เล่มตรวจราชการ รอบที่ 2-2563

สรุปผลตรวจราชการและนเิ ทศงาน

กระทรวงสาธารณสขุ เขตสขุ ภาพที่ 6 กรณีปกติ รอบที่ 2/2563

บทสรปุ สำหรบั ผู้บรหิ าร (Executive Summary)
ผลการตรวจราชการ ปงี บประมาณ 2563 รอบท่ี 2
กลุ่มท่ี 1 ประเดน็ ท่ี 3 สขุ ภาพกลมุ่ วยั (สขุ ภาพแมแ่ ละเดก็ /คณุ ภาพผสู้ งู อาย)ุ ศนู ยอ์ นามยั ท่ี 6 ชลบุรี

การดำเนินการตรวจราชการ ปงี บประมาณ 2563 รอบที่ 2 กลมุ่ ท่ี 1 ประเดน็ ที่ 3 สขุ ภาพกล่มุ วยั (สขุ ภาพแม่
และเด็ก/คณุ ภาพผูส้ งู อายุ) และมีการดำเนินการตดิ ตามตวั ชว้ี ดั อตั ราการคลอดมชี พี ในหญงิ อายุ 15–19 ปี รวมทง้ั หมด
4 ตวั ช้วี ดั หลกั 14 ตัวชวี้ ัดย่อย ซ่ึงมกี ารดำเนนิ งานผ่านตามเกณฑ์มาตรฐานทงั้ หมด 8 ตัวชวี้ ดั และไมผ่ ่านตามเกณฑ์
มาตรฐานทงั้ หมด 6 ตัวช้ีวดั

1. ประเดน็ ตรวจราชการ : สขุ ภาพแมแ่ ละเดก็
หวั ขอ้ /ตวั ชวี้ ดั : - ต้งั ครรภ์คณุ ภาพ ลูกเกิดรอด แมป่ ลอดภยั
- เดก็ 0-5 ปี พัฒนาการสมวยั พรอ้ มเรยี นและเดก็ 0-5 ปี สงู ดีสมสว่ น

ต้งั ครรภ์คุณภาพ ลูกเกดิ รอด แมป่ ลอดภัย
การตายมารดาไทยในเขตสุขภาพท่ี 6 มีแนวโนม้ สูงขน้ึ และสงู กวา่ คา่ เป้าหมาย พบอัตราสว่ นการตายมารดา

ไทย ระดับประเทศ 22.31 ต่อการเกดิ มีชพี แสนคน และเขตสุขภาพที่ 6 32.83 ต่อการเกิดมีชพี แสนคน (ต.ค.62 - มิ.ย.
63) มารดาไทยเสียชวี ิต 17 ราย ทางตรง 7 ราย = Amniotic embolism 2, Ruptured Ectopic 2, PPH 1,
Preeclampsia 1, internal self – harm 1 ทางอ้อม 10 ราย เดก็ เกดิ มชี ีพ 51,787 คน สงู สุดเป็นอันดบั 1 เมื่อ
เปรียบเทยี บในระดบั เขต เขตสุขภาพท่ี 6 มเี ด็กเกิดมีชีพเฉลย่ี เดอื นละ 5,754 ราย (ต.ค.62 - ม.ิ ย.63) สูงสดุ ที่จังหวดั
ชลบรุ ี สมุทรปราการ ระยอง และพบมารดาไทยเสยี ชวี ติ มากทส่ี ดุ จังหวัดชลบุรี 7 ราย จังหวดั ระยอง 4 ราย และ
จงั หวดั ฉะเชิงเทรา 2 ราย ผลการดำเนินงานคุณภาพดา้ นแม่ตามตัวช้วี ัด ปี 2563 ได้แก่ หญิงตัง้ ครรภ์ไดร้ บั การฝาก
ครรภ์ครงั้ แรกก่อนหรือเทา่ กบั 12 สัปดาห์ ร้อยละ 78.36 หญิงตัง้ ครรภ์ท่ีไดร้ ับการดูแลก่อนคลอด 5 ครั้ง ตามเกณฑ์
ร้อยละ 71.09 และร้อยละของหญิงหลงั คลอดได้รับการดแู ลครบ 3 ครงั้ ตามเกณฑ์ รอ้ ยละ 67.7 มีแนวโนม้ เพม่ิ ขึ้นท้ัง
3 ตวั ชี้วัด

เดก็ 0-5 ปี พัฒนาการสมวยั พร้อมเรยี น และ เด็ก 0-5 ปี สงู ดสี มส่วน

จากผลการดำเนินงานเขตสุขภาพท่ี 6 การคดั กรองพฒั นาการเดก็ ตามกลุ่มอายุ specialpp ปี 2563 (ต.ค.62 -
มี.ค.63) พบว่า เด็ก 0-5 ปี มีพัฒนาการสมวัย ร้อยละ 96.31 เด็ก 0-5 ปี ได้รับการคัดกรองตรวจพฒั นาการ รอ้ ยละ
91.7 และการคดั กรองพบสงสัยล่าชา้ ร้อยละ 21.0 เม่ือพบสงสยั ลา่ ช้า มกี ารช่วยเหลือสง่ ตอ่ และตดิ ตาม ร้อยละ 95.4
จากการรายงานคุณภาพการดูแลสุขภาพด้านพฒั นาการเด็ก ผลการดำเนนิ งานรายจังหวัด พบสงู กวา่ คา่ เปา้ หมาย ไดแ้ ก่
จงั หวดั สมทุ รปราการ จงั หวดั จนั ทบรุ ี จงั หวดั ฉะเชงิ เทรา และจงั หวดั สระแกว้ และในเด็ก 0-5 ปี มีพฒั นาการลา่ ชา้ ต้อง
ไดร้ ับการกระตุ้นพฒั นาการด้วย TEDA4I หรอื เครื่องมือมาตรฐานอืน่ รอ้ ยละ 51.45 ผลการดำเนนิ งานสูงกวา่ คา่
เปา้ หมาย ได้แก่ จังหวัดสระแกว้ และจังหวัดจันทบรุ ี เดก็ 0-5 ปี สูงดีสมส่วน ปจั จยั ที่มผี ลตอ่ พฒั นาการเดก็ : จาก
ข้อมูลดา้ นโภชนาการ ไตรมาสท่ี 3 ปี 2563 พบว่าเด็กอายุ 0-5 ปี ไดร้ บั การเฝ้าระวงั ประเมินภาวะโภชนาการ มีสว่ นสูง
ระดบั ดแี ละรูปรา่ ง สมสว่ น ร้อยละ 67.6 พบเดก็ ปฐมวัย มีภาวะอ้วน ร้อยละ 9.1 ภาวะเตี้ย ร้อยละ 10 และภาวะผอม
รอ้ ยละ 5.8

ขอ้ คน้ พบ
1. นวตั กรรมโรงเรียนพ่อแมอ่ อนไลน์ (โปรแกรม ANC Hpc) เขตสขุ ภาพที่ 6 พบว่า หญิงตัง้ ครรภท์ เี่ ข้าใช้

โปรแกรม ANCHPC ออนไลน์ จำนวน 4,950 ราย 11,875 ครั้ง พบว่าจงั หวดั จันทบรุ มี ีจำนวนหญงิ ตัง้ ครรภท์ เี่ ข้าใช้

โปรแกรม ANCHPC มากท่สี ุด จำนวน 1,461 ราย 3,544 ครัง้ รองลงมาคือ ฉะเชงิ เทรา 1,386 คน 3,784 คร้ัง
2. โครงการ “การจดั การภาวะโลหติ จางจากการขาดธาตเุ หล็กเดก็ ปฐมวัย เขตสขุ ภาพที่ 6” เดก็ อายุ 6 เดือน

– 5 ปี ไดร้ บั ยานำ้ เสริมธาตเุ หลก็ รอ้ ยละ 85.2 และเดก็ ไทยอายุ 6-12 เดือน ที่ตรวจคัดกรองและพบโลหิตจาง

รอ้ ยละ 18.4
3. การขบั เคลื่อนนโยบายและการจัดการปัจจยั ทีส่ ง่ ผลต่อสุขภาพแม่และเด็กมีการดำเนินงานด้วยกลไก

คณะกรรมการ MCH B, SP และดำเนินงานตามมาตรการสำคญั 3 ประเด็น
4. พัฒนายกระดับงานสง่ เสริมสุขภาพแมแ่ ละเด็ก จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรสั โคโรนา

2019 (C0VID-19) ส่งผลให้การดำเนินงานกจิ กรรมท่ีกำหนดไวต้ ้องเลื่อนและขยายเวลาการดำเนนิ งาน

5. การกระต้นุ พัฒนาการเดก็ ล่าชา้ ดว้ ย TEDA4I หรือเคร่ืองมือมาตรฐานอ่ืน
นวตั กรรม

เขตสขุ ภาพท่ี 6 ทงั้ 8 จงั หวดั มกี ารใหบ้ ริการกระตนุ้ พัฒนาการเด็กลา่ ช้า โดยพยาบาลวชิ าชีพท่ผี ่านการอบรม
รว่ มกับทมี สหวิชาชีพ จงั หวดั ฉะเชงิ เทรา โรงพยาบาลพนมสารคามเปน็ โรงพยาบาลพีเ่ ลี้ยงใหแ้ ก่โรงพยาบาลเครือขา่ ยใน
การกระตุน้ พฒั นาการดว้ ยเคร่ืองมือ TEDA4I รวมถงึ เปน็ หน่วยรบั การสง่ ตอ่ เด็กพฒั นาการล่าชา้ จากโรงพยาบาลใน
เครือข่าย และจงั หวดั ปราจนี บรุ ี โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร มีการกระตนุ้ พฒั นาการเดก็ ลา่ ชา้ โดยพยาบาลท่ี
ผา่ นการอบรม เป็นหนว่ ยรบั -สง่ ต่อเด็กพัฒนาการล่าชา้ รวมทัง้ เป็นพ่ีเล้ียงให้แก่โรงพยาบาลทกุ แหง่ และในสถานการณ์
การระบาด COVID–19 มกี ารให้บรกิ ารกระตุ้นพฒั นาการเด็กล่าชา้ โดยใช้ Home Program โรงพยาบาลศรีมโหสถเป็น
โรงพยาบาลชมุ ชนแห่งเดยี วในจงั หวดั ท่ีมกี ารกระตนุ้ พฒั นาการเดก็ ล่าชา้ ด้วย TEDA4I โดยพยาบาลเฉพาะทางจิตเวช
เดก็ และวยั รุ่น (PG) และพยาบาลพฒั นาการเด็ก

2. ประเดน็ ตรวจราชการ : ผสู้ งู อายคุ ณุ ภาพ
หวั ขอ้ /ตวั ชวี้ ดั : - รอ้ ยละตำบลทีม่ ีระบบ LTC ผ่านเกณฑ์
ผู้สูงอายุเขตสุขภาพที่ 6 ใน ปี 2561-2563 พบว่ามีแนวโนม้ เพิม่ ขึน้ อย่างต่อเนื่อง รอ้ ยละ 14.28, 14.38 และ

15.37 ตามลำดบั ซึง่ น้อยกว่าระดบั ประเทศ ( ร้อยละ 15.4, 16.01 และ 16.72) ในปี 2563 จงั หวัดท่ีมแี นวโนม้
ประชากรผู้สงู อายสุ ูงสดุ 3 อันดับแรก ได้แก่ จงั หวัด จันทบุรี ตราด ฉะเชิงเทรา และ มีจำนวนผ้สู งู อายุสูงเปน็ อนั ดับ 4
ของประเทศ
ขอ้ คน้ พบ

การดำเนนิ งานตำบลทีม่ ีระบบการสง่ เสรมิ สขุ ภาพดแู ลผู้สูงอายรุ ะยะยาว (Long Term Care) ในชุมชนผ่าน
เกณฑ์ ร้อยละ 80 ทกุ จงั หวัดดำเนนิ การผ่านค่าเปา้ หมาย ศูนย์อนามัยท่ี 6 ผลกั ดนั ใหพ้ ื้นทม่ี ีการดำเนนิ งานอย่าง
ตอ่ เนอ่ื งเพื่อให้เกดิ ความยั่งยืนและคาดวา่ จะดำเนินการให้ครบท้งั 531 ตำบลใน ปี 2564

นวตั กรรม
1. จงั หวัดสระแก้ว นวัตกรรมไมก้ า้ นตาลลุงหงา่ โดย รพ.สต. คลองทับจนั ทร์ อ.อรญั ประเทศ จ.สระแกว้
2. จังหวัดชลบรุ ี นวัตกรรมความสม่ำเสมอของการรับประทานยา ในผูส้ ูงอายทุ ่ีต้องจดั ยารบั ประทานเอง โดย

กลุ่มงานการพยาบาลชมุ ชน โรงพยาบาลบางละมุง อ.บางละมุง จ.ชลบุรี
3. จงั หวัดตราด นวัตกรรมเปลนอนเคลื่อนที่ รพ.สต. หว้ งน้ำขาว อ.เมือง จ.ตราด
4. จังหวัดฉะเชิงเทรา นวัตกรรมแปรงสีฟันมหัศจรรย์ รพ.สต. สงิ โตทอง อ.บางน้ำเปร้ียวจ.ฉะเชิงเทรา
5. จงั หวัดจันทบุรี นวตั กรรมศูนยอ์ ุปกรณ์บารมีหลวงปบู่ ุญ (วัดหอ้ งคหู า) คลองนารายณ์ อ.เมือง จ.จนั ทบรุ ี
6. จังหวัดปราจนี บรุ ี นวัตกรรมสมุนไพรพอกเข่า บ้านหนองเกตุ อ.ศรมี โหสถ จ.ปราจนี บรุ ี
7. จงั หวดั สมุทรปราการ นวัตกรรมสมุนไพรพอกเข่า ลดอาการปวดข้อเข่าในผูส้ งู อายุ กลุ่มงานแพทย์แผนไทย

โรงพยาบาลบางจาก อ.พระประแดง จ.สมุทรปราการ
8. จงั หวัดระยอง นวัตกรรมนวตั กรรมเสายืดชวี ิต รพ.สต. บา้ นนา อ.แกลง จ.ระยอง

3. ประเด็นตรวจราชการ : อตั ราการคลอดมชี พี ในหญงิ อายุ 15–19 ปี (เปา้ หมาย ไมเ่ กนิ 34 ตอ่ พนั ประชากร)
หวั ขอ้ /ตวั ชวี้ ดั : - รอ้ ยละของการตั้งครรภซ์ ้ำในหญิงอายุน้อยกว่า 20 ปี
- รอ้ ยละของหญิงอายนุ ้อยกวา่ 20 ปี ท่ีได้รบั บริการคุมกำเนิดด้วยวิธีสมยั ใหม่ (Modern
Methods) หลงั คลอดหรอื หลังแทง้
- ร้อยละของหญงิ ไทยอายุน้อยกวา่ 20 ปี หลงั คลอดหรือหลังแท้งท่ีคมุ กำเนิดไดร้ บั การ
คมุ กำเนิดดว้ ยวธิ ีกึ่งถาวร (ยาฝงั คมุ กำเนิด/ห่วงอนามัย)

อตั ราการคลอดมชี ีพในหญิงอายุ 15-19 ปี เขตสุขภาพที่ 6 ปงี บประมาณ 2560-2562 พบวา่ มแี นวโนม้ ลดลง
ทง้ั 8 จังหวัด เขตสขุ ภาพท่ี 6 พบ ร้อยละ 39.2 และจงั หวัดสมุทรปราการ มผี ลการดำเนินงานผา่ นคา่ เปา้ หมาย
ต่อเนอื่ ง 3 ปยี อ้ นหลัง (2560-2562) ร้อยละ 37.3, 32.3, 29.4 ตามลำดบั ไตรมาสท่ี 2 ปี 2563 เขตสขุ ภาพที่ 6 พบ
การตั้งครรภ์ซ้ำในหญิงอายุน้อยกวา่ 20 ปี ร้อยละ 14.05 สงู กว่าเป้าหมายเล็กนอ้ ย การคุมกำเนดิ ด้วยวิธสี มยั ใหม่
ร้อยละ 61.87 คมุ กำเนดิ ด้วยวิธกี ง่ึ ถาวร รอ้ ยละ 75.94

จากผลการดำเนินการปอ้ งกนั และแก้ไขปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่นดว้ ยการคุมกำเนิด โดยใชน้ ิเทศชเ้ี ป้า พบวา่
ในเขตสุขภาพที่ 6 จังหวดั สระแกว้ ดำเนนิ การไดด้ ี ท้งั การตัง้ ครรภ์ซำ้ การคุมกำเนิดด้วยวิธสี มัยใหม่ และกึ่งถาวร ซึง่
ผ่านคา่ เป้าหมายท้ัง 3 ประเดน็

ขอ้ คน้ พบ
1. การขับเคล่ือน พ.ร.บ. การปอ้ งกนั และแกไ้ ขปญั หาการต้ังครรภใ์ นวัยรุ่น พ.ศ. 2559 ยังไม่ครอบคลุมทงั้ 5 กระทรวง
2. ขอ้ มลู จาก HDC พบการคุมกำเนิดทุกวิธีตำ่ กว่าเป้าหมาย
3. การบันทึกผลการดำเนินการใน HDC

นวตั กรรม
1. จังหวดั สมุทรปราการ พื้นที่ต้นแบบสนบั สนุนการฝึกอบรมภาคทฤษฎี และภาคปฏบิ ัติ การให้คำปรกึ ษาและฝงั
ยาคมุ กำเนิดก่งึ ถาวร (รพ.สมุทรปราการ, รพ.บางพลี และรพ.พระสมุทรเจดยี ์ฯ)
2. จังหวดั ชลบุรี โรงพยาบาลสตั หบี กม.10 มกี ารนำเสนอนวตั กรรมการนดั ตรวจหลังคลอด โดยผ่านระบบ
MOPH CONNECT เพอ่ื พัฒนาการเขา้ ถงึ บริการคมุ กำเนิดทุกวธิ ใี นแม่วัยรนุ่ เพื่อปอ้ งกันการต้งั ครรภซ์ ้ำ
3. จังหวดั ระยอง โรงพยาบาลบา้ นฉาง จดั บรกิ ารแบบ One Stop Service สำหรบั วยั รุน่ ทมี่ ารับบรกิ าร
ภายในคลนิ ิกวัยรุ่น
4. จงั หวดั ปราจีนบุรี อำเภอศรีมหาโพธิ บูรณาการกบั สำนักงานยตุ ิธรรมจังหวัด จัดกิจกรรม ปรับเปลยี่ น
พฤติกรรมของเด็กและเยาวชน เปน็ “คนด”ี ควบคู่กับการเปน็ “คนเกง่ ” มีคุณธรรม จริยธรรม และภูมคิ มุ้ กนั
รู้เท่าทนั ในการป้องกนั ตนเอง
5. จังหวดั สระแกว้ ดำเนนิ โครงการจงั หวดั อนามัยการเจรญิ พันธ์ปุ อ้ งกนั และแก้ไขปัญหา การตั้งครรภ์ในวัยร่นุ
เพื่อใหว้ ัยร่นุ และเยาวชนได้รับคำปรกึ ษา คุมกำเนิดกึ่งถาวร และการคุมกำเนิดท่เี หมาะสมในทุกอำเภอ
6. จังหวัดจนั ทบุรี Facebook Page วยั รนุ่ จนั ท์ ฉลาดรัก รู้จกั ควบคุม เพื่อส่งเสรมิ ความรอบรู้ ดา้ นสขุ ภาพวยั รุ่น
7. จังหวดั ตราด Facebook Page ตราดวัยใส เพื่อการส่อื สารประชาสมั พนั ธ์สรา้ งความตระหนักรู้ให้กบั วัยรุ่น
สง่ เสรมิ ความรอบรู้สุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกนั การต้ังครรภ์
8. จงั หวัดฉะเชิงเทรา บูรณาการรว่ มกบั บา้ นพักเดก็ และครอบครัว จัดกิจกรรม การรณรงค์ปอ้ งกนั และแกไ้ ข
ปญั หาการตัง้ ครรภใ์ นวยั รนุ่ (DJ TEEN) ใหแ้ ก่ แกนนำสภาเด็กและเยาวชนจังหวัดฉะเชิงเทรา โรงเรียนดัด
ดรุณี โรงเรียนเบญจมราชรงั สฤษฎ์ิ 5 และโรงเรยี นก้อนแก้ว

สรปุ ประเดน็ ที่ 3 สขุ ภาพกลมุ่ วยั (สขุ ภาพแมแ่ ละเดก็ /คณุ ภาพผ้สู งู อาย)ุ 4 ตวั ชว้ี ดั หลกั (14 ตวั ชวี้ ดั ยอ่ ย)

ลำดับ ตวั ชว้ี ดั เป้าหมาย ผลงาน

1. อตั ราสว่ นการตายมารดาไทย ไม่เกนิ 17 ต่อ 32.83
แสนการเกดิ มชี พี 78.36
1.1 รอ้ ยละหญิงตั้งครรภ์ได้รับการฝากครรภค์ ร้ังแรกก่อนหรือเท่ากับ 12 สัปดาห์ 71.09
1.2 ร้อยละหญงิ ตั้งครรภ์ท่ีได้รบั การดแู ลก่อนคลอด 5 ครงั้ ตามเกณฑ์ รอ้ ยละ 75 67.7
1.3 รอ้ ยละของหญิงหลงั คลอดไดร้ ับการดูแลครบ 3 ครง้ั ตามเกณฑ์
2. ระดบั ความสำเรจ็ ของการพฒั นาการเดก็ ตามเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 75
2.1 รอ้ ยละ 90 ของเด็กอายุ 0-5 ปี ได้รับการคัดกรองพฒั นาการ
2.2 รอ้ ยละ 20 ของเด็กอายุ 0-5 ปี ทีไ่ ด้รบั การคัดกรองพัฒนาการพบสงสยั ล่าชา้ รอ้ ยละ 65
2.3 รอ้ ยละ 90 ของเด็กอายุ 0-5 ปี ทม่ี ีพฒั นาการสงสัยล่าช้าได้รับการตดิ ตาม
2.4 รอ้ ยละ 60 ของเด็กพฒั นาการลา่ ช้าไดร้ บั การกระตุ้นพัฒนาการดว้ ย TEDA4I ร้อยละ 90 91.7
2.5 รอ้ ยละของเด็กอายุ 0-5 ปี สงู ดีสมส่วน และสว่ นสูงเฉล่ียทอี่ ายุ 5 ปี 21.0
รอ้ ยละ 20 95.4
3. อตั ราการคลอดมชี พี ในหญงิ อายุ 15-19 ปี รอ้ ยละ 90 51.45
ร้อยละ 60 67.6
3.1 ร้อยละของการตัง้ ครรภซ์ ้ำในหญิงอายนุ ้อยกวา่ 20 ปี
3.2 รอ้ ยละของหญงิ อายุน้อยกว่า 20 ปี ทไี่ ดร้ ับบริการคุมกำเนดิ ดว้ ยวธิ สี มยั ใหม่ รอ้ ยละ 60 39.2
(Modern Methods) หลังคลอดหรอื หลงั แท้ง ไมเ่ กนิ 34
3.3 ร้อยละของหญิงไทยอายุนอ้ ยกว่า 20 ปี หลงั คลอดหรือหลังแท้งท่คี มุ กำเนดิ ตอ่ 1000 คน 14.05
ไดร้ บั การคมุ กำเนดิ ดว้ ยวิธกี ึ่งถาวร (ยาฝังคุมกำเนดิ /ห่วงอนามัย) รอ้ ยละ 14

4. รอ้ ยละตำบลทม่ี รี ะบบ LTC ผา่ นเกณฑ์ ร้อยละ 80 61.87

ร้อยละ 80 75.94
90.21
รอ้ ยละ 80
(12 เดอื น)

1

แบบรายงานผลการตรวจราชการระดบั เขต : Ins Report

แบบรายงานการตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข ประจาปงี บประมาณ พ.ศ.2563
ประเดน็ ที่ 3 สุขภาพกลุม่ วัย
หัวข้อ สขุ ภาพแม่และเด็ก
เขตสุขภาพที่ 6 รอบท่ี 2/2563

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
1. หน่วยงานท่ีรบั ผิดชอบ (กรม /กอง /ศนู ย์วชิ าการ)

หนว่ ยงานผูร้ ับผดิ ชอบหลกั : ศนู ยอ์ นามัยที่ 6 ชลบรุ ี
หนว่ ยงานผ้รู บั ผิดชอบร่วม : ศูนย์สขุ ภาพจติ ท่ี 6 ชลบรุ ี
2. สถานการณใ์ นพื้นท่ี
เป้าหมาย : “ต้ังครรภค์ ณุ ภาพ ลูกเกดิ รอด แม่ปลอดภยั ”, “เด็ก 0-5 ปี พฒั นาการสมวยั พร้อมเรยี นรู้” และ “เดก็ 0-5 ปี
สงู ดีสมส่วน”

ประเด็นที่ 1 “ตั้งครรภค์ ุณภาพ ลูกเกิดรอด แม่ปลอดภัย”
การตายมารดาไทย ปงี บประมาณ 2553 – 2563 เขตสขุ ภาพที่ 6 มีแนวโน้มสงู ข้ึนและสูงกว่าค่าเปา้ หมาย ตัง้ แต่
ปี 2560 - ปัจจบุ ัน พบอัตราตายมารดาไทย 18.5, 17.37, 21.22 และ 32.83 ตอ่ การเกิดมีชพี แสนคน (แผนภมู ิที่ 1)

แผนภมู ิท่ี 1 การตายมารดาไทย ปงี บประมาณ 2553 – 2563

35 ประเทศ เขต6 32.83

30

25 26.70 26.60
23.30 24.60 21.80 21.22 22.31
20 19.90
15 16.60 1187..2600 19.80
14.50 18.58 17.37

10 10.30 89..9500 10.80
8.30

5 4.98

0 ปี2554 ป2ี 555 ปี2556 ป2ี 557 ป2ี 558 ปี2559 ป2ี 560 ป2ี 561 ปี2562 ปี2563
ป2ี 553

ท่มี า : รายงานขอ้ มูลการตายมารดา ศูนย์อนามยั ที่ 6 ณ 10 ก.ค. 2563

ปีงบประมาณ 2563 อัตราตายมารดาไทย ภาพรวม 22.31 ต่อการเกิดมีชีพแสนคน (ต.ค.62-มิ.ย.63) มารดาไทย
เสียชีวิต 84 ราย เด็กเกิดมีชีพ 376,554 ราย (ไม่นับกทม.) อัตราตายมารดาไทยรายเขตสุขภาพ สูงกว่าค่าเป้าหมาย 7 เขต
พบสูงสุด 3 อันดับ ได้แก่ เขตสุขภาพท่ี 2, 6 และ 12 ตามลาดับ (แผนภูมิท่ี 2) เขตสุขภาพท่ี 6 พบอัตราตายมารดาไทย 32.83
ต่อการเกดิ มชี ีพแสนคน มารดาไทยเสียชวี ติ 17 ราย ทางตรง 7 ราย ทางอ้อม 10 ราย เดก็ เกดิ มชี พี 51,787 คน สูงสุดเปน็ อันดับ
1 เมื่อเทียบกับทุกเขต เขตสุขภาพท่ี 6 มีเด็กเกิดมีชีพเฉล่ียเดือนละ 5,754 ราย (ต.ค.62-มิ.ย.63) สูงสุดที่จังหวัดชลบุรี
สมุทรปราการ และระยอง ตามลาดบั (แผนภมู ิท่ี 3)

1

2

แผนภมู ิท่ี 2 การตายมารดาไทย รายเขตสขุ ภาพ ปีงบประมาณ 2563

(7 คน) (17 คน)

40 37.33 2(84ค.7น8) 32.83 (263ค.น9)5 (6 คน) (14 คน) (84 คน)

30 (619คน.1)9 23.56 30.27 22.31
20
10 (2 คน) (3 คน) (5 คน) (5 คน) (5 คน)

14.69 9.56 16.47 13.81 14.65

0 เขต 11 เขต 12 รวมทง้ั หมด
เขต 1 เขต 2 เขต 3 เขต 4 เขต 5 เขต 6 เขต 7 เขต 8 เขต 9 เขต 10

ท่ีมา : สานกั สง่ เสริมสขุ ภาพ และรายงานCE เขตสุขภาพที่ 6 วนั ที่ 13 กรกฎาคม 2563

แผนภูมทิ ี่ 3 การตายมารดาไทย เขตสขุ ภาพที่ 6 ปีงบประมาณ 2563

87

64 2
4 ฉะเชงิ เทรา

21 ชลบรุ ี ระยอง 1 0 1 1
จนั ทบรุ ี ตราด ปราจนี บรุ ี สระแกว้
0
สมทุ รปราการ

ทีม่ า : รายงานCE เขตสุขภาพที่ 6 วันท่ี 13 กรกฎาคม 2563

การจัดกลุ่มการตายของมารดา เขตสุขภาพที่ 6 (ต.ค.2562 - มิ.ย. 2563) ตามระบบ ICD-MM ขององค์การอนามัยโลก
พบว่า มารดาตายทั้งหมด 19 ราย เป็นไทย 18 ราย, ต่างชาติ 1 ราย สาเหตุจากทางตรง (กลุ่ม 1- 6) 8 ราย, ทางอ้อม (กลุ่ม 7)
10 ราย และอบุ ตั เิ หตุ 1 ราย

ตารางท่ี 1 สาเหตุการตายมารดา เขตสขุ ภาพท่ี 6 ปี 2563 (ต.ค.2562 - มิ.ย. 2563)

สาเหตุการเสยี ชีวติ Diagnosis จานวน (ราย)
2
กลมุ่ 1 Pregnancies with Abortive Outcome Ruptured Ectopic 1
2
กลุ่ม 2 Hypertensive disorders in pregnancy Pre eclampsia -
3
กลุ่ม 3 Obstetric Hemorrhage PPH -
10
กลมุ่ 4 Pregnancy-related infection -

กลมุ่ 5 Other obstetric complications Amniotic embolism, Suicide

กลุ่ม 6 Unanticipated complications of management -

กลมุ่ 7 Non-obstetric complications Severe sepsis, Heart Failure, CA

Tongue, Pneumonia with Septic

shock

กล่มุ 8 Unknown/undetermined - -
กลุ่ม 9 อุบตั ิเหตุ Accident 1
ทีม่ า : รายงาน CE เขตสุขภาพที่ 6 วันท่ี 13 กรกฎาคม 2563

3

ปี 2563 ผลการดาเนินงาน การดูแลสุขภาพมารดา ขณะตัง้ ครรภ์ และหลังคลอด เขตสุขภาพท่ี 6 พบวา่ หญิงตั้งครรภ์
ไดร้ ับการฝากครรภ์ครัง้ แรกก่อนหรอื เท่ากับ 12 สัปดาห์ ร้อยละ 78.36 (เป้าหมาย ร้อยละ 75) หญิงตั้งครรภ์ท่ไี ด้รบั การดูแล
กอ่ นคลอด 5 ครง้ั ตามเกณฑ์ รอ้ ยละ 71.09 (เป้าหมาย ร้อยละ 75) และหญิงหลังคลอดได้รบั การดูแลครบ 3 คร้งั ตามเกณฑ์
ร้อยละ 68.08 (เปา้ หมาย ร้อยละ 65) จากการรายงานคุณภาพด้านแม่ ผลการดาเนนิ งานรายจงั หวัดที่สงู กวา่ คา่ เปา้ หมาย
ทั้ง 3 ประเด็น ไดแ้ ก่ จงั หวัดสมุทรปราการ (แผนภูมทิ ่ี 4)

แผนภมู ิท่ี 4 ผลการดาเนินงานการดูแลสขุ ภาพมารดาขณะต้งั ครรภแ์ ละหลังคลอด เขตสุขภาพท่ี 6 ปี 2563

ANC<12wks ANC 5 ครง้ั คุณภาพ PP 3 คร้งั คุณภาพ

100 83.63 84.37
73.6770.97 77.3872.7
80 82 76.8273.02 74.32 78.3972.54 74.94 76.1971.6574.01 79.3572.9873.51 79.37 78.36
66.4363.41 64.7 65.9 65.38 72.5768.23 71.0968.08

60

40

20

0

สมทุ รปราการ ชลบรุ ี ระยอง จันทบรุ ี ตราด ฉะเชงิ เทรา ปราจนี บุรี สระแกว้ เขต ประเทศ

ทมี่ า : ขอ้ มลู Health Data Center : HDC ณ วนั ที่ 28 กรกฎาคม 2563

การขบั เคลื่อนการดาเนินงานเพื่อจดั การปญั หาการตายมารดา เขตสุขภาพท่ี 6 ในชว่ งสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของ
โรคติดเช้ือไวรสั โคโรนา 2019 (COVID–19) ซ่ึงเปน็ ประเดน็ สาคญั เขตสุขภาพท่ี 6 จงึ ได้ดาเนนิ การ ตามรายละเอียดดงั นี้

1. ขับเคลอ่ื นการดาเนินงานผ่านคณะกรรมการ เขตสขุ ภาพท่ี 6 : คกก.MCH Board เขต 6, คณะกรรมการ Service plan
สตู ิฯ โดยประชุมคณะกรรมการ MCH B. เขตสขุ ภาพที่ 6 เป็นวาระเฉพาะเพ่อื จดั การปญั หา 2 เรอื่ งหลกั คือ
การจัดการระบบบริการสุขภาพแม่และเด็กในช่วงสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรค COVID–19 และการตายมารดา
ซ่ึงพบว่า ทกุ จังหวดั มีการจัดการระบบการฝากครรภ์ คลอด หลังคลอด และการเฝ้าระวังพัฒนาการเด็กปฐมวัย ในสว่ น
ของการตายมารดามขี ้อหารือร่วมกันให้ทบทวนการตายมารดาทีผ่ ่านมาในปี 2563 เพอ่ื กาหนดมาตรการ /แนวทางการ
ปอ้ งกนั และจัดการปัญหาคร้ังตอ่ ไป

2. ประชมุ ทบทวนการตายมารดา เขตสขุ ภาพท่ี 6 ดาเนินการประชุม 2 คร้ัง ได้กาหนดแนวทาง /มาตรการ ดงั น้ี
1) กรณมี ีการตายมารดาให้รีบรายงานตามระบบพร้อมสง่ รายงาน CE 62, ข้อมูลในสมดุ สชี มพู และศอ.6
สรปุ รายงานผ้บู รหิ าร และคนื ข้อมลู ทางไลน์ mch ภาคตะวันออก
2) ปรับเพ่ิมข้ันตอนการทบทวนมารดาตาย ตรงประเด็น TIME LINE ต้องระบรุ ายละเอียด ขอ้ เสนอแนะ
และการติดตามผลการพฒั นา

4

3) มอบหมายให้ทุกจังหวดั ดาเนินการทบทวน CPG และนามาประชุมแลกเปล่ยี นเรียนรู้

4) ศูนย์อนามยั ที่ 6 พัฒนาระบบการเพิ่มประสิทธภิ าพหญิงต้งั ครรภ์ฝากครรภ์กอ่ น 12 สัปดาห์
5) แลกเปลย่ี นการจัดบริการหญิงตัง้ ครรภ์รายใหมต่ ้องได้รบั การ USG ในครั้งแรกของการฝากครรภท์ กุ ราย

ประเด็นนี้ อาจจดั ให้มีการอบรมการ USG คณุ ภาพ และศึกษาดูงานการจัดการระบบที่โรงพยาบาลชลบุรี
3. ร่วมประชมุ พฒั นาศักยภาพบุคลากรการทบทวนการตายมาดา กรมอนามัย (เขตสขุ ภาพท่ี 6 เขา้ ร่วม 5 จงั หวัด :

สมุทรปราการ ชลบรุ ี จันทบุรี ฉะเชงิ เทรา และปราจนี บุร)ี
4. จังหวัดชลบรุ นี าร่องการพฒั นาระบบการเฝา้ ระวงั มารดาตายในทกุ ระดบั โดยใช้โปรแกรมคดั กรองความเส่ียง

หญิงตงั้ ครรภ์ (SAVE MOM)
5. ส่อื สารเพื่อสร้าง Health literacy โดยการใชโ้ ปรแกรม ANC hpc.com (โรงเรียนพ่อแมอ่ อนไลน์)

ประเดน็ ที่ 2 “เดก็ 0-5 ปี พัฒนาการสมวัยพรอ้ มเรียนรู้” จากผลการคัดกรองพัฒนาการเด็กตามกลุ่มอายุ special
pp ปี 2563 (ต.ค.62-มี.ค.63) พบวา่ เดก็ 0-5 ปี มีพฒั นาการสมวยั รอ้ ยละ 96.31 ภาพรวมเขตได้รับการคัดกรองตรวจ
พฒั นาการ ร้อยละ 91.7 (เป้าหมาย ร้อยละ 90) การคดั กรองพบสงสยั ล่าชา้ รอ้ ยละ 21.0 (เป้าหมาย ร้อยละ 20) และเม่ือ
พบสงสัยล่าช้า มีการช่วยเหลอื สง่ ต่อและติดตาม รอ้ ยละ 95.4 (เป้าหมาย ร้อยละ 90) จากการรายงานคณุ ภาพการดูแลสุขภาพ
ดา้ นพัฒนาการเด็ก ผลการดาเนินงานรายจงั หวดั พบสูงกว่าค่าเปา้ หมาย ไดแ้ ก่ จังหวดั สมุทรปราการ จันทบรุ ี ฉะเชงิ เทรา และ
สระแก้ว (แผนภมู ิที่ 5)

แผนภูมทิ ี่ 5 ผลการดาเนินงานการดแู ลสุขภาพดา้ นพัฒนาการเดก็ ปี 2563 (ต.ค.62-ม.ี ค.63)

150 คดั กรอง สงสัยล่าชา้ ติดตาม
100 91.8
93.3 86.9 94.4 89.2 95.3 96.8 98.6 92.9 93.9 94.5 96.9 90.5 93.3 96.9 97.0 91.7 95.4 93.5 95.3

50 20.3 22.4 21.6 19.8 22.4 15.6 24.1 21.0 26.2
21.1

0

สมทุ รปราการ ชลบุรี ระยอง จันทบุรี ตราด ฉะเชงิ เทรา ปราจีนบรุ ี สระแกว้ เขต6 ประเทศ

ทีม่ า : ข้อมลู Health Data Center : HDC ณ วนั ที่ 28 กรกฎาคม 2563

จากผลการคัดกรองพัฒนาการเด็กตามกลุ่มอายุ special pp ปี 2563 (เดือนตุลาคม–กรกฎาคม 2563) พบว่า

เด็ก 0-5 ปี มีพัฒนาการล่าช้าต้องได้รับการกระตุ้นพัฒนาการ จานวน 757 คน ได้รับกระตุ้นพัฒนาการด้วย TEDA4I หรือ

เคร่ืองมือมาตรฐานอ่ืน จานวน 281 คน พิจารณาผลงานแยกตามกลุ่มอายุ 9, 18, 30, 42 และ 60 เดือน พบพัฒนาการล่าช้า

5

จานวน 344 คน ได้รับการกระตุ้นพัฒนาการจานวน 177 คน ร้อยละ 51.45 (เป้าหมายร้อยละ 65) ส่วนผลการดาเนินงาน
ทีส่ งู กว่าคา่ เปา้ หมาย ไดแ้ ก่ จังหวดั สระแกว้ และจังหวดั จนั ทบรุ ี (แผนภมู ิท่ี 6)

ตารางท่ี 2 จานวนเด็กอายุ 9, 18, 30, 42 และ 60 เดือน ที่มีพัฒนาการล่าช้าและได้รับการกระตุ้นพัฒนาการด้วย TEDA4I หรือเคร่ืองมือ
มาตรฐานอ่ืน ในเขตสุขภาพที่ 6 ปงี บประมาณ 2563

อำเภอ เป้ำหมำย รวมกระต้นุ กระตุ้นครบตำม อยู่ระหว่ำงกำร กระตุ้นไม่ครบ อยู่ระหว่ำงกำร
ท้งั หมด เกณฑ์ กระต้นุ เกณฑ์ ตดิ ตำม
สมุทรปราการ ร้อย ผลกำรกระต้นุ พฒั นำกำร ร้อย ร้อย ร้อย ตดิ ตำมไม่ได้
ชลบุรี จำนวน ร้อยละ กลับมำ ร้อย ยงั ร้อย ร้อย
ระยอง 44 8 18.18 จำนวน ละ สมวยั ละ ล่ำช้ำ ละ จำนวน ละ จำนวน ละ จำนวน ละ
จนั ทบุรี 49 31 63.27 1 12.5 1 12.5 6 75 9 20.45 จำนวน ละ
ตราด 51 19 37.25 18 58.06 0 0 1 100 6 19.35 7 22.58 6 12.24 27 61.36
ฉะเชิงเทรา 30 23 76.67 10 52.63 2 11.11 16 88.89 5 26.31 4 21.05 1 1.96 12 24.48
ปราจีนบุรี 41 23 56.1 18 78.26 4 40 6 60 2 8.69 3 13.04 6 20 31 60.78
สระแกว้ 29 12 41.38 12 52.17 2 11.11 16 88.89 7 30.43 4 17.39 5 12.19 1 3.33
เขต 29 4 13.79 3 25 8 66.67 4 33.33 3 25 6 50 4 13.79 13 31.70
ประเทศ 71 57 80.28 2 50 2 66.67 1 33.33 00 2 50 9 31.03 13 44.82
344 177 51.45 37 64.91 1 50 1 50 10 14.08 10 17.54 11 15.49 16 55.17
6,410 4,235 66.07 101 57.06 20 54.05 17 45.95 34 19.20 42 23.72 51 14.82 3 4.22
39 38.61 62 61.39 998 23.56 846 13.19 116 33.72
2,176 51.38 882 40.53 1,294 59.47 1,061 25.05 1,329 20.73

ทม่ี า : ข้อมูล Health Data Center : HDC ณ วนั ที่ 31 กรกฎาคม 2563

แผนภูมิท่ี 6 ผลการดาเนินงานการกระตุ้นพัฒนาการเด็กล่าช้าด้วย TEDA4I หรือเครื่องมือมาตรฐานอ่ืน ในเขตสุขภาพที่ 6 ปีงบประมาณ
2563

ทม่ี า : ข้อมูล Health Data Center : HDC ณ วนั ท่ี 31 กรกฎาคม 2563

6

ประเดน็ ที่ 3 “เด็ก 0-5 ปี สูงดีสมส่วน”

ปัจจัยท่มี ผี ลต่อพฒั นาการเด็ก จากขอ้ มลู ด้านโภชนาการ ไตรมาสที่ 3 ปี 2563 พบว่าเดก็ อายุ 0-5 ปี ไดร้ บั การเฝา้ ระวังประเมนิ

ภาวะโภชนาการ มสี ว่ นสูงระดับดีและรปู ร่างสมสว่ น รอ้ ยละ 67.6 (เป้าหมาย รอ้ ยละ 60) (แผนภูมิที่ 7) พบเด็กปฐมวัย มีภาวะ

อ้วน รอ้ ยละ9.1 (เป้าหมาย <รอ้ ยละ 10) ภาวะเตี้ย ร้อยละ 10 (เปา้ หมาย <รอ้ ยละ 14) และภาวะผอม ร้อยละ

5.8 (เป้าหมาย <ร้อยละ 5) (แผนภูมิท่ี 8)

แผนภมู ิท่ี 7 รอ้ ยละของเด็กอายุ 0-5 ปี ไดร้ บั การเฝ้าระวงั ประเมนิ ภาวะโภชนาการ พบส่วนสูงระดบั ดีและรูปร่าง

สมสว่ น เขตสขุ ภาพที่ 6 ปี 2563 (ไตรมาสที่ 3)

80 73.2 75.3 70.2 67.6
70 64.4
62.1 64.0 60.6 65.2 65.0

60

50

40

30

20

10

0

สมทุ รปราการ ชลบุรี ระยอง จันทบรุ ี ตราด ฉะเชงิ เทรา ปราจนี บุรี สระแกว้ เขต6 ประเทศ

ท่ีมา : ข้อมลู Health Data Center : HDC ณ วนั ที่ 28 กรกฎาคม 2563

แผนภมู ิท่ี 8 ร้อยละของเดก็ ปฐมวัย มีภาวะอว้ น เตี้ย ผอม เขตสขุ ภาพท่ี 6 ปี 2563 (ไตรมาสที่ 3)

14 11.7 11.2 11.9 10.9 11.9 อว้ น<10 เต้ยี <14 ผอม<6
12 9.8 9.1 10.0 10.9

10 9.5 8.7 9.5 9.4 3.6 8.1 9.0 8.7
8 7.7 7.2
6 6.1 5.7 7.0 7.8 ปราจนี บุรี
4
5.2 5.1 5.0 5.0 5.3
4.0 3.9

2

0

สมทุ รปราการ ชลบรุ ี ระยอง จนั ทบรุ ี ตราด ฉะเชิงเทรา สระแกว้ เขต6 ประเทศ

ทม่ี า : ข้อมลู Health Data Center : HDC ณ วนั ท่ี 28 กรกฎาคม 2563

ตารางที่ 3 รายการข้อมูลประเด็นอนื่ ๆ ที่เกย่ี วข้องกับสขุ ภาพแม่และเดก็ จังหวดั สมุท

ลาดับ ประเด็น สมุทรปราการ ชลบุรี ร

1 ภาวะโลหิตจาง เป้าหมาย 4,458 8,315 5

ในหญิงตั้งครรภ์ ผลการดาเนนิ งาน 404 1,822 1

(ไม่เกินรอ้ ยละ 16) ร้อยละ 9.1 21.9

2 ทารกแรกเกดิ น้าหนัก เป้าหมาย 2,580 3,232 1

<2,500 กรมั ผลการดาเนนิ งาน 130 280

(ไม่เกนิ รอ้ ยละ 7) รอ้ ยละ 5.0 8.7

3 หญงิ ไทยคลอด เป้าหมาย 4,115 10,319 5

ก่อนกาหนด ผลการดาเนินงาน 503 1,393

ร้อยละ 12.2 13.5

4 เดก็ อายุ 6 เดือน–5 ปี เป้าหมาย 28,009 37,797 2

ได้รับยานา้ เสรมิ ผลการดาเนนิ งาน 24,860 30,881 1
ธาตเุ หล็ก รอ้ ยละ 88.8 81.7
(รอ้ ยละ 70)

5 เด็กไทยอายุ 6-12 เดอื น เป้าหมาย 6,193 7,515 2

ทตี่ รวจคัดกรอง ผลการดาเนินงาน 693 2,067
และพบโลหติ จาง ร้อยละ 11.2 27.5

6 เดก็ แรกเกดิ - ต่ากว่า เป้าหมาย 3,389 4,428 2

6 เดอื น กินนมแม่ ผลการดาเนินงาน 2,327 3,103 1
อยา่ งเดยี ว รอ้ ยละ 68.7 70.1
(ร้อยละ 50)

ที่มา : ข้อมูล Health Data Center : HDC ณ วนั ที่ 28 กรกฎาคม 2563

7

ทรปราการ ปี 2563

ระยอง จนั ทบรุ ี ตราด ฉะเชิงเทรา ปราจนี บุรี สระแก้ว เขต 6 ประเทศ
3,686 33,280 313,559
5,875 4,652 924 3,047 2,323 573 5,552 47,210
15.6 16.7
1,009 687 158 523 376 2,313 16,585 15.1
159 1,181 220,970
17.2 14.8 17.1 17.2 16.2 6.9 14,633
2,272 7.1
1,917 1,617 778 2,072 2,076 32,143 6.6
224 64,289
149 136 62 140 125 4,001
9.9 8,002
7.8 8.4 8.0 6.8 6.0 12.4
17,027 12.4
5,248 2,729 926 4,072 2,462 155,649
14,462 311,298
560 389 151 445 336 132,567
84.9 265,134
10.7 14.3 16.3 10.9 13.7 85.2
85.2
21,471 13,778 5,914 17,955 13,698

17,239 11,839 5,304 16,183 11,799

80.3 85.9 89.7 90.1 86.1

2,864 2,477 1,219 5,066 1,964 2,884 30,182 135,811
532 496 238 814 239 458 5,537 33,801
18.6 20.0 19.5 16.1 12.2 15.9 18.4 24.9
2,969 2,013 1,069 2,490 3,037 3,124 22,519 278,983
1,550 1,410 674 1,618 1,673 1,605 13,960 172,338
52.2 70.0 63.1 65.0 55.1 51.4 62.0 61.8

7

8

การดาเนนิ งานสง่ เสรมิ สุขภาพแม่และเด็ก เขตสขุ ภาพที่ 6 มีดังนี้

1. นวัตกรรมโรงเรยี นพ่อแม่ออนไลน์ (โปรแกรม ANC Hpc) เขตสขุ ภาพที่ 6

แผนภมู ิท่ี 9 จานวนผู้เข้าใชง้ านโปรแกรมโรงเรยี นพ่อแม่ออนไลน์ เขตสุขภาพท่ี 6

4,000 3,544 3,784 จานวนหญงตงั้ ครรภ์(ราย) จานวนครงั้ ที่เขา้ ใชโ้ ปรแกรม

3,000

2,092

2,000 1,461 1,386 1,059
1,000 690
ปราจนี บุรี 644 886 557 183 442
0 ฉะเชงิ เทรา สระแก้ว ระยอง ชลบุรี 15 26 14 42
จันทบุรี ตราด สมุทรปราการ

ทีม่ า : โปรแกรมโรงเรยี นพ่อแม่ออนไลน์ ศูนย์อนามยั ท่ี 6 วันที่ 22 กรกฎาคม 2563

ผลการดาเนินงาน พบวา่ หญิงตงั้ ครรภท์ ่เี ขา้ ใช้โปรแกรม ANCHPC ออนไลน์ เขตสขุ ภาพที่ 6 จานวน 4,950
ราย 11,875 ครัง้ พบว่าจังหวดั จนั ทบรุ มี ีจานวนหญงิ ตั้งครรภท์ เ่ี ข้าใชโ้ ปรแกรม ANCHPC มากท่สี ุด จานวน
1,461 ราย 3,544 ครงั้ รองลงมา จังหวดั ฉะเชิงเทรา จานวน 1,386 ราย 3,784 ครงั้

2. โครงการการจดั การภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตเุ หล็กเด็กปฐมวัย เขตสุขภาพที่ 6

แผนภูมิที่ 10 จานวนผ้เู ข้าใช้งานโปรแกรมโรงเรียนพ่อแมอ่ อนไลน์ เขตสุขภาพที่ 6

100 85.2 81.4 78.2 70.6 69.1 65.0 63.2
50
58.2 54.9 53.1 51.6 44.8 35.7

0
เขต6 เขต7 เขต11 เขต9 เขต10 เขต8 เขต2 เขต5 เขต3 เขต1 เขต12 เขต4 ภาพรวม

ทมี่ า : ข้อมูล Health Data Center : HDC ณ วันท่ี 28 กรกฎาคม 2563

3. การขบั เคลอ่ื นนโยบายและการจดั การปัจจยั ทส่ี ่งผลต่อสุขภาพแมแ่ ละเดก็

กระบวนการดาเนนิ งาน ตามมาตรการสาคัญ 3 ประเด็น การพฒั นากระบวนการ บรู ณาการความร่วมมือ
พฒั นาระบบสุขภาพแมแ่ ละเด็ก พบว่าทุกจังหวัดในเขตสุขภาพที่ 6 มแี ผนงาน /กิจกรรมการดาเนนิ งานสาคัญ
ได้แก่ การเฝ้าระวงั สือ่ สาร ติดตาม พัฒนาศกั ยภาพ และบูรณาการการดาเนินงานกลุม่ วัยเพ่อื จัดการปัญหา
โดยใชก้ ลไกคณะกรรมการ MCH BOARD และ SP รว่ มดาเนนิ การขบั เคล่ือนงาน เป็นทีป่ รึกษา เย่ียมเสรมิ พลัง
และติดตามการดาเนนิ งานมาอย่างต่อเนือ่ ง นอกจากน้ี ยงั มีงานยกระดับการส่งเสริมสุขภาพแม่และเด็กทีม่ ี
ความทา้ ทายและโดดเด่น ดังนี้

9

1. จงั หวัดสมุทรปราการ : PNC และ ผูจ้ ดั การทีมสุขภาพเด็กระดบั ตาบล 13 แห่ง
2. จงั หวดั ชลบุรี : การแก้ปญั หาทุพโภชนาการ (งบPPA)
3. จังหวัดระยอง : 1 CUP 1 Product
4. จังหวัดจนั ทบรุ ี : โครงการสร้างตาบลตน้ แบบเด็กจนั ทฉ์ ลาด สขุ ภาพดี
5. จังหวัดตราด : โครงการสร้างพอ่ แมค่ ุณภาพเพอื่ สร้างคนคุณภาพ (งบกองทุนสวัสดกิ ารสังคม)
6. จงั หวัดฉะเชงิ เทรา : จังหวัดมหศั จรรย์ 1000 วันแรกของชีวิต
7. จงั หวดั ปราจีนบุรี : การพัฒนาศูนยพ์ ฒั นาเด็กเล็กสนับสนุนโครงการมหัศจรรย์ 1000 วันแรกของชวี ติ
8. จงั หวัดสระแก้ว : 1 อาเภอ 1 ประเด็น และโครงการชวนลูกเล่นในศูนย์พฒั นาเด็กเล็ก (งบPPA)

แต่เนอ่ื งดว้ ยสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชอ้ื ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) จะสง่ ผลให้
การขบั เคล่ือนและตดิ ตามการดาเนนิ งานตอ้ งเล่ือน และขยายตอ่ ไปเปน็ แผนปี 2564 ซึ่งระบบการส่งเสรมิ
สขุ ภาพในรูปแบบเดิมเปลยี่ นไป จึงตอ้ งหามาตรการและวิธกี ารส่งเสริมสขุ ภาพกล่มุ แมแ่ ละเดก็ ในรูปแบบตาม
บริบทของแตล่ ะพืน้ ที่ นั้นหมายถึงการเปล่ียนวิกฤตเป็นโอกาส และนวตั กรรมทตี่ อบสนอง ตรงตามความ
ตอ้ งการของกลมุ่ เป้าหมายสนับสนนุ ใหส้ ามารถจดั การดแู ลสขุ ภาพตนเองและครอบครวั ได้

ปญั หา /สาเหตุ แผน /กจิ กรรมการแก้ไขปญั หา ความกา้ วหน้า /ผลการดาเนนิ งาน
ข้อมูลจากระบบ HDC กบั ข้อมูลใน - กากบั ติดตาม การจดั การระบบขอ้ มลู
พืน้ ที่ มีความตา่ งกนั 2- - แลกเล่ียน เรยี นรู้ การจดั การขอ้ มลู ดว้ ยรปู แบบ วิธีใหม่ในบริบท (เฉพาะรอบที่ 2)
3 เทา่ ทเี่ ปลยี่ นแปลง
แนวโน้มเพิ่มขนึ้ ในตวั ชีว้ ดั ทีเ่ ก่ยี วขอ้ งกบั ระบบบรกิ ารคณุ ภาพแม่และเดก็
ปัญหาการตายมารดา พบวา่ อัตรา - ขยายผลการพฒั นาเครือข่ายบริการสุขภาพอนามัยแม่และเดก็
ตายมารดาไทยมแี นวโน้มสงู ข้นึ และ ระดบั จังหวดั “Provincial Network Certification Maternal พบวา่
สงู กว่าคา่ เปา้ หมาย and child safety”
- ติดตาม เยี่ยมเสรมิ พลงั และประเมนิ มาตรฐานอนามยั แมแ่ ละเดก็ 1. ผลการดาเนนิ งานคุณภาพดา้ นแม่ : หญงิ ต้ังครรภไ์ ดร้ ับการฝากครรภ์
TEDA4I ในสถานบรกิ าร และรายงานผา่ นระบบออนไลน์
1. การบนั ทกึ ขอ้ มลู ใน ระบบ 43 ครัง้ แรกกอ่ นหรอื เทา่ กับ 12 สัปดาห์ การดแู ลกอ่ นคลอด 5 ครั้ง ตาม
แฟ้ม เช่ือมกบั HDC ยงั ไม่ 1. พฒั นาระบบการจดั การขอ้ มลู สถานการณก์ ารดาเนนิ งาน
ครอบคลมุ และการบนั ทกึ ขอ้ มลู ระบบเฝา้ ระวงั งานกระตนุ้ พฒั นาการเดก็ และคนื ขอ้ มลู ใหพ้ ืน้ ท่ี เกณฑ์ และหญิงหลังคลอดไดร้ ับการดแู ลครบ 3 คร้งั ตามเกณฑ์ ผลการ
ไมท่ นั ตามเวลาท่กี าหนด เพ่ือจดั ทาแผนพฒั นาและกากบั ตดิ ตามเพ่อื สนบั สนนุ การ
2. รพ.สต.ท่ผี า่ นการอบรมและ ดาเนนิ งานอย่างมีประสทิ ธิภาพ ดาเนนิ งาน มีแนวโน้มเพมิ่ ขน้ึ จากปี 2561- 2563
ไดร้ บั เคร่อื งมือ TEDA4I 2. จงั หวดั มีแผนจดั อบรมทบทวนทกั ษะการใชเ้ คร่อื งมือ
ยงั ไมม่ ่นั ใจในการใชเ้ คร่อื งมือ TEDA4I แก่ผทู้ ่เี คยผา่ นการอบรมการใชเ้ คร่อื งมือ แตย่ งั ขาด ภาพรวมประเทศ รอ้ ยละ 9.8, 14.5, 9.4 เขตสขุ ภาพที่ 6 ร้อยละ
รวมทง้ั ไมม่ ีเดก็ พฒั นาการลา่ ชา้ มา ความม่นั ใจ
รบั บรกิ ารในหนว่ ยงาน สง่ ผลให้ 3. ศนู ยส์ ขุ ภาพจิตท่ี 6 รว่ มกบั สานกั งานสาธารณสขุ จงั หวดั จดั 17.9, 21.7, 16.9
ขาดทกั ษะ ความตอ่ เน่ืองและ ประชมุ เพ่ือทบทวน การดาเนนิ งาน การบนั ทกึ และสง่ ตอ่ ขอ้ มลู 2. ข้อมลู สตรีวัยเจรญิ พนั ธ์ุ (15-44 ปี) จานวน 1,351,743 คน 44%
การกระตนุ้ พฒั นาการดว้ ย TEDA4I ของจงั หวดั
>> ต้งั ครรภ์ 6% >>สตรีตงั้ ครรภ์ 30-33% คลอด รพ.สงั กดั กระทรวง
สาธารณสขุ (ประมาณการจากเดก็ เกดิ มชี พี )

3. การพฒั นาการจดั การระบบฐานขอ้ มลู ดา้ นสขุ ภาพ โดยเฉพาะ HDC ยัง
ไมป่ รบั คา่ เปา้ หมายเป็นปจั จุบัน ในระดับพน้ื ที่จงึ เข้าใจวา่ คา่ เป้าหมาย

ตวั ชว้ี ัดไม่เปลย่ี น

เน่ืองดว้ ยสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของ โรคตดิ เชือ้ ไวรสั โค

โรนา 2019 (COVID-19) และสถานการณ์ปญั หาเปล่ียน จงึ

ม่งุ เนน้ กลบั มาทบทวนและแกไ้ ขปญั หามารดาตาย โดยประชุมทบทวน
ชแ้ี จง หาทางแกไ้ ขรว่ ม โดยคณะกรรมการ RCA 2 ทมี ชลบุรแี ละจนั ทบรุ ี
และ MCH Board มีข้อตกลงร่วมใหจ้ งั หวัดดาเนนิ การทบทวน CPG และ
นาเสนอในครง้ั ตอ่ ๆ ไป ซงึ่ ปญั หานต้ี อ้ งดาเนินการตดิ ตามตอ่

- โรงพยาบาลทกุ แหง่ มกี ารให้บรกิ ารกระตนุ้ พัฒนาการโดยมโี รงพยาบาล

ศนู ย์ประจาจงั หวัดเปน็ พเ่ี ลี้ยง

- ทกุ จังหวัดมีผ้รู บั ผิดชอบงานระดบั จงั หวดั ทาหนา้ ทีก่ ากบั

ตดิ ตาม ขอ้ มูลการกระตนุ้ พฒั นาการ โดยมกี ารสรา้ งกลมุ่ Line ในการ

ตดิ ตามผลและคนื ข้อมลู การดาเนินงานการกระตนุ้ พฒั นาการเดก็ ล่าช้า

ให้กับผู้รบั ผิดชอบงานในโรงพยาบาลทุกแหง่ และประสาน แลกเปล่ียน

ขอ้ มูล ปญั หาการดาเนินงาน ภายในจังหวดั

-จังหวดั สระแกว้

: มที มี coaching ระดบั จังหวดั ใหค้ าปรกึ ษาการกระตนุ้ พัฒนาการ

และการบนั ทึกข้อมลู ใหก้ บั เครอื ข่ายในพน้ื ท่ี โดยมีโรงพยาบาล

วังนา้ เย็น และโรงพยาบาลจติ เวชสระแกว้ ราชนครนิ ทร์ เปน็ พ่ี

เล้ยี ง

10

ปญั หา /สาเหตุ แผน /กจิ กรรมการแกไ้ ขปญั หา ความกา้ วหน้า /ผลการดาเนนิ งาน

ความชานาญในการกระตนุ้ 4. สนบั สนนุ ใหจ้ งั หวดั ทบทวนระบบรบั สง่ ตอ่ ขอ้ มลู ผรู้ บั บรกิ าร (เฉพาะรอบท่ี 2)
พฒั นาการ และตดิ ตามการกระตนุ้ พฒั นาการเดก็ ใหเ้ ป็นไปตามผงั ไหล และ
3. ระบบการสง่ ตอ่ ไม่ชดั เจน (การ สอดคลอ้ งกบั บรบิ ทของพืน้ ท่ี : มกี ารพฒั นาศกั ยภาพผู้ปกครองเด็กลา่ ชา้ เพ่อื เปน็ อสค.นกั กระตนุ้
สง่ ตอ่ และคืนขอ้ มลู ระหว่างปฐม 5. สนบั สนนุ ใหโ้ รงพยาบาลนดั ผปู้ ่วยมารบั บรกิ ารก่อน
ภมู ิและทตุ ยิ ภมู ิ) สง่ ผลใหก้ าร กาหนดเวลาอย่างนอ้ ย 2 อาทติ ย์ โดยใชข้ อ้ มลู จาก พฒั นาการเดก็ ในการดูแลและกระตนุ้ พฒั นาการลกู และมีแผนขยายผลให้
ตดิ ตามเดก็ ท่มี ีพฒั นาการลา่ ชา้ ให้ DATA_EXCHANGE ในการตดิ ตามกากบั
ไดร้ บั การกระตนุ้ พฒั นาการ ยงั ไม่ 6. กรมสขุ ภาพจติ โดยศนู ยส์ ขุ ภาพจติ ท่ี 6สนบั สนนุ ชดุ เคร่อื งมือ สามารถดแู ลและกระตนุ้ พฒั นาการเดก็ ในครอบครวั อน่ื ใน
ครอบคลมุ TEDA4I ใหค้ รอบคลมุ ทกุ โรงพยาบาล
4. การดาเนินงานดา้ นการกระตนุ้ ชมุ ชนได้
พฒั นาการเดก็ ลา่ ชา้ การตดิ ตาม
และการบนั ทกึ ขอ้ มลู ไมเ่ ป็นไปตาม -จงั หวดั จันทบุรี
ผงั ไหลการดาเนินงาน
: มกี ารวเิ คราะห์ปัญหาอุปสรรคการดาเนินงานและจดั ทาแผนเพอ่ื แก้ไข

ปัญหาการกระตนุ้ พฒั นาการดว้ ย TEDA4I ในรายอาเภอทมี่ ีผลงานตา่ กว่า

คา่ เป้าหมาย

นวัตกรรม /ตวั อย่างที่ดี (ถ้ามี)
ประเดน็ การกระตุ้นพฒั นาการเดก็ ลา่ ชา้ ดว้ ย TEDA4I หรือเครือ่ งมือมาตรฐานอืน่ เขตสขุ ภาพที่ 6
1.จังหวัดจันทบุรี

: โรงพยาบาลพระปกเกล้ามกี ารใหบ้ ริการกระตุน้ พัฒนาการเดก็ ล่าช้าจากทีมสหวชิ าชพี ประกอบดว้ ย
พยาบาลวิชาชีพทีผ่ า่ นการอบรม นักกายภาพ นักจติ วทิ ยา และติดตามเย่ียมบ้านโดยทีม
สหวิชาชพี เพอื่ ให้เดก็ พัฒนาการลา่ ช้าได้รบั บรกิ ารอยา่ งต่อเนอ่ื งครอบคลมุ และทนั เวลา

: โรงพยาบาลมะขามมีการให้บริการกระตุน้ พัฒนาการเด็กล่าช้าโดยพยาบาลวิชาชพี ท่ีผา่ นการ
อบรม และมรี ะบบการส่งต่อ การติดตามดูแลเดก็ พัฒนาการล่าชา้ ทีช่ ดั เจนต้งั แต่หน่วยบริการระดบั ปฐมภูมิถงึ
หน่วยบรกิ ารระดบั ทุติยภมู ิ

: โรงพยาบาลแกง่ หางแมวการให้บริการกระตุ้นพัฒนาการเด็กล่าช้าโดยนกั วชิ าการสาธารณสุขท่ี
ผ่านการอบรมโดยศูนยส์ ขุ ภาพจิตท่ี 6 และมีระบบการสง่ ต่อ การตดิ ตามดูแลเด็กพฒั นาการลา่ ชา้ ทชี่ ัดเจน

2.จังหวดั ชลบุรี
: โรงพยาบาลบ้านบึงและโรงพยาบาลบางละมงุ : มีการให้บริการกระตนุ้ พัฒนาการเด็กลา่ ชา้ จากทมี สห
วิชาชพี ประกอบด้วย พยาบาลวิชาชพี ทผี่ า่ นการอบรม นักกิจกรรมบาบดั นกั จติ วทิ ยาและนักแกไ้ ขการพูด
เพอื่ ใหเ้ ด็กพฒั นาการลา่ ช้าได้รบั บรกิ ารอยา่ งตอ่ เน่ืองครอบคลุมและทนั เวลา
3.จงั หวัดสระแกว้

: โรงพยาบาลทกุ แหง่ มีการให้บรกิ ารกระตนุ้ พัฒนาการเด็กลา่ ชา้ ด้วย TEDA4I หรอื เคร่ืองมือ
มาตรฐานอื่น โดยทีมสหวชิ าชพี ประกอบด้วยพยาบาลวิชาชพี ท่ีผา่ นการอบรม นกั กจิ กรรมบาบัด นักจติ วิทยา
โดยบรู ณาการรว่ มกับการนวดกระตนุ้ พฒั นาการโดยแพทย์แผนไทยและนักกายภาพบาบัด เพอื่ ให้เด็ก
พฒั นาการล่าชา้ ไดร้ บั บรกิ ารอยา่ งต่อเนอ่ื งครอบคลุมและทันเวลา

4.จงั หวดั ตราด
: โรงพยาบาลตราดมีการใหบ้ รกิ ารกระตุ้นพัฒนาการเด็กลา่ ช้าโดยทมี สหวชิ าชพี ประกอบด้วย นกั
กจิ กรรมบาบดั และนักจิตวทิ ยาคลินิก เพื่อให้เด็กพัฒนาการล่าชา้ ไดร้ ับบริการอยา่ งต่อเน่ืองครอบคลมุ และ
ทันเวลา
: โรงพยาบาลเขาสมงิ มีการให้บริการกระตนุ้ พัฒนาการเด็กล่าชา้ โดยพยาบาลวิชาชีพทผ่ี ่านการอบรม
และมรี ะบบการส่งต่อการตดิ ตามดแู ลเดก็ พัฒนาการล่าชา้ ทช่ี ดั เจนตง้ั แตห่ นว่ ยบรกิ ารระดับปฐมภูมิถงึ หนว่ ย
บรกิ ารระดับทตุ ิยภูมิ

11

5.จังหวัดปราจนี บรุ ี
: โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภเู บศร เป็นโรงพยาบาลพี่เลยี้ งใหแ้ กโ่ รงพยาบาลอ่ืนๆ ในจงั หวดั เร่ือง

การกระตนุ้ พัฒนาการด้วยเคร่ืองมือ TEDA4I รวมถึงเป็นหน่วยรบั การสง่ ตอ่ เด็กพัฒนาการล่าชา้ จาก
โรงพยาบาลในพ้ืนที่ เพ่ือกระตุ้นพัฒนาการและเป็นท่ีปรึกษาใหแ้ กโ่ รงพยาบาลในพ้ืนทเ่ี พือ่ ให้เกดิ การติดตาม
และดแู ลรกั ษาอย่างต่อเน่อื ง และมีการให้บริการกระต้นุ พัฒนาการเดก็ ล่าชา้ ในช่วงการระบาดโรคโควดิ –19
โดยใช้ Home Program ใหค้ าแนะนา /คาปรึกษา แก่พอ่ แมผ่ ูป้ กครอง /ผู้ดแู ลเดก็ ผ่านทางโซเชียลและ
แอพพลเิ คชัน่ ตา่ งๆ

: โรงพยาบาลศรมี โหสถ เปน็ โรงพยาบาลชุมชนแห่งเดยี วที่มีการกระตนุ้ พัฒนาการเดก็ ลา่ ช้าดว้ ย
TEDA4I โดยพยาบาลเฉพาะทางจิตเวชเด็กและวัยรนุ่ (PG) และพยาบาลพัฒนาการเดก็ ทาใหล้ ดจานวนการสง่
ตอ่ เดก็ ท่มี ี พฒั นาการลา่ ช้าไปยงั โรงพยาบาลเจา้ พระยาอภยั ภูเบศร

6.จังหวดั ระยอง
: โรงพยาบาลวังจันทรม์ กี ารใหบ้ รกิ ารกระตุ้นพฒั นาการเด็กลา่ ชา้ โดยพยาบาลวชิ าชพี ท่ีผ่านการอบรม
รว่ มกบั ทมี สหวิชาชีพ และมีระบบการสง่ ต่อการตดิ ตามดูแลเด็กพฒั นาการลา่ ชา้ ทชี่ ัดเจนตั้งแต่หน่วยบรกิ าร
ระดับปฐมภมู ถิ ึงหน่วยบริการระดับทตุ ิยภมู ิ
: โรงพยาบาลแกลงมีการใหบ้ รกิ ารกระตุ้นพัฒนาการเดก็ ลา่ ชา้ โดยพยาบาลวิชาชีพท่ผี า่ นการอบรม
ร่วมกับทีมสหวิชาชีพ และมีระบบการสง่ ต่อ การตดิ ตามดูแลเดก็ พัฒนาการลา่ ช้าทช่ี ัดเจน

7.จังหวดั ฉะเชงิ เทรา
: โรงพยาบาลพนมสารคามเปน็ โรงพยาบาลพ่ีเล้ียงให้แกโ่ รงพยาบาลเครือข่ายในการกระต้นุ

พัฒนาการดว้ ยเครอ่ื งมือ TEDA4I รวมถึงเปน็ หน่วยรบั การส่งต่อเด็กพฒั นาการล่าช้าจากโรงพยาบาลใน
เครอื ข่ายที่ตกลงร่วมกัน เพ่ือกระตุน้ พัฒนาการและเป็นที่ปรึกษาให้แก่โรงพยาบาลในพื้นทเ่ี พ่ือให้เกิดการ
ติดตามและดแู ลรกั ษาอยา่ งต่อเน่ือง
ขอ้ เสนอแนะของผูน้ ิเทศก์
สาหรบั พ้นื ที่

- เฝา้ ระวัง ตดิ ตามการจดั การสุขภาพแม่และเด็กตามมาตรการแต่ละระยะของสถานการณ์การแพร่
ระบาดของโรคตดิ เชื้อไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19)

- การจัดการนวตั กรรม New Normal การดแู ล เฝา้ ระวงั ส่งเสรมิ สขุ ภาพแม่และเด็ก
- ส่ือสารแนวทาง /มาตรการ การเฝ้าระวงั การตายมารดา ทุกระดบั
- ในสถานการณ์การระบาดของโรคโควดิ -19 สนบั สนุนใหจ้ ังหวดั นาข้อมูลจากให้ Home Program มา

บนั ทึกใน Special PP ตาม Time Line ของการกระตนุ้ พัฒนาการ
- การกระตนุ้ พัฒนาการเด็กล่าชา้ ดว้ ย TEDA4I เชน่ เดยี วกับการให้บริการในสถานบรกิ าร เพอื่ ความ

ครอบคลุมและเพ่มิ ความเขา้ ถึงบริการ การกระต้นุ พัฒนาการเด็กล่าช้า

สาหรบั สว่ นกลาง
- สนบั สนนุ องคค์ วามรู้ แนวทาง มาตรการสาคัญ New Normal การดแู ล เฝ้าระวงั ส่งเสรมิ สขุ ภาพแม่
และเดก็
- พัฒนาการจัดการระบบฐานข้อมูลด้านสุขภาพให้เป็นปัจจบุ ัน

12

ผู้รายงาน : นางสาวกฤษณา วงษว์ รรณ
ตาแหน่ง : นักวชิ าการสาธารณสุขชานาญการพเิ ศษ
วัน/เดือน/ปี : 4-6 สงิ หาคม 2563
E-mail : [email protected]

ผู้รายงาน : นางเดอื นเพ็ญ ชาญณรงค์
ตาแหน่ง : นักวิชาการสาธารณสขุ ชานาญการพิเศษ
รกั ษาราชการแทน ผู้อานวยการศูนยส์ ขุ ภาพจิตที่ 6
วัน/เดือน/ปี : 4-6 สงิ หาคม 2563
E-mail : [email protected]

ผู้ตรวจรายงาน : นางยุพา ชัยเพช็ ร
ตาแหน่ง : นักวชิ าการสาธารณสุขเช่ียวชาญ (ด้านโภชนาการ)
วนั /เดอื น/ปี : 4-6 สงิ หาคม 2563
โทร : 094 479 4115
E-mail : [email protected]

13

แบบรายงานผลการตรวจราชการระดับเขต : Ins Report

แบบรายงานการตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข ประจาปีงบประมาณ พ.ศ.2563
ประเดน็ ที่ 3 สุขภาพกลมุ่ วัย
หวั ข้อ ผสู้ ูงอายคุ ุณภาพ
เขตสุขภาพท่ี 6 รอบท่ี 2/2563

……………………………………………………………………..………………………………………….

1. หนว่ ยงานทร่ี บั ผิดชอบ : (กรม /กอง /ศนู ยว์ ชิ าการ)
หนว่ ยงานผรู้ ับผดิ ชอบหลกั : กรมการแพทย,์ กรมควบคุมโรค และกรมอนามยั
หนว่ ยงานผูร้ บั ผดิ ชอบร่วม : กรมสขุ ภาพจติ , กรมสนบั สนุนบริการสขุ ภาพ, กรมการพัฒนาแผนไทยและ

การแพทย์ทางเลือก

2. วเิ คราะหส์ ถานการณใ์ นพื้นที่
ผู้สูงอายุเขตสุขภาพที่ 6 มีแนวโน้มเพ่ิมขึ้นอย่างต่อเน่ืองทุกปี (ปี 2561-2563) ร้อยละ 14.28 14.38

และ 15.37 แต่ต่ากว่าระดับประเทศ (ร้อยละ 16.01 16.72 และ 17.35) ในปี 2563 มีจานวนผู้สูงอายุ
สูงเป็นอันดับ 4 ของประเทศ จังหวัดที่มีแนวโน้มประชากรผู้สูงอายุสูงสุด 3 อันดับแรกได้แก่ จังหวัดจันทบุรี
ตราดและฉะเชิงเทรา ปีงบประมาณ 2563 คัดกรองผู้สูงอายุจาแนกตามความสามารถในการทากิจวัตร
ประจาวัน (Barthel Activities of Daily Living : ADL) ร้อยละ 84.69 (คดั กรองทั้งหมด 687,718 คน) พบวา่
เป็นผู้สูงอายุที่ช่วยเหลือตัวเองได้ดี (กลุ่มติดสังคม) ร้อยละ 97.06 ผู้สูงอายุที่ช่วยเหลือตนเองได้บ้าง (กลุ่มติด
บ้าน) ร้อยละ 1.74 และผู้สูงอายุที่ช่วยเหลือตนเองได้น้อย หรือไม่ได้เลย (กลุ่มติดเตียง) ร้อยละ 0.66 ซึ่งกลุ่ม
ติดบ้านและกลุ่มติดเตียงส่วนใหญ่มีแนวโน้มลดลง เน่ืองมาจากมีระบบการดูแลผู้สูงอายุระยะยาว (LTC) ที่มี
แนวทางการดาเนินงานท่ีชัดเจน การขับเคลื่อนการดาเนินงานโดยใช้มาตรการส่งเสริมสนับสนุนระบบการ
ประเมินคัดกรองปัญหาสุขภาพและข้อมูลผู้สูงอายุที่จาเป็นต้องได้รับการดูแลช่วยเหลือระยะยาวคลอบคลุม
ทุกพื้นท่ี

การคัดกรองสุขภาพและโรคทั่วไปในผู้สูงอายุ การคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุโดยใชแ้ บบ BGS โรคที่พบ
บ่อยและกลุ่มอาการสูงอายุ ได้แก่ โรคเบาหวาน สุขภาพช่องปาก โรคความดันโลหิตสูง และโรคหัวใจและ
หลอดเลือด คัดกรองได้ร้อยละ 70.04, 73.57, 52.91 และ 31.83 ตามลาดับ สาหรับกลุ่ม Geriatrics
Syndrome ได้ทาการคัดกรอง ภาวะซึมเศร้า, โรคสมองเสื่อม, ภาวะหกล้ม และ ข้อเข่าเสื่อม คัดกรองได้
ร้อยละ 81.63, 73.98, 73.92 และ 73.85 ตามลาดับ รวมทั้งการสารวจพฤติกรรมสุขภาพท่ีพึงประสงค์
จานวน 46,575 คน พบผู้สงู อายุมพี ฤตกิ รรมสุขภาพท่ีพึงประสงค์ทงั้ 5 ดา้ น จานวน 9,586 คน ร้อยละ 20.58
(ประเทศ ร้อยละ 50.52) พฤติกรรมที่พึงประสงค์รายด้านท่ีพบมากท่ีสุดคือ ไม่ดื่มแอลกฮอล์ ร้อยละ 89.32
พฤติกรรมท่ีพึงประสงค์น้อยที่สุดคือ ด้านการมีกิจกรรมทางกาย ร้อยละ 30.28 การส่งเสริม ป้องกัน ดูแล
รักษา และฟื้นฟูผูส้ ูงอายุท่ีมภี าวะสมองเส่ือมและการป้องกันการพลัดตก หกล้ม จากการคัดกรองจงั หวัดมีการ
ดาเนินการจัดระบบของการส่งเสริมสุขภาพ พัฒนาทักษะด้านร่างกายและจิตใจ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
สุขภาพ การดแู ลรักษาตอ่ เนอื่ ง รวมถึงการติดตามเยี่ยมบ้านตอ่ เน่อื งในชมุ ชน

จากการแพร่ระบาดของโรค COVID -19 มีการปรับแนวทางการดาเนินงานโดยขับเคลื่อนการ
ดาเนินงาน Long Term Care เขตสุขภาพที่ 6 ผ่านระบบ Line ร่วมกับภาคีเครือข่าย (เนื่องจากไม่สามารถ
ลงพื้นที่ดาเนินงานได้) มีการส่ือสารแนวทางปฏิบัติด้านสาธารณสุข เผยแพร่ความรู้ เร่ืองโรค COVID -19

14

มาตรการการป้องกันตนเองสาหรับ CM /CG เพ่ือให้สามารถดูแลผู้สูงอายุได้อย่างปลอดภัยในสถานการณ์
การแพรร่ ะบาดของโรค COVID -19

ตารางท่ี 1 แสดงจานวนผสู้ ูงอายุ รายอาเภอ ปงี บประมาณ 2561 - 2563

ปี 2561 ปี 2562 ปี 2563

จงั หวัด ประชาการ จานวน ร้อยละ ประชากร จานวน ร้อยละ ประชากร จานวน รอ้ ยละ
ท้งั หมด ผ้สู ูงอายุ ทง้ั หมด ผ้สู งู อายุ ทัง้ หมด ผสู้ งู อายุ

ชลบรุ ี 561,938 79,148 14.08 560,577 82,290 14.68 1,558,301 213,253 13.68

ระยอง 709,889 114,856 16.18 711,262 118,527 16.66 734,753 97,010 13.20

จันทบุรี 711,236 87,862 12.35 716,428 91,651 12.79 537,698 97,174 18.07

ตราด 1,310,766 186,428 14.22 1,307,975 194,774 14.89 229,958 41,125 17.88

ฉะเชงิ เทรา 229,649 37,761 16.44 220,059 38,821 17.64 720,113 124,040 17.23

สมุทรปราการ 487,544 77,386 15.87 490,770 80,240 16.35 1,344,875 207,661 15.44

ปราจนี บุรี 1,509,125 192,196 12.74 1,515,659 199,055 13.13 494,680 83,659 16.91

สระแกว้ 534,459 89,150 16.68 533,368 92,827 17.40 566,303 86,817 15.33

เขตสุขภาพท่ี 6 6,054,606 864,787 14.28 6,056,098 898,185 14.83 6,186,681 950,739 15.37

ประเทศ 66,188,503 10,599,080 16.01 65,499,951 10,952,608 16.72 66,558,935 11,547,355 17.35

ท่มี า : ขอ้ มลู จาก HDC ณ วนั ท่ี 30 กรกฎาคม 2563

ตารางที่ 2 จานวนและรอ้ ยละของผู้สูงอายุ จาแนกตามความสามารถในการทากจิ วัตรประจาวัน (ADL)

ประชากร ผู้สงู อายทุ ค่ี ดั กรอง ตดิ สงั คม ตดิ บา้ น ตดิ เตยี ง

จงั หวดั สูงอายุ ADL

จานวน ร้อยละ จานวน รอ้ ยละ จานวน รอ้ ยละ จานวน ร้อยละ

ชลบรุ ี 181,365 141,827 78.20 138,509 97.66 2,480 1.75 838 0.59

ระยอง 86,567 76,072 87.88 73,715 96.90 1,708 2.25 649 0.85

จนั ทบรุ ี 85,861 64,185 74.75 62,672 97.64 934 1.46 579 0.90

ตราด 33,692 30,353 90.09 29,831 98.28 325 1.07 197 0.65

ฉะเชิงเทรา 106,968 91,987 85.99 89,908 97.75 1,522 1.65 548 0.60

สมุทรปราการ 170,727 151,852 88.94 149,823 98.66 1,403 0.92 626 0.41

ปราจนี บรุ ี 73,737 65,946 89.43 63,268 95.94 2,076 3.15 602 0.91

สระแก้ว 73,142 65,505 89.56 63,501 96.94 1,530 2.34 474 0.72

เขตสุขภาพที่ 6 812,059 687,718 84.69 671,227 97.06 11,987 1.74 4,513 0.66

ท่ีมา : ขอ้ มลู จาก HDC ณ วนั ท่ี 30 กรกาคม 2563

15

ตารางที่ 3 จานวนและร้อยละของผู้สูงอายุท่ไี ด้รบั การคัดกรองโรคความดนั โลหิตสงู

จังหวดั ผสู้ งู อายุ ผ้สู ูงอายุท่คี ัดกรอง ปกติ เสี่ยง เสีย่ งสูง

(คน) จานวน รอ้ ยละ จานวน รอ้ ยละ จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ
3,349 3.99
ชลบุรี 181,365 83,890 46.25 75,695 90.23 4,846 5.78 1,689 3.77
2,243 4.63
ระยอง 86,567 44,791 51.74 40,214 89.78 2,888 6.45 1,657 9.90
1,127 1.98
จนั ทบุรี 85,861 48,430 56.41 43,291 89.39 2,896 5.98 582 0.57
1,951 5.37
ตราด 33,692 16,735 49.67 12,308 73.55 2,770 16.55 1,757 4.25
14,355 3.34
ฉะเชงิ เทรา 106,968 56,818 53.12 52,115 91.72 3,576 6.29

สมทุ รปราการ 170,727 101,326 59.35 98,748 97.46 1,996 1.97

ปราจีนบุรี 73,737 36,334 49.28 30,653 84.36 3,730 10.27

สระแก้ว 73,142 41,377 56.57 36,808 88.96 2,812 6.80

เขตสุขภาพท่ี 6 812,059 429,701 52.91 389,832 90.72 25,514 5.93

ท่มี า : ขอ้ มูลจาก HDC ณ วันที่ 30 กรกฎาคม 2563

ตารางที่ 4 จานวนและรอ้ ยละของผู้สงู อายุทไ่ี ด้รับการคัดกรองโรคเบาหวาน

จังหวดั ผู้สูงอายุ ผสู้ ูงอายุทีค่ ัดกรอง ปกติ เส่ยี ง เสีย่ งสงู

(คน) จานวน รอ้ ยละ จานวน รอ้ ยละ จานวน รอ้ ยละ จานวน ร้อยละ
11,132 10.01 704 0.63
ชลบรุ ี 181,365 111,195 61.31 99,359 89.36 4,694 7.40 457 0.72
4,723 7.36 590 0.92
ระยอง 86,567 63,392 73.23 58,241 91.87 4,760 19.58 370 1.52
3,487 4.52 170 0.22
จนั ทบุรี 85,861 64,193 74.76 58,880 91.72 3,347 2.87 139 0.12
7,489 13.39 507 0.91
ตราด 33,692 24,315 72.17 19,185 78.90 4,825 8.61 361 0.64
44,457 7.82 3,298 0.58
ฉะเชงิ เทรา 106,968 77,093 72.07 73,436 95.26

สมุทรปราการ 170,727 116,611 68.30 113,125 97.01

ปราจีนบรุ ี 73,737 55,940 75.86 47,944 85.71

สระแก้ว 73,142 56,029 76.6 50,843 90.74

เขตสขุ ภาพที่ 6 812,059 568,768 70.04 521,013 91.60

ท่ีมา : ข้อมลู จาก HDC ณ วันท่ี 30 กรกฎาคม 2563

16

ตารางท่ี 5 จานวนและร้อยละของผสู้ งู อายุทไ่ี ดร้ ับการคัดกรอง CVD RISK

จังหวัด ผสู้ ูงอายุ ผูส้ งู อายุท่คี ัดกรอง ปกติ เส่ยี ง เส่ียงสงู เส่ียงสูงมาก+สูง
อนั ตราย
(คน) จานวน รอ้ ยละ จานวน ร้อยละ จานวน รอ้ ยละ
จานวน รอ้ ยละ จานวน ร้อยละ

ชลบรุ ี 181,365 52,314 28.84 9,917 18.96 17,530 33.51 10,492 20.06 14,375 27.50

ระยอง 86,567 29,507 34.09 4,793 16.24 9,556 32.39 5,992 20.31 9,166 31.11

จนั ทบุรี 85,861 26,302 30.63 5,323 20.24 9,029 34.33 5,098 19.38 6,852 26.09

ตราด 33,692 11,921 35.38 1,770 14.85 3,729 31.28 2,511 21.06 3,911 32.92

ฉะเชงิ เทรา 106,968 39,554 36.98 6,103 15.43 12,647 31.97 8,114 20.51 12,690 32.11

สมทุ รปราการ 170,727 42,658 24.99 8,274 19.40 14,817 34.73 8,448 19.80 11,119 26.09

ปราจนี บุรี 73,737 29,896 40.54 5,205 17.41 9,740 32.58 6,043 20.21 8,908 29.84

สระแก้ว 73,142 26,296 35.95 5,453 20.74 9,439 35.90 5,167 19.65 6,237 23.76

เขตสุขภาพที่ 6 812,059 258,448 31.83 46,838 18.12 86,487 33.46 51,865 20.07 73,258 28.35

ท่มี า : ข้อมลู จาก HDC ณ วนั ที่ 30 กรกฎาคม 2563

ตารางท่ี 6 จานวนและรอ้ ยละของผูส้ ูงอายุทไี่ ดร้ บั การคัดกรอง สุขภาพช่องปาก

จงั หวดั ผ้สู งู อายุ ผู้สูงอายทุ ค่ี ัดกรอง ปกติ ผดิ ปกติ ไม่ระบุ
(คน) จานวน ร้อยละ
จานวน รอ้ ยละ จานวน ร้อยละ จานวน รอ้ ยละ

ชลบุรี 181,365 123,917 68.32 115,158 92.93 8,069 6.51 690 0.56

ระยอง 86,567 68,695 79.35 67,453 98.19 1,203 1.75 39 0.06

จนั ทบุรี 85,861 45,742 53.27 44,625 97.56 935 2.04 182 0.40

ตราด 33,692 26,276 77.99 25,592 97.40 670 2.55 14 0.05

ฉะเชงิ เทรา 106,968 77,248 72.22 74,017 95.82 3,195 4.14 36 0.05

สมุทรปราการ 170,727 138,651 81.21 134,788 97.21 3,842 2.77 21 0.02

ปราจีนบุรี 73,737 56,825 77.06 51,690 90.96 4,462 7.85 673 1.18

สระแกว้ 73,142 60,099 82.17 58,741 97.74 1,053 1.75 305 0.51

เขตสขุ ภาพท่ี 6 812,059 597,453 73.57 572,064 95.75 23,429 3.92 1,960 0.33

ทมี่ า : ขอ้ มูลจาก HDC ณ วันที่ 30 กรกฎาคม 2563

ตารางท่ี 7 จานวนและร้อยละของผู้สูงอายุทไ่ี ดร้ บั การคดั กรอง กลุ่ม Geriatrics Syndrome

โรค ผสู้ ูงอายุ ผูส้ ูงอายทุ ค่ี ดั กรอง ปกติ ผิดปกติ ไมร่ ะบุ

(คน) จานวน รอ้ ยละ จานวน ร้อยละ จานวน รอ้ ยละ จานวน รอ้ ยละ
4,515 0.75 455 0.08
1.สมองเส่ือม 600,338 73.93 595,368 99.17 14,851 2.24 0 0.00
30,816 5.14 573 0.10
2.ซึมเศรา้ 812,059 662,876 81.63 648,025 97.76 18,698 3.11 1,045 0.17

3.ข้อเข่าเสื่อม 599,673 73.85 568,284 94.77

4.ภาวะหกล้ม 600,290 73.92 580,547 96.71

ที่มา : ข้อมูลจาก HDC ณ วันที่ 30 กรกฎาคม 2563

17

ตารางท่ี 8 แสดงจานวนตาบล และชมรมผสู้ ูงอายุ ปงี บประมาณ 2563

จงั หวัด ตาบลทั้งหมด อปท.ทัง้ หมด ชมรมผู้สูงอายุ ชมรมผู้สงู อายุผ่านเกณฑ์
ท้ังหมด (แหง่ ) คุณภาพ
ชลบรุ ี 92 เทศบาล อบต.
ระยอง 58 92 ชมรม ร้อยละ
จันทบุรี 76 47 50 153
30 37 95 74 80.43
ตราด 38 47 34 83 54.24
67 69 72.63
ฉะเชิงเทรา 93 14 29
สมุทรปราการ 50 123 61 91.04
ปราจนี บรุ ี 65 34 74 74
สระแกว้ 59 18 30 91 123 100
เขตสขุ ภาพที่ 6 531 13 56 58 62 83.78
16 49 753 45 49.45
219 359 58 100
575 76.36

ตารางท่ี 9 แสดงจานวนและร้อยละของผูส้ ูงอายุที่มีพฤติกรรมสขุ ภาพท่ีพึงประสงค์ ระดบั ประเทศ
ปงี บประมาณ 2563

เขต ผ้สู ูงอายุ ผ้สู งู อายุท่ีมีพฤตกิ รรมท่พี ึงประสงค์ทง้ั 5 ดา้ น ร้อยละ
(ราย) (ราย)

เขต 1 14,345 3,160 22.03

เขต 2 58,116 19,301 33.21

เขต 3 11,054 3,333 30.15

เขต 4 11,167 3,202 28.67

เขต 5 64,808 34,176 52.73
เขต 6 46,575 9,586 20.58
เขต 7 369,546 240,789 65.16

เขต 8 12,714 4,842 38.08

เขต 9 26,764 5,454 20.38

เขต 10 12,144 2,868 23.62

เขต 11 49,844 19,507 39.14

เขต 12 18,728 5,305 28.33
เขต 13 24 3 12.50

ประเทศ 695,829 351,526 50.52

ตารางที่ 10 แสดงจานวนและรอ้ ยละของผูส้ ูงอายทุ ี่มพี ฤติกรรมสุขภาพทีพ่ ึงประสง

จังหวดั พฤติกรรม ร้อยละ มีกจิ กรรม รอ้ ยละ ด่ืมน
ผสู้ ูงอายุ ที่พงึ ประสงค์ ทางกาย
ชลบรุ ี 63.63 74.96 1
ระยอง 5 ดา้ น 17.66 1,521 26.22 1
จนั ทบรุ ี 24.20 7,142 36.22
ตราด 2,029 1,291 14.17 464 28.77
สมุทรปราการ 27,235 4,810 29.33 674 39.87 1
ปราจีนบรุ ี 1,281 310 9.91 866 22.23
ฉะเชงิ เทรา 2,343 332 22.82 361 33.21 2
สระแก้ว 2,172 637 17.57 1,943 27.99 2
เขตสขุ ภาพท่ี 6 1,624 161 20.58 1,131 30.28 2
5,850 1,335 1,4102
4,041 710
46,575 9,586

18

งค์รายดา้ น ระดับเขต ปงี บประมาณ 2563

นา้ สะอาด รอ้ ยละ ทานผกั / รอ้ ยละ ไม่สบู บุหรี/่ ร้อยละ ไมด่ มื่ ร้อยละ
ผลไม้สด ยาเสน้ แอลกฮอล์

1,900 93.64 1,945 95.86 1884 92.85 1845 90.93
10,985 40.33 10,438 38.33 23471 86.18 24169 88.74
605 47.23 615 48.01 1199 93.60 1209 94.38
925 39.48 827 35.30 2137 91.21 2198 93.81
1,169 53.82 1,144 52.67 1998 91.99 2002 92.17
773 47.60 671 41.32 1276 78.57 1245 76.66
2,802 47.90 2,687 45.93 5336 91.21 5433 92.87
2,679 66.30 2,282 56.47 3313 81.98 3502 86.66
21,838 46.89 20,609 44.25 40614 87.20 41603 89.32

19

ตารางที่ 11 แสดงจานวนและร้อยละผลการดาเนินงานตาบล Long Term Care ระดบั ประเทศ
ปีงบประมาณ 2563

เขต ตาบลทง้ั หมด ตาบลผา่ นเกณฑ์ ร้อยละ
เขต 1
เขต 2 769 689 89.60
เขต 3 426 388 91.08
เขต 4 420 412 98.10
เขต 5 712 697 97.89
เขต 6 635 571 89.92
เขต 7 531 479 90.21
เขต 8 660 641 97.12
เขต 9 644 583 90.53
เขต 10 761 717 94.22
เขต 11 613 613 100.00
เขต 12 519 482 92.87
ประเทศ 565 446 78.94
7,255 6,718 92.60

เขตสุขภาพที่ 6 ดาเนินการขับเคลื่อนการดาเนินงานตาบลมีระบบส่งเสรมิ สุขภาพดูแลผู้สงู อายุระยะ
ยาว (Long Term Care) ต้ังแต่ปี 2559 จนถึงปัจจุบัน มีตาบลทั้งหมด 531 ตาบล ตาบลที่เข้าร่วมโครงการฯ
ท้ังหมด 409 ตาบล คิดเป็นร้อยละ 77.02 การขับเคล่ือนตาบลที่มีระบบส่งเสริมสุขภาพดูแลผู้สูงอายุระยะยาว
(Long Term Care) ในชุมชนผ่านเกณฑ์ 479 ตาบล ร้อยละ 90.21 (ประเทศ ร้อยละ 92.60) จังหวัดในเขต
สุขภาพท่ี 6 มีผลการดาเนินงานผ่านเกณฑ์ค่าเป้าหมายทุกอาเภอ (ร้อยละ 80) ได้แก่ จันทบุรี (ร้อยละ 97.37)
จังหวัดตราด (ร้อยละ 97.37) จังหวัดสมุทรปราการ (ร้อยละ 96) ปราจีนบุรี (ร้อยละ 89.23) จังหวัดฉะเชิงเทรา
(ร้อยละ 86.02) จังหวัดระยอง (ร้อยละ 84.48) และจังหวัดชลบุรี (ร้อยละ 80.43) จังหวัดมีผลการดาเนินงาน
ร้อยละ 100 คือ จังหวัดสระแก้ว ในการพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุระยะยาวในชุมชน (LTC) จังหวัดในเขต
สุขภาพที 6 มี Care Manager ที่ผ่านการอบรมหลักสูตรผู้จัดการการดูแลผู้สูงอายุในชุมชนจานวน
1,075 คน และมีผู้ดูแลผู้สูงอายุ (Care Giver) ที่ผ่านการอบรมหลักสูตรผู้ดูแลผู้สูงอายุ 70 ชม.กรมอนามัย
จานวน 6,146 คน

ผลการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงปี 2563 พบกลุ่มติดบ้านเปล่ียนเป็นติดสังคม จานวน 224 ราย
กลุ่มติดเตียงเปลี่ยนเป็นติดบ้าน จานวน 132 ราย มีผู้สูงอายุท่ีมีภาวะพึ่งพิงในโครงการ LTC 5,761 ราย ได้รับ
การจัดทาแผนการดูแลผู้สูงอายุรายบุคคล (Care Plan) และเสนอต่อคณะอนุกรรมการ LTC แล้ว 5,607 ราย
คิดเป็นร้อยละ 82.6

ตารางที่ 12 รายงานผลการดาเนนิ งานโครงการ Long Term Care ปงี บประมาณ

1. จานวนผู้สงู อายุที่มีภาวะพึง่ พงิ 2. จานวน 3. 4. แผนการดุแ

โครงการ LTC สิทธิ UC (ยอดสะสม Care จานวน (Care p

ของทกุ ปี 25561-2563) manager Care ทจ่ี ัดทาและเสนอต

(ขน้ึ giver

ทะเบยี นใน (ขน้ึ 4.1 จานวน 4.2 รอ้ ยล
อาเภอ ระบบ 3C) ทะเบยี น Care plan จานวน
ในระบบ ผูส้ งู อายุ
กลุ่ม กลุ่ม กลุ่ม กลุ่ม 3C) รายใหม่ Care
1 23 4 ปี 2563 plan
ปี 2563

ชลบุรี 760 292 480 371 174 1101 1,196 98.11
242 138 611 437 97.54
ระยอง 496 276 397 164 128 947 457 98.7
57 76 477 289 97.97
จันทบรุ ี 538 289 281 83 128 576 552 93.4
122 168 655 753 97.92
ตราด 191 39 115 221 119 891 874 98.09

สมุทรปราการ 440 135 222 205 138 865 1,049 96.68

ฉะเชิงเทรา 657 243 260 1,075 6,146 5,607 97.33

ปราจีนบุรี 1,099 467 325 94.81

สระแกว้ 1,387 520 408

เขตสุขภาพท่ี 6 5,568 2,261 2,488 1,465

ประเทศ 144,704 48,387 37,089 16,458 13,360 85,274 123,383

ที่มา : โปรแกรมLTC กรมอนามัย ขอ้ มูล ณ วันท่ี 30 กรกฎาคม 2363

20

ณ 2563

แลผูส้ งู อายรุ ายบุคคล 5. ตาบล Long Term Care 6. ผสู้ ูงอายุ
plan) สทิ ธิ UC (ยอดสะสมของทกุ ป)ี ที่มีภาวะพึ่งพิง
ต่อคณะอนกุ รรมการ LTC ที่เปลย่ี นแปลง
5.1 5.2 5.3 5.4 ร้อยละ ดขี น้ึ ปี 2563
ละ 4.3 จานวน 4.4 รอ้ ยละ จานวน จานวน จานวน (จานวน
Care plan จานวน ตาบล ตาบล ตาบล ตาบลผ่าน กลุ่ม กลมุ่
สะสม Care ทัง้ หมด ที่เข้าร่วม ท่ผี า่ น เกณฑ์/ ตดิ บา้ น ตดิ เตียง
ปี plan โครงการ เกณฑ์ จานวนตาบล เป็น เป็น
LTC LTC ทั้งหมด ติดสังคม ตดิ บา้ น
3 2561-2563 สะสม
(ปี 2561- 92 55 74 80.43 21 7
2563) 58 39 49 84.48 18 6
76 55 74 97.37 18 16
1,711 89.91 38 38 37 97.37 22 12
836 93.62 50 32 48 96.00 28 12
871 91.11 93 69 80 86.02 39 21
560 91.65 65 62 58 89.23 17 14
789 91.11
1,119 82.89 59 59 59 100 61 44
1,528 84.05
531 409 479 90.21 224 132
2,151 85.46

9,565 87.64

219,240 88.91 7,438 6,381 6,714 90.27 - -

เขตสขุ ภาพท่ี 6 มผี ้สู งู อายตุ ามฐานขอ้ มูล HDC หมวดสง่ เสรมิ และปอ้ งกันปญั
ติดเตยี ง จานวน 4,512 คน รวมผู้สงู อายุตดิ บ้าน ติดเตยี ง จานวน 16,490 คน คดั กรอ
โดยมกี ารคัดกรองมากทส่ี ุดในจงั หวัดปราจีนบุรี (ร้อยละ 86.37) รองลงมา คือ จังหวัด
ติดเตียง เส่ียงซึมเศร้า จานวน 1,033 คน คิดเป็นร้อยละ 7.72 ผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน
โดยมีการประเมินต่อด้วย 9Q มากท่ีสุดในจังหวัดระยอง (ร้อยละ 91.02) รองลงมา ค
จานวน 121 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 15.49 (ขอ้ มลู จาก HDC หมวดสง่ เสรมิ และป้องกนั ปัญ
จังหวดั ในเขตสขุ ภาพที่ 6 ได้ดาเนินกจิ กรรมดูแลสุขภาพจิตผ้สู ูงอายุอยา่ งต่อเนื่องดว้ ย
ตดิ เช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) แต่ละจังหวัดมีการคดั กรองความกังวลของผู้ส
คัดกรองความกงั วลฯ พรอ้ มทั้งให้ความร้กู ารดแู ลสขุ ภาพจิตผ้สู ูงอายกุ ลุ่มเสย่ี งในพน้ื ท่ตี

ในสถานการณ์ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ศูนย์ส
ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) จานวน 2,650 คน พบผู้สูงอายุมีความกังวลระดับส
งานสุขภาพจติ สานกั งานสาธารณสุขจงั หวดั เพอื่ คืนขอ้ มลู ใหพ้ ืน้ ทด่ี แู ลสขุ ภาพจิตในกล

21

ญหาสุขภาพจิต จานวน 687,717 คน แบ่งเป็นผู้สูงอายตุ ดิ บ้าน จานวน 11,978 คน ผสู้ ูงอายุ
องซมึ เศร้า (2Q) ในผสู้ ูงอายกุ ลุ่มติดบา้ น ตดิ เตียง จานวน 13,384 คน คดิ เป็นร้อยละ 81.16
ดระยอง (ร้อยละ 85.36) และสระแกว้ (ร้อยละ 84.48) ตามลาดับ พบผสู้ งู อายุกลมุ่ ติดบ้าน

ติดเตียงท่ีเส่ียงซึมเศร้าได้รับประเมินต่อด้วย 9Q จานวน 781 คน คิดเป็นร้อยละ 75.61
คือ จังหวัดชลบุรี (ร้อยละ 82.35) และฉะเชิงเทรา (ร้อยละ 80.28) ตามลาดับ พบซึมเศร้า
ญหาสขุ ภาพจิต วันท่ี 31 กรกฎาคม 2563) ดังแสดงในตารางที่ 13 และตารางท่ี 14 โดยทกุ
ยกิจกรรมสุข 5 มติ ใิ นชมรมผูส้ ูงอายคุ รอบคลมุ ทุกอาเภอ ขณะทชี่ ่วงการแพร่ระบาดของโรค
สงู อายุต่อไวรัส COVID-19 ด้วยแบบประเมินของกรมสุขภาพจิต โดยมี อสม.และ CG เปน็ ผู้
ตน้ แบบอาเภอละ 1 แห่ง ครอบคลมุ ทุกอาเภอ (อยู่ระหว่างรวบรวมขอ้ มูล)
สุขภาพจิตที่ 6 ได้สารวจสุขภาพจิตผู้สูงอายุพบว่า ได้ตอบแบบคัดกรองความกังวลต่อเช้ือ
สูง จานวน 95 คน คิดเป็นร้อยละ 3.58 โดยศูนย์สุขภาพจิตที่ 6 ได้ส่งข้อมูลให้ผู้รับผิดชอบ
ลุ่มเสย่ี งต่อไป

ตารางท่ี 13 รายงานผลการคัดกรองซึมเศร้าผู้สงู อายุ (2Q) ปงี บประมาณ 2563

จังหวดั ประชากรที่มอี ายุ 60 ปขี ้นึ ไป (คน) ประชากรที่มีอายุ 60 ป

ทง้ั หมด คัดกรอง ร้อยละ ปกติ ผิดปกติ ท้งั หมด คดั กรอง

สมุทรปราการ 151,853 139,838 92.09 138,459 1,379 149,824 138,134

ชลบุรี 141,828 114,189 80.51 113,974 215 138,510 111,682

ระยอง 76,072 68,087 89.5 63,954 4,133 73,715 66,075

จนั ทบรุ ี 64,185 55,673 86.74 54,830 843 62,672 54,488

ตราด 30,353 23,803 78.42 23,520 283 29,831 23,440

ฉะเชงิ เทรา 91,987 78,950 85.83 73,394 5,556 89,917 77,342

ปราจีนบรุ ี 65,934 58,666 88.98 58,419 247 63,257 56,354

สระแก้ว 65,505 56,798 86.71 56,483 315 63,501 55,105

จังหวัด 687,717 596,004 86.66 583,033 12,971 671,227 582,620

ทีม่ า : ขอ้ มลู จาก HDC หมวดส่งเสริมและปอ้ งกันปญั หาสุขภาพจิต ณ วันที่ 31 กรกฎ

22

ปขี ้นึ ไป ตดิ สงั คม (คน) ประชากรท่มี ีอายุ 60 ปขี น้ึ ไป ตดิ บา้ น (คน) ประชากรท่ีมีอายุ 60 ปขี ้นึ ไป ตดิ เตียง
ปกติ ผดิ ปกติ (คน)

ท้ังหมด คัดกรอง ปกติ ผดิ ปกติ ทัง้ หมด คัดกรอง ปกติ ผดิ ปกติ

136,822 1,312 1,403 1,206 1,161 45 626 498 476 22
111,569 113 2,480 1,873 1,806 67 838 634 599 35
62,265 3,810 1,708 1,478 1,242 236 649 534 447 87
53,697 791 27 579 445 420 25
23,174 266 934 740 713 13 197 129 125 4
72,146 5,196 325 234 221 258 548 428 326 102
56,169 185 1,522 1,180 922 43 601 511 492 19
54,840 265 2,076 1,801 1,758 27 474 392 369 23
570,682 11,938 1,530 1,301 1,274 716 4,512 3,571 3,254 317
11,978 9,813 9,097
ฎาคม 2563

ตารางที่ 14 รายงานผลการประเมินซึมเศร้าผูส้ งู อายุ (9Q) ปงี บประมาณ 2563

ประชากรทมี่ อี ายุ 60 ปขี น้ึ ไปทไ่ี ด้รบั ประชากรท่ีมอี ายุ 60
การคัดกรองโรคซมึ เศร้า 2Q ผิดปกติ (คน)
ทไี่ ด้รับการคดั กรองโรคซ

จงั หวัด (คน)

สมุทรปราการ ทงั้ หมด ประเมนิ รอ้ ยละ ปกติ ซึมเศรา้ ทัง้ หมด ประเมิน
ชลบุรี 9Q 9Q
ระยอง
จนั ทบรุ ี 1,379 769 55.77 742 27 1,312 745
ตราด
ฉะเชงิ เทรา 215 104 48.37 54 50 113 20
ปราจีนบรุ ี
สระแกว้ 4,134 3,802 91.97 3,519 283 3,811 3,508
จงั หวดั
843 687 81.49 644 43 791 650

283 157 55.48 131 26 266 151

5,556 5,203 93.65 4,999 204 5,196 4,914

247 140 56.68 110 30 185 109

315 178 56.51 162 16 265 162

12,972 11,040 85.11 10,361 679 11,939 10,259

ที่มา : ข้อมลู จาก HDC หมวดสง่ เสริมและป้องกนั ปัญหาสขุ ภาพจิต ณ วนั ที่ 31 กรกฎ

23

ปขี ้ึนไป ตดิ สังคม ประชากรทมี่ ีอายุ 60 ปขี ้ึนไป ตดิ บา้ น ประชากรที่มีอายุ 60 ปขี นึ้ ไป ตดิ เตียง
ซมึ เศร้า 2Q ผดิ ปกติ
) ท่ีได้รบั การคดั กรองโรคซมึ เศรา้ 2Q ผิดปกติ ท่ีไดร้ ับการคดั กรองโรคซมึ เศร้า 2Q

ปกติ ซมึ เศรา้ (คน) ผดิ ปกติ (คน)

721 24 ท้ังหมด ประเมิน ปกติ ซมึ เศรา้ ท้งั หมด ประเมนิ ปกติ ซมึ เศร้า
10 10 9Q 9Q
3,244 264
616 34 45 11 10 1 22 13 11 2
126 25
4,750 164 67 54 29 25 35 30 15 15
86 23
148 14 236 225 214 11 87 69 61 8
9,701 558
27 19 12 7 25 18 16 2

13 5 4 1 4 11 0

258 202 177 25 102 87 72 15

43 23 19 4 19 8 5 3

27 8 7 1 23 8 7 1

716 547 472 75 317 234 188 46

ฎาคม 2563

24

ประเด็น แผน /กจิ กรรมการแก้ไขปัญหา ความกา้ วหนา้ /ผลการดาเนินงาน
กรมอนามัย (ภายใตส้ ถานการณ์
การแพรร่ ะบาดของโรค 1. ขับเคลอื่ นการดาเนนิ งาน Long Term กิจกรรมท่ี 1 ดาเนินการประสาน
โควดิ -19) Care เขตสขุ ภาพที่ 6 (ผ่านระบบ Line ผู้รับผิดชอบงานผู้สูงอายุสานักงาน
- การดาเนนิ งานตาบลที่มรี ะบบ Video Call) สาธารณสุขจังหวัดในเขตสุขภาพ
การสง่ เสรมิ สขุ ภาพดูแลผู้สูงอายุ ท่ี 6 จัดทาแผนการดาเนินงาน
ระยะยาว (Long Term Care) 2. ผลติ ส่ือเพ่อื การสือ่ สารสาธารณะ ผู้สูงอายุเขตสุขภาพท่ี 6 (6 เดือน
ในชมุ ชนผ่านเกณฑ์ ร้อยละ 80 -ผลติ /เผยแพรส่ ื่อประชาสัมพันธ์สาหรับ หลัง)
ทกุ จังหวัดในเขตสขุ ภาพท่ี 6 ผู้สงู อายุและผทู้ เ่ี กีย่ วข้อง พระสงฆ์ และ กิจกรรมที่ 2 การผลิตสื่อ เพื่อการ
มกี ารดาเนนิ งานผา่ นค่าเป้าหมาย ประชาชน ท่ีทางศนู ย์อนามยั กรมอนามัย ส่ือสารสาธารณะดาเนินการโดย
ทกุ จงั หวัด และศูนยอ์ นามยั ที่ 6 และหน่วยงานรัฐอน่ื ๆ จัดทาขึ้น ใหแ้ กภ่ าคี 1. ศกึ ษา/รวบรวมข้อมลู ท่ีเกี่ยวขอ้ ง
ผลกั ดนั ใหพ้ น้ื ที่มีการดาเนินงาน เครอื ข่ายท้งั 8 จังหวดั ผา่ น QR Code 2. ประชุมผู้รับผิดชอบเพื่อกาหนด
อย่างต่อเน่อื งเพ่ือใหเ้ กดิ ความ 3. สอื่ การสอนการใช้งานโปรแกรม Long ประเดน็ ในการสือ่ สารสาธารณะ
ย่ังยนื และคาดวา่ จะดาเนินการ Term Care (3C) กรมอนามัย 3. ดาเนนิ การผลิตสอื่ ผสู้ งู อายุ
ใหค้ รบทัง้ 531 ตาบลในปี 2564 4. อบรมฟ้นื ฟกู ารดูแลสขุ ภาพผสู้ ูงอายุระยะ 4. ตรวจสอบส่ือโดยคณะกรรมการ
ยาวสาหรับ “Care Manager” เขตสุขภาพ วิ ช า ก า ร ข อ ง ศู น ย์ เ ข ต แ ล ะ
ที่ 6 ดาเนินการปรับปรงุ แก้ไข
5. การนเิ ทศ ตดิ ตาม กากบั การดาเนินงาน กิจกรรมที่ 3 ผลิตคู่มือการใช้งาน
ผสู้ งู อายทุ ม่ี ีภาวะพึง่ พงิ ได้รบั การดูแล โปรแกรม Long Term Care (3C)
ตาม Care Plan ร่วมกับการตรวจราชการ กรมอนามัย เสร็จสิ้นและมีการ
กระทรวงสาธารณสุข เผยแพร่ให้ cm นาไปใช้
กิจกรรมที่ 4 อบรมฟ้ืนฟูการดูแล
สุขภาพผู้สูงอายุระยะยาวสาหรับ
“Care Manager” เขตสุขภาพท่ี 6
ระหว่างวันที่ 29 -31 ก.ค. 63
ณ โรงแรมโกเด้น จังหวัดระยอง
กลุ่มเป้าหมาย 150 คน
กิจกรรมที่ 5 ศูนย์อนามัยมีการ
เยี่ยมเสริมพลังร่วมกับเวทีตรวจ
ราชการ

25

ประเดน็ แผน /กจิ กรรมการแกไ้ ขปญั หา ความก้าวหนา้ /ผลการดาเนินงาน

กรมสุขภาพจติ ระดบั จังหวัด กรมสุขภาพจิต เผยแพร่สื่อความรู้
- ผูส้ งู อายุกลมุ่ ตดิ บา้ น ติดเตยี ง
เสีย่ งตอ่ การมปี ญั หาสุขภาพจิต - คัดกรองซึมเศร้า และความกังวลต่อไวรัส การดแู ลสุขภาพจิตผสู้ งู อายุให้กับ
COVID-19 โดยอสม.และ CG เพ่ือดูแล เครอื ข่ายสาธารณสุขผา่ นชอ่ งทาง
สุขภาพจิตผู้สูงอายกุ ลุ่มเสยี่ ง
ต่างๆ
ศูนย์สุขภาพจิตท่ี 6
1 . อ บ ร ม พั ฒ น า ศั ก ย ภ า พ บุ ค ล า ก ร ศูนย์สขุ ภาพจิตที่ 6
สาธารณสุขในการดแู ลสังคมจติ ใจผสู้ ูงอายุ 1. จดั อบรมพฒั นาศักยภาพบุคลากร
2. สนับสนุนส่ือความรู้จัดกิจกรรมเพ่ือดูแล ในการดูแลสังคมจิตใจผู้สูงอายุ
สุขภาพจิตผู้สูงอายุให้ลดความเครียดและ ติดสังคมและผู้สูงอายุป่วยเรื้อรัง
ความวิตกกังวลช่วงการแพร่ระบาดของโรค ติดบ้าน ติดเตียง ระหว่างวันท่ี 9 –
ตดิ เช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID–19) 10 ม.ี ค. 2563 ณ จ.ชลบุรี
3. สนับสนุนสื่อความรู้จัดกิจกรรมวัคซีนใจ 2. จดั ทาสื่อความรู้การดูแลสังคม
ในชุมชน เพ่ือสร้างความเข้มแข็งของสมาชิก จิตใจผู้สงู อายุชว่ งสถานการณ์การ
ชุ ม ช น ใ น ก า ร ดู แ ล จิ ต ใ จ ผู้ สู ง อ า ยุ ช่ ว ง แพรร่ ะบาดของโรคติดเชื้อไวรัส
สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อ โคโรนา 2019 (COVID–19)
เพอ่ื เผยแพร่ให้กับหน่วยงาน
ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID–19)
สาธารณสุขในพืน้ ท่แี ละอสม.

นาไปใชป้ ระโยชน์ ประกอบด้วย

- ชุดความรกู้ ารเยี่ยมบา้ นเพ่ือการ

ดูแลสงั คมจติ ใจผ้สู ูงอายุป่วยเรอื้ รงั

ติดบา้ น ติดเตียง

- สอ่ื ความรู้ดูแลใจผูส้ งู อายุไม่ใหว้ ติ ก

กังวลกับโควดิ -19

- สือ่ ความรโู้ ควดิ กับผสู้ งู วยั

อยอู่ ยา่ งไรไม่ใหเ้ ครียด

- ส่ือความรู้ชุมชนร่วมใจผู้สูงวัย

ไม่ลาพัง

3. จัดกิจกรรมให้ความรู้ อสม.

ใ น ก า ร ดู แ ล สั ง ค ม จิ ต ใ จ ผู้ สู ง อ า ยุ

ในช่วงการแพร่ระบาดของโรคติด

เช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID -

19) อาเภอละ 1 แห่ง ในจังหวัด

สมุทรปราการ ระยอง ฉะเชิงเทรา

ปราจีนบรุ ี และสระแก้ว

4. คัดกรองความกังวลต่อไวรัส
COVID-19โดยอสม.และCG เพื่อ

ประเดน็ แผน /กิจกรรมการแก้ไขปญั หา 26

ความก้าวหน้า /ผลการดาเนินงาน
ดูแลสุขภาพจิตผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงใน
พ้ืนท่ีต้นแบบ อาเภอละ 1 แห่ง (69
อาเภอ) รวม 2,650 คน พบผู้สงู อายุ
มีความกังวลระดับสูง จานวน 95
คน คิดเป็นร้อยละ 3.58 ได้สง่ ข้อมูล
ใ ห้ ผู้ รั บ ผิ ด ช อ บ ง า น สุ ข ภ า พ จิ ต
สานักงานสาธารณสุขจังหวัดเพื่อคืน
ข้อมูลให้พ้ืนที่ดูแลสุขภาพจิตในกล่มุ
เสีย่ งตอ่ ไป

5.คัดกรองซึมเศร้า (2Q) ในผู้สูงอายุ
กลุ่มติดบ้าน ติดเตียง จานวน
13,384 คน คิดเป็นร้อยละ 81.16
พบผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน ติดเตียง
เส่ียงซึมเศร้า จานวน 1,033 คน คิด
เป็นร้อยละ 7.72 ผู้สูงอายุกลุ่มติด
บ้าน ติดเตียงท่ีเสี่ยงซึมเศร้าได้รับ
ประเมินต่อด้วย 9Q จานวน 781
คน คิดเป็นร้อยละ 75. 61 พบ
ซึมเศร้า จานวน 121 คน คิดเป็น
ร้อยละ 15.49 ประเมินต่อด้วย 8Q
พบมีแนวโน้มฆ่าตัวตาย จานวน 1
คน (ข้อมูลจาก HDC วันท่ี 31
กรกฎาคม 2563)

3. นวตั กรรม /ตวั อย่างท่ดี ี (ถ้าม)ี
-

4. ขอ้ เสนอแนะของผู้นเิ ทศก์
4.1 สาหรับพนื้ ท่ี
4.1.1 เยย่ี มเสริมพลงั /ติดตามประเมิน และขับเคลื่อนการดาเนนิ งานตาบลทม่ี รี ะบบส่งเสริม

สขุ ภาพดูแลผสู้ งู อายุระยะยาว (Long Term Care), ผูส้ งู อายทุ ีม่ ภี าวะพ่ึงพงิ ได้รับการดูแลตาม Care Plan
อย่างต่อเน่ือง รวมทง้ั ประสานเครอื ข่ายในระดับตาบลเบิกจ่ายงบกองทนุ LTC เพ่ือจดั บริการดแู ลผู้สงู อายุ
กล่มุ ติดบา้ น ติดเตียง

4.1.2 สนับสนุนการใช้ โปรแกรม Long Term Care (3C) Care Manager, Caregiver, Care
Plan ในระดบั พ้ืนทใ่ี นการจัดทาแผนการดแู ลผู้สงู อายุรายบุคคลได้อย่างเหมาะสม

4.1.3 ส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายใุ นกลมุ่ สขุ ภาพดเี พื่อยดื ระยะการเจบ็ ป่วย โดยใชก้ ลไกชมรม

27

ผสู้ งู อายุ/โรงเรียนผ้สู ูงอายุให้ครอบคลุมทกุ อาเภอ
4.1.4 นาผลการคดั กรองพฤติกรรมสขุ ภาพทพี่ ึงประสงค์ และจัดทาแผนการส่งเสริมสขุ ภาพ

ผ้สู ูงอายุตามประเดน็ พฤติกรรมสุขภาพท่ีพงึ ประสงค์ (5 ขอ้ )
4.1.5 ขยายผล /ขับเคล่อื นธรรมนญู สขุ ภาพพระสงฆ์และวัดส่งเสริมสุขภาพในพืน้ ที่
4.1.6 ถอดบทเรียนการดาเนนิ งานตาบล LTC เพ่ือทราบปจั จัยความสาเรจ็ ปญั หาอปุ สรรค

การดาเนินงาน และพ้ืนทที่ ่มี ผี ลการดาเนินดีเด่น เพ่ือเปน็ ตัวอยา่ งท่ีดีในการขยายผลตอ่ ไป
4.1.7 ขอความรว่ มมอื พน้ื ท่ปี ระเมนิ มาตรฐานความสะอาด ปลอดภยั ป้องกนั โรคโควดิ -19

สาหรบั ศาสนสถาน ผ่าน โปรแกรม Thai Stop COVID กรมอนามัย เพื่อประโยชนใ์ นการเฝา้ ระวงั ป้องกัน
และควบคุมโรคตดิ ต่ออนั ตรายต่อผ้เู ขา้ รว่ มพิธกี รรมทางศาสนา พระภิกษสุ งฆ์ สามเณร แมช่ ี และใหผ้ ้ปู ฏิบัติ
หนา้ ท่ีใน ศาสนสถานสามารถปฏบิ ตั งิ านได้อย่างถูกสุขลกั ษณะ และปลอดภยั

4.1.8 สนบั สนุนให้ รพ.สต. สง่ เสรมิ สุขภาพจิตผสู้ ูงอายดุ ้วยสุข 5 มติ ิรว่ มกบั การดูแลสังคมจติ ใจ
ผสู้ ูงอายุ ตดิ บา้ น ตดิ เตยี ง เพื่อฟนื้ ฟูจติ ใจผสู้ งู อายุกลุ่มเส่ยี งท่มี ีปญั หาสขุ ภาพจติ

4.1.9 ส่งเสรมิ ใหบ้ คุ ลากรสาธารณสุขประเมนิ โรคซึมเศรา้ 9Q และประเมินฆา่ ตัวตาย (8Q)
ในผูส้ งู อายุ ติดบ้านติดเตียง กล่มุ เสย่ี งให้ครอบคลมุ มากขนึ้ เพ่ือให้เกิดความตอ่ เนื่องในการดแู ลสุขภาพจติ
กลุ่มเส่ียง

4.2 สาหรับสว่ นกลาง
4.2.1 การสนับสนุนคู่มอื การดาเนินงาน
- ค่มู อื โปรแกรม 3 C กรมอนามัย
- คมู่ ือการดาเนินงานตาบลทีม่ รี ะบบส่งเสริมสุขภาพดูแลผสู้ ูงอายุระยะยาว (Long Term

Care) (เกณฑใ์ หม่)
- คมู่ อื การอบรมพระคลิ านปุ ัฏฐาก และวัดสง่ เสริมสขุ ภาพ
- หลกั สูตรนกั บรบิ าล

4.2.2 สนับสนนุ สือ่ ความรกู้ ารดแู ลสังคมจติ ใจผูส้ ูงอายุและแนวทางการดาเนนิ กิจกรรมวคั ซีนใจ
ในชุมชนต้นแบบ เพื่อสรา้ งความเขม้ แข็งของสมาชกิ ชุมชนในการดแู ลสขุ ภาพจิตผ้สู ูงอายุ ใหส้ ามารถปรับตัว
เข้ากบั การเปล่ยี นแปลงในสถานการณป์ จั จบุ ันไดอ้ ย่างเหมาะสม

28

ผรู้ ายงาน : นางทพิ ยว์ รรณ จูมแพง
ตาแหน่ง : พยาบาลวิชาชีพชานาญการพเิ ศษ
วนั /เดือน/ปี : 4-6 สงิ หาคม 2563
โทร. : 087 600 3874
e-mail : [email protected]

ผรู้ ายงาน : นางเดอื นเพญ็ ชาญณรงค์
ตาแหน่ง : ผอู้ านวยการศนู ย์สขุ ภาพจติ ที่ 6
วนั /เดือน/ปี : 4-6 สงิ หาคม 2563
โทร : 089 858 7962

ผ้ตู รวจรายงาน : นางยุพา ชัยเพช็ ร
ตาแหน่ง : นกั วชิ าการสาธารณสุขเชยี่ วชาญ (ดา้ นโภชนาการ)
วนั /เดอื น/ปี : 4-6 สงิ หาคม 2563
โทร : 094 479 4115
E-mail : [email protected]

29

แบบรายงานผลการตรวจราชการระดบั เขต : Ins Report

แบบรายงานการตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข ประจาปีงบประมาณ พ.ศ.2563
ประเด็นที่ 3 สุขภาพกล่มุ วยั

หัวข้อ อัตราการคลอดมชี ีพในหญิงอายุ 15 - 19 ปี
เขตสขุ ภาพที่ 6 รอบที่ 2/2563

………………………………………………………………………………………………….

1. หนว่ ยงานทีร่ ับผดิ ชอบ (กรม /กอง /ศนู ย์วิชาการ)
หนว่ ยงานผู้รบั ผดิ ชอบหลกั ศูนยอ์ นามยั ที่ ๖
หน่วยงานผรู้ ับผิดชอบร่วม -
2. วเิ คราะห์สถานการณ์ในพนื้ ที่

2.1 สถานการณ์
อัตราการคลอดมีชีพในหญิงอายุ 15 - 19 ปี ของประเทศมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจากอัตรา 39.2 ในปี 2546 เป็น
อัตรา 53.4 ในปี 2554 และมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเน่ืองเป็นอัตรา 31.3 ต่อประชากรหญิงอายุ 15-19 ปี
1,000 คนในปี 2562 เขตสุขภาพท่ี 6 มีแนวโน้มเพิ่มข้ึนจากอัตรา 52 ในปี 2546 เป็นอัตรา 69.3 ในปี 2554
และลดลงอย่างต่อเนื่องเป็นอัตรา 39.2 ต่อประชากรหญิงอายุ 15-19 ปี 1,000 คนในปี 2562 โดยสูงเป็น
ลาดับท่ี 1 ของประเทศและสูงกว่าเปา้ หมายในปี 2561 คือ ไม่เกนิ 38 ต่อประชากรหญงิ อายุ 15-19 ปี 1,000
คน พบสูงสุดท่ีจังหวัดระยอง (อัตรา 45.9) และต่าสุดท่ีจังหวัดสมุทรปราการ (อัตรา 29.4) ส่วนอัตราการ
คลอดมชี ีพ ในหญงิ อายุ 10-14 ปี ของประเทศมแี นวโน้มเพมิ่ ข้นึ จากอัตรา 0.7 ในปี 2546 เปน็ อัตรา 1.8 ใน
ปี 2555 และมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเน่ืองเป็นอัตรา 1.1 ต่อประชากรหญิงอายุ 10-14 ปี 1,000 คนในปี
2562 เขตสุขภาพท่ี 6 มีแนวโน้มเพิ่มข้ึนจากอัตรา 1.3 ในปี 2546 เป็นอัตรา 2.5 ในปี 2555 และมีแนวโน้ม
ลดลงอย่างต่อเน่ืองเป็นอัตรา 1.4 ต่อประชากรหญิงอายุ 10-14 ปี 1,000 คนในปี 2562 สูงเป็นลาดับที่ 1
ของประเทศและสงู กวา่ เป้าหมาย ในปี 2562 คือ ไม่เกิน 1.2 ต่อประชากรหญิงอายุ 10-14 ปี 1,000 คน โดย
พบสงู สุดทจ่ี ังหวดั ระยอง (อตั รา 1.9) และตา่ สดุ ท่จี งั หวดั สมทุ รปราการ (อัตรา 0.7) ดงั แผนภมู ทิ ี่ 1- 6

แผนภูมทิ ่ี 1 อตั ราการคลอดมชี ีพในหญิงอายุ 15 – 19 ปี พ.ศ. 2546 – 2562

อตั ราการคลอดมีชพี ในหญงิ อายุ 15-19 ปี ปี 2546 - 2562

100 เขต6 ประเทศ

80 52 65 68.9 68.5 69 67.8 65.2 64.269.3 69 64.9 61.4 56 52.6 48.9 43.2 39.2
60 39.2 47.3 49.3 48.9 49.7 50.1 50.1 50.1 53.4 53.4 51.1 47.9 44.8 42.5 39.6 35 31.3
40
20

0
2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562

ท่ีมา : สานกั อนามัยการเจรญิ พันธ์ุ, 2563

30

แผนภมู ิท่ี 2 อตั ราการคลอดมีชพี ในหญิงอายุ 15 – 19 ปี เปรยี บเทียบรายเขตสุขภาพ ปี 2562

อัตราการคลอดมีชพี ในหญิงอายุ 15 – 19 ปี ปี 2562
50 เปา้ หมายไมเ่ กิน 38 ต่อพนั ประชากร

40 39.2 37 33.7 32.6 32.6 32.1 31.4 30.1 29.6 26.6 26.5 26.4 31.3
30

20

10

0
เขต6 เขต5 เขต11 เขต2 เขต8 เขต9 เขต3 เขต4 เขต10 เขต12 เขต7 เขต1 ประเทศ

ที่มา : สานกั อนามยั การเจรญิ พันธุ์, 2563

แผนภูมิที่ 3 อตั ราการคลอดมีชีพในหญงิ อายุ 15 – 19 ปี เขตสุขภาพที่ 6 ปี 2562

อัตราการคลอดมชี ีพในหญิงอายุ 15 – 19 ปี เขตสขุ ภาพท่ี 6 ปี 2562
เปา้ หมายไม่เกนิ อตั รา 38 ตอ่ พนั ประชากร

50 45.9 43.6 43.3 43 39 38.5 37.1 29.4 39.2
40
30 31.3

20
10
0

ทมี่ า : สานกั อนามัยการเจรญิ พันธ์ุ, 2563

แผนภมู ิท่ี 4 อตั ราการคลอดมีชพี ในหญิงอายุ 10 – 14 ปี พ.ศ.2546 – 2562

4 อตั ราการคลอดมชี พี ในหญงิ อายุ 10-14 ปี ปี 2546 - 2562
เขต6 ประเทศ

2 1.3 1.8 1.8 2 1.8 1.8 1.7 1.9 2.2 2.5 2.3 2.1 2 1.7 1.7 1.6 1.4
0 0.7 1 1.1 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.6 1.8 1.7 1.6 1.5 1.4 1.3 1.2 1.1

2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562

ที่มา : สานักอนามัยการเจริญพันธ์ุ, 2563

31

แผนภมู ทิ ี่ 5 อตั ราการคลอดมชี พี ในหญงิ อายุ 10 – 14 ปี เปรยี บเทียบรายเขตสุขภาพปี 2562

อตั ราการคลอดมีชพี ในหญิงอายุ 10 – 14 ปี ปี 2562
4 เปา้ หมายไมเ่ กนิ 1.2 ต่อพนั ประชากร

2 1.4 1.4 1.3 1.3 1.3 1.2 1.2 1.1 1.1 1 0.9 0.6 1.1

0
เขต5 เขต6 เขต1 เขต2 เขต3 เขต4 เขต9 เขต8 เขต10 เขต7 เขต11 เขต12 ประเทศ

ท่มี า : สานกั อนามยั การเจรญิ พนั ธ์ุ, 2563

แผนภมู ิท่ี 6 อตั ราการคลอดมีชีพในหญงิ อายุ 10 – 14 ปี เขตสุขภาพท่ี 6 ปี 2562 1.1

อตั ราการคลอดมชี พี ในหญิงอายุ 10 – 14 ปี
4 เขตสขุ ภาพท่ี 6 ปี 2562 เป้าหมายเกินไม่เกนิ อตั รา 1.2 ต่อพนั ประชากร

2 1.9 1.9 1.8 1.5 1.4 1.4 1.2 0.7 1.4
0

ที่มา : สานกั อนามัยการเจรญิ พนั ธ์ุ, 2563

ในปีงบประมาณ 2563 ไตรมาสท่ี 2 อัตราการคลอดมีชีพในหญิงอายุ 15-19 ปี เขตสุขภาพท่ี 6

อัตรา 37.76 ต่อประชากรหญิงอายุ 15-19 ปี 1,000 คน ซ่ึงสูงกว่าเป้าหมาย โดยพบสูงสุดท่ีจังหวัดจันทบุรี

(อัตรา 51.77) และต่าสุดที่จังหวัดสมุทรปราการ (อัตรา 21.43) และพบ 5 จังหวัดมีแนวโน้มลดลงเมื่อ

เปรียบเทียบช่วงเวลาเดียวกันในปี 2562 และ 2563 ได้แก่ ชลบุรี ฉะเชิงเทรา ตราด สมุทรปราการ และ

สระแก้ว ดังแผนภมู ทิ ่ี 7

แผนภูมิที่ 7 อัตราการคลอดมชี พี ในหญิงอายุ 15 – 19 ปี ไตรมาสท่ี 1 ปี 2562 และ 2563

เปรียบเทียบอตั ราการคลอดมชี พี ในหญิงอายุ15 – 19ปี

ไตรมาสท่ี 2 ปี 2562 และ 2563
2654310000000 ปี 62 ปี 6531.77
36.37 37.64 30.7 45.34 42.49 37.76 28.85
36.14
27.43

ทีม่ า : HDC วันที่ 29 กรกฎาคม 2563

32

นอกจากปัญหาการต้ังครรภ์ในวัยรุ่น ยังพบปัญหาการต้ังครรภ์ซ้าในวัยรุ่น โดยการต้ังครรภ์ซ้าใน
วัยรุ่นของประเทศตั้งแต่ปี 2557 มีแนวโน้มลดลงจากร้อยละ 18.06 เป็นร้อยละ 14.94 ในปี 2562 เขต
สุขภาพที่ 6 มีนโยบายการดาเนินการป้องกันการตั้งครรภ์ซ้าในหญิงอายุน้อยกว่า 20 ปี ด้วยมาตรการ
จัดบริการคุมกาเนิดหลังคลอดและแท้ง โดยเฉพาะการคุมกาเนิดก่ึงถาวร (ยาฝังคุมกาเนิด /ใส่ห่วงอนามัย)
และจากการดาเนินการ พบการต้ังครรภ์ซ้ามีแนวโน้มลดลงจากร้อยละ 23.36 ในปี 2557 เป็นร้อยละ 15.02
ในปี 2562 และในปี 2563 ลดลงเป็นร้อยละ 14.09 สูงกว่าเป้าหมายเล็กน้อย (เป้าหมายไม่เกินร้อยละ 14)
พบสูงสุดท่ีจังหวัดระยอง (ร้อยละ 16.63) ต่าสุดที่จังหวัดฉะเชิงเทรา (ร้อยละ 10.87) ซ่ึงสอดคล้องกับการ
คุมกาเนิดท่ีมีแนวโน้มเพ่ิมข้ึน โดยการคุมกาเนิดด้วยวิธีสมัยใหม่ ร้อยละ 61.60 สูงสุดที่จังหวัดสระแก้ว (ร้อย
ละ 82.52) ต่าสุดทีจ่ ังหวัดปราจนี บรุ ี (รอ้ ยละ 29.41) และการคุมกาเนดิ ดว้ ยวิธีกึ่งถาวร ร้อยละ 75.77 สงู สุดท่ี
จังหวัดตราด (ร้อยละ 98.20) ต่าสดุ ท่ีจงั หวดั ปราจีนบรุ ี (ร้อยละ 46.67) ดงั แผนภูมิที่ 8 – 9

แผนภูมิที่ 8 การต้ังครรภ์ซา้ การคุมกาเนิดดว้ ยวธิ ีสมยั ใหม่ การคุมกาเนดิ กึ่งถาวรในหญิงอายนุ ้อยกว่า 20 ปี
เขตสุขภาพท่ี 6

การต้งั ครรภ์ซ้า การคมุ กาเนดิ ด้วยวิธีสมัยใหม่ การคุมกาเนิดกึง่ ถาวรในหญิง

อายนุ ้อยกว่า 20 ปี เขตสขุ ภาพที่ 6

100 คุมกาเนดิ ทุกวธิ ี คมุ กาเนดิ กึ่งถาวร ตงั้ ครรภ์ซา้

80 78.20 77.02 80.47 75.77
47.71 61.58
60 58.52 15.02
14.09
40 23.36 27.20 30.78 31.17 35.40 2562 2563
20 13.37 11.39 21.91 21.39 20.08 16.69
17.48

0 2560 2561
2557 2558 2559

ทม่ี า : HDC วนั ท่ี 29 กรกฎาคม 2563

33

แผนภูมทิ ี่ 9 ร้อยละการตงั้ ครรภ์ซ้า การคมุ กาเนดิ ด้วยวิธสี มยั ใหม่ การคมุ กาเนดิ ก่ึงถาวรในหญงิ
อายนุ อ้ ยกวา่ 20 ปี ปี 2563

ร้อยละการตัง้ ครรภ์ซา้ การคุมกาเนดิ ด้วยวธิ ีสมัยใหม่
การคมุ กาเนิดกง่ึ ถาวร ในหญงิ อายุนอ้ ยกว่า 20 ปี ปี 2563

ตงั้ ครรภ์ซา้ ร้อยละ 14 คุมกาเนิดทุกวิธีรอ้ ยละ 80 คมุ กาเนดิ กงึ่ ถาวรรอ้ ยละ 80

100 98.20 82.52 84.12
75.79
80 76.96 75.11 77.55 76.55 83.29 68.24
60 62.50 72.67 68.25 69.34 61.58
59.62

40 38.71 46.67
39.88
29.41

20 13.45 14.78 16.63 12.26 15.17 10.87 14.46 13.35 14.09 14.36

0

ที่มา : HDC วันที่ 29 กรกฎาคม 2563

34

2.2 ข้อมูลผลการดาเนินงานป้องกันและแกไ้ ขปัญหาการตงั้ ครรภใ์ นวยั รนุ่ เขตสขุ ภาพท่ี 6 ปงี บประมาณ 2563

ลาดั ตัวชีว้ ัด รายกา สมทุ ร ชลบุรี ระยอ จนั ทบุ ตราด ฉะเชงิ เ ปราจนี สระแกว้ ภาพรวม ภาพรวม
บ ร ปราการ ง รี ทรา บรุ ี เขต ประเทศ
1,547,864
ขอ้ มลู 575
1.02
1 อตั ราการคลอดมีชพี เปา้ หมา 32,811 41,02 20,97 12,59 5,308 18,810 13,451 16,302 161,281
ในหญงิ อายุ 10-14 ย 5 6 8 1,567,119
ปี (ไมเ่ กิน 16,284
1.1 ตอ่ ประชากร ผลงาน 5 9 9 7 1 13 4 11 59 28.85
หญิงอายุ 10-14
ปี 1,000 คน) (ไตร อัตรา 0.47 0.60 1.84 1.89 0.73 1.63 0.94 1.63 1.12 35,806
มาท่ี 2) Adj 5,143
14.36
2 อัตราการคลอดมีชพี เปา้ หมา 34,700 41,46 19,69 13,46 5,064 18,634 13,320 15,211 161,545 35,807
ในหญิงอายุ 15-19 ย 2 1 3 14,279
ปี (ไม่เกนิ
34 ต่อ ประชากร ผลงาน 258 333 246 179 60 243 216 204 1,739 39.88
หญิงอายุ 15-19
ปี 1,000 คน) (ไตร อตั รา 27.43 36.37 42.49 51.77 30.70 37.64 45.34 36.14 37.76 14,279
มาท่ี 2) Adj
4,534 9,744
3 การตั้งครรภซ์ า้ ใน เปา้ หมา 632 1,211 806 359 145 561 408 412 639
หญงิ อายุนอ้ ยกวา่ ย 68.24
20 ปี (<รอ้ ยละ 14)
ผลงาน 85 179 134 44 22 61 59 55

ร้อยละ 13.45 14.78 16.63 12.26 15.17 10.87 14.46 13.35 14.09
4,534
4 รอ้ ยละของหญิงอายุ เป้าหมา 632 1,211 806 359 145 561 408 412 2,792
น้อยกว่า 20 ปี ที่ ย 61.58
2,792
ได้รับบริการ 2,116

คุมกาเนิดด้วยวิธี ผลงาน 395 880 312 245 111 389 120 340 75.79
สมัยใหม่ (Modern

Methods) หลงั
คลอดหรือหลังแท้ง ร้อยละ 62.50 72.67 38.71 68.25 76.55 69.34 29.41 82.52

(>รอ้ ยละ 80)

5 รอ้ ยละของหญิงไทย เป้าหมา 395 880 312 245 111 389 120 340
อายนุ ้อยกวา่ 20 ปี ย
หลังคลอดหรอื หลงั

แท้งทคี่ ุมกาเนิดไดร้ ับ
การคุมกาเนิดด้วยวิธี ผลงาน 304 661 186 190 109 324 56 286

ก่ึงถาวร (ยาฝงั

คุมกาเนิด/ห่วง รอ้ ยละ 76.96 75.11 59.62 77.55 98.20 83.29 46.67 84.12

อนามัย)

(>รอ้ ยละ 80)

ทีม่ า : HDC วันท่ี 29 กรกฎาคม 2563

35

2.3 การวเิ คราะหป์ ญั หา แผนดาเนนิ การ และผลการดาเนินงาน
จากการขับเคล่ือนการดาเนินงานท่ีผ่านมา พบว่าอัตราการคลอดมีชีพในหญิงอายุ 15–19 ปีมีแนวโน้มลดลง
อย่างต่อเน่ืองสอดคล้องกับระดับประเทศ ส่วนการตั้งครรภ์ซ้าในหญิงอายุน้อยกว่า 20 ปี มีแนวโน้มลดลง
แปรผกผันตามมาตรการป้องกันการต้ังครรภ์ซ้าคือ การคุมกาเนิด ซึ่งมุ่งเน้นการคุมกาเนิดด้วยวิธีก่ึงถาวรที่สูง
กว่าเป้าหมายในหลายๆ จังหวัด ส่วนการดาเนินการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยการเจริญพันธุ์ เพ่ือให้วัยรุ่นมี
พฤติกรรมท่ีพึงประสงค์ ต้องสร้างการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วนในการดาเนินการร่วมกันและ
ตอ่ เน่ือง เพือ่ ส่งผลให้การตั้งครรภแ์ ละผลกระทบจากการตัง้ ครรภใ์ นวัยร่นุ ลดลง

ปญั หา /สาเหตุ แผน /กิจกรรมการแกไ้ ขปญั หา ความกา้ วหนา้ /ผลการดาเนนิ งาน

1. การขับเคลือ่ น 1. สนับสนุนการขบั เคล่ือน พ.ร.บ.การป้องกัน 1. จดั ทาสรุปรายงานการวเิ คราะหข์ ้อมูลผลการ
พ.ร.บ.การปอ้ งกนั และแกไ้ ขปญั หาการตัง้ ครรภ์ ในวยั รนุ่ พ.ศ. ขับเคลือ่ น พ.ร.บ.การปอ้ งกันและแก้ไขปญั หาการ
และแกไ้ ขปญั หาการ 2559 แตเ่ นอื่ งจากการแพรร่ ะบาดของไวรสั ต้ังครรภ์ ในวยั ร่นุ ของคณะอนกุ รรมการจังหวดั และคนื
ตงั้ ครรภใ์ นวัยรุน่ COVID-19 ไมส่ ามารถจดั ประชมุ ข้อมูลให้ทมี เลขานกุ ารคณะอนุกรรมการฯระดับจังหวดั
พ.ศ.2559 ยงั ไม่ คณะอนกุ รรมการฯ ระดับจังหวัด คร้งั ท่ี 2 โดยพบโอกาสในการพฒั นา ดงั นี้
ทว่ั ถึงกลมุ่ เป้าหมาย เพ่ือตดิ ตามการดาเนินงานได้ ศูนยอ์ นามัยที่ 6 กระทรวงสาธารณสุข
จึงปรับการดาเนินงาน ดังนี้ 1. เยยี่ มเสริมพลงั ตดิ ตามการจดั บริการที่เป็นมติ ร
สาหรบั วยั รุน่ ในสถานบรกิ ารสาธารณสุขทกุ ระดบั
1.1 รวบรวมขอ้ มูลการขับเคลอ่ื นพ.ร.บ. 2. พฒั นา ยกระดบั การบริการขอ้ มูล ให้คาปรึกษา และ
การป้องกันและแกไ้ ขปัญหา การตงั้ ครรภใ์ น อนามยั การเจริญพนั ธต์ุ ามบทบาทและหน้าที่ใน
วัยรุ่นรายจังหวดั กฎกระทรวงสาธารณสุข
3. ค้นหาตน้ แบบ/Best Practice สถานบรกิ าร
1.2 วิเคราะหข์ ้อมลู ผลการขับเคลอ่ื น สาธารณสขุ ที่ดาเนนิ การไดด้ ี
พ.ร.บ.การป้องกันและแก้ไขปญั หาการ กระทรวงศึกษาธิการ
ตง้ั ครรภ์ในวยั รุ่นของคณะอนุกรรมการราย 1. ตดิ ตาม ประเมินผลการจดั การเรยี นการสอนหลกั สตู รเพศ
จงั หวัด วถิ ศี ึกษาและทักษะชวี ติ ในสถานศึกษาทกุ ระดบั
2. พัฒนาระบบส่งต่อนักเรยี น/นักศกึ ษาเพ่ือรับบรกิ าร
1.3 วิเคราะหผ์ ลการขบั เคลอ่ื นพ.ร.บ.การ อนามยั การเจริญพันธุ์ทีเ่ หมาะสม เชน่ การฝากครรภ์
ปอ้ งกันและแก้ไขปญั หา การตงั้ ครรภ์ในวยั ร่นุ การคมุ กาเนดิ การยตุ กิ ารต้งั ครรภท์ ีป่ ลอดภัย เปน็ ต้น
จาแนกราย 5 กระทรวงหลกั ภายใต้ พ.ร.บ.ฯ 3. ประสานหน่วยงานท่ีเกี่ยวขอ้ งในการจดั สวสั ดิการทาง
สงั คมที่เหมาะสม
1.4 คืนข้อมูลให้ทมี เลขานุการ 4. พัฒนาระบบการจดั เกบ็ ขอ้ มลู ในการดาเนินการ
คณะอนกุ รรมการฯระดบั จังหวดั ปอ้ งกันและแก้ไขปญั หาการตง้ั ครรภใ์ นวยั รุ่น เช่น
เพอื่ เป็นขอ้ มลู สนบั สนุน และชี้เป้า การ จานวนสถานศกึ ษา การตงั้ ครรภ์ การออกจาก
ดาเนนิ การของคณะอนุกรรมการฯ สถานศึกษากลางคนั เปน็ ตน้
5. คน้ หาตน้ แบบ/Best Practice สถานศกึ ษา
ท่ดี าเนนิ การไดด้ ี
กระทรวงแรงงาน
1. พัฒนาระบบการเก็บรวบรวมการดาเนินการปอ้ งกนั
และแกไ้ ขปญั หาการตั้งครรภใ์ นวัยร่นุ ในสถาน
ประกอบการ
2. เย่ียมเสริมพลัง ติดตามการดาเนินงานของสถาน
ประกอบการ

36

ปญั หา /สาเหตุ แผน /กจิ กรรมการแกไ้ ขปญั หา ความกา้ วหน้า /ผลการดาเนนิ งาน

3. สรา้ งการมสี ว่ นร่วมของสถานประกอบการในการ

พฒั นาระบบการดูแล ช่วยเหลอื และสง่ ต่อใหล้ ูกจ้าง

วยั รุน่ ไดร้ บั การบรกิ ารและจดั สวัสดกิ ารทางสังคมท่ี

เหมาะสม

4. ค้นหาตน้ แบบ/Best Practice สถานประกอบกจิ การ

ที่ดาเนินการได้ดี

กระทรวงมหาดไทย

1. ตดิ ตามการดาเนนิ งานปอ้ งกันและแกไ้ ขปญั หา

การตั้งครรภ์ในวยั ร่นุ ขององคก์ ารปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ

2. คน้ หาตน้ แบบ/Best Practiceองคก์ ารปกครอง

สว่ นทอ้ งถิ่นทด่ี าเนินการได้ดี

3. ติดตามความกา้ วหน้าการประกาศใชก้ ฎกระทรวง

มหาดไทย

กระทรวงการพฒั นาสังคมและความมน่ั คงของมนุษย์

1. ติดตาม และสนับสนนุ การดาเนนิ งานของศูนยพ์ ฒั นา

ครอบครัวอยา่ งต่อเนื่อง

2. บูณาการและเชื่อมโยงการดาเนนิ การดแู ล ชว่ ยเหลือ

และจัดสวัสดิการสังคมกบั หน่วยงาน ท่ี

เกยี่ วข้อง เช่น องค์การปกครองส่วนทอ้ งถิน่

3. คน้ หาต้นแบบ /Best Practice หนว่ ยงาน

ทดี่ าเนินการไดด้ ี

2. การคุมกาเนิด 2. พัฒนาการจัดบรกิ ารท่ีเปน็ มติ รสาหรบั 2. โรงพยาบาลสังกดั สานักงานปลดั กระทรวง
ดว้ ยวิธีสมัยใหม่และ วัยรนุ่ ให้ไดม้ าตรฐาน ซึ่งเป็นบทบาท หน้าท่ี สาธารณสุข อยรู่ ะหวา่ งการประเมนิ ตนเองตาม
กงึ่ ถาวรต่ากวา่ ค่า ตามกฎกระทรวง ภายใต้ พ.ร.บ.การป้องกัน มาตรฐานบริการทเี่ ปน็ มติ รฉบับปรบั ปรงุ ปี 2563
เปา้ หมาย ซง่ึ การ และแก้ไขปญั หาการตง้ั ครรภ์ในวยั รนุ่ พ.ศ. มาตรฐาน
ใหบ้ รกิ ารคุมกาเนิด 2559 และในปี 2564 จะมีการนา
ในวยั ร่นุ เป็นปจั จัย Application YFHS ซ่งึ เป็นแอพลิเคช่นั 1. ศนู ย์อนามัยที่ 6 และเครอื ข่ายในเขตสุขภาพท่ี 6
สาคญั ท่ีลดอัตรา สาหรบั สถานบรกิ ารสาธารณสขุ ใชใ้ นการ รว่ มกันผลกั ดนั ให้การจดั บรกิ ารคมุ กาเนิดดว้ ยวิธี
การตง้ั ครรภ์และ ประเมินตนเองและประเมนิ รับรองตาม สมัยใหมเ่ ป็น QOF (Quality and Outcome
การตงั้ ครรภซ์ า้ ใน มาตรฐาน YFHS แบบ online ตามมาตรฐาน Framework) ของเขตสขุ ภาพท่ี 6 ในปี 2564
วยั รุ่น รวมทั้งเป็น YFHS ฉบบั ปรบั ปรงุ ปี 2563
1. ผลักดนั ใหก้ ารคุมกาเนดิ ดว้ ยวธิ สี มยั ใหม่ 2. เน่ืองจากการแพรร่ ะบาด ของโรคโควิด-19
เปน็ QOF (Quality and Outcome ศูนยอ์ นามัยท่ี 6 จงึ ขยายระยะเวลาการถอดบทเรยี น
Framework) ของเขตสุขภาพท่ี 6 การดาเนินงานของพยาบาลวชิ าชพี และนกั วิชาการ
สาธารณสขุ ใน รพ.สต. ทผ่ี า่ นการอบรมหลกั สูตรฝังยา
2. ถอดบทเรียน “การจัดบริการคมุ กาเนดิ ใน คุมกาเนดิ และใหค้ าปรึกษาโดยจะดาเนินการในวันที่ 5
รพ.สต.” กลุ่มเป้าหมาย คอื พยาบาลวชิ าชพี
และนักวชิ าการสาธารณสขุ ใน
รพ.สต. ทผี่ ่านการอบรมหลกั สตู รฝังยา

37

ปญั หา /สาเหตุ แผน /กิจกรรมการแก้ไขปญั หา ความก้าวหนา้ /ผลการดาเนินงาน

ภารกจิ ของ คุมกาเนิดและใหค้ าปรึกษา เมอ่ื วนั ที่ สิงหาคม 2563 โดยใช้งบประมาณสานักงาน
เขตสขุ ภาพท่ี 6
กระทรวง 5-7 กุมภาพันธ์ 2563

สาธารณสุขภายใต้

พ.ร.บ.การป้องกัน

และแก้ไขปญั หาการ

ตง้ั ครรภใ์ นวยั รุน่

3. นวัตกรรม /ตัวอย่างท่ีดี (ถา้ มี)
1. ระยอง
- โรงพยาบาลบ้านฉาง จดั บริการ One Stop Service สาหรับวยั รุน่ ทมี่ ารบั บรกิ ารคลนิ ิกวยั รุน่
2. ตราด
- Facebook Page ตราดวัยใส เพื่อการสื่อสารประชาสัมพนั ธ์สร้างความตระหนักรูใ้ ห้กับกลุม่ วยั รนุ่
3. ปราจีนบรุ ี
- บูรณาการกับสานักงานยุติธรรมจังหวดั จัดกิจกรรมภายใตโ้ ครงการโรงเรยี นยุติธรรมอุปถัมภ์เพ่ือ
สนับสนนุ โรงเรียนซ่งึ เปน็ สถาบันหลกั ท่ีใกลช้ ดิ เด็ก และเยาวชน ปรับเปลี่ยนพฤตกิ รรมของเดก็ และเยาวชน
ในวัยเรียนใหเ้ ป็น “คนด”ี ควบคกู่ ับการเป็น “คนเก่ง” ท่ีมีพรอ้ มดว้ ยคณุ ธรรม จรยิ ธรรม และมีภมู คิ ุ้มกัน
รเู้ ท่าทันในการปอ้ งกันตนเองจากภัยตา่ งๆ จานวน 1,000 คน อาเภอศรมี หาโพธิ จังหวัดปราจนี บุรี
4. ฉะเชงิ เทรา
- บูรณาการรว่ มกับบ้านพกั เด็กและครอบครัวจงั หวดั ฉะเชิงเทรา จดั โครงการป้องกันและแก้ไขปญั หา
การตั้งครรภใ์ นวยั รุ่น ประจาปีงบประมาณ 2563 จดั กิจกรรม การรณรงค์ปอ้ งกนั และแก้ไขปญั หาการตั้งครรภ์
ในวยั รุ่น (DJ TEEN) ใหแ้ กแ่ กนนาสภาเดก็ และเยาวชนจังหวัดฉะเชงิ เทรา โรงเรยี นดัดดรุณี โรงเรยี น
เบญจมราชรังสฤษฎิ์ 5 และโรงเรียนก้อนแกว้
5. สมุทรปราการ
- โรงพยาบาลพระสมุทรเจดีย์สวาทยานนท์ ออกบูทในงานนมัสการองค์พระสมุทรเจดีย์ จัดกิจกรรม
ประชาสัมพันธ์ให้ความรู้ในกลุ่มวัยรุ่นในช่วงเทศกาลต่าง ๆ เช่น วันวาเลนไทน์ วันเยาวชนแห่งชาติ งาน Open
House ของโรงเรยี นตา่ ง ๆ
- โรงพยาบาลสมุทรปราการ การรณรงค์ผา่ นเสียงตามสายในชุมชน รายการวทิ ยุชมุ ชน ในชว่ งสปั ดาห์
รณรงค์ต่าง ๆ เชน่ วนั วาเลนไทน์ วันเอดส์โลก
- โรงพยาบาลสมุทรปราการ โรงพยาบาลบางพลีและโรงพยาบาลพระสมุทรเจดีย์สวาทยานนท์
เปน็ แหลง่ ฝกึ การเรยี นร้ภู าคทฤษฎแี ละภาคปฏบิ ัติ การฝังยาคมุ กาเนดิ กงึ่ ถาวร ในภาพเขตสุขภาพที่ 6
6. สระแกว้
- จดั โครงการจังหวดั อนามัยการเจริญพนั ธุ์ ปอ้ งกันและแก้ไขปญั หาการต้ังครรภใ์ นวยั รุ่น จังหวดั
สระแก้ว เพื่อวัยร่นุ และเยาวชนมคี วามรอบรู้ด้านสุขภาพเรื่องอนามัยการเจริญพันธุ์ การป้องกนั การตัง้ ครรภ์
ในวยั รุ่นดาเนนิ การในทุกอาเภอ
7. ชลบรุ ี
- เทศบาลนครแหลมฉบัง เปน็ ตน้ แบบที่ขบั เคลื่อนการดาเนนิ งาน ตาม พ.ร.บ.การป้องกนั และแก้ไข
ปญั หาการต้ังครรภใ์ นวยั รนุ่ พ.ศ.2559 และเปน็ แหล่งแลกเปลีย่ นเรียนรู้ การดาเนนิ งานของเยาวชนอย่าง
ต่อเนือ่ ง

38

- โรงพยาบาลสตั หีบ กม.10 มีการนัดตรวจหลังคลอด โดยผ่านระบบ MOPH CONNECT เพ่ือพฒั นาการ
บริการคุมกาเนิดให้ครอบคลุมในแม่วัยรุ่นหลงั คลอด เพ่ือป้องกันการตั้งครรภซ์ า้
8. จนั ทบรุ ี

- จดั ทา Facebook Page วยั รนุ่ จนั ท์ ฉลาดรัก ร้จู กั ควบคุม เพ่อื ส่งเสรมิ ความรอบรู้ ดา้ นสขุ ภาพ
วัยรนุ่ เพ่ือการจัดบริการให้เข้ากบั สถานการณ์ของโรคโควดิ -19
4. ข้อเสนอแนะของผนู้ ิเทศ
4.1 สาหรับพ้นื ที่

4.1.1 คน้ หา Best Practice /ตน้ แบบการจัดบรกิ ารคุมกาเนดิ ในสถานบรกิ ารสาธารณสุขทด่ี าเนนิ การไดด้ ี
4.1.2 ค้นหา Best Practice /ต้นแบบการดาเนินการป้องกนั และแกไ้ ขปัญหาการตงั้ ครรภ์ในวยั รุน่ ของ
5 กระทรวงหลักและเครือขา่ ยอนื่ ๆ ภายใต้พ.ร.บ.การป้องกันและแก้ไขปญั หาการตัง้ ครรภ์ในวัยรุ่นพ.ศ.2559
4.1.3 คืนข้อมลู การขบั เคลอื่ น พ.ร.บ.การป้องกนั และแก้ไขปัญหาการต้ังครรภใ์ นวยั รุ่นเข้าทีป่ ระชมุ
คณะอนกุ รรมการฯ เพื่อพฒั นากลไกการขับเคล่ือนในระดบั พืน้ ท่ี
4.1.4 พฒั นาคณุ ภาพการให้บรกิ ารสขุ ภาพวัยรุน่ ตามมาตรฐาน YFHS เพอื่ ให้วยั รุ่นเขา้ ถึงบริการ
ไดต้ รงปญั หาและความตอ้ งการและพัฒนาเครือข่ายดว้ ยกลไกอาเภออนามยั การเจรญิ พนั ธ์ุ
4.1.5 พฒั นาความร้แู ละทักษะแก่บุคลากรอยา่ งต่อเน่ือง เพ่ิมการเขา้ ถึงบรกิ ารคมุ กาเนิด /นโยบายแนวทาง
การคมุ กาเนดิ กอ่ นจาหนา่ ยในแม่วยั รุ่นหลังคลอด /แท้ง
4.1.6 มรี ะบบการสง่ ต่อขอ้ มูล /ตดิ ตามวยั รุ่นที่ต้องรับบริการคมุ กาเนิดอย่างต่อเนื่องในระดับพ้ืนที่
4.2 สาหรบั ส่วนกลาง

4.2.1 คนื ขอ้ มลู การดาเนนิ งาน ปัญหา-อุปสรรคในการขบั เคลื่อน พ.ร.บ.การป้องกันและแก้ไขปัญหา
การต้ังครรภ์ในวยั รนุ่ ระดบั จังหวดั เข้าที่ประชมุ คณะกรรมการป้องกนั และแก้ไขปัญหาการต้ังครรภใ์ นวัยรุน่

4.2.2 พัฒนากลไกขบั เคลอ่ื น พ.ร.บ.การป้องกันและแก้ไขปัญหาการต้งั ครรภ์ในวัยรุน่ จาก
ระดบั ประเทศสู่ระดบั เขต และจงั หวดั

4.2.3 การพฒั นาโปรแกรม HDC เนื่องจากประมวลผลในโปรแกรม HDC ยังคลาดเคล่ือน โดยพบว่า
ในบางอาเภอมีการคลอดในหญงิ อายนุ ้อยกว่า 20 ปี ซ่ึงจานวนหญงิ หลังคลอดและหลังแทง้ อายุน้อยกวา่ 20 ปี
จะเป็นเป้าหมายของการต้งั ครรภซ์ า้ การคมุ กาเนิดดว้ ยวิธสี มยั ใหม่ และการคุมกาเนดิ ด้วยวธิ ีก่งึ ถาวร แตไ่ ม่พบ
เปา้ หมายในการดาเนนิ งานท้งั 3 ประเด็น จงึ ทาใหผ้ ลการดาเนนิ งานการต้ังครรภซ์ ้า การคมุ กาเนิดด้วยวิธี
สมัยใหม่ และการคมุ กาเนดิ ด้วยวิธีกึ่งถาวรเท่ากบั ร้อยละ 0

ผูร้ ายงาน : นางสาวภรู ภิ คั พ์ พรหมมินทร์
ตาแหน่ง : นักวชิ าการสาธารณสุขชานาญการพิเศษ
วนั /เดือน/ปี : 4-6 สิงหาคม 2563
โทร : 084 019 8740
E-mail : [email protected]
ผูต้ รวจรายงาน : นางยุพา ชัยเพช็ ร
ตาแหน่ง : นักวชิ าการสาธารณสุขเชย่ี วชาญ (ดา้ นโภชนาการ)
วนั /เดอื น/ปี : 4-6 สงิ หาคม 2563
โทร : 094 479 4115
E-mail : [email protected]