17061 e-book

50

1.1 จดุ ฝังเขม็ เสรมิ อาการภาวะพรอ่ ง

กลไกการเกดิ โรคตาม จดุ ฝังเข็ม ตำแหนง่ คำอธบิ าย

แนวคดิ แพทย์จีน เหนอื ยอดตาตุ่มใน 3 แทงตรง 1-1.5
ชนุ่ ชิดขอบหลังของ ชุ่น
ยนิ กระเพาะพรอ่ ง Sanyinjiao(SP6) กระดกู แข้ง ห้ามใช้ในสตรี
ตัง้ ครรภ์

Neiting(ST44) ก่ึงกลางง่ามนว้ิ เทา้ ที่ 2 แทงตรงหรอื แทง
กบั 3 ตรงรอยตอ่ สผี ิว เฉียง 0.3-0.8 ช่นุ

ภาวะเยน็ พร่อง Pishu(BL20) ใต้ปุ่มกระดูกสนั หลังอก แทงเฉียงเข้าหา
Weishu(BL21) ที่ 11 หา่ งออกไปตาม แนวกึ่งกลาง 0.5-
Qihai(CV6) แนวระนาบ 1.5 ชนุ่ 0.8 ชนุ่
ใต้ปมุ่ กระดูกสันหลังอก แทงเฉียงเข้าหา
ท่ี 12 หา่ งออกไปตาม แนวกึ่งกลาง 0.5-
แนวระนาบ 1.5 ชุ่น 0.8 ชนุ่
แนวกึ่งกลางท้องน้อย แทงตรง 0.5-1.2
ใตส้ ะดอื 1.5 ชุ่น ช่นุ
นิยมใช้การลนยา

51

Guanyuan(CV4) แนวกง่ึ กลางทอ้ งนอ้ ย แทงตรง 0.5-1.5

ใตส้ ะดือ 3 ช่นุ ช่นุ

ภาพแสดงจดุ ฝงั เข็มของภาวะพรอ่ ง

52

ข้อแนะนำและหลักการปฏิบัติตัว
โรคกระเพาะอาหารเปน็ โรคเรอื้ รัง เป็นๆหายๆ มกั ไมห่ ายขาด

นอกจากการฝังเข็ม ควรปฏิบตั ติ วั ให้ถูกต้องเพ่อื ไม่ใหก้ ลบั เปน็ ซ้ำไดอ้ ีก
ไดแ้ ก่

1. กินอาหารจำนวนน้อยๆ แต่กนิ ใหบ้ อ่ ยมอ้ื ไม่ควรกนิ อิม่ มาก
ในแต่ละมื้อ

2. หลกี เลยี่ งการกนิ อาหารเผด็ จัด เปรีย้ วจดั สรุ า
3. กินอาหารตรงตามเวลาทุกมื้อ
4. กนิ อาหารออ่ นยอ่ ยง่าย
5. งดสบู บหุ รี่
6. งดการใช้ยาแก้ปวด แอสไพรนิ และยาแกโ้ รคกระดกู และขอ้

อกั เสบทกุ ชนดิ
7. กนิ ยาลดกรด หรอื ยารักาแผลกระเพาะอาหารติดต่อกันอยา่ ง

นอ้ ย 4-8 สัปดาห์

53

ปวดศีรษะ (Headache)

สาเหตุ กลไกการเกดิ โรค และการเปยี้ นเจ้งิ
● ปัจจัยภายนอก
ลม - มลี มกระทบ ตำแหน่งบนจะโดนก่อน=ศรี ษะ
- ลักษณะเกดิ โรคจะรวดเร็ว
เย็น/ร้อน/ชื้น - เสยี ชไี่ หนเกินมาก็จะกลัวเกลียดอันนน้ั

ปัจจยั ภายนอก ลกั ษณะ: เฉยี บพลัน ระยะเวลาสนั้ มักจะปวดตอ่ เน่อื ง(ไมป่ วดๆหายๆ)
มกั จะมี ปวดคอ,ปวดหลังรว่ ม(เสียช่โี จมตจี ะกระทบเสน้ เท้าไทห่ ยางก่อน)

ปวดบบี รดั ล้ิน ยังไม่เปล่ยี นแปลง
ลมเยน็ อู้หัน(กลัวหนาว) ฝา้ ลิ้น ขาว บาง
ชพี จร ลอย แน่น
ไม่กระหายน้ำ

ปวดตึงออกนอก ดันออก~จะระเบดิ ลิน้ ยังไม่เปลี่ยนแปลง

ลมร้อน อู้เยอ่ ร(์ กลัวร้อน) มไี ขต้ ำ่ ๆ ฝ้าลิ้น เหลือง บาง

กระหายนำ้ ปสั สาวะเหลอื งเข้ม ชพี จร ลอย เร็ว

ปวดหนกั ๆ~ถกู ผ้าพนั หวั ไว้ ลิ้น ยงั ไม่เปลยี่ นแปลง
อ้ชู ือ(กลวั ชืน้ ) ตวั แขนขาหนัก ฝา้ ล้นิ ขาว เหนยี ว
ลมชนื้ ไม่กระหายนำ้ กนิ นอ้ ย ชพี จร ลอย นมุ่ ไมม่ แี รง
แนน่ ท้อง-กนิ /ยงั ไม่กิน ก็แน่น

54

(ถา้ มา้ มพรอ่ ง กนิ แล้วถึงแนน่ ท้อง)

● ปัจจยั ภายใน
ภาวะแกร่ง - ปวดรนุ แรง
ภาวะพรอ่ ง – ปวดไม่รนุ แรง

ปัจจัย ลักษณะ:เรื้อรัง ระยะเวลาเกดิ โรคนาน ปวดเปน็ ๆหายๆ
ภายใน มักจะมี อาการเสยี สมดลุ ของอวยั วะภายใน

หยางตับกำเริบขึน้ บน ปวดตึงออกนอก ดันออก~จะระเบิด ลิน้ แดง
(ตับและไตอนิ พรอ่ ง (บางช่วงอาจมี ปวดแบบไตอินพรอ่ ง) ฝ้าลิ้น เหลอื ง
คมุ หยางตับไมไ่ ด้ เวียนหัว ตาลาย หงุดหงดิ โมโหง่าย ชพี จร ตึง
:พร่องแกร่งปะปน) นอนไมห่ ลับ หนา้ แดง
ปากขม(ถ้ากระทบถุงนำ้ ดีมไี ฟถงุ นำ้ ด)ี
ตบั /ไม้—แม=่ ไต/นำ้
ภาวะแกร่ง อินตบั พรอ่ ง อนิ ไต
พร่องดว้ ย

เสมหะขุ่นข้น ปวดหนักๆ มนึ เวยี นหัว ง่วง/ข้เี กยี จ ลน้ิ ยงั ไม่
ไม่หิว คลื่นไส้อาเจยี น เปล่ียนแปลง
“แนน่ ” แนน่ อก-แน่นท้อง ฝา้ ล้นื ขาว หนา

55

(แนน่ ทอ้ ง-กนิ /ยังไมก่ ิน ก็แน่น) ชีพจร ลน่ื

เลอื ดค่งั ปวดแบบเข็มแทง ปวดอยู่กับท่ี เสน้ เลือดดำใตล้ ้ิน
คล้ำโต
ปวดมากช่วงกลางคนื ชีพจร ฝดื

เชน่ เลอื ดออกในสมอง (อาจมีหลบั ไปแลว้ ปวดจนต่นื )

,เน้อื งอก

ไตพร่อง ปวดแบบรำคาญ-มกั เกดิ ้านoccipital ลิ้น แดง
มกั พบวัยกลางคน/ (เส้นกระเพาะปสั สาวะ-คูน่ อกในกับ ฝ้าล้ิน นอ้ ย
เส้นไต) ชพี จร เล็ก ไมม่ ี
สงู อายุ แรง
(ไตพร่องลงตามอายุท่ี เมือ่ ยเอวเขา่ อ่อน
ภาวะพร่อง (ไม่ว่าอะไรของไตพรอ่ งจะมอี าการนี้)
มากขึน้ )
ออ่ นเพลีย ไมม่ ีแรง หมู เี สียง(เบา)

รสู้ ึกหวั กลวงๆรว่ ม(ถา้ มสี ารจงิ ไต ลิ้น ซีด
พรอ่ ง-สารจิงไตใหก้ ำเนดิ ไขสมอง) ฝ้าลิ้น ยังไม่

ปวดไมร่ นุ แรง ปวดวิงเวยี น
อ่อนเพลีย เหน่อื ยง่าย

56

เปลีย่ นแปลง

เลอื ดพรอ่ ง 2จุดเดน่ = ซีด , เสนิ น้อย ชีพจร เลก็ ไมม่ ี

ซดี - ทุกอยา่ งที่เห็นซีดได้ เชน่ หน้าซดี แรง

ปาก-เปลอื กตาซดี ประจำเดือนซดี

เสินน้อย - ไมม่ ชี ีวิตชีวา(เลอื ดเปน็

พนื้ ฐานของเสนิ )

จดุ ในการฝังเข็ม
● ปัจจัยภายนอก ->หลกั การ : ขับไลเ่ สยี ชีล่ ม ทะลวงเส้นลมปราณ
ระงับปวด
○ จดุ ฝังเขม็ หลกั

จดุ ฝงั เขม็ ตำแหนง่ คำอธิบาย

LU 7 Lieque ทา่ ประสานมอื ตำแหน่งปลายน้ิวชี้ จดุ ล่ัวของปอด
แทงเฉยี ง0.5-1ช่นุ ทศิ ย้อนเสน้ ลมปราณ จุดปามา่ ยเจียวฮุย่ กบั เสน้ เร่ิน

GV 20 Baihui กึ่งกลางศรี ษะเหนือชายผมดา้ นหนา้ 5 ยก กระตุ้นหยางชี่
ชุ่น จดุ เช่อื มเส้นตูกับเส้นหยางทุก
แทงราบ0.5-0.8ช่นุ ทศิ ไปดา้ นหลัง เสน้

57

EX-HN 5 Taiyang รอยบุ๋มขมับหา่ งจากระหวา่ งหางตาและ จุดLocalตรงตำแหน่งทปี่ วด
หางควิ้ 1ชนุ่
แทงตรง0.3-0.5ชุ่น

GB 20 Fengchi แอ่งระหวา่ งSternocleidomastoidกับ ขบั ไลเ่ สียชีล่ ม
Trapezius
แทงเฉยี ง0.8-1.2ช่นุ ทศิ เขา้ กลาง

○ จดุ ฝังเขม็ เสริม เลอื กฝงั ตามตำแหนง่ ปวดและสาเหตกุ าร
เกิดโรค

ตำแหนง่ ปวด จุดฝงั เขม็ ตำแหนง่ คำอธิบาย

หน้าผาก จดุ ใกล้ EX-HN 3 Yintang ก่ึงกลางระหวา่ งหัวคิ้ว
(หยาง BL 2 แทงราบ0.3-0.5ชนุ่ ทิศลง
หมิง)
Cuanzhu รอ่ งบุ๋มขอบกระดูกเขา้ ตาด้านหัว
คิ้ว
แทงเฉียง0.5-0.8ชนุ่ ทิศไปตาม
คิ้ว

จุดไกล LI 4 Hegu กึง่ กลางกระดูกฝ่ามือท่ี2ดา้ น จุดหยวน

58

radialบริเวณหลงั มอื ตรงเนนิ
กลา้ มเนื้อ
แทงตรง0.5-1ชุน่

ST 44 Neiting ก่ึงกลางงา่ มน้วิ เท้า2,3ตรง จดุ หยงิ
ดา้ นข้าง จดุ ใกล้ GB 8 รอยตอ่ สผี ิว
(ซ่าวหยาง) แทงเฉยี ง0.5-1ชุ่น ทศิ เขา้ ใน

จดุ ไกล TE 5 Shuaigu เหนอื ยอดใบหู1.5ชุน่ จุดตัดกับเสน้
แทงราบ0.5-0.8ชนุ่ ทิศลงล่าง กระเพาะ
GB 41 ปัสสาวะ

Waiguan เหนอื รอยพบั ข้อมอื ดา้ นหลงั ตรง จุดล่ัว
กลาง2ชุ่น จดุ ปามา่ ย
แทงตรง0.5-1ชุ่น เจยี วฮยุ่ เชื่อม
กบั เสน้ หยาง
เหวย

Zulinqi ร่องกระดกู หลังนวิ้ เท้า4,5นอก จดุ ซู
ต่อEDM จดุ ปาม่าย
แทงตรง0.3-0.5ชนุ่ เจยี วฮยุ่ เช่ือม
กบั เส้นตา้ ย

59

ท้ายทอย จดุ ใกล้ BL 10 Tianzhu ขึ้นจากชายผมดา้ นหลงั 0.5ชุ่
(ท่าย นห่างจากแนวกลาง1.3ชนุ่ ตรง
หยาง) ขอบนอกTrapezius
แทงราบ0.5-0.8ชุ่น ทิศลง

จดุ ไกล SI 3 Houxi แอง่ หลังสนั หมัดนิ้วที่5ดา้ น จุดซู
Ulnarตรงรอยตอ่ สผี วิ จุดปามา่ ย
แทงตรง0.5-1ชนุ่ เจียวฮยุ่ กบั
เสน้ ตู

BL 62 Shenmai แอง่ ใต้ตาตุม่ นอก จุดปาม่าย
แทงตรง0.3-0.5ชนุ่ เจียวฮยุ่ เชอ่ื ม
กบั เส้นหยาง
เชยี ว

กระหม่อม จดุ ใกล้ EX-HN 1 Sishenco กลุม่ 4จดุ ห่างจากป่ายฮยุ่ 1ชนุ่ 4
(เจวย๋ี อิน ng ทศิ

ตบั ) แทงราบ0.5-0.8ชุ่ นทิศไป
ด้านหลัง

จุดไกล PC 6 Neiguan เหนือรอยพบั ขอ้ มอื ด้านในตรง จุดลัว่

กลาง2ชุ่น จดุ ปาม่าย

60

แทงตรง0.5-1ชนุ่ เจยี วฮยุ่ กบั
เส้นยินเหวย

LR 3 Taichong รอ่ งหลังเท้าหน้าต่อระหวา่ ง จดุ ซู

กระดูก1,2 จดุ หยวน

แทงตรง0.5-1ชนุ่

สาเหตกุ าร จุดฝงั เข็ม ตำแหน่ง คำอธบิ าย
เกดิ โรค

ลมเยน็ BL 12 Fengmen ใต้ T2 หา่ งจากแนวกลาง1.5ชุ่น ขบั ลม
แทงเฉยี 0.5-0.8ช่นุ ทศิ เข้ากลาง จดุ เชื่อมกบั เสน้ ตู

ลมร้อน LI 11 Quchi กงึ่ กลางระหว่างฉ่อื เจอ๋ กับ lateral ขบั ความร้อน
epicondyle
แทงตรง1-1.5ชนุ่

GV 14 Dazhui ใตC้ 7
แทงเฉียง0.5-1ชุ่น ทศิ ข้ึน

ลมช้ืน SP 9 Yinlingqu แอ่งใตM้ edial condyleของเขา่ ขับความชื้น

an แทงตรง1-2ชุน่ จดุ เหอ

61

● ปจั จยั ภายใน
○ ภาวะแกร่ง-ทะลวงเสน้ ลมปราณ ทำใหศ้ รี ษะโปร่ง
○ จดุ ฝังเข็มหลกั

จดุ ฝงั เขม็ ตำแหน่ง คำอธบิ าย
เสน้ ตู
GV 20 Baihui เส้นซา่ วหยาง
เส้นหยางหมิง
GB 20 Fengchi

ST 8 Touwei เหนอื ชายผมด้านหนา้ 0.5ชนุ่ ห่างจากแนวกลาง4.5ช่นุ
แทงราบ0.5-1ชุ่น ทิศไปดา้ นหลัง

○ จดุ ฝงั เขม็ เสรมิ

สาเหตกุ าร จดุ ฝงั เขม็ ตำแหน่ง คำอธบิ าย
เกิดโรค

หยางตับ LR 3 Taichong สงบและดงึ หยางตับลง
กำเริบ ลดความดันได้

KI 3 Taixi กงึ่ กลางยอดตาตมุ่ ในกับบเอน็ ร้อย บำรุงอินไต
หวาย จุดหยิง
แทงตรง0.5-1ชนุ่

62

GB 43 Xiaxi ก่ึงกลางง่ามน้ิวเทา้ ที่4,5ตรงรอยตอ่ สี ช่วยท่ายชงลดไฟตบั

ผิว ลดไฟถงุ นำ้ ดี

แทงตรง0.3-0.5ชนุ่ จดุ หยิง

เสมหะข่นุ ST 40 Fenglong หา่ งจากเถียวโขว่ ไปด้านข้าง1 กำจัดเสมหะ
ขน้ นิ้วกลาง จดุ ลั่ว
แทงตรง1-1.5ชุ่น

SP 9 Yinlingqu กำจัดความชนื้
an จดุ เหอ

EX- Taiyang เพม่ิ พลงั หยาง
HN 5

เลอื ดข้น A-Shi จดุ กดเจ็บ

SP 10 Xuehai วางมอื ดา้ นตรงขา้ มทีเ่ ข่ากางน้วิ โปง้ กระตุ้นการไหลเวยี น
45องศาตำแหน่งอยู๋ปลายนิ้วโป้ง ของเลอื ด
แทงตรง1-1.5ชนุ่

BL 17 Geshu ใตT้ 7ออกไปดา้ นขา้ ง1.5ชุ่น
แทงเฉยี ง0.5-0.8 ทศิ เขา้ แนวกลาง

63

PC 6 Neiguan

จดุ ฝงั เข็ม ○ ภาวะพรอ่ ง ->ทะลวงเสน้ ลมปราณ บำรงุ ไขสมอง คำอธิบาย
○ จุดฝังเข็มหลัก

ตำแหน่ง

GV 20 Baihui ยกกระตนุ้ เสิน

GB 20 Fengchi กระตุน้ การไหลเวยี น
เลือด

ST 36 Zusanli ใตต้ ปู๋ ๋ี3ชุน่ หา่ งจากสนั กระดกู แข้ง1น้ิวกลาง บำรงุ ช่ี (โฮ่วเทียนหลงั
แทงตรง1-2ชนุ่ กำเนดิ )
จุดเหอ

สาเหตุการ ○ จดุ ฝังเข็มเสรมิ ตำแหนง่ คำอธบิ าย
เกิดโรค จดุ ฝังเข็ม บำรงุ หยางไต

ไตพร่อง BL 23 Shenshu ใตL้ 2ออกไปดา้ นขา้ ง1.5ชุ่น
แทงเฉยี ง0.5-0.8 ทิศเขา้ แนว

64

กลาง

KI 3 Taixi บำรงุ ยนิ ไต
บำรงุ ไขกระดกู สารจิง
GB 39 Xuanzhong เหนือยอดตาตมุ่ นอก3ชุ่น เลือด
(Juegu) แทงตรง1-1.5ชุ่น บำรุงยินตบั มา้ มไต

เลอื ดพรอ่ ง SP 6 Sanyinjiao เหนือยอดตาตุ่มใน3ชนุ่ บำรุงหยางตบั กักเก็บ
แทงตรง1-1.5ชุ่น เลือด

BL 18 Ganshu ใตT้ 9ออกไปด้านข้าง1.5ชุ่น บำรงุ หยางม้าม ชแี่ ละ
แทงเฉยี ง0.5-0.8 ทิศเข้าแนว เลอื ด
กลาง

BL 20 Pishu ใตT้ 11ออกไปดา้ นขา้ ง1.5ช่นุ
แทงเฉียง0.5-0.8 ทศิ เข้าแนว
กลาง

หมายเหตุ
● Baihui กรณหี ยางพร่องให้ใช้การลนยา
● Shenshu กรณีหยางไตพรอ่ งใหใ้ ช้การลนยา

65

66

67

นอนไมห่ ลับ (Insomnia)

ภาวะนอนไม่หลบั สามารถพบได้รอ้ ยละ 30 ในประชากรของ
ประเทศจีน และองค์การอนามัยโลก (WHO) ได้กำหนดระยะเวลานอนทีม่ ี
คุณภาพไวท้ ี่ 8 ชวั่ โมง โดยระยะการนอนทน่ี ้อยกว่า 7 ชั่วโมง หรือมากกว่า 9
ชวั่ โมงจะส่งผลต่อสุขภาพและเป็นปัจจยั กระต้นุ ใหเ้ กดิ โรคในอนาคต อาทิ
โรคมะเรง็

การนอนหลบั ดเี ปน็ หนง่ึ ในวธิ กี ารท่ีมบี ันทกึ ไวใ้ นคัมภรี โ์ บราณของ
จนี ที่สามารถทำใหม้ ีสุขภาพแขง็ แรงและมอี ายุท่ยี นื ยาว นอกเหนือไปจาก
การรบั ประทานอาหารท่ดี ี การไมม่ อี ารมณโ์ มโห และการออกกำลงั กาย
ดงั น้ันหากตรวจวินจิ ฉยั พบภาวะนอนไม่หลบั ในผปู้ ว่ ยทีม่ ารบั การรักษาดว้ ย
โรคอนื่ ควรเร่ิมรักษาภาวะนอนไมห่ ลบั รว่ มไปดว้ ย จะช่วยให้โรคหลกั ทผี่ ปู้ ่วย
มารับการรักษาดีขน้ึ ได้อย่างรวดเรว็

ประเภทการนอนไมห่ ลับ กลไกการเกิดโรคตามแนวคดิ แพทยแ์ ผนจีน
อาการและอาการแสดง

ประเภท คำอธิบาย กลไกการเกดิ โรคตาม อาการ อาการแสดง
การนอน แนวคดิ แพทย์แผนจีน
ไม่หลบั เริม่ หลับยาก ขอบลน้ิ แดง
หรือการเขา้ ไฟตบั กำเริบ ส่วนใหญพ่ บในวัยรุน่ ฝ้าเหลอื ง
เรม่ิ หลบั นอนลำบาก เกดิ จากช่ตี ับตดิ ขัด จิตใจว้าวุ่นและโกรธ
ยาก หรือหยางตบั กำเริบ งา่ ย วงิ เวยี นศรีษะ

68

เมอ่ื หลบั แลว้ ปวดแนน่ ศรีษะ ชพี จรตึงเร็ว

นอนหลบั ได้ถึง มรี สขมในปาก หวิ น้ำ แรง

เช้า ปสั สาวะสเี ขม้

อจุ จาระแขง็

เสยี ดแนน่ ทอ้ ง จติ ใจ

ไมส่ งบ ความอยาก ฝ้าขาวบาง

มา้ มและกระเพาะ อาหารลดลง (ม้ามพร่องเดน่ )

อาหาร กินอาหารแลว้ ทอ้ งอืด ฝ้าหนาเหนยี ว

ทำงานไมส่ มดุล เรอเหมน็ เปรี้ยว (ความช้ืนเด่น)

มีอาการของภาวะกรด ชีพจรล่ืนเร็ว

ไหลย้อน

หลบั แล้วตืน่ หวั ใจและมา้ ม

งา่ ย ทำงานพรอ่ ง อ่อนเพลยี เบอ่ื อาหาร ล้ินซีด
แต่นอนต่อไม่ ส่งผลใหเ้ กิดชีแ่ ละเลือด ถา่ ยอุจจาระเหลว ชีพจรเล็ก
ใจส่ันและขล้ี ืม ชพี จรไมม่ ีแรง
หลับ พรอ่ ง
หรือสามารถ เป็นผลทำใหเ้ สนิ ไม่

หลบั ตื่น เขา้ นอนได้ สงบ
ง่าย
แต่เมอื่ ตืน่

กลางดึกแล้ว หวั ใจและถุงนำ้ ดี ไดย้ ินเสียงแล้วตน่ื ง่าย ลน้ิ ซีด
ตอ้ งใช้เวลาใน ทำงานพร่อง ขต้ี กใจกลัว ลังเล ฝา้ บาง
การเรมิ่ นอนต่อ ชีพจรเล็ก
ใจส่นั ฝนั เยอะหรอื คดิ ชีพจรตงึ
นาน มาก
หรอื นอนตอ่

ไมไ่ ด้

69

เร่ิมหลบั ได้ แต่

ตืน่ เรว็ กวา่ ปกติ

หลงั ตืน่ แล้วไม่ เมอ่ื ยเอวเขา่ ออ่ น หูมี ลน้ิ แดง
เสียง ชพี จรเล็ก
ตน่ื เรว็ เกิน สามารถหลบั ได้ หยนิ ไตพรอ่ ง ชพี จรเรว็
อีก หา้ ใจรอ้ นผ่าว เต้าฮั่น

หรอื ต่ืนเชา้ มาก

แล้วไมส่ ามารถ

นอนต่อได้อีก

การรักษาดว้ ยการฝงั เขม็

1. จดุ ในการฝังเขม็

1.1. จดุ ฝงั เข็มหลัก

จุดฝงั เข็ม ตำแหน่ง คำอธบิ าย

เปน็ กลุ่ม 4 จดุ อยหู่ ่างจาก DU20

EX-HN1 Sishencong Baihui ไปดา้ นหนา้ -หลัง-ซ้าย-ขวา ข้าง แทงราบ 0.5 – 0.8 ช่นุ

ละ 1 ชนุ่

จดุ ซู จดุ หยวน แทงตรง 0.3 – 0.5 ชนุ่

HT7 Shenmen บนรอยพับขอ้ มือด้านใน อยู่ชิดขอบ ในคนท่ีมีภาวะนอนไม่
ดา้ น Radial ของเอ็น Flexor carpi หลับไม่เกนิ 3 เดอื น จะกด

ulnaris เจบ็ ที่ตำแหนง่ นี้

จดุ เชือ่ มตดั กบั เสน้ ตบั และเส้นไต แทงตรง 1 – 1.5 ช่นุ

SP6 Sanyinjiao เหนอื ยอดตาตุ่มใน 3 ชนุ่ ชดิ ขอบหลงั บำรุงหยนิ เพือ่ กระตุน้ ให้

ของกระดกู แขง้ เสนิ กลบั เข้าสภู่ ายใน

70

แทงตรง 0.8 – 1 ชนุ่

ในคนทมี่ ภี าวะนอนไม่

EX-HN22 Anmian จุดก่งึ กลางของแนวเส้นเช่อื มระหวา่ ง หลับ
TE17 Yifeng และ GB20 Fengchi คลำที่ตำแหนง่ นี้แลว้ จะได้

ความรสู้ ึกหรือสมั ผสั ไม่

เหมือนกัน

1.2. จดุ ฝังเข็มเสรมิ ตามอาการ

กลไกการเกิด

โรค จุดฝงั เขม็ ตำแหนง่ คำอธบิ าย
ตามแนวคดิ

แพทย์แผนจีน

BL14 Jueyinshu จดุ เปย้ ซูของเยื่อหมุ้ หวั ใจ แทงเฉยี งเขา้ หาแนว
ใต้ปุ่มกระดกู สันหลงั อกท่ี 4 กง่ึ กลาง 0.5 – 0.8
ห่างออกไปตามแนวระนาบ ชุน่
1.5 ชุ่น

แทงเฉียงเข้าหาแนว

หวั ใจและมา้ ม กึ่งกลาง 0.5 – 0.8

ทำงานพร่อง จดุ เป้ยซูของหัวใจ ชุน่

BL15 Xinshu ใตป้ มุ่ กระดูกสนั หลงั อกที่ 5 • บำรงุ หยนิ และ
หา่ งออกไปตามแนวระนาบ เลอื ดของหวั ใจ

1.5 ชนุ่ • ใช้รว่ มกบั
BL23 Shenshu

เพ่อื ชว่ ยสงบเสนิ

71

BL20 Pishu จดุ เป้ยซูของมา้ ม แทงเฉยี งเขา้ หาแนว
ใตป้ ุ่มกระดูกสนั หลงั อกที่ 11 กงึ่ กลาง 0.5 – 0.8
BL15 Xinshu ห่างออกไปตามแนวระนาบ ชนุ่
หยนิ ไตพรอ่ ง 1.5 ชนุ่ ใชร้ ่วมกับ
SP6 Sanyinjiao
BL23 Shenshu จุดเป้ยซขู องหวั ใจ เพอ่ื ช่วยบำรุงมา้ ม
KI3 Taixi ใตป้ ุม่ กระดูกสนั หลงั อกที่ 5 แทงเฉยี งเขา้ หาแนว
หา่ งออกไปตามแนวระนาบ กึ่งกลาง 0.5 – 0.8
1.5 ช่นุ ชุ่น
• บำรุงหยินและ
จุดเปย้ ซขู องไต
ใต้ปมุ่ กระดูกสนั หลงั เอวท่ี 2 เลือดของหัวใจ
ห่างออกไปตามแนวระนาบ • ใช้รว่ มกบั
1.5 ชุ่น
BL23 Shenshu
จุดซู จดุ หยวน เพื่อช่วยสงบเสิน
อย่จู ดุ กึง่ กลางระหวา่ งยอด แทงเฉยี งเข้าหาแนว
ตมุ่ ในกับขอบในของเอ็นรอ้ ย กึ่งกลาง 0.5 – 0.8
หวาย ชุน่
ใช้รว่ มกับ
BL15 Xinshu
เพือ่ ชว่ ยสงบเสนิ

แทงตรง 0.5 – 1
ชนุ่
บำรงุ หยิน

72

KI6 Zhaohai จุดปาม่ายเจียวฮุย่ ที่เชอื่ มกับ และลดภาวะหยาง
เส้นยินเชยี ว กำเรบิ
BL15 Xinshu ตรงแอ่งใตต้ าตมุ่ ใน แทงตรง 0.3 – 0.5
ชนุ่
หวั ใจและถุง จดุ เปย้ ซูของหวั ใจ ควรใช้ร่วมกบั KI3
น้ำดี ใต้ปุ่มกระดูกสนั หลังอกที่ 5 Taixi ในกรณที ี่
หา่ งออกไปตามแนวระนาบ ผู้ปว่ ยมี
ทำงานพรอ่ ง 1.5 ชุน่ ภาวะหยินพร่องมาก
แทงเฉยี งเข้าหาแนว
BL19 Danshu จดุ เป้ยซูของถุงนำ้ ดี กง่ึ กลาง 0.5 – 0.8
ใตป้ ่มุ กระดูกสนั หลงั อกท่ี 10 ช่นุ
GB40 Qiuxu ห่างออกไปตามแนวระนาบ • บำรุงหยินและ
1.5 ชุ่น
จดุ หยวน เลอื ดของหวั ใจ
จากตาตมุ่ นอกเฉยี งลง • ใชร้ ่วมกบั
ดา้ นหน้า ตรวแอง่ ซ่ึงอย่ดู ้าน
BL23 Shenshu
เพื่อชว่ ยสงบเสิน
แทงเฉียงเขา้ หาแนว
ก่ึงกลาง 0.5 – 0.8
ชุ่น
บำรงุ ชีข่ องถุงน้ำดี
แทงตรง 0.5 – 0.8
ชนุ่
• ชว่ ยให้สงบและไม่
ฟุง้ ซ่าน

73

BL18 Ganshu นอกตอ่ เอน็ Extensor • ใชร้ ักษาอาการ
digitorum longus ตกใจ
PC5 Jianshi ใจสัน่ และ
ไฟตับกำเริบ จุดเป้ยซูของตับ ซึมเศรา้
ใตป้ ุ่มกระดูกสันหลังอกที่ 9
LR3 Taichong ห่างออกไปตามแนวระนาบ แทงเฉียงเข้าหาแนว
1.5 ชนุ่ ก่งึ กลาง 0.5 – 0.8
ชนุ่
จุดจงิ บำรงุ ตับ
เหนอื รอยพบั ขอ้ มือดา้ นใน 3 แทงตรง 0.5 – 1
ชนุ่ ระหวา่ งเอน็ Palmais ชุน่
longus กบั Flexor carpi ใช้รกั ษาโรคทีม่ ี
radialis อาการ 2 ด้านได้
โดยในกรณีน้ชี ่วย
จดุ ซู จุดหยวน บำรงุ หยนิ
บริเวณหลงั เทา้ ตรงรอ่ งหน้า และลดไฟตับที่
ตอ่ ตำแหน่งท่บี รรจบกันของ กำเรบิ
กระดูกฝา่ เทา้ ท่ี 1 กบั 2 • แทงตรง 0.5 – 1

ชุ่น เพือ่ ดึงหยาง
ตับลงล่าง และ
สามารถใชร้ กั ษา
ผ้ปู ่วยโรคความ
ดนั โลหติ ทม่ี ี BP
สูง

74

BL62 Shenmai จดุ ปาม่ายเจียวฮุ่ยทีเ่ ชือ่ มกับ • แทงลึก 1 – 1.5
เสน้ หยางเชยี ว ชุ่น และปรบั
ม้ามและ ตรงแอง่ ระหว่างขอบล่างของ ทิศทางเอียง 45
กระเพาะอาหาร BL21 Weishu ตาตุ่มนอกกับกระดูกสน้ เท้า องศาไปท่ี
ทำงานไมส่ มดุล KI1 Yongquan
จุดเปย้ ซขู องกระเพาะอาหาร เพ่ือช่วยลด
ใตป้ มุ่ กระดกู สนั หลังอกท่ี 12 ภาวะหยางกำเริบ
หา่ งออกไปตามแนวระนาบ จากการมี
1.5 ชุ่น ภาวะหยินพรอ่ ง
โดย KI1
Yongquan
มสี รรพคณุ ในการ
บำรงุ หยิน

แทงตรง 0.3 – 0.5
ชนุ่
ชว่ ยลดภาวะหยาง
กำเริบ
แทงเฉียงเข้าหาแนว
ก่งึ กลาง 0.5 – 0.8
ชุ่น
ใช้รว่ มกับ
RN12 Zhongwan
เพ่อื ปรับการทำงาน
ของกระเพาะอาหาร

75

ST36 Zusanli จดุ เหอ แทงตรง 1 – 2 ชนุ่
ใต้ ST35 Dubi 3 ชุ่น อยู่ บำรุงการทำงานของ
ดา้ นนอกต่อสันกระดกู แขง้ มา้ มและกระเพาะ
เท่ากบั ความกวา้ งนว้ิ กลาง อาหาร
ทาบ

RN12 Zhongwan จดุ มูข่ องกระเพาะอาหาร แทงตรง 0.8 – 1.5
จดุ อทิ ธพิ ลของอวยั วะฝู่ ชุน่
แนวก่ึงกลางท้อง ใชร้ ่วมกับ BL21
เหนอื สะดือ 4 ชนุ่ Weishu เพือ่ ปรบั
หรือกึ่งกลางระหวา่ ง การทำงานของ
Xiphisternal symphysis กระเพาะอาหาร
กับสะดอื

จดุ เหอ

ตรงรอยต่อระหวา่ งแนวขอบ แทงตรง 1 – 2 ชุน่

SP9 Yinlingquan ล่างของ Medial condyle ใช้ขบั ความชนื้ ทเ่ี กิด

กบั ขอบหลงั ของกระดูก จากภาวะมา้ มพรอ่ ง

Tibia ทเี่ ปน็ แอง่

2. วธิ กี ารฝงั เข็ม
2.1. ในแต่ละครง้ั พจิ ารณจดุ ฝังเข็มจากกลไกการเกิดโรคตามแนวคดิ
แพทย์แผนจีน
2.2. ต้องฝงั เขม็ ตอ่ เน่ือง 2 – 3 ครง้ั ตอ่ สปั ดาหอ์ ยา่ งนอ้ ย 1 เดอื น

76

2.2.1. ภายหลังการฝังเขม็ แล้วผู้ป่วยนอนหลับไดด้ ขี นึ้ อาจ
พิจารณาอาการพร้อมกับปรบั ลดการฝังเขม็ เหลือทกุ 1 – 2
เดือน เพอื่ ป้องการมีภาวะนซ้ี ำ้ โดยใช้จุดฝังเขม็ หลัก ไดแ้ ก่
HT7 Shenmen, SP6 Sanyinjiao และ EX-HN22
Anmian

2.2.2. ถ้าภาวะนอนไมห่ ลบั กลบั มาเปน็ ซำ้ ใหเ้ พิม่ ความถีใ่ นการ
ฝงั เข็ม และคงระดบั ยาในการรักษาภาวะนอนไม่หลบั ไว้
ก่อน

2.2.3. ในกรณีไฟตบั กำเรบิ ท่เี ปน็ ผลกระต้นุ จากอารมณ์ และมี
ประวตั เิ ป็นมานาน พิจารณาจดุ ฝังเขม็ HT7 Shenmen,
SP6 Sanyinjiao และ EX-HN22 Anmian สลบั กบั LR3
Taichong และ PC6 Neiguan โดยฝงั เขม็ ตอ่ เนอื่ ง 3 เดือน
และพิจารณาลดระดับยาในการรกั ษาภาวะนอนไม่หลับครั้ง
ละ 1 ใน 3 ทุก 1 เดอื นหากผปู้ ่วยนอนหลบั ไดด้ ีขึน้

2.3. ในกรณีทผ่ี ูป้ ่วยมีประวตั ิโรคทางสมองรว่ มหรืออาจเปน็ ปัจจยั
กระตนุ้ ในเกดิ ภาวะนอนไม่หลบั
ให้พิจารณาฝังเขม็ รักษาไฟตับตดิ ขดั ร่วมกบั การบำรุงหัวใจและ
มา้ ม

2.4. ถ้าผลการฝังเข็มเพอื่ รกั ษาภาวะนอนไมห่ ลบั ไมด่ ภี ายใน 3 เดือน
ใหพ้ จิ ารณาปรบั การฝงั เข็ม

77

3. คำแนะนำ
3.1. เข้านอนตรงเวลาและตื่นตรงเวลาเปน็ ประจำในเวลาใกลเ้ คยี งกัน
ทกุ วนั ทั้งวันธรรมดาและวันหยุด
3.2. สร้างบรรยากาศหอ้ งนอนทเ่ี หมาะสมโดยมคี วามเงยี บสงบและไม่
ร้อนหรือหนาวเกินไป รว่ มกบั การงดนอนเลน่ ดโู ทรทศั นห์ รอื
โทรศัพท์มือถอื
3.3. งดนอนกลางวนั และกระต้นุ ในมกี จิ กรรมรวมท้งั เรม่ิ การเข้านอน
ภายหลงั เวลา 22.00 น เพอื่ ปอ้ งกันการตืน่ เร็วกวา่ ปกติในผสู้ งู อายุ
3.4. หลีกเลย่ี งการดมื่ เครอ่ื งดม่ื ท่ีกระตนุ้ ให้ประสาทตื่นตัวหลงั ม้อื เที่ยง
เชน่ กาแฟหรือชา และการดมื่ สรุ าหรือสบู บุหรี่ เพราะจะทำให้
หลับไดย้ ากข้นึ
3.5. ออกกำลงั กายสมำ่ เสมอเพื่อช่วยทำใหน้ อนหลับได้ดขี ้ึน โดย
แนะนำการออกกำลงั กายแบบแอโรบิคในตอนเชา้ เพราะเปน็
ช่วงเวลาท่เี หมาะสม ไม่ควรออกกำลังกายหนักหรอื กอ่ นเวลานอน
2 ชวั่ โมงซึ่งจะทำให้เกดิ ภาวะนอนหลบั ไดย้ ากขึน้

78

ปวดประสาทหนา้ (Trigeminal neuralgia)

• หญิง > ชาย, อายุ 40-60 ปี

• ปวดหนา้ ดา้ นเดียว, เหมือนมดี กรดี หน้า
• เฉยี บพลนั , เป็นพกั ๆ, นาน 1-2 นาที, วนั ละ 2-3 ครงั้ หรอื นาน ๆ ที,
• ปจั จัยกระตนุ้ : อาหารที่กนิ , แปรงฟนั กระทบบางตำแหนง่ ของฟนั

• อาการอนื่ : กล้ามเน้ือหน้ากระตกุ , นำ้ ตา/น้ำมูก/น้ำลายไหล, ผิวหนงั แดงเรอ่ื ๆ, กด

เจบ็ ตามแนวเสน้ ประสาท

• เกดิ จากอารมณเ์ ขา้ มากระทบ → ลมปราณตับติดขัด

• Primary (ไม่ทราบสาเหตุ) Vs Secondary (เช่น มีสิ่งแปลกปลอมในหู ขากรรไกร

อกั เสบ)

สาเหตุ อาการ ลนิ้ ชพี จร

เสียช่ีลมเย็น • ได้รับความเย็นจะปวด ประคบอนุ่ จะ ลน้ิ ซดี ฝา้ ขาว ลอย แน่น
ทุเลา บาง

เสยี ชี่ลมร้อน • ไดร้ ับความร้อนจะปวด ประคบเยน็ จะ ลนิ้ แดง ฝ้า เร็ว
ทุเลา เหลืองบาง

ไฟเส้นหยาง • หนา้ แดง ตาแดง เหงอ่ื ออกมาก ลิ้นแดง ฝา้ เร็ว ล่ืน
หมิงกำเรบิ กระหายนำ้ ปสั สาวะน้อย สเี ขม้ เหลือง หนา
(ร้อนแกรง่ ) เหนียว
• วยั รุ่นและผ้ใู หญ่
• กินของมนั ทอด หวานมากไป →

ความรอ้ น

• ทอ้ งผูก มีกล่ินปาก กระหายน้ำ

• อาการเดน่ 4 อย่าง*

79

อนิ ตับและไต • ไข้สูง (39°) ลิ้นแดง แตฝ่ า้ เล็ก เร็ว
พรอ่ ง (ร้อน น้อย/ไมม่ ีฝา้ ตึง ฝดื
พร่อง) • หงุดหงดิ กระวนกระวายกระหาย (กระจกเงา)
นำ้ เยน็
เลือดคัง่ อุดกั้น ลิ้นสคี ลำ้ (กอ้ น
ภายใน • เหงือ่ ออกมาก เลอื ดหมูแปะ
ล้นิ ) เสน้
• ชพี จรหงตา้ (ใหญเ่ หมือนคลนื่ ซดั เลือดใตล้ ิ้นคลำ้
เขา้ ฝั่ง) ขนึ้

• คนแก่ → อนิ ไตและตบั พรอ่ ง →
หยางตบั กำเริบ ข้นึ บน

• ตวั รอ้ นชว่ งบ่าย สองแกม้ แดง หา้ ใจ
ร้อนผ่าว

• U/D CA, TMJ disorders → ช่ี
ตดิ ขดั เลอื ดคัง่ อดุ กัน้ เส้นลมปราณที่
ว่ิงบนใบหน้า

• ปวดเหมือนมดี กรดี /เขม็ แทง,
ตำแหน่งคงท,ี่ ไมช่ อบใหก้ ด
จุดฝงั เข็ม

จุดหลัก

จดุ ใกล้ Cuanzhu (BL 2) • ทะลวงชีแ่ ละเลือด ทำใหเ้ สน้

Sibai (ST 2) ลมปราณโล่ง

Xiaguan (ST 7) • ระงับปวด
Dicang (ST 4)

จุดไกล Hegu (LI 4) • ทะลวงชแ่ี ละเลอื ด แก้ปวด

80

Fengchi (GB 20) • ฝัง 2 ข้าง
• ขบั ไลล่ ม
จุดเสริม • ทะลวงเส้นลมปราณ
1. เสยี ชีล่ มเย็น Lieque (LU7) • ฝงั 2 ข้าง

2. เสียชี่ลมรอ้ น Quchi (LI 11) • จุดลั่ว, ขบั ไล่เสยี ชี่
Chize (LU 5) • ฝัง 45° + ยอ้ นข้ึนเพื่อระบาย
3. ไฟหยาง หมิง +/- Dazhui (GV 14) • ระบายร้อนลำไสใ้ หญแ่ ละปอด
กำเริบ Neiting (ST 44)
• จดุ สิง, ระบายร้อนในกระเพาะ
4. อินตบั และไต +/- Shangjuxu (ST 37) อาหาร
พร่อง +/- Taichong (LR 3)
Sanyinjiao (SP 6) • ลดไฟที่กระเพาะอาหาร
+/- Taixi (KI 3) • ลดไฟทตี่ บั (มักเจอร่วม)
+/- Taichong (LR 3) • บำรุงอนิ ไตและตับ
• บำรุงอนิ ไต
5. เลอื ดค่ัง Taichong (LR 3) • สงบหยางตบั กำเริบ ทตี่ ามมาจาก
ภายใน Geshu (BL 17)
อินตบั พร่อง
• ชว่ ยหมนุ เวยี นเลอื ด แก้เลอื ดค่งั

81

82

• ช่วงอาการกำเริบ: เนน้ ฝังจดุ หลกั ทีใ่ บหน้า เพอ่ื แกป้ วด
• ช่วงระยะพัก: เน้นฝงั แก้จุดทเ่ี ป็นสาเหตุ (ไม่ฝงั ท่ีหนา้ เพราะอาจกระตุน้ ปวด)
• ฝงั สปั ดาหล์ ะ 2 ครง้ั
• เพิม่ เตมิ (Ref. การฝังเขม็ รมยา เล่ม 3)

- ควรหาและฝงั จดุ Ashi ทซ่ี อ่ นใตโ้ หนกแกม้ (V2) และปลายคางหรือใตค้ าง (V3)
ประสิทธผิ ลของการรกั ษาจะดีข้ึน

- กระตุ้นไฟฟ้า ใช้ความถี่สงู 200 Hz ติดขว้ั ลบ (สดี ำ) ทจ่ี ดุ ใกล้ท่หี นา้ และตดิ
ขว้ั บวก (สแี ดง) ท่ี Fengchi ใชไ้ ฟกระตุ้นเบา ๆ ไม่ตอ้ งรู้สึกหรอื เกอื บรู้สกึ นาน
30 นาที

- หลังอาการทุเลาแลว้ ควรฝังตอ่ เนอื่ ง 3-4 สปั ดาหต์ ่อคร้ัง (อย่างน้อย 10 เดือน)
เพอ่ื รกั ษาสภาพอาการท่ดี ไี ว้

• คำแนะนำ
- หลกี เล่ียงการนอนหลบั โดนลมเยน็ กระทบตัว
- ควบคมุ อารมณ์
- ช่วงที่อาการสงบ สามารถใชน้ ำ้ เยน็ ลูบหน้า เพื่อให้ชินกับความเย็น
- พกั ผ่อนและออกกำลังกายอยา่ งเหมาะสม
- ไมก่ นิ อาหารเผด็ และงดสบู บหุ รี่

83

Bi Syndrome

ปี้ แปลว่า ปดิ กนั้ อดุ กัน้ ทำใหไ้ มโ่ ล่ง

ปี้เจิง้ (bi syndrome) คือ กลมุ่ อาการปวด ชา ความรสู้ กึ หนัก
ขยบั ลำบาก หรอื ปวดบวมร้อน ตามขอ้ ต่างๆในร่างกาย อาทิ ข้อเท้า ขอ้ เข่า
ข้อสะโพก ขอ้ มอื ข้อศอกหรือขอ้ ไหล่ เปน็ ต้น
ซงึ่ เทียบไดก้ บั กลมุ่ อาการปวดของระบบกลา้ มเนอ้ื และกระดกู เชน่
rheumatoid arthritis, OA, gouty arthritis, frozen shoulder,
ankylosing spondylitis
สามารถพบไดท้ ุกเพศทกุ วัยแต่มักพบในกลมุ่ วยั ทำงาน และสูงอายุรอ้ ยละ
31.4 ในประชากรของประเทศจีน1

สาเหตุของการเกิดโรค

- ภายนอก: สว่ นใหญเ่ กดิ จากเสียช่ี 3 ชนิด คอื ลม ความเยน็
ความชนื้ เขา้ โจมตีร่างกายพรอ้ มกนั
โดยอาการข้นึ กบั ว่าเสยี่ ชีช่ นดิ ใดเดน่

- ภายใน: สภาพร่างกายมภี าวะพรอ่ งอยเู่ ดิม

84

ประเภทการปวดข้อ กลไกการเกดิ โรคตามแนวคดิ แพทย์แผนจนี
อาการและอาการแสดง

สภาพ กลไกการ กล่มุ อาการ อาการ ลน้ิ และชพี จร
รา่ งกาย เกิดโรค
สิงปี้ อาการปวดเคล่ือนท่ี ลน้ิ ซีด
หยางพร่อง - ช่แี ละเลือด (ลม) ได้ ฝ้าขาวบาง
ถกู อุดกน้ั เสน้ เอ็น ชพี จรลอยตึง
- ข้อตอ่ ขาดชี่และ ท่งปี้ ปวดรนุ แรงตำแหน่ง ฝ้าลิ้นขาวลน่ื
เลือดไปล่อเลี้ยง (ความเยน็ ) คงทไี่ ดร้ บั ความเยน็ ชพี จรตงึ แนน่
ปวดมากขึ้นประคบ
อนุ่ ดขี ึน้

จัว๋ ปี้ ปวดเมอื่ ยๆหนักๆ ฝา้ ลน้ิ ขาว
(ความชืน้ ) ชา ตำแหนง่ คงท่ี เหนยี ว
ชพี จรนุ่ม ชา้
หยนิ พรอ่ ง มปี จั จัยมากระ ขอ้ ปวด บวม แดง
ทบทำให้เสยี ช่ี เร่อปี้ ร้อน ลน้ิ แดง
เปล่ยี นเป็น (ความร้อน) ฝ้าเหลอื ง
ความรอ้ น ชีพจรลืน่ เร็ว

85

การรักษาด้วยการฝงั เขม็
1. จุดฝังเขม็ หลัก

จุดอาซ่ือตามตำแหนง่ ปวดของผู้ปว่ ย
2. จุดฝังเข็มตามขอ้ ทีม่ ีพยาธสิ ภาพ

ปวดข้อศอก

จุดฝังเขม็ ตำแหน่ง คำอธิบาย

จดุ เหอ แทงตรง 1-1.5 ชนุ่
บริเวณศอก จดุ กึ่งกลาง LU5
LI11 Quchi Chize กบั Lateral
epicondyle ของกระดกู
humerus

จดุ หยวน

LI4 Hegu บรเิ วณหลังมอื แทงตรง 0.5-1 ช่นุ
อยกู่ ึง่ กลางกระดกู ฝา่ มือที่ 2

ดา้ น radial ตรงเนนิ กลา้ มเนอื้

จุดเหอ แทงตรง 0.5-1 ชุ่น
TE10 Tianjing บริเวณแอง่ เหนือปลายแหลม

ศอก 1 ชนุ่ ในทา่ งอข้อศอก

TE5 Waiguan จดุ ล่ัว แทงตรง 0.5-1 ชุ่น
จุดปามา่ ยเจียวฮุ้ยทีเ่ ช่ือมกบั เสน้

86

จุดฝงั เข็ม ปวดขอ้ ศอก คำอธบิ าย

ตำแหน่ง

หยางเหวยเหนอื แนวรอยพบั ข้อ
มือดา้ นนอก2ชุน่ อยกู่ ่ึงกลาง
ระหวา่ งกระดกู ulna กับ
radius

จดุ เหอ
LU5 Chize บรเิ วณแองรอยพบั ข้อศอกฝงั่ แทงตรง 0.5-1 ช่นุ

radial ตอ่ เอน็ biceps brachii

87

ปวดไหล่

จุดฝงั เข็ม ตำแหนง่ คำอธบิ าย

ใต้ acromion process แทงตรง 1-1.5 ชนุ่
TE14 Jianliao บรเิ วณรอยบุ๋มด้านหลังของไหล่เมอ่ื

กางแขน 90 องศา

ใต้ acromion process แทงตรงหรอื แทงเ
LI15 Jianyu บรเิ วณรอยบมุ๋ หนา้ ต่อเอน็ deltoid ฉียงลงล่าง 0.8-

เมอ่ื กางแขน 90 องศา 1.5 ชุน่

จุดเชือ่ มตัดกบั เส้นกระเพาะปสั สาวะ

SI10 Naoshu เสน้ หยางเหวยและเส้นหยางเชยี ว แทงตรงหรอื แทงเ
เหนอื รอยพบั รกั แร้ดา้ นหลงั ตรงแอง่ ใต้ ฉยี ง 0.5-1.5 ชุ่น

spine ของกระดูกสบกั

88

ปวดข้อมือ

จดุ ฝงั เขม็ ตำแหนง่ คำอธบิ าย

จุดหยวน

TE4 Yangchi บรเิ วณรอยบุ๋มบนรอยพับข้อมอื ดา้ นนอก แทงตรง
ชิดขอบเอน็ extensor digitorum communis 0.3-0.5 ชุ่น

ด้าน ulnar

TE5 Waiguan จดุ ลั่ว จดุ ปาม่ายเจยี วฮยุ่ ท่เี ชอ่ื ม แทงตรง 0.5-1
กับเสน้ หยางเหวยบรเิ วณรอยพับขอ้ มอื ดา้ นนอก ชนุ่
2 ชุ่นระหวา่ งกระดกู ulna กบั radius

จดุ จงิ

LI5 Yangxi บริเวณรอยพับหลงั ขอ้ มอื ด้าน radial แทงตรง
อยตู่ ำแหน่งปลายสุดของ radial styloid 0.5-0.8 ชนุ่

process ตรง anatomical snuff box

จดุ หยวน

SI4 Wangu บรเิ วณรอยบมุ๋ ระหว่างฐานกระดกู ฝา่ มอื ท่ี 5 แทงตรง
กบั 0.3-0.5 ชุ่น

กระดูก triquetrum แนวรอยตอ่ สีผิว

89

ปวดขอ้ สะโพก

จดุ ฝงั เข็ม ตำแหน่ง คำอธิบาย

จดุ เชือ่ มตดั กบั เสน้ กระเพาะปัสสาวะ
ทา่ ตะแคงหรอื งอเขา่ : จุดแบ่ง ⅓ นอก
และ ⅔ ในของแนวเส้นเชือ่ มระหวา่ ง
GB30 Huantiao sacral hiatus กบั greater trochanter แทงตรง 2-3 ชุ่น
ทา่ นอนควำ่ :จุดก่ึงกลางของแนวเสน้
เช่ือมระหว่าง sacral hiatus กบั greater
trochanter

จุดเชอ่ื มตดั กบั เส้นหยางเชียว

GB29 Juliao ตรงจุดกึ่งกลางของแนวเสน้ ทีเ่ ชอ่ื มระหว่าง แทงตรง 0.3-0.4

anterior superior iliac spine กบั ช่นุ

greater trochanter

GB39 จุดอิทธพิ ลของไขกระดูกเหนือยอดตา แทงตรง 1-1.5
Xuanzhong ตมุ่ นอก 3 ชุน่ บริเวณขอบหน้าของกระดกู ชุ่น

fibula

90

ปวดข้อเขา่

จุดฝังเข็ม ตำแหน่ง คำอธบิ าย

บริเวณรอยบุ๋มขอบล่างและดา้ น แทงเฉียง 0.5-1

ST35 Dubi นอกของเอน็ patella ชนุ่ ปลายเขม็ ชเ้ี ขา้

ข้อเขา่

จดุ ซี่

เหนือฐานกระดกู patella 2

ชุน่ บนแนวเส้นเช่ือมระหว่างขอบน

ST34 Liangqiu อกของกระดูก patella กับ แทงตรง 1-1.2 ช่นุ

anterior superior iliac spine

ระหว่างกลา้ มเนื้อ vastus

lateralis กบั เอ็น rectus femoris

GB34 Yanglingqua จดุ เหอ จดุ อทิ ธพิ ลของเส้นเอ็น แทงตรง 1-1.5 ชนุ่
n บริเวณใต้ต่อ head of fibula

บรเิ วณรอยบุ๋มเหนอื lateral

GB33 Xiyangguan epicondyle ของกระดกู femur แทงตรง 1-1.5 ชุ่น
เหนอื GB34 Yanglingquan 3

ชุน่

91

ปวดข้อเทา้

จดุ ฝังเข็ม ตำแหนง่ คำอธิบาย

BL62 จุดปามา่ ยเจียวฮุ่ยที่เชื่อมกบั เส้น แทงตรง
Shenmai หยางเชียวบรเิ วณแอ่งระหว่างขอบล่างของต 0.3-0.5 ชุ่น

าตมุ่ นอกกบั กระดูกสน้ เทา้

KI6 Zhaohai จดุ ปามา่ ยเจยี วฮ่ยุ ทเ่ี ชอ่ื มกบั เส้น แทงตรง
ยินเชยี วบริเวณแอง่ ใตต้ าตมุ่ ใน 0.3-0.5 ชุ่น

จุดจงิ แทงตรง
BL60 Kunlun จดุ กงึ่ กลางระหว่างยอดตาตมุ่ นอก 0.3-0.5 ชุ่น

กบั ขอบในของเอน็ Achilles

GB40 Qiuxu จดุ หยวน แทงตรง
ตาต่มุ นอกเฉยี งลงด้านหนา้ บรเิ วณแอง่ ด้านน 0.5-0.8 ชุ่น
อกต่อเอน็ extensor digitorum longus

จุดจิง

ST41 Jiexi จุดกง่ึ กลางรอยพับข้อเทา้ ดา้ นหนา้ แทงตรง

บรเิ วณแอ่งระหวา่ งเอน็ extensor hallucis 0.5-1 ช่นุ

longus กับ extensor digitorum longus

92

ปวดแนวกระดกู สันหลัง

จุดฝังเขม็ ตำแหน่ง คำอธิบาย

GV26 Renzhong* จดุ ⅓ บนหรือ ⅔ แทงเฉียงขึ้น
ลา่ งของร่องใต้จมกู 0.3-0.5 ชุ่น

GV12 Shenzhu ใต้ spinous process ของ T3 แทงเฉียงขน้ึ
0.5-1 ชุ่น

GV3 Yaoyanggu ใต้ spinous process ของ L4 แทงเฉียงขึน้
an 0.5-1 ชุ่น

*Alternative name = shuigou

3. จุดฝังเขม็ ตามกลไกการเกดิ โรคตามแนวแพทยแ์ ผนจีน

93

สงิ ป้ี (ลมสะสม)

จดุ ฝังเข็ม ตำแหน่ง คำอธบิ าย

จุดเชือ่ มตัดกบั เสน้ ตใู ต้ spinous แทงเฉยี งเข้าหา

BL12 Fengmen process ของ T2 ห่างจาก midline 1.5 midline 0.5-0.8

ชุน่ ชุ่น

จดุ เชอื่ มตดั กบั เส้นหยางเหวยแอง่ แทงเฉียง 0.8-1.2

GB20 Fengchi ระหว่างมมุ บนของกลา้ มเน้อื ชนุ่ ปลายเข็มช้ไี ปปล
Sternocleidomastoid กับ trapezius ายจมูกหรือจดุ

ระดบั เดียวกับ Fengfu (GV16) Fengfu (GV16)

จุดอิทธพิ ลของเลือดใต้ spinous แทงเฉียงเขา้ หา

BL17 Geshu process ของ T7 ห่างจาก midline 1.5 midline 0.5-0.8

ชุ่น ชุน่

บรเิ วณปลายนิ้วหวั แม่มอื ของแพทย์ฝงั เข็

SP10 Xuehai มเมื่อวางฝ่ามือบนกระดกู สะบา้ ดา้ นตรง แทงตรง 1-1.5 ชุ่น
ข้ามของผู้ป่วยและกางนิ้วหัวแมม่ อื 45

องศา

94

ทง่ ปี้ (ความเยน็ สะสม)

จุดฝังเข็ม ตำแหนง่ คำอธิบาย

จดุ เปย้ ซูของไต แทงตรง 0.5-1 ชุน่
ใต้ spinous process
BL23 Shenshu ของ L2 หา่ งจาก
midline
1.5 ชนุ่

จดุ มลู่ ำไส้เล็ก
CV4 Guanyuan บรเิ วณกึ่งกลางท้องนอ้ ย แทงตรง 0.5-1.5 ชุ่น

ใตส้ ะดือ 3 ชนุ่

GV4 Mingmen ใต้ spinous process แทงเฉยี งขึน้ 0.5-1 ช่นุ
ของ L2

95

จั๋วป้ี (ความชน้ื สะสม)

จุดฝงั เข็ม ตำแหน่ง คำอธิบาย

BL20 Pishu จดุ เป้ยซขู องม้าม แทงเฉยี งเข้าหา
ใต้ spinous process ของ T11 midline 0.5-0.8 ช่นุ
ห่างจาก midline 1.5 ชนุ่

ST 36 Zusanli จุดเหอ แทงตรง 1-2 ชุน่
ใตd้ ubi (ST35) 3 ชนุ่

จดุ เหอ

SP9 Yinlingqua บริเวณแอง่ รอยตอ่ แนวขอบล่าง แทงตรง 1-2 ชุ่น
n ของ medial condyle

กับขอบหลังของกระดูก tibia

จุดจงิ

SP5 Shangqiu แอ่งกึ่งกลางของแนวเสน้ เช่อื แทงตรง 0.5-0.8 ช่นุ
ระหวา่ ง tuberosity ของกระดกู

navicular bone กับยอดตาตุ่มใน

96

เย่อปี้ (ลม ความเยน็ ความชื้นปดิ ก้ันเปน็ เวลานาน)

จดุ ฝงั เขม็ ตำแหนง่ คำอธิบาย

DU14 Dazhui ใต้ spinous process ของ C7 แทงเฉียงขึ้น 0.5-1 ชนุ่
หรือปล่อยเลอื ด
จุดเหอ
บรเิ วณศอก จดุ กึ่งกลางระหวา่ ง แทงตรง 1-1.5 ชนุ่
LI11 Quchi Chize (LU5) กบั lateral
epicondyle ของกระดกู แทงตรง 1-2 ชุ่น
humerus

จุดเหอ

SP9 Yinling บริเวณแอ่งรอยต่อแนวขอบลา่ ง
quan ของ medial condyle

กบั ขอบหลังของกระดูก tibia

97

ตับและไตพรอ่ ง (ภาวะเรื้อรัง)

จดุ ฝังเข็ม ตำแหน่ง คำอธิบาย

ST36 Zusanli จดุ เหอ ใต้dubi (ST35) 3 ชนุ่ แทงตรง 1-2 ชนุ่

จดุ เปย้ ซขู องตบั แทงเฉียงเขา้ หา

BL18 Ganshu ใต้ spinous process ของ T9 midline 0.5-0.8

หา่ งจาก midline 1.5 ชุ่น ชุ่น

จดุ เป้ยซขู องไต
BL23 Shenshu ใต้ spinous process ของ L2 แทงตรง 0.5-1 ชนุ่

ห่างจาก midline 1.5 ชุ่น

จดุ เป้ยซูของม้าม แทงเฉียงเข้าหา

BL20 Pishu ใต้ spinous process ของ midline 0.5-0.8
T11 หา่ งจาก midline 1.5 ชุ่น

ชนุ่

จดุ เชอื่ มตัดกบั เสน้ ตบั แทงตรง 1-1.5 ชุน่
หา้ มใชใ้ นสตรี
SP6 Sanyinjiao และเสน้ ไตเหนอื ยอดตาตมุ่ ต้งั ครรภ์
ใน 3 ชนุ่ ชดิ ขอบหลังของ

กระดูกtibia

BL11 Dazhu จุดเช่อื มตดั กบั เส้นลำไสเ้ ลก็ แทงเฉียง 0.5-0.8

ใต้ spinous process ของ T1 ชนุ่

98

ตับและไตพรอ่ ง (ภาวะเรื้อรงั )

จุดฝงั เข็ม ตำแหน่ง คำอธิบาย

ห่างจาก midline 1.5 ชุ่น

GB34 Yanglingqu จดุ เหอ จุดอิทธิพลของเส้นเอน็ แทงตรง 1-1.5 ชนุ่
an บรเิ วณใตต้ อ่ head of fibula

จดุ อิทธิพลของไขกระดกู แทงตรง 1-1.5 ชุ่น

GB39 Xuanzhon เหนอื ยอดตาต่มุ นอก 3
g ชุ่นบรเิ วณขอบหน้าของ

กระดูก fibula

99

คำแนะนำ
1. แนะนำให้ผู้ปว่ ยอย่ใู นส่งิ แวดล้อมที่แดงสอ่ งถึง มลี ม

ความเย็นและความชนื้ น้อย
2. ออกกำลงั กาย เชน่ Taiji และ Qi Gong

อ้างองิ
1https://journals.lww.com/md-
journal/fulltext/2017/03310/increase_in_the_prevalence_of_arth
ritis_in.44.aspx