ป่าชุมชนไหล่น่านและเกมเพื่อการเรียนรู้ป่าชุมชน

นกจบั แมลงสนี ้�าตาล

VLD E RZ IO FDWF H

D DB B B S DB
ปากสีดา� โคนปากลางสเี หลืองหรือสีเน้ือ หวั ตา
สขี าวออกนา�้ ตาลออน วงตาแคบสีขาว ล�าตัวดาน
บนต้งั แตหนาผากถึงหางสนี ้�าตาล ปกสนี ้�าตาล
ล�าตัวดานลางตงั้ แตคอถงึ กนสขี าวแกมเทา อกมี
ลายขดี เลก็ ๆ
นกจับแมลงอกสฟี า
ZDPLSOD IEBO OHBIOO FDWF H
เพศผู้ หัวและล�าตัวดานบนสนี ้�าเงินแกมฟา หนา
ผากสฟี าเปนมนั วาว ขนปลายปกและหางสีนา้� เงิน
อมน้�าตาล คาง คอและอกสีน�้าเงิน ทองถึงโคน
หางสขี าว เพศเมยี หัวตาและวงรอบตาแคบ ๆ สี
นา�้ ตาล หนาผากถึงหลังสีน้�าตาล ตะโพกสีนา�้ ตาล
นกยอดหญาหวั ด�า

DVWH 6WR HF DW

B DPMB UF OFHFS

เพศผู้ หวั คอ หลัง ปกและหางสดี า� ขางคอและ
ปกมแี ถบสขี าว อกและทองสีน�้าตาลแดง โคนหาง
ดานบนสีขาว ปากและขาสดี �า เพศเมีย หัวและ
ล�าตวั ดานบนสีน้�าตาลออน ค้วิ ตะโพกและโคน
หางดานบนสเี นอื้
นกกนิ ปลีแกมสีทับทิม

5 E F HH HG 6 EL G

IBMDP BS B OHBMFO
ปากส้ันสีดา� มานตาสแี ดง อกชวงลาง ถงึ ขนคลุม
ใตโคนหางสีเหลือง เพศผู้ หนาผากถงึ โคนหางสี
เขียวเหลอื บเปนมนั หวั ตาสีด�า ขนคลมุ หสู ีนา�้ ตาล
แดง แถบขางแกมสีทับทมิ เพศเมยี ล�าตัวดานบน
สีนา้� ตาลแกมเขียว คางถงึ อกชวงบนสีสมแตซีดกวา

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

นกกนิ ปลอี กเหลือง

2OLYH EDF HG V EL G

OOZS H MBS
เพศผู้ คางถึงอกสนี �้าเงนิ เขมเปนมนั อกตอนลาง
มแี ถบกวางสีนา้� ตาลแดงและแถบแคบสีนา้� ตาลดา�
ทองถึงขนคลุมใตโคนหางสเี หลอื งสด เพศเมยี
ล�าตัวดานบนสีเขยี วคล�้าแกมเหลอื ง คว้ิ สเี หลอื ง
นกปลกี ลวยเลก็

LWWOH VSLGH WH

SBDIOPUIFSB MPOH SP USB
ลา� ตวั ดานบนบริเวณหนาผากและกระหมอมสเี ทา
ออกนา้� ตาล วงรอบตาสขี าวไมตอเน่ือง แถบคาด
ตาสเี ทาเขม ปากสดี า� เรียวยาวและโคง ทายทอย
ถงึ ขนคลุมบนโคนหางสีเหลอื งแกมเขียว
นกขมิ้นทายทอยด�า

ODF DSHG R LROH

S PM DI OFO
ล�าตัวสเี หลืองสด ปากสีชมพแู กมสม แถบคาด
ตากวางสดี า� และเช่ือมกันท่ีทายทอย หนาผาก
และกระหมอมสเี หลอื งสด ชวงหลงั และปกสเี หลือง
ปลายปกและหางสีดา� ล�าตัวดานลางสีเหลอื งสด
นกอมุ บาตร

LWH ZDJWDLO

PUBD MMB BMCB
ล�าตัวสขี าวสลับด�า ล�าตวั เพรียว หางยาว หนา
ผากและหนาสีขาว ล�าตัวดานบนสีด�า ปกมีแถบสี
ขาว ล�าตวั ดานลางสขี าวและมีแถบสดี �าคาดท่อี ก

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

นกกระจอกใหญ

R VH VSD RZ

B FS P F U D
ปากสีเทาเขม ขาสีชมพู เพศผู้ กระหมอมและโคน
หางสีเทา แถบหลังตามสี นี า้� ตาลแดง แกมและลา�
ตัวดานลางสขี าว คอและอกสีด�า เพศเมยี ล�าตวั
ดานบนมลี าย ล�าตัวดานลางสีขาวหมน ค้ิวสเี นื้อ
นกจาบดนิ อกลาย

3 II E HDVWHG EDEEOH

Pellorneum ru ceps
หนาผากถึงทายทอยสีนา้� ตาลแดงเขม คิ้วสีขาว
หรือสเี หลืองออน หัวตาและขนคลุมหูสีนา้� ตาล ลา�
ตัวดานบนสนี �้าตาลแกมเขียว ลา� ตัวดานลางสขี าว
มลี ายขีดใหญสีนา้� ตาลเขมกระจายอยู

นกกระจิ๊ดข้ัวโลกเหนือ

FWLF ZD EOH

IZMMP DP CPSFBM
ปากแหลมยาวและหนา ปากลางสีเหลืองออน
ปลายปากสีเขม ควิ้ ยาวสีขาวแกมเหลอื งออน แถบ
ตาสคี ล้�า ขนคลุมหมู ีลายเปรอะ ปกมีแถบแคบ ๆ
สขี าวแกมเหลืองหรอื สนี า�้ ตาลออน

นกกระจ๊ดิ เขียวปกสองแถบ
7ZR ED HG ZD EOH

IZMMP DP M CF UBS
แถบคาดตาสีคลา�้ ควิ้ ยาวสขี าวอมเหลอื ง ปากลาง
สีสม บริเวณลา� ตัวดานบนสเี ขยี วคล้�า มแี ถบปก
สีขาวอมเหลอื งชดั เจน 2 แถบ ล�าตัวดานลางสี
เทาออน ขางอกสเี ทาเขมกวาเลก็ นอย

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

นกกระจด๊ิ ธรรมดา

HOORZ E RZHG ZD EOH

IZMMP DP OPSOBU
ควิ้ ยาวสเี หลืองแกมขาว แถบตาสคี ลา้� ปากลาง
สีเหลอื งสม ไมมีแถบกระหมอม ล�าตวั ดานบน
สเี ขียวคลา้� ปกมีแถบสีขาวแกมเหลือง 2 แถบ
ล�าตัวดานลางสีขาวมีลายแตมสีเหลืองแกมเขยี ว

นกกระจ๊ิดปากหนา
5IDZGMMGPHDVPZD EDOHIXBS
คิว้ ยาวสีขาว หวั คว้ิ สนี �้าตาลแกมเหลอื ง แถบตา
สีคลา้� ปากหนา คางสีขาวแกมสเี นื้อ หนาผาก
ถงึ หางสนี ้�าตาล อกสอี อกนา้� ตาล ทองสขี าวหรือ
สเี นอ้ื มลี ายขดี สีเหลอื ง สีขางสนี า�้ ตาลแกมเขียว

นกหวั ขวานเขยี วตะโพกแดง

ODF HDGHG ZRRGSHF H

D FSZUISP ZH
หัวและทายทอยด�า ล�าตัวดานบนสีเขียว คอ
และอกสีเหลืองสด ท องสีเขียวมีลายเกล็ด
สีขาว ตะโพกสีแดงสด เพศผู้ กระหมอมสีแดง
เพศเมีย กระหมอมสีด�า

นกแตวแลวธรรมดา

O H ZL JHG SLWWD

UUB PM DDFO
หวั สีด�า แถบคิว้ กวางสีนา้� ตาลแกมสม ปากหนา
สีดา� หลังสีเขียว ขนคลมุ ปกดานบน ตะโพกและ
ขนคลุมบนโคนหางสีฟาออกน�้าเงิน ปลายหาง
และปลายปกสีดา� ขนคลุมปกแถวลางสีขาว คาง
และคอสีขาว อกถงึ ทองสวนกลางสีนา้� ตาลเหลอื ง

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

นกปรอดคอลาย
6PyWcLnSoHnoW tuRs DnWHlaGyEsonOEi O
หัวถงึ ทายทอยสนี �้าตาลออกเทา หนาผากมีขีด
สีเหลืองสดกระจายอยู หลังถึงหางและปกสี
เหลอื งไพล ล�าตวั ดานลาง คางและคอสีน�้าตาล
ออกเทามขี ีดสเี หลืองสดกระจายอยู ทองและสีขาง
สนี า�้ ตาลออกเทามีลายขีดสีขาว
นกปรอดทอง

ODF HDGHG E OE O

ZDOPOPU BUS DF
ปากสีดา� มานตาสีฟา ล�าตัวดานบนบรเิ วณหัวถงึ
ทายทอยสีดา� หลังถงึ ขนคลมุ บนโคนหางสีเหลอื ง
แกมทอง ปกสีเหลืองขนปลายปกสดี า� ล�าตัวดาน
ลางบรเิ วณคางถึงคอสดี �า ทองถงึ หางสเี หลืองสด

นกปรอดสวน

6W HD HD HG E OE O

ZDOPOPU CMBOGPS
มานตาสีเทา โคนปากสีจางกวาบริเวณปลายปาก
ขนคลมุ หมู ีลายขีดสีขาวแกมเทาเดนชัด หนาผาก
ถึงหางสีออกนา้� ตาล ล�าตวั ดานลางสีออกขาว
อก ทองและสีขางสนี �้าตาลออน กนสเี หลืองออน

นกปรอดหวั โขน

5HG Z LV H HG E OE O

ZDOPOPU PDP
หงอนสีดา� ยาวตั้งชันอยูบนกระหมอมสีด�า แกม
สีขาวและมีเส นสีด�าลากจากโคนปากลงมา
ต อกับแถบสีด�าข างคอ ใต ตามีแต มสีแดง
ล�าตัวดานบนสีน�้าตาล ดานลางสีขาว โคนหาง
ดานลางสีแดง

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

นกปรอดหวั สีเขมา

6RRW HDGHG E OE O

ZDOPOPU B S HB UFS
หนาและกระหมอมสดี �าตัดกับแกมสีเทา และมี
หงอนสน้ั ๆ ล�าตัวดานบนสนี �้าตาลอมเทา ตะโพก
และปลายหางสขี าว ล�าตัวดานลางสเี ทาจาง
โคนหางมีท้ังสีเหลอื งและแดง ปากและขาสดี า�
นกปรอดเหลืองหัวจุก

ODF F HVWHG E OE O

Pycnonotus aviventris
หนาผากถึงทายทอยสีด�า มีหงอนสีด�ายาวต้ัง
บริเวณกลางกระหมอม มานตาสีเหลืองและ
ล�าตวั ดานบนถึงหางสีเหลืองแกมน้�าตาล โดย
บรเิ วณหางสจี ะเขมขึ้นจนปลายหางเปนสเี กือบดา�
นกปรอดหวั ตาขาว

ODYHVFH W E OE O

Pycnonotus avescens
โคนปากมแี ถบสีขาวยาวไปถึงหวั ตา หัวและคอ
สเี ทา มหี งอนสั้น ๆ สดี า� ล�าตัวสไี พล โคนหาง
ดานลางสเี หลอื ง ปากและขาสีดา�

นกกวัก

LWH E HDVWHG ZDWH H

B SPSO IPFO D S
ปากเรยี ว แหลม ยาว สเี หลืองออกเขยี ว โคนปาก
ดานบนสแี ดง หนา คอ อก และทองตอนบนสีขาว
ล�าตัวดานบนตงั้ แตทายทอยถึงหางสดี �าแกมเทา
ขนคลุมใตโคนหางดานลางจนถึงปลายหางสี
น้�าตาลแดง

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

นกจบั แมลงหัวเทา

H HDGHG FD D IO FDWF H

M D DB B DFZMPOFO
ล�าตัวสีเหลือง มีหงอนส้ัน ๆ ปากดานบนสีด�า
ดานลางสีเทา หัว คอและอกสีเทาเขม ล�าตัว
ดานบนสเี ขียวไพล ดานลางสเี หลอื งสด ขาสเี นอ้ื

นกเคาโมง

VLD ED HG RZO

MB D D D MP F
หัวและล�าตัวดานบนสนี ้�าตาลมีลายขวางสีเนอื้ แกม
นา�้ ตาลเหลอื ง คิว้ สขี าว มานตาสเี หลือง ล�าตัวดาน
ลางสนี า�้ ตาลมีลายขวางสีเนื้อ ตั้งแตทองลงไปมี
ลายสขี าวในแนวต้ังลากยาวขึน้ มาทบ่ี รเิ วณอก
นกกะรางหัวหงอก

BSLWSHMFB HVMFWHGDOPDMPJ IL JW V
หัวมหี งอนต้ังเปนสันสูง แถบตาด�า หัว อกและ
ล�าตัว ดานลางขาว ทายทอยและหลังตอนบน
เทา ล�าตัวดานบน สีขางและกนสีนา้� ตาลแดง หาง
สนี า้� ตาลคล้�า
นกเอี้ยงหงอน

LWH YH WHG P D

DS PUIFSF BWBO D
ปากสีเหลือง หน าผากมีหงอนยาวต้ังเดนชัด
บริเวณขนหัวปกสีขาว ล�าตัวท้ังด านบนและ
ดานลางสีดา� หางสีด�าปลายหางสีขาว กนสีขาว
แขงและตีนสีเหลือง

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

นกกระจบิ คอด�า

'D HF HG WDLOR EL G

SUIPUP BUSPH MBS
เพศผู้ หัวตา หนาผาก กระหมอม ทายทอย
สีนา้� ตาลแดง หลังถงึ หางสีเขยี วแกมเหลือง ขางคอ
และคอสีดา� แกมเทา ทองสขี าวออกเทา ขนคลมุ
ใตโคนหางสีเหลือง เพศเมีย สซี ดี กวา
นกกินแมลงอกเหลือง

3L VW LSHG WLW EDEEOH

BDSPO H MBS
ปากสีด�าหรือเทาเขม หนาผากและกระหมอม
สีน้�าตาลแดง ค้ิวสีเหลืองยาวเท าขนคลุมหู
หัวตาสีน�้าเงินเขม ปก หลังถงึ โคนหางสีนา�้ ตาล
ล�าตัวดานลางบริเวณคางถงึ อกสีเหลืองมขี ีดสดี �า
เล็ก ๆ กระจายอยู
นกเขนนอยปกแถบขาว

D ZL JHG IO FDWF H V L H

F DBU
เพศผู้ หนาผากถึงหลังสีด�าเขม ปกสีด�ามีแถบ
ใหญสีขาว ตะโพกสีขาว คางถึงคอสีออกขาว
อกถงึ ทองตอนบนสีขาวแกมนา้� ตาลออน
เพศเมีย สดี า� ออกนา้� ตาลหรอื มีสซี ดี กวาเพศผู
นกแวนตาขาวหลงั เขยี ว

-DSD HVH Z LWH H H

P UFSP B PO D
วงรอบตาสีขาว ล�าตัวดานบนและกระหมอม
สีเหลืองอมเขียวคล�้า คอและโคนหางดานลาง
สเี หลืองสด ทองสีเทา ขาสีเทาเขม

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

ปBะกาBรS ังBยCอPดS แดT งอมชมพู
ดอกรูปรางคลายปะการงั แตกแขนงหลาย
ชน้ั ยอดแตกเปนรูปสอม สเี หลอื งออน ข
กานสั้นหรือไมมกี าน เน้ือขาวถึงเหลือง
ออน เม่อื ชา�้ เปนสีแดงหรอื แดงเขม

ขPาMวเหMนM ่ยี T ง P T T ฝอย

รปู เกือบกลมหรือรปู ทรงไมแนนอน ผนัง ดอกทรงกระบอก แบนเล็กนอย และมัก
บางมาก ผวิ เรียบหรือมีเกล็ดเลก็ ๆ สเี หลือง คดงอ ปลายทูห่ รอื แหลม สีแดงอมสม ไม่มี
สดหรือเหลืองอมสม เนอ้ื เยื่อภายในสขี าว กาน เน้อื เปราะ
ยดื หยนุ คลายยาง เปลีย่ นเปนสีน้�าตาลด�า
เมอื่ แก ไมมกี าน ดอกเด่ียว

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

หูหนปู ่า ปอดมาMMB S T PSB

ดอกเหด็ เปนแผนบาง สีน�้าตาลแดงหรือ หมวกเหด็ รูปกระทะควา�่ เมื่อบานจะแบน
น้�าตาลอมเหลอื ง เนื้อยืดหยุน ดานบนมี ผวิ สแี ดงเลือดหมแู ละจะคอย ๆ จางลงเปน
ขนสั้น ดานลางเรียบ เม่อื ตัดเน้อื เหด็ ตาม สชี มพแู กอมเหลอื งเม่อื บานเต็มที่ ผวิ แหง
ขวางจะเห็น 8 แถบ มีรอยขรขุ ระบางสวน โคนกานใหญกวา
ปลายเลก็ นอย เนือ้ ในเห็ดสเี หลืองออน

ผP้ึงM นกMMยงูT P T T ขSมBิ้นนS อMMยT B S T

ดอกออนมีรูปทรงกลม เม่ือแกดอกรูป ดอกรูปปากแตร ขอบเปนคล่ืน สีเหลือง
กระทะคว่�า ท่ีขอบดอกมีสะเก็ดสีแดงถึง สมถงึ สมสด ใตดอกเรียบถึงยนเล็กนอย
แดงเขม สีเหลือง กานทรงกระบอกสีมวง สีเหลืองออนถึงเหลืองอมสม กานทรง
หรือสีแดงถึงแดงเขม กานตัน มีรองตาม กระบอกกลวงอยูก่ึงกลางดอก บางคร้ัง
ยาว โคนกานพบกลมุ เสนใยสีขาว คอนไปขางหนงึ่ สีเหลืองอมสมถึงเหลอื ง

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

ปBะกาBรS งัBยCอPดS แดT งอมชมพู ฝMอBย M P T T PSBMM P SPTB B

ดอกรูปรางคลายปะการัง แตกแขนงหลาย ดอกทรงกระบอก แบนเล็กนอย และมัก
ช้ัน ยอดแตกเปนรูปสอม สีเหลอื งออน คดงอ ปลายทูหรือแหลม สีแดงอมสม
กานสั้นหรือไมมีกาน เนื้อขาวถึงเหลือง ไมมกี าน เนื้อเปราะ
เม่ือช�้าเปนสแี ดงหรือแดงเขม

ขาวPเBหนBยี่ SงB T B CP H T T ไขนBก B BH B B BH B B
รูปทรงเกือบกลมหรือรูปทรงไมแนนอน หมวกรูปไขนูนแลวแบน ผิวเปนมันวาว
ผนงั บางมาก ผวิ เรยี บหรอื มีเกลด็ เล็ก ๆ หนืดมือเมื่อเปยกชื้น สีเทาปนน�้าตาล
สีเหลืองสดหรือเหลืองอมสม เนื้อเย่ือ บริเวณกลางหมวกเขมกวา
ภายในสขี าว ยืดหยนุ คลายยาง เปลีย่ นเปน
สีนา�้ ตาลด�าเม่ือแก ไมมกี าน

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

ไขนBกเหBลอื ง CB B T M T ระโงBกแBดงB(เหTBด็ Sไข)B

เห็ดออนมีเปลือกหุมรูปไขสขี าว เมอ่ื เหด็ หมวกเห็ดรปู ไข สแี ดงหรือแดงอมสม
เจริญข้ึนจะดันผวิ เปลอื กออกมา หมวกรูป เม่ือบานกางออกเปนรูปกระทะคว�่าแลว
สีแดงหรือสีสม ดอกเห็ดเม่ือบานเปนรูป แบนราบ ผิวเปนมนั ขอบเปนรว้ิ ยาว กาน
กระจกนนู ผิวหมวกเรียบ สเี หลอื งออน ผิวเรียบหรือมีเกลด็ เลก็ ๆ
ภายในสีขาวมีรกู ลวง

ระโงBกหBนาSมH B ระโBงกเBหลืองCB B B B B

หมวกเห็ดรูปกระทะคว่�า สีขาว มีเกล็ด ดอกออนมเี ปลือกหุมรูปไขสขี าว เม่ือเจรญิ
นนู รปู สามเหลยี่ มและรูปกรวยคว่�า เกลด็ จะดันผิวเปลือกออกมา หลุดหอยเปน
มีขนาดเล็กลง บริเวณของโคนโปงเปน วงแหวน เมอ่ื บานเปนรปู กระทะคว่�า
กระเปาะแลวเรียวเลก็ ขึ้นไป ผวิ เตม็ ไปดวย ผิวเรยี บ ครบี ถี่สีเหลอื งออนไมตดิ กาน
เกล็ดเรยี งเปนชน้ั ตามขวางของกาน

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

-ขอนขาTวTR BSSPT M T ไ-ผ T T S HPT T

รูปทรงกรวย ตรงกลางเวาตื้น ขอบบาง ดอกเ ห็ ดสีน�้าต าลอ อน อมม ว งแ ดง แล ว
เปนคลื่นลอน มวนงอเลก็ นอย มกั ฉกี ขาด เ ป ล่ี ย นเป นสี น้�าต า ลอ อนหรื อข าว นว ล
มีสขี าวและเปล่ียนเปนสีนา้� ตาล เมอื แก หมวกเหด็ รปู กรวยต้นื หรอื รูปพัด ขอบมขี น
ผิวดอกมีเกล็ดสีนา้� ตาลออนเรยี งกระจาย ละเอยี ดหนาแนน กานไมอยูกง่ึ กลางดอก
ทง้ั ดอก มขี นละเอียดสเี หมอื นหมวก

มPนั Mอึง่ PS T TR B PT T ล- ม T PM SP T

ด อ ก เห็ด สีน้�า ตา ล อ อ นอ ม ม ว งแ ด งแล ว ดอกรูปกรวยตรงกลางเว าลึกคล าย
เปล่ียนเปนสีน�้าตาลอ อนหรือขาวนวล ปากแตร ดอกออนสขี าวอมเทาเม่อื แกมี
หมวกเห็ดรูปกรวยตื้นหรือรูปพัด ขอบมี สนี า้� ตาล ผิวดอกมขี นสนี �้าตาล มีรอยฉีก
ขนละเอียดหนาแนน กานไมอยูก่ึงกลาง ตามขอบ กานทรงกระบอกโคง มีสีเทา
ดอก มขี นละเอียดสเี หมอื นหมวก เน้ือเห็ด ภายในตัน กานอยูตรงกลางดอก
เหนียวเล็กนอย

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

ห- แู มว T TB PS B ขLaาctarius avidulus

รปู กรวยลกึ สีเทาออน ขาวนวล หรอื เทา ดอกรูปรม สีขาวนวลหรือสีเนื้อ กลาง
ออนอมนา�้ ตาลออน ขอบมวนงอเขาแตจะ หมวกเวาตืน้ เมอ่ื บานเต็มทหี่ มวกจะกาง
เหยียดตรงและหยักเปนคล่ืน เน้อื บางและ ออก ขอบงอลงเล็กนอย ผิวเรียบ กาน
เหนยี วกระดางขน้ึ เมือ่ เกบ็ ไวนาน กานทรง ทรงกระบอก
กระบอก สีเหมือนดอก

ดาTนT (หMBล่มกSะเขTยี ว) T แดTงT (MขBาขาว)(เหด็ Bแดงน�้าหมาก)

ดอกสีเขยี วหมนปนสีนา้� ตาลออน รูปทรง ดอกออนเปนรูปครึ่งทรงกลม เม่ือเห็ด
กลมเม่อื เปนดอกออน เม่อื บานขอบโคงงอ บานหมวกแผกางออก ขอบหมวกยกสูงขน้ึ
ลง ตรงกลางเวาตน้ื ผิวปรแิ ตกเผยใหเห็น ท�าใหกลางหมวกเวาลงเล็กนอยดานบน
เนอื้ ในสขี าว กานสขี าว โคนเรียวเลก็ กวา ผิวคอนขางเรยี บสแี ดงสดจนถงึ สชี มพูคลาย
ตอนบนเลก็ นอย สปี นู ผวิ หมวก สามารถฉีกเปนแผนได

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

แดTงT (MขBาแSดPงT)B(แดงBกหุ ลาบ) ถาTนT เลMB็ก T GPM B

ดอกออนรูปแผแบนขอบงมุ ลงเลก็ นอย เมือ่ หมวกดอกออนรูปกระจกนูน เมื่อบาน
บานขอบยกสงู ขนึ้ ตรงกลางเวาเปนแอง หมวกแผแบนออกกลางหมวก เวาลกึ
ผิวเรยี บสแี ดงสดหรือแดงอมชมพู เน้ือเหด็ ผิวเรียบสขี าวหมนจนถงึ นา้� ตาลเทา
เปราะ หกั งาย

น�้าTขT าMวB(นBา้� MแCปPงB)S PMB B พงุ TTหมMBู GP T

ดอกออนรูปกระจกนูนเวากลางเล็กนอย ขอบเปนรว้ิ โดยรอบ ครีบสีขาวนวล กาน
เมอื่ บานแผแบน เวากลาง ผิวหมวกแตก สีขาวนวลหรอื นา�้ ตาลออนอมเหลอื ง บาง
เปนสะเกด็ สวนเปนโพรงเลก็

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

หนTTาปMB๋ง(หนBามPว่ ง)B B ห-BาดBS T PM T

ดอกเห็ดรูปกระทะคว�่า มีหลายสใี นดอก หมวกเหด็ สนี ้�าตาลอมเหลอื งหรอื น้�าตาล
เดียวกัน เชนสีเขียวออนอมเหลืองและ แดงอมสม กลางหมวกเวาต้ืน ครีบสขี าว
มวง สีมวงอมชมพู มวงออนปนขาวนวล หรอื ขาวนวล กานรูปทรงกระบอก
เมื่อเปนดอกออนขอบมวนงอเขาจนเกือบ สีนา้� ตาลอมเหลืองหรืออมสม
เปนรปู กลม

กอM นSPฝนุ SเหลBอื T งทBองBS T ไขTอPM่ึง T

ทรงเกอื บกลม สีน้�าตาลอมเหลือง มีรอย ผิวสีนา้� ตาลทอง ผนังบางขรุขระ สวนใกล
เวา ท�าใหเหน็ เปนพู หนังหนาประมาณ ฐานเรยี วเล็กคลายกานและมรี าก
0.3-0.5 เซนติเมตร ผนงั โดยรอบมีจดุ หรอื เมอ่ื ผาดอกเหด็ มีลักษณะคลายเม็ดกรวด
ตุมนนู สีน้�าตาล เปลอื กปรแิ ตกเม่อื แก สีนา�้ ตาลเหลอื งอัดแนนและมักมีน�้าเมือก
เหนียวสนี �้าตาลด�า

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

ถTอSบB T แกนS สม PT S B

ดอกเหด็ เปนกอนกลม สีขาวหมน ดอกเห็ดรูปลิ่มหรือรูปพัด สีน�้าตาลแดง
เมอ่ื ดอกบานเปลือกนอกแตกออกเปนรปู แหงแลวเหนียวคลายหนัง ผิวเปนคลื่น
ดาว 6-8 แฉก เมอ่ื แหงจะหบุ เขา ภายใน วงกลม ขึน้ เปนดอกเดย่ี วซอนกันเปนกลุม
เปนถุงกลมสขี าวหมน ใหญบนขอนไม

โคSนพPาน(เหด็ TโคนMขาSวB) T จ่ันB SP C SBTTB

ดอกเห็ดออนรูปกรวยคว่�า เมื่อบานขอบ ดอกออนรูปทรงกลม เมือ่ แกบานออกเปน
หมวกกางออกเปนรูปกระทะคว่�า ครบี สีขาว รูปกระทะคว่�า สีขาวนวลถึงสีครีม ขอบ
ไมยดึ ติดกบั กาน ขอบครบี ไมเรยี บ กานผิว หมวกบางมวนงอ เนือ้ เหด็ หนา
นอกเปนเสนใยหยาบ โคนกานโปงออก
เลก็ นอยแลวเรยี วเล็กลง

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

ถานMไMฟผTี S PT T ระโงBกตBนี ตนั

ดอกเห็ดแข็งกระดางคลายเนื้อไม ดอกเหด็ ออนมเี ยือ่ หมุ รปู กลมหรือรปู ไข
เจรญิ เติบโตขางเดียวเปนรปู คร่งึ วงกลม สีขาวเมอ่ื บานออก หมวกเห็ดเปนรปู คร่งึ
ผิวสีนา�้ ตาลแก ขรุขระแตกแยกเปนเกล็ด วงกลม เมอื่ บานออกจะเปนรปู กระทะคว่�า
ใหญและหนา เนอ้ื ในเหด็ แนนคลายเน้ือไม ไมมีริว้

ปาวB B -ซBาหBาSง T M PT T

ดอกเห็ดสีขาวนวลรูปรม ตรงกลางดอก ดอกสีขาวอมนา้� ตาล มีลกั ษณะเดนคอื ครีบ
สีนา�้ ตาลเขม และคอย ๆ จางจากแนว ดานลางหางกันมาก
ศนู ยก์ ลาง

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้



ปลากPระมงั P P P ปลTาBหนPาM มหลTังPC T SPT S T

รูปร างคล ายปล าตะ เพียน แต ล�าตัวแบ น รปู รางคลายปลาตะเพียนแตล�าตวั แบนกวา
กวา มีครีบหลังยกสูง เม่อื โตเตม็ ทมี่ ีขนาด ครีบหลังสูงปานกลาง โคนครีบหลงั ดาน
ประมาณ 30-45 ซม.นยิ มใชเน้อื บริโภค หนาสุดมหี นามแหลมสน้ั ย่นื ออกมา ขนาด
เฉลีย่ 8-10 ซม. อาจเรียกช่ืออนื่ วา “ปลา
หนามไผ” หรือ “ปลาหนามแต๊บ”

ปBลSCาPตะเพTียHนPขาPว (PตะเพTียนเงนิ ) ปลาTตCะBพSCากT เหลอื PงS

ตัวมีสีเงินแวววาว ดานหลังมีสีคล�้าเล็ก ล�าตัวยาว มีเกลด็ คอนขางใหญ ครีบอก
นอย ดานทองสีจาง เปนปลาพน้ื เมืองของ ครีบทองและครีบกนสีเหลืองสด เมอื่ โต
ภูมภิ าคเอเชียอาคเนย์ มีความผกู พันกบั วิถี เต็มทม่ี ีขนาดประมาณ 60 ซม.
ชวี ิตของคนไทยมายาวนาน

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

ปลามBะTไฟPM LB B ปลาสPรTอPยขาTวT B T T

มลี า� ตวั ทรงสเี่ หลีย่ ม หัวสนั้ ตาและปากมี มีลา� ตวั เพรยี วยาว หัวโต กลมมน ปากเล็ก
ขนาดเลก็ มีขนาดเล็ก ความยาวประมาณ อยเู กอื บจะสดุ จะงอยปาก กงึ่ กลางของริม
5 ซม. ชอบอยูรวมฝงู ฝปากมปี ุมกระดูกยน่ื ออกมา ลา� ตัวสเี งนิ
อมเทา อยูรวมเปนฝูงใหญ เปนปลาที่มี
ความส�าคัญทางเศรษฐกิจ

ปBลTาCซPSวิ BควBายBแถBบดา� ปลาMPไสตนั MตาขาTวBS B T

เปนปลาขนาดเล็ก ความยาวประมาณ เปนปลานา้� จืดขนาดเลก็ ลักษณะคลาย
6-12 ซม. เสนขางล�าตวั สมบูรณ์ เกลด็ มี ปลาไสตนั ตาแดง แตขอบดานบนไมมีสี
แถบสดี า� พาดตามยาวของล�าตัว อาศัยอยู แดง มหี นวดสัน้ ๆ 2 คู ความยาวประมาณ
เปนฝูงใหญ 15-20 ซม.

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

-ปPลCาPสรอMยPลT SูกบBCัว P SB ปลBากาBงHปBลากB้ัง

เ ป นปลาท่ี อาศัย อยู ในบริ เว ณท่ี น้�าไห ล ลักษณะคลายปลาชอน ล�าตัวสนี �้าตาล
ถายเทดี กินตะไครน�้าและสิ่งมชี วี ติ ขนาด ออนถึงน�้าเงินคลา้� เม่ือโตเต็มที่มขี นาด
เลก็ ที่เกาะอยตู ามกอนหนิ เปนอาหาร เม่ือ ประมาณ 30 ซม.
โตเตม็ ทมี่ ขี นาดประมาณ 30 ซม.

ปลาTคอSB PMT ปMลBาS ดBTกุ HเทBSศ T

เปนปลานา้� จืดขนาดเล็ก ชอบอาศยั ตาม มลี กั ษณะคลายปลาดุกดาน แตสวนหวั จะ
ตนน�้าล�าธาร หวั กลม ล�าตัวเรยี วยาว ยาวกวา เปนปลาพน้ื เมอื งของทวปี แอฟรกิ า
ใชเปนตวั บงช้ีคณุ ภาพแหลงนา�้ ได บางสวนไดหลดุ รอดสูแหลงน�้าธรรมชาติ
ทา� ใหเปนชนิดพันธ์ุตางถิ่นชนิดหนงึ่ ในล�านา้�

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

กิจกรรมถายทอดความร

โครงการการจดั การองค์ความรฯู ไดมีการสรางนวัตกรรมการเรียนรู
เพ่ือจัดการความรปู าชุมชน ใหอยูในรูปแบบเกมและสถานการณจ์ า� ลอง ภายใต
แนวความคิดแบบจ�าลองเพื่อนคูคิด และไดมีการน�าไปใชกับผมู สี วนเกี่ยวของ
ตาง ๆ ในทองถน่ิ (ชาวบาน เยาวชนในหมูบาน ครูและนักเรยี น และตัวแทน
อบต.ไหลนาน) และใชประกอบการเรียนการสอนรายวิชาดานการจัดการ
ทรัพยากรธรรมชาตใิ นระดับมหาวทิ ยาลยั และใชในกิจกรรมคายอาสาของชมรม
อนุรกั ษ์สภาพแวดลอมรวมกบั เยาวชน

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

กิจกรรมเกมและสถานการณจ์ าำ ลอง

การดา� เนินโครงการ ณ ต�าบลไหลนาน ไดมีการใชเกมและสถานการณ์
จ�าลองทส่ี รางขนึ้ จ�านวน 2 เกม รวมกบั ผูมสี วนเกีย่ วของกลุมตาง ๆ ดังนี้

เกมและสถานการณ์จา� ลอง

เกมเก็บของปา

มีวัตถุประสงคเ์ พื่อเปนส่ือกลางการเรยี นรูเกี่ยวกับความส�าคัญ
ของปาชมุ ชนและการจัดการปาชุมชนอยางย่ังยนื ไดดา� เนนิ การใชเกมรวม
ทั้งสน้ิ 11 รอบ (gaming session) มผี เู ขารวมกจิ กรรมท้ังส้ิน 240 คน
ซงึ่ บางหมูบาน ไดแก หมู 1 และหมู 8 (ดูแลปาชมุ ชนรวมกนั ) หมู 2 และ
หมู 3 ไดขอใหมีการจดั กจิ กรรมซา้� 2-3 รอบ เน่อื งจากเห็นวาเปนกิจกรรม
ที่มีประโยชน์ตอเยาวชน เนื่องจากเปดโอกาสใหผใู หญและเด็กไดพดู คุย
ถายทอดความรูและภมู ิปญญาตาง ๆ ตลอดจนกระตุนความสนใจในการ
เรยี นรเู ก่ยี วกับปาชุมชนของเยาวชนท่ีจะเปนก�าลงั ในการอนุรักษ์ปาชุมชน
ในอนาคต ระหวางการเลนเกม ท้ังชาวบานและเยาวชนสนใจเรยี นรู มี
การแลกเปล่ียนความรดู านการหาของปา และประสบการณ์ตาง ๆ โดย
เฉพาะวิธีการเกบ็ ของปาอยางยงั่ ยืน เห็ดพิษ สมุนไพร ตลอดจนชื่อส่งิ มีชีวิต
ในปาชุมชน

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

เกมและสถานการณ์จา� ลอง

เกมหลากหลาย ณ ไหลนาน

เกมน้ีมีลักษณะเปนการ์ดเกม โดยประยุกต์จากแบบจ�าลอง
“เกมเกบ็ ของปา” ทา� ใหมีรูปแบบการใชงานท่ีงายขึ้น ใชระยะเวลาสั้นลง
มีวัตถุประสงค์เพ่ือถายทอดความรูเกี่ยวกับความหลากหลายและความ
ส�าคัญของทรัพยากรตาง ๆ ในระบบนิเวศปาชุมชน ไดแก พนั ธ์ุไมเดน เหด็
ชนดิ ตาง ๆ ทั้งทสี่ ามารถบรโิ ภคไดและไมสามารถบริโภคได แมลงและ
แมง รวมถึงนกชนิดตาง ๆ ซง่ึ องคป์ ระกอบเหลาน้ีลวนมคี วามสัมพันธซ์ ง่ึ
กนั และกนั นอกจากนใี้ นการ์ด ยงั ไดแสดงขอมูลชือ่ วิทยาศาสตร์ ชอ่ื ทองถ่นิ
ของส่งิ มีชีวิตชนดิ นน้ั ๆ เพอ่ื ใหนกั เรยี นไดเรียนรชู อื่ พ้ืนเมอื งดวย ซ่งึ การใช
เกมการด์ กระตนุ ใหนักเรียนสนใจศกึ ษาความหลากหลายทางชีวภาพของ
สิ่งมีชวี ิตมากขน้ึ ผลการจัดกจิ กรรมพบวาทา� ใหนกั เรยี นรูจกั สิ่งมชี วี ติ ในปา
ชุมชน และสามารถเชอ่ื มโยงกบั รายวชิ าเรียนในชนั้ เรียนได สา� หรับเกมนไ้ี ด
ด�าเนนิ การรวมกบั นักเรียนโรงเรียนสาจ�านวน 3 รอบ โดยเปนนักเรียนช้นั
ม.2 และ ม.5 จา� นวนรวม 255 คน และใชประกอบการอบรมตาง ๆ ใน
ลักษณะกิจกรรมเสริมความรู

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

กิจกรรมอบรมอน่ื ๆ

โครงการนี้ไดจดั กจิ กรรมการอบรมอน่ื ๆ เพ่มิ เติม
เพอ่ื เสริมความรูในการอนุรักษท์ รพั ยากรธรรมชาติและ
ทักษะการใชเทคโนโลยใี หแกผูเขารวมโครงการ ไดแก

กิจกรรมอืน ๆ

การดนู กเบือ้ งตน

จัดขึน้ ณ ศาลาประจา� หมบู าน บานนาสา (หมู 3) โดยมกี ารสอน
เกย่ี วกบั ความสา� คัญของนกในระบบนิเวศ ความสัมพนั ธ์ระหวางนกกับ
ระบบนเิ วศปาไม การใชคูมือดูนก การใชกลองสองทางไกล การฝกจ�าแนก
ชนิดนก การวาดภาพนกอยางงาย และฝกปฏิบัตดิ ูนกในพ้ืนท่ีชายปา ซึ่ง
เยาวชนท่ีเขารวมมคี วามสนใจเรยี นรูเปนอยางมาก และมีความสนใจท�า
เปนโครงงานวิชาการคนควาอสิ ระ สะทอนใหเห็นถงึ ความสนใจในปาชุมชน
ของเยาวชนหลังจากเขารวมกิจกรรมในโครงการฯ

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

กจิ กรรมอืน ๆ

การใชงานระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
( G( S S

จัดขึ้น ณ โรงเรียนสา กบั นักเรยี นระดบั ชนั้ มัธยมศกึ ษาปท่ี 2/1
โดยมีการสอนเก่ียวกับการใชโปรแกรม GPS Essentials และ Google
Earth Pro เพื่อการท�าฐานขอมูลและแผนท่เี บือ้ งตน หลงั จากอบรมการใช
โปรแกรมเบือ้ งตนแลว ไดใหนกั เรียนทา� การเก็บขอมูลภาคสนามโดยการ
ส�ารวจจดุ ที่พบนกในบรเิ วณโรงเรียน หลังจากน้ันน�าขอมลู ทไ่ี ดมาจัดท�า
แผนที่ ปรับแตงสญั ลกั ษณ์และนา� เขารปู ภาพ

กจิ กรรมอืน ๆ

การวางแปลงถาวรเพอ่ื การศกึ ษาระยะยาว

เปนการจัดกจิ กรรมเสริมทีจ่ ัดขึน้ เพ่ือตอยอดกิจกรรมการเรียน
รู โดยผนวกเขากับการเรียนการสอนของทางจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
รายวชิ า Senior Project หรือโครงการสงเสรมิ การเรียนการสอนเพ่ือเสรมิ
ประสบการณ์ ของนสิ ติ ชน้ั ปที่ 4 ภาควิชาชีววทิ ยา คณะวทิ ยาศาสตร์ ได
ทา� โครงงานเก่ียวกบั ศักยภาพการสะสมธาตคุ ารบ์ อนในมวลชวี ภาพเหนือ
พนื้ ดินของตนไมในปาชุมชนบานบญุ เรอื ง และการเปลยี่ นแปลงของนกใน

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

ปาชุมชนและพ้นื ทก่ี ารใชประโยชนร์ ปู แบบอ่นื ๆ (ตอยอดองค์ความรเู ดิมท่ี
มีอยแู ลว) ซึง่ เปนการเปดโอกาสใหนิสิตจากกรุงเทพมหานครไดรวมเรยี น
รแู ละรวมพฒั นาชมุ ชน

กจิ กรรมที่จัดข้ึนไดแกการวางแปลงถาวรขนาด 1 ไร (40 ม. x
40 ม.) จา� นวน 1 แปลง ทา� การวดั ขนาดเสนผานศนู ย์กลางท่รี ะดับอกและ
ทา� เคร่ืองหมายตามพันธ์ุไม แปลงถาวรน้ีสามารถใชเปนแหลงเรยี นรขู อง
ทาง อบต. โรงเรยี นและเยาวชนในพื้นที่ ตลอดจนเปนพน้ื ทสี่ �ารวจพนั ธุไ์ ม
และความหลากหลายของส่ิงมีชวี ติ เพ่อื สนองพระราชดา� ริ ภายใตโครงการ
อนรุ กั ษพ์ ันธุกรรมพืชอนั เน่อื งมาจากพระราชด�าริ สมเดจ็ พระเทพรตั นราช
สุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี นอกจากนีย้ งั ไดจดั กจิ กรรมเขาปาชมุ ชนเพอ่ื
หาเหด็ โดยมเี ยาวชนจากโรงเรียนสา ชาวบาน และตัวแทน อบต. เขารวม
กิจกรรม ทา� ใหเกิดการถายทอดความรรู ะหวางชาวบานและเยาวชน และ
ระหวางพ่ี ๆ จากจุฬาฯ กบั นกั เรียนโรงเรยี นสา ซ่ึงสรางแรงบันดาลใจให
นักเรยี นศึกษาตอและมีเจตคติทด่ี กี ับงานทางวทิ ยาศาสตร์

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

เกมเกบ็ ของปา

เพือ่ การแลกเปลยี่ นเรยี นรู้เรอื่ งประโยชนข์ องปาชมุ ชน

“เกมเก็บของปา” สรางขึ้นจากการศึกษาความหลากหลายของส่ิงมี
ชีวติ ในปาชุมชน ต�าบลไหลนาน อา� เภอเวยี งสา จงั หวัดนาน และนา� ขอมลู ทไ่ี ด
มาสรางแปนแบบจ�าลองในรปู แบบเกมเพอื่ เปนเครอ่ื งมือในการแลกเปล่ยี นเรยี น
รูเรอื่ งประโยชนข์ องปาชมุ ชน ผลกระทบตาง ๆ ทีเ่ กิดข้ึนจากการใชปาชมุ ชนเพื่อ
การด�ารงชพี ของมนุษย์ และเรยี นรเู พอื่ หาแนวทางในการใชประโยชน์อยางย่งั ยืน

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

วตั ถปุ ระสงค์ของการใชเกม

1. ใชเปนเครอ่ื งมอื รวบรวมองค์ความรูเกี่ยวกบั ทรพั ยากรปาไม การใช
ประโยชนจ์ ากของปา และปฏิสัมพันธร์ ะหวางมนุษย์กบั ระบบนเิ วศ
ปาไมท่ีเก่ียวของกับวถิ ีชีวิต เศรษฐกิจ-สงั คม

2. ใชเปนเครื่องมือในการเรียนรูเร่ืองการเปลี่ยนแปลง (พลวัต)
ของทรัพยากรในปาชุมชน

3. ใชเปนเครอ่ื งมอื ในการอภิปรายหาแนวทางในการจดั การปาชมุ ชน
อยางมีสวนรวม

อปุ กรณ์ประกอบเกม

เกม 1 ชดุ ประกอบดวยอุปกรณ์หลัก ไดแก บอรด์ แทนพ้นื ที่ปา จ�านวน
25 ชอง กลองใสสา� หรับใสอุปกรณ์ทใ่ี ชแทนทรัพยากรในปาชุมชน (25 กลอง)
ลูกปดสีตาง ๆ (เขยี ว เหลอื ง สม) ใชแทนทรัพยากรในปาชมุ ชน (ของปา) และการด์
สถานการณต์ าง ๆ เปนตน ซ่งึ รายละเอยี ดในแตละอุปกรณ์แสดงในหัวขอถดั ไป

แบบสอบถามกอนและหลังเลนเกม

- แบบสอบถามกอนเลนเกม ประกอบดวยคา� ถามทีเ่ ก่ยี วของกับความคิด
ของผเู ลนท่ีมตี อปาชมุ ชนกอนเขารวมกิจกรรม
- แบบสอบถามหลังเลนเกม ประกอบดวยคา� ถาม 2 สวน คือ สวนที่ 1
ใหผูเลนทุกคนตอบค�าถาม เปนการถามถงึ ความคดิ เหน็ ของผูเลนและ
สิง่ ตาง ๆ ที่ผูเลนไดรับหลังจากเขารวมกิจกรรม และ สวนท่ี 2 เปนสวน
สา� หรบั นกั เรียน/เยาวชน เปนการถามความรเู ก่ยี วกบั ปาชมุ ชนท่ีไดรบั จาก
การถายทอดความรูจากผูเขารวมทีเ่ ปนผใู หญ

แบบสอบถามกอ่ นรว่ มกิจกรรม

แบบสอบถามกอนรวมกิจกรรม
ช่อื -สกลุ ................................................... หมบู าน ...............

1. ทานคิดวาปาชุมชนมีประโยชนอ์ ยางไรบาง
.............................................................................................
2. หนาท่ีในการดแู ลปาชมุ ชน ควรเปนของใคร
ชาวบาน อบต.
นกั เรยี น ทุกคนตองชวยกนั

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

แบบสอบถามหลงั รว่ มกิจกรรม

แบบสอบถามหลงั รวมกิจกรรม
ช่อื -สกลุ .....................................................หมูบาน ..............

1. ทานคดิ วาปาชุมชนมปี ระโยชน์อยางไรบาง
...................................................................................................
2. หนาทีใ่ นการดูแลปาชมุ ชน ควรเปนของใคร
ชาวบาน อบต.
นักเรยี น ทกุ คนตองชวยกนั
3. ทานมแี นวทางในการดแู ลปาชุมชนของหมบู านใหดขี ึน้ ได
อยางไรบาง ...............................................................
4. หากจัดกิจกรรมการเรียนรูลกั ษณะนอี้ กี ทานสนใจเขารวมอีก
หรอื ไม
สนใจ ไมสนใจ ไมแนใจ
5. ทานมคี วามพงึ พอใจในการจัดกิจกรรมครั้งน้ีเพียงใด ถา
คะแนนเตม็ 10 ทานใหคะแนนเทาใด ............คะแนน
6. ขอเสนอแนะเพ่มิ เตมิ
...............................................................................................

ตอบเฉพาะนกั เรยี น/เยาวชน
7. นักเรยี นไดเรยี นรูอะไรเพม่ิ เตมิ (เพือ่ นๆ พอๆ แมๆ ลุงๆ
ปาๆ) ในกจิ กรรมคร้ังนบ้ี าง
.................................................................................................
8. หากจะจดั กจิ กรรม ใหผใู หญ กบั เยาวชน เขาไปเรยี นรเู รือ่ ง
ประโยชนข์ องปาชมุ ชนในปาจรงิ ๆ เชน ดูนก
วดั ตนไม เกบ็ เห็ด ทานจะเขารวมกิจกรรมหรอื ไม

รวม ไมรวม ไมแนใจ

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

ใบบันทึกขอมลู สา� หรับผูเลนเกม

ผูเลนเกมแตละคนจะไดรับใบบันทึกขอมูล พรอมแผนรองเขียนและ
ปากกา เพอ่ื บนั ทกึ การตัดสนิ ใจปริมาณของปาระหวางการเลนเกม

ตวั อยา่ งใบบันทึกขอ้ มูล

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้
ชอื่ -นามสกลุ ..................................................... หมทู ่ี ................ วนั เดือน ป .........

ของปา: ผกั หวานปา = …….. กิโลกรมั ไขมดแดง = …….. กิโลกรมั
เหด็ = ……….. กิโลกรมั

ปที่ ชองท่เี ลือก ของปาทเ่ี ก็บ (เม็ด)

ผักหวานปา ไขมดแดง เห็ด

รวมทเี่ ก็บได (เมด็ ) =รวม
คดิ เปนกโิ ลกรมั
ราคาตอกิโลกรมั (บาท)
คดิ เปนเงิน (บาท)

พน้ื ท่ีปาชมุ ชน

บอรด์ แทนพ้นื ทป่ี าชุมชนในตา� บลไหลนาน ประกอบดวยชองสี่เหลยี่ ม
25 ชอง โดยแตละชองแทนระดับทรัพยากรทแี่ ตกตางกัน 4 ระดบั ดังน้ี

ทรัพยากรในปาชมุ ชน

เกมเก็บของปา แบงทรพั ยากรทเ่ี กบ็ ไดในบริเวณปาชมุ ชนไหลนานออก
เปน 3 ประเภท คือ ผกั หวานปา ไขมดแดง และเหด็ โดยแทนทรพั ยากร
ในปาชุมชนแตละประเภทดวยลกู ปดสีตาง ๆ

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

การเตรียมอุปกรณ์สา� หรับการเลน

ในการเลนเกมเกบ็ ของปานัน้ เริ่มตนดวยการเตรยี มอุปกรณ์โดยการใส
ของปา (ลูกปด 3 ส)ี ลงในกลองแลววางลงบนบอรด์ แทนพน้ื ทปี่ าชมุ ชน
โดยปริมาณของปาทีเ่ ติมในแตละชองแสดงดังตารางดานลาง

ปรมิ าณการเติมของปาแตล่ ะชนิดในแต่ละชอ่ ง

การ์ดสถานการณ์

เปนการ์ดทใ่ี ชส�าหรับการจ�าลองสถานการณต์ าง ๆ ทเ่ี กิดขน้ึ ในพืน้ ที่ ซง่ึ
ประกอบดวย 3 สถานการณ์ คือ “สถานการณป์ กติ” “สถานการณไ์ ฟ
ปา” และสถานการณ์ “สรางแนวกนั ไฟ สรางแหลงนา�้ ”

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

อปุ กรณ์ประกอบอ่นื ๆ

- อุปกรณส์ า� หรับใสของปาเพ่ือวางไวบนพ้ืนทีป่ าชมุ ชนจ�าลอง อาจใชเปน
กลองพลาสตกิ ใส หรอื ภาชนะอ่ืนกไ็ ด
- อุปกรณ์สา� หรบั เก็บของปาของผูเลน อาจเปนแกวกระดาษหรือแกว
พลาสติก
- ลูกปดสี (เขียว สม เหลอื ง) ส�าหรับใหผูเลนเตมิ ของปาหลงั จากทีม่ ีการ
เก็บเกี่ยวไปแลวในแตละรอบ
- บอร์ดอธิบายอปุ กรณ์ ใชอธิบายความหมายของลกู ปดสตี าง ๆ และ
แทนปริมาณของลกู ปด 1 เม็ด เชน ลูกปดสสี ม 1 เมด็ แทน ไขมดแดง
1 กิโลกรัม เปนตน
- การด์ ไฟปา อาจใชเปนกระดาษสีขาวเขยี นคา� วา “ไฟปา” ลงไป เพือ่
วางไวในชองท่ีเกิดไฟปา
- อุปกรณใ์ ชแทนแนวกันไฟ อาจใชสนั กระดาษสเี ขยี วหรืออุปกรณ์อน่ื ๆ
เพือ่ วางเปนแนวบอกเขตบรเิ วณท่ีมกี ารสรางแนวกันไฟ
- อปุ กรณ์ใชแทนแหลงนา้� อาจใชเปนกลองกลมสฟี า/นา้� เงิน เพือ่ น�าไป
วางในพ้นื ท่ที ตี่ องการใหมีการสรางแหลงน้�า
- กระดาษ A4 สา� หรบั แจกใหผูเลนแตละกลุมจดรายการของปา ปากกา
แผนรองเขยี น
- แผนบันทึกขอมูล ส�าหรับผูชวยจดจ�านวนของปาต้ังตน และการ
เปลี่ยนแปลงจ�านวนของปาในแตละรอบ โดยแบงเปน 3 สถานการณ์
คือ สถานการณ์ปกติ สถานการณไ์ ฟปา และสถานการณส์ รางแนวกัน
ไฟและแหลงนา้� โดยในแผนบนั ทึกขอมลู ไดวางสัญลักษณ์แทนของปาไว
(ลูกปดสีเขยี ว สม เหลือง) ผูชวยสามารถจดจา� นวนลกู ปดที่เหลือลงดาน
หลงั สัญลักษณ์ในแผนบนั ทึกขอมลู ไดทันที

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

ตวั อย่างแผน่ บนั ทึกข้อมลู ส�าหรับผู้ชว่ ยจดจ�านวนของปาในแตล่ ะรอบ

วนั ท:่ี ........................................... ปท่ี 1: สถานการณ์ปกติ

จา� นวนของปาเริ่มตน (สถานการณป์ กต)ิ จ�านวนของปาท่เี หลือ (สถานการณป์ กต)ิ

จา� นวนของปาเรม่ิ ตน จา� น(หวลนงัขเอกงดิ ปไฟาทป่เีาห)ลอื ปท่ี 2: สถานการเ์ กิดไฟปา

จา� (นหวลนงั ขเกอบ็ งขปอางทป่ีเหา)ลือ

ปที่ 3: สถานการท์ �าแนวกนั ไฟ และสรางแหลงน�้า

จา� นวนของปาเร่ิมตน (หลงั สจรา�านงแวนนวขกอนั งไปฟาแทลีเ่ หะแลหอื ลงน�้า) จา� (นหวลนงั ขเกอบ็ งขปอางทปเ่ี หา)ลอื

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

ผูเลนและการจัดเตรยี มสถานท่ี

เกมเก็บของปาออกแบบมาส�าหรับรองรับผูเลน จ�านวน 20-25 คน
เนื่องจากจ�านวนผูเลนทม่ี ากเกินไปท�าใหการมีสวนรวมไมทว่ั ถึงและจา� นวน
พนื้ ทีป่ าชุมชนจ�าลองมี 25 ชอง และบางคร้งั ผูนา� เกมอาจตองเขาไปอธิบายใหผู
เลนทไี่ มเขาใจในบางชวง ท้ังน้คี วรใหผนู �าเกมและผูชวยอยบู ริเวณตรงกลางของ
ผูเลนทัง้ หมด เพอื่ ใหสามารถสงั เกตพฤติกรรมตาง ๆ ของผูเลน รวมทัง้ สงั เกต
กระบวนการการตัดสินใจของผูเลนแตละคนเพ่ือนา� ไปใชสรุปในชวงระหวางเกม
หรอื สิน้ สุดเกมได

ผเู้ ล่น 1 ผูน้ �าเลน่ ผเู้ ลน่ 20
ผู้เลน่ 2 ผ้เู ล่น 19
ผู้เลน่ 3 ผ้เู ลน่ 18
ผเู้ ล่น 4 ผูเ้ ล่น 17

ผเู้ ลน่ 5 ผเู้ ลน่ 16

ผเู้ ลน่ 6 ผูเ้ ล่น 15
ผูเ้ ล่น 7 ผูเ้ ล่น 14

ผู้เล่น 8 ผูเ้ ล่น 9 ผเู้ ลน่ 10 ผเู้ ล่น 11 ผู้เล่น 12 ผเู้ ล่น 13

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

ตวั อยา่ งการจัดวางต�าแหน่งผู้เล่น

ขั้นตอนการเลนเกมและองคค์ วามรูท่ีไดบูรณาการในเกม

เริ่มกิจกรรมดวยการลงทะเบยี น แจกปายชอ่ื พรอมแจกอุปกรณ์ 1 ชุด
ซ่งึ ประกอบดวย แบบสอบถามกอนเลนเกม ใบบนั ทกึ ขอมูล ปากกา และกลอง
ใสของปาส�าหรับผเู ลน หลังจากผเู ลนไดอุปกรณแ์ ลวใหผูเลนเขียนช่ือ-นามสกลุ
ลงในแบบสอบถามกอนเลนเกมและลงมอื ท�า หลงั จากสงแบบสอบถามกอนเลน
เกมแลวใหผเู ลนเขียนชื่อ-นามสกุล ลงในใบบันทกึ ขอมลู และเมอื่ ผเู ลนทุกคนสง
แบบสอบถามกอนเลนเกมครบแลว ใหผูนา� เกมนา� สลากไปใหผูเลนจับเพ่ือลา� ดบั
การเลน หลงั จากทีผ่ ูเลนทราบล�าดับแลวใหจดลงบนมมุ ขวาของใบบนั ทกึ ขอมลู

การเลนเกมเก็บของปาเปนการจ�าลองสถานการณ์ทเี่ กิดขนึ้ จริงในพ้นื ท่ี
โดยแบงเปน 3 สถานการณ์ คือ

(1) สถานการณ์ปกติ
(2) สถานการณ์ไฟปา
(3) สถานการณก์ ารสรางแนวกนั ไฟและสรางแหลงนา้�
โดยผงั การเลนเกมหรือล�าดับการเลนเกมอยางยอในแตละสถานการณ์
แสดงในหวั ขอถัดไป ทั้งน้ีไดมีการอธิบายบทบาทของผูเขารวม (ผคู วบคุมเกมและ
ผูเลน) พรอมทัง้ ความรทู ไ่ี ดบรู ณาการและแลกเปลย่ี นในเกมแตละขนั้ ตอน

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

ขันตอนการเลน่ เกมสถานการณ์ที 1 โดยสรปุ
ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

ขันตอนการเล่นเกมสถานการณท์ ี 2 โดยสรุป
ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

ขันตอนการเลน่ เกมสถานการณท์ ี 3 โดยสรปุ
ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

ขันตอนช่วงกอ่ นเลน่ เกมและความรูท้ ไี ด้บรู ณาการในเกม

กิจกรรมของผคู้ วบคมุ เกม กจิ กรรมของผเู้ ล่น ความรทู้ ีบูรณาการ/
แลกเปลยี นในเกม

ผนู า� เกมกลาวตอนรบั ผู ตรวจสอบอปุ กรณ์ ตอบ เปาหมายของการจัด
เขารวม แนะนา� ทมี งาน แบบสอบถามกอนเลน กจิ กรรม
อธบิ ายวตั ถุประสงค์ของ เกม
การจดั กจิ กรรม

เปดประเด็นใหผูเขารวม เลาเกี่ยวกับปาชุมชน เปนการถายทอดขอมูล
เลาเก่ียวกบั พ้นื ทีป่ า ในหมบู าน ในสวนของ เก่ยี วกับปาชมุ ชนจาก
ชมุ ชนประจา� หมบู าน เนอื้ ท่ี สถานท่ตี งั้ การใช ผูใหญสเู ยาวชนในพ้นื ท่ี
ของตน ประโยชน์จากปาชุมชน

อธิบายความหมายของ ตรวจสอบและศึกษาตาม ความรูเกี่ยวกบั ของปา
อุปกรณ์ตาง ๆ ทใี่ ชใน ค�าอธบิ าย บางประเภททมี่ ี
เกมตัง้ แตบอรด์ แทนพ้ืนที่ ความส�าคัญ
ปาชมุ ชน และของปาซึ่ง
แทนดวยลกู ปดสเี ขียว
(ผกั หวานปา) สสี ม (ไข
มดแดง) และสเี หลือง
(เห็ดปา)

อธิบายความหมายของ กรอกช่ือ-สกุล สรางความคุนเคย
ใบบันทกึ ขอมลู และให ระหวางผเู ลน เน่ืองจาก
กรอกชอ่ื -สกลุ บางคนไมเคยรจู กั ชอ่ื จริง

ใหผเู ลนจับสลากเพ่อื จัด จับสลาก แลวกรอก
ล�าดบั การเลนเกม หมายเลขท่ีไดลงใน
ใบบันทึกขอมูล

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

ขันตอนชว่ งก่อนเลน่ เกมและความรูท้ ไี ดบ้ รู ณาการในเกม

กจิ กรรมของผคู้ วบคุมเกม กจิ กรรมของผูเ้ ลน่ ความรู้ทีบรู ณาการ/
แลกเปลยี นในเกม

สถานการณ์ที 1 สถานการณ์ปกติ ชาวบา้ นเกบ็ ของปาตามทีตวั เองเคยท�า

เปนประจ�า โดยเกบ็ ของปาบริเวณนันใหห้ มด หรือเหลือไวท้ า� เชอื ส�าหรบั ปถดั

ไปก็ได้

ผนู า� เกมเรียกใหผูเลนมา พิจารณาปรมิ าณของปา
รวมกันที่บอร์ดแทนพืน้ ที่ กอนการเก็บเก่ียว หรอื
ปาชุมชนเพอ่ื ดูทรัพยากร วางแผนวาจะเขาเกบ็ ชอง
ที่มอี ยู ใดบาง

ใหผเู ลนท่มี ีลา� ดับท่ี 1 ออก เลอื กชองในการเก็บของปา ทา� ความเขาใจกับ
มาเก็บของปา (ในรอบแรก และพจิ ารณาวาจะเลือก การเกบ็ ของปา และ
อาจเรียกออกมาทีละคน เก็บทงั้ หมดหรอื ไม เก็บ สรางความคนุ เคยให
กอนเพ่อื ใหผูเลนคนอื่น ของปาทตี่ องการใสกลอง เกิดขึน้ ระหวาง
ไดเหน็ วิธกี ารเลน จากน้ัน แลวจดขอมูลลงในกระดาษ ผูเลน วิธกี ารเลน
ผนู า� เกมอาจเรียกใหขึ้นมา บันทึกขอมูล และอุปกรณ์
เก็บของปา ครั้งละ 3-4 คน
พรอม ๆ กัน)

ผนู า� เกมเรียกผเู ลนให มารวมตวั กนั เพื่อดูปริมาณ ทา� ใหเกดิ ความเขาใจ
มารวมกันทบ่ี อร์ดเพ่อื ให ของปาท่เี หลือ วาถาทุกคนเลอื ก
เห็นการเปล่ยี นแปลงของ เกบ็ ของปามาก ๆ ก็
ทรพั ยากรหลังจากการเก็บ จะทา� ใหของปาหมด
เกีย่ วไปแลว ไปได

ผูชวยจดขอมลู ของปาที่
เหลือลงในกระดาษจด

ผนู า� เกมจับสลากล�าดบั ผู คิดและตอบค�าถามเก่ียว กระตนุ ใหผูเลนเขาใจ
เลนเพือ่ ตอบค�าถามเก่ยี ว กบั ประโยชน์ของปาชมุ ชน ถงึ ประโยชน์ของปา
กบั ประโยชน์ของปาชุมชน ชุมชน และเกิดการ
แลกเปลี่ยนเรียนรู
ระหวางกนั

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

กจิ กรรมของผคู้ วบคมุ เกม กจิ กรรมของผ้เู ล่น ความรทู้ ีบูรณาการ/
แลกเปลยี นในเกม
ผูนา� เกมเรียกใหผูเลนมา ผใู หญชวยกนั คิดวาของปา
รวมกันทีบ่ อร์ดพื้นท่ี เพอ่ื จะเพิ่ม/ลดอยางละเทาไร เกิดการแลกเปลี่ยน
ทา� การปรบั ปรมิ าณของปา แลวใหเยาวชนเปนผเู ตมิ ความรเู ก่ียวกบั การ
ในปถัดไป โดยสอบถาม ลกู ปดเทาจ�านวนท่ผี ูใหญ ฟนตวั ของของปา
ผูเลนวาถาปที่แลวมีของ บอก ระหวางผูใหญ และ
ปาอยูเทาน้ี แลวถกู เก็บไป เปนการถายทอด
หมดหรอื บางสวน ผเู ลนคดิ ความรูเกยี่ วกับของ
วาปนีข้ องปาแตละชนิดจะ ปาใหแกเยาวชน
กลับคนื มาเทาใด ไดรบั รู

ผูชวยจดขอมลู ของปาลงใน
กระดาษจด

ผูนา� เกมใหผเู ลนแบงกลมุ นัง่ ตามกลุมและคดิ กระตุนใหผใู หญบอก
ออกเปน 3-5 กลุม (แลว ทรพั ยากรทีก่ ลมุ ตวั เอง เลาหรอื ถายทอด
แตจา� นวนผเู ขารวม) แตละ ไดรบั โดยเปนกิจกรรม ความรูเก่ียวกบั ของ
กลมุ ประกอบดวยผใู หญ ลักษณะทใ่ี หผใู หญบอก ปาตาง ๆ ใหเยาวชน
และเยาวชน จากนัน้ ผูชวย แลวเยาวชนจด ไดเกดิ การเรยี นรู
แจกกระดาษใหแตละกลุม
จดรายชอื่ ของปาทรี่ ูจกั โดย
แยกเปนกลมุ สตั ว์ปา ไม
ยืนตน สมุนไพร ไมใชสอย
และอ่ืน ๆ

ผูนา� เกมใหแตละกลมุ น�า แตละกลมุ สงตัวแทนนา� การเรียนรรู วมกัน
เสนอ โดยถามผเู ขารวม เสนอรายการของปาทจี่ ดไว และการถายทอด
หรอื เยาวชนกลมุ อนื่ ๆ เปน ผูใหญอาจตองอธิบายเปน ความรูจากผูใหญ
ระยะ ๆ วารจู ักหรือไม ถา บางครงั้ ในกรณีทีเ่ ยาวชนท่ี สูเยาวชน
ไมรจู ักกข็ อใหผูใหญชวย อยูกลมุ อ่นื ไมรจู ัก
อธิบายใหเยาวชนฟง

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

กจิ กรรมของผคู้ วบคุมเกม กิจกรรมของผู้เล่น ความรูท้ ีบรู ณาการ/
แลกเปลยี นในเกม

สถานการณท์ ี 2 สถานการณไ์ ฟปา ก�าหนดให้ชาวบา้ นบอกถึงผลกระทบ
ของการเกิดไฟปาทมี ผี ลตอ่ การเพิม/ลดของของปา

ผูนา� เกมเรียกใหตัวแทน เยาวชนออกมาช้ตี �าแหนง เยาวชนไดเรียนรูวิธี
เยาวชนออกมาบอก เกดิ ไฟปา และเดินไปแจง การจดั การเบ้อื งตน
ต�าแหนงทจ่ี ะเกิดไฟปา ผูใหญวาเกดิ ไฟปาขึ้น เม่ือพบเห็นไฟปา
แลวผูนา� เกมวางไฟปา
ไปเรือ่ ย ๆ (จา� ลองวาไฟ
ลาม) และถามเยาวชนวา
ถาพบเห็นวามไี ฟปาเกิด
ขน้ึ ตองทา� อยางไร จนกวา
เยาวชนจะเดนิ ไปแจง
ผูใหญวาเกิดไฟปาข้ึน

ผนู า� เกมสอบถามผเู ลนวา อธิบายผลกระทบของการ ผูเลนไดเกดิ การเรยี น
ในกรณเี กิดไฟปาขึน้ จะสง เกิดไฟปาท่ีมผี ลตอพ้นื ที่ รูผลกระทบของไฟปา
ผลกระทบอยางไรตอของ และของปา
ปา ถาชาวบานบอกวาไม
เหลอื ของปา ใหผนู า� เกบ็
ของปาออกจากพ้ืนที่

ผชู วยจดขอมูลของปาลงใน
กระดาษจด

ผูนา� เกมใหผูเลนออกมา เลือกชองที่ตองการเกบ็
เกบ็ ของปา ของปา เกบ็ ของปา และจด
ผนู า� เกมจบั สลากล�าดับ บนั ทกึ ขอมลู
ผเู ลน เพ่อื ใหผูเลนบอก บอกประโยชนข์ องปาชุมชน กระตุนใหเรียนรถู ึง
ถึงประโยชนข์ องปาชุมชน
ผูนา� อาจเสริมตอนทายใน ประโยชนข์ องของ
กรณีที่ผเู ลนนกึ ไมออก ปาทงั้ ทเี่ คยรมู าแลว
และประโยชน์อน่ื เพิ่ม
เติมทเ่ี ปนภูมปิ ญญา
ทองถน่ิ

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

กจิ กรรมของผคู้ วบคุมเกม กิจกรรมของผเู้ ลน่ ความรทู้ ีบรู ณาการ/
แลกเปลยี นในเกม
ผูนา� เกมเรียกใหผูเลนมา เยาวชนเปนคนคดิ และเตมิ
รวมกนั ตรงบอร์ดพ้ืนทเี่ พอ่ื ของปา ภายใตคา� แนะนา� เยาวชนไดทบทวน
ทา� การเติมของปา เพมิ่ เติมของผูใหญ กระบวนการฟนตัว
ของของปาภายใต
ค�าแนะนา� ของผูใหญ

ผชู วยจดขอมลู ของปา

สถานการณท์ ี 3 สถานการณก์ ารสร้างแนวกันไฟและแหลง่ น�า ก�าหนดให้
ชาวบา้ นบอกถึงผลของการสร้างแนวกนั ไฟและบอ่ นา� ทมี ีผลต่อการเพิม/ลด
ของของปา

ผูนา� เกมเรียกใหผเู ลนมา วางอุปกรณ์สรางแนวกนั ไฟ เรียนรูกระบวนการ
รวมตวั กนั ตรงบอรด์ พ้ืนท่ี และแหลงนา้� ลงบนบอรด์ สรางแนวกนั ไฟ
เพอื่ สรางแนวกันไฟและ พ้นื ที่ รวมกนั ในชุมชน
แหลงนา้� เชน ฝาย บอนา้�
เปนตน

ผนู า� เกมถามผเู ลนเกย่ี วกับ ผเู ลนชวยกันคดิ และเพม่ิ / เรยี นรูผลกระทบของ
ผลตอการสรางแนวกนั ไฟ ลดของปาในบริเวณทีม่ แี นว การสรางแนวกัน
และแหลงนา�้ วามีผลตอของ กนั ไฟและแหลงน�้า ไฟและแหลงนา้� ตอ
ปาอยางไร ทรพั ยากรของปา

ผูชวยจดขอมูลของปาลงใน
กระดาษจด

ผนู า� เกมใหผเู ลนออกมา เลอื กชองทต่ี องการเก็บ เรียนรเู รอ่ื งการเก็บ
เก็บของปา ของปา เก็บของปา และจด ของปาอยางเหมาะสม
บนั ทึกขอมลู

ผชู วยจดขอมูลของปาลงใน
กระดาษจด

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

กจิ กรรมของผู้ควบคมุ เกม กจิ กรรมของผู้เลน่ ความร้ทู ีบรู ณาการ/
แลกเปลยี นในเกม
ผูนา� เกมเร่มิ กจิ กรรมการ เยาวชนชวยกันตอบ และ
ทายภาพเปนการจา� ลอง ผูใหญเฉลย เรยี นรทู รพั ยากร
สถานการณท์ ใ่ี หเหมอื น ตาง ๆ ในปาชมุ ชน
ผใู หญพาเยาวชนเขาไป ลักษณะการใช
เดนิ ในปาแลวสอนวาของ ประโยชน์
ปาท่ีพบคอื อะไร กินได/
ไมได (ผชู วยจดคะแนน สรุปความรปู ระเด็น
ส�าหรับเยาวชนทต่ี อบถูก ตาง ๆ
เพอื่ ใหของรางวัลเมอ่ื เกม
ทายภาพจบ)

ผนู า� สรุปกิจกรรม

ผชู วยแจกแบบสอบถาม ตอบแบบสอบถามหลังเขา ตรวจสอบวาผเู ลนได
หลงั กิจกรรม รวมกจิ กรรม รับความรเู พม่ิ ขึน้ หลงั
จากเขารวมกจิ กรรม
แลว

ขั้นตอนการสรปุ ความรู

สรุปความรทู ีไ่ ดจากการเลนเกมท้งั 3 สถานการณ์

การสรุปความรทู ีไ่ ดจากการใชเกมและสถานการณ์จา� ลองมีความส�าคญั
มาก (Crookal and Thorngate, 2009) ผูนา� เกมตองสรปุ ผลการ
เรยี นรูที่เกิดขึ้นระหวางเกม โดยยกตัวอยางความรูท่ีส�าคัญท่ีปรากฎ
ข้ึนจากการเลนเกม ไดแก ชนดิ ของของปา ประโยชน์ทม่ี นุษย์และส่ิงมี
ชีวิตตาง ๆ ไดรบั จากปาชมุ ชน พลวตั ของของปาอนั เกิดจากการรบกวน
ของมนษุ ย์ กฎระเบียบในการดแู ลรักษาปาชุมชน ทั้งนผ้ี ูนา� เกมควรตอง
พิจารณาพฤติกรรมของผูเลนระหวางชวงการเลนเกมประกอบการสรปุ
ดวย เน่ืองจากผูเลนแตละคนอาจเขาใจเกมไดไมเทากัน ทั้งนี้ใหสรุป
เช่ือมโยงถงึ ประเด็นปญหาท่ีเกิดขึน้ ในปาชุมชนในสภาพความเปนจรงิ
ซึ่งปญหาของปาชุมชนเกดิ จากมนุษย์เปนสาเหตหุ ลัก โดยเฉพาะการเก็บ

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้

ของปามากเกินกา� ลงั ผลติ ทา� ใหปาเส่อื มโทรมลง ซ่ึงผลกระทบทเ่ี กิดข้ึน
ยอมสงผลตอทกุ คนในชมุ ชนอาจเปนทางตรงหรือทางออม จงึ เปนหนาที่
ของทุกคนทต่ี องชวยกันดแู ลรกั ษาปาชมุ ชน เพอื่ ใหสามารถใชประโยชน์
ไดอยางยาวนานไปจนรุนลูกรุนหลาน

การตอบคา� ถามหลังเลนเกม

หลังท�ากจิ กรรมทกุ อยางแลวเสร็จ ใหผูเลนตอบคา� ถามหลังเลนเกม เพื่อ
ประเมินผลการเรยี นรู

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

คมู อื การเลนเกมเกบ็ ของปาฉบบั ยอ

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพื่อการเรียนรู้

ปาชุมชนไหลนานและเกมเพ่ือการเรียนรู้