AFVC annual report 2020

2020

AANNNNUUAALL RREEPPOORRTT

รายงานประจำ�ปี 2563

กองควบคมุ อาหารและยาสัตว์
Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563

ANNUAL REPORT 2020

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์
Animal Feed and Veterinary Products Control.

PคRำ� นE�ำFACE

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ เป็นหน่วยงานหลักในการควบคุม ก�ำกับ ดูแล อาหารสัตว์
ยาสตั ว์ และวัตถอุ ันตรายทใ่ี ช้ในด้านการปศสุ ัตว์ ใหม้ คี ุณภาพ ปลอดภยั และมีมาตรฐานในระดับสากล
โดยมกี ารพัฒนาวิธีปฏิบตั งิ านให้สะดวก รวดเรว็ มีประสิทธภิ าพ บุคลากรมีจติ บริการ มคี วามโปรง่ ใส
และปฏิบัติงานบนพื้นฐานของหลักวิชาการ อีกท้ังน�ำความรู้จากการศึกษาวิจัย ค้นคว้าและประดิษฐ์
นวตั กรรมใหม่ เพอ่ื เผยแพรแ่ ละถา่ ยทอดเทคโนโลยใี หแ้ กผ่ ปู้ ระกอบการ จงึ ทำ� ใหห้ นว่ ยงานเปน็ ทยี่ อมรบั
จากภาครฐั และภาคเอกชน ทง้ั ในประเทศและตา่ งประเทศ
การจดั ทำ� รายงานประจำ� ปี 2563 ฉบบั นี้ มีวตั ถปุ ระสงค์เพือ่ สรุปผลการด�ำเนินงาน โครงการ
ผลงานวจิ ยั รวมถงึ กจิ กรรมดา้ นการพฒั นาบคุ ลากรของหนว่ ยงาน และเผยแพรใ่ หแ้ ก่ ผบู้ รหิ าร บคุ ลากร
ดา้ นการปศสุ ตั ว์ และผ้ปู ระกอบการดา้ นอาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ และวตั ถอุ ันตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์ เพือ่ นำ�
ไปใชป้ ระโยชนต์ ่อไป
กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ หวังเป็นอย่างย่ิงว่า หนังสือรายงานประจ�ำปี 2563 เล่มน้ี
จะเปน็ ประโยชนต์ อ่ ผสู้ นใจในการศกึ ษา คน้ ควา้ และเปน็ ขอ้ มลู อา้ งองิ แกท่ กุ ทา่ น และขอขอบคณุ เจา้ หนา้ ท่ี
ภาครฐั และเอกชนทกุ ท่านที่ให้ความร่วมมือและสนับสนุนจนทำ� ให้หนงั สอื เลม่ นีป้ ระสบผลสำ� เรจ็ ดว้ ยดี

CONสTาEรNบTัญS

1. คณะผูบ้ รหิ าร 5
2. วสิ ัยทศั น์ พนั ธกจิ 6
3. โครงสรา้ ง 7
4. อตั ราก�ำลัง-งบประมาณ 9
5. บทความวิชาการ 10
6. กจิ กรรม/โครงการส�ำคญั ปงี บประมาณ พ.ศ. 2563 12
- การตรวจรับรองโรงงานผลิตอาหารสตั ว์ ณ ประเทศต้นทาง 12
- โครงการเกบ็ ตวั อย่างน�ำเข้าอาหารสตั ว์ 20
- การรับรองมาตรฐานการผลิตของสถานประกอบการผลิตอาหารสตั ว์เพือ่ การสง่ ออก 21
- การพฒั นาระบบบริการอิเลก็ ทรอนกิ ส์ดา้ นอาหารสตั ว์และวัตถุอนั ตรายด้านการปศสุ ัตว ์ 23
- กจิ กรรมใบอนญุ าตอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะและใบส�ำคัญการขน้ึ ทะเบยี นอาหารสัตวค์ วบคมุ เฉพาะ 25
- กิจกรรมตรวจสอบตามพระราชบญั ญตั คิ วบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ.2558 30
- กิจกรรมแก้ไขปัญหาการใชส้ ารเร่งเนื้อแดง 36
- กิจกรรมการใหบ้ ริการ Mobile Lab 41
- การถา่ ยโอนภารกจิ การตรวจประเมินระบบประกันคณุ ภาพอาหารสัตว ์ 43
- รายงานสรปุ การออกกฎหมายอนุบญั ญตั ติ ามพระราชบญั ญตั คิ วบคมุ คณุ ภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2558 46
- การประชุมเพอ่ื ออกกฎหมายอนุบัญญัติตามพระราชบัญญัตคิ วบคุมคณุ ภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558 48
- กิจกรรมเฝ้าระวงั ตดิ ตาม และแกไ้ ขปญั หาการปนเปื้อนของสารพิษจากเช้ือราในอาหารสัตวผ์ สมสำ� เรจ็ รปู 49
- กิจกรรมเฝ้าระวงั ตดิ ตาม และแกไ้ ขปญั หาการปนเปื้อนเช้ือแซลโมเนลลาในวตั ถดุ ิบอาหารสตั ว์ 53
และอาหารสตั ว์ผสมสำ� เรจ็ รูป สำ� หรับสตั วป์ ีก 55
- กจิ กรรมเฝ้าระวัง ติดตาม โรคอหวิ าต์แอฟริกาในสุกรในอาหารสัตว ์ 58
- กจิ กรรมควบคุม ก�ำกบั ดแู ล วัตถุอนั ตรายที่ใชใ้ นดา้ นการปศสุ ัตว ์ 61
- บทบาทกรมปศสุ ัตวใ์ นการขับเคลอ่ื นงานการจัดการการด้ือยาตา้ นจุลชพี ประเทศไทย 65
- โครงการควบคมุ ป้องกัน และแก้ไขปัญหาเชือ้ ด้อื ยาในสัตว์ 71
- โครงการตรวจสอบคณุ ภาพยาสตั วแ์ ละอาหารสตั ว์ทผี่ สมยา 73
- โครงการการลดใช้ยาปฏิชีวนะในฟาร์มปศสุ ัตว ์ 75
- โครงการการเล้ยี งสตั ว์ปลอดการใช้ยาปฏชิ ีวนะในระบบการผลติ สินค้าปศสุ ัตว์ 77
7. การพฒั นาองคก์ ร 77
- โครงการฝกึ อบรมเชงิ ปฏิบตั ิการเร่อื ง การพัฒนาและเพิ่มศักยภาพบุคลากร สรปุ ผลการปฏบิ ตั ิงาน 78
ปี พ.ศ. 2563 และแผนการปฏบิ ัติงานปี พ.ศ. 2564 กองควบคุมอาหารและยาสัตว์
- โครงการฝึกอบรมหลกั สตู ร HACCP ขั้นพืน้ ฐานใหแ้ ก่ผู้ประกอบการอาหารสตั ว ์

คPR�ำนE�ำFACE 79
80
- โครงการฝึกอบรมเชงิ ปฏิบตั ิการหลกั สูตร “การตรวจวเิ คราะหค์ วามชื้น 81
และการวิเคราะหอ์ าหารสตั วย์ าสตั วเ์ บอ้ื งตน้ ” 81
- โครงการฝกึ อบรมหลักสูตรหลักการและวธิ กี ารประเมินอายุการเกบ็ รกั ษาผลิตภัณฑอ์ าหารสัตว์ 82
8. ขอ้ มูลสถติ ิ 84
- ปริมาณและมลู ค่าการสง่ ออกอาหารปศุสตั ว์ ปี พ.ศ. 2561 - พ.ศ. 2563 87
- ปริมาณและมูลคา่ การส่งออกอาหารสตั ว์เล้ยี ง ปี พ.ศ. 2561 - พ.ศ. 2563 90
- ปริมาณและมูลค่าการสง่ ออกอาหารปศสุ ัตว์ แยกเป็นรายเดือน ปี พ.ศ. 2563 91
- ปริมาณและมลู ค่าการน�ำเขา้ อาหารสัตว์ ปี พ.ศ. 2561 - พ.ศ. 2563 91
- จ�ำนวนใบอนุญาตผลติ อาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ แยกตามหนว่ ยงานทอ่ี อกใบอนุญาต 93
ประจำ� ปีงบประมาณ 2563 94
- จำ� นวนใบอนุญาตขายอาหารสัตวค์ วบคุมเฉพาะ แยกตามหน่วยงานทอ่ี อกใบอนญุ าต 95
ประจำ� ปีงบประมาณ 2563 98
- จ�ำนวนใบส�ำคัญการขึ้นทะเบยี นอาหารสตั วค์ วบคุมเฉพาะ แยกตามประเภททะเบยี น 99
ประจำ� ปงี บประมาณ 2563 99
- เปรียบเทียบจ�ำนวนฟารม์ ปลอดสารเร่งเนอื้ แดง ในปี พ.ศ. 2559 - ปี พ.ศ. 2563 101
- เปรยี บเทียบสถิติอบุ ัตกิ ารณ์การตรวจพบสารเร่งเนื้อแดงในปี พ.ศ. 2559 - ปี พ.ศ. 2563 103
- การตรวจรบั รองโรงงานผลิตอาหารสัตว์ ประจำ� ปีงบประมาณ 2563 104
- สรปุ ปริมาณและมลู ค่าการสง่ ออกวตั ถุอนั ตราย ปี พ.ศ. 2561 - พ.ศ. 2563 105
9. ภาคผนวก 107
- การเฝ้าระวังสารพิษจากเชอ้ื ราในวัตถดุ ิบอาหารสัตว์ 111
- การศึกษาทางเลือกอ่ืนเพอ่ื ทดแทนการใช้ยาโคลสิ ตินผสมในอาหารสัตวใ์ นฟารม์ สุกร 114
เพ่ือรกั ษาอาการทอ้ งเสียเนอื่ งจากการติดเชอื้ อ.ี โคไล (E. coli) ในลูกสกุ รอนุบาล 117
- แนวทางการผลิตอาหารสัตวผ์ สมส�ำเร็จรูปสำ� หรับเลย้ี งสตั ว์ปกี เพอื่ น�ำสตั วป์ ีกส่ตู ลาดฮาลาล 120
- คูม่ ือการน�ำเข้าอาหารสัตว์และวตั ถุอันตรายดา้ นการปศสุ ัตวท์ ั้งระบบ 123
- การประเมินคณุ ภาพผลิตภัณฑป์ ระเภทอาหารสตั ว์เล้ยี ง ส�ำหรับสุนัขและแมว ชนิดเมด็
- การศึกษาการปนเปอ้ื นโลหะหนักในปลาปน่
- การศึกษาการปนเป้อื นขา้ มของยาปฏชิ ีวนะในการผลิตอาหารสตั ว์ผสมสำ� เร็จรูปสำ� หรับสกุ ร
- การศึกษาปริมาณการใช้ยาปฏชิ วี นะในฟาร์มสุกรและไก่เนือ้
- การสำ� รวจระดบั ของสารพิษจากเชอ้ื ราในวตั ถดุ ิบอาหารสัตวแ์ ละอาหารสตั ว์ผสมสำ� เร็จรปู
จากสถานทผ่ี ลิต นำ� เข้า และขายอาหารสตั ว์
- การศึกษาผลการใชผ้ ลติ ภณั ฑฆ์ า่ เชื้อแบคทเี รียในฟาร์มไกเ่ นอื้ ฟาร์มสุกร ฟาร์มโคนม
และฟารม์ โคเน้อื
- การศึกษาขอ้ มลู ทางโภชนาการของอาหารสัตว์เลย้ี งสำ� หรับสนุ ขั และแมวชนิดเมด็
ท่มี ่งุ หมายใหเ้ ป็นอาหารม้อื หลกั ในประเทศไทยตง้ั แตป่ ี พ.ศ. 2558 - ปี พ.ศ. 2562

รายงานประจำ� ปี 2563 5

คณะผูบ้ ริหาร

นายรกั ไทย งามภักด์ิ
ผูอ้ ำ� นวยการกองควบคุมอาหารและยาสัตว์

นายธรี ะยุทธ สทุ ธิจกั ร์ นายจริ วัฒน์ อรรคไกรสหี ์ นายอดุลย์ เพิม่ ผล นายบุญเสรมิ ปตี านนท์ชัย

หวั หนา้ ฝา่ ยบริหารทว่ั ไป หัวหน้ากลุม่ มาตรฐาน หวั หนา้ กลมุ่ ทะเบยี นและ หัวหน้ากล่มุ รับรองระบบ
อาหารสตั ว์ ใบอนญุ าตอาหารสัตว์ ประกันคุณภาพ

นางธรรมวรรณ หนนุ ไธสง นางสุดารตั น์ เจือจนั ทร์ นางสาวจุฬาพร ศรีหนา นางสาววนิดา แจง้ ประจกั ษ์

หวั หนา้ กลุ่มตรวจสอบ หัวหนา้ กลุม่ วัตถุอันตราย หวั หนา้ กลุม่ ยาสตั ว์และ หวั หนา้ กล่มุ ควบคุม
อาหารสัตว์ ยาสัตว์ ดา้ นการปศุสัตว์ การจดั การเชือ้ ดือ้ ยา การนำ� เข้า - สง่ ออกอาหารสตั ว์
และวตั ถุอนั ตราย

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสัตว์

6 Annual Report 2020

วสิ ัยทศั น์ พนั ธกจิ

วิสัยทัศน์

เปน็ องคก์ รควบคมุ อาหารสัตว์ ยาสัตว์ และวัตถุอนั ตรายด้านการปศสุ ัตว์
ให้มคี ุณภาพและปลอดภัย เพ่อื น�ำสินคา้ ปศสุ ัตว์ไทยสสู่ ากล

พนั ธกจิ

1. ศึกษา คน้ คว้า วิเคราะห์ วจิ ยั และพัฒนา ตรวจสอบ รบั รอง ผลิต นำ� เขา้ -สง่ ออก และขายอาหาร
สตั ว์ ยาสัตว์ และวัตถุอนั ตรายด้านการปศสุ ตั ว์
2. ด�ำเนินการตรวจสอบ กำ� กับ ดแู ล ตดิ ตามใหผ้ ้ปู ระกอบการผลิต น�ำเข้า - สง่ ออก ขาย อาหารสัตว์
ยาสัตว์ และวัตถุอนั ตรายดา้ นการปศุสตั ว์ ให้เปน็ ไปตามมาตรฐานและกฎหมายทีก่ ำ� หนด
3. ด�ำเนินการตามแผนยุทธศาสตร์การจัดการการด้ือยาต้านจุลชีพประเทศไทย และเป็นศูนย์ข้อมูล
เชือ้ ด้อื ยาดา้ นการปศุสตั ว์ โดยประสานรวบรวมข้อมูลการด้ือยาในสัตว์ป่วย สัตวป์ กติ และสนิ คา้ ปศสุ ัตว์
จากหนว่ ยงานที่เก่ียวขอ้ ง
4. ด�ำเนินการเฝ้าระวังจัดท�ำระบบเตือนภัยในด้านความปลอดภัยและสุขอนามัยของอาหารสัตว์
ยาสัตว์ และวัตถุอนั ตรายดา้ นการปศสุ ัตว ์
5. ให้ค�ำแนะน�ำกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และด�ำเนินการตามกฎหมายกับผู้ประกอบการ ซึ่งผลิต
นำ� เข้า-ส่งออก หรือขาย อาหารสัตว์ ยาสตั ว์และวัตถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ัตว์ ซง่ึ ฝา่ ฝืนกฎหมายว่าดว้ ย
อาหารสัตว์ ยาสตั ว์ และกฎหมายวา่ ดว้ ยวัตถอุ นั ตราย ตามทีไ่ ดร้ ับมอบอำ� นาจไว้
6. ให้คำ� ปรกึ ษา แนะน�ำ ฝึกอบรม และถา่ ยทอดเทคโนโลยเี กี่ยวกบั การผลิต และการใช้อาหารสัตว์
ยาสัตว์ และวตั ถอุ นั ตรายด้านการปศุสัตว์

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 7

โครงสรา้ ง

มอี ำ� นาจหนา้ ที่ ดังต่อไปนี้

1. ศกึ ษา คน้ ควา้ วิเคราะห์ วิจยั และพัฒนา ระบบการผลติ การนำ� เข้า-สง่ ออก และขาย อาหารสัตว์ ยาสัตว์
และวัตถอุ ันตรายดา้ นการปศุสัตว์

2. ศกึ ษา คน้ คว้า วิเคราะห์ วจิ ัย และพฒั นา ระบบการตรวจสอบ รบั รอง และมาตรฐาน อาหารสัตว์ ยาสัตว์
และวตั ถอุ ันตรายด้านการปศสุ ตั ว์

3. ปฏบิ ัตงิ านตามกฎหมายในส่วนท่เี ก่ยี วกับอาหารสตั ว์ ยาสัตว์ และวัตถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์
4. ดำ� เนนิ การตรวจสอบ ก�ำกับ ดแู ล ตดิ ตามใหผ้ ู้ประกอบการผลิต น�ำเขา้ - ส่งออก ขาย อาหารสตั ว์ ยาสตั ว์

และวตั ถอุ นั ตรายด้านการปศุสัตว์ ให้เป็นไปตามมาตรฐานและกฎหมายที่กำ� หนด
5. ใหค้ ำ� แนะนำ� กบั หนว่ ยงานทเี่ กย่ี วขอ้ ง และดำ� เนนิ การตามกฎหมายกบั ผปู้ ระกอบการ ซง่ึ ผลติ นำ� เขา้ -สง่ ออก

หรอื ขาย อาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ และวัตถุอนั ตรายด้านการปศุสตั ว์ ซ่ึงฝา่ ฝนื กฎหมายวา่ ด้วยอาหารสัตว์ ยาสตั ว์
และกฎหมายว่าดว้ ยวตั ถอุ ันตราย ตามที่ได้รบั มอบอ�ำนาจไว้
6. นำ� ระบบประกนั คณุ ภาพมาใช้ในการก�ำกับ ดูแลผปู้ ระกอบการผลติ อาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ และ วตั ถอุ นั ตราย
ดา้ นการปศสุ ัตว์
7. ดำ� เนนิ การเฝ้าระวงั จัดท�ำระบบเตือนภัยในดา้ นความปลอดภัยและสุขอนามัยของอาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ และ
วตั ถอุ นั ตรายด้านการปศุสตั ว์
8. ด�ำเนินการตามแผนยุทธศาสตร์การจัดการการด้ือยาต้านจุลชีพประเทศไทย และเป็นศูนย์ข้อมูลเชื้อด้ือยา
ด้านการปศุสัตว์ โดยประสานรวบรวมข้อมูลการดื้อยาในสัตว์ป่วย สัตว์ปกติ และสินค้าปศุสัตว์จาก
หน่วยงานที่เก่ยี วขอ้ ง
9. ใหค้ ำ� ปรกึ ษา แนะนำ� ฝกึ อบรม และถา่ ยทอดเทคโนโลยเี กยี่ วกบั การผลติ และการใชอ้ าหารสตั ว์ ยาสตั วแ์ ละ
วตั ถอุ ันตรายด้านการปศสุ ัตว์
10. ปฏบิ ัติงานรว่ มกบั หรอื สนบั สนุนการปฏิบัตงิ านของหนว่ ยงานอ่ืนทเี่ ก่ยี วขอ้ งหรอื ท่ไี ด้รบั มอบหมาย

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสัตว์

อยส. ประกอบดว้ ย 7 กลุ่ม 1 ฝ่าย ซ่ึงแต่ละกลมุ่ /ฝา่ ย มีภารกจิ ดังนี้

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์
8 Annual Report 2020
Animal Feed and Veterinary Products Control กลุ่มรับรองระบบ
ฝ่ายบรหิ ารทวั่ ไป กลมุ่ ทะเบียนและ กล่มุ วัตถุอนั ตราย ประกันคุณภาพ กลมุ่ มาตรฐาน กลมุ่ ควบคมุ การนำ� เขา้ – กลุม่ ยาสัตวแ์ ละ กลมุ่ ตรวจสอบอาหารสตั ว์
ใบอนุญาตอาหารสตั ว์ ดา้ นการปศสุ ัตว์ อาหารสตั ว์ สง่ ออกอาหารสตั ว์ การจดั การเชือ้ ดอ้ื ยา ยาสตั ว์ และวตั ถอุ นั ตราย

1. ด�ำเนินงานเก่ียวกับการจัดท�ำแผน 1. ศึกษา ค้นควา้ วจิ ัยและพัฒนาระบบ 1. ศึกษา ค้นคว้า วิจัย พัฒนาระบบ 1. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั และพฒั นาระบบ 1. ศึกษา ค้นคว้า วิจัย เพื่อก�ำหนด 1. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั และพฒั นาเกยี่ วกบั 1. ศึกษา ค้นคว้า วิจัยเกี่ยวกับยาสัตว์ 1. ศึกษา วเิ คราะห์ วิจัยระบบการตรวจ
งบประมาณ เรง่ รัด ติดตาม ประเมนิ การออกใบอนุญาตผลิต น�ำเข้า ขาย ควบคมุ และกำ� กบั ดแู ลวตั ถอุ นั ตราย การรับรองระบบประกันคุณภาพ มาตรฐานอาหารสัตว์ให้เป็นไปตาม กฎหมาย และขอ้ กำ� หนดทเ่ี กยี่ วขอ้ ง อาหารสตั วท์ ผี่ สมยา และการจดั การ สอบอาหารสัตว์ ยาสัตว์และวัตถุ
ผลการปฏิบัติงาน รวมถึงตัวชี้วัด และขนึ้ ทะเบยี นอาหารสตั วใ์ หเ้ ปน็ ไป ด้านการปศุสัตว์ให้เป็นไปตามหลัก ท่ีเก่ียวข้องกับอาหารสัตว์และวัตถุ หลกั สากล กบั การคา้ ระหวา่ งประเทศดา้ นอาหาร เช้อื ดอ้ื ยา อันตรายดา้ นการปศุสัตว์
ของกองควบคุมอาหารและยาสัตว์ ตามหลกั สากล มาตรฐาน อันตรายด้านการปศุสัตว์ให้เป็นไป สตั ว์ ระบบการควบคมุ อาหารสตั วน์ ำ�
ตามหลกั สากล 2. ก�ำหนดมาตรฐานอาหารสัตว์ให้เป็น เขา้ -สง่ ออกราชอาณาจกั ร 2. ก�ำกับดูแลการใช้ยาสัตว์ และอาหาร 2. ตดิ ตาม ตรวจสอบผปู้ ระกอบการดา้ น
2. ดำ� เนนิ การเกยี่ วกบั งานดา้ นสารบรรณ 2. ด�ำเนินการเกี่ยวกับใบอนุญาตผลิต 2. ศึกษา ค้นคว้า วิจัย เพื่อก�ำหนด ไปตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุม สตั วท์ ผี่ สมยา ใหเ้ ปน็ ไปตามกฎหมาย อาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ วตั ถอุ นั ตรายดา้ น
การเงิน งานพัสดุ การบริหารงาน น�ำเข้า และขายอาหารสัตว์ควบคุม มาตรฐานวัตถุอันตรายด้านการ 2. ศึกษา ค้นคว้า วิจัยและสร้างองค์ คุณภาพอาหารสัตว์ และมาตรฐาน 2. ควบคมุ กำ� กบั ดแู ลเกย่ี วกบั การนำ� เขา้ -สง่ ทเี่ กีย่ วขอ้ ง และมาตรฐานสากล การ ปศุสัตวใ์ ห้ปฏบิ ัติตามกฎหมาย
บุคคล และงานธรุ การ เฉพาะใหเ้ ปน็ ไปตามกฎหมายวา่ ดว้ ย ปศสุ ตั ว์ ใหเ้ ปน็ ไปตามหลกั มาตรฐาน ความรู้ เพื่อพัฒนาและก�ำหนดกฎ สากล ออกอาหารสตั วใ์ หเ้ ปน็ ไปตามกฎหมาย และบังคับใช้กฎหมายที่กองควบคุม
การควบคมุ คณุ ภาพอาหารสัตว์ ระเบียบ ที่เก่ียวกับมาตรฐานระบบ ว่าด้วยการควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ 3. บริหารจัดการเก่ียวกับการเฝ้าระวัง อาหารและยาสัตวร์ ับผดิ ชอบ
3. จัดการฝึกอบรม สัมมนา พัฒนา 3. ศกึ ษา คน้ ควา้ วจิ ยั นวตั กรรมใหม่ ๆ ประกนั คณุ ภาพตามมาตรฐานสากล 3. พจิ ารณา รว่ มมอื ประสานงานหนว่ ย และกฎหมายระหว่างประเทศด้าน ป้องกัน ควบคุม แก้ไขปัญหาเชื้อ
บุ ค ล า ก ร ภ า ค รั ฐ แ ล ะ ภ า ค เ อ ก ช น 3. ด�ำเนินการเกี่ยวกับทะเบียนอาหาร ของสารเคมีท่ีเป็นประโยชน์ต่องาน งานทเ่ี กยี่ วขอ้ งทงั้ ในและตา่ งประเทศ การนำ� เขา้ -สง่ ออกอาหารสตั ว์ ดอื้ ยา 3. บริหารจัดการกิจกรรมแก้ไขปัญหา
ที่เกีย่ วขอ้ ง โดยประสานงานกบั กลมุ่ สัตว์ ควบคุมเฉพาะท้ังการข้ึน วตั ถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์ 3. จัดท�ำแผน และตรวจประเมินเพื่อ เกยี่ วกับมาตรฐานอาหารสัตว์ การใชส้ ารเร่งเน้ือแดง
ที่เกยี่ วขอ้ ง ทะเบยี น การแกไ้ ขทะเบยี นและการ ใหก้ ารรบั รอง การตรวจตดิ ตาม และ 3. เจรจา และทำ� ขอ้ ตกลง เงอื่ นไขในการนำ� 4. ขับเคลื่อนการปฏิบัติงานให้เป็นไป
ออกใบแทน 4. ด�ำเนินการเก่ียวกับใบอนุญาตผลิต การตอ่ อายกุ ารรบั รอง ระบบประกนั 4. ศึกษา ค้นคว้า วิเคราะห์ วิจัยและ เขา้ -สง่ ออก สนิ คา้ ดา้ นอาหารสตั ว์ ตามแผนยทุ ธศาสตรว์ า่ ดว้ ยการจดั การ 4. บริหารจัดการโครงการพัฒนา
4. รวบรวมข้อมูลด้านอาหารสัตว์ยา นำ� เขา้ -สง่ ออก และการมไี วใ้ นครอบ คุณภาพที่เก่ียวข้องกับอาหารสัตว์ พั ฒ น า เ ก่ี ย ว กั บ ก ฎ ห ม า ย ว ่ า ด ้ ว ย การดือ้ ยาตา้ นจุลชีพประเทศไทย ศักยภาพห้องปฏิบัติการเคลื่อนที่
สัตว์ และวัตถุอันตราย จากทุกฝ่าย 4. ติดตาม ตรวจสอบ ก�ำกับดูแลและ ครอง วตั ถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์ และวตั ถุอันตรายดา้ นการปศสุ ัตว ์ การควบคมุ คุณภาพอาหารสตั ว์ 4. ประสานงานกบั หนว่ ยงานทเี่ กยี่ วขอ้ ง ทง้ั (Mobile Lab)
เพื่อน�ำมาเก็บเป็นฐานข้อมูล และ ประเมินผู้ประกอบการที่ขออนุญาต ในและต่างประเทศในการตรวจรับรอง 5. ประสานงานกบั หนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ ง
วิเคราะห์ สังเคราะห์ เพ่ือเสนอผู้ ผลิต น�ำเข้า และ ขายอาหารสัตว์ 5. ดำ� เนนิ การเก่ยี วกบั การข้นึ ทะเบียน 4. จัดท�ำแผน และตรวจประเมินเพื่อ 5. พิจารณา แก้ไข ปรับปรุง พระราช เพอ่ื การนำ� เขา้ -สง่ ออกอาหารสตั ว์ กับมาตรฐานยาสัตว์และการจัดการ 5. วางระบบและด�ำเนินการตรวจสอบ
บังคับบัญชา ควบคุมเฉพาะ การผลติ การนำ� เขา้ การสง่ ออก และ ให้การรับรอง และการต่ออายุการ บัญญัติควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ เชอ้ื ดอ้ื ยา อาหารสตั ว์ ยาสตั ว์ และวตั ถอุ นั ตราย
การมีไว้ในครอบครองวัตถุอันตราย รับรองแหล่งผลิตอาหารสัตว์ต่าง พ.ศ. 2558 รวมถึงกฎหมายล�ำดับ 5. ด�ำเนินการเก่ียวกับเอกสารต่าง ๆ ด้านการปศุสัตว์ภายหลังการออกสู่
5. พัฒนาระบบการจัดเก็บข้อมูลและ 5. ตดิ ตาม กำ� กบั ดแู ล และใหค้ ำ� ปรกึ ษา ดา้ นการปศสุ ตั ว์ ประเทศ รองให้เหมาะสมกบั สถานการณ์ แ ล ะ ใ บ รั บ ร อ ง ท่ี เ กี่ ย ว ข ้ อ ง ด ้ า น 6. ถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านการใช้ ตลาด (Post Marketing)
สามารถน�ำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ใน แก่เจ้าหน้าท่ีในภูมิภาคเก่ียวกับการ การนำ� เขา้ -ส่งออกอาหารสัตว์ ยาสตั วใ์ ห้แกผ่ ูเ้ กยี่ วขอ้ ง
การวางแผนการปฏิบัตงิ าน ออกใบอนุญาต ต่ออายุใบอนุญาต 6. ด�ำเนินการเกี่ยวกับใบแจ้งประเภท 5. ยกระดับมาตรฐานการตรวจรับรอง 6. ใหค้ ำ� แนะนำ� ความรู้เพม่ิ ประสทิ ธภิ าพ 6. วางระบบการตดิ ตามและสอบสวนหา
ต่าง ๆ ให้เป็นไปตามกฎหมายวา่ ดว้ ย ต่าง ๆ ของวัตถุอันตรายด้านการ ระบบประกันคุณภาพ และก�ำกับ เจ้าหน้าท่ีท้ังส่วนกลางและภูมิภาค 6. บรหิ ารจดั การโครงการพฒั นาระบบ 7. ปฏบิ ตั งิ านอน่ื ๆ ตามทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย สาเหตุเก่ียวกับการได้รับรายงานผล
6. พฒั นา ปรบั ปรงุ เวบ็ ไซตแ์ ละเผยแพร่ การควบคมุ คณุ ภาพ อาหารสัตว์ ปศสุ ตั ว์ ดูแลเจ้าหน้าท่ีที่ได้รับการถ่ายโอน เก่ยี วกับมาตรฐานอาหารสตั ว์ เชื่อมโยงข้อมูลระบบ National การตรวจวิเคราะห์ท่ีไม่เป็นไปตาม
ขอ้ มลู กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ ภารกิจในการตรวจประเมนิ Single Window (NSW) เกณฑ์ที่ก�ำหนด
ให้เปน็ ปัจจุบนั 6. ถ ่ า ย ท อ ด เ ท ค โ น โ ล ยี เ ก่ี ย ว กั บ 7. ประสานงานกบั หนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ ง 7. ปฏิบัติงานอ่ืนๆ ตามที่ได้รับมอบ
กระบวนการผลิต ตรวจสอบการ ใ น ก า ร ด� ำ เ นิ น ง า น เ ก่ี ย ว กั บ วั ต ถุ 6. พัฒนาศักยภาพผู้ตรวจประเมิน หมาย 7. ประเมนิ ความเสย่ี งการนำ� เขา้ อาหาร 7. จัดชุดเฉพาะกิจเพื่อปฏิบัติการเฝ้า
7. จัดรณรงค์และสร้างความร่วมมือใน ปรบั ปรงุ คณุ ภาพอาหาร สตั ว์ อนั ตราย ดา้ นการปศสุ ตั ว์ พรอ้ มมกี ารทบทวนความรเู้ ปน็ ระยะ สตั ว์ (Import Risk Assessment) ระวัง ควบคุมการผลิต น�ำเข้า ขาย
องค์กร ภายใตก้ จิ กรรม 5ส. ๆ และจัดเก็บประวัติของผู้ตรวจ อาหารสตั ว์ยาสตั ว์ และวตั ถอุ ันตราย
7. ปฏิบัติงานอื่นๆ ตามท่ีได้รับมอบ 8. ถ่ายทอดเทคโนโลยี ให้ค�ำปรึกษา ประเมินท้ัง Lead Auditor และ 8. ใหค้ ำ� ปรกึ ษา และถา่ ยทอดเทคโนโลยี ด้านการปศุสัตว์ และลงพื้นท่ีปฏิบัติ
8. จัดยานพาหนะให้สอดคล้องกับแผน หมาย และขอ้ แนะนำ� วตั ถอุ นั ตรายดา้ นการ Auditor เกี่ยวกับการน�ำเข้า-ส่งออกอาหาร การในรปู แบบการเคลอื่ นทเ่ี รว็ ในการ
ปฏบิ ตั งิ านของแตล่ ะฝา่ ยอยา่ งเหมาะ ปศสุ ตั ว์ สัตว์ และข้อก�ำหนด เง่ือนไข กฎ บังคับใชก้ ฎหมาย
สม พร้อมบ�ำรุงรักษายานพาหนะ 7. อบรมเจ้าหน้าท่ีและผู้ประกอบการ ระเบยี บทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั การคา้ ระหวา่ ง
อาคารสถานท่ี วัสดุครุภัณฑ์ให้มี 9. ศึกษาและติดตามผลิตภัณฑ์วัตถุ ทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั ระบบประกนั คณุ ภาพ ประเทศ แก่พนักงานเจ้าหน้าที่ 8. ถา่ ยทอดเทคโนโลยใี นการปฏบิ ตั งิ าน
ประสิทธิภาพ สะอาด ปลอดภัย อันตรายด้านการปศุสัตว์เกี่ยวกับ ผู้ประกอบการ และหน่วยงานท่ี ท่ีเกี่ยวข้องกับการตรวจสอบอาหาร
อยู่เสมอ ส่วนประกอบตลอดจนคุณภาพ 8. ถ่ายทอดเทคโนโลยี ให้ค�ำปรึกษา เกยี่ วขอ้ งทง้ั ภายในและตา่ งประเทศ สัตว์ ยาสัตว์ และวัตถุอันตรายด้าน
มาตรฐานใหเ้ ปน็ ไปตามทขี่ น้ึ ทะเบยี น แนะน�ำด้านระบบประกันคุณภาพ การปศุสัตว์
9. ปฏิบัติงานอ่ืนๆ ตามท่ีได้รับมอบ และการตรวจประเมิน ด้านอาหาร 9. พิจารณา แก้ไขปัญหา อุปสรรค
หมาย 10. ปฏิบัติงานอื่นๆ ตามที่ได้รับมอบ สัตว์และวัตถุอันตรายด้านการ ต่าง ๆ ท่ีเกีย่ วขอ้ งกับการคา้ อาหาร 9. ปฏิบัติงานอื่นๆ ตามท่ีได้รับมอบ
หมาย ปศสุ ัตว์ สัตว์ ระหวา่ งประเทศ หมาย

9. ปฏิบัติงานอ่ืนๆ ตามท่ีได้รับมอบ 10. ปฏิบัติงานอ่ืนๆ ตามท่ีได้รับ
หมาย มอบหมาย

รายงานประจำ� ปี 2563 9

อัตราก�ำลงั เจา้ หนา้ ที่ อยส. จำ� นวน 84 คน มีดงั น้ี

ข้าราชการ จ�ำนวน 35 คน

จา้ งเหมาบริการ จ�ำนวน 26 คน

พนง.ราชการ จ�ำนวน 25 คน

ลูกจา้ งประจ�ำ จ�ำนวน 1 คน

ขา้ ราชการ จ�ำนวน 35 คน พนง. ราชการ จ�ำนวน 25 คน

จำ� แนกเป็น นายสตั วแพทย ์ 11 คน จำ� แนกเปน็ นายสตั วแพทย์ 4 คน
นักวชิ าการสัตวบาล 20 คน นักวชิ าการสตั วบาล 11 คน
เภสัชกร 1 คน นกั วทิ ยาศาสตร ์ 4 คน
เจ้าพนักงานธุรการ 3 คน นักจดั การงานทัว่ ไป 1 คน
เจา้ พนกั งานธุรการ 3 คน
จ้างเหมาบรกิ าร จำ� นวน 26 คน เจ้าพนักงานสตั วบาล 2 คน

จ�ำแนกเปน็ จ้างเหมานักวชิ าการสัตวบาล 10 คน ลกู จา้ งประจำ� จำ� นวน 1 คน
จา้ งเหมาบรกิ ารระบบประกนั คณุ ภาพ 1 คน
จา้ งเหมาบรกิ ารด้านสารสนเทศ 2 คน จ�ำแนกเป็น พนกั งานธุรการ ส.4 1 คน
จา้ งเหมาบริการดา้ นบรหิ ารทว่ั ไป 7 คน
จา้ งเหมาบริการขบั รถยนต์ 2 คน
จา้ งเหมาบริการท�ำความสะอาด 2 คน
จ้างเหมาบริการดแู ลสวน 1 คน
จา้ งเหมาบรกิ ารรักษาความปลอดภัย 1 คน

งบประมาณ

งบประมาณประจ�ำปี พ.ศ.2563 รวมทง้ั ส้นิ 65,395,700 บาท
กจิ กรรมตรวจสอบรับรองคุณภาพสนิ คา้ ปศุสัตว ์ 55,172,200 บาท
กิจกรรมพัฒนาระบบเช่อื มโยงข้อมลู อเิ ล็กทรอนกิ ส์ 2,646,000 บาท
กจิ กรรมเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสือ่ สาร
กจิ กรรมบุคลากรภาครฐั 543,800 บาท
7,033,700 บาท

กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ กรมปศสุ ตั ว์

10 Annual Report 2020

บทความวชิ าการ

ล�ำดบั ชอื่ เรอ่ื ง ทะเบียนวชิ าการ ช่อื ผ้วู ิจัย เผยแพร่
ที่

1 การเฝ้าระวังสารพิษจากเช้ือราใน 63(2)-0322-032 รักไทย งามภกั ด/์ิ 30 เมษายน 2563
วัตถุดบิ อาหารสตั ว์
วนิดา แจ้งประจกั ษ/์

วีระ อิ้งสอาด/

นารถตยา ชมนารถ

2 การศึกษาทางเลือกอ่ืนเพื่อทดแทนการ 63(2)-0322-033 รักไทย งามภักด/์ิ 30 เมษายน 2563
ใช้ยาโคลิสตินผสมในอาหารสัตว์ใน
ฟาร์มสุกร เพื่อรักษาอาการท้องเสีย สนุ ติ ย์ มบี �ำรุง/
เน่อื งจากการติดเชื้อ อี. โคไล. (E. coli) ภานมุ าศ คงปันนา/
ในลูกสกุ รอนุบาล เดชฤทธ์ิ นลิ อบุ ล

3 แนวทางการผลิตอาหารสัตว์ผสม 63(2)-0322-039 วีระ อิ้งสอาด/ 30 เมษายน 2563
ส�ำเร็จรูปส�ำหรับเล้ียงสัตว์ปีก เพ่ือน�ำ
สัตวป์ กี สตู่ ลาดฮาลาล มาลิก อับดลุ บตุ ร

4 คู่มือการน�ำเข้าอาหารสัตว์และวัตถุ 63(2)-01116(3)- รักไทย งามภกั ดิ์ 30 เมษายน 2563
อันตรายด้านการปศสุ ัตวท์ ้งั ระบบ 036

5 การประเมนิ คณุ ภาพผลติ ภณั ฑป์ ระเภท 63(2)-0322-040 ณัฐพร ไชยานวุ งศ์/ 30 เมษายน 2563
อาหารสัตว์เล้ียง ส�ำหรับสุนัขและแมว
ชนดิ เมด็ พรี ะ ศรีเจ้า

6 การศึกษาการปนเปื้อนโลหะหนักใน 63(2)-0322-041 พรรษมน จริ ชั ชยั วฒั นก์ ลุ / 5 สงิ หาคม 2563
ปลาปน่ ณฐั พร ไชยานุวงศ์

7 การศึกษาการปนเปื้อนข้ามของยา 63(2)-0322-097 สชุ นา สุขกลดั / 7 สิงหาคม 2563
ปฏิชีวนะในการผลิตอาหารสัตว์ผสม
ส�ำเรจ็ รูปสำ� หรับสกุ ร โสมศจ ี ศวิ ิลัยกลุ

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 11

ลำ� ดับ ชอื่ เรอ่ื ง ทะเบยี นวชิ าการ ชื่อผู้วจิ ยั เผยแพร่
ที่ 7 สงิ หาคม 2563
7 สิงหาคม 2563
8 การศกึ ษาปรมิ าณการใช้ยาปฏชิ วี นะใน 63(2)-0322-098 สชุ นา สขุ กลัด/
ฟาร์มสกุ รและไก่เนื้อ 3 ธนั วาคม 2563
นทั พงศ์ สพุ ิมล/ 3 ธนั วาคม 2563

ชญานี เจนพานิชย์

9 การส�ำรวจระดับของสารพิษจากเช้ือรา 63(2)-0322-099 โสมศจี ศิวิลยั กุล/
ในวัตถุดิบอาหารสัตว์และอาหารสัตว์
ผสมส�ำเร็จรูปจากสถานท่ีผลิต น�ำเข้า ธรี ะยทุ ธ สทุ ธิจักร์/
และขายอาหารสตั ว์ วรศร ประเสริฐกุลชัย

10 การศึกษาผลการใช้ผลิตภัณฑ์ฆ่าเช้ือ 63(2)-0322-100 ศิริสวสั ด ์ิ จนั ทร์ศร/ี
แบคทีเรียในฟาร์มไก่เน้ือ ฟาร์มสุกร
ฟาร์มโคนม และฟารม์ โคเนื้อ พัสวี ภัคพงศ์

11 การศึกษาข้อมูลทางโภชนาการของ 63(2)-0322-101 พัสว ี ภคั พงศ์/
อาหารสัตว์เลี้ยงส�ำหรับสุนัขและแมว
ชนิดเม็ดที่มุ่งหมายให้เป็นอาหารมื้อ ศิริสวัสด์ิ จันทร์ศรี

หลักในประเทศไทยต้งั แต่ปี พ.ศ. 2558
- 2562

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสัตว์

12 Annual Report 2020

กจิ กรรม/โครงการสำ� คญั ปงี บประมาณ 2563

การตรวจรบั รองโรงงานผลิตอาหารสัตว์ ณ ประเทศต้นทาง

วตั ถุดิบอาหารสตั วท์ ี่ได้จากสัตว์ ถือวา่ เป็นแหลง่ โปรตีน
ท่ีมีคุณภาพดีและมีความเหมาะสมส�ำหรับการน�ำมาผลิตอาหาร
เพ่ือการเล้ียงปศุสัตว์ และยังจัดเป็นแหล่งโปรตีนอันทรงคุณค่า
สำ� หรบั การนำ� มาผลติ เปน็ อาหารสตั วเ์ ลยี้ ง โดยเฉพาะสำ� หรบั สนุ ขั
และแมวเพอื่ การจดั จำ� หนา่ ยภายในประเทศ การสง่ ออกไปยงั ตา่ ง
ประเทศ และเพอ่ื ใหเ้ กษตรกรผูเ้ ลี้ยงสตั ว์ไดใ้ ชว้ ตั ถุดิบอาหารสัตว์
ท่ีมีคุณภาพและมีความปลอดภัยไว้ใช้ในการเล้ียงสัตว์ รวมถึง
ผู้บริโภคจะได้บริโภคเน้ือสัตว์หรือผลิตภัณฑ์จากสัตว์ท่ีได้รับ
อาหารสัตว์ที่มีคุณภาพและปลอดภัย ดังน้ันการตรวจรับรอง
โรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศต้นทาง จงึ เปน็ หนึ่งในภารกจิ
ท่สี �ำคญั ของกองควบคมุ อาหารและยาสัตว์
ด้วยเหตุน้ีเพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้มีการน�ำเข้าวัตถุดิบ
อาหารสัตว์ท่ีผิดกฎหมายตามพระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพ
อาหารสัตว์ พ.ศ.2558 นั้น กรมปศุสัตว์โดยกองควบคุมอาหาร
และยาสตั วร์ ว่ มกบั หนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ งจงึ ไดม้ กี ารจดั ทำ� ประกาศ
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และประกาศกรมปศสุ ตั วท์ เ่ี กย่ี วขอ้ ง
กบั ขน้ั ตอนการนำ� เขา้ อาหารสตั วท์ ไ่ี ดจ้ ากสตั วจ์ ากตา่ งประเทศและ
การตรวจรบั รองแหลง่ ผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง โดยมี
การด�ำเนนิ งานระหว่างปี พ.ศ. 2561-2563 ดงั น้ี

1.1 ประเทศที่มีความประสงค์ขอเปิดตลาดการค้าสินค้าปศุสัตว์ ประเภทอาหารสัตว์
มจี ำ� นวน 7 ประเทศ ได้แก่ สาธารณรัฐเกาหลี (เกาหลใี ต้), เมก็ ซโิ ก, โรมาเนยี , ตูนีเซยี , ไอร์แลนด,์ แคนาดา, ชิลี
1.2 ประเทศทม่ี คี วามประสงคข์ อรบั การตรวจรบั รองแหลง่ ผลติ อาหารสตั วแ์ บบรายระบบ
และกรมปศสุ ตั ว์ไดด้ ำ� เนนิ การจดั ทำ� Fact Finding Visit เรยี บรอ้ ยแลว้ มจี ำ� นวน 6 ประเทศ ไดแ้ ก่ สเปน

สหราชอาณาจักร เบลเยีย่ ม สหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์

1.3 ผลการดำ� เนนิ การตรวจรบั รองโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง ระหวา่ ง
ปี พ.ศ. 2561- ปี พ.ศ. 2563

ผลการดำ� เนนิ งานระหวา่ งปี พ.ศ. 2561- พ.ศ. 2563 มจี ำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสตั วแ์ หง่ ใหมท่ ไี่ ดร้ บั การตรวจรบั รอง

จำ� นวน 30 โรงงาน โรงงานผลิตอาหารสตั ว์ท่ีได้รับการตรวจรับรองเพื่อตอ่ อายุ จ�ำนวน 33 โรงงาน รวมทงั้ สิน้ 63 โรงงาน

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 13

กราฟแสดงจำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสัตว์ ณ ประเทศต้นทาง แยกประเภทตามการตรวจรับรองใหม่ และ
การตรวจรบั รองเพือ่ ตอ่ อายุโดยกรมปศุสตั ว์ ในชว่ งปี 2561-2563

แสดงจ�ำนวนโรงงานผลิตอาหารสัตว์ ณ ประเทศต้นทางแหง่ ใหม่ท่ไี ด้รบั การตรวจรับรองและโรงงานผลติ
อาหารสตั ว์ท่ีได้รบั การตรวจรับรองเพือ่ ตอ่ อายุจากกรมปศสุ ตั ว์ในปี พ.ศ. 2563

จ�ำนวนโรงงานผลิตอาหารสัตว์ ประเทศ
สาธารณรัฐประชาชนจีน, เยอรมนี, โปแลนด์, ฝร่ังเศส, อิตาลี,
1. ตรวจรบั รองโรงงานใหม่ 11 สหรัฐอเมรกิ า และสเปน

2. ตรวจรับรองเพื่อตอ่ อายุ 10

รวม 21 โรงงาน

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสตั ว์

14 Annual Report 2020
กราฟแสดงจ�ำนวนโรงงานผลิตอาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง แยกประเภทตามการตรวจรับรองใหม่และ
การตรวจรับรองเพอ่ื ตอ่ อายโุ ดยกรมปศสุ ัตว์ ในช่วงปี 2563

กราฟแสดงจ�ำนวนโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศต้นทาง แยกประเภทตามทมี่ าของวัตถดุ ิบ
รายชนิดสตั วร์ วมถึงอาหารสัตว์เลยี้ ง ในปี พ.ศ. 2563

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 15

แสดงจำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศต้นทางแห่งใหมท่ ่ีไดร้ บั การตรวจรบั รองและโรงงานผลิต
อาหารสตั วท์ ่ไี ดร้ บั การตรวจรับรองเพอ่ื ตอ่ อายุจากกรมปศุสัตว์ในปี พ.ศ. 2562

จำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ประเทศ
เครอื รฐั ออสเตรเลยี , สหรฐั อเมรกิ า, สเปน, สหพนั ธส์ าธารณรฐั
1. ตรวจรบั รองโรงงานใหม่ 11 บราซิล

2. ตรวจรบั รองเพอื่ ตอ่ อายุ 10

รวม 21 โรงงาน

กราฟแสดงจ�ำนวนโรงงานผลิตอาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง แยกประเภทตามการตรวจรบั รองใหม่และ
การตรวจรับรองเพอ่ื ต่ออายุโดยกรมปศสุ ัตว์ ในช่วงปี พ.ศ. 2562

กองควบคมุ อาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

16 Annual Report 2020

กราฟแสดงจำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง แยกประเภทตามทมี่ าของวตั ถดุ บิ รายชนดิ สตั ว์
รวมถงึ อาหารสัตว์เล้ียง ในชว่ งปี พ.ศ. 2562

แสดงจำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศต้นทางแหง่ ใหมท่ ่ีได้รบั การตรวจรับรองและโรงงานผลติ
อาหารสตั วท์ ไี่ ด้รับการตรวจรบั รองเพอ่ื ต่ออายุจากกรมปศุสตั ว์ในปี พ.ศ. 2561

จ�ำนวนโรงงานผลิตอาหารสตั ว์ ประเทศ
สหราชอาณาจักร, ฝร่ังเศส, เยอรมนี, โปแลนด์, สาธารณรัฐ
1. ตรวจรบั รองโรงงานใหม่ 8 ประชาชนจีน, อิตาลี, ฟนิ แลนด,์ เดนมาร์ก, สหรฐั อเมริกา, สเปน

2. ตรวจรบั รองเพ่ือต่ออายุ 13

รวม 21 โรงงาน

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 17
กราฟแสดงจำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง แยกประเภทตามการตรวจรับรองใหมแ่ ละ
การตรวจรับรองเพื่อตอ่ อายโุ ดยกรมปศุสตั ว์ ในชว่ งปี พ.ศ. 2561

กราฟแสดงจำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง แยกประเภทตามทม่ี าของวตั ถดุ บิ รายชนดิ สตั ว์
รวมถึงอาหารสัตว์เล้ยี ง ในช่วงปี พ.ศ. 2561

กองควบคมุ อาหารและยาสัตว์ กรมปศสุ ตั ว์

18 Annual Report 2020
เนื่องด้วยสถานการณ์ของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ท่ีมีการแพร่ระบาดไปทั่วโลกและส่งผลกระทบ
ต่อการเดินทางไปตรวจรับรองแหล่งผลิตอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ ณ ประเทศต้นทาง ด้วยเหตุน้ีกรมปศุสัตว์โดยหน่วยงานที่
เกยี่ วขอ้ งจงึ ได้จัดท�ำประกาศกรมปศุสตั ว์ เรอ่ื ง กำ� หนดเงอื่ นไข และระยะเวลาการผ่อนผนั การนำ� เข้าอาหารสัตว์ควบคมุ เฉพาะ
จากแหลง่ ผลิตต้นทาง กรณเี จ้าหน้าที่กรมปศสุ ตั ว ์ ไม่สามารถเดินทางไปตรวจรับรองแหล่งผลติ ได้ พ.ศ. 2563 ซงึ่ มีรายละเอียด
ดงั น้ี

1. กรมปศสุ ตั วแ์ ตง่ ตง้ั คณะผตู้ รวจรับรองโรงงานผลิตอาหารสัตว์ต่างประเทศ เ ส น อ เ ร่ื อ ง ถึ ง ก ร ม ป ศุ สั ต ว ์
2. คณะผู้ตรวจรับรองฯ พิจารณาผลการตรวจสอบสถานประกอบการ เพอื่ ขออนมุ ตั ติ วั บคุ คล สำ� หรบั
กระบวนการผลิต สุขอนามัยการผลิตอาหารสัตว์ของโรงงานผลิตอาหารสัตว์ การตรวจรับรองโรงงานผลิต
ตา่ งประเทศทไ่ี ดร้ บั จาก CA ของประเทศตน้ ทาง และใชว้ ธิ สี นทนาแบบเหน็ ภาพ อาหารสัตว์ รูปแบบ Virtual
(video call) ณ สถานประกอบการผลติ รวมถึงการขอภาพน่ิง ภาพเคลอื่ นไหว (Online) Audit
หรือเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการผลิตเพ่ิมเติมเพ่ือรวบรวมข้อมูลประกอบการ
พจิ ารณาจัดทำ� รายงานการตรวจรบั รองฯ

3. คณะผู้ตรวจรับรองฯ สรุปและนำ� เสนอรายการการตรวจรับรองโรงงานผลิต
อาหารสตั ว์ดังกลา่ ว ตอ่ คณะกรรมการทบทวนฯ

คณะกรรมการทบทวนฯ พิจารณาผลฯ

เห็นชอบ ไมเ่ ห็นชอบ เหน็ ควรใหม้ ีการสอบถามเพม่ิ เตมิ

4. คณะกรรมการทบทวนฯเสนอ 5. คณะกรรมการทบทวนฯเสนอ Video Call
ให้กรมปศุสัตว์ผ่อนผันการน�ำ ให้กรมปศุสัตว์ไม่ผ่อนผันการน�ำ Pictures
เข้าอาหารสัตว์ ตามขอบข่ายที่ เข้าอาหารสัตว์ ตามขอบข่ายท่ี Clips
โรงงานดังกล่าวขอรับการรับรอง โรงงานดงั กลา่ วขอรบั การรบั รองฯ เอกสารอน่ื ๆ
จากกรมปศสุ ตั ว์ จากกรมปศุสัตว์

5. แจง้ ประเทศต้นทาง 5. แจง้ ประเทศตน้ ทาง

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 19
1.5 แผนการดำ� เนนิ การตรวจรบั รองโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ณ ประเทศตน้ ทาง แบบ Online Audit ระยะที่ 1

ประเทศ ชนดิ สนิ ค้า จำ� นวนโรงงาน

ฟนิ แลนด์ Bovine processed animal proteins (Bovine MBM derived from Cat- 1
egory 3 material)

โปแลนด์ Porcine processed animal proteins (Porcine MBM derived from Cat- 1
egory 3 material)

สาธารณรฐั Poultry palatability enhancers/flavoring agent innards 1
ประชาชนจีน

เยอรมนี Porcine processed animal proteins (Porcine MBM derived from Cat- 1
egory 3 material)

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสตั ว์

20 Annual Report 2020

โครงการเก็บตวั อย่างน�ำเขา้ อาหารสัตว์

ปจั จบุ นั ความตอ้ งการใชอ้ าหารสตั วม์ เี พมิ่ มากขน้ึ ตามจำ� นวนประชากรสตั วท์ เ่ี พม่ิ ขนึ้ ทงั้ สำ� หรบั ปศสุ ตั วท์ ใ่ี ชบ้ รโิ ภค
ในประเทศและส่งออกไปยังต่างประเทศ รวมถึงสัตว์เลี้ยง หรือสัตว์สวยงามต่างๆ โดยมีมูลค่าการส่งออกสินค้าปศุสัตว์กว่า
สองแสนลา้ นบาทตอ่ ปี โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ วตั ถดุ บิ อาหารสตั วท์ มี่ กี ารนำ� เขา้ สงู ถงึ รอ้ ยละ 90 ของการนำ� เขา้ อาหารสตั วท์ ง้ั หมด วตั ถดุ บิ
อาหารสัตว์ที่ส�ำคัญ ทั้งท่ีเป็นแหล่งโปรตีน เช่น กากถั่วเหลือง ปลาป่น เนื้อและกระดูกป่น หรือวัตถุดิบแหล่งพลังงาน เช่น
ขา้ วสาลเี มลด็ ขา้ วโพดเมลด็ ขา้ วบารเ์ ลย์ เปน็ ตน้ ซง่ึ วตั ถดุ บิ สว่ นใหญม่ คี วามจำ� เปน็ ตอ้ งนำ� เขา้ จากตา่ งประเทศ รวมถงึ อาหารสตั ว ์
ชนดิ สารผสมล่วงหน้าหรอื อาหารเสรมิ สำ� หรับสตั วท์ ่ีน�ำเขา้ มาเพือ่ เป็นส่วนประกอบในการผลิตอาหารสตั วด์ ว้ ย
ดงั นนั้ เพอื่ ใหไ้ ดว้ ตั ถดุ บิ อาหารสตั วแ์ ละอาหารสตั วท์ นี่ ำ� เขา้ มาในราชอาณาจกั ร ทม่ี คี ณุ ภาพ มาตรฐาน เพอ่ื นำ� ไปผลติ
อาหารสตั วท์ ใ่ี ชบ้ รโิ ภคในประเทศและสง่ ออกไปยงั ตา่ งประเทศ กองควบคมุ อาหารและยาสตั วจ์ งึ ไดด้ ำ� เนนิ กจิ กรรมตดิ ตามตรวจสอบ
คุณภาพอาหารสัตว์ที่น�ำเข้ามาในราชอาณาจักร โดยการตรวจสอบระหว่างการน�ำเข้า ณ ด่านตรวจสอบอาหารสัตว์ ที่ท่า
น�ำเข้าสินค้า และสุ่มเก็บตัวอย่างอาหารสัตว์ส่งตรวจวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการ เพ่ือใช้ในการควบคุมคุณภาพให้เป็นไปตาม
พระราชบญั ญตั คิ วบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558 ซง่ึ หากผลการตรวจวเิ คราะหไ์ มเ่ ปน็ ไปตามพระราชบญั ญตั ิ กจ็ ะดำ� เนนิ การ
ตามที่ก�ำหนดไว้ในพระราชบัญญัติ ได้แก่ ส่งกลับ หากไม่สามารถส่งกลับได้ให้ท�ำลาย หรือขจัดเช้ือกรณีท่ีสามารถด�ำเนินการ
ขจดั เชือ้ ได้

ตาราง แสดงการเกบ็ ตวั อยา่ งอาหารสตั ว์ ณ ด่านตรวจสอบอาหารสัตว์ ประจ�ำปี พ.ศ. 2563

ตรวจวิเคราะห์ จำ� นวนตวั อย่าง พบ
DNA Ruminant 511 5
โปรตีน ไขมัน กาก ความชนื้ เถา้ 513 -
Aflatoxin 433 -
Melamine และสารกลุม่ Melamine 90 -
Salmonella 14 1
African swine fever 20 -
Chlorpyrifos 95 -
Glyphosate 93 -
Paraquat 109 -
กมั มันตภาพรังสี 113 -
รวม 1,991 6

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 21

การรับรองมาตรฐานการผลติ ของสถานประกอบการผลติ อาหารสตั ว์
เพอ่ื การส่งออก

กรมปศุสัตว์ได้ก�ำกับดูแลในการควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ที่ส่งออกไปนอกราชอาณาจักรให้เป็นไปตามมาตรฐาน
ถูกสุขลักษณะ ปราศจากอันตรายแก่สัตว์ หรือมนุษย์ผู้บริโภคผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ปัจจุบันอุตสาหกรรมการผลิตและส่งออก
อาหารสัตว์มีการขยายตัวเพิ่มมากข้ึนส่งผลให้ผู้ประกอบการมีการพัฒนาปรับปรุงการผลิตและแนวโน้มในการขอรับรองระบบ
การปฏิบัติในการผลิตอาหารสัตว์เพื่อการส่งออกเพิ่มข้ึนตามไปด้วย กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ได้จัดต้ังคณะท�ำงานตรวจ
สอบสถานประกอบการผลิตอาหารสัตว์เพ่ือการส่งออก เพอื่ พจิ ารณาและตรวจสอบสถานประกอบการเพอ่ื การสง่ ออก ใหม้ กี าร
ผลิตอาหารสตั ว์ที่มปี ระสิทธภิ าพ ได้มาตรฐานถูกตอ้ งตามหลักวิชาการ ถูกสขุ ลกั ษณะ เปน็ ไปตามเง่ือนไขของประเทศคู่ค้า และ
ด�ำเนนิ การเพือ่ ส่งเสรมิ การส่งออกตอ่ ไป
การตรวจรบั รองสถานประกอบการผลติ อาหารสัตวเ์ พ่ือการสง่ ออก
คณะทำ� งานตรวจสอบสถานประกอบการผลติ อาหารสตั วเ์ พอ่ื การสง่ ออก กลมุ่ ควบคมุ การนำ� เขา้ -สง่ ออกอาหารสตั ว์
ไดด้ ำ� เนนิ การตรวจรบั รองสถานประกอบการผลติ อาหารสตั วเ์ พอื่ การสง่ ออกอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ซง่ึ จากสถติ ปิ ี พ.ศ. 2561- พ.ศ. 2563
มรี ายละเอยี ด ดงั นี้
ตารางแสดง สถติ กิ ารรบั รองสถานประกอบการผลติ อาหารสตั วเ์ พอื่ การสง่ ออกปี พ.ศ. 2561- พ.ศ. 2563

ปีงบประมาณ จ�ำนวนสถานประกอบการฯ ท่ไี ด้รับการรับรอง
2561 49
2562 51
2563 54

รูปแสดง สถติ กิ ารรับรองสถานประกอบการผลติ อาหารสตั วเ์ พอ่ื การส่งออกปี พ.ศ. 2561- พ.ศ. 2563


กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสัตว์

22 Annual Report 2020

โดยในปี พ.ศ. 2563 ไดด้ �ำเนินการตรวจสอบสถานประกอบการอาหารสัตว์เพอื่ การสง่ ออกทั้งหมด 54 แหง่ โดยแบง่
เปน็ ชนิดอาหารสตั ว์ ดังนี้
ตารางแสดง จำ� นวนสถานประกอบการอาหารสัตวเ์ พื่อการส่งออก จำ� แนกตามชนิดอาหารสัตว์

ชนิดอาหารสัตว์ จำ� นวนโรงงาน
อาหารสตั วค์ วบคุมเฉพาะ
ผลติ วัตถดุ บิ อาหารสตั ว์ (ปลาปน่ ) 19
ผลติ พรีมิกซ,์ หวั อาหาร 16
ผลติ อาหารส�ำเร็จรปู 7
ผลิตอาหารเสริมโปรตีน,อาหารเสริมไขมัน,อาหารเสริม 7
วิตามิน, อาหารเสริมแร่ธาตุ
อาหารสตั วท์ ี่มใิ ช่อาหารสัตวค์ วบคุมเฉพาะ 1
ผลิตสารปรงุ แต่งอาหารสตั ว์ 4
ผลติ อาหารสัตวป์ ระเภทอ่นื ๆ 54

รวม
หมายเหตุ 1 โรงงานอาจมกี ารผลติ อาหารสัตว์มากกวา่ 1 ชนิด

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 23

การพฒั นาระบบบรกิ ารอิเล็กทรอนิกส์ดา้ นอาหารสตั ว์
และวัตถุอันตรายด้านการปศสุ ัตว์

ระบบบรกิ ารอิเลก็ ทรอนกิ ส์ด้านอาหารสตั วแ์ ละวตั ถุอนั ตรายดา้ นการปศุสัตว ์ (http://eservice.afvc.dld.go.th)
เปิดให้บริการประชาชน ในการย่ืนขอใบอนุญาต ใบแจ้ง ใบส�ำคัญการขึ้นทะเบียน ใบรับรอง และใบรับแจ้ง อาหารสัตว์และ
วัตถุอนั ตรายด้านการปศสุ ัตว์ ต้งั แต่ปี พ.ศ. 2561 ผา่ นระบบออนไลน์ ทางเครือข่ายอินเตอรเ์ น็ต ประชาชนผ้รู ับบริการสามารถ
ยนื่ ขอรบั บรกิ ารไดท้ กุ ทท่ี มี่ สี ญั ญาณอนิ เตอรเ์ นต็ ปี พ.ศ. 2563 มจี ำ� นวนผใู้ ชง้ าน 26,777 ราย เฉลยี่ 900 รายตอ่ วนั ออกใบอนญุ าต
ใบแจง้ ใบสำ� คญั การขนึ้ ทะเบยี น ใบรบั รอง และใบรบั แจง้ อาหารสตั ว์ และวตั ถอุ นั ตรายดา้ นการปศสุ ตั ว ์ จำ� นวน 9,143,500 ใบ


การเชือ่ มโยงของขอ้ มลู ดงั นี้
หนว่ ยงานภายใน
- เชือ่ มโยงขอ้ มลู ใบอนญุ าตภายในองค์กร เพ่ือลดการขอส�ำเนาจากประชาชนผรู้ ับริการ
- เชอ่ื มโยงขอ้ มลู สถติ ิ กบั ระบบเชอ่ื มโยงขอ้ มลู ระบบงานสารสนเทศกลางและระบบคลงั ขอ้ มลู เชงิ ธรุ กจิ ของกรมปศสุ ตั ว์

ส�ำหรับรายงานเชงิ วเิ คราะหส์ �ำหรบั ผูบ้ ริหาร (DLD Datalake)
- เชือ่ มโยงการตรวจสอบ ใบอนญุ าต ใบแจง้ ใบสำ� คัญการข้นึ ทะเบียน ใบรบั รอง และใบรับแจง้ อาหารสตั ว์และวตั ถุ

อันตรายด้านการปศุสัตว์ กับ ระบบรวบรวมติดตามตรวจสอบใบอนุญาตและสินค้าด้านปศุสัตว์ด้วยเทคโนโลยี
Blockchain

กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสตั ว์

24 Annual Report 2020

หนว่ ยงานภายนอก (G2G)
- กรมศุลกากร เชือ่ มโยงของน�ำเข้า-ส่งออกอาหารสตั ว์
- สำ� นกั งานมาตรฐานสนิ คา้ เกษตรและอาหารแหง่ ชาติ เชอ่ื มโยงขอ้ มลู หนงั สอื รบั รองสขุ ภาพ (Certificate of Health)
- ธนาคารกรุงไทย จ�ำกัด เชื่อมโยงขอ้ มูลการเงนิ ช�ำระเงินค่าธรรมเนียม ผ่านระบบ e-Payment และ Bill Payment

รองรับการชำ� ระเงินด้วยแอพพลิเคชน่ั ในโทรศพั ท์มือถือ หรือ (Mobile-Application)
ผลการพฒั นาปี พ.ศ. 2563
- การเชือ่ มโยงข้อมูลใบรบั รองแหล่งกำ� เนิดสินค้า (Certificate of Origin: ATIGA Form D) จากกรมศุลกากร
- ปรับปรงุ แบบฟอร์มยื่นนำ� เข้าอาหารสัตว์ รองรบั กฎหมายใหม่ ได้แก่ เอกสารรับแจ้งการนำ� เขา้ อาหารสตั ว์ควบคมุ

เฉพาะ (น.อ.2)

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 25

กิจกรรมใบอนญุ าตอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ
และใบสำ� คัญการข้นึ ทะเบยี นอาหารสัตวค์ วบคุมเฉพาะ

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ ได้การด�ำเนินการเก่ียวกับใบอนุญาตผลิตอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ ใบอนุญาตน�ำเข้า
อาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ ใบอนญุ าตขายอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ และใบสำ� คญั การขน้ึ ทะเบยี นอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะใหเ้ ปน็
ไปตามกฎหมายวา่ ด้วยการควบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว ์ ให้คำ� แนะนำ� ปรกึ ษา แกพ่ นกั งานเจ้าหนา้ ท่ใี นภูมิภาคเก่ียวกับการออก
ใบอนุญาต ตอ่ อายใุ บอนุญาตประเภทตา่ งๆ รวมทงั้ ตดิ ตาม ตรวจสอบ ก�ำกบั ดูแล และประเมินผปู้ ระกอบการอาหารสัตว์ทขี่ อ
ใบอนญุ าตผลติ ขอใบอนญุ าตนำ� เขา้ และขอใบอนญุ าตขายอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ เพอื่ ใหไ้ ดอ้ าหารสตั วท์ ม่ี คี ณุ ภาพไดม้ าตรฐาน
ปราศจากส่ิงปลอมปน ปลอดสารพิษ สารตกคา้ ง ปลอดภัยตอ่ ผ้บู ริโภคเป็นท่ียอมรบั ในระดับสากล ภายใต้กฎหมาย ประกาศ
ระเบียบและข้อบังคับต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ตามพระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2558 เพื่อสร้างความมั่นใจ
ใหก้ บั ผใู้ ชอ้ าหารสตั ว์ รวมทง้ั ผบู้ รโิ ภคสนิ คา้ ปศสุ ตั ว์ โดยการดำ� เนนิ งานจะประสานการปฏบิ ตั งิ านกบั พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ำ� นกั งาน
ปศสุ ตั ว์จงั หวัด สำ� นักงานปศสุ ัตวเ์ ขต หอ้ งปฏิบตั กิ ารของกรมปศสุ ัตว์ กองสารวตั รและกักกัน หน่วยงานภาครัฐ และภาคเอกชน
ทีเ่ กยี่ วขอ้ งทง้ั ในประเทศและตา่ งประเทศ โดยมีกจิ กรรมการดำ� เนินการในปงี บประมาณ พ.ศ. 2563 ดังนี้
1. ใบอนุญาตผลติ อาหารสตั ว์ควบคุมเฉพาะ
ตดิ ตาม ตรวจสอบ สถานท่ีผลติ อาหารสตั ว์ และสถานที่เกบ็ อาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ เพื่อออกใบอนญุ าตผลติ อาหาร
สตั วค์ วบคุมเฉพาะ จ�ำนวน 137 แห่ง ดังน้ี
- ผา่ นการพจิ ารณาและด�ำเนินการออกใบอนุญาตผลิตอาหารสตั วค์ วบคุมเฉพาะ จ�ำนวน 95 แห่ง
- ไมผ่ ่านการพิจารณา (รอการแก้ไข) จำ� นวน 42 แห่ง
1.1 สถานทผ่ี ลติ อาหารสตั ว์ควบคุมเฉพาะ (บริเวณภายนอก และภายในอาคารท่ีผลิต)

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศสุ ตั ว์

26 Annual Report 2020
1.2 เครื่องมือ เคร่ืองจกั ร อปุ กรณ์ท่ีใช้ในการผลติ อาหารสตั วค์ วบคุมเฉพาะ

1.3 สถานที่เก็บอาหารสตั วค์ วบคุมเฉพาะ
Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 27
2. ใบอนญุ าตน�ำเขา้ อาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ
ติดตาม ตรวจสอบ สถานท่ีน�ำเข้าอาหารสัตว์ และสถานที่เก็บอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ เพ่ือออกใบอนุญาตน�ำเข้า
อาหารสัตว์ควบคมุ เฉพาะ จำ� นวน 329 แหง่

3. ใบอนญุ าตขายอาหารสตั วค์ วบคุมเฉพาะ
ไดด้ ำ� เนนิ การออกใบอนุญาตขายอาหารสตั วค์ วบคุมเฉพาะ จำ� นวน 959 แหง่
4. ใบส�ำคัญการขึน้ ทะเบียนอาหารสตั วค์ วบคุมเฉพาะ
ไดด้ �ำเนนิ การเกีย่ วกบั ใบสำ� คัญการขน้ึ ทะเบยี นอาหารสตั วค์ วบคุมเฉพาะ จ�ำนวน 5,171 ฉบับ ดงั น้ี
4.1 การออกใบส�ำคญั การขนึ้ ทะเบียนอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ จำ� นวน 3,080 ฉบบั
4.2 การแก้ไขใบส�ำคัญการข้ึนทะเบียนอาหารสัตวค์ วบคมุ เฉพาะ จ�ำนวน 2,071 ฉบบั
4.3 การออกใบแทนใบส�ำคัญการขน้ึ ทะเบยี นอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ จ�ำนวน 20 ฉบับ
5. จดั ประชมุ คณะกรรมการพจิ ารณาทะเบยี นอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ เพอ่ื พจิ ารณาออกใบสำ� คญั การขนึ้
ทะเบยี นอาหารสัตว์ ทัง้ หมด 52 ครั้ง โดยมีคณะกรรมการพจิ ารณาทะเบียนอาหารสัตวค์ วบคมุ เฉพาะ 3 คณะ ดงั นี้
5.1 คณะกรรมการพิจารณาทะเบียนอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ ประเภทวัตถุดิบ ประเภทผลิตภัณฑ์นม

ส�ำหรบั สตั ว์ ประเภทวตั ถทุ ีผ่ สมแล้ว ชนดิ อาหารสตั ว์ผสมสำ� เร็จรูป ชนิดหวั อาหารสตั ว์ จำ� นวน 16 ครั้ง
5.2 คณะกรรมการพิจารณาทะเบียนอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ ประเภทวัตถุที่ผสมแล้ว ชนิดสารผสม

ล่วงหน้า (พรีมกิ ซ)์ ประเภทอาหารเสรมิ ส�ำหรับสัตว์ จ�ำนวน 18 ครั้ง

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศสุ ตั ว์

28 Annual Report 2020
5.3 คณะกรรมการพิจารณาทะเบียนอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ ประเภทอาหารสัตว์เล้ียง ชนิดอาหาร
สตั วเ์ ลีย้ งที่มีโภชนาการครบถว้ น ชนิดอาหารขบเคี้ยว/อาหารว่างส�ำหรบั สตั วเ์ ล้ยี ง ประเภทอาหารเสริมส�ำหรบั
สัตวเ์ ลีย้ ง ประเภทอาหารสัตว์เลย้ี ง ชนิดอาหารประกอบการรักษาโรคส�ำหรับสัตว์เลย้ี ง จำ� นวน 18 คร้งั

6. จัดประชุมคณะกรรมการพิจารณาวัตถุใดเข้าข่ายเป็นอาหารสัตว์ตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุม
คณุ ภาพอาหารสัตว์ จ�ำนวน 3 คร้งั 47 ผลติ ภัณฑ์

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 29
7. ให้ค�ำปรึกษาวิชาการและกฎหมายต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ส่วนภูมิภาคหรือผู้ประกอบการ ผ่านช่องทางโทรศัพท์,
Application line และ E-mail รวมทง้ั ผมู้ าตดิ ตอ่ ขอรบั บรกิ ารงานตา่ งๆ ภายในกองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ จำ� นวน 43,296 ครงั้
8. จดั ฝกึ อบรมการยนื่ คำ� ขอการขน้ึ ทะเบยี นผา่ นระบบอเิ ลก็ ทรอนกิ สใ์ หแ้ กผ่ ปู้ ระกอบการ โดยมผี เู้ ขา้ รบั การอบรม จำ� นวน
4 รนุ่ รนุ่ ละ 50 คน รวมเปน็ 200 คน ระหวา่ งวนั ท่ี 16-17 มกราคม 2563 ณ หอ้ งพระพริ ณุ ชน้ั 1 ตกึ อำ� นวยการ กรมปศสุ ตั ว์

กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสตั ว์

30 Annual Report 2020

กิจกรรมตรวจสอบตามพระราชบัญญตั ิ
ควบคมุ คุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ.2558

การควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ของกรมปศุสัตว์ เป็นไปตามพระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ.2558
เพ่ือให้สัตว์ได้รับอาหารสัตว์ตามความต้องการทางโภชนาการของสัตว์ครบถ้วน วัตถุดิบอาหารสัตว์และอาหารสัตว์ท่ีได้รับต้อง
มีความปลอดภัยทงั้ ดา้ นกายภาพ เคมีและชวี ภาพ ซึ่งจะสง่ ผลใหส้ ัตว์ไดร้ บั อาหารและโภชนาคุณภาพดี เหมาะสมตอ่ การเจรญิ
เติบโตและใหผ้ ลผลติ ทม่ี ีคุณภาพ เน้ือสัตว์และผลิตภัณฑจ์ ากสัตว์มีความปลอดภัย ปราศจากสารตกค้างทีจ่ ะก่อให้เกิดอันตราย
ตอ่ ผบู้ รโิ ภค เกษตรกรผู้เลี้ยงสัตวไ์ ดผ้ ลผลติ ทด่ี ี สัตวม์ ีการเจรญิ เตบิ โตตามสายพันธ์ุ สนับสนนุ ผปู้ ระกอบการส่งออกอาหารสตั ว์
โดยเฉพาะอาหารสตั วเ์ ลยี้ งทมี่ แี นวโนม้ ปรมิ าณและมลู คา่ การสง่ ออกมากขน้ึ ในทกุ ๆปี โดยการสรา้ งความเชอ่ื มนั่ ตอ่ ประเทศคคู่ า้
ผู้น�ำเข้าให้ม่ันใจในคุณภาพของผู้ผลติ อาหารสตั วไ์ ทย
ในปีงบประมาณ 2563 ได้ก�ำหนดเป้าหมายการสุ่มเก็บตัวอย่างอาหารสัตว์จากโรงงานผลิตอาหารสัตว์ท่ัวประเทศ
จ�ำนวน 1,793 ตัวอยา่ ง เพือ่ ตรวจวเิ คราะห์คณุ ภาพอาหารสตั ว์ตามเกณฑแ์ ละมาตรฐานที่กฎหมายกำ� หนด
วัตถุประสงค์
1. เพอื่ ใหผ้ ปู้ ระกอบกจิ การดา้ นอาหารสตั ว์ ผลติ นำ� เขา้ และขายอาหารสตั ว์ ปฏบิ ตั ถิ กู ตอ้ งตามพระราชบญั ญตั คิ วบคมุ
คณุ ภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558
2. สินค้าอาหารสัตว์มีคุณภาพมาตรฐานตามกฎหมาย และมีความปลอดภัยต่อสัตว์และประชาชนผู้บริโภคเนื้อสัตว์
และผลติ ภัณฑ์
วิธกี ารด�ำเนนิ งาน
การเฝ้าระวังและควบคมุ คุณภาพอาหารสตั ว์
1. ก�ำหนดเป้าหมายสุ่มเก็บตัวอย่างอาหารสัตว์โดยส�ำนักงานปศุสัตว์จังหวัดสุ่มเก็บตัวอย่างอาหารสัตว์จากโรงงาน
ผู้ผลิตท่ัวประเทศ จ�ำนวน 1,793 ตัวอย่าง เพอื่ ตรวจวิเคราะหค์ ุณภาพอาหารสตั วต์ ามเกณฑ์และมาตรฐานท่กี ฎหมายกำ� หนด
2. ตรวจสอบโรงงานผลิตอาหารสตั ว์ประจำ� ปี ดังนี้
2.1 โรงงานผลติ อาหารสัตวไ์ ดร้ ับการรับรองระบบการจดั การด้านสขุ ลกั ษณะที่ดีในสถานประกอบการ (GMP) และ
ระบบการจัดการดา้ นการวเิ คราะห์อันตรายและจุดวกิ ฤตทต่ี อ้ งควบคุม (HACCP) เข้าตรวจสอบสองครง้ั ตอ่ ปี
2.2 โรงงานผลติ อาหารสัตว์ท่ไี ม่ได้รับรับรองระบบการจัดการดา้ นสุขลักษณะที่ดีในสถานประกอบการ (GMP) และ
ระบบการจัดการด้านการวิเคราะหอ์ นั ตรายและจุดวิกฤตที่ตอ้ งควบคมุ (HACCP) เข้าตรวจสอบสามครัง้ ตอ่ ปี
3. การสอบสวนโรงงานผลิตอาหารสัตว์ กรณีผลการวิเคราะห์อาหารสัตว์น้ันไม่ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน ดำ� เนนิ การโดย
สำ� นกั งานปศสุ ตั วจ์ งั หวดั เพอื่ หาสาเหตทุ ท่ี ำ� ใหอ้ าหารสตั วน์ น้ั ไมไ่ ดค้ ณุ ภาพและแนะนำ� แนวทางแก้ไขปัญหาท่ีเกิดจากระบวนการ
ผลิตและหากพบการกระทำ� ผดิ ให้ดำ� เนนิ การตามกฎหมาย

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 31

4. ตรวจสอบข้อร้องเรียน กรณีมีผู้กระท�ำความผิดตามพระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ.2558
ซึ่งประชาชนสามารถรอ้ งเรียนผา่ นช่องทาง Application DLD 4.0 จดหมาย ไปรษณีย์อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (E-mail), ทางโทรศพั ท์
เวบ็ ไซตห์ นว่ ยงานสงั กดั กรมปศุสตั ว์ ส�ำนกั งานสัตวแพทยสภา เปน็ ตน้

ผลการดำ� เนินงาน

ตารางที่ 1 แสดงผลการเก็บตัวอย่างอาหารสัตว์ตามกิจกรรมการเฝ้าระวังคุณภาพอาหารสัตว์โรงงาน
ผลติ อาหารสัตว์

สนง. เปา้ หมาย ผลการดำ� เนินงาน ร้อยละ อาหารสัตว์ ไมผ่ ่าน รอ้ ยละ
ปศข (ตัวอย่าง) (ตัวอย่าง) เกณฑ์ (ตวั อยา่ ง)
102.49 0.82
1 362 371 103.88 3 1.42
114.29 7 3.40
2 490 509 81.48 5
90.91 - -
3 147 168 100 - -
83.22 - -
4 27 22 93.17 10 2.23
94.67 14 8.69
5 66 60 97.09 5 6.66
44 2.45
6 18 18

7 447 372

8 161 150

9 75 71

รวม 1,793 1,741

ที่มา: ระบบบรหิ ารการปฏบิ ตั ิงาน (e-operation), 2563

ผลการดำ� เนนิ งานทไ่ี มเ่ ปน็ ไปตามเปา้ หมายในบางพน้ื ท่ี เนอื่ งจากสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา
2019 (Covid-19) โรงงานผู้ผลิตมีมาตรการป้องกันอย่างเข้มงวด ท�ำให้เจ้าหน้าที่ไม่สามารถด�ำเนินการเข้าตรวจสอบและเก็บ
ตวั อย่างอาหารสัตว์ได้

กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสตั ว์

32 Annual Report 2020

ตารางท่ี 2 แสดงผลรายการตรวจวเิ คราะห์ตาม พรบ.ควบคุมคณุ ภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2558

ประเภท จำ� นวน รายการตรวจวเิ คราะห์
อาหารสัตว์
(ตัวอย่าง) Proximate Salmonella แบคทเี รยี การ ยา Aflatoxin โลหะ วิตามิน DNA
ปลอมปน 9 ชนิด หนกั

วัตถดุ ิบ 279 220 205 205 195 - 33 81 2 -

พืช 76 66 58 58 61 - 21 - - -

สัตว์ (PAP) 30 27 19 19 17 - 3 - 2 -

สตั ว์ (ปลาป่น) 173 127 128 128 117 - 9 81 - -

วัตถุท่ีผสมแลว้ 1,092 866 762 762 48 882 126 172 224 2

หวั อาหารสัตว์ 8 8 8 8 - 8 3 - 1-

อาหารสตั วผ์ สม 906 858 719 719 48 706 109 68 93 2
สำ� เร็จรูป

สารผสมล่วงหน้า 178 - 35 35 - 168 14 104 130 -

ผลิตภัณฑ์นม 6 6 3 3 - 6 - 1--
สำ� หรบั สตั ว์

อาหารเสรมิ 76 26 35 35 - 66 6 2 38 -
ส�ำหรบั สตั ว์

โปรตีน 37 26 21 21 - 31 2 2 1 -

แรธ่ าตุ 32 - 12 12 - 30 3 - 32 -

วติ ามิน 7- 2 2 - 5 1 - 5-

อาหารสตั ว์เลี้ยง 189 159 185 185 4 109 19 10 16 -

อาหารท่ีมี 183 153 179 179 4 109 19 10 16 -
โภชนาการ
ครบถ้วน

อาหารวา่ งสำ� หรับ 6 6 6 6 - - - - --
สัตวเ์ ลี้ยง

อาหารสตั วเ์ พือ่ - - - - - - - - --
การรกั ษา

รวม 1,642 1,277 1,190 1,190 247 1,063 184 266 280 2
ทมี่ า: กลมุ่ ตรวจสอบอาหารสตั ว์ ยาสตั ว์และวตั ถอุ นั ตราย, 2563

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 33

ตารางที่ 3 แสดงผลวิเคราะหต์ ัวอย่างอาหารสัตว์ไม่ผ่านเกณฑ์

ประเภทอาหาร ชนิด สง่ ตรวจ จำ� นวน รอ้ ยละ
สตั ว์ (ตัวอย่าง) อาหารสตั ว์
ไม่ผ่านเกณฑ์ 0.42
วัตถดุ ิบ วัตถุดิบจากพชื ปลอมปนรำ� ขา้ วสาลี 76 (ตัวอยา่ ง) -
- ถ่ัวเหลอื งอบ - -
วัตถุท่ีผสมแลว้ - ข้าวโพดปน่ เกรด 2 โปรตนี < 7.5 % - 7 -
- กากเนอื้ ในเมลด็ ปาลม์ เถา้ > 5 % - 1 -
ผลติ ภัณฑน์ ม กาก > 21% - 1 -
สำ� หรบั สตั ว์ - รำ� ขา้ วสาลี ไขมัน < 3 1% - 2
อาหารเสรมิ วัตถดุ ิบจากสตั ว์ (PAP) 30 1 0.42
ส�ำหรบั สัตว์ - ขนสัตว์ปกี ปน่ ไขมัน > 8 % - 2 -
อาหารสตั วเ์ ลย้ี ง เช้ือ Salmonella spp. - 7 -
- เน้ือและกระดกู ป่น ปลอมปนขนไก่ปน่ - 3 -
รวม  - ผลพลอยได้จากสัตวป์ กี ป่น รา > 1.0x105 cfu/g - 1 -
วตั ถุดบิ จากสตั ว์ (ปลาปน่ ) 173 2
- ปลาป่นชัน้ คุณภาพที่ 1 เชื้อ Salmonella spp. - 1 1.16
เกลือ > 3 % - 19 -
- ปลาป่นชั้นคณุ ภาพท่ี 3 เชอ้ื Salmonella spp. - 1 -
เกลอื > 3 % - 1 -
เถ้า > 30 % - 6 -
ความช้ืน > 10% - 6 -
1,092 3 -
อาหารสตั ว์ผสมส�ำเร็จรปู - 2
- 8 0.48
- อาหารไก่ เชอื้ Salmonella spp. - 1 -
- 1 -
แบคทเี รยี > 8.0x106cfu/g - 1 -
- 3 -
- อาหารสุกร เช้ือ Salmonella spp. 1 -
6 1 -
แบคทีเรยี > 8.0x106cfu/g
76 - 0.36
- อาหารโค แบคทีเรยี > 8.0x106cfu/g -
189 2 0.12
ปนเปอื้ น DNA เน้อื วัว 1 2 -
เนอ้ื สุกร 1,642 1
- 0.06
ผลติ ภัณฑ์นมสำ� หรบั สัตว์ 44
2.68
อาหารเสริมส�ำหรับสตั ว์

- อาหารเสรมิ โปรตนี แบคทเี รยี > 8.0x106cfu/g

อาหารที่มีโภชนาการครบถ้วน

- อสร. สุนัขต้งั แต่ 3 เดือนขึน้ ไป แบคทเี รยี > 8.0x106cfu/g

กองควบคมุ อาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

34 Annual Report 2020

อาหารสตั วป์ ระเภทวตั ถดุ บิ ตวั อยา่ งจำ� นวน 279 ตวั อยา่ ง ไมผ่ า่ นเกณฑ์ 33 ตวั อยา่ ง คดิ เปน็ 11.8% เปน็ วตั ถดุ บิ
จากพชื 76 ตวั อยา่ ง วัตถุดบิ จากสัตว์ 203 ตัวอยา่ ง วตั ถดุ ิบจากพชื ทไ่ี ม่ผา่ นเกณฑม์ ักพบในกากเน้ือในเมล็ดปาลม์ มีคา่ เถา้ และ
ค่ากากเกินค่ามาตรฐาน วัตถุดิบจากสัตว์ท่ีไม่ผ่านเกณฑ์มักพบในขนสัตว์ปีกป่นมีค่าไขมันเกินมาตรฐาน และการปนเปื้อนเช้ือ
Salmonella spp. สำ� หรบั วตั ถดุ บิ ปลาปน่ โดยสว่ นใหญม่ กั พบปญั หาการปนเปอ้ื นเชอ้ื Salmonella spp. คา่ เกลอื เกนิ มาตรฐาน
เป็นต้น
อาหารสัตว์ประเภทวตั ถทุ ่ีผสมแล้ว ตัวอย่างจ�ำนวน 1,092 ตัวอยา่ ง ไม่ผา่ นเกณฑ์ 8 ตัวอยา่ ง คดิ เปน็ 0.48%
เปน็ อาหารสตั วผ์ สมสำ� เรจ็ รปู 906 ตวั อยา่ ง หวั อาหารสตั ว์ 8 ตวั อยา่ ง สารผสมลว่ งหนา้ 178 ตวั อยา่ ง อาหารสตั วท์ ไ่ี มผ่ า่ นเกณฑ์
มักพบในอาหารสตั ว์ผสมส�ำเร็จรูป เชน่ อาหารไก่ อาหารสกุ ร โดยส่วนใหญ่พบปัญหาการปนเปือ้ นเช้ือ Salmonella spp. และ
เช้อื แบคทีเรยี สว่ นอาหารโคพบการปนเปอื้ นเชือ้ แบคทีเรีย และปนเปื้อน DNA เนอื้ ววั เนือ้ สุกร เป็นตน้
อาหารเสรมิ สำ� หรับสัตว์ จ�ำนวน 76 ตัวอยา่ ง ไมผ่ า่ นเกณฑ์ 2 ตวั อยา่ ง คดิ เปน็ 0.12% เปน็ อาหารเสรมิ โปรตนี 37 ตวั อย่าง
อาหารเสริมแร่ธาตุ จ�ำนวน 32 ตัวอย่าง อาหารเสริมวิตามิน จ�ำนวน 7
ตวั อยา่ ง อาหารเสรมิ ท่ไี มผ่ ่านเกณฑ์พบในอาหารเสริมโปรตนี โดยพบ
ปัญหาการปนเป้ือนเช้ือแบคทเี รยี
อาหารสตั วเ์ ลย้ี ง จำ� นวน 189 ตวั อยา่ ง ไมผ่ า่ นเกณฑ์ 1 ตวั อยา่ ง
คดิ เปน็ 0.06% เป็นอาหารสตั วเล้ียงทมี่ ีโภชนาการครบถ้วน จำ� นวน 183
ตวั อย่าง อาหารวา่ งส�ำหรบั สัตว์เลี้ยง จ�ำนวน 6 ตัวอยา่ ง อาหารสัตวเ์ ล้ียง
ท่ีไม่ผ่านเกณฑ์ พบในอาหารสัตว์เลี้ยงชนิดมีโภชนาการครบถ้วน โดยพบ
ปญั หาการปนเปื้อนเชอื้ แบคทีเรีย
ทงั้ น้ี ตวั อยา่ งผลวเิ คราะหท์ ไี่ มผ่ า่ นเกณฑ์ สำ� นกั งานปศสุ ตั วจ์ งั หวดั
ดำ� เนนิ การสอบสวนหาสาเหตุ แนะนำ� แนวทางแกไ้ ขปญั หา เกบ็ ตวั อยา่ งสง่
ตรวจซำ�้ และดำ� เนนิ การทางกฎหมาย พรอ้ มทง้ั รายงานผลการสอบสวนมายงั
กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์
Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 35

ตารางที่ 4 แสดงขอ้ มูลการตรวจสอบขอ้ ร้องเรียน

ล�ำดับ เร่อื งรอ้ งเรยี น จำ� นวน การด�ำเนนิ การ
ท่ี (เรอื่ ง)

1 - ผลติ อาหารสตั วโ์ ดยไมไ่ ดร้ บั อนญุ าต 4 - ตรวจสอบใบอนุญาตผลติ อาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ
- ผลิตอาหารสัตว์ท่ีต้องขึ้นทะเบียน - ตรวจสอบใบส�ำคัญการขน้ึ ทะเบียนอาหารสตั ว์ควบคุมเฉพาะ
แตม่ ไิ ดข้ ึ้นทะเบียนไว้ - ยึดของกลางสง่ พนักงานสอบสวนและด�ำเนนิ คดี

2 - อาหารสัตว์ผดิ มาตรฐาน 2 - เก็บตวั อยา่ งอาหารส่งตรวจคุณภาพ

3 - ขายอาหารสตั วโ์ ดยไมไ่ ดร้ บั อนญุ าต 1 - ประสานผูร้ ้องเรยี นลงบันทึกประจ�ำวันไว้เปน็ หลักฐาน

4 - โฆษณาอาหารสัตว์ไม่ถูกต้องตาม 3 - อายัดของกลาง
มาตรา 62 - ใหผ้ ้ปู ระกอบการแก้ไขฉลากใหถ้ ูกตอ้ ง
- เปรยี บเทยี บปรบั ตามกฎหมาย

5 - ขายยาสตั วท์ มี่ ไิ ดข้ นึ้ ทะเบยี นตำ� รบั ยา 3 - ยึดของกลางสง่ พนักงานสอบสวนและดำ� เนินคดี

6 - ขายยาสตั ว์ออนไลน์ 1 - ดำ� เนินคดตี ามกฎหมาย

7 - ผลิตยาสัตว์โดยไม่ได้รับอนุญาต 1 - ตรวจสอบใบอนุญาตผลิต
ผลิตยาสัตว์ท่ีมิได้ขึ้นทะเบียน - ด�ำเนินคดีตามกฎหมาย
ตำ� รบั ยา

8 การลักลอบใชส้ ารเร่งเน้ือแดง 1 - ตรวจสอบและด�ำเนนิ การตามกฎหมาย

รวม 16
ทม่ี า: กลมุ่ ตรวจสอบอาหารสัตว์ ยาสัตวแ์ ละวตั ถอุ นั ตราย, 2563

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสตั ว์

36 Annual Report 2020

กจิ กรรมแก้ไขปญั หาการใชส้ ารเรง่ เนอื้ แดง

กรมปศสุ ตั วใ์ นฐานะหนว่ ยงานหลกั ของประเทศทมี่ หี นา้ ทกี่ ำ� กบั ควบคมุ
คณุ ภาพมาตรฐานและคณุ ภาพสนิ คา้ ปศสุ ตั ว์ โดยกำ� กบั ดแู ลตงั้ แตข่ นั้ ตอน
การผลิตระดับฟาร์มจนถึงผู้บริโภค (From Farm To Folk)
ตามมาตรการอาหารปลอดภยั (Food Safety) ของรฐั บาล การใช้
สารเรง่ เนอื้ แดงหรอื สารกลมุ่ เบตา้ อะโกนสิ ต์ (ß-agonist) ใน
การเลย้ี งสตั วท์ ง้ั สกุ รและโค เพอื่ การปรบั ปรงุ คณุ ภาพซาก
และเร่งการเจริญเติบโตของสัตว์ ยังเป็นปัญหาส�ำคัญท่ี
ตอ้ งเรง่ ดำ� เนินการแกไ้ ข เนือ่ งจากสง่ ผลกระทบต่อปัญหา
สาธารณสขุ ทกี่ อ่ ใหเ้ กดิ อนั ตรายตอ่ ผบู้ รโิ ภค และความเชอ่ื มน่ั
ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ คู ่ ค ้ า ต ่ อ สิ น ค ้ า ป ศุ สั ต ว ์ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย
แม้กรมปศุสัตว์จะก�ำหนดห้ามใช้สารเร่งเนื้อแดงเป็นส่วนผสมใน
อาหารสตั วแ์ ลว้ กต็ าม การแกไ้ ขและปอ้ งกนั การใชส้ ารเรง่ เนอ้ื แดงในอาหาร

สัตว์จึงมีความส�ำคัญและต้องด�ำเนินการอย่างต่อเน่ือง ทั้งการควบคุมการใช้ในฟาร์มเล้ียงสัตว์ การเฝ้าระวังการตกค้าง
ของสารเร่งเนื้อแดงในสัตว์และสินค้าปศุสัตว์ การประชาสัมพันธ์ให้ความรู้แก่ผู้บริโภคและผู้ประกอบการเล้ียงสัตว์ รวมท้ัง
การบงั คบั ใชก้ ฎหมายตอ่ ผกู้ ระทำ� ผดิ เพอ่ื ลดปญั หาดงั กลา่ ว กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ จงึ ไดด้ ำ� เนนิ การมาตรการแกไ้ ขปญั หา
การใช้สารเร่งเน้ือแดงตลอดทุกช่วงการผลิต ต้ังแต่ระดับฟาร์มเล้ียงสัตว์จนถึงตลาดสู่ผู้บริโภค โดยการเฝ้าระวังการลักลอบใช้
สารเร่งเน้ือแดงในการเลย้ี งสตั ว์ การบังคับใชก้ ฎหมาย เพอ่ื ปราบปรามการใชส้ ารเร่งเนื้อแดง รวมทัง้ เพ่อื ใหป้ ระชาชนได้บรโิ ภค
เนือ้ สัตวป์ ลอดภยั ปราศจากสารเร่งเน้อื แดง เปน็ การคมุ้ ครองความปลอดภยั ดา้ นอาหารให้กบั ผบู้ รโิ ภคสนิ คา้ ปศุสตั วใ์ นประเทศ
และส่งเสรมิ ความเชื่อม่ันของประเทศค่คู ้าในการส่งออกสนิ คา้ ปศสุ ัตวไ์ ปจำ� หนา่ ยต่างประเทศ
ในปีงบประมาณ 2563 กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ ได้สรุปผลการด�ำเนินงานกิจกรรมแก้ไขปัญหาการใช้สารเร่ง
เนื้อแดง เพ่ือเป็นขอ้ มูลพน้ื ฐานก�ำหนดแผนการปฏิบัติงานการแกไ้ ขปัญหาการใชส้ ารเรง่ เนื้อแดงใหม้ ปี ระสทิ ธิภาพตอ่ ไป
วิธีการด�ำเนินงาน

1. การเฝา้ ระวงั การใชส้ ารเรง่ เนอ้ื แดงในการเลยี้ งสตั ว์ การตรวจสอบการลกั ลอบ
ใช้สารเรง่ เนอ้ื แดงในฟารม์ เลยี้ งสัตวโ์ ดยการสุ่มเก็บปัสสาวะในฟาร์มสุกร
เพอื่ ตรวจวเิ คราะหส์ ารเรง่ เนื้อแดงตกค้าง

2. การเฝ้าระวังเชิงรุก โดยชุดเฉพาะกิจปราบปรามการใช้สารเร่งเน้ือแดง
ท้ังในส่วนกลางและประจ�ำเขตทั่วประเทศ ท�ำหน้าที่ตรวจสอบฟาร์มเล้ียง
สถานท่ีผลิตอาหารสัตว์ และโรงฆ่าสัตว์

3. การรบั รองฟารม์ เลย้ี งสตั วป์ ลอดสารเรง่ เนอ้ื แดงหรอื สารกลมุ่ เบตา้ อะโกนสิ ต์
(ß-agonist)

4. การบงั คับใชก้ ฎหมายและปราบปรามการใชส้ ารเร่งเนื้อแดง

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 37

ผลการดำ� เนนิ งาน
1. การเฝ้าระวังการใชส้ ารเรง่ เน้อื แดงในการเลยี้ งสตั ว์
การเฝา้ ระวงั การใช้สารเรง่ เนอ้ื แดงด�ำเนนิ การเฝา้ ระวังในเล้ียงสุกรและโคขนุ โดยส�ำนักงานปศุสตั วจ์ งั หวัดท่วั ประเทศ
สมุ่ เก็บปสั สาวะสุกรและโคขุน จำ� นวนรอ้ ยละ 3 หรืออย่างน้อย 3 ตวั อย่างต่อฟารม์ ตรวจวิเคราะห์หาสารเร่งเน้อื แดงตกค้าง
ด้วยเทคนิค ELISA ณ ศูนย์วจิ ัยและพัฒนาการสัตวแพทยท์ ง้ั 8 แหง่ และส�ำนกั ตรวจสอบคณุ ภาพสนิ คา้ ปศุสตั วจ์ ำ� นวน 31,660
ตวั อยา่ ง ดังแสดงในตารางท่ี 1
ตารางท่ี 1 แสดงจ�ำนวนตัวอยา่ งเฝา้ ระวงั การใชส้ ารเรง่ เนือ้ แดงในสุกรและโคขุน

สนง.ปศข. ชนิดสตั ว์ จ�ำนวน ELISA ผลบวก ผลยืนยัน รอ้ ยละ (%)
ตัวอยา่ ง SAL SAL
SAL&CLEN RAC - - -
- - -
เขต 1 สุกร 1,474 1,474 - 33 29 0.54
- - -
โค - -- 1 - -
10 - -
เขต 2 สกุ ร 5,331 5,331 2,707 4 - -
6 3 1.39
โค 32 32 6 - - -
- - -
เขต 3 สกุ ร 3,093 3,093 16 52 - -
- - -
โค 545 545 58 58 44 0.59
13 10 1.34
เขต 4 สุกร 4,427 4,427 816 30 20 0.377
2 - -
โค 430 430 352 26 5 0.53
- - -
เขต 5 สุกร 5,658 5,658 2,094 204 98 0.25
31 13 0.50
โค 751 751 245

เขต 6 สกุ ร 4,660 4,660 485

โค - --

เขต 7 สุกร 7,402 7,402 287

โค 746 746 -

เขต 8 สุกร 5,303 5,303 2,229

โค 24 24 12

เขต 9 สุกร 927 927 417

โค 28 28 18

Total สุกร 38,275 38,275 9,051

โค 2,556 2,556 691

หมายเหต:ุ Prevalence หมายถงึ ความชุกของการพบสารเร่งเนอื้ แดง มีหน่วยเป็นร้อยละ
อกั ษรยอ่ SAL หมายถงึ Salbutamol
อักษรยอ่ CLEN หมายถึง Clenbuterol
อกั ษรยอ่ RAC หมายถงึ Ractopamine

กองควบคมุ อาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

38 Annual Report 2020
จากตารางที่ 1 แสดงใหเ้ หน็ วา่ ปงี บประมาณ 2563 ความชกุ ของการพบสารเรง่ เนอ้ื แดงในสกุ รรอ้ ยละ 0.25 โคขนุ รอ้ ยละ
0.50 เมอื่ เปรยี บเทยี บกบั ปงี บประมาณ 2562 พบสารเรง่ เนอื้ แดงในสกุ รมคี วามชกุ รอ้ ยละ 0.43 และโคขนุ รอ้ ยละ 1.02 ลดลง
รอ้ ยละ 50 ทง้ั น้ี อาจแสดงใหเ้ หน็ วา่ ผปู้ ระกอบการเลย้ี งสตั วเ์ หน็ ความสำ� คญั ของความปลอดภยั ตอ่ ผบู้ รโิ ภค และตระหนกั ถงึ อนั ตราย
ทเ่ี กดิ จากการใชส้ ารเรง่ เนอื้ แดงเพอ่ื เลย้ี งสตั วซ์ ง่ึ สง่ ผลกระทบตอ่ ผบู้ รโิ ภคโดยตรง จงึ เลกิ ใชส้ ารเรง่ เนอ้ื แดงในสกุ รและโคขนุ
2. การเฝา้ ระวังเชงิ รกุ
การเฝา้ ระวงั เชิงรุก โดยชุดเฉพาะกจิ ปราบปรามการใชส้ ารเรง่ เน้อื แดงประจ�ำส�ำนกั งานปศุสัตว์เขต 1-9 เขา้ ตรวจสอบ
การลกั ลอบใชส้ ารเรง่ เนอ้ื แดงในฟารม์ เลยี้ งสตั ว์ สถานทผี่ ลติ อาหารสตั ว์ และโรงฆา่ สตั วท์ วั่ ประเทศโดยสมุ่ เกบ็ ปสั สาวะสตั วต์ รวจ
ด้วย Strip test จำ� นวน 2,150 ตวั อยา่ ง

ตารางท่ี 2 การเฝา้ ระวังการใชส้ ารเรง่ เนือ้ แดง

เขต เปา้ หมาย (ตวั อยา่ ง) ตรวจ Strip Test รอ้ ยละ (%)
(ตัวอย่าง)
1 250 278 111.2
2 250 302 120.8
3 250 275 110
4 250 250 100
5 250 250 100
6 250 250 100
7 250 520 208
8 250 251 100.4
9 150 150 100
รวม 2,150 2,523 117.34
ท่ีมา: ระบบบริหารการปฏิบัติงาน (e-operation), 2563

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 39
3. การรับรองฟาร์มปลอดสารเร่งเน้ือแดง
การรับรองฟาร์มปลอดสารเร่งเน้ือแดง ฟาร์มท่ีจะขอการรับรองต้องเป็นฟาร์มท่ีมีการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีด้าน
ปศสุ ตั ว์ (Good Agricultural Practices for Livestock: GAP) หรอื ฟารม์ ทมี่ รี ะบบการปอ้ งกนั โรคและการเลยี้ งสตั วท์ เี่ หมาะสม
(Good Farming Management: GFM) เกษตรกรยน่ื แบบคำ� ขอการรบั รองแลว้ เจา้ หนา้ ทสี่ ำ� นกั งานปศสุ ตั วจ์ งั หวดั จะทำ� การสมุ่
เก็บปัสสาวะสกุ ร โคขุน จำ� นวนรอ้ ยละ ๓ หรือจำ� นวน ๓ ตวั อย่างตอ่ ฟารม์ ส่งตรวจวิเคราะห์สารเรง่ เน้อื แดงดว้ ยเทคนคิ ELISA
Test โดยผลการตรวจต้องเป็นลบ ๒ คร้งั ติดตอ่ กนั หา่ งกันอย่างน้อย ๑ เดอื น สำ� หรบั การรับรองฟาร์มปลอดสารเร่งเนือ้ แดง
มีอายุ ๑ ปี ฟาร์มทีไ่ ดร้ บั การรับรองปลอดสารเร่งเนอื้ แดง สามารถเคลือ่ นยา้ ยสตั วเ์ ขา้ โรงฆา่ โดยไมต่ ้องผ่านการตรวจปัสสาวะ
ณ จุดตรวจสัตวผ์ า่ นดา่ น

ตารางท่ี 3 แสดงจำ� นวนฟารม์ ทไี่ ดร้ บั รองฟารม์ ปลอดสารเรง่ เนอ้ื แดงหรอื สารกลมุ่ เบตา้ อะโกนสิ ต์ (ß-agonist)

รอ้ ยละ เป้าหมาย (ฟารม์ ) รวม ผลดำ� เนนิ การ (ฟาร์ม) รวม รอ้ ยละ
(%) สุกร สกุ ร โค
โค 297 1 298 75.50
505 6 511 91.60
1 395 - 395 656 160 816 135.10
943 75 1,018 123.30
2 553 5 558 403 38 441 109.50
610 27 637 141.55
3 495 109 604 811 91 902 90.70
724 18 742 125
4 770 56 826 59 0 59 36
5,008 416 5,424 108.50
5 384 30 414

6 400 50 450

7 875 120 995

8 594 - 594

9 160 4 164

รวม 4,626 374 5,000
ท่มี า: ระบบบรหิ ารการปฏิบตั ิงาน (e-operation), 2563

จากตารางที่ 3 แสดงให้เหน็ ว่า จ�ำนวนฟาร์มปลอดสารเรง่ เนื้อแดงในพ้นื ทเี่ ขต 3 เขต 4 และเขต 6 มีจำ� นวนฟารม์ สูง
กวา่ เปา้ หมาย เนอ่ื งจากพน้ื ทดี่ งั กลา่ วมกี ารสง่ ออกสกุ รและโคมชี วี ติ ไปตา่ งประเทศทำ� ใหม้ ผี ปู้ ระกอบการยน่ื ขอรบั รองฟารม์ ปลอด
สารเรง่ เน้ือแดงเพิ่มข้ึน

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศสุ ตั ว์

40 Annual Report 2020

4. การปราบปรามและบังคบั ใช้กฎหมาย
การปราบปรามและบงั คบั ใชก้ ฎหมายของกรมปศสุ ตั ว์ ดำ� เนนิ การภายใตช้ ดุ เฉพาะกจิ สว่ นกลาง และชดุ เฉพาะกจิ ประจำ�
เขต ภารกจิ หลักของชุดเฉพาะกิจ คือ ดำ� เนินการสมุ่ ตรวจสอบฟาร์มเลี้ยงสัตว์ สถานท่ีผลิตอาหารสตั ว์ และโรงฆา่ สัตว์ ตรวจ
วิเคราะหส์ ารเร่งเนอื้ แดงดว้ ย Strip test หากผลตรวจเปน็ บวกจะท�ำการอายดั สัตว์ทีฟ่ าร์ม/โรงฆา่ สตั ว์ ตรวจยนื ยันดว้ ยเทคนิค
LC-MS/MS หรือ GC-MS หากผลยืนยันพบปริมาณสารเร่งเน้ือแดง จะด�ำเนินคดกี ับผู้ประกอบการเลย้ี งสัตว์ต่อไป
ตารางท่ี 4 แสดงจำ� นวนการด�ำเนนิ คดี

เขต ฟารม์ สุกร การดำ� เนินคดี โรงฆ่าสัตว์ รวมจำ� นวนคดี
ฟาร์มโค 3
25 1 - 9
12 - 14
72 - 3 1
- 6 3
81 23 27

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ -

รวม 8
ทมี่ า: กล่มุ ตรวจสอบอาหารสตั ว์ ยาสัตว์และวัตถอุ ันตราย, 2563

5. การออกหนังสือรบั รองฟาร์มปลอดสารเรง่ เนือ้ แดงฉบับภาษาองั กฤษ เพือ่ การส่งออก
เน่ืองจากการระบาดของโรคแอฟริกาอหิวาต์สุกรในประเทศเพ่ือนบ้าน ท�ำให้มีความต้องการน�ำเข้าสุกรมีชีวิตจาก
ประเทศไทยมากขึ้น โดยเงื่อนไขของประเทศที่น�ำเข้าสุกรมีชีวิต ต้องเป็นฟาร์มเลี้ยงสุกรต้องท่ีได้รับรองฟาร์มปลอดสารเร่ง
เนื้อแดง ท�ำให้มีผู้ประกอบการยื่นขอหนังสือรับรองฟาร์มปลอดสารเร่งเนื้อแดงฉบับภาษาอังกฤษประกอบการส่งออก จ�ำนวน
7 ราย ดังแสดงในตารางที่ 5
ตารางที่ 5 แสดงจำ� นวนผ้ปู ระกอบการส่งออกสกุ รมีชวี ิตไปจำ� หน่ายตา่ งประเทศ ปงี บประมาณ 2563

จังหวดั ผู้ประกอบการ ฟาร์มท่ีขอหนงั สอื รบั รอง (แหง่ ) ประเทศปลายทาง
นครราชสมี า (ราย) สุกร โคขนุ
3 23 - - สาธารณรัฐสังคมนยิ มเวยี ดนาม
- ราชอาณาจักรกัมพูชา
ปราจีนบรุ ี 1 1 - - สาธารณรฐั ประชาชนจีน
- - สาธารณรัฐสังคมนิคมเวยี ดนาม
ฉะเชงิ เทรา 1 1 2 - สาธารณรัฐสงั คมนคิ มเวียดนาม
2 - ราชอาณาจักรกมั พูชา
ระยอง 2 -

รวม 7 25
ทมี่ า: กล่มุ ตรวจสอบอาหารสัตว์ ยาสัตว์และวตั ถุอันตราย, 2563

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 41

กจิ กรรมการใหบ้ ริการ Mobile Lab

การใหบ้ รกิ าร Mobile Lab คอื หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารเคลอ่ื นทแี่ บบรถตู้ ประจำ� การอยู่ ณ สำ� นกั งานปศสุ ตั วเ์ ขต 1-9 ทำ� หนา้ ท่ี
ให้บริการตรวจวิเคราะห์คุณภาพอาหารสัตว์และวัตถุดิบอาหารสัตว์เบื้องต้น เช่น การตรวจวิเคราะห์การปลอมปน การตรวจ
วดั ค่าความชืน้ การตรวจวิเคราะห์สารพษิ จากเชอื้ รา การตรวจวเิ คราะหย์ าปฏชิ วี นะตกค้าง รวมทัง้ การตรวจหาสารเรง่ เนื้อแดง
ในปัสสาวะสตั ว์ และสนับสนนุ กจิ กรรมบริการวชิ าการอ่นื ของกรมปศุสัตว์ โดยให้บริการแบบเขา้ ถงึ สถานท่ผี ลิต สถานทีน่ �ำเขา้
สถานทีข่ ายอาหารสัตว์ และฟาร์มเลี้ยงสตั วใ์ นพนื้ ที่ โดยมีวตั ถุประสงคเ์ พอ่ื ให้บริการตรวจวิเคราะห์คุณภาพวตั ถดุ ิบและอาหาร
สัตว์เบ้ืองต้น และคัดกรองการปนเปื้อนวัตถุที่ห้ามใช้เป็นส่วนผสมในอาหารสัตว์ แก่ผู้ประกอบการและเกษตรกรผู้เล้ียงสัตว์
ให้ไดว้ ัตถดุ ิบที่มคี ณุ ภาพเหมาะสมในการเล้ียงสัตว์ต่อไป
วธิ ดี ำ� เนินการ
1. จัดอบรมเพื่อพัฒนาทักษะการปฏิบัติงานตรวจวิเคราะห์บน Mobile Lab แก่เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน

หลักสูตร “วธิ กี ารเกบ็ ตัวอย่างและการตรวจวิเคราะห์อาหารสตั ว์ ยาสตั ว”์ จำ� นวน ๔๕ คน ระหว่างวันท่ี 26-28
กมุ ภาพนั ธ์ 2562 และหลกั สตู ร “การตรวจวเิ คราะหค์ วามชนื้ และการวเิ คราะหอ์ าหารสตั ว์ ยาสตั วเ์ บอ้ื งตน้ ” จำ� นวน
35 คน ระหว่างวันที่ 21-22 มกราคม 2563
2. จัดทำ� แผนงาน และก�ำหนดเปา้ หมายการใหบ้ รกิ ารในพืน้ ท่ีเปา้ หมาย
3. จดั ประชมุ ตดิ ตามความกา้ วหนา้ โครงการ Mobile Lab วนั ที่ 21 สงิ หาคม 2562
4. เจา้ หนา้ ท่ี Mobile Lab ประจำ� เขต 1-9 ออกใหบ้ รกิ ารตรวจวเิ คราะหต์ วั อยา่ งวตั ถดุ บิ อาหารสตั ว์ ปสั สาวะสตั วเ์ บอื้ งตน้
ตามเปา้ หมายท่ีกำ� หนด ณ โรงงานผลิตอาหารสตั ว์ สถานที่น�ำเข้าอาหารสตั ว์ สถานท่รี วบรวมวตั ถุดิบอาหารสัตว์
ร้านจำ� หน่ายอาหารสตั ว์ ฟารม์ เลี้ยงสตั ว์ และโรงฆา่ สัตว์
ผลการดำ� เนนิ งานปงี บประมาณ 2563
การใหบ้ รกิ าร Mobile Lab ปีงบประมาณ 2563 ไดบ้ รกิ ารตรวจวเิ คราะห์ตัวอย่าง จ�ำนวน 2,795 ตวั อย่าง ไดแ้ ก่
ตัวอยา่ งจากฟารม์ เล้ยี งสตั ว์ จำ� นวน 2,374 ตัวอยา่ ง ตัวอย่างจากโรงงานผลติ อาหารสัตว์ จำ� นวน 169 ตัวอยา่ ง และตวั อยา่ ง
จากสถานท่ีน�ำเข้าหรือสถานที่ขายอาหารสัตว์ จ�ำนวน 252 ตัวอย่าง โดยพบตัวอย่างไม่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานท่ีฟาร์มเล้ียงสัตว์
ร้อยละ 0.96 (พบสารเรง่ เนอื้ แดงในปัสสาวะร้อยละ 0.55 และความชื้นในอาหารสตั ว์เกนิ มาตรฐาน ร้อยละ 4.80) และโรงงาน
ผลติ อาหารสตั ว์พบตัวอย่างไม่ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 5.32 (ความช้นื เกนิ คา่ มาตรฐาน รอ้ ยละ 7.40) สว่ นสถานท่นี �ำเขา้
หรือสถานที่ขายอาหารสตั ว์ ผา่ นเกณฑ์มาตรฐานทกุ ตัวอย่าง ดังแสดงในตารางท่ี 1

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศสุ ตั ว์

42 Annual Report 2020

ตารางท่ี 1 แสดงผลการให้บริการตรวจวิเคราะห์ Mobile Lab

ฟาร์มเลย้ี งสตั ว์ โรงงานผลติ อาหารสตั ว์ สถานท่ีนำ� เข้าหรือ
สถานที่ขายอาหารสตั ว์

รายการวเิ คราะห์ จำ� นวน จำ� นวน ร้อย จำ� นวน จ�ำนวน รอ้ ย จ�ำนวน จำ� นวน ร้อย
สารเร่งเน้ือแดงในปสั สาวะ ตวั อยา่ ง ไม่ผา่ น ละ ตัวอยา่ ง ไม่ผ่าน ละ ตัวอย่าง ไมผ่ า่ น ละ
เกณฑ์ (%) เกณฑ์ (%) เกณฑ์ (%)

1,450 8 0.55

การปลอมปนอาหารสัตว์ 75 - - 66 - - 20 - -

ความชนื้ ในอาหารสตั ว์ 316 15 4.80 122 9 7.40 79 --

สารพษิ จากเชอื้ ราในอาหารสตั ว์ 282 - - 114 - - 79 --

ยาปฏชิ วี นะตกคา้ งในอาหารสตั ว์ 251 - - 167 - - 74 --

รวม 2,374 23 0.96 169 9 5.32 252 - -
ท่มี า: รายงานผลการปฏบิ ัติงาน Mobile Lab เขต 1-9, 2563

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 43

การถา่ ยโอนภารกจิ การตรวจประเมินระบบประกันคณุ ภาพอาหารสัตว์

กรมปศสุ ตั วม์ นี โยบายใหก้ องควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ ดำ� เนนิ การถา่ ยโอนภารกจิ การตรวจตดิ ตามการรบั รองระบบการ
จัดการดา้ นสุขลกั ษณะท่ดี ีในสถานประกอบการ (GMP) และระบบการวเิ คราะห์อันตรายและจุดวกิ ฤตท่ตี ้องควบคมุ (HACCP)
ในโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ ใหส้ ำ� นกั งานปศสุ ตั วเ์ ขตเปน็ ผดู้ ำ� เนนิ การในเขตพน้ื ทร่ี บั ผดิ ชอบ โดยเรมิ่ ดำ� เนนิ การมาตงั้ แตป่ งี บประมาณ
2561 จนถึงปัจจุบัน
กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ จงึ จดั ใหม้ กี ารฝกึ อบรมหลกั สตู รตา่ งๆ ใหก้ บั เจา้ หนา้ ทก่ี รมปศสุ ตั วท์ ว่ั ประเทศ เพอื่ เพมิ่ พนู
ทักษะและพัฒนาศักยภาพผู้ตรวจประเมินระบบประกันคุณภาพให้สามารถด�ำเนินการตรวจประเมินโรงงานผลิตอาหารสัตว์
ภายใตม้ าตรฐานเดยี วกนั ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ โดยมกี ารอบรม หลกั สตู ร Lead Auditor 3 รนุ่ รวม 60 คน และหลกั สตู ร
GMP/HACCP สำ� หรบั พนกั งานเจา้ หนา้ ทแี่ ละผตู้ รวจประเมนิ 3 รนุ่ รวม 150 คน
นอกจากนีย้ งั มกี ารอบรมหลกั สูตร HACCP ข้นั พ้ืนฐานใหแ้ ก่ผปู้ ระกอบการอาหารสตั ว์ ด�ำเนินการ
ต้ังแต่ปี พ.ศ. 2544 – พ.ศ. 2563 จ�ำนวน 95 รุ่น รวม 4,708 คน โดยในปีงบประมาณ 2563 มีการจัด
อบรม จ�ำนวน 4 รุ่น มีผผู้ ่านการฝกึ อบรม 220 คน

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสตั ว์

44 Annual Report 2020

กิจกกจิรกรมรรกมากรำดรำ� ดเนำินเนงาินนงำน

ทีม่ าท่ีม: กำล:มุ่ กรลับุ่มรอรบังรระอบงบรปะบระบกปนั รคะณุ กภันาคพณุ กภอางพควกบอคงมุ คอวาบหคาุมรแอลาะหยาารสแตั ลวะ์ ย า ส ตั ว์
ข **้อหม*ขม*ลูอ้าหยมณมเูลหา วยตณันุ*เ หท*ว ่ีต3ัน*ุสสอ0ท*นนยี่กสงง3ัน...0อสสปปยหนนยาศศกมยสงงจขันาน....ย.ยปปถหหหา2ึงศศมมมย5าจขาน6กายย.ย3.อถถ2ถหหงึงงึ5คึงมม6วสสาากบ3ำ�ำ�ยยอนคนถถงุมักักึงงึคองงวสาสาาบนนาหานปคนปารุมศศกัักแสุสุองงลาาัตัตาะนนวหวย์จเ์ปปาขางัรศศตสหแุสุสตัวลัตตัวดั ะ์ววย์จเ์ ขางั ตสหัตววัด์

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 45
ผลการดำ� เนนิ งาน
ปีงบประมาณ 2563 กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ถ่ายโอนภารกิจการตรวจติดตามระบบ GMP และ HACCP ให้
สำ� นกั งานปศสุ ตั วเ์ ขต 1 – 9 เปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบ จำ� นวนทงั้ สน้ิ 60 โรงงาน ซงึ่ เจา้ หนา้ ทส่ี ำ� นกั งานปศสุ ตั วเ์ ขตด�ำเนนิ การตรวจประเมิน
ตามหลกั สากลโดย ระบบ GMP อา้ งองิ ตามตามมาตรฐาน Codex Alimentarius. Recommended International Code of
Practice – General Principles of Food Hygiene (CAC/RCP 1 – 1969, Rev. 4 (2003)) หรอื มกษ. 9023 – 2550 และ
ระบบ HACCP อา้ งอิงตามมาตรฐาน Codex Alimentarius. Supplement to Volume 1B- 1997, Annex to CAC/RCP-1
(1969), Rev. 4 (2003) หรือ มกษ. 9024 – 2550
กราฟแสดงจำ� นวนโรงงานผลติ อาหารสตั วท์ ถี่ า่ ยโอนภารกจิ การตรวจประเมนิ แยกตามเขตปศสุ ตั ว์ ปงี บประมาณ
2561-2563

ทม่ี า : กลุ่มรับรองระบบประกันคณุ ภาพ กองควบคุมอาหารและยาสตั ว ์
ข้อมลู ณ วนั ท่ี 30 กนั ยายน 2563

กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสตั ว์

46 Annual Report 2020

รายงานสรุปการออกกฎหมายอนบุ ญั ญัติ
ตามพระราชบญั ญัตคิ วบคมุ คณุ ภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558

โดยตงั้ แตว่ ันที่ 1 ตุลาคม 2562 ถงึ วนั ที่ 30 กนั ยายน 2563 ได้ออก
ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณแ์ ละประกาศกรมปศสุ ตั ว์ จำ� นวนรวม 17 ฉบบั
โดยแบ่งเป็น ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จำ� นวน 7 ฉบบั และประกาศ
กรมปศุสตั ว์ จ�ำนวน 10 ฉบบั
ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (รวม 7 ฉบบั )
1. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง ก�ำหนดวัตถุที่เติมในอาหารสัตว์ ปริมาณการใช้และเงื่อนไขใน
การห้ามผลิต น�ำเข้า หรืิอขายอาหารสัตว์ (ฉบับท่ี 3) พ.ศ. 2562 ประกาศลงราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันท่ี 13
กมุ ภาพนั ธ์ 2563
2. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรอื่ ง กำ� หนดอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ (ฉบับที่ 6) พ.ศ. 2562 ประกาศ
ลงราชกิจจานุเบกษาเม่ือวันท่ี 13 กุมภาพันธ์ 2563
3. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์เรอื่ ง กำ� หนดคณุ ภาพหรอื มาตรฐานของอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ ประเภทวตั ถดุ บิ
(ฉบบั ท่ี 5) พ.ศ. 2562 ประกาศลงราชกิจจานุเบกษาเมอื่ วันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2563
4. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรอ่ื ง กำ� หนดหลกั เกณฑ์ วธิ กี าร และเงอ่ื นไขในการนำ� เขา้ เพอื่ ขายอาหารสตั ว์
ควบคมุ เฉพาะ (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2563 ประกาศลงราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2563
5. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรอื่ ง กำ� หนดหลกั เกณฑ์ วธิ กี าร และเงอื่ นไขในการนำ� เขา้ เพอ่ื ขายอาหารสตั ว์
ควบคมุ เฉพาะ (ฉบบั ท่ี 3) พ.ศ. 2563 ประกาศลงราชกิจจาเม่ือวันท่ี 14 พฤษภาคม 2563
6. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรือ่ ง กำ� หนดลกั ษณะของอาหารสตั วเ์ สอื่ มคุณภาพ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2563
ประกาศลงราชกจิ จานุเบกษาเมื่อวนั ท่ี 13 มิถุนายน 2563
7. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง ก�ำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเง่ือนไขให้ผู้รับใบอนุญาตน�ำเข้า
อาหารสัตว์ควบคมุ เฉพาะ จดั ใหม้ ีหนงั สอื รบั รองเพอ่ื ประกอบการน�ำเขา้ พ.ศ. 2563 ประกาศลงราชกจิ จานุเบกษา
เม่อื วันท่ี 26 สงิ หาคม 2563

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 47
ประกาศกรมปศสุ ัตว์ (รวม 10 ฉบบั )
1. ประกาศกรมปศสุ ตั ว์ เรอ่ื ง กำ� หนดสถานทยี่ นื่ คำ� ขอแจง้ การนำ� เขา้ อาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะ พ.ศ. 2563 ประกาศ

ลงราชกจิ จานเุ บกษาเมอ่ื วันที่ 1 มถิ ุนายน 2563
2. ประกาศกรมปศุสัตว์ เร่ือง ก�ำหนดแบบค�ำขอแจ้งการน�ำเข้าอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ และเอกสารรับแจ้ง

การน�ำเข้าอาหารสัตวค์ วบคุมเฉพาะ พ.ศ. 2563 ประกาศลงราชกจิ จานเุ บกษาเม่อื วนั ที่ 2 มิถนุ ายน 2563
3. ประกาศกรมปศุสัตว์ เร่ือง ก�ำหนดเงื่อนไขและระยะเวลาการผ่อนผันการน�ำเข้าอาหารสัตว์ควบคุมเฉพาะ

จากแหง่ ผลติ ตน้ ทาง กรณเี จา้ หนา้ ทกี่ รมปศสุ ตั วไ์ มส่ ามารถเดนิ ทางไปตรวจรบั รองแหลง่ ผลติ ได้ พ.ศ. 2563 ประกาศ
ลงราชกจิ จานเุ บกษาเมอื่ วนั ท่ี 24 มถิ นุ ายน 2563
4. ประกาศกรมปศสุ ตั ว์ เรอื่ ง กำ� หนดอาหารสตั วค์ วบคมุ เฉพาะทต่ี อ้ งตรวจรบั รองแหลง่ ผลติ (ฉบบั ที่ 3) พ.ศ. 2563 ประกาศ
ลงราชกจิ จานเุ บกษาเมอื่ วนั ท่ี 30 มถิ นุ ายน 2563
5. ประกาศกรมปศุสัตว์ เร่ือง ก�ำหนดแบบค�ำขอ และแบบใบรับรองตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมคุณภาพ
อาหารสตั ว์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2563 ประกาศลงราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันท่ี 30 มิถุนายน 2563
6. ประกาศกรมปศสุ ตั ว์ เรอ่ื ง การจดแจง้ เปน็ ผผู้ ลติ อาหารสตั วผ์ สมยา ในสถานทเี่ ลยี้ งสตั วข์ องตนเอง พ.ศ. 2563 ประกาศ
ลงราชกจิ จานเุ บกษาเมอ่ื วนั ท่ี 8 กนั ยายน 2563
7. ประกาศกรมปศุสัตว์ เรื่อง ก�ำหนดหลักเกณฑ์เคร่ืองมือที่ใช้ในการผลิตอาหารสัตว์ท่ีผสมยาในสถานที่เล้ียงสัตว์
ของตนเอง พ.ศ. 2563 ประกาศลงราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันท่ี 8 กันยายน 2563
8. ประกาศกรมปศุสัตว์ เร่ือง การจัดท�ำสรุปรายงานปริมาณการใช้ยาต้านแบคทีเรียที่น�ำมาผสมอาหารสัตว์
ในสถานท่ีเล้ียงสัตว์ของตนเอง พ.ศ. 2563 ประกาศลงราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันท่ี 8 กันยายน 2563
9. ประกาศกรมปศุสัตว์ เรื่อง ก�ำหนดหลักเกณฑ์การขายอาหารสัตว์ท่ีผสมยาต้านแบคทีเรีย ส�ำหรับใบอนุญาตขาย
อาหารสตั ว์ควบคุมเฉพาะ พ.ศ. 2563 ประกาศลงราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 8 กันยายน 2563
10. ประกาศกรมปศสุ ตั ว์ เรื่อง กำ� หนดหลกั เกณฑแ์ ละวิธกี ารควบคุมการผลิตอาหารสัตวท์ ่ผี สมยา พ.ศ. 2563 ประกาศ
ลงราชกจิ จานเุ บกษาเมอ่ื วนั ท่ี 17 กนั ยายน 2563

กองควบคมุ อาหารและยาสัตว์ กรมปศสุ ัตว์

48 Annual Report 2020

การประชุมเพื่อออกกฎหมายอนุบัญญัติ
ตามพระราชบัญญัตคิ วบคุมคุณภาพอาหารสตั ว์ พ.ศ. 2558

ประชมุ คณะกรรมการควบคุมคุณภาพอาหารสตั ว์ วันพุธท่ี 11 มีนาคม 2563
ครั้งท่ี 1/2563 ประชุมคณะกรรมการควบคุมคุณภาพ
อาหารสัตว์คร้ังท่ี 1/2563 ณ ห้องประชุม
135 ช้นั 3 กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
โดยมี นางอุมาพร พมิ ลบุตร
รองปลดั กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
ท�ำหน้าที่เป็นประธาน พร้อมด้วย
นายสรวิศ ธานีโต อธิบดีกรมปศุสัตว์
เปน็ รองประธาน และนายรกั ไทย งามภกั ด์ิ
ผู้อ�ำนวยการกองควบคุมอาหารและยาสัตว์
เป็นกรรมการและเลขานุการ

วนั พฤหัสบดี ที่ 17 กนั ยายน 2563 ประชมุ คณะอนกุ รรมการกล่ันกรองการออกประกาศ
ฝ่ายมาตรฐานอาหารสัตว์ กองควบคุมอาหาร ครงั้ ท่ี 1/2563
และยาสตั ว์
ได้มีการจัดประชุมคณะอนุกรรมการ
กล่ันกรองการออกประกาศตามมาตรา 6 แห่ง
พระราชบัญญัติ​ควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์
พ.ศ. 2558 ครงั้ ที่ 1/2563

โดยอธบิ ดี​กรมปศสุ ัต​ว​์มอบหมาย
นายรักไทย งามภั กดิ์ ผู้อ�ำ นวย การ
กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ เปน็ ประธาน
อนุกรรมการ

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 49

กิจกรรมเฝา้ ระวงั ติดตาม และแก้ไขปญั หาการปนเป้ือนของสารพิษ
จากเช้ือราในอาหารสัตวผ์ สมส�ำเร็จรปู

อาหารสัตว์มีบทบาทส�ำคัญต่อการเจริญ
เตบิ โต การสร้างผลผลิต สุขภาพของสัตว์ ตลอดจน
ความปลอดภัยของผู้บริโภคผลผลิตจากสัตว์ และ
ผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศ ปัจจุบัน
ประเทศไทยมีการผลิตอาหารสัตว์เพื่อใช้เล้ียงสัตว์
เปน็ จำ� นวนมาก และมแี นวโนม้ เพม่ิ มากขนึ้ ทกุ ปี ดงั นน้ั
เพ่ือไม่ให้ส่งผลกระทบต่อการเล้ียงสัตว์ อาหารสัตว์
ที่ผลิตจ�ำเป็นต้องมีความปลอดภัยทางชีวภาพ และ
ทางเคมี โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ ความปลอดภยั จากสารพษิ
จากเชอื้ รา (Mycotoxin) ในอาหารสตั วผ์ สมสำ� เรจ็ รปู
ซึ่งปัจจุบันยังไม่มีมาตรการทางกฎหมายควบคุมการปนเปื้อนสารพิษจากเช้ือราในอาหารสัตว์ผสมส�ำเร็จรูป ยกเว้นสารพิษ
อะฟลาทอกซินท่ีมีการก�ำหนดในอาหารสัตว์ผสมส�ำเร็จรูปส�ำหรับไก่ไข่ ไก่เน้ือ เป็ด สุกร และโค ทั้งน้ีจึงมีการรวบรวมข้อมูล
ส�ำหรับก�ำหนดมาตรฐานตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ และด�ำเนินการตามกฎหมายกับผู้ฝ่าฝืน
พระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2558 เพ่ือเป็นการเฝ้าระวังอาหารสัตว์ให้มีความปลอดภัยต่อสุขภาพสัตว์
คณุ ภาพผลติ ภณั ฑด์ า้ นปศสุ ตั ว์ ความปลอดภยั ตอ่ ผบู้ รโิ ภค และกระตนุ้ เศรษฐกจิ การสง่ ออก จงึ ไดจ้ ดั ทำ� กจิ กรรมเฝา้ ระวงั ตดิ ตาม
และแก้ไขปัญหาการปนเปื้อนของสารพิษจากเชื้อราในอาหารสัตวผ์ สมส�ำเร็จรูปขึ้น

วธิ ีด�ำเนินการ
กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ และส�ำนักงานปศุสัตว์จังหวัด

เกบ็ ตวั อยา่ งอาหารสตั ว์ ณ สถานทผี่ ลติ อาหารสตั ว์ สถานทเี่ กบ็ อาหารสตั ว์
น�ำเข้า ศูนย์รวบรวมและจ�ำหน่ายอาหาร โดยแบ่งเป็นอาหารสัตว์
ผสมส�ำเร็จรปู ส�ำหรับสุกร โค ปลา และกุง้ และสง่ ตรวจวเิ คราะห์ท่ี
สำ� นกั ตรวจสอบคณุ ภาพสนิ คา้ ปศสุ ตั ว์ เพอ่ื ตรวจวเิ คราะหส์ ารพษิ จากเชอื้ รา จำ� นวน 10 ชนดิ คอื สารพษิ จากเชอ้ื ราอะฟลาทอกซนิ
(รวม, บี 1, บี 2, จ1ี , จ2ี ) ซรี าลโี นน ดีออกซีนิวาลีนอล ฟูโมนิซิน ออคราทอกซิน และทีทูทอกซิน ซึ่งใชร้ ะยะเวลาการดำ� เนินการ
ในชว่ งระหวา่ งเดอื นธันวาคม พ.ศ. 2562 – กนั ยายน พ.ศ. 2563 เปน็ เวลา 10 เดอื น

กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศสุ ัตว์