ดนตรี ม.4-6 (พว.)

รอบรูอาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา Self-Regulating เสริมความรู ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรูหลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและนําเสนอ Applying the Communication Skill ๑๓๓ สุดยอดคูมือครู ดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม 133 ๒.๕ องค์ประกอบของบทเพลง องค์ประกอบของบทเพลงพื้นบ้านภาคกลางมีลักษณะเด่น คือ การใช้คำาที่มีการ สัมผัสคล้องจองกัน มีจังหวะ และทำานองที่สนุกสนาน การประสานเสียงระหว่างดนตรีและการ ขับร้องเหมาะสมกลมกลืนกันทำาให้ผู้ฟังรู้สึกมีความสุข และสนุกสนาน ๒.๔ สำาเนียง สำาเนียงขับร้องในดนตรีพื้นบ้านภาคกลาง เป็นสำาเนียงของภาคกลาง แต่อาจแตกต่างกัน ในแต่ละจังหวัดเช่นในกรุงเทพมหานครสำาเนียงจะเป็นภาษากลางชัดถ้อยชัดคำา ในจังหวัดสุพรรณบุรี มีสำาเนียงต่างออกไปที่เรียกว่า เสียงเหน่อทำาให้การขับร้องมีลักษณะเสียงสำาเนียงแตกต่างกันออกไป การบรรเลงดนตรีพื้นบ้านภาคกลาง คำ�ถ�มท้�ท�ย ดนตรีพื้นบ้านภาคกลางแตกต่างจากภาคอื่นอย่างไร ภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสาน เป็นพื้นที่ที่มีความเป็นดนตรีที่หลากหลาย แสดง ให้เห็นถึงความเจริญของสังคมในอดีต ทั้งนี้ก็เพราะว่าอีสานเป็นแหล่งวัฒนธรรมที่ใหญ่โตมาก่อน มีผู้คนจำานวนมาก และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นภาคที่มีภูมิประเทศติดกับประเทศเพื่อนบ้าน คือ ประเทศลาว และกัมพูชา ทำาให้ได้รับอิทธิพลด้านวัฒนธรรมของประเทศเพื่อนบ้านด้วย ภาคตะวันออกเฉียงเหนือจึงแบ่งตามกลุ่มวัฒนธรรม ได้แก่ กลุ่มอีสานเหนือ กลุ่มอีสานกลาง กลุ่มอีสานใต้และกลุ่ม อีสานเฉพาะเมืองโคราชทำาให้มีลักษณะทางดนตรีแตกต่างกันออกไปลักษณะเด่นของดนตรีในวัฒนธรรม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีดังนี้ ๓. ลักษณะเด่นของดนตรีในวัฒนธรรมภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ¢Ñ鹤ԴÇÔà¤ÃÒÐˏ áÅÐÊÃØ»¤ÇÒÁÃÙŒ Step 2 ๑๐. นักเรียนเลนเกมเกาอี้ดนตรีพื้นบาน โดยฟงการอธิบายวิธีการเลนเกม ดังนี้ ครูนําเกาอี้มาวางเปนวงกลม ใหมีจํานวนนอยกวานักเรียน จากนั้น ครูเปดเพลงพื้นบานภาคกลาง แลวนักเรียนรําไปรอบ ๆ วง เมื่อครู ปดเพลง นักเรียนแยงกันนั่งเกาอี้ นักเรียนคนที่ไดนั่งเกาอี้ใหบอก ลักษณะเดนของดนตรีในวัฒนธรรม ภาคกลาง ๑ อยาง ถาบอกผิดตอง ออกจากการแขงขัน แลวนําเกาอี้ออก ๑ ตัว เลนเกมจนไดผูชนะ ๑๑. นักเรียนดูบัตรคําบนกระดาน ดังนี้ จากนั้นรวมกันวิเคราะหลักษณะเดน ของดนตรีในวัฒนธรรมภาคตะวันออกเฉียงเหนือ แลวตัวแทนนักเรียน ออกมาเขียนสรุปเปนแผนภาพ ความคิด ลักษณะเดนของดนตรีในวัฒนธรรม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เครื่องดนตรี สําเนียง องคประกอบของบทเพลง วงดนตรี ภาษา เนื้อรอง ดนตรีพื้นบานของประเทศลาว เรียกวา “ลํา” ซึ่งเปนการขับรองประกอบ กับการเปาแคน รอบรูอาเซียนและโลก

ขั้นคิดวิเคราะหและสรุปความรู Processing GPAS 5 Steps บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 สุดยอดคูมือครู ๑๓๔ ขั้นสังเกต รวบรวมขอมูล Gathering ขอสอบเนนสมรรถนะ 134 ดนตรี ม.๔-๖ ๓.๑ เครื่องดนตรี ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีการเล่นดนตรีที่ยาวนานนับพันปีเริ่มจากในระยะต้น มีการใช้วัสดุท้องถิ่นมาทำาเลียนเสียงจากธรรมชาติเช่น เสียงลมพัดใบไม้ไหว เสียงน้ำ�ตก เสียงฝนตก ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นเสียงสั้น ไม่ก้อง ในระยะต่อมาได้ใช้วัสดุพื้นเมืองจากธรรมชาติมาเป่า เช่น ใบไม้ ผิวไม้ต้นหญ้าปล้อง ไม้ไผ่ ทำาให้เสียงมีความพลิ้วยาวขึ้น จนในระยะที่ ๓ ได้นำาหนังสัตว์และ เครื่องหนังมาใช้เป็นวัสดุสร้างเครื่องดนตรีที่มีความไพเราะและรูปร่างสวยงามขึ้น เช่น กรับ เกราะ ระนาด ฆ้อง กลอง โปง โหวด ปี่ พิณ โปงลาง แคน โดยนำามาผสมผสานเป็นวงดนตรีพื้นบ้าน ภาคอีสานที่มีลักษณะเฉพาะตามพื้นที่ ๓ กลุ่ม คือ กลุ่มอีสานเหนือ และอีสานกลางนิยมดนตรี หมอลำาที่มีการเป่าแคนและดีดพิณประสานเสียงร่วมกับการขับร้อง ส่วนกลุ่มอีสานใต้จะนิยม ดนตรีกันตรึมซึ่งเป็นดนตรีบรรเลงที่ไพเราะของชาวอีสานใต้ที่มีเชื้อสายเขมร ๓.๒ วงดนตรี วงดนตรีในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ แบ่งตามกลุ่มวัฒนธรรมมีดังนี้ กลุ่มอีสานเหนือและกลุ่มอีสานกลาง ● วงโปงลางและวงแคน ใช้บรรเลงประกอบการแสดง และการขับร้องเพลงลำาต่าง ๆ กลุ่มอีสานใต้ ● วงกันตรึม ใช้บรรเลงประกอบการเซ่นสรวงบูชา ใช้ประกอบการแสดงมหรสพ ต่างๆเพื่อความบันเทิง ● วงพิณพาทย์ใช้บรรเลงประกอบการขับร้องเพลงเจรียงกันตรึม ● วงตุ้มโมง ใช้บรรเลงในงานศพ ๓.๓ ภาษา เนื้อร้อง ภาษาที่ใช้จะเป็นภาษาท้องถิ่นของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เรียกว่าภาษาถิ่นอีสาน อาจมีภาษาเขมรสอดแทรกในกลุ่มอีสานใต้เนื้อร้องในบทเพลงมีความสนุกสนานมีลักษณะเกี่ยวกับการ เกี้ยวพาราสีการบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์การโต้ตอบชิงไหวพริบกัน ทำาให้ผู้ฟังสนุกสนาน เช่น เพลงเซิ้งบั้งไฟ มีเนื้อหาเกี่ยวกับการขอให้ฝนตกเพื่อบอกข่าวให้พระยาแถนบันดาลฝน ๓.๔ สำาเนียง สำาเนียงเป็นสำาเนียงของท้องถิ่นถ้าเป็นกลุ่มอีสานเหนือจะมีสำาเนียงเป็นภาษาอีสาน ที่มีสำาเนียงคล้ายภาษาลาว เพราะมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศลาว จึงได้รับอิทธิพลด้านภาษาด้วย กลุ่มอีสานใต้จะมีสำาเนียงคล้ายภาษาเขมร เพราะมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศกัมพูชา กลุ่มอีสานเฉพาะ เมืองโคราชก็จะมีสำาเนียงแบบโคราชทำาให้ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีลักษณะสำาเนียงหลากหลาย ¢Ñ鹤ԴÇÔà¤ÃÒÐˏ áÅÐÊÃØ»¤ÇÒÁÃÙŒ Step 2 ๑๒. นักเรียนแบงกลุม ๕ กลุม ครูเปด การแสดงหมอลํา หรือกันตรึม ใหนักเรียนแตละกลุมชม จากนั้น แตละกลุมรวมกันอภิปรายเกี่ยวกับ การแสดง โดยกําหนดหัวขอ ดังนี้ • เครื่องดนตรีที่ใช • วงดนตรีที่แสดงเปนวงใด • การใชภาษาและเนื้อรอง • สําเนียงการขับรอง • องคประกอบของบทเพลง • ความรูสึกที่ไดชมการแสดง เสริมความรู ครูควรสอน โปง เรียกอีกอยางหนึ่งวา กระปุง เปนอุปกรณที่ใชตีแทนระฆัง ฆอง และกลอง ถามีขนาดใหญเสียงจะ ทุมต ํา ถามีขนาดเล็กเสียงจะแหลม กันตรึม เปนเพลงพื้นบานที่นิยม กันมากในจังหวัดสุรินทร ขับรองโดย ใชภาษาเขมร และเปนเพลงพื้นบาน ของประเทศกัมพูชา รอบรูอาเซียนและโลก ขอใดสัมพันธกัน ๑ วงมองเซิง-ภาคใต ๒ วงกลองยาว-ภาคเหนือ ๓ วงตุมโมง-ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ๔ วงกันตรึม-ภาคกลาง ๕ วงกาหลอ-ภาคเหนือ (เฉลย ๓ เพราะวงตุมโมงเปนวงดนตรีที่ใชบรรเลงในงานศพของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ) ขอสอบเนนสมรรถนะ

รอบรูอาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา Self-Regulating เสริมความรู ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรูหลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและนําเสนอ Applying the Communication Skill ๑๓๕ สุดยอดคูมือครู ดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม 135 ๓.๕ องค์ประกอบของบทเพลง บทเพลงพื้นบ้านภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีลักษณะเรียบง่าย มีจังหวะทำานองที่ สนุกสนานเร้าใจให้ความสนุกสนานแก่ผู้ฟังมีการประสานเสียงระหว่างผู้ขับร้องและการบรรเลงดนตรี ที่สนุกสนานมีการรับส่งกันเหมาะสมทำาให้บทเพลงมีความไพเราะสมบูรณ์ การบรรเลงดนตรีพื้นบ้านภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คำ�ถ�มท้�ท�ย วัฒนธรรมภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีลักษณะเด่นอย่างไร ภาคใต้เป็นภาคที่มีวัฒนธรรมหลากหลาย คือ วัฒนธรรมไทย-พุทธ และวัฒนธรรม ไทย-มุสลิม ทำาให้รูปแบบของดนตรีแตกต่างกันตามวัฒนธรรม ความเชื่อและความเป็นอยู่ ในวัฒนธรรม ไทย-พุทธ จะมีลักษณะดนตรีแบบไทยใช้เครื่องดนตรีประจำาท้องถิ่น ส่วนวัฒนธรรมไทย-มุสลิม จะมี ลักษณะดนตรีแบบไทยแต่จะมีการนำาเครื่องดนตรีเช่นไวโอลินออร์แกนแมนโดลินมาบรรเลงประกอบ บทเพลงทำาให้บทเพลงและดนตรีมีเอกลักษณ์มากขึ้นลักษณะเด่นของดนตรีในวัฒนธรรมภาคใต้มีดังนี้ ๔.๑ เครื่องดนตรี เครื่องดนตรีพื้นบ้านภาคใต้ส่วนใหญ่จะเป็นเครื่องตีและเครื่องเป่า ซึ่งมีลักษณะ เรียบง่าย มีการประดิษฐ์เครื่องดนตรีจากวัสดุใกล้ตัว ซึ่งสันนิษฐานว่าดนตรีพื้นบ้านภาคใต้น่าจะมาจาก พวกเงาะซาไก ที่ใช้ไม้ไผ่ลำาขนาดต่าง ๆ มาตัดออกเป็นท่อนสั้นบ้างยาวบ้าง แล้วตัดปากของกระบอก ไม้ไผ่ให้ตรงหรือเฉียงพร้อมกับหุ้มด้วยใบไม้หรือกาบต้นพืช ใช้ตีประกอบการขับร้องและเต้นรำา ต่อมา ได้พัฒนามาเป็นเครื่องดนตรีเช่นแตรกรับกลองต่างๆ เครื่องดนตรีพื้นบ้านภาคใต้เช่น กลองรำามะนา กลองชาตรีหรือกลองตุ๊ก ใช้บรรเลง ประกอบการแสดงโนราปี่ไฉนปี่กาหลอโทนหรือทับ ๔. ลักษณะเด่นของดนตรีในวัฒนธรรมภาคใต้ ¢Ñ鹤ԴÇÔà¤ÃÒÐˏ áÅÐÊÃØ»¤ÇÒÁÃÙŒ Step 2 ๑๓. นักเรียนดูบัตรคําบนกระดาน ดังนี้ จากนั้นรวมกันวิเคราะหเกี่ยวกับ ลักษณะเดนของดนตรีในวัฒนธรรม ภาคใต แลวตัวแทนนักเรียนออกมา เขียนสรุปเปนแผนภาพความคิด ๑๔. นักเรียนรวมกันอภิปรายวาดนตรี ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและ ภาคใตมีลักษณะเดน วามีความเหมือน และแตกตางกันอยางไร เปนแผนภาพ ความคิด ๑๕. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา และปลูกฝงคานิยม ๑๒ ประการ เรื่อง รั ก ษ า วั ฒ น ธ ร ร ม ป ร ะ เ พ ณี ไ ท ย อันงดงาม โดยรวมกันเสนอแนวทาง ในการอนุรักษดนตรีพื้นบาน พรอม บอกผลที่เกิดขึ้น หากปฏิบัติตาม แนวทางนั้นและผลที่เกิดขึ้นหาก ไมปฏิบัติเปนแผนภาพความคิด แลวสรุปเปนความคิดรวบยอด แมนโดลิน เปนเครื่องดนตรีที่มีสาย ๔ คู หรือ ๖ คู มีลูกบิดคลายกีตารใชตั้งเสียง มีนมรองรับสาย เวลาเลนจะใชมือซายจับตัวแมนโดลินและใชมือขวาดีด มีเสียงไพเราะ เราอารมณไดดี โดยเฉพาะอารมณเศรา มีถิ่นกําเนิดที่ประเทศอิตาลี เงาะซาไก เปนมนุษยโบราณกระจายเปนกลุมเล็ก ๆ ราว ๖๐ คน ในรัฐเกดะห ประเทศมาเลเซีย ในสวนลึกของนิวกินี ประเทศฟลิปปนส และหมูเกาะอันดามัน เรียกตนเองวา “มันนิ (Mani)” รอบรูอาเซียนและโลก ลักษณะเดนของดนตรีในวัฒนธรรมภาคใต เครื่องดนตรี สําเนียง องคประกอบของบทเพลง วงดนตรี ภาษา เนื้อรอง

ขั้นคิดวิเคราะหและสรุปความรู Processing GPAS 5 Steps บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 สุดยอดคูมือครู ๑๓๖ ขั้นสังเกต รวบรวมขอมูล Gathering ขอสอบเนนสมรรถนะ 136 ดนตรี ม.๔-๖ ๔.๔ สำาเนียง สำาเนียงที่ใช้ในบทร้องจะมีสำาเนียงทางภาคใต้มีสำาเนียงห้าวและห้วน ในภาคใต้ ตอนล่างมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศมาเลเซียจึงทำาให้มีสำาเนียงของมาเลเซียสอดแทรกด้วย ๔.๕ องค์ประกอบของบทเพลง บทเพลงพื้นบ้านภาคใต้ส่วนใหญ่จะมีจังหวะ และทำานองที่หนักแน่น คึกคัก ให้ความ รู้สึกสนุกสนาน การขับร้องและบรรเลงดนตรีมีการประสานเสียงกันได้สอดคล้องเหมาะสม ทำาให้ผู้ฟัง เกิดความคล้อยตามสนุกสนานทำาให้บทเพลงพื้นบ้านภาคใต้มีองค์ประกอบที่สมบูรณ์ ๔.๒ วงดนตรี วงดนตรีพื้นบ้านภาคใต้ใช้ประกอบการแสดงงานต่างๆมีดังนี้ ● วงดนตรีหนังตะลุง ใช้ประกอบการแสดงหนังตะลุง ● วงดนตรีกาหลอใช้บรรเลงในงานศพ ● วงดนตรีโนรา ใช้บรรเลงประกอบการแสดงโนรา ● วงดนตรีรองเง็ง ใช้บรรเลงประกอบการแสดงรองเง็ง ๔.๓ ภาษา เนื้อร้อง ภาษาที่ใช้ในบทเพลงเป็นภาษาท้องถิ่น ภาษายาวีและภาษามลายู เนื้อร้องของ บทเพลงมีหลากหลาย ใช้คำาไม่ยืดเยื้อ มีทั้งการโต้ตอบซักถามเรื่องราว การเกี้ยวพาราสีการบอก ข่าวสาร มีเนื้อหาที่สนุกสนานและใช้ร้องประกอบการละเล่นต่าง ๆ เช่น เพลงเรือ มีการร้องโต้ตอบ ในเชิงเกี้ยวกันระหว่างหนุ่มสาวเพลงบอกใช้ร้องบอกข่าวเหตุการณ์ต่างๆหรือร้องเพื่อเชิญชวนโฆษณา การบรรเลงดนตรีพื้นบ้านภาคใต้ คำ�ถ�มท้�ท�ย วัฒนธรรมภาคใต้แตกต่างจากภาคอื่นอย่างไร ดนตรี ม.๔-๖ ๑๖. นักเรียนแบงกลุม กลุมละ ๓-๕ คน จากนั้น แ ต ล ะ ก ลุ ม เ ลื อ ก ด น ต รี พื้ น บ า น ก ลุ ม ล ะ ๒ วัฒนธรรม แลวเปรียบเทียบความเหมือนและ ความแตกตางของดนตรีพื้นบานที่เลือก โดย จัดทําเปนไมโครซอฟตออฟฟศเพาเวอรพอยต ๑๗. นักเรียนรวมกันสรุปสิ่งที่เขาใจเปนความรู รวมกัน ดังนี้ • ดนตรีพื้นบานของไทยแบงออกเปน ๔ ภาค ไดแก ภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต ซึ่งดนตรีแตละภาค ก็จะมีลักษณะเดนที่แตกตางกันออกไป ขึ้นอยูกับปจจัยหลาย ๆ ดาน ดนตรีพื้นบาน เปนสิ่งที่สรางความสุข ความสามัคคีใหกับ คนในทองถิ่น เปนภูมิปญญาทองถิ่นที่เยาวชน รุนหลังควรรักษาไว ๑๘. นักเรียนแตละกลุมออกมานําเสนอผลการ เปรียบเทียบความเหมือนและความแตกตาง ของดนตรีพื้นบานที่เลือกหนาชั้นเรียน โดย เพื่อนกลุมอื่นและครูรวมกันประเมินผล และตรวจสอบความถูกตอง ๑๙. นักเรียนรวมกันจัดนิทรรศการเกี่ยวกับดนตรี พื้นบาน เพื่อเผยแพรความรู โดยภายในงาน ประกอบดวยรายละเอียดของดนตรีพื้นบาน ภาคตาง ๆ และจัดแสดงดนตรีพื้นบาน เพื่อ สรางความสุขและความบันเทิงแกผูชม นิทรรศการ Step 3 ¢Ñé¹»¯ÔºÑµÔ áÅÐÊÃØ»¤ÇÒÁÃÙŒ ËÅѧ¡Òû¯ÔºÑµÔ ¢Ñé¹Ê×èÍÊÒÃáÅйíÒàÊ¹Í Step4 Step5 ¢Ñé¹»ÃÐàÁÔ¹à¾×èÍà¾ÔèÁ¤Ø³¤‹Ò ºÃÔ¡ÒÃÊѧ¤Á áÅШԵÊÒ¸ÒóРขอใดเปนลักษณะเดนของดนตรีในวัฒนธรรมภาคใต ๑ ออนหวาน เนิบชา ๒ สําเนียงแตกตางกันในแตละพื้นที่ ๓ แบงกลุมวัฒนธรรมดนตรีเปน ๓ กลุม ๔ เนนเครื่องตีและเปา จังหวะสนุกสนาน ๕ ดนตรีมีความไพเราะ นุมนวล (เฉลย ๔ เพราะดนตรีพื้นบาน ภาคใตสวนใหญเปนเครื่องตีและ เปา มีลักษณะเรียบงาย ประดิษฐ จ า ก วั ส ดุ ใ น ท  อ ง ถิ่ น บ ท เ พ ล ง สวนใหญมีจังหวะหนักแนน คึกคัก) เครื่องดนตรีขอใดเปนเครื่องดนตรีพื้นเมือง ของชาวมาเลย ๑ กัมบุส (Gambus) ๒ รือบับ (Rebab) รอบรูอาเซียนและโลก ขอสอบเนนสมรรถนะ

รอบรูอาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา Self-Regulating เสริมความรู ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรูหลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและนําเสนอ Applying the Communication Skill ๑๓๗ สุดยอดคูมือครู ดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม 137 ดนตรีพื้นบ้านภาคเหนือ เป็นดนตรีที่มีการถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกของคนในท้องถิ่น แสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรมต่าง ๆ ที่มีมาแต่โบราณ สะท้อนวิถีชีวิตในด้านต่าง ๆ ของชาวเหนือ ลักษณะดนตรีพื้นบ้านภาคเหนือจะมีจังหวะช้านุ่มนวลโปร่งสบายผู้ฟังฟังแล้วรู้สึกสบายใจเคลิบเคลิ้ม แต่ก็มีการบรรเลงดนตรีที่มีจังหวะตื่นเต้นคึกคักด้วยเช่นกัน เช่น การบรรเลงวงกลองแอว ประกอบ การฟ้อนเล็บมีจังหวะและทำานองที่นุ่มนวล ฟังแล้วสบายใจการบรรเลงวงกลองสะบัดชัยให้ความรู้สึก ตื่นเต้นเร้าใจ ดนตรีพื้นบ้านภาคเหนือจึงถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกมาสู่ผู้ฟังได้ซึ่งมีลักษณะที่แตกต่าง จากภาคอื่น คือ มีความอ่อนหวาน นุ่มนวล แสดงถึงวัฒนธรรมของชาวเหนือที่มีความอ่อนโยน เรียบง่ายได้เป็นอย่างดี การแสดงฟ้อนเล็บโดยใช้วงกลองแอวประกอบการแสดง ภาคกลางเป็นภาคที่คนในท้องถิ่นส่วนใหญ่ประกอบการเกษตรกรรมจึงเกิดดนตรีที่สร้างสรรค์ ขึ้นเพื่อความผ่อนคลาย และเกิดวงดนตรีที่ใช้ในงานต่าง ๆ ขึ้นมากมาย ทำาให้สามารถถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึกทางวัฒนธรรมของภาคกลางได้ชัดเจนคือคนภาคกลางรักความสนุกสนานมีการจัดงานรื่นเริง ต่าง ๆ อารมณ์ของบทเพลงที่ถ่ายทอดออกมาจึงมีความสนุกสนานแก่ผู้ฟัง แต่ก็มีการบรรเลงดนตรีที่ โศกเศร้า โหยหวนด้วยเช่นกันเช่นการบรรเลงวงกลองยาว ประกอบการแสดงรำากลองยาวถ่ายทอดอารมณ์คึกคัก สนุกสนานการบรรเลงวงเครื่องสายให้เสียงนุ่มนวล อ่อนหวานทำาให้เกิดอารมณ์ความรู้สึกสบาย ดนตรีพื้นบ้านภาคกลางจึงถ่ายทอดอารมณ์ความ รู้สึกที่หลากหลายทั้งสนุกสนานอ่อนหวานโศกเศร้าทำาให้คน ในท้องถิ่นมีความสุข และผ่อนคลาย การแสดงรำากลองยาว มีการบรรเลงกลองยาว ประกอบการแสดง ๑. การถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกของงานดนตรีในวัฒนธรรมภาคเหนือ ๒. การถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกของงานดนตรีในวัฒนธรรมภาคกลาง การถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึกของงานดนตรีจากแต่ละวัฒนธรรม ตัวชี้วัด ศ ๒.๑ ม.๔-๖/๗ ภาระงาน/ชิ้นงาน - แผนภาพความคิดเปรียบเทียบการ ถายทอดอารมณความรูสึกของงาน ดนตรีในแตละวัฒนธรรม - การแสดงดนตรีพื้นบานของวัฒนธรรม ตาง ๆ ๑. นักเรียนรวมกันสนทนา โดยใชคําถาม ดังนี้ • ถานักเรียนจะจัดการแสดงดนตรี ในงานโรงเรียน นักเรียนจะนําดนตรีพื้นบาน ภาคใดมาแสดง เพราะอะไร ๒. นักเรียนฟงเพลงพื้นบานภาคเหนือ ๑ ภาค และรวมกันสนทนา โดยใชคําถาม ดังนี้ • เพลงที่ไดยินเปนเพลงพื้นบานของ ภาคใด (ตัวอยางคําตอบ ภาคเหนือ) • เพลงนี้มีจังหวะ ทํานองอยางไร (ตัวอยางคําตอบ จังหวะชา ทํานองสบาย ๆ ผอนคลาย) • นักเรียนรูสึกอยางไรเมื่อฟงเพลงนี้ (ตัวอยางคําตอบ ชื่นชอบ สบายใจ) ๓. นักเรียนเลนเกม “อารมณของฉัน” โดย นักเรียนฟงคําอธิบายวิธีการเลนเกม ดังนี้ นักเรียนยืนลอมวงกัน ครูเปดเพลง พื้นบานภาคเหนือที่มีจังหวะและทํานอง แตกตางกันใหนักเรียนฟง แลวนักเรียน แสดงทาทางตามอารมณและความรูสึก ที่ไดยินจากการฟง และบอกครูวาเพลงนั้น ใหอารมณและความรูสึกใด ¢Ñ鹤ԴÇÔà¤ÃÒÐˏ áÅÐÊÃØ»¤ÇÒÁÃÙŒ Step 2 Step 1 ¢Ñé¹Êѧࡵ ÃǺÃÇÁ¢ŒÍÁÙÅ

ขั้นคิดวิเคราะหและสรุปความรู Processing GPAS 5 Steps บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 สุดยอดคูมือครู ๑๓๘ ขั้นสังเกต รวบรวมขอมูล Gathering ขอสอบเนนสมรรถนะ 138 ดนตรี ม.๔-๖ ลักษณะดนตรีภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีความสนุกสนาน มีจังหวะทำานองที่เร้าใจ ถ่ายทอด ให้เห็นถึงวิถีชีวิต และวัฒนธรรมประเพณีที่เรียบง่ายของคนในท้องถิ่น เช่น การบรรเลงดนตรีประกอบ การแสดงเซิ้งบั้งไฟ มีจังหวะที่สนุกสนาน ให้ผู้ฟังรู้สึกสนุกในการแสดง การบรรเลงวงกันตรึมประกอบ การแสดงการร้องเพลงกันตรึม มีจังหวะและทำานองเร้าใจ ถ่ายทอดความรู้สึกสนุกสนานให้ผู้ฟัง มีความสุข เกิดอารมณ์คล้อยตาม ดนตรีพื้นบ้านภาคตะวันออกเฉียงเหนือจึงถ่ายทอดและสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมอารมณ์ ความรู้สึกที่สนุกสนานเรียบง่ายของชาวตะวันออกเฉียงเหนือได้เป็นอย่างดี ภาคใต้มีลักษณะดนตรีพื้นบ้านที่โดดเด่นคือมีจังหวะและทำานองที่คึกคักหนักแน่นสะท้อน ถึงลักษณะของคนภาคใต้มีลักษณะดนตรีที่หลากหลายให้ความสนุกสนานครื้นเครงแก่ผู้ฟังเพราะการ บรรเลงวงดนตรีส่วนใหญ่จะใช้เครื่องตีและเป่ามีทั้งบรรเลงประกอบการแสดงท้องถิ่นแสดงถึงวัฒนธรรม ของชาวใต้เช่นการบรรเลงดนตรีประกอบระบำาตารีกีปัสมีจังหวะและทำานองที่สนุกสนานให้ความรู้สึก สนุกผ่อนคลายหรือการบรรเลงวงดนตรีหนังตะลุงทำาให้ผู้ฟังสนุกสนานกับการแสดง เข้าใจการแสดง และความรู้สึกอารมณ์ของหนังตะลุง ดนตรีพื้นบ้านภาคใต้จึงมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ถ่ายทอดความรู้สึก อารมณ์ที่เข้มแข็ง หนักแน่น ตามอุปนิสัยและวิถีชีวิตของชาวใต้ คำ�ถ�มท้�ท�ย การถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึกของงานดนตรีในภาคใดที่นักเรียน คิดว่าสนุกสนานที่สุด เพราะอะไร ๓. การถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกของงานดนตรีในวัฒนธรรม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ๔. การถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกของงานดนตรีในวัฒนธรรมภาคใต้ สรุป ดนตรีพื้นบ้านของไทยทั้ง ๔ ภาคในแต่ละภาคมีลักษณะเด่นทางวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน มีการถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกให้กับผู้ฟังแตกต่างกัน เป็นสิ่งที่สร้างสรรค์ขึ้นจากภูมิปัญญาของ คนในท้องถิ่น สะท้อนวิถีชีวิต วัฒนธรรม ประเพณีของแต่ละท้องถิ่นเหมือนกัน ทำาให้แต่ละท้องถิ่น มีเอกลักษณ์ประจำาท้องถิ่น ดนตรีพื้นบ้านเป็นสิ่งที่ทำาให้คนในท้องถิ่นเกิดความผ่อนคลายสนุกสนานและมีความสุขทำาให้ เกิดความสามัคคีในท้องถิ่นเป็นสิ่งที่มีคุณค่าต่อท้องถิ่นที่ทุกคนควรร่วมมือกันอนุรักษ์สืบทอดต่อไป ¢Ñ鹤ԴÇÔà¤ÃÒÐˏ áÅÐÊÃØ»¤ÇÒÁÃÙŒ Step 2 ๔. นักเรียนวิเคราะหการถายทอดอารมณ ความรูสึกของเพลงพื้นบานภาคกลาง และภาคเหนือวาแตกตางกันอยางไร ๕. นักเรียนแบงกลุม ๓ กลุม จากนั้น นักเรียนพิจารณาภาพการบรรเลง ดนตรีพื้นบานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ แลวแตละกลุมรวมกันอภิปราย เกี่ยวกับภาพดังกลาว สรุปขอมูล เปนแผนภาพความคิดลงในกระดาษแข็ง หรือกระดาษชารต โดยนักเรียน ไดรับแจกกลุมละ ๑ แผน ๖. นักเรียนวิเคราะหการถายทอดอารมณ ความรูสึกของเพลงพื้นบานภาคใต และภาคตะวันออกเฉียงเหนือวา แตกตางกันอยางไร ๗. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา ดานรักความเปนไทย โดยรวมกันเสนอ แนวทางอนุรักษเพลงพื้นบานแตละภาค ใหเปนที่รูจักแกคนรุนหลังคนละ ๑ แนวทาง แลวตัวแทนนักเรียนออกมา เขียนสรุปเปนแผนภาพความคิด

รอบรูอาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา Self-Regulating เสริมความรู ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรูหลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและนําเสนอ Applying the Communication Skill ๑๓๙ สุดยอดคูมือครู เว็บไซต์แนะนำา ดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม 139 ให้นักเรียนอ่านคำาและความหมายของคำาต่อไปนี้ คำาศัพท์ คำาอ่าน ความหมาย โฆษณา โคด-สะ -นา เผยแพร่ข้อความออกไปยังสาธารณชนป่าวประกาศ มหรสพ มะ -หอ- ระ -สบ การเล่นรื่นเริงมีโขนละคร เป็นต้น ราษฎร์ ราด พลเมืองของประเทศ ดนตรีพื้นบ้าน www.panyathai.or.th ผังสรุปสาระสำาคัญ ดนตรีในแต่ละ วัฒนธรรม ลักษณะเด่นของดนตรี ในแต่ละวัฒนธรรม การถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึกของงานดนตรี จากแต่ละวัฒนธรรม ภาคเหนือ ดนตรีมีสำาเนียงและทำานองที่พริ้วไหว อ่อนหวานนุ่มนวล ภาคกลาง ดนตรีมีความหลากหลายเกี่ยวข้องกับการ ประกอบอาชีพ การโต้ตอบชิงไหวชิงพริบ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ดนตรีมีจังหวะเรียบง่าย ทำานองสนุกสนานเร้าใจสร้างความสนุกสนาน ภาคใต้ ดนตรีมีความหลากหลายทางวัฒนธรรม มีทั้งการโต้ตอบซักถามเรื่องราว ภาคเหนือ อ่อนหวานนุ่มนวล ภาคกลาง คึกคักสนุกสนาน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เร้าใจสนุกสนาน ภาคใต้ สนุกสนานครื้นเครง กิจกรรมพัฒน�คว�มส�ม�รถในก�รอ่�น Step 3 ¢Ñé¹»¯ÔºÑµÔ áÅÐÊÃØ»¤ÇÒÁÃÙŒ ËÅѧ¡Òû¯ÔºÑµÔ ๘. นักเรียนแบงกลุมออกเปน ๔ กลุม แลวสง ตัวแทนออกมาจับสลากตามหัวขอ ดังนี้ • ภาคเหนือ • ภาคกลาง • ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ • ภาคใต จากนั้นแตละกลุมเลือกการแสดงดนตรี พื้นบานในหัวขอที่จับสลากได ๑ การแสดง แลวรวมกันฝกซอมการแสดง โดยเนนการ ถายทอดอารมณและความรูสึกตามลักษณะ ของวัฒนธรรมดนตรีที่เลือก ๙. นักเรียนรวมกันสรุปสิ่งที่เขาใจเปนความรู รวมกัน ดังนี้ • ดนตรีพื้นบานภาคเหนือจะมีการ ถายทอดอารมณความรูสึกของคนในทองถิ่น ที่แสดงถึงวัฒนธรรม และวิถีชีวิตของ ชาวเหนือ ที่มีจังหวะชาออนหวาน ผอนคลาย และเรียบงาย • ดนตรีพื้นบานภาคกลางจะมีการ ถายทอดอารมณความรูสึกที่หลากหลาย ทั้งสนุกสนาน ออนหวาน และโศกเศรา สะทอนวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของภาคกลาง ทําใหคนในทองถิ่นเกิดความสนุกสนาน • ดนตรีพื้นบานของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีความสนุกสนาน มีจังหวะ ทํานองเราใจ ถายทอดใหเห็นวิถีชีวิตและ ประเพณีที่เรียบงายของชาวอีสาน สราง ความสนุกสนานใหกับคนในทองถิ่น • ภาคใตเปนภาคที่มีดนตรีพื้นบานที่เปน เอกลักษณเฉพาะตัว ถายทอดความรูสึกและ อารมณที่เขมแข็งหนักแนน สะทอนถึง วิถีชีวิต วัฒนธรรม ประเพณี และอุปนิสัย ของชาวใต Step5 ¢Ñé¹»ÃÐàÁÔ¹à¾×èÍà¾ÔèÁ¤Ø³¤‹Ò ºÃÔ¡ÒÃÊѧ¤Á áÅШԵÊÒ¸ÒóР๑๑. นักเรียนรวมกันนําการแสดงดนตรีพื้นบาน ของแตละกลุมไปรวมแสดงในกิจกรรมของ โรงเรียนหรือชุมชน เพื่อสรางความสุข และ รวมอนุรักษวัฒนธรรมไทย ๑๐. นักเรียนแตละกลุมออกมาแสดงดนตรี- พื้นบานในหัวขอกลุมของตนเองหนาชั้นเรียน โดยเพื่อนกลุมอื่นและครูรวมกันประเมินผล และชื่นชมผลงาน ¢Ñé¹Ê×èÍÊÒÃáÅйíÒàÊ¹Í Step4

ขั้นคิดวิเคราะหและสรุปความรู Processing GPAS 5 Steps บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 สุดยอดคูมือครู ๑๔๐ ขั้นสังเกต รวบรวมขอมูล Gathering ขอสอบเนนสมรรถนะ กิจกรรมการเรียนรู 140 ดนตรี ม.๔-๖ ✤ ในภาพมีเครื่องดนตรีอะไรบ้าง ✤ ลักษณะการบรรเลงดนตรีนี้เป็นอย่างไร ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ถ่ายทอดอารมณ์อย่างไร ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ใช้บรรเลงในโอกาสใด ✤ การบรรเลงดนตรีนี้เป็นการแสดงของภาคใดเพราะอะไร ✤ การบรรเลงดนตรีในภาพสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมของคนในท้องถิ่นอย่างไร ๑.๒ ๑. ให้นักเรียนสังเกตภาพ ตอบคำาถามแล้วสรุปข้อมูลเป็นแผนภาพการบรรเลงดนตรีพื้นบ้าน ดังตัวอย่างที่กำาหนดให้ ✤ ในภาพมีเครื่องดนตรีอะไรบ้าง ✤ ลักษณะการบรรเลงดนตรีนี้เป็นอย่างไร ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ถ่ายทอดอารมณ์อย่างไร ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ใช้บรรเลงในโอกาสใด ✤ การบรรเลงดนตรีนี้เป็นการแสดงของภาคใดเพราะอะไร ✤ การบรรเลงดนตรีในภาพสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมของคนในท้องถิ่นอย่างไร ตัวอย่างแผนภาพ วงดนตรีสากล การถ่ายทอดอารมณ์ของดนตรี เครื่องดนตรี สะท้อนวัฒนธรรม เป็นการแสดงของภาค โอกาสในการบรรเลง ๑.๑ ดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม ศ ๒.๑ ม.๔-๖/๗ ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๓ ตัวชี้วัด แนวคําตอบ (๑.๑ • สะลอ ซึง ขลุย ฉิ่ง กลองเตงทิ้ง ฉาบ • ผูบรรเลงนั่งบรรเลงประกอบการขับรอง • นุมนวล โปรงสบาย มีจังหวะชา ฟงแลว รูสึก ผอนคลาย สบายใจ • งานมงคลหรือโอกาสสําคัญตาง ๆ • ภาคเหนือ เพราะเปนการบรรเลงของ วงสะลอซอซึงซึ่งเปนวงดนตรีพื้นบาน ภาคเหนือ • คนภาคเหนือมีความออนโยน เรียบงาย) (๑.๒ • กลองยาว โหมง ฉาบ ฉิ่ง กรับ • ผูบรรเลงยืนบรรเลงดนตรี ไมมีการ ขับรองประกอบการแสดง รํากลองยาว (รําเถิดเทิง) • สนุกสนาน คึกคัก • งานมงคลในโอกาสตาง ๆ รวมทั้ง ในขบวนแหนาค แหผาปา กฐินและ แหขันหมาก • ภาคกลาง เพราะมีการบรรเลงของ วงกลองยาว ซึ่งเปนวงดนตรีพื้นบาน ของภาคกลาง • ค น ภ า ค ก ล า ง รั ก ค ว า ม ส นุ ก ส น า น มีการจัดงานรื่นเริงตาง ๆ บทเพลง ที่ถายทอดออกมาจึงมีความสนุกสนาน)

รอบรูอาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา Self-Regulating เสริมความรู ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรูหลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและนําเสนอ Applying the Communication Skill ๑๔๑ สุดยอดคูมือครู ดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม 141 ✤ ในภาพมีเครื่องดนตรีอะไรบ้าง ✤ ลักษณะการบรรเลงดนตรีในภาพเป็นอย่างไร ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ถ่ายทอดอารมณ์อย่างไร ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ใช้บรรเลงในโอกาสใด ✤ การบรรเลงดนตรีนี้เป็นการแสดงของภาคใดเพราะอะไร ✤ การบรรเลงดนตรีในภาพสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมของคนในท้องถิ่นอย่างไร ตัวอย่างแผนภาพ การถ่ายทอดอารมณ์ ของดนตรี เครื่องดนตรี สะท้อนวัฒนธรรม โอกาสในการบรรเลง เป็นการแสดงของภาค เครื่องดนตรี การถ่ายทอดอารมณ์ของดนตรี สะท้อนวัฒนธรรม โอกาสในการบรรเลง เป็นการแสดงของภาค ๑.๓ ตัวอย่างแผนภาพ แนวคําตอบ (๑.๓ • โปงลาง แคน พิณ ไหซอง ฉาบ โหวด กลองหาง(กลองยาวอีสาน) หมากกะโหลง กลองตุม • ผู บ ร ร เ ล ง มี ทั้ ง ที่ ยื น บ ร ร เ ล ง แ ล ะ นั่งบรรเลง ไมมีการขับรอง • สนุกสนาน เราใจ • งานรื่นเริง เพื่อความบันเทิงทั่วไป • ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เพราะมี การบรรเลงวงโปงลาง ซึ่งเปนวงดนตรี พื้นบานของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ • สะทอนใหเห็นถึงวัฒนธรรม อารมณ ความรูสึกสนุกสนาน ความเรียบงายของ คนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ)

ขั้นคิดวิเคราะหและสรุปความรู Processing GPAS 5 Steps บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 สุดยอดคูมือครู ๑๔๒ ขั้นสังเกต รวบรวมขอมูล Gathering ขอสอบเนนสมรรถนะ เครื่องดนตรี สะท้อนวัฒนธรรม การถ่ายทอดอารมณ์ ของดนตรี เป็นการแสดงของภาค โอกาสในการบรรเลง 142 ดนตรี ม.๔-๖ ✤ ในภาพมีเครื่องดนตรีอะไรบ้าง ✤ ลักษณะการบรรเลงดนตรีในภาพเป็นอย่างไร ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ถ่ายทอดอารมณ์อย่างไร ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ใช้บรรเลงในโอกาสใด ✤ การบรรเลงดนตรีนี้เป็นการแสดงของภาคใด เพราะอะไร ✤ การบรรเลงดนตรีในภาพสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรม ของคนในท้องถิ่นอย่างไร ตัวอย่างแผนภาพ ๒. ให้นักเรียนร่วมกันจัดป้ายนิเทศในชั้นเรียนในหัวข้อวิธีการสืบทอดวัฒนธรรมทางดนตรี ๓. ให้นักเรียนร่วมกันจัดการแสดงที่สื่อถึงการสืบสานวัฒนธรรมทางดนตรีมา๑การแสดง เพื่อสืบสานวัฒนธรรมทางดนตรีไทยที่ดีงาม ๔. ให้นักเรียนเปรียบเทียบลักษณะเด่นของดนตรีในท้องถิ่นของนักเรียนกับภูมิภาคที่สนใจว่ามี ความเหมือนและแตกต่างกันอย่างไร เป็นแผนภาพ ดังตัวอย่างต่อไปนี้ ลักษณะเด่นของ ดนตรีในท้องถิ่น ของฉัน คือ ลักษณะเด่นของ ดนตรีในท้องถิ่น ภาค คือ สิ่งที่ เหมือนกัน ๑.๔ แนวคําตอบ (๑.๔ • โหมง โทนหรือทับ ฉิ่ง กลองชาตรี ปชวา กรับ • นั่งบรรเลง ประกอบการแสดงหนังตะลุง มีคนพากยหนัง • สนุกสนาน ครื้นเครง เขมแข็ง • ไดทุกโอกาส เพื่อความบันเทิง • ภาคใต เพราะการแสดงหนังตะลุง เปนการแสดงพื้นบานของภาคใต • ด น ต รี ภ า ค ใ ต มี เ อ ก ลั ก ษ ณ เ ฉ พ า ะ ถายทอดความรูสึก อารมณที่เขมแข็ง หนักแนนตามอุปนิสัยและวิถีชีวิต) ศ ๒.๑ ม.๔-๖/๗ ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๓ ตัวชี้วัด

รอบรูอาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา Self-Regulating เสริมความรู ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรูหลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและนําเสนอ Applying the Communication Skill ๑๔๓ สุดยอดคูมือครู ดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม 143 ๑. ลักษณะเด่นของวัฒนธรรมทางดนตรีในท้องถิ่นของนักเรียนเป็นอย่างไร ๒. ในท้องถิ่นของนักเรียนมีวงดนตรีพื้นบ้านใดที่สร้างความภูมิใจให้กับนักเรียนและคนในท้องถิ่นบ้าง ๓. ดนตรีภาคเหนือมีลักษณะเด่นอย่างไร ๔. ดนตรีในท้องถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือสัมพันธ์กับวิถีชีวิตของคนในภาคนั้นอย่างไร ๕. บทเพลงพื้นบ้านของภาคใดบ้างที่มีภาษาของประเทศอื่นรวมอยู่ด้วย ๖. ถ้าคนในท้องถิ่นไม่ให้ความสำาคัญกับดนตรีพื้นบ้านจะเกิดผลอย่างไร ๗. ดนตรีพื้นบ้านในภาคกลางกับภาคเหนือมีความเหมือนและแตกต่างกันอย่างไร ๘. ดนตรีของภาคใต้ให้ความรู้สึกเป็นอย่างไร ๙. นักเรียนจะนำาเพลงพื้นบ้านของท้องถิ่นตนเองมาใช้ในการเรียนการสอนอย่างไรบ้าง ๑๐. นักเรียนมีแนวทางในการอนุรักษ์ดนตรีพื้นบ้านให้คงอยู่อย่างไร ๕. ให้นักเรียนเปรียบเทียบอารมณ์และความรู้สึกที่ได้จากดนตรีในท้องถิ่นของนักเรียนกับดนตรี ในภาคอื่น๑ภาคว่ามีความเหมือนและแตกต่างกันอย่างไร เป็นแผนภาพ ดังตัวอย่างต่อไปนี้ อารมณ์และ ความรู้สึกที่ได้จาก ดนตรีในท้องถิ่น ของฉัน คือ อารมณ์และความ รู้สึกที่ได้จากดนตรี ในท้องถิ่นภาค คือ สิ่งที่ ได้รับ เหมือนกัน คำถามพัฒนากระบวนการคิด ศ ๒.๑ ม.๔-๖/๗ ตัวชี้วัด แนวคําตอบ ๑. มีจังหวะสนุกสนานเราใจ ผสมผสาน ร ะ ห ว า ง วั ฒ น ธ ร ร ม ร า ษ ฎ ร แ ล ะ วัฒนธรรมหลวง ๒. วงกลองยาว ๓. มีจังหวะทํานองชา ออนหวาน นุมนวล สบาย ๔. มี ลั ก ษ ณ ะ ท า ง ด น ต รี ที่ เ รี ย บ ง า ย สัมพันธกับวิถีชีวิตของคนในทองถิ่น ที่เรียบงาย อยูงายกินงาย ๕. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (ภาคอีสาน) และภาคใต ๖. ดนตรีพื้นบานจะสูญหายและไมมีใคร รูจัก ๗. เหมือนกัน คือ ใหความสุขกับคน ในทองถิ่น แตกตางกัน คือ ภาคเหนือ จ ะ มี ลั ก ษ ณ ะ อ อ น ห ว า น นุ ม น ว ล มากกวาดนตรีภาคกลาง ๘. คึกคัก เราใจ ๙. ใชในการเรียนวิชาดนตรีเพื่อให ทุกคนตระหนักถึงความสําคัญของ เพลงพื้นบาน ๑๐. จั ด ป ร ะ ก ว ด ขั บ ร อ ง เ พ ล ง พื้ น บ า น จั ด แ ส ด ง บ ร ร เ ล ง ด น ต รี พื้ น บ า น ทุกวันหยุด นําดนตรีพื้นบานไปใช บรรเลงในงานประเพณีทองถิ่น

ขั้นคิดวิเคราะหและสรุปความรู Processing GPAS 5 Steps บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 สุดยอดคูมือครู ๑๔๔ ขั้นสังเกต รวบรวมขอมูล Gathering ขอสอบเนนสมรรถนะ หนวยการเรียนรูที่ ๑. อธิบายบทบาทของดนตรีในการสะท้อนแนวความคิดและค่านิยมที่เปลี่ยนไปของคนในสังคม (ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๔) ๒. นำาเสนอแนวทางในการส่งเสริมและอนุรักษ์ดนตรีในฐานะมรดกของชาติ(ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๕) ดนตรีมีบทบาทต่อสังคมสะท้อนให้เห็นถึงชีวิตวัฒนธรรมความเจริญก้าวหน้าของสังคมทำาให้สังคมเกิดความ สงบสุขคนในสังคมสนุกสนานผ่อนคลายและการอนุรักษ์ส่งเสริมดนตรีไทยเป็นสิ่งสำาคัญที่ทำาให้ดนตรีไทยมีความ เจริญก้าวหน้ามีการพัฒนา และคงอยู่สืบต่อไปให้เยาวชนรุ่นหลังได้รู้จัก บทบาทดนตรี ในการสะท้อนสังคม แนวทางและวิธีการ ในการส่งเสริมอนุรักษ์ ดนตรีไทย บทบาทของ ดนตรีในสังคม ค่านิยมของสังคม ในผลงานดนตรี ความเชื่อของสังคม ในผลงานดนตรี การจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ ดนตรี การเผยแพร่ และการบริหาร พิพิธภัณฑ์ดนตรี ๘ บทบาทของดนตรีในสังคม สาระสำาคัญ ผังสาระการเรียนรู้ ตัวชี้วัด เปาหมายการเรียนรู มาตรฐานการเรียนรู มาตรฐาน ศ ๒.๒ เขาใจความสัมพันธระหวางดนตรี ประวัติศาสตร และวัฒนธรรม เห็นคุณคา ของดนตรีที่เปนมรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปญญาทองถิ่น ภูมิปญญาไทยและ สากล บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 จดุ ประกายโครงงาน นักเรียนรวมกันสํารวจผลงานดนตรีในทองถิ่นของตนเองที่เกิดจาก ภูมิปญญาและความเชื่อของคนในทองถิ่น จากนั้นรวมกันฝกซอม การแสดงดนตรี และจัดแสดงดนตรีดังกลาว เพื่ออนุรักษสืบสานภูมิปญญา ทองถิ่น และเพื่อสรางความสนุกสนาน และผอนคลายแกผูชม สมรรถนะสําคัญของผูเรียน ๑. ความสามารถในการสื่อสาร ๒. ความสามารถในการคิด ๓. ความสามารถในการใชทักษะชีวิต ๔. ความสามารถในการใชเทคโนโลยี คุณลักษณะอันพึงประสงค ใฝเรียนรู ตัวชี้วัดที่ ๔.๑ ตั้งใจ เพียรพยายามใน การเรียนและเขารวมกิจกรรมการเรียนรู มุงมั่นในการทํางาน ตัวชี้วัดที่ ๖.๑ ตั้งใจและรับผิดชอบใน การปฏิบัติหนาที่การงาน รักความเปนไทย ตัวชี้วัดที่ ๗.๓ อ นุ รั ก ษ แ ล ะ สื บ ท อ ด ภูมิปญญาไทย

รอบรูอาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา Self-Regulating เสริมความรู ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรูหลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและนําเสนอ Applying the Communication Skill ๑๔๕ สุดยอดคูมือครู บทบาทของดนตรีในสังคม 145 การดำารงชีวิตในปัจจุบัน มีปัจจัยหลายด้านที่ทำาให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสังคมมาตั้งแต่อดีต จนถึงปัจจุบัน ส่งผลให้มนุษย์ที่อยู่ร่วมกันในสังคมเกิดการปรับตัวเพื่อที่จะสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่าง สงบสุข การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในสังคมจึงส่งผลต่อความบันเทิง ความสนุกสนานของคนในสังคม เช่นกัน เช่น ในสมัยอดีตการแสดงดนตรีสามารถชมได้จากโรงละคร โรงมหรสพ แต่ปัจจุบันสามารถ รับชมได้จากทางโทรทัศน์การแสดงตามร้านอาหาร ดนตรีมีความเกี่ยวข้องกับมนุษย์มาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน และมีบทบาททางสังคมด้วยเช่นกัน เพราะดนตรีเป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นว่าสังคมและประเทศชาตินั้นเป็นอย่างไรเช่นการบรรเลงดนตรีประเภท เพลงปลุกใจในยามเกิดสงครามแสดงให้เห็นว่าบ้านเมืองกำาลังมีศึกสงคราม การบรรเลงดนตรีประเภท เพลงอวยพรปีใหม่ก็สะท้อนให้เห็นว่าขณะนั้นกำาลังอยู่ในช่วงเทศกาลปีใหม่ หรือการบรรเลงดนตรีที่ สนุกสนานรื่นเริงในงานต่างๆแสดงให้เห็นว่าคนในสังคมมีความสุขสนุกสนาน ดนตรีจึงมีบทบาทในการสะท้อนสังคมเป็นอย่างมาก การนำาเทคโนโลยีมาใช้ในการสร้างสรรค์ บทเพลง การพัฒนารูปแบบดนตรีก็แสดงให้เห็นว่าในสังคมและประเทศชาตินั้นมีความพัฒนาและ เจริญก้าวหน้า นักเรียนจะมีวิธีการ ส่งเสริมให้เยาวชน รักในดนตรีไทย ได้อย่างไร บทบาทดนตรีในการสะท้อนสังคม จุดประกายความคิด ตัวชี้วัด ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๔ ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๕ ภาระงาน/ชิ้นงาน - จัดทําการนําเสนอลักษณะงานดนตรีที่เปน ที่นิยมของคนในสังคมปจจุบัน โดยใช ไมโครซอฟตออฟฟศเพาเวอรพอยต - แผนภาพความคิดแนวทางและวิธีการ ในการสงเสริมอนุรักษดนตรีไทย ๑. นักเรียนรวมกันสนทนา โดยใชคําถาม ดังนี้ • นักเรียนคิดวาดนตรีในโลกอนาคตจะมีลักษณะอยางไร ๒. นักเรียนสังเกตภาพเหตุการณที่เกิดขึ้น ในสังคมจากนิตยสาร วารสาร หรือ หนังสือพิมพ แลวรวมกันสนทนา โดยใชคําถาม ดังนี้ • จากภาพเปนภาพที่เกี่ยวกับอะไร (ตัวอยางคําตอบ ภาพงานฉลอง วันขึ้นปใหม) • จากภาพสะทอนใหเห็นถึงสังคม อยางไร (ตัวอยางคําตอบ สังคมมี ความสุข มีความรื่นเริง) • นักเรียนจะเลือกบรรเลงเพลงใด เพื่อสงผลที่ดีตอเหตุการณในภาพ เพราะเหตุใด (ตัวอยางคําตอบ เพลงพรปใหม เพราะ เนื้อหามีความหมายสําหรับการอวยพร) Step 1 ¢Ñé¹Êѧࡵ ÃǺÃÇÁ¢ŒÍÁÙÅ

ขั้นคิดวิเคราะหและสรุปความรู Processing GPAS 5 Steps บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 สุดยอดคูมือครู ๑๔๖ ขั้นสังเกต รวบรวมขอมูล Gathering ขอสอบเนนสมรรถนะ 146 ดนตรี ม.๔-๖ ดนตรีเป็นสิ่งที่มีบทบาทในการสะท้อนสังคมจนทำาให้เกิดค่านิยมและความเชื่อทางผลงาน ด้านดนตรีขึ้นซึ่งมีดังนี้ ค่านิยมหมายถึงสิ่งที่บุคคลหรือสังคมยึดถือเป็นเครื่องช่วยตัดสินใจและกำาหนดการกระทำา ของตนเอง ค่านิยมของสังคมในผลงานดนตรีจึงเป็นสิ่งที่สังคมยึดถือและกำาหนดเกี่ยวกับงานดนตรี ค่านิยมของสังคมที่เกี่ยวกับดนตรีมีดังนี้ ๑.๑ ค่านิยมเกี่ยวกับศิลปินและวงดนตรี เป็นความยึดถือ ชื่นชมและชื่นชอบในตัวศิลปิน ซึ่งส่งผลให้ชื่นชอบผลงานและวงดนตรีของศิลปินนั้นด้วย ๑. ค่านิยมของสังคมในผลงานดนตรี ๑.๒ ค่านิยมเกี่ยวกับเครื่องแต่งกายเป็นความชื่นชอบในการแต่งกายของศิลปินทำาให้มีการ ผลิตเครื่องแต่งกายเพื่อเลียนแบบเสื้อผ้าของศิลปินมาวางจำาหน่ายให้คนที่ชื่นชอบได้ซื้อ ๑.๓ ค่านิยมเกี่ยวกับวัฒนธรรมทางดนตรีของต่างชาติปัจจุบันการดนตรีมีวิวัฒนาการ มากขึ้นทั้งของไทยและสากล ดนตรีต่างชาติเข้ามามีบทบาทต่อคนในสังคมไทยมากขึ้น เช่น วัฒนธรรม ทางดนตรีของเกาหลีญี่ปุ่นอเมริกา ๑.๔ ค่านิยมเกี่ยวกับบทเพลง บทเพลงในปัจจุบันมีหลากหลายแนว ทำาให้เกิด ค่านิยมทางดนตรีมากขึ้น คนในสังคมสนใจเพลงไทยสากล เพลงลูกทุ่ง เพลงสากลมากขึ้น รวมทั้งมี บทเพลงแนวฮิปฮอปแร็พ ทำาให้เกิดค่านิยมที่หลากหลายในการฟังบทเพลง ๑.๕ ค่านิยมเกี่ยวกับการศึกษาดนตรีการศึกษาดนตรีไทยและดนตรีสากล คนในสังคม เริ่มมีความสนใจในการเรียนดนตรีมากขึ้น จึงทำาให้เกิดหลักสูตรการเรียนดนตรีมีโรงเรียนสอนดนตรี มากขึ้น เรน ศิลปินชื่อดังของประเทศเกาหลี เป็นศิลปินที่ได้รับ ความนิยมชื่นชอบ ทำาให้วัฒนธรรมทางดนตรีของประเทศเกาหลี เข้ามามีบทบาทในสังคมไทยมากขึ้น ¢Ñ鹤ԴÇÔà¤ÃÒÐˏ áÅÐÊÃØ»¤ÇÒÁÃÙŒ Step 2 ๓. นักเรียนพิจารณาภาพศิลปนนักรอง หรือนักดนตรีที่ไดรับความนิยม ในปจจุบัน จากนั้นนักเรียนวิเคราะห วา ภาพดังกลาวสะทอนถึงคานิยม ของคนในสังคมดานตาง ๆ อยางไรบาง เปนแผนภาพความคิด

รอบรูอาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา Self-Regulating เสริมความรู ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรูหลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและนําเสนอ Applying the Communication Skill ๑๔๗ สุดยอดคูมือครู บทบาทของดนตรีในสังคม 147 แนวทางและวิธีการในการส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย ปัจจุบันนี้ มีมากมาย ปัจจัยหนึ่ง คือ พระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ทรงเป็นองค์อนุรักษ์มรดกไทย พระองค์ ทรงเสนอแนวทางและวิธีการในการส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทยไว้ ในหนังสือ มหกรรมดนตรีไทยมัธยมศึกษา ครั้งที่ ๑๖ ไว้ดังนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นองค์ส่งเสริมอนุรักษ์มรดก ดนตรีไทย สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงให้รายละเอียดในการจัดตั้ง พิพิธภัณฑ์ดนตรี โดยสรุป ดังนี้ ● ควรเป็นสถานที่ไม่ใหญ่โตจนเกินไป เพื่อประหยัดค่าใช้จ่าย ● เป็นสถานที่ที่ปลอดภัยไม่ถูกโจรกรรม หรือเกิดไฟไหม้ง่าย ๆ ● ห้องเก็บเครื่องดนตรีที่มีอยู่ควรเป็นห้องที่ควบคุม อุณหภูมิห้อง เพื่อป้องกันไม่ให้เครื่องดนตรีเสียหาย ● เครื่องดนตรีที่มีอยู่ควรหมุนเวียนออกแสดงเป็นระยะ เพื่อป้องกันไม่ให้เครื่องดนตรีไทยถูกลืมเลือนไป ๒. ความเชื่อของสังคมในผลงานดนตรี ๑. การจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ดนตรี คนในสังคมมีความเชื่อเกี่ยวกับดนตรี ดังนี้ ๒.๑ ความเชื่อในเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ พิธีกรรม และศาสนา คนในสังคมส่วนใหญ่ยังมี ความเชื่อเกี่ยวกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ มีการบูชาเทพเจ้า ส่วนงานพิธีกรรมต่าง ๆ มีการนำาดนตรีเข้ามาบรรเลง จึงทำาให้เกิดความเชื่อต่าง ๆ ขึ้น เช่น การนำาสายสิญจน์มาพันลำาโพงปี่กาหลอ เพื่อใช้ในงานศพและ งานบวชที่ผู้บวชตั้งใจจะไม่สึกตลอดชีวิต สำาหรับความเชื่อในเรื่องศาสนานั้น ในสมัยอดีตดนตรีเกิดขึ้น จากศาสนามีบทสวดต่าง ๆ จึงนำาดนตรีมาใช้บรรเลงในบทสวดเพื่อให้เกิดความศักดิ์สิทธิ์มากขึ้น ๒.๒ ความเชื่อในเรื่องของการรักษาโรค เชื่อว่าดนตรีสามารถรักษาโรคได้ เป็นการนำาดนตรี มาใช้บำาบัดรักษาสภาพจิตใจให้ผ่อนคลาย ไม่ตึงเครียด เช่น ดนตรีบำาบัด ๒.๓ ความเชื่อในเรื่องการพัฒนาและเผยแพร่ดนตรี คนในสังคมมีความเชื่อถือ เชื่อมั่นว่าการดนตรีจะมีการพัฒนาขึ้น และต้องได้รับการอนุรักษ์ เพื่อให้คงอยู่และมีวิวัฒนาการมากขึ้น แนวทางและวิธีการในการส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย ¢Ñ鹤ԴÇÔà¤ÃÒÐˏ áÅÐÊÃØ»¤ÇÒÁÃÙŒ Step 2 ๔. นักเรียนแบงกลุม รวมกันวิเคราะห วาความเชื่อของคนในสังคมสงผล ตอผลงานดนตรีอยางไร เปนแผนภาพ ความคิด ๕. นักเรียนแบงกลุม ๓-๔ กลุม แตละกลุม รวมกันอภิปรายเกี่ยวกับแนวทาง ในการสงเสริมอนุรักษดนตรีไทย แลวรวมกันสรุปผลการอภิปราย ๖. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา ดานรักความเปนไทย โดยรวมกัน บอกคุณคาของดนตรีที่มีตอสังคมไทย และประเทศชาติ แลวรวมกันเสนอ แนวทางการอนุรักษและสงเสริม ดนตรีไทยวามีวิธีใดบาง (ตัวอยางคําตอบ เขารวมชมรมดนตรีไทย จัดการแสดงดนตรีไทยในงานของชุมชน) ๗. นั ก เ รี ย น แ ล ะ ค รู ร ว ม กั น ส รุ ป ความคิดรวบยอดเกี่ยวกับแนวทาง และวิธีการในการสงเสริมอนุรักษ ดนตรีไทย แลวเขียนเปนแผนภาพ ความคิด เสริมความรู ครูควรสอน ปกาหลอ เปนเครื่องเปาชนิดหนึ่ง ทําดวยไม ยาวประมาณ ๑๓ นิ้ว มีรูบังคับเสียง ๗ รู และดานลาง มีรูนิ้วหัวแมมือ ๑ รู ใชเปาบรรเลงใน งานศพ หรืองานบวชที่ผูบวชจะไมสึก เครื่องดนตรีมีความผูกพันกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ จากขอความดังกลาว แสดงถึงบทบาทของดนตรีขอใด ๑ คานิยม ๒ ประเพณี ๓ ความเชื่อ ๔ วัฒนธรรม ๕ หนาที่ (เฉลย ๓ เพราะความเชื่อทําใหดนตรีเขามาเกี่ยวของ กับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ โดยนํามาใชประกอบพิธีกรรมตาง ๆ ทําใหพิธีกรรมมีความศักดิ์สิทธิ์มากขึ้น) ขอสอบเนนสมรรถนะ

ขั้นคิดวิเคราะหและสรุปความรู Processing GPAS 5 Steps บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 สุดยอดคูมือครู ๑๔๘ ขั้นสังเกต รวบรวมขอมูล Gathering ขอสอบเนนสมรรถนะ 148 ดนตรี ม.๔-๖ ๒. การเผยแพร่และการบริหารพิพิธภัณฑ์ดนตรี ● การนำาเครื่องดนตรีออกแสดงจะต้องจัดข้อมูลให้พร้อมก่อนนำาแสดง ● การนำาเครื่องดนตรีออกแสดงควรมีความหลากหลายวิธีการ เช่น เดือนแห่งเครื่องสายจัดแสดงเฉพาะ เครื่องสาย ● เจ้าหน้าที่ประจำาพิพิธภัณฑ์ดนตรี ควรเป็นผู้มีความรู้ความสามารถทางดนตรีให้ความรู้แก่ผู้เข้าชม และสามารถบรรเลงเครื่องดนตรีบางชนิดได้ ● ควรมีการฝึกมัคคุเทศก์ให้ทำาหน้าที่บรรยาย โดยใช้เยาวชนที่กำาลังเรียนวิชาดนตรีผลัดเปลี่ยนกัน ทำาหน้าที่บรรยาย จะช่วยให้มีการเรียนรู้เรื่องดนตรีมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง ● สร้างรายได้ให้กับเยาวชนที่อาสาเข้ามาทำางาน เป็นการกระจายแรงงานและได้ประโยชน์มากขึ้น ● ควรมีพนักงานที่รู้จักวิธีการรักษาจนถึงซ่อมแซมเครื่องดนตรีได้ ● ต้องมีการประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับดนตรีเพื่อให้มีผู้ชมมากขึ้น ● ควรมีห้องแสดงดนตรีหรือห้องบรรยายขนาดเล็ก เพื่อใช้ประโยชน์ในการแสดงหรือการบรรยาย กลุ่มย่อย ซึ่งอาจใช้เป็นที่ประชุมพบปะแลกเปลี่ยนความรู้ ความคิดเห็นทางดนตรี ● ควรมีห้องสมุดที่มีหนังสือไปจนถึงห้องสมุดดนตรีเพื่อการฟังเพลง (หากสามารถจัดได้) เปิดโอกาส ให้ผู้ที่ต้องการศึกษาเรื่องดนตรีได้มีโอกาสค้นหาข้อมูลได้สะดวก สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงให้รายละเอียด ในการเผยแพร่และบริหารพิพิธภัณฑ์ดนตรี โดยสรุป ดังนี้ ● ควรทำาหน้าที่ประชาสัมพันธ์ความรู้ ความสามารถของศิลปินดนตรี นับตั้งแต่ผู้ผลิตและสร้าง เครื่องดนตรี นักดนตรี นักแต่งเพลง และนักร้อง ● ควรจัดพิมพ์หนังสือเกี่ยวกับดนตรีเป็นประจำา ● จัดการบรรยาย การแสดง การประกวดเครื่องดนตรี เพื่อจะได้เป็นทุนในการดำาเนินงานและ ประชาสัมพันธ์พิพิธภัณฑ์ไปพร้อมกัน ● ต้องเลือกสรรผู้บริหารการดนตรี งานจึงจะดำาเนินไปด้วยความราบรื่น เกิดประโยชน์แก่ ประเทศชาติ นอกจากแนวทางที่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้ทรงกล่าวไว้ การอนุรักษ์ และส่งเสริมดนตรีไทยสามารถปฏิบัติได้ด้วยตนเอง เช่น ● ศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับดนตรีไทย ● ฝึกเล่นเครื่องดนตรีไทยด้วยตนเองหรือเรียนดนตรีไทย ● รวมกลุ่มกับเพื่อนเพื่อฝึกซ้อมดนตรีไทย ● ชมการแสดงดนตรีไทยทุกครั้งที่มีโอกาส ● ชักชวนให้คนในชุมชนเห็นความสำาคัญ และคุณค่าของดนตรีไทย สิ่งเหล่านี้เป็นแนวทางหนึ่งที่จะทำาให้ดนตรีไทยคงอยู่และมีการพัฒนาเกิดขึ้น ซึ่งจะเกิดขึ้นได้นั้น ก็ขึ้นอยู่กับ ความร่วมมือร่วมใจของคนในสังคมและชาติที่จะอนุรักษ์ และส่งเสริมดนตรีไทยให้คงอยู่และพัฒนาสู่ทั่วโลก ได้ต่อไป ¢Ñ鹤ԴÇÔà¤ÃÒÐˏ áÅÐÊÃØ»¤ÇÒÁÃÙŒ Step 2 ๘. นักเรียนแบงกลุม วิเคราะหขอดี ในการจัดตั้งพิพิธภัณฑดนตรี เปนแผนภาพความคิด ดังตัวอยาง ขอดีของ การจัดตั้ง พิพิธภัณฑดนตรี เปนการรักษามรดก ของชาติ เปนการอนุรักษ ดนตรีไทย เปนแหลงเรียนรู

รอบรูอาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา Self-Regulating เสริมความรู ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรูหลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและนําเสนอ Applying the Communication Skill ๑๔๙ สุดยอดคูมือครู อาชีพมัคคุเทศก์ เว็บไซต์แนะนำา บทบาทของดนตรีในสังคม 149 อาชีพมัคคุเทศก์คือ อาชีพที่ทำาหน้าที่ในการนำานักท่องเที่ยวเดินทางท่องเที่ยวตามสถานที่ต่าง ๆ ที่จัดนำาเที่ยว และให้ความรู้แก่นักท่องเที่ยวด้วยการอธิบาย บรรยายสถานที่เที่ยวที่สำาคัญในด้านประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ วัฒนธรรม ประเพณี ผู้ที่จะประกอบอาชีพนี้จะต้องมีความรู้ทั่วไป พูดภาษาต่างประเทศได้ ขยันขวนขวายหาความรู้ใหม่ ๆ รักการท่องเที่ยวและบริการ สามารถแก้ไขปัญหาได้มีความอดทน มีความเป็น ผู้นำา มีมนุษยสัมพันธ์ร่าเริง แจ่มใส คำ�ถ�มท้�ท�ย การอนุรักษ์ส่งเสริมดนตรีไทยมีประโยชน์อย่างไร สรุป ดนตรีมีบทบาทในสังคมเป็นอย่างมาก เป็นสิ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิต วัฒนธรรมต่าง ๆ ในสังคมทำาให้คนในสังคมผ่อนคลาย สบายใจ สนุกสนาน ดังนั้นจึงเห็นได้ว่าดนตรีมีความสำาคัญ และมีคุณค่าอีกทั้งยังเป็นสิ่งที่ควรอนุรักษ์ส่งเสริมเพื่อให้ดนตรีไทยพัฒนาและเจริญก้าวหน้ายิ่งขึ้นไป กิจกรรมพัฒน�คว�มส�ม�รถในก�รอ่�น ให้นักเรียนอ่านคำาและความหมายของคำาต่อไปนี้ คำาศัพท์ คำาอ่าน ความหมาย พิพิธภัณฑ์ พิ- พิด-ทะ - พัน สถานที่เก็บรวบรวมและแสดงสิ่งต่างๆที่มีความสำาคัญ ด้านวัฒนธรรม หรือด้านวิทยาศาสตร์ โดยมีความ มุ่งหมายเพื่อให้เป็นประโยชน์ต่อการศึกษาและก่อให้เกิด ความเพลิดเพลินใจ มัคคุเทศก์ มัก-คุ- เทด ผู้นำาทางผู้นำาเที่ยว วิวัฒนาการ วิ- วัด-ทะ -นา -กาน กระบวนการเปลี่ยนแปลงหรือคลี่คลายไปสู่ภาวะที่ดีขึ้น หรือเจริญขึ้น สายสิญจน์ สาย-สิน ด้ายดิบสีขาวที่นำามาจับทบเป็น ๓ เส้นหรือ ๙ เส้น ใช้ในพิธีทางศาสนา บทบาทของดนตรีในสังคม www.thaiedresearch.org ๙. นักเรียนแบงกลุม กลุมละ ๓-๔ คน แลวใหแตละกลุมรวมกันสํารวจ ลักษณะงานดนตรีที่ไดรับความนิยม ในสังคมปจจุบัน จากนั้นรวมกัน วิเคราะหขอมูล และสรุปผลการ สํารวจ โดยจัดทําเปนไมโครซอฟต- ออฟฟศเพาเวอรพอยต ๑๐. นักเรียนรวมกันสรุปสิ่งที่เขาใจเปน ความรูรวมกัน ดังนี้ • คานิยมและความเชื่อของสังคม ในผลงานดนตรี เปนสิ่งที่สังคมยึดถือ เกี่ยวกับงานดนตรีที่คนในสังคมมี ความนิยมชื่นชอบ อีกทั้งคนในสังคม ยังมีความเชื่อในเรื่องตาง ๆ ซึ่ง ความเชื่อเหลานั้นเปนสิ่งที่ทําใหเกิด ผลงานดานดนตรีขึ้นในสังคม • การอนุรักษดนตรีไทยเปนการ สงเสริมมรดกของชาติใหคงอยูและ เปนที่รูจักสืบไปยังเยาวชนรุนหลัง ดังนั้น คนไทยทุกคนจึงตองรวมมือกัน รักษา สืบทอด และพัฒนาดนตรีไทย สืบตอไป Step 3 ¢Ñé¹»¯ÔºÑµÔ áÅÐÊÃØ»¤ÇÒÁÃÙŒ ËÅѧ¡Òû¯ÔºÑµÔ

ขั้นคิดวิเคราะหและสรุปความรู Processing GPAS 5 Steps บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 สุดยอดคูมือครู ๑๕๐ ขั้นสังเกต รวบรวมขอมูล Gathering ขอสอบเนนสมรรถนะ 150 ดนตรี ม.๔-๖ ผังสรุปสาระสำาคัญ บทบาทของ ดนตรีในสังคม บทบาทดนตรี ในการสะท้อนสังคม แนวทางและวิธีการในการ ส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย ค่านิยมของสังคมในผลงานดนตรี ดนตรีทำาให้เกิด ค่านิยมในการยึดถือชื่นชมศิลปิน การแต่งกาย เลียนแบบศิลปิน การรับวัฒนธรรมดนตรีจากต่างชาติ การสร้างแนวดนตรีที่หลากหลาย และการสนใจ เรียนรู้ดนตรีเพิ่มมากขึ้น ความเชื่อของสังคมในผลงานดนตรี ค ว า ม เ ชื่ อ ในเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์การรักษาโรค พิธีกรรม ศาสนา และการพัฒนาเผยแพร่ดนตรี การจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ดนตรี ทำาให้มีแหล่งเรียนรู้ ดนตรีเพิ่มมากขึ้น ซึ่งช่วยให้ผู้เข้าชมสามารถเข้ามา เรียนรู้เกี่ยวกับดนตรี การเผยแพร่และการบริหารพิพิธภัณฑ์ดนตรี มีการ ให้ความรู้เกี่ยวกับศิลปินทางดนตรีจัดบรรยายและ แสดงทางดนตรีรวมทั้งมีการจัดพิมพ์หนังสือเกี่ยวกับ ดนตรี ๑๑. นักเรียนแตละกลุมออกมานําเสนอ ผลการสํารวจลักษณะของดนตรี โ ด ย ใ ช เ ท ค โ น โ ล ยี ส า ร ส น เ ท ศ หนาชั้นเรียน โดยเพื่อนกลุมอื่น และครูรวมกันประเมินผลและให ขอเสนอแนะเพิ่มเติม ¢Ñé¹Ê×èÍÊÒÃáÅйíÒàÊ¹Í Step4 ๑๒. นักเรียนรวมกันจัดนิทรรศการ ดนตรีไทย เพื่อเผยแพรความรูและ เปนการอนุรักษดนตรีไทย Step5 ¢Ñé¹»ÃÐàÁÔ¹à¾×èÍà¾ÔèÁ¤Ø³¤‹Ò ºÃÔ¡ÒÃÊѧ¤Á áÅШԵÊÒ¸ÒóРขอใดแสดงถึงการเผยแพรดนตรีไทยสูนานาชาติ ที่เกิดขึ้นไดงายและนาจะพบไดเสมอ ๑ การนําเพลงไทยไปบรรเลงโดยวงดนตรีตาง ๆ ๒ การนําเพลงนานาชาติมาบรรเลงโดยวงดนตรีไทย ๓ การขับรองเพลงไทยโดยใชภาษาอังกฤษ ๔ การสงนักรองและนักดนตรีไทยไปตางประเทศ ๕ การนําเพลงสากลไปบรรเลงโดยนักดนตรีไทย (เฉลย ๑ เพราะเพลงไทยเปนเพลงที่มีเอกลักษณของความเปนไทย การนําเพลงไทย ไปบรรเลงโดยวงดนตรีตาง ๆ จึงเปนการเผยแพรดนตรีไทยที่เกิดขึ้นไดงายมากกวาขออื่น ) ขอสอบเนนสมรรถนะ

รอบรูอาเซียนและโลก ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณคา Self-Regulating เสริมความรู ครูควรสอน ตัวชี้วัด ขั้นปฏิบัติและสรุปความรูหลังการปฏิบัติ Applying and Constructing the Knowledge ขั้นสื่อสารและนําเสนอ Applying the Communication Skill ๑๕๑ สุดยอดคูมือครู กิจกรรมการเรียนรู บทบาทของดนตรีในสังคม 151 ๑. ดนตรีมีความสำาคัญต่อชีวิตประจำาวันของมนุษย์อย่างไร ๒. ถ้าไม่มีดนตรีสังคมจะเป็นอย่างไร ๓. ในปัจจุบันสังคมไทยมีค่านิยมเกี่ยวกับดนตรีเป็นอย่างไร ๔. มีปัจจัยใดบ้างที่ทำาให้คนไทยนิยมดนตรีของต่างชาติ ๕. ดนตรีมีส่วนเกี่ยวข้องกับความเชื่ออย่างไร ๖. ดนตรีมีอิทธิพลต่อนักเรียนอย่างไรบ้าง ๗. นักเรียนจะมีแนวทางส่งเสริมให้เยาวชนไทยรุ่นใหม่สนใจดนตรีไทยได้อย่างไร ๘. นักเรียนจะอนุรักษ์และส่งเสริมดนตรีไทยอย่างไรเพื่อให้ดนตรีไทยคงอยู่และเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก ๙. การอนุรักษ์และส่งเสริมดนตรีไทยทำาให้เกิดผลอย่างไร ๑๐. ถ้าทุกคนไม่อนุรักษ์และส่งเสริมดนตรีไทยจะทำาให้เกิดผลอย่างไร ๑. ให้นักเรียนชมการแสดงดนตรีในปัจจุบัน(เช่นการแสดงคอนเสิร์ต) แล้ววิเคราะห์รูปแบบ การแสดงว่ามีลักษณะเป็นอย่างไรสะท้อนให้เห็นถึงสิ่งใดบ้าง ๒. ให้นักเรียนสำารวจดนตรีในท้องถิ่นของตนเองว่ามีลักษณะเป็นอย่างไร และสามารถ สะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อในเรื่องใด ๓. ให้นักเรียนบอกบทบาทหน้าที่ของดนตรีที่มีต่อสังคมไทย ๔. ให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับแนวทางในการอนุรักษ์ส่งเสริมดนตรีไทย ๕. ให้นักเรียนสรุปความรู้เกี่ยวกับบทบาทดนตรีในการสะท้อนสังคมแนวทางและวิธีการ ในการส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทยเป็นแผนภาพ ดังตัวอย่างต่อไปนี้ บทบาทดนตรีในการ สะท้อนสังคม แนวทางและวิธีการในการ ส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย บทบาทดนตรีในการสะท้อนสังคม แนวทางและวิธีการในการ ส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย บทบาทดนตรีในการสะท้อนสังคม แนวทางและวิธีการในการส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย คำถามพัฒนากระบวนการคิด ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๔ ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๕ ตัวชี้วัด แนวคําตอบ ๑. ทําใหมนุษยผอนคลาย สบายใจ ๒. สังคมจะไมมีสิ่งที่ชวยผอนคลาย ความเครียด และสรางความบันเทิง สนุกสนาน ๓. ศิลปนไทยแตงกายเลียนแบบศิลปน ตางชาติ นําแนวดนตรีตางชาติเขามา ประยุกตใช ๔. ความแปลกใหมของดนตรี รูปราง หนาตาของศิลปน ๕. ก า ร นํ า ดน ต รี ม า บร ร เ ลง เพื่ อบู ช า สิ่งศักดิ์สิทธิ์การประกอบพิธีกรรม ตาง ๆ ๖. ทําใหผอนคลายความเครียดเมื่อได ฟงเพลง ๗. จัดกิจกรรมการเรียนการสอนดนตรี- ไทยแบบประยุกตใหทันยุคสมัย เชน การบรรเลงดนตรีไทย แนวเพลง ไทยสากล หรือเพลงตามสมัยนิยม ๘. จัดการแสดงดนตรีไทยในงานสําคัญ ตาง ๆ ๙. ดนตรีไทยคงอยูและเปนที่รูจักสืบไป ๑๐. ดนตรีไทยจะคอย ๆ สูญหายไป ไมมี ผูสนใจ ไมมีผูรูจัก เพราะเหตุใดดนตรีสากลจึงมีบทบาทตอสังคมในยุคปจจุบันเปนอยางมาก ๑ เครื่องดนตรีมีความทันสมัยและพัฒนาตลอดเวลา ๒ มีการสรางนักรองและนักดนตรีรุนใหมเกิดขึ้นเสมอ ๓ ภาคเอกชนเขามาบริหารดวยระบบธุรกิจสมัยใหม ๔ สังคมมีการเปลี่ยนแปลงและมีการสรางสรรคสิ่งใหมอยูเสมอ ๕ นักดนตรีตางชาติเปนครูผูสอนดนตรีสากลในประเทศไทยทั้งหมด (เฉลย ๔ เพราะปจจุบันสังคมมีการเปลี่ยนแปลง จึงทําใหคานิยมของคนในสังคม เปลี่ยนไปโดยการรับวัฒนธรรมตะวันตกจึงทําใหดนตรีสากลมีบทบาทตอสังคมมาก) ขอสอบเนนสมรรถนะ

บรรณานุกรม 152 ดนตรี ม.๔-๖ โกวิทย์ ขันธศิริ. สังคีตนิยมดนตรีตะวันตก. ม.ป.ท., ม.ป.ป. ไขแสง ศุขะวัฒนะ. ดนตรีอเมริกัน. กรุงเทพฯ : แพร่พิทยา, ๒๕๑๗. ณัชชา โสคติยานุรักษ์. ทฤษฎีดนตรี. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๔๓. ดนัย ลิมปดนัย. ดนตรีแห่งชีวิต. กรุงเทพฯ : กราฟิคอาร์ต, ๒๕๒๒. ดนตรีวิจารณ์. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยมหิดล, ๒๕๓๘. ดำารงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. ตำานานเรื่องมโหรี ปี่พาทย์ และประชุม บทเพลงไทยเดิม ภาค ๑ ภาค ๒ และภาค ๓. พระนคร : โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๑๒. (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพนายเจริญ จูฑะรุต ๔ มิถุนายน ๒๕๑๒) ทวีสิทธิ์ ไทรวิจิตร. สังคีตนิยม. กรุงเทพฯ : พีระพัธนา, ๒๕๒๒. ประดิษฐ์ อินทนิล. ปริทรรศน์ดนตรีไทย. ชลบุรี : กมลศิลป์การพิมพ์, ๒๕๒๖. พูนพิศ อมาตยกุล. ดนตรีวิจักษ์. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : สยามสมัย, ๒๕๒๙. มงคลขจร สาทิส, จ. จากดวงใจ คีตกร. กรุงเทพฯ : อักษรสัมพันธ์, ๒๕๐๓. มนตรี ตราโมท. ดนตรีไทย. กรุงเทพฯ : ธนาคารกรุงเทพ, ๒๕๓๘. . ดนตรีไทยสมัยอยุธยา. พระนคร : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ๒๕๑๓. . ดุริยางคศาสตร์ไทย. กรุงเทพฯ : มติชน, ๒๕๔๐. . โน้ตเพลงไทย เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชวนพิมพ์, ๒๕๓๙. มหกรรมดนตรีไทยมัธยมศึกษา ครั้งที่ ๑๖ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. กรุงเทพฯ : พี.เอ็น.การพิมพ์, ๒๕๓๕. ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒. กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์, ๒๕๔๖. . ศัพท์ดนตรีสากล. กรุงเทพฯ : อรุณการพิมพ์, ๒๕๔๘. . สารานุกรมศัพท์ดนตรีไทย ภาคประวัตินักดนตรีและนักร้อง. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๔๒. วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม. พจนานุกรมอังกฤษ-ไทย. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น, ๒๕๔๑. สรรพสังคีต. กรุงเทพฯ : ธนาคารกรุงเทพ, ๒๕๒๒. สุกรี เจริญสุข. จะฟังดนตรีอย่างไรให้ไพเราะ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เรือนแก้วการพิมพ์, ๒๕๐๒. หลวงไพเราะเสียงซอ (อุ่น ดูรยะชีวิน). เสียงทิพย์จากสายซอ. ม.ป.ท., ๒๕๓๕. สุดยอดคูมือครู ๑๕๒

สร้างเสริม ประการ ค่านิยมหลัก ๑๒ สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) สำ นักพิมพ์ บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จำ กัด ๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพฯ ๑๐๓๐๐ โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อัตโนมัติ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙ แฟกซ์ : ทุกหมายเลข, แฟกซ์อัตโนมัติ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖ GPAS ครอบคลุม K-P-A เก่ง ดี มีสุข รอบรู้ อาเซียน และโลก จัดบรรยากาศ เชิงบวก BBL เน้นการคิด สร้างองค์ความรู้ สู่การปฏิบัติ กิจกรรม พัฒนาผู้เรียน เพื่อเพิ่มความรู้ และทักษะ ศตวรรษที่ ๒๑ จุดประกาย โครงงาน ส่งเสริมการสร้าง นวัตกรรม สงวนลิขสิทธิ์ หนังสือเล่มนี้ได้จดทะเบียนลิขสิทธิ์ถูกต้องตามกฎหมาย แนวทางพัฒนา ๓๖๐ สู่โรงเรียนมาตรฐานสากล ํ 9 7 8 6 1 6 0 5 4 8 8 6 6 ISBN : 978-616-05-4886-6 เสริมข้อสอบ เน้นสมรรถนะ เพิ่มผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และทักษะการคิด พว.หลักสูตรฯ ๒๕๕๑หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน ดนตรี ม.๔-๖ website : www.iadth.com