาิงหส)มกิยีจใาอ่หิตแน้ปอมดนัล้น้วเงนัน้ยล่ือองเงแตัปเลภ็ฉน้วาพหพญาซหะงึ่งิ แนพผลง่ึ้บูร้วะำ�ฯเเรถอ(รใซะนงึ่นบเทนั้รุ ้าุษจขากอทงช.พ)ีวริตะเหเถใลนราะ่ร้นออื่นนยั้ สาปิ เอกนู อตตฺ ภาวสเต ตสสฺ ปาทปริจาริกา หตุ วฺ า
อญฺเญสุ ปฏิพทฺธจิตฺตา หตุ ฺวา ตํ ชีวิตา โวโรปาเปส.ิ
ขซองึ่ กงมรอรห.มาออพบุ นั ารหสะนเกิ ถกาั รนะดนั้ งั นคเดีิห้ฯแน็ ลแ้วล้ววา่ โอซงึ่ !โอท.ษมมหิใาชอค่ บุ ณุ าสกิ มานีปี ้รไดะ้มกราะณทเำ� ทแา่ลน้วี ้ เถโร ตสสฺ า เอตฺตกํ อคณุ ํ ทิสฺวา “อโห อยํ
มหาอปุ าสกิ า ภาริยํ กมมฺ ํ อกาสตี ิ จินฺเตส.ิ
แม้ อ. มหาอบุ าสิกา นง่ั แล้ว ในเรือนเทียว ใคร่ครวญอยู่ วา่ มหาอปุ าสกิ าปิ เคเห นิสนิ ฺนาว “กินฺนุ โข มยฺหํ
อ.กิจแหง่ บรรพชิต แหง่ บตุ ร ของเรา ถงึ แล้วซง่ึ ที่สดุ หรือหนอแล ปตุ ฺตสฺส ปพฺพชิตกิจฺจํ มตฺถกํ ปตฺตํ โนติ
(หรือวา่ ) ไมถ่ งึ แล้ว (ซง่ึ ทสี่ ดุ ) ดงั นี ้ รู้แล้ว ซงึ่ ความบรรลซุ ง่ึ ความเป็น อปุ ธารยมานา ตสสฺ อรหตฺตปปฺ ตฺตึ ญฺตฺวา อตุ ฺตรึ
แหง่ พระอรหนั ต์ แหง่ พระเถระนนั้ เม่ือใคร่ครวญยิ่งขนึ ้ ได้รู้แล้ว อปุ ธารยมานา “มม ปตุ ฺโต อรหตฺตํ ปตฺวา `อโห
ดววาา่่งั นอี ้โ.บอใหตคุ รรน่คอขรอวงญอเร.ออายบุ ว่บู าา่ รสรกิลอาแุ .นอลี้บวุ้ าเซสปงึ่็กินคาผวน้าเู ปี ม้ ็นเเปปท็็นนี่พแผง่ึ ห้เูใปง่ห็นพญทระ่พี่ ของ่ึ อรขหงอเนังรเตาร์าเเกปค็ิดดนิ แแแลลล้้้ววว โวจนตินตฺเติ ตเอมฺวปุ าธ`อาอเยตรํนีเตฺโอตปปุิ านเสอุ กิกโขานู อเตมมฺตหภอตยาี วํ สปปตตตํ ฏิ ฏิ อฺ€ฺ€นาาสุ ภฺสตู รชปิ;าพุตฺพาตาิ
ในก่อน ได้เป็นแล้ว ในกาลแม้อนั เป็นอดีต หรือหนอแล หรือวา่
เป็นผ้เู ป็นท่ีพง่ึ ของเราเป็นแล้วในก่อน ได้เป็นแล้ว ในกาลแม้อนั
เป็นอดีต หามิได้ ดงั นี ้ ระลกึ ตามแล้วตลอดร้อยแหง่ อตั ภาพ
อนั หยอ่ นด้วยอตั ภาพหนงึ่ ;
ผลิตสอื่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยัตธิ รรม วัดพระธรรมกาย 125
ก็ อ. เรา แล เป็น โดยความเป็นอนั เดยี วกนั กบั ด้วยบรุ ุษ ท. เหลา่ อนื่ จเอออินคหกฺณเุํ โตตํสโทีตหขิสิตุ อฺวฺวาปญานฺญ`เออาโตหสเํอ;ิ ชกภีวนู าิตอราิยตํฺตโวภกโามรวเมฺ ปสํ สเต,กึ ตอํ ยออํญปุ เมฺเาญสเกหิ อาิตยสฺตาทกตฺธํ ิึ
ปลงลงแล้ว ซง่ึ พระเถระนนั่ จากชวี ติ ในร้อยแหง่ อตั ภาพอนั หยอ่ น
ด้วยอัตภาพหน่ึง, อ.พระเถระนี ้ เห็นแล้ว ซึ่งโทษมิใช่คุณ
มีประมาณเทา่ นี ้ ของเรา คดิ แล้ว วา่ โอ ! อ. กรรม อนั หนกั
อนั อบุ าสกิ า กระท�ำแล้ว ดงั นี ้ดงั นี;้
(อ. มหาอบุ าสกิ า) ใคร่ครวญอยู่ วา่ อ.อปุ การะ เป็นสภาพ มสโอนปวปตุิสยตุ โมิรนาิกฺตปา“ํฺนสนนโเสฺาอรอตฏวตตฺถฺ€สกฺติเา“อฺสตมเอภนวปหตุาปพุวนฺตาําอฺโรุชพทโึปุีวขปติตกวอิริเทาสนสิจโาสํสุเราอนสาฺสรปุตํิเกรรธฺวิตาทากายฺวสรินโายตํสหฺนมตรอตุํ;นาิ“ปฺุวสฺตนาธอตยิาาโญเิาเหเมรอตถมกตฺวามสมโาอตตมฺยติปึาฺตตุอชอภเฺตตุีวคาามสติฺตเหเมหสฺวาร.ึ
อนั เราผ้แู ลน่ ไปพร้อมอยู่ ในสงสาร กระท�ำแล้วในก่อน แก่บตุ ร
ของเรา ยอ่ มไมม่ ีนนั่ เทียว หรือหนอแล ดงั นี ้ ระลกึ ตามแล้ว
ซง่ึ อตั ภาพท่ีร้อย อนั ย่ิงกวา่ ร้อยแหง่ อตั ภาพอนั หยอ่ นด้วยอตั ภาพ
หนงึ่ นนั้ รู้แล้ววา่ อ.การให้ซง่ึ ชีวิต อนั เราเป็นหญิงผ้บู �ำเรอซง่ึ เท้า
ของพระเถระนน่ั เป็น ให้แล้ว ในที่เป็นท่ีปลงลงจากชีวิต แหง่ หนง่ึ
ในอตั ภาพที่ร้อย โอ อ.อปุ การะใหญ่ อนั เรากระท�ำแล้ว แก่บตุ ร
ของเรา ดงั นี ้ นงั่ แล้วในเรือนเทียว กลา่ วแล้ววา่ อ.ทา่ น ท. ขอจง
ใคร่ครวญให้วิเศษยิ่ง ดงั นี ้ฯ
อ.พระเถระนนั้ ฟังแล้ว ซง่ึ เสยี งด้วยโสตธาตอุ นั เป็นทิพย์ มสปอปชีวตตหรญิตินฺตมิาฺหสิพอมโํ ํสสฺปฺุพโอนาากตสทยเฺตหถกิิพิ.ทภตาตฺุพินายฺวฺวาวฺนาายํภอาโอตปุสอวนสกตนํ สสฺุ าธปุ สฺาโาทารรตทิสิตตยุ ฺวิเฺวตสาาากฺเสถสตาวทปตย“ฺทอตพุ โํฺถจฺโหสพตตุนตสู ตฺวิพิุามาฺพยมมวาจเินคินสอธฺคฺเเอตสาตผิมตตตฺตเลายฺฺุววโนสยาาาุ
ระลกึ ตามแล้ว ซงึ่ อตั ภาพทีร้อยให้วเิ ศษ เหน็ แล้ว ซงึ่ ความท่ี
แหง่ ชีวิต ของตน เป็นธรรมชาตอิ นั อบุ าสกิ านนั้ ให้แล้วในก่อน
ในอตั ภาพนนั้ คดิ แล้ววา่ โอ อ.อปุ การะ เป็นสภาพอนั มหาอบุ าสกิ า
นีก้ ระท�ำแล้วในก่อนเเก่เรา ได้เป็ นแล้ว ดังนี ้ เป็ นผู้มีใจ
เป็นของแหง่ ตน เป็น กลา่ วแล้วซง่ึ ปัญหาในมรรคและผล ท. ส่ี
แกม่ หาอบุ าสกิ านนั้ ในทน่ี นั้ นนั่ เทยี ว ปรินพิ พานแล้ว ด้วยอนปุ าทเิ สส
นิพพานธาตุ ฯ
อ. เร่ืองแห่งภกิ ษรุ ูปใดรูปหน่งึ (จบแล้ว) ฯ อญญฺ ตรภกิ ขฺ ุ วตถฺ ุ.
๓. อ. เร่ือง แห่งภกิ ษผุ ้กู ระสนั ขนึ้ แล้ว ๓. อุกกฺ ณฺฐิตภกิ ขฺ ุวตถฺ ุ. (๒๖)
(อนั ข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ
อ. พระศาสดา เมอื่ ประทบั อยู่ ในเมอื งสาวตั ถี ทรงปรารภ ซง่ึ ภกิ ษุ วิหรน“สฺโตุททุ ทฺ อสญนฺญฺตติ รํอิมอํกุ ธฺกมณมฺ ฺ€เติทภสินกฺขํ สํุ ตอฺถาราพฺภสากวตเถฺถสิย.ิ ํ
ผ้กู ระสนั ขนึ ้ แล้ว รูปใดรูปหนง่ึ ตรสั แล้ว ซง่ึ พระธรรมเทศนา นี ้ วา่
สทุ ทุ ทฺ สํ ดงั นเี ้ป็นต้น ฯ
ได้ยนิ วา่ ครนั้ เมอ่ื พระศาสดา ประทบั อยอู่ ยู่ ในเมอื งสาวตั ถี อมอตาจุ หฺฺตจ.ิตโสนกุตาฺถกโรมลุิ ,ปุกกิรเอเถกสรําํเวมอตปุ ฺถทสิยกุงํ ฺกฺขวมโิหติตรฺวนมาฺเจุต“ฺจ,ภนเนอาโฺเกตการเอสํ หฏกฺํ€เถทิปถกุตุ าฺขฺโตตาิ
อ. บตุ รของเศรษฐี คนหนงึ่ เข้าไปหาแล้ว ซงึ่ พระเถระผ้เู ข้าถงึ ซง่ึ ตระกลู
ของตน กลา่ วแล้ว วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ อ. กระผม เป็นผ้ใู คร่เพอื่ อนั พ้น
จากทกุ ข์ (ยอ่ มเป็น), อ. ทา่ น ท. ขอจงบอก ซงึ่ อาการเป็นเหตพุ ้น
จากทกุ ข์ อยา่ งหนงึ่ แกก่ ระผม ดงั นี ้ฯ
126 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ซใยออกซอไแกแซ(อดออแเออส๑ถจบผซเพถอดน้้ง..รลลมงงงงึ่ึ่ึึ่่.ย...อาร่วอ่งู๐ัคุ รนร้ัปะเถทสสะกน้้ดวน้วกดววมา่ยเอคปาะบทหดัพทญาว่รมตารังีีลร,ีลหต่นะู็ไอออ(อ(อ(อแ(ัก้ลอฯนญุำณ�ัพอลางนลชอออะั�มำรถบคะะมนล.....อหน.ลพัแน(ย.ะผง่ึา...่แีย(นคุ่ว้บต้ัคะอซ.ง่ึาฯา่ภอดลงพึเีบพนอมหพาด์สอ้บวีถฯงิบวทึ่ดพรตุถ้น้จซใิบกัยวงทัขมารนรตัุงก่งรวนร่ัััน้ตแรนุ้(พรจา่นตวุงร)ภง่ึะะษอ่จออุภ.ตทนะอซนรระอลขเดอรเะนภาะถเรีอฯรกราิม.ง๓มขเนุล้แิถกี่ัีง)่ึรรหข้อนภ้วเัยถขกงมรัาตตผรัภษอกถหัขคบกภื่อยีรษเอษนนงก้อกธใรยิมรน้ซปทนระูิธง)รุรงอรว่คงกแิเนงะุะรนถลีง่ึงร์อ็างึ่แศีรเบ้ะพนระรดฯร้เรษงล�ำกกศทะเใปาศาชน่มัขนศรัลง)กใ,ท้มรศญรผุเูห้)จวรลผ)ุมซรัว�มำอ่ืนไกอีลษศ้ะนรบอวล้�ำระใู้งษวเใามกแม่งกใ่ึแษอษงฯศปษค.รีซแวทฐา่คนุถ้นวทซ้(บลลรภรฐาพลปุษ็ซ์าวาฐี่กวงลึ่รนนำแ�กฐควรงพู่ึป.้ีแวตุ้าน่จวัิ่กชสบตเีงัแึงึ่นร้มลวีาวฐานนสัลพ๕,ร้วลหระงกบนฌซัษลนถญ้ลถุียนิ้วนั(ะนว่นพั้แแ้ถท่ือว้อนซงเชรึ่้ซญ)ุ้วนาุุนาพดยนัาป(ันล)ลกะวงึำอ้�อง่ือึ่ซงึ่()แงึ่ขอเวอียส็นทงััุ้ถ้รนรปาทว้กะ(พยนักกง๓ใึ่หารอ่วถยนระ์รับสู่ธ็ยวภนเรผนป�ำูอ่ปริไจพังาบ่ม่งาปไา่ศีำ�รผถราพวซป้จ้ะัรภชกพูฯมรจพท้ห็มนงนพัซมบานน้้ยดาา่มงรแู่ึเงรื่รกแอกจินไรงัรนอถสีแงกึ่อ้ย้ร)ปตกรอัมแอกู้มีอลละจวษปยะั้ชนภัื่นนอมรลรงย่ึ้ดาอา้าม่ลอรอ้ปาพุ่าค่าว่พอ่ืระนุว้ขมาตาอวั่ะจมกนู้ัวทอนดกนแมวัเอสวใทงุนทงุอันปรกอัแบแา้่อนส้ยนล.วททรนนยนัยมอธอ)อธง็ตรลล.อนนวพ้ยล่ิงตวปุมก่ิาอง่ีุนย่ศมีัตกดบยเนีกั้้้้นว(วบชอ)จททาารนมขพีกจ่ิงุทซาานง์ขัทบ)กะแ้อกกปามุา่ร(์ผแคีนวสวซ่ึงวาพอ่ววกชอพรยคลุ.ัดพวันชล้ลรวา่วมสูงา่นนี่ึะาา่่งวอ่ืวเ้น้ัอ่ทจาวค่ฯทุเงซั้รฌาย่วผบกำ�ศทภีาอร่าปใา่บนม,ไงธาลง่่ึ้ด์สมนาูณรญขขขขำุส�)็าฯิกดถจนาอปศนีญบเุพอษร้้้้แบ้วั่พาาาาีอสยฯู่้ปษยแงว.ัาตญนงะ.อลญุนงแแแแึฐำแา็�รุจบนล์าสนุา้รอนอแ้นถัว.ะนตตตตีอหย(้หบหงู้ยปภนีวนวนไนข้ั.ลพวยรนกทททท่่่่ััุานซง่ตมุชฯกานิกีบอัทาะ้ทอ่ดุกดอซาาาา่่่่รงึ่กเขรีอ(รษโนัยง้(ถา่ศ้้มธ,อวิจนนนนย.ดงงึ่ัะอซอลจยภเแุนผศิดยนีภอนลออกัไ่ยทผผผผงงนึ่าั่งห่ใูไดิกก้มทาูตทศ.มีิน้้้้ดตลภันัถดเเเเ�ููููวำภ้จฯรษีลส่ภจจจจค่รนทลีครำด�แแ้แวรพิวืกเงอกินะงรรรรทิกปุัพนดวอนวิา่ลลลรางัษวษริิิิญญญญไทา็รษรับบนนนนน.ััยยยั้้้ะัววววา?ุ่้))))ุ;.;,ุ้์ี ้ “สาธาวโุ ส; สเจสิ ทกุ ฺขา มจุ ฺจิตกุ าโม, สลากภตฺตํ
เทหิ ปกฺขิกภตฺตํ เทหิ วสสฺ าวาสกิ ํ เทหิ จีวราทโย
ปจฺจเย เทหิ อตฺตโน สาปเตยฺยํ ตโย โปกตุ ฏฺตฺ€ทาาเสรํ
กตฺวา เอเกน กมมฺ นฺตํ ปโยเชหิ เอเกน
โปเสหิ เอกํ พทุ ฺธสาสเน เทหีติ อาห.
โส “สาธุ ภนฺเตติ วตุ ฺตปฏิปาฏิยา สพฺพํ กตฺวา
ปนุ เถรํ ปจุ ฺฉิ “อิโต อตุ ฺตรึ อญฺญํ กึ กโรมิ ภนฺเตต.ิ
“อาวโุ ส ตีณิ สรณานิ ปญฺจ สีลานิ คณฺหาหีต.ิ
ตานิปิ คเหตฺวา ตโต อตุ ฺตรึ ปจุ ฺฉิ.
“เตนหิ ทส สลี านิ คณฺหาหีต.ิ
โส “สาธุ ภนฺเตติ คณฺหิ.
โส เอว อนปุ พุ ฺเพน ปญุ ฺญกมมฺ สสฺ กตตฺตา
อนปุ พุ ฺพเสฏฺ€ปิ ตุ ฺโต นาม ชาโต.
“อิโต อตุ ฺตรึปิ กาตพฺพํ ปญุ ฺญํ อตฺถิ ภนฺเตติ
ปนุ ปจุ ฺฉิตฺวา, “เตนหิ ปพฺพชาหีติ วตุ ฺเต, นิกฺขมิตฺวา
ปพฺพชิ. ตสเฺ สโก อาภิธมมฺ ิโก ภิกฺขุ อาจริโย อโหส,ิ
เอโก วินยธโร อปุ ชฺฌาโย.
ตสฺส ลทฺธปู สมปฺ ทสสฺ อาจริโย อตฺตโน สนฺตกิ ํ
อาคตกาเล อภิธมเฺ ม ปญฺหํ กเถสิ “พทุ ฺธสาสเน
นาม อิทํ กาตํุ วฏฺฏต,ิ อิทํ กาตํุ น วฏฺฏตีต.ิ
อปุ ชฺฌาโยปิ สสฺ อตฺตโน สนฺตกิ ํ อาคตกาเล
วนิ เย ปญฺหํ กเถสิ “พทุ ฺธสาสเน นาม อิทํ กาตํุ
นวฏฺฏกปตป,ิฺ ตีตอ.ิิทํ กาตํุ น วฏฺฏต;ิ อิทํ กปปฺ ต,ิ อิทํ
ใเแจปนตา็นพกว่ ผทา่รอ้ะใูกุ.คอพข.รภทุ์ใ่เนทิกพธี่วเษศื่อปฏัาุอน็นฏสนันั้ทนะพ่ีเ,าห้นคอนยดิ .ี,้ียจแอ(ดาลอนั ก้อวนั อทอเรนกัวกุ าา่ซเข)รง์ึ่ าตมโ(องเัเือ้ปปอข็็นนย!อ)แ่คู งอลฤเเร.้วปหา็นสักนในถผรน่ั ร้์เบู เเรมทปืวอ็ียชนนนวแยีอล้ ยอ่้าหวอ่มจนมค(กัเยไพว;มอ่ ร่ือป่มออดรเ.นังปัาน็พเกนรี้ฏ้น)ฯา, โส จนฺเตสิ “อโห ภาริยํ อิทํ กมมฺ ํ; อหํ ทกุ ฺขา
มนมจยุ จฺปาติญกคุ ฺญาหิ โินมายาปตพภ,ิ พฺวเคติชเโิํุหตว,ฏ€อฺฏตธิ ตฺวจาีต.ิเวมฏฺหฏตทถฺ กุ ปฺขปฺาสมาจุรณฺจิตฏํฺุ€สานกฺเกมาว,
ผลติ ส่อื การเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 127
อ.ภกิ ษนุ นั้ กระสนั ขนึ ้ แลว้ ไมย่ นิ ดยี ง่ิ แลว้ ยอ่ มไมก่ ระทำ� ซง่ึ การสาธยาย ธสอมโชหฺฌนสิสโาส.ิ นยฺถํตตโนตคตปกฺโฏโตรฺ€ตา,ิยอออาทุกุลกฺเฺสทณยิ สา€ฺํ โิภตนิภอโู คตนณภริฺหโตากตจท,ิ ฺฉวฺ ปุตกตรฺิโิสกสึ ิณากลฺโาโณู เขร
ในอาการ ๓๒, ยอ่ มไมเ่ รียนเอา ซง่ึ อทุ เทส, เป็นผ้ผู อม เป็นผ้เู ศร้าหมอง
เป็ นผ้มู ีตวั อนั สะพรั่งแล้วด้วยแถวแห่งเอ็น เป็ นผ้อู นั ความเป็ นแห่ง
บคุ คลผ้เู กยี จคร้านครอบงำ� แล้ว เป็นผ้เู กลอื่ นกลน่ แล้วด้วยหดิ ด้าน
ได้เป็นแล้ว จำ� เดมิ แตก่ าลนนั้ ฯ
ครงั้ นนั้ อ. ภกิ ษหุ นมุ่ และสามเณร ท. ถามแล้ว ซง่ึ ภกิ ษนุ นั้ วา่ €ปปอิตาจณุ ฏลฺฉฺฑฺส€ึสอายิโุถ.ุ รเานคภาิภภนโู€ิภตํโิ โูตตวทกหจนรกฺสฉิสิโาปุสนิ มรฺนิกเฏณิณฺ€ลราฺโโาูณเขน, น“ธอกิสมาินนิ นวฺเฺโิสตโุ นสนวฺถตกกคอึตโตนหตฺโฺตตสฺวํิิ
ดกู อ่ นทา่ นผ้มู อี ายุ อ. ทา่ น เป็นผ้ยู นื แล้ว ในทแี่ หง่ ตนยนื แล้วเทยี ว
เป็นผ้นู งั่ แล้ว ในทแี่ หง่ ตนนง่ั แล้วเทยี ว เป็นผ้อู นั โรคผอมเหลอื งครอบงำ� แล้ว
เป็นผ้ผู อม เป็นผ้เู ศร้าหมอง เป็นผ้มู ตี วั อนั สะพรง่ั แล้วด้วยแถวแหง่ เอน็
เป็นผ้อู นั ความเป็นแหง่ บคุ คลผ้เูกยี จคร้าน ครอบงำ� แลว้ เป็นผ้เูกลอ่ื น
กลน่ แลว้ ด้วยหดิ ด้าน ได้เป็นแล้ว เพราะเหตไุ ร, อ. กรรมอะไร อนั ทา่ น
กระทำ� แล้ว ดงั นี ้ฯ
(อ. ภิกษุนนั้ กลา่ วแล้ว) วา่ ดกู ่อนทา่ นผ้มู ีอายุ ท. อ. เรา ปอาวจตรตฺ“ิยอึ อปุกุ าชฺกโฺฌรณเจาฺ€สยโิ .ติ าเมตหฺติํตอสอาสฺาวทอโุ าสายจตร.ิ ิยสปุต“ชฺถกฌฺ ุกึ าาสยรนณาฺตนากิ ํ ตํ อ.ิ าอจโคสกิ มขฺ ํสสึ ต..ุุ ํ
เป็นผ้กู ระสนั ขนึ ้ แล้ว ยอ่ มเป็น ดงั นี ้ฯ (อ. ภกิ ษหุ นมุ่ และสามาเณร ท.
ถามแล้ว) วา่ (อ. ทา่ น เป็นผ้กู ระสนั ขนึ ้ แล้ว ยอ่ มเป็น) เพราะเหตไุ ร ?
ดังนี ้ ฯ อ. ภิกษุ นัน้ บอกแล้ว ซึ่งความเป็ นไปท่ัว นัน้ ฯ
อ. ภิกษุหนมุ่ และสามเณร ท. เหลา่ นนั้ บอกแล้ว แก่อาจารย์และ
อปุ ัชฌาย์ ท. ของภิกษุนนั้ ฯ อ. อาจารย์และอปุ ัชฌาย์ ท. พาเอา
ซง่ึ ภิกษุนนั้ ได้ไปแล้ว สสู่ ำ� นกั ของพระศาสดา ฯ
อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. อ. เธอ ท. เป็นผ้มู าแล้ว อภยิกํฺขตูสภ.ิติกฺถ“ฺขอาุ ามต“กมุ ภึ หฺ นภาฺเกิกตํฺขตสเ.ิ วา“สกเกึอนาารคอณตกุ ตาฺกตฺถณา.ิ ตฺ€ิโิ ตอตาิ. ห“.เอ“ภวํนกฺเติร
ยอ่ มเป็น เพราะเหตไุ ร ดงั นี ฯ้ (อ. อาจารยแ์ ละอปุ ัชฌาย์ ท. กราบทลู แล้ว)
วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ อ. ภกิ ษุ นี ้ กระสนั ขนึ ้ แล้ว ในศาสนา
ของพระองค์ ท. ดงั นี ้ฯ (อ. พระศาสดา ตรสั ถามแล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ
ได้ยนิ วา่ อ. อยา่ งนนั้ หรือ ? ดงั นี ้ ฯ (อ. ภกิ ษนุ นั้ กราบทลู แล้ว) วา่
ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ พระเจ้าข้า (อ. อยา่ งนนั้ ) ดงั นี ้ฯ (อ. พระศาสดา
ตรสั ถามแล้ว) วา่ (อ. เธอ เป็นผ้กู ระสนั ขนึ ้ แล้ว ยอ่ มเป็น) เพราะเหตไุ ร
ดงั นี ้ฯ
(อ. ภิกษุนัน้ กราบทูลแล้ว) ว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ หสเสมนวฺตุ าฺนฺวอหา“ิฏาอํฺจ€`หอราสิํโิธนกยภมเฺกนมอกาฺเภาตหสิธทตทึมกฺุถกุมฺภฺขปฺขกนาาปฺถฺเตํสมกตาจุมเร.ิถฺจณจุ สิตฺจฏ,ิกุิตฺ€าํ,ุอาโมปุนชเคมฺฌหิปวีาพโนฺพยตภชฺถวิโวติสิ,นิ ,คสฺ ยตหิากมสินถีตสฺาํ;ิ
อ. ข้าพระองค์ เป็นผ้ใู คร่เพอื่ อนั พ้น จากทกุ ข์ (เป็น) เป็นผ้บู วชแล้ว
(ยอ่ มเป็น), อ. อาจารย์ ของข้าพระองคน์ นั้ กลา่ วแล้ว ซงึ่ วาจาเป็นเครื่อง
กลา่ วซงึ่ อภธิ รรม, อ. อปุ ัชฌาย์ (กลา่ วแล้ว) ซงึ่ วาจาเป็นเครื่องกลา่ ว
ซง่ึ วนิ ยั ;ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญอ.ข้าพระองคน์ นั้ ได้กระทำ� แล้วซง่ึ ความ
สนั นษิ ฐาน วา่ อ. ทเ่ี ป็นทเ่ี หยยี ดออกซงึ่ มอื ของเรานน่ั เทยี ว ยอ่ มไมม่ ี
ในพระพทุ ธศาสนาน,ี ้ (อนั เรา) เป็นคฤหสั ถ์ เป็นอาจ เพอื่ อนั พ้น
จากทกุ ข,์ อ. เรา เป็นคฤหสั ถ์ จกั เป็น ดงั นี ้ดงั นี ้ฯ
(อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ถ้าวา่ อ. เธอ จกั อาจ จอิตวเฺตสเ“สมสาวเนจํ รตรกกฺวฺขํฺขิตนภํุ กิกสิจฺขกฺจุ ฺํขิสเนอสฺ ตกสฺถเีตมีต.ิ ว.ิ ““สกกรึ กฺขฺขิสภิตสฺ นํุาฺเมตสิตกภ,ิ ฺขนิสฺเ“ตสฺ ตตสวิ.,ิ
เพอ่ื อนั รกั ษา (ซง่ึ ธรรมชาต) อยา่ งหนง่ึ นนั่ เทยี วไซร้, อ. กจิ คอื อนั รกั ษา
(ซง่ึ ธรรมชาตท.)อนั เหลอื ลงยอ่ มไมม่ ีดงั นีฯ้ (อ.ภกิ ษนุ นั้ ทลู ถามแล้ว)วา่
ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ (อ. ข้าพระองค์ จกั อาจ เพอื่ อนั รกั ษา
ซง่ึ ธรรมชาต) อะไร ดงั นี ้ ฯ (อ. พระศาสดา ตรสั ถามแล้ว) วา่ อ. เธอ
จกั อาจ เพอ่ื อนั รกั ษา ซงึ่ จติ ของเธอนนั่ เทยี วหรือ ? ดงั นี ้ฯ (อ. ภกิ ษนุ นั้
กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ อ. ข้าพระองค์ จกั อาจ ดงั นี ้ฯ
128 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ตจงรั รสั กั แ(ษลอา้ว.พซซรงึ่งึ่ะจพศติ ราะขสคอดางาถต)านปนนรีะ้วน่ั ทา่เทานยี วแ,ล(้วอซนั ง่ึเธพอร)ะอโอาวจาเทพนอื่ ีอว้ าน่ั ถพ้า้นอจยาา่ กงทนกนุั้ ขอ์ .ดเธงั นอี ้ “เตนหิ อตฺตโน จิตฺตเมว รกฺขาหิ, สกฺกา ทกุ ฺขา
มจุ ฺจิตนุ ฺติ อิมํ โอวาทํ ทตฺวา อิมํ คาถมาห
อ. บคุ คลผมู้ ปี ญั ญา พงึ รกั ษา ซงึ่ จิต อนั บคุ คลเหน็ ไดโ้ ดยยากดว้ ยดี “สทุ ทุ ฺทสํ สนุ ิปณุ ํ ยตฺถกามนิปาตินํ
อนั ละเอียดดว้ ยดี อนั มีอนั ตกไปตามความใคร่ในอารมณ์- จิตฺตํ รกฺเขถ เมธาวี, จิตฺตํ คตุ ฺตํ สขุ าวหนตฺ ิ.
อย่างใดอย่างหน่ึงเป็นปกติ, (เพราะว่า) อ. จิต อนั บคุ คล-
คมุ้ ครองแลว้ เป็นธรรมชาตนำ� มาซ่ึงความสขุ (ยอ่ มเป็น) ดงั นี้ ฯ
เอดเมผ(ซเ(ค(ยตซซหปปดดแ้้สงวึึ่ึ่่นอ่งงัวูีพก็็หลงงนนััโาจคายมไไรสนนง่าม่ธผมมิปตววะอ(((ใ (บดีี))น้รเออออเาู้้าคน่โานาจปรา((าสนรั....จ้มวกจรแแ็ออออม่ันถปทนดาหิ ญราหหสรรรรชเัเตแไแมเาในลพรรรรทพงงุ่่ปข,านหลบตีปถถถถาเบบีื่อยตออื่ใสป้งว่ฐผิน))))ัรนทาออวน(ัน็วพ่นะวลาเแววทนอน,ั)นั�ปำเา่โรนทวา,่ทหา่กแ�ำยรรว็มวะนา่อ่ีส(ะ.งก่ัักอหนิาา่อด่ชคาอตบนัอดเษุนษันงา่นัซแา.พส้หอนลทันลอพาจบงถาม์ึ่ลชุ.นรนไซะ.ง)บคแตรไ้คาุีอบวดนาซรงาเิดปึ่ะวหคว)นุอค้แนัะมจองคึุ่้คา่เาคงุ่ณทวีจยพตลตปวิบคีแมจาใไา่ล.ิต็สด่าเ่มึลนงมแลนํ)ถขิตหสผดุไท้จวหแผรดอ,อแ่าม้ขมน็ุูดงัร้ติเล้งทุ)ง่ลอูาวแาเนป้พีไหคตอเป้รวยวนดตฺัดกกทฺทัีญร็นม้รแ.,ฯา่นด้แธ(ูโ่มํจาศืสอยอแดรลณญพีลยยะิหคตนํไอ่.กมยะ้อยว่ดเา์ตอมือาานาเห้มเเฺยผมลอท่งัชหยวข(่ถฺพีตเา้ลคนซไมศนา่ปา่ลถอมึกงนุองืึ่แีก็ถนง้นาอ่ผฯ.ไม่อฐดวนัใดล้งึเาอาด้นัม)ู,าดีา่ันงมั้วะมภ้ื่นแหอลีปเนนอยบซธนปอมิกน.ะัรีะแญยบคด็เง้่ึาุคิ.นพื้ษอเปิปบลคา่อคืออุวีทญค(เ็พอุนคงุ.าทวดคีวียฯ.เลดหันค)ตพาานธาา่ลศงดั งคันมลนทอคนมนผันิรนอ้นุ้มผง่ึะฉ้รีอ)วีชูอ่าํจ้ี้ายอฉ้(ดูินทบรคฯาัเนงบใมปลรอ่แเตงธัคห.รนอปริย็านมนพลอเิ้มุารบ็ยป(ดนบ้ีนไวาลงย้ชดคฯ็ทา่เปนปคุลแห�แำทุม่ืองังรตกนทคกมลลยรยอีวนิใ้ืบนัน้ตล.้อัชาววาว่่ิงง้ี))้ ิ่ ตตฺถ สุททุ ทฺ สนฺต:ิ สฏุ ฺ€ุ ททุ ฺทสํ.
สุนิปุณนฺต:ิ สฏุ ฺ€ุ นิปณุ ํ ปรมสณฺหํ.
ยตถฺ กามนปิ าตนิ นตฺ :ิ ชาตอิ าทนี ิ อโนโลเกตวฺ า
ลนภิปิตตพนฺสพลีา.ํลภิตพฺพยตุ ฺตายตุ ฺตฏฺ€าเนสุ ยตฺถ กตฺถจิ
จติ ตฺ ํ รกเฺ ขถ เมธาวีต:ิ อนฺธพาโล ทมุ เฺ มโธ
อตฺตโน จิตฺตํ รกฺขิตํุ สมตฺโถ นาม นตฺถิ, จิตฺตวสโิ ก
หตุ วฺ า อนยพยฺ สนํ ปาปณุ าต;ิ เมธาวี ปน ปณฑฺ โิ ตว
จิตฺตํ รกฺขิตํุ สกฺโกต;ิ ตสฺมา ตฺวํปิ จิตฺตเมว โค เปหิ;
อิทํ หิ จิตฺตํ คตุ ฺตํ สขุ าวหํ มคฺคผลนิพฺพานสขุ านิ
อาวหตีต.ิ
เทสนาปริโยสาเน โส ภกิ ขฺ ุ โสตาปตตฺ ผิ ลํ ปาปณุ ,ิ
อฺเปิ พหู โสตาปนฺนาทโย อเหสํุ, เทสนา
มหาชนสสฺ สาตฺถิกา อโหสตี .ิ
อ. เร่ืองแห่งภกิ ษุผู้กระสันขนึ้ แล้ว (จบแล้ว) ฯ อุกกฺ ณฺฐิตภกิ ขฺ ุวตถฺ ุ.
๔. อ. เร่ืองแห่งพระเถระช่ือว่าสังฆรักขติ ผู้เป็ นหลาน ๔. ภาคเิ นยยฺ สงฆฺ รกขฺ ติ ตเฺ ถรวตถฺ ุ.
(อันข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ
ไซซซทผด้งงึ่ึ่่ึมูงรู ้กพภพีองริรกคฺปไอ อุระะดษะม..สทอ้ยธุมํ�ำรพเินรนแหบชอรร้วอล่ือตัทกะม่า้งววอศจโชเ่าดนัทซราาสอยง่ึไํสศยดงดัช.วดผนฆ้งัแื่อนั้านูนาลรกเ้ขอลีัเก้วุ้ลปอเยก็ขม็บนงเขทนิตป่ืพอุตตอี่ส้อ็นปร้รนดงุยตะผรพนเฯ้ะรชูถครันสั่ท่ือขระนเแบวัอะทศหลา่งอีย(้าสวพนแยวสงักึ่รงู่ ฆฯะดซ่บใเรงึ่าตนุถใักพนรรพขนะรเริตมะอนนัะ้ เธืออนั)ถเ้ รชงกฯรรตสะแมไวาลดเเนัวทป้้วแัต็ศนลถทน้วบีรบางรวฟปซรนชัลงงึ่รีแแบแุา้ ลลลรตุวภ้้้่ววาวร
“ทรู งคฺ มํ เอกจรนฺติ อิมํ ธมมฺ เทสนํ สตฺถา
เชตวเน วิหรนฺโต สงฺฆรกฺขิตํ นาม ภิกฺขํุ อารพฺภ กเถส.ิ
สาวตฺถิยํ กิเรโก กลุ ปตุ ฺโต สตฺถุ ธมมฺ เทสนํ
สตุ ฺวา นิกฺขมิตฺวา ปพฺพชิโต ลทฺธปู สมปฺ โท
สงฺฆรกฺขิตตฺเถโร นาม หตุ ฺวา กตปิ าเหเนว อรหตฺตํ
ปาปณุ ิ.
ตสฺส กนิฏฺโ€ ปตุ ฺตํ ลภิตฺวา เถรสฺส นามํ อกาส.ิ
ผลิตส่อื การเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ตั ิธรรม วัดพระธรรมกาย 129
อ. บตุ รนนั้ เป็นผ้ชู อื่ วา่ สงั ฆรกั ขติ ผ้เู ป็นหลาน เป็น ผ้ถู งึ แล้วซงึ่ วยั ออจสอเลสเโอถถอิาปตภนุาลโรรคคฺตฺฺฏิตลเลสสฺตนฺจหโฺว€เกฺฺสสสกตฺตาฺาฉตฺตเนขฺเวฺวนฺถรปภฺโตาาสํฺโตตา,ฺส“วตฺมเคฺวอเอานถึาวเฏินกทนฺตเุตฺ€ครํิสยิวิเอฺหถากอยทีฺาอวน“ตวมาสฏิ.หิฏสสฺฺถตสงฺกฺ€า€ตฆฺฺํโรนาหารปสฺตาํรํรนตอกพมหอาํฺถขนฺปฺคพปเตุ “นโมิาฺฺเตอชถชฺตสคคฺฌํุปิตฺิวมเเนตฺชวสาทฺมาาเาฺฌยฺสฺวยเมชมปปสํวฺาิชยวณตสฺอ,ยิตฺสหหฺวุปวฺํฑฺสฺตวํุาิหลคเาวาฺามปาทานวอยรสาฺธาฺตํ สวฺภูคสปฺภวปปยกิมิสวสาวาจปวสิสฺนสิสมโิสรปฺา“ฺทสมาฺสฺปนติเฏตมตทคตอฺโฺวโโฺเีีทฺีตคตตตตกกกาํํํิิิ
บวชแล้ว ในสำ� นกั ของพระเถระ ผ้มู อี ปุ สมบทอนั ได้แล้ว เข้าไปจำ� แล้ว
ซง่ึ พรรษา ในอาวาสใกล้บ้าน แหง่ ใดแหง่ หนง่ึ ได้แล้ว ซง่ึ ผ้าสาฎก
อนั บคุ คลพงึ ถวายแก่ภิกษุผ้อู ยตู่ ลอดพรรษา ท. สองผืน คือ
(ซง่ึ ผ้าสาฎก) ผนื หนงึ่ มศี อกเจด็ เป็นประมาณ (ซง่ึ ผ้าสาฎก) ผนื หนงึ่
มศี อกแปดเป็นประมาณกำ� หนดแล้ววา่ (อ.ผ้า)มศี อกแปดเป็นประมาณ
จกั มี แก่พระอปุ ัชฌาย์ ของเรา ดงั นีค้ ดิ แล้ว วา่ (อ. ผ้า) มศี อกเจด็
เป็นประมาณ จกั มี แกเ่ รา ดงั นี ผ้ ้มู กี าลฝนอนั อยแู่ ลว้ มาอยู่(ด้วยความหวงั )
วา่ อ. เรา จกั เหน็ ซง่ึ พระอปุ ัชฌาย์ ดงั นี ้ เทย่ี วไปอยู่ เพอื่ บณิ ฑะ
ในระหวา่ งแหง่ หนทาง มาแล้ว, ครนั้ เมอื่ พระเถระ ไมม่ าแล้ว สวู่ หิ าร
นน่ั เทยี ว, เข้าไปแล้ว สวู่ หิ าร กวาดแล้ว ซงึ่ ทเี่ ป็นทพี่ กั ในกลางวนั
ของพระเถระ ยงั นำ� ้ เป็นเคร่ืองล้างซงึ่ เท้า ให้เข้าไปตงั้ ไว้แล้ว ปลู าดแล้ว
ซง่ึ อาสนะ นงั่ แลดอู ยแู่ ล้ว ซง่ึ หนทางเป็นทมี่ า ฯ
ครงั้ นนั้ (อ. ภกิ ษนุ นั้ ) รู้แล้ว ซงึ่ ความเป็นคนื อนั มา แหง่ พระเถระนนั้ อปน€ทเฏิตสตปฺท€ีฺวฺตตาาอาจฺวสเถีวาปป.ิรสต“ําฺสภฺปวเทนาฏอฺเิคตาโตธคฺความอเหติลิมนตฺววํภปาณฺวาารวฺฏิตภ“ํ ํํนุ สิสอาชฺ ตีทาฏถฺวทถกาาาํตยภปอิ นาจวเตฺจฺเวนตีชคฺวุ ตตาิตฺคฺวิ ฺวมาเวาถนีชปรํ ยําปกมทตาามนฺวโเูนาียลํ
กระทำ� แล้ว ซงึ่ การต้อนรบั รบั เฉพาะแล้ว ซงึ่ บาตรและจวี ร ยงั พระเถระ
ให้นงั่ แล้ว (ด้วยคำ� ) วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ อ. ทา่ น ท. ขอจงนงั่ เถดิ ดงั นี ้
ถอื เอาแล้ว ซง่ึ ขวั้ แหง่ ตาล พดั แล้ว ถวายแล้ว ซง่ึ นำ� ้ อนั บคุ คลพงึ ดม่ื
ล้างแล้ว ซงึ่ เท้า ท. นำ� มาแล้ว ซง่ึ ผ้าสาฎกนนั้ วางไว้แล้ว ณ ทใี่ กล้แหง่ เท้า
กลา่ วแล้ว วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จรญิ อ. ทา่ น ท. ขอจงใช้สอย ซงึ่ ผ้าสาฎกนเี ้ถดิ
ดงั นี ้ได้ยนื พดั อยแู่ ล้ว ฯ
ครงั้ นนั้ อ. พระเถระ กลา่ วแล้ว กะภกิ ษนุ นั้ วา่ ดกู อ่ นสงั ฆรกั ขติ ปปลเมทรริิโปฺธภจกณุอคีวาถฺณํรลํ,โํ,กตนตโรํ ฺวถตปเเมาถฺวฏตวโเฺม€ร.ิ าวปยอริภา“โหุหอปยตรชฺ ิภ“ํุาสุตตงส.ิมฺุฆชฺ งหฺารฺฆกตารกฺข.ิ กเิตฺขมิตว“,ภมสนยลปฺเฺหตฺลรํ ิปกฺขณุมจิโยีวฺณตาร,ํํ
อ. จวี ร ของเรา เตม็ รอบแล้ว, อ. เธอนน่ั เทยี ว จงใช้สอยเถดิ ดงั นฯี ้
(อ. ภกิ ษนุ นั้ กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ อ. ผ้าสาฎกนี (้ อนั กระผม)
กำ� หนดแล้ว เพอ่ื ทา่ น ท. นนั่ เทยี ว จำ� เดมิ แตก่ าล (แหง่ ผ้าสาฎกน)ี ้
อนั กระผมได้แล้ว, อ. ทา่ น ท. ขอจงกระทำ� ซงึ่ การใช้สอยเถดิ ดงั นฯี ้
(อ. พระเถระ กลา่ วแล้ว) วา่ ดกู อ่ นสงั ฆรกั ขติ (อ. ข้อนน่ั ) จงมเี ถดิ ,
อ. จวี ร ของเรา เตม็ รอบแล้ว, อ. เธอนน่ั เทยี ว จงใช้สอยเถดิ ดงั นี ้ฯ
(อ.ภกิ ษนุ นั้ กลา่ วแล้ว)วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญอ.ทา่ นท.จงอยา่ กระทำ� อปส€กภมิโปเทุยวพตถิสฺฺหธชฺพวนึฺสฺฌ“ํ ชฺตภาปิตาสมจนมรโกสฺินหฺเีตยิโตาาภฺเป.ิ ตเปลคผฺ สิ ป,ํมลิ รเําอถิโ“ภกสโอรโคทภหเรอํฺธวนํนวิวิสฺเํนเติหสฺถ,าอตกรริจสีตโกิโกรฺฉฺสก.ิาถึ ิ.,ตอ,เกุมถคเเาอหิตอโวมิกุวมสนํํปาเฺม,ํ,หิเณโลหตสอมิสภิมสฺยภาสวเาาปวฺมีชปคนรยึนุิเิภ,นมปตุสมยาปฺคฺเทยโฺโตนหินุยฺธา,ํึี
อยา่ งน,ี ้ (ครนั้ เมอื่ ผ้าสาฎก) อนั ทา่ น ท. ใช้สอยแล้ว อ. ผลอนั ใหญ่
จกั มี แกก่ ระผม ดงั นี ้ ฯ ครงั้ นนั้ เมอ่ื ภกิ ษนุ นั้ แม้กลา่ วอยู่ บอ่ ย ๆ
อ. พระเถระ ไมป่ รารถนาแล้ว ซงึ่ ผ้าสาฎกนนั้ ฯ อ. ภกิ ษนุ นั้ ผ้ยู นื พดั
อยแู่ ล้วเทยี ว คดิ แล้ว อยา่ งนี ้วา่ อ. เรา เป็นหลาน ของพระเถระ (เป็น)
ในกาล(แหง่ เรา)เป็นคฤหสั ถ์ เป็นสทั ธวิ หิ ารกิ (ยอ่ มเป็น)ในกาล(แหง่ เรา)
บวชแล้ว, แม้ครนั้ เมอ่ื ความเป็นอยา่ งนนั้ (มอี ย)ู่ อ. พระอปุ ัชฌาย์ เป็นผู้
ไมป่ รารถนาเพอื่ อนั กระทำ� ซงึ่ การใช้สอย กบั ด้วยเรา (ยอ่ มเป็น),
ครนั้ เมอ่ื พระอปุ ัชฌายน์ ี ้ ไมก่ ระทำ� อยู่ ซงึ่ การใช้สอย กบั ด้วยเรา
อ. ประโยชนอ์ ะไร ของเรา ด้วยความเป็นแหง่ สมณะ, อ. เรา เป็นคฤหสั ถ์
จกั เป็น ดงั นี ้ฯ
ครงั้ นนั้ อ.ความคดิ นนั่ ได้มแี ลว้ แกภ่ กิ ษนุ นั้ วา่ อ.การอยคู่ รองซง่ึ เรอื น ก“อินฏฺนฺ€อุ หถโตขสฺถสฺ สกเอาตฏตฺวกทาํโวหคิกสหิ ฺกิ ิภีณโู ติต“ทฺวาชสุ ีวฺสเิสอณสฺกฺ€ําเามอปีตฬิ โ;ิิกยํ ตคโตณฆฺหราจิสวินสฺ าฺเาโตมสสิ,,ิ
เป็นสภาพอนั บคุ คลพงึ ให้ตงั้ ไว้ด้วยดโี ดยยาก (ยอ่ มเป็น), อ. เรา
กระทำ� แล้ว ซง่ึ กรรมอะไรหนอแล ผ้เู ป็นคฤหสั ถเ์ ป็นแล้ว จกั เป็นอยู่
ดงั น;ี ้ ในลำ� ดบั นนั้ (อ. ภกิ ษนุ นั้ ) คดิ แล้ว วา่ อ. เรา ขายแล้ว ซง่ึ ผ้าสาฎก
มศี อกแปดเป็นประมาณ จกั ถอื เอา ซงึ่ แมแ่ พะ ตวั หนง่ึ ,
130 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
ซจ(ซงก่ึั ง่ึตคล้นลชกู ทอื่อ)นุดตอวัซท.คงึ่.ลบแใอตุหมดร้มแ่ แพคาลกนะ้วหจๆทนกั จ.ง่ึนกั,�ำยกมอ่ รามะทคซ�ำลงึ่ อปใหดช้เาปบพ็นดลตีนั้นค,ทนนุอห.,นอง่ึเ.ร,เารอนา.นั้กปรชะขาทาบย�ำดแแีนลลนั้้วว้ เอฬิกา นาม ขิปปฺ ํ วิชายนฺต,ิ สฺวาหํ วิชาตํ
วชิ าตํ วกิ ฺกีณิตฺวา มลู ํ กริสสฺ ามิ, มเู ล พหู กตฺวา
เอกํ ปชาปตึ อาเนสฺสามิ, สา เอกํ ปตุ ฺตํ วชิ ายิสสฺ ติ,
ซดพลอง่ึ.งงุัาช,นเเอธอ่ือีค้ไอา.มรเขรันอ่จซ้อาางงึ่เงเมนบจมลื่ออ�ำตอุื่งุ มยคมรขดาู่าวเอ้พวาจซงยม่ือกัเงึ่ รกอเบซาปลนัตุง็่ึ นา่ทแภรวอกรรแกงย่บรกไะย่าตุวภ่เาง้รพรรดนารร้นว้ันยอ้กยนัา้ม่อข(นขยจอมอ,งักั งีอบงทอเรเยตุ.ริงา้ ู่)ารเใใรในนหาจอรร้นกัะ.อจมหงั่ ยกั แวเาแนรลา่ หา�ำง้เวพไแง่ ปลหบ่ือก้อง่อนซรห,นัยะงึ่ นไบทาทหน�ตุำาวนแรง้ น้อลซวน้ัยวา่้งึ่ อถสฺส มม มาตลุ สฺส นามํ กตฺวา จฬู ยานเก
นิสที าเปตฺวา มม ปตุ ฺตฺจ ภริยจฺ อาทาย
มาตลุ ํ วนฺทิตํุ อาคมิสฺสามิ, อาคจฺฉนฺโต อนฺตรามคฺเค
มม ภริยํ วกฺขามิ `อาเนหิ ตาว เม ปตุ ฺตํ, วหิสฺสามิ
นนฺต,ิ สา `กินฺเต ปตุ ฺเตน, เอหิ ยานกํ ปาเชหีติ
วตฺวา ปตุ ฺตํ คเหตฺวา `อหํ เนสสฺ ามิ นนฺติ สนฺธาเรตํุ
อสกฺโกนฺตี จกฺกปาเท ฉฑฺเฑสสฺ ต,ิ
สด(พขออส่งูรั .้อนงรีเมรีเค้รจระารากซั ัน)้งตึ่ แขบเีมกกอซตุ ล่ื่เองง่ึรรบา่คหนาวตวุลนั้แหารงั,ลมนาอด้วมเนั.้้วปไิ ย็บดกนด้จนตุะอ้กัาภนรั่ยมนไเรา่ทปรแนัง้ยีย,หนวาเง่นัป,้คนป็นอรนัฏ้ ัน.ผ้(กัม้เเอูวธมีอนดา่ัอ่ือยงเั คธ)ู่อนไอมว.ี ้ฯาใไ่อดหเมธ.้อ้ฉเอปาิบล็จนหไ้อแอดาล้ยใย้วหขา่แ้งแนึเล้พนลเ้วฉอื่้นัว้ อพเปนัซา(็นทะง่ึมบรแแีองลลตุยไ้้วววร)ู่ ้ อถสฺส สรีรํ อภิรุหิตฺวา จกฺกํ คมิสฺสต,ิ อถ นํ
`ตฺวํ มม ปตุ ฺตํ เนว มยฺหํ อทาส,ิ นํ สนฺธาเรตํุ
นาสกฺขิ, นาสโิ ตสิ ตยาติ วตฺวา ปโตทยฏฺ€ิยา ปิ ฏฺ€ึ
ปหริสฺสามีต.ิ
ขอททออ..ี่ศงั้ ปโงีรเทพษธวออษงอร.ะ.ะอพอภเ(ะไถยรนัมิกไะรอ่รอไ่ษเะมถดนัขุนร้ดเอภปะนั้้วอง็ิกนยพาใษค)คขจรุนรดิวเัแะ้ พ่คนแัอลเ้ ถรรห้ยววารคงู่่ญะะตดิอเแเพอาหแยกย่ือลลตา่ ่ ู่อ้ใวงอุวฯนนนั ะา่ ๆเีใไ้รหอรยื่อก.้ ืนงหลเซนพรนา่ ง่ึาี ด้ัวอดกแอเงัาปแลนยร็นล้วปเ่ีู ้ทฯผรดว้ียูะองาั่วหนนั าดีสต้รรกูงั้ีแูแฆ่อลแลนร้้กววกั ส่มข(งัซาตซิ ฆง่ึตงึ่ ศรตเคุ รักีรแีา่ือษขลมงิต้ะว), โส เอวํ จินฺเตนฺโต €ตฺวา วีชยมาโนว เถรสสฺ
สสี ํ ตาลวณฺเฏน ปหริ.
เถโร “กินฺนุ โข อหํ สงฺฆรกฺขิเตน สเี ส ปหโตติ
อปุ ธาเรนฺโต เตน จินฺตติ จินฺตติ ํ สพฺพํ ตฺวา
“สงฺฆรกฺขิต มาตคุ ามสฺส ปหารํ ทาตํุ นาสกฺขิ,
เอตฺถ มหลฺลกตฺเถรสฺส โก โทโสติ อาห.
ทดไดงรั ้ยานินบีอ้ทวแ.ิงา่้ลภแ้ว(กิลอ,ษ้ว.อนุเซร.นั้งื่่ึอขปง(ควั)้รแดิะอหแโนั ยลง่ (ชต้วอน)านั ลว์อเา่ะรเาไรโร่ิ)อมคแ!ขดิลออ้แว.งลเเเรร้พวาาื่อๆเอปดอนั็้นวนั หยผพนค้ฉู รีไบวิ ะปาหอมาปฯุ เยัชปแ็ฌนลแ้วาหยยง่์ อ่ขสมอมเงปณเ็รนะา, โส “อโห นกฏึ ฺโ€เมมหฺ ิ, าตํ กิร เม อปุ ชฺฌาเยน
จินฺตติ จินฺติตํ, สมณภาเวนาติ ตาลวณฺฏํ
ฉฑฺเฑตฺวา ปลายิตํุ อารทฺโธ.
พอด.กูาภเ่ออิกนอคาษ.ภรมังพุ้ริกานูปรษแะนั้หลุศทน้อวา.ง่ึ.สสภอดอสู่ .ิกานั�ำษเเนทธธุหรกัอองนเขททหมุ่ อ.น.็แไงแเดลพปล้แะ็รน้วสละผ้าวซศ้มูมหง่ึาภารเสณืแกอิดลษรา?้วุ ททฯดย..งั อ่ตเนหมดิี ล้ฯเตา่ปาน็นมนั้ แเตพลร้วรสั าซถะงาึ่ เภหมแติกลษอุ ้วะุ นไวรนัา่้ , อถ นํ ทหรสามเณรา อนพุ นฺธิตฺวา อาทาย
สตฺถุ สนฺตกิ ํ อาคมสึ ,ุ
สตฺถา เต ภิกฺขู ทิสฺวา “กึ ภิกฺขเว อาคตตฺถ,
เอโก โว ภิกฺขุ ลทฺโธติ ปจุ ฺฉิ.
ผย(อ้อ่กู .มระอเ(ปอสย็.นนัา่ ภขงดนกนิึ ้ งั ษนัแ้นลุ)ี ้ทฯ้ว;. หกอนร.าี บไขป้ทาอพลู ยแรู่ละเ้อวป)็งนควผ์า่ ้มู ทขา.้าแแลพต้วาพ่ เสอระสู่าอแ�ำงนลค้วกั ผ์ ้เูขซจอรงึ่ ิญภงพิกรพษะรุหอะนงเจคมุ่ ้า์ ขทน้า.ี ้ “อาม ภนฺเต; อิมํ ทหรํ อกุ ฺกณฺ€ติ ฺวา ปลายนฺตํ
คเหตฺวา ตมุ หฺ ากํ สนฺตกิ ํ อาคตมหฺ าต.ิ
ผลิตสื่อการเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ตั ธิ รรม วัดพระธรรมกาย 131
(อ. พระศาสดา ตรสั ถามแล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ได้ยนิ วา่ อ. อยา่ ง “เอวํ กิร ภิกฺขตู .ิ “อาม ภนฺเตต.ิ
นนั้ หรือ ? ดงั นี ้ฯ (อ. ภกิ ษนุ นั้ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ
พระเจ้าข้า (อ. อยา่ งนนั้ ) ดงั นี ้ฯ
(อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ อ. กรรม อนั หนกั ตอวกน`โากมฺุวาสํมฺกมฺต`อณอ“มากราปกฺ€หิมรนาิโพาทตตสฺโตทฺุธฺถนสีติวฺธํตตีว.ิ ริสาิ.ิเิยตฺส“สววอทฺสากุภาฺกเิกสเอปณฺข`ากสตุสฺ€สกํุเเิโฺสนอทตนวสาพาํคฺมสทุ ภาิกปฺธมาฺขสพภรีติ;สฺิยฺพนิ ํกชฺเตปวิมิตกตาตฺุตวม.ิ าฺโฺถมฺ ต`ํํอ“เอมกนกวกอึาาตํทคตาํ,ภริสาฺตาณนมสารินนีตฺสยาํํิุ
อยา่ งนี ้ อนั เธอ กระทำ� แล้ว เพอื่ ประโยชนอ์ ะไร, อ. เธอ เป็นบตุ ร
ของพระพทุ ธเจ้า พระองคห์ นงึ่ ผ้มู คี วามงามเพยี รอนั ปรารภแล้ว (เป็น)
บวชแล้ว ในศาสนา ของพระพทุ ธเจ้า ชอ่ื วา่ เชน่ กบั ด้วยเรา มใิ ชห่ รือ ?
ไมไ่ ด้อาจแล้ว เพอ่ื อนั ยงั บคุ คลให้เรียก ซง่ึ ตน วา่ อ. พระโสดาบนั ดงั นี ้
หรือ หรือวา่ วา่ อ. พระสกทาคามี ดงั นี ้ วา่ อ. พระอนาคามี ดงั นี ้
หรือ หรือวา่ วา่ อ. พระอรหนั ต์ ดงั นี ้; อ. เธอ ได้กระทำ� แล้ว ซง่ึ กรรม
อนั หนกั อยา่ งนี ้เพอ่ื ประโยชนอ์ ะไร ดงั นี ้ฯ (อ. ภกิ ษนุ นั้ กราบทลู แล้ว)
วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ อ. ข้าพระองค์ เป็นผ้กู ระสนั ขนึ ้ แล้ว ยอ่ มเป็น
ดงั นี ้ ฯ (อ. พระศาสดา ตรสั ถามแล้ว) วา่ อ. เธอ เป็นผ้กู ระสนั ขนึ ้ แล้ว
ยอ่ มเป็น เพราะเหตอุ ะไร ดงั นี ้ฯ
อ. ภกิ ษนุ นั้ กราบทลู แล้ว ซงึ่ ความเป็นไปทวั่ นนั้ ทงั้ ปวง จำ� เดมิ ยภสาตนวฺถฺเตุโเสตถิอรสาวอโฺสสารฺสหเจา.ตตวาาฺวลสาวกิ ณ“สอาฺเิมฏฏินนกาานปํ กหาาลรรทเาณฺธทสนพิวสฺพโํตปตลปําปฏโตวฺ€สตาฺมฺตยิึ
แตว่ นั แหง่ ผ้าสาฎกอนั บคุ คลพงึ ถวายแกภ่ กิ ษผุ ้อู ยตู่ ลอดพรรษา ท.
(อนั ตน) ได้แล้ว เพยี งใด แตอ่ นั ตี ซงึ่ พระเถระ ด้วยขวั้ แหง่ ตาล
แกพ่ ระศาสดา กราบทลู แล้ว วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ อ. ข้าพระองค์
เป็นผ้หู นไี ปแล้ว เพราะเหตุ นี ้ยอ่ มเป็น ดงั นี ้ฯ
ครงั้ นนั้ อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว กะภกิ ษนุ นั้ วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ วรนาตาคฺวเมโาอทตถสํ อโมิมทนหํ เู ํรพคสนาโตหฺธถฺถนมนาาาฺตหํปิ“มเออจุ หาฺจรนิ มภตมฺ ิกฺถณฺขายุํ มสวามาฺปยจฏมินิจิตฺตฺฉํุยกวิ,ชฏฺาฏจติตตกิ ฺตีตํ,ํิ
อ. เธอ จงมา อ. เธอ อยา่ คดิ แล้ว, ชอ่ื อ. จติ นนั่ เป็นธรรมชาตรบั พร้อม
ซง่ึ อารมณ์ แม้อนั มอี ยู่ ในทไี่ กล (ยอ่ มเป็น), อ. อนั (อนั ภกิ ษ)ุ พยายาม
เพอ่ื ประโยชนแ์ กอ่ นั พ้น จากเครื่องผกู คอื ราคะและโทสะและโมหะ
ยอ่ มควร ดงั นี ้ตรสั แล้ว ซงึ่ พระคาถานี ้วา่
อ. ชน ท. เหล่าใด จักส�ำรวม ซ่ึงจิต อนั ไปในที่ไกล “ทูรงฺคมํ เอกจรํ อสรีรํ คหุ าสยํ
อนั เทีย่ วไปดวงเดียว อนั ไมม่ ีสรีระ อนั มีถำ้� เป็นทีอ่ าศยั , เย จิตฺตํ สญฺญเมสฺสนตฺ ิ, โมกฺขนตฺ ิ มารพนธฺ นาติ.
อ. ชน ท. เหลา่ นนั้ จะพน้ จากเครือ่ งผกู แหง่ มาร ดงั นี้ ฯ
(อ. อนั วนิ จิ ฉนั ) (ในบท ท.) เหลา่ นนั้ หนา (แหง่ บน) วา่ ทรู งคฺ มํ ดงั นี้ ปสนรุ ตฺตฺถตํปิมิตาถฺอทาิททรมิสรู มฺงาคฺภณมาํ เนคสตฺ นม:ิ ปฺ จคฏติ มิจตฺ ฺฉนสตาสฺ คีตมิหนิ ทมํ รู กงนฺกคฺ าฏมมสํ นตุ นาตฺ ตมมฺถติ,ชตฺ าทกตเูปํ รํ.ิ
เป็นต้น (อนั บณั ฑติ พงึ ทราบ) : ก็ ชอื่ อ. การไปและการมา แหง่ จติ
โดยสว่ นแหง่ ทศิ มที ศิ อนั มใี นเบอื ้ งหน้าเป็นต้น แม้มคี วามหลบั แหง่ ลงิ
เป็นประมาณ ยอ่ มไมม่ ,ี (อ. จติ นน่ั ) ยอ่ มรบั พร้อม ซงึ่ อารมณ์ แม้อนั มอี ยู่
ในทไ่ี กล เพราะเหตนุ นั้ (อ. จติ นน่ั ) ชอื่ วา่ เป็นธรรมชาตไปในทไี่ กล
เกดิ แล้ว ฯ
อนึ่ง อ. จิตเจ็ดและแปดดวง ท. ชื่อว่าอนั สามารถเพื่ออนั นอเอปุิรกุทปฺ กฺเสตธฺขตฺตเณปฺตกิ นุฏาฺเเ€อลจอเิตกปุ ฺตกเปฺ อาเมชนเกวฺชิ กิตเํุอมปปุวนสปฺ มชจเตฺชอิตตฺถกฺตาีตโํนติ เิ ออกกปุ จณปฺนรํชาฺณนฺมชิกาตมพ,ิ ทนชตฺธตาสาตฺถมฺนิํ.,ิึ
เป็นธรรมชาตเนอ่ื งกนั แล้วโดยความเป็นชอ่ (เป็น) โดยความเป็นอนั
เดยี วกนั เกดิ ขนึ ้ ในขณะเดยี วกนั ยอ่ มไมม่ ,ี อ. จติ ดวงหนง่ึ ๆ นนั่ เทยี ว
ยอ่ มเกดิ ขนึ ้ ในกาลเป็นทเ่ี กดิ ขนึ ้ ,ครนั้ เมอ่ื จติ นนั้ ดบั แล้วอ.จติ ดวงหนงึ่ ๆ
นนั้ เทยี ว ยอ่ มเกดิ ขนึ ้ อกี เพราะเหตนุ นั้ (อ. จติ นนั่ ) ชอื่ วา่ เป็นธรรมชาต
เทยี่ วไปดวงเดยี ว เกดิ แล้ว ฯ
อ. ทรวดทรงแหง่ สรีระหรือ หรือวา่ อ. ประเภทแหง่ สี อนั มปี ระการ วา นจตติ ฺถตฺ ีตสิ สฺ อสสรรีรีรสํ ณนา€ฺ มานชํ วาาตนํ. ลี าทปิ กาโร วณณฺ เภโท
มสี เี ขยี วเป็นต้น ของจติ ยอ่ มไมม่ ี เพราะเหตนุ นั้ (อ. จติ นนั่ ) ชอื่ วา่ เป็น
ธรรมชาตไิ มม่ สี รีระ เกดิ แล้ว ฯ
132 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
วยเซเไจเอ(คคปแยมา่งึ่นอ่าอืั ็หรนใจ่กหมเื่จอหงก่ิทตใวรเ((องติบห้อิดปออือี่อัฏผ.้เ็ตาฺยข..นวปาจกออฏูถทู่นาึ็่ศํกนัไ้ดรรเแ�ำะแป้พแยธกัอรรหงคัอหรทลถถริื่อ.นง่เือรหันง่้ะว))วก่ัอมมีมพญ้ทฯเิดวนัชาปเหร�ำา่วาแพิงเร็ ะนากาต่เลรท(คพภิดไ(ไอ้าวซ.มเปารตูขพ.ะ(คงึ่ชฟถาฯ่ใอนึสเ้้รจอืะนหานงุ.ี่าิตซชค)ตแชภอะทา่)นววก่ือนุ.คูมนค.าา่่กว)นัวใแิ้สมฤา่ิเหโาเลทลาหหหมถ(้มเ้ว.อสมปสัลล�)ำก้ไ็.อถ,นมา่งขฺ(นดพั์ใจเธกม่ทนหดงิตไัรร็ีแ.นม้ลฺเตรออนหหหอ)มีเ่า่ม.ิ้น่ักรงล่ันมนชแืจอเ)(ิดา่บคาาแนัห้ิตหขคชหตรรัณง่นนึนื่่ือออืพง้อ่สีหทฑวงห่ึ้งนันตอลมผา่งัร้ิตตคาิะฺธปเืวอกู ปศนือนขดนววค็ยนสาัสัชบา่งาอือดแ�ำอธ่ือพอ.กดรงลบอรว.ิชเรแวร้บงัยา่ลรุ้ อห่ือมมซนุษจ่รูสงมว่ชงแ่ึรีกั้บซฯา่หพาทลแสง่ึทจต(้ทชวล.�ำกด)กัมิ้ติยัหวริเงัพลวคีถรวรวนทู้ปมืนสออ่�ืาำา่้ี).้ คหุ า นาม จตมุ หาภตู คหุ า, อิทจฺ หทยรูปํ
นิสฺสาย ปวตฺตตีติ คหุ าสยํ นาม ชาตํ. เย จิตฺตนฺต:ิ
วา เย เกจิ ปรุ ิสา วา อติ ถฺ ี วา อคปุ หปฺ ฏชฺ€ฺชาิตวํุ า ปพพฺ ชติ า
อนปุ ปฺ ชฺชนกกิเลสสสฺ อเทนฺตา
สติสมฺโมเสน อุปฺปนฺนกิเลสํ ปชหนฺตา จิตฺตํ
สฺเมสฺสนฺติ สฺตํ อวิกฺขิตฺตํ กริสฺสนฺติ.
โมกขฺ นฺติ มารพนฺธนาต:ิ สพฺเพ เต กิเลส-
พนฺธนาภาเวน มารพนฺธนสงฺขาตา เตภมู ิกวฏฺฏา
มจุ ฺจิสสฺ นฺตีต.ิ
เผเดปป้เงูั ็็ปนนน็นเพีแใ้ทหนลรศะลกฯนอาาารนลิยเเปบบป็นร็คนุ รไคทปลลี่สแุกมดลุบั ้ีพลวดงรซ้วระง่ึยอโโวสสบาดดแจาาหาบปงมันเัตีปทเตรปศผิะ็นนโลายต,อ้ชน(อ.นพ.์ เชรกะนไิดเดทถแ้มร.ล)ีแะ้วมลชา้่ือว,กวา่แอแสม.กงั้เ่มหฆเทหลรัศกา่าอชขน่ืนนิตา เทสนาปริโยสาเน ภาคเิ นยฺยสงฺฆรกฺขิตตฺเถโร
โสตาปตฺตผิ ลํ ปาปณุ ิ, อเฺ ปิ พหู โสตาปนฺนาทโย
ชาตา, มหาชนสสฺ สาตฺถิกา เทสนา อโหสตี .ิ
อ. เร่ืองแหงพระเถระช่อื ว่าสงั ฆรักขติ ผ้เู ป็ นหลาน ภาคเิ นยยฺ สงฆฺ รกขฺ ติ ตเฺ ถรวตถฺ ุ.
(จบแล้ว) ฯ
๕. อ. เร่ืองแห่งพระเถระช่ือว่าจติ หตั ถ์ ๕. จติ ตฺ หตถฺ ตเฺ ถรวตถฺ ุ.
(อันข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ
ชอ่ือนซวง่ึ อกพ.ฐริตะพเจถรติ ะรตฺะศชาส่ือสฺสวดา่ดาจงั ิตนเหมีเ้ปตัื่อ็นถปต์ ร้นะตทรฯัสบั แอลย้วู่ ใซนง่ึ พพรระะเธชรตรวมนัเทศทนรางปนรีา้ รวภา่
เชตว“เอนนววิหฏรฺ ฐนิตฺโตจติ จตฺ ิตสฺตสฺหาตตฺถิตฺเอถิมรํ ํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา
นาม อารพฺภ กเถส.ิ
แฉขใใไกบดนนอสลนับี ้ยกฝงวา่แคืนพางวูงลกไอนั้หลแดแร้.ว็(และแ้าลใภคยลน้ผอวห้ใวกินดิิ้วน้สเยูงษ่วแวปณพถเมู่า่า่ลุ็ขนทซายรั้้วาเท.เดะง่ึชอ)จไเี่สโนอหญปเิ้.าคปวดุานลัแ้็า่ตเกนททแาถ่ลวัลนุแทหิต.้อดิวหลนบั่ีใง่ยแ.้ สอาสหตุ์นมเเอยว.ู่หซ่รนรแ่ีเหิ.ทาไนงง่ึ็ง่ึทปาวาาภ่แผ้จฯรแตนอัล้ตัอดูกัลน้วถัไรยงรัไ้ปวอตุซับนดใู่ อแนงันงั่ึ้ีแ้้เนกัลอผ(เเขลซปลม้เุ้วยอู้้าวห็งึ่บนือแ่นูัไสวลซตปุงเลคสตู่ัดอืงึ่รส้แววำ�ภนถนลาลใานน)ุตัังนว้้วมกัจขรตัสทผหาอถจ้กอสขัาู่ ิวกงีนงอมวป่ัู แภภบโา่่คงกาลดิกตภัอรวละิยโษารากิเาภคมหปหุษง(ควหน็ทอกาุาเวทิรแน.ตัถปมบ.ลดิิภยลใกบีไ้วคนิกอ่อ่หรดคนสษมะยวนงััซ้ �ำหห้แนแมุแงึ่ ทนลานลลีีโ้ฯค.กย้้ัฯ้วววง่ึ) เอโก กอิรรฺสาํ วตฺถปีววาิสสติี ฺวากลุ ปตุ มฺโตชฺฌนนฺตฏกิฺ€กโคาณเลํ
ปริเยสนฺโต “อขวปุ สปฺ สฺิ ปํ าสอายปีฺยฬาิโนตํ
โคณํ ทิสฺวา ยเู ถ วสิ สฺ ชฺเชตฺวา
สนฺตเิ ก อาหารมตฺตํ ลภิสสฺ ามีติ
วิหารํ ปวสิ ติ ฺวา ภิกฺขนู ํ สนฺตกิ ํ คนฺตฺวา วนฺทิตฺวา
เอกมนฺตํ อฏฺ€าส.ิ
ตสฺมึ โข ปน สมเย ภิกฺขนู ํ อวกฺการปาตยิ ํ
ภตุ ฺตเาตวเสตสํ กฉําภตตกฺตปีํฬโิตหํ ตท.ิ ิสวฺ า “อิงฺฆ ภตฺตํ คเหตฺวา
ภุ ชฺ าติ วทสึ .ุ
ผลติ สอื่ การเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ัติธรรม วัดพระธรรมกาย 133
ก็ อ. แกงและกบั อนั มิใช่หน่ึง ย่อมเกิดขึน้ ช่ือในกาล พทุ ธฺ กาเล จ นาม อเนกสปู พยฺ ชฺ นํ อปุ ปฺ ชชฺ ต.ิ
แหง่ พระพทุ ธเจ้า ฯ
อ. กลุ บตุ รนนั้ รบั แล้ว (ซง่ึ ภตั ร) อนั สกั วา่ เป็นเคร่ืองยงั อตั ภาพ ปอิชวฺชติ ฺวโสอายตหฺยโตาตฺเถยนาิมปโนธนฺตวมนิตตฺวฏฺตฺา€ํานคภํเิกหอฺขตคู ฺวมาวํสนตู ภฺท.ิ ุิตฺวชฺ าิตฺว“กาึ ปภานนฺเตียํ
ให้เป็นไปจากถาดนนั้ บรโิ ภคแล้วดมื่ แล้วซงึ่ นำ� ้ อนั บคุ คลพงึ ดมื่ ล้างแล้ว
ซงึ่ มอื ท. ไหว้แล้ว ซงึ่ ภกิ ษุ ท. (กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ ในวนั นี ้
อ. พระผ้เู ป็นเจ้า ท. ได้ไปแล้ว สทู่ เี่ ป็นทน่ี มิ นต์ หรือ ดงั นี ้ฯ
(อ. ภกิ ษุ ท. กลา่ วแล้ว) วา่ ดกู อ่ นอบุ าสก (อ. การนมิ นต)์ ยอ่ มไมม่ ี ลภน“ฺตนีตต.ิ ฺถิ อปุ าสก, ภิกฺขู อิมินาว นีหาเรน นิพทฺธํ
(ในวนั น)ี ้, อ. ภกิ ษุ ท. ยอ่ มได้ เนอื งนติ ย์ โดยทำ� นองนเี ้ทยี ว ดงั นี ้ฯ
อ. กลุ บตุ รนนั้ (คดิ แล้ว) วา่ อ. เรา ท. ลกุ ขนึ ้ แล้ว ลกุ ขนึ ้ พร้อมแล้ว ยภอกิเมาวมจิสมฺ ิ.สฺโํ สกากิรมโีตร“นนมิ ฺติพยจาํทินปฺธอิฺเํ ตฏุ เฺภต€อาฺวุวยาํ ฺชมนภธสฺติกรุ มพ,ิฺขฏฺุยูกฺอ€ึ าเปุ มชฺยสนงคภฺกรหิตมติภฺตฺติตํานิฺวเาฺทนวนิวปํ,ลพนภิพฺพภาทิกชมฺฺชขฺธ,ํํุ
แม้กระทำ� อยู่ ซง่ึ การงาน เนอื่ งนติ ย์ ตลอดคนื และวนั ยอ่ มไมไ่ ด้ ซงึ่ กบั
และข้าวสวยอนั อร่อย อยา่ งน,ี ้ ได้ยนิ วา่ อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นี ้ ยอ่ มฉนั
เนอื งนจิ , อ. ประโยชนอ์ ะไร ของเรา ด้วยความเป็นแหง่ คฤหสั ถ,์ อ. เรา
เป็นภกิ ษุ จกั เป็น ดงั นี ้เข้าไปหาแล้ว ซง่ึ ภกิ ษุ ท. ขอแล้ว ซงึ่ การบวช ฯ
ครงั้ นนั้ อ. ภกิ ษุ ท. (กลา่ วแล้ว) วา่ ดกู อ่ นอบุ าสก อ. ดลี ะ ดงั นี ้ อถ นํ ภิกฺขู “สาธุ อปุ าสกาติ ปพฺพาเชส.ํุ
ยงั กลุ บตุ รนนั้ ให้บวชแล้ว ฯ
อ. กลุ บตุ รนนั้ ผ้มู อี ปุ สมบทอนั ได้แล้ว ได้กระทำ� แล้ว ซงึ่ วตั รและ เกอมกตาปิ สโโาภสส.ิหิกจฺขลฺจาทเยยฺธพนปู ทุ สจฺธมารถิตนฺปลู ฺวํโสทารีโอรปุชสปฺีวอพิเนโตฺพหฺเนนปสุ ,น;ิกาตครํโหิ ตีลาจวภภตินวฺสตฺเติสกปสสฺฺกฏิาาิวมเตร“ีตนฺตกิ.ํึ
วตั รตอบ อนั เป็นอปุ การะแกภ่ กิ ษทุ งั้ ปวง ฯ
อ. ภกิ ษนุ นั้ เป็นผ้มู สี รีระอนั อ้วน ได้เป็นแล้ว โดยอนั ลว่ งไปแหง่ วนั
เลก็ น้อย เพราะลาภและสกั การะ อนั เกดิ ขนึ ้ แล้ว แกพ่ ระพทุ ธเจ้า ท.,
ในลำ� ดบั นนั้ (อ. ภกิ ษนุ นั้ ) คดิ แล้ว วา่ อ. ประโยชนอ์ ะไร ของเรา ด้วยการ
เทยี่ วไปแล้ว เพอื่ ภกิ ษา เป็นอย,ู่ อ. เรา เป็นคฤหสั ถ์ จกั เป็น ดงั นี ้ฯ
อ. ภกิ ษนุ นั้ สกึ แล้ว ได้เข้าไปแล้ว สเู่ รอื น ฯ เมอ่ื กลุ บตุ รนนั้ กระทำ� อยู่ อวปกิพิมโนุ รฺภินานคโโปมาฺตสสนิ.พสฺตฺพฺสทวฺว,ชพิกกุาิตกฺภตฺเขตกิปมปนาปิ าิตเ,พาหลฺวเฺพําหสชปเวนิม.นเีตควโนิณหภาํสิกเรปมฺขีรภาตนูํ ววฺวํ ิสสิมาอ.ิสฺิลปุ าากปตมยานสุ ีติ,รสฺ โิ กอตเกุโคอตจฺกเโินหณหฺเ“สตกฺ€ก.ิิตตึ มฺฺววเมมฺาาํ
ซงึ่ การงาน ในเรือน อ. สรีระ เหยี่ วแห้งแล้ว โดยวนั เลก็ น้อยนน่ั เทยี ว,
ในลำ� ดบั นนั้ (อ. กลุ บตุ รนนั้ ) คดิ แล้ว วา่ อ. ประโยชนอ์ ะไร ของเรา
ด้วยความทกุ ข์ น,ี ้ อ. เรา เป็นสมณะ จกั เป็น ดงั นี ม้ าแล้ว บวชแล้ว อกี ฯ
อ. ภกิ ษนุ นั้ ยงั วนั เลก็ น้อย ให้น้อมไปลว่ งวเิ ศษแล้ว กระสนั ขนึ ้ แล้ว
สกึ แล้ว อกี ฯ
แตว่ า่ (อ.กลุ บตุ รนนั้ )เป็นผ้กู ระทำ� ซง่ึ อปุ การะแกภ่ กิ ษุ ท. ได้เป็นแล้ว
ในกาลแหง่ ตนบวชแล้ว ฯ
อ. กลุ บตุ รนนั้ กระสนั ขนึ ้ แล้ว โดยวนั เลก็ น้อยนน่ั เทยี ว แม้อกี คปหิพิภฺพโอาชสเถฺชวํนน,ปยํ ปนาุ ภจปพิกิ.ิ ฺพฺขูชกอิสตปฺุสปิ กาามาเรีตหวิ เเนสควนนฺตปอฺวกนุุาฺกปณภพฺ€ิกฺพิตฺขฺวาู าชวยนสึ“ฺทก,ุ ิตึ ฺวเมา
(คดิ แล้ว) วา่ อ. ประโยชนอ์ ะไร ของเรา ด้วยความเป็นแหงคฤหสั ถ,์
อ. เรา จกั บวช ดงั นี ้ไปแล้ว ไหว้แล้ว ซงึ่ ภกิ ษุ ท. ขอแล้ว ซงึ่ การบวช ฯ
ครงั้ นนั้ อ. ภกิ ษุ ท. ยงั กลุ บตุ รนนั้ ให้บวชแล้ว อกี ด้วยอำ� นาจแหง่
อปุ การะ ฯ
อ. กลุ บตุ รนนั้ บวชแล้ว สกึ แล้ว หกครงั้ อยา่ งนี ฯ้ อ. ภกิ ษุ ท. (กลา่ ว “ตจสิตสฺ ฺตเอหวตภํ ฺถิกตโฺขสฺเูถโร“ฉตเอกิ สฺขนตาฺตมจํุ ํ ิตปกฺตพรวึสสฺพ.ุโิ ชกิตฺวาหตุ อฺวาปุ ปฺ พวฺพิจชริโตตีต.ิ
แล้ว) วา่ อ. ภกิ ษนุ น่ั เป็นผ้เู ป็นไปในอำ� นาจแหง่ จติ เป็น ยอ่ มเทยี่ วไป
ดงั นี ้กระทำ� แล้ว (ซงึ่ คำ� ) วา่ อ. พระเถระชอ่ื วา่ จติ หตั ถ์ ดงั นี ้ให้เป็นชอ่ื
ของภกิ ษนุ นั้ ฯ
เมอ่ื นายจติ หตั ถน์ นั้ เทย่ี วไปอยู่ ไป ๆ มา ๆ อยา่ งนนี ้ น่ั เทยี ว คเอคโณหหฺหํสตโิส.ิสคสสฺ นฺเาสสฺตมวตฺวํีตฺตาิเอมปคภรพณวาาฺภปฺฑเํ รรกปํ ํ อาววร€จิ สิเรป.ินฺตฺตฺวโสาตเฺ ส“วกอ,สตภิ ภฺตณโรนิยฺฑาํ คพฺภินี
อ. ภรรยา เป็นหญงิ มคี รรภ์ ได้เป็นแล้ว ฯ อกาาทสาายวํ
อ.นายจติ หตั ถน์ นั้ ถอื เอา ซง่ึ ภณั ฑะคอื ไถ ไปแล้ว จากป่า สเู่ รือน
ในวาระ ท่ี ๗ วางไว้แล้ว ซง่ึ สงิ่ ของ ได้เข้าไปแล้ว สหู่ ้อง (ด้วยความคดิ )
วา่ อ. เรา จกั ถอื เอา ซงึ่ ผ้ากาสาวะ ของตน ดนั นี ้ฯ
134 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
อหอ..ลปรับ่าาใออองอกน...อนยอขผันำ่�ู ้้า้ณาภลพฯแสารอะลายรน้งวฎยข,ไันก้าหึนอ้นอล.อนัฟันอฯ้ .ภัอนภกรรปรอเรยสรยยาาียู่าจนกดาขนัฎส้ กอนีกอปงง่นุัยานแอู่กลาย,้ยวู่อจฯแไ.จิปตกมปต่นกู รหาาปัตยศรจถแะิ์ตนลพหัน้ว้ฤัตตฯนถดิ อ์งนั คนัน้ รปืดรคระราพืดวอฤกยตะ,ู่ ิ ตสฺมึ ขเณ ตสสฺ ภริยา นิปชฺชิตฺวา นิทฺทายต.ิ
ตสสฺ า นิวตฺถสาฏโก อปคโต.
มขุ โต ลาลา ปคฺฆรต,ิ นาสา ฆรุ ุฆรุ ายต,ิ มขุ ํ
ววิ ฏํ, ทนฺตํ ฆํสต.ิ
สา ตสฺส อทุ ฺธมุ าตกสรีรํ วิย อปุ ฏฺ€าส.ิ
ตยเเปพ้อล็นื่อมออธดแอรนั ลก.รนต้วามางัดล้ชยอ้วมาจยยตีปิตดู่นเิร้ตปว�ำะ้ ็ยหนฝมดตัทาาีดถณกุ ์นขใเน์ัทนพ้ า่ยคนั คนอ่วอดิ ีาม้ยแมดเทู่ ปลเงั่ีทป็้วนน้็อวนี ้าง่แจอเหทบัอ.เง่ีย.รแรภาวล่าิก้วงษบนอุวีทอ้ เชกี่ชปเแไาพ็นปลยรธ้แวแารลหะร้วอไมง่ มจผาชไ่า้ศาาดกอยัต้อเนัซไิรามืงึ่บอจรเ่นคุทแ่าคลง่ียนล้ฯวงี ้ โส “อนิจฺจํ ทกุ ฺขํ อิทํ, อหํ เอตฺตกํ กาลํ ปพฺพชิตฺวา
อิมํ นิสฺสาย ภิกฺขภุ าเว สณฺ€าตํุ นาสกฺขินฺติ
กาสาวโกฏิยํ คเหตฺวา อทุ เร พนฺธนฺโตว เคหา
นิกฺขมิ.
ทผซดว(คอใพอซเนา้่งนปึ่่ึ.งปัดงิู่ีทงัึ เเก็ธเนมหน้จแรอกแิดา้ะีารผีตลคง้ลนละพฯา้้มวูุรยี หะ่นนันวฤคีด้ออผวหีนา่ีตวน้้อะ้าปู่ญาน่ัเหินังไก้ปรมรหเละิองไ็ทนเปากพดเบ.ั ียนปมหอแาอฤือไว็าไินนฬป.ลดตยดแย้อวแผรหกิู้่ม้จอล้แูมลณัพย่ทิตน้วลเบีัอนัหารณต,ใอนัจยาเแน็หอปยดี)บลรแ็ต.ันอู่งะัสข้วแลเถปน.ลผอาซ้ลวเเ็์นนม้ีจปมึกงซูง้ึ่้ว้ีน็าผนงีน่ึเอีว้หไขน้าานา่ัผาปจน้ก้าาอย้มศู้ง้แาาไยนยจัลอปลอียัเวจฉอิต่บนกุ้วก.ัซแตินมพตขครุลลึ่งตดาะไาหนึกค้บัว้มหยลงัะตัสรลแนมต่ักึตรอถเ่พูลีถีอร้มอ่จ.์ตน้แวืงนึ์อสาวิตอแีกยนัศนนา้ัิห้ตนัล้เ่อยมัจมา้หวบมซ้ีารเซาขตยัผงหณ่ึัแองึ่กอ้ืนเถจูลน็ธปยเฑรงำ์น�แ้ปดิวแ็รนจ่เูเ็ิลตดนจัมาดนล้อา้้้วาวพ้อมิวกยกยนัแึงเเอปู่ยลใหหนบตเ่ซยนาาอ่่กนน็็�ำกณ่างัึ่่้วเเมลทฝาแแรธงแฑไืีนยอลิดาลีลยลปนนนดตด้้ิั้วววาว้ ,ี ้ อถสฺส อนนฺตรเคเห €ิตา สสสฺ ุ ตํ ตถา คจฺฉมานํ
ทิสวฺ า “อยํ ปฏิกฺกนฺโต, อิทาเนว อรญฺญโต
อาคจฺฉนฺโตว กาสาวํ อทุ เร พนฺธิตฺวา นิกฺขนฺโต
วหิ าราภิมโุ ข คจฺฉต;ิ กินฺนุ โขติ เคหํ ปวสิ ติ ฺวา
นิทฺทายมานํ ธีตรํ ปสฺสติ ฺวา “โส อิมํ ทิสวฺ า
วิปปฺ ฏิสารี หตุ ฺวา คโตติ ญตฺวา ธีตรํ ปหริตฺวา
ท“อิสฏุ ฺวฺเา€หิ กาฬกณฺณิ, สามิโก เต ตํ นิทฺทายมานํ
วิปปฺ ฏิสารี หตุ ฺวา คโต; นตฺถิ โส อิโต
ปฏฺ€าย ตยุ ฺหนฺติ อาห.
จ(พขอเอดบยดซปยอ้งง่ึ..งวงััรร็ศสอ่นหกทจนระยาีรมลธงาอลา่ีออ(ออออ(้ษมฯยอรรเแอุนรีก�ำ...ป..รงบีนะัภหนล.ภภนใไ็กม.น้ปวนหัรนนวัาิิ้นกการภชร)ช้ยาบตะจาษษซยจิกาอดยขจผ์แวยฯง่ึากตัุุษช.จงัอิตมชหพทโจขมไิื่นอติสุงต,ใองิ่าต่มรทาหหทีวทด้อออ้หนงฯหเ่อ.้่าบตา่ัทา.น.ปมุตัตัีกจนถปวจค่ียาดกถกถชินต์งัยวตเโง้าว์แล์นหหดนาจหัตยร้มา่เนัยลสมลติะ้ปัตเผิป้วนกปนวีกิ่ตเา็้ลนถแฎฯปล็นันันว้ไนหไ์ลธ็นสิาป่นาปเเตันั้ฯร้ววลชรมันัแ้แรถเแะ)ก็น่ภดหมลอ์นลหนกทนิิวง่้.ชว้วยนนั้ก้อบสัา่าไ)าังง่ึบาปยมดตนวไรกอรน้ทณหวาเิ่ดไาลรป.นยั่ป.ว้วเยล็ะขา่นด้แแเยขเ้าจวโทุแรทขผนิลคดอแแิาตลียอ้น่กวุไวงยตล้หววปงาสขหว้ทว่ททมัต์าดนวัินซา่.อา่มถา่นงเังึ่เยกลนนปจน์ีนภนผซอ่ลก็็เกุันี้ขนเิกัูัน(ค่ึ้งม้า่้จนจ้ไฯาเษครวเรคม้กจอแัาปิอญุวรอ่ตกะยมั็นยใา่ือหทาแมน่ี)หวู่มองจม์.ดนีแแ้ั่า่บล.เ่ใตตงเัปบทัวนทขเน็ทท่่อพนชาซอ่อกยีีเ.่ี่ีไไ้นื่อแททแง่ึ.าแวหหรมอลลหาลีย่่านนทนนนี้ดั้ฯววว่งง,,.ี ้ “อเปหิ อเปหิ อมมฺ , กโุ ต ตสสฺ คมน,ํ กตปิ าเหเนว
ปนุ อาคมิสสฺ ตีต.ิ
โสปิ “อนจิ จฺ ํ ทกุ ขฺ นตฺ ิ วตวฺ า คจฉฺ นโฺ ต คจฉฺ นโฺ ตว
โสตาปตฺตผิ ลํ ปาปณุ ิ.
โส คนฺตฺวา ภิกฺขู วนฺทิตฺวา ปพฺพชฺชํ ยาจิ.
“น สกฺขิสฺสาม มยํ ตํ ปพฺพาเชตํ,ุ กโุ ต ตยุ ฺหํ
สมณภาโว, สตฺถกนิสาทนปาสาณสทิสํ ตว สีสนฺต.ิ
“ภนเฺ ต อทิ านิ มํ อนกุ มปฺ าย เอกวารํ ปพพฺ าเชถาต.ิ
เต ตํ อปุ การวเสน ปพฺพาชยสึ .ุ
โส กติปาเหเนว สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ
ปาปณุ ิ.
ผลิตส่ือการเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัตธิ รรม วัดพระธรรมกาย 135
อ. ภกิ ษุ ท. แม้เหลา่ นนั้ กลา่ วแล้ว กะภกิ ษชุ อ่ื วา่ จติ หตั ถน์ นั้ วา่ ตฺวเมเวตปิชาตเํนอยาฺยหาํสสุ ,ิ“อาอวิมโุ สสมฺ จึ ิตเฺตตหตวฺถาเตรว จคิรามยนิตสนมฺตย.ิ ํ
ดกู อ่ นจติ หตั ถ์ ผ้มู อี ายุ อ. ทา่ นนนั่ เทยี ว พงึ รู้ ซง่ึ สมยั เป็นทไี่ ป แหง่ ทา่ น,
อนั ทา่ น ประพฤตชิ ้าแล้ว ในวาระนี ้ดงั นี ้ฯ
(อ. ภกิ ษชุ อ่ื วา่ จติ หตั ถน์ นั้ กลา่ วแล้ว) วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ โน ส“สํภคนฺโฺเคต ฉสินํสฺโคนฺค, สอสฺ ิทานอติ อฺถคิภมาวนกธามเมฺลา คชตามตหฺม,หฺ าโตสิ.
อ. กระผม ท. เป็นผ้ไู ปแล้ว ในกาลคอื ความที่ แหง่ ความเกยี่ วข้อง มอี ยู่
ยอ่ มเป็น, อ. ความเกย่ี วข้อง นนั้ อนั กระผม ท. ตดั ได้แล้ว, ในกาลนี ้
อ. กระผม ท. เป็นผ้มู อี นั ไมไ่ ปเป็นธรรม เป็นผ้เู กดิ แล้ว ยอ่ มเป็น ดงั นี ้ฯ
อ. ภกิ ษุ ท. ไปแล้ว สสู่ ำ� นกั ของพระศาสดา กราบทลู แล้ว วา่ ออภมเฺตู หภํ หวิกิทฺขเตอู ีตวสํิ ตวอตฺถุ าฺโุ หตสํสเน.ุอฺตวสกิํ ตนํ ฺถาคมานฺตกฺวเถาติ“ภอนฺเตฺ ํ พอฺยยาํ กภโิกรตฺขิุ
ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ อ. ภกิ ษุ นี ้ผ้อู นั ข้าพระองค์ ท. กลา่ วแล้ว อยา่ งนี ้
ยอ่ มกลา่ ว ชอื่ อยา่ งนี ้ ยอ่ มพยากรณ์ ซงึ่ พระอรหตั ผลอนั บคุ คลพงึ รู้ทวั่
ยอ่ มกลา่ ว ซงึ่ คำ� อนั ไมม่ แี ล้ว ดงั นี ้ฯ
อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. เออ อ. บตุ ร ของเรา ออวตนกฺวาวาฏส“ฺอ,ิ€อติาิมจมอาติ ิทตฺ เากทนาภฺวิสเิลกฺสคฺขาสเถวทปาธฺ ุ มอมฺฺภมํ อามสชจฺ าิ นนปปกาุตาปฺโเลต จฺ คมปอนหตาีนคฺตมนโนนฺตํิ
ได้กระทำ� แล้ว ซง่ึ การไปและการมา ในกาลแหง่ ตน เป็นผ้มู จี ติ
อนั ไมต่ งั้ ลงแล้ว ในกาลเป็นทไี่ มร่ ู้ ซง่ึ พระสทั ธรรม, ในกาลนี ้อ. บญุ ด้วย
อ.บาปด้วยอนั บตุ รของเรานนั้ ละได้แลว้ ดงั นีไ้ ด้ตรสั แลว้ ซง่ึ พระคาถาท.๒
เหลา่ นี ้วา่
อ. ปัญญา ยอ่ มไมเ่ ตม็ รอบ (แกบ่ คุ คล) ผมู้ ีจิตอนั ไมต่ งั้ ลงแลว้ “อปนริปวฏลฺ ฺ€วิตปจสิตาฺตทสสสฺฺส สทฺธมฺมํ อวิชานโต
ผไู้ มร่ ูแ้ จง้ อยู่ ซึ่งพระสทั ธรรม ผมู้ ีความเลือ่ มใสอนั เลือ่ นลอย, ปฺา น ปริปรู ติ,
อ. ความกลวั ยอ่ มไมม่ ี (แกบ่ คุ คล) ผมู้ ีจิตอนั ราคะไมร่ ว่ั รดแลว้ อนวสสฺ ตุ จิตฺตสสฺ อนนวฺ าหตเจตโส
ผมู้ ีใจอนั โทสะไมต่ ามกระทบแลว้ ผมู้ ีบญุ และบาปอนั ละไดแ้ ลว้ ปุ ฺ ปาปปหีนสสฺ นตฺถิ ชาครโต ภยนตฺ ิ.
ผตู้ ืน่ อยู่ ดงั นี้ ฯ
(อ. พระศาสดา) ยอ่ มทรงแสดง วา่ ชอ่ื อ. จติ นน่ั ของใคร ๆ อวนยิสิพสฺ ทปขตฺธิลฏตํ ฺลฺเฺถ€าวอตา€นสปถิเีวตสาฏกวฺมุฐรกํภฺิตทณจมติวฑพฺฺ าตฺปํ สวปุ ยิสฺนผฺ าํตถตวฺถสุ ยิิิ;ร“าจกสโิตตยมิ ฺตฺถหฺ ํจนิ ิปโานกนเมฏสตติ ปณขํ กาคุ ฺ€ณสฺคาฺสโโตุ ลกจ,ิ ิ
อนั เนอื งนติ ยห์ รอื หรอื วา่ อนั มนั่ คง ยอ่ มไมม่ ;ี ก็ อ. บคุ คลใด ยอ่ มไมต่ งั้ อยู่
ด้วยดีในภาวะไหนๆราวกะอ.ฟักเขยี วอนั บคุ คลตงั้ ไว้แล้วบนหลงั แหง่ ม้า
ราวกะ อ. ตออนั บคุ คลปักไว้แล้ว ทกี่ องแหง่ แกลบ ราวกะ อ. ดอกกระทมุ่
บนศรี ษะอนั ล้าน,
(อ. บคุ คลนนั้ ) เป็นเสวก ยอ่ มเป็น ในกาลบางคราว เป็นอาชวี ก นนคิามณ;กโฺ €ทากจทิ าจเสิ ตวาโกปโส,โหเอตวิรูโปกทปาคุ จคฺ ิ โลอาอชนีววโฏกฺ€ติ กจทติ าโฺ ตจิ
(ยอ่ มเป็น) ในกาลบางคราว เป็นนคิ รนถ์ (ยอ่ มเป็น) ในกาลบางคราว
เป็นดาบส (ยอ่ มเป็น ในกาลบางคราว, อ. บคุ คล ผ้มู อี ยา่ งนเี ้ป็นรูป
ชอื่ วา่ เป็นผ้มู จี ติ อนั ไมต่ งั้ ลงแล้ว (ยอ่ มเป็น);
อ.รูปาวจร อนั เป็นกามาวจรกด็ ี อนั ตา่ งด้วยปัญญามปี ัญญา ปวธรอูปามปมาฺรฺิปอวเตภจลรุูาสทยรลฺ ฺสามํวปทนาอนอิเรสิมภิปานทํ ทยรูธฺวสิส,าตฏทปฺสาฺ €ิฺธตยิตปมกีตวจมฺโุิาติตํทฺวฺปตอีเปราสชิปตฺสานลฺร.ินูปวปนปาสรฺตวสิปตจสารฺูตรสฺทตาตสร,ิ ฺสตูปฺปกาึสราิวตกโมจพฺาตารมสธโวาลิทปจวกฺธรกจตุาตฺขรตฺยาาิยรปปย--ิิ
อนั เป็นรูปาวจรเป็นต้นก็ดี ยอ่ มไมเ่ ตม็ รอบ แก่บคุ คลนนั้ ผ้มู ีจิต
อนั ไมต่ งั้ ลงแล้ว ผ้ไู มร่ ้อู ยู่ ซง่ึ พระสทั ธรรม นี ้ อนั ตา่ งด้วยโพธปิ ักขยิ ธรรม
๓๗ ประการ ช่ือวา่ ผ้มู คี วามเลอื่ มใสอนั เลอื่ นลอย เพราะความที่
แหง่ ตน เป็นผ้มู ีศรัทธาอนั นิดหนอ่ ยหรือ หรือวา่ เพราะความท่ี
แหง่ ตนเป็นผ้มู ีศรัทธาอนั คลอนแคลน, (เม่ือปัญญา) แม้อนั เป็น
กามาวจร ไมเ่ ตม็ รอบอยู่ อ. ปัญญาอนั เป็นรูปาวจรและอรูปาวจร
และโลกตุ ระ จกั เตม็ รอบ แตท่ ่ีไหนเทียว (ดงั นี)้
136 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
((อ(มไออออแมนจัีนนนหันัก่ติลนวพง่บรอะ((อสบระฺวออณันัไะ.ฺสททาด..คโผออฑหทบุต)้แ้วมูรรสิตวตแลจาพรรี ะา่้ลถถวมติเรพกจ้ดวะ))ทตฺ รงึภต้ววปะ่ีทสา่ายโดทุญรวฺสแคสผงับาา่หเน้ญจฺมูบดทดด่ง้าีี้จงว้ว)ัั่ จปง)ั นแ(ิตยผฯนิตตใาลี้มอมูน้ีฯ,รป้้วนัรสัีบบแเปรผแไญุปทคตม้มลูห็)นทว่้ชว่อคี นี า่ธ่ีมุ่นัวใว๔สรนาแลา่อรมสฺทละ.คมกเ้ี่ไว(นดือชดรแดอะืองวั้หา้แ้วดนา่คนตงล่ย้าบีว้้วนฯรผงาาดาเ้อฺมวูลกมค้วาันีอปดีิ ยะหาโรวแน(ทะสตาล่ ดนเ่ั ว้สวทเงั เผจะะศนทด้สมูต)งี)ียั้นิีจนอโ้(กวสแิตแนีั ร้(หลใมะนอ้ง่วาทผดบบแนั ้มูบงั(ลททโดนีบทแ้ว))งัีาล้สวววนปาน้่ะาาว่่ี)้ี ้ อนวสฺสุตจติ ตฺ สสฺ าต:ิ ราเคน อตนิ ฺตจิตฺตสสฺ .
อนนฺวาหตเจตโสติ “อาหตจิตฺโต ขีลชาโตติ
ออิาธคตปฏนฺ€า“เโนทเสโนทเสอนปปฺ ฏจิตหิ ฺตตสจสฺ ติ ตฺ ปสหฺสตาภตาิ โอวตฺโถว.ตุ ฺโต,
ปุญญฺ ปาปปหนี สสฺ าต:ิ จตตุ ฺถมคฺเคน ปหีน-
ปุ ฺสสฺ เจว ปหีนปาปสสฺ จ ขีณาสวสสฺ .
เผแแอยอดอเอเอห(ผปทอป้้ห้ลต.ว...นอ่ตัููา็ก็ภกก.ศนนยนมะงมต่ื่่ืนพเิิิเเยันผพมลอเอลลิไถไ(ออรคค้อดาตมูรสนรยสสะา.ยรรเืะอ้.่ืนกก่ผ่คูาปอน่คูื่ อคกทด้คล็เมู็ตรนนนั่เทงาิเทเ.บีทพารัีพ)ลนัพไเตถศ้ถผ.มทม.ปเรเสราื่นรห้นไๆห)ูายิมียะาก)มาลาะลอ่ภวรอบะัวชต่ ทอา่าร่มกีาคา่(่ือดนว่ืสคใในั.ย,คเไว้าด่วชดอวนกปู่มแไเอ่ เาา่พื่ยมอย็มเิจลนตม่มมล(ยกวผ่รู้ีศาเ่ะอเาถฺเสาทขอ่า่(ทดอ็ลปอรนัอะ้ิายมี่แ.ีศั็ทตรนเตคนัไอไชอ่หเหตหนทดรปพธ)ถวกีตมาตง่,ิดัสต้ัาา.มารหาถตกคไนุตแเามเมีแคามปายน็ปะนรลัาอเร้ลไ็ตคม็่นหออ่เโ้นมวมร.้ วป()ตตบนมีลไคัอ(ตม่็ ปนซ)แไคาุลไ.่,(้ ลพีแนภมมง่ึเกผนกคะซพหะกร(ก่้ยก่บมัู่มนไั(ลงอึ่้ะไื่อง่ิลเแ(ดลํบาดหดลผผ.ยคดบบก้ตัแบัต้้้้วคมแาสุมูู่อวงัด่บมคลุถมายชลพคีีนาอม้งาัวคาคุมาวน้ วมลรานี เค้ลทคฯาพะดปสผกดแีฯตจ้)ภล.้็สวร้ว้หมลู)นว้า)อาผย(กะู่ ยงว่ีัอผด)มค้มมูสสกเิ,โ้ามองูลัีปเสแเกีอินิจนส้ยลนสัีอเรดล้ทาาแพวเ)ีอ่สาะต้ ป้)สวาลาะมรสโน็ทตปวนค้สวยาท(ไวลดระ.ัแตนารมชนิะเ.ะ้สั ,้สหะาวหมตนนัเแม่ส้แไวยหนิลง่จิม้มิ์ลนิาดลชก้บธาแ่รต้รวร้้วแแ่ือเิงะรนาลรรุนปนออลลรวววทค้นคัว็ ้ัมนนนัียก้้ าวาวา่่้่้ -)-,,ู่ นตถฺ ิ ชาครโต ภยนตฺ :ิ ขณี าสวสสฺ ชาครนตฺ สเฺ สว
ภยาภาโว กถโิ ต วยิ , โส ปน สทธฺ าทหี ิ ชาครธมเฺ มหิ
สมนฺนาคตตฺตา ชาคโร นาม; ตสมฺ า ชาครนฺตสฺสาปิ
อชาครนตฺ สสฺ าปิ กเิ ลสภยํ นตถฺ ิ กเิ ลสานํ อปจจฺ าวตตฺ นโต,
น หิ ตํ กิเลสา อนุพนฺธนฺติ เตน เตน มคฺเคน
ปหนี านํ ปนุ อนปุ คมนโต, เตนาห “โสตาปตตฺ มิ คเฺ คน
เย กเิ ลสา ปหนี า, เต กเิ ลเส น ปเุ นติ น ปจจฺ าคจฉฺ ต;ิ
สกทาคามิอนาคามิอรหตฺตมคฺเคน เย กิเลสา ปหีนา,
เต กิเลเส น ปเุ นติ น ปจฺจาคจฺฉตีต.ิ
เทสนา มหาชนสสฺ สาตฺถิกา สผลา อโหส.ิ
อเเใปปหปุ ็็นน้ตนสคงัสิค้ ขภฤยัรนึหา้ัแง้ พพนหสั นงรัถห่้ ้พอ์ใยเมนรปาะแว็บนอนัลหร้สหวหนนินต้วัอวงา่่ึ าดผ(รย้มกูู ะออ่อ่อี ทมยน.าเ่ทปภง๗า่็นนิกนเบี)ษ้ปผ,ว็ุน้มู ชอรีอแ.ูปทาลก.ย้วผลุ ุ ้ทอูสบยน.ันิตุ้งัชกวรวื่อเิาาลผรจอสะ้ถูา. เงึกททปพิเ..็ลนร๗ใ้สเอหคมด้ทขรแงัื่นอุ่.นลงเมห้ีวก้วัฯลดลแ้า่วลา่ นย้ววี ้ อเถกทิวสํ ภิกฺขู กถํ เอสวมรฏุ ูโฺป€าเปสอํุ ร“หภตาฺตริยปุ านิสวตฺสเิยม-
อาวโุ ส กิเลสา นาม,
สมปฺ นฺโน กลุ ปตุ ฺโต กิเลเสหิ อาลลุ โิ ต สตฺต วาเร
คหิ ี หตุ ฺวา สตฺต วาเร ปพฺพชิโตต.ิ
กยเเ(อปใดคปยน.กอบ่ัูร็อร่นกเะอ่มด่ือธมผทาน้มออวง้เลนูบภัยก.ปี ทนงั่กิน็กลพในพ.ี)ษน้งา่ัา่ร)เรดแ;รวกุปะ้อทแลงั็ศานมนขส.้วลาผอกดีอสน้้น(ู งน.ัองบดีง่ั้ภซนอแัพนาดงิกึ่ยลภรพงัธท้ษ้าอ่วิกนทรุงรมุษรี,นธง้ทกมดุสนอั้(.นทั้วคดนาแ.ดเยสรบนั่ัหลเ้ววันนห้เแ้ลวยทาเ์ลลา่มจกยีด้า่ตวนาื่อวา้วนรนเัรคย้ซปัสชนัเ้ว�ำง่ึ็สอนื่ถเ)าค)สดาเจกวอคดจ็มาถรา.รจ็ไเ้าแามปื่อปกไบวล็เนปงเิ าป่้ลทวกเอแ็คสนลูลลนั(รวไแา่อ้ทื่วอสปา่ลว.ง.มท้)วสกเคดขว,ั่ปลโู่ ้วารแช(ก็ูนา่ตงรพห่ือ่อวสเแรนงร่ปนภัสอกะว็ีภนา้ะแ่ขาอพไทิก(ลณจงรยหษ้ี่กวคาอ่ะหย)ลเุ์ ปมนนาวา่ทท็บมนนัอา่ว้ ..ี สตฺถา เตสํ กถาปวตฺตึ สตุ ฺวา ตํขณานรุ ูเปน
คมเนน ธมมฺ สภํ คนฺตฺวา พทุ ฺธาสเน นิสนิ ฺโน “กาย
นตุ ฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสนิ ฺนาติ ปจุ ฺฉิตฺวา,
“อิมาย นามาติ วตุ ฺเต, “เอวเมว ภิกฺขเว กิเลสา
นาม ภาริยา;
ผลติ ส่ือการเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัตธิ รรม วัดพระธรรมกาย 137
ถ้าวา่ อ.กเิ ลสท.เหลา่ นนั่ เป็นสภาพมรี ปู เป็นเป็นสภาพอนั ใครๆอาจ ภโปกอาเกวยาฺกสโฺยถสเาํ,ุจาสจ;มกเเนอปฺ ฺกเสนวตําฺนฬํนรปูปํ ริุอโิสนตาภสิ ชหเมาวตุ พฺเยนฺวาฺยายธ;ฺยํ,กํพอตฺรามฺถหโจาลฺมทิ เโลปิสลนกปํโกิฺตฺขิป,ิ ิออตตนวํุ นิเาสสเีจกมเโสฺกเกตสา,ุ
เพอ่ื อนั ใสเ่ ข้า ในทไ่ี หน ๆ พงึ เป็นไซร้, อ. จกั รวาล เป็นทแี่ คบยง่ิ (ยอ่ มเป็น),
อ. พรหมโลก เป็นโลกตำ�่ ยง่ิ (ยอ่ มเป็น), อ. โอกาส ของกเิ ลส ท. เหลา่ นนั้
ไมพ่ งึ ม,ี อ. กเิ ลส ท. เหลา่ นน่ั ยงั บรุ ุษผ้อู าชาไนย ผ้ถู งึ พร้อมแล้ว
ด้วยปัญญาชอ่ื แม้ผ้เูชน่ กบั ด้วยเรายอ่ มให้ขนุ่ มวั ได้,อ.วาจาเป็นเครอื่ งกลา่ ว
อะไร (ในชน ท.) ผ้เู หลอื ลง ;
จริงอยู่ อ. เรา เป็นผ้เู คย อาศยั แล้ว ซงึ่ ข้าวฟ่างและลกู เดอื ย นิสสฺ าอยหฉหฺ ิ อวฑาฒฺ เรนาปฬพมิ ฺพตตฺชํิตวฺวรากโจอรปุกํปฺ กพณุ ฺพ€ฺ ชกิตทุ ปทฺ พุาลฺโพตจฺ ิ.
มที ะนานด้วยทงั้ กงึ่ เป็นประมาณด้วย ซง่ึ จอบเหยี ้ นด้วย บวชแล้ว
สกึ แล้ว สนิ ้ วาระ ท. ๖ (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
(อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ ทลู ถามแล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ ภนฺเต“ตกท.ิ า ภนฺเตต.ิ “สณุ ิสฺสถ ภิกฺขเวต.ิ “อาม
(อ. พระองค์ เป็นผ้มู อี ยา่ งนนั้ เป็นรูป ได้เป็นแล้ว) ในกาลไร ดงั นี ้ ฯ
(อ.พระศาสดาตรสั แล้ว)วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท.อ.เธอท.จกั ฟังหรือ?ดงั นีฯ้
(อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จรญิ พระเจ้าข้า
(อ. ข้าพระองค์ ท. จกั ฟัง) ดงั นี ้ฯ
(อ.พระศาสดาตรสั แล้ว)วา่ ถ้าอยา่ งนนั้ อ.เธอท.จงฟังดงั นีท้ รงนำ� พกพเวเเจสมอสตฺรากสติหหฺวฏํออาฺวฺมิร“ฺข€ตเาฑกทตาาปฺถปฺฒตทนนกิ,พฺเิ.ํหฺกนตววฺพิกสการชทสุสฺฬารกฺชชณเฺุทาโิมลํจฺชราตาตรํเอปถฺโลกฺตตกทุาพพนสาตฺธฺพีชมเริวรํกชอิเตรนยมสิตตกฺวฺเาติฺวีตาตโจจาฺวํ,นอรนาโกสาภากอหทุสฺฬมูตฏรฺตีทิมิยํ ฺิ:จ€ิาาตพอลฺตีชตมกปตํํอีเาณุณพนิตปเุ วสฺตีชฺ€ฺฑพปฺปํากิิโพาตยหทุต€รฺพฺวิมฺทาเปา“ชณาวเนิตตลนคสาวฺฺววโเฺเมหตตกยิาาํึ
มาแล้วซงึ่ เร่ืองอนั ลว่ งไปแล้ววา่ :ในกาลอนั ลว่ งไปแล้วครนั้ เมอื่ พระเจ้า
พรหมทตั (ทรงยงั บคุ คล) ให้กระทำ� อยู่ ซง่ึ ความเป็นแหง่ พระราชา
ในเมอื งพาราณสี (อ. บรุ ุษคนหนง่ึ ) ชอ่ื วา่ กทุ ทาลบณั ฑติ บวชแล้ว
บวชในลทั ธอิ นั มใี นภายนอก อยแู่ ล้ว ในป่าหมิ พานต์ สนิ ้ เดอื น ท. ๘
ครนั้ เมอ่ื ภาคพนื ้ ชมุ่ แล้ว ในสมยั แหง่ ภาคพนื ้ อนั ฝนย้อมแล้วแล
(คดิ แล้ว) วา่ อ. ข้าวฟ่างและลกู เดอื ย มที ะนานด้วยทงั้ กง่ึ เป็นประมาณด้วย
อ.จอบเหยี ้ นด้วยมอี ยู่ในเรือนของเรา,อ.พชื แหง่ ข้าวฟ่างและลกู เดอื ย
อยา่ ฉบิ หายแล้ว ดงั นี ้สกึ แล้ว ไถแล้ว ซง่ึ ทแ่ี หง่ หนง่ึ ด้วยจอบ หวา่ นแล้ว
ซงึ่ พชื นนั้ กระทำ� แล้ว ซง่ึ รวั้ ถอนขนึ ้ แล้ว ในกาล (แหง่ พชื นนั้ ) แกแ่ ล้ว
เกบ็ ไว้แล้วซงึ่ พชื มที ะนานเป็นประมาณ เคยี ้ วกนิ แล้ว ซง่ึ พชื อนั เหลอื ฯ
อ. กทุ ทาลบณั ฑติ นนั้ (คดิ แล้ว วา่ ในกาลนี ้ อ. ประโยชนอ์ ะไร ปพฺพโชสิสสฺ “ากมึ ีติ เมนทิกาฺขนมิ ิตฺวาเคปเหพนฺพ,ชิ. ปุน อฏฺ €มาเส
ของเรา ด้วยเรือน, อ. เรา จกั บวช สนิ ้ เดอื น ๘ ท. อกี ดงั นี ้ออกไปแล้ว กส“หอณตุตุ หฺตฺวฺ€ํ าอกสิมวทุ ตาินปฺทฺตเาพารวลฺพปวชพาิโฺจเฺพตรนช,ีหิตอนาฺวิมเิสรกาํฺสนตาฺถกยสจณุ ติเนทสฺ€ฺตาวกตเฬมทฺุติมฺทตปนาวฺตลํนาํํ เฉรวฑวนารฺเิสคเกฑรสฺหิ โสาจี จฺสยรหินกาตุมฺเคตฺวีตหิสฺจาิ.ีิ
บวชแล้ว ฯ
อ. กทุ ทาลบณั ฑติ นนั้ อาศยั แล้ว ซง่ึ ข้าวฟ่างและลกู เดอื ย
มที ะนานเป็นประมาณด้วย ซงึ่ จอบเหยี ้ นด้วย เป็นคฤหสั ถ์ เป็น
สนิ ้ วาระ ท. ๗ บวชแล้ว สนิ ้ วาระ ท. ๗ โดยทำ� นอง นเี ้ทยี ว แตว่ า่
คดิ แล้วในวาระที่๗วา่ อ.เราอาศยั แล้วซง่ึ จอบเหยี ้ นนีเ้ ป็นคฤหสั ถ์เป็น
เป็นผ้บู วชแล้ว สนิ ้ วาระ ท. ๗ (ยอ่ มเป็น), อ. เรา จกั ทงิ ้ ซง่ึ จอบเหยี ้ นนนั้
ในทไี่ หน ๆ นน่ั เทย่ี ว ดงั นี ้ฯ
อ. กทุ ทาลบณั ฑติ นนั้ ไปแล้ว สฝู่ ั่งแหง่ แมน่ ำ� ้ คงคา คดิ แล้ว วา่ โตอถตารโิตสนฺวํ าคฉคงฑณฺคฺเาฑฺเตหสีรยฺสํ ฺยาํ;มคยีตนถิฺตาฺวจสาินสฺ ฺเต“ปปตตตฺวาติิตฏฏฺฺ€€าานนํํ นปปสสฺสฺสนาฺโมติ,
อ. เรา เมอ่ื เหน็ ซง่ึ ที่ แหง่ จอบตกไปแล้ว ข้ามลงแล้ว พงึ ถอื เอา; อ. เรา
จะไมเ่ หน็ ซง่ึ ทแ่ี หง่ จอบนนั้ ตกไปแล้ว โดยประการใด, อ. เรา จกั ทงิ ้
ซง่ึ จอบนนั้ โดยประการนนั้ ดงั นี ้
138 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
เทผใเแกสนลกูี่ฝ่ายี เด่ัแงบงแลแูทือ้๓ห้ลว่ีแง้ง่วผบคแซน่นไรมงึ่ มังแแพ้้นเ่หหวืชห�ำ้ง่า่ง่ คน็ จศมองแอรีคทนัลีษบาะ้เวะรนจาซหาบัง่ึชนลเทแนหบเั ลี่แปะวแ้็วหนแ่ียลง่ปลง้วซจไ้วรงึ่ปอะจซอบแมอง่ึนัลนานบเ้วณนัรย้ั าตทนก่ีชด์ตดใไ้นน้าาวปมแยะแแทมอผลล้น.าน่ั ้ว้วเเ�ำ้กเปวคได่า็ดนียงงั ้กปคนนผราแลีเกู้ะปลาแท็้นยวล�ำกต้วแลย๓้นลบืนั ซ้วฯแแง่ึคผลลซร้้้วาวังง่ึ้ นาฬิมตฺตํ พีชํ ปิ โลตกิ าย พนฺธิตฺวา ปิ โลตกิ ํ
กทุ ฺทาลผเล พนฺธิตฺวา กทุ ฺทาลํ อคฺคทณฺฑเก
คเหตฺวา คงฺคาตีเร €ิโต อกฺขีนิ นิมมฺ ิเลตฺวา อปุ ริสเี ส
ตกิ ฺขตฺตํุ อาวชฺชิตฺวา คงฺคาย ขิปิ ตฺวา นิวตฺตติ ฺวา
ตโอกิ โฺขลตเกฺตตํุ ฺวสาทปฺทตมิตกฏาฺส€า.ิ นํ อทิสวฺ า “ชิตํ เม ชิตํ เมติ
ซทตเเผ(เดสปยส้งึ่มรงรูั็ดอ่นดเังสนิใสจม็เยจ็ชถี,สใกอข้ียเงมัม่นปอายี้า.็งปา็มอ.มิตงนขพรแนไเ.แลณ)ระมร,รลนัลง้่ืเเอะสเ่เ้ะสแวท้ปวปงรวฯ่นลยี็ศ็นนานน้วทนัวงอ้ชทน่ัวผา่รนัสายา่ี่้วมูงชนแตอ่งูาั่ยใอาื่อมพ.งนนัั.้้งัแออน่รเรกอลธพะยนเัำ�าา้ะ้สอวทแร่ชูเลไเดรยะัพลยบร(นาจ็รใด้วออ่ื่รุดหีาไ้้ใวุมปษชอป้งชเันยอนรรใน.าแ้ทะอคบหิะีลโเ้งส่ีฯว้อตแยร้ผวดาุวาาลชงั้้ทูาม่บแแน้วสกรหคลอแ์สู่ชงรอง้ก่นดิวั�ำเอ่ืะแนัปอ่เ)นขทรด็นเซันาอวกัร�ำนทงึ่ใงาา่ชแครหพขในลงอชหา่ญอรส้ะวยะน้นัเงนแข่รกะเลซ้าาารใใแทุน้วงชไึ่านกลปกทาอลเไ้ชวสามาดน้ทัฝนรงลือ้ทเด่ั.งยบระบงรยแงาั�่ำแวงพณันอห่ยสชลเิ าศมีเง่ดีซน้้ฑวปรแษเบง่ึัะป็าิตนมดศแแแ็ณนนตน่งลลัตลั ้นนนัส้้้ฯ�ววำว้ร้ ูีี ้ ตสมฺ ึ ขเณ พาราณสี ราชา ปจฺจนฺตํ วปู สเมตฺวา
อาคนฺตฺวา นทีตีเร ขนฺธาวารํ นิวาเสตฺวา
นหานตฺถาย นทึ โอตณิ ฺโณ ตํ สทฺทํ อสโฺ สส.ิ
ราชนู จฺ นาม “ชิตํ เม ชิตํ เมติ สทฺโท
อมนาโป โหต.ิ
โส ตสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา “อหํ อิทานิ
อมิตฺตมทฺทนํ กตฺวา `ชิตํ เมติ อาคโต, ตฺวํ ปน
`ชิตํ เม ชิตํ เมติ วริ วส,ิ กึ นาเมตนฺติ ปจุ ฺฉิ.
ซใอชสเปหนง่ึ.ว่ ็น้โสนคะจคำ�แววอ รเวา่าล.รทาม้็วจก.มอ,ชทุผ(ช.นยอ้ทมูนะอ่.โาีใะจมนลโซอรจเภบงึ่คปนัรโาณั็ือคพจนยครือ)รฑนคะวคดิตอืออาวงั กมคงานกค,มโวีร้อลก์ไาาโม.ภลลมบคท่าภ่โทวลวรอนลูางแภนันัแม้ชลนเลนช้ปวนัจ้้ว็นะนกซันแะวไงไ่ึน่ัลปอมา่คเ้วนัใทช่าอนออถนีย.ีกภนัาะวพนานพเรยน่ัซีปร้ะวใงเึ่็ะนอทา่นขอคง้ียางคณุพวอค์ นัร์ททยะขรรงั อ้งงาปยงชชพรอ่คนนะรม์ ะะะโอเยแแอปีกชลลง็นนค้้วว;,์์ กทุ ฺทาลปณฺฑิโต “ตฺวํ พาหิรเก โจเร ชินิ, ตยา
ชิตํ ปนุ อชิตเมว โหต;ิ มยา ปน อชฺฌตฺตโิ ก
โลภโจโร ชิโต, โส ปนุ มํ น ชินิสฺสต;ิ ตสเฺ สว ชโย
สาธตู ิ วตฺวา อิมํ คาถมาห
อ. ความชนะใด ยอ่ มกลบั แพ้ อ. ความชนะนน้ั เป็นความชนะ อนั ดี “น ตํ ชิตํ สาธุ ชิตํ, ยํ ชิตํ อวชียติ;
(ย่อมเป็น) หามิได;้ อ. ความชนะใด ย่อมไม่กลบั แพ้ ตํ โข ชิตํ สาธุ ชิตํ, ยํ ชิตํ นาวชียตีติ.
อ. ความชนะนนั้ แล เป็นความชนะ อนั ดี (ย่อมเป็น) ดงั นี้ ฯ
นยงัง่ั กแสลใ้ณนิวขโมดณีนยะ�ำ้บนเปลั นั้็ลนนงัอน่ักาเ์รทใมนียณอวา์อกใ.หาก้ศบทุ งัฯทเกาิดลแบลณั ้วฑผิต้มู แีคลณุ ดวอู ิเยศู่ษซอง่ึ แนั มบน่ ร�ำร้ ลคแุงคล้าว ตํขณํเยว คงฺคํ โอโลเกนฺโต อาโปกสิณํ
นิพฺพตฺเตตฺวา อธิคตวเิ สโส อากาเส ปลลฺ งฺเกน
นิสที ิ.
ทเเทอปสนัรร็ดนงงมจ็ขสแอออง่ั มอดหค...แาบง่ัพงั่ แลพแพรอ้ลวะบรลรย้ะวร้วระซาา่ริษรง่ึช(างากดัทานชช้าวเานัท้ปารยร็ผบขนอคง้ปูอวนสบัวชงรดาวรพะซิมษบา่ัผทรง่ึงปแัทนะคบัลรมวรวอ้ะวชาีโายสยซชแมแู่งชงาล่ึ ทคลธนน้วร่ีแ้์)ว์เนัร้กปหใวมน็บังน่ดา่กปพปงัถดอรนรรา้วะะ.ะี ้ยขเทรมเทหอารราศชงางมณมใเาแู่หกจหนหน็ลกัานั้ง่ ้แบยเเพคไปลดรึุดียลุ็ษ้วนเ้เองปผฯทซา็น้ผูรง่ึ แงแนพซมไลงว่ึหร้อ้ควชะว่ืนนแว้แอาลลคมีก้้ฯววร ราชา มหาปรุ ิสสสฺ ธมมฺ กถํ สตุ ฺวา วนฺทิตฺวา
ปพฺพชฺชํ ยาจิตฺวา สทฺธึ พลกาเยน ปพฺพชิ.
โยชนมตฺตา ปริสา อโหส.ิ
อปโรปิ สามนฺตราชา ตสสฺ ปพฺพชิตภาวํ สตุ ฺวา
“ตสสฺ รชฺชํ คณฺหิสสฺ ามีติ อาคนฺตฺวา ตถา สมิทฺธํ
นครํ สุ ฺํ ทิสฺวา
ผลติ สือ่ การเรยี นรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 139
ทรงดำ� ริแล้ว วา่ อ. พระราชา ผู้ ทรงทงิ ้ แล้ว ซงึ่ พระนคร อนั มอี ยา่ ง โจปควอสินเพหรติฺเฺพเตตกฺวเ“สสชตอฺวเาตตอฺชาเฺว€ตพฺฺตตวําารเโยฺรเนูยปนหาํรวชปฺมจตานพนิตโตชปลิโฺวคฺพาฺถกนพกาโรชีหฺพนปุํ สึ คาสอชโฉ.ุคเนปสิสรฑโฺตนสฺสฺรภอฺเิโฺวฑโตโเมสมคหาิ,ตสหสฺวมตาป.ิมอาฉปยฺตพโหฑารุหฺพปาิโปฺเสสปรฑชพิ .ิาริุ.ตฺพปชิสฺวพชาํ าพโนฺพนอฺฺโรเชปตุหอิตสตฺมรํุปงฺตจาวฺกพชกรฏมิยาฺพํฺฏิตวชตชาฺวสึ นนีตสา.ุ ํิํ
นเี ้ป็นรูป ผนวชอยู่จกั ผนวช ในฐานะ อนั ตำ่� ช้า หามไิ ด้, อ. อนั แม้อนั เรา
บวช ยอ่ มควร ดงั นี ้เสดจ็ ไปแล้ว ในทน่ี นั้ เสดจ็ เข้าไปหาแล้ว ซงึ่ มหาบรุ ษุ
ทรงขอแล้ว ซง่ึ การบวช ผ้เู ป็นไปกบั ด้วยบริษทั ผนวชแล้ว ฯ
อ. พระราชา ท. ๗ ผนวชแล้ว โดยทำ� นองนน่ั นน่ั เทยี ว ฯ
อ. อาศรม เป็นอาศรมอนั ประกอบแล้วด้วยโยชน์ ๗ ได้เป็นแล้ว ฯ
อ. พระราชา ท. ๗ ทรงทงิ ้ แล้ว ซงึ่ โภคะ ท. ทรงพาเอาแล้ว ซงึ่ ชน
มปี ระมาณเทา่ นี ้ ผนวชแล้ว ฯ อ. มหาบรุ ุษ อยแู่ ล้ว อยดู่ ้วยสามารถ
แห่งพรหมจรรย์ เป็ นผ้เู ข้าถึงซง่ึ พรหมโลก ได้เป็ นแล้ว (ดงั นี)้ ฯ
อ. พระศาสดา ครนั้ ทรงนำ� มาแล้ว ซงึ่ พระธรรมเทศนา นี ้ ตรสั แล้ว ตภทาราิยสาตตกฺถิทุ อาฺทาาหอล.ิมปํ ณธมฺฑมฺ ิโตเทสอนโหํ สอ.ิาหกริเิลตสฺวาา “นอาหเํมเภติกเฺขอเววํ
วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. อ. เรา เป็นกทุ ทาลบณั ฑติ ได้เป็นแล้ว ในกาลนนั้ ,
ชอ่ื อ. กเิ ลส ท. เหลา่ นนั้ เป็นสภาพหยาบ อยา่ งนี ้ (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ ฯ
เร่ืองแห่งพระเถระช่ือว่าจติ หตั ถ์ (จบแล้ว) ฯ จติ ตฺ หตถฺ ตเฺ ถรวตถฺ ุ.
๖. อ. เร่ือง แ(อหนั ่งขภ้ากิ พษเผุจ้มู้าวี จปิ ะัสกสลน่าวา)อฯนั ปรารภแล้ว ๖. อารทธฺ วปิ สสฺ กภกิ ขฺ ุวตถฺ ุ. (๒๙)
อ.พระศาสดาเมอื่ ประทบั อยู่ในเมอื งสาวตั ถีทรงปรารภซงึ่ ภกิ ษุท. วิหรน“กฺโตุมอภฺ าปู รมทฺธนวฺติปิ สอสฺ ิมเกํ ภธมิกมฺฺขูเอทาสรนพํ ฺภสกตเฺถถาส.ิสาวตฺถิยํ
ผ้มู วี ปิ ัสสนาอนั ปรารภแล้ว ตรสั แล้ว ซง่ึ พระธรรมเทศนา นี ้ วา่
กมุ ภฺ ปู มํ ดงั นเี ้ป็นต้น ฯ
ได้ยินว่า อ. ภิกษุ ท. มีร้อยห้าเป็ นประมาณ ในเมืองสาวตั ถี อกยคราิสวมฺสสํสาอา.ุ มรวหาตตตฺถิฺติยาโํ ยกชกมนิรมฺ สฏตปฺ€มาคนฺคจฺ ํ สํ ตคาคนเฺตหภฺวติกาฺวฺขาูเอสกต“ํ ฺถสมุมหสณานธคฺตมาเิ มมฺกํํ
เรียนเอาแล้ว ซง่ึ กมั มฏั ฐาน เพียงใด แต่พระอรหตั ในส�ำนกั
ของพระศาสดา (ปรกึ ษากนั แล้ว) วา่ อ. เรา ท. จกั กระทำ� ซง่ึ สมณธรรม
ดงั นี ้ ไปแล้ว สิน้ หนทางมีร้ อยแห่งโยชน์เป็ นประมาณ ได้ไปแล้ว
สู่บ้านใหญ่ ตำ� บลหนงึ่ ฯ
ครงั้ นนั้ อ. มนษุ ย์ ท. เหน็ แล้ว ซง่ึ ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ ยงั ภกิ ษุ ท. “วนกตุิสตฺเีทตถฺ อา,เถภปนตเฺ ฺวตเนาคจฉฺ มถปนาณตสุ ิีฺสเตปาหจุ ิ ฉฺ ิตทวฺ ิสยาวฺ,าาค“ยอุ ถาปาทผีหาฺิ สกุตปฏฺตรฺ€ิวาาิสสนติเนนฺวตฺสาิุ
ให้นง่ั แล้วบนอาสนะอนั ตนปลู าดแล้วท.องั คาสแล้ว(ด้วยอาหารวตั ถุท.
มขี ้าวต้มเป็นต้น อนั ประณตี ถามแล้ว วา่ ข้าแตท่ า่ นผ้เู จริญ อ. ทา่ น ท.
จะไปในทไ่ี หนดงั น,ี ้ (ครนั้ เมอ่ื คำ� )วา่ (อ.เราท.จะไป)สทู่ มี่ คี วามสำ� ราญ
อยา่ งไร ดงั นี ้
140 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
ผใมแททน้มเูบ.ีอั จช้ยใรอฏัแนิญ่อ(ู อ.หแส.ในัขหง่ำ�อภน้ภาภนง่.ิทกพปิทกิกกัษ่ีอ่ษาเา่ษนัจุขนนทุุ้าไอททีเ.มท้ถง.ท.เ.ไ่ทิดหเก.จเหา่ลหลงดตนลา่อล,งังันา้่ยา่นอทนนนั่ขู้ียใ.้สน้ัานนั้้เู่เดง่แฉขท)กไงัต้พานี่ปนกลไท่านีแลี้ปา่้า่ะทนั่ลา่วแนแรเ้ววแลทลาผแล้วยฯี้บ้วเูล้วจวแส้วใรวตลช่,ูนิญา่้ลวฏัวสองิแอรซดวณอห.งึ่ อป.กง่ชะนรปาฏัะ่ทแราทชแลยา่ .มหุน้นงวั แจง่นัค้ หปกัว�ำฯ่ทาง่่รานเัก.ดิมขใษอืห้นาขานแญตอสตซ์ใจ่เาหท่ทง่ึงม้ศออา่ียนนีลยยว,ี ูู้่่ “ภนฺเต อิมํ เตมาสํ อิเธว วสถ, มยํปิ ตมุ หฺ ากํ
สนฺตเิ ก สรเณสุ ปอตธิวฏิ าฺ€สานยํ สลี านิ รกฺขิสสฺ ามาติ
ยาจิตฺวา เตสํ วทิ ิตฺวา “อวิทเู ร €าเน
มหนฺโตว วนสณฺโฑ อตฺถิ, เอตฺถ วสถ ภนฺเตติ
วตฺวา อยุ ฺโยเชส.ํุ
เต ภิกฺขู ตํ วนสณฺฑํ ปวสิ สึ .ุ
อซดคอในงึ่.ยงรั บวันนแู่้ พนัตีเุลแ้ขมรร้รวม้าะุ่่ือองแ้มใผขพ.ลอน้ลนเึู้ระป.ทงเะพ็มทนแ่ีภนผ่ีนลาวเีิก้เู้จต้แ้ดอวปษ้าลล็งานนุ้ชอวเทงทั่ าจดแสผ..้ยาคล้ช่อููเืนผ้ทวทฏัยข้มหู.่ียนึทู่แบ้ อีศนวหเบันฉยไีลงึ่ง่แภปพอู่ปใลาแ่ยนาถา้วคละู่งวึ ใใพน้วแโนันนดนืนัล้้นชทเย้นวพฏีัค่ีน้จลน่ัื่อดแิีอกั�ำ้อเบหแยดทไ.ปลณิงู่่บียัอป้บววแในฑั่ านนวลอะอตา่ว้วีก้นันนันอใเนฯพไซนั.้รมงึ่ภพรา้ชุ่งารไท(ฏัะยแคม.ผแนใดิค่พ้นหเูแ่แวปาแง่ทรล็นเปหแอ้้วเด่ างล่จา)งับ้้แวานน้แาลวทีนีลก้้ฯวา่้ .็ ตสมฺ ึ วนสณฺเฑ อธิวตฺถา เทวตา “สีลวนฺโต
อยฺยา อิมํ วนสณฺฑํ อนปุ ปฺ ตฺตา; อยตุ ฺตํ โข ปน
อมหฺ ากํ อยฺเยสุ อิธ วสนฺเตสุ ปตุ ฺตภาตกิ ํ คเหตฺวา
รุกฺเข อภิรุยฺห วสติ นุ ฺติ โอตริตฺวา ภมู ิยํ นิสีทิตฺวา
จินฺตยสึ ุ “อยฺยา อิมสฺมึ €าเน อชฺเชกรตฺตึ วสติ ฺวา
อทฺธา เสฺว คมิสสฺ นฺตีต.ิ
ภิกฺขปู ิ ปนุ ทิวเส อนฺโตคาเม ปิ ณฺฑาย จริตฺวา
ปนุ ตเมว วนสณฺฑํ อาคมสึ .ุ
มแยจลกอั่ีเด้วไมปือมอเนพ.าดเใ่ือทน้วออวยวีกนัดนัท,ฉาพงั้นัใทกรนใุ่ง่ึ.งนว(เคปวนั ด็ดินันนงั แพปีน้ ลรอรี ุ้้่วงะ.อ)มจกวยากัา่าแู่ณเรอลปไ้.ว็โนปหด,มยทจเพแ่อู่ีภกั หบุราไาง่มาคะภยม่พเิกหี,ืนน้ษตนี(้ฯุอนเุน่ัป.นัเ้็นทภ(ผียอิก้อูว.ษนั หุ ใ(มตทคแู่ลร.)หๆอง่เดนหภกิมน็ิกานจษลตะุ))์ เทวตา “ภิกฺขสุ งฺโฆ สวฺ าตนาย เกนจิ นิมนฺตโิ ต
ภวิสสฺ ต,ิ ตสฺมา ปนุ อาคจฺฉต,ิ อชฺช คมนํ น ภวิสสฺ ติ,
เสฺว คมิสฺสนฺติ มฺเติ อิมินา อุปาเยน
อฑฺฒมาสมตฺตํ ภมู ิยเมว อจฺฉึส.ุ
เข(คหนึ ้รน็ เนั้ฉจใเพะมนอ่ืาลจทะ�ำกแัา่ดนลอบั ้ผยวน้เูู่ นจนั้ใรงั่นิญบอทน.่ีนทตีน)เ้ ท้นนอ่ั วยไเดทมอู่ า้ียยไว่มู ใทคน่ ต.ทวลรคนี่ อแนดิี ้ดลนแ่ั ้วปลเ;ทร้วยะี ชววแมุ า่ ลแหอแง่ม.เ้ ดทอือ.า่ นอนนสัผา้เู อจมนัริญเรนาี,้ ททก..็ ตโต จินฺตยสึ ุ “ภทนฺตา อิมํ เตมาสํ อิเธว
มเฺ วสสิ ฺสนฺติ, อิเธว โข ปน วสนฺเตสุ อมหฺ ากํ
รุกฺเข อภิรุหิตฺวา นิสีทิตํปุ ิ อยตุ ฺตํ;
เดผบแ(หยห้้มวูนอ่ลยง่ศีภมอา่นรีแออานมเษนั่ป.คม.นี โ้็เะใ้พนเรทษุหอทคน)ือย้ีย้;หนัวต.ทวดอ์ดนขล.้ว.ใาาีไทอมยนอปดดี่เโีนทัทปแใรปยน็คส่ีล.น(รอ่ท้อจดวุะทเมเหาดี่นัแชปี่ มค้วลหมเุ็นรพแยวา่งแ่าทลราทนหพ่ีทะเเี่ดงนั่อเ้ปโกั.พเงรัดา็ในกคนอ่ืเแนอืรทรไอีลิ่นกม้ะอฯจ่ีนั้ลวสทแเงปาาลำ�ก็นงม้แซ(วรคยตมลง่ึ นืง้นับเ้วพแภททตุเล(ก่ืิอ..ปซระด็ษอนแง่ึท้วนวัุเไลเป่ีปยธิปแะ็ทนี)ท็สนพเ.ทหอวั่)ทดี่นแกละุ พงี่้อลไขา่ใกรัง้ว์นหซใชๆ้นฟงึ่แัน้าขซกัเกงยยอหาภ่ลงังลกกาภิเซราท่ศงษกิงา่ึนว.พเุษนัทสนั้ ุน.ยีททททฯฯงง่ั .... เตมาสํ ปตุ ฺตภาตเิ ก คกเหิตจฺ ฺวิ ากตภฺวมูาิยอํ นิเมิสที ภนิกฏฺขฺ-ู
€านานิปิ อมหฺ ากํ ทกุ ฺขานิ;
ปลาเปตํุ วฏฺฏตีต.ิ
ตา เตสุ เตฉสินุ ฺนสรตีสาฺตนฏิ ฺิ€านกทพิวนาฺธฏาฺ€นาิ เนสทุ สเฺเสจตวํุ
จงฺกมนโกฏีสุ จ
อมนสุ ฺสสทฺทจฺ สาเวตํุ อารภสึ .ุ
ภิกฺขนู ํ ขิปิ ตกาสาทโย โรคา ปวตฺตสึ .ุ
ยแดกอ่กู มผ่่อมเนอส,ท.ยี อา่ด.นแภโทผริก้คงมู ษไีอแุอกายท่(ทยุา่ .อ่นอม.ดเเหสงั อนยีละีแ่้ากไทนรลงา่ัน้)วยแแอ่ ลกถม้ว่ผาเมสวมาีย่ ดแดองัลแ.น้วทโี ร้กงคลซจา่ แ่ึางวมกกแ่ทันล(ยา่้แวอน่ ลวมะา่เสอกย.ี ันดอแะทวไง่าร) เต อฺมฺํ “ตยุ ฺหํ อาวโุ ส กึ รุชฺชต,ิ ตยุ ฺหํ
กึ รุชฺชตีติ ปจุ ฺฉิตฺวา “มยฺหํ ขิปิ ตโรโค, มยฺหํ กาโสติ
วตฺวา
ผลิตสื่อการเรียนรู้ โดยโรงเรียนพระปรยิ ตั ิธรรม วดั พระธรรมกาย 141
ดกู อ่ นทา่ นผ้มู อี ายุ ในวนั นี ้อ. ผม ได้เหน็ แล้ว ซงึ่ ซากศพผ้มู ศี รี ษะ อยทสทตนุิวาฺตฺทฺตฏก“กิสฺอ€มํํ,าาคิทเวอมนํโุ หสิส€ํสฺาอานมรมอํ,นตหาสฺุตตอํ ฺสฏิ.ิมฺส€อหฺ าทชาเฺทฺชกนํํ ออจสิธกงโฺ ฺกพสอมสนผน,ึฺธาโํ กสฏกุปอํิยรทิวํ โฺทชหสฺเตฉช,ํ ิ,ินตฺนสพอตสฺพหีสฺถ-ํํุ
อนั ขาดแล้ว ในทส่ี ดุ แหง่ ทเ่ี ป็นทจ่ี งกรม, อ. ผม ได้เหน็ แล้ว ซง่ึ ซากศพ
ในทเี่ ป็นทพ่ี กั ในกลางคนื , อ. ผม ได้ฟังแล้ว ซงึ่ เสยี งแหง่ อมนษุ ย์
ในทเี่ ป็นทพี่ กั ในกลางวนั , อ. ทน่ี ี ้เป็นทค่ี วรแล้วแกค่ วามเป็นทอี่ นั เรา ท.
พงึ เว้นรอบ (ยอ่ มเป็น), อ. ความไมส่ ำ� ราญ ยอ่ มมี แกเ่ รา ท. ในทนี่ ,ี ้
อ. เรา ท. จกั ไป สสู่ ำ� นกั ของพระศาสดา ดงั นี ้ฯ
อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ ออกแล้ว ไปแล้ว สสู่ ำ� นกั ของพระศาสดา อน€เวอานผวนฺทสารนสกิตูเอ“ปตอฺตกฺุขฺวถาาํิาิสนเมนตสฺนิ ิกํถโเเภหอฺขภฉาสกรมตตนฑตวม,ิิต.ิฺเฺฺถเาตฑนฺวรา:าฺตมตเอํตฺวมฺออาานมนณนหหฺปุิสาาพตุีท“นกกมมุสฺึเิ พํึยหฺ.ุอภนตํ ปาุิกสกฏฺขสฺมํ`ฺเ€ววตึหชสฺถนฺเน€ตชุ ฺตาฺตสตสเ,ิ ิกฺมนพนํเึฺตฺพต€กิอยนวาําตุสเคนคเฺตนนอตกฺตวฺตวามสารฺวตูปิทนติา.ิํ ํํํุ
โดยลำ� ดบั ถวายบงั คมแล้ว นงั่ แล้ว ณ ทส่ี ดุ แหง่ หนงึ่ ฯ
ครัง้ นัน้ อ. พระศาสดา ตรัสแล้ว กะภิกษุ ท. เหล่านัน้ ว่า
ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. อ. เธอ ท. จกั ไมอ่ าจ เพอื่ อนั อยู่ ในท่ี นนั้ หรือ ? ดงั นี ้ฯ
(อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ กราบทลู แล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จริญ
พระเจ้าข้า (อ. อยา่ งนนั้ ) : อ. อารมณอ์ นั เป็นทต่ี งั้ แหง่ ความกลวั ท.
อนั มอี ยา่ งนเี ้ป็นรูป ยอ่ มปรากฏ แกข่ ้าพระองค์ ท. ผ้อู ยอู่ ยู่ ในทน่ี นั้ ,
เพราะเหตนุ นั้ อ. ความไมส่ ำ� ราญ อนั มอี ยา่ งนเี ้ป็นรปู ยอ่ มม,ี ด้วยเหตนุ นั้
อ.ข้าพระองค์ ท. (คดิ แล้ว) วา่ อ. ทนี่ ี ้ เป็นทค่ี วรแล้วแกค่ วามเป็นท่ี
อนั เรา ท. พงึ เว้น (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ทงิ ้ แล้ว ซงึ่ ทน่ี นั้ เป็นผ้มู าแล้ว สสู่ ำ� นกั
ของพระองค์ ท. (ยอ่ มเป็น) ดงั นี ้ฯ
(อ. พระศาสดา ตรสั แล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. อ. อนั อนั เธอ ท. ไป “ภิกฺขเว ตตฺเถว ตมุ หฺ ากํ คนฺตํุ วฏฺฏตีต.ิ
ในทน่ี นั้ นน่ั เทยี ว ยอ่ มควร ดงั นี ้ฯ
(อ.ภกิ ษุท.กราบทลู แล้ว)วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เูจรญิ (อนั ข้าพระองค์ท.) “น สกฺกา ภนฺเตต.ิ
ไมอ่ าจ ดงั นี ้ฯ
(อ. พระศาสดา) (ตรสั แล้ว) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. อ. เธอ ท. ไมถ่ อื เอา อาวธุ “ํภิกคฺขเหเวตฺวตามุ เฺคหจฺฉอถาาวตธุ ํ.ิ อคเหตฺวา คตา, อิทานิ
ซง่ึ อาวธุ เป็นผ้ไู ปแล้ว (ยอ่ มเป็น), ในกาลนี ้อ. เธอ ท. ถอื เอา ซง่ึ อาวธุ
จงไปเถดิ ดงั นี ้ฯ
(อ. ภกิ ษุ ท. ทลู ถามแล้ว) วา่ ข้าแตพ่ ระองคผ์ ้เู จรญิ (อ. ข้าพระองคท์ . “กตราวธุ ํ ภนฺเตต.ิ
ถอื เอา) ซงึ่ อาวธุ ชนดิ ไหน (จะไป) ดงั นี ้ฯ
(อ. พระศาสดา) ตรสั แล้ว วา่ อ. เรา จกั ให้ ซงึ่ อาวธุ แกเ่ ธอ ท., คเหตสฺวตาฺถาคจ“ฺฉอถหาํ ตโวิ วตอฺวาาวธุ ํ ทสสฺ ามิ, มยา ทินฺนาวธุ ํ
อ. เธอ ท. ถอื เอา ซงึ่ อาวธุ อนั อนั เราให้แล้ว จงไปเถดิ ดงั นี ้ ตรสั แล้ว
ซงึ่ เมตตสตู ร ทงั้ สนิ ้ วา่
(อ.หมวดสามแหง่ สิกขา) นนั้ ใด (อนั พระอริยเจา้ ) บรรลแุ ลว้ “กรณียมตฺถกสุ เลน, ยนตฺ ํ สนตฺ ํ ปทํ อภิสเมจฺจ,
ซ่ึงบท อนั สงบแลว้ (กระทำ� แลว้ ), (อ.หมวดสามแหง่ สิกขานนั้ ) สกฺโก อชุ ู จ สหุ ชุ ู จ สวุ โจ จสฺส มทุ ุ อนติมานีติ
(อนั กลุ บตุ ร) ผฉู้ ลาดในประโยชน์ พงึ กระทำ� ,(อ.กลุ บตุ รนน้ั )
เป็นผอู้ งอาจ(ดว้ ย) เป็นผซู้ ือ่ ตรงดว้ ยดดี ว้ ย เป็นผอู้ นั บคุ คลพงึ กลา่ ว-
ไดโ้ ดยงา่ ยดว้ ย เป็นผอู้ อ่ นโยน(ดว้ ย) เป็นผไู้ มม่ ีความถือตวั เกิน
(ดว้ ย)(พงึ เป็น) ดงั นเี้ ป็นตน้
ทรงสง่ ไปแล้ว (ด้วยพระดำ� รสั ) วา่ ดกู อ่ นภกิ ษุ ท. อ. เธอ ท. สาธยายอยู่ ตสสอวเอตหิานกชํ สปาฺฌลฺโวํตรจุนํสเาสตวฺฉสกเยสฺหิมึสณปลมาตส,ุวจารฺฑฺตตนฺจํนสํวฺถสคุคาปนตุาณฺควตวรฺตสปมฺตํฺเิเณํฑสตนสวกยฺวนํมฺฑวเาฺยนสพฺถเโทาตณฺทตากถวหิตฺวฺฑตาตานฺวตฺวาํพาําิป“หปภวออิวฏนเสิิกมยุหิฺาิก€สฺึขฺโปตาาฺขยเป.ุเยฺตจุมวรเตฺฉชจิตฺตสิตึสอฺวจ.ิ,ฺตุิมาีวํสํ ครชปอตปณฺฌนมฏุฏสปุเฺิลาิคหชยพภฺุคฺฌนิตฺเหพพฺตาฺวณหนยาาํํิ
ซง่ึ เมตตาสตู รนี ้จำ� เดมิ แตช่ ฏั แหง่ ป่า ในภายนอก แหง่ วหิ าร พงึ เข้าไป
สภู่ ายในแหง่ วหิ ารเถดิ ดงั นี ้ฯ
อ. ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ ถวายบงั คมแล้ว ซง่ึ พระศาสดา ออกแล้ว
ถงึ แล้ว ซงึ่ ชฏั แหง่ ป่า นนั้ โดยลำ� ดบั สาธยายอยู่ สาธยายโดยความเป็น
คณะเดยี ว ในภายนอกแหง่ วหิ าร เข้าไปแล้ว สชู่ ฏั แหง่ ป่า ฯ
อ.เทวดาท.ในชฏั แหง่ ป่าทงั้ สนิ ้ กลบั ได้แล้วซง่ึ จติ อนั ประกอบแล้ว
ด้วยเมตตา กระทำ� แล้ว ซงึ่ การต้อนรบั ซงึ่ ภกิ ษุ ท. เหลา่ นนั้ ถามโดย
เออื ้ เฟือ้ แล้ว ซง่ึ การรบั เฉพาะซงึ่ บาตรและจวี ร, ถามโดยเออื ้ เฟือ้ แล้ว
ซงึ่ การนวดซงึ่ กาย,
142 ธรรมบทภาคที่ ๒ สองภาษา แปลโดยพยัญชนะ และ บาลี
อใกน.ระทพท่ีนน�ำนัม้ แแลๆห้วง่ แจกกั ่ภซรงึ่ิกไกดษา้เุ ปรท็อน.าแรลเักห้วขลฯาา่ นนั้ ใ,หเ้เปป็น็นผส้นูภง่ั าพพรอ้อนั มตกนนั จแดั ลแ้วจงรดาีแวกล้ะว เตสํ ตตฺถ ตตฺถ อารกฺขํ สสุ ํวิหิตํ กรึส,ุ จกฺกธปุ นํ วิย
สนฺนิสนิ ฺนา อเหสํ.ุ
อซเขไ(ปดมอง่ึนั ็้นวมค่งเยทปภวนั่อช็มพี่านิกคื่อ.มนกัวษงภใสสิกุอ(นิกทนาิกิย้.กษร.าไอ่ ลแเปเรุมสหาห)ทแเยีงลง่ป.ลวงาด่็วะนนัเแนหนิา่ค)หนัลเท้วดง่หา่.าอชเงันปนมนยื่อมีย็นนัเงี้ันส้วฯจธษุอ่ือตนิรเมพย.รง่ั มใ์แไรหปาชไลอ้ขมะ้าตวั ้าใไ่อตภนมดใรมาล้ตนมรีอพงถนทีแาแนวล่ีเรลปาย่ี้ว้ม้ว็แนงั ณเวตทปใใปินกน็์อี่พนัสไวทนักเัปปิสช่ีไเใดหัสน่นนียสนกากเนวบพัลใาๆดยราหา้งอว่้เเฯะรจคยมิ่มอรืนภเิตอญรปแารง.็ัน้ลชแถแจะนลลวฯทิต้้ะาวว่ ี่ กตฺถจิ อมนสุ สฺ สทฺโท นาม นาโหส.ิ เตสํ ภิกฺขนู ํ
จิตฺตํ เอกคฺคํ โหต.ิ
อจิตตฺตฺตํภเตาโโอวรตตาฺตเรฏิ นตฺ€ฺวาาามนทอิวตาภฏฺติชฺน€ฺชาิ นเนขตสยฺเถุวนนยิสํ นิปฺนฏาฺ€อเปถวตาิปฺววสารสฺ ตน“ฺเถอานยยํ
กลุ าลภาชนสทิโสติ วิปสสฺ นํ วฑฺฒยสึ .ุ
ทนดภเแใซซพนงมงึ่่ึกนรูาั้ พรพง้ทชป่อปาทรรน่ีนมอรระะะระะา.ภีหอราคทรอศัพริกบนาภบนมัรั ษ้รแาถถแอเียะุลเปาทวลนฉสัืน้็วา่้นว.นมมพัแซอไวีวีลมม้ตาวง่ึ.กิร้วอคาม่ะา่รราัสสณยวนั่รเมาาั่แคระใมงหพียงหขนนทง่กทุกอรนัด(ี่แ้้มธองยนนิหทเาภยอ่จน่ัเง่.แแิกมห้าวเลหดทษเนิป้ปวป้งว่ียีุยัส็โยนรวซวยสทะท)งนึ่ชชนท.งดัภ้น่ือ่ันพาบังัิกเ์เอรนนทปษะเ.ี็ง่ัีย้นหรทอุผแูปทวคตลัร้รูล.งณาุภ่า้วอแเเวนาหพนชผักใพัน้ลปารนไ่ะปาตาน่รพวะานแอิีา่เร้กอปลนนปััะท้ ฏร็้วนภครรรอตะเนถิักงซยชรทเวงษ่ึธัสนู่่ปบัพา่กตุแทกลแนฎรุรล.บั่ตงะสัง่ัเีเ้วหแทดรแกแัศ้ลลลีวยลไวปม้ย้้าาวววว่่ ี สมมฺ าสมพฺ ทุ ฺโธ คนฺธกฏุ ิยํ นิสนิ ฺโนว เตสํ
วิปสสฺ นาย อารทฺธภาวํ ตฺวา เต ภิกฺขู อามนฺเตตฺวา
“เอวเมว ภิกฺขเว อยํ อตฺตภาโว นาม ภิชฺชนตฺเถน
อถาวรตฺเถน กลุ าลภาชนสทิโส เอวาติ วตฺวา โอภาสํ
ผริตฺวา โยชนสเต €ิโตปิ เตสํ อภิมเุ ข นิสนิ ฺโน วิย
ฉพฺพณฺณรสมฺ ิโย วสิ ฺสชฺเชตฺวา ทิสสฺ มาเนน รูเปน
อิมํ คาถมาห
(อ. กลุ บตุ รผเู้ ป็นบณั ฑิต) รแู้ ลว้ ซง่ึ กายนี้ อนั มหี มอ้ เป็นเครือ่ งเปรียบ “กมุ ฺภูปมํ กายมิมํ วิทิตฺวา
กน้ั แลว้ ซงึ่ จิตนี้ (กระทำ� ) ใหเ้ ป็นธรรมชาตมนี ครเป็นเครือ่ งเปรียบ นครูปมํ จิตฺตมิทํ ถเกตฺวา
พงึ รบ ซง่ึ มาร ดว้ ยอาวธุ คอื ปญั ญาดว้ ย พงึ รกั ษา (ซง่ึ ธรรมอนั ตน) โยเธถ มารํ ปฺ าวเุ ธน
ชนะแลว้ ดว้ ย เป็นผูไ้ ม่ติดอยู่ พึงเป็นดว้ ย ดงั นี้ ฯ ชิตจฺ รกฺเข อนิเวสโน สิยาติ.
ปอไเไกปมมนัุมร็นค่่มะชภฺ ไชวอ่ืีก(ปปูรอมุว�ำแตา่.มแลอกเลหชํรัง่กดอน่ง่รแางดัสถกลลนก)ว่บั ะนีวนา้ดฯมาา่ลม้วีกนเยรีผพ้�ำูแภม(ียลลาดเง้ังปวชงั นอ็นนนซนัันะ้งตี่ึ)้ อกโ้น(ทโนัาใดอนเยษปยนั บ็ปนนคชทีวรื่อว้คกะิาวือทาทมา่ ว.รมุษ)ทา่แีหี่หรเอ้ห(ามง่นัแลดย้อหบาน่ิแเง่ณปันเลกห็นนั้ว้ฑานเหยคยิตี นนวรนื่าอเนับั้พง)เพ(พเรแปารเรหป้รอาะี็ง่ยนะมอบบอสแรทรครภลร)ถ้ือถวาววววพว่าาาา่่า่่- ตตถฺ กมุ ภฺ ปู มนตฺ :ิ อพลทพุ พฺ ลตเฺ ถน อนทธฺ นยิ ตาย
ตาวกาลกิ ตฺเถน อิมํ เกสาทิสมหุ สงฺขาตํ กายํ
กมุ ภฺ ปู มํ กลุ าลภาชนสทิสํ วิทิตฺวา. นครูปมํ จิตฺตมิทํ
ถเกตฺวาต:ิ
มอนัีคปอู อนัระ.ลอกกึ รอรบถเแปวล็นา่้วนดชค้ว่ือรยอปอนั .รนบะคตคุ รแคู ลลเปะแ็ปนว้ ดนอลมค้อรยมมอ่ น่ัแมลคเ้วงปด็นใ้วน,ยภกา�ำยแนพองก เเปป็็นนนนคครร-- นครํ นาม พหิทฺธา ถิรํ โหติ คมฺภีรปริขํ
ปาการปริกฺขิตฺตํ ทฺวารฏฺฏาลกยตุ ฺตํ,
ผลติ สือ่ การเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปริยตั ิธรรม วัดพระธรรมกาย 143
(อ.นครนนั้ ) เป็นนครอนั บคุ คลจดั แจงดแี ล้ว ในภายใน เป็นนคร นปอออโปกจิาตนเคฏลรคฺตฺตเิหคสรฺ นโรอตณมนาฺต€นาาาปิโํฺววฺโวตรตณาเุวํิปวธยิ เยิสนํ อโยฺสกปวเตนตคโสธปิวตํําจถวุิสสธจตฺฉภิติสฺ า“ิตํนปตวํุนรฺตมฺตหลิฺตาาํค;ิทมเํุมอรถฺคินฺปสเยเิรยวิอากสฺยํ ชนวนวฺโฺสานฺฌีถกเคตามาิจนรมํิจวนตสฺตกอาปกุทาติเตปลปฺฺกิสอิฺโสณถสกํรํิย.งิาปกปฺฑฺฆเมพพตฏริโาคนฺวตหฺพิพฏฺคาิทตากมฺธกํหสถอเาลุอนยมเาปากฺโนวปฺโตสตตุจเุ นธชฺวฺโรฺนนตตฺชจาาํํ
อนั ถงึ พร้อมแล้วด้วยแพร่งคอื หมวดสแ่ี หง่ ถนน เป็นนครมรี ้านตลาด
ในระหวา่ ง (ยอ่ มเป็น), อ.โจร ท. ในภายนอก มาแล้ว สนู่ ครนนั้
(ด้วยความคดิ ) วา่ อ.เรา ท.จกั ปล้น ดงั นี ้ ไมอ่ าจอยู่ เพอ่ื อนั เข้าไป
ผ้รู าวกะวา่ กระทบแล้ว ซงึ่ ภเู ขา (อนั ภเู ขานนั้ ) กระทบกลบั แล้ว ยอ่ มไป
(ฉนั ใด), อ.กลุ บตุ ร ผ้เู ป็นบณั ฑติ กนั้ แล้ว ซง่ึ จติ อนั ประกอบแล้ว
ด้วยวปิ ัสสนา ของตน กระทำ� ให้เป็นธรรมชาตมนั่ คง ชอื่ วา่ ให้เป็น
ธรรมชาตเชน่ กบั ด้วยนคร ห้ามอยู่ ซง่ึ กเิ ลส อนั อนั มรรคพงึ ฆา่ นนั้ นนั้
ชอื่ วา่ พงึ รบ คอื วา่ พงึ ประหาร ซง่ึ มารคอื กเิ ลส นนั้ ด้วยอาวธุ คอื ปัญญา
อนั สำ� เร็จด้วยวปิ ัสสนาด้วย อนั สำ� เร็จแล้วด้วยอริยมรรคด้วย ราวกะ
(อ.โจร) ผ้ยู นื แล้ว ในนคร (รบอย)ู่ ซงึ่ หมแู่ หง่ โจร ด้วยอาวธุ อนั มปี ระการ
ตา่ งๆ มอี าวธุ มคี มข้างเดยี วเป็นต้น ฉนั นนั้ นน่ั เทยี ว ดงั นี ้(แหง่ บาทแหง่
พระคาถา) วา่ นครูปมํ จติ ตฺ มทิ ํ ถเกตวฺ า ดงั นเี ้ป็นต้น ฯ
(อ.อรรถ) วา่ (อ.กลุ บตุ ร) เมอ่ื ส้องเสพ (ซง่ึ สปั ปายะ ท.) มอี าวาส อสสอธมานงมฺขวมฺาาาาลปสชสเโสฺตรติ สยวฺตญปนึ ภปฺสจฺสสเามปวมยมฺยปฺรอาสฺยากปตุ น.ยเฺสชุ ฺโขาฺปชตทติตปฺ ีน:ิฺวาิายรชกโิตภฺเตขํชอโยนอตาฺยปุเสส.ปปฺววปฏฺุาอนฺทา€นฺโยาติติเยวปํ สคุตโคสฺอรนุนลณทุ สฺตฺธวปจรสปิ นิตปฺยิ สฺตฺเาาตฺสรยตนนา-:ิ ํ
เป็นทสี่ บายและฤดเู ป็นทสี่ บายและโภชนะเป็นเคร่ืองสบายและบคุ คล
เป็นทสี่ บายและการฟงั ซงึ่ ธรรมเป็นเหตสุ บายเป็นต้น เข้าแลว้ ซงึ่ สมาบตั ิ
ในระหวา่ งๆ ออกแล้ว จากสมาบตั นิ นั้ พจิ ารณาอยู่ ซงึ่ สงั ขาร ท.ด้วย
จติ อนั หมดจดแล้ว ชอื่ วา่ พงึ รกั ษา (ซงึ่ ธรรมอนั ตน) ชนะแล้ว คอื วา่
ซง่ึ วปิ ัสสนาอยา่ งออ่ น อนั ตนให้เกดิ ขนึ ้ เเล้ว (ดงั น)ี ้ (แหง่ หมวดสองแหง่
บทวา่ ) วา่ ชติ ญจฺ รกเฺ ข ดงั นฯี ้ (อ.อรรถ) วา่ เป็นผ้ไู มม่ คี วามอาลยั
พงึ เป็น (ดงั น)ี ้ (แหง่ หมวดสองแหง่ บท) วา่ อนเิ วสโน สยิ า ดงั นี ้ฯ
อ.อธบิ ายวา่ อ.นกั รบ กระทาํ แล้ว ซง่ึ ซ้มุ เป็นทพี่ กั แหง่ พล ออหปมามตทุววสิิตฺวฺทธุาติ“ฺเตํตยฺวิ หคถาสอิาเนชวหสฺนิสิตตนทสฺาํฺวาเฺธมาหชมึ ิตินยโฺวาสปยชาุ ตถิโนฺุฌธิิเภลนชุนสฺโิติกตองฺชํ ฺขฺคาิตมวราฉฺวกเุมิตาาธฺขสฺวโตตาปเี วส;ิิ วายิตวพปาชฺุวลตฺฌาโเิกปนตสิฏปฺโนฺพ€ตาฺนกสลํยโิโปตกฺหกรฏิตตเสฺ€ฺฺวววนกาาาํํ
ในประเทศอนั เป็นศรี ษะแหง่ สงคราม รบอยู่ กบั (ด้วยศตั รู ท.) ผ้มู ใิ ชม่ ติ ร
เป็นผ้หู วิ แล้วหรือ หรือวา่ เป็นผ้กู ระหายแล้ว เป็น ครนั้ เมอื่ เครื่องผกู สอด
เป็นของหยอ่ น (มอี ยหู่ รือ) หรือวา่ ครนั้ เมอ่ื อาวธุ ตกไปแล้ว เข้าไปแล้ว
สซู่ ้มุ เป็นทพ่ี กั แหง่ พล พกั ผอ่ นแล้ว บริโภคแล้ว ดม่ื แล้ว ผกู สอดแล้ว
ถอื เอาแล้ว ซงึ่ อาวธุ ออกไปเเล้ว รบอยู่ อกี ยอ่ มยาํ่ ยี ซง่ึ เสนาของบคุ คลอน่ื
ยอ่ มชนะ(ซง่ึ ประเทศอนั ตน)ไมช่ นะแล้วยอ่ มรกั ษาไว้ (ซงึ่ ประเทศอนั ตน)
ชนะเเล้ว;
ก็ ถ้าวา่ อ.นกั รบนนั้ พกั ผอ่ นอยู่ อยา่ งนี ้ ในซ้มุ เป็นทพี่ กั แหง่ พล สอสเสกอองิสสเมมวลขฺ ฺสฺสามฺ เสามปาาโสเมสรเเวตตททาฺต.ินตรสภํึมหิฺโติกสมิฺ ชฺขมสสินุสนาทุาอเปโปฺ จฺธตตจชฏจ;ิฺเฺชริลฉิตกิตพทยฺเขฺตสฺวลฺยฺธติ าเนโํ,จํุกสฏตรกฺตช€โปโฺตเฺชรกปกนุณํตนุวิฏวุปปอเฺิป€โรตปฺุอสาหสตฺวนุ ยตสฺรํํ ิมฺถนวสคสคํิสมสคฺงตฺสทุาฺขปํมปฺธาปฏนกเจตนุลิรฺโเิตฺตาปตรฺเเเิยปฺตภมฺยนนนนตุว;ํํ
ยนิ ดอี ยู่ ซงึ่ ซ้มุ เป็นทพ่ี กั เเหง่ พลนนั้ พงึ อยไู่ ซร้, พงึ กระทาํ ซงึ่ ความเป็น
แหง่ พระราชา ให้เป็นธรรมชาตไปแล้วในมอื ของบคุ คลอน่ื ชอื่ ฉนั ใด;
อ.ภกิ ษุเข้าแล้ว ซง่ึ สมาบตั ิบอ่ ยๆออกแล้วจากสมาบตั นิ นั้ พจิ ารณาอยู่
ซงึ่ สงั ขาร ท. ด้วยจติ อนั หมดจดแล้ว ยอ่ มอาจ เพอื่ อนั รกั ษา ซงึ่ วปิ ัสสนา
อยา่ งออ่ น อนั ตนได้เฉพาะแล้ว ยอ่ มชนะ ซงึ่ มารคอื กเิ ลส ด้วยการได้
เฉพาะซงึ่ มรรคอนั ยงิ่ ; ก็ ถ้าวา่ อ.ภกิ ษนุ นั้ ยอ่ มยนิ ดี ซงึ่ สมาบตั นิ น่ั เทยี ว
ยอ่ มไมพ่ จิ ารณา ซงึ่ สงั ขาร ท. บอ่ ยๆ ด้วยจติ อนั หมดจดแล้วไซร้,
144 ธรรมบทภาคท่ี ๒ สองภาษา แปลโดยพยญั ชนะ และ บาลี
ซเเซยปพงอง่ึ่ึ่ ็สนรคมามธวไะมาราเรอบ่มหมาตัอตจอิานุในัลเหนพั้ตยั้เอื่ปน(อ(็นอพในั .นทงึภกอสี่รริกักยมะษษ่ทูาไุ)ำ�บามเพต่ัซเมปงงนิ่ึึ ่ือ็อพนนัร้นักัผัก)รอ้ไู้ษดตู มยลงัาู่ต่นอใดิ(นดี ้ซ(อสซอง่ึ ยงม่ึนัธมู่ารบพรบรรณังึมตัคเ)นิฑปแ็ลนัอนิต้ ะนั คผคพคอลืืองึ ววทวฉรา่ า่รแนั าไลนกมบ้วนรัพ้่)แะนงึฯกทน่ัก่ค�ำเรทวแะยีาลทวม้วำ� ; มคฺคผลปฏิเวธํ กาตํุ น สกฺโกติ; ตสฺมา
รกฺขิตพฺพยตุ ฺตกํ รกฺขนฺโต อนิเวสโน สยิ า สมาปตฺตึ
นิเวสนํ กตฺวา ตตฺถ น นิเวเสยฺย อาลยํ น กเรยฺยาติ
อตฺโถ.
ด้วยปอ(อร.พ.ะพกรระาะศรศฉาาสะสนดดีา้ฯาตทรัสรงแแลส้วด)งวแา่ ลอ้ว.เธซองึ่ ทธร.รจมงกแรกะท่ภ�ำิกษอุ ยทา่ .งเนหีด้ลงัา่ นนี น้ัฯ้ “ตมุ เฺ ห เอวํ กโรถาติ
เอวํ สตฺถา เตสํ ภิกฺขนู ํ ธมมฺ ํ เทเสส.ิ
นดมซง้ึ่วงา่ั พแยแรลลป ใะ้น้ววฏสกิสรดาีรมใังัละ นนภเมปทีแิท้ ็วีนี่แลารทห รฯสณ่ีง่ ท ตดุ .ะนลเพงนแยีสง่ั หงแรงด่รลเเงัท้วสวเศรรทินญรียณาวอะอยแ.ู่ หบภง่รกิชทรษลมอุแงุเทชลข.ย้วอมองยรีพ้อซู่รยง่ึะพหตถ้ารถวเะาปาอค็ยนรตบปหเจงรัตั ะ้คามเมทากอยีณบัยวู่ เทสนาวสาเน ปฺจสตา ภิกอฺขรู หตนฺติสํนิ ฺนฏปฺ€ตาฺวเนา
นิสินฺนาว สห ปฏิสมฺภิทาหิ
ตถาคตสฺส สุวณฺณวณฺณํ สรีรํ วณฺเณนฺตา
โถเมนฺตา วนฺทนฺตาว อาคจฺฉึสตู .ิ
อ. เร่ืองแห่งภกิ ษุผู้มีวปิ ัสสนาอันปรารภแล้ว อารทธฺ วปิ สสฺ กภกิ ขฺ ุวตถฺ ุ.
(จบแล้ว) ฯ
๗. อ. เร่ืองแห่งพระเถระช่ือว่าตสิ สะผู้มีตวั อันเน่า ๗. ปตู คิ ตตฺ ตสิ สฺ ตเฺ ถรวตถฺ ุ.
(อันข้าพเจ้า จะกล่าว) ฯ
แผทใซไเดฟเป(อไนปปขนดดต้ง่ึดรัว.ุีิงง็็้้นอนวผ้้พเเะพแกยแขกปา่ต้งมตารแลลรหนึ็ไ ออค อ(อิดพ้นอะอ่า่เอะล้อด้ววน.แร..ป.ขศณมแมรเ้ว.้งยัจส็ลถ้อฯะนึามนลชม้นซพินรรภ้ิฯวงสรเตเ้แผ่ือวีเถอนีีถงปรัึ่ํะแ้วริกนค่อลลวอะฯวธว็.่ัระฯนชา่ลษา้ใรมา่ทดวม.รตะพศ่ือนะื่อระพุำ)โ�งัคยแร้อาวบเกนมดอขเงทสลระปรสกา่ํ.าวทานน.กัยะนิ.ก้ันเอื็้ต้ด่พลนช)มถเถล่.ุกงพดาถเแิสเอปาปรรมแาอม�ำปลุโร้รลนะสะัรอยด็ละเ่ือ.ีสบนะเ้วะเตนเหะมเใปนถปบกัะเทัอมมตุดนผอ่นถัเ็ล็น้นรัาผนผปว้ธาื่รอ้งมสมัแูระ่าล้้็มเยสณิูัานวเนปะเตช�ำีนตปนปหิววอผเี่ปชไีเนรน่็กทป้วน็ัันนะัปนน้ปปุ้อาู้ระ่ือ็กอักก.ม็นะอผรนสยทอวฯผน็ทบััิมเก้นชีื่ไูเมใ่ตมูาย่ปบั้ขอเูมคเาวดั่เอน่อต้บป็่นนูีเนปอนอณัแๆม้่รมงกวีเ็ิสท็นา่ตยื่งมในอลน,ยฯีทลคสอพออู่่ต้อ้ืตอวงอขี่พด็ตรนะัม.ร้ห.่งอนใยนฯโพรงผ่ึไะมนๆสร่แมมัดสมก้ศมนูัเเคาีเไล้ไแมแมรปรมามีตธวมะะ่ลา็ลลเีถนือส์ตผุัปไอว่ัดพช่ง้ว้วด็ดง่ัวด็อกถัานแกอู่งนึกส้เเาจนกีัปเหตงซกขอปราทใอโาเเอฏง่่ึะิีดย็นวนนหดปถ.ดยพมเไบิขตัว็แบผา่ญยวขดนู่มรตนัึเถล้าชอาู้ป้เเะเผปผี่ิพปด้แเปยีอว่ืงไไธก้็ปลานด็พ็ดลวงื่อนแันทร็ตฯมนเ้นาเ้้่เปรวลอรแปปปรปิะปตะมีน้วืนลัรง้็็ใต้อรนนคเรสิปเะถน้น่ัวปะมะูนทแแนสซรมรมเสมฏเลลฯศเแทหะปง่ึาถาราา้ว้ิบวนอ็ลนียนรนีรรณณณภน้ตกััะฯะฯวาว-ง่ึ้ ิ
“อจริ ํ วตยํ กาโยติ อิมํ ธมมฺ เทสนํ สตฺถา
สาวตฺถิยํ วิหรนฺโต ปตู คิ ตฺตตสิ สฺ ตฺเถรํ อารพฺภ กเถส.ิ
เอโก กิร สาวตฺถีวาสี กลุ ปตุ ฺโต สตฺถุ สนฺตเิ ก
ธมมฺ กถํ สตุ ฺวา สาสเน อรุ ํ ทตฺวา ปพฺพชิโต
ลทฺธปู สมปฺ โท ตสิ ฺสตฺเถโร นาม อโหส.ิ คจฺฉนฺเต
คจฺฉนฺเต กาเล, ตสสฺ สรีเร โรโค อทุ ปาทิ.
สาสปมตฺตโิ ย ปิ ฬกา อฏุ ฺ€หสึ .ุ
ตา อนปุ พุ ฺเพน มคุ ฺคมตฺตา กาฬายมตฺตา
โปกภลิชฏฺชฺ€สึ มิ .ุ ตฺตา อามลกมตฺตา เพลวุ มตฺตา หตุ ฺวา
สกลสรีรํ ฉิทฺทาวฉิทฺทํ อโหส.ิ
ปตู คิ ตฺตตสิ ฺสตฺเถโรเตฺววสฺส นามํ อทุ ปาทิ.
อโหสอ.ิ ถนสวิ สฺ าสอปนรปภาารเุปคนอํ ฏปฺ€พุ นี พฺ ิ โภลหชิ ชฺติ สึม.ุกโขฺ สติ ํ อปปฺ ฏชิ คคฺ โิ ย
อโหส.ิ ชาลปวุ สทสิ ํ
สทธฺ ิวหิ าริกาทโย ปฏชิ คคฺ ติ ํุ อสกโฺ กนตฺ า ฉฑฑฺ ยสึ .ุ
โส อนาโถ หตุ ฺวา นิปชฺชิ.
ผลติ สอื่ การเรียนรู้ โดยโรงเรยี นพระปรยิ ัตธิ รรม วดั พระธรรมกาย 145
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
ภาคที่ 2 แปลโดยพยัญชนะ ฉบับสองภาษา ไทย-บาลี
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search