Mana-mana bahagian dalam buku ini tidak boleh diterbitkan semula, disimpan untuk pengeluaran atau dipindahkan kepada bentuk lain, sama ada dengan cara elektronik, mekanikal, gambar, rakaman dan sebagainya tanpa mendapat izin daripada PTTI Group Sdn. Bhd., No 11, 11A & 11B Jalan 6/7B, Off Jalan Persiaran Bandar 2, Seksyen 6, Bandar Baru Bangi, 43650, Selangor Darul Ehsan. Individu yang tidak bertanggungjawab akan dikenakan tindakan undang-undang. Cetakan Pertama 2023 Soalan Popular Bahasa Melayu SPM Ditulis oleh: Muhammad Faizul Abd Hamid Muliaayu Ramli Diterbitkan oleh: PTTI Group Sdn. Bhd., No 11, 11A & 11B Jalan 6/7B, Off Jalan Persiaran Bandar 2, Seksyen 6, Bandar Baru Bangi, 43650, Selangor Darul Ehsan. Dicetak oleh: PTTI Group Sdn. Bhd., No 11, 11A & 11B Jalan 6/7B, Off Jalan Persiaran Bandar 2, Seksyen 6, Bandar Baru Bangi, 43650, Selangor Darul Ehsan.
1103/1 – BAHASA MELAYU KERTAS 1 Bahagian A Karangan Respons Terhad 30 markah Bahagian B Karangan Respons Terbuka 70 markah Jumlah: 100 markah 1103/2 – BAHASA MELAYU KERTAS 2 Bahagian A Soalan 1: Morfologi Soalan 2: Sintaksis Soalan 3: Penyuntingan Soalan 4: Bahasa Melayu Standard Soalan 5: Peribahasa 35 markah Bahagian B Soalan 6: Petikan Umum Soalan 7: Petikan Sastera Soalan 8: Novel 35 markah Bahagian C Rumusan 30 markah Jumlah: 100 markah 1103/3 – BAHASA MELAYU KERTAS 3 Lisan Individu 40 markah Lisan Berkumpulan 30 markah Jumlah: 70 markah 1103/4 – BAHASA MELAYU KERTAS 4 Mendengar 30 markah Jumlah: 30 markah
KARANGAN RESPONS TERHAD Bentuk Soalan Berformat • Surat kiriman rasmi • Surat kiriman tidak rasmi • Laporan • Rencana • Berita • Dialog/Wawancara/Forum/ Temubual • Syarahan/Ceramah/Ucapan • E-mel • Resume Tidak Berformat • Perbincangan/Pendapat • Fakta • Peribahasa/Cogan kata • Ulasan • Perbahasan Cadangan Binaan Perenggan Pendahuluan • Tiga atau empat ayat • 35 hingga 45 patah perkataan Isi Penting 1 dan 2: • Empat atau lima ayat bagi setiap isi • 60 hingga 70 patah perkataan Penutup • Tiga atau empat ayat • 35 hingga 45 patah perkataan Terdiri daripada satu soalan yang mempunyai gabungan pelbagai jenis bahan rangsangan. Panjang karangan antara 150 patah perkataan hingga 200 patah perkataan. Masa yang dicadangkan ialah 30 minit. Markah yang diperuntukkan ialah 30 markah.
Latih Tubi SPM 1 Maklumat di bawah berkaitan dengan pengangkutan awam. Huraikan pendapat anda tentang pengangkutan awam di Malaysia. Panjangnya huraian hendaklah antara 150 hingga 200 patah perkataan.
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
Latih Tubi SPM 2 Gambar dan maklumat di bawah menunjukkan masalah pendatang tanpa izin di kawasan tempat tinggal anda. Sebagai seorang penduduk yang prihatin, tulis sepucuk surat kepada pihak berkuasa tempatan untuk mengadukan masalah pendatang tanpa izin di kawasan tempat tinggal anda dan cadangkan tindakan yang perlu diambil. Panjangnya surat anda hendaklah antara 150 hingga 200 patah perkataan.
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
Latih Tubi SPM 3 Bahan grafik di bawah menunjukkan poster pesta buku anjuran Perbadanan Kemajuan Negeri Selangor ( PKNS ). Persatuan Bahasa Melayu sekolah anda telah mengadakan lawatan sambil belajar ke pesta buku tersebut. Sebagai setiausaha Persatuan Bahasa Melayu, anda diminta untuk menulis laporan tentang lawatan tersebut untuk diterbitkan dalam majalah sekolah. Panjangnya surat anda hendaklah antara 150 hingga 200 patah perkataan.
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
Latih Tubi SPM 4 Iklan-iklan di bawah menunjukkan sebahagian daripada iklan kerja kosong. Berdasarkan iklan-iklan yang diberikan, sediakan resume diri anda yang lengkap bagi permohonan satu pekerjaan yang anda minati. Panjangnya resume anda hendaklah antara 150 hingga 200 patah perkataan.
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
Latih Tubi SPM 5 Baca e-mel di bawah dengan telitinya. Anda dikehendaki menjawab e-mel di bawah. Panjangnya e-mel anda hendaklah antara 150 hingga 200 patah perkataan. Daripada: [email protected] Kepada: [email protected] Subjek: Keistimewaan permainan tradisional Salam sejahtera Iman, Apa khabar? Saya ingin mohon maaf kerana sudah lama saya tidak menghantar e-mel kepada awak. Sebenarnya, saya sedang menjalankan penyelidikan berkaitan dengan permainan tradisional di Malaysia. Bolehkah awak berkongsi tentang keistimewaan permainan tradisional? Adakah permainan tradisional semakin dipinggirkan oleh generasi muda? Saya menunggu respons daripada awak. Terima kasih. Sahabatmu, Alif Hakim
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
KARANGAN RESPONS TERBUKA Bentuk Soalan Berformat • Surat kiriman rasmi • Surat kiriman tidak rasmi • Laporan • Rencana • Berita • Dialog/Wawancara/Forum /Temubual • Syarahan / Ceramah / Ucapan • E-mel • Resume Tidak Berformat • Perbincangan/Pendapat • Fakta • Peribahasa/Cogan kata • Ulasan • Perbahasan Cadangan Binaan Perenggan Pendahuluan • Empat ayat • 50 hingga 60 patah perkataan Isi Penting 1, 2 dan 3: • Lima ayat bagi setiap isi • 120 hingga 140 patah perkataan Penutup • Empat ayat • 50 hingga 60 patah perkataan Terdiri daripada empat soalan mengikut domain/tema dan wajib jawab satu soalan. Panjang karangan antara 350 patah perkataan hingga 500 patah perkataan. Masa yang dicadangkan ialah 1 jam 30 minit. Markah yang diperuntukkan ialah 70 markah.
Pilih satu daripada soalan di bawah dan tulis sebuah karangan yang panjangnya antara 350 hingga 500 patah perkataan. Latih Tubi SPM 1 Pilih satu daripada soalan di bawah dan tulis sebuah karangan yang panjangnya antara 350 hingga 500 patah perkataan. Soalan 1 Petikan akhbar di atas menyatakan bahawa industri kraf tangan berpotensi untuk dieksport. Pelbagai usaha perlu dilakukan untuk memajukan industri kraf tangan kerana kesedaran terhadap kepentingan industri tersebut masih rendah. Sehubungan dengan itu, anda dikehendaki menulis sebuah rencana bagi memajukan industri kraf tangan tempatan. Tajuk rencana tersebut ialah ‘Usaha-usaha Memajukan Industri Kraf Tangan’. Tulis rencana tersebut selengkapnya. Soalan 2 Sebagai respons terhadap kandungan ucapan di atas, setiap remaja perlu memainkan peranan untuk mengelakkan tekanan mental. Jelaskan peranan-peranan tersebut. Produk kraf tangan mampu menembusi pasaran antarabangsa sekiranya mempunyai landasan pemasaran dan penghasilan material bersesuaian dengan cita rasa semasa. Sehubungan dengan itu, penghasilan produk seni dan kraf tangan tempatan perlu lebih unik dan kreatif sejajar dengan peredaran zaman. Namun begitu, produk ini harus dikekalkan keaslianya. Sumber: BH Online, 27 Julai 2018 “Separuh daripada masalah gangguan mental mula dikesan pada usia 14 tahun dan tiga per empat daripadanya pada pertengahan usia 20-an. Oleh itu, perkara ini perlu ditangani dengan segeranya. Ada juga yang rasa ingin bunuh diri. Kementerian Kesihatan (KKM) merekodkan 465 kes cubaan bunuh diri antara Januari hingga Jun tahun ini.” Dipetik daripada ucapan Tan Sri Datuk Seri Panglima Lee Lam Thye Berita Harian, 10 Oktober 2020
Soalan 3 Petikan di atas menyatakan maklumat yang berkaitan dengan sains dan teknologi. Bincangkan kepentingan sains dan teknologi dalam kehidupan. Soalan 4 Petikan akhbar di atas menerangkan banyak cabaran yang perlu ditempuhi dalam profesion keguruan pada masa ini. Walaupun profesion keguruan amat berprestij, bidang ini kurang mendapat sambutan daripada masyarakat. Huraikan usaha-usaha yang seharusnya dilakukan untuk mempertingkatkan martabat profesion keguruan. Pada era globalisasi ini, kemajuan sains dan teknologi telah banyak mengubah kehidupan kita. Sains dan teknologi mempunyai kepentingan dalam pembangunan masyarakat sejagat. Namun begitu, tahap kesedaran terhadap sains dan teknologi dalam kalangan masyarakat Malaysia agak rendah. Sumber: Internet Kebendaan, intelektual, pemikiran, kerohanian, kebudayaan, ideologi baru dan isu berkaitan dengan masalah etika merupakan cabaran yang perlu ditempuhi dalam profesion keguruan pada abad ke-21 ini. Adalah amat penting bagi seseorang guru untuk memahami penghayatan moral, nilai dan akhlak kerana ini merupakan asas kepada kehidupan manusia, selain asas martabat profesion keguruan yang bertanggungjawab memanjangkan tradisi dan budaya masyarakat Malaysia. Sumber: Harian Metro Online, Jumaat, 15 Mei 2015
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
Latih Tubi SPM 2 Pilih satu daripada soalan di bawah dan tulis sebuah karangan yang panjangnya antara 350 hingga 500 patah perkataan. Soalan 1 Petikan akhbar di atas menyatakan bahawa di sebalik seribu satu manfaat Internet, terdapat juga kesan-kesan negatif penggunaan Internet. Sehubungan dengan itu, bincangkan kesan-kesan negatif penggunaan Internet. Soalan 2 Petikan di atas menyatakan maklumat yang berkaitan dengan bahasa Inggeris dan kepentingan menguasainya. Bincangkan kepentingan-kepentingan penguasaan bahasa Inggeris. Kepantasan perkembangan teknologi memberikan manfaat kepada manusia sehingga kita berupaya menikmati kemudahan perkongsian maklumat tanpa sempadan. Apabila dunia tanpa sempadan kini menyediakan ruang kepada pengguna untuk menikmati saluran maklumat dan hiburan dengan bebasnya, keadaan ini menjadikan kawalan terhadap bahannya bukan sesuatu yang mudah. Kini, pihak berkuasa berhadapan dengan cabaran untuk mengawal perkembangan ini. Sumber: Harian Metro Online, 9 Ogos 2017 Bahasa Inggeris merupakan bahasa kedua yang digunakan di kebanyakan negara dan merupakan lingua franca bagi masyarakat antarabangsa. Petanda serius masalah penguasaan bahasa Inggeris dalam kalangan masyarakat Malaysia sudah lama dibangkitkan. Sekiranya masyarakat Malaysia bersikap acuh tidak acuh terhadap kepentingan penguasaan bahasa ini, nescaya rakyat Malaysia tidak mampu bersaing pada peringkat antarabangsa. Sumber: Internet
Soalan 3 Sebagai respons terhadap kandungan ucapan di atas, masyarakat perlu menyedari kepentingan perpaduan kaum di Malaysia. Jelaskan kepentingan-kepentingan tersebut. Soalan 4 Sebagai respons terhadap kandungan ucapan di atas, setiap individu perlu memainkan peranan untuk menangani isu lari dari rumah dalam kalangan remaja. Jelaskan peranan-peranan tersebut. “Imej Malaysia sebagai sebuah negara berbilang etnik, agama dan budaya sering dijadikan contoh rujukan sebagai sebuah negara yang bersatu padu. Walaupun adakalanya wujud perbezaan, persaingan dan konflik, kesepaduan sosial yang telah wujud sekian lama dalam masyarakat telah mengekalkan perpaduan kita hingga hari ini menyebabkan negara-negara lain ingin belajar daripada kita.” Dipetik daripada teks ucapan Tan Sri Dato' Hai Muhyiddin Haji Mohd Yassin Majlis Pelancaran Dasar Perpaduan Negara dan Rangka Tindakan (Blueprint) Perpaduan Negara 2030, 15 Februari 2021 “Selain keinginan mencari kebebasan, punca yang menyumbang kepada gejala lari dari rumah termasuklah mengikut rakan sebaya yang mencatatkan 184 kes dan masalah keluarga yang merekodkan 170 kes. Ada juga yang dilaporkan hilang kerana mengikut kekasih, mengikut sama ada ibu atau bapa bagi ibu bapa yang bercerai, selain tidak minat untuk belajar serta mencari kerja pada usia yang muda.” Dipetik daripada ucapan ACP Choo Lily Harian Metro, 15 Mac 2020
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
Latih Tubi SPM 3 Pilih satu daripada soalan di bawah dan tulis sebuah karangan yang panjangnya antara 350 hingga 500 patah perkataan. Soalan 1 Petikan akhbar di atas menyatakan bahawa penyalahgunaan dadah merupakan gejala negatif yang banyak memberikan kesan buruk kepada masyarakat dan negara. Pelbagai usaha perlu dilakukan untuk menangani masalah penyalahgunaan dadah di Malaysia kerana dadah merupakan musuh utama negara. Sehubungan dengan itu, bincangkan cara-cara yang boleh dilakukan untuk membunuh masalah ini. Soalan 2 Petikan akhbar di atas menyatakan bahawa kutipan cukai merupakan satu instrumen ekonomi yang penting bagi memastikan sumber kewangan negara kita mencukupi. Hasil kutipan cukai digunakan untuk mentadbir, menguruskan dan membangunkan negara. Sehubungan dengan itu, anda dikehendaki menulis sebuah rencana tentang “Kepentingan Cukai kepada Negara” untuk menyedarkan masyarakat tentang kepentingan cukai. Tulis rencana tersebut selengkapnya. Penyalahgunaan dadah merupakan isu yang besar di negara kita. Secara umumnya, penyalahgunaan dadah mampu memudaratkan kesihatan fizikal, mental, emosi dan tingkah laku. Lebih memeritkan lagi, penyalahgunaan dadah ini akan menyebabkan penagihnya ketagihan dan membuatkan mereka bergantung hidup pada dadah. Gejala negatif ini bukan sahaja merugikan individu, malah memberikan kesan buruk kepada negara. Sumber: Berita Harian Online, 13 Februari 2020 Kementerian Kewangan menyasarkan kutipan cukai langsung Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN) bagi tahun 2021 mencecah RM143.9 bilion. Pada masa yang sama, Menteri Kewangan, Tengku Datuk Seri Zafrul Tengku Abdul Aziz memberitahu, unjuran kutipan cukai tahun ini sebanyak RM127 bilion. Beliau berkata, agenda kerajaan untuk mensejahterakan rakyat dan memakmurkan negara tidak akan dapat direalisasikan sekiranya tiada sumber kewangan yang mencukupi. Sumber: Utusan Online, 20 November 2020
Soalan 3 Sebagai respons terhadap kandungan ucapan di atas, setiap remaja perlu berusaha untuk mengelakkan diri daripada masalah obesiti. Jelaskan usaha-usaha tersebut. Soalan 4 Petikan akhbar di atas menyatakan bahawa graduan tidak seharusnya memilih kerja, sebaliknya melakukan pelbagai bidang kerja. Graduan dikatakan sering menolak peluang pekerjaan yang tidak sama dengan bidang pengajian mereka. Bincangkan faktor-faktor pemilihan kerjaya dalam kalangan graduan. “Statistik yang diperoleh melalui Kajian Kesihatan dan Morbiditi Kebangsaan (NHMS) pada 2015 menunjukkan bahawa Malaysia telah menjadi sebuah negara obes, iaitu seorang dalam dua orang dewasa mempunyai berat badan berlebihan atau obes. Keadaan ini menjadikan Malaysia sebagai salah sebuah negara yang mempunyai individu paling gemuk di Asia, dengan jangkaan populasi yang berlebihan berat badan sebanyak 33 peratus dan obesiti sebanyak 18 peratus.” Dipetik daripada ucapan Datuk Seri Dr Dzulkefly Ahmad 23 April 2019 Golongan belia, terutamanya graduan yang belum mendapat kerja dinasihati agar tidak memilih kerja, sebaliknya perlu melakukan pelbagai bidang kerja lain meskipun bukan jurusan mereka dalam usaha menimba pengalaman sebelum memperoleh pekerjaan yang bersesuaian pada masa depan. Sumber: Utusan Borneo Online, Isnin, 26 Ogos 2019
___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
Senarai Peribahasa Berdasarkan Tema Tema 1: Kerjasama 1. Bagai aur dengan tebing 2. Ke bukit sama didaki, ke lurah sama dituruni 3. Hati gajah sama dilapah, hati kuman sama dicecah 4. Terendam sama basah, terampai sama kering 5. Bulat air kerana pembetung, bulat manusia kerana muafakat Tema 2: Kerajinan/Usaha/Kegigihan 1. Bagai lebah menghimpun madu 2. Di mana ada kemahuan, di situ ada jalan 3. Genggam bara api biar sampai jadi arang 4. Hati hendak semua jadi 5. Hendak seribu daya, tak hendak seribu dalih Tema 3: Keinsafan/Kesalahan/Pengajaran 1. Sesal dahulu pendapat, sesal kemudian tidak berguna 2. Ingat sebelum kena, jimat sebelum habis 3. Bumi mana yang tidak ditimpa hujan 4. Sediakan payung sebelum hujan 5. Sudah terhantuk baru tengadah Tema 4: Kekeluargaan/Ibu bapa/Anak-anak 1. Bagai menatang minyak yang penuh 2. Anak emas 3. Bagaimana acuan begitulah kuihnya/bapa borek anak rintik 4. Bagai kaca terhempas ke batu (sedih/kecewa) 5. Melentur buluh biarlah dari rebungnya Tema 5: Remaja/Bakal Pemimpin/Harapan Negara 1. Pemuda harapan bangsa, pemudi tiang negara 2. Rajin usaha tangga kejayaan 3. Yang baik dijadikan teladan, yang buruk dijadikan sempadan 4. Kepimpinan melalui teladan 5. Guru kencing berdiri, murid kencing berlari (ajaran guru) Tema 6: Kemalangan/Perkara Malang/Kesusahan 1. Hari ini hari orang, esok mungkin hari kita 2. Berat mata memandang, berat lagi bahu yang memikulnya 3. Malang tidak berbau 4. Kusangka panas ke petang, kiranya hujan di tengah hari 5. Pandu cermat jiwa selamat/biar lambat asalkan selamat Tema 7: Warisan Bangsa/Permainan Tradisional 1. Tak kenal maka tak cinta 2. Tak lapuk dek hujan, tak lekang dek panas 3. Biar mati anak, jangan mati adat 4. Hidup dikandung adat, mati dikandung tanah
Tema 8: Amalan Menabung/Amalan Membaca 1. Sedikit-sedikit, lama-lama menjadi bukit 2. Ingat sebelum kena, jimat sebelum habis 3. Membaca jambatan ilmu 4. Ulat buku/ilmu kunci kehidupan/ilmu pelita hidup 5. Bangsa membaca bangsa berjaya Tema 9: Persaingan/Perjuangan 1. Berdiri sama tinggi, duduk sama rendah 2. Sampan sudah di air, pendayung sudah di tangan 3. Kalau takut dilambung ombak, jangan berumah di tepi pantai (jangan ambil risiko) 4. Kalau kail panjang sejengkal, lautan dalam usah diduga (jangan memandang rendah kebolehan orang lain) Tema 10: Patriotik/Bahasa Kebangsaan 1. Biar putih tulang, jangan putih mata 2. Di mana bumi dipijak, di situ langit dijunjung 3. Bahasa jiwa bangsa (bahasa kebangsaan) 4. Hilang bahasa lenyaplah bangsa (bahasa kebangsaan) 5. Bahasa menunjukkan bangsa (bahasa kebangsaan) Cadangan Kosa Kata Menarik Kata/Frasa Maksud bermaharajarela berleluasa menopang dagu termenung tonggak asas/dasar aset sesuatu yang bernilai menuding jari menyalahkan orang lain waswas tidak yakin natijahnya kesannya mencerminkan melambangkan pornografi bahan lucah obligasi semangat impak kesan tuntasnya keseluruhannya akur bersetuju efektif berkesan imej penampilan panji bendera individualistik mementingkan diri sendiri manipulasi tindakan emansipasi hak kebebasan merencatkan menggagalkan dimonopoli dikuasai inisiatif daya usaha anasir gejala penggemblengan penyatuan transisi perantaraan
kaliber berkeupayaan dasawarsa satu dekad adaptasi penyesuaian kepada hasil yang baharu memanifestasikan fikiran menggunakan idea dengan sebaik-baiknya menukilkan kata-kata menulis/bercakap tentang sesuatu memberikan impak mengakibatkan/menyebabkan rentetan senario itu kesan fenomena tersebut jika ditelusuri jika dikaji secara lebih mendalam penyalur ilmu pemberi banyak pengetahuan alaf baharu masa terkini mutakhir ini pada masa ini seantero seluruh menikam sanubari merosakkan perasaan meluaskan horizon pemikiran meluaskan pandangan/pemikiran menggabungjalinkan elemen menggunakan pelbagai aspek merangsang ekonomi mengaktifkan proses jual beli dana modal bitara tiada tandingan simbiosis dua benda yang saling berkaitan masih bermain dengan fantasi berkhayal/tidak berfikiran matang mendabik dada kesombongan akibat kejayaan mengkodifikasikan undang-undang menyelaras undang-undang kestabilan spiritual dan fizikal keseimbangan rohani dan jasmani mekanisme kawalan alat/aspek yang mengawal sesuatu pandangan sarwa pemikiran biasa/umum menerajui memimpin, mengetuai mata pencarian pendapatan (gaji) kolot kuno profesion kerjaya informasi maklumat integrasi perpaduan aspirasi cita-cita, keinginan memudaratkan memburukkan dinamik berdaya saing drastik cepat, pantas, mendadak perisai pertahanan diagnosis mengenal pasti pemantauan pengawasan, pemeriksaan anjakan paradigma perubahan demi kemajuan atau kebaikan cakna ambil berat landasan berfikir cara berfikir masyarakat konvensional masyarakat umum/biasa mengaibkan diri memalukan diri alma mater bekas sekolah/universiti/tempat belajar kemapanan fikiran keteguhan cara berfikir prakarsa daya usaha/inisiatif bacul tidak bersemangat badai kehidupan cabaran hidup
inteligensia kumpulan manusia yang pandai berkongkalikung bersepakat bukti yang konkrit bukti yang kukuh praja kota/negeri rutin harian kerja yang biasa dilakukan dan sehari-hari nawaitu diri keinginan diri pentas siasah dunia politik polemik perdebatan dalam penulisan surat khabar melikwidasikan membubarkan/memansuhkan linglung hilang ingatan falah kejayaan/kemenangan interpretasi tafsiran/penjelasan bersilengah bersikap tidak tahu inisiatif usaha efektif berkesan alternatif pilihan cara integrasi perpaduan atau penggabungan diskusi perbincangan rasional alasan munasabah ijtihad pendapat ikhtilaf perbezaan pendapat perspektif sudut pandangan yang wajar persepsi pandangan akur bersetuju kaliber berkeupayaan dana modal bitara tiada tandingan kolot kuno aspirasi cita-cita/keinginan drastik cepat/pantas/mendadak perisai pertahanan cakna ambil berat polemik perdebatan/perbahasan bersilengah bersikap tidak tahu ijtihad pendapat relevan berkaitan/penting holistik menyeluruh lestari kekal/tetap/tidak berubah-ubah citra gambaran atau imej peribadi seseorang batil hal tidak benar uswah teladan/contoh wahana saluran kesenjangan ketidakseimbangan purbasangka sangka buruk hubaya ambil perhatian dampak kesan ibrah teladan konglomerat perniagaan besar
Cadangan Frasa Menarik 1. mencemarkan imej 2. menyuntik semangat 3. instrumen perpaduan 4. ketulusan dan keazaman 5. pengisian jiwa dan minda 6. perhatian dan pemantauan 7. budaya dan amalan harian 8. amalan negatif yang tidak sihat 9. merangsang tenaga intelektual 10. wadah berkesan untuk mendidik 11. usaha membina tamadun bangsa 12. manifestasi kesanggupan bangsa 13. membetulkan ketidaktepatan fakta 14. menjulang negara ke puncak jagat 15. mempraktikkan elemen tolak ansur 16. melupakan cita-cita yang lebih luhur 17. menggembleng tenaga dan sumber 18. mencapai tahap yang mencemaskan 19. menghirup udara hasil kemerdekaan 20. pendidikan dan pembangunan moral 21. meningkatkan kesedaran masyarakat 22. menjadi cerucuk utama pembangunan 23. komitmen menyeluruh agensi yang terlibat 24. mengundang pelbagai masalah/persoalan 25. menjadi benteng tenaga dalam memerangi 26. muafakat merupakan inti kepada perpaduan 27. mendapat perhatian dan liputan media massa 28. mempertingkat dan memperteguh kefahaman 29. mempertahankan perasaan saling bersefahaman 30. mengamalkan sikap dan perwatakan yang murni 31. menuntut setiap anak watan mengotakan aspirasi 32. masalah putusnya komunikasi dan jurang generasi 33. membenam budaya hedonistik yang tidak berfaedah 34. kongkongan yang selama ini dianggap membelenggu 35. propaganda negatif terhadap negara kita dapat ditepis 36. menabur bakti kepada mereka yang kurang beruntung 37. menaburkan nilai kebendaan yang tidak bertahan lama 38. menagih komitmen dan pengertian serius semua pihak 39. makmur dari segi ekonomi tetapi muflis nilai kekeluargaan 40. kita tidak wajar hanya akur dengan arus yang songsang ini 41. mewujudkan masyarakat madani yang penuh inspirasi tinggi 42. negara kita akan bersih daripada unsur sosial yang tidak sihat 43. mampu mengadunkan satu kombinasi usaha yang cukup padu 44. mewujudkan masyarakat yang bermaklumat dan berpengetahuan 45. pendedahan oleh pihak media massa menghangatkan senario ini
46. membebaskan mereka daripada belenggu kejahilan dan kegelapan 47. mendepani realiti baru dunia yang pantas berubah dan berkembang 48. nilai-nilai material semakin memberkas dan meluas dalam masyarakat 49. milineum baru ini pasti sahaja sarat dengan muatan cabaran reformasi 50. mencerminkan generasi yang muflis dan tercabut daripada akar tradisinya 51. pembudayaan ilmu perlu dipupuk dan dibajai oleh generasi muda masa ini 52. membangunkan generasi yang berketerampilan, bersahsiah mulia dan berilmu 53. meracuni masa depan 54. pengisian atma dan minda 55. perhatian dan pemantauan 56. budaya dan amalan harian 57. platform pembentukan insan 58. merangsang tenaga intelektual 59. wadah berkesan untuk mendidik 60. usaha membina tamadun bangsa 61. menggembleng tenaga dan sumber 62. pendidikan dan pembangunan moral 63. meningkatkan kesedaran masyarakat 64. menjadi cerucuk utama pembangunan 65. mengundang pelbagai masalah/persoalan 66. zaman muasir ini (sekarang) 67. kita perlu mengorak langkah 68. manifestasi kesanggupan bangsa 69. membetulkan ketidaktepatan fakta 70. mempraktikkan elemen tolak ansur 71. melupakan cita-cita yang lebih luhur 72. memudaratkan kesejahteraan rakyat 73. menangkis tuduhan yang tidak berasas 74. mampu mengadun satu kombinasi usaha 75. komitmen menyeluruh agensi yang terlibat 76. menjadi benteng tenaga dalam memerangi 77. membimbing mereka untuk menjaring impian 78. mempertingkat dan memperteguh kefahaman 79. menampilkan wajah baharu yang disulami tekad 80. membina impian masa depan yang lebih gemilang 81. kita mahu memberi pendapat tetapi tidak rela dikritik 82. membenam budaya hedonistik yang tidak berfaedah 83. menabur bakti kepada mereka yang kurang beruntung 84. menaburkan nilai kebendaan yang tidak bertahan lama 85. kita tidak sewajarnya akur dengan arus yang songsang ini 86. menagih komitmen dan pengertian serius daripada semua pihak 87. kongkongan yang selama ini dianggap membelenggu masalahnya 88. membebaskan mereka daripada belenggu kejahilan dan kegelapan 89. makmur daripada segi ekonomi tetapi muflis daripada nilai kekeluargaan 90. membangunkan generasi yang berketerampilan, bersahsiah mulia dan berilmiah
Contoh Penanda Wacana Permulaan Karangan • pada era globalisasi ini • pada era modenisasi ini • pada zaman pascakemerdekaan ini • dalam meniti arus kemodenan ini • dewasa ini • darsawarsa ini • marcapada ini • sejak sedekad yang lalu • sejak akhir-akhir ini Idea Utama Baharu • selain itu • di samping itu • seterusnya • selanjutnya • bukan itu sahaja • tambahan pula • sementara itu • pada waktu yang sama • ketiga Sebab • hal ini dikatakan demikian kerana • hal ini berlaku demikian kerana • hal ini terjadi demikian kerana • hal ini disebabkan oleh • hal ini wujud akibat daripada • hal ini bersangkut-paut dengan • hal ini berpunca daripada • hal ini tercetus apabila Contoh • Misalnya • sebagai contoh • sebagai tamsilan • sebagaimana yang kita sedia maklum • secara analoginya Kesan • kesannya • natijahnya • akibatnya • implikasinya Penegasan Kecil • sehubungan dengan itu • oleh itu • secara umumnya • secara amnya Penutup • kesimpulannya • intihanya • tuntasnya • sebagai penghias bicara akhir • sebelum mengakhiri wacana ini • akhir kata • secara keseluruhannya Perbezaan Pendapat • walau bagaimanapun • daripada sudut yang lain • dari perspektif yang berbeza • kontradiksinya • jika dilihat dari sudut yang lain • namun begitu • dengan kata lain
MORFOLOGI Morfologi Golongan Kata Kata Nama Kata Kerja Kata adjektif Kata Tugas Bentuk Kata Tunggal Terbitan Ganda Majmuk
Golongan Kata Golongan kata dalam bahasa Melayu terbahagi kepada empat, iaitu: 1. Kata nama 2. Kata kerja 3. Kata adjektif 4. Kata tugas Kata Nama Golongan kata nama merangkumi sejumlah perkataan yang boleh menjadi unsur inti dalam binaan frasa nama dan lazimnya digunakan untuk menamakan orang, tempat atau benda. Golongan kata nama terbahagi kepada beberapa subgolongan, iaitu: 1. Kata nama khas (manusia dan bukan manusia) 2. Kata nama am (abstrak dan konkrit) 3. Kata ganti nama (tunjuk dan diri) Kata Nama Khas Manusia Bukan Manusia Sultan Ahmad Tajuddin Halim Syah Pusat Tuisyen Teratak Ilmu Datuk Bahaman Pasar Raya Mukmin Balakrishnan Bengkel Ming Kee Siti Nurhaliza Universiti Kebangsaan Malaysia Ustaz Kazim Elias Adidas Prof. Dr. Idris Aman Kementerian Kesihatan Malaysia Muhammad Nabil Ahmad Si Comot Tun Mahathir Mohamad Masjid Saidina Abu Bakar Ustazah Adlina Klinik Nathan dan Rakan-rakan Haji Ismail Yassin KFC Tan Hong Min Internet Kata Nama Am Abstrak (tidak boleh disentuh) Konkrit (boleh disentuh) kesenangan kerusi keamanan buku kemerdekaan mata penjajahan tikar keberanian paku kecantikan selipar perpaduan komputer riba sarapan telefon pintar reformasi Kereta mimpi tudung
Kata Ganti Nama Kata Ganti Nama Tunjuk Umum itu ini Tempat sana sini situ
Kata Ganti Nama Diri Pertama: aku, saya, kami, kita, patik, hamba, beta Kedua: anda, awak, kalian, kamu, engkau/kau, tuanku, tuan hamba Ketiga: baginda, beliau, dia/ia/nya, mereka
Kata Kerja Golongan kata kerja merangkumi sejumlah perkataan yang dapat menjadi unsur inti dalam binaan frasa kerja. Golongan kata kerja dapat dibahagikan kepada dua kumpulan, iaitu kata kerja tak transitif dan kata keria transitif. Kata kerja tak transitif terbahagi kepada kata kerja tak transitif tak berpelengkap dan kata kerja tak transitif berpelengkap. Kata kerja transitif pula dapat dibahagikan kepada kata kerja transitif yang wujud dalam ayat aktif dan kata kerja transitif yang wujud dalam ayat pasif. Kata Kerja Tak Transitif Kata kerja tak transitif ialah kata kerja yang tidak memerlukan penyambut atau objek sesudahnya. Namun begitu, terdapat sejumlah kata kerja tak transitif yang mesti diikuti oleh pelengkap, sementara yang lainnya tidak perlu diikuti oleh pelengkap. Oleh itu, kata kerja tak transitif dapat dipecahkan kepada dua subgolongan, iaitu kata kerja tak transitif berpelengkap dan kata kerja tak transitif tak berpelengkap. Kata Kerja Tak Transitif Berpelengkap Kata Kerja Tak Transitif Berpelengkap • bangun • tumbang • pulang • menangis • menjerit • berkibaran • berjalan • tersenyum • terpegun • menguning • melancong • meninggi • beransur (pulih) • tinggal (di bandar) • menjadi (guru) • berbuat (baik) • ada (keluarga) • berbantalkan (lengan) Kata Kerja Kata Kerja Tak Transitif Tak Berpelengkap Berpelengkap Kata Kerja Transitif Aktif Aktif
Kata Kerja Transitif Kata kerja transitif ialah kata kerja yang menerima penyambut sesudahnya, yang disebut objek (kata nama). Kata kerja transitif juga dapat dibahagikan kepada dua, iaitu kata kerja dalam ayat aktif dan kata kerja dalam ayat pasif. Kata kerja transitif yang wujud dalam ayat aktif ialah kata kerja yang menerima imbuhan awalan meN-, dengan atau tanpa imbuhan akhiran -kan atau -i. Kata kerja transitif yang wujud dalam ayat pasif pula ialah kata kerja hasil daripada proses transformasi atau perubahan ayat aktif menjadi ayat pasif. Sebagai contohnya: 1. Ali membeli buku. (aktif) 2. Buku dibeli oleh Ali. (pasif) Contoh-contoh lain adalah seperti yang berikut: Kata kerja (ayat aktif) Kata kerja (ayat pasif) makan kumakan, kaumakan, dimakan mengambil kami ambil, kamu ambil, diambil menendang kita tendang, engkau tendang, ditendang melihat saya lihat, hamba lihat, dilihat memasukkan kumasukkan, kaumasukkan, dimasukkan mengabaikan aku abaikan, awak abaikan, diabaikan menghasilkan kami hasilkan, kalian hasilkan, dihasilkan memendekkan kupendekkan, kaupendekkan, dipendekkan memperisteri kuperisteri, kauperisteri, diperisteri memperhangat saya perhangat, kamu perhangat, diperhangat Kata Adjektif Kata adjektif ialah sejumlah perkataan yang boleh menjadi unsur inti dalam binaan frasa adjektif. Kata adjektif menerangkan sifat atau keadaan bagi suatu kata nama atau frasa nama. Kata adjektif boleh digandingkan dengan kata penguat (rujuk kata tugas). Kata adjektif terbahagi kepada sembilan jenis, iaitu: Jenis Contoh Pancaindera rasa (mulut): sedap, lazat, manis, pedas, payau, masam, masin pandang (mata): buruk, hodoh, cantik, jelita, tampan, kacak dengar (telinga): bising, sunyi, senyap, nyaring, sumbang bau (hidung): busuk, wangi, hangit, hapak, hamis, hanyir sentuh (tangan): kesat, kasar, lembap, halus, licin Sifat baru, baik, berani, lemah, kukuh, kemas, kuat, bijak, bodoh Warna merah, jingga, ungu, putih, hitam, kuning, biru, hijau Ukuran pendek, panjang, tebal, nipis, dalam, besar, kecil, lebar, cetek Waktu siang, malam, pagi, petang Jarak dekat, hampir, jauh, nyaris, rapat Cara selalu, cara, jarang, kadang-kadang, kerap, lambat, deras, laju, jelas Perasaan takut, seram, benci, rindu, marah, sayang, rinu, geram, sedih Bentuk bulat, bujur, lonjong
Kata Tugas 1. Kata tugas ialah golongan perkataan yang mempunyai tugas tertentu dalam ayat. Misalnya, penghubung, penerang, penentu, penguat, pendepan, pembantu, penegas, penafi, pembenar, pemeri atau tugas-tugas lain. 2. Terdapat 16 jenis kata tugas dalam bahasa Melayu, iaitu: Kata Tugas Fungsi Contoh 1. Kata adverba Kata yang digunakan untuk menerangkan kata kerja, kata adjektif, kata nama dan frasa sendi nama dari segi cara, masa dan tempat. Semalam, kelmarin, esok, lusa, tulat, kelak, sekarang, dahulu, tadi, kemudian, barangkali, sering kali, acap kali, kerap kali, julung kali, sentiasa, kadang-kadang, kadangkala, saling, sekali gus, serentak, jarang kali, sempat, langsung, nyaris, begitu, begini, demikian, pertama kali, agaknya, nanti. 2. Kata hubung Kata yang digunakan untuk menghubungkan dua binaan ayat atau lebih sehingga menjadi satu bentuk ayat yang berlapis, yang dikenali sebagai ayat majmuk. dan, atau, tetapi, serta, lalu, malahan, sambil, kemudian, kerana, sekiranya, kalau, hingga, sementara, ketika, walaupun, agar, semoga, andai kata, jika (jikalau), setelah, tatkala, sungguhpun, meskipun, supaya, kendatipun, semasa, sewaktu, untuk, apabila, yang, bahawa, untuk. 3. Kata sendi nama Kata yang digunakan di hadapan frasa nama. di, ke, dari, daripada, kepada, pada, bagi, demi, tentang, seperti, bagai, umpama, laksana, sejak, terhadap, akan, oleh, hingga, antara, untuk, dengan, dalam, sampai. 4. Kata seru Kata yang digunakan untuk melahirkan berbagai-bagai perasaan dan digunakan dalam ayat seru. aduh, cis, celaka, wah, aduhai, amboi, oh, eh, syabas, wahai. 5. Kata bantu Kata bantu aspek: Kata yang digunakan untuk menimbulkan suasana masa, sama ada masa lampau, masa kini atau masa hadapan. telah, sudah, baru, pernah, sedang, masih, akan, mula, belum.
Kata bantu ragam: Kata yang digunakan untuk menunjukkan ragam perasaan. hendak, mahu, harus, mesti, boleh, dapat, enggan, patut, mungkin. 6. Kata Perintah Kata yang digunakan untuk memberi perintah, arahan, larangan, silaan atau permintaan. jangan, usah, sila, jemput, minta, tolong, harap. 7. Kata pangkal ayat Kata yang digunakan di awal ayat sebagai penyambung kepada ayat sebelumnya. Kata pangkal ayat juga boleh dikenali sebagai penanda wacana. Tetapi, kata pangkal ayat lazimnya digunakan dalam bahasa Melayu klasik. hatta, maka, syahadan, adapun, kalakian, sebermula, alkisah, arakian. 8. Kata penguat Kata yang digunakan di hadapan atau belakang kata atau frasa adjektif. Kata penguat hadapan: terlalu, paling, agak, cukup, makin, dan kurang. Kata penguat belakang: sekali, benar, betul, dan nian. Kata penguat bebas: amat, sangat, dan sungguh. 9. Kata penegas Kata yang digunakan untuk menegaskan sesuatu. Kata penegas juga dikenali sebagai kata penyerta. Kata penegas yang menegaskan bahagian predikat: -kah, -tah, dan -lah. Kata penegas yang menegaskan mana-mana bahagian: juga, jua, pun, sahaja, lagi, dan memang. 10. Kata nafi Kata yang digunakan untuk menidakkan atau menafikan sesuatu. bukan dan tidak. 11. Kata pemeri Kata yang digunakan untuk menjadi perangkai antara subjek dengan frasa-frasa utama dalam predikat. ialah (digunakan sebelum kata nama), adalah (digunakan sebelum kata sendi nama dan kata adjektif). 12. Kata pembenar Kata yang digunakan untuk membenarkan atau mengesahkan sesuatu. ya, benar dan betul.
13. Kata arah Kata yang digunakan untuk menunjukkan arah. Lazimnya, kata arah berkedudukan sebelum frasa nama atau selepas kata sendi nama. atas, antara, bawah, tepi, belakang, tengah, dalam, luar, sisi, penjuru, sudut, segi, selatan, samping, timur, barat, hadapan, utara dan sebagainya. 14. Kata bilangan Kata yang digunakan untuk menunjukkan bilangan bagi frasa nama. Kata bilangan kardinal: dua, dua puluh, tiga ratus, sepuluh ribu, sejuta dan sebagainya. Kata bilangan tak tentu: segala, sesetengah, segelintir, semua, para, beberapa, sekalian, seluruh, banyak, sedikit dan sebagainya. Kata bilangan himpunan: beratus-ratus, ketiga-tiga, berguni-guni, beribu-ribu, berjuta-juta dan sebagainya. Kata bilangan pisahan: masing-masing, setiap, tiaptiap dan sebagainya. Kata bilangan pecahan: setengah, sepertiga, separuh, seperempat, dua pertiga dan sebagainya. 15. Kata penekan Kata yang digunakan untuk memberi penegasan kepada kata yang bergabung dengannya. -nya – Sesungguhnya (kata penekan), gunung itu sangat tinggi. 16. Kata pembenda Kata yang digunakan untuk menjadikan sesuatu perkataan yang bukan daripada kata nama sebagai kata nama. -nya – Bisingnya (kata adjektif ‘bising’ yang berubah menjadi kata nama) menggangu ketenangan. Bentuk Kata Terdapat empat proses pembentukan kata dalam bahasa Melayu, iaitu: 1. Kata tunggal 2. Kata terbitan 3. Kata majmuk 4. Kata ganda
Kata Tunggal Kata tunggal ialah bentuk kata yang tidak menerima sebarang proses pengimbuhan, penggandaan dan perangkaian (pemajmukan). Sebagai contohnya: • ikan • jalan • tidur • makan • bunga • gigi • sihat • garam • lembu • tongkat Akronim juga termasuk dalam bentuk kata tunggal. Sebagai contohnya: • cer + pen = cerita pendek • kom + sas = komponen sastera • jen + tolak = jentera tolak • je + nama = jenis nama • jan + tina = jantan betina • pa + wa + gam = panggung wayang gambar • ta + di + ka = taman didikan kanak-kanak • Petronas = Petroleum Nasional • Proton = Perusahaan Otomobil Nasional • Perhilitan = Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara Kata Terbitan Kata terbitan ialah bentuk kata yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu proses menambahkan atau menggandingkan imbuhan pada kata dasar. Sehubungan dengan itu, kata terbitan turut dikenali sebagai kata yang mempunyai imbuhan. Kata terbitan terbahagi kepada empat jenis. Kata Terbitan Awalan Akhiran Apitan Sisipan
Kata Terbitan Awalan Kata terbitan awalan ialah kata yang menerima imbuhan awalan. Terdapat tiga jenis kata terbitan awalan. Kata Nama Terbitan Awalan Kata nama terbitan awalan ialah kata nama yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu menggandingkan imbuhan awalan kata nama pada kata dasar. Contoh imbuhan awalan kata nama adalah seperti yang berikut: Imbuhan Awalan Kata Nama Contoh pe- pemasak, penyanyi, peragut, pelayan pem- pembaca, pemberi, pemboikot, pembilas pen- pendapat, penjodoh, pensyarah, penziarah peng- penghubung, pengelak, pengikut, pengukur penge- pengecat, pengesyor, pengebom, pengepam pel- pelajar per- perburu, perbara, perasap, pertapa ke- ketua, kekasih, kehendak juru- juruwang, jurubahasa, juruselam, jurutera Kata Kerja Terbitan Awalan Kata kerja terbitan awalan ialah kata kerja yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu menggandingkan imbuhan awalan kata kerja pada kata dasar. Contoh imbuhan awalan kata kerja adalah seperti yang berikut: Imbuhan Awalan Kata Kerja Contoh me- memasak, menanti, menyala, merayu mem- memberi, membantu, membilas, memfitnah memper- memperoleh, mempermudah, memperdalam men- mendayung, mencari, mencuci, menjemur meng- menggali, menggulung, menghantar menge- mengecat, mengebom, mengepos Kata Terbitan Awalan Kata Nama Kata Kerja Kata Adjektif
ber- bernyanyi, berdayung, berbaju, berfikir ter- terikat, terambil, termakan, terpijak di- (untuk ayat pasif) disapu, ditulis, dipukul, diambil diper- (untuk ayat pasif) diperoleh, dipermudah, diperdalam Kata Adjektif Terbitan Awalan Kata adjektif terbitan awalan ialah kata adjektif yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu menggandingkan imbuhan awalan kata adjektif pada kata dasar. Contoh imbuhan awalan kata adjektif adalah seperti yang berikut: Imbuhan Awalan Kata Adjektif Contoh ter- (berfungsi untuk menunjukkan keadaan paling) terkecil, tercantik, tertinggi, termuda, terdalam, tertebal, terpantas, terluas se- (berfungsi untuk menunjukkan pengertian sama) setinggi, sedalam, sebesar, seindah, seburuk, setebal, sepantas, seluas Kata Terbitan Akhiran Kata terbitan akhiran ialah kata yang menerima imbuhan akhiran. Terdapat dua jenis kata terbitan akhiran. Kata Nama Terbitan Akhiran Kata nama terbitan akhiran ialah kata nama yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu menggandingkan imbuhan akhiran kata nama pada kata dasar. Contoh imbuhan akhiran kata nama adalah seperti yang berikut: Imbuhan Akhiran Kata Nama Contoh -an tebusan, makanan, pakaian, jalanan, tamparan, hasutan. lukisan, buatan, tanaman, tuduhan, kutipan, bekalan, kritikan, keluaran, lautan, lapangan, pinggiran, acuan, hantaran, tahanan, buruan, jemputan Kata Terbitan Akhiran Kata Nama Kata Kerja
Kata Kerja Terbitan Akhiran Kata kerja terbitan akhiran ialah kata kerja yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu menggandingkan imbuhan akhiran kata kerja pada kata dasar. Contoh imbuhan akhiran kata kerja adalah seperti yang berikut: Imbuhan Akhiran Kata Kerja Contoh -kan bukukan, dirikan, sekolahkan, pasarkan, carikan, bacakan, kirimkan, belikan, masakkan, lahirkan, tidurkan, terbangkan, jatuhkan, bangunkan, besarkan, panjangkan, sejukkan, birukan, tinggikan, dahulukan -i contohi, jalani, belakangi, namai, tandai, airi, duduki, tangisi, kahwini, turuni, ikuti, baiki, dekati, kotori, dalami, setai, sudahi, atasi Kata Terbitan Apitan Kata terbitan apitan ialah kata yang menerima imbuhan awalan dan akhiran. Terdapat tiga jenis kata terbitan apitan. Kata Nama Terbitan Apitan Kata nama terbitan apitan ialah kata nama yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu menggandingkan imbuhan awalan dan imbuhan akhiran kata nama pada kata dasar. Contoh imbuhan apitan kata nama adalah seperti yang berikut: Imbuhan Apitan Kata Nama Contoh pe-…-an pelarian, pewarisan, penantian, perusuhan pem-…-an pembacaan, pemberian, pemboikotan pen-…-an pendapatan, pencarian, pencucian peng-…-an pengukuran, penggandaan, pengubatan penge-…-an pengecatan, pengeboman, pengesyoran pel-…-an pelajaran per-…-an perburuan, persatuan, perbekalan ke-…-an kedatangan, kemasukan, kerugian Kata Terbitan Apitan Kata Nama Kata Kerja Kata Adjektif
Kata Kerja Terbitan Apitan Kata kerja terbitan apitan ialah kata kerja yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu menggandingkan imbuhan awalan dan imbuhan akhiran kata kerja pada kata dasar. Contoh imbuhan apitan kata kerja adalah seperti yang berikut: Imbuhan Apitan Kata Kerja Contoh me-…-kan memasakkan, menantikan, menyalakan, mewarnakan, memasukkan, memayungkan mem-…-kan membukukan, memberikan, membandingkan, mempamerkan memper-…kan Mempermainkan, mempergunakan, memperalatkan, memperisterikan men-…-kan mendayungkan, mencarikan, mencucikan, menjemurkan, menzahirkan, mentakrifkan meng-…-kan menggalikan, menggulungkan, menghantarkan, mengindahkan menge-…-kan mengecatkan, mengebomkan, mengeposkan, mengehadkan, mengepinkan ber-…-kan beralaskan, beribukan, berbekalkan, berlaukkan, berumahkan, berpandukan di-…-kan (untuk ayat pasif) disapukan, dituliskan, dijalankan, dinafikan, dihapuskan, digambarkan, dihadiahkan diper-…-kan (untuk ayat pasif) dipermainkan, dipergunakan, diperalatkan me-…-i melindungi, memasuki, merasai, mewarisi, meyakini, menuruni, merindui, memayungi mem-…-i membohongi, mempercayai, membanjiri, mempunyai, mempelopori, membaiki men-…-i menduduki, menjumpai, menjalani, mensyukuri, menziarahi, mencurahi meng-…-i mengubati, menghalangi, mengairi, mengekori, menggauli, mengawasi, di-…-i dipelopori, dikotori, dimanjai, diyakini, Kata Adjektif Terbitan Apitan Kata adjektif terbitan apitan ialah kata adjektif yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu menggandingkan imbuhan awalan dan imbuhan akhiran kata adjektif pada kata dasar. Contoh imbuhan apitan kata adjektif adalah seperti yang berikut: Imbuhan Apitan Kata Adjektif Contoh ke-…-an kebaratan, ketimuran, kecinaan, kemelayuan, keindiaan, kearaban, kejepunan, keindonesiaan Ayat contoh: 1. Cara hidupnya sungguh kebaratan. 2. Rupanya agak kecinaan. 3. Gaya pertuturannya amat keindonesiaan.
Kata Terbitan Sisipan Kata terbitan sisipan ialah kata yang menerima imbuhan di tengah-tengah kata. Terdapat tiga jenis kata terbitan sisipan. Kata Nama Terbitan Sisipan Kata nama terbitan sisipan ialah kata nama yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu menggandingkan imbuhan di tengah-tengah kata dasar. Contoh imbuhan sisipan kata nama adalah seperti yang berikut: Imbuhan Sisipan Kata Nama Contoh -el- telapak (tapak), kelangkang (kangkang), kelembung (kembung), kelupas (kupas), telunjuk (tunjuk), kelemumur (kemumur), gelanggang (ganggang) -er- keruping (kuping), gerigi (gigi), seruling (suling) -em- kemuning (kuning), kemuncup (kuncup), gemerlap (gerlap) Kata Kerja Terbitan Sisipan Kata kerja terbitan sisipan ialah kata kerja yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu menggandingkan imbuhan di tengah-tengah kata dasar. Contoh imbuhan sisipan kata kerja adalah seperti yang berikut: Imbuhan Sisipan Kata Kerja Contoh -el- menggeletar (geletar) Kata Adjektif Terbitan Sisipan Kata adjektif terbitan sisipan ialah kata adjektif yang terhasil daripada proses pengimbuhan, iaitu menggandingkan imbuhan di tengah-tengah kata dasar. Contoh imbuhan sisipan kata adjektif adalah seperti yang berikut: Kata Terbitan Sisipan Kata Nama Kata Kerja Kata Adjektif
Imbuhan Sisipan Kata Adjektif Contoh -em- gemuruh (guruh), gemilang (gilang), semerbak (serbak), semantan (santan), kemetot (ketot) -el- selerak (serak), gelembung (gembung), geleman (geman) -er- kerelip (kelip), gerodak (godak) Imbuhan Pinjaman Dalam bahasa Melayu, terdapat imbuhan yang dipinjam daripada imbuhan Sanskrit, imbuhan Arab dan imbuhan Inggeris. Imbuhan ini boleh diterima pakai sebagai imbuhan pinjaman dalam bahasa Melayu baku. Imbuhan Inggeris Imbuhan Awalan Makna Contoh anti- menentang/benci antidadah antikomunis anti-Amerika auto- dengan sendiri automatik autonomi automobil poli- banyak poligami poliklinik politeknik pro- menyokong/menyebelahi prokerajaan probarat pro-Malaysia sub- sebahagian daripada subtajuk subbidang subsistem supra- melebihi/merentasi supranasional suprakelas pasca- selepas pascakemerdekaan pascakolonial pascamajlis Imbuhan Akhiran Makna Contoh -is orang yang melakukan kartunis ekonomis -isme kepercayaan/fahaman seseorang kapitalisme komunisme nasionalisme -logi bidang ilmu antologi psikologi morfologi -grafi bidang ilmu/bidang seni geografi kaligrafi biografi
*Info Penting - jika kata imbuhan pinjaman diimbuhkan dengan kata nama khas, tanda sempang (-) mesti diletakkan antara imbuhan dengan kata nama khas tersebut. - Sebagai contohnya, pro-Malaysia dan anti-Israel. Imbuhan Sanskrit Imbuhan Awalan Makna Contoh dasa- sepuluh dasawarsa dwi- dua dwibahasa dwimusim dwicara eka- satu ekabahasa ekafungsi ekatujuan juru- orang yang pakar/mahir dalam sesuatu bidang juruhebah jurubahasa juruterbang maha- agung/besar mahaguru maharaja mahasiswa panca- lima pancaragam pancawarna pancaindera pra- sebelum prakata prasangka prasyarat tata- peraturan/sistem tatabahasa tatatertib tatadunia Imbuhan Akhiran Makna Contoh -ita wanita/perempuan biduanita posnita -man orang yang memiliki sifat/kepakaran dalam sesuatu bidang seniman budiman -wan orang yang pakar dalam sesuatu bidang/melakukan sesuatu perbuatan/memiliki sesuatu sifat/memiliki sesuatu jutawan wartawan jelitawan ilmuwan angkasawan -wati wanita yang mahir dalam sesuatu bidang pekerjaan peragawati angkasawati *Info Penting - -wan [diimbuhkan dengan kata dasar yang berakhir dengan huruf-huruf lain]. - -man [diimbuhkan dengan kata dasar yang berakhir dengan huruf ‘i’].
Imbuhan Arab-Parsi Imbuhan Awalan Makna Contoh bi- tidak biadab bilazim binormal Imbuhan Akhiran Makna Contoh -ah orang perempuan/wanita ustazah qariah -at orang perempuan/wanita muslimat hadirat -iah hal yang ada perkaitan dengan sifat ilmiah jasmaniah alamiah -in orang lelaki hadirin muslimin musyrikin *Info Penting - -wi [untuk kata dasar yang berakhir dengan huruf vokal]. - -in [untuk kata dasar yang berakhir dengan huruf konsonan]. Kata Majmuk Kata majmuk ialah bentuk kata yang terhasil daripada proses pemajmukan, iaitu proses merangkaikan dua kata dasar atau lebih dan membawa makna yang khusus. Kata majmuk tidak boleh menerima sebarang penyisipan unsur lain. Sebagai contohnya, ‘kerusi malas’ ialah kata majmuk kerana tidak dapat disisipkan dengan unsur lain, seperti ‘yang’, manakala “pinggan mangkuk” bukan kata majmuk kerana dapat diselitkan dengan kata hubung ‘dan’. Kata majmuk terbahagi kepada tiga kelompok utama, iaitu: 1. Kata majmuk yang terdiri daripada rangkaian kata bebas gambar rajah tengah hari biru laut jam tangan air hujan meja tulis jalan raya bom tangan nasi minyak luar biasa terima kasih merah muda alat tulis kapal terbang bandar raya kuning langsat pilihan raya umum Ketua Menteri pilihan raya negeri Naib Canselor pilihan raya kecil Profesor Madya Duta Besar Timbalan Ketua Polis Negara Setiausaha Politik Ketua Setiausaha Negara Penolong Pendaftar Timbalan Menteri Pertaniaan
2. Kata majmuk yang terdiri daripada istilah khusus hak milik garis pusat mata pelajaran telefon dail terus pita suara lesung batu darah panas lesung sendi urus setia kanta tangan batu kapur segi tiga atur cara segi empat sama kemas kini cari gali susu pekat manis reka bentuk tambah baik kertas pasir titik berat lut sinar gambar rajah kraf tangan 3. Kata majmuk yang terdiri daripada simpulan bahasa kaki ayam bulan madu buah hati manis mulut makan angin buah tangan otak udang lintah darat Terdapat sebilangan kecil kata majmuk yang sudah mantap penggunaannya. Sehubungan dengan itu, kata majmuk ini dieja rapat dan dikenali sebagai kata majmuk mantap. Kata majmuk yang dieja terpisah dikenali sebagai kata majmuk tidak mantap. Contoh kata majmuk mantap adalah seperti yang berikut: 1. Antarabangsa 2. Beritahu 3. Setiausaha 4. Bumiputera 5. Jawatankuasa 6. Kakitangan 7. Kerjasama 8. Olahraga 9. Matahari 10. Sukarela 11. Suruhanjaya 12. Tandatangan 13. Tanggungjawab 14. Warganegara 15. Pesuruhjaya Kata majmuk juga boleh mengalami proses penggandaan. Contoh pembentukannya adalah seperti yang berikut: pita-pita suara setiausaha-setiausaha urus-urus setia olahraga-olahraga batu-batu kapur warganegara-warganegara
Kata majmuk juga boleh mengalami proses pengimbuhan. Contoh pembentukannya adalah seperti yang berikut: campur aduk ® bercampur aduk daya serap ® daya serapan ambil alih ® mengambil alih satu padu ® bersatu padu temu bual ® ditemu bual urus niaga ® diurus niaga Kata majmuk tidak mantap, iaitu kata majmuk yang dieja terpisah boleh dieja rapat sekiranya kata majmuk ini menerima imbuhan apitan. Contoh pembentukannya adalah seperti yang berikut: campur aduk ® mencampuradukkan daya serap ® kedayaserapan titik berat ® dititikberatkan satu padu ® menyatupadukan kemas kini ® mengemaskinikan urus niaga ® diurusniagakan Kata Ganda Kata ganda ialah bentuk kata yang terhasil daripada proses penggandaan. Dalam hal ini, kata dasar boleh mengalami proses penggandaan penuh, separa atau secara berentak. Oleh itu, terdapat tiga jenis proses penggandaan, iaitu: 1. Penggandaan penuh 2. Penggandaan separa 3. Penggandaan berentak Penggandaan Penuh Penggandaan penuh ialah proses yang menggandakan keseluruhan kata dasar sama ada kata dasar itu mengandungi imbuhan atau tidak. Perhatikan contoh-contoh di bawah: 1. Penggandaan Penuh Kata Tunggal meja-meja kasut-kasut rumah-rumah budak-budak buku-buku ibu-ibu pen-pen garpu-garpu tadika-tadika tudung-tudung bunga-bunga kertas-kertas pasu-pasu botol-botol bakul-bakul guru-guru wayar-wayar periuk-periuk ayam-ayam dulang-dulang kotak-kotak komputer-komputer tisu-tisu jam-jam