AFVC annual report 2020

100 Annual Report 2020

สรปุ และข้อเสนอแนะ
1. วัตถุดิบอาหารสัตว์ที่ศึกษาในครั้งนี้ ยังมีบางตัวอย่างตรวจพบการปนเป้ือนของสารพิษจากเช้ือราใน
ระดับที่เกินมาตรฐานตามพระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2558 ซ่ึงได้แก่ อะฟลาทอกซินรวม
หรอื เกินมาตรฐานของสหภาพยโุ รป ได้แก่ ฟูโมนิซิน ส่วนซีราลีโนนไม่พบว่ามีวตั ถดุ ิบอาหารสัตว์ใดที่มีการปนเป้อื น
ของสารพิษจากเช้ือราดังกลา่ วเกินมาตรฐาน
2. วัตถุดิบอาหารสัตว์ที่ตรวจพบการปนเป้ือนของสารพิษจากเช้ือรามากท่ีสุดคือ ข้าวโพดป่น ตรวจพบ
รอ้ ยละ 81.20 รองลงมาคือ ขา้ วโพดเมลด็ กลูเทนข้าวโพด และกากดีดจี เี อส โดยคดิ เป็นร้อยละ 42.99 31.58 และ
3.62 ตามลาดับ
3. ค่าเฉล่ียของปริมาณการปนเปื้อนสารพิษจากเชื้อราท่ีพบมากท่ีสุดคือชนิดฟูโมนิซิน บี1 โดยพบใน
ข้าวโพดป่นที่ระดับ 1,072.20 ppb ซ่ึงมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ (p<0.05) กับกลูเทนข้าวโพด
กากดีดีจีเอส และข้าวโพดเมลด็ ทีร่ ะดบั 688.90 537.10 และ 487.80 ppb ตามลาดบั
4. ค่าเฉล่ียของปริมาณการปนเปื้อนสารพิษจากเชื้อราชนิดอะฟลาทอกซินรวม ของวัตถุดิบอาหารสัตว์
พบปริมาณสูงที่สุดคือข้าวโพดเมล็ด 45.11 ppb รองลงมาคือข้าวโพดป่น กากดีดีจีเอส และกลูเทนข้าวโพด โดย
คิดเป็น 23.23 ppb 2.89 ppb และ 2.36 ppb ตามลาดับ ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในระดับที่ต่ากว่ามาตรฐานตาม
พระราชบญั ญตั ิควบคมุ คุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2558
5. เน่ืองจากผลของการเฝ้าระวังสารพิษจากเช้ือรา ตรวจพบสารพิษจากเชื้อราชนิดอะฟลาทอกซินรวม
ในทุกชนิดของวัตถุดิบอาหารสัตว์ท้ังข้าวโพดเมล็ด ข้าวโพดป่น กากดีดีจีเอส และกลูเทนข้าวโพด อย่างไรก็ตาม
ปัจจุบันการกาหนดค่ามาตรฐานระดับสารพิษจากเชื้อราชนิดอะฟลาทอกซินรวม ตามพระราชบัญญัติควบคุม
คุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2558 กาหนดไว้เพยี งวัตถุดิบชนิดขา้ วโพดเมล็ด และข้าวโพดป่นเท่าน้ัน ซ่ึงมีระดับไม่เกิน
100 ppb ส่วนกากดีดีจีเอส และกลูเทนข้าวโพด ยังไม่ได้กาหนดระดับมาตรฐานไว้แต่อย่างใด ดังน้ันจึงควร
พิจารณาในการออกประกาศกาหนดมาตรฐานให้ครอบคลุมถึงวัตถุดิบที่มีความเสี่ยง รวมถึงปรับปรุงค่ามาตรฐาน
ให้มีความเหมาะสมในแตล่ ะชนดิ ของวัตถดุ ิบอาหารสัตว์ดว้ ย
6. สารพิษจากเช้ือราชนิดฟูโมนิซิน (บี1 และ บี2) ตรวจพบในวัตถุดิบอาหารสัตว์ท้ัง 4 ชนิด ซ่ึงบาง
ตัวอย่างวัตถุดิบอาหารสัตว์ตรวจพบในปริมาณท่ีสูงพอสมควร แต่ยังไม่มีประกาศกาหนดระดับมาตรฐานสารพิษ
จากเชื้อราชนิดฟูโมนิซินตามพระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2558 แต่อย่างใด จึงเห็นควรให้
พิจารณาออกประกาศกาหนดระดับมาตรฐานระดับของสารพิษจากเช้ือราดังกล่าวใหค้ รอบคลุมวัตถุดิบอาหารสัตว์
ที่มคี วามเสยี่ ง
7. วัตถุดิบอาหารสัตว์ท่ีนาเข้ามาจากต่างประเทศ ทั้งกากดีดีจีเอส กลูเทนข้าวโพด ข้าวโพดเมล็ด มี
ความเส่ียงในการปนเป้ือนสารพิษจากเชื้อรา จึงจาเป็นต้องกาหนดมาตรการในการควบคุมการนาเข้าวัตถุดิบ
อาหารสัตว์ดังกล่าวให้เข้มงวดต้ังแต่ต้นทาง ระหว่างการขนส่ง และการเก็บรักษาที่ปลายทาง เพ่ือลดความเสี่ยง
การปนเปื้อนสารพิษจากเช้ือราที่กอ่ อนั ตรายต่อสตั ว์และผู้บริโภคภายในประเทศ
8. วัตถุดิบอาหารสัตว์ ชนิดข้าวโพดป่น มีความเสี่ยงสูงต่อการปนเป้ือนสารพิษจากเชื้อรา เนื่องจาก
ลักษณะทางกายภาพของวัตถุดิบที่มีความเหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของเชื้อรา ประกอบกับคุณภาพขอ1ง0
ขา้ วโพดที่นามาบดเป็นข้าวโพดป่นอาจจะมีการปนเป้ือนสารพิษจากเช้ือรามาก่อน ดังนั้นจึงควรมีมาตรการในการ
กากับ ดูแล ควบคุม ในการคัดเลอื กข้าวโพดทนี่ ามาใช้เป็นวัตถดุ บิ ในการผลิต ตลอดจนขบวนการผลติ และการเก็บ
รักษาท่เี หมาะสม
9. มาตรการท่ีมีประสิทธิภาพเพื่อใช้ลดปัญหาสารพิษจากเชื้อรา โดยใช้หลักการของระบบประกัน
คุณภาพ (GMP/HACCP) ซึ่งการวิเคราะห์ความเสี่ยงและจุดวิกฤตที่ต้องควบคุม สามารถลดการปนเป้ือนของ
สารพษิ จากเชื้อราไดต้ ลอดทกุ ข้นั ตอนในหว่ งโซ่การผลติ อาหาร (Scudamore, 2004)
10. แนวทางการลดการปนเปื้อนของสารพิษจากเชื้อราในวัตถุดิบอาหารสัตว์ การควบคุมคุณภาพ
วัตถดุ ิบอาหารสัตวเ์ ป็นสง่ิ สาคัญ ซง่ึ ตอ้ งเร่ิมตั้งแต่การคัดเลือกสายพันธุ์ทด่ี ีมคี วามต้านทานต่อเชื้อรา การเพาะปลูก
และการเก็บเกี่ยวที่เหมาะสม การลดความชื้นหลังการเก็บเกี่ยว การเก็บรักษา การควบคุมคุณภาพระหว่างการ
จัดเก็บ รวมถึงการจัดลาดับการใช้วตั ถุดิบให้เหมาะสม (First In First Out) ซ่ึงจะส่งผลใหส้ ามารถป้องกันการเกิด
เช้ือราทีส่ รา้ งสารพษิ ได้ (กรมปศสุ ตั ว์, 2544)
11. จากผลการศกึ ษาในครั้งนี้เหน็ ควรให้มีการต่อยอดศกึ ษาเพมิ่ เตมิ ในประเด็นความเสย่ี งของวตั ถดุ ิบ
อาหารสัตว์ท่ีนาเข้าท่ีมีโอกาสปนเป้ือนสารพิษจากเชื้อราและการขยายการศึกษาออกไปในแต่ละช่วงฤดูกา ล
เนื่องจากปัจจัยของภูมิอากาศตามธรรมชาติมีส่วนเกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโตของเชื้อรา (ประกรณ์ และคณะ,
2559) เพื่อนาข้อมูลมาประกอบการพิจารณาหาระดับปริมาณที่เหมาะสมในการกาหนดมาตรฐาน โดยให้
ครอบคลุมถึงชนิดของสารพิษจากเชื้อราและวัตถุดิบอาหารสัตว์ที่มีความเส่ียงในการปนเปื้อนสารพิษจากเชื้อรา
ดังกล่าว เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ทันสมัยสาหรับใช้ประกอบการวางแผนควบคุม ป้องกันสารพิษจากเชื้อราท่ีปนเปื้อนใน
วตั ถดุ ิบอาหารสตั ว์ ซงึ่ จะสง่ ผลใหอ้ าหารสัตวม์ ีคณุ ภาพและปลอดภยั ต่อสตั ว์ตลอดจนผบู้ ริโภคสินคา้ ปศสุ ตั ว์

การเฝา้ ระวงั สารพิษจากเชอื้ รา
ในวัตถุดบิ อาหารสัตว์

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 101

การศกึ ษาทางกเาลรศือึกษกาทอางเื่นลือกเพอื่นเ่อื พื่อเทนท่ือดดงแจทาแนกกทกาารรนใตชดิ ก้ยเาชโา้ือคลรอิส.ี ตใโคชนิ ไผล้ยส.ม(าEใน.โcอคoาlหลi)ารใสินสลัตตกูวส์ในินุกฟรอผานร์มุบสสาุกลมรเพใน่ือรกัอษาาอาหกาารทร้อสงเสตัีย ว์ในฟาร์มสุกร
เพอื่ รักษาอาก(AาStรudทy้อinvงesเtสigaยี tinเtrนgeaaอ่ื tltmeงrennจattาiovfกeEr.กecgoiาmliรeinnตfsetิดcotioเreชnp้อืilnacneuอrcsoีelrโisyคtipnไigลms)ix(eEd incfoeeldi)foใrนthลe กู สุกรอนุบาล

รักไทย งามภักด1ิ์ สนุ ติ ย์ มีบ�ำรุงร2กั ไ ทภยางนาุมมภากัศดิ์1ค, งสปนุ ตินั ยน์ มาีบ2 า รเงุด2,ชภฤาทนมุธาิ์ นศ ลิคงอปุบนั ลน2า2, เดชฤทธ์ิ นลิ อุบล2

บทคดั ยอ่
การใช้ยาโคลิสตินในลูกสุกรหย่านมเพ่ือลดปัญหาท้องเสีย รวมไปถึงการสูญเสีย ในช่วง
2 สัปดาห์แรกอาจเป็นสาเหตุให้เกิดเชื้อดื้อยาได้ วัตถุประสงค์งานวิจัยเพ่ือศึกษาสารเสริมทดแทนยาโคลิสติน
ในลูกสุกรหย่านม จานวน 222 ตัว (n=37) อายุ 24 วัน น้าหนักเฉล่ีย 6.19 ± 0.63 kg แผนการทดลองแบบ
completely randomized design (CRD) อาหารงานวิจัย มี 6 กลุ่ม ได้แก่ อาหารงานวิจัยกลุ่มท่ี 1.อาหาร
พ้ืนฐาน เสริมด้วย colistin 160 ppm กลุ่มที่ 2.อาหารพ้ืนฐาน เสริมด้วย bromelain 12.5 mg/ton กลุ่มท่ี
3.อาหารพื้นฐาน เสรมิ ดว้ ย 1 kg apramycin และ 125 mg flavomycin กลุ่มท่ี 4. อาหารพื้นฐาน เสริมด้วย
CuSO4 3kg/ton กลุ่มที่ 5.อาหารพื้นฐาน เสริมด้วย butyric acid 1 kg/ton และ yeast (Saccharomyces
cerevisiae) 1 kg/ton กลุ่มที่ 6.อาหารพ้ืนฐาน เสริมด้วย probiotic (Bacillus subtilis) 1.2 kg/ton ผลการ
ทดลองด้านสมรรถภาพการเจริญเติบโต พบว่า ค่า ADG (กรัม/ตัว/วัน) ในกลุ่ม T4 T5 และ T6 มีค่าสูงที่สุด
(p<0.01) นอกจากน้ี T4 และ T6 มีค่าน้าหนักสุดท้ายในวันที่ 14 ท่ีสูงท่ีสุดเช่นกัน (p<0.01) ผลด้านจานวน
เช้ือ E. coli ในมูล (log 10 cfu/g) พบว่าวันท่ี 14 กลุ่ม T1 T2 และ T6 มีค่าเช้ือ E.coli ในมูลน้อยท่ีสุด
(p<0.01) และช่วงการเปล่ียนแปลงวันท่ี 0 และ 14 ส่งผลต่อเช้ือ E.coli ในมูลที่ลดลงอย่างมีนัยสาคัญยิ่งทาง
สถิติ (p<0.01) ผลด้านร้อยละของสุกรท่ีแสดงอาการท้องเสีย พบว่าทุกกลุ่มอาหารทดลองสามารถลดอาการ
ท้องเสียได้จากวันท่ี 0 ถึง 14 นอกจากนี้ในวันท่ี 7 พบว่า T2 และ T6 มีค่าร้อยละของสุกรท่ีแสดงอาการ
ท้องเสียที่น้อยท่ีสุด (p<0.05) สรุปงานทดลองอาหารท้ัง 5 กลุ่ม (T2-T6) สามารถนามาใช้เป็นสารเสริม
ทดแทนยาโคลสิ ตินได้ โดยมีคุณสมบตั ิที่เพ่ิมสมรรถภาพการผลิต ทงั้ ดา้ นการเจริญเติบโต การเปล่ียนแปลงของ
ประชากรจลุ ชีพกอ่ อาการทอ้ งเสยี และอาการทอ้ งเสียท่ีแสดง

ข้อมูลจะถูกนาเสนอเป็น ค่าเฉล่ีย+- ค่าเบ่ียงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ความแปรปรวนโดยวิธี One-
way analysis of variance และเปรียบเทียบความแตกต่างของค่าเฉล่ียระหว่างกลุ่มทดลองตามวิธีของ
Duncan’s Multiple Range Test ท่ีระดับความเชื่อมั่น 95% และวิเคราะห์ด้วย paired samples

T test ข้อมูลการเปล่ียนแปลงระหวค่างาวสนั ทา่ี ค0ัญแล:ะส14ารดเว้ สยโรปมิ รแทกดรมแSทAนS®ย9า.0ป(ฏSAชิ Sวี , น20ะ04ส)ุกรหยา่ นม ประสททิ าธปิภศุสาัตพว์แกลาะรปผระลมงิตด้วอยาดกังนา้ันรกทาร้อทงี่มเีทสายีงเลือกอ่ืนท่ีทดแทนยาปฏิชีวนะโคลิสตินผสมในอาหารสัตว์จะเป็น
จากงานทดลองใช้เวลาในทกะารเเบล้ียยี งนลูกวสผชิ ุกลรากหกายรา่าทนรดมเลลทอ้ังงขหทมดี่: 1643วัน(2พ)-บ0ว3่าไ2ม่2มีล-ูก0ส3ุก3รเสียชีวิตระหว่าง ประโยชน์ต่อเกษตรกร ผู้ประกอบการฟาร์มและประชาชนผู้บริโภคท่ัวไปที่จะปลอดภัยต่อเชื้อดื้อยาและมียาที่ใช้
รักษาเมือ่ เจ็บป่วย
(แงสpาตูง<นกก0วทต.่า0ด่าก1งลลท)อผ่มุคางลงา่ TกสA1าถDริตเทชGิอ่นดยใกลน่าันอกงมงลแดีนมุ่ ต้าัยไ่Tนมส6ส่พามทคบรัี่สญครงู ่ายถทค21่ิงน่ีสวใกภะนุดากอามดเมาแ้าคงรอ่ืตนคเวเกจนทวชิตร้ายี ิญา่หบบางนเกทจคตักบัาลุิบุมเงกมสโชลอต่ือถ่มุ วีสติาดอ้ินวใิหังืน่นสแทิ ๆดาุดส้าย(กรดpนาางแ<รใF0นทลCค.ต0ดRะ1ณาลยข)รอาอแะงางงลสส(ทละวกู่ีคัตััตน2สา่ทววกุอA่ี ร์แ1าDใกห4นพG)ารงสรใทามนกนูงยกทลปทลุ่ม่ีสดศศมุุ่ดลTาเอสุT4มสง4ตัื่อแต(แเpลวทลร>ะีย์ะ0์ บT.จT0ก655ุฬับ)มมกาีคีแลล่นาุ่มควงอวโก่ืนนาๆม้มรณ์มหาเวพวรัสันิ่มทิดธตุแ์ผุย้นลสาเมะฉสลอล3ถุปัยี่ยากสน6รากทณย.1ี่ปรพ์9ฏนัุงิบ±เธท์ุัต(0(ิงพล.า6านฯ3รเ์จจkไ1รgวิญท0สผ์3ัตxลว3ฟแ์จ0ลาะรนถ์มเูกรตซจา)าอบแxปุลนดพกกูรริกออณุลอคทแ์ก) อลเจปงะา็นนวเทิธว6กีนศาบรกรวาลมลุ่มทเทมงั้ ือดหงลมรอดางช2บ(2nุร2=ี จต3ังวั7ห)อวาดัตยราุาม2ช4สบูตวุรรันี อลแูกาหลสะุกามรรทีนห้าดยห่าลนนอมักง
แผนการทดลองแบบ completely randomized design (CRD) ในคอกที่มีขนาด 8 x 6 เมตร2 ตามเกณฑ์
ตารางท่ี 2 ผลการทดลองด้านสมรรถนะการเจรญิ เตบิ โตของลูกสกุ รหยา่ นม T6 P-value กาหนดมาตรฐานฟาร์ม (สมาคมสัตวแพทย์ควบคุมฟาร์มสุกรไทย1, 2019) และเลี้ยงในโรงเรือนระบบปิด
จานวนสุกร (ตวั ) T1 T2 T3 T4 T5 (evaporative cooling system) มีน้าและอาหารเติมให้กนิ เตม็ ที่ โดยมีระยะเวลาทาการทดลองท้ังส้ิน 14 วัน
เมื่อส้ินสุดการทดลองแล้วทางฟาร์มจะนาสุกรไปเล้ียงเป็นสุกรขุนต่อไป อาหารงานวิจัย (experimental diet)
วันที่ 1 37 37 37 37 37 37 เป็นอาหารพื้นฐาน (basal diet) ประกอบไปด้วยโภชนะตามความตอ้ งการของสุกรตามมาตรฐาน NRC (2012) ดัง
วนั ที่ 14 37 37 37 37 37 37 แสดงในตารางที่ 1 โดยอาหารงานวิจัยแต่ละกลุ่มมีรายละเอียดดงั นี้

น้าหนักสกุ ร (kg) 5.53 ± 5.86 ± 6.45 ± 6.91 ± 6.30 ± 6.62 ± อาหารงานวจิ ยั กลุ่มที่ 1. อาหารพ้นื ฐาน เสริมด้วย colistin 160 ppm
วันท่ี 1 0.99 0.94 0.99 1.23 1.27 1.43 อาหารงานวจิ ยั กลุ่มท่ี 2. อาหารพืน้ ฐาน เสรมิ ดว้ ย bromelain 12.5 mg/tonne
อาหารงานวิจยั กล่มุ ที่ 3. อาหารพืน้ ฐาน เสริมดว้ ย apramycin 1 kg/tonne และ flavomycin 125
น้าหนักสกุ ร (kg) 7.38 ± 7.99 ± 8.84 ± 9.59 ± 8.91 ± 9.61 ± <0.0001 mg/tonne
วนั ท่ี 14 1.31 D 1.08 C 1.16 B 1.17 A 1.23 B 1.46 A อาหารงานวจิ ยั กลุ่มที่ 4. อาหารพื้นฐาน เสรมิ ดว้ ย CuSO4 3kg/tonne

1.85 ± 2.13 ± 2.39 ± 2.67 ± 2.62 ± 2.99 ± 0.01 อาหารงานวจิ ัยกลมุ่ ท่ี 5. อาหารพ้นื ฐาน เสริมด้วย butyric acid 1 kg/tonne และ yeast
(Saccharomyces cerevisiae) 1 kg/tonne
นา้ หนกั เพ่ิม (kg) 1.23 C 0.36 BC 1.03 1.66 AB 1.95 AB 1.67 A
ABC อาหารงานวจิ ยั กล่มุ ที่ 6. อาหารพืน้ ฐาน เสรมิ ดว้ ย probiotic (Bacillus subtilis) 1.2 kg/tonne
ปรมิ าณการกนิ ได้ 4.12 3.71 3.79 4.07 4.20 4.15 (มีปริมาณ Bacillus subtilis 25 x 106 cfu/g)
รวม (kg/pig)
%การสญู เสยี 0% 0% 0% 0% 0% 0%
ADG 130 ± 9 150 ± 3 170 ± 7 190 ± 190 ± 210 ± 0.01 ตารางท่ี 1. รายการวตั ถดุ ิบ และคา่ โภชนะอาหารพน้ื ฐานในงานวิจยั (% วตั ถุแหง้ )

(grams/pig/day) C BC ABC 12 AB 14 AB 12 A ปลายขา้ ว รายการวตั ถุดบิ จานวน (%)
2.24 ± 1.78 ± 1.72 ± 1.70 ± 1.68 ± 1.72 ± 0.89 ราน้ามันสกัด 57.5
FCR 1.31 0.21 0.39 1.81 4.62 0.59 1.6

A, B, C อักษรทีแ่ ตกตา่ งกนั ของแต่ละคอลมั น์แสดงความแตกตา่ งกนั อย่างมีนยั สาคญั ยง่ิ ทางสถติ ิ (P<0.05) ถว่ั อบ (Biopro480) 10
กากถัว่ เหลือง 7
ถั่วอบไขมนั เต็ม 10
Peptide pro 4
6 L-lysine 0.3
DL-methionineกองควบคุมอาหารและยาสัตว์ ก0.1รมปศสุ ัตว์

4

102 Aตขต(nตApา้nอ่าE,า<งรuเ.Bรcช0ตาa,าo.ื้อ้นPง0CงllLทa1ทiERทอoi)ี่.ว่ีreวกัผ3้ัง(geท4cันcนันpษ1ล.doาfทททร้ีoผ0กuแนlทi่ีTลี่u่ีเrา/ส1อ1รใ่แีtgก-nรดน4ง่ิมtตrท2าieเงมatกตดร0จดsmูลตท้นียtา2ล่าทดวงsนง0อล่ี)ลากกว,งดนอนัันนดลงขทกเ้าแงอชดั<บนอ8สง4อ้ื0ล0กยแก.ด0..0T.อต76ล่าEาง.0315งล่60งใุ่รม.0มห5ะปc±0(±CนีคT้เวoร1หอ4ัยันะlล็นiสเทแัมวมใาลี่<นน่าค8ิน050ะแ์0มัญ.0รช)..3Tส.05ูลT้อ.0่วยล4ด2611ข50งยง่ิูงก1เอ±ท0คล±Cทวสงว1าะลุกี่มลางขามรสีแกู ทอกแถนส<ี่เงต8วติ61ปกุว0สก.่า0.ิ.โ1รลT.30ุก(ตน.0pห8่ีย34896า่ร้0ม<ยนง80ท±0กข±A0า่แ่ีแ1นัเอ.นป0ปสองม1ลอยคด)ง่าร<่าง(08ไงห6์เเอป0.ม.ชซ02.น1Tา.0จนี้ื็อน.018ก่ว44า4ัย0ตยกา4EสA±0±์จรเจ.าBป1ทาคุดcน็กญัo้อเรทlงยiิ่มL<0เ7่งิุกใ5oสตท0.น.ก07.5gียT้น.2าม.04ล2ง57ใ6ฐู0ลสแุ่นม8Bา±ถ0ทล±ทชนCิต1ะี่น่วดิสง(1้อลP้ินห0ยอ<<ส)ล8ล500ง0ุด.ัง0.แง..1T0.04หงใ.0ส756ก8า32ย0)ดน0ล±่า0±Cงท้เน1อคดมาียลกงอPดกาง-0รังับ0นvทแ..a0ั้น53ส้อl01สuดงก2่งeเงลผสใุ่มลีนย
หลังจากนั้นเมื่อพิจารณาท่ีว0ัน.5ท5่ี 7 จะพบ0.ว6่า1ร้อยละข0อ.4ง8อัตราท้อ0ง.เ4ส4ียในลูกส0ุก.7ร8นั้นลดลง0ท.8ุก0กลุ่มทดลอง ทั้งน้ี
พบวา่ กลวุ่มนั ทT่ี 214และ T6 มีค4า่ .ร7อ้6ย±ละของ5อ.0ตั 1รา±ท้องเส6ีย.3ท9่ีล±ดลงมา6ก.0ท4่สี ุด±อยา่ ง5ม.ีน2ัย6ส±าคัญท5า.ง0ส3ถ±ิติ (p<0.050)2เมื่อ
เทียบกับกลุ่มอ่ืนๆ ในทางก0ล.6ับ0กันC กลุ่ม0ท.5ด1ลอCง T11ม.0ีค6่ารA้อยละ0ข.2อ1งอAัตBราท0้อ.ง7เ4สียBทC่ีสูงกว0่า.4ก2ลุ่มCอ่ืนๆ เม่ือสิ้นสุด
งานทPดaiลreอdง (Tว-ันteทsี่ t14) พบ<ว0่า.0ร้อ00ย1ละข<อ0ง.อ0ัต0ร0า1ท้อง<เ0ส.ีย0ใ0น0ล1ูกสุ<กร0ล.0ด0ล0ง1ในท<ุก0ก.0ล0ุ่ม0แ1ต่เม<ื่อ0เ.ป00ร0ีย1บเทียบระหว่าง
Aก,ลBุ่ม, พCบอวกั า่ษไรมทม่ แ่ี ีคตา่กคตวา่ งากมันแขตอกงแตตา่ ล่งทะคาองลสมัถนิตแ์ ิ ส(pด>งค0ว.า0ม5แ)ตกต่างกนั อยา่ งมีนยั สาคญั ยงิ่ ทางสถิติ (P<0.05)
ตารางทผี่ 4ล.กราอ้ รยทลดะลขอองงดก้าานรกเกาิดรอปารกะาเมรทินอ้รง้อเยสลียะในขลอกูงสสุกุกรรทหี่แยส่านดมงอาการท้องเสียในช่วงหลังหย่านม ดังแสดงใน
ตารร้อายงลทะ่ี อ4าทกาี่เริ่มทต้อ้นงเงสายีนทดลอTง1(วันที่ 0)Tล2ูกสุกรกว่าT830 เปอร์เซT็น4ต์จากทุกกTล5ุ่มทดลองแTส6ดงอากPา-รvทal้อuงeเสีย

ลาหพไลบสังว้จ่าแากกลนุ่มะว้ันันมTเทีก2มี่ ่ือา1แพรลผิจะาลTริต6ณามoทีคr8g่ีวา่ a3ันร9n.อ้.ท86iยc0ี่3ล7a±ะcจขiะdอพ,ง9hบอ26yัตว..0d9่รา0r6ราoท้อ±gย้อeลงnเะส8pขี5ย5eอ.ท.2rง5o่ีล0อ4ดxัต±iลdรงeามท, า8l้อaก87งcท.เ.0t6สีส่o05ียุดfeใ±อนrยrลi่าnูกง7มสแ94ีนุก.ล.61ัยระ06นสา้ัน±bคลaัญดctทล8e3งา5rทง.i.o2ส6ุก0c7ถกinิต±ลิ ุ่มซ(pทึ่ง<ดจ0ัล0ด..อ01เ5งป2)็ทนเมั้งน่ือี้
gaanเงlทtาaiนีmยcบtทiocกดsrับลoidอกbวaงลiันsaุ่มeทl(วอ,่ีsัน7sื่นuuทbๆp่ีs1eใtนa4ron)ทxcพาieงdบsกe5ว7ลต่0าd.ับ่ร4อ.i8s้กอ0จ0mันยุลAล±uิกนะtลaขทุ่มsอร3eท7งี8ย.อด(1.์Sก8ัตล9O่0อรอDBาโง±ทร)T้อคแ1งล54เแะมส.6ก6ลีคีย.72ล่าะใ0ุ่มนรAด้อล±B้pวยูกrยลoสเะtุก64อeขร.1oน8อล.l86งไดyอ0ซtลAiัตcมง±Bรใ์ทeาน่ีnทสทz64้อาุกy.4งค8กmเ.ั46ลญสe0ุ่ีมยAจทท±Bแา่ีสาตกใูง่เหกม3pก้ว5่ือ7rิจ่า.oเ4.กก0ปb3ลร0รiรุ่มoียB±มtอบiขc่ืนเอsทๆงียเทเชบ0มา่น.รง่ือ0ะเส3ดหbิ้นนิ ว-ส่าุดง
tกอisาากตAsหรรลา,uผา้อรุ่มBeลรยาพิตองล(มบGกัตทะปีษวA่อ่ีอวรา่ร4Lทนัาะทไ.Tก้อมทส่ีแ)รางม่ติท่ี้อเสร1กคีสธยท่ง4ตา่ียภิผลอ้า่คหาละงงวพลกพขเาสนัังเอัฒมพยีหขงแนอ่มิยกตงา่าสแกรนงู ตะต4ขเม่ลก2บ.่าั้นT0ะิด.งบ12ค0ทอ(ภอ4Sาา±ลtมู กงeมั ิคสาcนมุ้ถรc์แทกิตhส2นัอ้ิiดn1.(Tง8งp.iยคเ210>สแิ่งว0ไ0ียาล±ปม.ใะ0นกแค5ตวลณ)ก่าูกนต1ะส0า่.น้ัTุก82ง.38ก0รB4หนั 0a±อย1cย่า)i่าlนแlงuมมลs2ีนะ1.ยัTsพ2.uส430ัฒาb0คน±tญัiาliยรsง่ิะแทบ2สาบ1ง.ดT0ส.ง52g0ถผu2ติ ±ลtิ (โPaด<sดs0เo.2ด0c1.5่นT0i.)aใ640นt1e±ดdา้ นlyสPmม-vร0pรa.h1ถlou7นiedะ
dทfยCliauาาAavงปS,roเrOBฏดhm4อิิeนชักayแีอวกษc:ลนาวารiววPะnหันะทรันันWกทาีแ่ใใททลรช(ตหD่ี Aีี่่1ุ่้มกส17้)ผจB4ตาลาO(่าทรTกกงี่มเก5ผาrสeัน)ีครลรpขทุณbกิมอlดuาaสงทลรtcแมy85ทeดตอ74rบ03่ลrงแดi92..c)ั04ะต..ใ..ลท88ก26คโ00ิกa00อดนอ34ลcาA±งล้ยเi±±ยรdพคมั สปานียบรปา้อแ์งว่วร39งฏสก่า27มเก28ดับิช61อ..สก8งั1..น..ี08าวครั19บ09(ห00นิวTม60รา±Bา1yักะก±±มรe)โษลแทaคโตุ่ามบคsดลกอt584ทลลต1ิส(า.56ใิสส506่าอ.Tกต8ห..ง..7ต22ร2ง58ากิ0น้ผปุ00ิท)น44รันAลต±้ังทอb±±Bอ่กอย้rอ5าาo่าองหงรmกาเม6ท48าส2กลีนe.18รดีย178.ุ่มัยาl2ก..ล..8a06สร630ลยi00อ(าทn50ATุ่มับค±ง้อ±±2Bญัดยแm-ง้ย้ัางTลเ่งิจนe6สะท6ุ47ลt)ปี2ยกาa.49ินม418งร.หbล0..ส..ีทค4ะ66ุ่12oม0ลถ00สุณร26lติAังiิี±ทย(cิ±±สหBT(์กธPมiย3ิn่ภอ<บ)่าt0โา83eัตนรa.2พ5073rpิคส51ม.5.mก04..rาแ..)2046aา03มe(ล00mร17pdา±ะBเ±±oรจiyพaถscรtัฒtiใิeญn-ชwนเ้คทรตาe000ือ่วดิรบa...011มแะnโ(732Tบทตกin4ัทนบบg)ี่ 7
ดีกว่า 3 กลุ่มข้างต้น และกลุ่ม (T6) probiotics นอกจากให้ผลใกล้เคียงกับกลุ่ม (T1) โคลิสติน แล้วยังให้ผล
การทดลองด้านสมรรถนะการผลิตที่โดดเด่นกว่าทุกกลุ่ม งานวจิ ัยนี้ชี้ให้เห็นว่ากลไกการออกฤทธ์ิของสารเสริม
ตอ้ งให้ผลเป็นวงกว้างต่อระบบทางเดินอาหาร ซึ่งเปน็ การพัฒนาระบบภูมิคมุ้ กัน นอกจากนี้คุณสมบัติของสาร
เสริมต่ออาการท้องเสียหลังหย่านม ต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมสาหรับการใช้ปัจจัยร่วม หรือปัจจัยกลุ่ม (2 กลุ่ม
ขึ้นไป) เพอ่ื ศึกษาอิทธพิ ลรว่ มของสารเสรมิ (interaction effect)

7

การศกึ ษาทางเลอื กอนื่ เพอื่ ทดแทนการใช้ยาโคลสิ ตินผสมใน
อาหารสตั ว์ในฟาร์มสุกรเพ่อื รกั ษาอาการทอ้ งเสียเนื่องจาก

การตดิ เช้ือ อี โคไล (E coli) ในลูกสุกรอนุบาล
Animal Feed and Veterinary Products Control

ปริมาณ 934,259 ตัน มูลค่า 112,048 ล้านบาท และปี พ.ศ. 2562 (มกราคม – กันยายน) มีการส่งออกไก่เนื้อ

725,530 ตัน มูลค่า 83,976 ล้านบาท ในส่วนของโรงฆ่าสัตว์ปีกในเดือนกันยายน 2562 มเปีโร็ดงฆ3่า2สรโัตราวงย์ป) ีกมงทีโารั้งงนหงมาปนดระจ�ำปี 2563 103
ในประเทศไทยรวม 591 โรง (โรงฆ่าไก่เนื้อ 525 โรง โรงฆ่าเป็ด 34 โรง และโรงฆ่าไก่ –

แปรรปู สตั ว์ปีก 72 โรง (กรมปศุสัตว์, 2563) ซ่งึ ปจั จยั ความสาเร็จเกดิ จากความรว่ มมือทัง้ ภาครัฐ เอกชน และรวมถึง
แนวองทค์การศงากสนาาอรย่าผงสลานติักงอานคาณหะการรรมสกาัตรกลวาง์ผอิสสลามมแสห่งำ� ปเรระเทจ็ ศรไทปู ย ซสึ่งกำ� าหรส่รงอบัอกเไลก่เนยี้ ื้อเงป็นสผัตลผลวิตป์ ีก
เพอ่ื นำ� สัตวป์ ีกส่ตู ลาดฮาลาลของโรงเชือดสัตว์ปีกเพ่ือการส่งออกซงึ่ เป็นโรงเชือดสัตวป์ ีกที่ได้รบั รองมาตรฐานฮาลาลท้ังส้นิ การรับรองมาตรฐาน

ฮาลาลจึงเป็นมาตรฐานที่สาคัญในการผลิตสินค้าปศุสัตว์ กรมปศุสัตว์เป็นหน่วยงานที่มีหน้าท่ีในการพัฒนา
สนับสนุน และส่งเสริมด้านสินค้าปศุสัตว์ฮาลาล ของประเทศไทย จากที่กล่าวมาข้างต้นจะเห็นว่าอาหารสัตว์

วีระ อง้ิ สอาด, มาลิกผผลสอิตมบั ภสดัณาเุลฑร็บ์ฮจารตุ ลูปารสลาจหากรับสตัเลวี้ยป์ งกี สซัต่ึงวจ์ปะีกทเาปใ็หน้เสกิ่งิดสคาวคาัญมนอ่ายเ่ชาง่อื ยถ่ิงือเยนอ่ือมงรจบั าขกอเปงผ็นู้บสร่วโิ ภนคหทนงั้ ึ่งใขนอปงรหะ่เวทงศโซแ่อละาตหา่างรปในระกเาทรศผลิต

คู่มือฉบบั นกี้ ลา่ วถึงแนวทางการผลติ อาหารสัตว์ผสมสาเร็จรูปสาหรบั เลยี้ งสัตว์ปีก เพื่อนาสัตว์ปีก

สู่ตลาดฮาลาล ซ่ึงเนื้อหาประกอบด้วยแนวทางการปฏิบัติงานที่ผู้ประกอบการต้องจัดทาเอกสารขั้นตอนการ

ปฏิบัติงานตามประกาศคณะกรรมการกลางอิสลามแห่งประเทศไทย ฉบับที่ 1 (พ.ศ.2559) ออกตามความใน

พระราชบัญญัติการบริหารองค์กรศาสนาอิสลาม พ.ศ. 2540 เรื่องข้อกาหนดการตรวจรับรองกระบวนการผลิต

ผลิตภัณฑ์ฮาลาล พ.ศ. 2559 และตามข้อกาหนดตามประกาศดังกล่าว ผู้ประกอบการต้องพิจารณาการจัดการ

กิจกรรมด้านโปรแกรมพื้นฐานด้านสุขลักษณะตามมาตรฐานสากล (Pre Requisite Programs/GMP) ด้วย ซึ่ง

ประกอบด้วยเอกสารท่อี ธิบายรายละเอียดต้งั แต่ การผลิตขั้นต้น สถานที่ประกอบการ (การออกแบบและส่งิ อานวย

ความสะดวก) การควบคุมการปฏิบัติงาน สถานที่ประกอบการ (การบารุงรักษาและสุขาภิบาล) สุขลักษณะส่วน

บุคคล การขนส่ง ข้อมูลเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์และการสร้างความเข้าใจให้ผู้บริโภค และการฝึกอบรม นอกจาก

กระบวนการที่ผู้ประกอบการต้องทาเอกสารขั้นตอนการปฏิบัติงานดังกล่าวแล้ว ส่ิงที่สาคัญในการผลิตอาหารสัตว์

ผสมสาเร็จรูปสาหรับเล้ียงสัตว์ปีก เพื่อนาสัตว์ปีกสู่ตลาดฮาลาล ผู้บริหารระดับสูงต้องแสดงหลักฐานความมุ่งม่ัน

ของผู้ประกอบการในการนามาตรฐานฮาลาลไปปฏิบัติ ซ่ึงรวมถึงจัดสรรทรัพยากรให้เพียงพอ การส่ือสารภายใน

องค์กรถึงข้อกาหนดบทบัญญัติแห่งศาสนาอิสลามที่มีประสิทธิภาพอย่างต่อเนื่อง ผู้ประกอบการต้องจัดให้มีการ

อบรม การประเมินผลพนักงานที่เก่ียวข้องกับการผลิตอาหารสัตว์ผสมสาเร็จรูปสาหรับสัตว์ปีก เพื่อให้เกิดความรู้

ความเข้าใจ เก่ยี วกับกระบวนการผลิตผลติ ภัณฑฮ์ าลาล

เอกสารวิชาการ บทสรุป
เรอื่ งท่ี 1
จะเป็นผู้มผีู้คผลวาิตมอราู้ หคาวราสมัตเขว้า์ ชใจนใิดนอการหะาบรวสนัตกวา์ผรสผมลสิตาอเารห็จราูปรสสัตาวห์ รมับีคสวัตาวม์ปเขีก้าใเจพใื่อนนก2าาสรัตจวัด์ปกีกาสรกู่ติจลการดรฮมาดล้าานลโนปอรแกกจรามก
แนวทางการผลติ อาหารสัตวผ์ สมสาเรจ็ รปู สาหรับเลย้ี งสตั วป์ กี เพอ่ื นาสัตว์ปกี สตู่ ลาดฮาลาล
พื้นฐานลักษณะอาหารสัตว์ (Pre Requisite Programs/GMP) แล้ว จาเป็นต้องมีความรู้ตามข้อกาหนดการตรวจ
โดย รับรองกระบวนการผลิตผลติ ภัณฑ์ฮาลาล เพื่อให้อาหารสัตว์ผสมสาเร็จรูปเหมาะสมในการนาไปเลี้ยงสัตว์ปีก เช่น
ไก่เน้ือ เป็ดเนอ้ื และนาสัตวป์ ีกดงั กลา่ ว เข้าสู่โรงเชอื ดสตั วป์ ีก และการชาแหละช้ินส่วนทมี่ ีการตรวจรับรองฮาลาล
วีระ อง้ิ สอาด กระบวนการผลิตผลิตภัณฑ์ฮาลาล และผู้บริโภคผลิตภัณฑ์ฮาลาลดังกล่าว ซึ่งถ้าอาหารสัตว์ผสมสาเร็จรูปที่นาไป
มาลกิ อบั ดุลบุตร เล้ยี งสัตว์ปกี เป็นผลติ ภณั ฑ์ฮาลาลแล้วจะสร้างความเชอ่ื มน่ั และยอมรับแก่ผู้ประกอบการที่ได้รับการรับรองฮาลาล
ในห่วงโซ่อาหาร และเป็นท่ีน่าเชื่อถือ ยอมรับของผู้บริโภคผลิตภัณฑ์ฮาลาลจากสัตว์ปีก ทั้งในประเทศและ
ต่างประเทศ มุสลิมได้บริโภคอาหารฮาลาลท่ีเชื่อได้ว่าถูกต้องตามบทบัญญัติศาสนาอิสลาม มีคุณค่าอาหารถูก
สขุ ลกั ษณะ ปลอดภัยจากสง่ิ ต้องหา้ มทางศาสนาอสิ ลาม (ฮารอม) และสิ่งปนเปื้อนต่างๆ

เอกสารวิชาการฉบบั นี้เป็นคู่มือที่สาคัญฉบับหนึง่ ที่ผู้ประกอบการสามารถนาไปใช้เปน็ แนวทางในการผลิต
อาหารสัตว์ผสมสาเร็จรูปสาหรับสัตว์ปีก เพื่อนาสัตว์ปีกสู่ตลาดฮาลาลทีม่ ีความแตกต่างทง้ั ในดา้ นทาเลท่ตี ั้ง การใช้
วตั ถุดบิ กระบวนการผลติ เครือ่ งมอื เครอ่ื งจกั ร หรือโครงสร้างอาคาร ซ่ึงผปู้ ระกอบการจะต้องนาไปประยุกตใ์ ช้กับ
ประสบการณ์การผลิตอาหารสัตว์ของตัวเอง เพื่อให้สามารถผลิตอาหารสัตว์ผสมสาเร็จรูปสาหรับสัตว์ปีก ให้มี
คุณภาพ ความปลอดภยั และปราศจากสงิ่ ตอ้ งห้ามทางศาสนาอิสลาม (ฮารอม) เป็นท่นี า่ เช่อื ถอื ในระดบั สากล

เลขทะเบียนวิชาการ 63(2)-0322-039
สถานที่ดาเนนิ การ กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสัตว์
ระยะเวลาดาเนินการ สงิ หาคม พ.ศ. 2562 – มนี าคม พ.ศ. 2563
การเผยแพร่ ผา่ นทางเวบ็ ไซต์ของกองควบคุมอาหารและยาสตั ว์
http://afvc.dld.go.th

เแนวทางการผลิตอาหารสตั ว์ผสมส�ำเรจ็ รูป 34
ส�ำหรบั เล้ยี งสตั วป์ กี เพอื่ นำ� สัตวป์ กี สตู่ ลาดฮาลาล

กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ กรมปศสุ ัตว์

104 Annual Report 2020

คู่มอื การนำ� เขา้ อาหารสัตวแ์ ละวัตถอุ นั ตรายด้านการปศสุ ตั ว์ทั้งระบบ

รักไทย งามภักด ์ิ

คูมือการนาํ เขาอาหารสัตวแ ละวัตถุอันตรายดา นการปศสุ ตั วท้งั ระบบ ก
เรยี บเรียบโดย
คำนำ
นายสตั วแพทย รักไทย งามภกั ดิ์
คมู อื การนําเขาอาหารสตั วแ ละวตั ถุอนั ตรายดา นการปศุสตั วท ้งั ระบบ ปัจจุบันธุรกิจอาหารสัตว์ของโลกขยายตัวเพ่ิมข้ึน เนื่องจากปริมาณความต้องการบริโภคอาหารที่เป็น
เน้อื สตั ว์และผลติ ภัณฑ์จากสัตว์ ทงั้ ในประเทศและต่างประเทศมากขึ้น สง่ ผลใหก้ ารเตบิ โตภาคปศุสตั ว์ขนาดใหญ่
เรยี บเรียบโดย เป็นไปอย่างรวดเร็ว ประกอบกับปัจจุบันวิถีการดารงชีวิตของมนุษย์เร่ิมมีการเปล่ียนแปลง โดยเฉพาะการเข้าสู่
นายสัตวแพทย รกั ไทย งามภักดิ์ สังคมผู้สูงอายุ ทาให้มีการเล้ียงสัตว์เพื่อเป็นเพื่อนเล่นเพิ่มมากข้ึน ซ่ึงหลายปีที่ผ่านมาประเทศไทยเป็นประเทศผู้
ส่งออกสินค้าปศุสัตว์ ผลิตภัณฑ์ปศุสัตว์และอาหารสัตว์เล้ียง มีมูลค่ากว่าสองแสนล้านบาทต่อปี และมีแนวโน้ม
กองควบคุมอาหารและยาสัตว เพม่ิ ขึน้ เร่อื ยๆ
กรมปศุสัตว
จากปัจจัยต่างๆข้างต้น ส่งผลให้มีความต้องการอาหารสัตว์ทั้งในลักษณะของอุตสาหกรรมปศุสัตว์และ
กองควบคมุ อาหารและยาสตั ว สัตว์เลี้ยง ท้ังในรูปแบบวัตถุดิบอาหารสัตว์และอาหารสัตว์สาเร็จรูป โดยเฉพาะวัตถุดิบอาหารสัตว์ที่ผลิต
กรมปศสุ ตั ว ภายในประเทศมีปริมาณไม่เพียงพอ ทั้งวัตถดุ ิบทเี่ ป็นแหลง่ โปรตีนหลัก เช่น กากถัว่ เหลือง กากดีดจี ีเอส ปลาป่น
โปรตีนจากสัตว์แปรรปู (PAP) เปน็ ตน้ วัตถดุ ิบท่เี ป็นแหล่งพลังงานหลกั เช่น ข้าวสาลเี มล็ด ขา้ วโพดเล้ียงสัตว์

สาหรับวัตถุอันตรายดา้ นการปศุสัตว์ กรมปศุสัตว์เป็นผู้รบั ผิดชอบภายใต้พระราชบัญญัติวัตถุอันตราย
พ.ศ. 2535 โดยกากับดูแลทั้งการนาเข้า ส่งออก ผลิต ครอบครอง วัตถุอันตรายที่ใช้ในฟาร์มเลี้ยงสัตว์ โรงฆ่า
สตั ว์ โรงแปรรูปผลิตภัณฑ์สัตว์ และโรงงานผลิตอาหารสัตว์ ซึ่งในปัจจุบันมีการนาเข้าวัตถุอันตรายด้านการปศุ
สัตว์เพื่อใช้ในการประกอบกิจการดังกล่าวอย่างหลากหลาย ท้ังประเภท ชนิด แหล่งผลิตต้นทาง ซ่ึงการกากับ
ดูแลวัตถุอันตรายจะตอ้ งอยบู่ นพนื้ ฐานของความปลอดภยั ของมนุษย์ สัตวแ์ ละส่ิงแวดลอ้ ม

คู่มือฉบับน้ีกล่าวถึงข้อกาหนด กฎระเบียบ ขั้นตอนการนาเข้าอาหารสัตว์และวัตถุอันตรายด้าน
การปศุสัตว์ทั้งระบบ ซึ่งเน้ือหาประกอบด้วย ข้ันตอนการนาเข้าอาหารสัตว์ การรับการเปิดตลาดการนาเข้า
สินค้าอาหารสัตว์ การตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานอาหารสัตว์ระหว่างการนาเข้า ขั้นตอนการนาเข้าวัตถุ
อันตรายด้านการปศุสัตว์ การดาเนินการในกรณีอาหารสัตว์และวัตถุอันตรายที่นาเข้าไม่มีคุณภาพหรือไม่ได้
มาตรฐาน และการแจ้งการนาเข้าอาหารสัตว์และวัตถุอันตรายด้านการปศุสัตว์เข้ามาในราชอาณาจักรผ่าน
ระบบ NSW (National Single Window)

ความรู้ ความเข้าใจของเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงาน ผู้ประกอบการและผู้มาขอรับบริการ ในการนาเข้า
อาหารสัตว์และวัตถุอันตรายด้านการปศุสัตว์ จึงเป็นส่วนสาคัญที่ต้องดาเนินการตามข้ันตอนต่างๆที่กาหนดไว้
ได้อย่างถูกต้อง สะดวก รวดเร็ว สอดคล้องกับกฎหมายท่ีเกย่ี วข้อง รวมถึงหลักเกณฑ์และวิธีการบรหิ ารกิจการ
บา้ นเมอื งที่ดี ควบคู่ไปกับการส่งเสริมธุรกจิ ดังกลา่ ว จงึ ไดจ้ ัดทาคู่มอื การนาเขา้ อาหารสัตวแ์ ละวตั ถุอันตรายด้าน
การปศุสตั วท์ ง้ั ระบบขนึ้

น.สพ.รักไทย งามภกั ดิ์
นายสัตวแพทย์ชานาญการพเิ ศษ

ผู้จดั ทา

คู่มือการนำ� เขา้ อาหารสตั ว์
และวัตถอุ นั ตรายด้านการปศุสตั ว์ท้ังระบบ

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 105

การประเมินคุณภาพผลิตภัณฑป์ ระเภทอาหารสตั วเ์ ลย้ี ง
การประเมนิ คุณภาพสผำ�ลิตหภัณรฑบั ป์ รสะเภุนทัขอาแหาลรสะตัแวมเ์ ล้ียวง สชาหนรับิดสุนเขั มแล็ดะแมว ชนดิ เมด็

ณัฐพร ไชยานุวงศ์1 พีระ ศรีเจ้า2 ณฐั พร ไชยานุวงศ์ 1 พรี ะ ศรเี จ้า2

บทคดั ย่อ

วัตถุประสงค์ของการศึกษาคร้ังนี้คือ การประเมินคุณภาพอาหารสัตว์โดยการสารวจปริมาณ
สารพิษจากเช้ือราท่ีปนเป้ือนในผลิตภัณฑ์ประเภทอาหารสัตว์เลี้ยง สาหรับสุนัขและแมว ชนิดเม็ด จานวน
200 ตัวอย่าง โดยแบ่งเป็น อาหารสุนัข 102 ตัวอย่าง อาหารแมว 98 ตัวอย่าง จากสถานที่เก็บอาหารสัตว์
นาเข้า ศูนย์รวบรวมและจาหน่ายวัตถุดิบอาหารสัตว์ สถานที่ผลิตอาหารสัตว์ และดา่ นตรวจสอบอาหารสัตว์
เพ่ือตรวจวิเคราะห์หาปริมาณอะฟลาทอกซินรวม บี1 บี 2 จี 1 จี 2 ดีออกซีนิวาล์นอล และซีราลีโนนด้วยวิธี
Immunoaffinity column (Fluorometry หรือ HPLC) ผลการตรวจสารพิษจากเช้ือราในอาหารสัตว์เลี้ยง
ท้ังหมด พบอะฟลาทอกซินรวม บี1 บี 2 จี 1 จี 2 ดีออกซีนิวาล์นอล และซีราลีโนน 89, 54, 17, 14, 89, 55.5
และ 94.5 % ตามลาดับ จาแนกเป็นอาหารสุนัข 83.33, 45.1, 9.8, 10.78, 83.33, 58.82 และ 92.16 %
อาหารแมว 94.9, 63.27, 24.49, 17.35, 94.9, 52.04 และ 96.94 % ปริมาณเฉลี่ยของอะฟลาทอกซินรวม
บี1 บี 2 จี 1 จี 2 ดีออกซีนิวาล์นอล และซีราลีโนนในอาหารสัตว์เล้ียงทั้งหมดเท่ากับ 3.28 ± 4.07,
2.24 ± 2.83, 1.02 ± 1.29, 1.78 ± 1.6, 0.54 ± 0.38, 39.96 ± 48.83 แ ล ะ 24.01 ± 30.87 ppb
ตามลาดับ ปริมาณเฉลี่ยสารพิษจากเชื้อราของอาหารสุนัขเท่ากับ 2.29 ± 2.65, 1.59 ± 1.87, 0.76 ± 0.87,
1.89 ± 2.16, 0.52 ± 0.36, 32.87 ± 44.65 และ 14.83 ± 17.34 ppb อาหารแมวเท่ากับ 4.18 ± 4.87,
2.83 ± 3.39, 1.21 ± 1.51, 1.73 ± 1.35, 0.55 ± 0.39, 48.30 ± 52.54 และ 33.10 ± 37.95 ppb
สารพิษจากเชื้อราท่ีตรวจพบมากที่สุดคือ ซีราลีโนน รองลงมาคือ อะฟลาทอกซินบี1 และดีออกซีนิวาล์นอล
โดยอาหารสตั ว์เลี้ยงท่ีผลติ ภายในประเทศส่วนมากตรวจพบอะฟลาทอกซนิ บี1 และ ซีราลีโนน ในขณะท่อี าหาร
สัตว์เลี้ยงท่ีนาเข้าจากต่างประเทศตรวจพบซีราลีโนนมากที่สุด สารพิษจากเชื้อราที่เกินข้อกาหนดของสหภาพ
ยุโรป คือ อะฟลาทอกซนิ บี1 จานวน 5 ตัวอย่าง เป็นอาหารสุนขั 1 ตัวอย่าง อาหารแมว 4 ตวั อย่าง อยา่ งไรก็ดี
ปริมาณเฉล่ียของสารพิษจากเชื้อรา ที่ปนเป้ือนในอาหารสัตว์เลี้ยง สาเหมร่ือับพิจสาุนรัขณแาลตาะมแชมนวิดสชัตนวิด์ พเบมว็ด่าออายหู่ใานรสรุนะัขดับ102 ตัวอย่าง ปนเปื้อนอะฟลาทอกซินบี 1
ทีไ่ ม่เกินคา่ มาตรฐานสากล
83.33% ปริมาณเฉล่ีย 1.59 ± 1.87 ppb ปริมาณสูงสุดเท่ากับ 11.58 ppb อะฟลาทอกซินบี2 45.1%
ปริมาณเฉลี่ย 0.76 ± 0.87 ppb ปริมาณสูงสุดเท่ากับ 4.17 ppb อะฟลาทอกซินจี1 9.8% ปริมาณเฉลี่ย
1.89 ± 2.16 ppb ปริมาณสูงสุดเท่ากับ 7.74 ppb อะฟลาทอกซินจี 2 10.78% ปริมาณเฉล่ีย 0.52 ± 0.36
- ชอื่ ประเภท ชนดิ ของอาหารสตั ว์ ppb ปริมาณสูงสุดเท่ากับ 1.28 ppb, อะฟลาทอกซินรวม 83.33% ปริมาณเฉลี่ย 2.29 ± 2.65 ppb ปริมาณ
- วนั เดอื น ปีท่ีผลติ และเกบ็ ตวั อย่างอาหารสตั ว์ สูงสุดเท่ากับ 13.7 ppb ดีออกซีนิวาล์นอล 58.82% ปริมาณเฉล่ีย 32.87 ± 44.65 ppb ปริมาณสูงสุดเท่ากับ
- สถานทเ่ี กบ็ ตวั อยา่ งอาหารสตั ว์ 290.68 ppb และ ซีราลีโนน 92.16% ปริมาณเฉลี่ย 14.83 ± 17.34 ppb ปริมาณสูงสุดเท่ากับ 91.68 ppb
- ลายมือช่ือ พนักงานเจ้าหน้าท่ีผู้เก็บตัวอย่างอาหารสัตว์ และลายมือชื่อเจ้าของ
ผรู้ บั ใบอนุญาต ผแู้ ทนหรือผู้ดาเนนิ กจิ การ
จากนั้นส่งตัวอย่างอาหารสัตว์เลย้ี ง ณ ห้องปฏิบัติการพิษวทิ ยาและชีวเคมี/สารพิษจากเชอื้ รา ส่วนอาหารแมว 98 ตัวอย่าง ปนเปื้อนอะฟลาทอกซินบี 1 94.9% ปริมาณเฉล่ีย 2.83 ± 3.39 ppb ปริมาณ
สูงสุดเท่ากับ 16.34 ppb อะฟลาทอกซินบี2 63.27% ปริมาณเฉลี่ย 1.21 ± 1.51 ppb ปริมาณสูงสุดเท่ากับ
กลุ่มตรวจสอบคุณภาพอาหารสัตว์ สานักตรวจสอบคุณคุณภาพสินค้าปศุสัตว์ กรมปศุสัตว์ เพ่ือวิเคราะห์หา 7.82 ppb อะฟลาทอกซินจี1 24.49% ปริมาณเฉล่ีย 1.73 ± 1.35 ppb ปริมาณสูงสุดเท่ากับ 5.04 ppb
ปริมาณการปนเปื้อนสารพิษจากเชื้อรา อะฟลาทอกซินรวม, บี1, บี2, จี1 และจี2 (Aflatoxin total, B1, B2,
แส2ปปG(เอ82Fท4ะล091ถรรl่า.ฟuิะมิ0,ม%า0กแoลาแนา1ับตมณrาณลทoปั±วทวะ7สีmเ่ผอรอฉ.ู3งชิ8Gมลยกeสล0น2่2ซาิตาtุ่ี.ดยิด8rง)ินณอpเyเ7ทด3มpาพเจหี9่อาฉpห็ดb2ีบกกร.อpล9าือากอัทบกbี่6ยร1ระาี่สซHส4ต1รฟป±ุ่มีน3%ัตPร6ปรลเ.ิววL4ก.2วิมนา3าจCป88็บ์าทล4เวแ.)รณปจ8อ์น±ิเิมลpา12*เคค้ื3อกสอากะลpร4ซูงผนณลpกสาสดสbา.ินอข0pถะู้รเุ่ดา(สาอฉ7ะอDbหาจนเทับลทฟะนนOีา์1งหpตี่ยปฟา่ลทะNผpาครคกกัรลา0ี่เ1ปbว)บัิมกเดิทา.ว7งญัจร5แบ็บผทาป%อิม1ส4บลาชณลออ9กราียอะากน±ก7ิณสอปซมคซบ:หานซ.ูิงรนา3ีร0ปสรอาบิุมนสิมอณา9.บศราวา3ุดลาศสรึกีบอบ1ห8ะpสณิชีเโัตพษีท2นpาูุสงาpฟทเวิษาา8ร่bสฉานp์นหแัตส9กจุล5ดกลคbา(ลั(%ตัาบี่ย4ตZเวเาะากาทวปวข%าe1ว2์์จรเร้่ารปราทaาช.จิกา9ิม7กปแrรงัื้อศงารมa0า8ิอัมบทร6รูรนมหlณล.ิeมาณ6±่ีากยป31สณn2าโ8ะว์ร์)ศป1ูงณo3ซท(วเสัดยุp.สนฉn2.6บเดุ4นิpัฉตรeลเาสรปเ)8pbล)ี่วยทศว-สื้อpี่์ยมดา่ม0pดซต(นbัพก้วัmตแpี1รัทุวใ3ยับีอปล.าbนอeท0ววละร2ร1ออยa2ิธดิีม์จโ.์/nา่ีสา24นีศ±อากาIหงmโ9ณห±นาอ-อาทูน1ซmน0pรากสค.S2สpห่าูนีรงย9ซDu49ัสยรตbา4ีnนส)ร์ุิวดว0วร.poิอ52วัต์เเสาาาpaลทะ.%าถั2ตfbฟี้รยช่าลลfุด4วiกงล์nนปปิบ์กเน์ับ±าi+ลสอรtรอทyาี้ยาิิมมอ72ลาอ6หงารห..าcก78ลทณรณ5o6าซก43ับ้ัง5lรสินเu2หสสรฉpp.ซูงรm5ุนมัตลpp-สวม%ีร1ั่ีุขวnดbbมดย์ปา5ลศ9โี ุส0น4ตั น0วค6เ(9ปไ1อ36์อชมอ3.1ะื4อรป7าอ้ื-เ่..ฟิมา.ก95ห819รทอหาลิน7%0าา%ณะุมาEท%รขาฟ±ทสธอ้เ-ุกสรฉปmอนุลกาชซ่วส3ลกรัขาานนรีน7ัตี่ยaิมหซทาอดิ.ี5วล9iินนาอ41ะl85ีโตเ์ณ:จด8ฟก2น.ลร8ี.แbpซล3เนจ02วยี้2ฉลิpาน0าaจม0%งะ1ลทกbพบcา0±ข7ี่ยอผกสีkบ1ออ้.ปกล3ก5pมุนาแ4รซก58ว2หา.นaิัขมนิ%าา่91.กา5ะcรอ%8าบรท4นศแkาณปแี ่ีส±หกึา2_มpมร(ุดขสษอาipิมววจ4@อูรงาาคbาี.1สงส5พ8หณอืyสนุุ27ดปแบาaหเ.ัขซลเรร0วฉphภทีริมะส่า4ล4pาา่oาจาุ%นี่ย.อbลพ7กณี2oัขาีโ)8ย0ับนปสหพ.%จโุ.c85ูงนรราบะ13สo5ปิรมเใ9.9ุดหส5m3นา±74เัต็น43ณขท..3ว,%5ไ0ณ่าดส์เ91%.กล3ะ้วูง7อับ้ีย9pท่าส(งาอแpออ่ีุดป2หาลmาาส8เรหหะาหทาิม0าราหา่สา.า1รแ2รรรกณา4แส7สมับัรบ%มนุสุนวสพpวูงัขขั ุน2pิพสษโ9พ3ดัขb94ุดบจบ.ยแ2.4เอ9าแทดพล.81ะ%กลีอ่ะาบ6ฟะเpกแอใ)%ชลpับมนกซื้แอาbวซอีรทอล1รนีาาชาด.อะาห4ลิวหนีทกอ9าาีโดาิดซ่ีนอตลรรีอpนิเแน์นกรแมอpมบวอซมด็ ก9bวี1จลีนว6ซ,ตพมิมว.ม9ีอนร9าบาา6าะวิ4วกกลก.จฟม%า9กก์นกพีลล4ปวววอบ์า%นป่าา่รา่ ทลอสอิรอมอ)อิาามาลาาร5หรกหาหณอพ2ณซา5าาง.ริษริน5เรล0เฉสสฉ.แจรง45ุนลุนลมวมา%%ี่ัขมักขี่ยยวา
(แผนภูมทิ ่ี 1)
ตารางท่ี 1 ปริมาณเฉลี่ย ปริมาณต่าสุดและสูงสุดของการปนเปอ้ื นสารพิษจากเชื้อรา ในอาหารสตั วเ์ ลย้ี ง
สาหรับสุนัขและแมว ชนิดเม็ด (ppb)
Dry pet food total Dry pet food for dog Dry pet food for cat แผนภูมิที่ 1 การปนเปื้อนสารพษิ จากเชอ้ื รา ในอาหารสัตว์เลี้ยง สาหรับสุนัขและแมว ชนิดเมด็ (%)

Min - Max (%) Mean ± SD Min - Max (%) Mean ± SD Min - Max (%) Mean ± SD Dry pet food
0.09 - 16.34 0.09 - 11.58 0.17 - 16.34
AF B1 (89) 2.24 ± 2.83 (83.33) 1.59 ± 1.87 (94.9) 2.83 ± 3.39 120

AF B2 0.05 - 7.82 1.02 ± 1.29 0.05 - 4.17 0.76 ± 0.87 0.06 - 7.82 1.21 ± 1.51 % 100
(54) 1.78 ± 1.6 (45.1) 1.89 ± 2.16 (63.27) 1.73 ± 1.35 80
AF G1 0.54 ± 0.38 0.52 ± 0.36 0.55 ± 0.39 60 Total
0.19 - 7.74 3.28 ± 4.07 0.22 - 7.74 2.29 ± 2.65 0.19 - 5.04 4.18 ± 4.87 40 Dog
AF G2 (17) 39.96 ± 48.83 (9.8) 32.87 ± 44.65 (24.49) 48.30 ± 52.54 20 Cat
AF 0
total 0.06 - 1.49 0.06 - 1.28 0.06 - 1.49 AF (B1) AF (B2) AF (G1) AF (G2) AF total DON ZEA
DON (14) (10.78) (17.35) Mycotoxin
0.1 - 13.7
0.1 - 23.48 (83.33) 0.17 - 23.48
(89) (94.9)
0.09 - 290.68
0.09 - 290.68 (58.82) 0.44 - 280.27
(55.5) (52.04)
0.35 - 197.39 0.35 - 91.68 0.45 - 197.39
ZEA (94.5) 24.01 ± 30.87 (92.16) 14.83 ± 17.34 (96.94) 33.10 ± 37.95

กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ กรมปศสุ ตั ว์

106 AnnualแRผeนpภoูมrิทt ี่ 260ก2า0รปนเป้ือนสารพิษจากเชื้อรา ในอาหารสัตว์เลี้ยง สาหรับสุนัขและแมว ชนิดเม็ด ที่นาเข้าจาก
.
ต่างประเทศ (%)

ดตีอารอากงซทีนี่ ิว2าลป์นริอมลาณแเลฉะลซ่ียีราปลรีโิมนานณใตน่าอIสาmุดหแาลรpะสสัตoูงวส์เrลุด้ียtขงอdสงกาrหารรyปับนสpุนเปัขeื้อแนลtอะะแfฟมoวลาoชทนอdิดกเซมิน็ดบแี1บ่งอตะาฟมลแาหทลอ่งกทซี่มินารขวอมง

1อ2า0หารสตั ว์ (ppb)

100 จานวน AF B1 AF total Min - Max Don Zea
80 ตวั อยา่ ง Min - Max Min - Max (%) Min - Max
(%) Mean±SD (%) Mean±SD Mean±SD (%) Mean±SD

Dog 60 102 0.09 - 11.58 1.59±1.87 0.1 - 13.7 2.29±2.65 0.09 - 290.68 32.87±44.65 0.35 - 91.68 14.83±17.34Im total
(83.33) (83.33) (52.82) (92.16)
%
-Domes4tic0 85 0.09 - 11.58 1.64±1.9 0.1 - 13.7 2.54±2.68 0.09 - 290.68 33.74±46.94 0.35 - 91.68 15.59±17.83Im dog
% (95.29) (95.29) (58.82) (91.76)
0.2 - 1.08 0.2 - 1.08 7.15 - 114.37 0.6 - 42.88 11.15±14.66Im cat
%-Import20 17(23.53) 0.46±0.42 (23.53) 0.46±0.42 (58.82) 28.47±32.44 (94.12)

%Cat 0980.17 - 16.342.83±3.390.17 - 23.48MA4y4.1.Fc28o6±(±Gt44o.8.29x7)in00..4444((A55--22F..22078845t00))o..22t77al 48.30±52.54 0.45 - 197.39 33.10±37.95
-Domestic AF (B01.1)7(9-4.196).3A4 F (B2) A0F.1(7(9G-41.293)).48 DON 1.14(9-6.19947Z).E39A 35.17±38.55
91 2.88±3.4
(100) (100) 50.08±53.66 (96.7)

-Import 7 0.24 - 0.25 0.25±0.01 0.25 - 0.89 0.57±0.45 12.24 - 28.13 19.95±7.96 0.45 - 36.11 7.14±12.9
(28.57) (28.57) (42.86) (100)
แภาผยนใภนปูมริทะี่ เ4ทศกาจท(%รปาีน่) นกาเปปเ้ือขนร้าสะาอแจรเาผพาทหิษนกDศาจภตารoทกูมส่าmเชิทัต่ีมงื้อว่ีeปรีอ2์าs(ชรา%tใกนiนะกcาอ)เริดาาdทหปศขrานศรyเอสเยัปตpงสว็นือ้eส์เอลนtา้ียดคสfงรoคาวสพรoาลาหพิษdมร้อิษับจชงสจาุนก้ืานัขกกับแสเเลขชชูงะื้อแ้อ้ือมรซมวราึ่งชูลาใสนทนทิดหอเ่ีพ่วีมาภ็ด่าบหทดาาป่ีผพรีอลนสิตอยตั เกุโวปร์เซ้ือลปีนี้ยนแตกง่าผิวใงนาปาสนภรหลาูมะอหเิท์นนทา่ีรศ6อดับห(ก%ลสสาา)รุนแราปัขนลสรเปพะชัตื้อนซนิวษิสดีร์เาจลเรามพาี้ยล็ดิษกงจีโแาเนสกชบIเานmช่ง้ือื้อหตรpรเาารปoามใับนrทแ็นอtสหาั้งสหdุนลาาrร2่งัขyสรทัตแพี่มชpว์เลาeลิษนี้ขยะtงทิดอแfสงoี่พามเหoบปรวdับไ็นสดุนปัข้ใแชนรลนะิมธแิดมัญาวเณพชมนท็ดืชิดเี่ม็ด ที่นาเข้าจาก
สแตันวะส์นาาหในรับอมาหนาุษรยส์บัตรวิโ์แภลคะว(ัตEUถุด, ิบ20อ0า6หD)าใrรนyสขัตpณวe์ะเtทนอ่ี่ือfoะงฟจoาลdกามทfีoโออกrกซ11dา208นิ 000สoบนgี1้อยเปม็นาขก้อทกี่จาะหเกนิดดกทา่ีมรีผตลกบคัง้าคงับในใชผ้ตลาิตมภกัณฎฑห์มจาากย
120
100

80
60 ในหลายประเ1ท20ศ เน่ืองจากเป็นสารพิษจากเช้ือDoรmาtoทtalี่สามารถต6ก0 ค้างไปถึงผลิตภัณฑ์จากปศุสัตว์สาหรับมนุษย์
40 AพบแF (Bลรบ1)ิโะภ1จคAตFี2ไ(Bวัด2ออ)้ นายหA่าอF1งาก(0864Gร10000จป)แารMมกิมAyFวcนาo(Gtทณี้oเ2xป)ี่นin็น0าAทเ.F6ขtoี่น5t้าa่าlจpสาpังกDเbOตกN่าตงวป่าZรอEAะาเหทาศรสDDตooุนmmรdcัขวaotgทจไี่นมา่พเขบ้าอจะาฟ24ก000 ตล่าาAงทFป(Bอ1ร)กะซเAิทนF (จศB2ี1)ตรแวAลFจ(Gะไ1จม) ี2่พMAyบสFcDTo(oอoGt่วot2mxaะน)inlฟddอooAละgFgาtฟotทaลl อากทDซอOินNกบซี2ินZบจEAีี12 Im total
20 Im dog
Im cat
0

อาหารสัตว์เล้ียงท่ีผลิตภายในประเทศ 176 ตัวอย่าง (อาหารสุนัข 85 ตัวอย่าง อาหารแมว ชนิดของสารพิษจากเชื้อราท่ีพบปนImเปื้อdนoในgอาหารสัตว์เล้ียงสาหรับสุนัขและแมว ชนิดเม็ด
91 ตัวอย่าง) พบการปนเปื้อนสารพิษจา2ก0เชื้อราทุกชนิด สารพิษที่ตรวจพบมากที่สุดคือ อะฟลาทอกซินบี1 ทนี่ าเข้าจากตา่ งประเทศ สอดคล้องกับขอ้ มูลท่ีว่าดีออกซีนิวาล์นอลและซรี าลีโนน เปน็ สารพิษที่พบได้ในธัญพืช
สรปุ และข้อเสนอแนะปพ97รบิ.มใ7นา3ณอ%าอหะพาฟบรลแใานมทอวอา1กห0ซา0ินร%สบุนี1ปัขเรกิม9ิน5ากณ.2วเ9่าฉ%ขล้อ่ียกป2าร0ห.ิม8นา8ณด±ขเฉอ3Aลง.4สี่ยFหp(1ภpB.6าb1พ4)ปย±รุโิรม1ปา.ณ9Aทสpี่กFูงpาส(bหBุดนปเ2ทดร)่าไิมวกา้ ับณ101สA6ูงpFส.p3ุดb(4Gเทจp1่าาp)นกbับวตนั1ว5อ1A.ย5ตF่าั8วง(อทpGยี่พp่า2บbง)
จากประเทศท่ีมีอากาศเย็น ความชื้นสูง ซ่ึงสหภาพยุโรปกาหนดสารพิษจากเช้ือราท้ัง 2 ชนิด เป็นปริมาณที่
AFแสตันtวะoส์นtาาaหใlนรับอมาหนาุษรDยสบ์OัตรวNิโ์แภลคะว(ัตEUถุด, ิบ2Z0อE0าA6ห)าใรนสขัตณว์ะเทนอ่ีื่อะงฟจาลกามทีโออกกซาินสบนี1้อยเปม็นาขก้อทก่ีจาะหเกนิดดกทา่ีมรีผตลกบคัง้าคงับในใชผ้ตลาิตมภกัณฎฑห์มจาากย
ปริมาณเฉลี่ย 12.27 ± 2.43 ppb เป็นอาหารสุนัข 1 ตัวอย่าง ปริมาณ 11.58 ppb อาหารแมวM4yตcัวoอtยo่าxงin ในหลายประเทศ เนื่องจากเป็นสารพิษจากเชื้อราที่สามารถตกค้างไปถึงผลิตภัณฑ์จากปศุสัตว์สาหรับมนุษย์

การปนเปื้อนสารพิษจากเชื้อรา อะฟลาทอกซินรวม บี1 บี2 จี1 จี2 ดีออกซีนิวาล์นอลและปริมาณ 10.03, 11.06, 12.34 และ 16.34 ppb ซึ่งต้องเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด พร้อมทั้งหามาตรการในการ บริโภคได้ นอกจากน้ีเป็นที่น่าสังเกตว่าอาหารสุนัขท่ีนาเข้าจากต่างประเทศตรวจไม่พบอะฟลาทอกซินบี2 จี1
ปค3ปป1pเสก(ปเอ1Eกช239หันาวpรรรรUื้ิอดก8.าะิ7มิิมมbตภ7รค,ม.ับเ.าาราา643าทว2ปณสาณณดพ4ใ9าศ0ยา±นรูแ,ยสมทส1คิตมpวล1โุูงเู6ง4ี่ไัญอ่รัตปาpสโ3มส)6ปรสณถุดb0น็แุ่เด.งแตั9กุด.เลพง(สท1ตทมว4Eิินบาะิษู3ง่ีแ่อไ์ีา่ตUซอ2สเใคปบเนมอขสด,pทกสซดนยนัรวน,ผ้าอีขุ1้ดpบััีีรระาีา่ั้.ง่าอะตอรรห2ผู้้อแ5ื่อเเราb5งื่นยอ0ปฉอทาลมกาน39ฟลพไิิมโ่าวา1รยีริตป.า่1กางีโะ%ิษง1งลภส6กานบหรอก.รนด์ลทาซแ,6จคัต)็ดจนิพมัานบังาีตีโ8ี่1พะนาวคณีหคานตาดขลลก6ุนณ์าิบวณ2pวารรั้ัอนตทนเ9แเทใรปรา8ชpวกทต8ทส9(ทงา.แี่ตสหะนสฐส8เตนจล0ื้อbสรมภลตูรฝง25่าวรอ9ัตีผ่ี่นพ์ิคม.รหนกสววศาาะ้กา2าอว.านวปาบจลฎุ่ดแภเราไาอ17สรกใ์เาทตนวัรณตรพะไลลเจหาุหนเิตใมลื้อาท96นี่ตพpรว้ีัยวะพบซทขซามหพัาขต4รพงต่ราถังภ%pงีรอรย่าอังิเแ.ม้ากวผ1กมทิขร3นbญแายยะุโบเาิาลกจษ9ุับดานจย2นลรวมฟ่ีลพา7ะรรยปอปรมอ%ีโ่ื่ตจอปอวา2่ิา2ล.ปนแินบจวบร3ก8งณใบุนพิ9ตากรมงส9มยนงิขนมจใ9จนพลท0แ3นา6บาวถขวาเตาาเอู่ใี1แภอ.บปอp.หกน้อปกอก6ึงกลมณ.7อจนก่าใกp้ม้ื3ินอิ85นอาอรน%รานาาัระณแขซbพหัีบงแนะช5อาด้ีใแเ3อp1เิะอนงนผกหฟหาปอซา.ชปนท่าบขว0pกแ6%รงบนแหลเีภารฑลผขหรั้ง0รbสดท8ง้าหาง1ีาก้ืาผทาอาาิมหะาลัีต่ขอะละแอทา%รัายจpอ์รปาศมหนรแ้ัวงอรอีรโ0ตลรสจรนอสณเpานดา์เเงงสใกพ่ตะทอภหกุนลสbฝ.รา่วสลพเดเานนนกุซน0ซาเฉซปส้ียาั้ขากบนศมู่นอีรจะบััีขนรตลรนิงั็ตนอ9ีะอตเข่ือา9ดาแกาะแน่ยีิพิทบวทใอมยลเส่นงา1าวม9วลนื่อาออีา1ราวัเภีงโก3–.่ีังบวขวหงะาลป7งนตห่ีส1อปัตร52์ากเนเพงจแ์์กป6น็นนกอารป5.าทาาล.ศอ5)1ามิ%ดร79สกอดวสเ2ในร7ห็นรรเก7ซวิษนวแกึ่งป.ลค้ียอ4ป6งส7ลาป์โะทสตอตpมหขปา±ลทนเษตีน5ารา%.รัอจวา้ว็ปนเงราุ้อปน่ีpร1ตเ%นสิร่มวี่อ3อบทกปภทิมาตงพิวรทาุโาหก82าัยbนขย่ี้ืออก็ามอื้รพอกิษวนศณปก.ป่ัางรณาัาันบาก5วข%ทาจดทาเาางรยะั5ยทอป(ผนกาเรพิพโปัรลนิม่ีมหุเี่ฉผ19เ5ทปะรลี่ไ็ตอ็นกิมน่ภpบาเีอตลชหฟ8ี่ปกรไ7ใร0าล์นาินสดยณpเทสันไี่ยมาิมจวา.ลขรานมร้ืbคอป.ิ8ตรต่ไเรจ1นเาโุณ้า้ราออ51ตัฉต่ดเวกสรศ2ิณมวเพทพกปภร5รลอ้ฝปอ็ิา9นดัโจว%ุนิลยทอนิดบษ.รวี่ยายทพ้าย5ีปาอาก1มิ%กอาพทดมรคตู่ใ9ัขณด่ีพร์่เาา1ย5าซปะนัมงี่ค่ีปั้่ปาอง่ืยเนรหล2โ0ณบ±วนินมะทรบ)ใ่าสงรสทแร.จ.ังด่ยาีะคั้ล9นบน0ใสระี่ตัแี้ิยะ1มใสามสสกยย6า็ด8ี่งพูงเีจ1ตวนส7นัาปงิยทลมใาวส,ะึ่่์งวนรมวงม.รีะ±แปะบใ้ณศเุด8สย1่นพกมอราพคนนาตจนนลวสค3า1ืเับงก5สีทยเะิเษนหะาาอบสร6ย็ู่คีมในมพฉข3ดรpงวณัก่าขตลจเอย.่เวห้าห.0ปกันละกวpางั6าทอาีาาู่ใอใแวาณนล0ั่ีบ็1ัหนบกนธbญกยยวจ6่าางม,หสศอเุ์จต้ต0ใราส์เฉอ่ หแกคีิะท2รพลสรกานยลซญพัวุบทรนฐี้ยธตตู่ใบะีานพน่าอัขาาวัิสี่ภงสอ2ปอใเใพคแสซบเ่านิอวนรนนิมยษชทอัีระลา่.ตนบรระื่าอ5ุนงื่อคาปมาาาฟิิมะโู่ใ่ะววยจสงี่%เหผงลุณภ1ารลกนสท์ลาแคพจงสัรขจดตีโา่ะาฟคณภาลาาลุตน์ณานี2ชรัเนแงาทใกัพดย่ีกาทแ0วัระัสนงิฐมตนหภลต่วพออออควศาเาทห.ตแป่นงเไลากิภาใแยชนวัง3ตษรไาลามนรพทรหซท่ีานบลา่พทตถา5้ือร่าิะเ้ัมผมนงกิขนทะา0ยัาบิกษุดจาง่ ตีลยามรรยเรอมัีจ่ปปบิแนิ.พจบ–เณบุยนเแิตกอง6ขาราสลรกปใาขข่มิมชมอะี1แอภอ้มิมมอนกาทสิ่วง้โอ2ากรวาก้าา็นัณุแนาร–อาดแกเนมงทกหหจวช่ีปขณน0ตจปุกกรนลภฑขอซเา่ีนื้าอาัะข่อพานะ2าิดอาัยร์ปร้ึหนรชแจรา0รานสpัินเงขชตกส0รวสลตเะ.ดาใบแปนใหาสส6ขั่ื้อpะดันตอัีะอตขหตจื้อดา5เนแท้าเไสาลรกวpสออารbทวภนจขบพ่ตาี่มปทัตร์เาpรพง์ก้เทฐิลาสลดpอริรดะ่กวสงนศpงกสซ่ิแษกบี้ีาย(าอ1แง์ทตาหาbbเาีปพน8เผตรจะแปงนุขาปตร่ิด่ีอบมภิพมวชท่าข9าห0ง่นื้รรอกกราัขกิาลกษแ(งเมขิาษาาะอ5น%าพิโะ7ัลนป็้ดกอเนันรไทสภจตเกชหใ์นใดยมวรเท.สเ0ขนั าน้ืคอป2ินน)ทโุกผี่ะ้่ทอิอาหัตชดอาศก.รรอ็นสเวลยด5ว9ตงทงลปอเทอาศี่สาชกาขนชรอ่์้เาออปสมั้กง่ื9นห%ลศ่โวิตะะื้งรุอาแดดยรหีคร้ี้นลอยามโัหยิจ%นดื่ารตฟนภุปนตังิยมใวารงดีปะาา่นกมราตแคกนสิาดสะลาปรหเยรส)็ยีมยมวใขรลอควทณัตสือยะงัาจาแวาาหณละอระัเตดชออวัตตมือหสาเไจตตขใทฟามา์เฉิวหมมีคิะทาารพลซรนก่นวอ้ยญตรว่อ์เลพ่พัวบอทใฐลี้ยธหหต5าบ็เดาีรานปา์สาาบี้ยิสสี่ภู่หงสย่ตาใกานอณทม2่นาาตาะปนงุนงอาาระนสเดอซทักมตสทรร.ลวั้อใพสัปรขะดจฟะาทร8กันีผ่ราัพดแยี่นิฟแสสังมหีหโขลสชซเกวลหตึ2งนงเวนลร่ีิพษลนะาาทุุรนนบทินิตทาระั้อะน้กั่ต์ทาเั%บกเวจฎะจียมจรั่จีนบเบศแััขขที1ยลกปอสาวามชะภงมวงสิ่งอเาพากกุกนมหกนม้ีวขยุทรสนก็นซปเ์ทไัข่อทาิดร้ึนชจบซับินขชรตมดใแสงหั้ืดอศิหีนส1ะนกแ่ี ลรไขสาบทรเท้เจ้ฐิลดาระ่งทมกบภคิ่ีา1งซาี1าหาอพผเะแดิศี2ยมชขี่นจทิลษแเมู่่คเอไาแกีร็้ดกอนงาสทจใมวนักสลาินกิหชพดา่ีี1อจา้ยาัสกวบตะชกาขน้ออหิ ่วานจรลจหม้นลอาายิจด่ืามนนาี2ดี2กหนิดสะหยนใีหโเทก่ันุโากีหสอัเตดชตาปดูนมาแหรร่ว่วยญต่รว่อาาวีใอใ็ดานน์สู่หยตใา็ปั่นตอนบปลจยรนด่ัอมตารัว้ใปจรกรหขสชะกวึงวระซอ้ั่์ฟตเกเวฎะจเีนลปภงวงเาพหล้ียิทวส็น์ทไทรบามดางหศสก่ีไขทลท้ามภคิ่งซาหออ์ยนี่จทู่่คเากีรงากกสอาพี่อจ้าาักบซหิานลลมาายมดิหนนแีหโเก่ันุโีกปูนแรบรล่าาวใา็ปันนบลจยรี2ะ่าร
ดรกัีดไีจทีเยอ,ส2โ0ด2ย0ว)ัตใถนุดิบคท่ีพุณบสภาราพิษพจแากลเช้ือะรเาพมากมิ่ ทโ่ีสอุดคกือาข้าสวโใพนดปก่นา(กรอแงคขวบง่ คขุมอนั าหขาอรแงละอยาาสหัตวา์, 2ร0ส19ตั ; ว์เลี้ยงที่ผลติ จากประเทศไทย

การประเมินคณุ ภาพผลิตภัณฑป์ ระเภทอาหารสัตวเ์ ลยี้ ง
ส�ำหรับสนุ ัขและแมว ชนดิ เม็ด

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจ�ำปี 2563 107

การศกึ ษากกกาารราศศรึกกึ ษษปาากกนาารรเปปปนนเเื้อปปื้้ืออนนนโโโลลลหหะะหหหะนนหักักใในนนปปกั ลลาาใปปนนน่่ ปลาป่น

พรรษมน จิรชั ชยั วฒั นก์ ลุ 1 ณัฐพร ไชยานวุ งศ1์ พพรรรรษษมมนน จจิริรชัชั ชชยัยั ววฒฒัั นน์์กกุลลุ 1 ณณัฐัฐพพรร ไไชชยยาานนววุุ งงศศ์์ 1
1 1

จอจาาานนหววารนนส22ตั 00ว00์นาตตเัววัขออ้าววยยััศตต่า่างงูนถถุุยปปโโดด์รรรยยวะะแแบสสบบรงงว่ง่งคคเเม์์ขขปปแออ็น็นลงงปปะกกลลจาาาาารรจจหศศาานึึกกกก่าออษษย่่าาาาวววคคัตไไรรททถ้ั้ังงยยุดบบนนิบ11ทที้้ีคคอ44คคืืออา66ดัดั หกกยยตตาาา่ออ่ััววรรรออสสสยยัตาา่่าาวรรงง์ ววแแสจจลลถปปะะานนรรนิิมม่่าาทนนาาี่ผณณนนล้้าาิตโโออลลอื่่ืนนหหาหะะ55หหา44รนนตตสัักกััววัตททออว่ี่ีปปยย์ ่่าาแนนงงลเเปปะจจด้ืื้ออาา่ากกนนนสสใใตนนถถราาปปวนนลลจททาาสี่ี่เเปปอกก่่นนบ็็บบ
ปอhอhอาooาาลหหหuuาปาssาารeeรรน่ สสสัตตmmััตตวรววee์นว์์ ttจเเาhhพพพเooขื่่ืออบdd้าตตแรรศคbbววูนดaaจจยเssววมee์ริิเเียวddคคมบรรooราาตวnะnะะมหหกแAA์์หห่ัวลOOาาแะปปAAลจCCรระาิิมมหป99าานรณณ88อ่า44คคทย..22ววว77ราาัต้((อมมถ22ยเเุ00ดขขล11ิบ้้มมะ66อขข))9า//้้นนII9หCCขข,าPPออ9ร--งง0สOOแแ,ัตEEคค1วSSดด0์ สเเผผ0มมถลลีีแยยากกลมมนาาะรรทตตตตี่ผ7ะะรร9ลกกวว.ิต่ั่ัวว5จจอปปตสสารราาาหิิมมมรราาาหหลรณณานนสดโโููัตลลแแับวหหลล์ จะะะะแาหหปปลแนนะรรนัักกออดกทท่าททเนี่่ีปปปดดตนน็น้้ววรเเอยยปปว่าจวว้ืื้ออวิิสธธนนไีีอทใใIIนนบยnn
คค2ปรรอ้อ้.ววล7ยยาาา0มมลลปเเะะ่นแขขล้มม้99ต99ะขขร..้นน้ ว330แแจ22.0คคพ,,8ดด99บเเ11แมม±..ค77ยีียด88มม0,,เ.มตต011ียะะ400กกม00่วััว่มตแแิลสสะลลลาากะะรริกั่วหห88รแัม22นน..ลตูู 88แแะ่อ88ลลปกะะนนริโปปลอา่่ารรนนกทออรนนททัมรา้้า้อออขขเยื่นน่ืมออล่ืองงรระพปป้อ้อิจ9ลลยยา9าาลลรป,ปะะณ9่่นน990าทท88,ตั้้ังง..1า11หห0ม55มม0ข,,ดด้อ88แออก55ลยย..าะ11ูู่่ททห99ี่่ี 7น11,,9ด..1100.ข50066อ00ต±±งาแแสม00ลลห..ละะภ44า77า77ด,,พ00ับ11ย..33..ุโจ7777รา11ปแ±±คคแน่่าาลก11เเะฉฉเ..ป1ส1ลล11า็น่ี่ียยธ,,อปปา77่ารรร..ว00ิิมมณไ00าาทรณณั±±ฐย
1รสจอป2จรสปออ้อ้.าื่าื่นนหหรรก7ยยกกะะภภิโ0รรลลลนนชชาา้้ออกะะาา่่าาพพแยยชชรนนล11ยยลลมันนนน11ะุุโโะะจจรร้้..าาแ660ีีนนปปออ55ล44...ื่่ืนน0ะ55พพแแนน8จไไ66ตตบบมมะา่า่ต---่่พพววนน่่ตพพ±ัวสวชตต่่าาบบอ้นนบบอนัถ่อืะะงววา้้า0แแยตตากกรออ่่าาเป.คคน่าััวว0ั่ั่ววดะืน่ื่นรดงดออท4รรบอื ประรเเ้้ออยยเ่ีนรุรรมม้้ออเกลย่ย่าาม้อภ้อาีียยยย็บาปยงงลลยยิลทมมลลปททตลีทลละะละะ่นัว่ีี่ชะสสะะรรี่ผิก11อเนูู้ท้อองงล00รอ5500ยกกยยดิัม่ีส..ิตีย55..่าวว55ลลุ่มตสสดงขแ่่าา66ะะ่อสสเููงงอตอคคลกกกููกงงาา่แแง33่่ะาา็บกกหววิโงอลล..มมเลม55ๆวว่่าากาาะะาาก่่าามมาร็บหปปตตดมมใรสาาสสตารรหรรังัมาาตตตัููงงรอัวอตฐฐ้ตตแกกรรวสอททเาา่อบรร์ฐฐววมัตยนนไฐฐ่่าาาา่ง่ืวอไไป่าาามมนมนมม์งพสสนนนาาาพ่่พขขอิาาจี้ตตาออบบรร1ารรหโโงงหหตตรดดฐฐสสาตณวัวันนยยาาราาัวออนนููเเาสธธอปปยยไไตตัาามมยโโา่า่็็นนารรวดด่่พพงง่ามปปณณ์ททยยงบบขลลเเี่มี่มรรนตตปป้อาาััฐฐีผีผั้ัจาจกวว็็นนปปลลหออาาาปปตตรรกกหนยยลละะรรออ่่นาาักววาชาช่่าางงดไจจจจาาววททมขาาสสชชไไี่่ี่นมมกกอููททงงนนีี้ผผอกกอองยยจจสลลววย่่าาีีนน่า่าววรรหกตตมม้้ออไไวภรรโโททาายยดด่าววาตยตยลลคยยจจพรระะรเเสสรรยฐฐปป่ึงููง้ง้ออุโาา00ก็็นนกกรยยนน..ิโป66ปปววลลล88่่าาแลละะกมมลาาใรใ22าาจจะนนัม..ตตสาา77ขขรรกกแา44ณณฐฐธออตะะนนาาา่่า่าไททนนรม่่าาววณนนี่ี่ปป่ขขเไไกททนนออลลรินยยัฐงง้้าาาา

- ลายมือช่ือ พนักงานเจ้าหน้าท่ีผู้เก็บตัวอย่างอาหารสัตว์ และลายมือชื่อเจ้าของผู้รับ
ใบอนุญาต ผู้แทนหรอื ผ้ดู าเนินกิจการ

จากน้ันส่งตัวอย่างปลาป่น ที่ห้องปฏิบัติการสานักตรวจสอบคุณภาพสินค้าปศุสัตว์ จังหวัด
ปทุมธานี เพ่อื ตรวจวิเคราะห์โลหะหนัก โดยใช้วิธี In house method based on AOAC 984.27(2016)/ICP-
OES ทดสอบประสิทธิภาพวิธีวิเคราะห์มีค่า LOQ; Limit of quantitation ของแคดเมียม ตะก่ัว และปรอท
0.2, 0.5 และ 0.05 ppm ตามลาดับ

ผลการศึกษาและวจิ ารณ์

การตรวจวิเคราะห์หาปริมาณโลหะหนัก (แคดเมียม ตะกั่ว สารหนู และปรอท) ปนเปื้อน
ในวัตถุดิบอาหารสัตว์ชนิดปลาป่น ที่สุ่มเก็บจากสถานท่ีเก็บอาหารสัตว์นาเข้า ศูนย์รวบรวมและจาหน่าย
วัตถุดิบอาหารสัตว์ สถานที่ผลิตอาหารสัตว์ และด่านตรวจสอบอาหารสัตว์ กรมปศุสัตว์ พบการปนเป้ือน
ปย0แปตค1คเเ1**ลล.ัคะงผผรรกก0าาขขอกิะมดู้รรู้สส8ออททชบับัั่วยาเาางงมณาะะู่ผผใคค±คครียชนเเดิดิววญญัั้เอบบมนฉบบช0ชชยีียยลจ.่ออวคครล::0นนนี่ียบบ้งอุุมมะโโ4ววลลทยบบออ7(ชิชิ 9หหตี่ลpไาาทท.าา00มาะะหหะpกกคค0ร่หหเาาmปาาววกา9รรนนรราารงิ9±นแแมมักักิมท66ปลลกปาี่33ปปโโระะ21วณรทท((ิมยย.ลล่)า22ิม7เรราาาาาม))ฉ0าศศ--ณสสปป00าลณััพพััตตนน่่สต33ียpเททวว22ูงฉรp์์1์//์ส22ฐลศศmโโ.ุด--าี่7ททยููนน00เน1รรยยท44ป(สสmปรร์์11่าร±าาาากลิมeรรชชับาา1aกก++ณป.nาา1066่นรรส1.66กก5ูงแ±22สรรpลp--มมุดp11ะSpปปเm55ผDทmศศ99ล)่าสสุุ00ปิกต144ััตต(รับ3.ตภ000ววิมาัณ66์์61ารปป--ณ9าฑ99ทท±.งส9์จุุมมEEท8ูงาธธ--่ีส0mmกาา1ุ.ดpนน)4สaaเpีี7ทัตทii11llm::้ังว่า22นbbpก์น00ี้ปับpaa้00าแccmร00ล1kkิขมะpp0อาป.aaณป7งรccส4ริมเkkฉอหา__pลทณiiภ@@p่ียราสmข้อyyพูงaaอยสยhhงล,ุดุโโooะลสเรooทหาป7..่ารcc9ะแกหoo.หล5ับนmmนะปู ักสร3ร้ทอา.ิม5ยธ่ีตา1ลารณระวpเณจpฉ1พลm0รบั่ีย0ฐ,

3

ตารางที่ 1 ปริมาณเฉล่ีย ปรมิ าณตา่ สุดและสงู สดุ ของการปนเปื้อนแคดเมยี ม ตะกัว่ สารหนู และปรอท

ในวตั ถดุ ิบอาหารสตั ว์ ชนดิ ปลาป่น

แคดเมียม ตะก่วั สารหนู ปรอท
มก./กก. มก./กก. มก./กก. มก./กก.

แหลง่ จานวน ตา่ สุด-สงู สุด Mean±SD ต่าสุด-สูงสุด Mean±SD ต่าสดุ - สงู สดุ Mean±SD ต่าสุด-สงู สุด Mean±SD
วตั ถดุ บิ ตวั อยา่ ง (รอ้ ยละทพ่ี บ) (ร้อยละท่ีพบ) (ร้อยละทพี่ บ) (รอ้ ยละทพ่ี บ)

ปลาปน่ 200 0.26 - 3.51 1.06±0.47 0.51 - 10.74 1.71±1.11 0.04 - 19.98 7±2.7 0.03 - 0.5 0.08±0.04
ทงั้ หมด (99) (90) (100) (79.5)

อ่าวไทย 146 0.35 - 3.51 1.04±0.49 0.51 - 10.74 1.7±1.19 0.35 - 19.98 7.06±2.92 0.05 - 0.5 0.09±0.05
(99.32) (91.78) (100) (82.88)

นา่ นน้า 54 0.26 - 2.34 1.1±0.43 0.53 - 4.78 1.75±0.84 0.04 - 12.25 6.86±2.01 0.03 - 0.11 0.06±0.01
อืน่ (98.15) (85.19) (100) (70.37)
≤2 ≤ 10 ≤ 25 ≤ 0.5
ข้อกาหนดสหภาพ
ยุโรป

ข้อกาหนดสาธารณรัฐ ≤2 ≤ 10 ≤ 10 ≤ 0.5
ประชาชนจีน

5

กองควบคมุ อาหารและยาสัตว์ กรมปศสุ ตั ว์

เหมือนกัน ปริมาณเฉลี่ยของแคดเมียมและตะกั่วจากอ่าวไทย ต่ากว่าปริมาณเฉล่ียของปลาป่นจากน่านน้าอื่น
ในขณะท่ีปริมาณเฉลี่ยของสารหนูและปรอทจากอ่าวไทย สูงกว่าปริมาณเฉลี่ยของปลาป่นจากน่านน้าอื่น ทั้งน้ี

108 Annuaคปl วรRะาeมชpาเขoช้มนrtขจ้นีน2เ0ฉ2ลี่ย0ของโลหะหนักท่ีตรวจพบยังอยู่ในช่วงท่ีไม่เกินมาตรฐานของสหภาพยุโรป และสาธารณรัฐ

ตารางท่ี 2 จานวนตัวอย่างแบ่งตามชว่ งปรมิ าณการปนเป้ือนแคดเมยี มในวตั ถุดิบอาหารสตั ว์ชนิดปลาปน่

จานวนตัวอย่าง แคดเมยี ม (ร้อยละ) > 0.5 - ≤ 1 >1-≤2 >2
ไม่พบ 0.06 - ≤ 0.5 มก./กก. มก./กก. มก./กก.
ปลาปน่ ทง้ั หมด 200 94 (47) 82 (41) 7 (3.5)
อ่าวไทย 146 มก./กก. 71 (48.63) 57 (39.04) 4 (2.74)
นา่ นนา้ อน่ื 54 2 (1) 15 (7.5) 23 (42.59) 25 (46.3) 3 (5.56)
1 (0.68) 13 (8.9)
1 (1.85) 2 (3.7)

แผนภูมทิ ี่ 1 ร้อยละของตัวอยา่ ง แบ่งตามชว่ งปรมิ าณการปนเปื้อนแคดเมยี ม ในวตั ถดุ บิ อาหารสตั ว์ชนิดปลาปน่

้รอยละ ร้อยละ แคดเมียม

60

50

40

30 %ปลาปน่ ทั้งหมด
20 %อา่ วไทย
10 %นา่ นน้าอืน่

0
ไมพ่ บ 0.06 - ≤ 0.5 > 0.5 - ≤ 1 > 1 - ≤ 2 > 2

มาตรฐานจานวนน้อยกว่าปลาจากน่านน้าอม่ืนกแ./ตก่มกีป. ริมาณเฉลี่ยที่เกิน สูงกว่าค่ามาตรฐานถึง ร้อยละ 41.75
ในขณะท่นี า่ นน้าอืน่ สูงกว่าค่ามาตรฐาน ร้อยละ 10.65

ตารางท่ี 3 จานจวานกตตวั าอรยาา่ งงทแี่ บ2ง่ แตลามะชแ่วผงนปภริมู าิทณ่ี ก1ารปลนาเป่ื้อนน2ต0ะ0กั่วตัวใอนยว่าตั งถดุติบรวอจาไหมา่พรสบตักวา์รชปนนดิ เปลื้อานปแน่ คดเมียม
2ชมว2ปัต.่วาร7ตงถปิม4ตแรุดาล)>นัวหฐณิบาออาา่ลปป0า่นนย่ง(2.่นรวอ5ว่ขนา.ิมไท0่าัตงอ้าท-าว9ัง้ถองย(ณหไ,≤สรุดื่นท2ม้อหบิ ย22.ดยภ2.ล4ม11า2ะพ4ิลแ,6ลย1ล2ิกุโจ)ะตร.รา5ัวปัม2น2อตแ.ตว,3ยรล่อ21น24่าว5ะ40กต.งจ48สม06ิโัวพ9นลาลิอบธก่าลยแานปริก่าลรัมนรงระณมัิม้า1ร3ตอา7ัฐ.ณ่ื่อน56ปก1แ355รตโิ ไค8ละ4ม((มัว53ดชกอิลพ่(ต..เ4าร45ยลตมบัวชัม)62่าิกะียอน))งกรจมยจัม่ัวะ(่าีรน≤เตง(้อห)ร่อ317ย0็น้อ50พก49มล.3ไย.ต5ิโ3บกดะล((ลัว(22ว.้วม-2ะก/อ865่า่ากิ)6ลรย≤8ปเ..ก97.ัมปล่า)5ล.131งิก็น)า))แรปจป(รัลมาลน่้อะตกาจย39่อนป>า>1ล97มก่าก่น3ะน1กิโ2อ((จ6ล66.น3่า/า-มก78(ก.ว้าก65≤ิล..รไอก58อ8)ัทมลื่น.12่5า)เิกย))มว1รต3ไ่ือ5ัมทรพตวตยต>ิัจวจ่อัวอ2าม4พกอ5รยก2บิโ(ยณ่า1.ล-ต0/แ่า(ง.ก1าก≤3ัวงคแ)ร(กอ7ดร(1ัยม.)ยร้อเ0กม้่อายซตงียยล่ึงามลเ(ะมกร1มเะ1้กอแิน5>ก(ินหย7(.0ก.500/1ล.ค.ลวก566.05ะ่า่่างก))8).)

6

แผนภูมิที่ 2 รอ้ ยละของตวั อย่าง แบ่งตามชว่ งปรมิ าณการปนเป้ือนตะกัว่ ในวตั ถดุ ิบอาหารสตั ว์ชนดิ ปลาปน่

ตะกว่ั %ปลาป่นทง้ั หมด
%อ่าวไทย
80 %นา่ นนา้ อืน่

60

40

20

0
ไมพ่ บ 0.3 - ≤ 1 > 1 - ≤ 5 > 5 - ≤ 10 > 10
มก./กก.

จากตารางที่ 3 และ แผนภูมิท่ี 2 ปลาป่น 200 ตัวอย่าง ตรวจไม่พบการปนเปื้อนตะกั่ว

Animal Fee8d aตnัวdอยV่าeงte(รr้อinยaลrะy4P)rodตuรcวtจsพCบoปnริมtrาoณl ตะก่ัว ≤ 1 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม 53 ตัวอย่าง (ร้อยละ 26.5)

ช่วง > 1 - ≤ 5 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม 136 ตัวอย่าง (ร้อยละ 68) ช่วง > 5 - ≤ 10 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม
2 ตัวอย่าง (ร้อยละ 1) และ > 10 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ซ่ึงเกินกว่ามาตรฐานของสหภาพยุโรปและสาธารณรัฐ

2 ตัวอย่าง (ร้อยละ 1) และ > 10 มิลลิกรัม/กิโลกรัม ซ่ึงเกินกว่ามาตรฐานของสหภาพยุโรปและสาธารณรัฐ 109
ประชาชนจนี 1 ตัวอยา่ ง (ร้อยละ 0.5) เม่ือพิจารณาแยกตามแหล่งวัตถุดิบ (อ่าวไทย 146 ตัวอย่าง น่านน้าอื่น

ส54ูงกตวัว่าแอคผย่านมา่ ภงา)ูมตพิทรฐบี่ 3าวนา่ รถเอ้ปึงยน็ รลปอ้ะลยขาลอปะง่นต7จัว.าอ4กยสอา่ ่วง่านวแไปทบลยง่ าตจ1าามกตชนัวว่ อ่างนยป่านรง้ามิ อ(ารื่นณ้อยกอลายระูใ่ ปน0นเก.6เณป8อื้ฑ%นม์ ส)าาตปรรรหฐิมนาานูใณนทวั้ง1ตั ห0ถม.ดุ7ดบิ4อมาิลหลาิกรสรรัมตั าตวย์ช่องนกาดิิโนลปกปลรารัมปะน่จำ� ปี 2563

ตารางท่ี 4 จานวนตวั อย่างแบง่ ตามช่วงปริมาณการปนเสปอื้านรสหานรหู นใู นวัตถุดิบอาหารสัตว์ชนดิ ปลาปน่

100 สารหนู (รอ้ ยละ)
≤ 2 > 2 - ≤ 10 > 10 - ≤ 20 > 20
แหล่งวัตถดุ ิบ80 จานวนตัวอยา่ ง ไมพ่ บ มก./กก. มก./กก. มก./กก. มก./กก.
ปลาปน่ ทง้ั หมด60 200
้รอยละ ร้อยละ 146 0 5 (2.5) 175 (87.5) 20 (10) %ปลาป่น0ทัง้ หมด
อา่ วไทย 40 54 0 4 (2.74) 125 (85.62) 17 ((151.5.664)%) อ่าวไทย00
นา่ นน้าอ่นื 20 0 1 (1.85) 50 (92.59) 3
7 %น่านนา้ อ่ืน
0
แผนภูมิท่ี 3 ร้อยละไขมอพ่ งบตวั อยา่ ง แ≤บ่ง2ตามชว่ >งป2ร-ิม≤าณ1ก0าร>ป1น0เป-อ้ื ≤นส2า0รหนใู>นว2ัต0ถุดิบอาหารสัตว์ชนิดปลาปน่
มก./กสกา.รหนู

100 จากตารางที่ 4 และ แผนภูมิที่ 3 ปลาป่น 200 ตัวอย่าง ตรวจพบปริมาณสารหนู
≤ 2 มิลลิก8ร0ัมต่อกิโลกรัม 5 ตัวอย่าง (ร้อยละ 2.5) ช่วง > 2 - ≤ 10 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม 175 ตัวอย่าง
ปแ3ข1(1จร72อายร้อตก.มิงก8ยัวสตอาต2ลอหัวณ่า,าะยอวภม่าไย>8า1แงท462่าพ730000ห2ยง..ย50(0ตลรโุ()4รร่ร้งอม,้อปววยชลิ ยัจตล่ว1ลแลพถะง3กิไตะุบดม.รเ่>52กิบพ่ัมส1.25ิน1ตาบ,16(รก.่อ6อ0)หวก14่า่านโิ3)วปมล-.ูเไ2รปกากท4ิมต≤ิรนรย,รัมาิมค≤ฐณา2่า11แาณ2ม044นส1า.6ดขม021ตงอ.2ิล0ต5รใง,ล.หฐ1ัว1สิก>า,เ้อ6า1หนรมธ,ย521็นัมมาก่า.11ตว3ร.-าง0/.า่ณ8่อก2≤ก.ปน,3ก3กรกล1่ิโ1าฐัว.1ลา,น0ป่าแป9กปนร1ล.รน่>4ะ0ล้าะัมทช.าอ131า้ังจ่ื2แน03หช2า0ล,น.ม-ก52ะ1จด≤น45ต0นี1ต่าัว.29ตร4นอม(0.วั8ว≤น9ยิลจ,อ8้า่าลพ1ยอง1ิก0มบ่าื่0น>ร(ิลปงมร.ัม5ล)้แอรลิ2,ติกิมลย0ลพ่อ1ราละกิบกัมณ1มะริโว.ตัมีป1สล่1า่อต7ารกเ0กร,่อปิมร)ิโหกัม็าน1ลแนโิณ1ปกลลูไ.จ%%%รสะ5ลกมัมะู3งรา่เปนอไกกเ,ัมปมห่าา่ลินว)่1่พนจวน็นา่าก1ไาปบจนเคไทว.กมดาน่5ต้า่า่ายน่ือ้วอก6มัวทม่พ่าา่นื,ออาาั้งปนิจต่หยตา1ลนาว่ารรม2รา้งาฐฐไ.ด3ณปททอาา4่นื่นนนี่มยา,ี
โดยเฉล่ีย รอ้ ยละ 29.2 ในขณะท่ีนา่ นน้าอนื่ สูงกว่าคา่ มาตรฐานโดยเฉลยี่ ร้อยละ 13.3

≤ตา2รามงิลทลี่ 5ิกรจัมาตน่อวกนจิโตาลกวั กอตรยาัม่ารงา5แงบตทง่ัวี่ ตอ4ายแม่าลชงว่ะ(งรปแ้อรผยมิ นลาะภณูม2กิท.า5ี่ร)ปชน่ว3เงปอ้ื>นปป2รลอา-ทปใ่น≤นว2ตั 10ถ00ดุ มบิติลัอวลอาิกหยรา่าัมรงสตตัต่อวรก์ชวิโนลจกพดิ รปบัมลปา1รปิ7ม่น5าณตสัวาอรยห่านงู
(ร้อยละ 87.5) ช่วง > 10 - ≤ 20 มิลลิกรัมปตร่ออกทิโล(กร้อรัมยล2ะ0) ตัวอย่าง (ร้อยละ 10) และ ไม่พบตัวอย่างท่ีมี
ขปแอรหิมงสลาหณ่งวภตั>าถพ2ุดย0บิ โุ รมปิลลแกิตร่เตกัมจินวัตาอนก่อยววกา่นโิ งมลากตรรมั ฐแานสไดขมงอ่พใงหบส้เาหธน็ าวร่าณ0ปร.ล0ฐัมา3ปกปร.-/น่ะก≤ทชกาง้ั0.หช.1นมจดนีต>ร(ว≤0จม.พ11ก0บ./-ปกม≤กรลิ ิม.0ลา.กิ 3ณรัมสตา>รอ่ หก0มน.ิโ3กลูไ.กม/-กร่เ≤กมักิน).0ก.5เวม่าื่อมพมา>ิจตกา.ร/0รฐก.ณ5ากนา.
แปยลกาปต่นามทแั้งหมลด่งวัตถุดิบ2(0อ0่าวไทย 146 ต(3ัว)อย่าง น1่า6น2น้(า8อ1ื่น) 54 ตัว3อ1ย(่า1ง5).5พ) บว่าเป็น1ป(ล0า.5ป)่นจากอ่าว0ไทย
17 อตา่ัววอไยท่ายง (ร้อยละ 11.4664) ปริมาณ3 1(20..0156), 10.13112, (1706..3731,) 10.4380, (1200.5.5,51) 1.17, 11(.05.36,8)11.56, 120.34,
12น.8า่ 2น,นา้1อ3ืน่.04, 13.22,5413.24, 143.2(52.,561)5.38,501(99.42.5แ9ล) ะ 19.918(ม1.ิล8ล5ิก) รัมต่อกิโลกร0ัม จากน่านน0้าอ่ืน
แ3จผาตกนัวอภอ่ามู ยวิท่าไงท่ี 4ย(รตร้อร้อยวยลจละพะขบ5อส.ง5าต6รัว)หอนยปูเ่ารกงิมินตาคาณ่ามมช1าว่0ตง.5รปฐ1รา,มิ นา1มณ1าก.ก2า3กรวป่าแนปลเปละื้อา1จน2าป.ก2รน5อ่าทนมในิลน้าลวอิกตั ื่นรถัมดุ แตบิ ล่ออะกามิโหีปลารกริมรสัมาัตณว์จสชะูงนกเิดหวป็น่าลคไดา่า้ปวม่า่นาปตลราฐปา่นน

โดยเฉล่ีย รอ้ ยละ 29.2 ในขณะที่นา่ นนา้ อ่นื สูงกว่าคปา่ มราอตทรฐานโดยเฉลย่ี ร้อยละ 13.3

ตารางท1่ี 050จานวนตวั อยา่ งแบง่ ตามช่วงปริมาณการปนเปื้อนปรอทในวัตถุดบิ อาหารสตั ว์ชนิดปลาปน่
80
60ร้อยละ ปรอท (ร้อยละ) > 0ม1.3ก(%%.0/-ก.ปอ≤5กา่ล).ว0าไ.ป5ท่นยทม้งั ห>กม.0/0ดก.5ก.
ปแลหาลปง่ ่นวทัต42ง้ัถ000หดุ มิบด จานวน 0.038- ≤ 0.1 > 0.1 - ≤ 0.3
ตวั อยา่ ง ไม่พบ มก./กก. มก./กก.
6 (3) 162 (81) 31 (15.5)
200
อา่ วไทย ไม่พบ146 0.03 - ≤30(2.1.05>) 0.11-1≤2 (76>.701.3) - ≤ 30 (2>0.05.5) 1 (0%.6น8่า)นน้าอืน่ 0
นา่ นน้าอ่นื 54 3 (5.56) 0.350 (92.590).5 1 (1.85) 0 0

มก./กก.

6 ตัวอย่าง จากตารางท่ี 5 และ แผนภูมิท่ี 4 - ป≤ล0า.ป1่นมิล2ล0ิก0รตัมัวตกอ่อยอก่าิโงงลคกตวรรัมบวจค1ไ6มุม2่พอตบาัวกหอาายรร่าปงแนล(เรปะ้อยื้อยานลสปะัตร8อว1ท์)กรมปศสุ ตั ว์
(ร้อยละ 3) ตรวจพบปริมาณปรอท 0.03
ช่วง > 0.1 - ≤ 0.3 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม 31 ตัวอย่าง (ร้อยละ 15.5) ช่วง > 0.3 - ≤ 0.5 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม

นอกจากน้ีปลาป่นเป็นวัตถุดิบสาหรับนาไปผลิตอาหารสัตว์ ดังนั้นจึงควรพิจารณาถึง
ข้อกาหนดของอาหารสัตว์ด้วย เพ่ือป้องกันปัญหาโลหะหนักตกค้างในผลิตภัณฑ์จากปศุสัตว์ สาหรับมนุษย์

110 AnnuบaริโlภRคeแpลoะอrtาห2า0ร2ส0ัตว์ สหภาพยุโรปกาหนดระดับความเข้มข้นของโลหะหนักที่ยอมรับได้ แยกตามชนิดสัตว์

(ตารางที่ 2)

ตารางที่ 6 มาตรฐานปรมิ าณการปนเปอื้ นแคดเมยี ม ตะก่ัว สารหนูและปรอทในอาหารสัตว์ ของสหภาพยโุ รป*

แคดเมียม มก./กก.
อาหารสัตวส์ าเร็จรูปสาหรบั โค กระบอื แพะ แกะ ปลา 1
อาหารสัตว์สาเร็จรูปสาหรับ ลูกโค กระบือ แพะ แกะ และสัตว์ชนิดอื่น 0.5
(ยกเว้นอาหารสัตวเ์ ลี้ยง)
อาหารเสริมสาหรับสตั ว์ 2
อาหารสตั ว์เลี้ยง 2
ตะก่วั จากผลการศึกษาจะเห็นได้ว่า ปลาป่นจากอ่าวไทย และจากน่านน้าอื่น ตรวจพบโลหะหนัก
ตกค้างในชนิดแลอะาปหราิมรสาัตณวทส์ ี่าแเตรจ็กรตปู ่าทงกุ ัชนนใิดนสขัตณว์ ะท่ีประเทศคู่ค้ามีข้อกาหนดเก่ียวกับปริมาณโลห5ะหนัก
สทา่ีปรนหเนปู ื้อนในวตั ถดุ บิ อาหารสตั วแ์ ละอาหารสัตว์ ดังนนั้ ผผู้ ลติ ปลาป่นที่ประสงค์จะส่งออกจึงจาเป็นต้องเลือกซ้ือ
ปลาจากหลากหลอาายหแาหรลส่งตั วเพส์ ื่อาเนรา็จมรปูาผ(ลยิตกปเวล้นาอปา่นหใาหร้ไสดตั ้ควุณ์เลภยี้ างพ) ตามท่ีประเทศคู่ค้ากาหนด ส่วนผู้ผลิต2อาหาร
ผสมสาเร็จรูปสาหอราับหสาัรตสวัต์ นวเ์อลกี้ยจงากจะเลือกซ้ือปลาป่นจากหลากหลายแหล่งผลิตแล้ว ควรคานึงถึง1ว0ัตถุดิบ
ปทร่ีนอาทมาใช้เป็นส่วนผสมในอาหารสัตว์ เนื่องจากการใช้วัตถุดิบที่หลากหลาย รวมถึงสัดส่วนท่ีใช้ผสมจะมีผลต่อ
ปริมาณโลหะหนักอทาี่ปหนารเปสตั้ือวน์สใานเอราจ็ หรปูาร(สยัตกวเว์ น้ออาหาหาราสรปัตลวา์นแ้าลมะีสสัดตั สว่วเ์ ลนย้ีกงา)รใช้ปลาป่นเป็นวัตถุดิบในสูต0รส.1าหรับ
ผลิตอาหารสัตว์มอากาหกาวร่าปอลาาหารสัตว์บก โดยอาหารกุ้งใช้ปลาป่น ร้อยละ 20 ของสูตรอาหาร อาหา0ร.ป2ลาใช้
ปลาป่น ร้อยละ 1อ0าขหอางรสูตั รวอ์เลาี้ยหงาร ในขณะท่ีอาหารสัตว์บก มีสัดส่วนการใช้ปลาป่นอยู่ที่ ร้อยละ 3 0–.58 โดย
*อCาOหMาMรISเปSIO็ดNไขR่ EเGปU็นLAอTาIOหNาร(EสUัต) 2ว0์บ1ก5/ท18ี่ใ6ช้ปลาป่นเป็นส่วนประกอบในสูตรอาหารเยอะท่ีสุด (สมาคมผู้ผลิตอาหาร
สัตวไ์ ทย, 2562)
9

สรปุ และขอ้ เสนอแนะ

จากการตรวจวิเคราะห์หาปริมาณโลหะหนักท่ีปนเป้ือนในปลาป่น จานวน 200 ตัวอย่าง โดย
แบ่งเป็นปลาจากอ่าวไทย 146 ตัวอย่างและน่านน้าอ่ืน 54 ตัวอย่าง จากสถานท่ีเก็บอาหารสัตว์นาเข้า ศูนย์
รวบรวมและจาหน่ายวัตถุดิบอาหารสัตว์ สถานที่ผลิตอาหารสัตว์ และด่านตรวจสอบอาหารสัตว์ เพื่อตรวจ
วิเคราะหห์ าปริมาณความเข้มข้นของแคดเมียม ตะก่ัว สารหนู และปรอท ด้วยวิธี In house method based
on AOAC 984.27(2016)/ICP-OES พบว่าโลหะหนักตกค้างท่ีพบมากที่สุดคือ แคดเมียม โดยพบในปริมาณที่
เกินกว่าข้อกาหนดของสหภาพยุโรป ร้อยละ 3.5 รองลงมาคือ ตะกั่ว พบร้อยละ 0.5 เมื่อพิจารณาตาม
ข้อกาหนดของจีน โลหะหนักตกค้างที่พบมากที่สุดคือ สารหนู โดยพบในปริมาณท่ีเกินกว่าข้อกาหนดของจีน
ร้อยละ 10 รองลงมาคือ แคดเมียม ร้อยละ 3.5 และตะก่ัว ร้อยละ 0.5 ซ่ึงการตรวจพบปริมาณโลหะหนัก
ตกค้างเกินมาตรฐานท่ีสหภาพยุโรปและจีนกาหนด ทาให้อาจเกิดปัญหากรณีท่ีมีการส่งออกปลาป่นได้ และที่
สาคญั คือข้อกาหนดเก่ียวกบั ปริมาณโลหะหนักปนเป้อื นของแต่ละประเทศ อาจมีค่าแตกต่างกัน ดังนั้นผู้ส่งออก
วัตถุดิบอาหารสัตว์ ชนิดปลาป่น จึงควรศึกษาและทาความเข้าใจเกี่ยวกับข้อกาหนดของแต่ละประเทศ ก่อนที่
จะส่งออก หากสินคา้ ท่ีสง่ ไปพบปญั หาปริมาณโลหะหนกั ปนเปือ้ นเกินกว่าเกณฑ์ที่กาหนด อาจส่งผลให้สินค้าไม่
สามารถนาเข้าไปยังประเทศน้ันๆ ได้ และผู้ประกอบการผลิตอาหารสัตว์ ท่ีใช้ปลาป่นเป็นวัตถุดิบในการผลิต
จาเปน็ ต้องเฝ้าระวังปริมาณโลหะหนักท่ีมีในปลาป่น เพ่ือป้องกันการเกิดโลหะหนักตกค้างในผลิตภัณฑ์ปศุสัตว์
นอกจากนี้การศึกษาในอนาคต ควรศึกษาไปถึงแหล่งต้นทางของวัตถุดิบท่ีนามาใช้ผลิตปลาป่น เพราะโลหะ
หนักแต่ละชนิดสามารถพบเจอได้ตามธรรมชาติ โดยจะสะสมอยู่ในเน้ือเย่ือของปลา โลหะหนักท่ีพบจะมีชนิด

ปรมิ าณ ตามแหลง่ น้าทีป่ ลาอาศยั อยู่

กิตติกรรมประกาศ
ผู้วิจัยขอขอบคุณ นายรักไทย งามภักด์ิ ผู้อานวยการกองควบคุมอาหารและยาสัตว์
นายบุญเสริม ปีตานนท์ชัย หัวหน้าฝ่ายรับรองระบบและประกันคุณภาพ นายวีระ อิ้งสอาด หัวหน้าฝ่าย
มาตรฐานอาหารสัตว์ ตลอดจนเจ้าหน้าท่ีฝ่ายมาตรฐานอาหารสัตว์ ท่ีให้ความอนุเคราะห์การเก็บตัวอย่างและ

ข้อมูลในการทางานวจิ ัย นางสาวแสงรตั น์ ครุฑสนธ์ิ และนางสาวกลุ ิสกราารมศรึกปุ ษัณาฑก์ธารรปทชี่น่วเปยสื้อนนบั โสลนหุนะงหานนักวจิในัยปลาป่น

Animal Feed and Veterinary Products Control 10

การศึกษาการปนเปื้อนขา้ มของยาปฏิชวี นะในการผลิตอาหารสัตว์ผสมสำเร็จรูปสำหรบั สุกร

สุชนา สุขกลดั 1 โสมศจี ศวิ ลิ ยั กลุ 1 รายงานประจ�ำปี 2563 111
บทคัดย่อ

การศึกษาการปการนศึกเษปานื้อ้ีมีวนัตถขุปรา้ะสมงคข์เพ่ืออศึกงษยากาารปปนฏเปื้อิชนขีว้ามนขอะงใยนาปกฏิชาีวนระ ผของลโรงิตงาอนผลาิตหอาหาารรสสัตวตั์ ว์ผสมสำ� เรจ็ รูป
ส�ำหรับสกุ รในกระบวนการผลิตอาหารสัตว์ที่ผสมยาของอาหารสัตว์ผสมสำเร็จรูปสำหรับสุกร จำนวน 7 โรงงาน ในพ้ืนท่ี

จังหวัดลพบุรี 1 โรงงาน สระบุรี 3 โรงงาน นครราชสีมา 1 โรงงาน สมุทรปราการ 1 โรงงาน และสุพรรณบุรี
1 โรงงาน โดยแต่ละโรงงานจะเก็บตัวอย่างอาหารสัตว์จำนวน 3 ชุดๆ ละ 10 ตัวอย่าง ได้แก่ 1) ในชุดท่ีใส่ยา

สขุ นา สขุ กลัด1 โ24พส).บ8มช5วดุศ่าแแโจรรลกงกีะงาศถาร0ัดิรนศ.จ9ลิทึกา2ษ่ีกัย1ตชาก-กาดุ7มาุลทมรลใ่ี1ปีสรำ้อด่ยนยาับเปล3แื้อะ)ลนกชะาขุดมรา้ทปีรมี่ส้อนขอยเอสงปลถงชุ ้ืะอยัดนกนาจาาปขารส้กาฏปมขุชชิ นกใุดวี นเลทปนชัด่ใีื้อะสุด1ในย่แนโขาสรก้ามกรามศถวรใมจัดผนีจจลชศำาติุดิวนกอลิทวชาัยี่สนุดหกอตทาลุ งัวร่ีใ1ถอสสัดย่ยัตจ่าาวงาเ์ผทกปสั้งช็นสมุดน้ิ0สท.ำ่ีใ22สเ12ร่ย0็จา2รตเ.ปูป3วั 4ส็นอำย10ห่า..0งร1บั17ผสล01ุกก..34รา17รศ20ึก..4ษ564า

0.27 0.75 2.67 และ 0.03 ตามลำดับ ซ่ึงร้อยละกบาทรคปัดนยเ่อปื้อนข้ามของยาที่ตรวจพบทั้ง 7 โรงงานมีค่าไม่เกิน
ใจผใปร1นน้อังลรโหกกยิมิตรรรลวางอะะัดงะณาบาบลหท5นววพกาีต่ นนราบโำ่ซสกรดกุร่ึงศัตาซยาีเร1ึปกรว่ึงแผสผ์ทษ็นตโลง่ล่ผีร่ลคาผิติตงสนะา่ ลงอมทโี้มา(ใรายFก่ีหีวนงหlาำัต้กงuาหสาถรจsรนนระุปhาสะบจดกiรัตnบะวตกะวgุเรนาสา์ท)กีมรกง3็ี่บทผศคราสี่ตเา่รึกโ์เพมรพัวงผษียงปอยลื่อางงรยาติศพาพะข่าอนึกบกองอาษวอาแงหน่าาศาอลาคกกหกาะรราาหราสปรรรมราตัารจปสปรชวะดั ัตสนศ์มสสลัวตเุสีคีมิทำป์จวัตณุาดธื้อำ์ผวิภับนภ1นส์วกาาวม่าขโพพานด้สารรแ้วมงำจผ3งยลเขละรากะชอ็ทจนิตมาุดงรำรคีย(ๆสูปใกSวาหมสำeาลป้มุทหำqมะฏหีกรนuปิชปาร1ดeลีรวับร0nหอปนาสcลดตกนะุiกักภnัวาเรเgขัยปอรก)อจยื้อณ1หำง่านฑโนงรโขรรือว์แไ้างงมนดลงมงีกา้แะาข7นาวกนอรธิผ่โงท1กีแรลย)งาำลิตางรคใะปอานควสนาฏวาชุพหบิมชุดใราีสวคนทรรนะุมพณ่ีใสอสะกื้นัตบา่ยใาทนวดุรรา์ี่ี
2) ชุดแรกถัดจากชดุ ท่ีใส่ยา 3) ชุดที่สองถัดจากชดุ ทีใ่ สย่ า รวมจำนวนตวั อย่างท้งั ส้ิน 210 ตวั อย่าง ผลการศกึ ษา
พบว่าโรงงานท่ี 1-7 มีร้อยละการปนเปื้อนข้ามในชุดแรกถัดจากชุดที่ใส่ยาเป็น 0.22 2.34 1.01 0.31 2.46
4.85 และ 0.92 ตามลำดับ และมีร้อยละการปนเปื้อนข้ามในชุดที่สองถัดจากชุดท่ีใส่ยาเป็น 0.17 1.47 0.54
0.27 0.75 2.67 และ 0.03 ตามลำดับ ซึ่งร้อยละการปนเปื้อนข้ามของยาที่ตรวจพบทั้ง 7 โรงงานมีค่าไม่เกิน
ร้อยละ 5 ซ่งึ เป็นค่าทก่ี ำหนดตามร่างประกาศกรมปศสุ ตั ว์ว่าด้วยการกำหนดหลักเกณฑ์และวิธกี ารควบคมุ การ
ผลิตอาหารสัตว์ท่ผี สมยา จากการศึกษาพบว่าการจัดลำดบั การผลิต (Sequencing) หรอื มีการทำความสะอาด
ในกระบวนการผลิต (Flushing) ท่ีเพียงพอและประสิทธิภาพ จะทำให้มีการปนเปื้อนข้ามของยาปฏิชีวนะใน
ปริมาณทต่ี ่ำ ซึง่ สง่ ผลใหก้ ระบวนการผลิตอาหารสตั วม์ คี ุณภาพและมีความปลอดภัย

คำสำคญั : ยาปฏชิ วี นะ การปนเปอ้ื นข้ามของยา อาหารสัตว์ผสมสำเรจ็ รปู สกุ ร
ทะเบยี นวิชาการเลขท่ี: 63(2)-0322-097
1 กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวดั ปทมุ ธานี

เช่น ข้าวโพด รำสด และกากมัน จำนวน 6 โรงงาน และมีโรงงานท่ีใช้ทงั้ สองวิธีควบคู่กัน จำนวน 5 โรงงาน ดังแสดง
ในตารางที่ 1

ตารางท่ี 1 ข้อมลู การผลิตอาหารสัตว์ทีผ่ สมยาของโรงงานผลติ อาหารสตั ว์ผสมสำเร็จรปู สำหรบั สุกร จำนวน
7 โรงงาน

คำสำคัญ: ยาปลฏกัิชษีวณนะะเคกราื่อรงปผนสเมปอ้ื นขา้ มของยา อาหารสตั รวะ์ผยสะมสำเร็จรปู สกุ ร การจัดการระหว่างผลิต

โรง1ทงะกานเอบงียคนววบติชคัวาุมเกคอราาอ่ืรหงเลาขรทแลี่: ใะ6บย3พา(ัด2ส)ัต-0ว3์ อ(2กำ2ขิโเลน-ภ0กาอ9รดัมเ7ม)ืองเปกขาท้าผรเุมสเคทธมรยา่ือานงี เวลา Flushing ปริมาณ คิดเป็น%
Flushing วัตถุดบิ ที่ใช้
จงั ห(ววผินัดสาปมทที) มุ ธาSนeqี uencing (กโิ ลกรัม) Flushing
ตอ่ ขนาด
1 Horizontal Ribbon 3,500 ชอ่ ง Hand 240 ไม่มี ขา้ วโพด 2,000 เคร่ืองผสม
add
57.14
2 Horizontal Ribbon 1,200 ช่อง Hand 180 มี ขา้ วโพด 300
add 25.00

3 Horizontal Ribbon 2,200 ชอ่ ง Hand 240 มี ขา้ วโพด 300 13.64
add และรำสด
40.00
4 Horizontal Paddle 5,000 ช่อง Hand 160 มี ข้าวโพด 2,000
add -

5 Horizontal Ribbon 6,000 ช่อง Hand 160 มี ไมม่ ี ไม่มี 50.00
add
12.50
6 Horizontal Ribbon 4,000 ชอ่ ง Hand 300 มี ข้าวโพด 2,000
add

7 Horizontal Paddle 4,000 ชอ่ ง Hand 240 มี วตั ถดุ ิบและ 500
add กากมัน

การผลิตอาหารสัตว์ที่ผสมยาของโรงงานผลิตอาหารสตั วโ์ รงงานท่ี 1 ใช้ยา Chlortetracycline ปริมาณ

400 ppm 3ส0ำ0หรpับpผmสมแอลาะหา3ร0ส0ัตpวp์ชmุดทต่ใี สาย่มาลโำรดงับงาสนำทห่ี 2ร-ับ6ผใสชมย้ อาาAหmารoสxัตicวil์ชliุnกดทปอ่ีใรสงมิ ่ยาคาณวแ3ลบ0ะ0คโรpุมงpงอาmนาท4หี่070าใpรชp้แยmาละยาสตั ว์ กรมปศุสัตว์
500 ppm

Tiamulin ปริมาณ 200 ppm สำหรับผสมอาหารสัตว์ชุดท่ีใส่ยา ผลการศึกษาพบว่าภายหลังการผลิตอาหาร

ชดุ ที่ใสย่ า ทุกโรงงานมีการจัดการระหว่างผลิตคั่นระหว่างชุดที่ใส่ยาและชดุ ท่ีไม่ได้ใส่ยา ทำให้เม่อื เปรียบเทียบ

112 Annual Report 2020

ตารางท่ี 2 ผลตรวจวิเคราะห์ปริมาณยาปฏิชวี นะในตัวอย่างอาหารสัตว์ซึ่งเกบ็ จากชุดที่ใส่ยา และเก็บจากชุดแรก
ถัดจากชุดที่ใส่ยา (1st Batch) และชุดทสี่ องถดั จากชุดท่ีใสย่ า (2nd Batch)

ยาปฏชิ ีวนะตง้ั ตน้ ผลตรวจวเิ คราะหป์ รมิ าณยาปฏิชีวนะในตวั อย่างอาหารสัตว์*
ชุดที่ใสย่ า
โรงงาน 1st Batch 2nd Batch

สารออกฤทธิ์ ปรมิ าณ ค่าเฉลยี่ ช่วง คา่ เฉลย่ี ชว่ ง คา่ เฉลี่ย ชว่ ง
(ppm) (mean ±SD) ปริมาณยา (mean ±SD) ปริมาณยา (mean ±SD) ปริมาณยา

1 Chlortetracycline 400 340.75± 325.92- 0.88± 0.35- 0.67± 0.34-
15.03 367.20 0.40 1.58 0.20 1.10

2 Amoxicillin 300 228.17± 66.50- 7.03± 4.57- 4.41± 2.94-
112.98 374.75 1.81 9.35 1.78 9.15

3 Amoxicillin 400 318.25± 242.00- 4.04± 2.59- 2.15± 1.34-
39.24 364.25 1.41 6.90 0.81 3.48

4 Amoxicillin 500 460.60± 412.00- 1.54± 1.06- 1.33± 1.00-
34.97 533.00 0.32 2.11 0.41 2.36

5 Amoxicillin 300 313.46± 299.55- 7.37± 6.02- 2.26± 1.56-
8.41 324.62 0.76 8.70 0.64 3.66

6 Amoxicillin 300 286.30± 207.50- 14.54± 11.52- 8.02± 6.30-
46.59 341.00 1.59 16.88 2.13 13.10

7 Tiamulin 200 161.33± 154.37- 1.84± 1.51- 0.06± 0.05-
5.68 172.30 0.28 2.28 0.01 0.07

หมายเหตุ: * วธิ ีวเิ คราะหป์ ริมาณยาปฏชิ ีวนะในตวั อยา่ งอาหารสัตว์

Tetracyclines (HPLC) In-house method: BQCLP_FQL_TO(RE)_T5.4_02 based on Journal of

Chromatography A, 2005, vol.1088,p.169-174 LOD/LOQ of Chlortetracycline = 0.50/1.00 ppm

Beta-lactams Confirmation method (LC-MS/MS) In-house method: based on Journal of

Pharmaceutical and Biomedical A, 2013 vol.85,p.169-178 LOD/LOQ of Amoxicillin = 0.05/0.08 ppm

b1ลa3ดs.ล6eงd4จ-o9าn6Mก.J7ao1c4usrtorดnBliงัadaแletสocsดfhCงCคoใhนnิดroตfเimrปาmร็นaาatเoงtฉiทgoลrn่ีa่ีย3pรmhแ้อyeลยtBะhล,แoะ7ผd5น53ภ1((L2.มูC02ิท-18M1่ี 1)S(ร/1M้อ89ยS-)ล20ะIn2ก-hาLoรOuลDsด/eLลOงmQรeะotหhfoวTd่าia:งmB1uQsltCinแL=Pล_ะ0F.Q022Cn/dL0PB.0_a5TtOcp(hpRmEอ)_ยTู่ใ0น9ช_่ว07ง
การศึกษาการปนเปื้อนข้ามของยา (Drug carryover) จากชุดแรกถัดจากชุดท่ีใส่ยา (1st Batch) และ
จตาากราชงุดทท่ี ี่ส3อแงสถดดั งจคา่ากรช้อุดยทลีใ่ะสกย่ าารป(2นnเปd ้ือBนatขc้าhม)ขพอบงยวาา่ โ(Dรงruงาgนcลarำrดyoับvทe่ี r1)-ใ7นชมุดรี แ้อรยกลถะัดกจาารกปชนุดเทปี่ใ้อื สน่ยขา้า(ม1ใsนt B1atstchB)aแtcลhะ
เป็น 0.22 2ใน.3ช4ุดท1ส่ี.0อ1งถ0ัด.3จ1าก2ช.ดุ4ท6่ีใ4ส.่ย8า5(แ2nลdะBa0t.c9h2) ตเปารมยี ลบำเดทับยี บแกลับะปมริีมร้อาณยลยาะตกัง้ าตร้นปทนี่ใสเป่ใน้ืออนาขห้าามรสในัตว2์ชnดุ dทBี่ใสat่ยcาh

เป็น 0.17 ป1ร.4มิ 7าณ0ย.5าป4ฏ0ชิ .2ีวน7ะ0ต.้งั7ต5้น2.67 และ 0.03ปตริมามาณลยำดาปับฏชิโดวี ยนมะทีคตี่ ่ารเวฉจลพ่ียบขใอนงตกวั าอรยป่างนอเาปหื้อานรสขัต้าวม์ ใน 1st และ
เปท็นีใ่ รส้อใ่ นยอลาะห1าร.7ส3ตั วแ์ ละ
2nd Batch 0.84 ตาม1ลsำt ดBัaบtcทhุกโรงงานมีค่าเฉล2ี่ยnรd้อBยaลtcะhการปนเปร้ืออ้ นยขล้าะมกาในรป2นnเdปื้อBนaขtcา้ hม
ชดุ ทใี่ สย่ า
โรงงาน ทล่ี ดลงระหวา่ ง
1st และ 2nd Batch
สารออกฤทธิ์ ปรมิ าณ คา่ เฉลี่ย ร้อยละการ ค่าเฉลี่ย ร้อยละ
(ppm) (ppm) ปนเป้อื นข้าม* (ppm) ปนเปอ้ื นข้าม*

1 Chlortetracycline 400 0.88 0.22 0.67 0.17 23.86

2 Amoxicillin 300 7.03 2.34 4.41 1.47 37.27

3 Amoxicillin 400 4.04 1.01 2.15 0.54 46.78

4 Amoxicillin 500 1.54 0.31 1.33 0.27 13.64

5 Amoxicillin 300 7.37 2.46 2.26 0.75 69.34

6 Amoxicillin 300 14.54 4.85 8.02 2.67 44.84

7 Tiamulin 200 1.84 0.92 0.06 0.03 96.74

คา่ เฉล่ีย 1.73 0.84 51.28

หมายเหตุ * เปรียบเทยี บกับระดับปริมาณยาปฏิชวี นะต้งั ตน้ ทใ่ี สล่ งในอาหารสตั ว์ในชดุ ท่ีใส่ยา

Animal Feed and Veteรอ้riยnลaะกrาyรปPนrเoปdื้อนuขcา้ tมsขอCงยoาnปtฏrชิoีวlนะในอาหารสตั ว์ชุดแรกและชดุ ท่ีสองถัดจากชุดทีใ่ สย่ า
6.00
4.85
อง

มีค่าการปนเปคื้อา่ นเฉขล้า่ียมผ่านเกณฑ์ที่กำหนดของประ1เ.ท73ศฝร่ังเศส แต่พบว่า 20nd.8B4atch ไม่ผ่านเก5ณ1.ฑ28์ที่กำหนด 113

้รอยละการปนเป้ือนข้ามของทจหำั้งมนสาวยอนเหงนต2ุ้ีแ*โลรเปงะรงจียาะบนมเทคีกยี ือรบะกโรบับงรวงะนาดนบักทปาร่ีร2ิมจาัดแณลกยะาาปร6ฏในิชเพวีกนราะารตะผ้งัมตลีค้นิตา่ทอกี่ใสาาล่รหงปาในรอเสปาัตห้ือวานร์รขสะตั้าหวม์ใวเนก่าชนิ งดุ รชท้อุด่ีใสยท่ยลี่าใะส่ย1าจแะลเหะร็นไามไยด่ใงส้วา่า่ยถนางึ ปแไดรม้แะ้โจรกงำ�่กงปาานีร2563
ยาปฏิชีวนะ
Sequencing และ Flushing แต่เนื่องจากมีค่าการปนเปื้อนข้ามท่ียังไม่ผ่านตามเกณฑ์ ดังนั้นจึงควรมีการ
ประเมินความรเส้อ่ียยลงใะนกการาปรนปเนปเอื้ ปน้ือขน้ามขข้าอมงขยอาปงกฏรชิ ะีวบนะวในนกอาารหผารลสิตัตวนช์ อดุ กแจรากกแลนะี้จชึงดุ อทา่สี จอตง้อถงัดมจาีกกาชรุดศทึกใี่ ษสา่ยเาพ่ิมเติมว่าการ
Sป(มCeานoqจเnปuาvือ้กeeนกnyขาcoรา้inr6435มต)....g0000ทกร0000แี่เคากลง้าิดละงขใำFนึ้นเลlใสuนีย่วsกงhนร(iตะnE่าบgleงวทๆvน2a่ีมก.ขt3ีผาo4อลรrงผ)ตกลเ่อรคิตกะรอาบื่อารงวหตอนากัดรกคสเา้ามัตรง็ดวผข์ทอล(P่ีผงิตeสยlมเาlชหeย่นtาร-ขือmเอไคมiงรlโl่ ื่อร)เนงงกงผื่อาาสงรน2จ.มท4ดา6ำังก(ใกMกหลา้iแ่าxรวหeป้งrมน)ปี4เถ(ป.ัจD8ัง5้ือจพryนั2ยัก.eอ6ขr7่ืน(้า)Sมทอuข่ีนาrอgจอeงมกย-เีอbหาชชาiยนดุดุnหังทแือ)ารมี่สจกกรอีสางสรากะัตเกหพวา์ทต้อรุ่ี
ผตสรวมจยวาิเตคกรคา21้า..ะ00ง00หอ์กยาู่ไรด0ต้ .เ2กป2ค็น0้าต.1ง้น7ขอ(Fงeอeาdหmา1ร.a4ส7cัตhวin์ทe1่ีผ.r0yส1,ม02ย.50า40ใน6)แ0จต.3ึง่ล1อะา0จ.จ2ุด7ตข้อองงมกีกราะร0บศ.7ึวก5นษกาเาพริ่มผเลติติมแรลวะมเถก0.ึง็บ9ก2ต0าัว.ร0อ3ปยร่าับงปเพร่ือุง
เคร่อื งมือแล0ะ.0อ0ปุ กรณใ์ น1กระบวนกา2รผลติ ทอี่ าจท3ำให้เกิดควา4มเสีย่ งในกา5รตกคา้ งของ6ยาได้ 7

ทั้งน้ี การกำหนดค่าการปนเป้ือนข้ามของโยรางปงาฏนิชผีวลนิตอะาเปหา็นรส่ิงัตทว์ี่มีความซับซ้อน และแต่ละประเทศก็มี
กแาผรนหภนูมดทิ ค่ี ่า1นแี้ทส่ีแดตงคก่าตร่า้องยกลันะกแามร้แปตน่ใเนปส้ือหนภขา้ามพขยอุโงรยปาก(าDรrกuำgหcนaดrrคyo่ากveารr)ปขนอเงปอื้อานหขาร้าสมัตขวอท์ ง่ผียสามยยังอาจยาู่ใกนโรระงหงาวน่าผงลกิตาร
ปรับปรุงและอเาปหิดารรับสขตั ้อวค์ผสิดมเหส็นำเขรอ็จงรปูปรสะำเหทรศับสสมุการชจิกำเนพวื่อนจ7ะไโดร้มงงาาซน่ึงคเ่ทากยี ำบหรนะหดวท่าี่เงหชมุดาแะรสกมแแลละะชปุดรทะีส่ เอทงศถสดั มจาาชกิก
สามารถปฏิบชดุัตทิไดีใ่ ส้ (ย่ EาPRS, 2016) ซึ่งหลักสำคัญคือการผลิตอาหารสัตว์ที่มีคุณภาพและมีความปลอดภัย
(Feed safety) ทจ่ี ะส่งผลต่อความปลอดภยั ของผูบ้ ริโภคด้วย

สรุปผลการศกึ ษา

จากการศึกษาการปนเปื้อนข้ามทั้ง 7 โรงงาน จำนวน 210 ตัวอย่าง ในโรงงานผลิตอาหารสัตว์ผสม
สำเรจ็ รปู สำหรบั สุกร ซึ่งเปน็ อาหารสตั วท์ ี่ไม่ใช่อาหารสัตว์ระยะสุดทา้ ยหรือระยะใหผ้ ลผลติ พบว่ามรี อ้ ยละการ
ปนเปื้อนข้ามของ 1st Batch อยู่ระหว่าง 0.22-4.85 และการศึกษานี้มีการเก็บตัวอย่างอาหารสัตว์ใน 2nd
Batch พบว่ามีค่าร้อยละการปนเปื้อนข้ามอยู่ระหว่าง 0.03-1.47 โดยค่าร้อยละการปนเป้ือนข้ามของทั้ง 7
โรงงาน ผ่านตามเกณฑ์ของร่างประกาศกรมปศุสัตว์ที่ได้กำหนดไว้ ทั้งนี้เน่ืองมาจากมีการจัดการข้ันตอน
ระหว่างการผลิตท่ีมีประสทิ ธิภาพ ได้แก่ การจัดลำดับการผลิต (Sequencing) หรือการทำความสะอาดไลน์การผลิต

(Flushing) ด้วยวัตถุดบิ ซง่ึ ข้อมูลจากการศึกษาน้ีสามารถใชเ้ ป็นข้อมูลเบื้องต้นเพื่อสนับสนุนการกำหนดเกณฑ์
มาตรฐานของคา่ การปนเปื้อนข้ามของอาหารสตั วท์ ี่ผสมยาของประเทศไทยได้

ขอ้ เสนอแนะ

การศึกษานี้เป็นขอ้ มูลเบื้องต้นของโรงงานผลิตอาหารสัตว์ท่ผี สมยา ที่อยู่ในกำกับดแู ลของกรมปศสุ ัตว์
โดยปัจจุบันมีโรงงานผลิตอาหารสัตว์ท่ีจดแจ้งเป็นผู้ผลิตอาหารสัตว์ท่ีผสมยากับกรมปศุสัตว์ จำนวน 72
โรงงาน (ข้อมูล ณ เดือนกรกฎาคม 2563) และกรมปศุสัตว์อยู่ในขั้นตอนการจัดทำร่างประกาศกรมปศุสัตว์
วา่ ด้วยการกำหนดหลักเกณฑ์และวิธกี ารควบคมุ การผลติ อาหารสัตว์ท่ีผสมยา ที่จะมขี ้อกำหนดการปนเป้ือนข้าม
ของยาที่เหมาะสม และผู้ประกอบการผลติ อาหารสตั วส์ ามารถปฏบิ ัติได้ อยา่ งไรกต็ ามควรมีการศึกษาเพ่มิ เติม
ถึงการตกค้างของยาในขั้นตอนการผลิตอาหารสัตว์ เช่น ถังผสม รางลำเรียง หัวบรรจุ เน่ืองจากลักษณะของ
เครอื่ งจักร ลักษณะของยา ขนาดโมเลกุล ความหนดื อาจมผี ลต่อการกระจายตัวของยา และการตกค้างของยา
ในระบบการผลิตอาหารสัตว์ที่ผสมยา เพ่ือนำมาประเมินความเส่ียงและจัดการเพื่อลดความเส่ียงของยาที่
ตกค้างในระบบให้น้อยที่สุด และควรมีการศกึ ษาถึงแนวทางในการจัดการวัตถดุ ิบอาหารสัตว์ที่นำมาทำความสะอาด
ไลน์การผลิต ว่าภายหลังการนำไปใช้มีการจัดเก็บอย่างเหมาะสม และการนำกลับมาใช้ใหม่ไม่ก่อให้เกิดความ

การเศสึกย่ี ษงกาากราปรนปเปนอื้เปนอื้ไปนสขู่อ้าามหขาอรสงยัตาวป์ในฏสชิ ูตวีรนทะ่ไี ม่มีการใชย้ าได้อย่างมปี ระสิทธภิ าพ
ในการผลติ อาหารสัตว์ผสมส�ำเร็จรปู ส�ำหรับสกุ รกติ ตกิ รรมประกาศ

ผู้เขยี นขอขอบคุณ น.สพ.รกั ไทย งามภักด์ิ ผู้อำนวยการกองควบคุมอาหารและยาสัตว์ ท่ีใหค้ ำปรึกษา

และสนับสนุนในการศึกษาวิจัยในครั้งน้ี สพ.ญ. ธนิดา หรินทรานนทก์ ผอู้เงชค่ียววชบาคญุมดอ้านามหาาตรรแฐลานะยกาสรปตั ศวุส์ ัตกวร์ มปศสุ ัตว์

ระหวา่ งประเทศ สำนักพัฒนาระบบและรับรองมาตรฐานสินค้าปศสุ ัตว์ น.สพ. ศศิ เจริญพจน์ ผู้เชีย่ วชาญด้าน

114 Annual Report 2020

การศกึ ษาปริมาณการใชย้ าปฏชิ วี นะในฟารม์ สกุ รและไกเ่ นื้อ

สุขนา สขุ กลัด1 นทั พงศ์ สุพิมล2 ชกกญาารราศศนสสึกกึ ชชุุี ษษเนนจาาาานปปสสพรรุขุขิมมิ ากกาานลลณณชิัดดั กก11ยาานน2์ รรททััใใชชพพย้ย้ งงาาศศปป์์ สสฏฏพพุุ ิชชิ ิิมมวีวี ลลนน22ะะชชใในนญญฟฟาานนาารรีี เเ์ม์มจจสสนนุุกกพพรราาแแนนลลชชิิ ะะยยไไ์์22กก่เ่เนนอ้อ้ืื

บบททคคัดดั ยยอ่่อ
รmตแปใคจแแโยกสโสยกรmแตปใคจดดนนููปปนนลลิิาาะาาาิาโดะิโดรรggยยลลไไรมรมปปิมมิใะะใววเเแแ//กกศศปปชชกออกลลททาาฏฏPPบบ่T่Tเเึึกก้้เเออร็ร็นณนณำำCCาานนิิชชปปyyบับัษษมมกดกดงงรรUU้ื้ืีียวอวยอll็็นนใใาาัฤ้ับฤ้บออกกกกooนนาานนผผใใขขททยยาาแแs5s5าาปปนนะะลลกกสส้้อiอiรรลลรรลลธธnnฏฏฟฟททกาากลลำำศศมม์ิ์ิขขใใะะะะรริชิชหหาาีีาา่่ใใชำชำคคึึกกููออลลกกจจชชรรรรีวีวดดร3ร3้้ิผดิผดษษงงาาททัดัด์์มมศ้้ศนในใัับบ88ัับบยยเเรรสสนนาากกี่ี่สสสสึึกกปปะะ..ยยใใาาแแนน99มมฟฟาาุุกกาาเษชเษช็็นนาปปาร4รปป4ี้ี้รรมมมมลลรราา้้ใใปปาารรฏฏกกกก็น็นนนีีววรราางงพพ22้ออ้ฏฏจจาาิิชชััตต์์มมรรรรใใ99ไไยยำำบบรริ2ิช2ชีีววนนููปปถถถถดดใใ..นนลลดด22ีีวว9วว9นนนนุุนนปป้้แแแแออววะะอ้้ืือ.น.น่่าา55ะะ9รร9บบกกำรรำาานนยยฟฟะะออใใ6677ะะไไ่่1หห1บบาานนททาปาปSSบบ8877สส99ตตยmายาmรรหหี่ใ่ีใpp11..สสกกงง..44า้า้ชชรร์า์ามม44นนeeคคูู่่ggกกาานน44ฉฉฟฟสส้้ใใ33สสcc//์์่่เเววรรนนาาจจีีดดููงพพาางPุุPกกtt88ยยเเร9ร9สสุลุลรรiiตทตทลลCCื่่ืรรnออn..มมกก..์ุ์ุกมมก2ชช2่่ำำ3ีี3้้ยี่ย่ีมมUUสสooสสิิลลำำ33รรีีพพทท33งงีีคคุุดmแดแำำmกกลลสส่ีตตี่สโสโ่รร่าา5757ลลััแแบบิิกกดดyัyัตตุุอ่่อดดววเคเค..ะะลลรรยย66ฉฉดดลcลcไไจจววืืฟฟออััมมะะคปป1เค1เiiลลููแำแำ์์nnชชปปาาแแืดืดออี่ี่ยยลล2ตนนต21331รร็นน็ ลลDััDบบปปกก์์มม..88..่่ออิิดด55ยย3322ะะoแoแรราา..ไไกก..แแาา484844นนกก66ิิรมรมxรxราาลล7799yกyก่่เเใใททำำาาตตแแรรนนะะชชccมมณณใ่ีีใ่ปปmmลลาาmmไไื้้ืปปออy้y้ยยชชาามดมดะะรรยยccรราา้้ใใggคคggจจ้แ้และะลllนนาาิิมม/ป/ป//11iiำำำำมมกกำำnnPPปปPPรราา..นฏนฏนนดด่2่2าาCeCeูปปูCCฏฏณณAAิวิวววชชณณั2ั2บบUUแแUUิิชชmนนmณณีขขีววบนบนLLีตีตววกกนออนรรโโใใooii44้บ้นำบนำาาnnาดาดนนงงะออะ00xxหหมมลละะรรccยยยยหหไไiiงงลลนนccศoศoททะะาาฟฟดดคคลลนนiiำำลลึััึmกกกmกปปี่ี่ใlใl้้ออาาิดิดงงllดด่่ววชชาาขษขษรรiฏฏiยยเเมมynynยยัับยบย้้เเปป์์มมออาา่่ิิาชชาปปccาานนนน็็งปนงนปTTงงiiีีววกก็ใคใ็คนนnnสส้ำำ้ัับบถถiนนiรรรรนนาาaaืืทอทอััตตู้้ออูิกิมกมชชรรA5A5mะะmmmงั้ัง้ใใววยยใใตตาา่่วว88mmนนหหชช์์ปปuททuณณลลงง้้ออgg..มม33้ย้ยรรปปooศศll//ะะี่ี่ใใงงกกiiูู44ปปดดาาPPชชnnxุุxสีสีเเาา22ใใ6ห6หiCCi้้ใใัแัแตตccนนmmสสรรNนนN5566มมUUiiววบบใใำำฟฟll66..ฟฟeeggชlช์l์าใใ6า6หหบบ11iiาานนoo//ซซnะาาnะ้3้3ยยรร--PรPรลลmmรรขขึึ่่งงสส22าาัับบม์ม์CC22แแ์์มมหหณณะ5ะ5ปปมมyyยยไไ33UUลลสส66มมลลกกฏฏccะะาา..ะระร22ุุกก66าาา่าเ่เiiปิปิชทชทซซnnนนวว22ยยรรยยเีเีววTTฏ่ึฏึ่่ีง่ีใงใมมื้ื้อแแอปปถถชชนนPPเนเนiiแแชิชิถlถlมปมลลป็็ึึงนนง้้ยยeem้้mะำำละลีววีึึงงปปีะคะีค็็นนปปาาnnใในนะะใใไไiiา่่ารรหหนน11ยยiรรiccชชกกะcะcเเิิมม93ิ39ิมมooนานาสสฉ้ฉ้เเiiท่ท่เเllปปาา....ททนนาาssััตต่่ววลลll7777่ใี่ใีณณiiiiณณ็็นนี่่ีื้้ืมมยยออชnชnnวี่nว่ียย5885์์ี้ี้

21ทค2คท1 กกำำะะสสสสออเเถถบบำำงงาายีียคคคคบบนนววญัญัันันบบววสส::ชชิิคคขุขุกกาาุุมมภภาากกออรราาาาาาใใพพรรหหชชเเสสลลย้้ยาาตัตั รรขขาาววแแปปททแ์แ์ ลลฏฏี่ี่::หหะะชิชิ66ง่่งยย33ีวีวชชาานน((าา22สสะะตต))ััตต--ิิ 00สสววเเขข์์33ุกกุ ออตต22รรำำจจ22เเไไตต--ภภกก00จุุจออเ่เ่99นนกัักเเ88มม้ืออ้ืรรืืออกกงงรรปปงุุงททเเททุุมมพพธธาาฯฯนนีี จจังงั หหววดัดั ปปททมุมุ ธธาานนีี

ตารางที่ 1 ปรมิ าณการใช้ยาปฏชิ วี นะในฟาร์มสุกรและไก่เนื้อ

ชนิดสตั ว์ ปรมิ าณยาปฏิชีวนะ จำนวนสตั ว์ การประมาณนำ้ หนกั สัตว์ ปริมาณการใช้

ขณะใชย้ า* ยาปฏิชวี นะ

(Active Ingredient: AI) (Animal Population) (Population Correction Unit: PCU) (Antimicrobial Use: AMU)

หน่วยมลิ ลกิ รมั หน่วยตัว หน่วยกโิ ลกรัม หนว่ ย mg/PCU*

สกุ ร 327,408,507.52 86,337 5,611,905 58.34

ไกเ่ น้อื 100,988,914.00 4,398,303 4,398,303 22.96

หมายเหตุ: *PCU = จำนวนสัตว์ x การประมาณนำ้ หนักสัตว์ขณะใชย้ า (สกุ รคูณดว้ ย 65 kg และไกเ่ นือ้ คณู ดว้ ย 1 kg)

ฟาร์มสุกรมีปริมาณยาปฏิชีวนะที่ใช้ทั้งหมด 327,408,507.52 มิลลิกรัม จากประชากรสุกรทั้งหมด

Animal Feed 8a6n,3d37Vตeัวteคิrดiเnปa็นrคy่า PPCroUdไuด้c5t,s61C1,o90n5trกoิโลl กรัม เมื่อนำมาคำนวณหาปริมาณยาปฏิชีวนะที่ใช้ในหน่วย

mg/PCU มีคา่ เท่ากับ 58.34 ฟารม์ ไก่เนื้อมีปริมาณยาปฏิชีวนะที่ใช้ทั้งหมด 100,988,914.00 มิลลิกรมั จากประชากร
ไก่เนื้อทั้งหมด 4,398,303 ตัว คิดเป็นค่า PCU ได้ 4,398,303 กิโลกรัม เม่ือนำมาคำนวณหาปริมาณยาปฏิชีวนะ

ฟาร์มสุกรมีปริมาณยาปฏิชีวนะท่ีใช้ท้ังหมด 327,408,507.52 มิลลิกรัม จากประชากรสุกรทั้งหมด เม่ือ1จ0ำ.แ00นกตามรูปแบบการใช้ยา ในฟาร์มสุกรมีก0า.0ร0ใช้ยาปฏิชีวนะ5ผ.6ส9มล0ง.ใ0น0อาหารสูงท่ีสุดไกโเ่ ดนยือ้ มีปริมาณการ
86,337 ตัว คิดเป็นค่า PCU ได้ 5,611,905 กิโลกรัม เมื่อนำมาคำนวณหาปริมาณยาปฏิชีวนะท่ีใช้ในหน่วย ค่าเฉล่ีย mg/0P.0C0U เท่ากับ 38.87 (66.63%) รองลงมาคือละลายน้ำ มีค่าเฉล่ีย mg/PCU เท่ากับ 13.78(m
mg/PCU มีค่าเท่ากับ 58.34 ฟาร์มไก่เน้ือมีปริมาณยาปฏิชวี นะท่ีใช้ทั้งหมด 100,988,914.00 มิลลิกรมั จากประชากร (9.75%ฉ)ีดสำหรับในไก่เน้ือมีรูปแบบ
ไก่เน้ือท้ังหมด 4,398,303 ตัว คิดเป็นค่า PCU ได้ 4,398,303 กิโลกรัม เม่ือนำมาคำนวณหาปริมาณยาปฏิชีวนะ 22.96 (100%) รายละเอียดดังแสดง
ท่ีใช้ในหนว่ ย mg/PCU มคี ่าเทา่ กับ 22.96 ดังแสดงในตารางที่ 1 รายงานประจำ� ปี 2563 115(ก2า3ร.ใ6ช2้ย%าป) ฏซึ่ิงชกีวานระใเชฉ้ยพาาฉะีดลจะะลลนาะย้อลนยา้ำทยเี่สทนุด่าา้นมั้นีคโ่าดเฉยลมี่ยีค่ารmเปูฉผgแล/สบี่ยPมบCmอกUาาgรห/เใPทาชC่ารย้ Uกาับเท5่า.ก69ับ
แผนภูมิทใ่ีน1แผแนสภดูมงทิ ค่ี 1่าเแฉลละี่ย2ปรมิ าณการใช้ยาปฏิชีวนะ (หน่วย mg/PCU) จำแนกตามรูปแบบการใช้ยาในฟาร์ม

สุกรและไกเ่ นอื้

ปริมาณการใช้ยาปฏิชีวนะ 50.00 38.87 ปร้ริมอายณลกะารขใอช้งยาปปริ ิฏมชีาวนณะ (กาmรg/ใPช้CยU)า50.000 1102004..500.00177 100.00 ปริมาณการใช้ยาป ิฏชีวนะ (mg/PCU) 10.000 8.940
(mg/PCU) 40.00 0.00 ปฏิชีวนะ (mg/PCU) 40.000 80.00
30.00 22.96 สุกร 30.000 60.00 66.63 8.000 6.876 สุกร
20.00 13.78 ไก่เนอ้ื 6.000 4.462
10.00 5.69 0.00
0.00 20.000 40.00 23.62 4.000 2ไ.ก14เ่ 2นอื้
10.000
ละลายนา้ รูปผแสบมบอกาารหใาชรย้ า ฉีด 0.000 20.00 4.801 4.437 0.726 0.711 0.002.000 9.75 0.00 0.538
(ก) 0.00 Tilmicosin
แผนภูมิที่ 1 แเมสื่อดจงคำแ่าเนฉกลต่ียาปมรริมูปาแณบกบากรใาชร้ยใชา้ยปาฏิชในีวนฟะาร(์มหสนุก่วรยมmีกาgร/ใPชC้ยUาป) จฏำิชแีวนนกะตผาสมมรลูปงแใบนบอากหาราใรชส้ยูงาทใ่ีสนุดฟาโดร์มยมี 0.000 ฉดีSpectinomycin Doxycycline Lincomycin Amoxicillin
ยาปฏิชีวนะในฟารม์ ไกเ่ นอ้ื 5 ลา้ ดับแรก
ค่าเฉล่ียสุกmรgแ/ลPะCไUกเ่ เนท้ือ่ากับ 38.87 (66.63%) รองลงมาคือละลายน้ำ มีค่าเฉลี่ย mg/PCU เท่ากับ 13.78 ละลายน้าAmoxicillin Tiamulin Neomycin Penicillin Tylosรinปู ผแสบมบอกาาหร(ใขาช)รย้ า
ยาปฏิชวี นะในฟารม์ สกุ ร 5 ล้าดบั แรก

(23.62%) ซึ่งการใช้ยาฉีดจะน้อยท่ีสุด มีค่าเฉลี่ย mg/PCU เท่ากับ 5.69 (9.75%) สำหรับในไก่เนื้อมีรูปแบบ แผนภูมิทแี่ ผ2นภแูมสิทดี่ ง3รแ้อแลยสะลดฟงาะครขม์่าอเไฉกงล่เคน่ีย่าือ้ปเร(ฉขิมล)าี่ยณปการริมใชา้ยณากปฏาิรชีใวชน้ยะา(หปนฏ่วิชยีวmนgะ/P(CหUน) ่วสยูงสุดm5g/ลPำCดับUแ)รจกำฟแานร์มกสตุการม(รกูป) แบบการ
ใกนาแรใผชน้ยภามู 11ป028ทิ ฏ000่ี ิช...1000ีว000แนละะเฉ2พาะละลา1ย0น0้ำ.0เ0ท่านั้น
ป ิรมาณการใ ้ชยาป ิฏชีวนะ (mg/PCU) โดยมีค่าเฉล่ีย mg/PCU เท่ากับ 22.96 (100%) รายละเอียดดังแสดง ใช้ยาในฟารม์ สกุ รและไก่เน้ือ
ร้อยละของปริมาณการใช้ยา 60.00 สกุ ร
ปฏิชีวนะ (mg/PCU) 66.63

40.00 23.62 0.00 9.75 0.00 ไก่เน้ือ ร้อยละของป ิรมาณการใช้ยาป ิฏชีวนะ (mg/PCU) 100.00 ร้อยละของป ิรมาณการใช้ยาป ิฏชีวนะ (mg/PCU) 100.00
10.000 8.940 90.00 90.00
20.00 80.00 80.00
70.00 70.00
เมื่อจำแนกตามยาปฏิชีวนะท่ีใช้ในฟาร์ม พบว่าฟาร์มสุกรมีปริมาณการใช้ยาปฏิชีวนะ 5 ลำดับแรก50.000 45.01.7070 60.00 60.00
ป ิรมาณการใ ้ชยาป ิฏชีวนะ (mg/PCU) 50.00 77.44 50.00
ละลายน้า รูปผแสบมบอกาาหรใาชร้ยา 8.000 ฉดี 6.876 40.00 40.00
30.00 8.23 7.61 1.24 30.00
20.00 Amoxicillin Tiamulin Neomycin Penicillin 20.00
10.00 10.00
0.00 ยาปฏิชวี นะในฟาร์มสุกร 5 ล้าดบั แรก 0.00
คือ Amoxicillin 45.177 mg/PCU (77.44%) Tiamulin 4.801 mg/PCU (8.23%) Neomycin 4.43740.000 (ก) (ข)
30.000 46(ห..0000น00่วย 38.94
29.95
mg/PCU (7.61%) Penicillin 0.726 mg/PCU (1.24%) และ Tylosin 0.711 mg/PCU (1.22%) ดังแสดงแผน2ภ0.ูม00ิท0่ี 2.000 19.43
0.000 9.33
10.000
Spectinomycin Doxycycline Lincomycin Amoxicillin
ในแผนภูมทิ ี่ 3(ก) และ 4(ก) ฟารม์ ไก่เน้ือมีปรมิ าณการใชย้ าปฏิชีวนะ 5 ลำดับแรกคอื Spectinomycin 8.9400.000 ยาปฏชิ ีวนะในฟารม์ ไกเ่ นอ้ื 5 ล้าดบั แรก
mg/PCU (38.94%) Doxycycline 6 .8 7 6 mg/PCU (29.95%) Lincomycin 4.462 mg/PCU (19.43%)(ก)
2 แสดงร้อยละของค่าเฉลี่ยปริมาณการใช้ยาปฏิชีวนะ mg/PCU) จำแนกตาม4.ร4ูป62แบบการ
ใช้ยาในฟาร์มสุกรและไก่เนอ้ื
2.142
4.801 4.437 0.726 0.711
0.538 1.22 2.34
Amoxicillin Tiamulin Neomycin Penicillin Tylosin Spectinomycin Doxycycline Lincomycin Amoxicillin Tilmicosin Tylosin Tilmicosin
ยาปฏิชวี นะในฟาร์มสุกร 5 ล้าดบั แรก
(ข) ยาปฏิชีวนะในฟาร์มไก่เน้ือ 5 ลา้ ดับแรก

แผนภูมิที่ 3 แแลสะดฟงาครA์ม่าเไฉmกลเ่ นี่ยo้ือปร(xขิมi)าcณiกllารinใช้ย2าป.ฏ1ิช4ีวน2ะ (mหน่วgย/mPgC/PUCU)(ส9ูงส.3ุด 35 %ลำด)ับแแรกลฟะาร์มTสiุกlรm(ก)icosin 0.53แผ8นภมูmิท่ี 4gแส/ุกสPรดCง(รก้อU)ยแลละะ(ขฟ2อาง.รค3ม์ ่าไ4เกฉ่เ%ลนี่ยอื้ ป)(รขิม)ดาณังกแารใสช้ยดาปงฏใิชีวนนะแ(หผน่วนยภmgูม/PิทCU่ี ) สูงสุด 5 ลำดับแรก ฟาร์ม
3(ข) และ 4(ข)

้รอยละของป ิรมาณการใช้ยาป ิฏ ีชวนะ (mg/PCU) 100.00 ร้อยละของป ิรมาณการใช้ยาป ิฏ ีชวนะ (mg/PCU) 100.00
90.00 77.44 ตารางที่ 2 ปรมิ าณการใช987000ย้ ...000000าปฏชิ ีวนะ (หนว่ ย mg/PCU) ประเภท CIA และ Non-CIA ตามการจำแนกของ
80.00 WHO ในฟาร456์ม000...000ส000 ุกร38แ.94ละไ2ก9.9่เ5น้ือ
70.00 30.00 ปรมิ าณการใช้ยาปฏชิ วี นะ
60.00 Antimicrobial class8.23 7.61 1.24 1.22 20.00 19.43 2.34 (mg/PCU)
50.00 10.00 9.33
40.00 0.00
30.00 Spectinomycin Doxycycline Lincomycin Amoxicillin Tilmicosin
20.00
10.00 (ข) ยาปฏิชีวนะในฟารม์ ไกเ่ นื้อ 5 ลา้ ดับแรก
0.00 Critically Important (CIA)Amoxicillin Tiamulin Neomycin Penicillin Tylosin สกุ ร ไก่เนือ้
(ก) ยาปฏิชีวนะในฟารม์ สกุ ร 5 ลา้ ดบั แรก

แผนภูมิที่ 4 แสดงร้อยละของค่าเฉล่ียปริมาณการใช้ยาปCฏeิชpีวนhะa(หloนว่ sยpmogr/iPnCsU)(ส3ูงrสdุด 45tลhำดgับeแnรกeฟraารt์มion) 0.057 0.000
สุกร (ก) และฟาร์มไก่เน้ือ (ข) 1.072 0.538
Macrolides & Ketolides

Quinolones 0.411 0.002

Polymyxins 0.000 0.000

Aminoglycosides 5.491 0.000

Aminopenicillins 46.024 2.142

Total CIA 53.055 2.682

คดิ เป็น % 90.94 11.68
สกุ ร ไกเ่ นือ้
Non-CIA

Lincosamides 0.150 4.462

Tetracyclines 0.000 6.876

Sulfonamides 0.000 0.000

Aminocyclitols 0.207 8.940

Pleuromutilins 4.801 0.000

Others (Halquinol) 0.128 0.000

Total Non-CIA 5.287 20.279

คดิ เป็น % 9.06 88.32

กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสตั ว์

116 Annual Report 2020

ป ิรมาณการใช้ยาปฏิชีวนะ (mg/PCU) 60.000 53.055

50.000

40.000 20.279 สุกร
30.000
20.000 ไกเ่ น้ือ

10.000 2.682 5.287

0.000

CIA Non-CIA

องค์ประกอบในการกำหนดแผนการดำเนินงานเพื่อปจรัะดเภกทขาอรงยปาปัฏญชิ วี หนะาการดื้อยาต้านจุลชีพในภาพรวมของประเทศ
ตามเป้าประสงค์ขอแงผแนผภนมู ทิ ย่ี 5ทุ ธแสศดางคส่าตเฉรล์กี่ยปารรมิ จาณัดกการาใชรย้ กาปาฏรชิ ดวี นื้อะย(าหนตว่ า้ ยนmจgลุ/PชCUพี )ขปรอะงเภปทรCะIAเทแลศะไNทoยn-ไCดIA้

importanเมt่ือaเnปtiรmียiบcrเoทbียiaบlsต:าCมIAป)รแะลเภะยทาสขปอรฏงปุิชยีวาผนปละฏทิกชี่ไีวมาน่อระยศทู่ในี่มกึ รีคษะวดาาับมคสวำาคมัญสอำคยั่ญางอยยิ่ง่ายงวยดิ่งตย่อวดมตน่อุษมยน์ (ุษCยri์ti(cNaolnly-

Critically important antimicrobials: Non-CIA) ตามข้อมูลของ WHO Critically important antimicrobials

จากการศกึ foษrาhปumรaมิ nาmณedกicาinรeใช5th้ยrาeปvisฏioชิn ีว(AนGIะSAใRน, ฟ20า1ร6)ม์ กสารกุ ศกึรษาจพำบนว่าวฟนาร์ม8ส1ุกรมฟีปารมิรา์มณกแารลใชะ้ยไากปฏ่เนิชวี ือ้ นะจำนวน 40 ฟาร์ม
พบว่าฟาร์มสุกรมีคmป่ารเgะฉ/เPภลCทUี่ยC(ป1IA1ร.65ิม83%า.0ณ)55สยmำาหgรป/ับPฏยCาUิชป(ฏีว9ิช0นีว.9ะน4ะท%ที่ใ)ี่ไมชแ่อ้เลยปะู่ในฟ็นราะรด5์มับไ8กค่เ.วน3าื้อม4มสีปำmคริมัญาgอณ/ยก่PางาCยร่ิใงUชย้ยวดาซปตึ่งฏ่อมิเชปนีวนุษ็นะยปย์ (รNาะoเทภnท่ีม-ีCรCIูปArit2iแc.a6บl8l2yบการใช้ผสมลงใน
อาหารสูงที่สุด รองลimงpมorาtaคnือt aใnนtiรmูปicแroบbiaบlsล: Nะoลnา-CยIAน) ้ำพบแว่ลาฟะากร์มาสรุกใรชมใ้ีปนริมราูปณแกบารบใชย้ยาาปฉฏีดิชตีวน่ำะทปส่ีระุดเภโทดNยoคn-ดิ CIเAป็นร้อยละ 66.63
23.62 และ 9.75 (58ต.288.า372ม%mล)g/เำมPด่ือCพUับจิ (า9ร.ส0ณ6ำา%จหา)กแรกลับละมุ่ ฟยขาอราง์มปยไากฏป่เนฏิช้ือิชมวีีวีนปนะริมทะาี่อณทยู่ใกี่นใาปชรรใ้ใชะน้ยเภาสทปฏุกCิชIAรีวนพ5ะบปวรล่าะฟเำภารดทม์ ับสNุกoแรnมร-กีCกาIAรใไ2ช0ดย้ .า2้แป7ฏก9ิช่mีวAนgะ/mPกCลoUุ่มxicillin Tiamulin
Neomycin PenicilAlimninแoลpeะnicTilylinlos sสiู งnที่คสุ ดิดเ4ป6น็ .0ร2้อ4ยmละg/P7CU7.ร4อ4งล8ง.ม2า3คื อ7.6Am1in1og.2ly4cosแidลesะ51.4.29 12mตgา/PมCลUำดับ การใชย้ าใน
ฟาร์มไก่เน้ือมีค่าเฉMgลea่ียnceปroralรtidiิมoensา)&ณ0.K0ยe57tาoปmlidgฏe/sPิชC1ีวU.0น7โด2ะยmเไมปg่ม/็นีกPาCรU2ใช2Q้ยu.า9ปinฏ6oิชloีวmnนeะsgกล/0ุ่มP.41CP1oUlmymgโ/yดPxCiยnUsเปแฟลา็นะร์มยCไeกาp่เทนh้ือaี่ใมlชoีกs้ใาpรนoใชrรi้ยnูปาsปแ(3ฏบrิชd,ีวบน4tะลh ะลายน้ำทั้งหมด
สำหรับยาปฏิชีวนกละุ่ม ทAmี่ใiชno้ใpนenไicกill่เinนsื้สอูงท5่ีสุด ล2.1ำ4ด2ับmgแ/PรCUกรอไงดล้งแมากค่ือSMpacerocltidineso&mKeytocliidnesD0o.53x8ymcyg/cPlCiUne Lincomycin
Amoxicillin และ TแPoลillะymmQyiucxiinnoosslแoiลnnะesAคm0ิด.i0nเ0oป2gl็นymcรog/s้อPidCยeUsลดโะดงั แยส3ไดม8ง่มใ.ีนก9ตา4รารใชา2ง้ยทา9ี่ป2.ฏ9แิชล5ีวะนแ1ะผกน9ลภ.ุ่มมู4ทิC3eี่ 5p9ha.l3os3poแrinลsะ(3rd2, .43th4geตneาraมtiลonำ)ดับ ซึ่งข้อมูลจาก
การศึกษานี้สามารถใช้เป็นข้อมูลในการกำกับดูแล กวาิจรารใณช์ผ้ยลาปฏิชีวนะในฟาร์มเล้ียงสัตว์ให้มีความถูกต้องและ
เหมาะสม และเปน็ แนวทาจางกใผนลกกาารศรึกเษฝาา้ ปรริมะาวณังกการาใรช้ยดาอื้ปฏยิชาีวตนะ้าแนยกจเปลุ ็นชรพีายใชนนิดสสตััตวว์ค์ รั้งนี้ พบว่าค่าเฉล่ียฟาร์มสุกรมีค่า

5ป8ฏ.ิช3ีว4นmะตg่ำ/กPวC่าUท่ีเแคลยะมคีก่าาเรฉศลึก่ียษฟาาขรอ์มงไกW่เoนn้ือgมsขีคu่าvอ้ a2nเ2สe.9tน6aอlm.(แ2g0/น1P7Cะ)Uในซฟึ่งาใรน์มฟไากร่เน์ม้ือไกจ่เนำนื้อวมนีค่า8เฉฟลาี่ยร์มปขรอิมงาปณรกะาเทรศใชไท้ยยา

และพบว่ามีค่าเฉล่ีย 303 mg/ตัว ซึ่งหากนำมาคำนวณเป็นหน่วย mg/PCU จะได้ค่า 303 mg/PCU เท่ากัน

ควรมีการเฝ้าระวังติดตามปริมาณการใช้ยาปฏิชีวนะเป็นรายชนิดสัตว์อย่างตอ่ เน่ือง เพื่อให้ทราบชนิด
ของยาและปริมาณการใช้จริงในฟาร์มเล้ียงสัตว์ควบคู่ไปกับการสนับสนุนให้มีการลดการใช้ยาปฏิชีวนะ
ในฟาร์มเล้ียงสัตว์ โดยสง่ เสริมให้มีการใชส้ ารทางเลือก เช่น สมุนไพร Prebiotics Probiotics เพ่อื ทดแทนการ
ใช้ยาปฏิชีวนะ อันจะนำมาสู่การลดโอกาสการเกิดการด้ือยาปฏิชีวนะ สำหรับการนับปริมาณการใช้ยา
ปฏิชีวนะในระดับฟาร์มของแต่ละรายชนิดสตั ว์เพ่ือให้ได้ข้อมูลที่เป็นตัวแทนของประเทศในแต่ละรายชนิดสัตว์
ควรมีการออกแบบการเก็บข้อมูลการใช้ยาในฟาร์มเล้ียงสัตว์ให้ครอบคลุมการเลี้ยงที่มีหลากหลายระบบ
รวมท้ังครอบคลุมถึงขนาดของฟาร์มที่ใช้เลี้ยงสัตว์เหล่านั้นด้วย เพื่อจะได้มาซึ่งข้อมูลที่มีความถูกต้องและใช้เป็น
แนวทางในการกำหนดนโยบายหรอื ยุทธศาสตร์ในการกำกับดแู ลการใชย้ าปฏชิ วี นะในสัตว์ตอ่ ไป

กิตตกิ รรมประกาศ

ผูเ้ ขยี นขอขอบคุณ น.สพ.รักไทย งามภักด์ิ ผู้อำนวยการกองควบคุมอาหารและยาสัตว์ ท่ีให้คำปรึกษา
และสนับสนุนในการศึกษาวิจัยในคร้ังน้ี สพ.ญ. ธนิดา หรินทรานนท์ ผู้เชี่ยวชาญด้านมาตรฐานการปศุสัตว์
ระหวา่ งประเทศ สำนักพัฒนาระบบและรบั รองมาตรฐานสินค้าปศสุ ัตว์ น.สกพาร.ศศกึ ศษิ าเจปรริญมิ าพณจกนา์ ผรใู้เชชย้ย่ี าวปชฏาญชิ ีวดน้าะน
พัฒนาระบบ และรับรองคณุ ภาพวัตถุอันตรายด้านการปศุสัตว์ สพ.ญ. จุฬาพร ศรในีหฟนาารหม์ วัสหุกรนแ้าลฝะ่าไยกยเ่ านสอ้ื ัตวแ์ ละ
การจัดการเช้ือดื้อยา กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ และ สพ.ญ. คนึงนิจ ก่อธรรมฤทธิ์ ที่ได้กรุณาให้ความรู้
AnimคaำlแFนeะeนdำ aแnลdะขV้อeเtสeนrinอaแrนyะทPrาoงdวuิชcาtกsาCรoสnำtหroรัlบการวิจัย ผู้อำนวยการและบุคลากรของสำนักตรวจสอบ

การสำรวจระดับของสารพิษจากเชื้อราในวตั ถดุ บิ อาหารสัตวแ์ ละอาหารสตั วผ์ สมสำเร็จรปู 117
จากสถานท่ผี ลิต นำเข้า และขายอาหารสตั ว์

โสมศจี ศิวิลัยกุล1 ธีระยุทธ สทุ ธิจกั ร์1 วรศร ประเสริฐกุลชยั 1 รายงานประจ�ำปี 2563

การส�ำรวจระดับของสารพิษบจทาคกดั ยเอ่ช้อื ราในวตั ถุดบิ อาหารสัตว์

และอาหกาารรสศสำึกัตรษวาวจนร์ผี้มะีวดสัตบั ถมขุปอรสงะส�ำสางเรครพ์เพ็จิษื่อรจสาปูำกรเจวชจือ้ารระกาดใสับนขวถอัตางถสดุนาบิรทพอาิษผี่ หจลารกิตสเชตั ื้อวนร์แาล�ำในะเอวขัตาา้ หถุดาแริบสลอตั าะวหขผ์าารสสมยัตสอวำ์แเราล็จะหรอูปาาหรารสสัตัตวว์ ์

ผสมสำเรจ็ รูปจากสถานทผ่ี ลติ นำจเาขกา้ สแถลาะนขทาผี่ยลอาิตหนารำสเขัตา้ ว์ แจลำะนขวนาย4อ4า5หาตรัวสอัตยว่าง์ จัดกลุ่มเป็นวตั ถุดบิ อาหารสัตว์
โสมศจี ศิวิล8ัยกชลุน1ดิ คธือรี ะขย้าุทวโธพดสแทุ ลธะิจผักลโติรส1์ภ มณั ศวฑจรศี์ ศถร่วัิ แิลปลยั ระกะผลุเลส1ติ รธภิฐีรณักะยลุฑุทช์ วธยั ตั 1สถทุดธิบจิ จักากร์1พวชื รนศ้ำรมันปรมะนั เสรำปิฐกะหุลลชงัยแ1ละผลิตภัณฑ์ กากดีดีจีเอส

สขา้ำวหสราับลสีแัตลวะ์ปผลีกิตสภุกัณรฑโ์ครขำแุนละโคผนลิตมภแัณลฑะอ์ แื่นลๆะอโ่นืดๆยทแำลบกะทาอราคตหดั รายรวอ่สจตัววเิ คผ์ รสามะสหำป์เรรจ็ ิมราูปณ5สชานรพดิ ิษคจอื าอกาเหชาอื้ รรสาัตจวำ์ผนสวมนสำ4เรชจ็ นรปูิด

คือ อะฟกลาารทศอึกกษซาินนี้ม(Aีวัตflถaุปtoรxะiสnง,คA์เFพ)ื่อซสีรำารลวจีโนระนด(ับZขeอaงrสaาleรnพoิษnจeา,กZเชOื้อNร)าใฟนูโวมัตนถิซุดิินบอ(าFหuาmรสoัตnวis์แinล,ะFอUาหMา)รสแัลตวะ์
ผทสี2มแสลำะเเรอจ็ ชรทูปี2จทาก๊อสกถซาินนท(T่ีผ-ล2ติ+HนTำ-เ2ขา้toแxลinะ,ขTา-ย2อ) าดห้วายรวสิธัตี วIm์ จmำนuวnนoa4ff4in5itตyัวcอoยlา่uงmจnัด(กFลluุ่มoเปro็นmวัตeถtrดุyบิ หอราือหาHรPสLัตCว)์
พ8บชวน่าดิ มคีกอืารขป้านวเโปพ้ือดนแลขะอผงลสติารภพัณิษฑจ์ าถกั่วเแชล้ือะรผาลชติ นภิดัณอฑะฟ์ วลตั าถทุดอิบกจซาินกรพวชื มน้ำอมะนัฟลมาันทสอำกปซะินหลบงั ี1แลซะรีผาลลติ ีโภนณันฑฟ์ ูโกมานกิซดินีดีจแีเอลสะ
ทขา้ี2วแสลาะลเีแอลชะทผี2ลทิตภ๊อัณกซฑิน์ รำโดแลยะคผำลนติ วภณัณจฑาก์ แตลัวะออยน่ื ่าๆงทแลี่ตะรอวาจหพาบรสตตั ่อวจ์ผำสนมวสนำเตรัวจ็ อรปูย่า5งทชนี่สดิ่งตครอื วจอคาหิดาเปรส็นตั รว้อ์ผยสลมะสำ4เร4็จ.ร8ปู5
ส25ำห.2ร4ับ1ส2ัต.ว8ป์ 9ีก6ส0.ุก3ร4โแคลขะุน 6โค9.น6ม5 แตลาะมอลื่นำๆดับโดโยดทยำมกีปารริมตารณวจปวนเิ คเรปาื้อะนหอ์ปยรู่ใิมนาชณ่วสงาร0พ–1ิษ3จ.า0ก0เช0้ือ–ร4า2จ.7ำ9นว0น–3476ช.น7ิด5
ค0–ือ4อ,9ะ3ฟ8ล.5า7ทแอลกะซิน0–(1A5fl1a.t8o0xipnp, bAFต)าซมีรลาำลดีโับนนโด(ยZทeุกaตraัวlอeยn่าoงnปeร,ิมZาOณNส)าฟรพูโมิษนจิซากินเช(Fื้อuรmาชoนnิดisอinะ,ฟFลUาMทอ) กแซลินะ
มทีคี2แ่าไลมะ่เเกอินชทเกี2ณทฑ๊อ์มกาซตินรฐ(Tา-น2ต+าHมTป-2ระtoกxาinศ,กTร-ะ2ท) รดว้วงยเวกิธษีตImรแmลuะnสoหaกffรinณit์yเรcื่อoงluกmำหnน(FดluลoักrษoณmะetขrอyงหอราือหาHรPสLัตCว)์
เพสบื่อวมา่ คมุณีกาภราปพนพเป.ศื้อ.น2ข5อ5ง9สาแรตพ่พิษบจวา่ากมเชีตื้อัวรอายช่านงทิดอี่ปะรฟิมลาณาทออะกฟซลนิ ารทวอมกอซะินฟบลีา1ทมอีคก่าซเกินินบเกี1ณซฑีรา์มลาีโตนรนฐาฟนูโตมานมิซสินหภแาลพะ
ยทุโี2รแปลระ้อเยอลชะที20ท.8๊อ9กซ(4ิน/4โ4ด5ย)คสำำนหวรณับจปารกิมตาัวณอซยี่รางาทลีโี่ตนรนวจฟพูโบมตน่อิซจินำนแวลนะตทัวอี2แยล่างะทเอี่สช่งทตี2รวทจ๊อคกิดซเินป็นพรบ้อวย่าลมะีปร4ิม4า.8ณ5
2จ1า..กปรสูปรถแะาเบภนกบททากรขีผ่ าศลอรึกติงศษตกึนาวั ษคำอเารยขปอจ02เมั้งา่า้สนง–5าาีนคี้แเื่อปกหล4.่เา็น2ะมป,เกาขไ49ชาาคมรื้อรย3ศื้ออุสณ1่นเึกา8กรษัตห2อภ.าาาิน5วเ.รยชา8ใส7เ์ิงเนตัู่พใสพ9กวนำ์อแรื่อณอว6เพาุปลจกใ0ฑก.หห(ะณศSร.uณ3้ไ์าม.rฑด0vแ์ร4าe2ล–อ้yส์มะต5แว1sาัตาtร5ธิ uลห5ีกตวdฐ9า1ะyารร์ยา).แรฐโนัง8ด6สาตยม0ต9ทนัต่พีอำา.กตวp6บยมาท์าร5pวเู่ใปกมีม่bน่า็บตรสขีคมปะ้อาหตุณีมตรมกูลาภัวิมแภาลมลาอาศะาำลพตยณพดกัวำย่าอรับดแทยุโง่าะรลับทงี่ตอโปทะาี่ป่ดำหโทปรารยดรวดุกลิสมมยงัตังตอาวเีทปน์ัดวกณุกรั้นอภษอิมตยจัยตะาัว่าึงรฟณองคแลยวปกลา่ารานะทงมรสเปอีกศปหกราึกื้อกิมซรษนรติานาอณณิดนบยต์สี้แเีู่1ใาาสรนมรื่ดอมชพแงงีค่วใิลษ่าหงกเะจกำ้เ0เหาหฝิน–ก็น้นาเ1เกวรชด3ณ่าะื้.อลก0วฑรักา0ังา์รมษสช0ปาาณน–ตนร4ะิดรพเป2ฐขอิษ.าื้ออะ7จนนฟง9าตอขลก0าาอาเม–หงชทส3สืา้ออ7หารรก6รภสาพ.ซัาต7ใินนิษพ5ว์
-ตัววอัตยถ่าุดงิบทอ่ที าำยหกาาุโรรรศสกึัตปษวา์ร8แ้อบช่งนยเปิดล็นคะ2ือปข0ร้าะว.เโ8ภพท9ดคแอืล(ะ4ผ/ล4ิตภ4ัณ5ฑ)์ ถสั่วแำลหะผรลิตับภัปณฑร์ วิมัตาถุดณิบจซากีรพาืชลน้ำีโมนัน น ฟูโมนิซิน และ ที2และเอชที2ท๊อกซิน พบว่ามีปริมาณ
มนั สำปะ-หอลาังหแลาระสผัตลวติป์ผภสณันมฑสเำ์ปกเราื้็จอกรดนูปดี จี5อีเอชยสนู่ใิดขนา้ควอืเสกาสลำณีแหลรฑะับผสล์มตั ิตวาภป์ ัณตีกฑรส์ุกรฐรำาแโลคนะขผนุตลโาติ คภมนณั มสฑแห์ ลแะลภอะืน่อาๆน่ื พๆ ยุโรปทุกตัวอย่าง การศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าการปนเปื้อนของสารพิษ
3. สถานที่เก็บตัวอยา่จงากเชื้อราในอาหารสัตว์ยังมีอยู่ในปริมาณที่ต่ำ ดังนั้นจึงควรมีการติดตามและเฝ้าระวังสารพิษจากเชื้อราใน

-เกบ็สถตาัวนอทยีเ่่ากง็บจออากาาหสหถาราาสนตัรทวี่ผส์นลำัตติ เขนวา้ ำ์เเขพ้าอื่ แลใะหขาไ้ ยดอาอ้หาารสหตั าว์ รจาสกัต5 วแห์ทล่งีม่ คคี อื ุณภาพและปลอดภัย
- ศนู ยร์ วบรวมหรอื สถานที่จำหน่ายวตั ถุดิบอาหารสัตว์

- สถานที่ผลติ อาหารสัตว์

- สหกรณโ์ คนมทีม่ ีสถานทผ่ี ลิตอาหารสัตว์

4. การเก-บ็ สตถวั าอนยทา่ ข่ีงายควตัำถสดุ บิ ำอคาหญัารส:ตั วส์หราือรอาพหาิษรสจัตวาผ์ กสมเสชำเื้อรจ็ รรูปา อาหารสตั ว์ อะฟลาทอกซิน ซีราลโี นน ฟโู มนซิ ิน ที2และเอชที2ท๊อกซิน

กำหนดจำนวนสถานที่เป้าหมายสำหรับเก็บตัวอย่างอาหารสัตว์ จำนวน 170 แห่ง โดยคำนวณจาก

ทะเบียนวชิ าการเลขท่ี: 63(2)-0322-099จำนวนสถานท่ีผลติ นำเขา้ และขายอาหารสัตว์ ดว้ ยโปรแกรม Win Eascpe 2.0 ทีค่ วามชุกคาดไว้ (Expected
prevalence) เท่ากับ1รก้อยอละงค50วคบ่าคควาุมมคอลาาดหเคาลื่อรนแที่ยลอะมรยับาไดส้ (Aัตcวce์pศteนูd ยerrร์ oาr)ชเทก่ากาับรร้อกยลระม5ปแลศะสุ ตั ว์ ปทมุ ธานี 12000

ระดับความเชื่อมั่น (Confidence interval) เท่ากับร้อยละ 90 และทำการคัดเลอื กกลุ่มตัวอย่างโดยวิธีการสุม่

ตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน (Multi-stage sampling) จำนวนตัวอย่าง 445 ตัวอย่าง (กำหนดประเภทสถานที่

เก็บอาหารสัตวแ์ ละชนดิ อาหารสัตว)์ โดยมรี ายละเอยี ดของจำนวนตวั อยา่ ง ดังนี้ ตารางท่ี 2 แสดงจำนวนตัวอย่างจำแนกตามประเภทอาหารสตั ว์

ตารางท่ี 1 แสดงจำนวนตัวอย่างจำแนกตามประเภทสถานท่ีเก็บอาหารสตั ว์ 1
คปำรสะเภำทคสถัญาน:ท่ีเกส็บาอราหพารษิสตั จว์ ากเชื้อรา อาหารสจัตำนววน์ อตัวะอยฟ่างลาทอกซปินระเภซทีรวาัตถลดุ ีโิบนอานหารฟสัตูโวม์ นซิ ินจำนทวี2นและเอปรชะเทภที2อทาห๊อารกสซตั วนิ์ผสมสำเร็จรปู
สศถูนายนร์ ทวบ่ีเกร็บวมอาหหราือรจสำทตัหวนะน์ ่าำยเเวบขัตา้ ถียุดนิบอวาหิชาราสกตั วา์ รเลขที่: 92 ตวั อยา่ ง จำนวน
63(2)-0322-099 45 ขา้ วโพดและผลิตภณั ฑ์ 50 อาหารสัตว์ผสมสำเรจ็ รปู สำหรับโคนม ตวั อยา่ ง

สสหถากนรณท่ีผโ์ คลนติ มอทาหี่มสีารถสา1นัตกทว์่ีผอลงิตอคาหวารบสัตคว์ุมอาหารและยาสัตว์ ศนู ยร์ าชก221า69รกรมปศุสวถตั ตััว่ แถวลุด์ ะิบปผจลาทติกภพมุ ัณืชธนฑา้ำ์ มนนั ี 12000 68 อาหารสัตวผ์ สมสำเร็จรูปสำหรับโคขนุ 13
สถานทข่ี ายวัตถุดิบอาหารสัตว์หรืออาหารสตั วผ์ สมสำเรจ็ รูป 63 มนั สำปะหลังและผลติ ภณั ฑ์ 24 อาหารสัตว์ผสมสำเร็จรูปสำหรบั สุกร 7
24 อาหารสัตว์ผสมสำเร็จรูปสำหรบั สัตวป์ ีก 61
รวม 445 กากดีดจี เี อส 19 อาหารสัตวผ์ สมสำเรจ็ รูป อน่ื ๆ 47
11
ข้าวสาลแี ละผลิตภณั ฑ์ 31 1
139
4 รำและผลติ ภัณฑ์ 75

วัตถุดิบ อ่ืนๆ 15

จำนวนวตั ถุดิบอาหารสตั วร์ วม 306 จำนวนอาหารสัตวผ์ สมสำเรจ็ รปู รวม

รวมจำนวนตวั อยา่ งอาหารสตั วท์ ั้งหมด 445 ตวั อย่าง

เก็บตัวอย่างตามแผนที่กำหนด โดยเก็บตัวอย่างตามระเบียบกรมปศุสัตว์ ว่าด้วย วิธีการเก็บตัวอย่าง

กองควบคุมอาหารและยาสัตว์ กรมปศุสัตว์อาหารสัตว์เป็นตัวอย่างเพื่อทดสอบ ตรวจ หรือวิเคราะห์คุณภาพ พ.ศ. 2546 โดยอนุโลม และส่งตัวอย่างท่ี

สำนักตรวจสอบคุณภาพสนิ ค้าปศสุ ัตว์เพอ่ื ตรวจวิเคราะหท์ างหอ้ งปฏิบัติการ
5. การตรวจวเิ คราะห์ทางห้องปฏิบัตกิ าร

ตรวจวิเคราะห์สารพิษจากเชื้อราในอาหารสัตว์จำนวน 4 ชนิด คือ อะฟลาทอกซิน (Aflatoxin, AF)

ซรี าลโี นน (Zearalenone, ZON) ฟโู มนิซิน (Fumonisin, FUM) และ ท2ี และเอชที2ท๊อกซิน (T-2+HT-2 toxin,

Zearalenone T-2+HT-2 toxin และ Fumonisin ร้อยละ 54 52 4 และ 86 ตามลำดับ ซึ่งการปนเปื้อน

สารพิษจากเชื้อรา Aflatoxin และ Fumonisin มีแนวโน้มไปในแนวทางเดียวกับผลการศึกษานี้ ส่วนสารพิษ

118 Annual Report 2020อาหารสตั ว์นำเขา้ ศูนย์รวบรวมหรือสถานท่ีจำหน่ายวัตถุดิบอาหารสัตว์ สถานทผี่ ลิตอาหารสัตว์ สหกรณ์โคนมที่มี จากเชื้อรา T-2+HT-2 toxin พบมากในประเทศแถบยุโรปเหนือและตะวันออกโดยพบร้อยละ 48 และ 51
สถานที่ผลิตอาหารสัตว์ และสถานที่ขายวัตถุดิบอาหารสัตว์หรืออาหารสัตว์ผสมสำเรจ็ รูป จำนวน 445 ตัวอย่าง ตามลำดับ ดังนัน้ จงึ ควรเฝ้าระวังสารพิษจากเช้ือรา T-2+HT-2 toxin ในวตั ถุดิบอาหารสัตว์นำเข้าจากกลุ่มประเทศ

เพอื่ ทำการตรวจวิเคราะห์สารพิษจากเชื้อรา ดังกลา่ ว

ตารางที่ 3 แสดงจำนวนตวั อย่างที่ตรวจพบสารพษิ จากเชอ้ื ราจำแนกตามประเภทสถานท่เี กบ็ อาหารสตั ว์ ตารางท่ี 4 แสดงปริมาณของการปนเป้อื นสารพิษจากเชือ้ ราตามประเภทสถานทเ่ี ก็บอาหารสตั ว์

สถานทเี่ กบ็ อาหารสัตว์ จำนวนตวั อยา่ งท่ีตรวจพบสารพษิ จากเช้อื รา สถานทีเ่ กบ็ อาหารสตั ว์ ช่วงการปนเปือ้ น (ppb)

สถานที่เกบ็ อาหารสัตว์นำเข้า AF AFB1 ZON FUM T-2 สถานทเ่ี ก็บอาหารสตั วน์ ำเขา้ AF AFB1 ZON FUM T-2
* 40/62 * 0 – 7.00 0 - <1.50 * 0 – 4,799.32 *
ศนู ยร์ วบรวมหรอื จำหนา่ ยวตั ถดุ ิบ 15/33 2/59 (64.52%) ศูนย์รวบรวมหรือจำหน่ายวตั ถดุ บิ
อาหารสตั ว์ (45.45%) (3.39%) 1/8 8/8 อาหารสัตว์ 0 – 3.90 0 – 7.27 0 – 55.35 * 30.00 – 139.60
14/44 (12.50%) * (100.00%)
2/3 (31.82%)
(66.67%)

สถานที่ผลติ อาหารสัตว์ 35/79 38/140 22/171 24/44 122/177 สถานท่ผี ลิตอาหารสัตว์ 0 – 13.00 0 – 42.79 0 – 361.08 0 – 4,938.57 0 – 151.80

(44.30%) (27.14%) (12.87%) (54.55%) (68.93%) สหกรณโ์ คนมท่ีมสี ถานท่ีผลติ * 0 – 4.54 0 - 376.75 0 – 39.03 0 – 151.30
146.49 - 626.77 0 – 31.40
สแผหลละกภาาTรพ-ศ2ยสอหสึก+ุหโาถรรษหHอืากปานาTรอรณพนท-าส2หขี่บี้พโ์ัตคาาtววบรนoย์่าสวมวxมตั่iาัตทnีปววถ่ีมผ์ัตรุแดสี สิมตบิถถมาา่อสุดสนณาาิบำทหรตเอพี่าผร่าำรจ็ลิษหกสรติ จวตัูปาา่วารก์เสกเัชตณื้วอฑ์แร(าล์4ม29ะาA./8อต*2f6lา1รa%หฐt)าoานรxใสin((น24ัต150ส5Bว9../28่ว/์ผ21434น4ส%%2พขม))อบสงวำส่าเ(ารม1(0ร็จ62ีค.0พ0.ร/6่า/10ูป73ิษเ2%%กใจ)นิน)าปเกกรเชณะื้อเฑทร((1์มา4ศ0า2ไ033Z.ตท8.//0e673รย0%ฐa%มาr)ีโ)aนอleก(nEาoCสnพ, e2บ((720ส559F10../า00u/13004รm2)%%พซo))ิษึ่งnจจisาาiกกn อาหารสัตว์ 0 – 4,938.57 0 – 151.80
เชื้อราชนิดอื่น นอกเหนือจากสารพิษจา6ก1เ/ช1ื้3อ6รา Af7l8a/t3o0x9in ดัง2น5ั้/น1จ94ึงควรมีกา7ร0ก/1ำ1ห6นดค่าเกณ14ฑ0/์ม2า01ตรฐาน
สำหรับสารพิษจากเชื้อราชนิดอื่น เช่น F(4u4.m85o%n)isin(25แ.2ล4ะ%ส)ำหร(ั1บ2ค.8่า9เ%ก)ณฑ์มาต(6ร0ฐ.3า4น%ข) องสารพ(6ิษ9.จ6า5%กเ)ชื้อรา สถานทขี่ ายวัตถุดบิ อาหารสัตว์ 0 – 7.40 0 – 9.61 0 - 0

หรอื อาหารสัตว์ผสมสำเรจ็ รปู

0 – 13.00 0 – 42.79 0 – 376.75

Aflatoหxiมnายคเหวรตมุ: *ีกไามร่มปตี ัวรอับยป่างรทุงี่ทคำ่ากเากรณตรฑว์จมวาเิ ตคราฐะาหน์สเาพรืพ่อิษใหจา้เหกเมชาือ้ ะราสมกับสถานการณ์ของสารพิษจากเชื้อรา หมายเหตุ: *ไมม่ ตี ัวอย่างที่ทำการตรวจวิเคราะหส์ ารพิษจากเช้อื รา
ในปัจจุบัน ทั้งผนลีก้กาารรตกรำวหจวนิเคดรคา่าะเหก์ปณริมฑา์มณาสตารรฐพาิษนจขากอเงชสื้อารราพในิษวจัตาถกุดิเบชอื้อาหราารนสั้นัตตว์แ้อลงะคอำานหึงารถสึงัตหวล์ผาสยมปสำัจเจร็จัยรูเปช่น
สภาพภจูมากิอสาถกานศทอี่เกณุ ็บหอภาหูมาิ รคสวัตาวม์ ชพื้นบวเพ่าม่อื ีกใาหร้สปอนดเปคืล้อน้อขงตอางสมาครวพาิษมจเหากมเาชะื้อสรมาชขนอิดงแทตี2ล่และะปเรอะชทเที2ศท๊อกซิน (T-2+HT-2 ปริมาณการปนเปื้อนของสารพิษจากเชื้อรา Total-Aflatoxin Aflatoxin-B1 Zearalenone
ตารางทร(tAoอ่ี fx5ชงlianนลแt,ดิงoสTมตxด-าวั 2inคอง)ปยือBม่าร1างฟมิ ,กูโาAทมณFี่สนBขุดิซ1อิน)โงดแส(ยFลาuคะรคmำซพวคนีรบoษิา่าวคมnลจณุมาiีโาsตนคจiกnรุณานเฐ,กชภา(Fต้อืZนาUัวพรeตMอาaอายมrา)aTห่าอlพงoาeะทรรtnฟสบaี่ตoตัล.lรnวาวAe์ ทจf,lอพZaกบtOซoตจNินx่อำ)iรนจnทควำวตี่ดิมในนรนเตววป(ตTวันพ็นอoวัตบรยtอัวอ้aา่ ยอยlง่ายลAง่าะfองla6ทาt0หี่สo.จาท3่งxำรตi4เ่ี nนกสร,4นิววัตA4นมจว.Fตาค8์ ต)วั5ิดรออเฐ2ยปะา5า่ฟน็นง.2ลร4้าอทยแอลลชกะะ่วซง61ินก92(าp..บร86pปี951bน)เปอ้ื น Fumonisin และ T-2+HT-2 toxin อยู่ในช่วง 0-13.00 0-42.79 0-376.75 0-4,938.57 และ 0-151.80 ppb
ตามลำดับ ดังแสดงในตารางที่ 4 และปริมาณปนเปื้อนเฉลี่ย (mean±SD) อยู่ที่ 1.48±2.57 1.07±4.11
ตามลำดับ และร้อยละที่พบพข.อศง.2ส5า5ร8พ(pิษpจbา)กเชื้อราแต่ละชนิดตามประเภทของสถานที่เก็บอาหารสัตว์ 13ต.า9ร2า±ง5ท2่ี 6.64แส3ด1ง0ป.5ร2ิม±าณ81ข9อ.6งส5า4ร3พ.ิษ35จ±าก7เ0ช.8้ือ3ราpApfblaตtoาxมiลnำBด1บั ใโนดตยวัคอ่ายสา่งู งสอุดาขหอางรปสรตั ิมวา์ ณสารพษิ จากเชอื้ ราพบ
ขา้ วโพไดมแ่แลตะกผตล่าติ งภกณั ันฑด์ ังแสดงในตารางที่ 31แ0ส0ดงให้เห็นว่าประ6เ/ท1ศ3ไท(4ย6ต.1้อ5ง%เฝ)้าระวัง0ส/า1ร3พ(ิษ0จ.0า0ก%เช) ื้อราที่เกิด0จ–าก9.70 ใสเมนถ่อืสขถานถว้่าันวำแาทโมลนพี่เะาทกดผผแี็่ผบลชลลลตินแิตะภิตดิลเผปัณตอะลัวน็าฑรติ อหอวภ์ ยบาณาั ่าหรงรฑสาว์ รัตมสววตั ์ัต(วโถ์ผรุดสงิบงมสาอสหคนาำภ่าผหเมารลาาพ็จิตตรยร22รสอโุปู ฐ00ราัตาแปหวนลา(์กตpว้ รา่อpสมพนbัตบ)เวขว์ห้า่ากรม1ือรีโจ27อะสำ//บกน43หท97าววก่ตี นสนร((ร44ตพวกณ.5ัวพ0บา.อ์โ98บรกยค%5ผา่าน%ง)ลรม)ปิต)นอเเานปหื่อื้อจท20างนำ//ร่เี จนก43ขสาิน97วอัตกนม((งว05สตาส์ต..ัวถ04าเรอ01าพรฐย%%นาพร่านทงา))ิษะี่ผจวลาัตกิตถชเอชวุ่ดาง้ือ00ิบหกร––(อาาาpรารล<4pปหส20ดbน..ัาต)ล71เรปว95งสอ้ื์เแปนัตล็นวะ์
ถวั่ และเชผืล้อติราภกณั ลฑุ่ม์ Fusarium เพรกาาะกสถรัว่ ้เาหงลสือารงพ–ิษ5จ0ากเชื้อรา T-21+1H/T1-92(t5o7x.i8n9%แล)ะ Fum0o/1n9is(in0.0เป0%็นอ) ันดับแรก0แ–ล5ะ.30 ปริมวัตาถณดุ ตบิ ่ำจาปกรพิมชื านณำ้ มสันารพิษจากเชื้อรา To2t0al Aflatoxin 4พ/บ17ว่า(2ม3ีป.5ร3ิม%า)ณต่ำกว0่า/เ1ก7ณ(0ฑ.0์ม0า%ต)รฐานตาม0ป–ระ2เ.2ท9ศไทย
(กรกมากปดศดี ุสจี ีเัตอสว์, 2559) สำหรับปริมาณ2ส0ารพิษจากเช1ื้อ/9รา(1A1.f1l1a%to)xin-B1 0Z/e9a(0ra.0l0e%no) ne Fum0o–n<is0i.n15และ
เชอื้ รากลุ่ม Aspergillus เพกรากาะถส่ัวลร้าสิ งงส-า5รพ00ษิ จากเชอื้ ราชนิด Aflatoxin เป็นอนั ดบั สอง

วัตถุดบิ จากพืชนเช้ำืม้อนัรากลุ่ม Fusarium เจริญเต**ิบโตในช่วงอุณหภูม1ิ /37–(1347.2อ9%งศ)าเซลเซีย0ส/7แล(0ะ.0เจ0ร%ิญ)เติบโตได้ด0ีท–ี่สุด2.60 T-2ม+ันHสTำ-ป2ะหtoลxงั iแnละปผรละติ เภทณัศไฑท์ ยยังไม่มีการ2ก0ำหนดเกณฑ์ม3/า1ต7ร(ฐ1า7น.65แ%ต)่เมื่อเป1ร/ีย1บ7เ(ท5.ีย8บ8%กับ) เกณฑ์ม0า–ตร2ฐ5.า5น3ตาม
กากดดีทีจอี่ ีเุณอสหภมู ิ 25 องศาเซลเซียส ซึ่งถือไดว้ *่า*เป็นเช้ือราทีช่ อบส4ภ/1า0พภ(4ูม0ิอ.0า0ก%าศ)เยน็ แต0่ถ/1า้ 0พบ(0ว.0่า0ม%ีกา)รปนเป้ือน0ข–อ5ง.70
มันสำสปาะรหพลิษังแจลาะกผเชลื้อิตรภาัณแฑล้ว์ สภาพภูมิอากา*ศ*ที่ร้อนชื้นก็ไม่สาม3า/ร7ถ(ช4่ว2ย.8ล6ด%ป)ริมาณสา0ร/พ7ิษ(0จ.0าก0%เช)ื้อราในกลุ่ม0น–ี้ได7.้ 00 ขา้ วสาลีและผลติ ภณั ฑ์ 20 0/19 (0.00%) 0/19 (0.00%) 0–0
0 – 7.27 7
ข้าวสาแลตีแ่มลโีะอผกลาติ สภพณั บฑก์ารปนเป้ือนต่ำกว่าในสภ*า*พภูมิอากาศเย็น ด2งั /น1นั้2ป(1ร6ะ.เ6ท7ศ%ใน) แถบร้อ0น/1ช2้ืน(0อ.ย0า่0ง%เช)่น ประเท0ศไ–ท4ย.90 รำและผลติ ภณั ฑ์ 20 14/63 (22.22%) 0/63 (0.00%)

รำและผลิตภณั ฑ์ 50 8/12 (66.67%) 0/12 (0.00%) 0 – 7.70 วัตถุดิบอนื่ ๆ 20 1/13 (7.69%) 0/13 (0.00%) 0 – 4.86

วตั ถุดบิ อ่นื ๆ ** 2/2 (100.00%) 0/2 (0.00%) 0 - <62.00 อาหารสตั วผ์ สมสำเรจ็ รูป โคนม – 5 6/13 (46.15%) 0/13 (0.00%) 0 – 2.52

สอออpำาาาpหหหยbราารรับุ สส3ตโคตตัั าสนววมผ์ผ์มัปลสสดำมมาดสสหับำำเเ์รรโดจจ็็ ดรรงั ยปููปแมสีดปงรใิมนาตโลหณคากูวั รขอโ-คาาอ2งห–0งทา0ส1ร่ี า50–ร0แพ1ล0ิษ0ะจ6ากเชื้อรา Aflatoxi0n 029.66 และ* สำหรับโคนม ลูกโค -10

0 B1 อยู่ที่ 42.79 0 25.53 * 21.63 อาหารสตั ว์ผสมสำเรจ็ รูป ลกู โค – 10 1/7 (14.29%) 0/7 (0.00%) 0 – <0.15

สำหรบั โคขนุ โค – 20

สำหรับโคขเนุ น่ืองจากการปนเปื้อนของสารพิษจากเช้ือรา Aflatoxin พบมากในวตั ถุดิบอาหารสัตว์จำพวกข้าวโพด อาหารสตั วผ์ สมสำเรจ็ รูป 20 10/34 (29.41%) 0/34 (0.00%) 0 – 16.30

อแาลหะารผสลตั ิตวภผ์ สัณมฑสำ์ เรรำจ็ แรปูละผลิตภหัณวั ฑอา์ หถา่วั รแ–ละ5ผ0ลิตภณั ฑ์ มันสำ1ป3/ะ2ห7ล(งั4แ8.ล1ะ5%ผล) ติ ภัณ0ฑ/์2ซ7ึง่ (เ0ป.0น็ 0ว%ตั )ถุดิบหลัก0ท–ี่ใช7.้ใ4น0การ สำหรับสุกร

สผำลหิตรบั อสากุ หรารสตั ว์ทั้งน้ียังเป็นวลัตูกถสุดกุ รบิ –ที่ม50ีการผลิตภายในประเทศด้วย โดยประเทศไทยมีสภาพภูมิอากาศร้อนชืน้ อาหารสตั วผ์ สมสำเรจ็ รูป 20 16/25 (64.00%) 1/25 (4.00%) 0 – 21.63

เหมาะสำหรับการเจริญเติบโสตุกขรอ–ง1เช00ื้อรากลุ่ม Aspergillus จึงมีโอกาสพบการปนเปื้อนของสารพิษจากเชื้อรา สำหรบั สตั วป์ ีก
อสAแำาfลหหlรaาะรับtสoสปตััตxรวiวnะ์ผป์ สกกีไมรดสณ้ตำเั้ง์,รแจ็2ตร5ปู่ก5ร9ะ)บจวนนถหหไกกััววึงา่ ออ–กราาเา1หหกร0าา็บ0เรรกเไเเปกกป็บด็่ีย่ ด็–รว–ัก5–(04ษ3M00าoวrัตanถtุดeิบs,อ2า10ห10/า82ร2,สS(ัต5c0วh.0์แa0ลt%zะm)อaาyหrา0แร/ลส2ะั2ตว(G0์ผe.0สr0aม%ldส) ำSเcรh็จuรlูปt0h–eเน1is3ื่อ,.0ง20จ0า1ก4
อาหารสตั ว์ผสมสำเรจ็ รูปอน่ื ๆ 10 3/6 (50.00%) 0/6 (0.00%) 0 – 1.98

78/309 (25.24%) 4/309 (1.29%) 0 – 42.79

หมายเหตุ: ทดสอบดว้ ยวิธี Immunoaffinity column/HPLC (In-house method based on VICAM Aflatest Instruction
อเามหื่อาพรสบตั ววผ์่าสมมีกสาำรเรปจ็ นรูปเปอ่ืนื้อๆนของสารพิษจ*า*กเชื้อราแล้วยากท0/ี่จ5ะ(0ท.0ำ0ให%้ป) ริมาณข0อ/5งส(0า.0ร0พ%ิษ)จากเชื้อรา0น–ั้น0ลดลง Manual, 2014, pp 11) โดยมคี ่า LOD = 0.7 ppb LOQ = 1.5 ppb
และอีกสาเหตุท่ีอาหารสัตว์ผสมสำเร็จรูปสำหรับสัต6ว1์ป/1ีก3ม6ีโ(อ44ก.า85ส%พ)บสา0ร/พ1ิ3ษ6จ(า0ก.0เ0ช%ื้อ)รา Afl0at–o1x3in.00มาก
หมเนาื่อยเงหจตาุก: ทสด่วนสอปบระดก้วอยบวขิธีอImงสmูตuรnอoาaหffาinรitสyัตcวo์ปluรmะnก/อFบluดro้วmยeขt้าryวโ(Iพnด-hแoลuะseผmลิตeภthัณodฑb์ ถaัs่วeแdลoะnผลVIิตCภAMัณฑAf์lเaปte็นstหลัก เมื่อแยกตามประเภทอาหารสัตว์ ผลการตรวจวิเคราะห์ปริมาณของสารพิษจากเชื้อรา Aflatoxin
Ins(BtroucrutiotonvMaa, n2u0a1l,52)0น14อ,กpจpาก36น)ี้วโัตดยถมุดีคิบ่าอLาOหDา=รส1ัต.0วp์ทpี่เbป็นLOผQลพ=ล2อ.0ยpไดp้จbากอาหารสำหรับคนมีโอกาสพบสารพิษ จำนวน 445 ตัวอย่าง โดยแบ่งเป็นตรวจ Total Aflatoxin จำนวน 136 ตัวอย่าง Aflatoxin B1 จำนวน 309
*ไมจม่ าีตกวั เอชยื้อา่ งรทาีท่ มำกาากรกตรวว่าจววเิัตคถราุดะหิบ์สอาารพหษิาจราสกัตเชวือ้ ์อราื่น**เไมนม่ ื่อกี งาจรกาำกหกนรดคะ่าบมวาตนรกฐาานรตผาลมิตพแรบป.ครวรบูปคทมุ คำุณใหภา้คพวอาามหาเรขส้มตั ขว์้นพข.ศอ. 2ง5ป58ริมาณ ตัวอยา่ ง พบวา่ ตรวจพบสารพิษจากเช้ือรา Total Aflatoxin และ Aflatoxin B1 จำนวน 61 และ 78 ตัวอย่าง
สารพิษจากเชื้อรามาอยู่ในผลพลอยได้ (Witters, 2012) แต่ถ้าเป็นวัตถุดิบอาหารสัตว์อื่น กระบวนการ8ผลิต ตามลำดับ คิดเป็นร้อยละ 44.85 และ 25.24 ตามลำดับ และมีปริมาณของการปนเปื้อนอยูใ่ นช่วง 0 – 13.00
และ 0 – 42.79 ppb ตามลำดับ ชนิดของตัวอย่างที่พบมากที่สุดของ Total Aflatoxin และ Aflatoxin B1
แปรรูปจะช่วยทำให้สารพิษจากเชื้อราลดลง เพราะมีกระบวนการทำความสะอาด การเอาเปลือกออก หรือ คืออาหารสัตว์ผสมสำเร็จรูปสำหรับไก่ไข่และข้าวโพดเมล็ด ตามลำดับ โดยพบว่าทุกตัวอย่างมีปริมาณของ
สารพิษจากเชื้อรา Total Aflatoxin อยู่ในเกณฑ์มาตรฐานตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง
การทำใหแ้ ห้ง (Pinotti et.,al, 2016)

ตารางที่ 7 แสดงปรมิ าณของสารพิษจากเช้อื รา Zearalenone ในตัวอย่างอาหารสตั ว์ กำหนดลักษณะของอาหารสัตว์เสื่อมคุณภาพ พ.ศ. 2559 ของพระราชบัญญัติควบคุมคุณภาพอาหารสัตว์
มทพาั้ง.ศตห.สอรม2ำาฐ5ดหหา5รานคร8ับตสือสชตัา(ัตนกมวขวดิร์ผป์ส้าตมสวกีหวัมปโภอสพศยำาดุา่สเพรงเัตจ็ยมวรโุลปูร์,็ดป2จ5ขำ5้าน9ววโ)สพนแหคดตภา่4ปม่ปาาตพ่นรตัวยิม*รมโุอ*ฐาร*ันยาปณนา่ส(ขงตpำาอปp(มEงbะสC)หา,ลร2ังพ0ิ0ษแ3จ3ลจ/ำ)1ะานท0ซกอวต่ี นงึ่(เาร3ชเตหว0ปื้อวัพา.็น0อรบร0ยอาส%่าาัตงAห)วfา์lผรaสสtมoัตจท0xสำว/ี่เiนกำ1ท์n0นิเวเ่ีรนมกB(็จ0ตา1บ็ รต.วั 0จูปรอม0ฐายส%ีตาก่านำัวง)สหอถรยาับ่านงไชทกท่วผี่ ่เง่ีม0นลกีค–(าื้อิตp่ราแอ3pปเ7ารกbน.หก)ิน1เปเ6าเกอ้ืรกิดนสณถัตฑึงว์์
ชนดิ ตวั อยา่ ง คา่ มาตรฐานตาม จำนวนตัวอย่าง จำนวนตัวอยา่ ง ชว่ งการปนเปอ้ื น
สหภาพยโุ รป (ppb) ทตี่ รวพบ ทเี่ กินมาตรฐาน (ppb) ***
ขา้ วโพดและผลิตภณั ฑ์ 0/26 (0.00%)
ถ่วั และผลิตภณั ฑ์ 3,000 5/26 (19.23%) 0/31 (0.00%) 0 – 174.16
2,000 0/31 (0.00%) 0–0
*** 2/14 (14.29%) 0/14 (0.00%) 0 – 171.01 อาหารสตั วผ์ สมสำเรจ็ รปู 0/3 (0.00%) 0/3 (0.00%) 0–0
วตั ถุดบิ จากพชื นำ้ มนั
อื่นๆ
กากดดี จี ีเอส 3,000 4/5 (80.00%) 0/5 (0.00%) 0 – 376.75 25/194 (12.89%) 0/194 (0.00%) 0 – 376.75 9
มนั สำปะหลังและผลิตภณั ฑ์ *** 1/19 (5.26%) 0/19 (0.00%) 0 – 21.22
หมายเหตุ: ทดสอบด้วยวิธี Immunoaffinity column/HPLC-FLD (In-house method based on VICAM Zearalatest
ขา้ วสาลีและผลติ ภณั ฑ์ 2,000 0/8 (0.00%) 0/8 (0.00%) 0–0
รำและผลิตภณั ฑ์ 2,000 4/33 (12.12%) 0/33 (0.00%) 0 – 35.44 and Zearalatest WB Instruction Manual, 2011, pp 12-13) โดยมคี า่ LOD = 10 ppb LOQ = 20 ppb
วตั ถุดิบอนื่ ๆ ***ไม่มีการกำหนดคา่ เกณฑ์มาตรฐานตามสหภาพยโุ รป
อาหารสตั วผ์ สมสำเรจ็ รูป *** 0/5 (0.00%) 0/5 (0.00%) 0–0
สำหรบั โคนม ****มีตัวอย่างที่มีค่ามากกว่า 100 ppb จำนวน 2 ตัวอย่าง (228.54 และ 231.03 ppb) โดยเป็นผลทดสอบของอาหารแม่
500 1/4 (25.00%) 0/4 (0.00%) 0 – 55.35
พนั ธส์ุ ุกรอมุ้ ท้องและระยะใหน้ ม

อาหารสตั ว์ผสมสำเรจ็ รปู 500 0/2 (0.00%) 0/2 (0.00%) 0–0 ผลการตรวจวิเคราะห์ปริมาณของสารพิษจากเชื้อรา Zearalenone จำนวน 194 ตัวอย่าง พบว่า
สำหรบั โคขุน 5/34 (14.71%) 0/34 (0.00%) 0 – 231.03**** ตรวจพบปริมาณของสารพิษจากเชื้อรา Zearalenone จำนวน 25 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 12.89 โดยมี
ลูกสกุ ร,สุกรสาว-100 ปริมาณของการปนเปื้อนอยู่ในช่วง 0 – 376.75 ppb ชนิดของตัวอย่างที่พบมากที่สุดคือกากดีดีจีเอสจาก
อาหารสตั วผ์ สมสำเรจ็ รูป สกุ ร – 250 สถานที่ผลติ อาหารสัตว์ (สหกรณ์โคนม) ทกุ ตัวอยา่ งมีปริมาณปนเปื้อนอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานตามสหภาพยุโรป
สำหรบั สกุ ร

(EC, 2006 และ EC, 2016) สำหรับประเทศไทยยังไม่มีการกำหนดเกณฑ์มาตรฐานของสารพิษจากเชื้อรา

Zearalenone ในอาหารสัตว์ ดงั แสดงในตารางที่ 7
10 สารพิษจากเชื้อรา Zearalenone เกิดจากเชื้อรากลุ่ม Fusarium และมักพบในวัตถุดิบอาหารสัตว์

เช่น ข้าวโพดและผลิตภัณฑ์ ข้าวสาลีและผลิตภัณฑ์ และพบในวัตถุดิบอาหารสัตว์นำเข้าเนื่องจาก

สภาพภูมิอากาศที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของเช้ือราและการสร้างสารพิษ จากการศึกษาของ Witters

(2012) กระบวนการผลิตกากดีดีจีเอสมีโอกาสเพิ่มปริมาณของสารพิษจากเชื้อรามากขึ้น 3 เท่า โดยปริมาณ

ของสารพษิ จากเชือ้ ราในกากดดี ีจีเอสนัน้ แตกตา่ งกันข้ึนอยู่กับวัตถุดิบหลกั ท่ีใชใ้ นกระบวนการผลิตกากดีดีจีเอส

Animal Feed and Veterinary Products Control เช่น ข้าวโพด ข้าวสาลี (Pinotti et.,al, 2016) และกากดีดีจีเอสเป็นวัตถุดิบอาหารสัตว์ที่นำเข้าจาก
ต่างประเทศ ซึ่งในแต่ละพื้นที่ของประเทศนั้นก็มีโอกาสพบสารพิษจากเชื้อราแตกต่างกัน (Milani, 2013)

ดังนั้นการใช้กากดีดีจีเอสจึงมีข้อควรระวัง ผลกระทบของสารพิษจากเชื้อรา Zearalenone มีผลต่อระบบ

สืบพันธุ์ทั้งในเพศผู้และเพศเมียโดยเฉพาะในสุกร (Anukul, et.,al, 2013, L”-Hejri, et.,al, 2013 และ

การเจริญเติบโตทำให้เป็นปัญหาในกระบวนการผลิตสัตว์ โดยปริมาณการปนเปื้อนที่พบอยู่ในปริมาณที่ต่ำ

เมอื่ เทียบกับคา่ เกณฑม์ าตรฐานแต่ควรมีการเฝ้าระวังและกำหนดเกณฑ์มาตรฐานของประเทศไทย

สำหรับวัตถุดิบอาหารสัตว์ที่มีโอกาสพบสารพิษจากเชเรื้อื้อรรังาจมงึ ถาือวกา่ เทป็นี่สภุดัยเคงียือบสกำาหกรบั ดกาีดรผีจลีเิตอสัตสว์ รายงานประจำ� ปี 2563 119ถทึงแั้งมจป้ ารมิกาเณชกื้าอรรปนาเปื้อนทีพ่ บอยใู่ นปริมาณที่ต่ำเมื่อเทียบกับ

ที่เกิดจาเชือ้ รากลลุ่ม Penicillium และ Fusarium เนื่องจากกาคก่าเดกณีดฑีจม์ เี าอตรสฐเาปนแ็นต่คววัตรมถีกุดาริบเฝอา้ ราะหวังาแลระสกำัตหวน์ทดเกี่นณำฑเ์มขา้าตรจฐาานกของประเทศไทย

ตารางท่ีช8นดิแตสวั ดองยป่างรมิ าณของสสาตขหรคพภา่ ้า่ามาิษาวพงจตยโาปรโุ พกฐราปรเชนดะ(ต้อืpใารpเมนาbท)กFศuาmแรoลผจnำะลiนsทiวคติ่ตีnนรุกตณวในวัพาอตบภยกวั ่าอางดยพีดา่ งทีจอาจทีเาหำอ่เี นกงานิสวรเนมสคตาัตสตวัมวรอ่ว์ฐยีกา่านนง็แสตหกภชตว่ าง่ากพ(างpรยpปกbนุโั)นเรปปอื้ตนแามละวแัตคถนุดาิบดทาี่ใใตชชา้ข้ใรานา้ งวทกี่ชโ9านพิดรแดตสทัวดแองำยลปา่กงระิมาขากณา้ ดขวอีดสงสีาสจาหคลรีเภ่าพอมีใาษิาพนสตยจรกโุาฐรกใาปานเนชร(ตpือ้สาผpรมbหาล) Tติร-ก2ัฐ+าอHจกำเTนทม-ดว2ี่ตนรรีดtตวoิกัวพีจxอบาiีเยnอา่ใงใชสน้ตัวอยจทา่ ำ่ีเงนกอินวานมหตาาตัวรรอสฐยาตั่านงว์ ชว่ งการปนเปอื้ น
ขา้ วโพดและผลิตภณั ฑ์ (Pin60*o,*0*0t0ti et.,al11,11//211250((791316..3673)%%ซ)) ึ่งใน00//แ1152ต((00่ล..00ะ00%%พ)) ื้นที่ข00อ––ง23ป,,8452ร45..ะ5075เทศนั้นก็มีโอกาขถสา้ั่ววแพโลพะบดผแลสลติ ะาภผัณรลฑติพภ์ ณัิษฑจ์ ากเชื้อรา55แ0000ตกต่างกั21น63//32(06M((5860il..60a07%%n))i, (ppb)
ถั่วและผลติ ภัณฑ์
0/26 (0.00%) 0 – 151.30
วัตถุดบิ จากพืชน้ำมนั 2(W016it0**3t,**0e**)00rsโ,ด2ย0ใ1น211ก32)///195แร1((ละ(621200ะบ..200ก02.0ว%%0ร%))นะ)บกวา0น00ร///1ก59ผ1((า(00ล0ร..00.0ิผ00ต0%%%ลก)))ิตาอกา3ดห33ีา00.ด97ร––ีจ–ส51403ีัตเ,..923อ3ว048.์ใส5น7มปีโัจอจกุบาันสนเี้มพีกิ่มากวมรตัาันปกถสนดดุำรดีบิปำีจจะิกมเีาหอกลาสาพังกแืชณลนดะำ้ ผมีดขลนั ีจิตอภีเณังอฑสส์ ามราใพชิ้เษป5**0**จ็**น0าวกัตเถชุดื้ิบอ11อร442า///า511ห49(8((า0873.53ร0..670สเ%81ทัต%%) ่ว))า์ 0/30 (0.00%) 0 – 114.30
กากดดี จี เี อส
มันสำปะหลงั และผลิตภณั ฑ์ 0/14 (0.00%) 0 – 130.60
0/5 (0.00%) 0 – 151.80
ข้าวสาลแี ละผลติ ภณั ฑ์ จำน**ว****นมากโดย74//ด1177ูจ((24า31ก..1583ข%%้อ)) มูล00ก//11า77ร((00น..0000ำ%%เข)) ้าอาห00า––ร1393ส..08ัต90 ว์ กากดีดีจีเอสทขรำ้าี่ใแวลสชะา้ลใผแีลนลิตะปภผณั ลรฑติ ะ์ภณัเทฑ์ ศไทย เป็น55ว0000ัตถุดิบอา1ห56//73า4(ร7(14ส.74.ัต03%6ว%)์ท) ่ี 0/19 (0.00%) 0 – 143.40
รำและผลิตภณั ฑ์
ลโคกู สนโ–คถำ5–0เา,20ข*0น0*,้0า*0ท0จ0ี่ผาลกิตต่อางาป42ห//59รา((ะ28ร02เส..20ท02ัต%%ศว))ท์ (ั้งโหรง00ม//ง95ดา((00น..00ส00ผำ%%ลห)) ิตรอับาสหถ00าา––รน23ส91ท..20ัต73ี่เวก์ห็บรอือาสหหากรรสณัตว์โค์ทสอวตันำาี่มหหถมดุราีโรับบิ อส)โอคตั ืน่กนวเๆผ์มนาสมสื่อสพงำเจรบจ็ ารสปู กาเรปพ็นิษสจถาา2*ก5*น*0เทชี่เื้อกร็บาแมลา53ะก//75รท((ว76ี่ส10บ..40ุด30ร%%คว))ืมอ 0/7 (0.00%) 0 – 67.70
วตั ถุดิบอนื่ ๆ 0/34 (0.00%) 0 – 97.10

อาหารสตั วผ์ สมสำเรจ็ รูป 0/5 (0.00%) 0 – 41.90
สำหรับโคนม 0/7 (0.00%) 0 – 130.30

อาหารสตั วผ์ สมสำเรจ็ รูป ลโคกู วโ–คัต5–0ถ,200ุด0,00ิบ00อาหารส1ัต/2ว(5์ก0.่อ00น%เ)ข้ากร0/ะ2บ(0.ว00น%ก) ารผลิต0 –อ6า0ห.49ารสัตว์ เพราะวัตอสถำาุดหหราิบรบั สโอคตั ขวา์ผุนหสมาสำรเรสจ็ รัตปู ว์เมื่อนำม2า50ผลิตเป็นอ4/า4ห(1า00ร.0ส0%ัต)ว์ 0/4 (0.00%) 28.70 - 84.10
สำหรับโคขนุ

อาหารสตั ว์ผสมสำเรจ็ รูป ผสม5,0ส0ำ0 เรจ็ รปู แ5ล/5้ว(1พ00.บ00ว%า่ ) มโี อ0ก/5า(ส0.0พ0%บ)การป10น7.3เ1ป–้ือ62น6.7ข7องสารพิษจากเอชาห้ือารรสตัาวล์ผสดมสลำงเรแจ็ รลูปะปริมาณ2ต50่ำ 29/35 (82.86%) 0/35 (0.00%) 0 – 74.30
สำหรบั สกุ ร 0 – 86.20
20,000 นอกจ9า/9ก(น10ี้ก0.0า0ร%ป) นเป0/ื้9อ(น0.0จ0%า)กสาร26พ1.1ิษ8 จ– 8า7ก2.2เ5ชื้อรามักพบกาอสรำาหหปรารับนสสตักุ เวรป์ผสื้อมสนำเรขจ็ รอูปงสารพิษ2จ5า0 กเชื้อรา9ห/1ล2 า(7ย5.0ช0น%)ิด 0/12 (0.00%)
อาหารสตั วผ์ สมสำเรจ็ รปู

สำหรบั สัตว์ปกี สนุ ใัขน,แมหว น– 5ึ่ง,0ต00ัวอย่าง โด0ยผลของการ0พบสารพิษจ*ากเชื้อรามากกว่าหสอนำาหหึ่งรารบัชสสนตััตวว์ผิด์ปสีกนมสั้นำเรมจ็ รักูป เพิ่มแคมวว–า5ม0 เป็นพิษ โด0/3ย(เ0ป.00็น%)ใน 0/3 (0.00%) 0–0
อาหารสตั ว์ผสมสำเรจ็ รปู

อน่ื ๆ ทดสอบด้วยวิธี Immunoaสรffiปูnาitรyแcพบolิษuบmจบn/าวLCกก-MเกชS/นัM7ื้อ0S/ร(1(InาA1-6hแdo(ต6ud0s่ลe.i3tm4ะi%veชt)heนo)dดิ 0bห/สa1sร1e่ง6dอื เ(oส0เn.ส0รV0รมิI%CิมA)ตMฤอ่ Fทuสmธัต0oก์ิ n–วitนั e4์แs,9tต3(In8S่ลs.t5yrะu7ncชtioeนnrดิgiแsลtiะc)แต(N่ลaะหcอรมe่นืาะๆยrบเ-หKบตุh:รทo่ดาสdงอกjบaาด,้วยย2แว0ิธตี 1Imก4mตuแ่าnงoลaกะffiันnDityดucoังrlaนumlั้นin,/จ1L24Cงึ 00-ค/M21S0ว41(รIn)(6ม-h9ทoีก.6uั้ง5าs%นeร)m้ี eth0o/d20b1as(0e.d00o%n)VICAM0T–-21+5H1T.8-20toxin
หมายเหตุ:

Manual, 2014, pp 14-15) โดย FB1 มีค่า LOD = 15.0 ppb LOQ = 30.0 ppb และ FB2 มคี า่ LOD = 4.5 ppb LOQ = 9.0 ppb Instruction Manual, 2008, pp 7-8) โดยมคี ่า LOD = 4.0 ppb LOQ = 8.0 ppb
***ไม่มีการกำหนดค่าเกณฑ์มาตรฐานตามสหภาพยโุ รป
กำหนดค่าเกณฑม์ าตรฐานของสารพิษจากเชอื้ รา*ไมม่ ตี ัวอยา่ งทท่ี ำการตรวจวเิ คราะห์สารพษิ จากเชอ้ื รา ***ไมม่ กี ารกำหนดคา่ เกณฑ์มาตรฐานตามสหภาพยโุ รป

ปริมาณขผอลงกสาารรพตริษวจจาวกิเเคชร้ือาระาหF์ปuรmิมoาณnisขiอnงBส1า+รพB2ิษจพาบกวเา่ชตื้อรรวาจพFบuปmรoิมnาiณsinขอจงำสนาวรนพิษ1จ1า6กเตชัว้ืออรยา่าFงuสโmดรยoุปตnรisผวinจลการศกึ ษาตรวจพบผปลรกิมาราตณรขวจอวงิเสคารราพะิหษ์ปจราิมกาเชณื้อขรอางสTา-ร2พ+ิษHจTา-2กเtชoื้อxรinา T-2+HT-2 toxin จำนวน 201 ตัวอย่าง พบว่า
จำนวน 70 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 60.34 โดยมีปริมาณของการปนเปื้อนอยู่ในช่วง 0 – 4,938.57 ppb จำนวน 140 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 69.65

โดยพบว่ามีปริมาณของการปนเปื้อนอยู่ในช่วง 0 – 151.80 ppb ชนิดของตัวอย่างที่พบมากที่สุดคือกากดีดีจีเอส
ชนิดของตัวอย่างที่พบมากที่สุดคือกากดีดีจีเอสกจาากรสสถาำนรทวี่เกจ็บรอะาหดาับรสขัตวอ์นงำสเขา้ารทพุกติษัวจอยา่ากงมเีปชรื้อิมราณาในอาหารสจัตากวส์พถาบนทมผี่ ลีกิตาอราหปารนสตัเปว์ ทื้อุกนตวั ขอยอ่างงมสีปาริมราพณิปษนจเปา้ือกนอเยชู่ใืน้อเรกณาฑ์มาตรฐานตามสหภาพยุโรป (EC, 2006,
ปกำนหเปนื้อดนเกอณยฑู่ใน์มเากตณรฐฑา์มนาขตอรงฐสาานรตTพาิษ-ม2จสา+หกHภเชาT้อืพร-ยา2ุโรFปtuom(ExoCinn,is2i0nม0ใา6นกแอลาทหะีา่สEรCุสด,ตั 2วค0์ ด1ิดัง6แ)เสปสดำง็นหในรรับต้อปารรยาะงลเททะ่ีศ8ไท6ย9ยัง.ไ6ม5่มีการรองลงมาคือTEFC-2,u+2Hm0T1-3o2แntลoiะxsiniEnCใน, Tอ20าoห1t6ารa) สสlัต-ำวAห์ รดfับังlแaปสtรดoะงเใxทนiศตnไาทรยาAงยfทังl่ีไa9มt่มoีกxารinกำ-หBน1ดเกณฑ์มาตรฐานของสารพิษจากเชื้อรา
สารพิษจากเชอ้ื รา FumแoลnะisinZเกeดิ aจาrกaเlชe้อื รnากoลnุ่มeFuคsaิดriuเmป็นแลระ้อโอยกาลสะในก6าร0ป.น3เป4้ือน4ข4อ.ง8สา5รพ2ิษ5.24 และ 12.89 ตามลำดับ โดยสถานที่ผลิตอาหารสัตว์
สจา่งผกลเชกื้อรระาทบFuโดmยoตnรงisทinี่เยคื่อลบ้าุตย่าคมงลๆโีึงอกทับั้งกรสาะาบสรบพพทิษาบจงาเกกดเาินชหรื้อาปรยาในจZเe(ปปarรื้อaะlนพenฤขกoอษne์งแสโลดะายครสณาพะรพ,ิษ2ิษจ5จ5าา1กก)เชแเชื้ลอะรอื้ าระรFบาuบมmทoาางnกเiดsทiินnส่ี ุด และกากดีดจี ีเอสเป็นวัตถุดิบอาหารสตั ว์ที่มีโอกาสพบ

อาหาร ทำให้สตั วม์ กี ารนำสารอกาหาารรไปปในช้ไเดปไ้ มื้อด่ ีน(Lขauอraงinส,า20ร1พ9)ิษซจึง่ ไมาร่กนุ เแชรงื้อทร่ที ำาใมหส้ าัตกวต์ ทายี่สแุดตเ่ ปทน็ ลุกกั ษตณัวะอย่างปริมาณสารพิษจากเชื้อรา Total Aflatoxin มีค่าไม่ 13

เกินเกณฑ์มาตรฐานตามประกาศกระทรวงเกษตร1แ2ละสหกรณ์ เรื่อง กำหนดลักษณะของอาหารสัตว์เสื่อม
คุณภาพ พ.ศ. 2559 แต่พบว่ามีตัวอย่างที่ปริมาณสารพิษจากเชื้อรา AflatoxinB1 มีค่าเกินเกณฑ์มาตรฐานตาม

สหภาพยุโรปร้อยละ 0.89 (4/445) สำหรับปริมาณสารพิษจากเชื้อรา Zearalenone Fumonisin และ

T-2+HT-2 toxin พบว่ามีปริมาณปนเป้ือนอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานตามสหภาพยุโรปทุกตัวอย่าง เนื่องจากประเทศไท1ย4
มีค่าเกณฑ์มาตรฐานของสารพิษจากเชื้อรา Aflatoxin เท่านั้น จึงควรมีการกำหนดค่าเกณฑ์มาตรฐานสำหรับ
สารพิษจากเชื้อราชนิดอื่น และปรับปรุงค่าเกณฑ์มาตรฐานของสารพิษจากเชื้อรา Aflatoxin ให้เหมาะสมกับ
สถานการณ์ของสารพิษจากเชอื้ ราในปจั จุบัน เพอ่ื ให้ได้อาหารสัตวท์ ่ีมีคุณภาพและปลอดภยั

ขอ้ เสนอแนะ

จากการศึกษานี้ควรมีการศึกษาเพิ่มเติม เนื่องจากการตรวจวิเคราะห์สารพิษจากเชื้อราควรตรวจ
สารพิษจากเชื้อราทั้ง 4 ชนิด ในทุกตัวอย่าง และอาจเพิ่มจำนวนตัวอย่างเพื่อให้ได้ข้อมูลที่น่าเชื่อถือหรือ
กำหนดชนิดของตัวอย่างที่สนใจ เช่น กากดีดีจีเอส ข้าวสาลี เป็นต้น นอกจากนี้ควรทำการเก็บข้อมูลของ
ตัวอย่างให้ละเอียดขึ้น เช่น อาหารสัตว์ที่นำเข้าจะต้องระบุประเทศที่นำเข้า และอาจต้องมีการเก็บข้อมูลใน
เรอ่ื งของความช้นื และอุณหภูมิเพ่ือนำมาวิเคราะห์หาปัจจัยหรือความสัมพนั ธ์อื่นๆ ได้ ซง่ึ จะทำให้การศึกษาน้ัน
ได้ประโยชน์มากย่ิงขึน้

กติ ตกิ รรมประกาศ

ขอขอบคุณ น.สพ.รักไทย งามภักดิ์ ผู้อำนวยการกองควบคุมอาหารและยาสัตว์ ที่ให้การ
สนับสนุนในการศึกษาวิจัยในครั้งนี้ สพ.ญ.ธนิดา หรินทรานนท์ ผู้เชี่ยวชาญด้านมาตรฐานการปศุสัตว์ระหว่าง

การแสลำ� ะรวอจารหะาดรบัสตัขกประวาอรรบะผ์งจเบสสทัดแศามกลราสสะรพำ�ำรเนชษิัเบรื้ัอกรจ็จพดอารื้อัฒงกปูคยนเาุณจชารกาภ้ือะอการบงพสาคบวใถวแัตนบาลถวคนะุอุตัมรทันับอถผี่ตราดุ อหรลบิงาาิตมยรอาแดนาตล้าหร�ำะนฐเยากขาาราน้าสรสสัตปินตั วศค์วุสแ้า์ ลัตปะวศ์ุสสสัตพพว..ญ์ญน..ค.จสนุฬพึง.านศพิจศริ กเศจ่อรรธิญีหรรนพมาจฤนหท์ ัวผธหู้ิเ์ ชทนี่ยี่ไ้าดวฝช้ก่าารยญุณยดาา้าใสหนัต้คพววัฒ์แาลนมะราู้
คำแแนละนะำขาแลยะอขา้อหเสานรอสแัตนวะ์ ทางวิชาการสำหรับการวิจัย ผู้อำนวยการสำนักตรวจสอบคุณคุณภาพสินค้า

ปศุสัตว์และเจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการพิษวิทยาและชีวเคมี/สารพิษจากเชื้อรา กลุ่มตรวจสอบคุณภาพอาหารสัตว์

เคจณ้าหะนก้ารทรมี่ขกอางสรวำนิชักากงาานรปกอศุงสคัตววบ์จังคหุมวอัดาแหลาะรสแำลนะักยงาาสนัตปวศ์ทุสี่ใัตหว้ค์เขำตปทรี่ชึก่วษยาปแรละกะสขอา้อนงเกสคานรวอดบแำเนคนะินุมทงีอ่ามนีคาใุณนหพคา่ื้านรสทแำี่ หลแรละับะยาสัตว์ กรมปศุสัตว์

การเขียนงานวิจยั จนทำให้ผลงานวิจัยน้ีสำเรจ็ ลุล่วงไปได้ดว้ ยดี

120 Annual Report 2020

การศกึ ษาผลการใชผ้ ลติ ภณั ฑฆ์ า่ เชอ้ื แบคทเี รยี ในฟารม์ ไก่เน้ือ ฟารม์ สุกร ฟาร์มโคนม และฟารม์ โคเน้ือ

การศึกษาผลการใชผ้ ลติ ภัณศิรฑสิ วสัฆ์ ดา่ิ์ จเันชทร้อื ศ์ รแี1 บพสัควีทภัคเี พรงศยี ์1 ในฟาร์มไก่เนอื้ ฟาร์มสุกร ฟารม์
การศกึ ษาผลการใชผ้ ลติ ภณั ฑ์ฆ่าเชอ้ื แโคบคนทเี มรยี บในแทฟคลาดั ระยม์ ฟอ่ ไกา่เนรื้อ ม์ฟาโรคม์ สเุกนรือ้ ฟารม์ โคนม และฟารม์ โคเนื้อ

ศริ ิสวสั ดิ์ จนั ทร์ศร1ี พกาัสรวศี ึกภษคั าพผลงกศา1์ รใช้ผลิตภัณฑศ์ฆิรสิ่าวเชสั ื้อดแิ์ จบนั คททรีเศ์รรียี1ในพฟัสาวรี ์มภไัคกพ่เนงศื้อ์1จังหวัดเพชรบูรณ์ ฟาร์มสุกร จังหวัด

นครราชสมี า ฟาร์มโคนม จงั หวัดสระบุรี และฟาร์มโคเนื้อ จังหวัดนครศรีธรรมราช ด้วยการคัดเลือกผลิตภัณฑ์
ฆ่าเชื้อที่ได้รับการข้ึนทะเบียนกับกรมปศุสัตว์ 7 กบลทุ่มคไัดดย้แอ่ ก่ Acid, Alcohol, Aldehyde, Iodophor,
Chlorineก,ารOศxึกidษaาnผtลกแาลระใชQ้ผUลAิตTภัณเกฑ็บ์ฆต่าัวเอชยื้อ่าแงบ9คทจุดีเรียในในแฟต่ลาระ์มฟไากร่เ์มนดื้อ้วยจวังิธหีกวาัดรเพSชwรaบbูรณพื้น์ ฟผาิวรก์ม่อสนุกกรารจฆัง่าหเชวัด้ือ
นแลคะรรภาาชยสหมี ลาังฟกาารรม์ฆโ่าคเชนื้อมดจ้วังยหววิธดั ี สSรteะrบilรุeี และฟTาeรcม์hโnคiqเนu้ือeจแังลหะวสัด่งนตคัวรอศยร่าีธงรรเพมรื่อาตชรวดจ้ววยิเกคารราคะัดหเล์หือากจผํานลิตวภนัณเชฑ้ือ์
ฆแบ่าเคชทื้อีเทรี่ียไดท้ร้ังับหกมาดรข(้ึนTทotะaเlบียbนaกcับteกrรiaมlปcศoุสuัตnวt์ )7ทก่ีศลูนุ่มย์วไิจดัย้แแกล่ Aะcพidัฒ,นากAาlรcสoัตhวoแl,พทยA์ภldาeคhตyะdวeัน,ออกIoเฉdียoงpเหhนorือ,
Cตอhนloลr่าinงeผ, ลOกxาiรdศaึกnษt าแพลบะว่าQU1)AใTนฟเกา็บร์มตโัวคอเยน่า้ือง A9ldจeุดhใyนdแeต่สลาะมฟาารรถ์มลดด้วจยําวนิธีวกนารเชS้ือwแaบbคทพีเื้นรียผไิวดก้ม่อานกกเปาร็นฆล่าําเดชับื้อ
แทล่ีหะนภึ่งคายือห1ล.6ังก4ารLฆo่าgเ1ช0C้ือFดU้วย/mวิธlี (S9t7e.r7il2e%) รอTงeลcงhมnาiqคuือeAแlcลoะhสo่งlต0ัว.อ5ย9่าLงoเgพ10ื่อCตFรUว/จmวิเlค(ร7า4ะ.5ห8์หา%จํา)นว2น) เชใน้ือ
ฟแบารค์มทโีเครีนยทม้ังAหlมdดeh(yTdoetal สbาaมcาteรrถiaลlดจcําoนuวnนt)เชท้ือ่ีศแูนบยค์วทิจีเัยรแียลไะดพ้มัฒากนเปาก็นาลรําสดัตับวทแี่พหนทึ่งย์ภคาือคต1ะ.0ว3ันอLอoกg1เ0ฉCียFงUเห/นmือl
(ต9อ0น.6ล7่า%ง )ผรลอกงาลรงศมึกาษคาือพCบhว่าlo1ri)nใeน1ฟ.า0ร1์มLโoคgเ1น0C้ือFAUl/dmehl y(9d0e.1ส3า%มา)ร3ถ)ลดใจนําฟนาวรน์มเสชุก้ือรแบCคhทloีเรriียnไeด้มลาดกจเําปน็นวลนําเดชับื้อ
แทบี่หคนท่ึงคีเรือียไ1ด.6้ม4ากเLปo็นgล10ําCดFับUท/ี่หmนlึ่ง(9ค7ือ.712.%48) รอLงoลgง1ม0CาคFUือ/Amlcloh(o9l6.07.059 L%o)g1ร0อCงFลUง/มmาคl ือ(7A4.l5d8ehy%d)e 2)1.3ใน5

ฟLoาgร1์ม0โCคFนUม/mAlld(9e5h.y5d3e%) 4ส)าใมนาฟราถรล์มดไจกอํา่เนปุน้ือวกนรAเณlชc้ือo์แแhลบoะlควทสธิ าีเีกรมียาาไรรดถ้มลาดกจเําปน็นวลนําเชดื้อับแทบ่ีหคนท่ึงีเรคียือได1้ม.า0ก3เปL็นoลg1ํา0ดCับFทU่ีห/mนึ่งl
ขอบ(คแ9เบอื ข0ค.0ต6ท.ข79ีเ%3รอียงL)ไกoรดgอา้ม1งร0าลCศกงFเึกมปUษา็น/คาmลือําlดC(ั8บh8ทl.o2่ีหr7นin%่ึงe)ค1รือ.อ0ง11ล.L4งoม8gา1ค0ือCLoFAUgl1d/0meChFlyU(d9/em0.01l.38%6(9)L6o3.7)g100CในF%ฟUา)/รmร์มอlสง(ุกล8ร6งม.3Cา5hคl%ือor)Ainledeลhดyจdําeนวน1เ.ช3ื้อ5

Log1เ0ปC็นFกUา/รmศlึก(ษ9า5ผ.5ล3ก%าร) ใ4ช)้ผใลนิตฟภาัณรม์ ฑไก์ฆ่เ่านเชอ้ื ื้อAทlc่ีไดo้รhับoกl าสราขมึ้นารทถะลเบดจียํานนกวับนกเชร้ือมแปบศคุสทัตีเวร์จียําไดน้มวานกเ7ปก็นลลุ่มําดไดับ้แทกี่ห่ นึ่ง
Acidค, อื A0lc.9o3hLool,g1A0CldFeUh/ymdle(,88Io.2d7o%p)hรoอr,งลCงมhาloคrอื inAel,deOhxyidaen0t.8แ6ลLะoQg1U0CAFTU/โmดยlท(8ํา6ก.า3ร5ศ%ึกษ) าใน 4 จังหวัด
จังหวัดละ 1 ฟาร์ม คือ ฟาร์มสุกร จังหวัดนครราชสีมา ฟาร์มไก่เน้ือ จังหวัดเพชรบูรณ์ ฟาร์มโคนม จังหวัด
สระบุรี และฟาร์มโคเน้ือ จังหวัดนครศรีธรรมราช ส่งตรวจวิเคราะห์ท่ีศูนย์วิจัยและพัฒนาการสัตวแพทย์ภาค
ตะวันออกเฉยี งเหนือตอนล่าง จ.สุรนิ ทร์ ระยะเวลาทีท่ าํ การศกึ ษา คอื เดือน ตลุ าคม 2560 – กนั ยายน 2561

กลุ่มผลติ ภัณฑ์ฆ่าเช้อื

ตาราคงาํ ทส่ี คํา1คดั โัญเดลยือ:ใกผชผล้อลิตัติตภรภาัณัณสฑ่วฑ์ฆน์ฆ่าต่าเาชเมชอ้ื ค้ือ, ําแฟแบานรคะม์ทนเีเลรํา้ียียทงที่รสะี่ไตัดบว้รุไ์,ับวก้บกาานรรฉคขลว้ึนบาทกคะผุมเลโบริตียคภนัณกฑับก์ รโมดปยศอุสัตัตราวส์ จ่วํานนนว้ีไนด้จ7ากกผลลุ่มกดาังรแทสดดสงอในบ

Pheทnoะเlบยี นCวoิชeาfกfiาcรieเลnขtทซ:่ี ่ึง6เป3็น(2ว)-ิธ0ีก3า2ร2ท-ด10ส0อบเพ่ือยืนยันระดับความเจือจางสูงสุดของผลิตภัณฑ์ฆ่าเช้ือโรคที่
เหมา1ะกสอมงคสวําบหครับมุ อกาหรนาราํ แมลาใะชยใ้ านสกตั าวร์ ฆ่าเชอื้ โรค
คาํ สตําคารัญาง:ทผ่ี ล1ิตกภลณั มุ่ ฑผฆ์ลา่ิตเภชณัอ้ื ,ฑฟ์ฆาา่ รเม์ชเ้ือลทย้ี ใ่ีงชสใ้ ตั นวก,์ ากราทรดคลวอบงคแมุ ลโะรอคัตราสว่ นการใช้
ท1กะกฆอเล่าบงเคมุ่ ียชวผนื้อบลวคติชิ ุมภากอัณาาฑรหเ์าลรขแสทล่ว:ี่ ะน6ยป3าร(ส2ะตั )ก-ว0อ์ 3บ22-100
อตั ราการใช้
(ที่ระบุบนฉลาก)

1. Acid Lactic acid 0.8 % W/W 1 : 250 1

Citric acid 0.6 % W/W

Ascorbic acid 0.5 % W/W

2. Alcohol Ethyl alcohol 70 % V/V ใชโ้ ดยไม่ละลายนํา้ 1

3. Aldehyde Glutaraldehyde 50 % W/W 1 : 230

4. Iodophor Polyethoxylated nonyl phenol-iodine complex as 1 : 150

available iodine 2.9 % W/V

5. Chlorine Sodium dichloroisocyanurate 1เม็ด : 17 ลิตร

as available chlorine 31.8 % W/W

6. Oxidant Potassium peroxymonosulfate 1 : 85

as active oxygen 2.3 % w/w

7. QUAT Alkyl benzyl dimethyl ammonium chloride 10% W/W 1: 500

Animal Feed and Veterinary Products Control

Acid Alcohol Aldehyde Iodophor Chlorine Oxidant QUAT

ผลการศกึ ษา ชนิดของผลติ ภัณฑฆ์ า่ เชอ้ื แบคทเี รีย

ในฟาร์มโคเน้ือ Aldehyde สามารถลดจาํ นวนเชอ้ื แบคทเี รยี ไดล้ ําดบั ทห่ี น่งึ คือ 1.64 Log10CFU/ml รายงานประจ�ำปี 2563 121แค(Aวผ9cบ0นid.คภ6มุ 7ูมส%ทิา(Bมใี่)นa1ารcรฟอคtถาeงา่ลรrลเดม์iฉaงจโลมlคําย่ีาRนนจคeมวําอืdนนuCเวAcชนhltื้อdliooแTenrบohintคyianedทleีเlสbรoายีaสgมcไา1ด0าtมeร้Cา0rถรiF.aล7ถUด8ลc/จดomLาํจuoนlําn)gวนt1ใน0วนทCเนฟช่ลีFเอื้าดชUรแ้ือล/ม์ บmงแโหคบคlลทคเ(นงัีเ8ทรกอ้ื 3ีเยีาร.ไร3ยี ดใ3ไช้ด%1้ผ้ล.ล)0าํ ิตด1ดภังบั Lแัณทoสหี่ฑgด1นฆ์ง0Cใง่ึ่านคเFชแอืUื้อผ/1เนmป.0ภรl3ูมีย(บทิ9L0เ่ีoท3.g1ยี 1แ3บ0ล%CกะFบั)U4แก/ลลmะุม่ l
(97.72%) รองลงมาคือ Alcohol สามารถลดจาํ นวนเชอ้ื แบคทีเรียได้ 0.59 Log10CFU/ml (74.58 %) และ
Quat สามารถลดจาํ นวนเช้ือแบคทเี รยี ได้ 0.58 Log10CFU/ml (73.55 %) ดังแสดงในแผนภูมทิ ่ี 1 และ 2

1.80 1.64 แบค ีทเ%รีย ี่ทที่แลบดคล ีทงเรี(lยoลgด10ลงCFU/ml) 110.02.000 19.073.72 1.01
1.60
แบค ีทเรีย ี่ทลดลง (log10 CFU/ml) 19.00.000 74.58 73.55
80.00 0.68
1.40 07.08.000 06.768.04 0.69 0.70

1.20 056.006..00000 49.04
04.04.000
1.00 41.31 38.34 0.38

0.80 0.59 0.58 30.00
0.60 0.47 02.02.000

0.40 0.23 0.21 0.29 01.00.000
0.20 0.00 Acid

0.00 Acid Alcohol Aldehyde Iodophor Chlorine Oxidant QUAT
Acid Alcohol Aldehyde Iodophor Chlorine Oxidant QUAT
ชชนนิดดิ ขขอองงผผลลติ ติ ภภัณัณฑฑฆ์ ฆ์ า่ า่เชเช้อื ือ้ แแบบคคททีเรีเรียยี
Alcohol Aldehyde Iodophor Chlorine Oxidant QUAT

ชนดิ ของผลติ ภัณฑฆ์ ่าเชือ้ แบคทเี รีย แแคผวผนบนภคภูมมุ ูมทิ ิท(ี่B2ี่ a3cเปคteา่อrเรiฉa์เลซl่ยี็นRจตeํา์dTนuoวcนttaTiloonbtaaincltbeloaricga1t0ecroCiauFUncto/muทnล่ีl)tดใลทนง่ลี ฟหดาลลรังงม์ กหโาคลรนงัใกชม้ผารลใติ ชภ้ผัณลติฑภฆ์ ณั า่ เฑชฆ์้ือใ่านเชฟอ้ื าเรป์มรโยี คบเนเทอ้ื ยี บกับกลมุ่
ในฟาร์มสกุ ร Chlorine สามารถลดจํานวนเชื้อแบคทเี รยี ไดล้ าํ ดบั ท่ีหนง่ึ คอื 1.48 Log10 CFU/ml 8
ในฟาร์มโคนม Aldehyde สามารถลดจํานวนเช้อื แบคทเี รียไดล้ าํ ดับท่หี นงึ่ คอื 1.03 Log10CFU/ml
แ(ผ9น0.ภ6มู 7ทิ %ี่ 1) รคอา่ งเฉลลง่ยีมจาําคนือวนChTlootarilnbeaสctาeมriาaรถcoลuดnจtําทนล่ีวดนลเชงหอ้ื ลแังบกคาทรใเี ชร้ผยี ลไิตดภ้ 1ัณ.0ฑ1์ฆา่Lเoชgอื้ 1เ0ปCรFียUบเ/ทmียlบ(ก9บั 0ก.1ล3มุ่ %) และ (96.70 %) รองลงมาคอื Aldehyde สามารถลดจาํ นวนเชื้อแบคทเี รียได้ 1.35 Log10 CFU/ml (95.53%) และ
คAวcบiคdุมส(าBมaาcรteถrลiaดlจRาํ eนdวuนctเชio้อื nแiบnคloทgเี 1ร0ียCไดFU้ 0/.m78l) Lในoฟg1า0รCม์ FโคUเ/นmื้อl (83.33%) ดงั แสดงในแผนภูมทิ ่ี 3 และ 4

1010..2000 97.721.03 1.01 Alcohol ส10า0ม.0า0รถลดจาํ นวนเชือ้ แบคทีเรียได้ 1.1090l.6o7g10CFU/ml (92.14%) ดังแสดงในแผนภูมิท่ี 5 และ 6
910..0000 90.13
แบค ีทเรี%ย ี่ท ี่ทแลบดคล ีทงเรี(lยoลgด10ลงCFU/ml) 80.00 1.6090.00 83.33
700..8000 แบค ีทเรี%ยที่ท่ีลแดบลคง ีทเ(lรีoยgล10ดลCงFU/ml) 1.4080.00 79.26 1.35 79.52 1.48 80.11
56000...600000 74.58 73.55
400..4000 660..0748 0.68 0.69 0.70 1.2070.00 1.10
30.00 41.31 38.34 1.0060.00
200..2000 49.04 0.8050.00 0.73 58.20
1000...000000 0.62 0.61
0.38 000...6420004300..0000

0.10

0.0020.00
10.00 Acid
AAccidid Alcohol Aldehyde Iodophor Chlorine Oxidant QUAT
AlAclochoohlol AldAelhdyedheyde IodoIophdoorphorChlorCinhelorineOxidanOtxidanQt UAT QUAT 0.00

Acid Alcohol ชนAดิ ldขeอhงผydลeิตภัณIฑoฆ์d่าoเpชh้ือoแrบคทีเCรhียlorine Oxidant QUAT

ชนชิดนขอดิ งขผอลงิตผภลัณติ ฑภฆ์ัณา่ ฑเชฆ์ อื้ ่าแเบชคื้อทแเี บรียคทีเรยี แผนภมู ิที่ 5 ค่าเฉลยี่ จาํ นวนTotal bacteria coชuนnดิtขทอล่ี งดผลลงติ หภลัณงั ฑกา์ฆร่าใเชช้ผ้ือลแิตบภคทัณีเฑรียฆ์ า่ เช้ือเปรยี บเทยี บกบั กล่มุ

A(9lแ6cแคผ.oวผ7นhบ0นภoคภมู%lมุใูมิทนส)ทิี่(2ฟาBร่ี มa3อาเปาcรงครtอม์ลeา่ถรงสrเ์ลมiฉุกซaดาล็นรlคจย่ีตRCําือ์จeTนhําdoAlนวotulนวadrcนlเietnชbTihoeื้อaoynแctสdtบaeiาenlคrมibaทสlาoaราเีcรcgถมo1ียtลuา0eไรnดrดCiถtจa้Fล1ทาํUcด.นลี่1o/จดวm0uลํานnนงllเ)oหtชวใgลอื้ทนน1งัแีล่เ0ฟกชCบดาา้ือFรลครแใUงท์มชบห/โ้ผเี mครคลลยีนังทติ lกไมภีเด(ราณั9ล้รยี 2ฑใาํไช.ดด1ฆ์ ้ผ้ับ4่า1ลเ%ทช.ติ 3ื้อ่หี )ภ5ในดนณั Lงึ่ฟังฑoคแา์ฆือgรส1์มา่ด01เโงชคC.ใ4อ้ืเFนน8เUแื้อปLผ/รomียนgบภl1เ0ูม(ท9Cทิ ีย5Fี่บ.85U5ก3/แับm%ลกะ)lล่มุแ6ละ คแวผบนคภใมุ นูมฟ(ิทBาa่ี ร4c์มteเไปกriอa่เนรl เ์้ือRซeน็AdตlucT์ coothitooanll สbinาaมlcotาgeร1rถ0iaลCดcFจoUําu/นmnวtlน)ทเใลี่ชนดื้อฟลแางบรห์มคลสทุกังีเกรราียรไใดช้ล้ผําลดติ ับภทัณี่หฑนฆ์ึ่งค่าเือชื้อใ0น.9ฟ3ารม์ Lโoคgน1ม0CFU/ml
(88.27%) รองลงมาคอื Aldehyde สามารถลดจาํ นวนเชือ้ แบคทีเรยี ได้ 0.86 Log10 CFU/ml (86.35 %) และ

1.60 1.48 Iodophor สามารถลดจํานวนเชอื้ แบคทีเรยี ได้ 09.65.583 Log10CFU/ml (79.2996.70%) ดังแสดงในแผนภมู ิท่ี 7 และ 8 9
%แบ ีท่คแ ีทบเครี ีทยเที่รียลลดดลลงง(log10 CFU/ml) 1.40100.00 90.13 100.00 92.14
1.20 90.00 1.35
1.00 80.00 1.10 90.67 Chlorine แบค ีทเรีย%ที่ลที่ดแลบงค( ีทlเoรีgย1ล0ดCลFงU/ml)1.00 90.00 0.93 0.86 81.47 75.76 75.57
0.80 70.00 79.26 0.90 80.00
0.60 60.00 83.33 Aldehyde 79.52 80.11 0.80
0.40 50.00 Alcohol 0.73 0.62 0.70 70.00 0.68
0.20 40.00 0.10 0.60 60.00
0.00 30.00 Acid Iodophor Oxidant 580.2.601
QUAT 0.50 50.00 0.32
20.00 0.40 40.00 0.31 0.14 0.15
10.00 0.30 19.76
0.20 30.00

0.10 20.00
0.00 10.00

0.00 ชนิดของผลิตภัณฑฆ์ า่ เชอ้ื แบคทเี รีย 0.00 Acid QUAT
Acid Alcohol Aldehyde Iodophor Chlorine Oxidant QUAT

แค(Io8วผd8บน.oค2ภpุม7มู h%ิท(oBใ่ี)นra5รcฟสอคtาาeง่ามรลrเ์มiาฉaงรลไมlกถ่ียาR่ลเจคeนดาํAอืdื้อนจcuiAาํวdAcนนltldcวiToeoนonhhtเชayoiAnlอื้dllcbแelสooบahาสgcคoม1าtlท0eมาrเีรCาiรaถรFยี ถลUAcไลดชlดo/dmนดจ้eu0ดิจhําnl.ขyนาํ)6tdอน8ใวeทงนวนผล่ีLฟนลเoดชาเติ Iชลgื้อรoภ1้อืง์มdแัณ0หoแสCบฑpลบกุFคh์ฆังรคUoทกา่ ทrเ/าีเชmรเีรอ้ืรียใแlยีชไบCไดผ้(h7คดล้ลlท9o้ ติํา0ีเr.ร2ดiภ.nยี89ับณัe6ท%ฑLี่ห์ฆ)oน่าOดgเึ่ง1ชxงั ค0iแอ้ืdือCสaเปnFดtรUง0ียใ/.นบ9mแเ3ทlผQยี(นU8บLภA6oกTมู.g3บั ทิ15ก0ี่ Cล7%ุ่มFแ)Uลแ/ะmล8ะl Alcohol ชนAดิ lขdeอhงyผdลeิตภัณIoฑdฆ์ o่าpเhชoอื้ rแบคทChีเรloียrine Oxidant
ชนิดของผลิตภัณฑฆ์ ่าเชือ้ แบคทเี รยี

แผนภูมทิ ี่ 7 ค่าเฉล่ียจํานวนTotal bacteria count ท่ีลดลงหลงั การใชผ้ ลติ ภัณฑฆ์ ่าเชือ้ เปรยี บเทยี บกบั กลุ่ม
ควบแคผมุนภ(Bูมaิทcี่ t6erเiปaอl รR์เeซd็นuตc์Ttoiotanl binaclotegr1i0aCcFoUu/nmt ทl)ลี่ ใดนลฟงาหรล์มงั ไกกาเ่รนใอื้ช้ผลติ ภณั ฑ์ฆา่ เชอ้ื ในฟาร์มสุกร

% ท่ีแแบบคค ีท ีทเเรีรียยลที่ดลลดงลง (log10 CFU/ml)แบแผคนทภีเรมู01ีย..ิท09ไ00ดี่ 4้ สเปารออรินเ์ ซท็นรตียT์ ์มoีผtaลlปbา0aน.9c3กteลrาiaงตc่อoคuวn0า.t8ม6ทสล่ี าดมลางรหถลใงันกกาารรใชฆ้ผ่าลเชติ ้ือภัณQฑU์ฆA่าTเช้อืมใีฤนทฟธาิ์ฆรม์่าเโชค้ือนไมด้ในระดับตํ่าและ 10
ต1จ%ํา้อนงใวจชนะ้ใแรน10000000ะบO87960.......ค765342800000ค0000000ค.....xว00000า00000iทาdยมเี aเรเคnยีขอื tใ้มนง0(ขตไ.ฟ3้นด่อ1า้เสเรลยูงม์อืื่อโมกบคีคตุนPว่าoมางtม0a9ๆเ2s.ป.71sไ4็น0iดuอ้Lm(ันวoรตgpร1รe0ณาrCยoพ9Fต5xร.U5่อy,3mผ/2mู้ใ5oช5ln้น8(o้อ8)sย0u.801lไ1.f6.ม14a87่กt%eัดก)aรฟs่อาaนรcพ์ม9t06iสื้น.v.37ุก2eผ0 ริวo0xแ.yต6g่ท2eี่คnL7วo502า..71gม.64130เข%C้มFขUw้น//สmw7ูง5)0lข.5.1ส้ึน(757า5มม.าา7ร9ก6ถก%ลวด่า)
ในขณะท05.่ีฟ100.0า0ร์มโคเนื้อลดจํานวนเช้ือแบคทีเรียได้ 0.29 Log10 CFU/ml (49.04 %) และในฟาร์มไก่เน้ือ 100.00 88.27 86.35 79.29
OOแลxxะiiddไaaมnn่สtt0า4123.00000ม0....0000มา0000สรีคาถุณมทสาําAรมลถ1cบา9iลd.ยัต7ด6สิในจปํากอนารรว์ขAฆนอlc่าเงoชเแชhื้อบื้อoแlคแบทบคีเคทรทีAยีเรีเlชไdรียดนีeยไ้ ดิhแดสขyก้ํนาdอหร้อeงมรผยับบลกวสติวIกoภา่าdรัณกแoอลฑบpินุ่มh์ฆคทอo่าทรื่rนเชีเียรื้อ์ๆมียแีผแบคCลกhคือตรlทo่อม0ีเrรคiล.n1ยี วบe4าไมดส้ดLาี Oวมoัณxgาi1รdโ0รถanคในtCแกFลUาะรเ/ชฆmQ้ือ่าlUรเชา(A2ื้อปT8โาร.น0คก5โล%ดายง) 90.00
Oxidant 0ไ.ม00่คงตวั สลายง่ายกลายเปน็ น้าํ และออกซเิ จน มคี วามเป็นอนั ตรายต่อผูใ้ ช้น้อย (วรรณพร, 2558) % ท่ีแบค ีทเรียลดลง 80.00
แผนภูมิทจี่ 7ากคผ่าลเฉิตลภีย่Aัณจciฑําdน์ฆว่านเชTื้อoAt7lacolกhbลoaุ่lมcนte้ี วrAiรalรdณceohพyudรneไtดท้สรลี่ IoุปดdคลoงวpหาhมoลrงัสกาามราCใรhชถl้ผoใrลนinติ กeภาัณรฆฑ่าOฆ์ เชxา่ iเ้ือdชaจื้อnุลเtปินรทยี รบียQเ์ขทUอยี AงบTผกลบั ิตกภลัณ่มุ ฑ์ 70.00
คกวลบุม่ คตุม่าง(BๆacดtังeแrสiaดlงRในeตdาuรcาtงioทn่ี 2in log10 CFชUน/ดิ mขอlง)ผใลนติ ฟภาัณรฑม์ ์ฆไกา่ เ่เชนื้อ้อื แบคทีเรีย 60.00 51.54 52.25
50.00
ในฟาร์ม4300ไ..ก0000่เน้ือ QUAT และ Oxidant ให้ผลในการฆ่าเชื้อท่ีน้อยกว่ากลุ่มอ่ืน2ๆ8.05โดยพบว่า29ใ.น78ฟาร์มไก่
เน้ือ จุดที่เป็นพื้น2100ค..00อ00 ก ผนังคอกและบริเวณจัดเก็บอุปกรณ์ในฟาร์มมีสารอินทรีย์อยู่บ้าง ทําให้มีผลต่อการลด
จํานวนของแบคท0.0ีเ0รีย โดย QUAT Chlorine Oxidant และ Iodophor จะทํางานได้ไม่ดีในกรณีท่ีมีสาร
อินทรีย์ในพ้ืนท่ีจะทําการAฆc่iาdเชื้อ หAาlกcoมhีกolารทําAคldวeาhyมdสeะอาIoดdทopี่ดhีพorอก่อCนhกloาriรnฆe ่าเชื้อOxจidะanชt่วยให้QกUาAรTฆ่าเช้ือมี

ประสิทธิภาพมากยิ่งข้ึน การใช้ผลิตภัณฑ์ฆ่าเช้ือชนหิดาขกอใงชผ้ตลิตาภมัณอฑัต์ฆรา่าเสช่อ้ืวแนบกคาทรเี รใียช้ตามคําแนะนําท่ีระบุบนฉลาก
และมวี ธิ ีทาํ ความสะอาดทด่ี ี ก็จะไดป้ ระสทิ ธภิ าพในการฆ่าเชื้อได้

แผกนารภเมู ปิทร่ี ีย8บเเปทอียรบเ์ ซด็น้าตนT์ คoวtaาlมbคaุ้มcคte่าrขiaอcงoตu้นnทtุนทใล่ี นดกลางรหใลชัง้งกาานรใชเมผ้ ื่อลเติ ปภรัณียฑบฆ์ เทา่ เียชบอ้ื ใรนาฟคาารข์มอไงกผเ่ นล้ือิตภัณฑ์ฆ่าเช้ือ

กลมุ่ Alcohol, Aldehyde และ Chlorine ดังแสดงในตารางท่ี 3

ตารางที่ 2 สรุปความสามารถในการฆ่าเช้อื จลุ นิ ทรยี ข์ องผลติ ภณั ฑ์ฆ่าเชือ้ กลมุ่ ตา่ ง ๆ ตารางท่ี 3 เปรยี บเทยี บราคาของผลิตภัณฑ์ฆา่ เชือ้ กลมุ่ Alcohol, Aldehyde และ Chlorine
แกผลนุ่มภผมู ลิทิตี่ ภ6ัณเปฑอ์ รเ์ ซน็ ต์Total bacคteวrาiaมสcาoมuาnรtถทในลี่ กดาลรงฆหา่ลเังชกือ้ าแรบใชคผ้ ทลเี ติรภยี แัณตฑ่ลฆ์ ะ่าชเนช้อืิดในฟาร์มสุกร
Aฆlา่ dเชe้อืhyd1890e000...000000 เชอ้ื รา ผลิตภณั ฑ์ ขนาด ราคา ราคาต่อหนว่ ย อใชตั ้โรดายสไว่มนต่ ้องผสมน11ํา้
สปอร์ 88.27วณั โรค 86.35แกรมดบี วก79.29 แกรมลบ แกรมลบรปู แท่ง Alcohol 70 % V/V 5 ลติ ร 300 บาท 60 บาท/ลติ ร
ดี ดี ดี ดี ปานดก1ี ล0 าง
% ี่ทแบค ีทเรียลดลง 70.00 ดี Aldehyde 30กิโลกรัม 3,600บาท 120บาท/กิโลกรมั 1 : 230
60.00 51.5ไ4ม่ได้
Alcohol ปานกลาง ปานกลาง ดี ดี 52.25 ดี 29.78ดี (Glutaraldehyde 50% W/W) (ผลิตภัณฑ์ 1 ส่วน
ปานกลาง ดี ดี ดี ดี
Chlorine50.00 ไมไ่ ด้ ไม่ได้ ผสมนํา้ 230 สว่ น)
40.00 นอ้ ย
Acid 30.00 ไม่ได้ ไมไ่ ด้ น้อย นอ้ ย ด28ี .05 QปUาAนTกลาง Chlorine 100 เม็ด 500บาท 5 บาท / เม็ด 1 เมด็ : 17 ลิตร

IQoUdoApTho12r000...000000 ดี ดี ดี ดี (Sodium dichloroisocyanurate (ใช้ 1 เม็ด (5.5กรัม)

ไมไ่ ด้ ดี ปานกลาง น้อย as available chlorine 31.8 % ผสมน้าํ 17 ลติ ร)

Oxidant Aciไdมไ่ ด้ Alcohปoาl นกลาAงldehyde ดี Iodophor ดี Chlorine Oxดidี ant W/W)

ที่มา : วรรณพร, 2558 ชนดิ ของผลิตภัณฑ์ฆ่าเชอื้ แบคทีเรีย จากตารางท่ี 3 พบว่า Alcohol ท่ีความเข้มข้น 70 % หากใช้ 1 ลิตร จะมีต้นทุน 60 บาท (องค์การ
สุรา, 2563) เนือ่ งจากการใช้ Alcohol เปน็ การใช้โดยไมต่ ้องผสมนา้ํ จึงมตี น้ ทุนการใช้งานมากกว่ากลมุ่ อ่ืน
งานวิจัยของ Dunowska และคณะ (2006) พบว่า กลุ่ม Oxidant หรือ Peroxygen ลดจํานวน
สําหรับ Glutaraldehyde ท่ีความเข้มข้น 50 % W/W ราคา 120 บาท ต่อกิโลกรัม (มาเจสติค กู๊ด
แแผบนคภทมู เี รทิ ียี่ ท8ร่ี เอปงอเทรเ์้าซบ็นู๊ทตใ์Tนoโรtงaพl ยbาaบctาeลrสiaัตวc์ใoหuญn่tหทลล่ี ังดจลากงหใชล้ผังลกิตารภใัณชผ้ฑล์ฆติ ่าภเชัณื้อฑแลฆ์ ้วา่ ไเชดอื้้ 1ใ.น3ฟถาึงร์ม1ไ.4กเ่ lนoอื้ g10 (95.4 % โปรดกั ส,์ 2563) หากจะใช้สารละลายจํานวน 1 ลิตร จะใช้ Glutaraldehyde ประมาณ 4.4 มิลลิลิตร ทําให้มี
- 99.8 %) และงานวิจัยของ Hornig และคณะ (2016) พบว่า Oxidant และ QUAT ลดจํานวนแบคทีเรียท่ี ต้นทุน 0.53 บาท ต่อสารละลาย 1 ลิตร สําหรับผลิตภัณฑ์ท่ีเป็นสารผสมของ Glutaraldehyde 10 % W/W
รว่ มกับ QUAT 10 % W/W มรี าคา 120 บาท ตอ่ ลติ รเชน่ กัน (ฟลิ ล์ อะ ซัพพลาย, 2563)
แผ่นรองเท้า (Footmats) ในโรงพยาบาลสัตว์ใหญ่ได้ 37-45 เปอร์เซ็นต์ในขณะที่บางกลุ่มการทดลองหลังใช้
กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ กรมปศสุ ตั ว์สําหรับ Sodium dichloroisocyanurateas as available chlorine 31.8 % W/W ราคา 500
ผลติ ภณั ฑฆ์ ่าเชอื้ กพ็ บว่าจาํ นวนเชือ้ แบคทเี รียเทา่ เดมิ หรือเพม่ิ ข้ึนภายหลังการใช้ผลติ ภัณฑฆ์ า่ เชอื้
บาท ต่อขวด 100 เม็ด (นครพิกฟีด, 2563) เม่ือคิดเป็นราคาต่อลิตร จะมีราคาถูกกว่า (0.29 บาท ต่อสาร
ในการศึกษาครง้ั นพ้ี บว่าบางจดุ ที่ทําการเก็บตัวอย่างมีจํานวนเชื้อแบคทีเรียเท่าเดิมหรือเพิ่มข้ึนเช่นกัน ละลาย 1 ลิตร) โดยนิยมใช้ในการฆ่าเชื้อในระบบน้ําใช้ภายในฟาร์ม เน่ืองจาก 1 เม็ด สามารถละลายน้ําได้ถึง
ซึ่งอาจเกิดจากสารอินทรีย์ที่รบกวนการทํางานของผลิตภัณฑ์ฆ่าเช้ือ และลักษณะพ้ืนผิวที่ขรุขระ ซอกมุมบา1ง1 300 ลติ รสําหรับการฆ่าเช้อื ในระบบน้ํา

จดุ อาจเป็นแหล่งสะสมของเชอื้ โรคทาํ ให้ผลติ ภัณฑฆ์ า่ เช้ือไมไ่ ด้ผลเท่าที่ควร

122 Annแผนuลิตaะนทl ําส่ีRกงูeเาpกรินoใชคr้ตtว่อา2มเ0กจ2ษํา0ตเปรน็กรก็ต้องคํานึงถึงราคาและความเหมาะสมในการใช้งานเพ่ือไม่ให้เกษตรกรมีต้นทุนการ

สรุปและข้อเสนอแนะ

Aldehyde สามารถลดจํานวนเช้ือแบคทีเรียได้เป็นลําดับที่หน่ึงในฟาร์มโคเนื้อและโคนม 97.72
เปอร์เซ็นต์ และ 90.67 เปอร์เซ็นต์ ตามลําดับ โดยเป็นลําดับท่ีสองในฟาร์มสุกรและฟาร์มไก่เน้ือ 95.53 และ
86.35 เปอร์เซน็ ตต์ ามลาํ ดบั

Chlorine สามารถลดจํานวนเช้ือแบคทีเรียได้เป็นลําดับท่ีหนึ่งในฟาร์มสุกร 96.70 เปอร์เซ็นต์ เป็น
ลาํ ดบั ทีส่ องในฟารม์ โคนม 90.13 เปอร์เซ็นต์

Alcohol สามารถลดจํานวนเช้ือแบคทีเรียได้เป็นลําดับที่หน่ึงในฟาร์มไก่เนื้อ 88.27 เปอร์เซ็นต์ เป็น
ลาํ ดับท่สี องในฟารม์ โคเนื้อ 74.58 เปอร์เซ็นต์ และเป็นลําดับท่ี 3 ในฟาร์มสุกร 92.14 เปอร์เซ็นต์

Acid สามารถลดจํานวนเชื้อแบคทีเรยี ไดเ้ ป็นลาํ ดับทีส่ ามในฟาร์มโคนม 83.33 เปอร์เซน็ ต์
Iodophor สามารถลดจํานวนเชือ้ แบคทีเรยี ได้เปน็ ลาํ ดับท่ีสามในฟาร์มไก่เน้อื 79.29 เปอรเ์ ซน็ ต์
QUAT สามารถลดจาํ นวนเช้อื แบคทเี รียไดเ้ ปน็ ลาํ ดบั ที่สามในฟาร์มโคเน้ือ 97.72 เปอร์เซน็ ต์
OXIDANT สามารถลดจํานวนเชอ้ื แบคทีเรยี ได้เป็นลําดบั ทสี่ ีใ่ นฟาร์มโคนม 80.11 เปอรเ์ ซ็นต์
ในภาพรวมจะเห็นว่า Glutaraldehyde ซ่ึงอยู่ในกลุ่ม Aldehyde ประสิทธิภาพอยู่ในลําดับที่ 1 - 2
ของท้ังส่ีฟาร์ม เนื่องจากฆ่าเชื้อได้หลากหลายกลุ่ม และทํางานได้ดีแม้ไม่ได้ทําความสะอาดก่อนการฆ่าเชื้อ
สําหรบั ในการใชง้ านจริงมักใชเ้ ปน็ สารผสมกับสารกลุ่มอ่ืน ๆ ที่นิยมผลิตจําหน่ายคือ Alkyl benzyl dimethyl
ammonium chloride ซ่ึงอยู่ในกลุ่ม QUAT สําหรับ Alcohol ถึงจะสามารถใช้งานได้ดี แต่ราคาสูง ระเหย
ได้เร็ว จึงไม่เป็นท่ีนิยมในการฆ่าเชื้อพื้นผิวหรืออุปกรณ์ สําหรับ Chlorine นอกจากการฆ่าเช้ือพ้ืนผิวหรือ
อปุ กรณ์ ยงั นิยมใชใ้ นการฆา่ เชอ้ื ในน้ําใชใ้ นฟารม์ และระบบนาํ้ ต่าง ๆ ของโรงงาน
สําหรับการศึกษาครั้งน้ีเป็นการทดลองในภาคสนามจริง โดยผลิตภัณฑ์ฆ่าเช้ือท้ัง 7 กลุ่ม ได้รับการขึ้น
ทะเบียนวัตถุอันตรายเป็นผลิตภัณฑ์ฆ่าเชื้อสําหรับการใช้ในด้านปศุสัตว์แล้ว แต่สําหรับการทดลองใน
ภาคสนามจริง สภาวะพื้นผิวแตกต่างจากห้องปฏิบัติการ ทําให้ไม่สามารถลดจํานวนเชื้อแบคทีเรียได้ถึง 99.9
เปอร์เซ็นต์ ตามเกณฑ์การทดสอบประสิทธิภาพทางห้องปฏิบัติการ หากมีการทําความสะอาดท่ีดีพอก่อนการ
ฆ่าเชื้อ จะช่วยให้การฆ่าเชื้อมีประสิทธิภาพมากยิ่งข้ึน ดังน้ันก่อนใช้ผลิตภัณฑ์ฆ่าเช้ือจึงต้องมีการทําความ
สะอาดพ้ืนผิวกอ่ นการฆ่าเชอื้ ดว้ ย

กิตติกรรมประกาศ

ผู้ศึกษาวิจัยขอขอบคุณนายรักไทย งามภักดิ์ ผู้อํานวยการกองควบคุมอาหารและยาสัตว์และ
นางสุดารัตน์ เจือจันทร์ หัวหน้าฝ่ายทะเบียน ใบอนุญาตและมาตรฐานวัตถุอันตรายด้านการปศุสัตว์ ท่ีให้การ
สนับสนุนการศึกษาวิจัย นายอุดม เจือจันทร์ ผู้อํานวยการศูนย์วิจัยและพัฒนาการสัตวแพทย์ภาค
ตะวันออกเฉยี งเหนือตอนลา่ ง และนางสาวนิรมล ศรีวงษา ในการตรวจวิเคราะห์ เชื้อแบคทีเรียทั้งหมด (Total
Bacterial count) นายศศิ เจริญพจน์ ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาระบบและรับรองคุณภาพวัตถุอันตรายด้านการ

16

การศกึ ษาผลการใชผ้ ลิตภณั ฑฆ์ า่ เช้ือแบคทีเรีย
ในฟาร์มไก่เน้อื ฟาร์มสุกร ฟาร์มโคนม และฟาร์มโคเน้อื

Animal Feed and Veterinary Products Control

รายงานประจำ� ปี 2563 123

2.2.2 สถิติ Two-way analysis of variance เพื่อศกึ ษาผลกระทบจากสองปจั จยั ที่ส่งผลกระทบต่อ

การศกึ ษาขอ้ มลู ทางโภชนาการของอาหารสัตว์เลี้ยงส�ำหรับสนุ ขั และแมวชนดิ เมด็คก่าโาภรชศนกึ ษากาาขร้อทมาูลงทเคามงีใโนภอชานหาากราสรัตขวอ์ งอ(Dาeหpาeรnสdัตeวnเ์ ลt้ียงvสaาriหabรับleส)นุ ขัคืแอลปะีทแี่ขมึ้นวทชะนเดิ บเียมนด็ อทาี่มหงุ่ าหรมสาัตยวใ์เหล้เียปงน็ แอลาะหกาลรุ่มของ
แหล่งท่ีผลิตอาหารสัตว์ (Fixedมื้อหลfaกั cใtนoปrsร)ะโเดทยศกไทารยหต้ังาแคต่าค่ปวี พาม.ศแ.2ต5ก5ต8่า-ง2ร5ะ6ห2ว่างปีท่ีข้ึนทะเบียน ใช้ Duncan’s

ที่มุ่งหมายใหเ้ ปน็ อาหารม้อื หลกั ในประเทศไทยตัง้ แต่ปี พ.ศ. 2558-2562พสั วี ภคั พงศ1์ ศิริสอวาPmนหัสกaา้ uาcหดารlkรนt์ิสaศiจpกั กgากึ แleนัเาeษรหรท็Rจา้งrศcaขร22ึรกแmnูปอ้..ษศ์34ลgมสdeะารวูลาrนเวิเ1ีหขทtคภ้ีไิเe้าราคดราsวับงาร้วยtิธโะาสิเใภีวเคหตะุปนิเชรหค้์คั็นขRนาร์่าคแ-ะาาโsP่าลภะหกtโouะหภชา์มปsdแรน์ทชt้ือัจ-ขiมาานoหจhกองวาัยลoสโาทงกทcักดถรอ่ีเาพพใยี่ทสิตปาaรนสััสก่งหาติn็นทปววผางาaาามเีีหรลมรlคภภง้ือyะนสกขเมััคคsหเคดอ้ตัรทีขiพพsมละกวอศงง2ีัขกทาก์เงศศไ.ลรอบบ2ทราบ11์์ทยี้ยงอ้ร.ททยต1อรี่งศศวไยตคค่แอด้อสมิเริิรคคั้ัดัดงล้คยราสิิสรวแรยยะัหบบัล่าววาาตอ่อ่โัสสัะรนมก2ะภ่ปับดดโชาัย.ห2ปชีิ์ิ์รสนื้สพ์ทจจ.รนข2นุาัันนา.ตด้ึคานศัขงททีนกว้ญัท.สแ2รรยาถะทลไศ์ศ์5วรขิตเะารร5ิเทบมคงิใแีี118านีสยัรนม-งาถกน2วเะแติา5ครชหลรทิ6ะมนศ์ทะ2หีน่ี ิดึกกโา้อวปเงษา่ามยสกรางก็ดถตนปวทโติีนี้ใดี่าพ่ีมชิตย.้ไ0โาุ่งศคปขมห.0.ามรขม5น2แันอ้า5วกยณ25กรใ.8มาห2ใ-กห.้เ21Rป้เ5ค-ป็นแs6ว็นtอล2aาระามt้อหiจsช2ยาาt.้ืนiล2รนcะ.ว2ใดขนน้วอยง
1,519 รากยากราศรึกปษจัาจนัยี้ไทด้เี่วกิเยี่ควรขาอ้ะงหค์ปือัจจปัยีททข่ี ี่สึน้ ่งทผะลเบกยีรนะท(ผ2บล5ต5ก่อ8าค-ร2่าศ5โกึภ62ษช)นาแาลกะากรลท่มุ าขงอเคงมแหี โลป่งรทต่ีผีนลติ ไขคมือันผลกิตาใกนปควระามเทชศื้นหรในือ
นอาเหขาา้ รจสาากเตผรา่็จลงรกปูปารรสะศาเทึกหศษรับาโแดสลยุนไะัขดรแ้วลจบะกรแวมจมงวขชท้อนี่เมปิดูล็นสคัตม่าว้ือโ์ หภ(สลชุนักนัขาทกแี่ไามดรว้รท)ับาชกง่วเางครวมขัยีขึ้นขอทองงะอสเาบัตหียวา์น(รชรส่วะัตงหวโวต์เ่าลเตง้ียป็มงีพว(ัยG.ศuช.a่ว2rงa5วn5ัยt8เeจ-e2รdิ5ญ6เต2ิบcจhโาตeนแmวลiนะcal
1ส,ืบ5aพn19นัalธyร์ุ)าsปiยsกที) าข่ี ปร้นึ รทปะะจัเภเจบทัยียอทนาเ่ี กหแยี่ าลวระขสกอ้ัตลงวุ่มค์เลขอื ้ียอปงงีทแสหาขี่ ห้นึลร่งทับทะสี่ผเบุนลียิตัขนโพต(เบ2ต5ว็ม5่าว8ัยค-2ว(5าAม6d2ชu)ื้นltแขลอMะงกaอiลาnหมุ่ teขาnรอสaงแัตnหcวe์มล)ีแง่ ทนร่ีผวะลโหนิตว้ม่าคทงือปี่ลผีด2ลต5ิต่า5ใลน8งปรถระึงะห2เวท5่าศ6งห2ปรีใรนือวม
ทนาุก1เอ,ข5า้า1หจ9ารกทตะ(Pา่เบง<ปยี0รน.0ะ5พเท)บศวยา่โกดเยว้นไดใ้แนจอกาแหจางรชสนุ ิดัขสชัต่วงวว์ (ัยสเุนจัขริญแเมตวิบ)โตช่วแงลวะัยสขืบอพงันสัตธ์ุว(์P(ช>่ว0ง.0โต5)เต็มอวยัย่างชไร่วกงว็ตัยาเมจครวิญาเมตชิบ้ืนโไตมแ่พลบะ
คสบืวาพมนั แธต)ุ์ กปต1ีท่า.ข่ี งน้ึรกะทาหะรวเศบ่าึกยีงษผนาลแคิตล่าใโะนภกปชลรนุ่มะาขเทกอาศงรแทหลาละงน่งเทคาี่มผเขลีใ้านิตอ(Pพา>หบ0าว.ร่า0ส5คัต)ววโา์ปมโรปชตร้ืนีนตขีนใอนงไออขาามหหันาารรกแสามักตววชข์ม่วอีแงงนโนตว้าเโหตนน็ม้ ักวทัยแี่ลหดช้งต่ว่างแวลัยงะรเคจะวรหาิญวม่าเชตง้ืนปิบีใโขนตอง
แทลุกอะอาสาหืบหาพารรสันนุ ธ(Pขั์ุม<โีแต0นเ.ตว0ม็โ5น)ว้มัยยเพก่ิมเวข้นึ้นใตนาอมารหะายระสเุนวลัขาช่ว(งPว<ัย0เ.จ0ร5ิญ) ซเตึ่งิบไมโต่พแบลแะนสวืบโนพ้มันทธ์ุ่ีช(ัดPเ>จ0น.0ใน5อ) าอหยา่ารงสไุนรัขก็ต(Pาม<ค0ว.0า5ม)ชไ้ืนขไมมัน่พใบน
คอาวหามารแทตุกชตน่างิด1รไ.ะม1ห่พอวบ่าแหงนผาลวรโสิตนุนใ้มนัขกปโตารรเะตเเป็มทลวศี่ยัยแนลผแะลปนิตลาภเงขาทย้าี่ชใัด(นPเป>จรน0ะ.0เท5กศ)ากโโปใปนรรตอตีนาีนหใมนาีครอ่าสาเุนหฉัขาลรมี่ยแีแรม้อนวยวชลโ่วนะง้มโ2ทต2ี่ลเ.ต6ด็ม,ลวง2ัย3(P.ช4<่ว,0ง.ว20ัย35เ.)7จ,รแิญ2ตเ1่ไต.ม5ิบ่พโแบตละ
แนล2ะว3สโ.น8ืบม้ พตดันาังมธกลุ์มลาีแ่าดนวับใวนโนนอา้ามเหขเพาา้ ิ่มรจแาขกม้ึนตวตา่ า(งPมป>รระ0ะย.เ0ทะ5เศ)วคลโา่ปาเรฉ(ตPลีน<่ียแ0ร้อ.ล0ยะ5ไล)ขะซม่ึง2ันไ7ใมน.่พ2อ,บา2แห7นา.8วร,โสน2ัต้ม7วท.์เ7ลี่ช,้ียัด3งเ0ทจ.ุก4นชใแนลอิดะาทห2ี่นา5าร.เ7สขุน้าตจัขาาม(กPลต<า่าด0งับ.ป05รไะ)ขเมไทขันศมซมันึ่งีคใผน่าลิต
สอูงาภกหาวาย่ารใอทนาุกปหชรานะรเิดททไี่ผศมลค่พิต่าบเใฉแนลนปยี่ วรรโะอ้นเยท้มลศกะา(รP9เ<.ป20ล1.ี่ย,0น95.แ)2ปแ9ล, ง1ะท0ย.ี่ชัง6มัด,ีกเ9จา.น3ก3ที่ตกแ่าลกะวใ1น่า1อ(.Pา0ห<ตา0าร.0มส5ลุน)าัขดกมบัาีแรนศวาึกโเษขน้าามจคทารี่ลกั้งดนตลา่้ีสงรปุป(รPไะด<เ้ด0ทั.งศ0นค5ี้ )า่โเปฉแรลตี่ย่ไีนอมขย่พอู่รบง้อย
อแนาลหวะโานร1้มส4ัดต.7ังว,ก์ท1ล่ีเ4พ่า.ว9่ิมใ,ขน1้ึนอ3แา.7ลห,ะา1กร5แา.กม7ทวแ่ีล(ลPดะ>ล0ง1ร.30ะ.5ห)วตโ่าาปงมรปลตี า2ีนด5แบั 5ล8ะโ-ดไ2ขย5มร6าัน2ยใลนแะอสเาดอหงียาใดหรแส้เลหัตะ็นวผ์คเลุณ้ีวยิเภงคทารพุกาชะขหนอท์งิดอทาาง่ีนหสาถาเรติขส้าิไดัตจแ้าวสก์เลดตี้ยง่างในทปต่ีดราะีขรเ้ึนทางศไทขม่ีมีค2ัน่า
ขสูองกงวอ่าอหาาหราสรัตทจว่ีผา์ทกล่ีผิตกลใาิตนรใปวนิเรคปะรรเทาะะศเทห(ศ์ทPไา<ทง0ยส.0แถ5ลิต)ะิขแนอลางะเอขยา้าังหจมาาีกรกาสตกัต่าทวงี่ต์พป่ารบกะวเ่าทศค(Pสว<าูง0กม.วช0่า้ื5นไ)มขกีแมานันรวขศโั้นึกนตษ้ม่าลทคดี่รแล้ังนนงะอ้ีสนยราุ่าปโงไดมดยีน้ดังยAนสA้ี าFโคCปัญOรต(ท2ีนา0ขง2อส0งถ) ิติ
แอลา(หPะ<าFร0Eส.D0ัต5IวA)์ทFโ(่ีเป2พ0ริ่ม1ตข9ีน้ึน)ไแมปล่พระบกมแานกณวทโ่ีล1นด้มแลกลงาะรระ2เปหเลวท่าีย่างนปตแี าป2ม5ลล5งาท8ด-ี่ช2ับัด5เไ6จข2นมแัน(Pสแ>ดล0งะ.ใโ0หป5้เร)หตไ็นีนขคมใุณนันอภไมาาห่พาบขรแอสนงัตอววาโ์นนหา้มาเรขกส้าัตจรเาวปก์เลตี้ย่างนทปแี่ดรปะีขลเ้ึนงททศไี่ชขมัดมีคเัน่าจน
สขูงอ(กPงว>อ่าา0อห.0าา5หร)าสรัตสวัตก์ทวา่ี์ทผกลี่ผมิลตีแิตในนใวนปโปนรระ้มะเลทเทดศศลไทงทอยั้งยแน่าล้ีคงะวมนาีนมาัยเนขสิย้าามจคผาัญลกทิตใา่านงงสปถระิตเิ ททศศ(แสPลูง<ะก0กว.0า่าร5ไน)ขามโปเันขรข้าตจ้ันีนาตกแ่าตลท่าะี่แงไนปขะรมนะันเาใทโนศดอขยาอหAงาสAรุนFทCัขี่นOแาล(2เะข0แ้า2มจ0ว)าก
จชจสชแาาล่วงูว่ ตป2ศตกกงงะ5่่ึกาารโโวตตตต6งงะษF่าา่ ปป2เเเEองงาตตทรDปปราม็็มทศคะหะIรรAววี่ผอือเเะะาทยัยัFทยลรเเป(ททศู่สศิรต2มมีทศศ้อตัจ0ใาาหยน่ีขวก1กะรล์ทึ้น9กกปมือะ)ผี่ววทีครเ่า่าลประ่ะา4ชชียิตรเสเ.บว่ว่ท3ะใกูงงงนียมศวกววปน(า่าวัยัย2ณไร่กาเเ7ไมะจจทับม.่มเ5รร1่ีทผก่มิญญิี-ปล2ลศแีคฏเเ3ุ่ิมตลวตตทิส.ขะใา2ิิบบั้ังมนอม)โโน2พปตตงสแี้คสันแแเรลอทวถะลลธะดา่าาเ์ะะรมคทน4ะสสตนล.ศทหืืบบ3า้ิยอ่ีผมวพพคมง่ลาล(ัันนไ่าผ1งิตาปธธเกล4ดสฉุ์ุ์ใ.ิัตนแแับ4านลใลลห-ี่ยทน(1ไะะPรโขิป0ศคคั>บปม.รท1วว0ครันะ)าาา.ตวเ0แมมงตทาีน5ลเนนมาศด)แะมิิยยชแียลแโลมมื้นลปวละากกแะรกไะดาากขลตักนับรราะมีนาขขกรกันกใ(ึ้ึ้นนับนPนาใททาค<กนอ(ปเะะ0วาปขซีเเห.า้ีาบบ02่ึงม2าจ55ีีแยย5รชา)5สนนส5ก้ืน8ไดผผ8ัตตม-ใงลล-2วน่่พา2ใิิตต5์นงหปบ56ใใปา้เ6ีนนป2หเร22ขปปฏ)ะ็น5้ารริเสสท5วจทะะูัมง่ี่ผ8าาศเเกพค-ลททกข2ววิันตตศศ5อ่าา่าใธมม6งอมนง์ราาส2าปชะปกกุนหื้นหรทรกกัขาะใะวี่นววแนรเ่าเ่่าาทาลททปงนนเศะปี่ศผีขาามแ2ัจ้ลเเา5ขขมีคจจิตไ5้้าาว่ัมยาใ8ท่นมก-ี่ี
ความสอดคล้องไปในทิศทางเดียวกันกับกากในปี 2558-2562 ที่นาเข้าจากต่างประเทศ(P>0.05) อย่างไรก็ตามจาก
การวเิ คราะหท์ างสถิติพบความปฏิสมั พันธร์ ะหว่างปัจจัยสาหรับโปรตีนและไขมัน (P<0.05) จากผลดังกล่าวสามารถ
อธบิ ายเพมิ่ เติมได้ว่าโปรตีนในปี 2558, 2559, 2560 และ 2562 ของผลิตภายในประเทศกับนาเข้าจากต่างประเทศ
มีความสอดคล้องไปในทิศทางเดียวกัน แต่ในปี 2561 พบว่าโปรตีนของอาหารที่นาเข้าจากต่างประเทศมีค่าเพ่ิม
ค1ทคกะาาสไตอเเสสพขบงูงา่ าาคมมิ่ขียงคควปนัข้นึนบััญญวนึ้รจคอิชะแะมุาาเ::ลพกอทหออะาาบศาาารหลมรคเหหาดลทีไวราาขลขแ่ีผารรทงมลมสสลต่:ี ะันิตัตตัส6ายรใวว3อมานว(์์เเสดล2ลลมปตั)คาีย้้ยีป-วรด0ลงง์ีะ3ับก,,2้อเ2รโโท5ง2มภภต6ไศ-ปาป1ชช0มศม0นนใีคสุ1แตนาาตั่าลากกทวลระาาิศ์ งารรทล2งขขท5ดาออ6ี่งงง2ซเ1ออดึ่งาาีสยทหหาวี่ลาาเใดหรรนลสสตใงตััตนุดแววัปงลเเ์์กลลี ะ2ลยีีย้้ เ5่าพงงว5,,่ิมส8คคข่ง,่่าา้ึนผโโตภภล2าใชชห5มนน5้เลาาก9ากกิดดาาปับรรแฏททลโิสาาดะงงัมยเเพคค2ไขมมัน5มีี6ธัน์ร2ะขโหอดวงย่าอพงาปบหัจวาจ่ราทัยอทาี่ผหล่ีไดิาต้ศรในึทกษปี่นาราะเสขเท่ว้านจศคาใหก่า้
ท1กะอตเบงาคยีรวนาบงวคทิชมุาี่ 2กอาารหเาอลรงขแคทล์ปี่:ะ6รย3ะา(สก2ตั)อ-ว0บ์ 3กเ2คร2มม-ป1ีขศ0อสุ1งัตอวา์ หารสนุ ขั สาหรบั ชว่ งโตเตม็ วัย พ.ศ. 2558-2562
โภชนาการทางเคมี (ร้อยละนา้ หนกั แหง้ )

ความชื้น (Moisture) Mean 95% Confidence interval SD
ผลติ ในประเทศ Lower Upper
2558 (n=46)b 9.52 5
2559 (n=74)c 9.93 9.26 9.78 1
2560 (n=104)a 9.39 9.76 10.1
2561 (n=73)ab 9.39 9.23 9.56 0.87
2562 (n=118)ab 9.56 9.13 9.65
2558-2562 (n=415) 9.55 9.41 9.72 0.76 1
นาเขา้ 10.2 9.46 9.64
2558 (n=34)b 10.6 9.67 10.7 0.86
2559 (n=27)c 9.76 10.1 11.0 1.13
2560 (n=31)a 10.4 9.48 10.0 0.84
2561 (n=22)ab 9.96 10.0 10.7 0.91
2562 (n=42)ab 10.1 9.64 10.3
2558-2562 (n=156) 0.001 9.95 10.3 1.40
P-value 0.001 1.13
ปีทขี่ ้นึ ทะเบียน 0.246 0.75
สถานทผ่ี ลติ 22.6 0.80
ปีที่ขึน้ ทะเบยี น*สถานท่ีผลติ 23.4 1.04
23.7 1.09
โปรตนี (Crude protein) 21.5
ผลิตในประเทศ 21.5 กอ2243ง..82ควบคุมอา33ห..9564ารและยาสตั ว์ กรมปศสุ ัตว์
2558 22.6
2559 22.9 24.6 4.29
2560 20.8 22.1 2.86
2561

2559 (n=27)c 10.6 10.1 11.0 1.13
2560 (n=31)a 9.76 9.48 10.0 0.75
20202561 (n=22)ab 10.4 10.0 10.7 0.80
124 Annual Report 2562 (n=42)ab 9.96 9.64 10.3 1.04

2558-2562 (n=156) 10.1 9.95 10.3 1.09
โภชนากาPร-ทvaาปlงuทีเคe่ขี มึ้นี ท(ระ้อเยบลียะนนา้ หนักแหง้ )
0.001 SD
สถานที่ผลติ 0M.0e0a1n 95% Confidence interval
ปที ี่ขน้ึ ทะเบียน*สถานท่ผี ลิต 0.246 Lower Upper

โคปวราตมนีชื้น(C(rMuodiestpuroet)ein)
ผลิตในประเทศ
2558 (n=46)b 92.25.62 291.2.65 29.37.8 30.9876
2559 (n=74)c 29.39.34 922.7.6 2140.21 03.7546
2560 (n=104)a 29.33.97 922.2.93 924.5.6 04.8296
2561 (n=73)ab 29.13.59 29.01.83 29.26.15 12.8136
2562 (n=118)ab 293.5.86 29.34.10 294.7.62 04.2874
2558-2562 (n=415) 29.35.25 29.24.86 92.36.46 03.918
นาเข้า
2558 (n=34)b 1207.2 92.46.79 2190.75 16.4520
2559 (n=27)c 2170.86 2106.21 1219.04 14.1013
2560 (n=31)a 29.77.67 92.54.84 130.10 60.375
2561 (n=22)ab 310.4 1270.40 1330.47 60.7820
2562 (n=42)ab 29.59.67 924.6.54 1270.03 31.0940
2558-2562 (n=156) 2107.15 926.9.56 2180.3 51.0649
P-value
ปที ี่ขึน้ ทะเบยี น 0.209031
สถานทผี่ ลิต 0.001
ปีที่ข้ึนทะเบยี น*สถานที่ผลิต 0.200416
โไปขมรตนั นี (C(Cruruddeefaptr)otein)
ผลิตในประเทศ
โภชนาการทา2ง5เค5ม8ี (รอ้ ยละนา้ หนกั แหง้ ) 92.22.61 82.13.15 2103.18 3.9026
2559 293.2.49 28.25.96 29.49.92 3.5034
2560 12M30e.76an 929.259%.93 Confidence interva21l 14.36 43SD.2629
2561 29.13.35 L28o0.7.w87er U92.2p9.p01er 2.4862
2562 1231.80 1230.03 2114.6 43.5270
2558-2562 1230.21 292.7.8 1203.64 3.3980 6
นาเข้า 6
2558 2174.72 2142.69 2169.85 6.0520
2559 2174.89 2136.2 2169.46 4.2013
2560 2137.7 1252.46 3140.19 63.1352
2561 3105.47 2174.41 1373.43 36.6723
2562 1253.57 2124.45 2147.06 3.5909
2558-2562 2174.45 2163.67 1285.30 45.6284
P-value
ปที ีข่ ึ้นทะเบียน 0.92093
สถานทีผ่ ลติ 0.001
ปีทข่ี ึ้นทะเบียน*สถานทีผ่ ลติ 00..000011
ไกขามกัน(C(Cruruddeefibfaetr))
ผลติ ในประเทศ
2558b 59.8219 58.341 160.3.81 31.0632
2559ab 59.9294 58.590 69.9389 13.0893
2560a 150.5.60 59.2938 511.7.23 31.1632
2561a 95.3930 58.7672 69.9180 21.4212
2562a 5.72 5.49 5.95 1.26
2558-2562 5.76 5.62 5.89 1.40
นาเขา้
2558b 6.58 5.22 7.94 3.89
2559ab 5.31 4.28 6.35 2.61
2560a 5.02 3.93 6.10 2.96
2561a 4.55 3.92 5.18 1.41
2562a 5.24 4.16 6.31 3.45
2558-2562 5.40 4.90 5.90 3.15
P-value
ปที ข่ี น้ึ ทะเบยี น 0.01
สถานท่ผี ลิต 0.02
ปที ่ขี น้ึ ทะเบียน*สถานทผ่ี ลติ 0.05
1SD=Standard deviation
2ตวั ยกภาษาองั กฤษที่แตกตา่ งกันในคอลมั น์เดียวกนั แสดงถึงคา่ แตกตา่ งอยา่ งมนี ยั สาคัญทางสถติ ิทนี่ ้อยกว่า 0.05

1.2 อาหารสุนัขช่วงวัยเจริญเติบโตและสืบพันธุ์ ผลิตภายในประเทศ โปรตีนมีค่าเฉล่ียร้อยละ 29.8, 30.8,
28.3 และ 30.1 ตามลาดับ นาเข้าจากต่างประเทศค่าเฉลี่ยร้อยละ 30.0, 32.1, 37.8, 29.5 และ 31.8 ตามลาดับ
ไขมันที่ผลิตภายในประเทศค่าเฉลี่ยร้อยละ 13.5, 13.3, 16.2, 13.2 และ 14.8 ตามลาดับ นาเข้าจากต่างประเทศ
ค่าเฉล่ียอยู่ร้อยละ 16.7, 18.7, 19.0, 16.9 และ 18.1 ตามลาดับ รายละเอียดของข้อมูลและผลการวิเคราะห์ทาง
สถติ ิไดน้ าเสนอตามตารางที่ 3

Animal Feed andอาVหeารtทeุกจrคาiา่nกอกaยา่าrรyงวมิเนีคPยัรrาสoะาdคหัญ์ทuาทcงาtสงsสถถิตCิติขิoอ(Pงn<อt0าr.ห0oา5lร)สคัตววา์พมชบ้ืนวไ่าม่พปีบทแี่ขน้ึนวทโะนเ้มบกียานรสเป่งลผ่ียลนกแรปะทลงบทต่ีช่อัดโเภจชนน(าPก<า0ร.0ท5า)งแเคลมะีใไนม่

7

พบว่าอาหารที่ผลิตในประเทศสูงมากจากนั้นก็ลดต่าลงอย่างรวดเร็วในปี 2559 จากน้ันก็เพิ่มข้ึนตามลาดับจนปี 125
2561 แล้วค่อยลดต่าลงเล็กน้อยในปี 2562 ส่วนกากในอาหารท่ีนาเข้าจากต่างประเทศค่อนข้างมีค่าคงท่ีในปี 2558,

2559 และ 2562 อย่างไรกต็ ามพบวา่ ในปี 2560 และ 2561 มีค่าลดลงและเพ่ิมขึ้นจากปกติตามลารดาับยตงาามตนาปรารงทะี่จ�ำปี 2563

3

ตารางที่ 3 คณุ ภาพทางเคมีของอาหารสนุ ัข สาหรับช่วงวยั เจริญเตบิ โตและสืบพนั ธ์ุ พ.ศ.2558 - 2562
โภชนาการทางเคมี (ร้อยละนา้ หนักแห้ง)
Mean 95% Confidence interval SD
Lower Upper

ความช้นื (Moisture)
ผลติ ในประเทศ
2558 (n=5)a 9.30 8.36 10.2 0.76
2559 (n=16)a 9.72 9.20 10.2 0.97
2560 (n=31)a 9.81 9.45 10.2 0.98
2561 (n=22)b 14.1 11.7 16.6 5.49
2562 (n=26)a 9.96 8.91 11.0 2.61
2558-2562 (n=100) 10.8 10.1 11.4 3.44
นาเข้า
2558 (n=24)a 10.4 9.63 11.1 1.76
2559 (n=11)a 9.91 8.99 10.8 1.38
2560 (n=19)a 9.47 9.14 9.81 0.70
2561 (n=23)b 10.2 9.96 10.5 0.57
2562 (n=40)a 10.0 9.78 10.2 0.7
2558-2562 (n=117) 10.0 9.83 10.2 1.08
P-value
ปีทขี่ ้นึ ทะเบียน 0.001
สถานทผ่ี ลติ 0.09
ปที ีข่ ึ้นทะเบียน*สถานทผ่ี ลิต 0.001
โปรตนี (Crude protein)
ผลิตในประเทศ
2558ab 29.3 26.5 32.1 2.26 8
29.8 28.8 30.7 1.80
โภชนาก2า5ร5ท9าbงเคมี (ร้อยละนา้ หนักแห้ง) M30e.a8n 9259%.9 Confidence interv3a1l .7 S2D.47
2560c 28.3 L2o7w.1er U29p.p6er 2.85
2561a 30.1 28.7 31.5 3.41
2562b 29.8 29.3 30.4 2.83
2558-2562
นาเข้า
2558ab 30.0 27.9 32.2 5.20
2559b 32.1 30.8 33.4 1.96
2560c 37.8 34.6 40.9 6.55
2561a 29.5 28.2 30.9 3.08
2562b 31.8 30.9 32.6 2.74
2558-2562 32.0 31.1 32.9 4.91
P-value
ปที ข่ี ึน้ ทะเบียน 0.001
สถานที่ผลติ 0.001
ปที ขี่ นึ้ ทะเบยี น*สถานทผ่ี ลิต 0.001
ไขมนั (Crude fat)
ผลติ ในประเทศ
2558abc 13.5 8.97 18.0 3.62
2559ab 13.3 10.7 15.9 4.88
2560c 16.2 14.8 17.5 3.57
2561a 13.2 11.8 14.6 3.15
2562bc 14.8 13.3 16.3 3.77
2558-2562 14.6 13.8 15.3 3.90
นาเขา้
2558abc 16.7 15.0 18.3 3.99
2559ab 18.7 16.8 20.7 2.89
2560c 19.0 17.8 20.3 2.51
2561a 16.9 15.8 18.0 2.51
2562bc 18.1 17.3 19.0 2.62
2558-2562 17.8 17.2 18.3 3.03
P-value
ปที ขี่ ึ้นทะเบียน 0.004
สถานทผี่ ลิต 0.001
ปที ขี่ ึน้ ทะเบียน*สถานที่ผลิต 0.65
กาก (Crude fiber)
ผลติ ในประเทศ
2558ab 6.06 3.53 8.58 2.03
2559a 4.27 3.85 4.70 0.80
2560a 4.70 4.45 4.96 0.70
2561b 5.06 4.77 5.34 0.64
2562a 4.83 4.52 5.14 0.77
2558-2562 4.81 4.64 4.99 0.89
นาเขา้
2558ab 4.17 3.79 กองค4.5ว4 บคมุ อาห0.8า9รและยาสตั ว์ กรมปศสุ ตั ว์
2559a 4.21 3.19 5.23 1.52
2560a 3.46 3.16 3.76 0.62
2561b 4.64 3.89 5.40 1.74

ปที ข่ี นึ้ ทะเบียน*สถานที่ผลิต 0.65
ตกาามกล(Cาrดudบั e นfibาeเrข) ้าจากต่างประเทศค่าเฉลี่ยร้อยละ 33.3, 32.5, 35.0, 35.4, 34.2 และ 34.2 ตามลาดับ คุณภาพทาง
Reporเตคt่ามง2ผปีขลอ0ริต22ะงใ255นไเ55ทขป098รมศaaะbันมเทีคศซ่า่ึงเฉผลลี่ยิตรภ้อายยลในะป1ร5ะ.7เท, ศ15ม.ีค8่า, เ1ฉ645ล...02ี่ย767,ร้อ14ย.ล8ะแ1ล0ะ.21,5331...585035.ต2า,ม1ล1า.ด1บั,
126 Annual 11.9 8แ.5ล8ะ 11.5 ตาม2ล.0า3ดับ นาเข้าจาก
โดยรา4.ย70ละเอียดผลวิเค0ร.8า0ะห์ทางสถิติได้
แโสภชดนงาตก222าา555รมจ666ทต012าาbaaงากเครกมาีาง(รทร้อว่ีย4ิเลคะนรา้ าหะนหกั แ์ทหง้า) 4.70 4.45 4.96 0.70
ง สถิ ติ ขอ ง ต ว์ พบ ว่ า
อMา45..หe80a36าnรสั 9ค445..75ว%72าCมoชnื้นfidมeีnแcนe วinโtนer้vม55aล..l3144ดลงอย่างมีนSั00ยD..67ส74าคัญทางสถิติ
(P<0.0255)58โ-ป25ร6ต2ีนมีแนวโน้มเพ่ิมข้ึนอย่างมีน4.ัย81สาคัญทางสถิตLิ4o(.6Pw4<er0.05) ไขมันไU4ม.p9่พp9eบr แนวโน้มกา0.ร89เปล่ียนแปลงที่
ชัดเนจานเ22ข55า้(P5628>-aa2b05.6025) กากไม่พบแนวโน้มการเป34..ล701157ี่ยนแปลงท่ีชัดเจ33น..37769(P>0.05) ความ44ช..125้ืน54และกากไม่พ110บ..228ค39วามแตกต่างที่
ชโภัดชเPจน-านvกa2ราl5uระ5ทeห9าaวงเา่คงมผี (รลอ้ ติ ยลในะนปา้ รหะนกัเทแหศง้ แ) ละนาเข้า (P4>.201.05) โปรตีนแล3ะ.1ไข9 มันในอาหารท่ีผ5ล.2ิต3จากต่างประเ1ท.5ศ2จะมีค่าสูงกว่า
1ผสทSDาลผ่ี =หิตลSรใติtaนบั ใnป2ป2ส22นปโd55ถ55ีทที ปa56ปา66รีขขี่่ rน28ร01ะ้น้ึนึdร-aทbaตทท2เะdี่ผท5ีะะนเeล6เเทศบบvติ2ไiศียยีรaขนนt้อiมค*oยสnันา่ ถลเาฉะแนลทล3่ียีผ่ ะลโกติป(า3รก4ต.ีน2(P-แ3>ล10ะ..2ไ0ข)5มแ)ันลแะตM0003443(ป....่พ00070e46402150ีa64บ211nป5(15ฏ58ิส.-6ัม2-พ516ัน12.ธ1)์ร)ขะตL93333อหo..5..า3781ง%วw6769มอ่าeลาCงroหาปnดาัจfรiับdจทeัยn(่นี สPcาe<าเห0iขnร.า้t0eับจr5vาค4U435)aก....lวp2147ตp54า60ไeม่ามrง่พชปื้นบรปะ(Pเฏท<ิสศ0ัมม.พ0ีค1S1105ันD..่า..2267)ธส9324ค์รูงือะกหรวะ่าวหอ่างาวปห่างัจาปจรีทท9ัย่ี่ี
122ตแเตเแตตชชผผชช((ททสสขขแออรแตตขรอแตตSPPคคะโสส้้ึึััดัาดัาาาดดาา่า่าลลนนลลี่ี่ผผDะโคววัั โ้ึภาานล<<มมภหภหหหหมมงงรยยดดว=ิิเเ้้ตตเเววลลหททหชร้วทช00จจจจปปีีขขกกชาาSPลลวนรรางงเเาใใิิตตวมนาะะเนภภt..นนง-พพนนนผออะPนนรราตตา่รรบบัังาาพ00avช่ารใใาาาทเเลกา-ะะงรรทททnเงงaดดกิ่่ินนปปสมมาาื้นกปป55ษษvบบโโงทเิ่ิตามบ((lปdี่ขไไะะาเเถปปaามมทีทีปuับับาา่นี่นีี่รPP))ใขขปป11จจ222222รร4ีีททยย(ขขน่ี222222ร้าalขราน4ีออหหทยM่่ีขขีีทeuตตรร555555ท>>555555..ีทาาr้ึึ้ะะทนนนโโาารรนนมมงงััปศศาึ้น้นึ้ึาน33de566655นนนววตตo556665าปป่ดีเเาากกาทเเะะ00งกก่ดีรเใใททค890281ัันนมมขขง821890iงทท่าา่ใคเฤฤรรdาาีีนนขsผี่ะานนรรเเเออ..-คคคะะเ-กกานุณtค้้าางงีีคคษษค00(((((2คททeเลเเาา(((((2ุณเศศ้ามเเunnnnnตตทnnnnnเาาปปขขซซววม5ผผนบบvจจมาา5ิตททงง55ป่า่าไไวนrี=====จศศ=====ภศรรหห6ีีiีนน6e(ยียีีภ้าา้าา่ึ่ึขขงงีแี่แ่ททลลaีีรราาเเนิ))(16161รา(13221ี2า้้ออิน2)รนนฉฉาt22รตตผผจจมมาา้อกกมมมม43111ววาติิต2คค08920่ี่ีมi้อกกอ้*oกกยยพ(กลลย12))2(55รราา44ลล)))))พิิชชกกnตตเเีียััสนนแแbb5nใใาา่่ยbbacanชาตตต)))ลลลกกแแคคาbยี่ีย่ท66นน=ลacaิิถตต=ล้้ืืาานนเเ่่าาท่าา่6นนระb้ืน่ารฉฉะา4ตตะะมมะรร1งง11รรแแกกปปาภภงงนศ1ททนางนวว8กกศน0ลลท้้ออา่า่ปปงววาาา้ลลไไรร0กึปาาทงันนัา้933า้โโี่ี่ผผแแหกึงงเยยี่่ีมมยยโโะะี่ผแห)รรเหะะะะ)ยยผี่ใในนคษรนปปตตคนนษลลลลโโลลน่่พพลนหหะะลลเเกกใใ้้ักะมมมปปาคคททเเรรกัติมิิ((ะะตตักนนาะะเเิบบแะต์์าาตตทท33เออีขแเเททะะแรรกกศศีขภภหทตปกกปพพกลล44ภห็็มมแแตห11ตตอาาเเศศ้งแแอลลััมมาททศาาง้รร..ล้งิิ่่นน)มมวว55างงางีนีน22)((นนมม)ลลงััมบบยยะะมPPศศัมัับยยอสสย..ววขข์์เเ--อแแ77ีีะะคคดดตใใเเมม33ี>>คคคตาใโโถถมึ้้ึนนททลลานนียีย,,นน่่าาผผานนน11หาา่า00่่าาาิิววหตตาะะออศศ11เเรปปาาลล..ลลเเเ้้กกมมรป..าพพล22ิิไไาฉฉพ00า55ขขเเยยมมนัันิิตตรรารดดขขกกขขร))ร่ิ่ิดมมง55ลล..แแ่่ออาาิ่มงีีคคะะแภภ88มมลล้า้าาาทะแสสแแขขล))ท่ีย่ียงงเเงงข่่าาม,,รราาดดเัันนงงม่ีททมมึ้ึ้ลลนนงรรแแ((ี่ออเเท้ึน4ยเเยงง11วใใPPฉฉ4วใ้้ออปปีีถถะะนนตตศศเเนนาา((55ศใใเน>>000ลลึงงึลลปปสยยล่่นนพพลลััแแยยหหส...ปปคค..แ44000็็00ปกกี่ี่ยย77าลลีี็กาา่่่ีี่ยยลลปปสสาบบ020าาีีล22..นนแแ,,หีรระะ1100นห22นนะะาารรรรปป2ตต55ะ9999M99้้ออ111998M8((้้ออร95555้อคคนนระะกกแแ11สส......55.0...533นฏฏ235203.44ยยeบั7445eยย))1ตตบั66.เเยัั55ญญปปัั433495าา88ตตa62650833a..ิิ0ลลาททสส่าา่ชรรโโ8822nช..รnเเ--งงลล..2ววเ66ปปททะะะะััมมขขว่ศศ3322ออะขว่ ์์งงพพ--แแหหสสงยยรร้้พพาาาา55,,หสง11้า11ทท่่าาโโโลลตตงง่่จจววบบวว66โ33ัันน่จ11วตงงวปป00่ี่ีชชตสสะะนนีีนน่่าามมาา2222ววน..่าาธธเ..รรััดด11เีีนนงงถถกก22ต))แแ..คคง่่กาา์์ตรร11ตตค55ยยััปป))เเิิตต,,ตตปม็ลลขขะะววตจจ็ม55สส,,ีีนนวีีตตคคิิ่่าาวออะะีาาหหาา11น.น.่22าว33า((มม255คคาางงัยมมไไววงงPP00งววัย55ม55ัญญั ขข5มมีีปปคคออาา((ปชช<<่่..าาตต55..ช9989999LพททPP788988L9225มม่่าาลล00พาารรมมงงืื้้นนo......500ร88oาา......5าาื้003219น>>,,เเ8077668.หห,ัั,นนะะาาปป%w%.งงwชชศมมะ..ฉฉ738019ขข497738ศ00สส00ดดข33เเาาแแใใ11ััeจจe้ืื้เ.ลลแลลนนททออถถ.C55นน2..Cรรัั55บบทrอrลล112จจ00ิตติี่ี่าาลยยoงงมมoทท))5ศศ..ออง..ะะ5ศทิทิััยย55ดด44nะnออรร11ีี((5แแอ่ีนนี่มมาานีี่่น5f))สสPPf,,บบััม้้ออ,,าาi22i8หหdอ้อ้านนdาา2ีี8คค<<าา33ไไียยคหหยยe55-U999999eห118U199เเ11คคาา5โโ-ขขหหวววว44200nกกขขลล......nว..010.าา552pดด743415p11รร491ววา5มมาาโโcวว..5...รรc..าา้้pะะ628497ารรp71972559922ยยทท00..eา่า่นนราาe9มมัับบัั699นนจจeมeทท655รรมมที่่ีผผ00้้ri33มมrสสi2จจาาแแnคคnไไส2จ่ี่ีาาผผ..))ชชลลี่00ผ00กกtมมแแออาาtลลลลยยววอาeeลล55้้ืืนนิิตต..ลกกตตลล่่พพดดrะะาากrดดลลไไ99ดิิvตตvจจแแินนมมต่า่าะะมมคคaนะะบบ,,aลลคใใ33งงาาลลl่่พพใ้ั้ัlนนชชเเลล22นนั้นแแงงปปล44นกกออะะ11ื้้ืนนพพบบ้้99ออออปปนนพ้..อรรตตียียกกป1122..งงปปบบยยะะ88ววรรงบดด่่าา..((าารไไ55PP่่เเววฏฏไาาะะ,,ตตงงโโกกผผปปวะททปนน<<่่ปปาางงเเ33ิิาาสส่าลลตตไไเใใททศศมมมมใ้้00มมมมทมมรร11มััมมนนววาานมมศศีีคค..ีีะะนน่่..พพกกลลศีคิิมมเเพพ00ทท5500000S0ท1111S11คคีีคค่่าาเเคคาาาาััยย่บบาคลล55D......,,ททััDนน......ิิศศ887989ลล566841รร่่าาิศ่่ดดออรรล))่สสาาอคค43524733263971ศศธธททาาสสดดเเััทบบนนดดดคคน11าาวว์์ปปรระะจจููงงลลาาลขขัับบาคคาา..ืืออะะหหขกกะะลลงงคค66งงง้้งมมาาหหััรรญญ้เเมมาวว์์ใใทที่ี่ยยุุณณเนนใงงดดแแนนะะแแง่่าาววดีีนคคาานนมมททาาีียยหหภภมตตออลล่่ปปาาียงง่่ปาาเเแแีีคคาางงววกกีาาคะะววาาสสขขีีสสวี ปปป่่ปาางง22กกหหพพ่่าาตต่าถถ้้าา2กููงง33สสคค55งงลลััจจัันนคาาจจ่่าากกททิิตต5ัน11ปปงงถถ66จจรรงงงงาาง6ใใววิิไไาาใ..ทท100ททีีิิททททททนนดดตตััยยกกท66่่าา0งงน0ีี่่ ้้ิิ่ีี่ี่ี่่ี่ี่ี่ี ี่
ระหว่างปปสีทถที าดี่่ขี นน้ึาททเีผ่นะลเนิบิตียกนารศกึ ษา ตามตารางที่ 4 M0e.0a0n1 95% Confidence interval SD
0.68 Lower Upper

ตคาโวปรารามผตงชลีนทืน้ ติ (ี่ใC(น4Mปrปuีทoรd่ขีiคsะeน้ึ tเณุuททprะศreภoเ)บtาeียพiนnท*)สาถงาเนคทม่ีผลีขิตองอาหารแมว สาห0ร.ับ00ช1ว่ งโตเต็มวยั พ.ศ.2558-2562
โภชนาผกลา2ริต5ทใ5นา8งปเรค(nะม=เีท(6รศ1อ้ )ยbละนา้ หนกั แหง้ ) 9.34 9.09 9.58 0.94
25255958(nb=64)b M93.2e03a.9n 93.50%3.2Confide9n.34c14e.5interval 0S2D.8.520
25265059(na=112)ab 92.394.8 L92o.19w8.4er U9.3p40p9.e3r 01.8.834
ความชนื้ 2(M526o51i6s0t(unbr=e1)11)c 93.515.5 93.307.9 9.3722.0 03.9.053
ผลิตใ2น52ป65ร26ะ1(เnทb=ศ132)a 93.013.6 83.910.0 9.3126.2 03.7.241
252586-2(2nb5=6621()nb =480) 93.32149.6 93.02119.0 9.335278.2 03.89.5745
นาเข2้า525958(n-2=56642)b 93.213.2 93.013.0 9.3414.5 03.8.029
นาเข2้า560 (n=112)ab 9.34 9.18 9.49 0.83
22556518(an=111)c 93.35.53 93.317.0 9.3752.7 06.9.351 10
03.7.341
22556529(an=132)a 93.20.35 83.900.2 9.3146.9
22555680-2b562 (n=480) 93.52.90 93.231.1 9.3367.9 04.8.877
นาเข้า2561b 35.4 31.8 39.1 5.70
2562b 34.2 32.8 35.6 3.68
2558-2562 34.2 33.2 35.1 5.02 10

P-value 0.01
ปีทขี่ ึ้นทะเบยี น
สถานที่ผลิต 0.001
ปีทข่ี ึน้ ทะเบยี น*สถานทีผ่ ลติ 0.72
ไขมนั (Crude fat)
ผลติ ในประเทศ
2558 10.2 9.80 10.5 1.35
2559 10.2 9.79 10.6 1.66
2560 11.1 10.6 11.5 2.35
2561 11.9 11.4 12.4 2.68
2562 11.5 11.1 12.0 2.63
2558-2562 11.1 10.9 11.4 2.41
นาเข้า
2558 15.7 14.0 17.5 4.69
2559 15.8 13.6 18.0 3.06
Animal Feed and Vete2255r6601inary Products Control1154..87 14.3 17.1 3.61
2562 12.7 17.0 3.43
15.5 14.1 16.9 3.73
2558-2562 15.6 14.8 16.3 3.85

2558 10.2 9.80 10.5 1.35
2559 10.2 9.79 10.6 1.66
2560 11.1 10.6 11.5 2.35
2561 11.9 11.4 12.4 2.68 รายงานประจ�ำปี 2563 127
2562 11.5 11.1 12.0 2.63
2558-2562 11.1 10.9 11.4 2.41
โภชนนาากเขารา้ ทางเคมี (ร้อยละนา้ หนกั แห้ง)
2558 1M5e.7an 9154%.0 Confide1n7c.e5 interval S4D.69
อผโภลัตชิตรนPาภา-กvกณัaาปสป22222lราu55555ถฑีทีททจรe65656าีขข่ี่าม์าน80912ดง้ึนึน้ -กเทแีททู2คด่ีผผ5นมะะซล6เเีลวบบติ(2ับรคโยียี ้อนนนนวย*ม้าล้าสะมลจถนานดาา้นหลิยกทนมงค่ีผักลผวแติ ลหา้งิตม)อชา้ืนหใานรสสิ่งัตแววส์ ดาหลร้00011111อM...55455บั 600มe.....7608578สaข1nนุ อัขงแผลละิตแภมัณวชฑL9L่11111วoo542443์ง%.....wwสโ36817ตee่งCrrเผoตลn็มfใidวหeUUัย11111้nกppม66778cpp.....าe30109าeeรกrrinกกtาeวrร่าvัaนชl่วตงีคว่าัยคเจวราิญมS33333ชDเ.....74608ตื้น35136ิบตโลตแอลดะอสาืบยพุขันอธงุ์
จกาะกสP(อC-vrดuaคldueลef้อibงeกr)ับปริมาณความต้องการบริโภคสาหรับช่วงโตเต็มวัย ซ่ึงให้กินต้ังแต่อายุ 1 ปี ขึ้นไปจนถึงสัตว์เล้ียงสูง
วแัยละอผอลาาติ ยปป22สใจนุ55ถทีที7ถป55าี่ขข่ี ึงน98รึ้ึน้นปะททท1เีขี่ผทะะ.ลึ้นศเเ5บบิตไียยี ปนนป*แีสถตสาช่นาว่ทหผ่ีงรลวับติยั สเจุนรัขิญสเาตยบิ พโตันแธลุ์ใหะญส60006ืบ่ .....10610แพ94706ล1ันะธว์ุนัย้ันสืบวพัยันเจธรุ์ ิญ55ร..ะ67เ18ตยิบะตโต้ังขทอ้อ66งง..56ส98ใุนหัข้นแมลเะลแี้ยมงลวูกอยรวู่ในม11ชเ..79ว่ว49ลงาหปยร่าะนมมาถณึง 111ปี
3-4
เมกดาากือกผน(กCลวrิตu2222ใ่าคdน5555กeปว6665า2081ราfรiะbมเนeทตrาศ)้อเขง้ากจาารกบตร่าิโงภปครจะึงเนท้อศยแกสวด่าชงใ่วหง้เโหต5665็นเ....5161ตว7924็ม่าอวัยาหแาลระสจัตาวน์ส5555วา....3635หน9058รทับะสเบุนียัขน6655แ....อ7958ล2944าะหแมารวสทัต่ีผวล์สิตาใหนรปับรกะ1131....เ4267าท0947รศผไลทิตยในไดป้รรับะกเทารศ
ยอมรับ22จ55า5589ก-2ป5ร6ะ2ชาชนผู้เล้ียงภายในประเทศแล56..ะ9109ต่างประเทศ เน55..ื่อ7619งจากมีป66ร..16ิม81าณการส่งออกด้ว21ย..3924ดังจะเห็นได้จาก
ปรมิ นาาณเข22222้าก55555ก65665า82910รระสบง่ อวนอกกทารีเ่ พผล่มิ ติขอึ้นาทหุกาปรีส(กัตอว์ชงคนวดิ บเมค็ดมุ ทอ55566ผ่ี.....า15615หล79220ิตารในแลปะรยะาเทสศตั ไวท45535์,.....ย373572519095แ6ล2ะ)นา77655เ.....ข7894342340้า 1.47
โดย
มีกระบวนการผล3231....ิต62554030ที่เหมือนกัน
โปมราฏงติงบนราาัตฐนเขิงา2222222ผา้า5555555นู้ผน5656655ก8808912ล--า22ิตร55ตอผ66า22าลมหิตมาารกตสารัตรฐวกา์เาลนห้ียรนงะดบชจบนุดิดวเิกGมฤM็ดตPอกยาู่ภ(รGากoย6554555า.......oใ2514699หต8162000dน้หดลคMัก่าพaวn้ืนิกuฤฐfตาaนcดtu4354344ภ้า.......r7631791นาi1499493nยสgใุขตล้กPักาrษรa5686776ตณc.......ร1704300tะ7637100วicโจeรสงsอง)บานแอคลาวะหบปาครรุมะสเัตมแ2322322วินล.......8308525์ ะก4782130เรฝกะ้าาบรระวควนวังบกคาคุณรุมผภกลาาพิตร
คกวราะPมบ-vปวa22ปส2ลนlu555ถีทอก666eาขี่ ดน102าน้ึ ทภรที่ผผะัยลเลขบิติตยีอนเงรอิ่มาจหาากรสกัตารวน์ ตาาวมัตมถาุดติบรทฐี่ไาดน้รรับ50504ะก.....บ24169า80110บรตHรAวจCสCอPบ(Hคุณa443z...ภ311a494าrdพแAลn้วal586มy...700sา677isบดanผdสCมrกitับicวaัตlถCุดo322ิบ...n082อ874trื่นoๆl แPลoะinสtาsร)ผโสดมย
ล่วงหน2ป้า5ีท5(ี่ขM8้นึ -ท2ix5ะi6เnบ2gยี น) *เสขถ้าสนท่กู ผ่ี รละติ บวนการใหค้ วามรอ้05..น5467ทาให้สุกและอัด4.อ93อกมาเป6็น.0เ0ม็ด (Extrusion) โ2ด.8ย1ใช้ความร้อนและ
ข1212ตตSSตไข((อาDDัวัวCSออมยย==งtoนกกeSSงไลPaภภขtt้าเpาaa-ชtาาvมnnดhษษiขa้ือnddปปสันาาlับe1้ันuaaถจgีีททออn.rreา)งัังตขข่ีีุ่4ลddซนนกก้ึนนึ้ลอิน่ึงทeฤฤddาททอผดษษนผ่ีeetทเะะาvvลททขคลเเนหรiiบบติี่่แแีaa้าิวตีี้ยเียยีttตตาจปาiiaภนนooกก์รทมาl*nnตต็นแา.ส่ีจกราา่่,ยมจถงงะตอ้ ากกใุดวพนน่านนัันชว2ทงใใบเปนน่วิก0มี่ผปใคคงลร1ฤ็ดรนออติวะ0ตะอลลัยอเ)มัมัเาทเาทเนนหจจพศห์์เเศรดดาา่ือคาียยีคิญรกรฆ่ววา่านเกกเ(่าเตCฉันันโ้ันฉเดบิแแoลชลทสสยโี่oย้ือ่ียดดาตชlงงรจรใแiถถ่ว้nอหุล้องงึึลงคคgยิ้นยแะอ่า่า)ลลหทแแสุ000ณผะตตะ...้งืบร415กก่าหี107ยพ1ตตน3(ภ์ทา่า่D38ันเงงคูม่ีก.rออ.ธ15yรยยิอ่อ์ุ,i,่าา่่ือโnยโงงปง3รมมgู่ท1ตรนีนีค7)ี่6ตยยััร.81สส.วโนี 20าา,ดจเมคค,-คยส4ญญัั2ีคลอ0อ0ทท1่าือ.ุณาาบ0เ49งงฉบสสส.,ห2ลถถเิง่ 4มภ,ิตติอี่ยปิิทท3็ดูมงรนี่น่ีน.1ศ้อดิแ4เ้อ้อ7ปาย้ลวยย.แเกกลยอื้ะ1ซววลนะไเ่่าาลวขะ00เล3แเมซ..ข003า3ลันีย55า้ท.7ะ7สส.น่ีใ,4ู่กช้าช3ร1้ฆตม่6วะ6่าาัน.งบ.7เม5เชหว,วลน้ือรตล3าือกข5าาด้ึานสมอ.ับ4รายลก,บรู่คทาับ3รปดุณ่ีช7ร1รับ.นจภ2ุ0งุติดาแน-แ2่อพคตาล7ไวท่เงป0ะขากา้ามงลว3จเเ่ิินน5คสา.ารี่มยก5ทสงี ี
ตา่ งประเ1ท.ศ4มอคี าา่ หเฉารลแีย่ มรอ้วชย่วลงะวยั18เจ.5ร,ญิ 1เต9.บิ 0โ,ต2แ0ล.0ะ,ส2ืบ0พ.6นั ธแสุ์ ลโรปะปุ ร1ตผ8ีนล.7มีคต่าาเมฉลลา่ียดรับ้อยผลละกา3ร3ว.7เิ ค, ร3า6ะ.7ห,ไ์ ด3น้5.า4เ,ส3น7อ.ต2าแมลตะาร3า5ง.ท5ี่
แแ5((ต5ออชชตตขปปรรตPPทกเ((คคแ(ดโะะััอลลดดา่ยยาาาฏฏ2PPจป<<มาังา่หหวง่ีชมมม่่าางเเะะ5><ิิสสรก00รรจจรปวาไงงัดลววลลไไ5ิญัมมั00ับต..ขขลนนมม)มขขร่่าาเ00าาา8..พพจึ้นีม่านเระ00ีีนนชงงมมดชดด55-ต((วนอันันเปปั2น55ทแ่วััััื้PP))ยยันนบัันจจบบทิบสง5ธธ))งีีคละ>>สสแแาากขศคา22โซว์์รร6นซ((่โ((าเะกกาา00ลลตามอปปมPPา่55ัยะะบ่ึงป2โึ่งคคาไ..กกกะะแโาผ<<งหห55คีขภ00ีี)ีไขยเรภััญญไไใ22ราาลมอข88ล55อา่00ววชแนมตนมมชถรร55ะเพ่้ททาา))ิ..่่งาาตลนัีนจ่่พพฉนอ00ถถววนใ55จสหสงงบาาโโภะชาล55าาิิใเเึึ88บบงงใปปาปปาัตืบงงาคคกแนน้เาหกน))ย่ี ก--กสสคคพััจจวรรร22พ22ยนลรรอาวารไไอาตถถ์ตตววจจส่ือ5555มมาาใุ่มัรนร้อวน(ราา่าาาิิตตีีัันนชยยนั55ปต66ะะสทโ่่พพทขยหธหงมมิิน่วสส99แแป221หหวรุนอ์ุลาปาบบาแแงา((าา(้ม))ะลล์ม,รง์์งขังททะPPรPเร5จจปปรตตหหเเะะเทะสตสสีแมส<<ะมาา1>คาาคแกกฏฏ1รรไไเถ็มููงงีช่ ันีคตเงงกก009นิม0ทขขมมัับบตต8ทิิสสกกาวัดสสา่..ววนน.มมโีศ.ี00่่วใาานโโ0ััรมมัยววศล5เโภ์ถถเโนปป้้ัันนัันนงงจ55คชปาล5่่าาท,พพ,คนดิิตตชททอน))รรยกก่่ใใออา)วี้รยช1่ีผ่าล้ัันนมนิินนขขตตีี่่ชชาเกใ็็เเตงาางเ9่วลไไงฉพพธธทนาออหฉีีนนออััดดโาหหขขอีนทง.ติตล์์กรรต0อ่ิิ่่ีมมลรลงงาาเเวามมยาาุาก(ะะจจี่าย((,ออหหรเาี่ไยัยรขขผดรรัันน่PPามชตรหหนนขะห2รสาาเราา้้ึึนนลททงต<<ปไไอจ็นมม้อหวว0รร้หหรรอาัตไมมิตใใ่ี่ี่าผผ00ารีทร่่ะะาาิั.นดรยวททนนวยวาา่่พพใ0ลห..ญิลลกงงสหหัี่ไย00นล่าที่ี่ผผล์เรรปป,บบงดปปาิิกตต็ปตนุง55เววะปสสลละ่ีศ2ีีรรต้ศชกกปััาจจใใา่่))็าาขัน22ััิิตตตตรึ0สกะนนบิก1ึก่มาาจจ3วงงีพ55โโะป.จจววหัตษ(ผผรร3ปปปปโ6ษ8ัังยยค66Pเุทค์์าาัจพพตวเเว.ทาวลล.สสรรรราว001ปป<กก5แธว์ไจห่ทัาบบยิิตตตตศะะาาา,ด,0ตตลลศาลัย(งร่ีเนมหหใใีีเนนเหววP้ม.่ีี่่่ยยาาักะจป3ททอืนนห((0ด่่าาชาร<รรขข1PPงงชนน7รรสี5ใปปศศล้วอืััเบบ้ื1นปป6ออ<<0้ืนิาน.ญขแแืบ)ัออยก1รร8น..งงคคไรรช002้าปป0ทพไะะ,มเยยทเ.ออะะาใ..วว7ขหจ,คคต500ลลเเุนกูู่่2่รรันเพาาี่เเ4สาาททมาข)ิตววทท55บงง้้หหออ5ตออ0มมธ่บงกนั1ศศ้าาาทท))แุดศศ5โยยา์ุาผ).าาาชชคจ49ตมมแแใตตัสสง่่ีีชชมจจห8รรหลลลปืื้้นนนาว.,่กาลลชช่ไ่่ททววััดดแ2ะะล-าะะกากีทาอมง2ละะ้ืื้4นนนนมม,เเรลา่่ีีนนไไรรมปตาจจี่่ขพ5่นนาขข3ด33สโโีีคคมมะาาะหแ่านนวึ้รน6ปป.บมม..าา(ับา1เเ่่ีีสแแาา4ท77งPตาะจ2ขขเเทเรรัั7นนแสสปืนนบขขรร((บ<เึงก้้าาผตตPP.ะแนููงงทแแ็ปจท้้ร1าาศววพจจ0ตตลีีนนกกเ>>ลวะลลรศั((ุจึกกโโบาา.่ัอก่าน33วว((ขข000ะโูปนนเะะกกมจชษPPียงทนาส่่าา99แธ5..ออกก้้สมม00ัยตตรี>>นครนาททุ..ข3ุ์้มศม)ลงง55ุะาาน55ว่่าาทลลว่00าิด7่ี่ีผผภออดีะ)แกก--ห))ิเงงแิเัขส..ดดี่เไ.33คลลาา00คังาโนปป4กมลวแูงลลด55หหกกก((ิิร55ตตพรย่ียรรว่กาPP่พะล1..ตางงยาาล))าาาใใส88ะะงวโก>>กว6ะะออนนบกกะารรไ่านผเเ))ัตข่าเ.ล00ดแหมททโโททยยหไไวปปแ5ว้ลม้อแแอวปปมม..ุ่มม้แใไ์่่ลาาน่่ีีศศ์00ผผป้รรนิต์เงลลนาดเต่่พพรรจขวงงาะะล55จจลลวพัจคใหใน้ะะตตอทามมกอดบบเเ))้ีโยะะนนิิตตจิ่ือมททมาีีนนาานแีีง่ีเันนบกกมมง33ัใใยปอปรเหขแลศศจมม้มนนอััปยยาาสออีีคค..ททาร็้ึน77หคนาางีีแแรรกยปปนสสยย่่าาีทหะี่สคค่ีรผดชมุณลเเตนนา่ลลา่่าารราาอเี่จปป่แงา่่าาลับน้ือ่งรทงางงววดดะะคคภผตเเดรมลลทิ((ตเชิดหไไมฉฉโโศเเลลัั11ญญปลาสาขนรร่ี่ีวยยททนนั่ีใผดสลลลรแ99งงพมกุกกลึ้นนนนนาทท้้มมศศลัตเ่่ีีเเยยะัก..(ลตรท่ี็็ตตยเจลล44ัทPขปแแิเเจจตาาวยโโขะะาพพนน--็็าาากก>ทปปชปปะงงร์ะะ้า11ะนทรงมม(พนนิ่่ิแมมสสซ่ะ0เ่ีวมมรรลลไจส55าเเาบบพพดป่ึขขตต้้วเ.งออถถบคงีีงงคคงาุ..นเ01ท77ียตค้รวล้ึ้ึขบบนนิิทีีททนนยยลมตตกว่่าา2ัข5))ับศัน่อ่ยา้าา่างิิี่ี่ี่ี ),
(P<0.05) และยังมีกากที่ต่ากว่า (P<0.05) การศึกษาครั้งนี้สรุปได้ดังน้ี โปรตีนของอาหารสัตว์ท่ีเพ่ิมข้ึนและกาก1ท8่ี
ลดลงระหวา่ งปี 2558-2562 แสดงให้เห็นคณุ ภาพของอาหารสัตวเ์ ล้ียงที่ดีข้ึน ไขมันของอาหารสัตว์ท่ีผลิตในประเ1ท2ศ

ไทยและนาเข้าจากต่างประเทศสูงกว่าไขมันข้ันต่าที่แนะนาโดย AAFCO(2020) และ FEDIAF(2019) ประมาณ 1

และ 2 เท่า ตามลาดับ ไขมันและโปรตีนในอาหารสัตว์นาเข้าจากต่างประเทศมีค่าสูงกว่าอาหารสัตว์ท่ีผลิตใน

ประเทศ ทั้งน้ีความนิยมผลิตในประเทศและการนาเข้าจากต่างประเทศของสุนัขและแมวช่วงโตเต็มวัย มากกว่าช่วง

วัยเจรญิ เติบโตและสบื พนั ธ์ุ และความนยิ มการขึ้นทะเบยี นผลติ ในประเทศมากกว่านาเข้าจากต่างประเทศ

กิตตกิ รรมประกาศ

ผูศ้ ึกษาวจิ ัยขอขอบคณุ นายรกั ไทย งามภักด์ิ ผอู้ านวยการกองควบคุมอาหารและยาสัตว์ นายอดุลย์ เพ่ิมผล
หัวหน้าฝ่ายทะเบียนและใบอนุญาตอาหารสัตว์ นางสาวคนึงนิจ ก่อธรรมฤทธิ์ ข้าราชการบานาญ ผู้ชานาญด้าน
อาหารสัตว์เล้ียง นางสิทธิพร พิริยายน ผู้เชี่ยวชาญด้านการวิเคราะห์คุณภาพอาหารสัตว์ ท่ีให้การสนับสนุนการ
ศึกษาวิจยั ให้คาปรึกษา แนะนาและ ผศ.น.สพ.ดร.อรรถวิทย์ โกวิทวที อาจารย์ประจาภาควิชาสรีรวิทยา คณะสัตว

การศึกษาขอ้ แมพูลททยศาางสโตภร์ชมนหาาวกิทายราลขัยอเกงษอตารหศาสรตสรตั์ ผวู้ซ์เ่ึงลใหยี้ ้วงิชสา�ำคหวารมบัรู้ สคานุ ปัขรึกแษลาะคแวมามวแชนนะนิดาเมอ็ดนุเทครี่ าะห์โปรแกรมและวิธี
มุ่งหมาวกยิเฎคใหรหามเ้ะาปหย์ใน็ นปอกราะกเเาลปรกาหีย้ศ็นรางศอกึาศสกึาษราหษรหามาะาวรรขเื้อิจับมบอ้ ยัสอ้ืหมียุนหลูบลัขลทแักักแาลใงลนใะโภะนแปมชขรปนวะ้อชเารบทนกะังศาิดคไรเเทมขับทยอ็ดตตศงท่าอัง้่ีมไงแาุง่ทๆหตหป่ายมทเรีอาพสี่ตเยกกตั.ศใง้ั่ียวสห.แ์ว้าขตร้ออ่ปง้าี ตงพอาม.งิ ศพ.ระ2ร5าช5บ8ัญ-2ญ5ัตก6ิค2วอบงคุมคควุณบภคาพมุ อาอหาารหสาัตรว์ แพล.ศะ.ยาสตั ว์ กรมปศุสัตว์

25252558ก-2อ5ง6ค2 วบคุมอาหารและยาสัตว์. 2552. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์. เร่ืองกาหนดชื่อ

128 Annual Report 2020

คณะผู้จดั ท�ำรายงานประจำ� ปี 2563

กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์ กรมปศุสตั ว์

นายวรี ะ อ้งิ สอาด ที่ปรกึ ษา
นางสดุ ารัตน์ เจอื จนั ทร์ ประธานคณะท�ำงาน
นางสาวสชุ นา สุขกลดั คณะท�ำงาน
นางสาวศิรสิ วสั ด์ิ จนั ทรศ์ รี คณะท�ำงาน
นางสาวเจนจริ า สมศักดิ์ คณะทำ� งาน
นางสาววภิ า ศรมี ูล คณะทำ� งาน
นางสาวผกามาส รุ่งเรือง คณะท�ำงาน
นางสาววชิราพร แสนสม คณะท�ำงาน
นางสาวพชิ ามญช ุ์ อ้อวจิ ติ ร คณะท�ำงาน
นายธีระยุทธ สุทธจิ กั ร ์ เลขานกุ าร
นางสาวเสาวนยี ์ วีระชัย ผ้ชู ว่ ยเลขานุการ

Animal Feed and Veterinary Products Control

ควบคมุ อาหารสัตว์ ยาสัตว์ และวัตถอุ ันตรายดา้ นการปศสุ ตั ว์
ให้มีคณุ ภาพและปลอดภยั เพอ่ื น�ำ สนิ ค้าปศสุ ตั ว์ไทยสู่สากล

กองควบคุมอาหารและยาสตั ว์
Animal Feed and Veterinary Products Control